bekijk hier de presentatie van leendert van bree

Gezonde, veilige en inclusieve leefomgeving

Kansen voor implementatie onder de Omgevingswet !

Dr. Leendert van Bree

Een gezonde, veilige en sociaal-

inclusieve leefomgeving als nieuw

duurzaamheidsperspectief.

De Omgevingswet biedt (meer)

mogelijkheden een dergelijke

kwaliteit van de leefomgeving

actief te borgen in

Omgevingsvisies,

Omgevingsplannen, Programma’s

en Projecten, in een integrale

afweging en samenwerking met

alle actoren die hecht aan deze

hoogwaardige kwaliteit van de

leefomgeving.

Met ruimtelijke (en

technologische) (her)inrichting en

sociale innovaties.

Leendert van Bree | Metropoolregio Eindhoven | 19 oktober 2016

2

Platform 31 (S&RO, 2016)

Omgevingswet geeft gezondheid en welzijn de plek (terug) in

het ruimtelijk-economische domein en biedt kansen voor

verbinding met de domeinen ‘volksgezondheid’ en ‘sociale

zaken’.

Het gaat verder dan alleen maar het voldoen aan de

milieunormen!

Welke kennis- en beleidsagenda kan hierbij helpen?

Transities ontwikkelen en faciliteren!


3

• Normen zijn van belang voor de kwaliteit van de leefomgeving als middel tot sanering

van bestaande risico’s en preventie van nieuwe risico’s (basisniveau).

• Meer samenhang aanbrengen tussen de wetgeving in sectoren ruimte, water, milieu

en natuur.

• Gezondheidskundige betekenis van onder- of overschrijding van een norm moet

duidelijker worden, en gebruik daarbij óók instrumenten als feitelijke

blootstelling, risicoschatting en stapeling van risico’s voor een betere sturing

op gezondheids- en veiligheidswaarden.

• Houd rekening met morele dimensies bij afwegingen over onzekere, complexe of

omstreden risicoproblemen waarbij schadelijke effecten worden vermoed.

• Tijdige dialoog met en inzicht voor bewoners, bedrijven en overheden, met ook

aandacht voor gunstige omgevingsfactoren en eventuele voorzorgsmaatregelen.


4

Gezondheid en veiligheid in de Omgevingswet: Doelen, normen en afwegingen bij de kwaliteit van de leefomgeving (RIVM, 2014)

Dynamiek in denken over gezonde leefomgeving

1. Gezondheid als milieuhygiëne- beschermende omgeving

2a. Gezondheid als leefbaarheid, sociale inclusiviteit, gezondheidsbevordering,

gezonde leefstijl en gezond gedrag- faciliterende omgeving

2b. Gezondheid als het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te

voeren, in het licht van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen- adaptieve en zorgzame omgeving

3. Gezondheid en kwaliteit van leven als intrinsiek duurzaamheidskapitaal- duurzame omgeving


5

Health for All (1986)Health in All Policies (2013)

Omgevingsbeleid dat óver

de sectoren rekening

houdt met:

• gezondheid, welzijn en

kwaliteit van leven bij

beslissingen over

stedelijke en landelijke

ontwikkeling, en

• synergie en samenwerking

zoekt.

6Leendert van Bree | Metropoolregio Eindhoven | 19 oktober 2016

Perspectieven op een gezonde leefomgeving

Gezondheidsbescherming Gezondheidsbevordering Duurzaam welzijn


7

Gezondheidsbescherming (1900 - heden)

Reductie van negatieve effecten van externe

milieufactoren - vooral via sectoraal beleid en

het principe van milieuhygiëne:

luchtverontreiniging

geluid

straling

stoffen

binnenmilieu

externe veiligheid

---------------------------------------------------------

kwantitatieve risicoschatting, uniform risicobeleid

emissiebeperkingen / milieunormen (EU, NL, WHO)

sanering van slechte milieucondities


8


9

Is ~50%van de ziektelast omgeving gerelateerd?

En zou dan een gezond ingerichte leefomgeving een positieve bijdrage kunnen leveren aan de volksgezondheid?


10

Gezondheidsbevordering


11

UN 2030 Agenda

Gezonde, sociale, zorgzame, innovatieve en ecologisch verantwoorde stedelijke vitaliteit

Opgaven voor een gezonde, veilige en inclusieve leefomgeving

1. Gezondheids- en welzijnsagenda |koppeling aan groei en innovatie.

2. Gezond, leefbaar en aantrekkelijk | Infrastructuur, actieve mobiliteit, (groene en

blauwe) openbare ruimte, consumptie, voorzieningen, cultuur en identiteit.

3. Zorgzaam, participatie en zelfredzaam | Passende zorginfrastructuur (ziekenhuis,

zorglijn) | mantelzorg | sociaal kapitaal | participatie | opvang decentralisaties | innovatie

in woon-zorg arrangementen | (huis)technologie en bereikbare (e-)zorg | maatwerk.

4. Gezonde verstedelijking als positieve factor bij (regionale) economische

ontwikkeling en aantrekkelijk woon-, werken vestigingsklimaat.

5. Gebiedsontwikkeling nieuwe stijl, RO, uitnodigingsplanologie en co-creatie |

Moderne waardenperspectieven, ‘serious gaming’, financieringsmodellen,

investeringsagenda’s en implementatie in (nieuwe) Omgevingswet.

6. Transformatie via een ‘Health Deal’ en Omgevingsbeleid 2.0


12

Gezondheid, Omgeving en de Wet (oud)

GrondwetVolgens de Grondwet moet de overheid zorgen

voor bescherming en verbetering van het

leefmilieu.

Het Rijk vervult deze zorgplicht door een minimum

milieukwaliteit te garanderen – milieunormen in het

omgevingsrecht.

Dat blijft ook zo onder de Omgevingswet (Ow).

In de Ow het bereiken en in stand houden van een

gezonde fysieke leefomgeving als maatschappelijk doel

gesteld.

Maar gezondheid is geen norm of toets.

Blijft een gezonde(re) leefomgeving gewaarborgd onder

de Ow?

Wordt Eenvoudiger ook Beter in die zin…?

Wet publieke gezondheid (Wpg)Zorgplicht voor hoogwaardige(r)

leefomgevingskwaliteit neergelegd bij gemeenten.

Zorg voor bevordering algemeen gezondheid en van

risicogroepen in het bijzonder.

College B&W moet op grond van artikel 2, 2e lid, onder

c, bij bestuurlijke beslissingen de gezondheidsaspecten

op het terrein van de fysieke leefomgeving bewaken

(gezondheidsbescherming, gezondheidsbevordering, en

maatregelen voor het voorkómen en het vroegtijdig

opsporen van ziekten).

Voor een goede afweging kan het College B&W, op grond

van artikel 16, advies vragen aan de GGD.

Jurisprudentie laat zien dat als gemeenten aan

milieunormen voldoen, ze gezondheid in ruimtelijke

plannen voldoende hebben geborgd.

Zie ook http://www.loketgezondleven.nl/gemeente-en-

wijk/gezondheidsbeleid-maken/wettelijke-kaders


13

http://www.loketgezondleven.nl/gemeente-en-wijk/gezondheidsbeleid-maken/wettelijke-kaders

Gezondheid, Omgeving en de Wet (nieuw)

Neem gezondheid, welzijn en kwaliteit van leven mee bij het

vaststellen van een gewenste omgevingswaarden en

omgevingskwaliteit!

• De Omgevingswet biedt daarvoor mogelijkheden via instrumenten als Omgevingsvisie,

Omgevingswaarde, Omgevingsplan, Programma en Projecten.

• Maak gezondheid, welzijn en kwaliteit van leven een duurzaam kwaliteitsdoel

• Neem dit doel (vroeg) mee bij RO en gebiedsontwikkeling

• Gebruik de co-creatieve, energieke samenleving als dialoog en productiemechanisme

• Want… ‘Gezondheid is een duurzaam belang van ons allemaal’

www.platformgezondontwerp.nl

www.uu.nl/duurzaamheid

www.rijksoverheid.nl/ministeries/ienm


14

http://www.platformgezondontwerp.nl/

http://www.uu.nl/duurzaamheid

http://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ienm

Naast een ‘Green deal’ nu ook een ‘Health deal’

Gezondheid, leefbaarheid, welzijn en sociaal kapitaal…

• als nieuwe, duurzame principes gebruiken in gebiedsontwikkeling en omgevingsbeleid,

• als (integrerend) verbindingskader nemen voor ruimtelijke inrichting, energie, mobiliteit,

bereikbaarheid, stedelijke infra, wonen, gebouwen, werken, verplaatsen, ontmoeten,

participeren en zorgen,

• als (her)inrichtingsvraagstuk beschouwen waarvoor burgers, bedrijven, (rijks)overheid en

kennisinstellingen gelijkwaardig en in co-creatie oplossingen zoeken en valoriseren via een

‘quadruple helix’ model, en

• met óók de overheid als deelnemer, voor regie op het algemeen belang en facilitator van

omgevingsambities.


http://www.ipositivehealth.com

MACHTELD HUBER


http://www.ipositivehealth.com/

Brabantse Health Deal is op 22 juli jl. getekend!

Uitwerking met (positieve) gezondheid als duurzaam belang…

1. Roadmap gezonde verstedelijking

2. Verbinden van beleidsdomeinen

3. Uitvoeren van effectieve interventies en transities

4. ‘Lerend netwerk’

5. Monitoring en evaluatie

6. Met (icoon)projecten op het gebied van:• Infrastructuur, (actieve) mobiliteit, en landschappelijke ontwikkeling

• Openbare ruimte (‘groen en blauw’), leefbaarheid, en gezonde leefstijl

• Transformatie van (leegstaande) gebouwde omgeving naar gezond wonen

• Sociale programma’s voor vermindering ongelijkheidsverschillen

• Zelfredzaamheid, (e-)(zelf)zorg en wijkontwikkeling

• Gezonde verstedelijking als economische factor

• Nieuwe waardencreatie en (meekoppelende) business modellen

• Co-creatie | serious gaming | governance | living lab experimenten

• Implementatie in (nieuwe) Omgevingswet


17

Dank u voor uw aandacht!

Dr. Leendert van Bree

LvB | Business Development | Urban Futures and Health

T 06 538 51041

E [email protected]

@leendertvanbree


18

bekijk hier de presentatie van leendert van bree

Documents