author's accepted manuscript · accepted manuscript 2017 gİrİŞ alkol ve madde kullanımı...

25
Author's Accepted Manuscript Madde Bağimlilarinin Depresif Belirtiler ve Depresif Belirtilerle Ilişkili Değişkenler Yönünden Incelenmesi Gülseren Keskin, Aysun Babacan Gümüş DOI: 10.5350/DAJPN2017300206 To appear in: Dusunen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences Cite this article as: Gülseren Keskin, Aysun Babacan Gümüş, Madde Bağimlilarinin Depresif Belirtiler ve Depresif Belirtilerle Ilişkili Değişkenler Yönünden Incelenmesi, Dusunen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, DOI: 10.5350/DAJPN2017300206 This is a PDF file of an unedited manuscript that has been accepted by the Dusunen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences editor for publication. As a service to our researchers we are providing this early version of the manuscript. The manuscript will undergo copyediting, typesetting, and review of the resulting galley proof before it is published in its final citable version. Please note that during the production process, typos or errors may be discovered which could affect the content, and all legal disclaimers pertaining to the manuscript.

Upload: others

Post on 01-Jan-2020

10 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Author's Accepted Manuscript · ACCEPTED MANUSCRIPT 2017 GİRİŞ Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi gören hastaların büyük çoğunluğu depresif yakınmalardan úikâyet

Authors Accepted Manuscript

Madde Bağimlilarinin Depresif Belirtiler ve Depresif Belirtilerle Ilişkili Değişkenler

Youmlnuumlnden Incelenmesi

Guumllseren Keskin Aysun Babacan Guumlmuumlş

DOI 105350DAJPN2017300206

To appear in Dusunen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences

Cite this article as Guumllseren Keskin Aysun Babacan Guumlmuumlş Madde Bağimlilarinin Depresif

Belirtiler ve Depresif Belirtilerle Ilişkili Değişkenler Youmlnuumlnden Incelenmesi Dusunen Adam

The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences DOI 105350DAJPN2017300206

This is a PDF file of an unedited manuscript that has been accepted by the Dusunen Adam

The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences editor for publication As a service to

our researchers we are providing this early version of the manuscript The manuscript will

undergo copyediting typesetting and review of the resulting galley proof before it is

published in its final citable version Please note that during the production process typos or

errors may be discovered which could affect the content and all legal disclaimers pertaining

to the manuscript

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Madde Bağimlilarinin Depresif Belirtiler Ve Depresif Belirtilerle Ilişkili Değişkenler Youmlnuumlnden

Incelenmesi

Guumllseren Keskin Aysun Babacan Guumlmuumlş

Doccedil Dr Ege Uumlniversitesi Atatuumlrk Sağlık Hizmetleri Meslek Yuumlksek Okulu

Doccedil Dr Ccedilanakkale Uumlniversitesi Sağlık Yuumlksek Okulu

Yazışma Adresi Doccedil Dr Guumllseren Keskin

Ege Uumlniversitesi Atatuumlrk Sağlık Hizmetleri Meslek Yuumlksek Okulu Bornova İZMİR

Tel 0232 3393564

Email gulserencopyegeedutr

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

ALKOLMADDE BAĞIMLILARININ DEPRESİF BELİRTİLER ve DEPRESİF BELİRTİLERLE

İLİŞKİLİ DEĞİŞKENLER YOumlNUumlNDEN İNCELENMESİ

OumlZET

Amaccedil Bu ccedilalışmada alkolmadde bağımlılarında depresif belirti ve depresif belirti duumlzeyini

etkileyebileceği duumlşuumlnuumllen bağlanma ve kişilik oumlzelliklerinin değerlendirilmesi amaccedillanmıştır Youmlntem

Ccedilalışmanın oumlrneklemi Ege Uumlniversitesi Madde Bağımlılığı Toksikoloji ve İlaccedil Bilimleri Enstituumlsuuml Ege

Uumlniversitesi Psikiyatri Kliniği AlkolMadde bağımlılığı biriminde serviste yatırılarak ya da ayaktan takip

ve tedavi edilen alkol ve madde bağımlılığı tanısı konmuş 312 hasta ile goumlruumlşme yapılarak

oluşturulmuştur Ccedilalışmada hastalara sosyodemografik veri formu Beck Depresyon Envanteri (BDE)

Mizaccedil ve Karakter Envanteri (MKE) Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri uygulanmıştır Bulgular

Ccedilalışmaya katılan hastaların yaş ortalaması 325plusmn110rsquodir Hastaların (768)rsquosinde depresif belirti

duumlzeyi yuumlksek (BDE gt17) olarak saptanmıştır Bağımlılarda depresif belirti duumlzeyi ile kaccedilıngan

bağlanma puanları arasında anlamlı duumlzeyde farklılık olduğu belirlenmiştir Ccedilalışmaya katılan

hastaların MKErsquoden aldıkları puanlar BDE kesme puanına goumlre değerlendirildiğinde hastaların

zarardan kaccedilınma işbirliği yapma ve kendini aşma boyutlarında depresif belirti duumlzeylerinin anlamlı

duumlzeyde farklı olduğu saptanmıştır Sonuccedil Ccedilalışmamız bazı kişilik ve bağlanma oumlzelliklerinin

hastaların depresif belirti duumlzeylerini etkilediğini ortaya koymuştur

Anahtar Soumlzcuumlkler alkol madde bağımlılık depresyon bağlanma

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

INVESTIGATION OF ALCOHOL SUBSTANCE ABUSERS IN TERMS OF DEPRESSİVE

SYMPTOMS AND RELATED VARIABLES OF DEPRESSİVE SYMPTOMS

ABSTRACT

Objective It is aimed to evaluate the depressive symptoms and bonding and personality traits

thought to affect the level of depressive symptoms in alcohol and substance abusers

Methods The study sample consists of 312 patients that are diagnosed with alcohol and substance

dependence followed by inpatient or outpatient unit in Ege University Drug Addiction Institute of

Toxicology and Pharmaceutical Science Ege University Department of Psychiatry alcohol drug

dependency unit In the study sociodemographic data form Beck Depression Inventory (BDI) the

Temperament and Character Inventory (TCI-Temperament) Experiences in Close Relationships

Inventory was applied by using face to face interviews

Results The mean age of the patients in the study was 325 plusmn 110 It is found that 768 of the

patients had high levels of depressive symptoms (BDIgt 17) It was determined to be a significant

difference between the level of avoidant attachment scores and depressive symptoms scores of the

patients In the evaluation of TCI scores according to BDI cut-off scores it is found that depressive

symptoms levels in the harm avoidance cooperate and self-transcendence of the patients are

significantly different

Conclusion Our study showed that certain personality and bonding characteristics of the patient affect

the depressive symptoms levels

Keywords alcohol substance addiction depression attachment

Keywords alcohol drugs addiction depression attachment

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

GİRİŞ

Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi goumlren hastaların buumlyuumlk ccediloğunluğu depresif yakınmalardan

şikacircyet ederler (12) B u belirtiler sıklıkla tedaviye yanıt vermesine rağmen alkol ve madde bağımlılığı

tedavisinin koumltuuml sonuccedillanacağının da habercisidir Oumlzellikle ağır alkol iccedilicilerinde alkol bırakılsa dahi

gelecekte depresyon geliştirme riski yuumlksektir (23) Epidemiyolojik ve klinik ccedilalışmalarda alkol ve

madde kullanım bozukluklarında depresif bozukluklar ve kaygı bozuklukları gibi ruhsal bozuklukların

oldukccedila sık goumlruumllduumlğuuml belirlenmiştir Alkol ve madde kullanımı olan bireylerin 79rsquounda depresyon

76rsquosında anksiyete bozuklukları goumlzlenmiştir (4)

Erişkinlerde guumlvensiz bağlanma stilinin depresyon riskini arttırdığı belirlenmiştir (56) Bağlanma

kuramı bireyin gelecekte duumlşuumlk benlik saygısı depresyon sorunlu kişilerarası ilişkiler geliştirme

riskiyle guumlvensiz bağlanma arasındaki ilişkiyi gelişimsel bağlamda anlamaya ccedilalışan bir yaklaşım

sunar Guumlvensiz bağlanma stili ccedilocukluk ccedilağında ccedilarpık iccedilsel ccedilalışma modelleri ile ccedilocuk ve ebeveyn

arasında geliştirilmiş yetişkinlik doumlneminde bireyin kendi ve başkaları ile ilgili olumsuz benlik algısı

geliştirmesine neden olan bir bağlanma şeklidir (7-9) Yazında guumlvensiz bağlanma stilinin yaşam boyu

psikopatoloji geliştirme riskini arttırdığı ifade edilmiştir (1011) Ampirik ccedilalışmalarda alkol ve diğer

psikoaktif madde bağımlısı hastaların guumlvensiz bağlanma stili geliştirdikleri oumlzellikle bu guumlvensiz

bağlanma stillerinden kaccedilınmacı bağlanma stilinin yaygın olduğu bildirilmiştir Ayrıca guumlvensiz

bağlanma stili geliştirmiş olan alkol bağımlılarında yaygın anksiyete depresyon şizoid oumlzellikler ve

aleksitiminin de sık goumlzlendiği belirlenmiştir (11-13) Ebeveyni ile korkulu ve kaygılı bağlanma stili

geliştirmiş bireylerde depresyon daha sık goumlruumllmektedir (14) Oumlzellikle uzamış depresyonlarda kaygılı

bağlanma stili daha fazla rastlanan bir durumdur Kaygılı bağlanmanın bireylerde kişilerarası ilişkilerde

bozulmaya neden olduğu guumlvensizlik terkedilme korkusunu desteklediği ve işlevsel olmayan başa

ccedilıkma stratejilerinin kullanımına neden olduğu anlaşılmıştır (15) Anksiyoumlz bağlanma stilinin depresyon

sıklığının arttığı saptanmıştır (16)

Alkol ve madde kullanımının etiyolojisinde genetik noumlrobiyolojik psikolojik ccedilevresel ve kuumlltuumlrel

faktoumlrler etkilidir Oumlzellikle etiyolojik araştırmalar alkol kullanımı ve kişilik oumlzellikleri uumlzerine

yoğunlaşmıştır Cloninger ve Eysenkrsquoin kişilik modellerine goumlre zarardan kaccedilınma ve noumlrotizm ile

kendini goumlsteren olumsuz duygusallığın erkeklerdeki alkol kullanım bozukluklarında daha sık

goumlruumllduumlğuuml belirlenmiştir (1718) Alkol ve madde kullanım bozuklukları ve duumlrtuumlsel kişilik yapısının

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

ilişkili olduğuna odaklanılmıştır (19) Madde kullanım bozukluklarında borderline kişilik bozukluğu

prevalansı da oldukccedila yuumlksektir ve kendine zarar verme intihar girişimi psikososyal yıkım ağır

psikopatoloji riskini arttırmaktadır (20) Madde bağımlılığı ile birlikte goumlruumllen ruhsal sağlık sorunlarının

yanı sıra oumlzellikle şiddet eylemlerine yatkınlık yaratan psikopatik kişilik oumlzellikleri de sıklıkla

goumlzlenmektedir Bu hastalarda succedil iccedileren davranışlara youmlnelme sıklığının arttığı belirlenmiştir (2122)

Kanadalı psikolog Hare (23) alkol ve madde bağımlılarında sıklıkla goumlzlendiği duumlşuumlnuumllen psikopatik

kişiliğin buumlyuumlklenme empati eksikliği duumlrtuumlsellik gibi antisosyal davranışlarla ilişkili olduğunu

bildirmiştir Ulusal epidemiyolojik araştırmalarda alkol ve madde bağımlılarında antisosyal şizotipal ve

borderline kişilik bozukluklarının daha fazla goumlruumllduumlğuuml belirlenmiştir (24) Ayrıca oumlzellikle noumlrotik ve

dışa doumlnuumlk kişilik oumlzelliği ile depresyon arasındaki ilişkiyi destekleyen ccedilalışmalar mevcuttur (25)

Noumlrotik yapının tekrarlayan depresyonda sıklıkla goumlruumllduumlğuuml belirlenmiştir (26)

Madde ve alkol kullanımı ile birlikte depresyonun varlığı bağımlılık prognozunu olumsuz olarak

etkilemektedir Ccedilalışmalar alkol ve madde bağımlılığına komorbid gelişen depresyonun hastaneye

yatış sıklığını bağımlılığa bağlı yeti yitimi gelişme olasılığını ve tedaviden olumsuz sonuccedillar alma

olasılığını arttırdığını goumlstermiştir (2728) Alkol ve madde bağımlılarında depresyonu araştıran ccedilok

fazla ccedilalışma olmasına rağmen depresyonun ortaya ccedilıkışını arttırabilecek değişkenler uumlzerine

herhangi bir ccedilalışma yapılmamıştır Bu noktadan hareketle bu ccedilalışmada aşağıda belirtilen iki sorunun

cevabı araştırılmaktadır 1 Alkol ve madde bağımlılığında depresyonun ortaya ccedilıkışı bireyin bağlanma

stili kişilik oumlzelliklerinden etkilenir mi 2 Alkol ve madde bağımlılarında depresyon hangi değişkenler

tarafından yordanmaktadır Yordayan bu değişkenler depresyonda olan ve olmayan gruplarda farklılık

goumlstermekte midir

YOumlNTEM

Oumlrneklem

Ccedilalışmanın oumlrneklemi Aralık 2013 ile Nisan 2014 tarihleri arasında Ege Uumlniversitesi Madde

Bağımlılığı Toksikoloji ve İlaccedil Bilimleri Enstituumlsuuml Ege Uumlniversitesi Psikiyatri Kliniği AlkolMadde

Bağımlılığı Birimirsquonde serviste yatırılarak ya da ayaktan takip ve tedavi edilen klinisyen tarafından

DSM-IV tanı oumllccediluumltlerine goumlre alkolmadde bağımlısı tanısı konmuş 312 hasta ile goumlruumlşme yapılarak

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

oluşturulmuştur Bu hastaların 20rsquosi yatarak geri kalanı ise ayaktan tedavi alan hastalardır Hastalara

ccedilalışma protokoluuml accedilıklanmış ve yazılı bilgilendirilmiş onamları alınmıştır

Uygulama

Veri toplama haftada iki guumln 25 er dakikalık goumlruumlşmelerle gerccedilekleştirilmiştir Goumlruumlşme yapılan 312

hastanın 18rsquoi uygulanan oumllccedilekleri eksik doldurmalarından dolayı 5rsquoi eşlik eden noumlrolojik

hastalıklarından dolayı ccedilalışmadan ccedilıkarılmıştır Ccedilalışma kalan 289 hasta ile tamamlanmıştır

Ccedilalışmaya DSM-IV tanı kriterlerine goumlre alkol ve madde bağımlılığı tanısı konan 18-65 yaş arası

uygun kognuumlsyonu olan (Mini mental test puanları 25 puan ve uumlstuuml olan olgular alınmıştır)

detoksifikasyon sonrası doumlnemdeki alkol bağımlıları ile en son madde kullanımının ardından en az 2

haftalık suumlrenin geccedilmiş olduğu madde bağımlıları ccedilalışmaya alınmıştır

Alkolmadde bağımlılığı tanısına ek ciddi fiziksel sağlık problemleri noumlrolojik yıkımı depresyon dışında

diğer ciddi yıkım yapan ruhsal bozukluğu mental retardasyonu olanlar komorbid psikiyatrik hastalığı

olanlar iletişimi oumlnemli oumllccediluumlde etkileyecek duumlzeyde goumlrme işitme ve bilişsel kaybı olan olgular

ccedilalışmadan dışlanmıştır

Alkolmadde kullanım bozukluğu olan hastalarla goumlruumlşmeler klinisyenin yoksunluk semptomlarının

tam olarak kaybolduğuna youmlnelik değerlendirmesinin ardından gerccedilekleştirilmiştir

Araccedillar

Sosyodemografik veri formu Hastaların cinsiyet yaş eğitim duumlzeyleri medeni durumları aile

oumlykuumlsuuml gibi parametreleri iccedileren araştırmacılar tarafından yapılandırılmış goumlruumlşme formudur Ayrıca

hastalara ccedilocukluk ccedilağında aile uumlyeleri ile ilgili kayıp yaşayıp yaşamadıkları yaşadılar ise hangi aile

uumlyesini kaybettikleri sorulmuştur

Beck Depresyon Envanteri (BDE) Sağlıklı ve psikiyatrik hasta gruplarında kullanılan kendini

değerlendirme oumllccedileğidir Depresyon youmlnuumlnden riski belirlemek ve depresif belirtilerin duumlzeyini ve şiddet

değişimini oumllccedilmek iccedilin uygulanır Toplam puanın yuumlksek olması depresyon şiddetinin yuumlksekliğini

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

goumlsterir Beck ve arkadaşları (29) tarafından geliştirilen oumllccedileğin Tuumlrkccedile geccedilerlilik ve guumlvenilirlik

ccedilalışmaları yapılmıştır Oumllccedileğin kesme puanı 17rsquodir (30)

Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri (YİYE) Brennan ve arkadaşları tarafından geliştirilen

bağlanmadaki yakın ilişkilerde yaşanan kaygı ve başkalarından kaccedilınmayı oumllccedilen temel iki boyuttan

oluşan 36 maddelik bir oumllccedilektir (31) Oumllccedileğin iccedil tutarlılık katsayıları sırasıyla 086 ve 090 olarak

bulunmuştur (32)

Mizaccedil ve Karakter Envanteri (MKE) Cloningerin kişilik kuramını temel alarak geliştirdiği MKE 240

maddeden oluşan Doğru ya da Yanlış şeklinde yanıtlanan bir kendini değerlendirme oumllccedileğidir (33)

Bu 7 faktoumlrluuml kişilik envanterinin geccedilerlik ve guumlvenirliği hem genel popuumllasyonda hem de psikiyatrik

hastalarda sınanmış ve tekrarlanmıştır (34) MKE yenilik arayışı (YA) zarardan kaccedilınma (ZK) oumlduumll

bağımlılığı (OumlB) ve sebat etme (SE) olmak uumlzere doumlrt mizaccedil boyutunu ve kendini youmlnetme (KY)

işbirliği yapma (İY) ve kendini aşma (KA) olmak uumlzere uumlccedil karakter boyutunu değerlendiren sorular

iccedilerir Uumllkemizde MKErsquonin Tuumlrkccedile geccedilerlik ve guumlvenilirlik ccedilalışması Koumlse ve arkadaşları tarafından

yapılmıştır (34)

İstatistiksel değerlendirme

Veriler SPSS 150 for Windows paket programı ile değerlendirilmiştir İstatistiksel değerlendirmelerde

kategorik değişkenler arasındaki ilişkileri değerlendirmek uumlzere ki-kare testi iki gruba ait ortalamalar

arasındaki farkı değerlendirmek iccedilin t-testi uygulanmıştır Niteliksel verilerinin karşılaştırılmasında Ki-

kare testi kullanılmıştır Sonuccedillar 95rsquolik guumlven aralığında anlamlılık plt005 olarak kabul edilmiştir

BULGULAR

Demografik oumlzellikler

Ccedilalışmaya katılan hastaların yaş ortalaması 325plusmn110rsquodir olup 505rsquoi (n=145) 20 yaş altındadır

Katılımcıların 827rsquosi (n=239) erkektir Eğitim durumu 235rsquoinde (n=67) ortaokul 349rsquounda lise

(n=101) 253rsquouumlnde uumlniversite (n=73) geri kalanında ilkokul duumlzeyindedir (n=48) Hastaların 509rsquou

(n=147) oumlğrenci 339rsquou (n=98) boşanmıştır Boşanmış olanların 176rsquosı (n=18) boşanma sebebinin

alkol ve madde kullanımı nedeni ile gerccedilekleştiğini bildirmiştir

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Klinik oumlzellikler

Araştırmaya katılan hastaların kullandığı maddelerin başında alkol (889) (n=256) gelmektedir

Hastaların 51rsquoi (n=147) ccediloğul madde 38rsquosi (n=109) sadece alkol 11rsquoi (n=31) sadece bir madde

kullandığını ifade etmiştir Katılımcıların 25rsquoinin (n=72) ailesinde psikiyatrik bir hastalık nedeni ile

tedavi goumlren bir aile uumlyesi olduğu belirlenmiştir 622rsquosi (n=179) kuumlccediluumlk yaşta aile iccedilerisinde bir kayıp

yaşamıştır

BDOuml kesme puanı 17 ve altı puanlar duumlşuumlk depresif belirtiler 17rsquonin uumlzerindekiler ise yuumlksek depresif

belirtiler olarak değerlendirilmiş ve yapılan istatistiksel analizde 67 hastada (232) depresif belirti

duumlzeyi duumlşuumlk (BDOumllt17) 222 hastada (768) depresif belirti duumlzeyi yuumlksek (BDOumlgt17) bulunmuştur

Hastaların sosyodemografik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Kadınların 189rsquo (n=10) unun erkeklerin 881lsquoinin (n=210) depresif belirti duumlzeyinin yuumlksek olduğu

belirlenmiştir Cinsiyetlerine goumlre hastaların depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık olduğu

belirlenmiştir Kadınlarda 17 ve uumlstuuml puan alanların oranının erkeklerden daha yuumlksek olduğu

belirlenmiştir (χsup2=118 p=004) (tablo1)

Medeni durum hastaların depresif belirti duumlzeylerini etkilememiştir (χsup2=166 pgt005) (tablo1)

Hastaların eğitim durumlarına goumlre depresif belirtileri arasında anlamlı farklılık belirlenmiştir Eğitim

duumlzeyi lise ve uumlstuuml grupta depresif belirti duumlzeyi yuumlksek bulunmuştur (χsup2=1358 p=0009) (tablo1)

Ailede psikiyatrik tedavi goumlren bir birey varlığında hastaların depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı

farklılık olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Ailesinde psikiyatrik tedavi goumlren bireylerin depresyon duumlzeyleri yuumlksek

ccedilıkmıştır (χsup2=1129 p=0001) (tablo1)

Ccedilalışmaya katılan hastaların 132rsquosi (n=38) alkol 331rsquoi (n=95) madde 46rsquosı (n=13) her ikisini

de kullanan aile uumlyesine sahiptir 491rsquoinin ise ailesinde alkol ya da madde kullanan yoktur Hastalar

depresif belirti duumlzeylerine goumlre ailesinde alkol ya da madde kullanan hastalarla kullanmayanlar

arasında anlamlı farklılık olduğu belirlemiştir Ailesinde alkol ya da madde kullanan birey bulunan

hastaların depresif belirti

duumlzeyleri yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=1523 p=0002) (tablo1)

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Hastalara ccedilocukluk ccedilağında aile uumlyeleri ile ilgili kayıp yaşayıp yaşamadıkları sorulmuş 18 yas

oumlncesinde kayıp yaşayan hastaların 45 ebeveynini 10 kardeşini 35 buumlyuumlkanne

buumlyuumlkbabasını 2rsquo si ccedilocuğunu 8 diğer yakınlarını kaybettiklerini dile getirmişlerdir Kayıp

yaşadıkları bireye goumlre depresif duumlzeyleri arasında bir farklılık yaşanmazken kayıp yaşama

durumunun hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılığa yol accediltığı goumlruumllmuumlştuumlr Kayıp

oumlykuumlsuuml olan bireylerde depresif belirti duumlzeyi yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=295 p=005) (tablo1)

Hastalara şiddete uğrayıp uğramadıkları uğradılar ise fiziksel soumlzel ya da cinsel şiddet tiplerinden

hangisine maruz kaldıkları sorulmuş şiddete maruz kalmış hastaların 10rsquou cinsel 38rsquoi fiziksel

52rsquosi soumlzel şiddete maruz kaldıklarını belirtmişlerdir Şiddete uğrama durumlarına goumlre hastaların

depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir Şiddete maruz kalanlarda

depresif belirti duumlzeyi yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=1157 p=0009) (Tablo1) Ancak şiddetin şekli depresyon

uumlzerinde belirleyici olmamıştır (pgt005)

Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Ccedilalışmaya katılan hastaların madde kullanma biccedilimlerine ve madde kullanma suumlrelerine goumlre depresif

belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık yoktur (pgt005) (Tablo2)

Madde kullanma nedenleri hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılık yaratmaktadır

(χsup2=930 p=0041) (Tablo2)

Madde bağımlılığı nedeni ile hastaneye yatış sayısının hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı

farklılığa yol accediltığı bulunmuştur (χsup2=722 p=0027) (Tablo2)

Hastaların kişilik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Ccedilalışmaya katılan hastaların MKErsquoden aldıkları puanlar BDOuml kesme puanına goumlre

değerlendirildiğinde hastaların zarardan kaccedilınma işbirliği yapma ve kendini aşma boyutlarında

depresif belirti duumlzeylerinde farklılık olduğu saptanmıştır Depresyon puanları 18 ve uumlzerinde olan

hastaların zarardan kaccedilınma puanları daha yuumlksek bulunurken (t=-219 p=003) iş birliği yapma

(t=340 p=001) ve kendini aşma (t=249 p=0013) puanları daha duumlşuumlk bulunmuştur (tablo3)

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Hastaların bağlanma oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Hastaların BDOuml kesme puanına goumlre YİYErsquoden aldıkları puanlar karşılaştırılmış ve yapılan t testinde

hastaların kaccedilıngan bağlanma puanları arasında ise anlamlı duumlzeyde farklılık olduğu belirlenmiştir

(t=220 p=004) Depresif belirti duumlzeyi yuumlksek olanlarda kaccedilıngan bağlanma puanları duumlşuumlk ccedilıkmıştır

(tablo4)

TARTIŞMA

Son yıllarda uumllkemizde madde kullanımı nedeni ile tedavi başvurusunda bulunan hastalarla yapılan

ccedilalışmalarda hastaların ccediloğunluğunun erkek genccedil erişkin bekacircr ya da ayrılmış bir işte ccedilalışmayan

ya da duumlzensiz ccedilalışan ve eğitim yılı yuumlksek bireyler olduğu bildirilmiştir (3536) Bizim ccedilalışma

grubumuzu oluşturan hastaların da genel olarak benzer demografik oumlzelliklere sahip oldukları

belirlenmiştir

Yapılan ccedilalışmalar madde kullanım bozukluklarının diğer psikiyatrik bozukluklarla bir arada goumlruumllme

oranının bir hayli yuumlksek olduğunu ortaya koymaktadır (2336) Depresyon madde kullanım

bozukluklarına sıklıkla eşlik eden ruhsal sorunlardan biridir (3637) Alkol veya madde bağımlılarındaki

psikiyatrik komorbiditeye youmlnelik yapılan ccedilalışmalarda madde bağımlılığı olan hastaların 192 ila

79rsquounda depresif bozuklukların goumlruumllduumlğuuml bildirilmektedir (436-38) Alkol bağımlıları ile yapılan bir

başka araştırmada yaşam boyu majoumlr depresyon sıklığı 35 olarak belirtilmiştir (37) Bizim

ccedilalışmamıza katılan hastaların 768rsquoinde depresif belirti duumlzeyi yuumlksek bulunmuştur Bu sonuccedil

bağımlı hastalarda depresif belirtilerin bir hayli yaygın olduğunu desteklemektedir

Darccedilın ve arkadaşlarının (36) yatarak tedavi goumlren bağımlı hastalarla yaptığı ccedilalışmada Eksen I ya da

Eksen II ek tanının varlığına goumlre hastaların yaşının medeni durumunun ve eğitim suumlresinin

değişmediğini belirtmiştir Bizim ccedilalışmamızda da yaş ve medeni duruma goumlre hastaların depresyon

oranları arasında anlamlı bir farklılık bulunmazken cinsiyet ve eğitim duumlzeyinin hastaların depresif

belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılığa yol accediltığı belirlenmiştir Ccedilalışmamıza goumlre erkeklerde depresif

belirti duumlzeyi anlamlı duumlzeyde daha yuumlksektir Depresyonun genel popuumllasyonda kadınlarda daha

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

yaygın goumlruumllduumlğuuml (39) bilinmekle birlikte ccedilalışma grubumuzu oluşturan hastalar iccedilinde kadın oranının

bir hayli duumlşuumlk olmasının bu sonucu ortaya ccedilıkarmış olabileceği duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr Ccedilalışmamızda eğitim

duumlzeyinin de hastalardaki depresif belirti oranlarını etkilediği ve genel olarak eğitim duumlzeyi yuumlkseldikccedile

depresyon goumlruumllme oranının arttığı belirlenmiştir

Ailede ruhsal hastalık madde kullanımı iccedilin risk faktoumlrleri arasında yer almaktadır (40) Ccedilalışmamıza

goumlre her doumlrt hastadan biri ruhsal bir hastalık nedeni ile tedavi goumlrmuumlş bir aile uumlyesine sahiptir Aile

uumlyelerinde ruhsal hastalığın bulunması hastalarda depresif belirti oranını yuumlkseltmektedir Yazında

ebeveyn ruhsal hastalıklarının yaşamın ileri doumlnemlerinde ve sonraki kuşaklarda anksiyete ve

depresyona yol accediltığı belirtilmektedir (41)

Mevcut ccedilalışmalar madde kullananların diğer aile uumlyelerinde madde kullanım yaygınlığının yuumlksek

olduğunu goumlstermektedir (4243) Bizim sonuccedillarımız da bu youmlnde olup her iki hastadan birinin

ailesinde alkol madde ya da her ikisini de kullanan bir kişi bulunmaktadır Ccedilalışmamıza goumlre ailedeki

madde kullanım durumu bağımlı hastalardaki depresif belirti goumlruumllme oranını etkilemekte ve ailesinde

madde kullanımı olan hastalarda depresif belirtiler daha yaygın olarak goumlruumllmektedir

Yetişkin yaşamında depresyona olan yatkınlığın ccedilocukken anneyle kurulan ilişkide kayıplar aksamalar

ilişkili olduğu ileri suumlruumllmektedir (44) Ebeveyn kaybı ise madde kullanımına zemin hazırlayan risk

faktoumlrleri arasındadır (45) Ccedilalışmamızda hastaların yarıdan fazlası kuumlccediluumlk yaşta aile iccedilerisinde bir

kayıp yaşamış ve kayıp yaşayan bağımlı hastalarda yaşamayanlara goumlre depresif belirti duumlzeyleri

daha yuumlksek bulunmuştur Erken ccedilocukluk doumlnemindeki kayıp yaşantısının depresif belirtiler

geliştirmeye karşı daha duyarlı hale getirdiği saptanmıştır (46)

Madde bağımlıları arasında ccediloğul madde kullanımı sıktır (36) Ccedilalışmamıza katılan hastalarda da

ccediloğul madde kullanım oranı daha yuumlksektir Kullanılan madde tuumlruuml sayısı ile depresif belirti duumlzeyi

arasında pozitif youmlnde ilişki olduğu bildirilmiştir (47) Ccedilalışmamızda da ccediloğul madde kullanan

hastalarda depresif belirti oranı daha yuumlksektir ancak bu durum istatistiksel olarak anlamlı duumlzeyde

bulunmamıştır

Alkol madde bağımlılığında remisyon ve relaps bağımlılığın doğal gidişini belirleyen iki temel suumlreccediltir

Alkol madde bağımlısı hastaların yarısından fazlasının arındırma tedavisi sonrası relaps yaşadıkları

bu relapsların sıklıkla olumsuz duygusal durumların tetiklediği depresyon anksiyete gibi bozukluklar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

nedeni ile meydana geldiği goumlruumllmuumlştuumlr (4849) Ancak alkol madde kullanım bozukluğuna eşlik eden

psikiyatrik bozukluklar bağımlılığın tanı gidiş ve tedavisini guumlccedilleştirmekte tedaviyi bırakma sıklığını

arttırmaktadır (50) Oumlzellikle eşlik eden depresif belirtiler bağımlılıkta var olan sorunların şiddetini

arttırmaktadır (51) Alkolizmde goumlzlenen relapsların genel olarak depresif belirtiler eşliğinde geliştiğini

ileri suumlruumllmuumlştuumlr (51) Bizim ccedilalışmamızda da depresif belirtileri yuumlksek olan kişilerde hastanede yatış

sayısının daha fazla olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Bu durum madde kullanımına depresyonun eşlik etmesi ile

tedavi arayışı sıklığının arttığını duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr Choi ve Jeong (52) ccedilalışmalarında depresif alkol

bağımlılarında yatışların arttığından soumlz etmişlerdir Alkol bağımlılarında depresif duygu durumun

ruminatif duumlşuumlnce yapısını desteklediğini bu duumlşuumlncenin maladaptif bir şekilde bireyi sorunlarına

ccediloumlzuumlm bulmaktan uzaklaştırdığı ve tedavi suumlrecinin olumsuz etkilendiğini duumlşuumlnuumllmektedir (5354)

Bağımlılık davranışında kişiliğin roluuml vurgulansa da yatkınlığı belirleyen oumlzguumll bir kişilik yapısı

tanımlanmamıştır Ancak bağımlı guumlvensiz engellenme eşiği duumlşuumlk kişilerde madde kullanım

bozukluklarına sık rastlandığı belirtilmiştir (55) Ccedilalışmamızda ise depresif belirti duumlzeyi yuumlksek olan

hastaların zarardan kaccedilınma puanlarının daha yuumlksek işbirliği yapma ve kendini aşma puanlarının

daha duumlşuumlk olduğu belirlenmiştir Zarardan kaccedilınma sıklıkla psikiyatrik bozukluklarda goumlruumllen bir

oumlzelliktir (56) Zarardan kaccedilınan bireyler gelecekte olabilecek sorunlar iccedilin koumltuumlmser endişeler

belirsizlik korkusu gibi pasif kaccedilınma davranışları goumlsteren kişiler olarak tanımlanmakta ve bu kişilerin

depresyon geliştirme olasılıklarının yuumlksek olduğu belirtilmektedir (3357) Yuumlksek zarardan

kaccedilınmanın yanı sıra duumlşuumlk işbirliği yapma da depresyona yatkınlığı arttırmaktadır (57) Depresyon

tanılı hastalardan elde edilen bu sonuccedillar ccedilalışma bulgularımız ile uyumlu goumlruumlnmekle birlikte kendini

aşma boyutunda farklılık goumlstermektedir Kendini aşma olgunluk goumlstergesidir Ccedilevre ile ilgili

farkındalık ve hayata daha geniş bir accedilıdan bakış accedilısı sağlar Bazı araştırma sonuccedillarında

depresyonlu hastaların kendini aşma puanlarının yuumlksek bulunması ccedilalışma bulgularımız ile

ccedilelişmektedir Bizim ccedilalışmamızda kendini aşma puanları duumlşuumlk ccedilıkmıştır Bu sonuccedil bize oumlrneklem

grubunun alkol madde bağımlılarından seccedililmiş olmasının buna neden olduğunu duumlşuumlnduumlrmektedir

Reedsrsquoin teorisine goumlre psikolojik iyilik hali ile kendini aşma arasında doğrusal bir ilişki vardır Yazında

alkol madde bağımlılarında psikolojik iyilik halinde azalmanın kendini aşma da yetersizliğe neden

olduğu bildirilmiştir (5859) Kendini aşma kendini unutma kişilerarası oumlzdeşim ve manevi kabulden

oluşmaktadır ve kendini aşan bireyler yaratıcı bencil olmayan manevi duyguları olan idealist

bireylerdir (34) Cloninger klinik ccedilalışmalarda duumlşuumlk kendini aşmanın şizoid ve duumlrtuumlsel kişiliklerle

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

bağlantılı olduğunu goumlstermiştir (60) Bu doğrultuda bağımlı hastalarda yaygın olarak goumlruumllen depresif

belirtilerin hastaların yuumlksek duumlzey zarardan kaccedilınma duumlşuumlk duumlzey iş birliği yapma kendini aşma

oumlzellikleriyle ilişkili olabileceği duumlşuumlnuumllebilir

Temeli bebeklik doumlneminde oluşan bağlanma biccedilimi bireyin kişilik gelişiminde davranışlarında ve ruh

sağlığında buumlyuumlk bir oumlneme sahiptir (60) Yapılan ccedilalışmalar bağlanma biccedilimi ile riskli davranışlar

arasında ilişki olduğunu ortaya koymuştur (61) Genellikle kaygılı bağlanma anksiyete ve depresyonla

ilişkilendirilirken kaccedilıngan bağlanma dışavurum bozuklukları oumlzellikle de davranım bozukluklarıyla

ilişkilendirilmiştir (62) Bağlanma biccedilimi ile madde kullanımı arasındaki ilişkiyi araştıran ccedilalışmalara

bakıldığında madde kullanımının guumlvensiz bağlanma ile ilişkili olduğu goumlsterilmiştir (11126063)

Ebeveynleri ile guumlvenli bağlanma geliştiremeyenlerin madde kullanma eğilimleri artmaktadır (61)

Madde kullanan ergenlerle yapılan bir ccedilalışmada guumlvensiz bağlanma geliştirmişlerde madde kullanım

oranının yuumlksek olduğunu goumlstermektedir (60) Bununla birlikte ccedilalışmamızda depresif belirti duumlzeyi

duumlşuumlk hastalarda kaccedilınan bağlanmanın daha yuumlksek olduğu belirlenmiştir Kaccedilınmacı bağlanmada

bireylerin sorunlardan ve ccediloumlzuumlm arayışlarından kaccedilındıkları goumlruumllmektedir (7) Bu sonuccedil bize depresif

belirtileri olan hastaların sorunlar karşısında daha fazla ccediloumlzuumlm arayışı iccedilinde olduklarını

duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr

Ccedilalışmamızın bazı kısıtlılıkları bulunmaktadır En oumlnemli kısıtlılık ccedilalışmanın kesitsel bir ccedilalışma

olmasıdır Depresif belirti ve mizaccedil- karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri arasındaki ilişkinin

belirlenmesinde daha kesin sonuccedillar elde edebilmek iccedilin yapılacak bir takip ccedilalışmasının sonuccedilları

daha değerli olabilir Ccedilalışmada alkolmadde bağımlılarında depresif belirti goumlsterme durumları mizaccedil-

karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri accedilısından değerlendirilmiştir Diğer bir kısıtlılık ccedilalışmamızda

kullandığımız oumllccedileklerin oumlz bildirim oumllccedilekleri olmasıdır Bu oumllccedilekler kişinin beyanına dayalı oldukları

iccedilin her zaman doğru yanıt alınmayabilmekte katılımcı sosyal ccedilevresi ve kuumlltuumlrel oumlzelliklerine goumlre

farklı bakış accedilıları geliştirebilmektedir Ccedilalışmamız alkol-madde bağımlısı hasta grubunda

depresyonun kişilik ve bağlanma ilişkisini araştırmış ilk ccedilalışma olmasından dolayı klinik literatuumlre

oumlnemli katkısı olacağı kanısındayız

Tuumlm bu kısıtlılıklara rağmen elde edilen bulgular madde bağımlılarında depresyonun dikkate alınması

gereken oumlnemli bir sorun olduğunu goumlstermektedir Ccedilalışmamız bazı demografik kişilik ve bağlanma

oumlzelliklerinin hastaların depresyon duumlzeylerini etkilediğini ortaya koymuştur Bulgularımıza dayanarak

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

hastalardaki eşlik eden depresif belirtilerin tedavi edilmesi kadar bu sorunlara yatkınlık yaratan kişilik

ve bağlanma oumlzelliklerinin de ele alınmasının uzun suumlreli bağımlılık tedavisinde yararlı olabileceği

duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr

KAYNAKLAR

1 Driessen M Veltrup C Wetterling T John U Dilling H Axis I and axis II comorbidity in alcohol

dependence and the two types of alcoholism Alcohol Clin Exp Res 19982277ndash86

2 Fridrici C Leichsenring-Driessen C Driessen M Wingenfeld K Kremer G Beblo T The

individualized alcohol Stroop task no attentional bias toward personalized stimuli in alcohol-

dependents Psychol Addict Behav 2013 27 62ndash70

3 Foulds JA Douglas Sellman J Adamson SJ Boden JM Mulder RT Joyce PR Depression

outcome in alcohol dependent patients an evaluation of the role of independent and

substance-induced depression and other predictors J Affect Disord 2015 15503-10

4 Lubman DL Allen NB Rogers N Cementon E Bonomo Y The impact of co-occurring mood

and anxiety disorders among substance-abusing youth J Affect Disord 2007103105-12

5 Bottonari KA Roberts JE Kelly MAR Kashdan TB Ciesla JA A prospective investigation of

the impact of attachment style on stress generation among clinically depressed

individuals Behav Res ampTher 200745179ndash188

6 Rholes WS Simpson JA Kohn JL Wilson CL Martin AM Tran S Kashy DA Attachment

orientations and depression a longitudinal study of new parents J Pers Soc Psychol 2011

100567-86

7 Bartholomew K Horowitz LM Attachment styles among young adults a test of a four-category

model J Pers Soc Psychol 1991 61226-44

8 Hazan C Shaver PRRomantic love conceptualized as an attachment process Journal of

Pers Soc Psychol 1987 52 511ndash524

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

9 Abdul Kadir NB Bifulco A Insecure attachment style as a vulnerability factor for depression

recent findings in a community-based study of Malay single and married mothers Psychiatry

Res 2013210919-24

10 Khantzian EJ Treating addiction as a human process Lanham Jason Aronson2007 Books

11 Wyrzykowska E Głogowska K Mickiewicz K Attachment relationships

among alcohol dependent persons Alcoholism and Drug Addiction 2014 27 145-161

12 Wedekind D Bandelow B Heitmann S Havemann-Reinecke U Engel KR Huether G

Attachment style anxiety coping and personality-styles in withdrawn alcohol addicted

inpatients Subst Abuse Treat Prev Policy 2013 8 1

13 Thorberg FA Young RM Sullivan KA Lyvers M Hurst CP Connor JP Feeney GFX

Alexithymia in alcohol dependent patients is partially mediated by alcohol expectancy Drug

Alcohol Depend 2011116238ndash241

14 Wilkinson RB Mulcahy R Attachment and interpersonal relationships in postnatal depression

J Reprod Infant Psychol 201028 252ndash265

15 Troxel WM Cyranowski JM Hall M Frank E Buysse DJ Attachment anxiety relationship

context and sleep in women with recurrent major depression Psychosom Med 2007 69692ndash

699

16 Conradi HJ de Jonge P Recurrent depression and the role of adult attachment A prospective

and a retrospective study J Affect Disord 200911693ndash99

17 Cloninger CR Sigvardsson S Bohman M Childhood personality predicts alcohol abuse in

young adults Alcohol Clin Exp Res 1988 12 494-505

18 Eysenck HJ Eysenck SBG Manual of the Eysenck Personality Questionnaire London

Hodder and Stoughton1975

19 Shin SH Hong HG Jeon SM Personality and alcohol use The role of impulsivity Addict

Behav 201237102-7

20 Pennay A Cameron J Reichert T Strickland H Lee NK Hall K et al

A systematic review of interventions for co-occurring substance use disorder and borderline

personality disorder J Subst Abuse Treat 201141363-73

21 Hemphill JF Hare RD Wong S Psychopathy and recidivism A review Legal Crımınol Psych

1998 3 139-170

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

22 Porter S Woodworth M lsquoIm sorry I did ithellip but he started itrsquo A comparison of the official and

self-reported homicide descriptions of psychopaths and nonpsychopathsrdquo Law Hum Behav

2007 31 91-107

23 Hare RD Manual for the Revised Psychopathy Checklist (2nd ed) Toronto Canada Multi-

Health Systems 2003

24 Vergeacutes A Jackson KM Bucholz KK Trull TJ Lane SP Sher KJ Personality disorders and the

persistence of substance use disorders A reanalysis of published NESARC findings J

Abnorm Psychol 2014123 809-20

25 Griffith JW Zinbarg RE Craske MG Mineka S Rose RD Waters AM et al Neuroticism as a

common dimension in the internalizing disorders Psychol Med 201040 1125ndash1136

26 Noteboom A Beekman ATF Vogelzangs N Pennin B WJH Personality and social support

as predictors of first and recurrent episodes of depression J Affect Disord 2016 190 156ndash

161

27 Najt P Fusar-Poli P Brambilla P Co-occurring mental and substance abuse disorders a

review on the potential predictors and clinical outcomes J Psychiatr Res 2011 186 159ndash164

28 Dagher RK Green KM Does depression and substance abuse co-morbidity affect

socioeconomic status Evidence from a prospective study of urban African Americans J

Psychiatr Res 2015 225 115-121

29 Beck AT Ward CH Mendelson M Mock J Erbaugh J An inventory for measuring depression

Arch Gen Psychiatry 19614561-71

30 Hisli N Beck Depresyon Envanterinin geccedilerliliği uumlzerine bir ccedilalışma Turk J Psychol

19886118-22

31 Brennan KA Shaver P R Attachment styles and personality disorders Their connections to

each other and to parental divorce parental death and perceptions of parental caregiving J

Pers 1998 66 835-878

32 Suumlmer N Guumlngoumlr D Yetişkin bağlanma stilleri oumllccedileklerinin Tuumlrk oumlrneklemi uumlzerinde

psikometrik değerlendirmesi ve kuumlltuumlrlerarası bir karşılaştırma Turk J Psychol 1999 14 71-

109

33 Cloninger CR Svrakic DM Przybeck TR A psychobiological model of temperament and

character Arch Gen Psychiatry 1993 50 975-990

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

34 Koumlse S Sayar K Ak İ Aydın N Kalelioğlu Uuml Kırpınar İ et al Turkish version of the

Temperament and Character Inventory (TCI) Reliability validity and factorial structure Bull

Clin Psychopharmacol 200414107-131

35 Guumlleccedil MY Elbay RY Şayakccedilı S Meteris H Hariri AG Tezcan AE Yatan psikiyatri

hastalarında madde kullanımı ve hastalıklara goumlre dağılımı Retrospektif bir ccedilalışma Duumlşuumlnen

Adam 2010 23166-173

36 Enez-Darccedilın A Nurmedov S Noyan CO Yılmaz O Dilbaz N Oumlzel Bir Bağımlılık Merkezinde

Yatarak Tedavi Goumlren Hastalarda Psikiyatrik Eş Tanının Bağımlılığın Seyri ile İlişkisi Duumlşuumlnen

Adam 2015 28196-203

37 Oumlner H Tamam L Levent BA Oumlner S Alkol bağımlılığı olan yatan hastalarda Eksen I ve

Eksen II eş tanılarının değerlendirilmesi Klin Psikofarmakol Bul 200212 14-22

38 İnce A Doğruer Z Tuumlrkccedilapar MH Erken ve geccedil başlangıccedillı erkek alkol bağımlılarında

sosyodemografik klinik ve psikopatolojik oumlzelliklerin karşılaştırılması Klin Psikiyatr Derg 2002

5 82-91

39 Yaşar RM Depresyonun kadınlaşması Fırat Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

2007172251-281

40 Clark DB Cornelius JR Kirisci L Tarter RE Childhood risk categories for adolescent

substance involvement a general liability typology Drug Alcohol Depend 2005 77 13ndash21

41 Guumlltekin BK Ruhsal Bozuklukların Oumlnlenmesi Kavramsal Ccedilerccedileve ve Sınıflandırma

Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 20102583594

42 Evren C Oumlgel K Alkolmadde bağımlılarında dissosiyatif belirtiler ve ccedilocukluk ccedilağı travması

depresyon anksiyete ve alkolmadde kullanımı ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 2003 430-

37

43 Alikaşifoğlu M Madde kullanımı risk faktoumlrleri ve koruyucu faktoumlrler Adolesan Sağlığı

Sempozyum Dizisi 200543 73-83

44 Tuumlzuumln O Sayar K Bağlanma Kuramı ve Psikopatoloji Duumlşuumlnen Adam 20061924-39

45 Akfert SK Ccedilakıcı E Ccedilakıcı M Uumlniversite oumlğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları

ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 20091040-47

46 Slavich GM Monroe SM Gotlib IH Early parental loss and depression history Associations

with recent life stress in major depressive disorder J Psychiatr Res 201145 1146-1152

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

47 Westermeyer J Wahmanholm K Thuras P Effects of childhood physical abuse on course and

severity of substance abuse Am J Addict 2001 10101-110

48 Yılmaz A Can Y Bozkurt M Evren C Alkol ve Madde Bağımlılığında Remisyon ve

Depreşme Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 2014 6 243-256

49 Hiremath P Naregal P Chendake M Mohite VR Factors affecting alcohol relapse among

alcoholic clients at Tertiary care Hospital IJAR 2015 5784-786

50 Weich L Pienaar W Occurrence of comorbid substance use disorders among acute

psychiatric inpatients at Stikland Hospital in the Western Cape South Africa Afr J Psychiatry

(Johannesbg) 2009 12 213-217

51 Greenfield SF Weiss RD Muenz LR Vagge LM Kelly JF Bello LR et al The effect of

depression on return to drinking Arch Gen Psychiatry 1998 55 259-265

52 Choi BY Jeong HCrelationship between alcohol dependence and depression of alcohol

dependent ınpatients IJBSBT 2015 7 375-382

53 Ekinci O Arman AR Melek I Bez Y Berkem M The phenomenology of autistic regression

Subtypes and associated factors ECAP 20122123ndash29

54 Janowsky DS Fawcett J Meszaros K Verheul R Core heritable personality characteristics

and relapse in alcoholics Alcohol Clin Exp Res 2001 2594-98

55 İbiloğlu AO Ccediliccedilek U Kalkan E Nikotin bağımlılığında mizaccedil klinik ve demografik oumlzellikler

Literatuumlr Sempozyum 2014133-39

56 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Turk J Psychol 2012 27 21-30

57 Hansenne M Reggers J Pinto E Kjiri K Ajamier A Ansseau M Temperament and character

inventory (TCI) and depression J Psychiatric Res 1999 33 31-36

58 Diacuteaz LP Alba H Sanchez IM Vulnerability to alcohol consumption spiritual transcendence

and psychosocial well-being test of a theory Rev Latino-Am Enfermagem 2016242702

59 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Tuumlrk Psikoloji Dergisi 2012 27 21-30

60 Coumlmert IT Oumlgel K Madde kullanan ergenlerin bağlanma stilleri Addicta 2014 1 9-40

61 Morsuumlnbuumll Uuml Attachment and risk taking are they interrelated IJoSS 20094 233-7

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

62 Kesebir S Oumlzdoğan KS Uumlstuumlndağ MF Bağlanma ve psikopatoloji Psikiyatride Guumlncel

Yaklaşımlar 20113 321-42

63 Kassel JD Wardle M Roberts JE Adult attachment security and college student substance

use Addict Behav 2007 32 1164-1176

Tablo 1 Hastaların demografik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Cinsiyet

Kadın

Erkek

8 (119)

59 (881)

42 (189)

180 (811)

118 004

Medeni durum

Evli

Boşanmış

Bekar

34 (50)

29 (44)

4 (6)

107 (48)

88 (40)

25 (12)

166 gt005

Eğitim duumlzeyi

Okur yazar

İlkoumlğretim

Ortaoumlğretim

Lise

Yuumlksekokulfakuumllte

4 (6)

11 (164)

18 (269)

26 (388)

8 (119)

2 (09)

30 (135)

50 (225)

75 (338)

65 (293)

1358 0009

Aile uumlyelerinde ruhsal hastalık varlığı

Evet

Hayır

2 (3)

65 (97)

45 (203)

177 (797)

1129 0001

Aile uumlyelerinde alkol ya da madde

kullanımı

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Yok

Var

45 (672)

22 (328)

93 (435)

121 (565)

1523 0002

Kayıp yaşama

Yok

Var

31 (463)

36 (537)

77 (347)

145 (653)

295 005

Şiddete maruz kalma

Yok

Var

25 (373)

40 (607)

88 (396)

136 (624)

1157 0009

Tablo 2 Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Madde kullanma biccedilimi

Sadece madde kullanan

Sadece alkol kullanan

Alkol-madde birlikte kullanan

6 (8)

28 (43)

33 (49)

18 (8)

80 (36)

124 (56)

091 gt005

Madde kullanma suumlresi

3 aydan az

4 ay-1 yıl

1-5 yıl

5 yıldan fazla

2 (6)

11 (28)

14 (35)

12 (31)

21 (14)

29 (19)

42 (28)

59 (39)

442 gt005

Madde kullanma nedenleri

Popuumller olmak

Problemlerden kaccedilmak

Merak

Guumlveni arttırmak

Ben bağımlı olmam

Keyif almak

1 (24)

9 (22)

17 (415)

2 (49)

4 (98)

8 (195)

18 (119)

43 (285)

37 (245)

9 (6)

6 (4)

38 (252)

930 0041

Madde kullanma nedeni ile

hastaneye yatış sayısı

1 yatış

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

2 yatış

3 yatış ve daha fazlası

25 (379)

41 (606)

1 (15)

96 (434)

110 (498)

15 (68)

722 0027

Tablo 3 Hastaların BDOuml puanlarına goumlre MKErsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Yenilik arayışı

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2133plusmn338

2051plusmn328

199

048

Zarardan kaccedilınma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1656plusmn401

1757plusmn371

-219

003

Oumlduumll Bağımlılığı

BDOuml 17 puan altı

65

1134plusmn297

149

013

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml 222 1093plusmn250

Sebat etme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

Kendini youmlnetme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

65

222

420plusmn139

399plusmn164

2264plusmn421

2122plusmn368

098

140

032

019

İşbirliği yapma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2373plusmn432

2079plusmn418

340

001

Kendini aşma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1756plusmn353

1647plusmn361

249

001

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Tablo 4 Hastaların BDE puanlarına goumlre YİYE rsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Guumlvenli Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

3304plusmn878

3157plusmn812

126

021

Kaccedilıngan Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2941plusmn743

2542plusmn731

220

004

Kaygılı Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

6681plusmn1422

6482plusmn1512

094

034

Page 2: Author's Accepted Manuscript · ACCEPTED MANUSCRIPT 2017 GİRİŞ Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi gören hastaların büyük çoğunluğu depresif yakınmalardan úikâyet

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Madde Bağimlilarinin Depresif Belirtiler Ve Depresif Belirtilerle Ilişkili Değişkenler Youmlnuumlnden

Incelenmesi

Guumllseren Keskin Aysun Babacan Guumlmuumlş

Doccedil Dr Ege Uumlniversitesi Atatuumlrk Sağlık Hizmetleri Meslek Yuumlksek Okulu

Doccedil Dr Ccedilanakkale Uumlniversitesi Sağlık Yuumlksek Okulu

Yazışma Adresi Doccedil Dr Guumllseren Keskin

Ege Uumlniversitesi Atatuumlrk Sağlık Hizmetleri Meslek Yuumlksek Okulu Bornova İZMİR

Tel 0232 3393564

Email gulserencopyegeedutr

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

ALKOLMADDE BAĞIMLILARININ DEPRESİF BELİRTİLER ve DEPRESİF BELİRTİLERLE

İLİŞKİLİ DEĞİŞKENLER YOumlNUumlNDEN İNCELENMESİ

OumlZET

Amaccedil Bu ccedilalışmada alkolmadde bağımlılarında depresif belirti ve depresif belirti duumlzeyini

etkileyebileceği duumlşuumlnuumllen bağlanma ve kişilik oumlzelliklerinin değerlendirilmesi amaccedillanmıştır Youmlntem

Ccedilalışmanın oumlrneklemi Ege Uumlniversitesi Madde Bağımlılığı Toksikoloji ve İlaccedil Bilimleri Enstituumlsuuml Ege

Uumlniversitesi Psikiyatri Kliniği AlkolMadde bağımlılığı biriminde serviste yatırılarak ya da ayaktan takip

ve tedavi edilen alkol ve madde bağımlılığı tanısı konmuş 312 hasta ile goumlruumlşme yapılarak

oluşturulmuştur Ccedilalışmada hastalara sosyodemografik veri formu Beck Depresyon Envanteri (BDE)

Mizaccedil ve Karakter Envanteri (MKE) Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri uygulanmıştır Bulgular

Ccedilalışmaya katılan hastaların yaş ortalaması 325plusmn110rsquodir Hastaların (768)rsquosinde depresif belirti

duumlzeyi yuumlksek (BDE gt17) olarak saptanmıştır Bağımlılarda depresif belirti duumlzeyi ile kaccedilıngan

bağlanma puanları arasında anlamlı duumlzeyde farklılık olduğu belirlenmiştir Ccedilalışmaya katılan

hastaların MKErsquoden aldıkları puanlar BDE kesme puanına goumlre değerlendirildiğinde hastaların

zarardan kaccedilınma işbirliği yapma ve kendini aşma boyutlarında depresif belirti duumlzeylerinin anlamlı

duumlzeyde farklı olduğu saptanmıştır Sonuccedil Ccedilalışmamız bazı kişilik ve bağlanma oumlzelliklerinin

hastaların depresif belirti duumlzeylerini etkilediğini ortaya koymuştur

Anahtar Soumlzcuumlkler alkol madde bağımlılık depresyon bağlanma

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

INVESTIGATION OF ALCOHOL SUBSTANCE ABUSERS IN TERMS OF DEPRESSİVE

SYMPTOMS AND RELATED VARIABLES OF DEPRESSİVE SYMPTOMS

ABSTRACT

Objective It is aimed to evaluate the depressive symptoms and bonding and personality traits

thought to affect the level of depressive symptoms in alcohol and substance abusers

Methods The study sample consists of 312 patients that are diagnosed with alcohol and substance

dependence followed by inpatient or outpatient unit in Ege University Drug Addiction Institute of

Toxicology and Pharmaceutical Science Ege University Department of Psychiatry alcohol drug

dependency unit In the study sociodemographic data form Beck Depression Inventory (BDI) the

Temperament and Character Inventory (TCI-Temperament) Experiences in Close Relationships

Inventory was applied by using face to face interviews

Results The mean age of the patients in the study was 325 plusmn 110 It is found that 768 of the

patients had high levels of depressive symptoms (BDIgt 17) It was determined to be a significant

difference between the level of avoidant attachment scores and depressive symptoms scores of the

patients In the evaluation of TCI scores according to BDI cut-off scores it is found that depressive

symptoms levels in the harm avoidance cooperate and self-transcendence of the patients are

significantly different

Conclusion Our study showed that certain personality and bonding characteristics of the patient affect

the depressive symptoms levels

Keywords alcohol substance addiction depression attachment

Keywords alcohol drugs addiction depression attachment

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

GİRİŞ

Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi goumlren hastaların buumlyuumlk ccediloğunluğu depresif yakınmalardan

şikacircyet ederler (12) B u belirtiler sıklıkla tedaviye yanıt vermesine rağmen alkol ve madde bağımlılığı

tedavisinin koumltuuml sonuccedillanacağının da habercisidir Oumlzellikle ağır alkol iccedilicilerinde alkol bırakılsa dahi

gelecekte depresyon geliştirme riski yuumlksektir (23) Epidemiyolojik ve klinik ccedilalışmalarda alkol ve

madde kullanım bozukluklarında depresif bozukluklar ve kaygı bozuklukları gibi ruhsal bozuklukların

oldukccedila sık goumlruumllduumlğuuml belirlenmiştir Alkol ve madde kullanımı olan bireylerin 79rsquounda depresyon

76rsquosında anksiyete bozuklukları goumlzlenmiştir (4)

Erişkinlerde guumlvensiz bağlanma stilinin depresyon riskini arttırdığı belirlenmiştir (56) Bağlanma

kuramı bireyin gelecekte duumlşuumlk benlik saygısı depresyon sorunlu kişilerarası ilişkiler geliştirme

riskiyle guumlvensiz bağlanma arasındaki ilişkiyi gelişimsel bağlamda anlamaya ccedilalışan bir yaklaşım

sunar Guumlvensiz bağlanma stili ccedilocukluk ccedilağında ccedilarpık iccedilsel ccedilalışma modelleri ile ccedilocuk ve ebeveyn

arasında geliştirilmiş yetişkinlik doumlneminde bireyin kendi ve başkaları ile ilgili olumsuz benlik algısı

geliştirmesine neden olan bir bağlanma şeklidir (7-9) Yazında guumlvensiz bağlanma stilinin yaşam boyu

psikopatoloji geliştirme riskini arttırdığı ifade edilmiştir (1011) Ampirik ccedilalışmalarda alkol ve diğer

psikoaktif madde bağımlısı hastaların guumlvensiz bağlanma stili geliştirdikleri oumlzellikle bu guumlvensiz

bağlanma stillerinden kaccedilınmacı bağlanma stilinin yaygın olduğu bildirilmiştir Ayrıca guumlvensiz

bağlanma stili geliştirmiş olan alkol bağımlılarında yaygın anksiyete depresyon şizoid oumlzellikler ve

aleksitiminin de sık goumlzlendiği belirlenmiştir (11-13) Ebeveyni ile korkulu ve kaygılı bağlanma stili

geliştirmiş bireylerde depresyon daha sık goumlruumllmektedir (14) Oumlzellikle uzamış depresyonlarda kaygılı

bağlanma stili daha fazla rastlanan bir durumdur Kaygılı bağlanmanın bireylerde kişilerarası ilişkilerde

bozulmaya neden olduğu guumlvensizlik terkedilme korkusunu desteklediği ve işlevsel olmayan başa

ccedilıkma stratejilerinin kullanımına neden olduğu anlaşılmıştır (15) Anksiyoumlz bağlanma stilinin depresyon

sıklığının arttığı saptanmıştır (16)

Alkol ve madde kullanımının etiyolojisinde genetik noumlrobiyolojik psikolojik ccedilevresel ve kuumlltuumlrel

faktoumlrler etkilidir Oumlzellikle etiyolojik araştırmalar alkol kullanımı ve kişilik oumlzellikleri uumlzerine

yoğunlaşmıştır Cloninger ve Eysenkrsquoin kişilik modellerine goumlre zarardan kaccedilınma ve noumlrotizm ile

kendini goumlsteren olumsuz duygusallığın erkeklerdeki alkol kullanım bozukluklarında daha sık

goumlruumllduumlğuuml belirlenmiştir (1718) Alkol ve madde kullanım bozuklukları ve duumlrtuumlsel kişilik yapısının

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

ilişkili olduğuna odaklanılmıştır (19) Madde kullanım bozukluklarında borderline kişilik bozukluğu

prevalansı da oldukccedila yuumlksektir ve kendine zarar verme intihar girişimi psikososyal yıkım ağır

psikopatoloji riskini arttırmaktadır (20) Madde bağımlılığı ile birlikte goumlruumllen ruhsal sağlık sorunlarının

yanı sıra oumlzellikle şiddet eylemlerine yatkınlık yaratan psikopatik kişilik oumlzellikleri de sıklıkla

goumlzlenmektedir Bu hastalarda succedil iccedileren davranışlara youmlnelme sıklığının arttığı belirlenmiştir (2122)

Kanadalı psikolog Hare (23) alkol ve madde bağımlılarında sıklıkla goumlzlendiği duumlşuumlnuumllen psikopatik

kişiliğin buumlyuumlklenme empati eksikliği duumlrtuumlsellik gibi antisosyal davranışlarla ilişkili olduğunu

bildirmiştir Ulusal epidemiyolojik araştırmalarda alkol ve madde bağımlılarında antisosyal şizotipal ve

borderline kişilik bozukluklarının daha fazla goumlruumllduumlğuuml belirlenmiştir (24) Ayrıca oumlzellikle noumlrotik ve

dışa doumlnuumlk kişilik oumlzelliği ile depresyon arasındaki ilişkiyi destekleyen ccedilalışmalar mevcuttur (25)

Noumlrotik yapının tekrarlayan depresyonda sıklıkla goumlruumllduumlğuuml belirlenmiştir (26)

Madde ve alkol kullanımı ile birlikte depresyonun varlığı bağımlılık prognozunu olumsuz olarak

etkilemektedir Ccedilalışmalar alkol ve madde bağımlılığına komorbid gelişen depresyonun hastaneye

yatış sıklığını bağımlılığa bağlı yeti yitimi gelişme olasılığını ve tedaviden olumsuz sonuccedillar alma

olasılığını arttırdığını goumlstermiştir (2728) Alkol ve madde bağımlılarında depresyonu araştıran ccedilok

fazla ccedilalışma olmasına rağmen depresyonun ortaya ccedilıkışını arttırabilecek değişkenler uumlzerine

herhangi bir ccedilalışma yapılmamıştır Bu noktadan hareketle bu ccedilalışmada aşağıda belirtilen iki sorunun

cevabı araştırılmaktadır 1 Alkol ve madde bağımlılığında depresyonun ortaya ccedilıkışı bireyin bağlanma

stili kişilik oumlzelliklerinden etkilenir mi 2 Alkol ve madde bağımlılarında depresyon hangi değişkenler

tarafından yordanmaktadır Yordayan bu değişkenler depresyonda olan ve olmayan gruplarda farklılık

goumlstermekte midir

YOumlNTEM

Oumlrneklem

Ccedilalışmanın oumlrneklemi Aralık 2013 ile Nisan 2014 tarihleri arasında Ege Uumlniversitesi Madde

Bağımlılığı Toksikoloji ve İlaccedil Bilimleri Enstituumlsuuml Ege Uumlniversitesi Psikiyatri Kliniği AlkolMadde

Bağımlılığı Birimirsquonde serviste yatırılarak ya da ayaktan takip ve tedavi edilen klinisyen tarafından

DSM-IV tanı oumllccediluumltlerine goumlre alkolmadde bağımlısı tanısı konmuş 312 hasta ile goumlruumlşme yapılarak

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

oluşturulmuştur Bu hastaların 20rsquosi yatarak geri kalanı ise ayaktan tedavi alan hastalardır Hastalara

ccedilalışma protokoluuml accedilıklanmış ve yazılı bilgilendirilmiş onamları alınmıştır

Uygulama

Veri toplama haftada iki guumln 25 er dakikalık goumlruumlşmelerle gerccedilekleştirilmiştir Goumlruumlşme yapılan 312

hastanın 18rsquoi uygulanan oumllccedilekleri eksik doldurmalarından dolayı 5rsquoi eşlik eden noumlrolojik

hastalıklarından dolayı ccedilalışmadan ccedilıkarılmıştır Ccedilalışma kalan 289 hasta ile tamamlanmıştır

Ccedilalışmaya DSM-IV tanı kriterlerine goumlre alkol ve madde bağımlılığı tanısı konan 18-65 yaş arası

uygun kognuumlsyonu olan (Mini mental test puanları 25 puan ve uumlstuuml olan olgular alınmıştır)

detoksifikasyon sonrası doumlnemdeki alkol bağımlıları ile en son madde kullanımının ardından en az 2

haftalık suumlrenin geccedilmiş olduğu madde bağımlıları ccedilalışmaya alınmıştır

Alkolmadde bağımlılığı tanısına ek ciddi fiziksel sağlık problemleri noumlrolojik yıkımı depresyon dışında

diğer ciddi yıkım yapan ruhsal bozukluğu mental retardasyonu olanlar komorbid psikiyatrik hastalığı

olanlar iletişimi oumlnemli oumllccediluumlde etkileyecek duumlzeyde goumlrme işitme ve bilişsel kaybı olan olgular

ccedilalışmadan dışlanmıştır

Alkolmadde kullanım bozukluğu olan hastalarla goumlruumlşmeler klinisyenin yoksunluk semptomlarının

tam olarak kaybolduğuna youmlnelik değerlendirmesinin ardından gerccedilekleştirilmiştir

Araccedillar

Sosyodemografik veri formu Hastaların cinsiyet yaş eğitim duumlzeyleri medeni durumları aile

oumlykuumlsuuml gibi parametreleri iccedileren araştırmacılar tarafından yapılandırılmış goumlruumlşme formudur Ayrıca

hastalara ccedilocukluk ccedilağında aile uumlyeleri ile ilgili kayıp yaşayıp yaşamadıkları yaşadılar ise hangi aile

uumlyesini kaybettikleri sorulmuştur

Beck Depresyon Envanteri (BDE) Sağlıklı ve psikiyatrik hasta gruplarında kullanılan kendini

değerlendirme oumllccedileğidir Depresyon youmlnuumlnden riski belirlemek ve depresif belirtilerin duumlzeyini ve şiddet

değişimini oumllccedilmek iccedilin uygulanır Toplam puanın yuumlksek olması depresyon şiddetinin yuumlksekliğini

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

goumlsterir Beck ve arkadaşları (29) tarafından geliştirilen oumllccedileğin Tuumlrkccedile geccedilerlilik ve guumlvenilirlik

ccedilalışmaları yapılmıştır Oumllccedileğin kesme puanı 17rsquodir (30)

Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri (YİYE) Brennan ve arkadaşları tarafından geliştirilen

bağlanmadaki yakın ilişkilerde yaşanan kaygı ve başkalarından kaccedilınmayı oumllccedilen temel iki boyuttan

oluşan 36 maddelik bir oumllccedilektir (31) Oumllccedileğin iccedil tutarlılık katsayıları sırasıyla 086 ve 090 olarak

bulunmuştur (32)

Mizaccedil ve Karakter Envanteri (MKE) Cloningerin kişilik kuramını temel alarak geliştirdiği MKE 240

maddeden oluşan Doğru ya da Yanlış şeklinde yanıtlanan bir kendini değerlendirme oumllccedileğidir (33)

Bu 7 faktoumlrluuml kişilik envanterinin geccedilerlik ve guumlvenirliği hem genel popuumllasyonda hem de psikiyatrik

hastalarda sınanmış ve tekrarlanmıştır (34) MKE yenilik arayışı (YA) zarardan kaccedilınma (ZK) oumlduumll

bağımlılığı (OumlB) ve sebat etme (SE) olmak uumlzere doumlrt mizaccedil boyutunu ve kendini youmlnetme (KY)

işbirliği yapma (İY) ve kendini aşma (KA) olmak uumlzere uumlccedil karakter boyutunu değerlendiren sorular

iccedilerir Uumllkemizde MKErsquonin Tuumlrkccedile geccedilerlik ve guumlvenilirlik ccedilalışması Koumlse ve arkadaşları tarafından

yapılmıştır (34)

İstatistiksel değerlendirme

Veriler SPSS 150 for Windows paket programı ile değerlendirilmiştir İstatistiksel değerlendirmelerde

kategorik değişkenler arasındaki ilişkileri değerlendirmek uumlzere ki-kare testi iki gruba ait ortalamalar

arasındaki farkı değerlendirmek iccedilin t-testi uygulanmıştır Niteliksel verilerinin karşılaştırılmasında Ki-

kare testi kullanılmıştır Sonuccedillar 95rsquolik guumlven aralığında anlamlılık plt005 olarak kabul edilmiştir

BULGULAR

Demografik oumlzellikler

Ccedilalışmaya katılan hastaların yaş ortalaması 325plusmn110rsquodir olup 505rsquoi (n=145) 20 yaş altındadır

Katılımcıların 827rsquosi (n=239) erkektir Eğitim durumu 235rsquoinde (n=67) ortaokul 349rsquounda lise

(n=101) 253rsquouumlnde uumlniversite (n=73) geri kalanında ilkokul duumlzeyindedir (n=48) Hastaların 509rsquou

(n=147) oumlğrenci 339rsquou (n=98) boşanmıştır Boşanmış olanların 176rsquosı (n=18) boşanma sebebinin

alkol ve madde kullanımı nedeni ile gerccedilekleştiğini bildirmiştir

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Klinik oumlzellikler

Araştırmaya katılan hastaların kullandığı maddelerin başında alkol (889) (n=256) gelmektedir

Hastaların 51rsquoi (n=147) ccediloğul madde 38rsquosi (n=109) sadece alkol 11rsquoi (n=31) sadece bir madde

kullandığını ifade etmiştir Katılımcıların 25rsquoinin (n=72) ailesinde psikiyatrik bir hastalık nedeni ile

tedavi goumlren bir aile uumlyesi olduğu belirlenmiştir 622rsquosi (n=179) kuumlccediluumlk yaşta aile iccedilerisinde bir kayıp

yaşamıştır

BDOuml kesme puanı 17 ve altı puanlar duumlşuumlk depresif belirtiler 17rsquonin uumlzerindekiler ise yuumlksek depresif

belirtiler olarak değerlendirilmiş ve yapılan istatistiksel analizde 67 hastada (232) depresif belirti

duumlzeyi duumlşuumlk (BDOumllt17) 222 hastada (768) depresif belirti duumlzeyi yuumlksek (BDOumlgt17) bulunmuştur

Hastaların sosyodemografik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Kadınların 189rsquo (n=10) unun erkeklerin 881lsquoinin (n=210) depresif belirti duumlzeyinin yuumlksek olduğu

belirlenmiştir Cinsiyetlerine goumlre hastaların depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık olduğu

belirlenmiştir Kadınlarda 17 ve uumlstuuml puan alanların oranının erkeklerden daha yuumlksek olduğu

belirlenmiştir (χsup2=118 p=004) (tablo1)

Medeni durum hastaların depresif belirti duumlzeylerini etkilememiştir (χsup2=166 pgt005) (tablo1)

Hastaların eğitim durumlarına goumlre depresif belirtileri arasında anlamlı farklılık belirlenmiştir Eğitim

duumlzeyi lise ve uumlstuuml grupta depresif belirti duumlzeyi yuumlksek bulunmuştur (χsup2=1358 p=0009) (tablo1)

Ailede psikiyatrik tedavi goumlren bir birey varlığında hastaların depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı

farklılık olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Ailesinde psikiyatrik tedavi goumlren bireylerin depresyon duumlzeyleri yuumlksek

ccedilıkmıştır (χsup2=1129 p=0001) (tablo1)

Ccedilalışmaya katılan hastaların 132rsquosi (n=38) alkol 331rsquoi (n=95) madde 46rsquosı (n=13) her ikisini

de kullanan aile uumlyesine sahiptir 491rsquoinin ise ailesinde alkol ya da madde kullanan yoktur Hastalar

depresif belirti duumlzeylerine goumlre ailesinde alkol ya da madde kullanan hastalarla kullanmayanlar

arasında anlamlı farklılık olduğu belirlemiştir Ailesinde alkol ya da madde kullanan birey bulunan

hastaların depresif belirti

duumlzeyleri yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=1523 p=0002) (tablo1)

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Hastalara ccedilocukluk ccedilağında aile uumlyeleri ile ilgili kayıp yaşayıp yaşamadıkları sorulmuş 18 yas

oumlncesinde kayıp yaşayan hastaların 45 ebeveynini 10 kardeşini 35 buumlyuumlkanne

buumlyuumlkbabasını 2rsquo si ccedilocuğunu 8 diğer yakınlarını kaybettiklerini dile getirmişlerdir Kayıp

yaşadıkları bireye goumlre depresif duumlzeyleri arasında bir farklılık yaşanmazken kayıp yaşama

durumunun hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılığa yol accediltığı goumlruumllmuumlştuumlr Kayıp

oumlykuumlsuuml olan bireylerde depresif belirti duumlzeyi yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=295 p=005) (tablo1)

Hastalara şiddete uğrayıp uğramadıkları uğradılar ise fiziksel soumlzel ya da cinsel şiddet tiplerinden

hangisine maruz kaldıkları sorulmuş şiddete maruz kalmış hastaların 10rsquou cinsel 38rsquoi fiziksel

52rsquosi soumlzel şiddete maruz kaldıklarını belirtmişlerdir Şiddete uğrama durumlarına goumlre hastaların

depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir Şiddete maruz kalanlarda

depresif belirti duumlzeyi yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=1157 p=0009) (Tablo1) Ancak şiddetin şekli depresyon

uumlzerinde belirleyici olmamıştır (pgt005)

Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Ccedilalışmaya katılan hastaların madde kullanma biccedilimlerine ve madde kullanma suumlrelerine goumlre depresif

belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık yoktur (pgt005) (Tablo2)

Madde kullanma nedenleri hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılık yaratmaktadır

(χsup2=930 p=0041) (Tablo2)

Madde bağımlılığı nedeni ile hastaneye yatış sayısının hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı

farklılığa yol accediltığı bulunmuştur (χsup2=722 p=0027) (Tablo2)

Hastaların kişilik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Ccedilalışmaya katılan hastaların MKErsquoden aldıkları puanlar BDOuml kesme puanına goumlre

değerlendirildiğinde hastaların zarardan kaccedilınma işbirliği yapma ve kendini aşma boyutlarında

depresif belirti duumlzeylerinde farklılık olduğu saptanmıştır Depresyon puanları 18 ve uumlzerinde olan

hastaların zarardan kaccedilınma puanları daha yuumlksek bulunurken (t=-219 p=003) iş birliği yapma

(t=340 p=001) ve kendini aşma (t=249 p=0013) puanları daha duumlşuumlk bulunmuştur (tablo3)

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Hastaların bağlanma oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Hastaların BDOuml kesme puanına goumlre YİYErsquoden aldıkları puanlar karşılaştırılmış ve yapılan t testinde

hastaların kaccedilıngan bağlanma puanları arasında ise anlamlı duumlzeyde farklılık olduğu belirlenmiştir

(t=220 p=004) Depresif belirti duumlzeyi yuumlksek olanlarda kaccedilıngan bağlanma puanları duumlşuumlk ccedilıkmıştır

(tablo4)

TARTIŞMA

Son yıllarda uumllkemizde madde kullanımı nedeni ile tedavi başvurusunda bulunan hastalarla yapılan

ccedilalışmalarda hastaların ccediloğunluğunun erkek genccedil erişkin bekacircr ya da ayrılmış bir işte ccedilalışmayan

ya da duumlzensiz ccedilalışan ve eğitim yılı yuumlksek bireyler olduğu bildirilmiştir (3536) Bizim ccedilalışma

grubumuzu oluşturan hastaların da genel olarak benzer demografik oumlzelliklere sahip oldukları

belirlenmiştir

Yapılan ccedilalışmalar madde kullanım bozukluklarının diğer psikiyatrik bozukluklarla bir arada goumlruumllme

oranının bir hayli yuumlksek olduğunu ortaya koymaktadır (2336) Depresyon madde kullanım

bozukluklarına sıklıkla eşlik eden ruhsal sorunlardan biridir (3637) Alkol veya madde bağımlılarındaki

psikiyatrik komorbiditeye youmlnelik yapılan ccedilalışmalarda madde bağımlılığı olan hastaların 192 ila

79rsquounda depresif bozuklukların goumlruumllduumlğuuml bildirilmektedir (436-38) Alkol bağımlıları ile yapılan bir

başka araştırmada yaşam boyu majoumlr depresyon sıklığı 35 olarak belirtilmiştir (37) Bizim

ccedilalışmamıza katılan hastaların 768rsquoinde depresif belirti duumlzeyi yuumlksek bulunmuştur Bu sonuccedil

bağımlı hastalarda depresif belirtilerin bir hayli yaygın olduğunu desteklemektedir

Darccedilın ve arkadaşlarının (36) yatarak tedavi goumlren bağımlı hastalarla yaptığı ccedilalışmada Eksen I ya da

Eksen II ek tanının varlığına goumlre hastaların yaşının medeni durumunun ve eğitim suumlresinin

değişmediğini belirtmiştir Bizim ccedilalışmamızda da yaş ve medeni duruma goumlre hastaların depresyon

oranları arasında anlamlı bir farklılık bulunmazken cinsiyet ve eğitim duumlzeyinin hastaların depresif

belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılığa yol accediltığı belirlenmiştir Ccedilalışmamıza goumlre erkeklerde depresif

belirti duumlzeyi anlamlı duumlzeyde daha yuumlksektir Depresyonun genel popuumllasyonda kadınlarda daha

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

yaygın goumlruumllduumlğuuml (39) bilinmekle birlikte ccedilalışma grubumuzu oluşturan hastalar iccedilinde kadın oranının

bir hayli duumlşuumlk olmasının bu sonucu ortaya ccedilıkarmış olabileceği duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr Ccedilalışmamızda eğitim

duumlzeyinin de hastalardaki depresif belirti oranlarını etkilediği ve genel olarak eğitim duumlzeyi yuumlkseldikccedile

depresyon goumlruumllme oranının arttığı belirlenmiştir

Ailede ruhsal hastalık madde kullanımı iccedilin risk faktoumlrleri arasında yer almaktadır (40) Ccedilalışmamıza

goumlre her doumlrt hastadan biri ruhsal bir hastalık nedeni ile tedavi goumlrmuumlş bir aile uumlyesine sahiptir Aile

uumlyelerinde ruhsal hastalığın bulunması hastalarda depresif belirti oranını yuumlkseltmektedir Yazında

ebeveyn ruhsal hastalıklarının yaşamın ileri doumlnemlerinde ve sonraki kuşaklarda anksiyete ve

depresyona yol accediltığı belirtilmektedir (41)

Mevcut ccedilalışmalar madde kullananların diğer aile uumlyelerinde madde kullanım yaygınlığının yuumlksek

olduğunu goumlstermektedir (4243) Bizim sonuccedillarımız da bu youmlnde olup her iki hastadan birinin

ailesinde alkol madde ya da her ikisini de kullanan bir kişi bulunmaktadır Ccedilalışmamıza goumlre ailedeki

madde kullanım durumu bağımlı hastalardaki depresif belirti goumlruumllme oranını etkilemekte ve ailesinde

madde kullanımı olan hastalarda depresif belirtiler daha yaygın olarak goumlruumllmektedir

Yetişkin yaşamında depresyona olan yatkınlığın ccedilocukken anneyle kurulan ilişkide kayıplar aksamalar

ilişkili olduğu ileri suumlruumllmektedir (44) Ebeveyn kaybı ise madde kullanımına zemin hazırlayan risk

faktoumlrleri arasındadır (45) Ccedilalışmamızda hastaların yarıdan fazlası kuumlccediluumlk yaşta aile iccedilerisinde bir

kayıp yaşamış ve kayıp yaşayan bağımlı hastalarda yaşamayanlara goumlre depresif belirti duumlzeyleri

daha yuumlksek bulunmuştur Erken ccedilocukluk doumlnemindeki kayıp yaşantısının depresif belirtiler

geliştirmeye karşı daha duyarlı hale getirdiği saptanmıştır (46)

Madde bağımlıları arasında ccediloğul madde kullanımı sıktır (36) Ccedilalışmamıza katılan hastalarda da

ccediloğul madde kullanım oranı daha yuumlksektir Kullanılan madde tuumlruuml sayısı ile depresif belirti duumlzeyi

arasında pozitif youmlnde ilişki olduğu bildirilmiştir (47) Ccedilalışmamızda da ccediloğul madde kullanan

hastalarda depresif belirti oranı daha yuumlksektir ancak bu durum istatistiksel olarak anlamlı duumlzeyde

bulunmamıştır

Alkol madde bağımlılığında remisyon ve relaps bağımlılığın doğal gidişini belirleyen iki temel suumlreccediltir

Alkol madde bağımlısı hastaların yarısından fazlasının arındırma tedavisi sonrası relaps yaşadıkları

bu relapsların sıklıkla olumsuz duygusal durumların tetiklediği depresyon anksiyete gibi bozukluklar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

nedeni ile meydana geldiği goumlruumllmuumlştuumlr (4849) Ancak alkol madde kullanım bozukluğuna eşlik eden

psikiyatrik bozukluklar bağımlılığın tanı gidiş ve tedavisini guumlccedilleştirmekte tedaviyi bırakma sıklığını

arttırmaktadır (50) Oumlzellikle eşlik eden depresif belirtiler bağımlılıkta var olan sorunların şiddetini

arttırmaktadır (51) Alkolizmde goumlzlenen relapsların genel olarak depresif belirtiler eşliğinde geliştiğini

ileri suumlruumllmuumlştuumlr (51) Bizim ccedilalışmamızda da depresif belirtileri yuumlksek olan kişilerde hastanede yatış

sayısının daha fazla olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Bu durum madde kullanımına depresyonun eşlik etmesi ile

tedavi arayışı sıklığının arttığını duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr Choi ve Jeong (52) ccedilalışmalarında depresif alkol

bağımlılarında yatışların arttığından soumlz etmişlerdir Alkol bağımlılarında depresif duygu durumun

ruminatif duumlşuumlnce yapısını desteklediğini bu duumlşuumlncenin maladaptif bir şekilde bireyi sorunlarına

ccediloumlzuumlm bulmaktan uzaklaştırdığı ve tedavi suumlrecinin olumsuz etkilendiğini duumlşuumlnuumllmektedir (5354)

Bağımlılık davranışında kişiliğin roluuml vurgulansa da yatkınlığı belirleyen oumlzguumll bir kişilik yapısı

tanımlanmamıştır Ancak bağımlı guumlvensiz engellenme eşiği duumlşuumlk kişilerde madde kullanım

bozukluklarına sık rastlandığı belirtilmiştir (55) Ccedilalışmamızda ise depresif belirti duumlzeyi yuumlksek olan

hastaların zarardan kaccedilınma puanlarının daha yuumlksek işbirliği yapma ve kendini aşma puanlarının

daha duumlşuumlk olduğu belirlenmiştir Zarardan kaccedilınma sıklıkla psikiyatrik bozukluklarda goumlruumllen bir

oumlzelliktir (56) Zarardan kaccedilınan bireyler gelecekte olabilecek sorunlar iccedilin koumltuumlmser endişeler

belirsizlik korkusu gibi pasif kaccedilınma davranışları goumlsteren kişiler olarak tanımlanmakta ve bu kişilerin

depresyon geliştirme olasılıklarının yuumlksek olduğu belirtilmektedir (3357) Yuumlksek zarardan

kaccedilınmanın yanı sıra duumlşuumlk işbirliği yapma da depresyona yatkınlığı arttırmaktadır (57) Depresyon

tanılı hastalardan elde edilen bu sonuccedillar ccedilalışma bulgularımız ile uyumlu goumlruumlnmekle birlikte kendini

aşma boyutunda farklılık goumlstermektedir Kendini aşma olgunluk goumlstergesidir Ccedilevre ile ilgili

farkındalık ve hayata daha geniş bir accedilıdan bakış accedilısı sağlar Bazı araştırma sonuccedillarında

depresyonlu hastaların kendini aşma puanlarının yuumlksek bulunması ccedilalışma bulgularımız ile

ccedilelişmektedir Bizim ccedilalışmamızda kendini aşma puanları duumlşuumlk ccedilıkmıştır Bu sonuccedil bize oumlrneklem

grubunun alkol madde bağımlılarından seccedililmiş olmasının buna neden olduğunu duumlşuumlnduumlrmektedir

Reedsrsquoin teorisine goumlre psikolojik iyilik hali ile kendini aşma arasında doğrusal bir ilişki vardır Yazında

alkol madde bağımlılarında psikolojik iyilik halinde azalmanın kendini aşma da yetersizliğe neden

olduğu bildirilmiştir (5859) Kendini aşma kendini unutma kişilerarası oumlzdeşim ve manevi kabulden

oluşmaktadır ve kendini aşan bireyler yaratıcı bencil olmayan manevi duyguları olan idealist

bireylerdir (34) Cloninger klinik ccedilalışmalarda duumlşuumlk kendini aşmanın şizoid ve duumlrtuumlsel kişiliklerle

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

bağlantılı olduğunu goumlstermiştir (60) Bu doğrultuda bağımlı hastalarda yaygın olarak goumlruumllen depresif

belirtilerin hastaların yuumlksek duumlzey zarardan kaccedilınma duumlşuumlk duumlzey iş birliği yapma kendini aşma

oumlzellikleriyle ilişkili olabileceği duumlşuumlnuumllebilir

Temeli bebeklik doumlneminde oluşan bağlanma biccedilimi bireyin kişilik gelişiminde davranışlarında ve ruh

sağlığında buumlyuumlk bir oumlneme sahiptir (60) Yapılan ccedilalışmalar bağlanma biccedilimi ile riskli davranışlar

arasında ilişki olduğunu ortaya koymuştur (61) Genellikle kaygılı bağlanma anksiyete ve depresyonla

ilişkilendirilirken kaccedilıngan bağlanma dışavurum bozuklukları oumlzellikle de davranım bozukluklarıyla

ilişkilendirilmiştir (62) Bağlanma biccedilimi ile madde kullanımı arasındaki ilişkiyi araştıran ccedilalışmalara

bakıldığında madde kullanımının guumlvensiz bağlanma ile ilişkili olduğu goumlsterilmiştir (11126063)

Ebeveynleri ile guumlvenli bağlanma geliştiremeyenlerin madde kullanma eğilimleri artmaktadır (61)

Madde kullanan ergenlerle yapılan bir ccedilalışmada guumlvensiz bağlanma geliştirmişlerde madde kullanım

oranının yuumlksek olduğunu goumlstermektedir (60) Bununla birlikte ccedilalışmamızda depresif belirti duumlzeyi

duumlşuumlk hastalarda kaccedilınan bağlanmanın daha yuumlksek olduğu belirlenmiştir Kaccedilınmacı bağlanmada

bireylerin sorunlardan ve ccediloumlzuumlm arayışlarından kaccedilındıkları goumlruumllmektedir (7) Bu sonuccedil bize depresif

belirtileri olan hastaların sorunlar karşısında daha fazla ccediloumlzuumlm arayışı iccedilinde olduklarını

duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr

Ccedilalışmamızın bazı kısıtlılıkları bulunmaktadır En oumlnemli kısıtlılık ccedilalışmanın kesitsel bir ccedilalışma

olmasıdır Depresif belirti ve mizaccedil- karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri arasındaki ilişkinin

belirlenmesinde daha kesin sonuccedillar elde edebilmek iccedilin yapılacak bir takip ccedilalışmasının sonuccedilları

daha değerli olabilir Ccedilalışmada alkolmadde bağımlılarında depresif belirti goumlsterme durumları mizaccedil-

karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri accedilısından değerlendirilmiştir Diğer bir kısıtlılık ccedilalışmamızda

kullandığımız oumllccedileklerin oumlz bildirim oumllccedilekleri olmasıdır Bu oumllccedilekler kişinin beyanına dayalı oldukları

iccedilin her zaman doğru yanıt alınmayabilmekte katılımcı sosyal ccedilevresi ve kuumlltuumlrel oumlzelliklerine goumlre

farklı bakış accedilıları geliştirebilmektedir Ccedilalışmamız alkol-madde bağımlısı hasta grubunda

depresyonun kişilik ve bağlanma ilişkisini araştırmış ilk ccedilalışma olmasından dolayı klinik literatuumlre

oumlnemli katkısı olacağı kanısındayız

Tuumlm bu kısıtlılıklara rağmen elde edilen bulgular madde bağımlılarında depresyonun dikkate alınması

gereken oumlnemli bir sorun olduğunu goumlstermektedir Ccedilalışmamız bazı demografik kişilik ve bağlanma

oumlzelliklerinin hastaların depresyon duumlzeylerini etkilediğini ortaya koymuştur Bulgularımıza dayanarak

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

hastalardaki eşlik eden depresif belirtilerin tedavi edilmesi kadar bu sorunlara yatkınlık yaratan kişilik

ve bağlanma oumlzelliklerinin de ele alınmasının uzun suumlreli bağımlılık tedavisinde yararlı olabileceği

duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr

KAYNAKLAR

1 Driessen M Veltrup C Wetterling T John U Dilling H Axis I and axis II comorbidity in alcohol

dependence and the two types of alcoholism Alcohol Clin Exp Res 19982277ndash86

2 Fridrici C Leichsenring-Driessen C Driessen M Wingenfeld K Kremer G Beblo T The

individualized alcohol Stroop task no attentional bias toward personalized stimuli in alcohol-

dependents Psychol Addict Behav 2013 27 62ndash70

3 Foulds JA Douglas Sellman J Adamson SJ Boden JM Mulder RT Joyce PR Depression

outcome in alcohol dependent patients an evaluation of the role of independent and

substance-induced depression and other predictors J Affect Disord 2015 15503-10

4 Lubman DL Allen NB Rogers N Cementon E Bonomo Y The impact of co-occurring mood

and anxiety disorders among substance-abusing youth J Affect Disord 2007103105-12

5 Bottonari KA Roberts JE Kelly MAR Kashdan TB Ciesla JA A prospective investigation of

the impact of attachment style on stress generation among clinically depressed

individuals Behav Res ampTher 200745179ndash188

6 Rholes WS Simpson JA Kohn JL Wilson CL Martin AM Tran S Kashy DA Attachment

orientations and depression a longitudinal study of new parents J Pers Soc Psychol 2011

100567-86

7 Bartholomew K Horowitz LM Attachment styles among young adults a test of a four-category

model J Pers Soc Psychol 1991 61226-44

8 Hazan C Shaver PRRomantic love conceptualized as an attachment process Journal of

Pers Soc Psychol 1987 52 511ndash524

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

9 Abdul Kadir NB Bifulco A Insecure attachment style as a vulnerability factor for depression

recent findings in a community-based study of Malay single and married mothers Psychiatry

Res 2013210919-24

10 Khantzian EJ Treating addiction as a human process Lanham Jason Aronson2007 Books

11 Wyrzykowska E Głogowska K Mickiewicz K Attachment relationships

among alcohol dependent persons Alcoholism and Drug Addiction 2014 27 145-161

12 Wedekind D Bandelow B Heitmann S Havemann-Reinecke U Engel KR Huether G

Attachment style anxiety coping and personality-styles in withdrawn alcohol addicted

inpatients Subst Abuse Treat Prev Policy 2013 8 1

13 Thorberg FA Young RM Sullivan KA Lyvers M Hurst CP Connor JP Feeney GFX

Alexithymia in alcohol dependent patients is partially mediated by alcohol expectancy Drug

Alcohol Depend 2011116238ndash241

14 Wilkinson RB Mulcahy R Attachment and interpersonal relationships in postnatal depression

J Reprod Infant Psychol 201028 252ndash265

15 Troxel WM Cyranowski JM Hall M Frank E Buysse DJ Attachment anxiety relationship

context and sleep in women with recurrent major depression Psychosom Med 2007 69692ndash

699

16 Conradi HJ de Jonge P Recurrent depression and the role of adult attachment A prospective

and a retrospective study J Affect Disord 200911693ndash99

17 Cloninger CR Sigvardsson S Bohman M Childhood personality predicts alcohol abuse in

young adults Alcohol Clin Exp Res 1988 12 494-505

18 Eysenck HJ Eysenck SBG Manual of the Eysenck Personality Questionnaire London

Hodder and Stoughton1975

19 Shin SH Hong HG Jeon SM Personality and alcohol use The role of impulsivity Addict

Behav 201237102-7

20 Pennay A Cameron J Reichert T Strickland H Lee NK Hall K et al

A systematic review of interventions for co-occurring substance use disorder and borderline

personality disorder J Subst Abuse Treat 201141363-73

21 Hemphill JF Hare RD Wong S Psychopathy and recidivism A review Legal Crımınol Psych

1998 3 139-170

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

22 Porter S Woodworth M lsquoIm sorry I did ithellip but he started itrsquo A comparison of the official and

self-reported homicide descriptions of psychopaths and nonpsychopathsrdquo Law Hum Behav

2007 31 91-107

23 Hare RD Manual for the Revised Psychopathy Checklist (2nd ed) Toronto Canada Multi-

Health Systems 2003

24 Vergeacutes A Jackson KM Bucholz KK Trull TJ Lane SP Sher KJ Personality disorders and the

persistence of substance use disorders A reanalysis of published NESARC findings J

Abnorm Psychol 2014123 809-20

25 Griffith JW Zinbarg RE Craske MG Mineka S Rose RD Waters AM et al Neuroticism as a

common dimension in the internalizing disorders Psychol Med 201040 1125ndash1136

26 Noteboom A Beekman ATF Vogelzangs N Pennin B WJH Personality and social support

as predictors of first and recurrent episodes of depression J Affect Disord 2016 190 156ndash

161

27 Najt P Fusar-Poli P Brambilla P Co-occurring mental and substance abuse disorders a

review on the potential predictors and clinical outcomes J Psychiatr Res 2011 186 159ndash164

28 Dagher RK Green KM Does depression and substance abuse co-morbidity affect

socioeconomic status Evidence from a prospective study of urban African Americans J

Psychiatr Res 2015 225 115-121

29 Beck AT Ward CH Mendelson M Mock J Erbaugh J An inventory for measuring depression

Arch Gen Psychiatry 19614561-71

30 Hisli N Beck Depresyon Envanterinin geccedilerliliği uumlzerine bir ccedilalışma Turk J Psychol

19886118-22

31 Brennan KA Shaver P R Attachment styles and personality disorders Their connections to

each other and to parental divorce parental death and perceptions of parental caregiving J

Pers 1998 66 835-878

32 Suumlmer N Guumlngoumlr D Yetişkin bağlanma stilleri oumllccedileklerinin Tuumlrk oumlrneklemi uumlzerinde

psikometrik değerlendirmesi ve kuumlltuumlrlerarası bir karşılaştırma Turk J Psychol 1999 14 71-

109

33 Cloninger CR Svrakic DM Przybeck TR A psychobiological model of temperament and

character Arch Gen Psychiatry 1993 50 975-990

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

34 Koumlse S Sayar K Ak İ Aydın N Kalelioğlu Uuml Kırpınar İ et al Turkish version of the

Temperament and Character Inventory (TCI) Reliability validity and factorial structure Bull

Clin Psychopharmacol 200414107-131

35 Guumlleccedil MY Elbay RY Şayakccedilı S Meteris H Hariri AG Tezcan AE Yatan psikiyatri

hastalarında madde kullanımı ve hastalıklara goumlre dağılımı Retrospektif bir ccedilalışma Duumlşuumlnen

Adam 2010 23166-173

36 Enez-Darccedilın A Nurmedov S Noyan CO Yılmaz O Dilbaz N Oumlzel Bir Bağımlılık Merkezinde

Yatarak Tedavi Goumlren Hastalarda Psikiyatrik Eş Tanının Bağımlılığın Seyri ile İlişkisi Duumlşuumlnen

Adam 2015 28196-203

37 Oumlner H Tamam L Levent BA Oumlner S Alkol bağımlılığı olan yatan hastalarda Eksen I ve

Eksen II eş tanılarının değerlendirilmesi Klin Psikofarmakol Bul 200212 14-22

38 İnce A Doğruer Z Tuumlrkccedilapar MH Erken ve geccedil başlangıccedillı erkek alkol bağımlılarında

sosyodemografik klinik ve psikopatolojik oumlzelliklerin karşılaştırılması Klin Psikiyatr Derg 2002

5 82-91

39 Yaşar RM Depresyonun kadınlaşması Fırat Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

2007172251-281

40 Clark DB Cornelius JR Kirisci L Tarter RE Childhood risk categories for adolescent

substance involvement a general liability typology Drug Alcohol Depend 2005 77 13ndash21

41 Guumlltekin BK Ruhsal Bozuklukların Oumlnlenmesi Kavramsal Ccedilerccedileve ve Sınıflandırma

Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 20102583594

42 Evren C Oumlgel K Alkolmadde bağımlılarında dissosiyatif belirtiler ve ccedilocukluk ccedilağı travması

depresyon anksiyete ve alkolmadde kullanımı ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 2003 430-

37

43 Alikaşifoğlu M Madde kullanımı risk faktoumlrleri ve koruyucu faktoumlrler Adolesan Sağlığı

Sempozyum Dizisi 200543 73-83

44 Tuumlzuumln O Sayar K Bağlanma Kuramı ve Psikopatoloji Duumlşuumlnen Adam 20061924-39

45 Akfert SK Ccedilakıcı E Ccedilakıcı M Uumlniversite oumlğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları

ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 20091040-47

46 Slavich GM Monroe SM Gotlib IH Early parental loss and depression history Associations

with recent life stress in major depressive disorder J Psychiatr Res 201145 1146-1152

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

47 Westermeyer J Wahmanholm K Thuras P Effects of childhood physical abuse on course and

severity of substance abuse Am J Addict 2001 10101-110

48 Yılmaz A Can Y Bozkurt M Evren C Alkol ve Madde Bağımlılığında Remisyon ve

Depreşme Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 2014 6 243-256

49 Hiremath P Naregal P Chendake M Mohite VR Factors affecting alcohol relapse among

alcoholic clients at Tertiary care Hospital IJAR 2015 5784-786

50 Weich L Pienaar W Occurrence of comorbid substance use disorders among acute

psychiatric inpatients at Stikland Hospital in the Western Cape South Africa Afr J Psychiatry

(Johannesbg) 2009 12 213-217

51 Greenfield SF Weiss RD Muenz LR Vagge LM Kelly JF Bello LR et al The effect of

depression on return to drinking Arch Gen Psychiatry 1998 55 259-265

52 Choi BY Jeong HCrelationship between alcohol dependence and depression of alcohol

dependent ınpatients IJBSBT 2015 7 375-382

53 Ekinci O Arman AR Melek I Bez Y Berkem M The phenomenology of autistic regression

Subtypes and associated factors ECAP 20122123ndash29

54 Janowsky DS Fawcett J Meszaros K Verheul R Core heritable personality characteristics

and relapse in alcoholics Alcohol Clin Exp Res 2001 2594-98

55 İbiloğlu AO Ccediliccedilek U Kalkan E Nikotin bağımlılığında mizaccedil klinik ve demografik oumlzellikler

Literatuumlr Sempozyum 2014133-39

56 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Turk J Psychol 2012 27 21-30

57 Hansenne M Reggers J Pinto E Kjiri K Ajamier A Ansseau M Temperament and character

inventory (TCI) and depression J Psychiatric Res 1999 33 31-36

58 Diacuteaz LP Alba H Sanchez IM Vulnerability to alcohol consumption spiritual transcendence

and psychosocial well-being test of a theory Rev Latino-Am Enfermagem 2016242702

59 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Tuumlrk Psikoloji Dergisi 2012 27 21-30

60 Coumlmert IT Oumlgel K Madde kullanan ergenlerin bağlanma stilleri Addicta 2014 1 9-40

61 Morsuumlnbuumll Uuml Attachment and risk taking are they interrelated IJoSS 20094 233-7

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

62 Kesebir S Oumlzdoğan KS Uumlstuumlndağ MF Bağlanma ve psikopatoloji Psikiyatride Guumlncel

Yaklaşımlar 20113 321-42

63 Kassel JD Wardle M Roberts JE Adult attachment security and college student substance

use Addict Behav 2007 32 1164-1176

Tablo 1 Hastaların demografik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Cinsiyet

Kadın

Erkek

8 (119)

59 (881)

42 (189)

180 (811)

118 004

Medeni durum

Evli

Boşanmış

Bekar

34 (50)

29 (44)

4 (6)

107 (48)

88 (40)

25 (12)

166 gt005

Eğitim duumlzeyi

Okur yazar

İlkoumlğretim

Ortaoumlğretim

Lise

Yuumlksekokulfakuumllte

4 (6)

11 (164)

18 (269)

26 (388)

8 (119)

2 (09)

30 (135)

50 (225)

75 (338)

65 (293)

1358 0009

Aile uumlyelerinde ruhsal hastalık varlığı

Evet

Hayır

2 (3)

65 (97)

45 (203)

177 (797)

1129 0001

Aile uumlyelerinde alkol ya da madde

kullanımı

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Yok

Var

45 (672)

22 (328)

93 (435)

121 (565)

1523 0002

Kayıp yaşama

Yok

Var

31 (463)

36 (537)

77 (347)

145 (653)

295 005

Şiddete maruz kalma

Yok

Var

25 (373)

40 (607)

88 (396)

136 (624)

1157 0009

Tablo 2 Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Madde kullanma biccedilimi

Sadece madde kullanan

Sadece alkol kullanan

Alkol-madde birlikte kullanan

6 (8)

28 (43)

33 (49)

18 (8)

80 (36)

124 (56)

091 gt005

Madde kullanma suumlresi

3 aydan az

4 ay-1 yıl

1-5 yıl

5 yıldan fazla

2 (6)

11 (28)

14 (35)

12 (31)

21 (14)

29 (19)

42 (28)

59 (39)

442 gt005

Madde kullanma nedenleri

Popuumller olmak

Problemlerden kaccedilmak

Merak

Guumlveni arttırmak

Ben bağımlı olmam

Keyif almak

1 (24)

9 (22)

17 (415)

2 (49)

4 (98)

8 (195)

18 (119)

43 (285)

37 (245)

9 (6)

6 (4)

38 (252)

930 0041

Madde kullanma nedeni ile

hastaneye yatış sayısı

1 yatış

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

2 yatış

3 yatış ve daha fazlası

25 (379)

41 (606)

1 (15)

96 (434)

110 (498)

15 (68)

722 0027

Tablo 3 Hastaların BDOuml puanlarına goumlre MKErsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Yenilik arayışı

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2133plusmn338

2051plusmn328

199

048

Zarardan kaccedilınma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1656plusmn401

1757plusmn371

-219

003

Oumlduumll Bağımlılığı

BDOuml 17 puan altı

65

1134plusmn297

149

013

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml 222 1093plusmn250

Sebat etme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

Kendini youmlnetme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

65

222

420plusmn139

399plusmn164

2264plusmn421

2122plusmn368

098

140

032

019

İşbirliği yapma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2373plusmn432

2079plusmn418

340

001

Kendini aşma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1756plusmn353

1647plusmn361

249

001

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Tablo 4 Hastaların BDE puanlarına goumlre YİYE rsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Guumlvenli Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

3304plusmn878

3157plusmn812

126

021

Kaccedilıngan Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2941plusmn743

2542plusmn731

220

004

Kaygılı Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

6681plusmn1422

6482plusmn1512

094

034

Page 3: Author's Accepted Manuscript · ACCEPTED MANUSCRIPT 2017 GİRİŞ Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi gören hastaların büyük çoğunluğu depresif yakınmalardan úikâyet

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

ALKOLMADDE BAĞIMLILARININ DEPRESİF BELİRTİLER ve DEPRESİF BELİRTİLERLE

İLİŞKİLİ DEĞİŞKENLER YOumlNUumlNDEN İNCELENMESİ

OumlZET

Amaccedil Bu ccedilalışmada alkolmadde bağımlılarında depresif belirti ve depresif belirti duumlzeyini

etkileyebileceği duumlşuumlnuumllen bağlanma ve kişilik oumlzelliklerinin değerlendirilmesi amaccedillanmıştır Youmlntem

Ccedilalışmanın oumlrneklemi Ege Uumlniversitesi Madde Bağımlılığı Toksikoloji ve İlaccedil Bilimleri Enstituumlsuuml Ege

Uumlniversitesi Psikiyatri Kliniği AlkolMadde bağımlılığı biriminde serviste yatırılarak ya da ayaktan takip

ve tedavi edilen alkol ve madde bağımlılığı tanısı konmuş 312 hasta ile goumlruumlşme yapılarak

oluşturulmuştur Ccedilalışmada hastalara sosyodemografik veri formu Beck Depresyon Envanteri (BDE)

Mizaccedil ve Karakter Envanteri (MKE) Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri uygulanmıştır Bulgular

Ccedilalışmaya katılan hastaların yaş ortalaması 325plusmn110rsquodir Hastaların (768)rsquosinde depresif belirti

duumlzeyi yuumlksek (BDE gt17) olarak saptanmıştır Bağımlılarda depresif belirti duumlzeyi ile kaccedilıngan

bağlanma puanları arasında anlamlı duumlzeyde farklılık olduğu belirlenmiştir Ccedilalışmaya katılan

hastaların MKErsquoden aldıkları puanlar BDE kesme puanına goumlre değerlendirildiğinde hastaların

zarardan kaccedilınma işbirliği yapma ve kendini aşma boyutlarında depresif belirti duumlzeylerinin anlamlı

duumlzeyde farklı olduğu saptanmıştır Sonuccedil Ccedilalışmamız bazı kişilik ve bağlanma oumlzelliklerinin

hastaların depresif belirti duumlzeylerini etkilediğini ortaya koymuştur

Anahtar Soumlzcuumlkler alkol madde bağımlılık depresyon bağlanma

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

INVESTIGATION OF ALCOHOL SUBSTANCE ABUSERS IN TERMS OF DEPRESSİVE

SYMPTOMS AND RELATED VARIABLES OF DEPRESSİVE SYMPTOMS

ABSTRACT

Objective It is aimed to evaluate the depressive symptoms and bonding and personality traits

thought to affect the level of depressive symptoms in alcohol and substance abusers

Methods The study sample consists of 312 patients that are diagnosed with alcohol and substance

dependence followed by inpatient or outpatient unit in Ege University Drug Addiction Institute of

Toxicology and Pharmaceutical Science Ege University Department of Psychiatry alcohol drug

dependency unit In the study sociodemographic data form Beck Depression Inventory (BDI) the

Temperament and Character Inventory (TCI-Temperament) Experiences in Close Relationships

Inventory was applied by using face to face interviews

Results The mean age of the patients in the study was 325 plusmn 110 It is found that 768 of the

patients had high levels of depressive symptoms (BDIgt 17) It was determined to be a significant

difference between the level of avoidant attachment scores and depressive symptoms scores of the

patients In the evaluation of TCI scores according to BDI cut-off scores it is found that depressive

symptoms levels in the harm avoidance cooperate and self-transcendence of the patients are

significantly different

Conclusion Our study showed that certain personality and bonding characteristics of the patient affect

the depressive symptoms levels

Keywords alcohol substance addiction depression attachment

Keywords alcohol drugs addiction depression attachment

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

GİRİŞ

Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi goumlren hastaların buumlyuumlk ccediloğunluğu depresif yakınmalardan

şikacircyet ederler (12) B u belirtiler sıklıkla tedaviye yanıt vermesine rağmen alkol ve madde bağımlılığı

tedavisinin koumltuuml sonuccedillanacağının da habercisidir Oumlzellikle ağır alkol iccedilicilerinde alkol bırakılsa dahi

gelecekte depresyon geliştirme riski yuumlksektir (23) Epidemiyolojik ve klinik ccedilalışmalarda alkol ve

madde kullanım bozukluklarında depresif bozukluklar ve kaygı bozuklukları gibi ruhsal bozuklukların

oldukccedila sık goumlruumllduumlğuuml belirlenmiştir Alkol ve madde kullanımı olan bireylerin 79rsquounda depresyon

76rsquosında anksiyete bozuklukları goumlzlenmiştir (4)

Erişkinlerde guumlvensiz bağlanma stilinin depresyon riskini arttırdığı belirlenmiştir (56) Bağlanma

kuramı bireyin gelecekte duumlşuumlk benlik saygısı depresyon sorunlu kişilerarası ilişkiler geliştirme

riskiyle guumlvensiz bağlanma arasındaki ilişkiyi gelişimsel bağlamda anlamaya ccedilalışan bir yaklaşım

sunar Guumlvensiz bağlanma stili ccedilocukluk ccedilağında ccedilarpık iccedilsel ccedilalışma modelleri ile ccedilocuk ve ebeveyn

arasında geliştirilmiş yetişkinlik doumlneminde bireyin kendi ve başkaları ile ilgili olumsuz benlik algısı

geliştirmesine neden olan bir bağlanma şeklidir (7-9) Yazında guumlvensiz bağlanma stilinin yaşam boyu

psikopatoloji geliştirme riskini arttırdığı ifade edilmiştir (1011) Ampirik ccedilalışmalarda alkol ve diğer

psikoaktif madde bağımlısı hastaların guumlvensiz bağlanma stili geliştirdikleri oumlzellikle bu guumlvensiz

bağlanma stillerinden kaccedilınmacı bağlanma stilinin yaygın olduğu bildirilmiştir Ayrıca guumlvensiz

bağlanma stili geliştirmiş olan alkol bağımlılarında yaygın anksiyete depresyon şizoid oumlzellikler ve

aleksitiminin de sık goumlzlendiği belirlenmiştir (11-13) Ebeveyni ile korkulu ve kaygılı bağlanma stili

geliştirmiş bireylerde depresyon daha sık goumlruumllmektedir (14) Oumlzellikle uzamış depresyonlarda kaygılı

bağlanma stili daha fazla rastlanan bir durumdur Kaygılı bağlanmanın bireylerde kişilerarası ilişkilerde

bozulmaya neden olduğu guumlvensizlik terkedilme korkusunu desteklediği ve işlevsel olmayan başa

ccedilıkma stratejilerinin kullanımına neden olduğu anlaşılmıştır (15) Anksiyoumlz bağlanma stilinin depresyon

sıklığının arttığı saptanmıştır (16)

Alkol ve madde kullanımının etiyolojisinde genetik noumlrobiyolojik psikolojik ccedilevresel ve kuumlltuumlrel

faktoumlrler etkilidir Oumlzellikle etiyolojik araştırmalar alkol kullanımı ve kişilik oumlzellikleri uumlzerine

yoğunlaşmıştır Cloninger ve Eysenkrsquoin kişilik modellerine goumlre zarardan kaccedilınma ve noumlrotizm ile

kendini goumlsteren olumsuz duygusallığın erkeklerdeki alkol kullanım bozukluklarında daha sık

goumlruumllduumlğuuml belirlenmiştir (1718) Alkol ve madde kullanım bozuklukları ve duumlrtuumlsel kişilik yapısının

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

ilişkili olduğuna odaklanılmıştır (19) Madde kullanım bozukluklarında borderline kişilik bozukluğu

prevalansı da oldukccedila yuumlksektir ve kendine zarar verme intihar girişimi psikososyal yıkım ağır

psikopatoloji riskini arttırmaktadır (20) Madde bağımlılığı ile birlikte goumlruumllen ruhsal sağlık sorunlarının

yanı sıra oumlzellikle şiddet eylemlerine yatkınlık yaratan psikopatik kişilik oumlzellikleri de sıklıkla

goumlzlenmektedir Bu hastalarda succedil iccedileren davranışlara youmlnelme sıklığının arttığı belirlenmiştir (2122)

Kanadalı psikolog Hare (23) alkol ve madde bağımlılarında sıklıkla goumlzlendiği duumlşuumlnuumllen psikopatik

kişiliğin buumlyuumlklenme empati eksikliği duumlrtuumlsellik gibi antisosyal davranışlarla ilişkili olduğunu

bildirmiştir Ulusal epidemiyolojik araştırmalarda alkol ve madde bağımlılarında antisosyal şizotipal ve

borderline kişilik bozukluklarının daha fazla goumlruumllduumlğuuml belirlenmiştir (24) Ayrıca oumlzellikle noumlrotik ve

dışa doumlnuumlk kişilik oumlzelliği ile depresyon arasındaki ilişkiyi destekleyen ccedilalışmalar mevcuttur (25)

Noumlrotik yapının tekrarlayan depresyonda sıklıkla goumlruumllduumlğuuml belirlenmiştir (26)

Madde ve alkol kullanımı ile birlikte depresyonun varlığı bağımlılık prognozunu olumsuz olarak

etkilemektedir Ccedilalışmalar alkol ve madde bağımlılığına komorbid gelişen depresyonun hastaneye

yatış sıklığını bağımlılığa bağlı yeti yitimi gelişme olasılığını ve tedaviden olumsuz sonuccedillar alma

olasılığını arttırdığını goumlstermiştir (2728) Alkol ve madde bağımlılarında depresyonu araştıran ccedilok

fazla ccedilalışma olmasına rağmen depresyonun ortaya ccedilıkışını arttırabilecek değişkenler uumlzerine

herhangi bir ccedilalışma yapılmamıştır Bu noktadan hareketle bu ccedilalışmada aşağıda belirtilen iki sorunun

cevabı araştırılmaktadır 1 Alkol ve madde bağımlılığında depresyonun ortaya ccedilıkışı bireyin bağlanma

stili kişilik oumlzelliklerinden etkilenir mi 2 Alkol ve madde bağımlılarında depresyon hangi değişkenler

tarafından yordanmaktadır Yordayan bu değişkenler depresyonda olan ve olmayan gruplarda farklılık

goumlstermekte midir

YOumlNTEM

Oumlrneklem

Ccedilalışmanın oumlrneklemi Aralık 2013 ile Nisan 2014 tarihleri arasında Ege Uumlniversitesi Madde

Bağımlılığı Toksikoloji ve İlaccedil Bilimleri Enstituumlsuuml Ege Uumlniversitesi Psikiyatri Kliniği AlkolMadde

Bağımlılığı Birimirsquonde serviste yatırılarak ya da ayaktan takip ve tedavi edilen klinisyen tarafından

DSM-IV tanı oumllccediluumltlerine goumlre alkolmadde bağımlısı tanısı konmuş 312 hasta ile goumlruumlşme yapılarak

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

oluşturulmuştur Bu hastaların 20rsquosi yatarak geri kalanı ise ayaktan tedavi alan hastalardır Hastalara

ccedilalışma protokoluuml accedilıklanmış ve yazılı bilgilendirilmiş onamları alınmıştır

Uygulama

Veri toplama haftada iki guumln 25 er dakikalık goumlruumlşmelerle gerccedilekleştirilmiştir Goumlruumlşme yapılan 312

hastanın 18rsquoi uygulanan oumllccedilekleri eksik doldurmalarından dolayı 5rsquoi eşlik eden noumlrolojik

hastalıklarından dolayı ccedilalışmadan ccedilıkarılmıştır Ccedilalışma kalan 289 hasta ile tamamlanmıştır

Ccedilalışmaya DSM-IV tanı kriterlerine goumlre alkol ve madde bağımlılığı tanısı konan 18-65 yaş arası

uygun kognuumlsyonu olan (Mini mental test puanları 25 puan ve uumlstuuml olan olgular alınmıştır)

detoksifikasyon sonrası doumlnemdeki alkol bağımlıları ile en son madde kullanımının ardından en az 2

haftalık suumlrenin geccedilmiş olduğu madde bağımlıları ccedilalışmaya alınmıştır

Alkolmadde bağımlılığı tanısına ek ciddi fiziksel sağlık problemleri noumlrolojik yıkımı depresyon dışında

diğer ciddi yıkım yapan ruhsal bozukluğu mental retardasyonu olanlar komorbid psikiyatrik hastalığı

olanlar iletişimi oumlnemli oumllccediluumlde etkileyecek duumlzeyde goumlrme işitme ve bilişsel kaybı olan olgular

ccedilalışmadan dışlanmıştır

Alkolmadde kullanım bozukluğu olan hastalarla goumlruumlşmeler klinisyenin yoksunluk semptomlarının

tam olarak kaybolduğuna youmlnelik değerlendirmesinin ardından gerccedilekleştirilmiştir

Araccedillar

Sosyodemografik veri formu Hastaların cinsiyet yaş eğitim duumlzeyleri medeni durumları aile

oumlykuumlsuuml gibi parametreleri iccedileren araştırmacılar tarafından yapılandırılmış goumlruumlşme formudur Ayrıca

hastalara ccedilocukluk ccedilağında aile uumlyeleri ile ilgili kayıp yaşayıp yaşamadıkları yaşadılar ise hangi aile

uumlyesini kaybettikleri sorulmuştur

Beck Depresyon Envanteri (BDE) Sağlıklı ve psikiyatrik hasta gruplarında kullanılan kendini

değerlendirme oumllccedileğidir Depresyon youmlnuumlnden riski belirlemek ve depresif belirtilerin duumlzeyini ve şiddet

değişimini oumllccedilmek iccedilin uygulanır Toplam puanın yuumlksek olması depresyon şiddetinin yuumlksekliğini

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

goumlsterir Beck ve arkadaşları (29) tarafından geliştirilen oumllccedileğin Tuumlrkccedile geccedilerlilik ve guumlvenilirlik

ccedilalışmaları yapılmıştır Oumllccedileğin kesme puanı 17rsquodir (30)

Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri (YİYE) Brennan ve arkadaşları tarafından geliştirilen

bağlanmadaki yakın ilişkilerde yaşanan kaygı ve başkalarından kaccedilınmayı oumllccedilen temel iki boyuttan

oluşan 36 maddelik bir oumllccedilektir (31) Oumllccedileğin iccedil tutarlılık katsayıları sırasıyla 086 ve 090 olarak

bulunmuştur (32)

Mizaccedil ve Karakter Envanteri (MKE) Cloningerin kişilik kuramını temel alarak geliştirdiği MKE 240

maddeden oluşan Doğru ya da Yanlış şeklinde yanıtlanan bir kendini değerlendirme oumllccedileğidir (33)

Bu 7 faktoumlrluuml kişilik envanterinin geccedilerlik ve guumlvenirliği hem genel popuumllasyonda hem de psikiyatrik

hastalarda sınanmış ve tekrarlanmıştır (34) MKE yenilik arayışı (YA) zarardan kaccedilınma (ZK) oumlduumll

bağımlılığı (OumlB) ve sebat etme (SE) olmak uumlzere doumlrt mizaccedil boyutunu ve kendini youmlnetme (KY)

işbirliği yapma (İY) ve kendini aşma (KA) olmak uumlzere uumlccedil karakter boyutunu değerlendiren sorular

iccedilerir Uumllkemizde MKErsquonin Tuumlrkccedile geccedilerlik ve guumlvenilirlik ccedilalışması Koumlse ve arkadaşları tarafından

yapılmıştır (34)

İstatistiksel değerlendirme

Veriler SPSS 150 for Windows paket programı ile değerlendirilmiştir İstatistiksel değerlendirmelerde

kategorik değişkenler arasındaki ilişkileri değerlendirmek uumlzere ki-kare testi iki gruba ait ortalamalar

arasındaki farkı değerlendirmek iccedilin t-testi uygulanmıştır Niteliksel verilerinin karşılaştırılmasında Ki-

kare testi kullanılmıştır Sonuccedillar 95rsquolik guumlven aralığında anlamlılık plt005 olarak kabul edilmiştir

BULGULAR

Demografik oumlzellikler

Ccedilalışmaya katılan hastaların yaş ortalaması 325plusmn110rsquodir olup 505rsquoi (n=145) 20 yaş altındadır

Katılımcıların 827rsquosi (n=239) erkektir Eğitim durumu 235rsquoinde (n=67) ortaokul 349rsquounda lise

(n=101) 253rsquouumlnde uumlniversite (n=73) geri kalanında ilkokul duumlzeyindedir (n=48) Hastaların 509rsquou

(n=147) oumlğrenci 339rsquou (n=98) boşanmıştır Boşanmış olanların 176rsquosı (n=18) boşanma sebebinin

alkol ve madde kullanımı nedeni ile gerccedilekleştiğini bildirmiştir

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Klinik oumlzellikler

Araştırmaya katılan hastaların kullandığı maddelerin başında alkol (889) (n=256) gelmektedir

Hastaların 51rsquoi (n=147) ccediloğul madde 38rsquosi (n=109) sadece alkol 11rsquoi (n=31) sadece bir madde

kullandığını ifade etmiştir Katılımcıların 25rsquoinin (n=72) ailesinde psikiyatrik bir hastalık nedeni ile

tedavi goumlren bir aile uumlyesi olduğu belirlenmiştir 622rsquosi (n=179) kuumlccediluumlk yaşta aile iccedilerisinde bir kayıp

yaşamıştır

BDOuml kesme puanı 17 ve altı puanlar duumlşuumlk depresif belirtiler 17rsquonin uumlzerindekiler ise yuumlksek depresif

belirtiler olarak değerlendirilmiş ve yapılan istatistiksel analizde 67 hastada (232) depresif belirti

duumlzeyi duumlşuumlk (BDOumllt17) 222 hastada (768) depresif belirti duumlzeyi yuumlksek (BDOumlgt17) bulunmuştur

Hastaların sosyodemografik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Kadınların 189rsquo (n=10) unun erkeklerin 881lsquoinin (n=210) depresif belirti duumlzeyinin yuumlksek olduğu

belirlenmiştir Cinsiyetlerine goumlre hastaların depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık olduğu

belirlenmiştir Kadınlarda 17 ve uumlstuuml puan alanların oranının erkeklerden daha yuumlksek olduğu

belirlenmiştir (χsup2=118 p=004) (tablo1)

Medeni durum hastaların depresif belirti duumlzeylerini etkilememiştir (χsup2=166 pgt005) (tablo1)

Hastaların eğitim durumlarına goumlre depresif belirtileri arasında anlamlı farklılık belirlenmiştir Eğitim

duumlzeyi lise ve uumlstuuml grupta depresif belirti duumlzeyi yuumlksek bulunmuştur (χsup2=1358 p=0009) (tablo1)

Ailede psikiyatrik tedavi goumlren bir birey varlığında hastaların depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı

farklılık olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Ailesinde psikiyatrik tedavi goumlren bireylerin depresyon duumlzeyleri yuumlksek

ccedilıkmıştır (χsup2=1129 p=0001) (tablo1)

Ccedilalışmaya katılan hastaların 132rsquosi (n=38) alkol 331rsquoi (n=95) madde 46rsquosı (n=13) her ikisini

de kullanan aile uumlyesine sahiptir 491rsquoinin ise ailesinde alkol ya da madde kullanan yoktur Hastalar

depresif belirti duumlzeylerine goumlre ailesinde alkol ya da madde kullanan hastalarla kullanmayanlar

arasında anlamlı farklılık olduğu belirlemiştir Ailesinde alkol ya da madde kullanan birey bulunan

hastaların depresif belirti

duumlzeyleri yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=1523 p=0002) (tablo1)

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Hastalara ccedilocukluk ccedilağında aile uumlyeleri ile ilgili kayıp yaşayıp yaşamadıkları sorulmuş 18 yas

oumlncesinde kayıp yaşayan hastaların 45 ebeveynini 10 kardeşini 35 buumlyuumlkanne

buumlyuumlkbabasını 2rsquo si ccedilocuğunu 8 diğer yakınlarını kaybettiklerini dile getirmişlerdir Kayıp

yaşadıkları bireye goumlre depresif duumlzeyleri arasında bir farklılık yaşanmazken kayıp yaşama

durumunun hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılığa yol accediltığı goumlruumllmuumlştuumlr Kayıp

oumlykuumlsuuml olan bireylerde depresif belirti duumlzeyi yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=295 p=005) (tablo1)

Hastalara şiddete uğrayıp uğramadıkları uğradılar ise fiziksel soumlzel ya da cinsel şiddet tiplerinden

hangisine maruz kaldıkları sorulmuş şiddete maruz kalmış hastaların 10rsquou cinsel 38rsquoi fiziksel

52rsquosi soumlzel şiddete maruz kaldıklarını belirtmişlerdir Şiddete uğrama durumlarına goumlre hastaların

depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir Şiddete maruz kalanlarda

depresif belirti duumlzeyi yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=1157 p=0009) (Tablo1) Ancak şiddetin şekli depresyon

uumlzerinde belirleyici olmamıştır (pgt005)

Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Ccedilalışmaya katılan hastaların madde kullanma biccedilimlerine ve madde kullanma suumlrelerine goumlre depresif

belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık yoktur (pgt005) (Tablo2)

Madde kullanma nedenleri hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılık yaratmaktadır

(χsup2=930 p=0041) (Tablo2)

Madde bağımlılığı nedeni ile hastaneye yatış sayısının hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı

farklılığa yol accediltığı bulunmuştur (χsup2=722 p=0027) (Tablo2)

Hastaların kişilik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Ccedilalışmaya katılan hastaların MKErsquoden aldıkları puanlar BDOuml kesme puanına goumlre

değerlendirildiğinde hastaların zarardan kaccedilınma işbirliği yapma ve kendini aşma boyutlarında

depresif belirti duumlzeylerinde farklılık olduğu saptanmıştır Depresyon puanları 18 ve uumlzerinde olan

hastaların zarardan kaccedilınma puanları daha yuumlksek bulunurken (t=-219 p=003) iş birliği yapma

(t=340 p=001) ve kendini aşma (t=249 p=0013) puanları daha duumlşuumlk bulunmuştur (tablo3)

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Hastaların bağlanma oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Hastaların BDOuml kesme puanına goumlre YİYErsquoden aldıkları puanlar karşılaştırılmış ve yapılan t testinde

hastaların kaccedilıngan bağlanma puanları arasında ise anlamlı duumlzeyde farklılık olduğu belirlenmiştir

(t=220 p=004) Depresif belirti duumlzeyi yuumlksek olanlarda kaccedilıngan bağlanma puanları duumlşuumlk ccedilıkmıştır

(tablo4)

TARTIŞMA

Son yıllarda uumllkemizde madde kullanımı nedeni ile tedavi başvurusunda bulunan hastalarla yapılan

ccedilalışmalarda hastaların ccediloğunluğunun erkek genccedil erişkin bekacircr ya da ayrılmış bir işte ccedilalışmayan

ya da duumlzensiz ccedilalışan ve eğitim yılı yuumlksek bireyler olduğu bildirilmiştir (3536) Bizim ccedilalışma

grubumuzu oluşturan hastaların da genel olarak benzer demografik oumlzelliklere sahip oldukları

belirlenmiştir

Yapılan ccedilalışmalar madde kullanım bozukluklarının diğer psikiyatrik bozukluklarla bir arada goumlruumllme

oranının bir hayli yuumlksek olduğunu ortaya koymaktadır (2336) Depresyon madde kullanım

bozukluklarına sıklıkla eşlik eden ruhsal sorunlardan biridir (3637) Alkol veya madde bağımlılarındaki

psikiyatrik komorbiditeye youmlnelik yapılan ccedilalışmalarda madde bağımlılığı olan hastaların 192 ila

79rsquounda depresif bozuklukların goumlruumllduumlğuuml bildirilmektedir (436-38) Alkol bağımlıları ile yapılan bir

başka araştırmada yaşam boyu majoumlr depresyon sıklığı 35 olarak belirtilmiştir (37) Bizim

ccedilalışmamıza katılan hastaların 768rsquoinde depresif belirti duumlzeyi yuumlksek bulunmuştur Bu sonuccedil

bağımlı hastalarda depresif belirtilerin bir hayli yaygın olduğunu desteklemektedir

Darccedilın ve arkadaşlarının (36) yatarak tedavi goumlren bağımlı hastalarla yaptığı ccedilalışmada Eksen I ya da

Eksen II ek tanının varlığına goumlre hastaların yaşının medeni durumunun ve eğitim suumlresinin

değişmediğini belirtmiştir Bizim ccedilalışmamızda da yaş ve medeni duruma goumlre hastaların depresyon

oranları arasında anlamlı bir farklılık bulunmazken cinsiyet ve eğitim duumlzeyinin hastaların depresif

belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılığa yol accediltığı belirlenmiştir Ccedilalışmamıza goumlre erkeklerde depresif

belirti duumlzeyi anlamlı duumlzeyde daha yuumlksektir Depresyonun genel popuumllasyonda kadınlarda daha

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

yaygın goumlruumllduumlğuuml (39) bilinmekle birlikte ccedilalışma grubumuzu oluşturan hastalar iccedilinde kadın oranının

bir hayli duumlşuumlk olmasının bu sonucu ortaya ccedilıkarmış olabileceği duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr Ccedilalışmamızda eğitim

duumlzeyinin de hastalardaki depresif belirti oranlarını etkilediği ve genel olarak eğitim duumlzeyi yuumlkseldikccedile

depresyon goumlruumllme oranının arttığı belirlenmiştir

Ailede ruhsal hastalık madde kullanımı iccedilin risk faktoumlrleri arasında yer almaktadır (40) Ccedilalışmamıza

goumlre her doumlrt hastadan biri ruhsal bir hastalık nedeni ile tedavi goumlrmuumlş bir aile uumlyesine sahiptir Aile

uumlyelerinde ruhsal hastalığın bulunması hastalarda depresif belirti oranını yuumlkseltmektedir Yazında

ebeveyn ruhsal hastalıklarının yaşamın ileri doumlnemlerinde ve sonraki kuşaklarda anksiyete ve

depresyona yol accediltığı belirtilmektedir (41)

Mevcut ccedilalışmalar madde kullananların diğer aile uumlyelerinde madde kullanım yaygınlığının yuumlksek

olduğunu goumlstermektedir (4243) Bizim sonuccedillarımız da bu youmlnde olup her iki hastadan birinin

ailesinde alkol madde ya da her ikisini de kullanan bir kişi bulunmaktadır Ccedilalışmamıza goumlre ailedeki

madde kullanım durumu bağımlı hastalardaki depresif belirti goumlruumllme oranını etkilemekte ve ailesinde

madde kullanımı olan hastalarda depresif belirtiler daha yaygın olarak goumlruumllmektedir

Yetişkin yaşamında depresyona olan yatkınlığın ccedilocukken anneyle kurulan ilişkide kayıplar aksamalar

ilişkili olduğu ileri suumlruumllmektedir (44) Ebeveyn kaybı ise madde kullanımına zemin hazırlayan risk

faktoumlrleri arasındadır (45) Ccedilalışmamızda hastaların yarıdan fazlası kuumlccediluumlk yaşta aile iccedilerisinde bir

kayıp yaşamış ve kayıp yaşayan bağımlı hastalarda yaşamayanlara goumlre depresif belirti duumlzeyleri

daha yuumlksek bulunmuştur Erken ccedilocukluk doumlnemindeki kayıp yaşantısının depresif belirtiler

geliştirmeye karşı daha duyarlı hale getirdiği saptanmıştır (46)

Madde bağımlıları arasında ccediloğul madde kullanımı sıktır (36) Ccedilalışmamıza katılan hastalarda da

ccediloğul madde kullanım oranı daha yuumlksektir Kullanılan madde tuumlruuml sayısı ile depresif belirti duumlzeyi

arasında pozitif youmlnde ilişki olduğu bildirilmiştir (47) Ccedilalışmamızda da ccediloğul madde kullanan

hastalarda depresif belirti oranı daha yuumlksektir ancak bu durum istatistiksel olarak anlamlı duumlzeyde

bulunmamıştır

Alkol madde bağımlılığında remisyon ve relaps bağımlılığın doğal gidişini belirleyen iki temel suumlreccediltir

Alkol madde bağımlısı hastaların yarısından fazlasının arındırma tedavisi sonrası relaps yaşadıkları

bu relapsların sıklıkla olumsuz duygusal durumların tetiklediği depresyon anksiyete gibi bozukluklar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

nedeni ile meydana geldiği goumlruumllmuumlştuumlr (4849) Ancak alkol madde kullanım bozukluğuna eşlik eden

psikiyatrik bozukluklar bağımlılığın tanı gidiş ve tedavisini guumlccedilleştirmekte tedaviyi bırakma sıklığını

arttırmaktadır (50) Oumlzellikle eşlik eden depresif belirtiler bağımlılıkta var olan sorunların şiddetini

arttırmaktadır (51) Alkolizmde goumlzlenen relapsların genel olarak depresif belirtiler eşliğinde geliştiğini

ileri suumlruumllmuumlştuumlr (51) Bizim ccedilalışmamızda da depresif belirtileri yuumlksek olan kişilerde hastanede yatış

sayısının daha fazla olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Bu durum madde kullanımına depresyonun eşlik etmesi ile

tedavi arayışı sıklığının arttığını duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr Choi ve Jeong (52) ccedilalışmalarında depresif alkol

bağımlılarında yatışların arttığından soumlz etmişlerdir Alkol bağımlılarında depresif duygu durumun

ruminatif duumlşuumlnce yapısını desteklediğini bu duumlşuumlncenin maladaptif bir şekilde bireyi sorunlarına

ccediloumlzuumlm bulmaktan uzaklaştırdığı ve tedavi suumlrecinin olumsuz etkilendiğini duumlşuumlnuumllmektedir (5354)

Bağımlılık davranışında kişiliğin roluuml vurgulansa da yatkınlığı belirleyen oumlzguumll bir kişilik yapısı

tanımlanmamıştır Ancak bağımlı guumlvensiz engellenme eşiği duumlşuumlk kişilerde madde kullanım

bozukluklarına sık rastlandığı belirtilmiştir (55) Ccedilalışmamızda ise depresif belirti duumlzeyi yuumlksek olan

hastaların zarardan kaccedilınma puanlarının daha yuumlksek işbirliği yapma ve kendini aşma puanlarının

daha duumlşuumlk olduğu belirlenmiştir Zarardan kaccedilınma sıklıkla psikiyatrik bozukluklarda goumlruumllen bir

oumlzelliktir (56) Zarardan kaccedilınan bireyler gelecekte olabilecek sorunlar iccedilin koumltuumlmser endişeler

belirsizlik korkusu gibi pasif kaccedilınma davranışları goumlsteren kişiler olarak tanımlanmakta ve bu kişilerin

depresyon geliştirme olasılıklarının yuumlksek olduğu belirtilmektedir (3357) Yuumlksek zarardan

kaccedilınmanın yanı sıra duumlşuumlk işbirliği yapma da depresyona yatkınlığı arttırmaktadır (57) Depresyon

tanılı hastalardan elde edilen bu sonuccedillar ccedilalışma bulgularımız ile uyumlu goumlruumlnmekle birlikte kendini

aşma boyutunda farklılık goumlstermektedir Kendini aşma olgunluk goumlstergesidir Ccedilevre ile ilgili

farkındalık ve hayata daha geniş bir accedilıdan bakış accedilısı sağlar Bazı araştırma sonuccedillarında

depresyonlu hastaların kendini aşma puanlarının yuumlksek bulunması ccedilalışma bulgularımız ile

ccedilelişmektedir Bizim ccedilalışmamızda kendini aşma puanları duumlşuumlk ccedilıkmıştır Bu sonuccedil bize oumlrneklem

grubunun alkol madde bağımlılarından seccedililmiş olmasının buna neden olduğunu duumlşuumlnduumlrmektedir

Reedsrsquoin teorisine goumlre psikolojik iyilik hali ile kendini aşma arasında doğrusal bir ilişki vardır Yazında

alkol madde bağımlılarında psikolojik iyilik halinde azalmanın kendini aşma da yetersizliğe neden

olduğu bildirilmiştir (5859) Kendini aşma kendini unutma kişilerarası oumlzdeşim ve manevi kabulden

oluşmaktadır ve kendini aşan bireyler yaratıcı bencil olmayan manevi duyguları olan idealist

bireylerdir (34) Cloninger klinik ccedilalışmalarda duumlşuumlk kendini aşmanın şizoid ve duumlrtuumlsel kişiliklerle

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

bağlantılı olduğunu goumlstermiştir (60) Bu doğrultuda bağımlı hastalarda yaygın olarak goumlruumllen depresif

belirtilerin hastaların yuumlksek duumlzey zarardan kaccedilınma duumlşuumlk duumlzey iş birliği yapma kendini aşma

oumlzellikleriyle ilişkili olabileceği duumlşuumlnuumllebilir

Temeli bebeklik doumlneminde oluşan bağlanma biccedilimi bireyin kişilik gelişiminde davranışlarında ve ruh

sağlığında buumlyuumlk bir oumlneme sahiptir (60) Yapılan ccedilalışmalar bağlanma biccedilimi ile riskli davranışlar

arasında ilişki olduğunu ortaya koymuştur (61) Genellikle kaygılı bağlanma anksiyete ve depresyonla

ilişkilendirilirken kaccedilıngan bağlanma dışavurum bozuklukları oumlzellikle de davranım bozukluklarıyla

ilişkilendirilmiştir (62) Bağlanma biccedilimi ile madde kullanımı arasındaki ilişkiyi araştıran ccedilalışmalara

bakıldığında madde kullanımının guumlvensiz bağlanma ile ilişkili olduğu goumlsterilmiştir (11126063)

Ebeveynleri ile guumlvenli bağlanma geliştiremeyenlerin madde kullanma eğilimleri artmaktadır (61)

Madde kullanan ergenlerle yapılan bir ccedilalışmada guumlvensiz bağlanma geliştirmişlerde madde kullanım

oranının yuumlksek olduğunu goumlstermektedir (60) Bununla birlikte ccedilalışmamızda depresif belirti duumlzeyi

duumlşuumlk hastalarda kaccedilınan bağlanmanın daha yuumlksek olduğu belirlenmiştir Kaccedilınmacı bağlanmada

bireylerin sorunlardan ve ccediloumlzuumlm arayışlarından kaccedilındıkları goumlruumllmektedir (7) Bu sonuccedil bize depresif

belirtileri olan hastaların sorunlar karşısında daha fazla ccediloumlzuumlm arayışı iccedilinde olduklarını

duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr

Ccedilalışmamızın bazı kısıtlılıkları bulunmaktadır En oumlnemli kısıtlılık ccedilalışmanın kesitsel bir ccedilalışma

olmasıdır Depresif belirti ve mizaccedil- karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri arasındaki ilişkinin

belirlenmesinde daha kesin sonuccedillar elde edebilmek iccedilin yapılacak bir takip ccedilalışmasının sonuccedilları

daha değerli olabilir Ccedilalışmada alkolmadde bağımlılarında depresif belirti goumlsterme durumları mizaccedil-

karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri accedilısından değerlendirilmiştir Diğer bir kısıtlılık ccedilalışmamızda

kullandığımız oumllccedileklerin oumlz bildirim oumllccedilekleri olmasıdır Bu oumllccedilekler kişinin beyanına dayalı oldukları

iccedilin her zaman doğru yanıt alınmayabilmekte katılımcı sosyal ccedilevresi ve kuumlltuumlrel oumlzelliklerine goumlre

farklı bakış accedilıları geliştirebilmektedir Ccedilalışmamız alkol-madde bağımlısı hasta grubunda

depresyonun kişilik ve bağlanma ilişkisini araştırmış ilk ccedilalışma olmasından dolayı klinik literatuumlre

oumlnemli katkısı olacağı kanısındayız

Tuumlm bu kısıtlılıklara rağmen elde edilen bulgular madde bağımlılarında depresyonun dikkate alınması

gereken oumlnemli bir sorun olduğunu goumlstermektedir Ccedilalışmamız bazı demografik kişilik ve bağlanma

oumlzelliklerinin hastaların depresyon duumlzeylerini etkilediğini ortaya koymuştur Bulgularımıza dayanarak

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

hastalardaki eşlik eden depresif belirtilerin tedavi edilmesi kadar bu sorunlara yatkınlık yaratan kişilik

ve bağlanma oumlzelliklerinin de ele alınmasının uzun suumlreli bağımlılık tedavisinde yararlı olabileceği

duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr

KAYNAKLAR

1 Driessen M Veltrup C Wetterling T John U Dilling H Axis I and axis II comorbidity in alcohol

dependence and the two types of alcoholism Alcohol Clin Exp Res 19982277ndash86

2 Fridrici C Leichsenring-Driessen C Driessen M Wingenfeld K Kremer G Beblo T The

individualized alcohol Stroop task no attentional bias toward personalized stimuli in alcohol-

dependents Psychol Addict Behav 2013 27 62ndash70

3 Foulds JA Douglas Sellman J Adamson SJ Boden JM Mulder RT Joyce PR Depression

outcome in alcohol dependent patients an evaluation of the role of independent and

substance-induced depression and other predictors J Affect Disord 2015 15503-10

4 Lubman DL Allen NB Rogers N Cementon E Bonomo Y The impact of co-occurring mood

and anxiety disorders among substance-abusing youth J Affect Disord 2007103105-12

5 Bottonari KA Roberts JE Kelly MAR Kashdan TB Ciesla JA A prospective investigation of

the impact of attachment style on stress generation among clinically depressed

individuals Behav Res ampTher 200745179ndash188

6 Rholes WS Simpson JA Kohn JL Wilson CL Martin AM Tran S Kashy DA Attachment

orientations and depression a longitudinal study of new parents J Pers Soc Psychol 2011

100567-86

7 Bartholomew K Horowitz LM Attachment styles among young adults a test of a four-category

model J Pers Soc Psychol 1991 61226-44

8 Hazan C Shaver PRRomantic love conceptualized as an attachment process Journal of

Pers Soc Psychol 1987 52 511ndash524

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

9 Abdul Kadir NB Bifulco A Insecure attachment style as a vulnerability factor for depression

recent findings in a community-based study of Malay single and married mothers Psychiatry

Res 2013210919-24

10 Khantzian EJ Treating addiction as a human process Lanham Jason Aronson2007 Books

11 Wyrzykowska E Głogowska K Mickiewicz K Attachment relationships

among alcohol dependent persons Alcoholism and Drug Addiction 2014 27 145-161

12 Wedekind D Bandelow B Heitmann S Havemann-Reinecke U Engel KR Huether G

Attachment style anxiety coping and personality-styles in withdrawn alcohol addicted

inpatients Subst Abuse Treat Prev Policy 2013 8 1

13 Thorberg FA Young RM Sullivan KA Lyvers M Hurst CP Connor JP Feeney GFX

Alexithymia in alcohol dependent patients is partially mediated by alcohol expectancy Drug

Alcohol Depend 2011116238ndash241

14 Wilkinson RB Mulcahy R Attachment and interpersonal relationships in postnatal depression

J Reprod Infant Psychol 201028 252ndash265

15 Troxel WM Cyranowski JM Hall M Frank E Buysse DJ Attachment anxiety relationship

context and sleep in women with recurrent major depression Psychosom Med 2007 69692ndash

699

16 Conradi HJ de Jonge P Recurrent depression and the role of adult attachment A prospective

and a retrospective study J Affect Disord 200911693ndash99

17 Cloninger CR Sigvardsson S Bohman M Childhood personality predicts alcohol abuse in

young adults Alcohol Clin Exp Res 1988 12 494-505

18 Eysenck HJ Eysenck SBG Manual of the Eysenck Personality Questionnaire London

Hodder and Stoughton1975

19 Shin SH Hong HG Jeon SM Personality and alcohol use The role of impulsivity Addict

Behav 201237102-7

20 Pennay A Cameron J Reichert T Strickland H Lee NK Hall K et al

A systematic review of interventions for co-occurring substance use disorder and borderline

personality disorder J Subst Abuse Treat 201141363-73

21 Hemphill JF Hare RD Wong S Psychopathy and recidivism A review Legal Crımınol Psych

1998 3 139-170

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

22 Porter S Woodworth M lsquoIm sorry I did ithellip but he started itrsquo A comparison of the official and

self-reported homicide descriptions of psychopaths and nonpsychopathsrdquo Law Hum Behav

2007 31 91-107

23 Hare RD Manual for the Revised Psychopathy Checklist (2nd ed) Toronto Canada Multi-

Health Systems 2003

24 Vergeacutes A Jackson KM Bucholz KK Trull TJ Lane SP Sher KJ Personality disorders and the

persistence of substance use disorders A reanalysis of published NESARC findings J

Abnorm Psychol 2014123 809-20

25 Griffith JW Zinbarg RE Craske MG Mineka S Rose RD Waters AM et al Neuroticism as a

common dimension in the internalizing disorders Psychol Med 201040 1125ndash1136

26 Noteboom A Beekman ATF Vogelzangs N Pennin B WJH Personality and social support

as predictors of first and recurrent episodes of depression J Affect Disord 2016 190 156ndash

161

27 Najt P Fusar-Poli P Brambilla P Co-occurring mental and substance abuse disorders a

review on the potential predictors and clinical outcomes J Psychiatr Res 2011 186 159ndash164

28 Dagher RK Green KM Does depression and substance abuse co-morbidity affect

socioeconomic status Evidence from a prospective study of urban African Americans J

Psychiatr Res 2015 225 115-121

29 Beck AT Ward CH Mendelson M Mock J Erbaugh J An inventory for measuring depression

Arch Gen Psychiatry 19614561-71

30 Hisli N Beck Depresyon Envanterinin geccedilerliliği uumlzerine bir ccedilalışma Turk J Psychol

19886118-22

31 Brennan KA Shaver P R Attachment styles and personality disorders Their connections to

each other and to parental divorce parental death and perceptions of parental caregiving J

Pers 1998 66 835-878

32 Suumlmer N Guumlngoumlr D Yetişkin bağlanma stilleri oumllccedileklerinin Tuumlrk oumlrneklemi uumlzerinde

psikometrik değerlendirmesi ve kuumlltuumlrlerarası bir karşılaştırma Turk J Psychol 1999 14 71-

109

33 Cloninger CR Svrakic DM Przybeck TR A psychobiological model of temperament and

character Arch Gen Psychiatry 1993 50 975-990

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

34 Koumlse S Sayar K Ak İ Aydın N Kalelioğlu Uuml Kırpınar İ et al Turkish version of the

Temperament and Character Inventory (TCI) Reliability validity and factorial structure Bull

Clin Psychopharmacol 200414107-131

35 Guumlleccedil MY Elbay RY Şayakccedilı S Meteris H Hariri AG Tezcan AE Yatan psikiyatri

hastalarında madde kullanımı ve hastalıklara goumlre dağılımı Retrospektif bir ccedilalışma Duumlşuumlnen

Adam 2010 23166-173

36 Enez-Darccedilın A Nurmedov S Noyan CO Yılmaz O Dilbaz N Oumlzel Bir Bağımlılık Merkezinde

Yatarak Tedavi Goumlren Hastalarda Psikiyatrik Eş Tanının Bağımlılığın Seyri ile İlişkisi Duumlşuumlnen

Adam 2015 28196-203

37 Oumlner H Tamam L Levent BA Oumlner S Alkol bağımlılığı olan yatan hastalarda Eksen I ve

Eksen II eş tanılarının değerlendirilmesi Klin Psikofarmakol Bul 200212 14-22

38 İnce A Doğruer Z Tuumlrkccedilapar MH Erken ve geccedil başlangıccedillı erkek alkol bağımlılarında

sosyodemografik klinik ve psikopatolojik oumlzelliklerin karşılaştırılması Klin Psikiyatr Derg 2002

5 82-91

39 Yaşar RM Depresyonun kadınlaşması Fırat Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

2007172251-281

40 Clark DB Cornelius JR Kirisci L Tarter RE Childhood risk categories for adolescent

substance involvement a general liability typology Drug Alcohol Depend 2005 77 13ndash21

41 Guumlltekin BK Ruhsal Bozuklukların Oumlnlenmesi Kavramsal Ccedilerccedileve ve Sınıflandırma

Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 20102583594

42 Evren C Oumlgel K Alkolmadde bağımlılarında dissosiyatif belirtiler ve ccedilocukluk ccedilağı travması

depresyon anksiyete ve alkolmadde kullanımı ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 2003 430-

37

43 Alikaşifoğlu M Madde kullanımı risk faktoumlrleri ve koruyucu faktoumlrler Adolesan Sağlığı

Sempozyum Dizisi 200543 73-83

44 Tuumlzuumln O Sayar K Bağlanma Kuramı ve Psikopatoloji Duumlşuumlnen Adam 20061924-39

45 Akfert SK Ccedilakıcı E Ccedilakıcı M Uumlniversite oumlğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları

ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 20091040-47

46 Slavich GM Monroe SM Gotlib IH Early parental loss and depression history Associations

with recent life stress in major depressive disorder J Psychiatr Res 201145 1146-1152

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

47 Westermeyer J Wahmanholm K Thuras P Effects of childhood physical abuse on course and

severity of substance abuse Am J Addict 2001 10101-110

48 Yılmaz A Can Y Bozkurt M Evren C Alkol ve Madde Bağımlılığında Remisyon ve

Depreşme Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 2014 6 243-256

49 Hiremath P Naregal P Chendake M Mohite VR Factors affecting alcohol relapse among

alcoholic clients at Tertiary care Hospital IJAR 2015 5784-786

50 Weich L Pienaar W Occurrence of comorbid substance use disorders among acute

psychiatric inpatients at Stikland Hospital in the Western Cape South Africa Afr J Psychiatry

(Johannesbg) 2009 12 213-217

51 Greenfield SF Weiss RD Muenz LR Vagge LM Kelly JF Bello LR et al The effect of

depression on return to drinking Arch Gen Psychiatry 1998 55 259-265

52 Choi BY Jeong HCrelationship between alcohol dependence and depression of alcohol

dependent ınpatients IJBSBT 2015 7 375-382

53 Ekinci O Arman AR Melek I Bez Y Berkem M The phenomenology of autistic regression

Subtypes and associated factors ECAP 20122123ndash29

54 Janowsky DS Fawcett J Meszaros K Verheul R Core heritable personality characteristics

and relapse in alcoholics Alcohol Clin Exp Res 2001 2594-98

55 İbiloğlu AO Ccediliccedilek U Kalkan E Nikotin bağımlılığında mizaccedil klinik ve demografik oumlzellikler

Literatuumlr Sempozyum 2014133-39

56 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Turk J Psychol 2012 27 21-30

57 Hansenne M Reggers J Pinto E Kjiri K Ajamier A Ansseau M Temperament and character

inventory (TCI) and depression J Psychiatric Res 1999 33 31-36

58 Diacuteaz LP Alba H Sanchez IM Vulnerability to alcohol consumption spiritual transcendence

and psychosocial well-being test of a theory Rev Latino-Am Enfermagem 2016242702

59 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Tuumlrk Psikoloji Dergisi 2012 27 21-30

60 Coumlmert IT Oumlgel K Madde kullanan ergenlerin bağlanma stilleri Addicta 2014 1 9-40

61 Morsuumlnbuumll Uuml Attachment and risk taking are they interrelated IJoSS 20094 233-7

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

62 Kesebir S Oumlzdoğan KS Uumlstuumlndağ MF Bağlanma ve psikopatoloji Psikiyatride Guumlncel

Yaklaşımlar 20113 321-42

63 Kassel JD Wardle M Roberts JE Adult attachment security and college student substance

use Addict Behav 2007 32 1164-1176

Tablo 1 Hastaların demografik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Cinsiyet

Kadın

Erkek

8 (119)

59 (881)

42 (189)

180 (811)

118 004

Medeni durum

Evli

Boşanmış

Bekar

34 (50)

29 (44)

4 (6)

107 (48)

88 (40)

25 (12)

166 gt005

Eğitim duumlzeyi

Okur yazar

İlkoumlğretim

Ortaoumlğretim

Lise

Yuumlksekokulfakuumllte

4 (6)

11 (164)

18 (269)

26 (388)

8 (119)

2 (09)

30 (135)

50 (225)

75 (338)

65 (293)

1358 0009

Aile uumlyelerinde ruhsal hastalık varlığı

Evet

Hayır

2 (3)

65 (97)

45 (203)

177 (797)

1129 0001

Aile uumlyelerinde alkol ya da madde

kullanımı

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Yok

Var

45 (672)

22 (328)

93 (435)

121 (565)

1523 0002

Kayıp yaşama

Yok

Var

31 (463)

36 (537)

77 (347)

145 (653)

295 005

Şiddete maruz kalma

Yok

Var

25 (373)

40 (607)

88 (396)

136 (624)

1157 0009

Tablo 2 Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Madde kullanma biccedilimi

Sadece madde kullanan

Sadece alkol kullanan

Alkol-madde birlikte kullanan

6 (8)

28 (43)

33 (49)

18 (8)

80 (36)

124 (56)

091 gt005

Madde kullanma suumlresi

3 aydan az

4 ay-1 yıl

1-5 yıl

5 yıldan fazla

2 (6)

11 (28)

14 (35)

12 (31)

21 (14)

29 (19)

42 (28)

59 (39)

442 gt005

Madde kullanma nedenleri

Popuumller olmak

Problemlerden kaccedilmak

Merak

Guumlveni arttırmak

Ben bağımlı olmam

Keyif almak

1 (24)

9 (22)

17 (415)

2 (49)

4 (98)

8 (195)

18 (119)

43 (285)

37 (245)

9 (6)

6 (4)

38 (252)

930 0041

Madde kullanma nedeni ile

hastaneye yatış sayısı

1 yatış

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

2 yatış

3 yatış ve daha fazlası

25 (379)

41 (606)

1 (15)

96 (434)

110 (498)

15 (68)

722 0027

Tablo 3 Hastaların BDOuml puanlarına goumlre MKErsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Yenilik arayışı

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2133plusmn338

2051plusmn328

199

048

Zarardan kaccedilınma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1656plusmn401

1757plusmn371

-219

003

Oumlduumll Bağımlılığı

BDOuml 17 puan altı

65

1134plusmn297

149

013

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml 222 1093plusmn250

Sebat etme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

Kendini youmlnetme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

65

222

420plusmn139

399plusmn164

2264plusmn421

2122plusmn368

098

140

032

019

İşbirliği yapma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2373plusmn432

2079plusmn418

340

001

Kendini aşma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1756plusmn353

1647plusmn361

249

001

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Tablo 4 Hastaların BDE puanlarına goumlre YİYE rsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Guumlvenli Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

3304plusmn878

3157plusmn812

126

021

Kaccedilıngan Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2941plusmn743

2542plusmn731

220

004

Kaygılı Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

6681plusmn1422

6482plusmn1512

094

034

Page 4: Author's Accepted Manuscript · ACCEPTED MANUSCRIPT 2017 GİRİŞ Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi gören hastaların büyük çoğunluğu depresif yakınmalardan úikâyet

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

INVESTIGATION OF ALCOHOL SUBSTANCE ABUSERS IN TERMS OF DEPRESSİVE

SYMPTOMS AND RELATED VARIABLES OF DEPRESSİVE SYMPTOMS

ABSTRACT

Objective It is aimed to evaluate the depressive symptoms and bonding and personality traits

thought to affect the level of depressive symptoms in alcohol and substance abusers

Methods The study sample consists of 312 patients that are diagnosed with alcohol and substance

dependence followed by inpatient or outpatient unit in Ege University Drug Addiction Institute of

Toxicology and Pharmaceutical Science Ege University Department of Psychiatry alcohol drug

dependency unit In the study sociodemographic data form Beck Depression Inventory (BDI) the

Temperament and Character Inventory (TCI-Temperament) Experiences in Close Relationships

Inventory was applied by using face to face interviews

Results The mean age of the patients in the study was 325 plusmn 110 It is found that 768 of the

patients had high levels of depressive symptoms (BDIgt 17) It was determined to be a significant

difference between the level of avoidant attachment scores and depressive symptoms scores of the

patients In the evaluation of TCI scores according to BDI cut-off scores it is found that depressive

symptoms levels in the harm avoidance cooperate and self-transcendence of the patients are

significantly different

Conclusion Our study showed that certain personality and bonding characteristics of the patient affect

the depressive symptoms levels

Keywords alcohol substance addiction depression attachment

Keywords alcohol drugs addiction depression attachment

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

GİRİŞ

Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi goumlren hastaların buumlyuumlk ccediloğunluğu depresif yakınmalardan

şikacircyet ederler (12) B u belirtiler sıklıkla tedaviye yanıt vermesine rağmen alkol ve madde bağımlılığı

tedavisinin koumltuuml sonuccedillanacağının da habercisidir Oumlzellikle ağır alkol iccedilicilerinde alkol bırakılsa dahi

gelecekte depresyon geliştirme riski yuumlksektir (23) Epidemiyolojik ve klinik ccedilalışmalarda alkol ve

madde kullanım bozukluklarında depresif bozukluklar ve kaygı bozuklukları gibi ruhsal bozuklukların

oldukccedila sık goumlruumllduumlğuuml belirlenmiştir Alkol ve madde kullanımı olan bireylerin 79rsquounda depresyon

76rsquosında anksiyete bozuklukları goumlzlenmiştir (4)

Erişkinlerde guumlvensiz bağlanma stilinin depresyon riskini arttırdığı belirlenmiştir (56) Bağlanma

kuramı bireyin gelecekte duumlşuumlk benlik saygısı depresyon sorunlu kişilerarası ilişkiler geliştirme

riskiyle guumlvensiz bağlanma arasındaki ilişkiyi gelişimsel bağlamda anlamaya ccedilalışan bir yaklaşım

sunar Guumlvensiz bağlanma stili ccedilocukluk ccedilağında ccedilarpık iccedilsel ccedilalışma modelleri ile ccedilocuk ve ebeveyn

arasında geliştirilmiş yetişkinlik doumlneminde bireyin kendi ve başkaları ile ilgili olumsuz benlik algısı

geliştirmesine neden olan bir bağlanma şeklidir (7-9) Yazında guumlvensiz bağlanma stilinin yaşam boyu

psikopatoloji geliştirme riskini arttırdığı ifade edilmiştir (1011) Ampirik ccedilalışmalarda alkol ve diğer

psikoaktif madde bağımlısı hastaların guumlvensiz bağlanma stili geliştirdikleri oumlzellikle bu guumlvensiz

bağlanma stillerinden kaccedilınmacı bağlanma stilinin yaygın olduğu bildirilmiştir Ayrıca guumlvensiz

bağlanma stili geliştirmiş olan alkol bağımlılarında yaygın anksiyete depresyon şizoid oumlzellikler ve

aleksitiminin de sık goumlzlendiği belirlenmiştir (11-13) Ebeveyni ile korkulu ve kaygılı bağlanma stili

geliştirmiş bireylerde depresyon daha sık goumlruumllmektedir (14) Oumlzellikle uzamış depresyonlarda kaygılı

bağlanma stili daha fazla rastlanan bir durumdur Kaygılı bağlanmanın bireylerde kişilerarası ilişkilerde

bozulmaya neden olduğu guumlvensizlik terkedilme korkusunu desteklediği ve işlevsel olmayan başa

ccedilıkma stratejilerinin kullanımına neden olduğu anlaşılmıştır (15) Anksiyoumlz bağlanma stilinin depresyon

sıklığının arttığı saptanmıştır (16)

Alkol ve madde kullanımının etiyolojisinde genetik noumlrobiyolojik psikolojik ccedilevresel ve kuumlltuumlrel

faktoumlrler etkilidir Oumlzellikle etiyolojik araştırmalar alkol kullanımı ve kişilik oumlzellikleri uumlzerine

yoğunlaşmıştır Cloninger ve Eysenkrsquoin kişilik modellerine goumlre zarardan kaccedilınma ve noumlrotizm ile

kendini goumlsteren olumsuz duygusallığın erkeklerdeki alkol kullanım bozukluklarında daha sık

goumlruumllduumlğuuml belirlenmiştir (1718) Alkol ve madde kullanım bozuklukları ve duumlrtuumlsel kişilik yapısının

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

ilişkili olduğuna odaklanılmıştır (19) Madde kullanım bozukluklarında borderline kişilik bozukluğu

prevalansı da oldukccedila yuumlksektir ve kendine zarar verme intihar girişimi psikososyal yıkım ağır

psikopatoloji riskini arttırmaktadır (20) Madde bağımlılığı ile birlikte goumlruumllen ruhsal sağlık sorunlarının

yanı sıra oumlzellikle şiddet eylemlerine yatkınlık yaratan psikopatik kişilik oumlzellikleri de sıklıkla

goumlzlenmektedir Bu hastalarda succedil iccedileren davranışlara youmlnelme sıklığının arttığı belirlenmiştir (2122)

Kanadalı psikolog Hare (23) alkol ve madde bağımlılarında sıklıkla goumlzlendiği duumlşuumlnuumllen psikopatik

kişiliğin buumlyuumlklenme empati eksikliği duumlrtuumlsellik gibi antisosyal davranışlarla ilişkili olduğunu

bildirmiştir Ulusal epidemiyolojik araştırmalarda alkol ve madde bağımlılarında antisosyal şizotipal ve

borderline kişilik bozukluklarının daha fazla goumlruumllduumlğuuml belirlenmiştir (24) Ayrıca oumlzellikle noumlrotik ve

dışa doumlnuumlk kişilik oumlzelliği ile depresyon arasındaki ilişkiyi destekleyen ccedilalışmalar mevcuttur (25)

Noumlrotik yapının tekrarlayan depresyonda sıklıkla goumlruumllduumlğuuml belirlenmiştir (26)

Madde ve alkol kullanımı ile birlikte depresyonun varlığı bağımlılık prognozunu olumsuz olarak

etkilemektedir Ccedilalışmalar alkol ve madde bağımlılığına komorbid gelişen depresyonun hastaneye

yatış sıklığını bağımlılığa bağlı yeti yitimi gelişme olasılığını ve tedaviden olumsuz sonuccedillar alma

olasılığını arttırdığını goumlstermiştir (2728) Alkol ve madde bağımlılarında depresyonu araştıran ccedilok

fazla ccedilalışma olmasına rağmen depresyonun ortaya ccedilıkışını arttırabilecek değişkenler uumlzerine

herhangi bir ccedilalışma yapılmamıştır Bu noktadan hareketle bu ccedilalışmada aşağıda belirtilen iki sorunun

cevabı araştırılmaktadır 1 Alkol ve madde bağımlılığında depresyonun ortaya ccedilıkışı bireyin bağlanma

stili kişilik oumlzelliklerinden etkilenir mi 2 Alkol ve madde bağımlılarında depresyon hangi değişkenler

tarafından yordanmaktadır Yordayan bu değişkenler depresyonda olan ve olmayan gruplarda farklılık

goumlstermekte midir

YOumlNTEM

Oumlrneklem

Ccedilalışmanın oumlrneklemi Aralık 2013 ile Nisan 2014 tarihleri arasında Ege Uumlniversitesi Madde

Bağımlılığı Toksikoloji ve İlaccedil Bilimleri Enstituumlsuuml Ege Uumlniversitesi Psikiyatri Kliniği AlkolMadde

Bağımlılığı Birimirsquonde serviste yatırılarak ya da ayaktan takip ve tedavi edilen klinisyen tarafından

DSM-IV tanı oumllccediluumltlerine goumlre alkolmadde bağımlısı tanısı konmuş 312 hasta ile goumlruumlşme yapılarak

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

oluşturulmuştur Bu hastaların 20rsquosi yatarak geri kalanı ise ayaktan tedavi alan hastalardır Hastalara

ccedilalışma protokoluuml accedilıklanmış ve yazılı bilgilendirilmiş onamları alınmıştır

Uygulama

Veri toplama haftada iki guumln 25 er dakikalık goumlruumlşmelerle gerccedilekleştirilmiştir Goumlruumlşme yapılan 312

hastanın 18rsquoi uygulanan oumllccedilekleri eksik doldurmalarından dolayı 5rsquoi eşlik eden noumlrolojik

hastalıklarından dolayı ccedilalışmadan ccedilıkarılmıştır Ccedilalışma kalan 289 hasta ile tamamlanmıştır

Ccedilalışmaya DSM-IV tanı kriterlerine goumlre alkol ve madde bağımlılığı tanısı konan 18-65 yaş arası

uygun kognuumlsyonu olan (Mini mental test puanları 25 puan ve uumlstuuml olan olgular alınmıştır)

detoksifikasyon sonrası doumlnemdeki alkol bağımlıları ile en son madde kullanımının ardından en az 2

haftalık suumlrenin geccedilmiş olduğu madde bağımlıları ccedilalışmaya alınmıştır

Alkolmadde bağımlılığı tanısına ek ciddi fiziksel sağlık problemleri noumlrolojik yıkımı depresyon dışında

diğer ciddi yıkım yapan ruhsal bozukluğu mental retardasyonu olanlar komorbid psikiyatrik hastalığı

olanlar iletişimi oumlnemli oumllccediluumlde etkileyecek duumlzeyde goumlrme işitme ve bilişsel kaybı olan olgular

ccedilalışmadan dışlanmıştır

Alkolmadde kullanım bozukluğu olan hastalarla goumlruumlşmeler klinisyenin yoksunluk semptomlarının

tam olarak kaybolduğuna youmlnelik değerlendirmesinin ardından gerccedilekleştirilmiştir

Araccedillar

Sosyodemografik veri formu Hastaların cinsiyet yaş eğitim duumlzeyleri medeni durumları aile

oumlykuumlsuuml gibi parametreleri iccedileren araştırmacılar tarafından yapılandırılmış goumlruumlşme formudur Ayrıca

hastalara ccedilocukluk ccedilağında aile uumlyeleri ile ilgili kayıp yaşayıp yaşamadıkları yaşadılar ise hangi aile

uumlyesini kaybettikleri sorulmuştur

Beck Depresyon Envanteri (BDE) Sağlıklı ve psikiyatrik hasta gruplarında kullanılan kendini

değerlendirme oumllccedileğidir Depresyon youmlnuumlnden riski belirlemek ve depresif belirtilerin duumlzeyini ve şiddet

değişimini oumllccedilmek iccedilin uygulanır Toplam puanın yuumlksek olması depresyon şiddetinin yuumlksekliğini

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

goumlsterir Beck ve arkadaşları (29) tarafından geliştirilen oumllccedileğin Tuumlrkccedile geccedilerlilik ve guumlvenilirlik

ccedilalışmaları yapılmıştır Oumllccedileğin kesme puanı 17rsquodir (30)

Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri (YİYE) Brennan ve arkadaşları tarafından geliştirilen

bağlanmadaki yakın ilişkilerde yaşanan kaygı ve başkalarından kaccedilınmayı oumllccedilen temel iki boyuttan

oluşan 36 maddelik bir oumllccedilektir (31) Oumllccedileğin iccedil tutarlılık katsayıları sırasıyla 086 ve 090 olarak

bulunmuştur (32)

Mizaccedil ve Karakter Envanteri (MKE) Cloningerin kişilik kuramını temel alarak geliştirdiği MKE 240

maddeden oluşan Doğru ya da Yanlış şeklinde yanıtlanan bir kendini değerlendirme oumllccedileğidir (33)

Bu 7 faktoumlrluuml kişilik envanterinin geccedilerlik ve guumlvenirliği hem genel popuumllasyonda hem de psikiyatrik

hastalarda sınanmış ve tekrarlanmıştır (34) MKE yenilik arayışı (YA) zarardan kaccedilınma (ZK) oumlduumll

bağımlılığı (OumlB) ve sebat etme (SE) olmak uumlzere doumlrt mizaccedil boyutunu ve kendini youmlnetme (KY)

işbirliği yapma (İY) ve kendini aşma (KA) olmak uumlzere uumlccedil karakter boyutunu değerlendiren sorular

iccedilerir Uumllkemizde MKErsquonin Tuumlrkccedile geccedilerlik ve guumlvenilirlik ccedilalışması Koumlse ve arkadaşları tarafından

yapılmıştır (34)

İstatistiksel değerlendirme

Veriler SPSS 150 for Windows paket programı ile değerlendirilmiştir İstatistiksel değerlendirmelerde

kategorik değişkenler arasındaki ilişkileri değerlendirmek uumlzere ki-kare testi iki gruba ait ortalamalar

arasındaki farkı değerlendirmek iccedilin t-testi uygulanmıştır Niteliksel verilerinin karşılaştırılmasında Ki-

kare testi kullanılmıştır Sonuccedillar 95rsquolik guumlven aralığında anlamlılık plt005 olarak kabul edilmiştir

BULGULAR

Demografik oumlzellikler

Ccedilalışmaya katılan hastaların yaş ortalaması 325plusmn110rsquodir olup 505rsquoi (n=145) 20 yaş altındadır

Katılımcıların 827rsquosi (n=239) erkektir Eğitim durumu 235rsquoinde (n=67) ortaokul 349rsquounda lise

(n=101) 253rsquouumlnde uumlniversite (n=73) geri kalanında ilkokul duumlzeyindedir (n=48) Hastaların 509rsquou

(n=147) oumlğrenci 339rsquou (n=98) boşanmıştır Boşanmış olanların 176rsquosı (n=18) boşanma sebebinin

alkol ve madde kullanımı nedeni ile gerccedilekleştiğini bildirmiştir

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Klinik oumlzellikler

Araştırmaya katılan hastaların kullandığı maddelerin başında alkol (889) (n=256) gelmektedir

Hastaların 51rsquoi (n=147) ccediloğul madde 38rsquosi (n=109) sadece alkol 11rsquoi (n=31) sadece bir madde

kullandığını ifade etmiştir Katılımcıların 25rsquoinin (n=72) ailesinde psikiyatrik bir hastalık nedeni ile

tedavi goumlren bir aile uumlyesi olduğu belirlenmiştir 622rsquosi (n=179) kuumlccediluumlk yaşta aile iccedilerisinde bir kayıp

yaşamıştır

BDOuml kesme puanı 17 ve altı puanlar duumlşuumlk depresif belirtiler 17rsquonin uumlzerindekiler ise yuumlksek depresif

belirtiler olarak değerlendirilmiş ve yapılan istatistiksel analizde 67 hastada (232) depresif belirti

duumlzeyi duumlşuumlk (BDOumllt17) 222 hastada (768) depresif belirti duumlzeyi yuumlksek (BDOumlgt17) bulunmuştur

Hastaların sosyodemografik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Kadınların 189rsquo (n=10) unun erkeklerin 881lsquoinin (n=210) depresif belirti duumlzeyinin yuumlksek olduğu

belirlenmiştir Cinsiyetlerine goumlre hastaların depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık olduğu

belirlenmiştir Kadınlarda 17 ve uumlstuuml puan alanların oranının erkeklerden daha yuumlksek olduğu

belirlenmiştir (χsup2=118 p=004) (tablo1)

Medeni durum hastaların depresif belirti duumlzeylerini etkilememiştir (χsup2=166 pgt005) (tablo1)

Hastaların eğitim durumlarına goumlre depresif belirtileri arasında anlamlı farklılık belirlenmiştir Eğitim

duumlzeyi lise ve uumlstuuml grupta depresif belirti duumlzeyi yuumlksek bulunmuştur (χsup2=1358 p=0009) (tablo1)

Ailede psikiyatrik tedavi goumlren bir birey varlığında hastaların depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı

farklılık olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Ailesinde psikiyatrik tedavi goumlren bireylerin depresyon duumlzeyleri yuumlksek

ccedilıkmıştır (χsup2=1129 p=0001) (tablo1)

Ccedilalışmaya katılan hastaların 132rsquosi (n=38) alkol 331rsquoi (n=95) madde 46rsquosı (n=13) her ikisini

de kullanan aile uumlyesine sahiptir 491rsquoinin ise ailesinde alkol ya da madde kullanan yoktur Hastalar

depresif belirti duumlzeylerine goumlre ailesinde alkol ya da madde kullanan hastalarla kullanmayanlar

arasında anlamlı farklılık olduğu belirlemiştir Ailesinde alkol ya da madde kullanan birey bulunan

hastaların depresif belirti

duumlzeyleri yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=1523 p=0002) (tablo1)

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Hastalara ccedilocukluk ccedilağında aile uumlyeleri ile ilgili kayıp yaşayıp yaşamadıkları sorulmuş 18 yas

oumlncesinde kayıp yaşayan hastaların 45 ebeveynini 10 kardeşini 35 buumlyuumlkanne

buumlyuumlkbabasını 2rsquo si ccedilocuğunu 8 diğer yakınlarını kaybettiklerini dile getirmişlerdir Kayıp

yaşadıkları bireye goumlre depresif duumlzeyleri arasında bir farklılık yaşanmazken kayıp yaşama

durumunun hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılığa yol accediltığı goumlruumllmuumlştuumlr Kayıp

oumlykuumlsuuml olan bireylerde depresif belirti duumlzeyi yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=295 p=005) (tablo1)

Hastalara şiddete uğrayıp uğramadıkları uğradılar ise fiziksel soumlzel ya da cinsel şiddet tiplerinden

hangisine maruz kaldıkları sorulmuş şiddete maruz kalmış hastaların 10rsquou cinsel 38rsquoi fiziksel

52rsquosi soumlzel şiddete maruz kaldıklarını belirtmişlerdir Şiddete uğrama durumlarına goumlre hastaların

depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir Şiddete maruz kalanlarda

depresif belirti duumlzeyi yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=1157 p=0009) (Tablo1) Ancak şiddetin şekli depresyon

uumlzerinde belirleyici olmamıştır (pgt005)

Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Ccedilalışmaya katılan hastaların madde kullanma biccedilimlerine ve madde kullanma suumlrelerine goumlre depresif

belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık yoktur (pgt005) (Tablo2)

Madde kullanma nedenleri hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılık yaratmaktadır

(χsup2=930 p=0041) (Tablo2)

Madde bağımlılığı nedeni ile hastaneye yatış sayısının hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı

farklılığa yol accediltığı bulunmuştur (χsup2=722 p=0027) (Tablo2)

Hastaların kişilik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Ccedilalışmaya katılan hastaların MKErsquoden aldıkları puanlar BDOuml kesme puanına goumlre

değerlendirildiğinde hastaların zarardan kaccedilınma işbirliği yapma ve kendini aşma boyutlarında

depresif belirti duumlzeylerinde farklılık olduğu saptanmıştır Depresyon puanları 18 ve uumlzerinde olan

hastaların zarardan kaccedilınma puanları daha yuumlksek bulunurken (t=-219 p=003) iş birliği yapma

(t=340 p=001) ve kendini aşma (t=249 p=0013) puanları daha duumlşuumlk bulunmuştur (tablo3)

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Hastaların bağlanma oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Hastaların BDOuml kesme puanına goumlre YİYErsquoden aldıkları puanlar karşılaştırılmış ve yapılan t testinde

hastaların kaccedilıngan bağlanma puanları arasında ise anlamlı duumlzeyde farklılık olduğu belirlenmiştir

(t=220 p=004) Depresif belirti duumlzeyi yuumlksek olanlarda kaccedilıngan bağlanma puanları duumlşuumlk ccedilıkmıştır

(tablo4)

TARTIŞMA

Son yıllarda uumllkemizde madde kullanımı nedeni ile tedavi başvurusunda bulunan hastalarla yapılan

ccedilalışmalarda hastaların ccediloğunluğunun erkek genccedil erişkin bekacircr ya da ayrılmış bir işte ccedilalışmayan

ya da duumlzensiz ccedilalışan ve eğitim yılı yuumlksek bireyler olduğu bildirilmiştir (3536) Bizim ccedilalışma

grubumuzu oluşturan hastaların da genel olarak benzer demografik oumlzelliklere sahip oldukları

belirlenmiştir

Yapılan ccedilalışmalar madde kullanım bozukluklarının diğer psikiyatrik bozukluklarla bir arada goumlruumllme

oranının bir hayli yuumlksek olduğunu ortaya koymaktadır (2336) Depresyon madde kullanım

bozukluklarına sıklıkla eşlik eden ruhsal sorunlardan biridir (3637) Alkol veya madde bağımlılarındaki

psikiyatrik komorbiditeye youmlnelik yapılan ccedilalışmalarda madde bağımlılığı olan hastaların 192 ila

79rsquounda depresif bozuklukların goumlruumllduumlğuuml bildirilmektedir (436-38) Alkol bağımlıları ile yapılan bir

başka araştırmada yaşam boyu majoumlr depresyon sıklığı 35 olarak belirtilmiştir (37) Bizim

ccedilalışmamıza katılan hastaların 768rsquoinde depresif belirti duumlzeyi yuumlksek bulunmuştur Bu sonuccedil

bağımlı hastalarda depresif belirtilerin bir hayli yaygın olduğunu desteklemektedir

Darccedilın ve arkadaşlarının (36) yatarak tedavi goumlren bağımlı hastalarla yaptığı ccedilalışmada Eksen I ya da

Eksen II ek tanının varlığına goumlre hastaların yaşının medeni durumunun ve eğitim suumlresinin

değişmediğini belirtmiştir Bizim ccedilalışmamızda da yaş ve medeni duruma goumlre hastaların depresyon

oranları arasında anlamlı bir farklılık bulunmazken cinsiyet ve eğitim duumlzeyinin hastaların depresif

belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılığa yol accediltığı belirlenmiştir Ccedilalışmamıza goumlre erkeklerde depresif

belirti duumlzeyi anlamlı duumlzeyde daha yuumlksektir Depresyonun genel popuumllasyonda kadınlarda daha

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

yaygın goumlruumllduumlğuuml (39) bilinmekle birlikte ccedilalışma grubumuzu oluşturan hastalar iccedilinde kadın oranının

bir hayli duumlşuumlk olmasının bu sonucu ortaya ccedilıkarmış olabileceği duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr Ccedilalışmamızda eğitim

duumlzeyinin de hastalardaki depresif belirti oranlarını etkilediği ve genel olarak eğitim duumlzeyi yuumlkseldikccedile

depresyon goumlruumllme oranının arttığı belirlenmiştir

Ailede ruhsal hastalık madde kullanımı iccedilin risk faktoumlrleri arasında yer almaktadır (40) Ccedilalışmamıza

goumlre her doumlrt hastadan biri ruhsal bir hastalık nedeni ile tedavi goumlrmuumlş bir aile uumlyesine sahiptir Aile

uumlyelerinde ruhsal hastalığın bulunması hastalarda depresif belirti oranını yuumlkseltmektedir Yazında

ebeveyn ruhsal hastalıklarının yaşamın ileri doumlnemlerinde ve sonraki kuşaklarda anksiyete ve

depresyona yol accediltığı belirtilmektedir (41)

Mevcut ccedilalışmalar madde kullananların diğer aile uumlyelerinde madde kullanım yaygınlığının yuumlksek

olduğunu goumlstermektedir (4243) Bizim sonuccedillarımız da bu youmlnde olup her iki hastadan birinin

ailesinde alkol madde ya da her ikisini de kullanan bir kişi bulunmaktadır Ccedilalışmamıza goumlre ailedeki

madde kullanım durumu bağımlı hastalardaki depresif belirti goumlruumllme oranını etkilemekte ve ailesinde

madde kullanımı olan hastalarda depresif belirtiler daha yaygın olarak goumlruumllmektedir

Yetişkin yaşamında depresyona olan yatkınlığın ccedilocukken anneyle kurulan ilişkide kayıplar aksamalar

ilişkili olduğu ileri suumlruumllmektedir (44) Ebeveyn kaybı ise madde kullanımına zemin hazırlayan risk

faktoumlrleri arasındadır (45) Ccedilalışmamızda hastaların yarıdan fazlası kuumlccediluumlk yaşta aile iccedilerisinde bir

kayıp yaşamış ve kayıp yaşayan bağımlı hastalarda yaşamayanlara goumlre depresif belirti duumlzeyleri

daha yuumlksek bulunmuştur Erken ccedilocukluk doumlnemindeki kayıp yaşantısının depresif belirtiler

geliştirmeye karşı daha duyarlı hale getirdiği saptanmıştır (46)

Madde bağımlıları arasında ccediloğul madde kullanımı sıktır (36) Ccedilalışmamıza katılan hastalarda da

ccediloğul madde kullanım oranı daha yuumlksektir Kullanılan madde tuumlruuml sayısı ile depresif belirti duumlzeyi

arasında pozitif youmlnde ilişki olduğu bildirilmiştir (47) Ccedilalışmamızda da ccediloğul madde kullanan

hastalarda depresif belirti oranı daha yuumlksektir ancak bu durum istatistiksel olarak anlamlı duumlzeyde

bulunmamıştır

Alkol madde bağımlılığında remisyon ve relaps bağımlılığın doğal gidişini belirleyen iki temel suumlreccediltir

Alkol madde bağımlısı hastaların yarısından fazlasının arındırma tedavisi sonrası relaps yaşadıkları

bu relapsların sıklıkla olumsuz duygusal durumların tetiklediği depresyon anksiyete gibi bozukluklar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

nedeni ile meydana geldiği goumlruumllmuumlştuumlr (4849) Ancak alkol madde kullanım bozukluğuna eşlik eden

psikiyatrik bozukluklar bağımlılığın tanı gidiş ve tedavisini guumlccedilleştirmekte tedaviyi bırakma sıklığını

arttırmaktadır (50) Oumlzellikle eşlik eden depresif belirtiler bağımlılıkta var olan sorunların şiddetini

arttırmaktadır (51) Alkolizmde goumlzlenen relapsların genel olarak depresif belirtiler eşliğinde geliştiğini

ileri suumlruumllmuumlştuumlr (51) Bizim ccedilalışmamızda da depresif belirtileri yuumlksek olan kişilerde hastanede yatış

sayısının daha fazla olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Bu durum madde kullanımına depresyonun eşlik etmesi ile

tedavi arayışı sıklığının arttığını duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr Choi ve Jeong (52) ccedilalışmalarında depresif alkol

bağımlılarında yatışların arttığından soumlz etmişlerdir Alkol bağımlılarında depresif duygu durumun

ruminatif duumlşuumlnce yapısını desteklediğini bu duumlşuumlncenin maladaptif bir şekilde bireyi sorunlarına

ccediloumlzuumlm bulmaktan uzaklaştırdığı ve tedavi suumlrecinin olumsuz etkilendiğini duumlşuumlnuumllmektedir (5354)

Bağımlılık davranışında kişiliğin roluuml vurgulansa da yatkınlığı belirleyen oumlzguumll bir kişilik yapısı

tanımlanmamıştır Ancak bağımlı guumlvensiz engellenme eşiği duumlşuumlk kişilerde madde kullanım

bozukluklarına sık rastlandığı belirtilmiştir (55) Ccedilalışmamızda ise depresif belirti duumlzeyi yuumlksek olan

hastaların zarardan kaccedilınma puanlarının daha yuumlksek işbirliği yapma ve kendini aşma puanlarının

daha duumlşuumlk olduğu belirlenmiştir Zarardan kaccedilınma sıklıkla psikiyatrik bozukluklarda goumlruumllen bir

oumlzelliktir (56) Zarardan kaccedilınan bireyler gelecekte olabilecek sorunlar iccedilin koumltuumlmser endişeler

belirsizlik korkusu gibi pasif kaccedilınma davranışları goumlsteren kişiler olarak tanımlanmakta ve bu kişilerin

depresyon geliştirme olasılıklarının yuumlksek olduğu belirtilmektedir (3357) Yuumlksek zarardan

kaccedilınmanın yanı sıra duumlşuumlk işbirliği yapma da depresyona yatkınlığı arttırmaktadır (57) Depresyon

tanılı hastalardan elde edilen bu sonuccedillar ccedilalışma bulgularımız ile uyumlu goumlruumlnmekle birlikte kendini

aşma boyutunda farklılık goumlstermektedir Kendini aşma olgunluk goumlstergesidir Ccedilevre ile ilgili

farkındalık ve hayata daha geniş bir accedilıdan bakış accedilısı sağlar Bazı araştırma sonuccedillarında

depresyonlu hastaların kendini aşma puanlarının yuumlksek bulunması ccedilalışma bulgularımız ile

ccedilelişmektedir Bizim ccedilalışmamızda kendini aşma puanları duumlşuumlk ccedilıkmıştır Bu sonuccedil bize oumlrneklem

grubunun alkol madde bağımlılarından seccedililmiş olmasının buna neden olduğunu duumlşuumlnduumlrmektedir

Reedsrsquoin teorisine goumlre psikolojik iyilik hali ile kendini aşma arasında doğrusal bir ilişki vardır Yazında

alkol madde bağımlılarında psikolojik iyilik halinde azalmanın kendini aşma da yetersizliğe neden

olduğu bildirilmiştir (5859) Kendini aşma kendini unutma kişilerarası oumlzdeşim ve manevi kabulden

oluşmaktadır ve kendini aşan bireyler yaratıcı bencil olmayan manevi duyguları olan idealist

bireylerdir (34) Cloninger klinik ccedilalışmalarda duumlşuumlk kendini aşmanın şizoid ve duumlrtuumlsel kişiliklerle

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

bağlantılı olduğunu goumlstermiştir (60) Bu doğrultuda bağımlı hastalarda yaygın olarak goumlruumllen depresif

belirtilerin hastaların yuumlksek duumlzey zarardan kaccedilınma duumlşuumlk duumlzey iş birliği yapma kendini aşma

oumlzellikleriyle ilişkili olabileceği duumlşuumlnuumllebilir

Temeli bebeklik doumlneminde oluşan bağlanma biccedilimi bireyin kişilik gelişiminde davranışlarında ve ruh

sağlığında buumlyuumlk bir oumlneme sahiptir (60) Yapılan ccedilalışmalar bağlanma biccedilimi ile riskli davranışlar

arasında ilişki olduğunu ortaya koymuştur (61) Genellikle kaygılı bağlanma anksiyete ve depresyonla

ilişkilendirilirken kaccedilıngan bağlanma dışavurum bozuklukları oumlzellikle de davranım bozukluklarıyla

ilişkilendirilmiştir (62) Bağlanma biccedilimi ile madde kullanımı arasındaki ilişkiyi araştıran ccedilalışmalara

bakıldığında madde kullanımının guumlvensiz bağlanma ile ilişkili olduğu goumlsterilmiştir (11126063)

Ebeveynleri ile guumlvenli bağlanma geliştiremeyenlerin madde kullanma eğilimleri artmaktadır (61)

Madde kullanan ergenlerle yapılan bir ccedilalışmada guumlvensiz bağlanma geliştirmişlerde madde kullanım

oranının yuumlksek olduğunu goumlstermektedir (60) Bununla birlikte ccedilalışmamızda depresif belirti duumlzeyi

duumlşuumlk hastalarda kaccedilınan bağlanmanın daha yuumlksek olduğu belirlenmiştir Kaccedilınmacı bağlanmada

bireylerin sorunlardan ve ccediloumlzuumlm arayışlarından kaccedilındıkları goumlruumllmektedir (7) Bu sonuccedil bize depresif

belirtileri olan hastaların sorunlar karşısında daha fazla ccediloumlzuumlm arayışı iccedilinde olduklarını

duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr

Ccedilalışmamızın bazı kısıtlılıkları bulunmaktadır En oumlnemli kısıtlılık ccedilalışmanın kesitsel bir ccedilalışma

olmasıdır Depresif belirti ve mizaccedil- karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri arasındaki ilişkinin

belirlenmesinde daha kesin sonuccedillar elde edebilmek iccedilin yapılacak bir takip ccedilalışmasının sonuccedilları

daha değerli olabilir Ccedilalışmada alkolmadde bağımlılarında depresif belirti goumlsterme durumları mizaccedil-

karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri accedilısından değerlendirilmiştir Diğer bir kısıtlılık ccedilalışmamızda

kullandığımız oumllccedileklerin oumlz bildirim oumllccedilekleri olmasıdır Bu oumllccedilekler kişinin beyanına dayalı oldukları

iccedilin her zaman doğru yanıt alınmayabilmekte katılımcı sosyal ccedilevresi ve kuumlltuumlrel oumlzelliklerine goumlre

farklı bakış accedilıları geliştirebilmektedir Ccedilalışmamız alkol-madde bağımlısı hasta grubunda

depresyonun kişilik ve bağlanma ilişkisini araştırmış ilk ccedilalışma olmasından dolayı klinik literatuumlre

oumlnemli katkısı olacağı kanısındayız

Tuumlm bu kısıtlılıklara rağmen elde edilen bulgular madde bağımlılarında depresyonun dikkate alınması

gereken oumlnemli bir sorun olduğunu goumlstermektedir Ccedilalışmamız bazı demografik kişilik ve bağlanma

oumlzelliklerinin hastaların depresyon duumlzeylerini etkilediğini ortaya koymuştur Bulgularımıza dayanarak

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

hastalardaki eşlik eden depresif belirtilerin tedavi edilmesi kadar bu sorunlara yatkınlık yaratan kişilik

ve bağlanma oumlzelliklerinin de ele alınmasının uzun suumlreli bağımlılık tedavisinde yararlı olabileceği

duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr

KAYNAKLAR

1 Driessen M Veltrup C Wetterling T John U Dilling H Axis I and axis II comorbidity in alcohol

dependence and the two types of alcoholism Alcohol Clin Exp Res 19982277ndash86

2 Fridrici C Leichsenring-Driessen C Driessen M Wingenfeld K Kremer G Beblo T The

individualized alcohol Stroop task no attentional bias toward personalized stimuli in alcohol-

dependents Psychol Addict Behav 2013 27 62ndash70

3 Foulds JA Douglas Sellman J Adamson SJ Boden JM Mulder RT Joyce PR Depression

outcome in alcohol dependent patients an evaluation of the role of independent and

substance-induced depression and other predictors J Affect Disord 2015 15503-10

4 Lubman DL Allen NB Rogers N Cementon E Bonomo Y The impact of co-occurring mood

and anxiety disorders among substance-abusing youth J Affect Disord 2007103105-12

5 Bottonari KA Roberts JE Kelly MAR Kashdan TB Ciesla JA A prospective investigation of

the impact of attachment style on stress generation among clinically depressed

individuals Behav Res ampTher 200745179ndash188

6 Rholes WS Simpson JA Kohn JL Wilson CL Martin AM Tran S Kashy DA Attachment

orientations and depression a longitudinal study of new parents J Pers Soc Psychol 2011

100567-86

7 Bartholomew K Horowitz LM Attachment styles among young adults a test of a four-category

model J Pers Soc Psychol 1991 61226-44

8 Hazan C Shaver PRRomantic love conceptualized as an attachment process Journal of

Pers Soc Psychol 1987 52 511ndash524

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

9 Abdul Kadir NB Bifulco A Insecure attachment style as a vulnerability factor for depression

recent findings in a community-based study of Malay single and married mothers Psychiatry

Res 2013210919-24

10 Khantzian EJ Treating addiction as a human process Lanham Jason Aronson2007 Books

11 Wyrzykowska E Głogowska K Mickiewicz K Attachment relationships

among alcohol dependent persons Alcoholism and Drug Addiction 2014 27 145-161

12 Wedekind D Bandelow B Heitmann S Havemann-Reinecke U Engel KR Huether G

Attachment style anxiety coping and personality-styles in withdrawn alcohol addicted

inpatients Subst Abuse Treat Prev Policy 2013 8 1

13 Thorberg FA Young RM Sullivan KA Lyvers M Hurst CP Connor JP Feeney GFX

Alexithymia in alcohol dependent patients is partially mediated by alcohol expectancy Drug

Alcohol Depend 2011116238ndash241

14 Wilkinson RB Mulcahy R Attachment and interpersonal relationships in postnatal depression

J Reprod Infant Psychol 201028 252ndash265

15 Troxel WM Cyranowski JM Hall M Frank E Buysse DJ Attachment anxiety relationship

context and sleep in women with recurrent major depression Psychosom Med 2007 69692ndash

699

16 Conradi HJ de Jonge P Recurrent depression and the role of adult attachment A prospective

and a retrospective study J Affect Disord 200911693ndash99

17 Cloninger CR Sigvardsson S Bohman M Childhood personality predicts alcohol abuse in

young adults Alcohol Clin Exp Res 1988 12 494-505

18 Eysenck HJ Eysenck SBG Manual of the Eysenck Personality Questionnaire London

Hodder and Stoughton1975

19 Shin SH Hong HG Jeon SM Personality and alcohol use The role of impulsivity Addict

Behav 201237102-7

20 Pennay A Cameron J Reichert T Strickland H Lee NK Hall K et al

A systematic review of interventions for co-occurring substance use disorder and borderline

personality disorder J Subst Abuse Treat 201141363-73

21 Hemphill JF Hare RD Wong S Psychopathy and recidivism A review Legal Crımınol Psych

1998 3 139-170

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

22 Porter S Woodworth M lsquoIm sorry I did ithellip but he started itrsquo A comparison of the official and

self-reported homicide descriptions of psychopaths and nonpsychopathsrdquo Law Hum Behav

2007 31 91-107

23 Hare RD Manual for the Revised Psychopathy Checklist (2nd ed) Toronto Canada Multi-

Health Systems 2003

24 Vergeacutes A Jackson KM Bucholz KK Trull TJ Lane SP Sher KJ Personality disorders and the

persistence of substance use disorders A reanalysis of published NESARC findings J

Abnorm Psychol 2014123 809-20

25 Griffith JW Zinbarg RE Craske MG Mineka S Rose RD Waters AM et al Neuroticism as a

common dimension in the internalizing disorders Psychol Med 201040 1125ndash1136

26 Noteboom A Beekman ATF Vogelzangs N Pennin B WJH Personality and social support

as predictors of first and recurrent episodes of depression J Affect Disord 2016 190 156ndash

161

27 Najt P Fusar-Poli P Brambilla P Co-occurring mental and substance abuse disorders a

review on the potential predictors and clinical outcomes J Psychiatr Res 2011 186 159ndash164

28 Dagher RK Green KM Does depression and substance abuse co-morbidity affect

socioeconomic status Evidence from a prospective study of urban African Americans J

Psychiatr Res 2015 225 115-121

29 Beck AT Ward CH Mendelson M Mock J Erbaugh J An inventory for measuring depression

Arch Gen Psychiatry 19614561-71

30 Hisli N Beck Depresyon Envanterinin geccedilerliliği uumlzerine bir ccedilalışma Turk J Psychol

19886118-22

31 Brennan KA Shaver P R Attachment styles and personality disorders Their connections to

each other and to parental divorce parental death and perceptions of parental caregiving J

Pers 1998 66 835-878

32 Suumlmer N Guumlngoumlr D Yetişkin bağlanma stilleri oumllccedileklerinin Tuumlrk oumlrneklemi uumlzerinde

psikometrik değerlendirmesi ve kuumlltuumlrlerarası bir karşılaştırma Turk J Psychol 1999 14 71-

109

33 Cloninger CR Svrakic DM Przybeck TR A psychobiological model of temperament and

character Arch Gen Psychiatry 1993 50 975-990

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

34 Koumlse S Sayar K Ak İ Aydın N Kalelioğlu Uuml Kırpınar İ et al Turkish version of the

Temperament and Character Inventory (TCI) Reliability validity and factorial structure Bull

Clin Psychopharmacol 200414107-131

35 Guumlleccedil MY Elbay RY Şayakccedilı S Meteris H Hariri AG Tezcan AE Yatan psikiyatri

hastalarında madde kullanımı ve hastalıklara goumlre dağılımı Retrospektif bir ccedilalışma Duumlşuumlnen

Adam 2010 23166-173

36 Enez-Darccedilın A Nurmedov S Noyan CO Yılmaz O Dilbaz N Oumlzel Bir Bağımlılık Merkezinde

Yatarak Tedavi Goumlren Hastalarda Psikiyatrik Eş Tanının Bağımlılığın Seyri ile İlişkisi Duumlşuumlnen

Adam 2015 28196-203

37 Oumlner H Tamam L Levent BA Oumlner S Alkol bağımlılığı olan yatan hastalarda Eksen I ve

Eksen II eş tanılarının değerlendirilmesi Klin Psikofarmakol Bul 200212 14-22

38 İnce A Doğruer Z Tuumlrkccedilapar MH Erken ve geccedil başlangıccedillı erkek alkol bağımlılarında

sosyodemografik klinik ve psikopatolojik oumlzelliklerin karşılaştırılması Klin Psikiyatr Derg 2002

5 82-91

39 Yaşar RM Depresyonun kadınlaşması Fırat Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

2007172251-281

40 Clark DB Cornelius JR Kirisci L Tarter RE Childhood risk categories for adolescent

substance involvement a general liability typology Drug Alcohol Depend 2005 77 13ndash21

41 Guumlltekin BK Ruhsal Bozuklukların Oumlnlenmesi Kavramsal Ccedilerccedileve ve Sınıflandırma

Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 20102583594

42 Evren C Oumlgel K Alkolmadde bağımlılarında dissosiyatif belirtiler ve ccedilocukluk ccedilağı travması

depresyon anksiyete ve alkolmadde kullanımı ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 2003 430-

37

43 Alikaşifoğlu M Madde kullanımı risk faktoumlrleri ve koruyucu faktoumlrler Adolesan Sağlığı

Sempozyum Dizisi 200543 73-83

44 Tuumlzuumln O Sayar K Bağlanma Kuramı ve Psikopatoloji Duumlşuumlnen Adam 20061924-39

45 Akfert SK Ccedilakıcı E Ccedilakıcı M Uumlniversite oumlğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları

ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 20091040-47

46 Slavich GM Monroe SM Gotlib IH Early parental loss and depression history Associations

with recent life stress in major depressive disorder J Psychiatr Res 201145 1146-1152

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

47 Westermeyer J Wahmanholm K Thuras P Effects of childhood physical abuse on course and

severity of substance abuse Am J Addict 2001 10101-110

48 Yılmaz A Can Y Bozkurt M Evren C Alkol ve Madde Bağımlılığında Remisyon ve

Depreşme Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 2014 6 243-256

49 Hiremath P Naregal P Chendake M Mohite VR Factors affecting alcohol relapse among

alcoholic clients at Tertiary care Hospital IJAR 2015 5784-786

50 Weich L Pienaar W Occurrence of comorbid substance use disorders among acute

psychiatric inpatients at Stikland Hospital in the Western Cape South Africa Afr J Psychiatry

(Johannesbg) 2009 12 213-217

51 Greenfield SF Weiss RD Muenz LR Vagge LM Kelly JF Bello LR et al The effect of

depression on return to drinking Arch Gen Psychiatry 1998 55 259-265

52 Choi BY Jeong HCrelationship between alcohol dependence and depression of alcohol

dependent ınpatients IJBSBT 2015 7 375-382

53 Ekinci O Arman AR Melek I Bez Y Berkem M The phenomenology of autistic regression

Subtypes and associated factors ECAP 20122123ndash29

54 Janowsky DS Fawcett J Meszaros K Verheul R Core heritable personality characteristics

and relapse in alcoholics Alcohol Clin Exp Res 2001 2594-98

55 İbiloğlu AO Ccediliccedilek U Kalkan E Nikotin bağımlılığında mizaccedil klinik ve demografik oumlzellikler

Literatuumlr Sempozyum 2014133-39

56 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Turk J Psychol 2012 27 21-30

57 Hansenne M Reggers J Pinto E Kjiri K Ajamier A Ansseau M Temperament and character

inventory (TCI) and depression J Psychiatric Res 1999 33 31-36

58 Diacuteaz LP Alba H Sanchez IM Vulnerability to alcohol consumption spiritual transcendence

and psychosocial well-being test of a theory Rev Latino-Am Enfermagem 2016242702

59 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Tuumlrk Psikoloji Dergisi 2012 27 21-30

60 Coumlmert IT Oumlgel K Madde kullanan ergenlerin bağlanma stilleri Addicta 2014 1 9-40

61 Morsuumlnbuumll Uuml Attachment and risk taking are they interrelated IJoSS 20094 233-7

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

62 Kesebir S Oumlzdoğan KS Uumlstuumlndağ MF Bağlanma ve psikopatoloji Psikiyatride Guumlncel

Yaklaşımlar 20113 321-42

63 Kassel JD Wardle M Roberts JE Adult attachment security and college student substance

use Addict Behav 2007 32 1164-1176

Tablo 1 Hastaların demografik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Cinsiyet

Kadın

Erkek

8 (119)

59 (881)

42 (189)

180 (811)

118 004

Medeni durum

Evli

Boşanmış

Bekar

34 (50)

29 (44)

4 (6)

107 (48)

88 (40)

25 (12)

166 gt005

Eğitim duumlzeyi

Okur yazar

İlkoumlğretim

Ortaoumlğretim

Lise

Yuumlksekokulfakuumllte

4 (6)

11 (164)

18 (269)

26 (388)

8 (119)

2 (09)

30 (135)

50 (225)

75 (338)

65 (293)

1358 0009

Aile uumlyelerinde ruhsal hastalık varlığı

Evet

Hayır

2 (3)

65 (97)

45 (203)

177 (797)

1129 0001

Aile uumlyelerinde alkol ya da madde

kullanımı

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Yok

Var

45 (672)

22 (328)

93 (435)

121 (565)

1523 0002

Kayıp yaşama

Yok

Var

31 (463)

36 (537)

77 (347)

145 (653)

295 005

Şiddete maruz kalma

Yok

Var

25 (373)

40 (607)

88 (396)

136 (624)

1157 0009

Tablo 2 Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Madde kullanma biccedilimi

Sadece madde kullanan

Sadece alkol kullanan

Alkol-madde birlikte kullanan

6 (8)

28 (43)

33 (49)

18 (8)

80 (36)

124 (56)

091 gt005

Madde kullanma suumlresi

3 aydan az

4 ay-1 yıl

1-5 yıl

5 yıldan fazla

2 (6)

11 (28)

14 (35)

12 (31)

21 (14)

29 (19)

42 (28)

59 (39)

442 gt005

Madde kullanma nedenleri

Popuumller olmak

Problemlerden kaccedilmak

Merak

Guumlveni arttırmak

Ben bağımlı olmam

Keyif almak

1 (24)

9 (22)

17 (415)

2 (49)

4 (98)

8 (195)

18 (119)

43 (285)

37 (245)

9 (6)

6 (4)

38 (252)

930 0041

Madde kullanma nedeni ile

hastaneye yatış sayısı

1 yatış

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

2 yatış

3 yatış ve daha fazlası

25 (379)

41 (606)

1 (15)

96 (434)

110 (498)

15 (68)

722 0027

Tablo 3 Hastaların BDOuml puanlarına goumlre MKErsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Yenilik arayışı

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2133plusmn338

2051plusmn328

199

048

Zarardan kaccedilınma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1656plusmn401

1757plusmn371

-219

003

Oumlduumll Bağımlılığı

BDOuml 17 puan altı

65

1134plusmn297

149

013

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml 222 1093plusmn250

Sebat etme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

Kendini youmlnetme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

65

222

420plusmn139

399plusmn164

2264plusmn421

2122plusmn368

098

140

032

019

İşbirliği yapma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2373plusmn432

2079plusmn418

340

001

Kendini aşma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1756plusmn353

1647plusmn361

249

001

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Tablo 4 Hastaların BDE puanlarına goumlre YİYE rsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Guumlvenli Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

3304plusmn878

3157plusmn812

126

021

Kaccedilıngan Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2941plusmn743

2542plusmn731

220

004

Kaygılı Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

6681plusmn1422

6482plusmn1512

094

034

Page 5: Author's Accepted Manuscript · ACCEPTED MANUSCRIPT 2017 GİRİŞ Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi gören hastaların büyük çoğunluğu depresif yakınmalardan úikâyet

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

GİRİŞ

Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi goumlren hastaların buumlyuumlk ccediloğunluğu depresif yakınmalardan

şikacircyet ederler (12) B u belirtiler sıklıkla tedaviye yanıt vermesine rağmen alkol ve madde bağımlılığı

tedavisinin koumltuuml sonuccedillanacağının da habercisidir Oumlzellikle ağır alkol iccedilicilerinde alkol bırakılsa dahi

gelecekte depresyon geliştirme riski yuumlksektir (23) Epidemiyolojik ve klinik ccedilalışmalarda alkol ve

madde kullanım bozukluklarında depresif bozukluklar ve kaygı bozuklukları gibi ruhsal bozuklukların

oldukccedila sık goumlruumllduumlğuuml belirlenmiştir Alkol ve madde kullanımı olan bireylerin 79rsquounda depresyon

76rsquosında anksiyete bozuklukları goumlzlenmiştir (4)

Erişkinlerde guumlvensiz bağlanma stilinin depresyon riskini arttırdığı belirlenmiştir (56) Bağlanma

kuramı bireyin gelecekte duumlşuumlk benlik saygısı depresyon sorunlu kişilerarası ilişkiler geliştirme

riskiyle guumlvensiz bağlanma arasındaki ilişkiyi gelişimsel bağlamda anlamaya ccedilalışan bir yaklaşım

sunar Guumlvensiz bağlanma stili ccedilocukluk ccedilağında ccedilarpık iccedilsel ccedilalışma modelleri ile ccedilocuk ve ebeveyn

arasında geliştirilmiş yetişkinlik doumlneminde bireyin kendi ve başkaları ile ilgili olumsuz benlik algısı

geliştirmesine neden olan bir bağlanma şeklidir (7-9) Yazında guumlvensiz bağlanma stilinin yaşam boyu

psikopatoloji geliştirme riskini arttırdığı ifade edilmiştir (1011) Ampirik ccedilalışmalarda alkol ve diğer

psikoaktif madde bağımlısı hastaların guumlvensiz bağlanma stili geliştirdikleri oumlzellikle bu guumlvensiz

bağlanma stillerinden kaccedilınmacı bağlanma stilinin yaygın olduğu bildirilmiştir Ayrıca guumlvensiz

bağlanma stili geliştirmiş olan alkol bağımlılarında yaygın anksiyete depresyon şizoid oumlzellikler ve

aleksitiminin de sık goumlzlendiği belirlenmiştir (11-13) Ebeveyni ile korkulu ve kaygılı bağlanma stili

geliştirmiş bireylerde depresyon daha sık goumlruumllmektedir (14) Oumlzellikle uzamış depresyonlarda kaygılı

bağlanma stili daha fazla rastlanan bir durumdur Kaygılı bağlanmanın bireylerde kişilerarası ilişkilerde

bozulmaya neden olduğu guumlvensizlik terkedilme korkusunu desteklediği ve işlevsel olmayan başa

ccedilıkma stratejilerinin kullanımına neden olduğu anlaşılmıştır (15) Anksiyoumlz bağlanma stilinin depresyon

sıklığının arttığı saptanmıştır (16)

Alkol ve madde kullanımının etiyolojisinde genetik noumlrobiyolojik psikolojik ccedilevresel ve kuumlltuumlrel

faktoumlrler etkilidir Oumlzellikle etiyolojik araştırmalar alkol kullanımı ve kişilik oumlzellikleri uumlzerine

yoğunlaşmıştır Cloninger ve Eysenkrsquoin kişilik modellerine goumlre zarardan kaccedilınma ve noumlrotizm ile

kendini goumlsteren olumsuz duygusallığın erkeklerdeki alkol kullanım bozukluklarında daha sık

goumlruumllduumlğuuml belirlenmiştir (1718) Alkol ve madde kullanım bozuklukları ve duumlrtuumlsel kişilik yapısının

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

ilişkili olduğuna odaklanılmıştır (19) Madde kullanım bozukluklarında borderline kişilik bozukluğu

prevalansı da oldukccedila yuumlksektir ve kendine zarar verme intihar girişimi psikososyal yıkım ağır

psikopatoloji riskini arttırmaktadır (20) Madde bağımlılığı ile birlikte goumlruumllen ruhsal sağlık sorunlarının

yanı sıra oumlzellikle şiddet eylemlerine yatkınlık yaratan psikopatik kişilik oumlzellikleri de sıklıkla

goumlzlenmektedir Bu hastalarda succedil iccedileren davranışlara youmlnelme sıklığının arttığı belirlenmiştir (2122)

Kanadalı psikolog Hare (23) alkol ve madde bağımlılarında sıklıkla goumlzlendiği duumlşuumlnuumllen psikopatik

kişiliğin buumlyuumlklenme empati eksikliği duumlrtuumlsellik gibi antisosyal davranışlarla ilişkili olduğunu

bildirmiştir Ulusal epidemiyolojik araştırmalarda alkol ve madde bağımlılarında antisosyal şizotipal ve

borderline kişilik bozukluklarının daha fazla goumlruumllduumlğuuml belirlenmiştir (24) Ayrıca oumlzellikle noumlrotik ve

dışa doumlnuumlk kişilik oumlzelliği ile depresyon arasındaki ilişkiyi destekleyen ccedilalışmalar mevcuttur (25)

Noumlrotik yapının tekrarlayan depresyonda sıklıkla goumlruumllduumlğuuml belirlenmiştir (26)

Madde ve alkol kullanımı ile birlikte depresyonun varlığı bağımlılık prognozunu olumsuz olarak

etkilemektedir Ccedilalışmalar alkol ve madde bağımlılığına komorbid gelişen depresyonun hastaneye

yatış sıklığını bağımlılığa bağlı yeti yitimi gelişme olasılığını ve tedaviden olumsuz sonuccedillar alma

olasılığını arttırdığını goumlstermiştir (2728) Alkol ve madde bağımlılarında depresyonu araştıran ccedilok

fazla ccedilalışma olmasına rağmen depresyonun ortaya ccedilıkışını arttırabilecek değişkenler uumlzerine

herhangi bir ccedilalışma yapılmamıştır Bu noktadan hareketle bu ccedilalışmada aşağıda belirtilen iki sorunun

cevabı araştırılmaktadır 1 Alkol ve madde bağımlılığında depresyonun ortaya ccedilıkışı bireyin bağlanma

stili kişilik oumlzelliklerinden etkilenir mi 2 Alkol ve madde bağımlılarında depresyon hangi değişkenler

tarafından yordanmaktadır Yordayan bu değişkenler depresyonda olan ve olmayan gruplarda farklılık

goumlstermekte midir

YOumlNTEM

Oumlrneklem

Ccedilalışmanın oumlrneklemi Aralık 2013 ile Nisan 2014 tarihleri arasında Ege Uumlniversitesi Madde

Bağımlılığı Toksikoloji ve İlaccedil Bilimleri Enstituumlsuuml Ege Uumlniversitesi Psikiyatri Kliniği AlkolMadde

Bağımlılığı Birimirsquonde serviste yatırılarak ya da ayaktan takip ve tedavi edilen klinisyen tarafından

DSM-IV tanı oumllccediluumltlerine goumlre alkolmadde bağımlısı tanısı konmuş 312 hasta ile goumlruumlşme yapılarak

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

oluşturulmuştur Bu hastaların 20rsquosi yatarak geri kalanı ise ayaktan tedavi alan hastalardır Hastalara

ccedilalışma protokoluuml accedilıklanmış ve yazılı bilgilendirilmiş onamları alınmıştır

Uygulama

Veri toplama haftada iki guumln 25 er dakikalık goumlruumlşmelerle gerccedilekleştirilmiştir Goumlruumlşme yapılan 312

hastanın 18rsquoi uygulanan oumllccedilekleri eksik doldurmalarından dolayı 5rsquoi eşlik eden noumlrolojik

hastalıklarından dolayı ccedilalışmadan ccedilıkarılmıştır Ccedilalışma kalan 289 hasta ile tamamlanmıştır

Ccedilalışmaya DSM-IV tanı kriterlerine goumlre alkol ve madde bağımlılığı tanısı konan 18-65 yaş arası

uygun kognuumlsyonu olan (Mini mental test puanları 25 puan ve uumlstuuml olan olgular alınmıştır)

detoksifikasyon sonrası doumlnemdeki alkol bağımlıları ile en son madde kullanımının ardından en az 2

haftalık suumlrenin geccedilmiş olduğu madde bağımlıları ccedilalışmaya alınmıştır

Alkolmadde bağımlılığı tanısına ek ciddi fiziksel sağlık problemleri noumlrolojik yıkımı depresyon dışında

diğer ciddi yıkım yapan ruhsal bozukluğu mental retardasyonu olanlar komorbid psikiyatrik hastalığı

olanlar iletişimi oumlnemli oumllccediluumlde etkileyecek duumlzeyde goumlrme işitme ve bilişsel kaybı olan olgular

ccedilalışmadan dışlanmıştır

Alkolmadde kullanım bozukluğu olan hastalarla goumlruumlşmeler klinisyenin yoksunluk semptomlarının

tam olarak kaybolduğuna youmlnelik değerlendirmesinin ardından gerccedilekleştirilmiştir

Araccedillar

Sosyodemografik veri formu Hastaların cinsiyet yaş eğitim duumlzeyleri medeni durumları aile

oumlykuumlsuuml gibi parametreleri iccedileren araştırmacılar tarafından yapılandırılmış goumlruumlşme formudur Ayrıca

hastalara ccedilocukluk ccedilağında aile uumlyeleri ile ilgili kayıp yaşayıp yaşamadıkları yaşadılar ise hangi aile

uumlyesini kaybettikleri sorulmuştur

Beck Depresyon Envanteri (BDE) Sağlıklı ve psikiyatrik hasta gruplarında kullanılan kendini

değerlendirme oumllccedileğidir Depresyon youmlnuumlnden riski belirlemek ve depresif belirtilerin duumlzeyini ve şiddet

değişimini oumllccedilmek iccedilin uygulanır Toplam puanın yuumlksek olması depresyon şiddetinin yuumlksekliğini

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

goumlsterir Beck ve arkadaşları (29) tarafından geliştirilen oumllccedileğin Tuumlrkccedile geccedilerlilik ve guumlvenilirlik

ccedilalışmaları yapılmıştır Oumllccedileğin kesme puanı 17rsquodir (30)

Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri (YİYE) Brennan ve arkadaşları tarafından geliştirilen

bağlanmadaki yakın ilişkilerde yaşanan kaygı ve başkalarından kaccedilınmayı oumllccedilen temel iki boyuttan

oluşan 36 maddelik bir oumllccedilektir (31) Oumllccedileğin iccedil tutarlılık katsayıları sırasıyla 086 ve 090 olarak

bulunmuştur (32)

Mizaccedil ve Karakter Envanteri (MKE) Cloningerin kişilik kuramını temel alarak geliştirdiği MKE 240

maddeden oluşan Doğru ya da Yanlış şeklinde yanıtlanan bir kendini değerlendirme oumllccedileğidir (33)

Bu 7 faktoumlrluuml kişilik envanterinin geccedilerlik ve guumlvenirliği hem genel popuumllasyonda hem de psikiyatrik

hastalarda sınanmış ve tekrarlanmıştır (34) MKE yenilik arayışı (YA) zarardan kaccedilınma (ZK) oumlduumll

bağımlılığı (OumlB) ve sebat etme (SE) olmak uumlzere doumlrt mizaccedil boyutunu ve kendini youmlnetme (KY)

işbirliği yapma (İY) ve kendini aşma (KA) olmak uumlzere uumlccedil karakter boyutunu değerlendiren sorular

iccedilerir Uumllkemizde MKErsquonin Tuumlrkccedile geccedilerlik ve guumlvenilirlik ccedilalışması Koumlse ve arkadaşları tarafından

yapılmıştır (34)

İstatistiksel değerlendirme

Veriler SPSS 150 for Windows paket programı ile değerlendirilmiştir İstatistiksel değerlendirmelerde

kategorik değişkenler arasındaki ilişkileri değerlendirmek uumlzere ki-kare testi iki gruba ait ortalamalar

arasındaki farkı değerlendirmek iccedilin t-testi uygulanmıştır Niteliksel verilerinin karşılaştırılmasında Ki-

kare testi kullanılmıştır Sonuccedillar 95rsquolik guumlven aralığında anlamlılık plt005 olarak kabul edilmiştir

BULGULAR

Demografik oumlzellikler

Ccedilalışmaya katılan hastaların yaş ortalaması 325plusmn110rsquodir olup 505rsquoi (n=145) 20 yaş altındadır

Katılımcıların 827rsquosi (n=239) erkektir Eğitim durumu 235rsquoinde (n=67) ortaokul 349rsquounda lise

(n=101) 253rsquouumlnde uumlniversite (n=73) geri kalanında ilkokul duumlzeyindedir (n=48) Hastaların 509rsquou

(n=147) oumlğrenci 339rsquou (n=98) boşanmıştır Boşanmış olanların 176rsquosı (n=18) boşanma sebebinin

alkol ve madde kullanımı nedeni ile gerccedilekleştiğini bildirmiştir

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Klinik oumlzellikler

Araştırmaya katılan hastaların kullandığı maddelerin başında alkol (889) (n=256) gelmektedir

Hastaların 51rsquoi (n=147) ccediloğul madde 38rsquosi (n=109) sadece alkol 11rsquoi (n=31) sadece bir madde

kullandığını ifade etmiştir Katılımcıların 25rsquoinin (n=72) ailesinde psikiyatrik bir hastalık nedeni ile

tedavi goumlren bir aile uumlyesi olduğu belirlenmiştir 622rsquosi (n=179) kuumlccediluumlk yaşta aile iccedilerisinde bir kayıp

yaşamıştır

BDOuml kesme puanı 17 ve altı puanlar duumlşuumlk depresif belirtiler 17rsquonin uumlzerindekiler ise yuumlksek depresif

belirtiler olarak değerlendirilmiş ve yapılan istatistiksel analizde 67 hastada (232) depresif belirti

duumlzeyi duumlşuumlk (BDOumllt17) 222 hastada (768) depresif belirti duumlzeyi yuumlksek (BDOumlgt17) bulunmuştur

Hastaların sosyodemografik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Kadınların 189rsquo (n=10) unun erkeklerin 881lsquoinin (n=210) depresif belirti duumlzeyinin yuumlksek olduğu

belirlenmiştir Cinsiyetlerine goumlre hastaların depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık olduğu

belirlenmiştir Kadınlarda 17 ve uumlstuuml puan alanların oranının erkeklerden daha yuumlksek olduğu

belirlenmiştir (χsup2=118 p=004) (tablo1)

Medeni durum hastaların depresif belirti duumlzeylerini etkilememiştir (χsup2=166 pgt005) (tablo1)

Hastaların eğitim durumlarına goumlre depresif belirtileri arasında anlamlı farklılık belirlenmiştir Eğitim

duumlzeyi lise ve uumlstuuml grupta depresif belirti duumlzeyi yuumlksek bulunmuştur (χsup2=1358 p=0009) (tablo1)

Ailede psikiyatrik tedavi goumlren bir birey varlığında hastaların depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı

farklılık olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Ailesinde psikiyatrik tedavi goumlren bireylerin depresyon duumlzeyleri yuumlksek

ccedilıkmıştır (χsup2=1129 p=0001) (tablo1)

Ccedilalışmaya katılan hastaların 132rsquosi (n=38) alkol 331rsquoi (n=95) madde 46rsquosı (n=13) her ikisini

de kullanan aile uumlyesine sahiptir 491rsquoinin ise ailesinde alkol ya da madde kullanan yoktur Hastalar

depresif belirti duumlzeylerine goumlre ailesinde alkol ya da madde kullanan hastalarla kullanmayanlar

arasında anlamlı farklılık olduğu belirlemiştir Ailesinde alkol ya da madde kullanan birey bulunan

hastaların depresif belirti

duumlzeyleri yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=1523 p=0002) (tablo1)

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Hastalara ccedilocukluk ccedilağında aile uumlyeleri ile ilgili kayıp yaşayıp yaşamadıkları sorulmuş 18 yas

oumlncesinde kayıp yaşayan hastaların 45 ebeveynini 10 kardeşini 35 buumlyuumlkanne

buumlyuumlkbabasını 2rsquo si ccedilocuğunu 8 diğer yakınlarını kaybettiklerini dile getirmişlerdir Kayıp

yaşadıkları bireye goumlre depresif duumlzeyleri arasında bir farklılık yaşanmazken kayıp yaşama

durumunun hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılığa yol accediltığı goumlruumllmuumlştuumlr Kayıp

oumlykuumlsuuml olan bireylerde depresif belirti duumlzeyi yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=295 p=005) (tablo1)

Hastalara şiddete uğrayıp uğramadıkları uğradılar ise fiziksel soumlzel ya da cinsel şiddet tiplerinden

hangisine maruz kaldıkları sorulmuş şiddete maruz kalmış hastaların 10rsquou cinsel 38rsquoi fiziksel

52rsquosi soumlzel şiddete maruz kaldıklarını belirtmişlerdir Şiddete uğrama durumlarına goumlre hastaların

depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir Şiddete maruz kalanlarda

depresif belirti duumlzeyi yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=1157 p=0009) (Tablo1) Ancak şiddetin şekli depresyon

uumlzerinde belirleyici olmamıştır (pgt005)

Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Ccedilalışmaya katılan hastaların madde kullanma biccedilimlerine ve madde kullanma suumlrelerine goumlre depresif

belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık yoktur (pgt005) (Tablo2)

Madde kullanma nedenleri hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılık yaratmaktadır

(χsup2=930 p=0041) (Tablo2)

Madde bağımlılığı nedeni ile hastaneye yatış sayısının hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı

farklılığa yol accediltığı bulunmuştur (χsup2=722 p=0027) (Tablo2)

Hastaların kişilik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Ccedilalışmaya katılan hastaların MKErsquoden aldıkları puanlar BDOuml kesme puanına goumlre

değerlendirildiğinde hastaların zarardan kaccedilınma işbirliği yapma ve kendini aşma boyutlarında

depresif belirti duumlzeylerinde farklılık olduğu saptanmıştır Depresyon puanları 18 ve uumlzerinde olan

hastaların zarardan kaccedilınma puanları daha yuumlksek bulunurken (t=-219 p=003) iş birliği yapma

(t=340 p=001) ve kendini aşma (t=249 p=0013) puanları daha duumlşuumlk bulunmuştur (tablo3)

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Hastaların bağlanma oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Hastaların BDOuml kesme puanına goumlre YİYErsquoden aldıkları puanlar karşılaştırılmış ve yapılan t testinde

hastaların kaccedilıngan bağlanma puanları arasında ise anlamlı duumlzeyde farklılık olduğu belirlenmiştir

(t=220 p=004) Depresif belirti duumlzeyi yuumlksek olanlarda kaccedilıngan bağlanma puanları duumlşuumlk ccedilıkmıştır

(tablo4)

TARTIŞMA

Son yıllarda uumllkemizde madde kullanımı nedeni ile tedavi başvurusunda bulunan hastalarla yapılan

ccedilalışmalarda hastaların ccediloğunluğunun erkek genccedil erişkin bekacircr ya da ayrılmış bir işte ccedilalışmayan

ya da duumlzensiz ccedilalışan ve eğitim yılı yuumlksek bireyler olduğu bildirilmiştir (3536) Bizim ccedilalışma

grubumuzu oluşturan hastaların da genel olarak benzer demografik oumlzelliklere sahip oldukları

belirlenmiştir

Yapılan ccedilalışmalar madde kullanım bozukluklarının diğer psikiyatrik bozukluklarla bir arada goumlruumllme

oranının bir hayli yuumlksek olduğunu ortaya koymaktadır (2336) Depresyon madde kullanım

bozukluklarına sıklıkla eşlik eden ruhsal sorunlardan biridir (3637) Alkol veya madde bağımlılarındaki

psikiyatrik komorbiditeye youmlnelik yapılan ccedilalışmalarda madde bağımlılığı olan hastaların 192 ila

79rsquounda depresif bozuklukların goumlruumllduumlğuuml bildirilmektedir (436-38) Alkol bağımlıları ile yapılan bir

başka araştırmada yaşam boyu majoumlr depresyon sıklığı 35 olarak belirtilmiştir (37) Bizim

ccedilalışmamıza katılan hastaların 768rsquoinde depresif belirti duumlzeyi yuumlksek bulunmuştur Bu sonuccedil

bağımlı hastalarda depresif belirtilerin bir hayli yaygın olduğunu desteklemektedir

Darccedilın ve arkadaşlarının (36) yatarak tedavi goumlren bağımlı hastalarla yaptığı ccedilalışmada Eksen I ya da

Eksen II ek tanının varlığına goumlre hastaların yaşının medeni durumunun ve eğitim suumlresinin

değişmediğini belirtmiştir Bizim ccedilalışmamızda da yaş ve medeni duruma goumlre hastaların depresyon

oranları arasında anlamlı bir farklılık bulunmazken cinsiyet ve eğitim duumlzeyinin hastaların depresif

belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılığa yol accediltığı belirlenmiştir Ccedilalışmamıza goumlre erkeklerde depresif

belirti duumlzeyi anlamlı duumlzeyde daha yuumlksektir Depresyonun genel popuumllasyonda kadınlarda daha

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

yaygın goumlruumllduumlğuuml (39) bilinmekle birlikte ccedilalışma grubumuzu oluşturan hastalar iccedilinde kadın oranının

bir hayli duumlşuumlk olmasının bu sonucu ortaya ccedilıkarmış olabileceği duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr Ccedilalışmamızda eğitim

duumlzeyinin de hastalardaki depresif belirti oranlarını etkilediği ve genel olarak eğitim duumlzeyi yuumlkseldikccedile

depresyon goumlruumllme oranının arttığı belirlenmiştir

Ailede ruhsal hastalık madde kullanımı iccedilin risk faktoumlrleri arasında yer almaktadır (40) Ccedilalışmamıza

goumlre her doumlrt hastadan biri ruhsal bir hastalık nedeni ile tedavi goumlrmuumlş bir aile uumlyesine sahiptir Aile

uumlyelerinde ruhsal hastalığın bulunması hastalarda depresif belirti oranını yuumlkseltmektedir Yazında

ebeveyn ruhsal hastalıklarının yaşamın ileri doumlnemlerinde ve sonraki kuşaklarda anksiyete ve

depresyona yol accediltığı belirtilmektedir (41)

Mevcut ccedilalışmalar madde kullananların diğer aile uumlyelerinde madde kullanım yaygınlığının yuumlksek

olduğunu goumlstermektedir (4243) Bizim sonuccedillarımız da bu youmlnde olup her iki hastadan birinin

ailesinde alkol madde ya da her ikisini de kullanan bir kişi bulunmaktadır Ccedilalışmamıza goumlre ailedeki

madde kullanım durumu bağımlı hastalardaki depresif belirti goumlruumllme oranını etkilemekte ve ailesinde

madde kullanımı olan hastalarda depresif belirtiler daha yaygın olarak goumlruumllmektedir

Yetişkin yaşamında depresyona olan yatkınlığın ccedilocukken anneyle kurulan ilişkide kayıplar aksamalar

ilişkili olduğu ileri suumlruumllmektedir (44) Ebeveyn kaybı ise madde kullanımına zemin hazırlayan risk

faktoumlrleri arasındadır (45) Ccedilalışmamızda hastaların yarıdan fazlası kuumlccediluumlk yaşta aile iccedilerisinde bir

kayıp yaşamış ve kayıp yaşayan bağımlı hastalarda yaşamayanlara goumlre depresif belirti duumlzeyleri

daha yuumlksek bulunmuştur Erken ccedilocukluk doumlnemindeki kayıp yaşantısının depresif belirtiler

geliştirmeye karşı daha duyarlı hale getirdiği saptanmıştır (46)

Madde bağımlıları arasında ccediloğul madde kullanımı sıktır (36) Ccedilalışmamıza katılan hastalarda da

ccediloğul madde kullanım oranı daha yuumlksektir Kullanılan madde tuumlruuml sayısı ile depresif belirti duumlzeyi

arasında pozitif youmlnde ilişki olduğu bildirilmiştir (47) Ccedilalışmamızda da ccediloğul madde kullanan

hastalarda depresif belirti oranı daha yuumlksektir ancak bu durum istatistiksel olarak anlamlı duumlzeyde

bulunmamıştır

Alkol madde bağımlılığında remisyon ve relaps bağımlılığın doğal gidişini belirleyen iki temel suumlreccediltir

Alkol madde bağımlısı hastaların yarısından fazlasının arındırma tedavisi sonrası relaps yaşadıkları

bu relapsların sıklıkla olumsuz duygusal durumların tetiklediği depresyon anksiyete gibi bozukluklar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

nedeni ile meydana geldiği goumlruumllmuumlştuumlr (4849) Ancak alkol madde kullanım bozukluğuna eşlik eden

psikiyatrik bozukluklar bağımlılığın tanı gidiş ve tedavisini guumlccedilleştirmekte tedaviyi bırakma sıklığını

arttırmaktadır (50) Oumlzellikle eşlik eden depresif belirtiler bağımlılıkta var olan sorunların şiddetini

arttırmaktadır (51) Alkolizmde goumlzlenen relapsların genel olarak depresif belirtiler eşliğinde geliştiğini

ileri suumlruumllmuumlştuumlr (51) Bizim ccedilalışmamızda da depresif belirtileri yuumlksek olan kişilerde hastanede yatış

sayısının daha fazla olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Bu durum madde kullanımına depresyonun eşlik etmesi ile

tedavi arayışı sıklığının arttığını duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr Choi ve Jeong (52) ccedilalışmalarında depresif alkol

bağımlılarında yatışların arttığından soumlz etmişlerdir Alkol bağımlılarında depresif duygu durumun

ruminatif duumlşuumlnce yapısını desteklediğini bu duumlşuumlncenin maladaptif bir şekilde bireyi sorunlarına

ccediloumlzuumlm bulmaktan uzaklaştırdığı ve tedavi suumlrecinin olumsuz etkilendiğini duumlşuumlnuumllmektedir (5354)

Bağımlılık davranışında kişiliğin roluuml vurgulansa da yatkınlığı belirleyen oumlzguumll bir kişilik yapısı

tanımlanmamıştır Ancak bağımlı guumlvensiz engellenme eşiği duumlşuumlk kişilerde madde kullanım

bozukluklarına sık rastlandığı belirtilmiştir (55) Ccedilalışmamızda ise depresif belirti duumlzeyi yuumlksek olan

hastaların zarardan kaccedilınma puanlarının daha yuumlksek işbirliği yapma ve kendini aşma puanlarının

daha duumlşuumlk olduğu belirlenmiştir Zarardan kaccedilınma sıklıkla psikiyatrik bozukluklarda goumlruumllen bir

oumlzelliktir (56) Zarardan kaccedilınan bireyler gelecekte olabilecek sorunlar iccedilin koumltuumlmser endişeler

belirsizlik korkusu gibi pasif kaccedilınma davranışları goumlsteren kişiler olarak tanımlanmakta ve bu kişilerin

depresyon geliştirme olasılıklarının yuumlksek olduğu belirtilmektedir (3357) Yuumlksek zarardan

kaccedilınmanın yanı sıra duumlşuumlk işbirliği yapma da depresyona yatkınlığı arttırmaktadır (57) Depresyon

tanılı hastalardan elde edilen bu sonuccedillar ccedilalışma bulgularımız ile uyumlu goumlruumlnmekle birlikte kendini

aşma boyutunda farklılık goumlstermektedir Kendini aşma olgunluk goumlstergesidir Ccedilevre ile ilgili

farkındalık ve hayata daha geniş bir accedilıdan bakış accedilısı sağlar Bazı araştırma sonuccedillarında

depresyonlu hastaların kendini aşma puanlarının yuumlksek bulunması ccedilalışma bulgularımız ile

ccedilelişmektedir Bizim ccedilalışmamızda kendini aşma puanları duumlşuumlk ccedilıkmıştır Bu sonuccedil bize oumlrneklem

grubunun alkol madde bağımlılarından seccedililmiş olmasının buna neden olduğunu duumlşuumlnduumlrmektedir

Reedsrsquoin teorisine goumlre psikolojik iyilik hali ile kendini aşma arasında doğrusal bir ilişki vardır Yazında

alkol madde bağımlılarında psikolojik iyilik halinde azalmanın kendini aşma da yetersizliğe neden

olduğu bildirilmiştir (5859) Kendini aşma kendini unutma kişilerarası oumlzdeşim ve manevi kabulden

oluşmaktadır ve kendini aşan bireyler yaratıcı bencil olmayan manevi duyguları olan idealist

bireylerdir (34) Cloninger klinik ccedilalışmalarda duumlşuumlk kendini aşmanın şizoid ve duumlrtuumlsel kişiliklerle

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

bağlantılı olduğunu goumlstermiştir (60) Bu doğrultuda bağımlı hastalarda yaygın olarak goumlruumllen depresif

belirtilerin hastaların yuumlksek duumlzey zarardan kaccedilınma duumlşuumlk duumlzey iş birliği yapma kendini aşma

oumlzellikleriyle ilişkili olabileceği duumlşuumlnuumllebilir

Temeli bebeklik doumlneminde oluşan bağlanma biccedilimi bireyin kişilik gelişiminde davranışlarında ve ruh

sağlığında buumlyuumlk bir oumlneme sahiptir (60) Yapılan ccedilalışmalar bağlanma biccedilimi ile riskli davranışlar

arasında ilişki olduğunu ortaya koymuştur (61) Genellikle kaygılı bağlanma anksiyete ve depresyonla

ilişkilendirilirken kaccedilıngan bağlanma dışavurum bozuklukları oumlzellikle de davranım bozukluklarıyla

ilişkilendirilmiştir (62) Bağlanma biccedilimi ile madde kullanımı arasındaki ilişkiyi araştıran ccedilalışmalara

bakıldığında madde kullanımının guumlvensiz bağlanma ile ilişkili olduğu goumlsterilmiştir (11126063)

Ebeveynleri ile guumlvenli bağlanma geliştiremeyenlerin madde kullanma eğilimleri artmaktadır (61)

Madde kullanan ergenlerle yapılan bir ccedilalışmada guumlvensiz bağlanma geliştirmişlerde madde kullanım

oranının yuumlksek olduğunu goumlstermektedir (60) Bununla birlikte ccedilalışmamızda depresif belirti duumlzeyi

duumlşuumlk hastalarda kaccedilınan bağlanmanın daha yuumlksek olduğu belirlenmiştir Kaccedilınmacı bağlanmada

bireylerin sorunlardan ve ccediloumlzuumlm arayışlarından kaccedilındıkları goumlruumllmektedir (7) Bu sonuccedil bize depresif

belirtileri olan hastaların sorunlar karşısında daha fazla ccediloumlzuumlm arayışı iccedilinde olduklarını

duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr

Ccedilalışmamızın bazı kısıtlılıkları bulunmaktadır En oumlnemli kısıtlılık ccedilalışmanın kesitsel bir ccedilalışma

olmasıdır Depresif belirti ve mizaccedil- karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri arasındaki ilişkinin

belirlenmesinde daha kesin sonuccedillar elde edebilmek iccedilin yapılacak bir takip ccedilalışmasının sonuccedilları

daha değerli olabilir Ccedilalışmada alkolmadde bağımlılarında depresif belirti goumlsterme durumları mizaccedil-

karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri accedilısından değerlendirilmiştir Diğer bir kısıtlılık ccedilalışmamızda

kullandığımız oumllccedileklerin oumlz bildirim oumllccedilekleri olmasıdır Bu oumllccedilekler kişinin beyanına dayalı oldukları

iccedilin her zaman doğru yanıt alınmayabilmekte katılımcı sosyal ccedilevresi ve kuumlltuumlrel oumlzelliklerine goumlre

farklı bakış accedilıları geliştirebilmektedir Ccedilalışmamız alkol-madde bağımlısı hasta grubunda

depresyonun kişilik ve bağlanma ilişkisini araştırmış ilk ccedilalışma olmasından dolayı klinik literatuumlre

oumlnemli katkısı olacağı kanısındayız

Tuumlm bu kısıtlılıklara rağmen elde edilen bulgular madde bağımlılarında depresyonun dikkate alınması

gereken oumlnemli bir sorun olduğunu goumlstermektedir Ccedilalışmamız bazı demografik kişilik ve bağlanma

oumlzelliklerinin hastaların depresyon duumlzeylerini etkilediğini ortaya koymuştur Bulgularımıza dayanarak

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

hastalardaki eşlik eden depresif belirtilerin tedavi edilmesi kadar bu sorunlara yatkınlık yaratan kişilik

ve bağlanma oumlzelliklerinin de ele alınmasının uzun suumlreli bağımlılık tedavisinde yararlı olabileceği

duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr

KAYNAKLAR

1 Driessen M Veltrup C Wetterling T John U Dilling H Axis I and axis II comorbidity in alcohol

dependence and the two types of alcoholism Alcohol Clin Exp Res 19982277ndash86

2 Fridrici C Leichsenring-Driessen C Driessen M Wingenfeld K Kremer G Beblo T The

individualized alcohol Stroop task no attentional bias toward personalized stimuli in alcohol-

dependents Psychol Addict Behav 2013 27 62ndash70

3 Foulds JA Douglas Sellman J Adamson SJ Boden JM Mulder RT Joyce PR Depression

outcome in alcohol dependent patients an evaluation of the role of independent and

substance-induced depression and other predictors J Affect Disord 2015 15503-10

4 Lubman DL Allen NB Rogers N Cementon E Bonomo Y The impact of co-occurring mood

and anxiety disorders among substance-abusing youth J Affect Disord 2007103105-12

5 Bottonari KA Roberts JE Kelly MAR Kashdan TB Ciesla JA A prospective investigation of

the impact of attachment style on stress generation among clinically depressed

individuals Behav Res ampTher 200745179ndash188

6 Rholes WS Simpson JA Kohn JL Wilson CL Martin AM Tran S Kashy DA Attachment

orientations and depression a longitudinal study of new parents J Pers Soc Psychol 2011

100567-86

7 Bartholomew K Horowitz LM Attachment styles among young adults a test of a four-category

model J Pers Soc Psychol 1991 61226-44

8 Hazan C Shaver PRRomantic love conceptualized as an attachment process Journal of

Pers Soc Psychol 1987 52 511ndash524

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

9 Abdul Kadir NB Bifulco A Insecure attachment style as a vulnerability factor for depression

recent findings in a community-based study of Malay single and married mothers Psychiatry

Res 2013210919-24

10 Khantzian EJ Treating addiction as a human process Lanham Jason Aronson2007 Books

11 Wyrzykowska E Głogowska K Mickiewicz K Attachment relationships

among alcohol dependent persons Alcoholism and Drug Addiction 2014 27 145-161

12 Wedekind D Bandelow B Heitmann S Havemann-Reinecke U Engel KR Huether G

Attachment style anxiety coping and personality-styles in withdrawn alcohol addicted

inpatients Subst Abuse Treat Prev Policy 2013 8 1

13 Thorberg FA Young RM Sullivan KA Lyvers M Hurst CP Connor JP Feeney GFX

Alexithymia in alcohol dependent patients is partially mediated by alcohol expectancy Drug

Alcohol Depend 2011116238ndash241

14 Wilkinson RB Mulcahy R Attachment and interpersonal relationships in postnatal depression

J Reprod Infant Psychol 201028 252ndash265

15 Troxel WM Cyranowski JM Hall M Frank E Buysse DJ Attachment anxiety relationship

context and sleep in women with recurrent major depression Psychosom Med 2007 69692ndash

699

16 Conradi HJ de Jonge P Recurrent depression and the role of adult attachment A prospective

and a retrospective study J Affect Disord 200911693ndash99

17 Cloninger CR Sigvardsson S Bohman M Childhood personality predicts alcohol abuse in

young adults Alcohol Clin Exp Res 1988 12 494-505

18 Eysenck HJ Eysenck SBG Manual of the Eysenck Personality Questionnaire London

Hodder and Stoughton1975

19 Shin SH Hong HG Jeon SM Personality and alcohol use The role of impulsivity Addict

Behav 201237102-7

20 Pennay A Cameron J Reichert T Strickland H Lee NK Hall K et al

A systematic review of interventions for co-occurring substance use disorder and borderline

personality disorder J Subst Abuse Treat 201141363-73

21 Hemphill JF Hare RD Wong S Psychopathy and recidivism A review Legal Crımınol Psych

1998 3 139-170

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

22 Porter S Woodworth M lsquoIm sorry I did ithellip but he started itrsquo A comparison of the official and

self-reported homicide descriptions of psychopaths and nonpsychopathsrdquo Law Hum Behav

2007 31 91-107

23 Hare RD Manual for the Revised Psychopathy Checklist (2nd ed) Toronto Canada Multi-

Health Systems 2003

24 Vergeacutes A Jackson KM Bucholz KK Trull TJ Lane SP Sher KJ Personality disorders and the

persistence of substance use disorders A reanalysis of published NESARC findings J

Abnorm Psychol 2014123 809-20

25 Griffith JW Zinbarg RE Craske MG Mineka S Rose RD Waters AM et al Neuroticism as a

common dimension in the internalizing disorders Psychol Med 201040 1125ndash1136

26 Noteboom A Beekman ATF Vogelzangs N Pennin B WJH Personality and social support

as predictors of first and recurrent episodes of depression J Affect Disord 2016 190 156ndash

161

27 Najt P Fusar-Poli P Brambilla P Co-occurring mental and substance abuse disorders a

review on the potential predictors and clinical outcomes J Psychiatr Res 2011 186 159ndash164

28 Dagher RK Green KM Does depression and substance abuse co-morbidity affect

socioeconomic status Evidence from a prospective study of urban African Americans J

Psychiatr Res 2015 225 115-121

29 Beck AT Ward CH Mendelson M Mock J Erbaugh J An inventory for measuring depression

Arch Gen Psychiatry 19614561-71

30 Hisli N Beck Depresyon Envanterinin geccedilerliliği uumlzerine bir ccedilalışma Turk J Psychol

19886118-22

31 Brennan KA Shaver P R Attachment styles and personality disorders Their connections to

each other and to parental divorce parental death and perceptions of parental caregiving J

Pers 1998 66 835-878

32 Suumlmer N Guumlngoumlr D Yetişkin bağlanma stilleri oumllccedileklerinin Tuumlrk oumlrneklemi uumlzerinde

psikometrik değerlendirmesi ve kuumlltuumlrlerarası bir karşılaştırma Turk J Psychol 1999 14 71-

109

33 Cloninger CR Svrakic DM Przybeck TR A psychobiological model of temperament and

character Arch Gen Psychiatry 1993 50 975-990

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

34 Koumlse S Sayar K Ak İ Aydın N Kalelioğlu Uuml Kırpınar İ et al Turkish version of the

Temperament and Character Inventory (TCI) Reliability validity and factorial structure Bull

Clin Psychopharmacol 200414107-131

35 Guumlleccedil MY Elbay RY Şayakccedilı S Meteris H Hariri AG Tezcan AE Yatan psikiyatri

hastalarında madde kullanımı ve hastalıklara goumlre dağılımı Retrospektif bir ccedilalışma Duumlşuumlnen

Adam 2010 23166-173

36 Enez-Darccedilın A Nurmedov S Noyan CO Yılmaz O Dilbaz N Oumlzel Bir Bağımlılık Merkezinde

Yatarak Tedavi Goumlren Hastalarda Psikiyatrik Eş Tanının Bağımlılığın Seyri ile İlişkisi Duumlşuumlnen

Adam 2015 28196-203

37 Oumlner H Tamam L Levent BA Oumlner S Alkol bağımlılığı olan yatan hastalarda Eksen I ve

Eksen II eş tanılarının değerlendirilmesi Klin Psikofarmakol Bul 200212 14-22

38 İnce A Doğruer Z Tuumlrkccedilapar MH Erken ve geccedil başlangıccedillı erkek alkol bağımlılarında

sosyodemografik klinik ve psikopatolojik oumlzelliklerin karşılaştırılması Klin Psikiyatr Derg 2002

5 82-91

39 Yaşar RM Depresyonun kadınlaşması Fırat Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

2007172251-281

40 Clark DB Cornelius JR Kirisci L Tarter RE Childhood risk categories for adolescent

substance involvement a general liability typology Drug Alcohol Depend 2005 77 13ndash21

41 Guumlltekin BK Ruhsal Bozuklukların Oumlnlenmesi Kavramsal Ccedilerccedileve ve Sınıflandırma

Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 20102583594

42 Evren C Oumlgel K Alkolmadde bağımlılarında dissosiyatif belirtiler ve ccedilocukluk ccedilağı travması

depresyon anksiyete ve alkolmadde kullanımı ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 2003 430-

37

43 Alikaşifoğlu M Madde kullanımı risk faktoumlrleri ve koruyucu faktoumlrler Adolesan Sağlığı

Sempozyum Dizisi 200543 73-83

44 Tuumlzuumln O Sayar K Bağlanma Kuramı ve Psikopatoloji Duumlşuumlnen Adam 20061924-39

45 Akfert SK Ccedilakıcı E Ccedilakıcı M Uumlniversite oumlğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları

ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 20091040-47

46 Slavich GM Monroe SM Gotlib IH Early parental loss and depression history Associations

with recent life stress in major depressive disorder J Psychiatr Res 201145 1146-1152

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

47 Westermeyer J Wahmanholm K Thuras P Effects of childhood physical abuse on course and

severity of substance abuse Am J Addict 2001 10101-110

48 Yılmaz A Can Y Bozkurt M Evren C Alkol ve Madde Bağımlılığında Remisyon ve

Depreşme Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 2014 6 243-256

49 Hiremath P Naregal P Chendake M Mohite VR Factors affecting alcohol relapse among

alcoholic clients at Tertiary care Hospital IJAR 2015 5784-786

50 Weich L Pienaar W Occurrence of comorbid substance use disorders among acute

psychiatric inpatients at Stikland Hospital in the Western Cape South Africa Afr J Psychiatry

(Johannesbg) 2009 12 213-217

51 Greenfield SF Weiss RD Muenz LR Vagge LM Kelly JF Bello LR et al The effect of

depression on return to drinking Arch Gen Psychiatry 1998 55 259-265

52 Choi BY Jeong HCrelationship between alcohol dependence and depression of alcohol

dependent ınpatients IJBSBT 2015 7 375-382

53 Ekinci O Arman AR Melek I Bez Y Berkem M The phenomenology of autistic regression

Subtypes and associated factors ECAP 20122123ndash29

54 Janowsky DS Fawcett J Meszaros K Verheul R Core heritable personality characteristics

and relapse in alcoholics Alcohol Clin Exp Res 2001 2594-98

55 İbiloğlu AO Ccediliccedilek U Kalkan E Nikotin bağımlılığında mizaccedil klinik ve demografik oumlzellikler

Literatuumlr Sempozyum 2014133-39

56 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Turk J Psychol 2012 27 21-30

57 Hansenne M Reggers J Pinto E Kjiri K Ajamier A Ansseau M Temperament and character

inventory (TCI) and depression J Psychiatric Res 1999 33 31-36

58 Diacuteaz LP Alba H Sanchez IM Vulnerability to alcohol consumption spiritual transcendence

and psychosocial well-being test of a theory Rev Latino-Am Enfermagem 2016242702

59 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Tuumlrk Psikoloji Dergisi 2012 27 21-30

60 Coumlmert IT Oumlgel K Madde kullanan ergenlerin bağlanma stilleri Addicta 2014 1 9-40

61 Morsuumlnbuumll Uuml Attachment and risk taking are they interrelated IJoSS 20094 233-7

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

62 Kesebir S Oumlzdoğan KS Uumlstuumlndağ MF Bağlanma ve psikopatoloji Psikiyatride Guumlncel

Yaklaşımlar 20113 321-42

63 Kassel JD Wardle M Roberts JE Adult attachment security and college student substance

use Addict Behav 2007 32 1164-1176

Tablo 1 Hastaların demografik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Cinsiyet

Kadın

Erkek

8 (119)

59 (881)

42 (189)

180 (811)

118 004

Medeni durum

Evli

Boşanmış

Bekar

34 (50)

29 (44)

4 (6)

107 (48)

88 (40)

25 (12)

166 gt005

Eğitim duumlzeyi

Okur yazar

İlkoumlğretim

Ortaoumlğretim

Lise

Yuumlksekokulfakuumllte

4 (6)

11 (164)

18 (269)

26 (388)

8 (119)

2 (09)

30 (135)

50 (225)

75 (338)

65 (293)

1358 0009

Aile uumlyelerinde ruhsal hastalık varlığı

Evet

Hayır

2 (3)

65 (97)

45 (203)

177 (797)

1129 0001

Aile uumlyelerinde alkol ya da madde

kullanımı

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Yok

Var

45 (672)

22 (328)

93 (435)

121 (565)

1523 0002

Kayıp yaşama

Yok

Var

31 (463)

36 (537)

77 (347)

145 (653)

295 005

Şiddete maruz kalma

Yok

Var

25 (373)

40 (607)

88 (396)

136 (624)

1157 0009

Tablo 2 Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Madde kullanma biccedilimi

Sadece madde kullanan

Sadece alkol kullanan

Alkol-madde birlikte kullanan

6 (8)

28 (43)

33 (49)

18 (8)

80 (36)

124 (56)

091 gt005

Madde kullanma suumlresi

3 aydan az

4 ay-1 yıl

1-5 yıl

5 yıldan fazla

2 (6)

11 (28)

14 (35)

12 (31)

21 (14)

29 (19)

42 (28)

59 (39)

442 gt005

Madde kullanma nedenleri

Popuumller olmak

Problemlerden kaccedilmak

Merak

Guumlveni arttırmak

Ben bağımlı olmam

Keyif almak

1 (24)

9 (22)

17 (415)

2 (49)

4 (98)

8 (195)

18 (119)

43 (285)

37 (245)

9 (6)

6 (4)

38 (252)

930 0041

Madde kullanma nedeni ile

hastaneye yatış sayısı

1 yatış

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

2 yatış

3 yatış ve daha fazlası

25 (379)

41 (606)

1 (15)

96 (434)

110 (498)

15 (68)

722 0027

Tablo 3 Hastaların BDOuml puanlarına goumlre MKErsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Yenilik arayışı

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2133plusmn338

2051plusmn328

199

048

Zarardan kaccedilınma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1656plusmn401

1757plusmn371

-219

003

Oumlduumll Bağımlılığı

BDOuml 17 puan altı

65

1134plusmn297

149

013

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml 222 1093plusmn250

Sebat etme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

Kendini youmlnetme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

65

222

420plusmn139

399plusmn164

2264plusmn421

2122plusmn368

098

140

032

019

İşbirliği yapma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2373plusmn432

2079plusmn418

340

001

Kendini aşma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1756plusmn353

1647plusmn361

249

001

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Tablo 4 Hastaların BDE puanlarına goumlre YİYE rsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Guumlvenli Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

3304plusmn878

3157plusmn812

126

021

Kaccedilıngan Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2941plusmn743

2542plusmn731

220

004

Kaygılı Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

6681plusmn1422

6482plusmn1512

094

034

Page 6: Author's Accepted Manuscript · ACCEPTED MANUSCRIPT 2017 GİRİŞ Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi gören hastaların büyük çoğunluğu depresif yakınmalardan úikâyet

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

ilişkili olduğuna odaklanılmıştır (19) Madde kullanım bozukluklarında borderline kişilik bozukluğu

prevalansı da oldukccedila yuumlksektir ve kendine zarar verme intihar girişimi psikososyal yıkım ağır

psikopatoloji riskini arttırmaktadır (20) Madde bağımlılığı ile birlikte goumlruumllen ruhsal sağlık sorunlarının

yanı sıra oumlzellikle şiddet eylemlerine yatkınlık yaratan psikopatik kişilik oumlzellikleri de sıklıkla

goumlzlenmektedir Bu hastalarda succedil iccedileren davranışlara youmlnelme sıklığının arttığı belirlenmiştir (2122)

Kanadalı psikolog Hare (23) alkol ve madde bağımlılarında sıklıkla goumlzlendiği duumlşuumlnuumllen psikopatik

kişiliğin buumlyuumlklenme empati eksikliği duumlrtuumlsellik gibi antisosyal davranışlarla ilişkili olduğunu

bildirmiştir Ulusal epidemiyolojik araştırmalarda alkol ve madde bağımlılarında antisosyal şizotipal ve

borderline kişilik bozukluklarının daha fazla goumlruumllduumlğuuml belirlenmiştir (24) Ayrıca oumlzellikle noumlrotik ve

dışa doumlnuumlk kişilik oumlzelliği ile depresyon arasındaki ilişkiyi destekleyen ccedilalışmalar mevcuttur (25)

Noumlrotik yapının tekrarlayan depresyonda sıklıkla goumlruumllduumlğuuml belirlenmiştir (26)

Madde ve alkol kullanımı ile birlikte depresyonun varlığı bağımlılık prognozunu olumsuz olarak

etkilemektedir Ccedilalışmalar alkol ve madde bağımlılığına komorbid gelişen depresyonun hastaneye

yatış sıklığını bağımlılığa bağlı yeti yitimi gelişme olasılığını ve tedaviden olumsuz sonuccedillar alma

olasılığını arttırdığını goumlstermiştir (2728) Alkol ve madde bağımlılarında depresyonu araştıran ccedilok

fazla ccedilalışma olmasına rağmen depresyonun ortaya ccedilıkışını arttırabilecek değişkenler uumlzerine

herhangi bir ccedilalışma yapılmamıştır Bu noktadan hareketle bu ccedilalışmada aşağıda belirtilen iki sorunun

cevabı araştırılmaktadır 1 Alkol ve madde bağımlılığında depresyonun ortaya ccedilıkışı bireyin bağlanma

stili kişilik oumlzelliklerinden etkilenir mi 2 Alkol ve madde bağımlılarında depresyon hangi değişkenler

tarafından yordanmaktadır Yordayan bu değişkenler depresyonda olan ve olmayan gruplarda farklılık

goumlstermekte midir

YOumlNTEM

Oumlrneklem

Ccedilalışmanın oumlrneklemi Aralık 2013 ile Nisan 2014 tarihleri arasında Ege Uumlniversitesi Madde

Bağımlılığı Toksikoloji ve İlaccedil Bilimleri Enstituumlsuuml Ege Uumlniversitesi Psikiyatri Kliniği AlkolMadde

Bağımlılığı Birimirsquonde serviste yatırılarak ya da ayaktan takip ve tedavi edilen klinisyen tarafından

DSM-IV tanı oumllccediluumltlerine goumlre alkolmadde bağımlısı tanısı konmuş 312 hasta ile goumlruumlşme yapılarak

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

oluşturulmuştur Bu hastaların 20rsquosi yatarak geri kalanı ise ayaktan tedavi alan hastalardır Hastalara

ccedilalışma protokoluuml accedilıklanmış ve yazılı bilgilendirilmiş onamları alınmıştır

Uygulama

Veri toplama haftada iki guumln 25 er dakikalık goumlruumlşmelerle gerccedilekleştirilmiştir Goumlruumlşme yapılan 312

hastanın 18rsquoi uygulanan oumllccedilekleri eksik doldurmalarından dolayı 5rsquoi eşlik eden noumlrolojik

hastalıklarından dolayı ccedilalışmadan ccedilıkarılmıştır Ccedilalışma kalan 289 hasta ile tamamlanmıştır

Ccedilalışmaya DSM-IV tanı kriterlerine goumlre alkol ve madde bağımlılığı tanısı konan 18-65 yaş arası

uygun kognuumlsyonu olan (Mini mental test puanları 25 puan ve uumlstuuml olan olgular alınmıştır)

detoksifikasyon sonrası doumlnemdeki alkol bağımlıları ile en son madde kullanımının ardından en az 2

haftalık suumlrenin geccedilmiş olduğu madde bağımlıları ccedilalışmaya alınmıştır

Alkolmadde bağımlılığı tanısına ek ciddi fiziksel sağlık problemleri noumlrolojik yıkımı depresyon dışında

diğer ciddi yıkım yapan ruhsal bozukluğu mental retardasyonu olanlar komorbid psikiyatrik hastalığı

olanlar iletişimi oumlnemli oumllccediluumlde etkileyecek duumlzeyde goumlrme işitme ve bilişsel kaybı olan olgular

ccedilalışmadan dışlanmıştır

Alkolmadde kullanım bozukluğu olan hastalarla goumlruumlşmeler klinisyenin yoksunluk semptomlarının

tam olarak kaybolduğuna youmlnelik değerlendirmesinin ardından gerccedilekleştirilmiştir

Araccedillar

Sosyodemografik veri formu Hastaların cinsiyet yaş eğitim duumlzeyleri medeni durumları aile

oumlykuumlsuuml gibi parametreleri iccedileren araştırmacılar tarafından yapılandırılmış goumlruumlşme formudur Ayrıca

hastalara ccedilocukluk ccedilağında aile uumlyeleri ile ilgili kayıp yaşayıp yaşamadıkları yaşadılar ise hangi aile

uumlyesini kaybettikleri sorulmuştur

Beck Depresyon Envanteri (BDE) Sağlıklı ve psikiyatrik hasta gruplarında kullanılan kendini

değerlendirme oumllccedileğidir Depresyon youmlnuumlnden riski belirlemek ve depresif belirtilerin duumlzeyini ve şiddet

değişimini oumllccedilmek iccedilin uygulanır Toplam puanın yuumlksek olması depresyon şiddetinin yuumlksekliğini

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

goumlsterir Beck ve arkadaşları (29) tarafından geliştirilen oumllccedileğin Tuumlrkccedile geccedilerlilik ve guumlvenilirlik

ccedilalışmaları yapılmıştır Oumllccedileğin kesme puanı 17rsquodir (30)

Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri (YİYE) Brennan ve arkadaşları tarafından geliştirilen

bağlanmadaki yakın ilişkilerde yaşanan kaygı ve başkalarından kaccedilınmayı oumllccedilen temel iki boyuttan

oluşan 36 maddelik bir oumllccedilektir (31) Oumllccedileğin iccedil tutarlılık katsayıları sırasıyla 086 ve 090 olarak

bulunmuştur (32)

Mizaccedil ve Karakter Envanteri (MKE) Cloningerin kişilik kuramını temel alarak geliştirdiği MKE 240

maddeden oluşan Doğru ya da Yanlış şeklinde yanıtlanan bir kendini değerlendirme oumllccedileğidir (33)

Bu 7 faktoumlrluuml kişilik envanterinin geccedilerlik ve guumlvenirliği hem genel popuumllasyonda hem de psikiyatrik

hastalarda sınanmış ve tekrarlanmıştır (34) MKE yenilik arayışı (YA) zarardan kaccedilınma (ZK) oumlduumll

bağımlılığı (OumlB) ve sebat etme (SE) olmak uumlzere doumlrt mizaccedil boyutunu ve kendini youmlnetme (KY)

işbirliği yapma (İY) ve kendini aşma (KA) olmak uumlzere uumlccedil karakter boyutunu değerlendiren sorular

iccedilerir Uumllkemizde MKErsquonin Tuumlrkccedile geccedilerlik ve guumlvenilirlik ccedilalışması Koumlse ve arkadaşları tarafından

yapılmıştır (34)

İstatistiksel değerlendirme

Veriler SPSS 150 for Windows paket programı ile değerlendirilmiştir İstatistiksel değerlendirmelerde

kategorik değişkenler arasındaki ilişkileri değerlendirmek uumlzere ki-kare testi iki gruba ait ortalamalar

arasındaki farkı değerlendirmek iccedilin t-testi uygulanmıştır Niteliksel verilerinin karşılaştırılmasında Ki-

kare testi kullanılmıştır Sonuccedillar 95rsquolik guumlven aralığında anlamlılık plt005 olarak kabul edilmiştir

BULGULAR

Demografik oumlzellikler

Ccedilalışmaya katılan hastaların yaş ortalaması 325plusmn110rsquodir olup 505rsquoi (n=145) 20 yaş altındadır

Katılımcıların 827rsquosi (n=239) erkektir Eğitim durumu 235rsquoinde (n=67) ortaokul 349rsquounda lise

(n=101) 253rsquouumlnde uumlniversite (n=73) geri kalanında ilkokul duumlzeyindedir (n=48) Hastaların 509rsquou

(n=147) oumlğrenci 339rsquou (n=98) boşanmıştır Boşanmış olanların 176rsquosı (n=18) boşanma sebebinin

alkol ve madde kullanımı nedeni ile gerccedilekleştiğini bildirmiştir

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Klinik oumlzellikler

Araştırmaya katılan hastaların kullandığı maddelerin başında alkol (889) (n=256) gelmektedir

Hastaların 51rsquoi (n=147) ccediloğul madde 38rsquosi (n=109) sadece alkol 11rsquoi (n=31) sadece bir madde

kullandığını ifade etmiştir Katılımcıların 25rsquoinin (n=72) ailesinde psikiyatrik bir hastalık nedeni ile

tedavi goumlren bir aile uumlyesi olduğu belirlenmiştir 622rsquosi (n=179) kuumlccediluumlk yaşta aile iccedilerisinde bir kayıp

yaşamıştır

BDOuml kesme puanı 17 ve altı puanlar duumlşuumlk depresif belirtiler 17rsquonin uumlzerindekiler ise yuumlksek depresif

belirtiler olarak değerlendirilmiş ve yapılan istatistiksel analizde 67 hastada (232) depresif belirti

duumlzeyi duumlşuumlk (BDOumllt17) 222 hastada (768) depresif belirti duumlzeyi yuumlksek (BDOumlgt17) bulunmuştur

Hastaların sosyodemografik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Kadınların 189rsquo (n=10) unun erkeklerin 881lsquoinin (n=210) depresif belirti duumlzeyinin yuumlksek olduğu

belirlenmiştir Cinsiyetlerine goumlre hastaların depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık olduğu

belirlenmiştir Kadınlarda 17 ve uumlstuuml puan alanların oranının erkeklerden daha yuumlksek olduğu

belirlenmiştir (χsup2=118 p=004) (tablo1)

Medeni durum hastaların depresif belirti duumlzeylerini etkilememiştir (χsup2=166 pgt005) (tablo1)

Hastaların eğitim durumlarına goumlre depresif belirtileri arasında anlamlı farklılık belirlenmiştir Eğitim

duumlzeyi lise ve uumlstuuml grupta depresif belirti duumlzeyi yuumlksek bulunmuştur (χsup2=1358 p=0009) (tablo1)

Ailede psikiyatrik tedavi goumlren bir birey varlığında hastaların depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı

farklılık olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Ailesinde psikiyatrik tedavi goumlren bireylerin depresyon duumlzeyleri yuumlksek

ccedilıkmıştır (χsup2=1129 p=0001) (tablo1)

Ccedilalışmaya katılan hastaların 132rsquosi (n=38) alkol 331rsquoi (n=95) madde 46rsquosı (n=13) her ikisini

de kullanan aile uumlyesine sahiptir 491rsquoinin ise ailesinde alkol ya da madde kullanan yoktur Hastalar

depresif belirti duumlzeylerine goumlre ailesinde alkol ya da madde kullanan hastalarla kullanmayanlar

arasında anlamlı farklılık olduğu belirlemiştir Ailesinde alkol ya da madde kullanan birey bulunan

hastaların depresif belirti

duumlzeyleri yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=1523 p=0002) (tablo1)

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Hastalara ccedilocukluk ccedilağında aile uumlyeleri ile ilgili kayıp yaşayıp yaşamadıkları sorulmuş 18 yas

oumlncesinde kayıp yaşayan hastaların 45 ebeveynini 10 kardeşini 35 buumlyuumlkanne

buumlyuumlkbabasını 2rsquo si ccedilocuğunu 8 diğer yakınlarını kaybettiklerini dile getirmişlerdir Kayıp

yaşadıkları bireye goumlre depresif duumlzeyleri arasında bir farklılık yaşanmazken kayıp yaşama

durumunun hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılığa yol accediltığı goumlruumllmuumlştuumlr Kayıp

oumlykuumlsuuml olan bireylerde depresif belirti duumlzeyi yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=295 p=005) (tablo1)

Hastalara şiddete uğrayıp uğramadıkları uğradılar ise fiziksel soumlzel ya da cinsel şiddet tiplerinden

hangisine maruz kaldıkları sorulmuş şiddete maruz kalmış hastaların 10rsquou cinsel 38rsquoi fiziksel

52rsquosi soumlzel şiddete maruz kaldıklarını belirtmişlerdir Şiddete uğrama durumlarına goumlre hastaların

depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir Şiddete maruz kalanlarda

depresif belirti duumlzeyi yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=1157 p=0009) (Tablo1) Ancak şiddetin şekli depresyon

uumlzerinde belirleyici olmamıştır (pgt005)

Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Ccedilalışmaya katılan hastaların madde kullanma biccedilimlerine ve madde kullanma suumlrelerine goumlre depresif

belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık yoktur (pgt005) (Tablo2)

Madde kullanma nedenleri hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılık yaratmaktadır

(χsup2=930 p=0041) (Tablo2)

Madde bağımlılığı nedeni ile hastaneye yatış sayısının hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı

farklılığa yol accediltığı bulunmuştur (χsup2=722 p=0027) (Tablo2)

Hastaların kişilik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Ccedilalışmaya katılan hastaların MKErsquoden aldıkları puanlar BDOuml kesme puanına goumlre

değerlendirildiğinde hastaların zarardan kaccedilınma işbirliği yapma ve kendini aşma boyutlarında

depresif belirti duumlzeylerinde farklılık olduğu saptanmıştır Depresyon puanları 18 ve uumlzerinde olan

hastaların zarardan kaccedilınma puanları daha yuumlksek bulunurken (t=-219 p=003) iş birliği yapma

(t=340 p=001) ve kendini aşma (t=249 p=0013) puanları daha duumlşuumlk bulunmuştur (tablo3)

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Hastaların bağlanma oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Hastaların BDOuml kesme puanına goumlre YİYErsquoden aldıkları puanlar karşılaştırılmış ve yapılan t testinde

hastaların kaccedilıngan bağlanma puanları arasında ise anlamlı duumlzeyde farklılık olduğu belirlenmiştir

(t=220 p=004) Depresif belirti duumlzeyi yuumlksek olanlarda kaccedilıngan bağlanma puanları duumlşuumlk ccedilıkmıştır

(tablo4)

TARTIŞMA

Son yıllarda uumllkemizde madde kullanımı nedeni ile tedavi başvurusunda bulunan hastalarla yapılan

ccedilalışmalarda hastaların ccediloğunluğunun erkek genccedil erişkin bekacircr ya da ayrılmış bir işte ccedilalışmayan

ya da duumlzensiz ccedilalışan ve eğitim yılı yuumlksek bireyler olduğu bildirilmiştir (3536) Bizim ccedilalışma

grubumuzu oluşturan hastaların da genel olarak benzer demografik oumlzelliklere sahip oldukları

belirlenmiştir

Yapılan ccedilalışmalar madde kullanım bozukluklarının diğer psikiyatrik bozukluklarla bir arada goumlruumllme

oranının bir hayli yuumlksek olduğunu ortaya koymaktadır (2336) Depresyon madde kullanım

bozukluklarına sıklıkla eşlik eden ruhsal sorunlardan biridir (3637) Alkol veya madde bağımlılarındaki

psikiyatrik komorbiditeye youmlnelik yapılan ccedilalışmalarda madde bağımlılığı olan hastaların 192 ila

79rsquounda depresif bozuklukların goumlruumllduumlğuuml bildirilmektedir (436-38) Alkol bağımlıları ile yapılan bir

başka araştırmada yaşam boyu majoumlr depresyon sıklığı 35 olarak belirtilmiştir (37) Bizim

ccedilalışmamıza katılan hastaların 768rsquoinde depresif belirti duumlzeyi yuumlksek bulunmuştur Bu sonuccedil

bağımlı hastalarda depresif belirtilerin bir hayli yaygın olduğunu desteklemektedir

Darccedilın ve arkadaşlarının (36) yatarak tedavi goumlren bağımlı hastalarla yaptığı ccedilalışmada Eksen I ya da

Eksen II ek tanının varlığına goumlre hastaların yaşının medeni durumunun ve eğitim suumlresinin

değişmediğini belirtmiştir Bizim ccedilalışmamızda da yaş ve medeni duruma goumlre hastaların depresyon

oranları arasında anlamlı bir farklılık bulunmazken cinsiyet ve eğitim duumlzeyinin hastaların depresif

belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılığa yol accediltığı belirlenmiştir Ccedilalışmamıza goumlre erkeklerde depresif

belirti duumlzeyi anlamlı duumlzeyde daha yuumlksektir Depresyonun genel popuumllasyonda kadınlarda daha

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

yaygın goumlruumllduumlğuuml (39) bilinmekle birlikte ccedilalışma grubumuzu oluşturan hastalar iccedilinde kadın oranının

bir hayli duumlşuumlk olmasının bu sonucu ortaya ccedilıkarmış olabileceği duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr Ccedilalışmamızda eğitim

duumlzeyinin de hastalardaki depresif belirti oranlarını etkilediği ve genel olarak eğitim duumlzeyi yuumlkseldikccedile

depresyon goumlruumllme oranının arttığı belirlenmiştir

Ailede ruhsal hastalık madde kullanımı iccedilin risk faktoumlrleri arasında yer almaktadır (40) Ccedilalışmamıza

goumlre her doumlrt hastadan biri ruhsal bir hastalık nedeni ile tedavi goumlrmuumlş bir aile uumlyesine sahiptir Aile

uumlyelerinde ruhsal hastalığın bulunması hastalarda depresif belirti oranını yuumlkseltmektedir Yazında

ebeveyn ruhsal hastalıklarının yaşamın ileri doumlnemlerinde ve sonraki kuşaklarda anksiyete ve

depresyona yol accediltığı belirtilmektedir (41)

Mevcut ccedilalışmalar madde kullananların diğer aile uumlyelerinde madde kullanım yaygınlığının yuumlksek

olduğunu goumlstermektedir (4243) Bizim sonuccedillarımız da bu youmlnde olup her iki hastadan birinin

ailesinde alkol madde ya da her ikisini de kullanan bir kişi bulunmaktadır Ccedilalışmamıza goumlre ailedeki

madde kullanım durumu bağımlı hastalardaki depresif belirti goumlruumllme oranını etkilemekte ve ailesinde

madde kullanımı olan hastalarda depresif belirtiler daha yaygın olarak goumlruumllmektedir

Yetişkin yaşamında depresyona olan yatkınlığın ccedilocukken anneyle kurulan ilişkide kayıplar aksamalar

ilişkili olduğu ileri suumlruumllmektedir (44) Ebeveyn kaybı ise madde kullanımına zemin hazırlayan risk

faktoumlrleri arasındadır (45) Ccedilalışmamızda hastaların yarıdan fazlası kuumlccediluumlk yaşta aile iccedilerisinde bir

kayıp yaşamış ve kayıp yaşayan bağımlı hastalarda yaşamayanlara goumlre depresif belirti duumlzeyleri

daha yuumlksek bulunmuştur Erken ccedilocukluk doumlnemindeki kayıp yaşantısının depresif belirtiler

geliştirmeye karşı daha duyarlı hale getirdiği saptanmıştır (46)

Madde bağımlıları arasında ccediloğul madde kullanımı sıktır (36) Ccedilalışmamıza katılan hastalarda da

ccediloğul madde kullanım oranı daha yuumlksektir Kullanılan madde tuumlruuml sayısı ile depresif belirti duumlzeyi

arasında pozitif youmlnde ilişki olduğu bildirilmiştir (47) Ccedilalışmamızda da ccediloğul madde kullanan

hastalarda depresif belirti oranı daha yuumlksektir ancak bu durum istatistiksel olarak anlamlı duumlzeyde

bulunmamıştır

Alkol madde bağımlılığında remisyon ve relaps bağımlılığın doğal gidişini belirleyen iki temel suumlreccediltir

Alkol madde bağımlısı hastaların yarısından fazlasının arındırma tedavisi sonrası relaps yaşadıkları

bu relapsların sıklıkla olumsuz duygusal durumların tetiklediği depresyon anksiyete gibi bozukluklar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

nedeni ile meydana geldiği goumlruumllmuumlştuumlr (4849) Ancak alkol madde kullanım bozukluğuna eşlik eden

psikiyatrik bozukluklar bağımlılığın tanı gidiş ve tedavisini guumlccedilleştirmekte tedaviyi bırakma sıklığını

arttırmaktadır (50) Oumlzellikle eşlik eden depresif belirtiler bağımlılıkta var olan sorunların şiddetini

arttırmaktadır (51) Alkolizmde goumlzlenen relapsların genel olarak depresif belirtiler eşliğinde geliştiğini

ileri suumlruumllmuumlştuumlr (51) Bizim ccedilalışmamızda da depresif belirtileri yuumlksek olan kişilerde hastanede yatış

sayısının daha fazla olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Bu durum madde kullanımına depresyonun eşlik etmesi ile

tedavi arayışı sıklığının arttığını duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr Choi ve Jeong (52) ccedilalışmalarında depresif alkol

bağımlılarında yatışların arttığından soumlz etmişlerdir Alkol bağımlılarında depresif duygu durumun

ruminatif duumlşuumlnce yapısını desteklediğini bu duumlşuumlncenin maladaptif bir şekilde bireyi sorunlarına

ccediloumlzuumlm bulmaktan uzaklaştırdığı ve tedavi suumlrecinin olumsuz etkilendiğini duumlşuumlnuumllmektedir (5354)

Bağımlılık davranışında kişiliğin roluuml vurgulansa da yatkınlığı belirleyen oumlzguumll bir kişilik yapısı

tanımlanmamıştır Ancak bağımlı guumlvensiz engellenme eşiği duumlşuumlk kişilerde madde kullanım

bozukluklarına sık rastlandığı belirtilmiştir (55) Ccedilalışmamızda ise depresif belirti duumlzeyi yuumlksek olan

hastaların zarardan kaccedilınma puanlarının daha yuumlksek işbirliği yapma ve kendini aşma puanlarının

daha duumlşuumlk olduğu belirlenmiştir Zarardan kaccedilınma sıklıkla psikiyatrik bozukluklarda goumlruumllen bir

oumlzelliktir (56) Zarardan kaccedilınan bireyler gelecekte olabilecek sorunlar iccedilin koumltuumlmser endişeler

belirsizlik korkusu gibi pasif kaccedilınma davranışları goumlsteren kişiler olarak tanımlanmakta ve bu kişilerin

depresyon geliştirme olasılıklarının yuumlksek olduğu belirtilmektedir (3357) Yuumlksek zarardan

kaccedilınmanın yanı sıra duumlşuumlk işbirliği yapma da depresyona yatkınlığı arttırmaktadır (57) Depresyon

tanılı hastalardan elde edilen bu sonuccedillar ccedilalışma bulgularımız ile uyumlu goumlruumlnmekle birlikte kendini

aşma boyutunda farklılık goumlstermektedir Kendini aşma olgunluk goumlstergesidir Ccedilevre ile ilgili

farkındalık ve hayata daha geniş bir accedilıdan bakış accedilısı sağlar Bazı araştırma sonuccedillarında

depresyonlu hastaların kendini aşma puanlarının yuumlksek bulunması ccedilalışma bulgularımız ile

ccedilelişmektedir Bizim ccedilalışmamızda kendini aşma puanları duumlşuumlk ccedilıkmıştır Bu sonuccedil bize oumlrneklem

grubunun alkol madde bağımlılarından seccedililmiş olmasının buna neden olduğunu duumlşuumlnduumlrmektedir

Reedsrsquoin teorisine goumlre psikolojik iyilik hali ile kendini aşma arasında doğrusal bir ilişki vardır Yazında

alkol madde bağımlılarında psikolojik iyilik halinde azalmanın kendini aşma da yetersizliğe neden

olduğu bildirilmiştir (5859) Kendini aşma kendini unutma kişilerarası oumlzdeşim ve manevi kabulden

oluşmaktadır ve kendini aşan bireyler yaratıcı bencil olmayan manevi duyguları olan idealist

bireylerdir (34) Cloninger klinik ccedilalışmalarda duumlşuumlk kendini aşmanın şizoid ve duumlrtuumlsel kişiliklerle

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

bağlantılı olduğunu goumlstermiştir (60) Bu doğrultuda bağımlı hastalarda yaygın olarak goumlruumllen depresif

belirtilerin hastaların yuumlksek duumlzey zarardan kaccedilınma duumlşuumlk duumlzey iş birliği yapma kendini aşma

oumlzellikleriyle ilişkili olabileceği duumlşuumlnuumllebilir

Temeli bebeklik doumlneminde oluşan bağlanma biccedilimi bireyin kişilik gelişiminde davranışlarında ve ruh

sağlığında buumlyuumlk bir oumlneme sahiptir (60) Yapılan ccedilalışmalar bağlanma biccedilimi ile riskli davranışlar

arasında ilişki olduğunu ortaya koymuştur (61) Genellikle kaygılı bağlanma anksiyete ve depresyonla

ilişkilendirilirken kaccedilıngan bağlanma dışavurum bozuklukları oumlzellikle de davranım bozukluklarıyla

ilişkilendirilmiştir (62) Bağlanma biccedilimi ile madde kullanımı arasındaki ilişkiyi araştıran ccedilalışmalara

bakıldığında madde kullanımının guumlvensiz bağlanma ile ilişkili olduğu goumlsterilmiştir (11126063)

Ebeveynleri ile guumlvenli bağlanma geliştiremeyenlerin madde kullanma eğilimleri artmaktadır (61)

Madde kullanan ergenlerle yapılan bir ccedilalışmada guumlvensiz bağlanma geliştirmişlerde madde kullanım

oranının yuumlksek olduğunu goumlstermektedir (60) Bununla birlikte ccedilalışmamızda depresif belirti duumlzeyi

duumlşuumlk hastalarda kaccedilınan bağlanmanın daha yuumlksek olduğu belirlenmiştir Kaccedilınmacı bağlanmada

bireylerin sorunlardan ve ccediloumlzuumlm arayışlarından kaccedilındıkları goumlruumllmektedir (7) Bu sonuccedil bize depresif

belirtileri olan hastaların sorunlar karşısında daha fazla ccediloumlzuumlm arayışı iccedilinde olduklarını

duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr

Ccedilalışmamızın bazı kısıtlılıkları bulunmaktadır En oumlnemli kısıtlılık ccedilalışmanın kesitsel bir ccedilalışma

olmasıdır Depresif belirti ve mizaccedil- karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri arasındaki ilişkinin

belirlenmesinde daha kesin sonuccedillar elde edebilmek iccedilin yapılacak bir takip ccedilalışmasının sonuccedilları

daha değerli olabilir Ccedilalışmada alkolmadde bağımlılarında depresif belirti goumlsterme durumları mizaccedil-

karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri accedilısından değerlendirilmiştir Diğer bir kısıtlılık ccedilalışmamızda

kullandığımız oumllccedileklerin oumlz bildirim oumllccedilekleri olmasıdır Bu oumllccedilekler kişinin beyanına dayalı oldukları

iccedilin her zaman doğru yanıt alınmayabilmekte katılımcı sosyal ccedilevresi ve kuumlltuumlrel oumlzelliklerine goumlre

farklı bakış accedilıları geliştirebilmektedir Ccedilalışmamız alkol-madde bağımlısı hasta grubunda

depresyonun kişilik ve bağlanma ilişkisini araştırmış ilk ccedilalışma olmasından dolayı klinik literatuumlre

oumlnemli katkısı olacağı kanısındayız

Tuumlm bu kısıtlılıklara rağmen elde edilen bulgular madde bağımlılarında depresyonun dikkate alınması

gereken oumlnemli bir sorun olduğunu goumlstermektedir Ccedilalışmamız bazı demografik kişilik ve bağlanma

oumlzelliklerinin hastaların depresyon duumlzeylerini etkilediğini ortaya koymuştur Bulgularımıza dayanarak

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

hastalardaki eşlik eden depresif belirtilerin tedavi edilmesi kadar bu sorunlara yatkınlık yaratan kişilik

ve bağlanma oumlzelliklerinin de ele alınmasının uzun suumlreli bağımlılık tedavisinde yararlı olabileceği

duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr

KAYNAKLAR

1 Driessen M Veltrup C Wetterling T John U Dilling H Axis I and axis II comorbidity in alcohol

dependence and the two types of alcoholism Alcohol Clin Exp Res 19982277ndash86

2 Fridrici C Leichsenring-Driessen C Driessen M Wingenfeld K Kremer G Beblo T The

individualized alcohol Stroop task no attentional bias toward personalized stimuli in alcohol-

dependents Psychol Addict Behav 2013 27 62ndash70

3 Foulds JA Douglas Sellman J Adamson SJ Boden JM Mulder RT Joyce PR Depression

outcome in alcohol dependent patients an evaluation of the role of independent and

substance-induced depression and other predictors J Affect Disord 2015 15503-10

4 Lubman DL Allen NB Rogers N Cementon E Bonomo Y The impact of co-occurring mood

and anxiety disorders among substance-abusing youth J Affect Disord 2007103105-12

5 Bottonari KA Roberts JE Kelly MAR Kashdan TB Ciesla JA A prospective investigation of

the impact of attachment style on stress generation among clinically depressed

individuals Behav Res ampTher 200745179ndash188

6 Rholes WS Simpson JA Kohn JL Wilson CL Martin AM Tran S Kashy DA Attachment

orientations and depression a longitudinal study of new parents J Pers Soc Psychol 2011

100567-86

7 Bartholomew K Horowitz LM Attachment styles among young adults a test of a four-category

model J Pers Soc Psychol 1991 61226-44

8 Hazan C Shaver PRRomantic love conceptualized as an attachment process Journal of

Pers Soc Psychol 1987 52 511ndash524

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

9 Abdul Kadir NB Bifulco A Insecure attachment style as a vulnerability factor for depression

recent findings in a community-based study of Malay single and married mothers Psychiatry

Res 2013210919-24

10 Khantzian EJ Treating addiction as a human process Lanham Jason Aronson2007 Books

11 Wyrzykowska E Głogowska K Mickiewicz K Attachment relationships

among alcohol dependent persons Alcoholism and Drug Addiction 2014 27 145-161

12 Wedekind D Bandelow B Heitmann S Havemann-Reinecke U Engel KR Huether G

Attachment style anxiety coping and personality-styles in withdrawn alcohol addicted

inpatients Subst Abuse Treat Prev Policy 2013 8 1

13 Thorberg FA Young RM Sullivan KA Lyvers M Hurst CP Connor JP Feeney GFX

Alexithymia in alcohol dependent patients is partially mediated by alcohol expectancy Drug

Alcohol Depend 2011116238ndash241

14 Wilkinson RB Mulcahy R Attachment and interpersonal relationships in postnatal depression

J Reprod Infant Psychol 201028 252ndash265

15 Troxel WM Cyranowski JM Hall M Frank E Buysse DJ Attachment anxiety relationship

context and sleep in women with recurrent major depression Psychosom Med 2007 69692ndash

699

16 Conradi HJ de Jonge P Recurrent depression and the role of adult attachment A prospective

and a retrospective study J Affect Disord 200911693ndash99

17 Cloninger CR Sigvardsson S Bohman M Childhood personality predicts alcohol abuse in

young adults Alcohol Clin Exp Res 1988 12 494-505

18 Eysenck HJ Eysenck SBG Manual of the Eysenck Personality Questionnaire London

Hodder and Stoughton1975

19 Shin SH Hong HG Jeon SM Personality and alcohol use The role of impulsivity Addict

Behav 201237102-7

20 Pennay A Cameron J Reichert T Strickland H Lee NK Hall K et al

A systematic review of interventions for co-occurring substance use disorder and borderline

personality disorder J Subst Abuse Treat 201141363-73

21 Hemphill JF Hare RD Wong S Psychopathy and recidivism A review Legal Crımınol Psych

1998 3 139-170

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

22 Porter S Woodworth M lsquoIm sorry I did ithellip but he started itrsquo A comparison of the official and

self-reported homicide descriptions of psychopaths and nonpsychopathsrdquo Law Hum Behav

2007 31 91-107

23 Hare RD Manual for the Revised Psychopathy Checklist (2nd ed) Toronto Canada Multi-

Health Systems 2003

24 Vergeacutes A Jackson KM Bucholz KK Trull TJ Lane SP Sher KJ Personality disorders and the

persistence of substance use disorders A reanalysis of published NESARC findings J

Abnorm Psychol 2014123 809-20

25 Griffith JW Zinbarg RE Craske MG Mineka S Rose RD Waters AM et al Neuroticism as a

common dimension in the internalizing disorders Psychol Med 201040 1125ndash1136

26 Noteboom A Beekman ATF Vogelzangs N Pennin B WJH Personality and social support

as predictors of first and recurrent episodes of depression J Affect Disord 2016 190 156ndash

161

27 Najt P Fusar-Poli P Brambilla P Co-occurring mental and substance abuse disorders a

review on the potential predictors and clinical outcomes J Psychiatr Res 2011 186 159ndash164

28 Dagher RK Green KM Does depression and substance abuse co-morbidity affect

socioeconomic status Evidence from a prospective study of urban African Americans J

Psychiatr Res 2015 225 115-121

29 Beck AT Ward CH Mendelson M Mock J Erbaugh J An inventory for measuring depression

Arch Gen Psychiatry 19614561-71

30 Hisli N Beck Depresyon Envanterinin geccedilerliliği uumlzerine bir ccedilalışma Turk J Psychol

19886118-22

31 Brennan KA Shaver P R Attachment styles and personality disorders Their connections to

each other and to parental divorce parental death and perceptions of parental caregiving J

Pers 1998 66 835-878

32 Suumlmer N Guumlngoumlr D Yetişkin bağlanma stilleri oumllccedileklerinin Tuumlrk oumlrneklemi uumlzerinde

psikometrik değerlendirmesi ve kuumlltuumlrlerarası bir karşılaştırma Turk J Psychol 1999 14 71-

109

33 Cloninger CR Svrakic DM Przybeck TR A psychobiological model of temperament and

character Arch Gen Psychiatry 1993 50 975-990

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

34 Koumlse S Sayar K Ak İ Aydın N Kalelioğlu Uuml Kırpınar İ et al Turkish version of the

Temperament and Character Inventory (TCI) Reliability validity and factorial structure Bull

Clin Psychopharmacol 200414107-131

35 Guumlleccedil MY Elbay RY Şayakccedilı S Meteris H Hariri AG Tezcan AE Yatan psikiyatri

hastalarında madde kullanımı ve hastalıklara goumlre dağılımı Retrospektif bir ccedilalışma Duumlşuumlnen

Adam 2010 23166-173

36 Enez-Darccedilın A Nurmedov S Noyan CO Yılmaz O Dilbaz N Oumlzel Bir Bağımlılık Merkezinde

Yatarak Tedavi Goumlren Hastalarda Psikiyatrik Eş Tanının Bağımlılığın Seyri ile İlişkisi Duumlşuumlnen

Adam 2015 28196-203

37 Oumlner H Tamam L Levent BA Oumlner S Alkol bağımlılığı olan yatan hastalarda Eksen I ve

Eksen II eş tanılarının değerlendirilmesi Klin Psikofarmakol Bul 200212 14-22

38 İnce A Doğruer Z Tuumlrkccedilapar MH Erken ve geccedil başlangıccedillı erkek alkol bağımlılarında

sosyodemografik klinik ve psikopatolojik oumlzelliklerin karşılaştırılması Klin Psikiyatr Derg 2002

5 82-91

39 Yaşar RM Depresyonun kadınlaşması Fırat Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

2007172251-281

40 Clark DB Cornelius JR Kirisci L Tarter RE Childhood risk categories for adolescent

substance involvement a general liability typology Drug Alcohol Depend 2005 77 13ndash21

41 Guumlltekin BK Ruhsal Bozuklukların Oumlnlenmesi Kavramsal Ccedilerccedileve ve Sınıflandırma

Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 20102583594

42 Evren C Oumlgel K Alkolmadde bağımlılarında dissosiyatif belirtiler ve ccedilocukluk ccedilağı travması

depresyon anksiyete ve alkolmadde kullanımı ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 2003 430-

37

43 Alikaşifoğlu M Madde kullanımı risk faktoumlrleri ve koruyucu faktoumlrler Adolesan Sağlığı

Sempozyum Dizisi 200543 73-83

44 Tuumlzuumln O Sayar K Bağlanma Kuramı ve Psikopatoloji Duumlşuumlnen Adam 20061924-39

45 Akfert SK Ccedilakıcı E Ccedilakıcı M Uumlniversite oumlğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları

ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 20091040-47

46 Slavich GM Monroe SM Gotlib IH Early parental loss and depression history Associations

with recent life stress in major depressive disorder J Psychiatr Res 201145 1146-1152

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

47 Westermeyer J Wahmanholm K Thuras P Effects of childhood physical abuse on course and

severity of substance abuse Am J Addict 2001 10101-110

48 Yılmaz A Can Y Bozkurt M Evren C Alkol ve Madde Bağımlılığında Remisyon ve

Depreşme Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 2014 6 243-256

49 Hiremath P Naregal P Chendake M Mohite VR Factors affecting alcohol relapse among

alcoholic clients at Tertiary care Hospital IJAR 2015 5784-786

50 Weich L Pienaar W Occurrence of comorbid substance use disorders among acute

psychiatric inpatients at Stikland Hospital in the Western Cape South Africa Afr J Psychiatry

(Johannesbg) 2009 12 213-217

51 Greenfield SF Weiss RD Muenz LR Vagge LM Kelly JF Bello LR et al The effect of

depression on return to drinking Arch Gen Psychiatry 1998 55 259-265

52 Choi BY Jeong HCrelationship between alcohol dependence and depression of alcohol

dependent ınpatients IJBSBT 2015 7 375-382

53 Ekinci O Arman AR Melek I Bez Y Berkem M The phenomenology of autistic regression

Subtypes and associated factors ECAP 20122123ndash29

54 Janowsky DS Fawcett J Meszaros K Verheul R Core heritable personality characteristics

and relapse in alcoholics Alcohol Clin Exp Res 2001 2594-98

55 İbiloğlu AO Ccediliccedilek U Kalkan E Nikotin bağımlılığında mizaccedil klinik ve demografik oumlzellikler

Literatuumlr Sempozyum 2014133-39

56 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Turk J Psychol 2012 27 21-30

57 Hansenne M Reggers J Pinto E Kjiri K Ajamier A Ansseau M Temperament and character

inventory (TCI) and depression J Psychiatric Res 1999 33 31-36

58 Diacuteaz LP Alba H Sanchez IM Vulnerability to alcohol consumption spiritual transcendence

and psychosocial well-being test of a theory Rev Latino-Am Enfermagem 2016242702

59 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Tuumlrk Psikoloji Dergisi 2012 27 21-30

60 Coumlmert IT Oumlgel K Madde kullanan ergenlerin bağlanma stilleri Addicta 2014 1 9-40

61 Morsuumlnbuumll Uuml Attachment and risk taking are they interrelated IJoSS 20094 233-7

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

62 Kesebir S Oumlzdoğan KS Uumlstuumlndağ MF Bağlanma ve psikopatoloji Psikiyatride Guumlncel

Yaklaşımlar 20113 321-42

63 Kassel JD Wardle M Roberts JE Adult attachment security and college student substance

use Addict Behav 2007 32 1164-1176

Tablo 1 Hastaların demografik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Cinsiyet

Kadın

Erkek

8 (119)

59 (881)

42 (189)

180 (811)

118 004

Medeni durum

Evli

Boşanmış

Bekar

34 (50)

29 (44)

4 (6)

107 (48)

88 (40)

25 (12)

166 gt005

Eğitim duumlzeyi

Okur yazar

İlkoumlğretim

Ortaoumlğretim

Lise

Yuumlksekokulfakuumllte

4 (6)

11 (164)

18 (269)

26 (388)

8 (119)

2 (09)

30 (135)

50 (225)

75 (338)

65 (293)

1358 0009

Aile uumlyelerinde ruhsal hastalık varlığı

Evet

Hayır

2 (3)

65 (97)

45 (203)

177 (797)

1129 0001

Aile uumlyelerinde alkol ya da madde

kullanımı

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Yok

Var

45 (672)

22 (328)

93 (435)

121 (565)

1523 0002

Kayıp yaşama

Yok

Var

31 (463)

36 (537)

77 (347)

145 (653)

295 005

Şiddete maruz kalma

Yok

Var

25 (373)

40 (607)

88 (396)

136 (624)

1157 0009

Tablo 2 Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Madde kullanma biccedilimi

Sadece madde kullanan

Sadece alkol kullanan

Alkol-madde birlikte kullanan

6 (8)

28 (43)

33 (49)

18 (8)

80 (36)

124 (56)

091 gt005

Madde kullanma suumlresi

3 aydan az

4 ay-1 yıl

1-5 yıl

5 yıldan fazla

2 (6)

11 (28)

14 (35)

12 (31)

21 (14)

29 (19)

42 (28)

59 (39)

442 gt005

Madde kullanma nedenleri

Popuumller olmak

Problemlerden kaccedilmak

Merak

Guumlveni arttırmak

Ben bağımlı olmam

Keyif almak

1 (24)

9 (22)

17 (415)

2 (49)

4 (98)

8 (195)

18 (119)

43 (285)

37 (245)

9 (6)

6 (4)

38 (252)

930 0041

Madde kullanma nedeni ile

hastaneye yatış sayısı

1 yatış

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

2 yatış

3 yatış ve daha fazlası

25 (379)

41 (606)

1 (15)

96 (434)

110 (498)

15 (68)

722 0027

Tablo 3 Hastaların BDOuml puanlarına goumlre MKErsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Yenilik arayışı

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2133plusmn338

2051plusmn328

199

048

Zarardan kaccedilınma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1656plusmn401

1757plusmn371

-219

003

Oumlduumll Bağımlılığı

BDOuml 17 puan altı

65

1134plusmn297

149

013

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml 222 1093plusmn250

Sebat etme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

Kendini youmlnetme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

65

222

420plusmn139

399plusmn164

2264plusmn421

2122plusmn368

098

140

032

019

İşbirliği yapma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2373plusmn432

2079plusmn418

340

001

Kendini aşma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1756plusmn353

1647plusmn361

249

001

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Tablo 4 Hastaların BDE puanlarına goumlre YİYE rsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Guumlvenli Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

3304plusmn878

3157plusmn812

126

021

Kaccedilıngan Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2941plusmn743

2542plusmn731

220

004

Kaygılı Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

6681plusmn1422

6482plusmn1512

094

034

Page 7: Author's Accepted Manuscript · ACCEPTED MANUSCRIPT 2017 GİRİŞ Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi gören hastaların büyük çoğunluğu depresif yakınmalardan úikâyet

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

oluşturulmuştur Bu hastaların 20rsquosi yatarak geri kalanı ise ayaktan tedavi alan hastalardır Hastalara

ccedilalışma protokoluuml accedilıklanmış ve yazılı bilgilendirilmiş onamları alınmıştır

Uygulama

Veri toplama haftada iki guumln 25 er dakikalık goumlruumlşmelerle gerccedilekleştirilmiştir Goumlruumlşme yapılan 312

hastanın 18rsquoi uygulanan oumllccedilekleri eksik doldurmalarından dolayı 5rsquoi eşlik eden noumlrolojik

hastalıklarından dolayı ccedilalışmadan ccedilıkarılmıştır Ccedilalışma kalan 289 hasta ile tamamlanmıştır

Ccedilalışmaya DSM-IV tanı kriterlerine goumlre alkol ve madde bağımlılığı tanısı konan 18-65 yaş arası

uygun kognuumlsyonu olan (Mini mental test puanları 25 puan ve uumlstuuml olan olgular alınmıştır)

detoksifikasyon sonrası doumlnemdeki alkol bağımlıları ile en son madde kullanımının ardından en az 2

haftalık suumlrenin geccedilmiş olduğu madde bağımlıları ccedilalışmaya alınmıştır

Alkolmadde bağımlılığı tanısına ek ciddi fiziksel sağlık problemleri noumlrolojik yıkımı depresyon dışında

diğer ciddi yıkım yapan ruhsal bozukluğu mental retardasyonu olanlar komorbid psikiyatrik hastalığı

olanlar iletişimi oumlnemli oumllccediluumlde etkileyecek duumlzeyde goumlrme işitme ve bilişsel kaybı olan olgular

ccedilalışmadan dışlanmıştır

Alkolmadde kullanım bozukluğu olan hastalarla goumlruumlşmeler klinisyenin yoksunluk semptomlarının

tam olarak kaybolduğuna youmlnelik değerlendirmesinin ardından gerccedilekleştirilmiştir

Araccedillar

Sosyodemografik veri formu Hastaların cinsiyet yaş eğitim duumlzeyleri medeni durumları aile

oumlykuumlsuuml gibi parametreleri iccedileren araştırmacılar tarafından yapılandırılmış goumlruumlşme formudur Ayrıca

hastalara ccedilocukluk ccedilağında aile uumlyeleri ile ilgili kayıp yaşayıp yaşamadıkları yaşadılar ise hangi aile

uumlyesini kaybettikleri sorulmuştur

Beck Depresyon Envanteri (BDE) Sağlıklı ve psikiyatrik hasta gruplarında kullanılan kendini

değerlendirme oumllccedileğidir Depresyon youmlnuumlnden riski belirlemek ve depresif belirtilerin duumlzeyini ve şiddet

değişimini oumllccedilmek iccedilin uygulanır Toplam puanın yuumlksek olması depresyon şiddetinin yuumlksekliğini

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

goumlsterir Beck ve arkadaşları (29) tarafından geliştirilen oumllccedileğin Tuumlrkccedile geccedilerlilik ve guumlvenilirlik

ccedilalışmaları yapılmıştır Oumllccedileğin kesme puanı 17rsquodir (30)

Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri (YİYE) Brennan ve arkadaşları tarafından geliştirilen

bağlanmadaki yakın ilişkilerde yaşanan kaygı ve başkalarından kaccedilınmayı oumllccedilen temel iki boyuttan

oluşan 36 maddelik bir oumllccedilektir (31) Oumllccedileğin iccedil tutarlılık katsayıları sırasıyla 086 ve 090 olarak

bulunmuştur (32)

Mizaccedil ve Karakter Envanteri (MKE) Cloningerin kişilik kuramını temel alarak geliştirdiği MKE 240

maddeden oluşan Doğru ya da Yanlış şeklinde yanıtlanan bir kendini değerlendirme oumllccedileğidir (33)

Bu 7 faktoumlrluuml kişilik envanterinin geccedilerlik ve guumlvenirliği hem genel popuumllasyonda hem de psikiyatrik

hastalarda sınanmış ve tekrarlanmıştır (34) MKE yenilik arayışı (YA) zarardan kaccedilınma (ZK) oumlduumll

bağımlılığı (OumlB) ve sebat etme (SE) olmak uumlzere doumlrt mizaccedil boyutunu ve kendini youmlnetme (KY)

işbirliği yapma (İY) ve kendini aşma (KA) olmak uumlzere uumlccedil karakter boyutunu değerlendiren sorular

iccedilerir Uumllkemizde MKErsquonin Tuumlrkccedile geccedilerlik ve guumlvenilirlik ccedilalışması Koumlse ve arkadaşları tarafından

yapılmıştır (34)

İstatistiksel değerlendirme

Veriler SPSS 150 for Windows paket programı ile değerlendirilmiştir İstatistiksel değerlendirmelerde

kategorik değişkenler arasındaki ilişkileri değerlendirmek uumlzere ki-kare testi iki gruba ait ortalamalar

arasındaki farkı değerlendirmek iccedilin t-testi uygulanmıştır Niteliksel verilerinin karşılaştırılmasında Ki-

kare testi kullanılmıştır Sonuccedillar 95rsquolik guumlven aralığında anlamlılık plt005 olarak kabul edilmiştir

BULGULAR

Demografik oumlzellikler

Ccedilalışmaya katılan hastaların yaş ortalaması 325plusmn110rsquodir olup 505rsquoi (n=145) 20 yaş altındadır

Katılımcıların 827rsquosi (n=239) erkektir Eğitim durumu 235rsquoinde (n=67) ortaokul 349rsquounda lise

(n=101) 253rsquouumlnde uumlniversite (n=73) geri kalanında ilkokul duumlzeyindedir (n=48) Hastaların 509rsquou

(n=147) oumlğrenci 339rsquou (n=98) boşanmıştır Boşanmış olanların 176rsquosı (n=18) boşanma sebebinin

alkol ve madde kullanımı nedeni ile gerccedilekleştiğini bildirmiştir

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Klinik oumlzellikler

Araştırmaya katılan hastaların kullandığı maddelerin başında alkol (889) (n=256) gelmektedir

Hastaların 51rsquoi (n=147) ccediloğul madde 38rsquosi (n=109) sadece alkol 11rsquoi (n=31) sadece bir madde

kullandığını ifade etmiştir Katılımcıların 25rsquoinin (n=72) ailesinde psikiyatrik bir hastalık nedeni ile

tedavi goumlren bir aile uumlyesi olduğu belirlenmiştir 622rsquosi (n=179) kuumlccediluumlk yaşta aile iccedilerisinde bir kayıp

yaşamıştır

BDOuml kesme puanı 17 ve altı puanlar duumlşuumlk depresif belirtiler 17rsquonin uumlzerindekiler ise yuumlksek depresif

belirtiler olarak değerlendirilmiş ve yapılan istatistiksel analizde 67 hastada (232) depresif belirti

duumlzeyi duumlşuumlk (BDOumllt17) 222 hastada (768) depresif belirti duumlzeyi yuumlksek (BDOumlgt17) bulunmuştur

Hastaların sosyodemografik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Kadınların 189rsquo (n=10) unun erkeklerin 881lsquoinin (n=210) depresif belirti duumlzeyinin yuumlksek olduğu

belirlenmiştir Cinsiyetlerine goumlre hastaların depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık olduğu

belirlenmiştir Kadınlarda 17 ve uumlstuuml puan alanların oranının erkeklerden daha yuumlksek olduğu

belirlenmiştir (χsup2=118 p=004) (tablo1)

Medeni durum hastaların depresif belirti duumlzeylerini etkilememiştir (χsup2=166 pgt005) (tablo1)

Hastaların eğitim durumlarına goumlre depresif belirtileri arasında anlamlı farklılık belirlenmiştir Eğitim

duumlzeyi lise ve uumlstuuml grupta depresif belirti duumlzeyi yuumlksek bulunmuştur (χsup2=1358 p=0009) (tablo1)

Ailede psikiyatrik tedavi goumlren bir birey varlığında hastaların depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı

farklılık olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Ailesinde psikiyatrik tedavi goumlren bireylerin depresyon duumlzeyleri yuumlksek

ccedilıkmıştır (χsup2=1129 p=0001) (tablo1)

Ccedilalışmaya katılan hastaların 132rsquosi (n=38) alkol 331rsquoi (n=95) madde 46rsquosı (n=13) her ikisini

de kullanan aile uumlyesine sahiptir 491rsquoinin ise ailesinde alkol ya da madde kullanan yoktur Hastalar

depresif belirti duumlzeylerine goumlre ailesinde alkol ya da madde kullanan hastalarla kullanmayanlar

arasında anlamlı farklılık olduğu belirlemiştir Ailesinde alkol ya da madde kullanan birey bulunan

hastaların depresif belirti

duumlzeyleri yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=1523 p=0002) (tablo1)

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Hastalara ccedilocukluk ccedilağında aile uumlyeleri ile ilgili kayıp yaşayıp yaşamadıkları sorulmuş 18 yas

oumlncesinde kayıp yaşayan hastaların 45 ebeveynini 10 kardeşini 35 buumlyuumlkanne

buumlyuumlkbabasını 2rsquo si ccedilocuğunu 8 diğer yakınlarını kaybettiklerini dile getirmişlerdir Kayıp

yaşadıkları bireye goumlre depresif duumlzeyleri arasında bir farklılık yaşanmazken kayıp yaşama

durumunun hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılığa yol accediltığı goumlruumllmuumlştuumlr Kayıp

oumlykuumlsuuml olan bireylerde depresif belirti duumlzeyi yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=295 p=005) (tablo1)

Hastalara şiddete uğrayıp uğramadıkları uğradılar ise fiziksel soumlzel ya da cinsel şiddet tiplerinden

hangisine maruz kaldıkları sorulmuş şiddete maruz kalmış hastaların 10rsquou cinsel 38rsquoi fiziksel

52rsquosi soumlzel şiddete maruz kaldıklarını belirtmişlerdir Şiddete uğrama durumlarına goumlre hastaların

depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir Şiddete maruz kalanlarda

depresif belirti duumlzeyi yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=1157 p=0009) (Tablo1) Ancak şiddetin şekli depresyon

uumlzerinde belirleyici olmamıştır (pgt005)

Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Ccedilalışmaya katılan hastaların madde kullanma biccedilimlerine ve madde kullanma suumlrelerine goumlre depresif

belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık yoktur (pgt005) (Tablo2)

Madde kullanma nedenleri hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılık yaratmaktadır

(χsup2=930 p=0041) (Tablo2)

Madde bağımlılığı nedeni ile hastaneye yatış sayısının hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı

farklılığa yol accediltığı bulunmuştur (χsup2=722 p=0027) (Tablo2)

Hastaların kişilik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Ccedilalışmaya katılan hastaların MKErsquoden aldıkları puanlar BDOuml kesme puanına goumlre

değerlendirildiğinde hastaların zarardan kaccedilınma işbirliği yapma ve kendini aşma boyutlarında

depresif belirti duumlzeylerinde farklılık olduğu saptanmıştır Depresyon puanları 18 ve uumlzerinde olan

hastaların zarardan kaccedilınma puanları daha yuumlksek bulunurken (t=-219 p=003) iş birliği yapma

(t=340 p=001) ve kendini aşma (t=249 p=0013) puanları daha duumlşuumlk bulunmuştur (tablo3)

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Hastaların bağlanma oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Hastaların BDOuml kesme puanına goumlre YİYErsquoden aldıkları puanlar karşılaştırılmış ve yapılan t testinde

hastaların kaccedilıngan bağlanma puanları arasında ise anlamlı duumlzeyde farklılık olduğu belirlenmiştir

(t=220 p=004) Depresif belirti duumlzeyi yuumlksek olanlarda kaccedilıngan bağlanma puanları duumlşuumlk ccedilıkmıştır

(tablo4)

TARTIŞMA

Son yıllarda uumllkemizde madde kullanımı nedeni ile tedavi başvurusunda bulunan hastalarla yapılan

ccedilalışmalarda hastaların ccediloğunluğunun erkek genccedil erişkin bekacircr ya da ayrılmış bir işte ccedilalışmayan

ya da duumlzensiz ccedilalışan ve eğitim yılı yuumlksek bireyler olduğu bildirilmiştir (3536) Bizim ccedilalışma

grubumuzu oluşturan hastaların da genel olarak benzer demografik oumlzelliklere sahip oldukları

belirlenmiştir

Yapılan ccedilalışmalar madde kullanım bozukluklarının diğer psikiyatrik bozukluklarla bir arada goumlruumllme

oranının bir hayli yuumlksek olduğunu ortaya koymaktadır (2336) Depresyon madde kullanım

bozukluklarına sıklıkla eşlik eden ruhsal sorunlardan biridir (3637) Alkol veya madde bağımlılarındaki

psikiyatrik komorbiditeye youmlnelik yapılan ccedilalışmalarda madde bağımlılığı olan hastaların 192 ila

79rsquounda depresif bozuklukların goumlruumllduumlğuuml bildirilmektedir (436-38) Alkol bağımlıları ile yapılan bir

başka araştırmada yaşam boyu majoumlr depresyon sıklığı 35 olarak belirtilmiştir (37) Bizim

ccedilalışmamıza katılan hastaların 768rsquoinde depresif belirti duumlzeyi yuumlksek bulunmuştur Bu sonuccedil

bağımlı hastalarda depresif belirtilerin bir hayli yaygın olduğunu desteklemektedir

Darccedilın ve arkadaşlarının (36) yatarak tedavi goumlren bağımlı hastalarla yaptığı ccedilalışmada Eksen I ya da

Eksen II ek tanının varlığına goumlre hastaların yaşının medeni durumunun ve eğitim suumlresinin

değişmediğini belirtmiştir Bizim ccedilalışmamızda da yaş ve medeni duruma goumlre hastaların depresyon

oranları arasında anlamlı bir farklılık bulunmazken cinsiyet ve eğitim duumlzeyinin hastaların depresif

belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılığa yol accediltığı belirlenmiştir Ccedilalışmamıza goumlre erkeklerde depresif

belirti duumlzeyi anlamlı duumlzeyde daha yuumlksektir Depresyonun genel popuumllasyonda kadınlarda daha

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

yaygın goumlruumllduumlğuuml (39) bilinmekle birlikte ccedilalışma grubumuzu oluşturan hastalar iccedilinde kadın oranının

bir hayli duumlşuumlk olmasının bu sonucu ortaya ccedilıkarmış olabileceği duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr Ccedilalışmamızda eğitim

duumlzeyinin de hastalardaki depresif belirti oranlarını etkilediği ve genel olarak eğitim duumlzeyi yuumlkseldikccedile

depresyon goumlruumllme oranının arttığı belirlenmiştir

Ailede ruhsal hastalık madde kullanımı iccedilin risk faktoumlrleri arasında yer almaktadır (40) Ccedilalışmamıza

goumlre her doumlrt hastadan biri ruhsal bir hastalık nedeni ile tedavi goumlrmuumlş bir aile uumlyesine sahiptir Aile

uumlyelerinde ruhsal hastalığın bulunması hastalarda depresif belirti oranını yuumlkseltmektedir Yazında

ebeveyn ruhsal hastalıklarının yaşamın ileri doumlnemlerinde ve sonraki kuşaklarda anksiyete ve

depresyona yol accediltığı belirtilmektedir (41)

Mevcut ccedilalışmalar madde kullananların diğer aile uumlyelerinde madde kullanım yaygınlığının yuumlksek

olduğunu goumlstermektedir (4243) Bizim sonuccedillarımız da bu youmlnde olup her iki hastadan birinin

ailesinde alkol madde ya da her ikisini de kullanan bir kişi bulunmaktadır Ccedilalışmamıza goumlre ailedeki

madde kullanım durumu bağımlı hastalardaki depresif belirti goumlruumllme oranını etkilemekte ve ailesinde

madde kullanımı olan hastalarda depresif belirtiler daha yaygın olarak goumlruumllmektedir

Yetişkin yaşamında depresyona olan yatkınlığın ccedilocukken anneyle kurulan ilişkide kayıplar aksamalar

ilişkili olduğu ileri suumlruumllmektedir (44) Ebeveyn kaybı ise madde kullanımına zemin hazırlayan risk

faktoumlrleri arasındadır (45) Ccedilalışmamızda hastaların yarıdan fazlası kuumlccediluumlk yaşta aile iccedilerisinde bir

kayıp yaşamış ve kayıp yaşayan bağımlı hastalarda yaşamayanlara goumlre depresif belirti duumlzeyleri

daha yuumlksek bulunmuştur Erken ccedilocukluk doumlnemindeki kayıp yaşantısının depresif belirtiler

geliştirmeye karşı daha duyarlı hale getirdiği saptanmıştır (46)

Madde bağımlıları arasında ccediloğul madde kullanımı sıktır (36) Ccedilalışmamıza katılan hastalarda da

ccediloğul madde kullanım oranı daha yuumlksektir Kullanılan madde tuumlruuml sayısı ile depresif belirti duumlzeyi

arasında pozitif youmlnde ilişki olduğu bildirilmiştir (47) Ccedilalışmamızda da ccediloğul madde kullanan

hastalarda depresif belirti oranı daha yuumlksektir ancak bu durum istatistiksel olarak anlamlı duumlzeyde

bulunmamıştır

Alkol madde bağımlılığında remisyon ve relaps bağımlılığın doğal gidişini belirleyen iki temel suumlreccediltir

Alkol madde bağımlısı hastaların yarısından fazlasının arındırma tedavisi sonrası relaps yaşadıkları

bu relapsların sıklıkla olumsuz duygusal durumların tetiklediği depresyon anksiyete gibi bozukluklar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

nedeni ile meydana geldiği goumlruumllmuumlştuumlr (4849) Ancak alkol madde kullanım bozukluğuna eşlik eden

psikiyatrik bozukluklar bağımlılığın tanı gidiş ve tedavisini guumlccedilleştirmekte tedaviyi bırakma sıklığını

arttırmaktadır (50) Oumlzellikle eşlik eden depresif belirtiler bağımlılıkta var olan sorunların şiddetini

arttırmaktadır (51) Alkolizmde goumlzlenen relapsların genel olarak depresif belirtiler eşliğinde geliştiğini

ileri suumlruumllmuumlştuumlr (51) Bizim ccedilalışmamızda da depresif belirtileri yuumlksek olan kişilerde hastanede yatış

sayısının daha fazla olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Bu durum madde kullanımına depresyonun eşlik etmesi ile

tedavi arayışı sıklığının arttığını duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr Choi ve Jeong (52) ccedilalışmalarında depresif alkol

bağımlılarında yatışların arttığından soumlz etmişlerdir Alkol bağımlılarında depresif duygu durumun

ruminatif duumlşuumlnce yapısını desteklediğini bu duumlşuumlncenin maladaptif bir şekilde bireyi sorunlarına

ccediloumlzuumlm bulmaktan uzaklaştırdığı ve tedavi suumlrecinin olumsuz etkilendiğini duumlşuumlnuumllmektedir (5354)

Bağımlılık davranışında kişiliğin roluuml vurgulansa da yatkınlığı belirleyen oumlzguumll bir kişilik yapısı

tanımlanmamıştır Ancak bağımlı guumlvensiz engellenme eşiği duumlşuumlk kişilerde madde kullanım

bozukluklarına sık rastlandığı belirtilmiştir (55) Ccedilalışmamızda ise depresif belirti duumlzeyi yuumlksek olan

hastaların zarardan kaccedilınma puanlarının daha yuumlksek işbirliği yapma ve kendini aşma puanlarının

daha duumlşuumlk olduğu belirlenmiştir Zarardan kaccedilınma sıklıkla psikiyatrik bozukluklarda goumlruumllen bir

oumlzelliktir (56) Zarardan kaccedilınan bireyler gelecekte olabilecek sorunlar iccedilin koumltuumlmser endişeler

belirsizlik korkusu gibi pasif kaccedilınma davranışları goumlsteren kişiler olarak tanımlanmakta ve bu kişilerin

depresyon geliştirme olasılıklarının yuumlksek olduğu belirtilmektedir (3357) Yuumlksek zarardan

kaccedilınmanın yanı sıra duumlşuumlk işbirliği yapma da depresyona yatkınlığı arttırmaktadır (57) Depresyon

tanılı hastalardan elde edilen bu sonuccedillar ccedilalışma bulgularımız ile uyumlu goumlruumlnmekle birlikte kendini

aşma boyutunda farklılık goumlstermektedir Kendini aşma olgunluk goumlstergesidir Ccedilevre ile ilgili

farkındalık ve hayata daha geniş bir accedilıdan bakış accedilısı sağlar Bazı araştırma sonuccedillarında

depresyonlu hastaların kendini aşma puanlarının yuumlksek bulunması ccedilalışma bulgularımız ile

ccedilelişmektedir Bizim ccedilalışmamızda kendini aşma puanları duumlşuumlk ccedilıkmıştır Bu sonuccedil bize oumlrneklem

grubunun alkol madde bağımlılarından seccedililmiş olmasının buna neden olduğunu duumlşuumlnduumlrmektedir

Reedsrsquoin teorisine goumlre psikolojik iyilik hali ile kendini aşma arasında doğrusal bir ilişki vardır Yazında

alkol madde bağımlılarında psikolojik iyilik halinde azalmanın kendini aşma da yetersizliğe neden

olduğu bildirilmiştir (5859) Kendini aşma kendini unutma kişilerarası oumlzdeşim ve manevi kabulden

oluşmaktadır ve kendini aşan bireyler yaratıcı bencil olmayan manevi duyguları olan idealist

bireylerdir (34) Cloninger klinik ccedilalışmalarda duumlşuumlk kendini aşmanın şizoid ve duumlrtuumlsel kişiliklerle

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

bağlantılı olduğunu goumlstermiştir (60) Bu doğrultuda bağımlı hastalarda yaygın olarak goumlruumllen depresif

belirtilerin hastaların yuumlksek duumlzey zarardan kaccedilınma duumlşuumlk duumlzey iş birliği yapma kendini aşma

oumlzellikleriyle ilişkili olabileceği duumlşuumlnuumllebilir

Temeli bebeklik doumlneminde oluşan bağlanma biccedilimi bireyin kişilik gelişiminde davranışlarında ve ruh

sağlığında buumlyuumlk bir oumlneme sahiptir (60) Yapılan ccedilalışmalar bağlanma biccedilimi ile riskli davranışlar

arasında ilişki olduğunu ortaya koymuştur (61) Genellikle kaygılı bağlanma anksiyete ve depresyonla

ilişkilendirilirken kaccedilıngan bağlanma dışavurum bozuklukları oumlzellikle de davranım bozukluklarıyla

ilişkilendirilmiştir (62) Bağlanma biccedilimi ile madde kullanımı arasındaki ilişkiyi araştıran ccedilalışmalara

bakıldığında madde kullanımının guumlvensiz bağlanma ile ilişkili olduğu goumlsterilmiştir (11126063)

Ebeveynleri ile guumlvenli bağlanma geliştiremeyenlerin madde kullanma eğilimleri artmaktadır (61)

Madde kullanan ergenlerle yapılan bir ccedilalışmada guumlvensiz bağlanma geliştirmişlerde madde kullanım

oranının yuumlksek olduğunu goumlstermektedir (60) Bununla birlikte ccedilalışmamızda depresif belirti duumlzeyi

duumlşuumlk hastalarda kaccedilınan bağlanmanın daha yuumlksek olduğu belirlenmiştir Kaccedilınmacı bağlanmada

bireylerin sorunlardan ve ccediloumlzuumlm arayışlarından kaccedilındıkları goumlruumllmektedir (7) Bu sonuccedil bize depresif

belirtileri olan hastaların sorunlar karşısında daha fazla ccediloumlzuumlm arayışı iccedilinde olduklarını

duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr

Ccedilalışmamızın bazı kısıtlılıkları bulunmaktadır En oumlnemli kısıtlılık ccedilalışmanın kesitsel bir ccedilalışma

olmasıdır Depresif belirti ve mizaccedil- karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri arasındaki ilişkinin

belirlenmesinde daha kesin sonuccedillar elde edebilmek iccedilin yapılacak bir takip ccedilalışmasının sonuccedilları

daha değerli olabilir Ccedilalışmada alkolmadde bağımlılarında depresif belirti goumlsterme durumları mizaccedil-

karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri accedilısından değerlendirilmiştir Diğer bir kısıtlılık ccedilalışmamızda

kullandığımız oumllccedileklerin oumlz bildirim oumllccedilekleri olmasıdır Bu oumllccedilekler kişinin beyanına dayalı oldukları

iccedilin her zaman doğru yanıt alınmayabilmekte katılımcı sosyal ccedilevresi ve kuumlltuumlrel oumlzelliklerine goumlre

farklı bakış accedilıları geliştirebilmektedir Ccedilalışmamız alkol-madde bağımlısı hasta grubunda

depresyonun kişilik ve bağlanma ilişkisini araştırmış ilk ccedilalışma olmasından dolayı klinik literatuumlre

oumlnemli katkısı olacağı kanısındayız

Tuumlm bu kısıtlılıklara rağmen elde edilen bulgular madde bağımlılarında depresyonun dikkate alınması

gereken oumlnemli bir sorun olduğunu goumlstermektedir Ccedilalışmamız bazı demografik kişilik ve bağlanma

oumlzelliklerinin hastaların depresyon duumlzeylerini etkilediğini ortaya koymuştur Bulgularımıza dayanarak

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

hastalardaki eşlik eden depresif belirtilerin tedavi edilmesi kadar bu sorunlara yatkınlık yaratan kişilik

ve bağlanma oumlzelliklerinin de ele alınmasının uzun suumlreli bağımlılık tedavisinde yararlı olabileceği

duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr

KAYNAKLAR

1 Driessen M Veltrup C Wetterling T John U Dilling H Axis I and axis II comorbidity in alcohol

dependence and the two types of alcoholism Alcohol Clin Exp Res 19982277ndash86

2 Fridrici C Leichsenring-Driessen C Driessen M Wingenfeld K Kremer G Beblo T The

individualized alcohol Stroop task no attentional bias toward personalized stimuli in alcohol-

dependents Psychol Addict Behav 2013 27 62ndash70

3 Foulds JA Douglas Sellman J Adamson SJ Boden JM Mulder RT Joyce PR Depression

outcome in alcohol dependent patients an evaluation of the role of independent and

substance-induced depression and other predictors J Affect Disord 2015 15503-10

4 Lubman DL Allen NB Rogers N Cementon E Bonomo Y The impact of co-occurring mood

and anxiety disorders among substance-abusing youth J Affect Disord 2007103105-12

5 Bottonari KA Roberts JE Kelly MAR Kashdan TB Ciesla JA A prospective investigation of

the impact of attachment style on stress generation among clinically depressed

individuals Behav Res ampTher 200745179ndash188

6 Rholes WS Simpson JA Kohn JL Wilson CL Martin AM Tran S Kashy DA Attachment

orientations and depression a longitudinal study of new parents J Pers Soc Psychol 2011

100567-86

7 Bartholomew K Horowitz LM Attachment styles among young adults a test of a four-category

model J Pers Soc Psychol 1991 61226-44

8 Hazan C Shaver PRRomantic love conceptualized as an attachment process Journal of

Pers Soc Psychol 1987 52 511ndash524

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

9 Abdul Kadir NB Bifulco A Insecure attachment style as a vulnerability factor for depression

recent findings in a community-based study of Malay single and married mothers Psychiatry

Res 2013210919-24

10 Khantzian EJ Treating addiction as a human process Lanham Jason Aronson2007 Books

11 Wyrzykowska E Głogowska K Mickiewicz K Attachment relationships

among alcohol dependent persons Alcoholism and Drug Addiction 2014 27 145-161

12 Wedekind D Bandelow B Heitmann S Havemann-Reinecke U Engel KR Huether G

Attachment style anxiety coping and personality-styles in withdrawn alcohol addicted

inpatients Subst Abuse Treat Prev Policy 2013 8 1

13 Thorberg FA Young RM Sullivan KA Lyvers M Hurst CP Connor JP Feeney GFX

Alexithymia in alcohol dependent patients is partially mediated by alcohol expectancy Drug

Alcohol Depend 2011116238ndash241

14 Wilkinson RB Mulcahy R Attachment and interpersonal relationships in postnatal depression

J Reprod Infant Psychol 201028 252ndash265

15 Troxel WM Cyranowski JM Hall M Frank E Buysse DJ Attachment anxiety relationship

context and sleep in women with recurrent major depression Psychosom Med 2007 69692ndash

699

16 Conradi HJ de Jonge P Recurrent depression and the role of adult attachment A prospective

and a retrospective study J Affect Disord 200911693ndash99

17 Cloninger CR Sigvardsson S Bohman M Childhood personality predicts alcohol abuse in

young adults Alcohol Clin Exp Res 1988 12 494-505

18 Eysenck HJ Eysenck SBG Manual of the Eysenck Personality Questionnaire London

Hodder and Stoughton1975

19 Shin SH Hong HG Jeon SM Personality and alcohol use The role of impulsivity Addict

Behav 201237102-7

20 Pennay A Cameron J Reichert T Strickland H Lee NK Hall K et al

A systematic review of interventions for co-occurring substance use disorder and borderline

personality disorder J Subst Abuse Treat 201141363-73

21 Hemphill JF Hare RD Wong S Psychopathy and recidivism A review Legal Crımınol Psych

1998 3 139-170

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

22 Porter S Woodworth M lsquoIm sorry I did ithellip but he started itrsquo A comparison of the official and

self-reported homicide descriptions of psychopaths and nonpsychopathsrdquo Law Hum Behav

2007 31 91-107

23 Hare RD Manual for the Revised Psychopathy Checklist (2nd ed) Toronto Canada Multi-

Health Systems 2003

24 Vergeacutes A Jackson KM Bucholz KK Trull TJ Lane SP Sher KJ Personality disorders and the

persistence of substance use disorders A reanalysis of published NESARC findings J

Abnorm Psychol 2014123 809-20

25 Griffith JW Zinbarg RE Craske MG Mineka S Rose RD Waters AM et al Neuroticism as a

common dimension in the internalizing disorders Psychol Med 201040 1125ndash1136

26 Noteboom A Beekman ATF Vogelzangs N Pennin B WJH Personality and social support

as predictors of first and recurrent episodes of depression J Affect Disord 2016 190 156ndash

161

27 Najt P Fusar-Poli P Brambilla P Co-occurring mental and substance abuse disorders a

review on the potential predictors and clinical outcomes J Psychiatr Res 2011 186 159ndash164

28 Dagher RK Green KM Does depression and substance abuse co-morbidity affect

socioeconomic status Evidence from a prospective study of urban African Americans J

Psychiatr Res 2015 225 115-121

29 Beck AT Ward CH Mendelson M Mock J Erbaugh J An inventory for measuring depression

Arch Gen Psychiatry 19614561-71

30 Hisli N Beck Depresyon Envanterinin geccedilerliliği uumlzerine bir ccedilalışma Turk J Psychol

19886118-22

31 Brennan KA Shaver P R Attachment styles and personality disorders Their connections to

each other and to parental divorce parental death and perceptions of parental caregiving J

Pers 1998 66 835-878

32 Suumlmer N Guumlngoumlr D Yetişkin bağlanma stilleri oumllccedileklerinin Tuumlrk oumlrneklemi uumlzerinde

psikometrik değerlendirmesi ve kuumlltuumlrlerarası bir karşılaştırma Turk J Psychol 1999 14 71-

109

33 Cloninger CR Svrakic DM Przybeck TR A psychobiological model of temperament and

character Arch Gen Psychiatry 1993 50 975-990

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

34 Koumlse S Sayar K Ak İ Aydın N Kalelioğlu Uuml Kırpınar İ et al Turkish version of the

Temperament and Character Inventory (TCI) Reliability validity and factorial structure Bull

Clin Psychopharmacol 200414107-131

35 Guumlleccedil MY Elbay RY Şayakccedilı S Meteris H Hariri AG Tezcan AE Yatan psikiyatri

hastalarında madde kullanımı ve hastalıklara goumlre dağılımı Retrospektif bir ccedilalışma Duumlşuumlnen

Adam 2010 23166-173

36 Enez-Darccedilın A Nurmedov S Noyan CO Yılmaz O Dilbaz N Oumlzel Bir Bağımlılık Merkezinde

Yatarak Tedavi Goumlren Hastalarda Psikiyatrik Eş Tanının Bağımlılığın Seyri ile İlişkisi Duumlşuumlnen

Adam 2015 28196-203

37 Oumlner H Tamam L Levent BA Oumlner S Alkol bağımlılığı olan yatan hastalarda Eksen I ve

Eksen II eş tanılarının değerlendirilmesi Klin Psikofarmakol Bul 200212 14-22

38 İnce A Doğruer Z Tuumlrkccedilapar MH Erken ve geccedil başlangıccedillı erkek alkol bağımlılarında

sosyodemografik klinik ve psikopatolojik oumlzelliklerin karşılaştırılması Klin Psikiyatr Derg 2002

5 82-91

39 Yaşar RM Depresyonun kadınlaşması Fırat Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

2007172251-281

40 Clark DB Cornelius JR Kirisci L Tarter RE Childhood risk categories for adolescent

substance involvement a general liability typology Drug Alcohol Depend 2005 77 13ndash21

41 Guumlltekin BK Ruhsal Bozuklukların Oumlnlenmesi Kavramsal Ccedilerccedileve ve Sınıflandırma

Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 20102583594

42 Evren C Oumlgel K Alkolmadde bağımlılarında dissosiyatif belirtiler ve ccedilocukluk ccedilağı travması

depresyon anksiyete ve alkolmadde kullanımı ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 2003 430-

37

43 Alikaşifoğlu M Madde kullanımı risk faktoumlrleri ve koruyucu faktoumlrler Adolesan Sağlığı

Sempozyum Dizisi 200543 73-83

44 Tuumlzuumln O Sayar K Bağlanma Kuramı ve Psikopatoloji Duumlşuumlnen Adam 20061924-39

45 Akfert SK Ccedilakıcı E Ccedilakıcı M Uumlniversite oumlğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları

ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 20091040-47

46 Slavich GM Monroe SM Gotlib IH Early parental loss and depression history Associations

with recent life stress in major depressive disorder J Psychiatr Res 201145 1146-1152

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

47 Westermeyer J Wahmanholm K Thuras P Effects of childhood physical abuse on course and

severity of substance abuse Am J Addict 2001 10101-110

48 Yılmaz A Can Y Bozkurt M Evren C Alkol ve Madde Bağımlılığında Remisyon ve

Depreşme Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 2014 6 243-256

49 Hiremath P Naregal P Chendake M Mohite VR Factors affecting alcohol relapse among

alcoholic clients at Tertiary care Hospital IJAR 2015 5784-786

50 Weich L Pienaar W Occurrence of comorbid substance use disorders among acute

psychiatric inpatients at Stikland Hospital in the Western Cape South Africa Afr J Psychiatry

(Johannesbg) 2009 12 213-217

51 Greenfield SF Weiss RD Muenz LR Vagge LM Kelly JF Bello LR et al The effect of

depression on return to drinking Arch Gen Psychiatry 1998 55 259-265

52 Choi BY Jeong HCrelationship between alcohol dependence and depression of alcohol

dependent ınpatients IJBSBT 2015 7 375-382

53 Ekinci O Arman AR Melek I Bez Y Berkem M The phenomenology of autistic regression

Subtypes and associated factors ECAP 20122123ndash29

54 Janowsky DS Fawcett J Meszaros K Verheul R Core heritable personality characteristics

and relapse in alcoholics Alcohol Clin Exp Res 2001 2594-98

55 İbiloğlu AO Ccediliccedilek U Kalkan E Nikotin bağımlılığında mizaccedil klinik ve demografik oumlzellikler

Literatuumlr Sempozyum 2014133-39

56 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Turk J Psychol 2012 27 21-30

57 Hansenne M Reggers J Pinto E Kjiri K Ajamier A Ansseau M Temperament and character

inventory (TCI) and depression J Psychiatric Res 1999 33 31-36

58 Diacuteaz LP Alba H Sanchez IM Vulnerability to alcohol consumption spiritual transcendence

and psychosocial well-being test of a theory Rev Latino-Am Enfermagem 2016242702

59 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Tuumlrk Psikoloji Dergisi 2012 27 21-30

60 Coumlmert IT Oumlgel K Madde kullanan ergenlerin bağlanma stilleri Addicta 2014 1 9-40

61 Morsuumlnbuumll Uuml Attachment and risk taking are they interrelated IJoSS 20094 233-7

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

62 Kesebir S Oumlzdoğan KS Uumlstuumlndağ MF Bağlanma ve psikopatoloji Psikiyatride Guumlncel

Yaklaşımlar 20113 321-42

63 Kassel JD Wardle M Roberts JE Adult attachment security and college student substance

use Addict Behav 2007 32 1164-1176

Tablo 1 Hastaların demografik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Cinsiyet

Kadın

Erkek

8 (119)

59 (881)

42 (189)

180 (811)

118 004

Medeni durum

Evli

Boşanmış

Bekar

34 (50)

29 (44)

4 (6)

107 (48)

88 (40)

25 (12)

166 gt005

Eğitim duumlzeyi

Okur yazar

İlkoumlğretim

Ortaoumlğretim

Lise

Yuumlksekokulfakuumllte

4 (6)

11 (164)

18 (269)

26 (388)

8 (119)

2 (09)

30 (135)

50 (225)

75 (338)

65 (293)

1358 0009

Aile uumlyelerinde ruhsal hastalık varlığı

Evet

Hayır

2 (3)

65 (97)

45 (203)

177 (797)

1129 0001

Aile uumlyelerinde alkol ya da madde

kullanımı

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Yok

Var

45 (672)

22 (328)

93 (435)

121 (565)

1523 0002

Kayıp yaşama

Yok

Var

31 (463)

36 (537)

77 (347)

145 (653)

295 005

Şiddete maruz kalma

Yok

Var

25 (373)

40 (607)

88 (396)

136 (624)

1157 0009

Tablo 2 Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Madde kullanma biccedilimi

Sadece madde kullanan

Sadece alkol kullanan

Alkol-madde birlikte kullanan

6 (8)

28 (43)

33 (49)

18 (8)

80 (36)

124 (56)

091 gt005

Madde kullanma suumlresi

3 aydan az

4 ay-1 yıl

1-5 yıl

5 yıldan fazla

2 (6)

11 (28)

14 (35)

12 (31)

21 (14)

29 (19)

42 (28)

59 (39)

442 gt005

Madde kullanma nedenleri

Popuumller olmak

Problemlerden kaccedilmak

Merak

Guumlveni arttırmak

Ben bağımlı olmam

Keyif almak

1 (24)

9 (22)

17 (415)

2 (49)

4 (98)

8 (195)

18 (119)

43 (285)

37 (245)

9 (6)

6 (4)

38 (252)

930 0041

Madde kullanma nedeni ile

hastaneye yatış sayısı

1 yatış

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

2 yatış

3 yatış ve daha fazlası

25 (379)

41 (606)

1 (15)

96 (434)

110 (498)

15 (68)

722 0027

Tablo 3 Hastaların BDOuml puanlarına goumlre MKErsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Yenilik arayışı

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2133plusmn338

2051plusmn328

199

048

Zarardan kaccedilınma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1656plusmn401

1757plusmn371

-219

003

Oumlduumll Bağımlılığı

BDOuml 17 puan altı

65

1134plusmn297

149

013

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml 222 1093plusmn250

Sebat etme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

Kendini youmlnetme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

65

222

420plusmn139

399plusmn164

2264plusmn421

2122plusmn368

098

140

032

019

İşbirliği yapma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2373plusmn432

2079plusmn418

340

001

Kendini aşma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1756plusmn353

1647plusmn361

249

001

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Tablo 4 Hastaların BDE puanlarına goumlre YİYE rsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Guumlvenli Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

3304plusmn878

3157plusmn812

126

021

Kaccedilıngan Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2941plusmn743

2542plusmn731

220

004

Kaygılı Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

6681plusmn1422

6482plusmn1512

094

034

Page 8: Author's Accepted Manuscript · ACCEPTED MANUSCRIPT 2017 GİRİŞ Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi gören hastaların büyük çoğunluğu depresif yakınmalardan úikâyet

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

goumlsterir Beck ve arkadaşları (29) tarafından geliştirilen oumllccedileğin Tuumlrkccedile geccedilerlilik ve guumlvenilirlik

ccedilalışmaları yapılmıştır Oumllccedileğin kesme puanı 17rsquodir (30)

Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri (YİYE) Brennan ve arkadaşları tarafından geliştirilen

bağlanmadaki yakın ilişkilerde yaşanan kaygı ve başkalarından kaccedilınmayı oumllccedilen temel iki boyuttan

oluşan 36 maddelik bir oumllccedilektir (31) Oumllccedileğin iccedil tutarlılık katsayıları sırasıyla 086 ve 090 olarak

bulunmuştur (32)

Mizaccedil ve Karakter Envanteri (MKE) Cloningerin kişilik kuramını temel alarak geliştirdiği MKE 240

maddeden oluşan Doğru ya da Yanlış şeklinde yanıtlanan bir kendini değerlendirme oumllccedileğidir (33)

Bu 7 faktoumlrluuml kişilik envanterinin geccedilerlik ve guumlvenirliği hem genel popuumllasyonda hem de psikiyatrik

hastalarda sınanmış ve tekrarlanmıştır (34) MKE yenilik arayışı (YA) zarardan kaccedilınma (ZK) oumlduumll

bağımlılığı (OumlB) ve sebat etme (SE) olmak uumlzere doumlrt mizaccedil boyutunu ve kendini youmlnetme (KY)

işbirliği yapma (İY) ve kendini aşma (KA) olmak uumlzere uumlccedil karakter boyutunu değerlendiren sorular

iccedilerir Uumllkemizde MKErsquonin Tuumlrkccedile geccedilerlik ve guumlvenilirlik ccedilalışması Koumlse ve arkadaşları tarafından

yapılmıştır (34)

İstatistiksel değerlendirme

Veriler SPSS 150 for Windows paket programı ile değerlendirilmiştir İstatistiksel değerlendirmelerde

kategorik değişkenler arasındaki ilişkileri değerlendirmek uumlzere ki-kare testi iki gruba ait ortalamalar

arasındaki farkı değerlendirmek iccedilin t-testi uygulanmıştır Niteliksel verilerinin karşılaştırılmasında Ki-

kare testi kullanılmıştır Sonuccedillar 95rsquolik guumlven aralığında anlamlılık plt005 olarak kabul edilmiştir

BULGULAR

Demografik oumlzellikler

Ccedilalışmaya katılan hastaların yaş ortalaması 325plusmn110rsquodir olup 505rsquoi (n=145) 20 yaş altındadır

Katılımcıların 827rsquosi (n=239) erkektir Eğitim durumu 235rsquoinde (n=67) ortaokul 349rsquounda lise

(n=101) 253rsquouumlnde uumlniversite (n=73) geri kalanında ilkokul duumlzeyindedir (n=48) Hastaların 509rsquou

(n=147) oumlğrenci 339rsquou (n=98) boşanmıştır Boşanmış olanların 176rsquosı (n=18) boşanma sebebinin

alkol ve madde kullanımı nedeni ile gerccedilekleştiğini bildirmiştir

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Klinik oumlzellikler

Araştırmaya katılan hastaların kullandığı maddelerin başında alkol (889) (n=256) gelmektedir

Hastaların 51rsquoi (n=147) ccediloğul madde 38rsquosi (n=109) sadece alkol 11rsquoi (n=31) sadece bir madde

kullandığını ifade etmiştir Katılımcıların 25rsquoinin (n=72) ailesinde psikiyatrik bir hastalık nedeni ile

tedavi goumlren bir aile uumlyesi olduğu belirlenmiştir 622rsquosi (n=179) kuumlccediluumlk yaşta aile iccedilerisinde bir kayıp

yaşamıştır

BDOuml kesme puanı 17 ve altı puanlar duumlşuumlk depresif belirtiler 17rsquonin uumlzerindekiler ise yuumlksek depresif

belirtiler olarak değerlendirilmiş ve yapılan istatistiksel analizde 67 hastada (232) depresif belirti

duumlzeyi duumlşuumlk (BDOumllt17) 222 hastada (768) depresif belirti duumlzeyi yuumlksek (BDOumlgt17) bulunmuştur

Hastaların sosyodemografik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Kadınların 189rsquo (n=10) unun erkeklerin 881lsquoinin (n=210) depresif belirti duumlzeyinin yuumlksek olduğu

belirlenmiştir Cinsiyetlerine goumlre hastaların depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık olduğu

belirlenmiştir Kadınlarda 17 ve uumlstuuml puan alanların oranının erkeklerden daha yuumlksek olduğu

belirlenmiştir (χsup2=118 p=004) (tablo1)

Medeni durum hastaların depresif belirti duumlzeylerini etkilememiştir (χsup2=166 pgt005) (tablo1)

Hastaların eğitim durumlarına goumlre depresif belirtileri arasında anlamlı farklılık belirlenmiştir Eğitim

duumlzeyi lise ve uumlstuuml grupta depresif belirti duumlzeyi yuumlksek bulunmuştur (χsup2=1358 p=0009) (tablo1)

Ailede psikiyatrik tedavi goumlren bir birey varlığında hastaların depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı

farklılık olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Ailesinde psikiyatrik tedavi goumlren bireylerin depresyon duumlzeyleri yuumlksek

ccedilıkmıştır (χsup2=1129 p=0001) (tablo1)

Ccedilalışmaya katılan hastaların 132rsquosi (n=38) alkol 331rsquoi (n=95) madde 46rsquosı (n=13) her ikisini

de kullanan aile uumlyesine sahiptir 491rsquoinin ise ailesinde alkol ya da madde kullanan yoktur Hastalar

depresif belirti duumlzeylerine goumlre ailesinde alkol ya da madde kullanan hastalarla kullanmayanlar

arasında anlamlı farklılık olduğu belirlemiştir Ailesinde alkol ya da madde kullanan birey bulunan

hastaların depresif belirti

duumlzeyleri yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=1523 p=0002) (tablo1)

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Hastalara ccedilocukluk ccedilağında aile uumlyeleri ile ilgili kayıp yaşayıp yaşamadıkları sorulmuş 18 yas

oumlncesinde kayıp yaşayan hastaların 45 ebeveynini 10 kardeşini 35 buumlyuumlkanne

buumlyuumlkbabasını 2rsquo si ccedilocuğunu 8 diğer yakınlarını kaybettiklerini dile getirmişlerdir Kayıp

yaşadıkları bireye goumlre depresif duumlzeyleri arasında bir farklılık yaşanmazken kayıp yaşama

durumunun hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılığa yol accediltığı goumlruumllmuumlştuumlr Kayıp

oumlykuumlsuuml olan bireylerde depresif belirti duumlzeyi yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=295 p=005) (tablo1)

Hastalara şiddete uğrayıp uğramadıkları uğradılar ise fiziksel soumlzel ya da cinsel şiddet tiplerinden

hangisine maruz kaldıkları sorulmuş şiddete maruz kalmış hastaların 10rsquou cinsel 38rsquoi fiziksel

52rsquosi soumlzel şiddete maruz kaldıklarını belirtmişlerdir Şiddete uğrama durumlarına goumlre hastaların

depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir Şiddete maruz kalanlarda

depresif belirti duumlzeyi yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=1157 p=0009) (Tablo1) Ancak şiddetin şekli depresyon

uumlzerinde belirleyici olmamıştır (pgt005)

Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Ccedilalışmaya katılan hastaların madde kullanma biccedilimlerine ve madde kullanma suumlrelerine goumlre depresif

belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık yoktur (pgt005) (Tablo2)

Madde kullanma nedenleri hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılık yaratmaktadır

(χsup2=930 p=0041) (Tablo2)

Madde bağımlılığı nedeni ile hastaneye yatış sayısının hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı

farklılığa yol accediltığı bulunmuştur (χsup2=722 p=0027) (Tablo2)

Hastaların kişilik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Ccedilalışmaya katılan hastaların MKErsquoden aldıkları puanlar BDOuml kesme puanına goumlre

değerlendirildiğinde hastaların zarardan kaccedilınma işbirliği yapma ve kendini aşma boyutlarında

depresif belirti duumlzeylerinde farklılık olduğu saptanmıştır Depresyon puanları 18 ve uumlzerinde olan

hastaların zarardan kaccedilınma puanları daha yuumlksek bulunurken (t=-219 p=003) iş birliği yapma

(t=340 p=001) ve kendini aşma (t=249 p=0013) puanları daha duumlşuumlk bulunmuştur (tablo3)

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Hastaların bağlanma oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Hastaların BDOuml kesme puanına goumlre YİYErsquoden aldıkları puanlar karşılaştırılmış ve yapılan t testinde

hastaların kaccedilıngan bağlanma puanları arasında ise anlamlı duumlzeyde farklılık olduğu belirlenmiştir

(t=220 p=004) Depresif belirti duumlzeyi yuumlksek olanlarda kaccedilıngan bağlanma puanları duumlşuumlk ccedilıkmıştır

(tablo4)

TARTIŞMA

Son yıllarda uumllkemizde madde kullanımı nedeni ile tedavi başvurusunda bulunan hastalarla yapılan

ccedilalışmalarda hastaların ccediloğunluğunun erkek genccedil erişkin bekacircr ya da ayrılmış bir işte ccedilalışmayan

ya da duumlzensiz ccedilalışan ve eğitim yılı yuumlksek bireyler olduğu bildirilmiştir (3536) Bizim ccedilalışma

grubumuzu oluşturan hastaların da genel olarak benzer demografik oumlzelliklere sahip oldukları

belirlenmiştir

Yapılan ccedilalışmalar madde kullanım bozukluklarının diğer psikiyatrik bozukluklarla bir arada goumlruumllme

oranının bir hayli yuumlksek olduğunu ortaya koymaktadır (2336) Depresyon madde kullanım

bozukluklarına sıklıkla eşlik eden ruhsal sorunlardan biridir (3637) Alkol veya madde bağımlılarındaki

psikiyatrik komorbiditeye youmlnelik yapılan ccedilalışmalarda madde bağımlılığı olan hastaların 192 ila

79rsquounda depresif bozuklukların goumlruumllduumlğuuml bildirilmektedir (436-38) Alkol bağımlıları ile yapılan bir

başka araştırmada yaşam boyu majoumlr depresyon sıklığı 35 olarak belirtilmiştir (37) Bizim

ccedilalışmamıza katılan hastaların 768rsquoinde depresif belirti duumlzeyi yuumlksek bulunmuştur Bu sonuccedil

bağımlı hastalarda depresif belirtilerin bir hayli yaygın olduğunu desteklemektedir

Darccedilın ve arkadaşlarının (36) yatarak tedavi goumlren bağımlı hastalarla yaptığı ccedilalışmada Eksen I ya da

Eksen II ek tanının varlığına goumlre hastaların yaşının medeni durumunun ve eğitim suumlresinin

değişmediğini belirtmiştir Bizim ccedilalışmamızda da yaş ve medeni duruma goumlre hastaların depresyon

oranları arasında anlamlı bir farklılık bulunmazken cinsiyet ve eğitim duumlzeyinin hastaların depresif

belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılığa yol accediltığı belirlenmiştir Ccedilalışmamıza goumlre erkeklerde depresif

belirti duumlzeyi anlamlı duumlzeyde daha yuumlksektir Depresyonun genel popuumllasyonda kadınlarda daha

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

yaygın goumlruumllduumlğuuml (39) bilinmekle birlikte ccedilalışma grubumuzu oluşturan hastalar iccedilinde kadın oranının

bir hayli duumlşuumlk olmasının bu sonucu ortaya ccedilıkarmış olabileceği duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr Ccedilalışmamızda eğitim

duumlzeyinin de hastalardaki depresif belirti oranlarını etkilediği ve genel olarak eğitim duumlzeyi yuumlkseldikccedile

depresyon goumlruumllme oranının arttığı belirlenmiştir

Ailede ruhsal hastalık madde kullanımı iccedilin risk faktoumlrleri arasında yer almaktadır (40) Ccedilalışmamıza

goumlre her doumlrt hastadan biri ruhsal bir hastalık nedeni ile tedavi goumlrmuumlş bir aile uumlyesine sahiptir Aile

uumlyelerinde ruhsal hastalığın bulunması hastalarda depresif belirti oranını yuumlkseltmektedir Yazında

ebeveyn ruhsal hastalıklarının yaşamın ileri doumlnemlerinde ve sonraki kuşaklarda anksiyete ve

depresyona yol accediltığı belirtilmektedir (41)

Mevcut ccedilalışmalar madde kullananların diğer aile uumlyelerinde madde kullanım yaygınlığının yuumlksek

olduğunu goumlstermektedir (4243) Bizim sonuccedillarımız da bu youmlnde olup her iki hastadan birinin

ailesinde alkol madde ya da her ikisini de kullanan bir kişi bulunmaktadır Ccedilalışmamıza goumlre ailedeki

madde kullanım durumu bağımlı hastalardaki depresif belirti goumlruumllme oranını etkilemekte ve ailesinde

madde kullanımı olan hastalarda depresif belirtiler daha yaygın olarak goumlruumllmektedir

Yetişkin yaşamında depresyona olan yatkınlığın ccedilocukken anneyle kurulan ilişkide kayıplar aksamalar

ilişkili olduğu ileri suumlruumllmektedir (44) Ebeveyn kaybı ise madde kullanımına zemin hazırlayan risk

faktoumlrleri arasındadır (45) Ccedilalışmamızda hastaların yarıdan fazlası kuumlccediluumlk yaşta aile iccedilerisinde bir

kayıp yaşamış ve kayıp yaşayan bağımlı hastalarda yaşamayanlara goumlre depresif belirti duumlzeyleri

daha yuumlksek bulunmuştur Erken ccedilocukluk doumlnemindeki kayıp yaşantısının depresif belirtiler

geliştirmeye karşı daha duyarlı hale getirdiği saptanmıştır (46)

Madde bağımlıları arasında ccediloğul madde kullanımı sıktır (36) Ccedilalışmamıza katılan hastalarda da

ccediloğul madde kullanım oranı daha yuumlksektir Kullanılan madde tuumlruuml sayısı ile depresif belirti duumlzeyi

arasında pozitif youmlnde ilişki olduğu bildirilmiştir (47) Ccedilalışmamızda da ccediloğul madde kullanan

hastalarda depresif belirti oranı daha yuumlksektir ancak bu durum istatistiksel olarak anlamlı duumlzeyde

bulunmamıştır

Alkol madde bağımlılığında remisyon ve relaps bağımlılığın doğal gidişini belirleyen iki temel suumlreccediltir

Alkol madde bağımlısı hastaların yarısından fazlasının arındırma tedavisi sonrası relaps yaşadıkları

bu relapsların sıklıkla olumsuz duygusal durumların tetiklediği depresyon anksiyete gibi bozukluklar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

nedeni ile meydana geldiği goumlruumllmuumlştuumlr (4849) Ancak alkol madde kullanım bozukluğuna eşlik eden

psikiyatrik bozukluklar bağımlılığın tanı gidiş ve tedavisini guumlccedilleştirmekte tedaviyi bırakma sıklığını

arttırmaktadır (50) Oumlzellikle eşlik eden depresif belirtiler bağımlılıkta var olan sorunların şiddetini

arttırmaktadır (51) Alkolizmde goumlzlenen relapsların genel olarak depresif belirtiler eşliğinde geliştiğini

ileri suumlruumllmuumlştuumlr (51) Bizim ccedilalışmamızda da depresif belirtileri yuumlksek olan kişilerde hastanede yatış

sayısının daha fazla olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Bu durum madde kullanımına depresyonun eşlik etmesi ile

tedavi arayışı sıklığının arttığını duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr Choi ve Jeong (52) ccedilalışmalarında depresif alkol

bağımlılarında yatışların arttığından soumlz etmişlerdir Alkol bağımlılarında depresif duygu durumun

ruminatif duumlşuumlnce yapısını desteklediğini bu duumlşuumlncenin maladaptif bir şekilde bireyi sorunlarına

ccediloumlzuumlm bulmaktan uzaklaştırdığı ve tedavi suumlrecinin olumsuz etkilendiğini duumlşuumlnuumllmektedir (5354)

Bağımlılık davranışında kişiliğin roluuml vurgulansa da yatkınlığı belirleyen oumlzguumll bir kişilik yapısı

tanımlanmamıştır Ancak bağımlı guumlvensiz engellenme eşiği duumlşuumlk kişilerde madde kullanım

bozukluklarına sık rastlandığı belirtilmiştir (55) Ccedilalışmamızda ise depresif belirti duumlzeyi yuumlksek olan

hastaların zarardan kaccedilınma puanlarının daha yuumlksek işbirliği yapma ve kendini aşma puanlarının

daha duumlşuumlk olduğu belirlenmiştir Zarardan kaccedilınma sıklıkla psikiyatrik bozukluklarda goumlruumllen bir

oumlzelliktir (56) Zarardan kaccedilınan bireyler gelecekte olabilecek sorunlar iccedilin koumltuumlmser endişeler

belirsizlik korkusu gibi pasif kaccedilınma davranışları goumlsteren kişiler olarak tanımlanmakta ve bu kişilerin

depresyon geliştirme olasılıklarının yuumlksek olduğu belirtilmektedir (3357) Yuumlksek zarardan

kaccedilınmanın yanı sıra duumlşuumlk işbirliği yapma da depresyona yatkınlığı arttırmaktadır (57) Depresyon

tanılı hastalardan elde edilen bu sonuccedillar ccedilalışma bulgularımız ile uyumlu goumlruumlnmekle birlikte kendini

aşma boyutunda farklılık goumlstermektedir Kendini aşma olgunluk goumlstergesidir Ccedilevre ile ilgili

farkındalık ve hayata daha geniş bir accedilıdan bakış accedilısı sağlar Bazı araştırma sonuccedillarında

depresyonlu hastaların kendini aşma puanlarının yuumlksek bulunması ccedilalışma bulgularımız ile

ccedilelişmektedir Bizim ccedilalışmamızda kendini aşma puanları duumlşuumlk ccedilıkmıştır Bu sonuccedil bize oumlrneklem

grubunun alkol madde bağımlılarından seccedililmiş olmasının buna neden olduğunu duumlşuumlnduumlrmektedir

Reedsrsquoin teorisine goumlre psikolojik iyilik hali ile kendini aşma arasında doğrusal bir ilişki vardır Yazında

alkol madde bağımlılarında psikolojik iyilik halinde azalmanın kendini aşma da yetersizliğe neden

olduğu bildirilmiştir (5859) Kendini aşma kendini unutma kişilerarası oumlzdeşim ve manevi kabulden

oluşmaktadır ve kendini aşan bireyler yaratıcı bencil olmayan manevi duyguları olan idealist

bireylerdir (34) Cloninger klinik ccedilalışmalarda duumlşuumlk kendini aşmanın şizoid ve duumlrtuumlsel kişiliklerle

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

bağlantılı olduğunu goumlstermiştir (60) Bu doğrultuda bağımlı hastalarda yaygın olarak goumlruumllen depresif

belirtilerin hastaların yuumlksek duumlzey zarardan kaccedilınma duumlşuumlk duumlzey iş birliği yapma kendini aşma

oumlzellikleriyle ilişkili olabileceği duumlşuumlnuumllebilir

Temeli bebeklik doumlneminde oluşan bağlanma biccedilimi bireyin kişilik gelişiminde davranışlarında ve ruh

sağlığında buumlyuumlk bir oumlneme sahiptir (60) Yapılan ccedilalışmalar bağlanma biccedilimi ile riskli davranışlar

arasında ilişki olduğunu ortaya koymuştur (61) Genellikle kaygılı bağlanma anksiyete ve depresyonla

ilişkilendirilirken kaccedilıngan bağlanma dışavurum bozuklukları oumlzellikle de davranım bozukluklarıyla

ilişkilendirilmiştir (62) Bağlanma biccedilimi ile madde kullanımı arasındaki ilişkiyi araştıran ccedilalışmalara

bakıldığında madde kullanımının guumlvensiz bağlanma ile ilişkili olduğu goumlsterilmiştir (11126063)

Ebeveynleri ile guumlvenli bağlanma geliştiremeyenlerin madde kullanma eğilimleri artmaktadır (61)

Madde kullanan ergenlerle yapılan bir ccedilalışmada guumlvensiz bağlanma geliştirmişlerde madde kullanım

oranının yuumlksek olduğunu goumlstermektedir (60) Bununla birlikte ccedilalışmamızda depresif belirti duumlzeyi

duumlşuumlk hastalarda kaccedilınan bağlanmanın daha yuumlksek olduğu belirlenmiştir Kaccedilınmacı bağlanmada

bireylerin sorunlardan ve ccediloumlzuumlm arayışlarından kaccedilındıkları goumlruumllmektedir (7) Bu sonuccedil bize depresif

belirtileri olan hastaların sorunlar karşısında daha fazla ccediloumlzuumlm arayışı iccedilinde olduklarını

duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr

Ccedilalışmamızın bazı kısıtlılıkları bulunmaktadır En oumlnemli kısıtlılık ccedilalışmanın kesitsel bir ccedilalışma

olmasıdır Depresif belirti ve mizaccedil- karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri arasındaki ilişkinin

belirlenmesinde daha kesin sonuccedillar elde edebilmek iccedilin yapılacak bir takip ccedilalışmasının sonuccedilları

daha değerli olabilir Ccedilalışmada alkolmadde bağımlılarında depresif belirti goumlsterme durumları mizaccedil-

karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri accedilısından değerlendirilmiştir Diğer bir kısıtlılık ccedilalışmamızda

kullandığımız oumllccedileklerin oumlz bildirim oumllccedilekleri olmasıdır Bu oumllccedilekler kişinin beyanına dayalı oldukları

iccedilin her zaman doğru yanıt alınmayabilmekte katılımcı sosyal ccedilevresi ve kuumlltuumlrel oumlzelliklerine goumlre

farklı bakış accedilıları geliştirebilmektedir Ccedilalışmamız alkol-madde bağımlısı hasta grubunda

depresyonun kişilik ve bağlanma ilişkisini araştırmış ilk ccedilalışma olmasından dolayı klinik literatuumlre

oumlnemli katkısı olacağı kanısındayız

Tuumlm bu kısıtlılıklara rağmen elde edilen bulgular madde bağımlılarında depresyonun dikkate alınması

gereken oumlnemli bir sorun olduğunu goumlstermektedir Ccedilalışmamız bazı demografik kişilik ve bağlanma

oumlzelliklerinin hastaların depresyon duumlzeylerini etkilediğini ortaya koymuştur Bulgularımıza dayanarak

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

hastalardaki eşlik eden depresif belirtilerin tedavi edilmesi kadar bu sorunlara yatkınlık yaratan kişilik

ve bağlanma oumlzelliklerinin de ele alınmasının uzun suumlreli bağımlılık tedavisinde yararlı olabileceği

duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr

KAYNAKLAR

1 Driessen M Veltrup C Wetterling T John U Dilling H Axis I and axis II comorbidity in alcohol

dependence and the two types of alcoholism Alcohol Clin Exp Res 19982277ndash86

2 Fridrici C Leichsenring-Driessen C Driessen M Wingenfeld K Kremer G Beblo T The

individualized alcohol Stroop task no attentional bias toward personalized stimuli in alcohol-

dependents Psychol Addict Behav 2013 27 62ndash70

3 Foulds JA Douglas Sellman J Adamson SJ Boden JM Mulder RT Joyce PR Depression

outcome in alcohol dependent patients an evaluation of the role of independent and

substance-induced depression and other predictors J Affect Disord 2015 15503-10

4 Lubman DL Allen NB Rogers N Cementon E Bonomo Y The impact of co-occurring mood

and anxiety disorders among substance-abusing youth J Affect Disord 2007103105-12

5 Bottonari KA Roberts JE Kelly MAR Kashdan TB Ciesla JA A prospective investigation of

the impact of attachment style on stress generation among clinically depressed

individuals Behav Res ampTher 200745179ndash188

6 Rholes WS Simpson JA Kohn JL Wilson CL Martin AM Tran S Kashy DA Attachment

orientations and depression a longitudinal study of new parents J Pers Soc Psychol 2011

100567-86

7 Bartholomew K Horowitz LM Attachment styles among young adults a test of a four-category

model J Pers Soc Psychol 1991 61226-44

8 Hazan C Shaver PRRomantic love conceptualized as an attachment process Journal of

Pers Soc Psychol 1987 52 511ndash524

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

9 Abdul Kadir NB Bifulco A Insecure attachment style as a vulnerability factor for depression

recent findings in a community-based study of Malay single and married mothers Psychiatry

Res 2013210919-24

10 Khantzian EJ Treating addiction as a human process Lanham Jason Aronson2007 Books

11 Wyrzykowska E Głogowska K Mickiewicz K Attachment relationships

among alcohol dependent persons Alcoholism and Drug Addiction 2014 27 145-161

12 Wedekind D Bandelow B Heitmann S Havemann-Reinecke U Engel KR Huether G

Attachment style anxiety coping and personality-styles in withdrawn alcohol addicted

inpatients Subst Abuse Treat Prev Policy 2013 8 1

13 Thorberg FA Young RM Sullivan KA Lyvers M Hurst CP Connor JP Feeney GFX

Alexithymia in alcohol dependent patients is partially mediated by alcohol expectancy Drug

Alcohol Depend 2011116238ndash241

14 Wilkinson RB Mulcahy R Attachment and interpersonal relationships in postnatal depression

J Reprod Infant Psychol 201028 252ndash265

15 Troxel WM Cyranowski JM Hall M Frank E Buysse DJ Attachment anxiety relationship

context and sleep in women with recurrent major depression Psychosom Med 2007 69692ndash

699

16 Conradi HJ de Jonge P Recurrent depression and the role of adult attachment A prospective

and a retrospective study J Affect Disord 200911693ndash99

17 Cloninger CR Sigvardsson S Bohman M Childhood personality predicts alcohol abuse in

young adults Alcohol Clin Exp Res 1988 12 494-505

18 Eysenck HJ Eysenck SBG Manual of the Eysenck Personality Questionnaire London

Hodder and Stoughton1975

19 Shin SH Hong HG Jeon SM Personality and alcohol use The role of impulsivity Addict

Behav 201237102-7

20 Pennay A Cameron J Reichert T Strickland H Lee NK Hall K et al

A systematic review of interventions for co-occurring substance use disorder and borderline

personality disorder J Subst Abuse Treat 201141363-73

21 Hemphill JF Hare RD Wong S Psychopathy and recidivism A review Legal Crımınol Psych

1998 3 139-170

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

22 Porter S Woodworth M lsquoIm sorry I did ithellip but he started itrsquo A comparison of the official and

self-reported homicide descriptions of psychopaths and nonpsychopathsrdquo Law Hum Behav

2007 31 91-107

23 Hare RD Manual for the Revised Psychopathy Checklist (2nd ed) Toronto Canada Multi-

Health Systems 2003

24 Vergeacutes A Jackson KM Bucholz KK Trull TJ Lane SP Sher KJ Personality disorders and the

persistence of substance use disorders A reanalysis of published NESARC findings J

Abnorm Psychol 2014123 809-20

25 Griffith JW Zinbarg RE Craske MG Mineka S Rose RD Waters AM et al Neuroticism as a

common dimension in the internalizing disorders Psychol Med 201040 1125ndash1136

26 Noteboom A Beekman ATF Vogelzangs N Pennin B WJH Personality and social support

as predictors of first and recurrent episodes of depression J Affect Disord 2016 190 156ndash

161

27 Najt P Fusar-Poli P Brambilla P Co-occurring mental and substance abuse disorders a

review on the potential predictors and clinical outcomes J Psychiatr Res 2011 186 159ndash164

28 Dagher RK Green KM Does depression and substance abuse co-morbidity affect

socioeconomic status Evidence from a prospective study of urban African Americans J

Psychiatr Res 2015 225 115-121

29 Beck AT Ward CH Mendelson M Mock J Erbaugh J An inventory for measuring depression

Arch Gen Psychiatry 19614561-71

30 Hisli N Beck Depresyon Envanterinin geccedilerliliği uumlzerine bir ccedilalışma Turk J Psychol

19886118-22

31 Brennan KA Shaver P R Attachment styles and personality disorders Their connections to

each other and to parental divorce parental death and perceptions of parental caregiving J

Pers 1998 66 835-878

32 Suumlmer N Guumlngoumlr D Yetişkin bağlanma stilleri oumllccedileklerinin Tuumlrk oumlrneklemi uumlzerinde

psikometrik değerlendirmesi ve kuumlltuumlrlerarası bir karşılaştırma Turk J Psychol 1999 14 71-

109

33 Cloninger CR Svrakic DM Przybeck TR A psychobiological model of temperament and

character Arch Gen Psychiatry 1993 50 975-990

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

34 Koumlse S Sayar K Ak İ Aydın N Kalelioğlu Uuml Kırpınar İ et al Turkish version of the

Temperament and Character Inventory (TCI) Reliability validity and factorial structure Bull

Clin Psychopharmacol 200414107-131

35 Guumlleccedil MY Elbay RY Şayakccedilı S Meteris H Hariri AG Tezcan AE Yatan psikiyatri

hastalarında madde kullanımı ve hastalıklara goumlre dağılımı Retrospektif bir ccedilalışma Duumlşuumlnen

Adam 2010 23166-173

36 Enez-Darccedilın A Nurmedov S Noyan CO Yılmaz O Dilbaz N Oumlzel Bir Bağımlılık Merkezinde

Yatarak Tedavi Goumlren Hastalarda Psikiyatrik Eş Tanının Bağımlılığın Seyri ile İlişkisi Duumlşuumlnen

Adam 2015 28196-203

37 Oumlner H Tamam L Levent BA Oumlner S Alkol bağımlılığı olan yatan hastalarda Eksen I ve

Eksen II eş tanılarının değerlendirilmesi Klin Psikofarmakol Bul 200212 14-22

38 İnce A Doğruer Z Tuumlrkccedilapar MH Erken ve geccedil başlangıccedillı erkek alkol bağımlılarında

sosyodemografik klinik ve psikopatolojik oumlzelliklerin karşılaştırılması Klin Psikiyatr Derg 2002

5 82-91

39 Yaşar RM Depresyonun kadınlaşması Fırat Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

2007172251-281

40 Clark DB Cornelius JR Kirisci L Tarter RE Childhood risk categories for adolescent

substance involvement a general liability typology Drug Alcohol Depend 2005 77 13ndash21

41 Guumlltekin BK Ruhsal Bozuklukların Oumlnlenmesi Kavramsal Ccedilerccedileve ve Sınıflandırma

Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 20102583594

42 Evren C Oumlgel K Alkolmadde bağımlılarında dissosiyatif belirtiler ve ccedilocukluk ccedilağı travması

depresyon anksiyete ve alkolmadde kullanımı ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 2003 430-

37

43 Alikaşifoğlu M Madde kullanımı risk faktoumlrleri ve koruyucu faktoumlrler Adolesan Sağlığı

Sempozyum Dizisi 200543 73-83

44 Tuumlzuumln O Sayar K Bağlanma Kuramı ve Psikopatoloji Duumlşuumlnen Adam 20061924-39

45 Akfert SK Ccedilakıcı E Ccedilakıcı M Uumlniversite oumlğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları

ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 20091040-47

46 Slavich GM Monroe SM Gotlib IH Early parental loss and depression history Associations

with recent life stress in major depressive disorder J Psychiatr Res 201145 1146-1152

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

47 Westermeyer J Wahmanholm K Thuras P Effects of childhood physical abuse on course and

severity of substance abuse Am J Addict 2001 10101-110

48 Yılmaz A Can Y Bozkurt M Evren C Alkol ve Madde Bağımlılığında Remisyon ve

Depreşme Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 2014 6 243-256

49 Hiremath P Naregal P Chendake M Mohite VR Factors affecting alcohol relapse among

alcoholic clients at Tertiary care Hospital IJAR 2015 5784-786

50 Weich L Pienaar W Occurrence of comorbid substance use disorders among acute

psychiatric inpatients at Stikland Hospital in the Western Cape South Africa Afr J Psychiatry

(Johannesbg) 2009 12 213-217

51 Greenfield SF Weiss RD Muenz LR Vagge LM Kelly JF Bello LR et al The effect of

depression on return to drinking Arch Gen Psychiatry 1998 55 259-265

52 Choi BY Jeong HCrelationship between alcohol dependence and depression of alcohol

dependent ınpatients IJBSBT 2015 7 375-382

53 Ekinci O Arman AR Melek I Bez Y Berkem M The phenomenology of autistic regression

Subtypes and associated factors ECAP 20122123ndash29

54 Janowsky DS Fawcett J Meszaros K Verheul R Core heritable personality characteristics

and relapse in alcoholics Alcohol Clin Exp Res 2001 2594-98

55 İbiloğlu AO Ccediliccedilek U Kalkan E Nikotin bağımlılığında mizaccedil klinik ve demografik oumlzellikler

Literatuumlr Sempozyum 2014133-39

56 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Turk J Psychol 2012 27 21-30

57 Hansenne M Reggers J Pinto E Kjiri K Ajamier A Ansseau M Temperament and character

inventory (TCI) and depression J Psychiatric Res 1999 33 31-36

58 Diacuteaz LP Alba H Sanchez IM Vulnerability to alcohol consumption spiritual transcendence

and psychosocial well-being test of a theory Rev Latino-Am Enfermagem 2016242702

59 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Tuumlrk Psikoloji Dergisi 2012 27 21-30

60 Coumlmert IT Oumlgel K Madde kullanan ergenlerin bağlanma stilleri Addicta 2014 1 9-40

61 Morsuumlnbuumll Uuml Attachment and risk taking are they interrelated IJoSS 20094 233-7

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

62 Kesebir S Oumlzdoğan KS Uumlstuumlndağ MF Bağlanma ve psikopatoloji Psikiyatride Guumlncel

Yaklaşımlar 20113 321-42

63 Kassel JD Wardle M Roberts JE Adult attachment security and college student substance

use Addict Behav 2007 32 1164-1176

Tablo 1 Hastaların demografik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Cinsiyet

Kadın

Erkek

8 (119)

59 (881)

42 (189)

180 (811)

118 004

Medeni durum

Evli

Boşanmış

Bekar

34 (50)

29 (44)

4 (6)

107 (48)

88 (40)

25 (12)

166 gt005

Eğitim duumlzeyi

Okur yazar

İlkoumlğretim

Ortaoumlğretim

Lise

Yuumlksekokulfakuumllte

4 (6)

11 (164)

18 (269)

26 (388)

8 (119)

2 (09)

30 (135)

50 (225)

75 (338)

65 (293)

1358 0009

Aile uumlyelerinde ruhsal hastalık varlığı

Evet

Hayır

2 (3)

65 (97)

45 (203)

177 (797)

1129 0001

Aile uumlyelerinde alkol ya da madde

kullanımı

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Yok

Var

45 (672)

22 (328)

93 (435)

121 (565)

1523 0002

Kayıp yaşama

Yok

Var

31 (463)

36 (537)

77 (347)

145 (653)

295 005

Şiddete maruz kalma

Yok

Var

25 (373)

40 (607)

88 (396)

136 (624)

1157 0009

Tablo 2 Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Madde kullanma biccedilimi

Sadece madde kullanan

Sadece alkol kullanan

Alkol-madde birlikte kullanan

6 (8)

28 (43)

33 (49)

18 (8)

80 (36)

124 (56)

091 gt005

Madde kullanma suumlresi

3 aydan az

4 ay-1 yıl

1-5 yıl

5 yıldan fazla

2 (6)

11 (28)

14 (35)

12 (31)

21 (14)

29 (19)

42 (28)

59 (39)

442 gt005

Madde kullanma nedenleri

Popuumller olmak

Problemlerden kaccedilmak

Merak

Guumlveni arttırmak

Ben bağımlı olmam

Keyif almak

1 (24)

9 (22)

17 (415)

2 (49)

4 (98)

8 (195)

18 (119)

43 (285)

37 (245)

9 (6)

6 (4)

38 (252)

930 0041

Madde kullanma nedeni ile

hastaneye yatış sayısı

1 yatış

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

2 yatış

3 yatış ve daha fazlası

25 (379)

41 (606)

1 (15)

96 (434)

110 (498)

15 (68)

722 0027

Tablo 3 Hastaların BDOuml puanlarına goumlre MKErsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Yenilik arayışı

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2133plusmn338

2051plusmn328

199

048

Zarardan kaccedilınma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1656plusmn401

1757plusmn371

-219

003

Oumlduumll Bağımlılığı

BDOuml 17 puan altı

65

1134plusmn297

149

013

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml 222 1093plusmn250

Sebat etme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

Kendini youmlnetme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

65

222

420plusmn139

399plusmn164

2264plusmn421

2122plusmn368

098

140

032

019

İşbirliği yapma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2373plusmn432

2079plusmn418

340

001

Kendini aşma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1756plusmn353

1647plusmn361

249

001

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Tablo 4 Hastaların BDE puanlarına goumlre YİYE rsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Guumlvenli Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

3304plusmn878

3157plusmn812

126

021

Kaccedilıngan Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2941plusmn743

2542plusmn731

220

004

Kaygılı Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

6681plusmn1422

6482plusmn1512

094

034

Page 9: Author's Accepted Manuscript · ACCEPTED MANUSCRIPT 2017 GİRİŞ Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi gören hastaların büyük çoğunluğu depresif yakınmalardan úikâyet

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Klinik oumlzellikler

Araştırmaya katılan hastaların kullandığı maddelerin başında alkol (889) (n=256) gelmektedir

Hastaların 51rsquoi (n=147) ccediloğul madde 38rsquosi (n=109) sadece alkol 11rsquoi (n=31) sadece bir madde

kullandığını ifade etmiştir Katılımcıların 25rsquoinin (n=72) ailesinde psikiyatrik bir hastalık nedeni ile

tedavi goumlren bir aile uumlyesi olduğu belirlenmiştir 622rsquosi (n=179) kuumlccediluumlk yaşta aile iccedilerisinde bir kayıp

yaşamıştır

BDOuml kesme puanı 17 ve altı puanlar duumlşuumlk depresif belirtiler 17rsquonin uumlzerindekiler ise yuumlksek depresif

belirtiler olarak değerlendirilmiş ve yapılan istatistiksel analizde 67 hastada (232) depresif belirti

duumlzeyi duumlşuumlk (BDOumllt17) 222 hastada (768) depresif belirti duumlzeyi yuumlksek (BDOumlgt17) bulunmuştur

Hastaların sosyodemografik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Kadınların 189rsquo (n=10) unun erkeklerin 881lsquoinin (n=210) depresif belirti duumlzeyinin yuumlksek olduğu

belirlenmiştir Cinsiyetlerine goumlre hastaların depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık olduğu

belirlenmiştir Kadınlarda 17 ve uumlstuuml puan alanların oranının erkeklerden daha yuumlksek olduğu

belirlenmiştir (χsup2=118 p=004) (tablo1)

Medeni durum hastaların depresif belirti duumlzeylerini etkilememiştir (χsup2=166 pgt005) (tablo1)

Hastaların eğitim durumlarına goumlre depresif belirtileri arasında anlamlı farklılık belirlenmiştir Eğitim

duumlzeyi lise ve uumlstuuml grupta depresif belirti duumlzeyi yuumlksek bulunmuştur (χsup2=1358 p=0009) (tablo1)

Ailede psikiyatrik tedavi goumlren bir birey varlığında hastaların depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı

farklılık olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Ailesinde psikiyatrik tedavi goumlren bireylerin depresyon duumlzeyleri yuumlksek

ccedilıkmıştır (χsup2=1129 p=0001) (tablo1)

Ccedilalışmaya katılan hastaların 132rsquosi (n=38) alkol 331rsquoi (n=95) madde 46rsquosı (n=13) her ikisini

de kullanan aile uumlyesine sahiptir 491rsquoinin ise ailesinde alkol ya da madde kullanan yoktur Hastalar

depresif belirti duumlzeylerine goumlre ailesinde alkol ya da madde kullanan hastalarla kullanmayanlar

arasında anlamlı farklılık olduğu belirlemiştir Ailesinde alkol ya da madde kullanan birey bulunan

hastaların depresif belirti

duumlzeyleri yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=1523 p=0002) (tablo1)

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Hastalara ccedilocukluk ccedilağında aile uumlyeleri ile ilgili kayıp yaşayıp yaşamadıkları sorulmuş 18 yas

oumlncesinde kayıp yaşayan hastaların 45 ebeveynini 10 kardeşini 35 buumlyuumlkanne

buumlyuumlkbabasını 2rsquo si ccedilocuğunu 8 diğer yakınlarını kaybettiklerini dile getirmişlerdir Kayıp

yaşadıkları bireye goumlre depresif duumlzeyleri arasında bir farklılık yaşanmazken kayıp yaşama

durumunun hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılığa yol accediltığı goumlruumllmuumlştuumlr Kayıp

oumlykuumlsuuml olan bireylerde depresif belirti duumlzeyi yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=295 p=005) (tablo1)

Hastalara şiddete uğrayıp uğramadıkları uğradılar ise fiziksel soumlzel ya da cinsel şiddet tiplerinden

hangisine maruz kaldıkları sorulmuş şiddete maruz kalmış hastaların 10rsquou cinsel 38rsquoi fiziksel

52rsquosi soumlzel şiddete maruz kaldıklarını belirtmişlerdir Şiddete uğrama durumlarına goumlre hastaların

depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir Şiddete maruz kalanlarda

depresif belirti duumlzeyi yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=1157 p=0009) (Tablo1) Ancak şiddetin şekli depresyon

uumlzerinde belirleyici olmamıştır (pgt005)

Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Ccedilalışmaya katılan hastaların madde kullanma biccedilimlerine ve madde kullanma suumlrelerine goumlre depresif

belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık yoktur (pgt005) (Tablo2)

Madde kullanma nedenleri hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılık yaratmaktadır

(χsup2=930 p=0041) (Tablo2)

Madde bağımlılığı nedeni ile hastaneye yatış sayısının hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı

farklılığa yol accediltığı bulunmuştur (χsup2=722 p=0027) (Tablo2)

Hastaların kişilik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Ccedilalışmaya katılan hastaların MKErsquoden aldıkları puanlar BDOuml kesme puanına goumlre

değerlendirildiğinde hastaların zarardan kaccedilınma işbirliği yapma ve kendini aşma boyutlarında

depresif belirti duumlzeylerinde farklılık olduğu saptanmıştır Depresyon puanları 18 ve uumlzerinde olan

hastaların zarardan kaccedilınma puanları daha yuumlksek bulunurken (t=-219 p=003) iş birliği yapma

(t=340 p=001) ve kendini aşma (t=249 p=0013) puanları daha duumlşuumlk bulunmuştur (tablo3)

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Hastaların bağlanma oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Hastaların BDOuml kesme puanına goumlre YİYErsquoden aldıkları puanlar karşılaştırılmış ve yapılan t testinde

hastaların kaccedilıngan bağlanma puanları arasında ise anlamlı duumlzeyde farklılık olduğu belirlenmiştir

(t=220 p=004) Depresif belirti duumlzeyi yuumlksek olanlarda kaccedilıngan bağlanma puanları duumlşuumlk ccedilıkmıştır

(tablo4)

TARTIŞMA

Son yıllarda uumllkemizde madde kullanımı nedeni ile tedavi başvurusunda bulunan hastalarla yapılan

ccedilalışmalarda hastaların ccediloğunluğunun erkek genccedil erişkin bekacircr ya da ayrılmış bir işte ccedilalışmayan

ya da duumlzensiz ccedilalışan ve eğitim yılı yuumlksek bireyler olduğu bildirilmiştir (3536) Bizim ccedilalışma

grubumuzu oluşturan hastaların da genel olarak benzer demografik oumlzelliklere sahip oldukları

belirlenmiştir

Yapılan ccedilalışmalar madde kullanım bozukluklarının diğer psikiyatrik bozukluklarla bir arada goumlruumllme

oranının bir hayli yuumlksek olduğunu ortaya koymaktadır (2336) Depresyon madde kullanım

bozukluklarına sıklıkla eşlik eden ruhsal sorunlardan biridir (3637) Alkol veya madde bağımlılarındaki

psikiyatrik komorbiditeye youmlnelik yapılan ccedilalışmalarda madde bağımlılığı olan hastaların 192 ila

79rsquounda depresif bozuklukların goumlruumllduumlğuuml bildirilmektedir (436-38) Alkol bağımlıları ile yapılan bir

başka araştırmada yaşam boyu majoumlr depresyon sıklığı 35 olarak belirtilmiştir (37) Bizim

ccedilalışmamıza katılan hastaların 768rsquoinde depresif belirti duumlzeyi yuumlksek bulunmuştur Bu sonuccedil

bağımlı hastalarda depresif belirtilerin bir hayli yaygın olduğunu desteklemektedir

Darccedilın ve arkadaşlarının (36) yatarak tedavi goumlren bağımlı hastalarla yaptığı ccedilalışmada Eksen I ya da

Eksen II ek tanının varlığına goumlre hastaların yaşının medeni durumunun ve eğitim suumlresinin

değişmediğini belirtmiştir Bizim ccedilalışmamızda da yaş ve medeni duruma goumlre hastaların depresyon

oranları arasında anlamlı bir farklılık bulunmazken cinsiyet ve eğitim duumlzeyinin hastaların depresif

belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılığa yol accediltığı belirlenmiştir Ccedilalışmamıza goumlre erkeklerde depresif

belirti duumlzeyi anlamlı duumlzeyde daha yuumlksektir Depresyonun genel popuumllasyonda kadınlarda daha

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

yaygın goumlruumllduumlğuuml (39) bilinmekle birlikte ccedilalışma grubumuzu oluşturan hastalar iccedilinde kadın oranının

bir hayli duumlşuumlk olmasının bu sonucu ortaya ccedilıkarmış olabileceği duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr Ccedilalışmamızda eğitim

duumlzeyinin de hastalardaki depresif belirti oranlarını etkilediği ve genel olarak eğitim duumlzeyi yuumlkseldikccedile

depresyon goumlruumllme oranının arttığı belirlenmiştir

Ailede ruhsal hastalık madde kullanımı iccedilin risk faktoumlrleri arasında yer almaktadır (40) Ccedilalışmamıza

goumlre her doumlrt hastadan biri ruhsal bir hastalık nedeni ile tedavi goumlrmuumlş bir aile uumlyesine sahiptir Aile

uumlyelerinde ruhsal hastalığın bulunması hastalarda depresif belirti oranını yuumlkseltmektedir Yazında

ebeveyn ruhsal hastalıklarının yaşamın ileri doumlnemlerinde ve sonraki kuşaklarda anksiyete ve

depresyona yol accediltığı belirtilmektedir (41)

Mevcut ccedilalışmalar madde kullananların diğer aile uumlyelerinde madde kullanım yaygınlığının yuumlksek

olduğunu goumlstermektedir (4243) Bizim sonuccedillarımız da bu youmlnde olup her iki hastadan birinin

ailesinde alkol madde ya da her ikisini de kullanan bir kişi bulunmaktadır Ccedilalışmamıza goumlre ailedeki

madde kullanım durumu bağımlı hastalardaki depresif belirti goumlruumllme oranını etkilemekte ve ailesinde

madde kullanımı olan hastalarda depresif belirtiler daha yaygın olarak goumlruumllmektedir

Yetişkin yaşamında depresyona olan yatkınlığın ccedilocukken anneyle kurulan ilişkide kayıplar aksamalar

ilişkili olduğu ileri suumlruumllmektedir (44) Ebeveyn kaybı ise madde kullanımına zemin hazırlayan risk

faktoumlrleri arasındadır (45) Ccedilalışmamızda hastaların yarıdan fazlası kuumlccediluumlk yaşta aile iccedilerisinde bir

kayıp yaşamış ve kayıp yaşayan bağımlı hastalarda yaşamayanlara goumlre depresif belirti duumlzeyleri

daha yuumlksek bulunmuştur Erken ccedilocukluk doumlnemindeki kayıp yaşantısının depresif belirtiler

geliştirmeye karşı daha duyarlı hale getirdiği saptanmıştır (46)

Madde bağımlıları arasında ccediloğul madde kullanımı sıktır (36) Ccedilalışmamıza katılan hastalarda da

ccediloğul madde kullanım oranı daha yuumlksektir Kullanılan madde tuumlruuml sayısı ile depresif belirti duumlzeyi

arasında pozitif youmlnde ilişki olduğu bildirilmiştir (47) Ccedilalışmamızda da ccediloğul madde kullanan

hastalarda depresif belirti oranı daha yuumlksektir ancak bu durum istatistiksel olarak anlamlı duumlzeyde

bulunmamıştır

Alkol madde bağımlılığında remisyon ve relaps bağımlılığın doğal gidişini belirleyen iki temel suumlreccediltir

Alkol madde bağımlısı hastaların yarısından fazlasının arındırma tedavisi sonrası relaps yaşadıkları

bu relapsların sıklıkla olumsuz duygusal durumların tetiklediği depresyon anksiyete gibi bozukluklar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

nedeni ile meydana geldiği goumlruumllmuumlştuumlr (4849) Ancak alkol madde kullanım bozukluğuna eşlik eden

psikiyatrik bozukluklar bağımlılığın tanı gidiş ve tedavisini guumlccedilleştirmekte tedaviyi bırakma sıklığını

arttırmaktadır (50) Oumlzellikle eşlik eden depresif belirtiler bağımlılıkta var olan sorunların şiddetini

arttırmaktadır (51) Alkolizmde goumlzlenen relapsların genel olarak depresif belirtiler eşliğinde geliştiğini

ileri suumlruumllmuumlştuumlr (51) Bizim ccedilalışmamızda da depresif belirtileri yuumlksek olan kişilerde hastanede yatış

sayısının daha fazla olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Bu durum madde kullanımına depresyonun eşlik etmesi ile

tedavi arayışı sıklığının arttığını duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr Choi ve Jeong (52) ccedilalışmalarında depresif alkol

bağımlılarında yatışların arttığından soumlz etmişlerdir Alkol bağımlılarında depresif duygu durumun

ruminatif duumlşuumlnce yapısını desteklediğini bu duumlşuumlncenin maladaptif bir şekilde bireyi sorunlarına

ccediloumlzuumlm bulmaktan uzaklaştırdığı ve tedavi suumlrecinin olumsuz etkilendiğini duumlşuumlnuumllmektedir (5354)

Bağımlılık davranışında kişiliğin roluuml vurgulansa da yatkınlığı belirleyen oumlzguumll bir kişilik yapısı

tanımlanmamıştır Ancak bağımlı guumlvensiz engellenme eşiği duumlşuumlk kişilerde madde kullanım

bozukluklarına sık rastlandığı belirtilmiştir (55) Ccedilalışmamızda ise depresif belirti duumlzeyi yuumlksek olan

hastaların zarardan kaccedilınma puanlarının daha yuumlksek işbirliği yapma ve kendini aşma puanlarının

daha duumlşuumlk olduğu belirlenmiştir Zarardan kaccedilınma sıklıkla psikiyatrik bozukluklarda goumlruumllen bir

oumlzelliktir (56) Zarardan kaccedilınan bireyler gelecekte olabilecek sorunlar iccedilin koumltuumlmser endişeler

belirsizlik korkusu gibi pasif kaccedilınma davranışları goumlsteren kişiler olarak tanımlanmakta ve bu kişilerin

depresyon geliştirme olasılıklarının yuumlksek olduğu belirtilmektedir (3357) Yuumlksek zarardan

kaccedilınmanın yanı sıra duumlşuumlk işbirliği yapma da depresyona yatkınlığı arttırmaktadır (57) Depresyon

tanılı hastalardan elde edilen bu sonuccedillar ccedilalışma bulgularımız ile uyumlu goumlruumlnmekle birlikte kendini

aşma boyutunda farklılık goumlstermektedir Kendini aşma olgunluk goumlstergesidir Ccedilevre ile ilgili

farkındalık ve hayata daha geniş bir accedilıdan bakış accedilısı sağlar Bazı araştırma sonuccedillarında

depresyonlu hastaların kendini aşma puanlarının yuumlksek bulunması ccedilalışma bulgularımız ile

ccedilelişmektedir Bizim ccedilalışmamızda kendini aşma puanları duumlşuumlk ccedilıkmıştır Bu sonuccedil bize oumlrneklem

grubunun alkol madde bağımlılarından seccedililmiş olmasının buna neden olduğunu duumlşuumlnduumlrmektedir

Reedsrsquoin teorisine goumlre psikolojik iyilik hali ile kendini aşma arasında doğrusal bir ilişki vardır Yazında

alkol madde bağımlılarında psikolojik iyilik halinde azalmanın kendini aşma da yetersizliğe neden

olduğu bildirilmiştir (5859) Kendini aşma kendini unutma kişilerarası oumlzdeşim ve manevi kabulden

oluşmaktadır ve kendini aşan bireyler yaratıcı bencil olmayan manevi duyguları olan idealist

bireylerdir (34) Cloninger klinik ccedilalışmalarda duumlşuumlk kendini aşmanın şizoid ve duumlrtuumlsel kişiliklerle

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

bağlantılı olduğunu goumlstermiştir (60) Bu doğrultuda bağımlı hastalarda yaygın olarak goumlruumllen depresif

belirtilerin hastaların yuumlksek duumlzey zarardan kaccedilınma duumlşuumlk duumlzey iş birliği yapma kendini aşma

oumlzellikleriyle ilişkili olabileceği duumlşuumlnuumllebilir

Temeli bebeklik doumlneminde oluşan bağlanma biccedilimi bireyin kişilik gelişiminde davranışlarında ve ruh

sağlığında buumlyuumlk bir oumlneme sahiptir (60) Yapılan ccedilalışmalar bağlanma biccedilimi ile riskli davranışlar

arasında ilişki olduğunu ortaya koymuştur (61) Genellikle kaygılı bağlanma anksiyete ve depresyonla

ilişkilendirilirken kaccedilıngan bağlanma dışavurum bozuklukları oumlzellikle de davranım bozukluklarıyla

ilişkilendirilmiştir (62) Bağlanma biccedilimi ile madde kullanımı arasındaki ilişkiyi araştıran ccedilalışmalara

bakıldığında madde kullanımının guumlvensiz bağlanma ile ilişkili olduğu goumlsterilmiştir (11126063)

Ebeveynleri ile guumlvenli bağlanma geliştiremeyenlerin madde kullanma eğilimleri artmaktadır (61)

Madde kullanan ergenlerle yapılan bir ccedilalışmada guumlvensiz bağlanma geliştirmişlerde madde kullanım

oranının yuumlksek olduğunu goumlstermektedir (60) Bununla birlikte ccedilalışmamızda depresif belirti duumlzeyi

duumlşuumlk hastalarda kaccedilınan bağlanmanın daha yuumlksek olduğu belirlenmiştir Kaccedilınmacı bağlanmada

bireylerin sorunlardan ve ccediloumlzuumlm arayışlarından kaccedilındıkları goumlruumllmektedir (7) Bu sonuccedil bize depresif

belirtileri olan hastaların sorunlar karşısında daha fazla ccediloumlzuumlm arayışı iccedilinde olduklarını

duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr

Ccedilalışmamızın bazı kısıtlılıkları bulunmaktadır En oumlnemli kısıtlılık ccedilalışmanın kesitsel bir ccedilalışma

olmasıdır Depresif belirti ve mizaccedil- karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri arasındaki ilişkinin

belirlenmesinde daha kesin sonuccedillar elde edebilmek iccedilin yapılacak bir takip ccedilalışmasının sonuccedilları

daha değerli olabilir Ccedilalışmada alkolmadde bağımlılarında depresif belirti goumlsterme durumları mizaccedil-

karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri accedilısından değerlendirilmiştir Diğer bir kısıtlılık ccedilalışmamızda

kullandığımız oumllccedileklerin oumlz bildirim oumllccedilekleri olmasıdır Bu oumllccedilekler kişinin beyanına dayalı oldukları

iccedilin her zaman doğru yanıt alınmayabilmekte katılımcı sosyal ccedilevresi ve kuumlltuumlrel oumlzelliklerine goumlre

farklı bakış accedilıları geliştirebilmektedir Ccedilalışmamız alkol-madde bağımlısı hasta grubunda

depresyonun kişilik ve bağlanma ilişkisini araştırmış ilk ccedilalışma olmasından dolayı klinik literatuumlre

oumlnemli katkısı olacağı kanısındayız

Tuumlm bu kısıtlılıklara rağmen elde edilen bulgular madde bağımlılarında depresyonun dikkate alınması

gereken oumlnemli bir sorun olduğunu goumlstermektedir Ccedilalışmamız bazı demografik kişilik ve bağlanma

oumlzelliklerinin hastaların depresyon duumlzeylerini etkilediğini ortaya koymuştur Bulgularımıza dayanarak

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

hastalardaki eşlik eden depresif belirtilerin tedavi edilmesi kadar bu sorunlara yatkınlık yaratan kişilik

ve bağlanma oumlzelliklerinin de ele alınmasının uzun suumlreli bağımlılık tedavisinde yararlı olabileceği

duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr

KAYNAKLAR

1 Driessen M Veltrup C Wetterling T John U Dilling H Axis I and axis II comorbidity in alcohol

dependence and the two types of alcoholism Alcohol Clin Exp Res 19982277ndash86

2 Fridrici C Leichsenring-Driessen C Driessen M Wingenfeld K Kremer G Beblo T The

individualized alcohol Stroop task no attentional bias toward personalized stimuli in alcohol-

dependents Psychol Addict Behav 2013 27 62ndash70

3 Foulds JA Douglas Sellman J Adamson SJ Boden JM Mulder RT Joyce PR Depression

outcome in alcohol dependent patients an evaluation of the role of independent and

substance-induced depression and other predictors J Affect Disord 2015 15503-10

4 Lubman DL Allen NB Rogers N Cementon E Bonomo Y The impact of co-occurring mood

and anxiety disorders among substance-abusing youth J Affect Disord 2007103105-12

5 Bottonari KA Roberts JE Kelly MAR Kashdan TB Ciesla JA A prospective investigation of

the impact of attachment style on stress generation among clinically depressed

individuals Behav Res ampTher 200745179ndash188

6 Rholes WS Simpson JA Kohn JL Wilson CL Martin AM Tran S Kashy DA Attachment

orientations and depression a longitudinal study of new parents J Pers Soc Psychol 2011

100567-86

7 Bartholomew K Horowitz LM Attachment styles among young adults a test of a four-category

model J Pers Soc Psychol 1991 61226-44

8 Hazan C Shaver PRRomantic love conceptualized as an attachment process Journal of

Pers Soc Psychol 1987 52 511ndash524

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

9 Abdul Kadir NB Bifulco A Insecure attachment style as a vulnerability factor for depression

recent findings in a community-based study of Malay single and married mothers Psychiatry

Res 2013210919-24

10 Khantzian EJ Treating addiction as a human process Lanham Jason Aronson2007 Books

11 Wyrzykowska E Głogowska K Mickiewicz K Attachment relationships

among alcohol dependent persons Alcoholism and Drug Addiction 2014 27 145-161

12 Wedekind D Bandelow B Heitmann S Havemann-Reinecke U Engel KR Huether G

Attachment style anxiety coping and personality-styles in withdrawn alcohol addicted

inpatients Subst Abuse Treat Prev Policy 2013 8 1

13 Thorberg FA Young RM Sullivan KA Lyvers M Hurst CP Connor JP Feeney GFX

Alexithymia in alcohol dependent patients is partially mediated by alcohol expectancy Drug

Alcohol Depend 2011116238ndash241

14 Wilkinson RB Mulcahy R Attachment and interpersonal relationships in postnatal depression

J Reprod Infant Psychol 201028 252ndash265

15 Troxel WM Cyranowski JM Hall M Frank E Buysse DJ Attachment anxiety relationship

context and sleep in women with recurrent major depression Psychosom Med 2007 69692ndash

699

16 Conradi HJ de Jonge P Recurrent depression and the role of adult attachment A prospective

and a retrospective study J Affect Disord 200911693ndash99

17 Cloninger CR Sigvardsson S Bohman M Childhood personality predicts alcohol abuse in

young adults Alcohol Clin Exp Res 1988 12 494-505

18 Eysenck HJ Eysenck SBG Manual of the Eysenck Personality Questionnaire London

Hodder and Stoughton1975

19 Shin SH Hong HG Jeon SM Personality and alcohol use The role of impulsivity Addict

Behav 201237102-7

20 Pennay A Cameron J Reichert T Strickland H Lee NK Hall K et al

A systematic review of interventions for co-occurring substance use disorder and borderline

personality disorder J Subst Abuse Treat 201141363-73

21 Hemphill JF Hare RD Wong S Psychopathy and recidivism A review Legal Crımınol Psych

1998 3 139-170

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

22 Porter S Woodworth M lsquoIm sorry I did ithellip but he started itrsquo A comparison of the official and

self-reported homicide descriptions of psychopaths and nonpsychopathsrdquo Law Hum Behav

2007 31 91-107

23 Hare RD Manual for the Revised Psychopathy Checklist (2nd ed) Toronto Canada Multi-

Health Systems 2003

24 Vergeacutes A Jackson KM Bucholz KK Trull TJ Lane SP Sher KJ Personality disorders and the

persistence of substance use disorders A reanalysis of published NESARC findings J

Abnorm Psychol 2014123 809-20

25 Griffith JW Zinbarg RE Craske MG Mineka S Rose RD Waters AM et al Neuroticism as a

common dimension in the internalizing disorders Psychol Med 201040 1125ndash1136

26 Noteboom A Beekman ATF Vogelzangs N Pennin B WJH Personality and social support

as predictors of first and recurrent episodes of depression J Affect Disord 2016 190 156ndash

161

27 Najt P Fusar-Poli P Brambilla P Co-occurring mental and substance abuse disorders a

review on the potential predictors and clinical outcomes J Psychiatr Res 2011 186 159ndash164

28 Dagher RK Green KM Does depression and substance abuse co-morbidity affect

socioeconomic status Evidence from a prospective study of urban African Americans J

Psychiatr Res 2015 225 115-121

29 Beck AT Ward CH Mendelson M Mock J Erbaugh J An inventory for measuring depression

Arch Gen Psychiatry 19614561-71

30 Hisli N Beck Depresyon Envanterinin geccedilerliliği uumlzerine bir ccedilalışma Turk J Psychol

19886118-22

31 Brennan KA Shaver P R Attachment styles and personality disorders Their connections to

each other and to parental divorce parental death and perceptions of parental caregiving J

Pers 1998 66 835-878

32 Suumlmer N Guumlngoumlr D Yetişkin bağlanma stilleri oumllccedileklerinin Tuumlrk oumlrneklemi uumlzerinde

psikometrik değerlendirmesi ve kuumlltuumlrlerarası bir karşılaştırma Turk J Psychol 1999 14 71-

109

33 Cloninger CR Svrakic DM Przybeck TR A psychobiological model of temperament and

character Arch Gen Psychiatry 1993 50 975-990

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

34 Koumlse S Sayar K Ak İ Aydın N Kalelioğlu Uuml Kırpınar İ et al Turkish version of the

Temperament and Character Inventory (TCI) Reliability validity and factorial structure Bull

Clin Psychopharmacol 200414107-131

35 Guumlleccedil MY Elbay RY Şayakccedilı S Meteris H Hariri AG Tezcan AE Yatan psikiyatri

hastalarında madde kullanımı ve hastalıklara goumlre dağılımı Retrospektif bir ccedilalışma Duumlşuumlnen

Adam 2010 23166-173

36 Enez-Darccedilın A Nurmedov S Noyan CO Yılmaz O Dilbaz N Oumlzel Bir Bağımlılık Merkezinde

Yatarak Tedavi Goumlren Hastalarda Psikiyatrik Eş Tanının Bağımlılığın Seyri ile İlişkisi Duumlşuumlnen

Adam 2015 28196-203

37 Oumlner H Tamam L Levent BA Oumlner S Alkol bağımlılığı olan yatan hastalarda Eksen I ve

Eksen II eş tanılarının değerlendirilmesi Klin Psikofarmakol Bul 200212 14-22

38 İnce A Doğruer Z Tuumlrkccedilapar MH Erken ve geccedil başlangıccedillı erkek alkol bağımlılarında

sosyodemografik klinik ve psikopatolojik oumlzelliklerin karşılaştırılması Klin Psikiyatr Derg 2002

5 82-91

39 Yaşar RM Depresyonun kadınlaşması Fırat Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

2007172251-281

40 Clark DB Cornelius JR Kirisci L Tarter RE Childhood risk categories for adolescent

substance involvement a general liability typology Drug Alcohol Depend 2005 77 13ndash21

41 Guumlltekin BK Ruhsal Bozuklukların Oumlnlenmesi Kavramsal Ccedilerccedileve ve Sınıflandırma

Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 20102583594

42 Evren C Oumlgel K Alkolmadde bağımlılarında dissosiyatif belirtiler ve ccedilocukluk ccedilağı travması

depresyon anksiyete ve alkolmadde kullanımı ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 2003 430-

37

43 Alikaşifoğlu M Madde kullanımı risk faktoumlrleri ve koruyucu faktoumlrler Adolesan Sağlığı

Sempozyum Dizisi 200543 73-83

44 Tuumlzuumln O Sayar K Bağlanma Kuramı ve Psikopatoloji Duumlşuumlnen Adam 20061924-39

45 Akfert SK Ccedilakıcı E Ccedilakıcı M Uumlniversite oumlğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları

ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 20091040-47

46 Slavich GM Monroe SM Gotlib IH Early parental loss and depression history Associations

with recent life stress in major depressive disorder J Psychiatr Res 201145 1146-1152

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

47 Westermeyer J Wahmanholm K Thuras P Effects of childhood physical abuse on course and

severity of substance abuse Am J Addict 2001 10101-110

48 Yılmaz A Can Y Bozkurt M Evren C Alkol ve Madde Bağımlılığında Remisyon ve

Depreşme Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 2014 6 243-256

49 Hiremath P Naregal P Chendake M Mohite VR Factors affecting alcohol relapse among

alcoholic clients at Tertiary care Hospital IJAR 2015 5784-786

50 Weich L Pienaar W Occurrence of comorbid substance use disorders among acute

psychiatric inpatients at Stikland Hospital in the Western Cape South Africa Afr J Psychiatry

(Johannesbg) 2009 12 213-217

51 Greenfield SF Weiss RD Muenz LR Vagge LM Kelly JF Bello LR et al The effect of

depression on return to drinking Arch Gen Psychiatry 1998 55 259-265

52 Choi BY Jeong HCrelationship between alcohol dependence and depression of alcohol

dependent ınpatients IJBSBT 2015 7 375-382

53 Ekinci O Arman AR Melek I Bez Y Berkem M The phenomenology of autistic regression

Subtypes and associated factors ECAP 20122123ndash29

54 Janowsky DS Fawcett J Meszaros K Verheul R Core heritable personality characteristics

and relapse in alcoholics Alcohol Clin Exp Res 2001 2594-98

55 İbiloğlu AO Ccediliccedilek U Kalkan E Nikotin bağımlılığında mizaccedil klinik ve demografik oumlzellikler

Literatuumlr Sempozyum 2014133-39

56 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Turk J Psychol 2012 27 21-30

57 Hansenne M Reggers J Pinto E Kjiri K Ajamier A Ansseau M Temperament and character

inventory (TCI) and depression J Psychiatric Res 1999 33 31-36

58 Diacuteaz LP Alba H Sanchez IM Vulnerability to alcohol consumption spiritual transcendence

and psychosocial well-being test of a theory Rev Latino-Am Enfermagem 2016242702

59 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Tuumlrk Psikoloji Dergisi 2012 27 21-30

60 Coumlmert IT Oumlgel K Madde kullanan ergenlerin bağlanma stilleri Addicta 2014 1 9-40

61 Morsuumlnbuumll Uuml Attachment and risk taking are they interrelated IJoSS 20094 233-7

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

62 Kesebir S Oumlzdoğan KS Uumlstuumlndağ MF Bağlanma ve psikopatoloji Psikiyatride Guumlncel

Yaklaşımlar 20113 321-42

63 Kassel JD Wardle M Roberts JE Adult attachment security and college student substance

use Addict Behav 2007 32 1164-1176

Tablo 1 Hastaların demografik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Cinsiyet

Kadın

Erkek

8 (119)

59 (881)

42 (189)

180 (811)

118 004

Medeni durum

Evli

Boşanmış

Bekar

34 (50)

29 (44)

4 (6)

107 (48)

88 (40)

25 (12)

166 gt005

Eğitim duumlzeyi

Okur yazar

İlkoumlğretim

Ortaoumlğretim

Lise

Yuumlksekokulfakuumllte

4 (6)

11 (164)

18 (269)

26 (388)

8 (119)

2 (09)

30 (135)

50 (225)

75 (338)

65 (293)

1358 0009

Aile uumlyelerinde ruhsal hastalık varlığı

Evet

Hayır

2 (3)

65 (97)

45 (203)

177 (797)

1129 0001

Aile uumlyelerinde alkol ya da madde

kullanımı

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Yok

Var

45 (672)

22 (328)

93 (435)

121 (565)

1523 0002

Kayıp yaşama

Yok

Var

31 (463)

36 (537)

77 (347)

145 (653)

295 005

Şiddete maruz kalma

Yok

Var

25 (373)

40 (607)

88 (396)

136 (624)

1157 0009

Tablo 2 Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Madde kullanma biccedilimi

Sadece madde kullanan

Sadece alkol kullanan

Alkol-madde birlikte kullanan

6 (8)

28 (43)

33 (49)

18 (8)

80 (36)

124 (56)

091 gt005

Madde kullanma suumlresi

3 aydan az

4 ay-1 yıl

1-5 yıl

5 yıldan fazla

2 (6)

11 (28)

14 (35)

12 (31)

21 (14)

29 (19)

42 (28)

59 (39)

442 gt005

Madde kullanma nedenleri

Popuumller olmak

Problemlerden kaccedilmak

Merak

Guumlveni arttırmak

Ben bağımlı olmam

Keyif almak

1 (24)

9 (22)

17 (415)

2 (49)

4 (98)

8 (195)

18 (119)

43 (285)

37 (245)

9 (6)

6 (4)

38 (252)

930 0041

Madde kullanma nedeni ile

hastaneye yatış sayısı

1 yatış

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

2 yatış

3 yatış ve daha fazlası

25 (379)

41 (606)

1 (15)

96 (434)

110 (498)

15 (68)

722 0027

Tablo 3 Hastaların BDOuml puanlarına goumlre MKErsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Yenilik arayışı

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2133plusmn338

2051plusmn328

199

048

Zarardan kaccedilınma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1656plusmn401

1757plusmn371

-219

003

Oumlduumll Bağımlılığı

BDOuml 17 puan altı

65

1134plusmn297

149

013

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml 222 1093plusmn250

Sebat etme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

Kendini youmlnetme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

65

222

420plusmn139

399plusmn164

2264plusmn421

2122plusmn368

098

140

032

019

İşbirliği yapma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2373plusmn432

2079plusmn418

340

001

Kendini aşma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1756plusmn353

1647plusmn361

249

001

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Tablo 4 Hastaların BDE puanlarına goumlre YİYE rsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Guumlvenli Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

3304plusmn878

3157plusmn812

126

021

Kaccedilıngan Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2941plusmn743

2542plusmn731

220

004

Kaygılı Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

6681plusmn1422

6482plusmn1512

094

034

Page 10: Author's Accepted Manuscript · ACCEPTED MANUSCRIPT 2017 GİRİŞ Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi gören hastaların büyük çoğunluğu depresif yakınmalardan úikâyet

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Hastalara ccedilocukluk ccedilağında aile uumlyeleri ile ilgili kayıp yaşayıp yaşamadıkları sorulmuş 18 yas

oumlncesinde kayıp yaşayan hastaların 45 ebeveynini 10 kardeşini 35 buumlyuumlkanne

buumlyuumlkbabasını 2rsquo si ccedilocuğunu 8 diğer yakınlarını kaybettiklerini dile getirmişlerdir Kayıp

yaşadıkları bireye goumlre depresif duumlzeyleri arasında bir farklılık yaşanmazken kayıp yaşama

durumunun hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılığa yol accediltığı goumlruumllmuumlştuumlr Kayıp

oumlykuumlsuuml olan bireylerde depresif belirti duumlzeyi yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=295 p=005) (tablo1)

Hastalara şiddete uğrayıp uğramadıkları uğradılar ise fiziksel soumlzel ya da cinsel şiddet tiplerinden

hangisine maruz kaldıkları sorulmuş şiddete maruz kalmış hastaların 10rsquou cinsel 38rsquoi fiziksel

52rsquosi soumlzel şiddete maruz kaldıklarını belirtmişlerdir Şiddete uğrama durumlarına goumlre hastaların

depresif belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık olduğu belirlenmiştir Şiddete maruz kalanlarda

depresif belirti duumlzeyi yuumlksek ccedilıkmıştır (χsup2=1157 p=0009) (Tablo1) Ancak şiddetin şekli depresyon

uumlzerinde belirleyici olmamıştır (pgt005)

Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Ccedilalışmaya katılan hastaların madde kullanma biccedilimlerine ve madde kullanma suumlrelerine goumlre depresif

belirti duumlzeyleri arasında anlamlı farklılık yoktur (pgt005) (Tablo2)

Madde kullanma nedenleri hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılık yaratmaktadır

(χsup2=930 p=0041) (Tablo2)

Madde bağımlılığı nedeni ile hastaneye yatış sayısının hastaların depresif belirti duumlzeylerinde anlamlı

farklılığa yol accediltığı bulunmuştur (χsup2=722 p=0027) (Tablo2)

Hastaların kişilik oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Ccedilalışmaya katılan hastaların MKErsquoden aldıkları puanlar BDOuml kesme puanına goumlre

değerlendirildiğinde hastaların zarardan kaccedilınma işbirliği yapma ve kendini aşma boyutlarında

depresif belirti duumlzeylerinde farklılık olduğu saptanmıştır Depresyon puanları 18 ve uumlzerinde olan

hastaların zarardan kaccedilınma puanları daha yuumlksek bulunurken (t=-219 p=003) iş birliği yapma

(t=340 p=001) ve kendini aşma (t=249 p=0013) puanları daha duumlşuumlk bulunmuştur (tablo3)

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Hastaların bağlanma oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Hastaların BDOuml kesme puanına goumlre YİYErsquoden aldıkları puanlar karşılaştırılmış ve yapılan t testinde

hastaların kaccedilıngan bağlanma puanları arasında ise anlamlı duumlzeyde farklılık olduğu belirlenmiştir

(t=220 p=004) Depresif belirti duumlzeyi yuumlksek olanlarda kaccedilıngan bağlanma puanları duumlşuumlk ccedilıkmıştır

(tablo4)

TARTIŞMA

Son yıllarda uumllkemizde madde kullanımı nedeni ile tedavi başvurusunda bulunan hastalarla yapılan

ccedilalışmalarda hastaların ccediloğunluğunun erkek genccedil erişkin bekacircr ya da ayrılmış bir işte ccedilalışmayan

ya da duumlzensiz ccedilalışan ve eğitim yılı yuumlksek bireyler olduğu bildirilmiştir (3536) Bizim ccedilalışma

grubumuzu oluşturan hastaların da genel olarak benzer demografik oumlzelliklere sahip oldukları

belirlenmiştir

Yapılan ccedilalışmalar madde kullanım bozukluklarının diğer psikiyatrik bozukluklarla bir arada goumlruumllme

oranının bir hayli yuumlksek olduğunu ortaya koymaktadır (2336) Depresyon madde kullanım

bozukluklarına sıklıkla eşlik eden ruhsal sorunlardan biridir (3637) Alkol veya madde bağımlılarındaki

psikiyatrik komorbiditeye youmlnelik yapılan ccedilalışmalarda madde bağımlılığı olan hastaların 192 ila

79rsquounda depresif bozuklukların goumlruumllduumlğuuml bildirilmektedir (436-38) Alkol bağımlıları ile yapılan bir

başka araştırmada yaşam boyu majoumlr depresyon sıklığı 35 olarak belirtilmiştir (37) Bizim

ccedilalışmamıza katılan hastaların 768rsquoinde depresif belirti duumlzeyi yuumlksek bulunmuştur Bu sonuccedil

bağımlı hastalarda depresif belirtilerin bir hayli yaygın olduğunu desteklemektedir

Darccedilın ve arkadaşlarının (36) yatarak tedavi goumlren bağımlı hastalarla yaptığı ccedilalışmada Eksen I ya da

Eksen II ek tanının varlığına goumlre hastaların yaşının medeni durumunun ve eğitim suumlresinin

değişmediğini belirtmiştir Bizim ccedilalışmamızda da yaş ve medeni duruma goumlre hastaların depresyon

oranları arasında anlamlı bir farklılık bulunmazken cinsiyet ve eğitim duumlzeyinin hastaların depresif

belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılığa yol accediltığı belirlenmiştir Ccedilalışmamıza goumlre erkeklerde depresif

belirti duumlzeyi anlamlı duumlzeyde daha yuumlksektir Depresyonun genel popuumllasyonda kadınlarda daha

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

yaygın goumlruumllduumlğuuml (39) bilinmekle birlikte ccedilalışma grubumuzu oluşturan hastalar iccedilinde kadın oranının

bir hayli duumlşuumlk olmasının bu sonucu ortaya ccedilıkarmış olabileceği duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr Ccedilalışmamızda eğitim

duumlzeyinin de hastalardaki depresif belirti oranlarını etkilediği ve genel olarak eğitim duumlzeyi yuumlkseldikccedile

depresyon goumlruumllme oranının arttığı belirlenmiştir

Ailede ruhsal hastalık madde kullanımı iccedilin risk faktoumlrleri arasında yer almaktadır (40) Ccedilalışmamıza

goumlre her doumlrt hastadan biri ruhsal bir hastalık nedeni ile tedavi goumlrmuumlş bir aile uumlyesine sahiptir Aile

uumlyelerinde ruhsal hastalığın bulunması hastalarda depresif belirti oranını yuumlkseltmektedir Yazında

ebeveyn ruhsal hastalıklarının yaşamın ileri doumlnemlerinde ve sonraki kuşaklarda anksiyete ve

depresyona yol accediltığı belirtilmektedir (41)

Mevcut ccedilalışmalar madde kullananların diğer aile uumlyelerinde madde kullanım yaygınlığının yuumlksek

olduğunu goumlstermektedir (4243) Bizim sonuccedillarımız da bu youmlnde olup her iki hastadan birinin

ailesinde alkol madde ya da her ikisini de kullanan bir kişi bulunmaktadır Ccedilalışmamıza goumlre ailedeki

madde kullanım durumu bağımlı hastalardaki depresif belirti goumlruumllme oranını etkilemekte ve ailesinde

madde kullanımı olan hastalarda depresif belirtiler daha yaygın olarak goumlruumllmektedir

Yetişkin yaşamında depresyona olan yatkınlığın ccedilocukken anneyle kurulan ilişkide kayıplar aksamalar

ilişkili olduğu ileri suumlruumllmektedir (44) Ebeveyn kaybı ise madde kullanımına zemin hazırlayan risk

faktoumlrleri arasındadır (45) Ccedilalışmamızda hastaların yarıdan fazlası kuumlccediluumlk yaşta aile iccedilerisinde bir

kayıp yaşamış ve kayıp yaşayan bağımlı hastalarda yaşamayanlara goumlre depresif belirti duumlzeyleri

daha yuumlksek bulunmuştur Erken ccedilocukluk doumlnemindeki kayıp yaşantısının depresif belirtiler

geliştirmeye karşı daha duyarlı hale getirdiği saptanmıştır (46)

Madde bağımlıları arasında ccediloğul madde kullanımı sıktır (36) Ccedilalışmamıza katılan hastalarda da

ccediloğul madde kullanım oranı daha yuumlksektir Kullanılan madde tuumlruuml sayısı ile depresif belirti duumlzeyi

arasında pozitif youmlnde ilişki olduğu bildirilmiştir (47) Ccedilalışmamızda da ccediloğul madde kullanan

hastalarda depresif belirti oranı daha yuumlksektir ancak bu durum istatistiksel olarak anlamlı duumlzeyde

bulunmamıştır

Alkol madde bağımlılığında remisyon ve relaps bağımlılığın doğal gidişini belirleyen iki temel suumlreccediltir

Alkol madde bağımlısı hastaların yarısından fazlasının arındırma tedavisi sonrası relaps yaşadıkları

bu relapsların sıklıkla olumsuz duygusal durumların tetiklediği depresyon anksiyete gibi bozukluklar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

nedeni ile meydana geldiği goumlruumllmuumlştuumlr (4849) Ancak alkol madde kullanım bozukluğuna eşlik eden

psikiyatrik bozukluklar bağımlılığın tanı gidiş ve tedavisini guumlccedilleştirmekte tedaviyi bırakma sıklığını

arttırmaktadır (50) Oumlzellikle eşlik eden depresif belirtiler bağımlılıkta var olan sorunların şiddetini

arttırmaktadır (51) Alkolizmde goumlzlenen relapsların genel olarak depresif belirtiler eşliğinde geliştiğini

ileri suumlruumllmuumlştuumlr (51) Bizim ccedilalışmamızda da depresif belirtileri yuumlksek olan kişilerde hastanede yatış

sayısının daha fazla olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Bu durum madde kullanımına depresyonun eşlik etmesi ile

tedavi arayışı sıklığının arttığını duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr Choi ve Jeong (52) ccedilalışmalarında depresif alkol

bağımlılarında yatışların arttığından soumlz etmişlerdir Alkol bağımlılarında depresif duygu durumun

ruminatif duumlşuumlnce yapısını desteklediğini bu duumlşuumlncenin maladaptif bir şekilde bireyi sorunlarına

ccediloumlzuumlm bulmaktan uzaklaştırdığı ve tedavi suumlrecinin olumsuz etkilendiğini duumlşuumlnuumllmektedir (5354)

Bağımlılık davranışında kişiliğin roluuml vurgulansa da yatkınlığı belirleyen oumlzguumll bir kişilik yapısı

tanımlanmamıştır Ancak bağımlı guumlvensiz engellenme eşiği duumlşuumlk kişilerde madde kullanım

bozukluklarına sık rastlandığı belirtilmiştir (55) Ccedilalışmamızda ise depresif belirti duumlzeyi yuumlksek olan

hastaların zarardan kaccedilınma puanlarının daha yuumlksek işbirliği yapma ve kendini aşma puanlarının

daha duumlşuumlk olduğu belirlenmiştir Zarardan kaccedilınma sıklıkla psikiyatrik bozukluklarda goumlruumllen bir

oumlzelliktir (56) Zarardan kaccedilınan bireyler gelecekte olabilecek sorunlar iccedilin koumltuumlmser endişeler

belirsizlik korkusu gibi pasif kaccedilınma davranışları goumlsteren kişiler olarak tanımlanmakta ve bu kişilerin

depresyon geliştirme olasılıklarının yuumlksek olduğu belirtilmektedir (3357) Yuumlksek zarardan

kaccedilınmanın yanı sıra duumlşuumlk işbirliği yapma da depresyona yatkınlığı arttırmaktadır (57) Depresyon

tanılı hastalardan elde edilen bu sonuccedillar ccedilalışma bulgularımız ile uyumlu goumlruumlnmekle birlikte kendini

aşma boyutunda farklılık goumlstermektedir Kendini aşma olgunluk goumlstergesidir Ccedilevre ile ilgili

farkındalık ve hayata daha geniş bir accedilıdan bakış accedilısı sağlar Bazı araştırma sonuccedillarında

depresyonlu hastaların kendini aşma puanlarının yuumlksek bulunması ccedilalışma bulgularımız ile

ccedilelişmektedir Bizim ccedilalışmamızda kendini aşma puanları duumlşuumlk ccedilıkmıştır Bu sonuccedil bize oumlrneklem

grubunun alkol madde bağımlılarından seccedililmiş olmasının buna neden olduğunu duumlşuumlnduumlrmektedir

Reedsrsquoin teorisine goumlre psikolojik iyilik hali ile kendini aşma arasında doğrusal bir ilişki vardır Yazında

alkol madde bağımlılarında psikolojik iyilik halinde azalmanın kendini aşma da yetersizliğe neden

olduğu bildirilmiştir (5859) Kendini aşma kendini unutma kişilerarası oumlzdeşim ve manevi kabulden

oluşmaktadır ve kendini aşan bireyler yaratıcı bencil olmayan manevi duyguları olan idealist

bireylerdir (34) Cloninger klinik ccedilalışmalarda duumlşuumlk kendini aşmanın şizoid ve duumlrtuumlsel kişiliklerle

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

bağlantılı olduğunu goumlstermiştir (60) Bu doğrultuda bağımlı hastalarda yaygın olarak goumlruumllen depresif

belirtilerin hastaların yuumlksek duumlzey zarardan kaccedilınma duumlşuumlk duumlzey iş birliği yapma kendini aşma

oumlzellikleriyle ilişkili olabileceği duumlşuumlnuumllebilir

Temeli bebeklik doumlneminde oluşan bağlanma biccedilimi bireyin kişilik gelişiminde davranışlarında ve ruh

sağlığında buumlyuumlk bir oumlneme sahiptir (60) Yapılan ccedilalışmalar bağlanma biccedilimi ile riskli davranışlar

arasında ilişki olduğunu ortaya koymuştur (61) Genellikle kaygılı bağlanma anksiyete ve depresyonla

ilişkilendirilirken kaccedilıngan bağlanma dışavurum bozuklukları oumlzellikle de davranım bozukluklarıyla

ilişkilendirilmiştir (62) Bağlanma biccedilimi ile madde kullanımı arasındaki ilişkiyi araştıran ccedilalışmalara

bakıldığında madde kullanımının guumlvensiz bağlanma ile ilişkili olduğu goumlsterilmiştir (11126063)

Ebeveynleri ile guumlvenli bağlanma geliştiremeyenlerin madde kullanma eğilimleri artmaktadır (61)

Madde kullanan ergenlerle yapılan bir ccedilalışmada guumlvensiz bağlanma geliştirmişlerde madde kullanım

oranının yuumlksek olduğunu goumlstermektedir (60) Bununla birlikte ccedilalışmamızda depresif belirti duumlzeyi

duumlşuumlk hastalarda kaccedilınan bağlanmanın daha yuumlksek olduğu belirlenmiştir Kaccedilınmacı bağlanmada

bireylerin sorunlardan ve ccediloumlzuumlm arayışlarından kaccedilındıkları goumlruumllmektedir (7) Bu sonuccedil bize depresif

belirtileri olan hastaların sorunlar karşısında daha fazla ccediloumlzuumlm arayışı iccedilinde olduklarını

duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr

Ccedilalışmamızın bazı kısıtlılıkları bulunmaktadır En oumlnemli kısıtlılık ccedilalışmanın kesitsel bir ccedilalışma

olmasıdır Depresif belirti ve mizaccedil- karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri arasındaki ilişkinin

belirlenmesinde daha kesin sonuccedillar elde edebilmek iccedilin yapılacak bir takip ccedilalışmasının sonuccedilları

daha değerli olabilir Ccedilalışmada alkolmadde bağımlılarında depresif belirti goumlsterme durumları mizaccedil-

karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri accedilısından değerlendirilmiştir Diğer bir kısıtlılık ccedilalışmamızda

kullandığımız oumllccedileklerin oumlz bildirim oumllccedilekleri olmasıdır Bu oumllccedilekler kişinin beyanına dayalı oldukları

iccedilin her zaman doğru yanıt alınmayabilmekte katılımcı sosyal ccedilevresi ve kuumlltuumlrel oumlzelliklerine goumlre

farklı bakış accedilıları geliştirebilmektedir Ccedilalışmamız alkol-madde bağımlısı hasta grubunda

depresyonun kişilik ve bağlanma ilişkisini araştırmış ilk ccedilalışma olmasından dolayı klinik literatuumlre

oumlnemli katkısı olacağı kanısındayız

Tuumlm bu kısıtlılıklara rağmen elde edilen bulgular madde bağımlılarında depresyonun dikkate alınması

gereken oumlnemli bir sorun olduğunu goumlstermektedir Ccedilalışmamız bazı demografik kişilik ve bağlanma

oumlzelliklerinin hastaların depresyon duumlzeylerini etkilediğini ortaya koymuştur Bulgularımıza dayanarak

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

hastalardaki eşlik eden depresif belirtilerin tedavi edilmesi kadar bu sorunlara yatkınlık yaratan kişilik

ve bağlanma oumlzelliklerinin de ele alınmasının uzun suumlreli bağımlılık tedavisinde yararlı olabileceği

duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr

KAYNAKLAR

1 Driessen M Veltrup C Wetterling T John U Dilling H Axis I and axis II comorbidity in alcohol

dependence and the two types of alcoholism Alcohol Clin Exp Res 19982277ndash86

2 Fridrici C Leichsenring-Driessen C Driessen M Wingenfeld K Kremer G Beblo T The

individualized alcohol Stroop task no attentional bias toward personalized stimuli in alcohol-

dependents Psychol Addict Behav 2013 27 62ndash70

3 Foulds JA Douglas Sellman J Adamson SJ Boden JM Mulder RT Joyce PR Depression

outcome in alcohol dependent patients an evaluation of the role of independent and

substance-induced depression and other predictors J Affect Disord 2015 15503-10

4 Lubman DL Allen NB Rogers N Cementon E Bonomo Y The impact of co-occurring mood

and anxiety disorders among substance-abusing youth J Affect Disord 2007103105-12

5 Bottonari KA Roberts JE Kelly MAR Kashdan TB Ciesla JA A prospective investigation of

the impact of attachment style on stress generation among clinically depressed

individuals Behav Res ampTher 200745179ndash188

6 Rholes WS Simpson JA Kohn JL Wilson CL Martin AM Tran S Kashy DA Attachment

orientations and depression a longitudinal study of new parents J Pers Soc Psychol 2011

100567-86

7 Bartholomew K Horowitz LM Attachment styles among young adults a test of a four-category

model J Pers Soc Psychol 1991 61226-44

8 Hazan C Shaver PRRomantic love conceptualized as an attachment process Journal of

Pers Soc Psychol 1987 52 511ndash524

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

9 Abdul Kadir NB Bifulco A Insecure attachment style as a vulnerability factor for depression

recent findings in a community-based study of Malay single and married mothers Psychiatry

Res 2013210919-24

10 Khantzian EJ Treating addiction as a human process Lanham Jason Aronson2007 Books

11 Wyrzykowska E Głogowska K Mickiewicz K Attachment relationships

among alcohol dependent persons Alcoholism and Drug Addiction 2014 27 145-161

12 Wedekind D Bandelow B Heitmann S Havemann-Reinecke U Engel KR Huether G

Attachment style anxiety coping and personality-styles in withdrawn alcohol addicted

inpatients Subst Abuse Treat Prev Policy 2013 8 1

13 Thorberg FA Young RM Sullivan KA Lyvers M Hurst CP Connor JP Feeney GFX

Alexithymia in alcohol dependent patients is partially mediated by alcohol expectancy Drug

Alcohol Depend 2011116238ndash241

14 Wilkinson RB Mulcahy R Attachment and interpersonal relationships in postnatal depression

J Reprod Infant Psychol 201028 252ndash265

15 Troxel WM Cyranowski JM Hall M Frank E Buysse DJ Attachment anxiety relationship

context and sleep in women with recurrent major depression Psychosom Med 2007 69692ndash

699

16 Conradi HJ de Jonge P Recurrent depression and the role of adult attachment A prospective

and a retrospective study J Affect Disord 200911693ndash99

17 Cloninger CR Sigvardsson S Bohman M Childhood personality predicts alcohol abuse in

young adults Alcohol Clin Exp Res 1988 12 494-505

18 Eysenck HJ Eysenck SBG Manual of the Eysenck Personality Questionnaire London

Hodder and Stoughton1975

19 Shin SH Hong HG Jeon SM Personality and alcohol use The role of impulsivity Addict

Behav 201237102-7

20 Pennay A Cameron J Reichert T Strickland H Lee NK Hall K et al

A systematic review of interventions for co-occurring substance use disorder and borderline

personality disorder J Subst Abuse Treat 201141363-73

21 Hemphill JF Hare RD Wong S Psychopathy and recidivism A review Legal Crımınol Psych

1998 3 139-170

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

22 Porter S Woodworth M lsquoIm sorry I did ithellip but he started itrsquo A comparison of the official and

self-reported homicide descriptions of psychopaths and nonpsychopathsrdquo Law Hum Behav

2007 31 91-107

23 Hare RD Manual for the Revised Psychopathy Checklist (2nd ed) Toronto Canada Multi-

Health Systems 2003

24 Vergeacutes A Jackson KM Bucholz KK Trull TJ Lane SP Sher KJ Personality disorders and the

persistence of substance use disorders A reanalysis of published NESARC findings J

Abnorm Psychol 2014123 809-20

25 Griffith JW Zinbarg RE Craske MG Mineka S Rose RD Waters AM et al Neuroticism as a

common dimension in the internalizing disorders Psychol Med 201040 1125ndash1136

26 Noteboom A Beekman ATF Vogelzangs N Pennin B WJH Personality and social support

as predictors of first and recurrent episodes of depression J Affect Disord 2016 190 156ndash

161

27 Najt P Fusar-Poli P Brambilla P Co-occurring mental and substance abuse disorders a

review on the potential predictors and clinical outcomes J Psychiatr Res 2011 186 159ndash164

28 Dagher RK Green KM Does depression and substance abuse co-morbidity affect

socioeconomic status Evidence from a prospective study of urban African Americans J

Psychiatr Res 2015 225 115-121

29 Beck AT Ward CH Mendelson M Mock J Erbaugh J An inventory for measuring depression

Arch Gen Psychiatry 19614561-71

30 Hisli N Beck Depresyon Envanterinin geccedilerliliği uumlzerine bir ccedilalışma Turk J Psychol

19886118-22

31 Brennan KA Shaver P R Attachment styles and personality disorders Their connections to

each other and to parental divorce parental death and perceptions of parental caregiving J

Pers 1998 66 835-878

32 Suumlmer N Guumlngoumlr D Yetişkin bağlanma stilleri oumllccedileklerinin Tuumlrk oumlrneklemi uumlzerinde

psikometrik değerlendirmesi ve kuumlltuumlrlerarası bir karşılaştırma Turk J Psychol 1999 14 71-

109

33 Cloninger CR Svrakic DM Przybeck TR A psychobiological model of temperament and

character Arch Gen Psychiatry 1993 50 975-990

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

34 Koumlse S Sayar K Ak İ Aydın N Kalelioğlu Uuml Kırpınar İ et al Turkish version of the

Temperament and Character Inventory (TCI) Reliability validity and factorial structure Bull

Clin Psychopharmacol 200414107-131

35 Guumlleccedil MY Elbay RY Şayakccedilı S Meteris H Hariri AG Tezcan AE Yatan psikiyatri

hastalarında madde kullanımı ve hastalıklara goumlre dağılımı Retrospektif bir ccedilalışma Duumlşuumlnen

Adam 2010 23166-173

36 Enez-Darccedilın A Nurmedov S Noyan CO Yılmaz O Dilbaz N Oumlzel Bir Bağımlılık Merkezinde

Yatarak Tedavi Goumlren Hastalarda Psikiyatrik Eş Tanının Bağımlılığın Seyri ile İlişkisi Duumlşuumlnen

Adam 2015 28196-203

37 Oumlner H Tamam L Levent BA Oumlner S Alkol bağımlılığı olan yatan hastalarda Eksen I ve

Eksen II eş tanılarının değerlendirilmesi Klin Psikofarmakol Bul 200212 14-22

38 İnce A Doğruer Z Tuumlrkccedilapar MH Erken ve geccedil başlangıccedillı erkek alkol bağımlılarında

sosyodemografik klinik ve psikopatolojik oumlzelliklerin karşılaştırılması Klin Psikiyatr Derg 2002

5 82-91

39 Yaşar RM Depresyonun kadınlaşması Fırat Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

2007172251-281

40 Clark DB Cornelius JR Kirisci L Tarter RE Childhood risk categories for adolescent

substance involvement a general liability typology Drug Alcohol Depend 2005 77 13ndash21

41 Guumlltekin BK Ruhsal Bozuklukların Oumlnlenmesi Kavramsal Ccedilerccedileve ve Sınıflandırma

Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 20102583594

42 Evren C Oumlgel K Alkolmadde bağımlılarında dissosiyatif belirtiler ve ccedilocukluk ccedilağı travması

depresyon anksiyete ve alkolmadde kullanımı ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 2003 430-

37

43 Alikaşifoğlu M Madde kullanımı risk faktoumlrleri ve koruyucu faktoumlrler Adolesan Sağlığı

Sempozyum Dizisi 200543 73-83

44 Tuumlzuumln O Sayar K Bağlanma Kuramı ve Psikopatoloji Duumlşuumlnen Adam 20061924-39

45 Akfert SK Ccedilakıcı E Ccedilakıcı M Uumlniversite oumlğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları

ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 20091040-47

46 Slavich GM Monroe SM Gotlib IH Early parental loss and depression history Associations

with recent life stress in major depressive disorder J Psychiatr Res 201145 1146-1152

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

47 Westermeyer J Wahmanholm K Thuras P Effects of childhood physical abuse on course and

severity of substance abuse Am J Addict 2001 10101-110

48 Yılmaz A Can Y Bozkurt M Evren C Alkol ve Madde Bağımlılığında Remisyon ve

Depreşme Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 2014 6 243-256

49 Hiremath P Naregal P Chendake M Mohite VR Factors affecting alcohol relapse among

alcoholic clients at Tertiary care Hospital IJAR 2015 5784-786

50 Weich L Pienaar W Occurrence of comorbid substance use disorders among acute

psychiatric inpatients at Stikland Hospital in the Western Cape South Africa Afr J Psychiatry

(Johannesbg) 2009 12 213-217

51 Greenfield SF Weiss RD Muenz LR Vagge LM Kelly JF Bello LR et al The effect of

depression on return to drinking Arch Gen Psychiatry 1998 55 259-265

52 Choi BY Jeong HCrelationship between alcohol dependence and depression of alcohol

dependent ınpatients IJBSBT 2015 7 375-382

53 Ekinci O Arman AR Melek I Bez Y Berkem M The phenomenology of autistic regression

Subtypes and associated factors ECAP 20122123ndash29

54 Janowsky DS Fawcett J Meszaros K Verheul R Core heritable personality characteristics

and relapse in alcoholics Alcohol Clin Exp Res 2001 2594-98

55 İbiloğlu AO Ccediliccedilek U Kalkan E Nikotin bağımlılığında mizaccedil klinik ve demografik oumlzellikler

Literatuumlr Sempozyum 2014133-39

56 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Turk J Psychol 2012 27 21-30

57 Hansenne M Reggers J Pinto E Kjiri K Ajamier A Ansseau M Temperament and character

inventory (TCI) and depression J Psychiatric Res 1999 33 31-36

58 Diacuteaz LP Alba H Sanchez IM Vulnerability to alcohol consumption spiritual transcendence

and psychosocial well-being test of a theory Rev Latino-Am Enfermagem 2016242702

59 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Tuumlrk Psikoloji Dergisi 2012 27 21-30

60 Coumlmert IT Oumlgel K Madde kullanan ergenlerin bağlanma stilleri Addicta 2014 1 9-40

61 Morsuumlnbuumll Uuml Attachment and risk taking are they interrelated IJoSS 20094 233-7

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

62 Kesebir S Oumlzdoğan KS Uumlstuumlndağ MF Bağlanma ve psikopatoloji Psikiyatride Guumlncel

Yaklaşımlar 20113 321-42

63 Kassel JD Wardle M Roberts JE Adult attachment security and college student substance

use Addict Behav 2007 32 1164-1176

Tablo 1 Hastaların demografik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Cinsiyet

Kadın

Erkek

8 (119)

59 (881)

42 (189)

180 (811)

118 004

Medeni durum

Evli

Boşanmış

Bekar

34 (50)

29 (44)

4 (6)

107 (48)

88 (40)

25 (12)

166 gt005

Eğitim duumlzeyi

Okur yazar

İlkoumlğretim

Ortaoumlğretim

Lise

Yuumlksekokulfakuumllte

4 (6)

11 (164)

18 (269)

26 (388)

8 (119)

2 (09)

30 (135)

50 (225)

75 (338)

65 (293)

1358 0009

Aile uumlyelerinde ruhsal hastalık varlığı

Evet

Hayır

2 (3)

65 (97)

45 (203)

177 (797)

1129 0001

Aile uumlyelerinde alkol ya da madde

kullanımı

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Yok

Var

45 (672)

22 (328)

93 (435)

121 (565)

1523 0002

Kayıp yaşama

Yok

Var

31 (463)

36 (537)

77 (347)

145 (653)

295 005

Şiddete maruz kalma

Yok

Var

25 (373)

40 (607)

88 (396)

136 (624)

1157 0009

Tablo 2 Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Madde kullanma biccedilimi

Sadece madde kullanan

Sadece alkol kullanan

Alkol-madde birlikte kullanan

6 (8)

28 (43)

33 (49)

18 (8)

80 (36)

124 (56)

091 gt005

Madde kullanma suumlresi

3 aydan az

4 ay-1 yıl

1-5 yıl

5 yıldan fazla

2 (6)

11 (28)

14 (35)

12 (31)

21 (14)

29 (19)

42 (28)

59 (39)

442 gt005

Madde kullanma nedenleri

Popuumller olmak

Problemlerden kaccedilmak

Merak

Guumlveni arttırmak

Ben bağımlı olmam

Keyif almak

1 (24)

9 (22)

17 (415)

2 (49)

4 (98)

8 (195)

18 (119)

43 (285)

37 (245)

9 (6)

6 (4)

38 (252)

930 0041

Madde kullanma nedeni ile

hastaneye yatış sayısı

1 yatış

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

2 yatış

3 yatış ve daha fazlası

25 (379)

41 (606)

1 (15)

96 (434)

110 (498)

15 (68)

722 0027

Tablo 3 Hastaların BDOuml puanlarına goumlre MKErsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Yenilik arayışı

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2133plusmn338

2051plusmn328

199

048

Zarardan kaccedilınma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1656plusmn401

1757plusmn371

-219

003

Oumlduumll Bağımlılığı

BDOuml 17 puan altı

65

1134plusmn297

149

013

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml 222 1093plusmn250

Sebat etme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

Kendini youmlnetme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

65

222

420plusmn139

399plusmn164

2264plusmn421

2122plusmn368

098

140

032

019

İşbirliği yapma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2373plusmn432

2079plusmn418

340

001

Kendini aşma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1756plusmn353

1647plusmn361

249

001

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Tablo 4 Hastaların BDE puanlarına goumlre YİYE rsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Guumlvenli Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

3304plusmn878

3157plusmn812

126

021

Kaccedilıngan Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2941plusmn743

2542plusmn731

220

004

Kaygılı Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

6681plusmn1422

6482plusmn1512

094

034

Page 11: Author's Accepted Manuscript · ACCEPTED MANUSCRIPT 2017 GİRİŞ Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi gören hastaların büyük çoğunluğu depresif yakınmalardan úikâyet

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Hastaların bağlanma oumlzelliklerine goumlre depresyon duumlzeylerinin karşılaştırılması

Hastaların BDOuml kesme puanına goumlre YİYErsquoden aldıkları puanlar karşılaştırılmış ve yapılan t testinde

hastaların kaccedilıngan bağlanma puanları arasında ise anlamlı duumlzeyde farklılık olduğu belirlenmiştir

(t=220 p=004) Depresif belirti duumlzeyi yuumlksek olanlarda kaccedilıngan bağlanma puanları duumlşuumlk ccedilıkmıştır

(tablo4)

TARTIŞMA

Son yıllarda uumllkemizde madde kullanımı nedeni ile tedavi başvurusunda bulunan hastalarla yapılan

ccedilalışmalarda hastaların ccediloğunluğunun erkek genccedil erişkin bekacircr ya da ayrılmış bir işte ccedilalışmayan

ya da duumlzensiz ccedilalışan ve eğitim yılı yuumlksek bireyler olduğu bildirilmiştir (3536) Bizim ccedilalışma

grubumuzu oluşturan hastaların da genel olarak benzer demografik oumlzelliklere sahip oldukları

belirlenmiştir

Yapılan ccedilalışmalar madde kullanım bozukluklarının diğer psikiyatrik bozukluklarla bir arada goumlruumllme

oranının bir hayli yuumlksek olduğunu ortaya koymaktadır (2336) Depresyon madde kullanım

bozukluklarına sıklıkla eşlik eden ruhsal sorunlardan biridir (3637) Alkol veya madde bağımlılarındaki

psikiyatrik komorbiditeye youmlnelik yapılan ccedilalışmalarda madde bağımlılığı olan hastaların 192 ila

79rsquounda depresif bozuklukların goumlruumllduumlğuuml bildirilmektedir (436-38) Alkol bağımlıları ile yapılan bir

başka araştırmada yaşam boyu majoumlr depresyon sıklığı 35 olarak belirtilmiştir (37) Bizim

ccedilalışmamıza katılan hastaların 768rsquoinde depresif belirti duumlzeyi yuumlksek bulunmuştur Bu sonuccedil

bağımlı hastalarda depresif belirtilerin bir hayli yaygın olduğunu desteklemektedir

Darccedilın ve arkadaşlarının (36) yatarak tedavi goumlren bağımlı hastalarla yaptığı ccedilalışmada Eksen I ya da

Eksen II ek tanının varlığına goumlre hastaların yaşının medeni durumunun ve eğitim suumlresinin

değişmediğini belirtmiştir Bizim ccedilalışmamızda da yaş ve medeni duruma goumlre hastaların depresyon

oranları arasında anlamlı bir farklılık bulunmazken cinsiyet ve eğitim duumlzeyinin hastaların depresif

belirti duumlzeylerinde anlamlı farklılığa yol accediltığı belirlenmiştir Ccedilalışmamıza goumlre erkeklerde depresif

belirti duumlzeyi anlamlı duumlzeyde daha yuumlksektir Depresyonun genel popuumllasyonda kadınlarda daha

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

yaygın goumlruumllduumlğuuml (39) bilinmekle birlikte ccedilalışma grubumuzu oluşturan hastalar iccedilinde kadın oranının

bir hayli duumlşuumlk olmasının bu sonucu ortaya ccedilıkarmış olabileceği duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr Ccedilalışmamızda eğitim

duumlzeyinin de hastalardaki depresif belirti oranlarını etkilediği ve genel olarak eğitim duumlzeyi yuumlkseldikccedile

depresyon goumlruumllme oranının arttığı belirlenmiştir

Ailede ruhsal hastalık madde kullanımı iccedilin risk faktoumlrleri arasında yer almaktadır (40) Ccedilalışmamıza

goumlre her doumlrt hastadan biri ruhsal bir hastalık nedeni ile tedavi goumlrmuumlş bir aile uumlyesine sahiptir Aile

uumlyelerinde ruhsal hastalığın bulunması hastalarda depresif belirti oranını yuumlkseltmektedir Yazında

ebeveyn ruhsal hastalıklarının yaşamın ileri doumlnemlerinde ve sonraki kuşaklarda anksiyete ve

depresyona yol accediltığı belirtilmektedir (41)

Mevcut ccedilalışmalar madde kullananların diğer aile uumlyelerinde madde kullanım yaygınlığının yuumlksek

olduğunu goumlstermektedir (4243) Bizim sonuccedillarımız da bu youmlnde olup her iki hastadan birinin

ailesinde alkol madde ya da her ikisini de kullanan bir kişi bulunmaktadır Ccedilalışmamıza goumlre ailedeki

madde kullanım durumu bağımlı hastalardaki depresif belirti goumlruumllme oranını etkilemekte ve ailesinde

madde kullanımı olan hastalarda depresif belirtiler daha yaygın olarak goumlruumllmektedir

Yetişkin yaşamında depresyona olan yatkınlığın ccedilocukken anneyle kurulan ilişkide kayıplar aksamalar

ilişkili olduğu ileri suumlruumllmektedir (44) Ebeveyn kaybı ise madde kullanımına zemin hazırlayan risk

faktoumlrleri arasındadır (45) Ccedilalışmamızda hastaların yarıdan fazlası kuumlccediluumlk yaşta aile iccedilerisinde bir

kayıp yaşamış ve kayıp yaşayan bağımlı hastalarda yaşamayanlara goumlre depresif belirti duumlzeyleri

daha yuumlksek bulunmuştur Erken ccedilocukluk doumlnemindeki kayıp yaşantısının depresif belirtiler

geliştirmeye karşı daha duyarlı hale getirdiği saptanmıştır (46)

Madde bağımlıları arasında ccediloğul madde kullanımı sıktır (36) Ccedilalışmamıza katılan hastalarda da

ccediloğul madde kullanım oranı daha yuumlksektir Kullanılan madde tuumlruuml sayısı ile depresif belirti duumlzeyi

arasında pozitif youmlnde ilişki olduğu bildirilmiştir (47) Ccedilalışmamızda da ccediloğul madde kullanan

hastalarda depresif belirti oranı daha yuumlksektir ancak bu durum istatistiksel olarak anlamlı duumlzeyde

bulunmamıştır

Alkol madde bağımlılığında remisyon ve relaps bağımlılığın doğal gidişini belirleyen iki temel suumlreccediltir

Alkol madde bağımlısı hastaların yarısından fazlasının arındırma tedavisi sonrası relaps yaşadıkları

bu relapsların sıklıkla olumsuz duygusal durumların tetiklediği depresyon anksiyete gibi bozukluklar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

nedeni ile meydana geldiği goumlruumllmuumlştuumlr (4849) Ancak alkol madde kullanım bozukluğuna eşlik eden

psikiyatrik bozukluklar bağımlılığın tanı gidiş ve tedavisini guumlccedilleştirmekte tedaviyi bırakma sıklığını

arttırmaktadır (50) Oumlzellikle eşlik eden depresif belirtiler bağımlılıkta var olan sorunların şiddetini

arttırmaktadır (51) Alkolizmde goumlzlenen relapsların genel olarak depresif belirtiler eşliğinde geliştiğini

ileri suumlruumllmuumlştuumlr (51) Bizim ccedilalışmamızda da depresif belirtileri yuumlksek olan kişilerde hastanede yatış

sayısının daha fazla olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Bu durum madde kullanımına depresyonun eşlik etmesi ile

tedavi arayışı sıklığının arttığını duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr Choi ve Jeong (52) ccedilalışmalarında depresif alkol

bağımlılarında yatışların arttığından soumlz etmişlerdir Alkol bağımlılarında depresif duygu durumun

ruminatif duumlşuumlnce yapısını desteklediğini bu duumlşuumlncenin maladaptif bir şekilde bireyi sorunlarına

ccediloumlzuumlm bulmaktan uzaklaştırdığı ve tedavi suumlrecinin olumsuz etkilendiğini duumlşuumlnuumllmektedir (5354)

Bağımlılık davranışında kişiliğin roluuml vurgulansa da yatkınlığı belirleyen oumlzguumll bir kişilik yapısı

tanımlanmamıştır Ancak bağımlı guumlvensiz engellenme eşiği duumlşuumlk kişilerde madde kullanım

bozukluklarına sık rastlandığı belirtilmiştir (55) Ccedilalışmamızda ise depresif belirti duumlzeyi yuumlksek olan

hastaların zarardan kaccedilınma puanlarının daha yuumlksek işbirliği yapma ve kendini aşma puanlarının

daha duumlşuumlk olduğu belirlenmiştir Zarardan kaccedilınma sıklıkla psikiyatrik bozukluklarda goumlruumllen bir

oumlzelliktir (56) Zarardan kaccedilınan bireyler gelecekte olabilecek sorunlar iccedilin koumltuumlmser endişeler

belirsizlik korkusu gibi pasif kaccedilınma davranışları goumlsteren kişiler olarak tanımlanmakta ve bu kişilerin

depresyon geliştirme olasılıklarının yuumlksek olduğu belirtilmektedir (3357) Yuumlksek zarardan

kaccedilınmanın yanı sıra duumlşuumlk işbirliği yapma da depresyona yatkınlığı arttırmaktadır (57) Depresyon

tanılı hastalardan elde edilen bu sonuccedillar ccedilalışma bulgularımız ile uyumlu goumlruumlnmekle birlikte kendini

aşma boyutunda farklılık goumlstermektedir Kendini aşma olgunluk goumlstergesidir Ccedilevre ile ilgili

farkındalık ve hayata daha geniş bir accedilıdan bakış accedilısı sağlar Bazı araştırma sonuccedillarında

depresyonlu hastaların kendini aşma puanlarının yuumlksek bulunması ccedilalışma bulgularımız ile

ccedilelişmektedir Bizim ccedilalışmamızda kendini aşma puanları duumlşuumlk ccedilıkmıştır Bu sonuccedil bize oumlrneklem

grubunun alkol madde bağımlılarından seccedililmiş olmasının buna neden olduğunu duumlşuumlnduumlrmektedir

Reedsrsquoin teorisine goumlre psikolojik iyilik hali ile kendini aşma arasında doğrusal bir ilişki vardır Yazında

alkol madde bağımlılarında psikolojik iyilik halinde azalmanın kendini aşma da yetersizliğe neden

olduğu bildirilmiştir (5859) Kendini aşma kendini unutma kişilerarası oumlzdeşim ve manevi kabulden

oluşmaktadır ve kendini aşan bireyler yaratıcı bencil olmayan manevi duyguları olan idealist

bireylerdir (34) Cloninger klinik ccedilalışmalarda duumlşuumlk kendini aşmanın şizoid ve duumlrtuumlsel kişiliklerle

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

bağlantılı olduğunu goumlstermiştir (60) Bu doğrultuda bağımlı hastalarda yaygın olarak goumlruumllen depresif

belirtilerin hastaların yuumlksek duumlzey zarardan kaccedilınma duumlşuumlk duumlzey iş birliği yapma kendini aşma

oumlzellikleriyle ilişkili olabileceği duumlşuumlnuumllebilir

Temeli bebeklik doumlneminde oluşan bağlanma biccedilimi bireyin kişilik gelişiminde davranışlarında ve ruh

sağlığında buumlyuumlk bir oumlneme sahiptir (60) Yapılan ccedilalışmalar bağlanma biccedilimi ile riskli davranışlar

arasında ilişki olduğunu ortaya koymuştur (61) Genellikle kaygılı bağlanma anksiyete ve depresyonla

ilişkilendirilirken kaccedilıngan bağlanma dışavurum bozuklukları oumlzellikle de davranım bozukluklarıyla

ilişkilendirilmiştir (62) Bağlanma biccedilimi ile madde kullanımı arasındaki ilişkiyi araştıran ccedilalışmalara

bakıldığında madde kullanımının guumlvensiz bağlanma ile ilişkili olduğu goumlsterilmiştir (11126063)

Ebeveynleri ile guumlvenli bağlanma geliştiremeyenlerin madde kullanma eğilimleri artmaktadır (61)

Madde kullanan ergenlerle yapılan bir ccedilalışmada guumlvensiz bağlanma geliştirmişlerde madde kullanım

oranının yuumlksek olduğunu goumlstermektedir (60) Bununla birlikte ccedilalışmamızda depresif belirti duumlzeyi

duumlşuumlk hastalarda kaccedilınan bağlanmanın daha yuumlksek olduğu belirlenmiştir Kaccedilınmacı bağlanmada

bireylerin sorunlardan ve ccediloumlzuumlm arayışlarından kaccedilındıkları goumlruumllmektedir (7) Bu sonuccedil bize depresif

belirtileri olan hastaların sorunlar karşısında daha fazla ccediloumlzuumlm arayışı iccedilinde olduklarını

duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr

Ccedilalışmamızın bazı kısıtlılıkları bulunmaktadır En oumlnemli kısıtlılık ccedilalışmanın kesitsel bir ccedilalışma

olmasıdır Depresif belirti ve mizaccedil- karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri arasındaki ilişkinin

belirlenmesinde daha kesin sonuccedillar elde edebilmek iccedilin yapılacak bir takip ccedilalışmasının sonuccedilları

daha değerli olabilir Ccedilalışmada alkolmadde bağımlılarında depresif belirti goumlsterme durumları mizaccedil-

karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri accedilısından değerlendirilmiştir Diğer bir kısıtlılık ccedilalışmamızda

kullandığımız oumllccedileklerin oumlz bildirim oumllccedilekleri olmasıdır Bu oumllccedilekler kişinin beyanına dayalı oldukları

iccedilin her zaman doğru yanıt alınmayabilmekte katılımcı sosyal ccedilevresi ve kuumlltuumlrel oumlzelliklerine goumlre

farklı bakış accedilıları geliştirebilmektedir Ccedilalışmamız alkol-madde bağımlısı hasta grubunda

depresyonun kişilik ve bağlanma ilişkisini araştırmış ilk ccedilalışma olmasından dolayı klinik literatuumlre

oumlnemli katkısı olacağı kanısındayız

Tuumlm bu kısıtlılıklara rağmen elde edilen bulgular madde bağımlılarında depresyonun dikkate alınması

gereken oumlnemli bir sorun olduğunu goumlstermektedir Ccedilalışmamız bazı demografik kişilik ve bağlanma

oumlzelliklerinin hastaların depresyon duumlzeylerini etkilediğini ortaya koymuştur Bulgularımıza dayanarak

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

hastalardaki eşlik eden depresif belirtilerin tedavi edilmesi kadar bu sorunlara yatkınlık yaratan kişilik

ve bağlanma oumlzelliklerinin de ele alınmasının uzun suumlreli bağımlılık tedavisinde yararlı olabileceği

duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr

KAYNAKLAR

1 Driessen M Veltrup C Wetterling T John U Dilling H Axis I and axis II comorbidity in alcohol

dependence and the two types of alcoholism Alcohol Clin Exp Res 19982277ndash86

2 Fridrici C Leichsenring-Driessen C Driessen M Wingenfeld K Kremer G Beblo T The

individualized alcohol Stroop task no attentional bias toward personalized stimuli in alcohol-

dependents Psychol Addict Behav 2013 27 62ndash70

3 Foulds JA Douglas Sellman J Adamson SJ Boden JM Mulder RT Joyce PR Depression

outcome in alcohol dependent patients an evaluation of the role of independent and

substance-induced depression and other predictors J Affect Disord 2015 15503-10

4 Lubman DL Allen NB Rogers N Cementon E Bonomo Y The impact of co-occurring mood

and anxiety disorders among substance-abusing youth J Affect Disord 2007103105-12

5 Bottonari KA Roberts JE Kelly MAR Kashdan TB Ciesla JA A prospective investigation of

the impact of attachment style on stress generation among clinically depressed

individuals Behav Res ampTher 200745179ndash188

6 Rholes WS Simpson JA Kohn JL Wilson CL Martin AM Tran S Kashy DA Attachment

orientations and depression a longitudinal study of new parents J Pers Soc Psychol 2011

100567-86

7 Bartholomew K Horowitz LM Attachment styles among young adults a test of a four-category

model J Pers Soc Psychol 1991 61226-44

8 Hazan C Shaver PRRomantic love conceptualized as an attachment process Journal of

Pers Soc Psychol 1987 52 511ndash524

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

9 Abdul Kadir NB Bifulco A Insecure attachment style as a vulnerability factor for depression

recent findings in a community-based study of Malay single and married mothers Psychiatry

Res 2013210919-24

10 Khantzian EJ Treating addiction as a human process Lanham Jason Aronson2007 Books

11 Wyrzykowska E Głogowska K Mickiewicz K Attachment relationships

among alcohol dependent persons Alcoholism and Drug Addiction 2014 27 145-161

12 Wedekind D Bandelow B Heitmann S Havemann-Reinecke U Engel KR Huether G

Attachment style anxiety coping and personality-styles in withdrawn alcohol addicted

inpatients Subst Abuse Treat Prev Policy 2013 8 1

13 Thorberg FA Young RM Sullivan KA Lyvers M Hurst CP Connor JP Feeney GFX

Alexithymia in alcohol dependent patients is partially mediated by alcohol expectancy Drug

Alcohol Depend 2011116238ndash241

14 Wilkinson RB Mulcahy R Attachment and interpersonal relationships in postnatal depression

J Reprod Infant Psychol 201028 252ndash265

15 Troxel WM Cyranowski JM Hall M Frank E Buysse DJ Attachment anxiety relationship

context and sleep in women with recurrent major depression Psychosom Med 2007 69692ndash

699

16 Conradi HJ de Jonge P Recurrent depression and the role of adult attachment A prospective

and a retrospective study J Affect Disord 200911693ndash99

17 Cloninger CR Sigvardsson S Bohman M Childhood personality predicts alcohol abuse in

young adults Alcohol Clin Exp Res 1988 12 494-505

18 Eysenck HJ Eysenck SBG Manual of the Eysenck Personality Questionnaire London

Hodder and Stoughton1975

19 Shin SH Hong HG Jeon SM Personality and alcohol use The role of impulsivity Addict

Behav 201237102-7

20 Pennay A Cameron J Reichert T Strickland H Lee NK Hall K et al

A systematic review of interventions for co-occurring substance use disorder and borderline

personality disorder J Subst Abuse Treat 201141363-73

21 Hemphill JF Hare RD Wong S Psychopathy and recidivism A review Legal Crımınol Psych

1998 3 139-170

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

22 Porter S Woodworth M lsquoIm sorry I did ithellip but he started itrsquo A comparison of the official and

self-reported homicide descriptions of psychopaths and nonpsychopathsrdquo Law Hum Behav

2007 31 91-107

23 Hare RD Manual for the Revised Psychopathy Checklist (2nd ed) Toronto Canada Multi-

Health Systems 2003

24 Vergeacutes A Jackson KM Bucholz KK Trull TJ Lane SP Sher KJ Personality disorders and the

persistence of substance use disorders A reanalysis of published NESARC findings J

Abnorm Psychol 2014123 809-20

25 Griffith JW Zinbarg RE Craske MG Mineka S Rose RD Waters AM et al Neuroticism as a

common dimension in the internalizing disorders Psychol Med 201040 1125ndash1136

26 Noteboom A Beekman ATF Vogelzangs N Pennin B WJH Personality and social support

as predictors of first and recurrent episodes of depression J Affect Disord 2016 190 156ndash

161

27 Najt P Fusar-Poli P Brambilla P Co-occurring mental and substance abuse disorders a

review on the potential predictors and clinical outcomes J Psychiatr Res 2011 186 159ndash164

28 Dagher RK Green KM Does depression and substance abuse co-morbidity affect

socioeconomic status Evidence from a prospective study of urban African Americans J

Psychiatr Res 2015 225 115-121

29 Beck AT Ward CH Mendelson M Mock J Erbaugh J An inventory for measuring depression

Arch Gen Psychiatry 19614561-71

30 Hisli N Beck Depresyon Envanterinin geccedilerliliği uumlzerine bir ccedilalışma Turk J Psychol

19886118-22

31 Brennan KA Shaver P R Attachment styles and personality disorders Their connections to

each other and to parental divorce parental death and perceptions of parental caregiving J

Pers 1998 66 835-878

32 Suumlmer N Guumlngoumlr D Yetişkin bağlanma stilleri oumllccedileklerinin Tuumlrk oumlrneklemi uumlzerinde

psikometrik değerlendirmesi ve kuumlltuumlrlerarası bir karşılaştırma Turk J Psychol 1999 14 71-

109

33 Cloninger CR Svrakic DM Przybeck TR A psychobiological model of temperament and

character Arch Gen Psychiatry 1993 50 975-990

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

34 Koumlse S Sayar K Ak İ Aydın N Kalelioğlu Uuml Kırpınar İ et al Turkish version of the

Temperament and Character Inventory (TCI) Reliability validity and factorial structure Bull

Clin Psychopharmacol 200414107-131

35 Guumlleccedil MY Elbay RY Şayakccedilı S Meteris H Hariri AG Tezcan AE Yatan psikiyatri

hastalarında madde kullanımı ve hastalıklara goumlre dağılımı Retrospektif bir ccedilalışma Duumlşuumlnen

Adam 2010 23166-173

36 Enez-Darccedilın A Nurmedov S Noyan CO Yılmaz O Dilbaz N Oumlzel Bir Bağımlılık Merkezinde

Yatarak Tedavi Goumlren Hastalarda Psikiyatrik Eş Tanının Bağımlılığın Seyri ile İlişkisi Duumlşuumlnen

Adam 2015 28196-203

37 Oumlner H Tamam L Levent BA Oumlner S Alkol bağımlılığı olan yatan hastalarda Eksen I ve

Eksen II eş tanılarının değerlendirilmesi Klin Psikofarmakol Bul 200212 14-22

38 İnce A Doğruer Z Tuumlrkccedilapar MH Erken ve geccedil başlangıccedillı erkek alkol bağımlılarında

sosyodemografik klinik ve psikopatolojik oumlzelliklerin karşılaştırılması Klin Psikiyatr Derg 2002

5 82-91

39 Yaşar RM Depresyonun kadınlaşması Fırat Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

2007172251-281

40 Clark DB Cornelius JR Kirisci L Tarter RE Childhood risk categories for adolescent

substance involvement a general liability typology Drug Alcohol Depend 2005 77 13ndash21

41 Guumlltekin BK Ruhsal Bozuklukların Oumlnlenmesi Kavramsal Ccedilerccedileve ve Sınıflandırma

Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 20102583594

42 Evren C Oumlgel K Alkolmadde bağımlılarında dissosiyatif belirtiler ve ccedilocukluk ccedilağı travması

depresyon anksiyete ve alkolmadde kullanımı ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 2003 430-

37

43 Alikaşifoğlu M Madde kullanımı risk faktoumlrleri ve koruyucu faktoumlrler Adolesan Sağlığı

Sempozyum Dizisi 200543 73-83

44 Tuumlzuumln O Sayar K Bağlanma Kuramı ve Psikopatoloji Duumlşuumlnen Adam 20061924-39

45 Akfert SK Ccedilakıcı E Ccedilakıcı M Uumlniversite oumlğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları

ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 20091040-47

46 Slavich GM Monroe SM Gotlib IH Early parental loss and depression history Associations

with recent life stress in major depressive disorder J Psychiatr Res 201145 1146-1152

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

47 Westermeyer J Wahmanholm K Thuras P Effects of childhood physical abuse on course and

severity of substance abuse Am J Addict 2001 10101-110

48 Yılmaz A Can Y Bozkurt M Evren C Alkol ve Madde Bağımlılığında Remisyon ve

Depreşme Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 2014 6 243-256

49 Hiremath P Naregal P Chendake M Mohite VR Factors affecting alcohol relapse among

alcoholic clients at Tertiary care Hospital IJAR 2015 5784-786

50 Weich L Pienaar W Occurrence of comorbid substance use disorders among acute

psychiatric inpatients at Stikland Hospital in the Western Cape South Africa Afr J Psychiatry

(Johannesbg) 2009 12 213-217

51 Greenfield SF Weiss RD Muenz LR Vagge LM Kelly JF Bello LR et al The effect of

depression on return to drinking Arch Gen Psychiatry 1998 55 259-265

52 Choi BY Jeong HCrelationship between alcohol dependence and depression of alcohol

dependent ınpatients IJBSBT 2015 7 375-382

53 Ekinci O Arman AR Melek I Bez Y Berkem M The phenomenology of autistic regression

Subtypes and associated factors ECAP 20122123ndash29

54 Janowsky DS Fawcett J Meszaros K Verheul R Core heritable personality characteristics

and relapse in alcoholics Alcohol Clin Exp Res 2001 2594-98

55 İbiloğlu AO Ccediliccedilek U Kalkan E Nikotin bağımlılığında mizaccedil klinik ve demografik oumlzellikler

Literatuumlr Sempozyum 2014133-39

56 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Turk J Psychol 2012 27 21-30

57 Hansenne M Reggers J Pinto E Kjiri K Ajamier A Ansseau M Temperament and character

inventory (TCI) and depression J Psychiatric Res 1999 33 31-36

58 Diacuteaz LP Alba H Sanchez IM Vulnerability to alcohol consumption spiritual transcendence

and psychosocial well-being test of a theory Rev Latino-Am Enfermagem 2016242702

59 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Tuumlrk Psikoloji Dergisi 2012 27 21-30

60 Coumlmert IT Oumlgel K Madde kullanan ergenlerin bağlanma stilleri Addicta 2014 1 9-40

61 Morsuumlnbuumll Uuml Attachment and risk taking are they interrelated IJoSS 20094 233-7

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

62 Kesebir S Oumlzdoğan KS Uumlstuumlndağ MF Bağlanma ve psikopatoloji Psikiyatride Guumlncel

Yaklaşımlar 20113 321-42

63 Kassel JD Wardle M Roberts JE Adult attachment security and college student substance

use Addict Behav 2007 32 1164-1176

Tablo 1 Hastaların demografik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Cinsiyet

Kadın

Erkek

8 (119)

59 (881)

42 (189)

180 (811)

118 004

Medeni durum

Evli

Boşanmış

Bekar

34 (50)

29 (44)

4 (6)

107 (48)

88 (40)

25 (12)

166 gt005

Eğitim duumlzeyi

Okur yazar

İlkoumlğretim

Ortaoumlğretim

Lise

Yuumlksekokulfakuumllte

4 (6)

11 (164)

18 (269)

26 (388)

8 (119)

2 (09)

30 (135)

50 (225)

75 (338)

65 (293)

1358 0009

Aile uumlyelerinde ruhsal hastalık varlığı

Evet

Hayır

2 (3)

65 (97)

45 (203)

177 (797)

1129 0001

Aile uumlyelerinde alkol ya da madde

kullanımı

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Yok

Var

45 (672)

22 (328)

93 (435)

121 (565)

1523 0002

Kayıp yaşama

Yok

Var

31 (463)

36 (537)

77 (347)

145 (653)

295 005

Şiddete maruz kalma

Yok

Var

25 (373)

40 (607)

88 (396)

136 (624)

1157 0009

Tablo 2 Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Madde kullanma biccedilimi

Sadece madde kullanan

Sadece alkol kullanan

Alkol-madde birlikte kullanan

6 (8)

28 (43)

33 (49)

18 (8)

80 (36)

124 (56)

091 gt005

Madde kullanma suumlresi

3 aydan az

4 ay-1 yıl

1-5 yıl

5 yıldan fazla

2 (6)

11 (28)

14 (35)

12 (31)

21 (14)

29 (19)

42 (28)

59 (39)

442 gt005

Madde kullanma nedenleri

Popuumller olmak

Problemlerden kaccedilmak

Merak

Guumlveni arttırmak

Ben bağımlı olmam

Keyif almak

1 (24)

9 (22)

17 (415)

2 (49)

4 (98)

8 (195)

18 (119)

43 (285)

37 (245)

9 (6)

6 (4)

38 (252)

930 0041

Madde kullanma nedeni ile

hastaneye yatış sayısı

1 yatış

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

2 yatış

3 yatış ve daha fazlası

25 (379)

41 (606)

1 (15)

96 (434)

110 (498)

15 (68)

722 0027

Tablo 3 Hastaların BDOuml puanlarına goumlre MKErsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Yenilik arayışı

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2133plusmn338

2051plusmn328

199

048

Zarardan kaccedilınma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1656plusmn401

1757plusmn371

-219

003

Oumlduumll Bağımlılığı

BDOuml 17 puan altı

65

1134plusmn297

149

013

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml 222 1093plusmn250

Sebat etme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

Kendini youmlnetme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

65

222

420plusmn139

399plusmn164

2264plusmn421

2122plusmn368

098

140

032

019

İşbirliği yapma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2373plusmn432

2079plusmn418

340

001

Kendini aşma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1756plusmn353

1647plusmn361

249

001

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Tablo 4 Hastaların BDE puanlarına goumlre YİYE rsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Guumlvenli Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

3304plusmn878

3157plusmn812

126

021

Kaccedilıngan Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2941plusmn743

2542plusmn731

220

004

Kaygılı Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

6681plusmn1422

6482plusmn1512

094

034

Page 12: Author's Accepted Manuscript · ACCEPTED MANUSCRIPT 2017 GİRİŞ Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi gören hastaların büyük çoğunluğu depresif yakınmalardan úikâyet

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

yaygın goumlruumllduumlğuuml (39) bilinmekle birlikte ccedilalışma grubumuzu oluşturan hastalar iccedilinde kadın oranının

bir hayli duumlşuumlk olmasının bu sonucu ortaya ccedilıkarmış olabileceği duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr Ccedilalışmamızda eğitim

duumlzeyinin de hastalardaki depresif belirti oranlarını etkilediği ve genel olarak eğitim duumlzeyi yuumlkseldikccedile

depresyon goumlruumllme oranının arttığı belirlenmiştir

Ailede ruhsal hastalık madde kullanımı iccedilin risk faktoumlrleri arasında yer almaktadır (40) Ccedilalışmamıza

goumlre her doumlrt hastadan biri ruhsal bir hastalık nedeni ile tedavi goumlrmuumlş bir aile uumlyesine sahiptir Aile

uumlyelerinde ruhsal hastalığın bulunması hastalarda depresif belirti oranını yuumlkseltmektedir Yazında

ebeveyn ruhsal hastalıklarının yaşamın ileri doumlnemlerinde ve sonraki kuşaklarda anksiyete ve

depresyona yol accediltığı belirtilmektedir (41)

Mevcut ccedilalışmalar madde kullananların diğer aile uumlyelerinde madde kullanım yaygınlığının yuumlksek

olduğunu goumlstermektedir (4243) Bizim sonuccedillarımız da bu youmlnde olup her iki hastadan birinin

ailesinde alkol madde ya da her ikisini de kullanan bir kişi bulunmaktadır Ccedilalışmamıza goumlre ailedeki

madde kullanım durumu bağımlı hastalardaki depresif belirti goumlruumllme oranını etkilemekte ve ailesinde

madde kullanımı olan hastalarda depresif belirtiler daha yaygın olarak goumlruumllmektedir

Yetişkin yaşamında depresyona olan yatkınlığın ccedilocukken anneyle kurulan ilişkide kayıplar aksamalar

ilişkili olduğu ileri suumlruumllmektedir (44) Ebeveyn kaybı ise madde kullanımına zemin hazırlayan risk

faktoumlrleri arasındadır (45) Ccedilalışmamızda hastaların yarıdan fazlası kuumlccediluumlk yaşta aile iccedilerisinde bir

kayıp yaşamış ve kayıp yaşayan bağımlı hastalarda yaşamayanlara goumlre depresif belirti duumlzeyleri

daha yuumlksek bulunmuştur Erken ccedilocukluk doumlnemindeki kayıp yaşantısının depresif belirtiler

geliştirmeye karşı daha duyarlı hale getirdiği saptanmıştır (46)

Madde bağımlıları arasında ccediloğul madde kullanımı sıktır (36) Ccedilalışmamıza katılan hastalarda da

ccediloğul madde kullanım oranı daha yuumlksektir Kullanılan madde tuumlruuml sayısı ile depresif belirti duumlzeyi

arasında pozitif youmlnde ilişki olduğu bildirilmiştir (47) Ccedilalışmamızda da ccediloğul madde kullanan

hastalarda depresif belirti oranı daha yuumlksektir ancak bu durum istatistiksel olarak anlamlı duumlzeyde

bulunmamıştır

Alkol madde bağımlılığında remisyon ve relaps bağımlılığın doğal gidişini belirleyen iki temel suumlreccediltir

Alkol madde bağımlısı hastaların yarısından fazlasının arındırma tedavisi sonrası relaps yaşadıkları

bu relapsların sıklıkla olumsuz duygusal durumların tetiklediği depresyon anksiyete gibi bozukluklar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

nedeni ile meydana geldiği goumlruumllmuumlştuumlr (4849) Ancak alkol madde kullanım bozukluğuna eşlik eden

psikiyatrik bozukluklar bağımlılığın tanı gidiş ve tedavisini guumlccedilleştirmekte tedaviyi bırakma sıklığını

arttırmaktadır (50) Oumlzellikle eşlik eden depresif belirtiler bağımlılıkta var olan sorunların şiddetini

arttırmaktadır (51) Alkolizmde goumlzlenen relapsların genel olarak depresif belirtiler eşliğinde geliştiğini

ileri suumlruumllmuumlştuumlr (51) Bizim ccedilalışmamızda da depresif belirtileri yuumlksek olan kişilerde hastanede yatış

sayısının daha fazla olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Bu durum madde kullanımına depresyonun eşlik etmesi ile

tedavi arayışı sıklığının arttığını duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr Choi ve Jeong (52) ccedilalışmalarında depresif alkol

bağımlılarında yatışların arttığından soumlz etmişlerdir Alkol bağımlılarında depresif duygu durumun

ruminatif duumlşuumlnce yapısını desteklediğini bu duumlşuumlncenin maladaptif bir şekilde bireyi sorunlarına

ccediloumlzuumlm bulmaktan uzaklaştırdığı ve tedavi suumlrecinin olumsuz etkilendiğini duumlşuumlnuumllmektedir (5354)

Bağımlılık davranışında kişiliğin roluuml vurgulansa da yatkınlığı belirleyen oumlzguumll bir kişilik yapısı

tanımlanmamıştır Ancak bağımlı guumlvensiz engellenme eşiği duumlşuumlk kişilerde madde kullanım

bozukluklarına sık rastlandığı belirtilmiştir (55) Ccedilalışmamızda ise depresif belirti duumlzeyi yuumlksek olan

hastaların zarardan kaccedilınma puanlarının daha yuumlksek işbirliği yapma ve kendini aşma puanlarının

daha duumlşuumlk olduğu belirlenmiştir Zarardan kaccedilınma sıklıkla psikiyatrik bozukluklarda goumlruumllen bir

oumlzelliktir (56) Zarardan kaccedilınan bireyler gelecekte olabilecek sorunlar iccedilin koumltuumlmser endişeler

belirsizlik korkusu gibi pasif kaccedilınma davranışları goumlsteren kişiler olarak tanımlanmakta ve bu kişilerin

depresyon geliştirme olasılıklarının yuumlksek olduğu belirtilmektedir (3357) Yuumlksek zarardan

kaccedilınmanın yanı sıra duumlşuumlk işbirliği yapma da depresyona yatkınlığı arttırmaktadır (57) Depresyon

tanılı hastalardan elde edilen bu sonuccedillar ccedilalışma bulgularımız ile uyumlu goumlruumlnmekle birlikte kendini

aşma boyutunda farklılık goumlstermektedir Kendini aşma olgunluk goumlstergesidir Ccedilevre ile ilgili

farkındalık ve hayata daha geniş bir accedilıdan bakış accedilısı sağlar Bazı araştırma sonuccedillarında

depresyonlu hastaların kendini aşma puanlarının yuumlksek bulunması ccedilalışma bulgularımız ile

ccedilelişmektedir Bizim ccedilalışmamızda kendini aşma puanları duumlşuumlk ccedilıkmıştır Bu sonuccedil bize oumlrneklem

grubunun alkol madde bağımlılarından seccedililmiş olmasının buna neden olduğunu duumlşuumlnduumlrmektedir

Reedsrsquoin teorisine goumlre psikolojik iyilik hali ile kendini aşma arasında doğrusal bir ilişki vardır Yazında

alkol madde bağımlılarında psikolojik iyilik halinde azalmanın kendini aşma da yetersizliğe neden

olduğu bildirilmiştir (5859) Kendini aşma kendini unutma kişilerarası oumlzdeşim ve manevi kabulden

oluşmaktadır ve kendini aşan bireyler yaratıcı bencil olmayan manevi duyguları olan idealist

bireylerdir (34) Cloninger klinik ccedilalışmalarda duumlşuumlk kendini aşmanın şizoid ve duumlrtuumlsel kişiliklerle

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

bağlantılı olduğunu goumlstermiştir (60) Bu doğrultuda bağımlı hastalarda yaygın olarak goumlruumllen depresif

belirtilerin hastaların yuumlksek duumlzey zarardan kaccedilınma duumlşuumlk duumlzey iş birliği yapma kendini aşma

oumlzellikleriyle ilişkili olabileceği duumlşuumlnuumllebilir

Temeli bebeklik doumlneminde oluşan bağlanma biccedilimi bireyin kişilik gelişiminde davranışlarında ve ruh

sağlığında buumlyuumlk bir oumlneme sahiptir (60) Yapılan ccedilalışmalar bağlanma biccedilimi ile riskli davranışlar

arasında ilişki olduğunu ortaya koymuştur (61) Genellikle kaygılı bağlanma anksiyete ve depresyonla

ilişkilendirilirken kaccedilıngan bağlanma dışavurum bozuklukları oumlzellikle de davranım bozukluklarıyla

ilişkilendirilmiştir (62) Bağlanma biccedilimi ile madde kullanımı arasındaki ilişkiyi araştıran ccedilalışmalara

bakıldığında madde kullanımının guumlvensiz bağlanma ile ilişkili olduğu goumlsterilmiştir (11126063)

Ebeveynleri ile guumlvenli bağlanma geliştiremeyenlerin madde kullanma eğilimleri artmaktadır (61)

Madde kullanan ergenlerle yapılan bir ccedilalışmada guumlvensiz bağlanma geliştirmişlerde madde kullanım

oranının yuumlksek olduğunu goumlstermektedir (60) Bununla birlikte ccedilalışmamızda depresif belirti duumlzeyi

duumlşuumlk hastalarda kaccedilınan bağlanmanın daha yuumlksek olduğu belirlenmiştir Kaccedilınmacı bağlanmada

bireylerin sorunlardan ve ccediloumlzuumlm arayışlarından kaccedilındıkları goumlruumllmektedir (7) Bu sonuccedil bize depresif

belirtileri olan hastaların sorunlar karşısında daha fazla ccediloumlzuumlm arayışı iccedilinde olduklarını

duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr

Ccedilalışmamızın bazı kısıtlılıkları bulunmaktadır En oumlnemli kısıtlılık ccedilalışmanın kesitsel bir ccedilalışma

olmasıdır Depresif belirti ve mizaccedil- karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri arasındaki ilişkinin

belirlenmesinde daha kesin sonuccedillar elde edebilmek iccedilin yapılacak bir takip ccedilalışmasının sonuccedilları

daha değerli olabilir Ccedilalışmada alkolmadde bağımlılarında depresif belirti goumlsterme durumları mizaccedil-

karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri accedilısından değerlendirilmiştir Diğer bir kısıtlılık ccedilalışmamızda

kullandığımız oumllccedileklerin oumlz bildirim oumllccedilekleri olmasıdır Bu oumllccedilekler kişinin beyanına dayalı oldukları

iccedilin her zaman doğru yanıt alınmayabilmekte katılımcı sosyal ccedilevresi ve kuumlltuumlrel oumlzelliklerine goumlre

farklı bakış accedilıları geliştirebilmektedir Ccedilalışmamız alkol-madde bağımlısı hasta grubunda

depresyonun kişilik ve bağlanma ilişkisini araştırmış ilk ccedilalışma olmasından dolayı klinik literatuumlre

oumlnemli katkısı olacağı kanısındayız

Tuumlm bu kısıtlılıklara rağmen elde edilen bulgular madde bağımlılarında depresyonun dikkate alınması

gereken oumlnemli bir sorun olduğunu goumlstermektedir Ccedilalışmamız bazı demografik kişilik ve bağlanma

oumlzelliklerinin hastaların depresyon duumlzeylerini etkilediğini ortaya koymuştur Bulgularımıza dayanarak

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

hastalardaki eşlik eden depresif belirtilerin tedavi edilmesi kadar bu sorunlara yatkınlık yaratan kişilik

ve bağlanma oumlzelliklerinin de ele alınmasının uzun suumlreli bağımlılık tedavisinde yararlı olabileceği

duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr

KAYNAKLAR

1 Driessen M Veltrup C Wetterling T John U Dilling H Axis I and axis II comorbidity in alcohol

dependence and the two types of alcoholism Alcohol Clin Exp Res 19982277ndash86

2 Fridrici C Leichsenring-Driessen C Driessen M Wingenfeld K Kremer G Beblo T The

individualized alcohol Stroop task no attentional bias toward personalized stimuli in alcohol-

dependents Psychol Addict Behav 2013 27 62ndash70

3 Foulds JA Douglas Sellman J Adamson SJ Boden JM Mulder RT Joyce PR Depression

outcome in alcohol dependent patients an evaluation of the role of independent and

substance-induced depression and other predictors J Affect Disord 2015 15503-10

4 Lubman DL Allen NB Rogers N Cementon E Bonomo Y The impact of co-occurring mood

and anxiety disorders among substance-abusing youth J Affect Disord 2007103105-12

5 Bottonari KA Roberts JE Kelly MAR Kashdan TB Ciesla JA A prospective investigation of

the impact of attachment style on stress generation among clinically depressed

individuals Behav Res ampTher 200745179ndash188

6 Rholes WS Simpson JA Kohn JL Wilson CL Martin AM Tran S Kashy DA Attachment

orientations and depression a longitudinal study of new parents J Pers Soc Psychol 2011

100567-86

7 Bartholomew K Horowitz LM Attachment styles among young adults a test of a four-category

model J Pers Soc Psychol 1991 61226-44

8 Hazan C Shaver PRRomantic love conceptualized as an attachment process Journal of

Pers Soc Psychol 1987 52 511ndash524

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

9 Abdul Kadir NB Bifulco A Insecure attachment style as a vulnerability factor for depression

recent findings in a community-based study of Malay single and married mothers Psychiatry

Res 2013210919-24

10 Khantzian EJ Treating addiction as a human process Lanham Jason Aronson2007 Books

11 Wyrzykowska E Głogowska K Mickiewicz K Attachment relationships

among alcohol dependent persons Alcoholism and Drug Addiction 2014 27 145-161

12 Wedekind D Bandelow B Heitmann S Havemann-Reinecke U Engel KR Huether G

Attachment style anxiety coping and personality-styles in withdrawn alcohol addicted

inpatients Subst Abuse Treat Prev Policy 2013 8 1

13 Thorberg FA Young RM Sullivan KA Lyvers M Hurst CP Connor JP Feeney GFX

Alexithymia in alcohol dependent patients is partially mediated by alcohol expectancy Drug

Alcohol Depend 2011116238ndash241

14 Wilkinson RB Mulcahy R Attachment and interpersonal relationships in postnatal depression

J Reprod Infant Psychol 201028 252ndash265

15 Troxel WM Cyranowski JM Hall M Frank E Buysse DJ Attachment anxiety relationship

context and sleep in women with recurrent major depression Psychosom Med 2007 69692ndash

699

16 Conradi HJ de Jonge P Recurrent depression and the role of adult attachment A prospective

and a retrospective study J Affect Disord 200911693ndash99

17 Cloninger CR Sigvardsson S Bohman M Childhood personality predicts alcohol abuse in

young adults Alcohol Clin Exp Res 1988 12 494-505

18 Eysenck HJ Eysenck SBG Manual of the Eysenck Personality Questionnaire London

Hodder and Stoughton1975

19 Shin SH Hong HG Jeon SM Personality and alcohol use The role of impulsivity Addict

Behav 201237102-7

20 Pennay A Cameron J Reichert T Strickland H Lee NK Hall K et al

A systematic review of interventions for co-occurring substance use disorder and borderline

personality disorder J Subst Abuse Treat 201141363-73

21 Hemphill JF Hare RD Wong S Psychopathy and recidivism A review Legal Crımınol Psych

1998 3 139-170

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

22 Porter S Woodworth M lsquoIm sorry I did ithellip but he started itrsquo A comparison of the official and

self-reported homicide descriptions of psychopaths and nonpsychopathsrdquo Law Hum Behav

2007 31 91-107

23 Hare RD Manual for the Revised Psychopathy Checklist (2nd ed) Toronto Canada Multi-

Health Systems 2003

24 Vergeacutes A Jackson KM Bucholz KK Trull TJ Lane SP Sher KJ Personality disorders and the

persistence of substance use disorders A reanalysis of published NESARC findings J

Abnorm Psychol 2014123 809-20

25 Griffith JW Zinbarg RE Craske MG Mineka S Rose RD Waters AM et al Neuroticism as a

common dimension in the internalizing disorders Psychol Med 201040 1125ndash1136

26 Noteboom A Beekman ATF Vogelzangs N Pennin B WJH Personality and social support

as predictors of first and recurrent episodes of depression J Affect Disord 2016 190 156ndash

161

27 Najt P Fusar-Poli P Brambilla P Co-occurring mental and substance abuse disorders a

review on the potential predictors and clinical outcomes J Psychiatr Res 2011 186 159ndash164

28 Dagher RK Green KM Does depression and substance abuse co-morbidity affect

socioeconomic status Evidence from a prospective study of urban African Americans J

Psychiatr Res 2015 225 115-121

29 Beck AT Ward CH Mendelson M Mock J Erbaugh J An inventory for measuring depression

Arch Gen Psychiatry 19614561-71

30 Hisli N Beck Depresyon Envanterinin geccedilerliliği uumlzerine bir ccedilalışma Turk J Psychol

19886118-22

31 Brennan KA Shaver P R Attachment styles and personality disorders Their connections to

each other and to parental divorce parental death and perceptions of parental caregiving J

Pers 1998 66 835-878

32 Suumlmer N Guumlngoumlr D Yetişkin bağlanma stilleri oumllccedileklerinin Tuumlrk oumlrneklemi uumlzerinde

psikometrik değerlendirmesi ve kuumlltuumlrlerarası bir karşılaştırma Turk J Psychol 1999 14 71-

109

33 Cloninger CR Svrakic DM Przybeck TR A psychobiological model of temperament and

character Arch Gen Psychiatry 1993 50 975-990

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

34 Koumlse S Sayar K Ak İ Aydın N Kalelioğlu Uuml Kırpınar İ et al Turkish version of the

Temperament and Character Inventory (TCI) Reliability validity and factorial structure Bull

Clin Psychopharmacol 200414107-131

35 Guumlleccedil MY Elbay RY Şayakccedilı S Meteris H Hariri AG Tezcan AE Yatan psikiyatri

hastalarında madde kullanımı ve hastalıklara goumlre dağılımı Retrospektif bir ccedilalışma Duumlşuumlnen

Adam 2010 23166-173

36 Enez-Darccedilın A Nurmedov S Noyan CO Yılmaz O Dilbaz N Oumlzel Bir Bağımlılık Merkezinde

Yatarak Tedavi Goumlren Hastalarda Psikiyatrik Eş Tanının Bağımlılığın Seyri ile İlişkisi Duumlşuumlnen

Adam 2015 28196-203

37 Oumlner H Tamam L Levent BA Oumlner S Alkol bağımlılığı olan yatan hastalarda Eksen I ve

Eksen II eş tanılarının değerlendirilmesi Klin Psikofarmakol Bul 200212 14-22

38 İnce A Doğruer Z Tuumlrkccedilapar MH Erken ve geccedil başlangıccedillı erkek alkol bağımlılarında

sosyodemografik klinik ve psikopatolojik oumlzelliklerin karşılaştırılması Klin Psikiyatr Derg 2002

5 82-91

39 Yaşar RM Depresyonun kadınlaşması Fırat Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

2007172251-281

40 Clark DB Cornelius JR Kirisci L Tarter RE Childhood risk categories for adolescent

substance involvement a general liability typology Drug Alcohol Depend 2005 77 13ndash21

41 Guumlltekin BK Ruhsal Bozuklukların Oumlnlenmesi Kavramsal Ccedilerccedileve ve Sınıflandırma

Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 20102583594

42 Evren C Oumlgel K Alkolmadde bağımlılarında dissosiyatif belirtiler ve ccedilocukluk ccedilağı travması

depresyon anksiyete ve alkolmadde kullanımı ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 2003 430-

37

43 Alikaşifoğlu M Madde kullanımı risk faktoumlrleri ve koruyucu faktoumlrler Adolesan Sağlığı

Sempozyum Dizisi 200543 73-83

44 Tuumlzuumln O Sayar K Bağlanma Kuramı ve Psikopatoloji Duumlşuumlnen Adam 20061924-39

45 Akfert SK Ccedilakıcı E Ccedilakıcı M Uumlniversite oumlğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları

ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 20091040-47

46 Slavich GM Monroe SM Gotlib IH Early parental loss and depression history Associations

with recent life stress in major depressive disorder J Psychiatr Res 201145 1146-1152

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

47 Westermeyer J Wahmanholm K Thuras P Effects of childhood physical abuse on course and

severity of substance abuse Am J Addict 2001 10101-110

48 Yılmaz A Can Y Bozkurt M Evren C Alkol ve Madde Bağımlılığında Remisyon ve

Depreşme Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 2014 6 243-256

49 Hiremath P Naregal P Chendake M Mohite VR Factors affecting alcohol relapse among

alcoholic clients at Tertiary care Hospital IJAR 2015 5784-786

50 Weich L Pienaar W Occurrence of comorbid substance use disorders among acute

psychiatric inpatients at Stikland Hospital in the Western Cape South Africa Afr J Psychiatry

(Johannesbg) 2009 12 213-217

51 Greenfield SF Weiss RD Muenz LR Vagge LM Kelly JF Bello LR et al The effect of

depression on return to drinking Arch Gen Psychiatry 1998 55 259-265

52 Choi BY Jeong HCrelationship between alcohol dependence and depression of alcohol

dependent ınpatients IJBSBT 2015 7 375-382

53 Ekinci O Arman AR Melek I Bez Y Berkem M The phenomenology of autistic regression

Subtypes and associated factors ECAP 20122123ndash29

54 Janowsky DS Fawcett J Meszaros K Verheul R Core heritable personality characteristics

and relapse in alcoholics Alcohol Clin Exp Res 2001 2594-98

55 İbiloğlu AO Ccediliccedilek U Kalkan E Nikotin bağımlılığında mizaccedil klinik ve demografik oumlzellikler

Literatuumlr Sempozyum 2014133-39

56 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Turk J Psychol 2012 27 21-30

57 Hansenne M Reggers J Pinto E Kjiri K Ajamier A Ansseau M Temperament and character

inventory (TCI) and depression J Psychiatric Res 1999 33 31-36

58 Diacuteaz LP Alba H Sanchez IM Vulnerability to alcohol consumption spiritual transcendence

and psychosocial well-being test of a theory Rev Latino-Am Enfermagem 2016242702

59 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Tuumlrk Psikoloji Dergisi 2012 27 21-30

60 Coumlmert IT Oumlgel K Madde kullanan ergenlerin bağlanma stilleri Addicta 2014 1 9-40

61 Morsuumlnbuumll Uuml Attachment and risk taking are they interrelated IJoSS 20094 233-7

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

62 Kesebir S Oumlzdoğan KS Uumlstuumlndağ MF Bağlanma ve psikopatoloji Psikiyatride Guumlncel

Yaklaşımlar 20113 321-42

63 Kassel JD Wardle M Roberts JE Adult attachment security and college student substance

use Addict Behav 2007 32 1164-1176

Tablo 1 Hastaların demografik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Cinsiyet

Kadın

Erkek

8 (119)

59 (881)

42 (189)

180 (811)

118 004

Medeni durum

Evli

Boşanmış

Bekar

34 (50)

29 (44)

4 (6)

107 (48)

88 (40)

25 (12)

166 gt005

Eğitim duumlzeyi

Okur yazar

İlkoumlğretim

Ortaoumlğretim

Lise

Yuumlksekokulfakuumllte

4 (6)

11 (164)

18 (269)

26 (388)

8 (119)

2 (09)

30 (135)

50 (225)

75 (338)

65 (293)

1358 0009

Aile uumlyelerinde ruhsal hastalık varlığı

Evet

Hayır

2 (3)

65 (97)

45 (203)

177 (797)

1129 0001

Aile uumlyelerinde alkol ya da madde

kullanımı

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Yok

Var

45 (672)

22 (328)

93 (435)

121 (565)

1523 0002

Kayıp yaşama

Yok

Var

31 (463)

36 (537)

77 (347)

145 (653)

295 005

Şiddete maruz kalma

Yok

Var

25 (373)

40 (607)

88 (396)

136 (624)

1157 0009

Tablo 2 Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Madde kullanma biccedilimi

Sadece madde kullanan

Sadece alkol kullanan

Alkol-madde birlikte kullanan

6 (8)

28 (43)

33 (49)

18 (8)

80 (36)

124 (56)

091 gt005

Madde kullanma suumlresi

3 aydan az

4 ay-1 yıl

1-5 yıl

5 yıldan fazla

2 (6)

11 (28)

14 (35)

12 (31)

21 (14)

29 (19)

42 (28)

59 (39)

442 gt005

Madde kullanma nedenleri

Popuumller olmak

Problemlerden kaccedilmak

Merak

Guumlveni arttırmak

Ben bağımlı olmam

Keyif almak

1 (24)

9 (22)

17 (415)

2 (49)

4 (98)

8 (195)

18 (119)

43 (285)

37 (245)

9 (6)

6 (4)

38 (252)

930 0041

Madde kullanma nedeni ile

hastaneye yatış sayısı

1 yatış

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

2 yatış

3 yatış ve daha fazlası

25 (379)

41 (606)

1 (15)

96 (434)

110 (498)

15 (68)

722 0027

Tablo 3 Hastaların BDOuml puanlarına goumlre MKErsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Yenilik arayışı

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2133plusmn338

2051plusmn328

199

048

Zarardan kaccedilınma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1656plusmn401

1757plusmn371

-219

003

Oumlduumll Bağımlılığı

BDOuml 17 puan altı

65

1134plusmn297

149

013

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml 222 1093plusmn250

Sebat etme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

Kendini youmlnetme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

65

222

420plusmn139

399plusmn164

2264plusmn421

2122plusmn368

098

140

032

019

İşbirliği yapma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2373plusmn432

2079plusmn418

340

001

Kendini aşma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1756plusmn353

1647plusmn361

249

001

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Tablo 4 Hastaların BDE puanlarına goumlre YİYE rsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Guumlvenli Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

3304plusmn878

3157plusmn812

126

021

Kaccedilıngan Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2941plusmn743

2542plusmn731

220

004

Kaygılı Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

6681plusmn1422

6482plusmn1512

094

034

Page 13: Author's Accepted Manuscript · ACCEPTED MANUSCRIPT 2017 GİRİŞ Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi gören hastaların büyük çoğunluğu depresif yakınmalardan úikâyet

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

nedeni ile meydana geldiği goumlruumllmuumlştuumlr (4849) Ancak alkol madde kullanım bozukluğuna eşlik eden

psikiyatrik bozukluklar bağımlılığın tanı gidiş ve tedavisini guumlccedilleştirmekte tedaviyi bırakma sıklığını

arttırmaktadır (50) Oumlzellikle eşlik eden depresif belirtiler bağımlılıkta var olan sorunların şiddetini

arttırmaktadır (51) Alkolizmde goumlzlenen relapsların genel olarak depresif belirtiler eşliğinde geliştiğini

ileri suumlruumllmuumlştuumlr (51) Bizim ccedilalışmamızda da depresif belirtileri yuumlksek olan kişilerde hastanede yatış

sayısının daha fazla olduğu goumlruumllmuumlştuumlr Bu durum madde kullanımına depresyonun eşlik etmesi ile

tedavi arayışı sıklığının arttığını duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr Choi ve Jeong (52) ccedilalışmalarında depresif alkol

bağımlılarında yatışların arttığından soumlz etmişlerdir Alkol bağımlılarında depresif duygu durumun

ruminatif duumlşuumlnce yapısını desteklediğini bu duumlşuumlncenin maladaptif bir şekilde bireyi sorunlarına

ccediloumlzuumlm bulmaktan uzaklaştırdığı ve tedavi suumlrecinin olumsuz etkilendiğini duumlşuumlnuumllmektedir (5354)

Bağımlılık davranışında kişiliğin roluuml vurgulansa da yatkınlığı belirleyen oumlzguumll bir kişilik yapısı

tanımlanmamıştır Ancak bağımlı guumlvensiz engellenme eşiği duumlşuumlk kişilerde madde kullanım

bozukluklarına sık rastlandığı belirtilmiştir (55) Ccedilalışmamızda ise depresif belirti duumlzeyi yuumlksek olan

hastaların zarardan kaccedilınma puanlarının daha yuumlksek işbirliği yapma ve kendini aşma puanlarının

daha duumlşuumlk olduğu belirlenmiştir Zarardan kaccedilınma sıklıkla psikiyatrik bozukluklarda goumlruumllen bir

oumlzelliktir (56) Zarardan kaccedilınan bireyler gelecekte olabilecek sorunlar iccedilin koumltuumlmser endişeler

belirsizlik korkusu gibi pasif kaccedilınma davranışları goumlsteren kişiler olarak tanımlanmakta ve bu kişilerin

depresyon geliştirme olasılıklarının yuumlksek olduğu belirtilmektedir (3357) Yuumlksek zarardan

kaccedilınmanın yanı sıra duumlşuumlk işbirliği yapma da depresyona yatkınlığı arttırmaktadır (57) Depresyon

tanılı hastalardan elde edilen bu sonuccedillar ccedilalışma bulgularımız ile uyumlu goumlruumlnmekle birlikte kendini

aşma boyutunda farklılık goumlstermektedir Kendini aşma olgunluk goumlstergesidir Ccedilevre ile ilgili

farkındalık ve hayata daha geniş bir accedilıdan bakış accedilısı sağlar Bazı araştırma sonuccedillarında

depresyonlu hastaların kendini aşma puanlarının yuumlksek bulunması ccedilalışma bulgularımız ile

ccedilelişmektedir Bizim ccedilalışmamızda kendini aşma puanları duumlşuumlk ccedilıkmıştır Bu sonuccedil bize oumlrneklem

grubunun alkol madde bağımlılarından seccedililmiş olmasının buna neden olduğunu duumlşuumlnduumlrmektedir

Reedsrsquoin teorisine goumlre psikolojik iyilik hali ile kendini aşma arasında doğrusal bir ilişki vardır Yazında

alkol madde bağımlılarında psikolojik iyilik halinde azalmanın kendini aşma da yetersizliğe neden

olduğu bildirilmiştir (5859) Kendini aşma kendini unutma kişilerarası oumlzdeşim ve manevi kabulden

oluşmaktadır ve kendini aşan bireyler yaratıcı bencil olmayan manevi duyguları olan idealist

bireylerdir (34) Cloninger klinik ccedilalışmalarda duumlşuumlk kendini aşmanın şizoid ve duumlrtuumlsel kişiliklerle

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

bağlantılı olduğunu goumlstermiştir (60) Bu doğrultuda bağımlı hastalarda yaygın olarak goumlruumllen depresif

belirtilerin hastaların yuumlksek duumlzey zarardan kaccedilınma duumlşuumlk duumlzey iş birliği yapma kendini aşma

oumlzellikleriyle ilişkili olabileceği duumlşuumlnuumllebilir

Temeli bebeklik doumlneminde oluşan bağlanma biccedilimi bireyin kişilik gelişiminde davranışlarında ve ruh

sağlığında buumlyuumlk bir oumlneme sahiptir (60) Yapılan ccedilalışmalar bağlanma biccedilimi ile riskli davranışlar

arasında ilişki olduğunu ortaya koymuştur (61) Genellikle kaygılı bağlanma anksiyete ve depresyonla

ilişkilendirilirken kaccedilıngan bağlanma dışavurum bozuklukları oumlzellikle de davranım bozukluklarıyla

ilişkilendirilmiştir (62) Bağlanma biccedilimi ile madde kullanımı arasındaki ilişkiyi araştıran ccedilalışmalara

bakıldığında madde kullanımının guumlvensiz bağlanma ile ilişkili olduğu goumlsterilmiştir (11126063)

Ebeveynleri ile guumlvenli bağlanma geliştiremeyenlerin madde kullanma eğilimleri artmaktadır (61)

Madde kullanan ergenlerle yapılan bir ccedilalışmada guumlvensiz bağlanma geliştirmişlerde madde kullanım

oranının yuumlksek olduğunu goumlstermektedir (60) Bununla birlikte ccedilalışmamızda depresif belirti duumlzeyi

duumlşuumlk hastalarda kaccedilınan bağlanmanın daha yuumlksek olduğu belirlenmiştir Kaccedilınmacı bağlanmada

bireylerin sorunlardan ve ccediloumlzuumlm arayışlarından kaccedilındıkları goumlruumllmektedir (7) Bu sonuccedil bize depresif

belirtileri olan hastaların sorunlar karşısında daha fazla ccediloumlzuumlm arayışı iccedilinde olduklarını

duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr

Ccedilalışmamızın bazı kısıtlılıkları bulunmaktadır En oumlnemli kısıtlılık ccedilalışmanın kesitsel bir ccedilalışma

olmasıdır Depresif belirti ve mizaccedil- karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri arasındaki ilişkinin

belirlenmesinde daha kesin sonuccedillar elde edebilmek iccedilin yapılacak bir takip ccedilalışmasının sonuccedilları

daha değerli olabilir Ccedilalışmada alkolmadde bağımlılarında depresif belirti goumlsterme durumları mizaccedil-

karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri accedilısından değerlendirilmiştir Diğer bir kısıtlılık ccedilalışmamızda

kullandığımız oumllccedileklerin oumlz bildirim oumllccedilekleri olmasıdır Bu oumllccedilekler kişinin beyanına dayalı oldukları

iccedilin her zaman doğru yanıt alınmayabilmekte katılımcı sosyal ccedilevresi ve kuumlltuumlrel oumlzelliklerine goumlre

farklı bakış accedilıları geliştirebilmektedir Ccedilalışmamız alkol-madde bağımlısı hasta grubunda

depresyonun kişilik ve bağlanma ilişkisini araştırmış ilk ccedilalışma olmasından dolayı klinik literatuumlre

oumlnemli katkısı olacağı kanısındayız

Tuumlm bu kısıtlılıklara rağmen elde edilen bulgular madde bağımlılarında depresyonun dikkate alınması

gereken oumlnemli bir sorun olduğunu goumlstermektedir Ccedilalışmamız bazı demografik kişilik ve bağlanma

oumlzelliklerinin hastaların depresyon duumlzeylerini etkilediğini ortaya koymuştur Bulgularımıza dayanarak

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

hastalardaki eşlik eden depresif belirtilerin tedavi edilmesi kadar bu sorunlara yatkınlık yaratan kişilik

ve bağlanma oumlzelliklerinin de ele alınmasının uzun suumlreli bağımlılık tedavisinde yararlı olabileceği

duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr

KAYNAKLAR

1 Driessen M Veltrup C Wetterling T John U Dilling H Axis I and axis II comorbidity in alcohol

dependence and the two types of alcoholism Alcohol Clin Exp Res 19982277ndash86

2 Fridrici C Leichsenring-Driessen C Driessen M Wingenfeld K Kremer G Beblo T The

individualized alcohol Stroop task no attentional bias toward personalized stimuli in alcohol-

dependents Psychol Addict Behav 2013 27 62ndash70

3 Foulds JA Douglas Sellman J Adamson SJ Boden JM Mulder RT Joyce PR Depression

outcome in alcohol dependent patients an evaluation of the role of independent and

substance-induced depression and other predictors J Affect Disord 2015 15503-10

4 Lubman DL Allen NB Rogers N Cementon E Bonomo Y The impact of co-occurring mood

and anxiety disorders among substance-abusing youth J Affect Disord 2007103105-12

5 Bottonari KA Roberts JE Kelly MAR Kashdan TB Ciesla JA A prospective investigation of

the impact of attachment style on stress generation among clinically depressed

individuals Behav Res ampTher 200745179ndash188

6 Rholes WS Simpson JA Kohn JL Wilson CL Martin AM Tran S Kashy DA Attachment

orientations and depression a longitudinal study of new parents J Pers Soc Psychol 2011

100567-86

7 Bartholomew K Horowitz LM Attachment styles among young adults a test of a four-category

model J Pers Soc Psychol 1991 61226-44

8 Hazan C Shaver PRRomantic love conceptualized as an attachment process Journal of

Pers Soc Psychol 1987 52 511ndash524

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

9 Abdul Kadir NB Bifulco A Insecure attachment style as a vulnerability factor for depression

recent findings in a community-based study of Malay single and married mothers Psychiatry

Res 2013210919-24

10 Khantzian EJ Treating addiction as a human process Lanham Jason Aronson2007 Books

11 Wyrzykowska E Głogowska K Mickiewicz K Attachment relationships

among alcohol dependent persons Alcoholism and Drug Addiction 2014 27 145-161

12 Wedekind D Bandelow B Heitmann S Havemann-Reinecke U Engel KR Huether G

Attachment style anxiety coping and personality-styles in withdrawn alcohol addicted

inpatients Subst Abuse Treat Prev Policy 2013 8 1

13 Thorberg FA Young RM Sullivan KA Lyvers M Hurst CP Connor JP Feeney GFX

Alexithymia in alcohol dependent patients is partially mediated by alcohol expectancy Drug

Alcohol Depend 2011116238ndash241

14 Wilkinson RB Mulcahy R Attachment and interpersonal relationships in postnatal depression

J Reprod Infant Psychol 201028 252ndash265

15 Troxel WM Cyranowski JM Hall M Frank E Buysse DJ Attachment anxiety relationship

context and sleep in women with recurrent major depression Psychosom Med 2007 69692ndash

699

16 Conradi HJ de Jonge P Recurrent depression and the role of adult attachment A prospective

and a retrospective study J Affect Disord 200911693ndash99

17 Cloninger CR Sigvardsson S Bohman M Childhood personality predicts alcohol abuse in

young adults Alcohol Clin Exp Res 1988 12 494-505

18 Eysenck HJ Eysenck SBG Manual of the Eysenck Personality Questionnaire London

Hodder and Stoughton1975

19 Shin SH Hong HG Jeon SM Personality and alcohol use The role of impulsivity Addict

Behav 201237102-7

20 Pennay A Cameron J Reichert T Strickland H Lee NK Hall K et al

A systematic review of interventions for co-occurring substance use disorder and borderline

personality disorder J Subst Abuse Treat 201141363-73

21 Hemphill JF Hare RD Wong S Psychopathy and recidivism A review Legal Crımınol Psych

1998 3 139-170

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

22 Porter S Woodworth M lsquoIm sorry I did ithellip but he started itrsquo A comparison of the official and

self-reported homicide descriptions of psychopaths and nonpsychopathsrdquo Law Hum Behav

2007 31 91-107

23 Hare RD Manual for the Revised Psychopathy Checklist (2nd ed) Toronto Canada Multi-

Health Systems 2003

24 Vergeacutes A Jackson KM Bucholz KK Trull TJ Lane SP Sher KJ Personality disorders and the

persistence of substance use disorders A reanalysis of published NESARC findings J

Abnorm Psychol 2014123 809-20

25 Griffith JW Zinbarg RE Craske MG Mineka S Rose RD Waters AM et al Neuroticism as a

common dimension in the internalizing disorders Psychol Med 201040 1125ndash1136

26 Noteboom A Beekman ATF Vogelzangs N Pennin B WJH Personality and social support

as predictors of first and recurrent episodes of depression J Affect Disord 2016 190 156ndash

161

27 Najt P Fusar-Poli P Brambilla P Co-occurring mental and substance abuse disorders a

review on the potential predictors and clinical outcomes J Psychiatr Res 2011 186 159ndash164

28 Dagher RK Green KM Does depression and substance abuse co-morbidity affect

socioeconomic status Evidence from a prospective study of urban African Americans J

Psychiatr Res 2015 225 115-121

29 Beck AT Ward CH Mendelson M Mock J Erbaugh J An inventory for measuring depression

Arch Gen Psychiatry 19614561-71

30 Hisli N Beck Depresyon Envanterinin geccedilerliliği uumlzerine bir ccedilalışma Turk J Psychol

19886118-22

31 Brennan KA Shaver P R Attachment styles and personality disorders Their connections to

each other and to parental divorce parental death and perceptions of parental caregiving J

Pers 1998 66 835-878

32 Suumlmer N Guumlngoumlr D Yetişkin bağlanma stilleri oumllccedileklerinin Tuumlrk oumlrneklemi uumlzerinde

psikometrik değerlendirmesi ve kuumlltuumlrlerarası bir karşılaştırma Turk J Psychol 1999 14 71-

109

33 Cloninger CR Svrakic DM Przybeck TR A psychobiological model of temperament and

character Arch Gen Psychiatry 1993 50 975-990

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

34 Koumlse S Sayar K Ak İ Aydın N Kalelioğlu Uuml Kırpınar İ et al Turkish version of the

Temperament and Character Inventory (TCI) Reliability validity and factorial structure Bull

Clin Psychopharmacol 200414107-131

35 Guumlleccedil MY Elbay RY Şayakccedilı S Meteris H Hariri AG Tezcan AE Yatan psikiyatri

hastalarında madde kullanımı ve hastalıklara goumlre dağılımı Retrospektif bir ccedilalışma Duumlşuumlnen

Adam 2010 23166-173

36 Enez-Darccedilın A Nurmedov S Noyan CO Yılmaz O Dilbaz N Oumlzel Bir Bağımlılık Merkezinde

Yatarak Tedavi Goumlren Hastalarda Psikiyatrik Eş Tanının Bağımlılığın Seyri ile İlişkisi Duumlşuumlnen

Adam 2015 28196-203

37 Oumlner H Tamam L Levent BA Oumlner S Alkol bağımlılığı olan yatan hastalarda Eksen I ve

Eksen II eş tanılarının değerlendirilmesi Klin Psikofarmakol Bul 200212 14-22

38 İnce A Doğruer Z Tuumlrkccedilapar MH Erken ve geccedil başlangıccedillı erkek alkol bağımlılarında

sosyodemografik klinik ve psikopatolojik oumlzelliklerin karşılaştırılması Klin Psikiyatr Derg 2002

5 82-91

39 Yaşar RM Depresyonun kadınlaşması Fırat Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

2007172251-281

40 Clark DB Cornelius JR Kirisci L Tarter RE Childhood risk categories for adolescent

substance involvement a general liability typology Drug Alcohol Depend 2005 77 13ndash21

41 Guumlltekin BK Ruhsal Bozuklukların Oumlnlenmesi Kavramsal Ccedilerccedileve ve Sınıflandırma

Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 20102583594

42 Evren C Oumlgel K Alkolmadde bağımlılarında dissosiyatif belirtiler ve ccedilocukluk ccedilağı travması

depresyon anksiyete ve alkolmadde kullanımı ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 2003 430-

37

43 Alikaşifoğlu M Madde kullanımı risk faktoumlrleri ve koruyucu faktoumlrler Adolesan Sağlığı

Sempozyum Dizisi 200543 73-83

44 Tuumlzuumln O Sayar K Bağlanma Kuramı ve Psikopatoloji Duumlşuumlnen Adam 20061924-39

45 Akfert SK Ccedilakıcı E Ccedilakıcı M Uumlniversite oumlğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları

ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 20091040-47

46 Slavich GM Monroe SM Gotlib IH Early parental loss and depression history Associations

with recent life stress in major depressive disorder J Psychiatr Res 201145 1146-1152

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

47 Westermeyer J Wahmanholm K Thuras P Effects of childhood physical abuse on course and

severity of substance abuse Am J Addict 2001 10101-110

48 Yılmaz A Can Y Bozkurt M Evren C Alkol ve Madde Bağımlılığında Remisyon ve

Depreşme Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 2014 6 243-256

49 Hiremath P Naregal P Chendake M Mohite VR Factors affecting alcohol relapse among

alcoholic clients at Tertiary care Hospital IJAR 2015 5784-786

50 Weich L Pienaar W Occurrence of comorbid substance use disorders among acute

psychiatric inpatients at Stikland Hospital in the Western Cape South Africa Afr J Psychiatry

(Johannesbg) 2009 12 213-217

51 Greenfield SF Weiss RD Muenz LR Vagge LM Kelly JF Bello LR et al The effect of

depression on return to drinking Arch Gen Psychiatry 1998 55 259-265

52 Choi BY Jeong HCrelationship between alcohol dependence and depression of alcohol

dependent ınpatients IJBSBT 2015 7 375-382

53 Ekinci O Arman AR Melek I Bez Y Berkem M The phenomenology of autistic regression

Subtypes and associated factors ECAP 20122123ndash29

54 Janowsky DS Fawcett J Meszaros K Verheul R Core heritable personality characteristics

and relapse in alcoholics Alcohol Clin Exp Res 2001 2594-98

55 İbiloğlu AO Ccediliccedilek U Kalkan E Nikotin bağımlılığında mizaccedil klinik ve demografik oumlzellikler

Literatuumlr Sempozyum 2014133-39

56 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Turk J Psychol 2012 27 21-30

57 Hansenne M Reggers J Pinto E Kjiri K Ajamier A Ansseau M Temperament and character

inventory (TCI) and depression J Psychiatric Res 1999 33 31-36

58 Diacuteaz LP Alba H Sanchez IM Vulnerability to alcohol consumption spiritual transcendence

and psychosocial well-being test of a theory Rev Latino-Am Enfermagem 2016242702

59 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Tuumlrk Psikoloji Dergisi 2012 27 21-30

60 Coumlmert IT Oumlgel K Madde kullanan ergenlerin bağlanma stilleri Addicta 2014 1 9-40

61 Morsuumlnbuumll Uuml Attachment and risk taking are they interrelated IJoSS 20094 233-7

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

62 Kesebir S Oumlzdoğan KS Uumlstuumlndağ MF Bağlanma ve psikopatoloji Psikiyatride Guumlncel

Yaklaşımlar 20113 321-42

63 Kassel JD Wardle M Roberts JE Adult attachment security and college student substance

use Addict Behav 2007 32 1164-1176

Tablo 1 Hastaların demografik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Cinsiyet

Kadın

Erkek

8 (119)

59 (881)

42 (189)

180 (811)

118 004

Medeni durum

Evli

Boşanmış

Bekar

34 (50)

29 (44)

4 (6)

107 (48)

88 (40)

25 (12)

166 gt005

Eğitim duumlzeyi

Okur yazar

İlkoumlğretim

Ortaoumlğretim

Lise

Yuumlksekokulfakuumllte

4 (6)

11 (164)

18 (269)

26 (388)

8 (119)

2 (09)

30 (135)

50 (225)

75 (338)

65 (293)

1358 0009

Aile uumlyelerinde ruhsal hastalık varlığı

Evet

Hayır

2 (3)

65 (97)

45 (203)

177 (797)

1129 0001

Aile uumlyelerinde alkol ya da madde

kullanımı

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Yok

Var

45 (672)

22 (328)

93 (435)

121 (565)

1523 0002

Kayıp yaşama

Yok

Var

31 (463)

36 (537)

77 (347)

145 (653)

295 005

Şiddete maruz kalma

Yok

Var

25 (373)

40 (607)

88 (396)

136 (624)

1157 0009

Tablo 2 Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Madde kullanma biccedilimi

Sadece madde kullanan

Sadece alkol kullanan

Alkol-madde birlikte kullanan

6 (8)

28 (43)

33 (49)

18 (8)

80 (36)

124 (56)

091 gt005

Madde kullanma suumlresi

3 aydan az

4 ay-1 yıl

1-5 yıl

5 yıldan fazla

2 (6)

11 (28)

14 (35)

12 (31)

21 (14)

29 (19)

42 (28)

59 (39)

442 gt005

Madde kullanma nedenleri

Popuumller olmak

Problemlerden kaccedilmak

Merak

Guumlveni arttırmak

Ben bağımlı olmam

Keyif almak

1 (24)

9 (22)

17 (415)

2 (49)

4 (98)

8 (195)

18 (119)

43 (285)

37 (245)

9 (6)

6 (4)

38 (252)

930 0041

Madde kullanma nedeni ile

hastaneye yatış sayısı

1 yatış

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

2 yatış

3 yatış ve daha fazlası

25 (379)

41 (606)

1 (15)

96 (434)

110 (498)

15 (68)

722 0027

Tablo 3 Hastaların BDOuml puanlarına goumlre MKErsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Yenilik arayışı

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2133plusmn338

2051plusmn328

199

048

Zarardan kaccedilınma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1656plusmn401

1757plusmn371

-219

003

Oumlduumll Bağımlılığı

BDOuml 17 puan altı

65

1134plusmn297

149

013

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml 222 1093plusmn250

Sebat etme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

Kendini youmlnetme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

65

222

420plusmn139

399plusmn164

2264plusmn421

2122plusmn368

098

140

032

019

İşbirliği yapma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2373plusmn432

2079plusmn418

340

001

Kendini aşma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1756plusmn353

1647plusmn361

249

001

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Tablo 4 Hastaların BDE puanlarına goumlre YİYE rsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Guumlvenli Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

3304plusmn878

3157plusmn812

126

021

Kaccedilıngan Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2941plusmn743

2542plusmn731

220

004

Kaygılı Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

6681plusmn1422

6482plusmn1512

094

034

Page 14: Author's Accepted Manuscript · ACCEPTED MANUSCRIPT 2017 GİRİŞ Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi gören hastaların büyük çoğunluğu depresif yakınmalardan úikâyet

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

bağlantılı olduğunu goumlstermiştir (60) Bu doğrultuda bağımlı hastalarda yaygın olarak goumlruumllen depresif

belirtilerin hastaların yuumlksek duumlzey zarardan kaccedilınma duumlşuumlk duumlzey iş birliği yapma kendini aşma

oumlzellikleriyle ilişkili olabileceği duumlşuumlnuumllebilir

Temeli bebeklik doumlneminde oluşan bağlanma biccedilimi bireyin kişilik gelişiminde davranışlarında ve ruh

sağlığında buumlyuumlk bir oumlneme sahiptir (60) Yapılan ccedilalışmalar bağlanma biccedilimi ile riskli davranışlar

arasında ilişki olduğunu ortaya koymuştur (61) Genellikle kaygılı bağlanma anksiyete ve depresyonla

ilişkilendirilirken kaccedilıngan bağlanma dışavurum bozuklukları oumlzellikle de davranım bozukluklarıyla

ilişkilendirilmiştir (62) Bağlanma biccedilimi ile madde kullanımı arasındaki ilişkiyi araştıran ccedilalışmalara

bakıldığında madde kullanımının guumlvensiz bağlanma ile ilişkili olduğu goumlsterilmiştir (11126063)

Ebeveynleri ile guumlvenli bağlanma geliştiremeyenlerin madde kullanma eğilimleri artmaktadır (61)

Madde kullanan ergenlerle yapılan bir ccedilalışmada guumlvensiz bağlanma geliştirmişlerde madde kullanım

oranının yuumlksek olduğunu goumlstermektedir (60) Bununla birlikte ccedilalışmamızda depresif belirti duumlzeyi

duumlşuumlk hastalarda kaccedilınan bağlanmanın daha yuumlksek olduğu belirlenmiştir Kaccedilınmacı bağlanmada

bireylerin sorunlardan ve ccediloumlzuumlm arayışlarından kaccedilındıkları goumlruumllmektedir (7) Bu sonuccedil bize depresif

belirtileri olan hastaların sorunlar karşısında daha fazla ccediloumlzuumlm arayışı iccedilinde olduklarını

duumlşuumlnduumlrmuumlştuumlr

Ccedilalışmamızın bazı kısıtlılıkları bulunmaktadır En oumlnemli kısıtlılık ccedilalışmanın kesitsel bir ccedilalışma

olmasıdır Depresif belirti ve mizaccedil- karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri arasındaki ilişkinin

belirlenmesinde daha kesin sonuccedillar elde edebilmek iccedilin yapılacak bir takip ccedilalışmasının sonuccedilları

daha değerli olabilir Ccedilalışmada alkolmadde bağımlılarında depresif belirti goumlsterme durumları mizaccedil-

karakter oumlzellikleri ve bağlanma şekilleri accedilısından değerlendirilmiştir Diğer bir kısıtlılık ccedilalışmamızda

kullandığımız oumllccedileklerin oumlz bildirim oumllccedilekleri olmasıdır Bu oumllccedilekler kişinin beyanına dayalı oldukları

iccedilin her zaman doğru yanıt alınmayabilmekte katılımcı sosyal ccedilevresi ve kuumlltuumlrel oumlzelliklerine goumlre

farklı bakış accedilıları geliştirebilmektedir Ccedilalışmamız alkol-madde bağımlısı hasta grubunda

depresyonun kişilik ve bağlanma ilişkisini araştırmış ilk ccedilalışma olmasından dolayı klinik literatuumlre

oumlnemli katkısı olacağı kanısındayız

Tuumlm bu kısıtlılıklara rağmen elde edilen bulgular madde bağımlılarında depresyonun dikkate alınması

gereken oumlnemli bir sorun olduğunu goumlstermektedir Ccedilalışmamız bazı demografik kişilik ve bağlanma

oumlzelliklerinin hastaların depresyon duumlzeylerini etkilediğini ortaya koymuştur Bulgularımıza dayanarak

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

hastalardaki eşlik eden depresif belirtilerin tedavi edilmesi kadar bu sorunlara yatkınlık yaratan kişilik

ve bağlanma oumlzelliklerinin de ele alınmasının uzun suumlreli bağımlılık tedavisinde yararlı olabileceği

duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr

KAYNAKLAR

1 Driessen M Veltrup C Wetterling T John U Dilling H Axis I and axis II comorbidity in alcohol

dependence and the two types of alcoholism Alcohol Clin Exp Res 19982277ndash86

2 Fridrici C Leichsenring-Driessen C Driessen M Wingenfeld K Kremer G Beblo T The

individualized alcohol Stroop task no attentional bias toward personalized stimuli in alcohol-

dependents Psychol Addict Behav 2013 27 62ndash70

3 Foulds JA Douglas Sellman J Adamson SJ Boden JM Mulder RT Joyce PR Depression

outcome in alcohol dependent patients an evaluation of the role of independent and

substance-induced depression and other predictors J Affect Disord 2015 15503-10

4 Lubman DL Allen NB Rogers N Cementon E Bonomo Y The impact of co-occurring mood

and anxiety disorders among substance-abusing youth J Affect Disord 2007103105-12

5 Bottonari KA Roberts JE Kelly MAR Kashdan TB Ciesla JA A prospective investigation of

the impact of attachment style on stress generation among clinically depressed

individuals Behav Res ampTher 200745179ndash188

6 Rholes WS Simpson JA Kohn JL Wilson CL Martin AM Tran S Kashy DA Attachment

orientations and depression a longitudinal study of new parents J Pers Soc Psychol 2011

100567-86

7 Bartholomew K Horowitz LM Attachment styles among young adults a test of a four-category

model J Pers Soc Psychol 1991 61226-44

8 Hazan C Shaver PRRomantic love conceptualized as an attachment process Journal of

Pers Soc Psychol 1987 52 511ndash524

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

9 Abdul Kadir NB Bifulco A Insecure attachment style as a vulnerability factor for depression

recent findings in a community-based study of Malay single and married mothers Psychiatry

Res 2013210919-24

10 Khantzian EJ Treating addiction as a human process Lanham Jason Aronson2007 Books

11 Wyrzykowska E Głogowska K Mickiewicz K Attachment relationships

among alcohol dependent persons Alcoholism and Drug Addiction 2014 27 145-161

12 Wedekind D Bandelow B Heitmann S Havemann-Reinecke U Engel KR Huether G

Attachment style anxiety coping and personality-styles in withdrawn alcohol addicted

inpatients Subst Abuse Treat Prev Policy 2013 8 1

13 Thorberg FA Young RM Sullivan KA Lyvers M Hurst CP Connor JP Feeney GFX

Alexithymia in alcohol dependent patients is partially mediated by alcohol expectancy Drug

Alcohol Depend 2011116238ndash241

14 Wilkinson RB Mulcahy R Attachment and interpersonal relationships in postnatal depression

J Reprod Infant Psychol 201028 252ndash265

15 Troxel WM Cyranowski JM Hall M Frank E Buysse DJ Attachment anxiety relationship

context and sleep in women with recurrent major depression Psychosom Med 2007 69692ndash

699

16 Conradi HJ de Jonge P Recurrent depression and the role of adult attachment A prospective

and a retrospective study J Affect Disord 200911693ndash99

17 Cloninger CR Sigvardsson S Bohman M Childhood personality predicts alcohol abuse in

young adults Alcohol Clin Exp Res 1988 12 494-505

18 Eysenck HJ Eysenck SBG Manual of the Eysenck Personality Questionnaire London

Hodder and Stoughton1975

19 Shin SH Hong HG Jeon SM Personality and alcohol use The role of impulsivity Addict

Behav 201237102-7

20 Pennay A Cameron J Reichert T Strickland H Lee NK Hall K et al

A systematic review of interventions for co-occurring substance use disorder and borderline

personality disorder J Subst Abuse Treat 201141363-73

21 Hemphill JF Hare RD Wong S Psychopathy and recidivism A review Legal Crımınol Psych

1998 3 139-170

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

22 Porter S Woodworth M lsquoIm sorry I did ithellip but he started itrsquo A comparison of the official and

self-reported homicide descriptions of psychopaths and nonpsychopathsrdquo Law Hum Behav

2007 31 91-107

23 Hare RD Manual for the Revised Psychopathy Checklist (2nd ed) Toronto Canada Multi-

Health Systems 2003

24 Vergeacutes A Jackson KM Bucholz KK Trull TJ Lane SP Sher KJ Personality disorders and the

persistence of substance use disorders A reanalysis of published NESARC findings J

Abnorm Psychol 2014123 809-20

25 Griffith JW Zinbarg RE Craske MG Mineka S Rose RD Waters AM et al Neuroticism as a

common dimension in the internalizing disorders Psychol Med 201040 1125ndash1136

26 Noteboom A Beekman ATF Vogelzangs N Pennin B WJH Personality and social support

as predictors of first and recurrent episodes of depression J Affect Disord 2016 190 156ndash

161

27 Najt P Fusar-Poli P Brambilla P Co-occurring mental and substance abuse disorders a

review on the potential predictors and clinical outcomes J Psychiatr Res 2011 186 159ndash164

28 Dagher RK Green KM Does depression and substance abuse co-morbidity affect

socioeconomic status Evidence from a prospective study of urban African Americans J

Psychiatr Res 2015 225 115-121

29 Beck AT Ward CH Mendelson M Mock J Erbaugh J An inventory for measuring depression

Arch Gen Psychiatry 19614561-71

30 Hisli N Beck Depresyon Envanterinin geccedilerliliği uumlzerine bir ccedilalışma Turk J Psychol

19886118-22

31 Brennan KA Shaver P R Attachment styles and personality disorders Their connections to

each other and to parental divorce parental death and perceptions of parental caregiving J

Pers 1998 66 835-878

32 Suumlmer N Guumlngoumlr D Yetişkin bağlanma stilleri oumllccedileklerinin Tuumlrk oumlrneklemi uumlzerinde

psikometrik değerlendirmesi ve kuumlltuumlrlerarası bir karşılaştırma Turk J Psychol 1999 14 71-

109

33 Cloninger CR Svrakic DM Przybeck TR A psychobiological model of temperament and

character Arch Gen Psychiatry 1993 50 975-990

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

34 Koumlse S Sayar K Ak İ Aydın N Kalelioğlu Uuml Kırpınar İ et al Turkish version of the

Temperament and Character Inventory (TCI) Reliability validity and factorial structure Bull

Clin Psychopharmacol 200414107-131

35 Guumlleccedil MY Elbay RY Şayakccedilı S Meteris H Hariri AG Tezcan AE Yatan psikiyatri

hastalarında madde kullanımı ve hastalıklara goumlre dağılımı Retrospektif bir ccedilalışma Duumlşuumlnen

Adam 2010 23166-173

36 Enez-Darccedilın A Nurmedov S Noyan CO Yılmaz O Dilbaz N Oumlzel Bir Bağımlılık Merkezinde

Yatarak Tedavi Goumlren Hastalarda Psikiyatrik Eş Tanının Bağımlılığın Seyri ile İlişkisi Duumlşuumlnen

Adam 2015 28196-203

37 Oumlner H Tamam L Levent BA Oumlner S Alkol bağımlılığı olan yatan hastalarda Eksen I ve

Eksen II eş tanılarının değerlendirilmesi Klin Psikofarmakol Bul 200212 14-22

38 İnce A Doğruer Z Tuumlrkccedilapar MH Erken ve geccedil başlangıccedillı erkek alkol bağımlılarında

sosyodemografik klinik ve psikopatolojik oumlzelliklerin karşılaştırılması Klin Psikiyatr Derg 2002

5 82-91

39 Yaşar RM Depresyonun kadınlaşması Fırat Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

2007172251-281

40 Clark DB Cornelius JR Kirisci L Tarter RE Childhood risk categories for adolescent

substance involvement a general liability typology Drug Alcohol Depend 2005 77 13ndash21

41 Guumlltekin BK Ruhsal Bozuklukların Oumlnlenmesi Kavramsal Ccedilerccedileve ve Sınıflandırma

Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 20102583594

42 Evren C Oumlgel K Alkolmadde bağımlılarında dissosiyatif belirtiler ve ccedilocukluk ccedilağı travması

depresyon anksiyete ve alkolmadde kullanımı ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 2003 430-

37

43 Alikaşifoğlu M Madde kullanımı risk faktoumlrleri ve koruyucu faktoumlrler Adolesan Sağlığı

Sempozyum Dizisi 200543 73-83

44 Tuumlzuumln O Sayar K Bağlanma Kuramı ve Psikopatoloji Duumlşuumlnen Adam 20061924-39

45 Akfert SK Ccedilakıcı E Ccedilakıcı M Uumlniversite oumlğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları

ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 20091040-47

46 Slavich GM Monroe SM Gotlib IH Early parental loss and depression history Associations

with recent life stress in major depressive disorder J Psychiatr Res 201145 1146-1152

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

47 Westermeyer J Wahmanholm K Thuras P Effects of childhood physical abuse on course and

severity of substance abuse Am J Addict 2001 10101-110

48 Yılmaz A Can Y Bozkurt M Evren C Alkol ve Madde Bağımlılığında Remisyon ve

Depreşme Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 2014 6 243-256

49 Hiremath P Naregal P Chendake M Mohite VR Factors affecting alcohol relapse among

alcoholic clients at Tertiary care Hospital IJAR 2015 5784-786

50 Weich L Pienaar W Occurrence of comorbid substance use disorders among acute

psychiatric inpatients at Stikland Hospital in the Western Cape South Africa Afr J Psychiatry

(Johannesbg) 2009 12 213-217

51 Greenfield SF Weiss RD Muenz LR Vagge LM Kelly JF Bello LR et al The effect of

depression on return to drinking Arch Gen Psychiatry 1998 55 259-265

52 Choi BY Jeong HCrelationship between alcohol dependence and depression of alcohol

dependent ınpatients IJBSBT 2015 7 375-382

53 Ekinci O Arman AR Melek I Bez Y Berkem M The phenomenology of autistic regression

Subtypes and associated factors ECAP 20122123ndash29

54 Janowsky DS Fawcett J Meszaros K Verheul R Core heritable personality characteristics

and relapse in alcoholics Alcohol Clin Exp Res 2001 2594-98

55 İbiloğlu AO Ccediliccedilek U Kalkan E Nikotin bağımlılığında mizaccedil klinik ve demografik oumlzellikler

Literatuumlr Sempozyum 2014133-39

56 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Turk J Psychol 2012 27 21-30

57 Hansenne M Reggers J Pinto E Kjiri K Ajamier A Ansseau M Temperament and character

inventory (TCI) and depression J Psychiatric Res 1999 33 31-36

58 Diacuteaz LP Alba H Sanchez IM Vulnerability to alcohol consumption spiritual transcendence

and psychosocial well-being test of a theory Rev Latino-Am Enfermagem 2016242702

59 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Tuumlrk Psikoloji Dergisi 2012 27 21-30

60 Coumlmert IT Oumlgel K Madde kullanan ergenlerin bağlanma stilleri Addicta 2014 1 9-40

61 Morsuumlnbuumll Uuml Attachment and risk taking are they interrelated IJoSS 20094 233-7

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

62 Kesebir S Oumlzdoğan KS Uumlstuumlndağ MF Bağlanma ve psikopatoloji Psikiyatride Guumlncel

Yaklaşımlar 20113 321-42

63 Kassel JD Wardle M Roberts JE Adult attachment security and college student substance

use Addict Behav 2007 32 1164-1176

Tablo 1 Hastaların demografik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Cinsiyet

Kadın

Erkek

8 (119)

59 (881)

42 (189)

180 (811)

118 004

Medeni durum

Evli

Boşanmış

Bekar

34 (50)

29 (44)

4 (6)

107 (48)

88 (40)

25 (12)

166 gt005

Eğitim duumlzeyi

Okur yazar

İlkoumlğretim

Ortaoumlğretim

Lise

Yuumlksekokulfakuumllte

4 (6)

11 (164)

18 (269)

26 (388)

8 (119)

2 (09)

30 (135)

50 (225)

75 (338)

65 (293)

1358 0009

Aile uumlyelerinde ruhsal hastalık varlığı

Evet

Hayır

2 (3)

65 (97)

45 (203)

177 (797)

1129 0001

Aile uumlyelerinde alkol ya da madde

kullanımı

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Yok

Var

45 (672)

22 (328)

93 (435)

121 (565)

1523 0002

Kayıp yaşama

Yok

Var

31 (463)

36 (537)

77 (347)

145 (653)

295 005

Şiddete maruz kalma

Yok

Var

25 (373)

40 (607)

88 (396)

136 (624)

1157 0009

Tablo 2 Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Madde kullanma biccedilimi

Sadece madde kullanan

Sadece alkol kullanan

Alkol-madde birlikte kullanan

6 (8)

28 (43)

33 (49)

18 (8)

80 (36)

124 (56)

091 gt005

Madde kullanma suumlresi

3 aydan az

4 ay-1 yıl

1-5 yıl

5 yıldan fazla

2 (6)

11 (28)

14 (35)

12 (31)

21 (14)

29 (19)

42 (28)

59 (39)

442 gt005

Madde kullanma nedenleri

Popuumller olmak

Problemlerden kaccedilmak

Merak

Guumlveni arttırmak

Ben bağımlı olmam

Keyif almak

1 (24)

9 (22)

17 (415)

2 (49)

4 (98)

8 (195)

18 (119)

43 (285)

37 (245)

9 (6)

6 (4)

38 (252)

930 0041

Madde kullanma nedeni ile

hastaneye yatış sayısı

1 yatış

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

2 yatış

3 yatış ve daha fazlası

25 (379)

41 (606)

1 (15)

96 (434)

110 (498)

15 (68)

722 0027

Tablo 3 Hastaların BDOuml puanlarına goumlre MKErsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Yenilik arayışı

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2133plusmn338

2051plusmn328

199

048

Zarardan kaccedilınma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1656plusmn401

1757plusmn371

-219

003

Oumlduumll Bağımlılığı

BDOuml 17 puan altı

65

1134plusmn297

149

013

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml 222 1093plusmn250

Sebat etme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

Kendini youmlnetme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

65

222

420plusmn139

399plusmn164

2264plusmn421

2122plusmn368

098

140

032

019

İşbirliği yapma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2373plusmn432

2079plusmn418

340

001

Kendini aşma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1756plusmn353

1647plusmn361

249

001

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Tablo 4 Hastaların BDE puanlarına goumlre YİYE rsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Guumlvenli Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

3304plusmn878

3157plusmn812

126

021

Kaccedilıngan Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2941plusmn743

2542plusmn731

220

004

Kaygılı Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

6681plusmn1422

6482plusmn1512

094

034

Page 15: Author's Accepted Manuscript · ACCEPTED MANUSCRIPT 2017 GİRİŞ Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi gören hastaların büyük çoğunluğu depresif yakınmalardan úikâyet

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

hastalardaki eşlik eden depresif belirtilerin tedavi edilmesi kadar bu sorunlara yatkınlık yaratan kişilik

ve bağlanma oumlzelliklerinin de ele alınmasının uzun suumlreli bağımlılık tedavisinde yararlı olabileceği

duumlşuumlnuumllmuumlştuumlr

KAYNAKLAR

1 Driessen M Veltrup C Wetterling T John U Dilling H Axis I and axis II comorbidity in alcohol

dependence and the two types of alcoholism Alcohol Clin Exp Res 19982277ndash86

2 Fridrici C Leichsenring-Driessen C Driessen M Wingenfeld K Kremer G Beblo T The

individualized alcohol Stroop task no attentional bias toward personalized stimuli in alcohol-

dependents Psychol Addict Behav 2013 27 62ndash70

3 Foulds JA Douglas Sellman J Adamson SJ Boden JM Mulder RT Joyce PR Depression

outcome in alcohol dependent patients an evaluation of the role of independent and

substance-induced depression and other predictors J Affect Disord 2015 15503-10

4 Lubman DL Allen NB Rogers N Cementon E Bonomo Y The impact of co-occurring mood

and anxiety disorders among substance-abusing youth J Affect Disord 2007103105-12

5 Bottonari KA Roberts JE Kelly MAR Kashdan TB Ciesla JA A prospective investigation of

the impact of attachment style on stress generation among clinically depressed

individuals Behav Res ampTher 200745179ndash188

6 Rholes WS Simpson JA Kohn JL Wilson CL Martin AM Tran S Kashy DA Attachment

orientations and depression a longitudinal study of new parents J Pers Soc Psychol 2011

100567-86

7 Bartholomew K Horowitz LM Attachment styles among young adults a test of a four-category

model J Pers Soc Psychol 1991 61226-44

8 Hazan C Shaver PRRomantic love conceptualized as an attachment process Journal of

Pers Soc Psychol 1987 52 511ndash524

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

9 Abdul Kadir NB Bifulco A Insecure attachment style as a vulnerability factor for depression

recent findings in a community-based study of Malay single and married mothers Psychiatry

Res 2013210919-24

10 Khantzian EJ Treating addiction as a human process Lanham Jason Aronson2007 Books

11 Wyrzykowska E Głogowska K Mickiewicz K Attachment relationships

among alcohol dependent persons Alcoholism and Drug Addiction 2014 27 145-161

12 Wedekind D Bandelow B Heitmann S Havemann-Reinecke U Engel KR Huether G

Attachment style anxiety coping and personality-styles in withdrawn alcohol addicted

inpatients Subst Abuse Treat Prev Policy 2013 8 1

13 Thorberg FA Young RM Sullivan KA Lyvers M Hurst CP Connor JP Feeney GFX

Alexithymia in alcohol dependent patients is partially mediated by alcohol expectancy Drug

Alcohol Depend 2011116238ndash241

14 Wilkinson RB Mulcahy R Attachment and interpersonal relationships in postnatal depression

J Reprod Infant Psychol 201028 252ndash265

15 Troxel WM Cyranowski JM Hall M Frank E Buysse DJ Attachment anxiety relationship

context and sleep in women with recurrent major depression Psychosom Med 2007 69692ndash

699

16 Conradi HJ de Jonge P Recurrent depression and the role of adult attachment A prospective

and a retrospective study J Affect Disord 200911693ndash99

17 Cloninger CR Sigvardsson S Bohman M Childhood personality predicts alcohol abuse in

young adults Alcohol Clin Exp Res 1988 12 494-505

18 Eysenck HJ Eysenck SBG Manual of the Eysenck Personality Questionnaire London

Hodder and Stoughton1975

19 Shin SH Hong HG Jeon SM Personality and alcohol use The role of impulsivity Addict

Behav 201237102-7

20 Pennay A Cameron J Reichert T Strickland H Lee NK Hall K et al

A systematic review of interventions for co-occurring substance use disorder and borderline

personality disorder J Subst Abuse Treat 201141363-73

21 Hemphill JF Hare RD Wong S Psychopathy and recidivism A review Legal Crımınol Psych

1998 3 139-170

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

22 Porter S Woodworth M lsquoIm sorry I did ithellip but he started itrsquo A comparison of the official and

self-reported homicide descriptions of psychopaths and nonpsychopathsrdquo Law Hum Behav

2007 31 91-107

23 Hare RD Manual for the Revised Psychopathy Checklist (2nd ed) Toronto Canada Multi-

Health Systems 2003

24 Vergeacutes A Jackson KM Bucholz KK Trull TJ Lane SP Sher KJ Personality disorders and the

persistence of substance use disorders A reanalysis of published NESARC findings J

Abnorm Psychol 2014123 809-20

25 Griffith JW Zinbarg RE Craske MG Mineka S Rose RD Waters AM et al Neuroticism as a

common dimension in the internalizing disorders Psychol Med 201040 1125ndash1136

26 Noteboom A Beekman ATF Vogelzangs N Pennin B WJH Personality and social support

as predictors of first and recurrent episodes of depression J Affect Disord 2016 190 156ndash

161

27 Najt P Fusar-Poli P Brambilla P Co-occurring mental and substance abuse disorders a

review on the potential predictors and clinical outcomes J Psychiatr Res 2011 186 159ndash164

28 Dagher RK Green KM Does depression and substance abuse co-morbidity affect

socioeconomic status Evidence from a prospective study of urban African Americans J

Psychiatr Res 2015 225 115-121

29 Beck AT Ward CH Mendelson M Mock J Erbaugh J An inventory for measuring depression

Arch Gen Psychiatry 19614561-71

30 Hisli N Beck Depresyon Envanterinin geccedilerliliği uumlzerine bir ccedilalışma Turk J Psychol

19886118-22

31 Brennan KA Shaver P R Attachment styles and personality disorders Their connections to

each other and to parental divorce parental death and perceptions of parental caregiving J

Pers 1998 66 835-878

32 Suumlmer N Guumlngoumlr D Yetişkin bağlanma stilleri oumllccedileklerinin Tuumlrk oumlrneklemi uumlzerinde

psikometrik değerlendirmesi ve kuumlltuumlrlerarası bir karşılaştırma Turk J Psychol 1999 14 71-

109

33 Cloninger CR Svrakic DM Przybeck TR A psychobiological model of temperament and

character Arch Gen Psychiatry 1993 50 975-990

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

34 Koumlse S Sayar K Ak İ Aydın N Kalelioğlu Uuml Kırpınar İ et al Turkish version of the

Temperament and Character Inventory (TCI) Reliability validity and factorial structure Bull

Clin Psychopharmacol 200414107-131

35 Guumlleccedil MY Elbay RY Şayakccedilı S Meteris H Hariri AG Tezcan AE Yatan psikiyatri

hastalarında madde kullanımı ve hastalıklara goumlre dağılımı Retrospektif bir ccedilalışma Duumlşuumlnen

Adam 2010 23166-173

36 Enez-Darccedilın A Nurmedov S Noyan CO Yılmaz O Dilbaz N Oumlzel Bir Bağımlılık Merkezinde

Yatarak Tedavi Goumlren Hastalarda Psikiyatrik Eş Tanının Bağımlılığın Seyri ile İlişkisi Duumlşuumlnen

Adam 2015 28196-203

37 Oumlner H Tamam L Levent BA Oumlner S Alkol bağımlılığı olan yatan hastalarda Eksen I ve

Eksen II eş tanılarının değerlendirilmesi Klin Psikofarmakol Bul 200212 14-22

38 İnce A Doğruer Z Tuumlrkccedilapar MH Erken ve geccedil başlangıccedillı erkek alkol bağımlılarında

sosyodemografik klinik ve psikopatolojik oumlzelliklerin karşılaştırılması Klin Psikiyatr Derg 2002

5 82-91

39 Yaşar RM Depresyonun kadınlaşması Fırat Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

2007172251-281

40 Clark DB Cornelius JR Kirisci L Tarter RE Childhood risk categories for adolescent

substance involvement a general liability typology Drug Alcohol Depend 2005 77 13ndash21

41 Guumlltekin BK Ruhsal Bozuklukların Oumlnlenmesi Kavramsal Ccedilerccedileve ve Sınıflandırma

Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 20102583594

42 Evren C Oumlgel K Alkolmadde bağımlılarında dissosiyatif belirtiler ve ccedilocukluk ccedilağı travması

depresyon anksiyete ve alkolmadde kullanımı ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 2003 430-

37

43 Alikaşifoğlu M Madde kullanımı risk faktoumlrleri ve koruyucu faktoumlrler Adolesan Sağlığı

Sempozyum Dizisi 200543 73-83

44 Tuumlzuumln O Sayar K Bağlanma Kuramı ve Psikopatoloji Duumlşuumlnen Adam 20061924-39

45 Akfert SK Ccedilakıcı E Ccedilakıcı M Uumlniversite oumlğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları

ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 20091040-47

46 Slavich GM Monroe SM Gotlib IH Early parental loss and depression history Associations

with recent life stress in major depressive disorder J Psychiatr Res 201145 1146-1152

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

47 Westermeyer J Wahmanholm K Thuras P Effects of childhood physical abuse on course and

severity of substance abuse Am J Addict 2001 10101-110

48 Yılmaz A Can Y Bozkurt M Evren C Alkol ve Madde Bağımlılığında Remisyon ve

Depreşme Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 2014 6 243-256

49 Hiremath P Naregal P Chendake M Mohite VR Factors affecting alcohol relapse among

alcoholic clients at Tertiary care Hospital IJAR 2015 5784-786

50 Weich L Pienaar W Occurrence of comorbid substance use disorders among acute

psychiatric inpatients at Stikland Hospital in the Western Cape South Africa Afr J Psychiatry

(Johannesbg) 2009 12 213-217

51 Greenfield SF Weiss RD Muenz LR Vagge LM Kelly JF Bello LR et al The effect of

depression on return to drinking Arch Gen Psychiatry 1998 55 259-265

52 Choi BY Jeong HCrelationship between alcohol dependence and depression of alcohol

dependent ınpatients IJBSBT 2015 7 375-382

53 Ekinci O Arman AR Melek I Bez Y Berkem M The phenomenology of autistic regression

Subtypes and associated factors ECAP 20122123ndash29

54 Janowsky DS Fawcett J Meszaros K Verheul R Core heritable personality characteristics

and relapse in alcoholics Alcohol Clin Exp Res 2001 2594-98

55 İbiloğlu AO Ccediliccedilek U Kalkan E Nikotin bağımlılığında mizaccedil klinik ve demografik oumlzellikler

Literatuumlr Sempozyum 2014133-39

56 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Turk J Psychol 2012 27 21-30

57 Hansenne M Reggers J Pinto E Kjiri K Ajamier A Ansseau M Temperament and character

inventory (TCI) and depression J Psychiatric Res 1999 33 31-36

58 Diacuteaz LP Alba H Sanchez IM Vulnerability to alcohol consumption spiritual transcendence

and psychosocial well-being test of a theory Rev Latino-Am Enfermagem 2016242702

59 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Tuumlrk Psikoloji Dergisi 2012 27 21-30

60 Coumlmert IT Oumlgel K Madde kullanan ergenlerin bağlanma stilleri Addicta 2014 1 9-40

61 Morsuumlnbuumll Uuml Attachment and risk taking are they interrelated IJoSS 20094 233-7

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

62 Kesebir S Oumlzdoğan KS Uumlstuumlndağ MF Bağlanma ve psikopatoloji Psikiyatride Guumlncel

Yaklaşımlar 20113 321-42

63 Kassel JD Wardle M Roberts JE Adult attachment security and college student substance

use Addict Behav 2007 32 1164-1176

Tablo 1 Hastaların demografik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Cinsiyet

Kadın

Erkek

8 (119)

59 (881)

42 (189)

180 (811)

118 004

Medeni durum

Evli

Boşanmış

Bekar

34 (50)

29 (44)

4 (6)

107 (48)

88 (40)

25 (12)

166 gt005

Eğitim duumlzeyi

Okur yazar

İlkoumlğretim

Ortaoumlğretim

Lise

Yuumlksekokulfakuumllte

4 (6)

11 (164)

18 (269)

26 (388)

8 (119)

2 (09)

30 (135)

50 (225)

75 (338)

65 (293)

1358 0009

Aile uumlyelerinde ruhsal hastalık varlığı

Evet

Hayır

2 (3)

65 (97)

45 (203)

177 (797)

1129 0001

Aile uumlyelerinde alkol ya da madde

kullanımı

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Yok

Var

45 (672)

22 (328)

93 (435)

121 (565)

1523 0002

Kayıp yaşama

Yok

Var

31 (463)

36 (537)

77 (347)

145 (653)

295 005

Şiddete maruz kalma

Yok

Var

25 (373)

40 (607)

88 (396)

136 (624)

1157 0009

Tablo 2 Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Madde kullanma biccedilimi

Sadece madde kullanan

Sadece alkol kullanan

Alkol-madde birlikte kullanan

6 (8)

28 (43)

33 (49)

18 (8)

80 (36)

124 (56)

091 gt005

Madde kullanma suumlresi

3 aydan az

4 ay-1 yıl

1-5 yıl

5 yıldan fazla

2 (6)

11 (28)

14 (35)

12 (31)

21 (14)

29 (19)

42 (28)

59 (39)

442 gt005

Madde kullanma nedenleri

Popuumller olmak

Problemlerden kaccedilmak

Merak

Guumlveni arttırmak

Ben bağımlı olmam

Keyif almak

1 (24)

9 (22)

17 (415)

2 (49)

4 (98)

8 (195)

18 (119)

43 (285)

37 (245)

9 (6)

6 (4)

38 (252)

930 0041

Madde kullanma nedeni ile

hastaneye yatış sayısı

1 yatış

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

2 yatış

3 yatış ve daha fazlası

25 (379)

41 (606)

1 (15)

96 (434)

110 (498)

15 (68)

722 0027

Tablo 3 Hastaların BDOuml puanlarına goumlre MKErsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Yenilik arayışı

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2133plusmn338

2051plusmn328

199

048

Zarardan kaccedilınma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1656plusmn401

1757plusmn371

-219

003

Oumlduumll Bağımlılığı

BDOuml 17 puan altı

65

1134plusmn297

149

013

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml 222 1093plusmn250

Sebat etme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

Kendini youmlnetme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

65

222

420plusmn139

399plusmn164

2264plusmn421

2122plusmn368

098

140

032

019

İşbirliği yapma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2373plusmn432

2079plusmn418

340

001

Kendini aşma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1756plusmn353

1647plusmn361

249

001

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Tablo 4 Hastaların BDE puanlarına goumlre YİYE rsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Guumlvenli Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

3304plusmn878

3157plusmn812

126

021

Kaccedilıngan Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2941plusmn743

2542plusmn731

220

004

Kaygılı Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

6681plusmn1422

6482plusmn1512

094

034

Page 16: Author's Accepted Manuscript · ACCEPTED MANUSCRIPT 2017 GİRİŞ Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi gören hastaların büyük çoğunluğu depresif yakınmalardan úikâyet

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

9 Abdul Kadir NB Bifulco A Insecure attachment style as a vulnerability factor for depression

recent findings in a community-based study of Malay single and married mothers Psychiatry

Res 2013210919-24

10 Khantzian EJ Treating addiction as a human process Lanham Jason Aronson2007 Books

11 Wyrzykowska E Głogowska K Mickiewicz K Attachment relationships

among alcohol dependent persons Alcoholism and Drug Addiction 2014 27 145-161

12 Wedekind D Bandelow B Heitmann S Havemann-Reinecke U Engel KR Huether G

Attachment style anxiety coping and personality-styles in withdrawn alcohol addicted

inpatients Subst Abuse Treat Prev Policy 2013 8 1

13 Thorberg FA Young RM Sullivan KA Lyvers M Hurst CP Connor JP Feeney GFX

Alexithymia in alcohol dependent patients is partially mediated by alcohol expectancy Drug

Alcohol Depend 2011116238ndash241

14 Wilkinson RB Mulcahy R Attachment and interpersonal relationships in postnatal depression

J Reprod Infant Psychol 201028 252ndash265

15 Troxel WM Cyranowski JM Hall M Frank E Buysse DJ Attachment anxiety relationship

context and sleep in women with recurrent major depression Psychosom Med 2007 69692ndash

699

16 Conradi HJ de Jonge P Recurrent depression and the role of adult attachment A prospective

and a retrospective study J Affect Disord 200911693ndash99

17 Cloninger CR Sigvardsson S Bohman M Childhood personality predicts alcohol abuse in

young adults Alcohol Clin Exp Res 1988 12 494-505

18 Eysenck HJ Eysenck SBG Manual of the Eysenck Personality Questionnaire London

Hodder and Stoughton1975

19 Shin SH Hong HG Jeon SM Personality and alcohol use The role of impulsivity Addict

Behav 201237102-7

20 Pennay A Cameron J Reichert T Strickland H Lee NK Hall K et al

A systematic review of interventions for co-occurring substance use disorder and borderline

personality disorder J Subst Abuse Treat 201141363-73

21 Hemphill JF Hare RD Wong S Psychopathy and recidivism A review Legal Crımınol Psych

1998 3 139-170

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

22 Porter S Woodworth M lsquoIm sorry I did ithellip but he started itrsquo A comparison of the official and

self-reported homicide descriptions of psychopaths and nonpsychopathsrdquo Law Hum Behav

2007 31 91-107

23 Hare RD Manual for the Revised Psychopathy Checklist (2nd ed) Toronto Canada Multi-

Health Systems 2003

24 Vergeacutes A Jackson KM Bucholz KK Trull TJ Lane SP Sher KJ Personality disorders and the

persistence of substance use disorders A reanalysis of published NESARC findings J

Abnorm Psychol 2014123 809-20

25 Griffith JW Zinbarg RE Craske MG Mineka S Rose RD Waters AM et al Neuroticism as a

common dimension in the internalizing disorders Psychol Med 201040 1125ndash1136

26 Noteboom A Beekman ATF Vogelzangs N Pennin B WJH Personality and social support

as predictors of first and recurrent episodes of depression J Affect Disord 2016 190 156ndash

161

27 Najt P Fusar-Poli P Brambilla P Co-occurring mental and substance abuse disorders a

review on the potential predictors and clinical outcomes J Psychiatr Res 2011 186 159ndash164

28 Dagher RK Green KM Does depression and substance abuse co-morbidity affect

socioeconomic status Evidence from a prospective study of urban African Americans J

Psychiatr Res 2015 225 115-121

29 Beck AT Ward CH Mendelson M Mock J Erbaugh J An inventory for measuring depression

Arch Gen Psychiatry 19614561-71

30 Hisli N Beck Depresyon Envanterinin geccedilerliliği uumlzerine bir ccedilalışma Turk J Psychol

19886118-22

31 Brennan KA Shaver P R Attachment styles and personality disorders Their connections to

each other and to parental divorce parental death and perceptions of parental caregiving J

Pers 1998 66 835-878

32 Suumlmer N Guumlngoumlr D Yetişkin bağlanma stilleri oumllccedileklerinin Tuumlrk oumlrneklemi uumlzerinde

psikometrik değerlendirmesi ve kuumlltuumlrlerarası bir karşılaştırma Turk J Psychol 1999 14 71-

109

33 Cloninger CR Svrakic DM Przybeck TR A psychobiological model of temperament and

character Arch Gen Psychiatry 1993 50 975-990

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

34 Koumlse S Sayar K Ak İ Aydın N Kalelioğlu Uuml Kırpınar İ et al Turkish version of the

Temperament and Character Inventory (TCI) Reliability validity and factorial structure Bull

Clin Psychopharmacol 200414107-131

35 Guumlleccedil MY Elbay RY Şayakccedilı S Meteris H Hariri AG Tezcan AE Yatan psikiyatri

hastalarında madde kullanımı ve hastalıklara goumlre dağılımı Retrospektif bir ccedilalışma Duumlşuumlnen

Adam 2010 23166-173

36 Enez-Darccedilın A Nurmedov S Noyan CO Yılmaz O Dilbaz N Oumlzel Bir Bağımlılık Merkezinde

Yatarak Tedavi Goumlren Hastalarda Psikiyatrik Eş Tanının Bağımlılığın Seyri ile İlişkisi Duumlşuumlnen

Adam 2015 28196-203

37 Oumlner H Tamam L Levent BA Oumlner S Alkol bağımlılığı olan yatan hastalarda Eksen I ve

Eksen II eş tanılarının değerlendirilmesi Klin Psikofarmakol Bul 200212 14-22

38 İnce A Doğruer Z Tuumlrkccedilapar MH Erken ve geccedil başlangıccedillı erkek alkol bağımlılarında

sosyodemografik klinik ve psikopatolojik oumlzelliklerin karşılaştırılması Klin Psikiyatr Derg 2002

5 82-91

39 Yaşar RM Depresyonun kadınlaşması Fırat Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

2007172251-281

40 Clark DB Cornelius JR Kirisci L Tarter RE Childhood risk categories for adolescent

substance involvement a general liability typology Drug Alcohol Depend 2005 77 13ndash21

41 Guumlltekin BK Ruhsal Bozuklukların Oumlnlenmesi Kavramsal Ccedilerccedileve ve Sınıflandırma

Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 20102583594

42 Evren C Oumlgel K Alkolmadde bağımlılarında dissosiyatif belirtiler ve ccedilocukluk ccedilağı travması

depresyon anksiyete ve alkolmadde kullanımı ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 2003 430-

37

43 Alikaşifoğlu M Madde kullanımı risk faktoumlrleri ve koruyucu faktoumlrler Adolesan Sağlığı

Sempozyum Dizisi 200543 73-83

44 Tuumlzuumln O Sayar K Bağlanma Kuramı ve Psikopatoloji Duumlşuumlnen Adam 20061924-39

45 Akfert SK Ccedilakıcı E Ccedilakıcı M Uumlniversite oumlğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları

ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 20091040-47

46 Slavich GM Monroe SM Gotlib IH Early parental loss and depression history Associations

with recent life stress in major depressive disorder J Psychiatr Res 201145 1146-1152

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

47 Westermeyer J Wahmanholm K Thuras P Effects of childhood physical abuse on course and

severity of substance abuse Am J Addict 2001 10101-110

48 Yılmaz A Can Y Bozkurt M Evren C Alkol ve Madde Bağımlılığında Remisyon ve

Depreşme Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 2014 6 243-256

49 Hiremath P Naregal P Chendake M Mohite VR Factors affecting alcohol relapse among

alcoholic clients at Tertiary care Hospital IJAR 2015 5784-786

50 Weich L Pienaar W Occurrence of comorbid substance use disorders among acute

psychiatric inpatients at Stikland Hospital in the Western Cape South Africa Afr J Psychiatry

(Johannesbg) 2009 12 213-217

51 Greenfield SF Weiss RD Muenz LR Vagge LM Kelly JF Bello LR et al The effect of

depression on return to drinking Arch Gen Psychiatry 1998 55 259-265

52 Choi BY Jeong HCrelationship between alcohol dependence and depression of alcohol

dependent ınpatients IJBSBT 2015 7 375-382

53 Ekinci O Arman AR Melek I Bez Y Berkem M The phenomenology of autistic regression

Subtypes and associated factors ECAP 20122123ndash29

54 Janowsky DS Fawcett J Meszaros K Verheul R Core heritable personality characteristics

and relapse in alcoholics Alcohol Clin Exp Res 2001 2594-98

55 İbiloğlu AO Ccediliccedilek U Kalkan E Nikotin bağımlılığında mizaccedil klinik ve demografik oumlzellikler

Literatuumlr Sempozyum 2014133-39

56 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Turk J Psychol 2012 27 21-30

57 Hansenne M Reggers J Pinto E Kjiri K Ajamier A Ansseau M Temperament and character

inventory (TCI) and depression J Psychiatric Res 1999 33 31-36

58 Diacuteaz LP Alba H Sanchez IM Vulnerability to alcohol consumption spiritual transcendence

and psychosocial well-being test of a theory Rev Latino-Am Enfermagem 2016242702

59 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Tuumlrk Psikoloji Dergisi 2012 27 21-30

60 Coumlmert IT Oumlgel K Madde kullanan ergenlerin bağlanma stilleri Addicta 2014 1 9-40

61 Morsuumlnbuumll Uuml Attachment and risk taking are they interrelated IJoSS 20094 233-7

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

62 Kesebir S Oumlzdoğan KS Uumlstuumlndağ MF Bağlanma ve psikopatoloji Psikiyatride Guumlncel

Yaklaşımlar 20113 321-42

63 Kassel JD Wardle M Roberts JE Adult attachment security and college student substance

use Addict Behav 2007 32 1164-1176

Tablo 1 Hastaların demografik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Cinsiyet

Kadın

Erkek

8 (119)

59 (881)

42 (189)

180 (811)

118 004

Medeni durum

Evli

Boşanmış

Bekar

34 (50)

29 (44)

4 (6)

107 (48)

88 (40)

25 (12)

166 gt005

Eğitim duumlzeyi

Okur yazar

İlkoumlğretim

Ortaoumlğretim

Lise

Yuumlksekokulfakuumllte

4 (6)

11 (164)

18 (269)

26 (388)

8 (119)

2 (09)

30 (135)

50 (225)

75 (338)

65 (293)

1358 0009

Aile uumlyelerinde ruhsal hastalık varlığı

Evet

Hayır

2 (3)

65 (97)

45 (203)

177 (797)

1129 0001

Aile uumlyelerinde alkol ya da madde

kullanımı

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Yok

Var

45 (672)

22 (328)

93 (435)

121 (565)

1523 0002

Kayıp yaşama

Yok

Var

31 (463)

36 (537)

77 (347)

145 (653)

295 005

Şiddete maruz kalma

Yok

Var

25 (373)

40 (607)

88 (396)

136 (624)

1157 0009

Tablo 2 Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Madde kullanma biccedilimi

Sadece madde kullanan

Sadece alkol kullanan

Alkol-madde birlikte kullanan

6 (8)

28 (43)

33 (49)

18 (8)

80 (36)

124 (56)

091 gt005

Madde kullanma suumlresi

3 aydan az

4 ay-1 yıl

1-5 yıl

5 yıldan fazla

2 (6)

11 (28)

14 (35)

12 (31)

21 (14)

29 (19)

42 (28)

59 (39)

442 gt005

Madde kullanma nedenleri

Popuumller olmak

Problemlerden kaccedilmak

Merak

Guumlveni arttırmak

Ben bağımlı olmam

Keyif almak

1 (24)

9 (22)

17 (415)

2 (49)

4 (98)

8 (195)

18 (119)

43 (285)

37 (245)

9 (6)

6 (4)

38 (252)

930 0041

Madde kullanma nedeni ile

hastaneye yatış sayısı

1 yatış

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

2 yatış

3 yatış ve daha fazlası

25 (379)

41 (606)

1 (15)

96 (434)

110 (498)

15 (68)

722 0027

Tablo 3 Hastaların BDOuml puanlarına goumlre MKErsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Yenilik arayışı

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2133plusmn338

2051plusmn328

199

048

Zarardan kaccedilınma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1656plusmn401

1757plusmn371

-219

003

Oumlduumll Bağımlılığı

BDOuml 17 puan altı

65

1134plusmn297

149

013

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml 222 1093plusmn250

Sebat etme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

Kendini youmlnetme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

65

222

420plusmn139

399plusmn164

2264plusmn421

2122plusmn368

098

140

032

019

İşbirliği yapma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2373plusmn432

2079plusmn418

340

001

Kendini aşma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1756plusmn353

1647plusmn361

249

001

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Tablo 4 Hastaların BDE puanlarına goumlre YİYE rsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Guumlvenli Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

3304plusmn878

3157plusmn812

126

021

Kaccedilıngan Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2941plusmn743

2542plusmn731

220

004

Kaygılı Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

6681plusmn1422

6482plusmn1512

094

034

Page 17: Author's Accepted Manuscript · ACCEPTED MANUSCRIPT 2017 GİRİŞ Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi gören hastaların büyük çoğunluğu depresif yakınmalardan úikâyet

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

22 Porter S Woodworth M lsquoIm sorry I did ithellip but he started itrsquo A comparison of the official and

self-reported homicide descriptions of psychopaths and nonpsychopathsrdquo Law Hum Behav

2007 31 91-107

23 Hare RD Manual for the Revised Psychopathy Checklist (2nd ed) Toronto Canada Multi-

Health Systems 2003

24 Vergeacutes A Jackson KM Bucholz KK Trull TJ Lane SP Sher KJ Personality disorders and the

persistence of substance use disorders A reanalysis of published NESARC findings J

Abnorm Psychol 2014123 809-20

25 Griffith JW Zinbarg RE Craske MG Mineka S Rose RD Waters AM et al Neuroticism as a

common dimension in the internalizing disorders Psychol Med 201040 1125ndash1136

26 Noteboom A Beekman ATF Vogelzangs N Pennin B WJH Personality and social support

as predictors of first and recurrent episodes of depression J Affect Disord 2016 190 156ndash

161

27 Najt P Fusar-Poli P Brambilla P Co-occurring mental and substance abuse disorders a

review on the potential predictors and clinical outcomes J Psychiatr Res 2011 186 159ndash164

28 Dagher RK Green KM Does depression and substance abuse co-morbidity affect

socioeconomic status Evidence from a prospective study of urban African Americans J

Psychiatr Res 2015 225 115-121

29 Beck AT Ward CH Mendelson M Mock J Erbaugh J An inventory for measuring depression

Arch Gen Psychiatry 19614561-71

30 Hisli N Beck Depresyon Envanterinin geccedilerliliği uumlzerine bir ccedilalışma Turk J Psychol

19886118-22

31 Brennan KA Shaver P R Attachment styles and personality disorders Their connections to

each other and to parental divorce parental death and perceptions of parental caregiving J

Pers 1998 66 835-878

32 Suumlmer N Guumlngoumlr D Yetişkin bağlanma stilleri oumllccedileklerinin Tuumlrk oumlrneklemi uumlzerinde

psikometrik değerlendirmesi ve kuumlltuumlrlerarası bir karşılaştırma Turk J Psychol 1999 14 71-

109

33 Cloninger CR Svrakic DM Przybeck TR A psychobiological model of temperament and

character Arch Gen Psychiatry 1993 50 975-990

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

34 Koumlse S Sayar K Ak İ Aydın N Kalelioğlu Uuml Kırpınar İ et al Turkish version of the

Temperament and Character Inventory (TCI) Reliability validity and factorial structure Bull

Clin Psychopharmacol 200414107-131

35 Guumlleccedil MY Elbay RY Şayakccedilı S Meteris H Hariri AG Tezcan AE Yatan psikiyatri

hastalarında madde kullanımı ve hastalıklara goumlre dağılımı Retrospektif bir ccedilalışma Duumlşuumlnen

Adam 2010 23166-173

36 Enez-Darccedilın A Nurmedov S Noyan CO Yılmaz O Dilbaz N Oumlzel Bir Bağımlılık Merkezinde

Yatarak Tedavi Goumlren Hastalarda Psikiyatrik Eş Tanının Bağımlılığın Seyri ile İlişkisi Duumlşuumlnen

Adam 2015 28196-203

37 Oumlner H Tamam L Levent BA Oumlner S Alkol bağımlılığı olan yatan hastalarda Eksen I ve

Eksen II eş tanılarının değerlendirilmesi Klin Psikofarmakol Bul 200212 14-22

38 İnce A Doğruer Z Tuumlrkccedilapar MH Erken ve geccedil başlangıccedillı erkek alkol bağımlılarında

sosyodemografik klinik ve psikopatolojik oumlzelliklerin karşılaştırılması Klin Psikiyatr Derg 2002

5 82-91

39 Yaşar RM Depresyonun kadınlaşması Fırat Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

2007172251-281

40 Clark DB Cornelius JR Kirisci L Tarter RE Childhood risk categories for adolescent

substance involvement a general liability typology Drug Alcohol Depend 2005 77 13ndash21

41 Guumlltekin BK Ruhsal Bozuklukların Oumlnlenmesi Kavramsal Ccedilerccedileve ve Sınıflandırma

Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 20102583594

42 Evren C Oumlgel K Alkolmadde bağımlılarında dissosiyatif belirtiler ve ccedilocukluk ccedilağı travması

depresyon anksiyete ve alkolmadde kullanımı ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 2003 430-

37

43 Alikaşifoğlu M Madde kullanımı risk faktoumlrleri ve koruyucu faktoumlrler Adolesan Sağlığı

Sempozyum Dizisi 200543 73-83

44 Tuumlzuumln O Sayar K Bağlanma Kuramı ve Psikopatoloji Duumlşuumlnen Adam 20061924-39

45 Akfert SK Ccedilakıcı E Ccedilakıcı M Uumlniversite oumlğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları

ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 20091040-47

46 Slavich GM Monroe SM Gotlib IH Early parental loss and depression history Associations

with recent life stress in major depressive disorder J Psychiatr Res 201145 1146-1152

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

47 Westermeyer J Wahmanholm K Thuras P Effects of childhood physical abuse on course and

severity of substance abuse Am J Addict 2001 10101-110

48 Yılmaz A Can Y Bozkurt M Evren C Alkol ve Madde Bağımlılığında Remisyon ve

Depreşme Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 2014 6 243-256

49 Hiremath P Naregal P Chendake M Mohite VR Factors affecting alcohol relapse among

alcoholic clients at Tertiary care Hospital IJAR 2015 5784-786

50 Weich L Pienaar W Occurrence of comorbid substance use disorders among acute

psychiatric inpatients at Stikland Hospital in the Western Cape South Africa Afr J Psychiatry

(Johannesbg) 2009 12 213-217

51 Greenfield SF Weiss RD Muenz LR Vagge LM Kelly JF Bello LR et al The effect of

depression on return to drinking Arch Gen Psychiatry 1998 55 259-265

52 Choi BY Jeong HCrelationship between alcohol dependence and depression of alcohol

dependent ınpatients IJBSBT 2015 7 375-382

53 Ekinci O Arman AR Melek I Bez Y Berkem M The phenomenology of autistic regression

Subtypes and associated factors ECAP 20122123ndash29

54 Janowsky DS Fawcett J Meszaros K Verheul R Core heritable personality characteristics

and relapse in alcoholics Alcohol Clin Exp Res 2001 2594-98

55 İbiloğlu AO Ccediliccedilek U Kalkan E Nikotin bağımlılığında mizaccedil klinik ve demografik oumlzellikler

Literatuumlr Sempozyum 2014133-39

56 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Turk J Psychol 2012 27 21-30

57 Hansenne M Reggers J Pinto E Kjiri K Ajamier A Ansseau M Temperament and character

inventory (TCI) and depression J Psychiatric Res 1999 33 31-36

58 Diacuteaz LP Alba H Sanchez IM Vulnerability to alcohol consumption spiritual transcendence

and psychosocial well-being test of a theory Rev Latino-Am Enfermagem 2016242702

59 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Tuumlrk Psikoloji Dergisi 2012 27 21-30

60 Coumlmert IT Oumlgel K Madde kullanan ergenlerin bağlanma stilleri Addicta 2014 1 9-40

61 Morsuumlnbuumll Uuml Attachment and risk taking are they interrelated IJoSS 20094 233-7

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

62 Kesebir S Oumlzdoğan KS Uumlstuumlndağ MF Bağlanma ve psikopatoloji Psikiyatride Guumlncel

Yaklaşımlar 20113 321-42

63 Kassel JD Wardle M Roberts JE Adult attachment security and college student substance

use Addict Behav 2007 32 1164-1176

Tablo 1 Hastaların demografik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Cinsiyet

Kadın

Erkek

8 (119)

59 (881)

42 (189)

180 (811)

118 004

Medeni durum

Evli

Boşanmış

Bekar

34 (50)

29 (44)

4 (6)

107 (48)

88 (40)

25 (12)

166 gt005

Eğitim duumlzeyi

Okur yazar

İlkoumlğretim

Ortaoumlğretim

Lise

Yuumlksekokulfakuumllte

4 (6)

11 (164)

18 (269)

26 (388)

8 (119)

2 (09)

30 (135)

50 (225)

75 (338)

65 (293)

1358 0009

Aile uumlyelerinde ruhsal hastalık varlığı

Evet

Hayır

2 (3)

65 (97)

45 (203)

177 (797)

1129 0001

Aile uumlyelerinde alkol ya da madde

kullanımı

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Yok

Var

45 (672)

22 (328)

93 (435)

121 (565)

1523 0002

Kayıp yaşama

Yok

Var

31 (463)

36 (537)

77 (347)

145 (653)

295 005

Şiddete maruz kalma

Yok

Var

25 (373)

40 (607)

88 (396)

136 (624)

1157 0009

Tablo 2 Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Madde kullanma biccedilimi

Sadece madde kullanan

Sadece alkol kullanan

Alkol-madde birlikte kullanan

6 (8)

28 (43)

33 (49)

18 (8)

80 (36)

124 (56)

091 gt005

Madde kullanma suumlresi

3 aydan az

4 ay-1 yıl

1-5 yıl

5 yıldan fazla

2 (6)

11 (28)

14 (35)

12 (31)

21 (14)

29 (19)

42 (28)

59 (39)

442 gt005

Madde kullanma nedenleri

Popuumller olmak

Problemlerden kaccedilmak

Merak

Guumlveni arttırmak

Ben bağımlı olmam

Keyif almak

1 (24)

9 (22)

17 (415)

2 (49)

4 (98)

8 (195)

18 (119)

43 (285)

37 (245)

9 (6)

6 (4)

38 (252)

930 0041

Madde kullanma nedeni ile

hastaneye yatış sayısı

1 yatış

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

2 yatış

3 yatış ve daha fazlası

25 (379)

41 (606)

1 (15)

96 (434)

110 (498)

15 (68)

722 0027

Tablo 3 Hastaların BDOuml puanlarına goumlre MKErsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Yenilik arayışı

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2133plusmn338

2051plusmn328

199

048

Zarardan kaccedilınma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1656plusmn401

1757plusmn371

-219

003

Oumlduumll Bağımlılığı

BDOuml 17 puan altı

65

1134plusmn297

149

013

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml 222 1093plusmn250

Sebat etme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

Kendini youmlnetme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

65

222

420plusmn139

399plusmn164

2264plusmn421

2122plusmn368

098

140

032

019

İşbirliği yapma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2373plusmn432

2079plusmn418

340

001

Kendini aşma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1756plusmn353

1647plusmn361

249

001

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Tablo 4 Hastaların BDE puanlarına goumlre YİYE rsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Guumlvenli Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

3304plusmn878

3157plusmn812

126

021

Kaccedilıngan Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2941plusmn743

2542plusmn731

220

004

Kaygılı Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

6681plusmn1422

6482plusmn1512

094

034

Page 18: Author's Accepted Manuscript · ACCEPTED MANUSCRIPT 2017 GİRİŞ Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi gören hastaların büyük çoğunluğu depresif yakınmalardan úikâyet

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

34 Koumlse S Sayar K Ak İ Aydın N Kalelioğlu Uuml Kırpınar İ et al Turkish version of the

Temperament and Character Inventory (TCI) Reliability validity and factorial structure Bull

Clin Psychopharmacol 200414107-131

35 Guumlleccedil MY Elbay RY Şayakccedilı S Meteris H Hariri AG Tezcan AE Yatan psikiyatri

hastalarında madde kullanımı ve hastalıklara goumlre dağılımı Retrospektif bir ccedilalışma Duumlşuumlnen

Adam 2010 23166-173

36 Enez-Darccedilın A Nurmedov S Noyan CO Yılmaz O Dilbaz N Oumlzel Bir Bağımlılık Merkezinde

Yatarak Tedavi Goumlren Hastalarda Psikiyatrik Eş Tanının Bağımlılığın Seyri ile İlişkisi Duumlşuumlnen

Adam 2015 28196-203

37 Oumlner H Tamam L Levent BA Oumlner S Alkol bağımlılığı olan yatan hastalarda Eksen I ve

Eksen II eş tanılarının değerlendirilmesi Klin Psikofarmakol Bul 200212 14-22

38 İnce A Doğruer Z Tuumlrkccedilapar MH Erken ve geccedil başlangıccedillı erkek alkol bağımlılarında

sosyodemografik klinik ve psikopatolojik oumlzelliklerin karşılaştırılması Klin Psikiyatr Derg 2002

5 82-91

39 Yaşar RM Depresyonun kadınlaşması Fırat Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

2007172251-281

40 Clark DB Cornelius JR Kirisci L Tarter RE Childhood risk categories for adolescent

substance involvement a general liability typology Drug Alcohol Depend 2005 77 13ndash21

41 Guumlltekin BK Ruhsal Bozuklukların Oumlnlenmesi Kavramsal Ccedilerccedileve ve Sınıflandırma

Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 20102583594

42 Evren C Oumlgel K Alkolmadde bağımlılarında dissosiyatif belirtiler ve ccedilocukluk ccedilağı travması

depresyon anksiyete ve alkolmadde kullanımı ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 2003 430-

37

43 Alikaşifoğlu M Madde kullanımı risk faktoumlrleri ve koruyucu faktoumlrler Adolesan Sağlığı

Sempozyum Dizisi 200543 73-83

44 Tuumlzuumln O Sayar K Bağlanma Kuramı ve Psikopatoloji Duumlşuumlnen Adam 20061924-39

45 Akfert SK Ccedilakıcı E Ccedilakıcı M Uumlniversite oumlğrencilerinde sigara-alkol kullanımı ve aile sorunları

ile ilişkisi Anadolu Psikiyatr Derg 20091040-47

46 Slavich GM Monroe SM Gotlib IH Early parental loss and depression history Associations

with recent life stress in major depressive disorder J Psychiatr Res 201145 1146-1152

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

47 Westermeyer J Wahmanholm K Thuras P Effects of childhood physical abuse on course and

severity of substance abuse Am J Addict 2001 10101-110

48 Yılmaz A Can Y Bozkurt M Evren C Alkol ve Madde Bağımlılığında Remisyon ve

Depreşme Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 2014 6 243-256

49 Hiremath P Naregal P Chendake M Mohite VR Factors affecting alcohol relapse among

alcoholic clients at Tertiary care Hospital IJAR 2015 5784-786

50 Weich L Pienaar W Occurrence of comorbid substance use disorders among acute

psychiatric inpatients at Stikland Hospital in the Western Cape South Africa Afr J Psychiatry

(Johannesbg) 2009 12 213-217

51 Greenfield SF Weiss RD Muenz LR Vagge LM Kelly JF Bello LR et al The effect of

depression on return to drinking Arch Gen Psychiatry 1998 55 259-265

52 Choi BY Jeong HCrelationship between alcohol dependence and depression of alcohol

dependent ınpatients IJBSBT 2015 7 375-382

53 Ekinci O Arman AR Melek I Bez Y Berkem M The phenomenology of autistic regression

Subtypes and associated factors ECAP 20122123ndash29

54 Janowsky DS Fawcett J Meszaros K Verheul R Core heritable personality characteristics

and relapse in alcoholics Alcohol Clin Exp Res 2001 2594-98

55 İbiloğlu AO Ccediliccedilek U Kalkan E Nikotin bağımlılığında mizaccedil klinik ve demografik oumlzellikler

Literatuumlr Sempozyum 2014133-39

56 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Turk J Psychol 2012 27 21-30

57 Hansenne M Reggers J Pinto E Kjiri K Ajamier A Ansseau M Temperament and character

inventory (TCI) and depression J Psychiatric Res 1999 33 31-36

58 Diacuteaz LP Alba H Sanchez IM Vulnerability to alcohol consumption spiritual transcendence

and psychosocial well-being test of a theory Rev Latino-Am Enfermagem 2016242702

59 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Tuumlrk Psikoloji Dergisi 2012 27 21-30

60 Coumlmert IT Oumlgel K Madde kullanan ergenlerin bağlanma stilleri Addicta 2014 1 9-40

61 Morsuumlnbuumll Uuml Attachment and risk taking are they interrelated IJoSS 20094 233-7

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

62 Kesebir S Oumlzdoğan KS Uumlstuumlndağ MF Bağlanma ve psikopatoloji Psikiyatride Guumlncel

Yaklaşımlar 20113 321-42

63 Kassel JD Wardle M Roberts JE Adult attachment security and college student substance

use Addict Behav 2007 32 1164-1176

Tablo 1 Hastaların demografik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Cinsiyet

Kadın

Erkek

8 (119)

59 (881)

42 (189)

180 (811)

118 004

Medeni durum

Evli

Boşanmış

Bekar

34 (50)

29 (44)

4 (6)

107 (48)

88 (40)

25 (12)

166 gt005

Eğitim duumlzeyi

Okur yazar

İlkoumlğretim

Ortaoumlğretim

Lise

Yuumlksekokulfakuumllte

4 (6)

11 (164)

18 (269)

26 (388)

8 (119)

2 (09)

30 (135)

50 (225)

75 (338)

65 (293)

1358 0009

Aile uumlyelerinde ruhsal hastalık varlığı

Evet

Hayır

2 (3)

65 (97)

45 (203)

177 (797)

1129 0001

Aile uumlyelerinde alkol ya da madde

kullanımı

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Yok

Var

45 (672)

22 (328)

93 (435)

121 (565)

1523 0002

Kayıp yaşama

Yok

Var

31 (463)

36 (537)

77 (347)

145 (653)

295 005

Şiddete maruz kalma

Yok

Var

25 (373)

40 (607)

88 (396)

136 (624)

1157 0009

Tablo 2 Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Madde kullanma biccedilimi

Sadece madde kullanan

Sadece alkol kullanan

Alkol-madde birlikte kullanan

6 (8)

28 (43)

33 (49)

18 (8)

80 (36)

124 (56)

091 gt005

Madde kullanma suumlresi

3 aydan az

4 ay-1 yıl

1-5 yıl

5 yıldan fazla

2 (6)

11 (28)

14 (35)

12 (31)

21 (14)

29 (19)

42 (28)

59 (39)

442 gt005

Madde kullanma nedenleri

Popuumller olmak

Problemlerden kaccedilmak

Merak

Guumlveni arttırmak

Ben bağımlı olmam

Keyif almak

1 (24)

9 (22)

17 (415)

2 (49)

4 (98)

8 (195)

18 (119)

43 (285)

37 (245)

9 (6)

6 (4)

38 (252)

930 0041

Madde kullanma nedeni ile

hastaneye yatış sayısı

1 yatış

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

2 yatış

3 yatış ve daha fazlası

25 (379)

41 (606)

1 (15)

96 (434)

110 (498)

15 (68)

722 0027

Tablo 3 Hastaların BDOuml puanlarına goumlre MKErsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Yenilik arayışı

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2133plusmn338

2051plusmn328

199

048

Zarardan kaccedilınma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1656plusmn401

1757plusmn371

-219

003

Oumlduumll Bağımlılığı

BDOuml 17 puan altı

65

1134plusmn297

149

013

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml 222 1093plusmn250

Sebat etme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

Kendini youmlnetme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

65

222

420plusmn139

399plusmn164

2264plusmn421

2122plusmn368

098

140

032

019

İşbirliği yapma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2373plusmn432

2079plusmn418

340

001

Kendini aşma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1756plusmn353

1647plusmn361

249

001

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Tablo 4 Hastaların BDE puanlarına goumlre YİYE rsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Guumlvenli Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

3304plusmn878

3157plusmn812

126

021

Kaccedilıngan Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2941plusmn743

2542plusmn731

220

004

Kaygılı Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

6681plusmn1422

6482plusmn1512

094

034

Page 19: Author's Accepted Manuscript · ACCEPTED MANUSCRIPT 2017 GİRİŞ Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi gören hastaların büyük çoğunluğu depresif yakınmalardan úikâyet

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

47 Westermeyer J Wahmanholm K Thuras P Effects of childhood physical abuse on course and

severity of substance abuse Am J Addict 2001 10101-110

48 Yılmaz A Can Y Bozkurt M Evren C Alkol ve Madde Bağımlılığında Remisyon ve

Depreşme Psikiyatride Guumlncel Yaklaşımlar 2014 6 243-256

49 Hiremath P Naregal P Chendake M Mohite VR Factors affecting alcohol relapse among

alcoholic clients at Tertiary care Hospital IJAR 2015 5784-786

50 Weich L Pienaar W Occurrence of comorbid substance use disorders among acute

psychiatric inpatients at Stikland Hospital in the Western Cape South Africa Afr J Psychiatry

(Johannesbg) 2009 12 213-217

51 Greenfield SF Weiss RD Muenz LR Vagge LM Kelly JF Bello LR et al The effect of

depression on return to drinking Arch Gen Psychiatry 1998 55 259-265

52 Choi BY Jeong HCrelationship between alcohol dependence and depression of alcohol

dependent ınpatients IJBSBT 2015 7 375-382

53 Ekinci O Arman AR Melek I Bez Y Berkem M The phenomenology of autistic regression

Subtypes and associated factors ECAP 20122123ndash29

54 Janowsky DS Fawcett J Meszaros K Verheul R Core heritable personality characteristics

and relapse in alcoholics Alcohol Clin Exp Res 2001 2594-98

55 İbiloğlu AO Ccediliccedilek U Kalkan E Nikotin bağımlılığında mizaccedil klinik ve demografik oumlzellikler

Literatuumlr Sempozyum 2014133-39

56 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Turk J Psychol 2012 27 21-30

57 Hansenne M Reggers J Pinto E Kjiri K Ajamier A Ansseau M Temperament and character

inventory (TCI) and depression J Psychiatric Res 1999 33 31-36

58 Diacuteaz LP Alba H Sanchez IM Vulnerability to alcohol consumption spiritual transcendence

and psychosocial well-being test of a theory Rev Latino-Am Enfermagem 2016242702

59 Karakaş S Arkar H Depresyon ve kaygının yordayıcısı olarak mizaccedil ve karakter boyutları

Tuumlrk Psikoloji Dergisi 2012 27 21-30

60 Coumlmert IT Oumlgel K Madde kullanan ergenlerin bağlanma stilleri Addicta 2014 1 9-40

61 Morsuumlnbuumll Uuml Attachment and risk taking are they interrelated IJoSS 20094 233-7

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

62 Kesebir S Oumlzdoğan KS Uumlstuumlndağ MF Bağlanma ve psikopatoloji Psikiyatride Guumlncel

Yaklaşımlar 20113 321-42

63 Kassel JD Wardle M Roberts JE Adult attachment security and college student substance

use Addict Behav 2007 32 1164-1176

Tablo 1 Hastaların demografik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Cinsiyet

Kadın

Erkek

8 (119)

59 (881)

42 (189)

180 (811)

118 004

Medeni durum

Evli

Boşanmış

Bekar

34 (50)

29 (44)

4 (6)

107 (48)

88 (40)

25 (12)

166 gt005

Eğitim duumlzeyi

Okur yazar

İlkoumlğretim

Ortaoumlğretim

Lise

Yuumlksekokulfakuumllte

4 (6)

11 (164)

18 (269)

26 (388)

8 (119)

2 (09)

30 (135)

50 (225)

75 (338)

65 (293)

1358 0009

Aile uumlyelerinde ruhsal hastalık varlığı

Evet

Hayır

2 (3)

65 (97)

45 (203)

177 (797)

1129 0001

Aile uumlyelerinde alkol ya da madde

kullanımı

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Yok

Var

45 (672)

22 (328)

93 (435)

121 (565)

1523 0002

Kayıp yaşama

Yok

Var

31 (463)

36 (537)

77 (347)

145 (653)

295 005

Şiddete maruz kalma

Yok

Var

25 (373)

40 (607)

88 (396)

136 (624)

1157 0009

Tablo 2 Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Madde kullanma biccedilimi

Sadece madde kullanan

Sadece alkol kullanan

Alkol-madde birlikte kullanan

6 (8)

28 (43)

33 (49)

18 (8)

80 (36)

124 (56)

091 gt005

Madde kullanma suumlresi

3 aydan az

4 ay-1 yıl

1-5 yıl

5 yıldan fazla

2 (6)

11 (28)

14 (35)

12 (31)

21 (14)

29 (19)

42 (28)

59 (39)

442 gt005

Madde kullanma nedenleri

Popuumller olmak

Problemlerden kaccedilmak

Merak

Guumlveni arttırmak

Ben bağımlı olmam

Keyif almak

1 (24)

9 (22)

17 (415)

2 (49)

4 (98)

8 (195)

18 (119)

43 (285)

37 (245)

9 (6)

6 (4)

38 (252)

930 0041

Madde kullanma nedeni ile

hastaneye yatış sayısı

1 yatış

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

2 yatış

3 yatış ve daha fazlası

25 (379)

41 (606)

1 (15)

96 (434)

110 (498)

15 (68)

722 0027

Tablo 3 Hastaların BDOuml puanlarına goumlre MKErsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Yenilik arayışı

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2133plusmn338

2051plusmn328

199

048

Zarardan kaccedilınma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1656plusmn401

1757plusmn371

-219

003

Oumlduumll Bağımlılığı

BDOuml 17 puan altı

65

1134plusmn297

149

013

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml 222 1093plusmn250

Sebat etme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

Kendini youmlnetme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

65

222

420plusmn139

399plusmn164

2264plusmn421

2122plusmn368

098

140

032

019

İşbirliği yapma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2373plusmn432

2079plusmn418

340

001

Kendini aşma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1756plusmn353

1647plusmn361

249

001

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Tablo 4 Hastaların BDE puanlarına goumlre YİYE rsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Guumlvenli Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

3304plusmn878

3157plusmn812

126

021

Kaccedilıngan Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2941plusmn743

2542plusmn731

220

004

Kaygılı Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

6681plusmn1422

6482plusmn1512

094

034

Page 20: Author's Accepted Manuscript · ACCEPTED MANUSCRIPT 2017 GİRİŞ Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi gören hastaların büyük çoğunluğu depresif yakınmalardan úikâyet

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

62 Kesebir S Oumlzdoğan KS Uumlstuumlndağ MF Bağlanma ve psikopatoloji Psikiyatride Guumlncel

Yaklaşımlar 20113 321-42

63 Kassel JD Wardle M Roberts JE Adult attachment security and college student substance

use Addict Behav 2007 32 1164-1176

Tablo 1 Hastaların demografik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Cinsiyet

Kadın

Erkek

8 (119)

59 (881)

42 (189)

180 (811)

118 004

Medeni durum

Evli

Boşanmış

Bekar

34 (50)

29 (44)

4 (6)

107 (48)

88 (40)

25 (12)

166 gt005

Eğitim duumlzeyi

Okur yazar

İlkoumlğretim

Ortaoumlğretim

Lise

Yuumlksekokulfakuumllte

4 (6)

11 (164)

18 (269)

26 (388)

8 (119)

2 (09)

30 (135)

50 (225)

75 (338)

65 (293)

1358 0009

Aile uumlyelerinde ruhsal hastalık varlığı

Evet

Hayır

2 (3)

65 (97)

45 (203)

177 (797)

1129 0001

Aile uumlyelerinde alkol ya da madde

kullanımı

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Yok

Var

45 (672)

22 (328)

93 (435)

121 (565)

1523 0002

Kayıp yaşama

Yok

Var

31 (463)

36 (537)

77 (347)

145 (653)

295 005

Şiddete maruz kalma

Yok

Var

25 (373)

40 (607)

88 (396)

136 (624)

1157 0009

Tablo 2 Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Madde kullanma biccedilimi

Sadece madde kullanan

Sadece alkol kullanan

Alkol-madde birlikte kullanan

6 (8)

28 (43)

33 (49)

18 (8)

80 (36)

124 (56)

091 gt005

Madde kullanma suumlresi

3 aydan az

4 ay-1 yıl

1-5 yıl

5 yıldan fazla

2 (6)

11 (28)

14 (35)

12 (31)

21 (14)

29 (19)

42 (28)

59 (39)

442 gt005

Madde kullanma nedenleri

Popuumller olmak

Problemlerden kaccedilmak

Merak

Guumlveni arttırmak

Ben bağımlı olmam

Keyif almak

1 (24)

9 (22)

17 (415)

2 (49)

4 (98)

8 (195)

18 (119)

43 (285)

37 (245)

9 (6)

6 (4)

38 (252)

930 0041

Madde kullanma nedeni ile

hastaneye yatış sayısı

1 yatış

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

2 yatış

3 yatış ve daha fazlası

25 (379)

41 (606)

1 (15)

96 (434)

110 (498)

15 (68)

722 0027

Tablo 3 Hastaların BDOuml puanlarına goumlre MKErsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Yenilik arayışı

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2133plusmn338

2051plusmn328

199

048

Zarardan kaccedilınma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1656plusmn401

1757plusmn371

-219

003

Oumlduumll Bağımlılığı

BDOuml 17 puan altı

65

1134plusmn297

149

013

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml 222 1093plusmn250

Sebat etme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

Kendini youmlnetme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

65

222

420plusmn139

399plusmn164

2264plusmn421

2122plusmn368

098

140

032

019

İşbirliği yapma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2373plusmn432

2079plusmn418

340

001

Kendini aşma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1756plusmn353

1647plusmn361

249

001

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Tablo 4 Hastaların BDE puanlarına goumlre YİYE rsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Guumlvenli Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

3304plusmn878

3157plusmn812

126

021

Kaccedilıngan Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2941plusmn743

2542plusmn731

220

004

Kaygılı Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

6681plusmn1422

6482plusmn1512

094

034

Page 21: Author's Accepted Manuscript · ACCEPTED MANUSCRIPT 2017 GİRİŞ Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi gören hastaların büyük çoğunluğu depresif yakınmalardan úikâyet

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Yok

Var

45 (672)

22 (328)

93 (435)

121 (565)

1523 0002

Kayıp yaşama

Yok

Var

31 (463)

36 (537)

77 (347)

145 (653)

295 005

Şiddete maruz kalma

Yok

Var

25 (373)

40 (607)

88 (396)

136 (624)

1157 0009

Tablo 2 Hastaların klinik oumlzelliklerine goumlre BDOumlrsquoden aldıkları puanlar

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Madde kullanma biccedilimi

Sadece madde kullanan

Sadece alkol kullanan

Alkol-madde birlikte kullanan

6 (8)

28 (43)

33 (49)

18 (8)

80 (36)

124 (56)

091 gt005

Madde kullanma suumlresi

3 aydan az

4 ay-1 yıl

1-5 yıl

5 yıldan fazla

2 (6)

11 (28)

14 (35)

12 (31)

21 (14)

29 (19)

42 (28)

59 (39)

442 gt005

Madde kullanma nedenleri

Popuumller olmak

Problemlerden kaccedilmak

Merak

Guumlveni arttırmak

Ben bağımlı olmam

Keyif almak

1 (24)

9 (22)

17 (415)

2 (49)

4 (98)

8 (195)

18 (119)

43 (285)

37 (245)

9 (6)

6 (4)

38 (252)

930 0041

Madde kullanma nedeni ile

hastaneye yatış sayısı

1 yatış

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

2 yatış

3 yatış ve daha fazlası

25 (379)

41 (606)

1 (15)

96 (434)

110 (498)

15 (68)

722 0027

Tablo 3 Hastaların BDOuml puanlarına goumlre MKErsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Yenilik arayışı

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2133plusmn338

2051plusmn328

199

048

Zarardan kaccedilınma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1656plusmn401

1757plusmn371

-219

003

Oumlduumll Bağımlılığı

BDOuml 17 puan altı

65

1134plusmn297

149

013

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml 222 1093plusmn250

Sebat etme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

Kendini youmlnetme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

65

222

420plusmn139

399plusmn164

2264plusmn421

2122plusmn368

098

140

032

019

İşbirliği yapma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2373plusmn432

2079plusmn418

340

001

Kendini aşma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1756plusmn353

1647plusmn361

249

001

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Tablo 4 Hastaların BDE puanlarına goumlre YİYE rsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Guumlvenli Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

3304plusmn878

3157plusmn812

126

021

Kaccedilıngan Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2941plusmn743

2542plusmn731

220

004

Kaygılı Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

6681plusmn1422

6482plusmn1512

094

034

Page 22: Author's Accepted Manuscript · ACCEPTED MANUSCRIPT 2017 GİRİŞ Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi gören hastaların büyük çoğunluğu depresif yakınmalardan úikâyet

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Değişken BDOuml puanı χsup2 p

17 altı

n ()

17 ve uumlstuuml

n ()

Madde kullanma biccedilimi

Sadece madde kullanan

Sadece alkol kullanan

Alkol-madde birlikte kullanan

6 (8)

28 (43)

33 (49)

18 (8)

80 (36)

124 (56)

091 gt005

Madde kullanma suumlresi

3 aydan az

4 ay-1 yıl

1-5 yıl

5 yıldan fazla

2 (6)

11 (28)

14 (35)

12 (31)

21 (14)

29 (19)

42 (28)

59 (39)

442 gt005

Madde kullanma nedenleri

Popuumller olmak

Problemlerden kaccedilmak

Merak

Guumlveni arttırmak

Ben bağımlı olmam

Keyif almak

1 (24)

9 (22)

17 (415)

2 (49)

4 (98)

8 (195)

18 (119)

43 (285)

37 (245)

9 (6)

6 (4)

38 (252)

930 0041

Madde kullanma nedeni ile

hastaneye yatış sayısı

1 yatış

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

2 yatış

3 yatış ve daha fazlası

25 (379)

41 (606)

1 (15)

96 (434)

110 (498)

15 (68)

722 0027

Tablo 3 Hastaların BDOuml puanlarına goumlre MKErsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Yenilik arayışı

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2133plusmn338

2051plusmn328

199

048

Zarardan kaccedilınma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1656plusmn401

1757plusmn371

-219

003

Oumlduumll Bağımlılığı

BDOuml 17 puan altı

65

1134plusmn297

149

013

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml 222 1093plusmn250

Sebat etme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

Kendini youmlnetme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

65

222

420plusmn139

399plusmn164

2264plusmn421

2122plusmn368

098

140

032

019

İşbirliği yapma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2373plusmn432

2079plusmn418

340

001

Kendini aşma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1756plusmn353

1647plusmn361

249

001

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Tablo 4 Hastaların BDE puanlarına goumlre YİYE rsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Guumlvenli Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

3304plusmn878

3157plusmn812

126

021

Kaccedilıngan Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2941plusmn743

2542plusmn731

220

004

Kaygılı Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

6681plusmn1422

6482plusmn1512

094

034

Page 23: Author's Accepted Manuscript · ACCEPTED MANUSCRIPT 2017 GİRİŞ Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi gören hastaların büyük çoğunluğu depresif yakınmalardan úikâyet

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

2 yatış

3 yatış ve daha fazlası

25 (379)

41 (606)

1 (15)

96 (434)

110 (498)

15 (68)

722 0027

Tablo 3 Hastaların BDOuml puanlarına goumlre MKErsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Yenilik arayışı

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2133plusmn338

2051plusmn328

199

048

Zarardan kaccedilınma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1656plusmn401

1757plusmn371

-219

003

Oumlduumll Bağımlılığı

BDOuml 17 puan altı

65

1134plusmn297

149

013

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml 222 1093plusmn250

Sebat etme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

Kendini youmlnetme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

65

222

420plusmn139

399plusmn164

2264plusmn421

2122plusmn368

098

140

032

019

İşbirliği yapma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2373plusmn432

2079plusmn418

340

001

Kendini aşma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1756plusmn353

1647plusmn361

249

001

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Tablo 4 Hastaların BDE puanlarına goumlre YİYE rsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Guumlvenli Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

3304plusmn878

3157plusmn812

126

021

Kaccedilıngan Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2941plusmn743

2542plusmn731

220

004

Kaygılı Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

6681plusmn1422

6482plusmn1512

094

034

Page 24: Author's Accepted Manuscript · ACCEPTED MANUSCRIPT 2017 GİRİŞ Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi gören hastaların büyük çoğunluğu depresif yakınmalardan úikâyet

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml 222 1093plusmn250

Sebat etme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

Kendini youmlnetme

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

65

222

420plusmn139

399plusmn164

2264plusmn421

2122plusmn368

098

140

032

019

İşbirliği yapma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2373plusmn432

2079plusmn418

340

001

Kendini aşma

BDOuml 17 puan altı

BDOuml 17 puan ve uumlstuuml

65

222

1756plusmn353

1647plusmn361

249

001

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Tablo 4 Hastaların BDE puanlarına goumlre YİYE rsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Guumlvenli Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

3304plusmn878

3157plusmn812

126

021

Kaccedilıngan Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2941plusmn743

2542plusmn731

220

004

Kaygılı Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

6681plusmn1422

6482plusmn1512

094

034

Page 25: Author's Accepted Manuscript · ACCEPTED MANUSCRIPT 2017 GİRİŞ Alkol ve madde kullanımı nedeni ile tedavi gören hastaların büyük çoğunluğu depresif yakınmalardan úikâyet

ACCEPTED MANUSCRIPT 2017

Tablo 4 Hastaların BDE puanlarına goumlre YİYE rsquoden aldıkları puanlar

Değişken N XplusmnSD t p

Guumlvenli Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

3304plusmn878

3157plusmn812

126

021

Kaccedilıngan Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

2941plusmn743

2542plusmn731

220

004

Kaygılı Bağlanma

BDE 17 puan altı

BDE 17 puan ve uumlstuuml

65

222

6681plusmn1422

6482plusmn1512

094

034