astha academy sector-22, gandhinagar mo. … management astha academy, sector 22, gandhinagar mo....

14
Disaster Management Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441 www.current663.wordpress.com 1 Disaster Management આિ મલથાન ----------------- Astha Academy Sector-22, Gandhinagar Mo. – 8980961441 આિ મલથાન (Disaster management) મામા :- ‚ઓવપોડĨ રીળ Ĭડģનયી ભાણે ‚Disaster‛ ળદ 16ભી વદીભા પચ ળદ ‚Desasture‛ ઉયથી ઉતયી આલેરો છે.જે ફે ળદનો ફનેરો છે. ‘Des’ અને ‘Astore’ જેભા Des નો અથĨ ખયાફઅથલા ળેતાનઅને Astore નો અથĨ તાયોથામ છે આભ,Disaster નો અથĨ ખયાફ તાયોથામ. આભ, ખયાફ અથલા ળેતાની તાયાને કાયણે જે અવય થામ તેને આિ કશેલામ છે.‛

Upload: lamhanh

Post on 30-Jun-2018

229 views

Category:

Documents


1 download

TRANSCRIPT

Page 1: Astha Academy Sector-22, Gandhinagar Mo. … Management Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441 2 આધત તનક બ ભ કશએ ત ડડઝ સ ટય એક

Disaster Management

Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441

www.current663.wordpress.com 1

Disaster Management

આત્તિ વ્મલસ્થાન

----------------- Astha Academy

Sector-22, Gandhinagar

Mo. – 8980961441

આત્તિ વ્મલસ્થાન

(Disaster management) વ્માખ્મા :-

‚ઓક્વપોડડ ઈંગ્રીળ ડડક્ષનયી પ્રભાણ ે‚Disaster‛ ળબ્દ 16ભી વદીભાાં પેંચ ળબ્દ ‚Desasture‛

ઉયથી ઉતયી આલેરો છે.જ ે ફે ળબ્દનો ફનેરો છે.

‘Des’ અન ે ‘Astore’ જભેાાં Des નો અથડ ‘ખયાફ’

અથલા ‘ળેતાન’ અને Astore નો અથડ ‘તાયો’ થામ છે

આભ,Disaster નો અથડ ‘ખયાફ તાયો’ થામ. આભ,

ખયાફ અથલા ળેતાની તાયાન ે કાયણ ે જ ે અવય થામ તેને આત્તિ કશેલામ છે.‛

Page 2: Astha Academy Sector-22, Gandhinagar Mo. … Management Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441 2 આધત તનક બ ભ કશએ ત ડડઝ સ ટય એક

Disaster Management

Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441

www.current663.wordpress.com 2

આધુત્તનક બાાભાાં કશીએ તો ડડઝાસ્ટય એક ખયાફ દઘુડટના, કે જ ે પ્રાકૃત્તતક અથલા ભાનલ વત્તજ ડત શોઇ ળકે છે. જનેાથી અચાનક ભાનલજાત ભાટે કાનુાં કાયણ ફન ેછે. કાયણ કે જનેાથી જાનભાર અને વાંત્તત ગુભાલલાનો લાયો આલે છે.

અન્મ વ્માખ્માઓ :- (૧) ‚ઘણા ફધા ભૃત્મ ુ તેભજ ઈજાગ્રસ્ત વ્મત્તક્તઓ

તથા જાનભારનુાં નકુળાન કે જભેાાં પ્રત્મક્ષ કોઇ ભાનલ જલાફદાય ન શોમ તેને ડડઝાસ્ટય કશેલામ છે.‛

(૨) ‚વાભાન્મ જનજીલનભાાં ભોટો ત્તલનાળ.‛ (૩) ‚જીલનનુાં ગુભાલલુાં, યશેઠાણ ગુભાલલુાં,

સ્લાસ્્મનુાં નુકળાન, યોગચાો પાટલો..........લગેયે.‛

(૪) આકત્તસ્ભક,અનૈત્તછછક,દુ:ખકાયી,જીલનન ેનુકળાન શોંચાડનાયી, વાંત્તિને નુકળાન શોંચાડનાયી ઘટનાને ડડઝાસ્ટય કશેલામ છે.‛

આત્તિની અસય :- (૧) ભાનલજાત અન ેપ્રાણીઓ ભાટે નુકળાન (૨) વુક્ષ્ભજીલો અને જીલવૃત્તિન ેનુકળાન (૩) ડયત્તસ્થત્તતકી વાંતુરન અને આશાયકડીન ે

અવય (૪) ખેતીન ેઅવય (૫) આત્તથડક પ્રલૃત્તિન ેઅવય (૬) વાભાત્તજક જીલન વ્મલશાય ઠપ્ થઈ જલો. (૭) ઈભાયતોન ેનુકળાન (૮) દડયમાઈ જીલવૃત્તિ ખોયલાલી (૯) લામુના આલયણન ેનુકળાન (૧૦) ઓઝોન સ્તયભાાં ગાફડુાં ડલ ુ (૧૧) સ્લજનો ગુભાલલા (આજીલન) (૧૨) ળયણાથી તયીકે દલુડવ્મલશાય વશન કયલો ડે. (૧૩) દેળની વીભાઓ ફદરાઈ જલી. (૧૪) નલી વાંસ્કૃત્તત વાથે જોડાણ કયતા ડતી

ભુશ્કેરીઓ (૧૫) ફીજી વાંસ્કૃત્તતનુાં અત્તતક્રભણ (૧૬) ભાનલ લેાય, ફાકોનુાં જાતીમ ળોણ (૧૭) ધન ગુભાલલુાં, છાત જીલન જીલલુાં, બટકતુાં

જીલન જીલલુાં આત્તિના પ્રકાય અન ે લગીકયણ :- (Type and

Classification of Disasters)

- ડડઝાસ્ટય/આત્તિનાાં ફે પ્રકાય છે

૧. પ્રાકૃત્તતક આત્તિ/ કુદયતી આત્તિ (Natural

Disaster)

૨. ભાનલવજીત આત્તિ (Manmade Disaster)

૧. કુદયતી/પ્રાકૃત્તતક આત્તિ. (Natural Disasters)

(૧) આફોહલા અન ે લનથી સંકામેર ફાફતો.

(Climate and wind Related Disasters)

(1) લાંટો (2) ચક્રલાતીમ લાંટો (3) શયીકેન (4) બ્રીઝાડડ (5) ફયપ લાડ (6) ટોનેડો (7) ટામપૂન (8) પોગ (ધુમ્ભવ)

(૨) આફોહલા અન ે ાણીથી જોડામેર આત્તિ.

(Climate and Water Related Disasters)

(1) ૂય / અપ્રલાશ /નદી ડકનાયાનુાં ધોલાણ / ડેભ પાટલો.

(2) લાદ પાટલા (3) ાણીનો વખત પ્રલાશ/વતત ધાયા (4) બાયે લાડ (5) દુષ્કા (6) ઠાંડા લનો

(૩) ૃથ્લી સાથ ેસંકામેર આત્તિ. (Earth Related Geological Disasters)

(1) બૂકાં (2) શીભનદીઓ (3) વુનાભી (4) જ્લાાભુખી ત્તલસ્પોટ (5) કીચડ સ્ખરન (6) યેતીનુાં લશન/યેતીના તોપાનો (7) બ-ૂસ્ખરન (8) ખડકનુાં ડલુાં

(૪) સભુદ્રથી સંકામેર આત્તિ (Ocean Related Disaster):-

ત્વુનાભી (૫) અલકાળથી સંકામેર આત્તિ :-

(1) અલકાળીમ ીંડોનુાં ડલુાં (2) લીજી ડલી

Page 3: Astha Academy Sector-22, Gandhinagar Mo. … Management Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441 2 આધત તનક બ ભ કશએ ત ડડઝ સ ટય એક

Disaster Management

Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441

www.current663.wordpress.com 3

(3) ઉલ્કાાત (૬) તાભાન સંફંત્તધત આત્તિ

(Temperature Related Disasters)

(1) ગયભ લનો .... દા.ત. રૂ., કાર ફૈળાખી (2) દાલાન

૨. ભાનલ સત્તજિત આત્તિઓ (Man Made Disaster)

(1) અકસ્ભાતો જલેા કે ટરેન અકસ્ભાત, ત્તલભાન અકસ્ભાત, જશાજ અકસ્ભાત, ટોાભાાં થતાાં અકસ્ભાત લાશન-વ્મલશાય અકસ્ભાત..

(2) ઔદ્યોત્તગક અકસ્ભાતો જલેા કે... ફોઈરય પાટલુાં, ગેવ ત્તવત્તરન્ડય પાટલો, ગેવ ચેમ્ફય રીકેજ, યાવામત્તણક ચેમ્ફય પાટલુાં, ઝેયી લામુનુાં રીકેજ...

(3) મુધ્ધ, દુશ્ભનોનુાં આક્રભણ લગેયે (4) ત્રાવલાદ, નકવરલાદ, પ્રાાંતલાદ,

કોભલાદ, કોભીશીંવા (5) દાલાન, ઘાવ બતૂ્તભભાાં આગ રાગલી,

આગ... (6) યભાણાં દુઘડટના, યેડીમો એત્તક્ટત્તલટીનુાં

રીકેજ, યભાણાં બઠ્ઠીની દુઘડટના (7) યોગચાો, ભશાભાયી, ખોયાકી ઝેયની

અવય (8) જ ાંતનુાળકો, ચે રાગલો.

(9) ળશેયીકયણ, ભેગાવીટી.. (10) ત્તનલડનીકયણ, જભીનનુાં ધોલાણ (11) એત્તવડ લાડ, થભડર પ્રદુણ (12) ઝેયી લામુ, ઉજાડ વભસ્મા, બગૂબડજનો

ઘટાડો. (13) લસ્તી ત્તલસ્પોટ, ળયણાથી વભસ્મા (14) પ્રાત્તસ્ટક પ્રદુણ (15) ગયીફી (16) ધૂભાડો/ખાણની દુઘડટના (17) ગ્રોફર લોત્તભિંગ

યોગચાો – (Epidemics) :-

(1) ાણી દ્વાયા થતા યોગો (2) ખોયાક દ્વાયા થતા યોગો (3) વ્મત્તક્તથી વ્મત્તક્ત દ્વાયા થતા યોગો (4) ળ ુફીભાયીઓ

આત્તિનંુ લગીકયણ (Classification of Disasters)

(1) અચાનક થતી આત્તિ (Sudden Disaster)

બૂકાં, વુનાભી, ૂય, ઉષ્ણકડટફાંત્તધમ ચક્રલાત, જ્લાાભુખી, બ-ૂસ્ખરન..... લગેયે

(2) ધીભી ગતીની આત્તિઓ :- (Slow Disasters)

દુષ્કા, યોગચાો, જભીનનુાં ધોલાણ, આફોશલા ડયલતડન, યણનુાં આગ લધલુ. ત્તનલડનીકયણ, જ ાંતનુો ઉદ્રલ..... ઉય જણાલેર પ્રકાયોભાાં વભમાનુાંવાય ડયલતડન

થઈ ળકે છે. જ્માયે ફ ેઝડી ફાફતો બ ેત્માયે આત્તિ લધુ ખતયનાક થઈ ળકે છે. કુદયતી ભશુ્કેરીઓ :-

(૧) ૂય (Flood)

બાયે લયવાદના કાયણ ેનદીના પ્રલાશભાાં ાણીનો લધાયો કે કોઇ ડેભ તૂટી જલાના કાયણ ેતેની આવાવના ત્તલસ્તાયભાાં ધવભવતુાં ાણી ધૂવી જત ુ શોમ છે તને ેઆણે ૂય તયીકે ઓખીએ છીએ. આ ુયની અવય અસ્થામી શોમ છે. ૂય બાયતના કુર ત્તલસ્તાયના 10% બાગન ેત્તનમત્તભત રૂ ે અવય કયે છે. નદી, ઝયણા, વયોલયો,... લગેયેભાાં ાણીનો પ્રલાશ લધલાથી ૂય આલે છે. કાયણો :-

બાયે લયવાદ, તોપાની લન, લાલાઝોડુાં , ત્વુનાભી, ફયપ ઓગલો કે કોઇ ડેભ તૂટી જલાના કાયણ ેૂય આલતુાં શોમ છે. ૂય ક્રત્તભક ણ શોમ છે અન ેક્માયેક બાયે લયવાદના કાયણ,ે ાણીના ત્તલળા વાંગ્રશ સ્થભાાં ગાફડુાં ડલાન ે કાયણ ે અથલા તો ાણીનુાં વાંગ્રશક્ષતે્ર છરકાઈ જલાના કાયણ ે ણ આલતુાં શોમ છે. કાાંના કાયણ ેનદી અને ડેભના વાંગ્રશક્ષેત્રભાાં ઘટાડો થતો શોમ છે. જનેે કાયણ ેૂયની તીવ્રતાભાાં લધાયો થામ છે. જૂનથી વપ્ટેમ્ફય દયત્તભમાન 80% જટેરો લયવાદ થઈ જામ છે આ વભમ દયત્તભમાન નદીઓ બાયે ાણી ભેલે છે. જને કાયણ ે નદીઓનાાં ડકનાયાના ત્તલસ્તાયોભાાં ુય આલલાની ળક્મતા લધી જામ છે. બ્રહ્મુત્રા અને ગાંગાના પ્રદળેો ભુખ્મત્લે ુયથી પ્રબાત્તલત થામ છે. લડ-૨૦૧૬ભાાં ણ ગાંગા નદીના ુયથી ઉિયપ્રદેળ અને ત્તફશાયના ભોટાબાગના ત્તલસ્તાયભાાં ુયની ડયત્તસ્થત્તત વજાડઈ શતી. કોસી નદી ‚ત્તફશાયનો ળોક‛ તથા ગોદાલયી નદી ‚ફાંગાનો ળોક‛ તયીકે ઓખામ છે. આ ફ ેનદીઓ લાયાં લાય ોતાનો ભાગડ ફદર ેછે. તે ત્તવલામ દત્તક્ષણ બાયતની નદીઓ કે જ ેછીછયી છે તેભાાં ણ ુય આલલાથી ળક્મતા યશે છે. ગ્રોફર લોત્તભિંગની અવયના કાયણ ેયાજસ્થાનના યણભાાં ણ ુય આલી ગમા છે.

Page 4: Astha Academy Sector-22, Gandhinagar Mo. … Management Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441 2 આધત તનક બ ભ કશએ ત ડડઝ સ ટય એક

Disaster Management

Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441

www.current663.wordpress.com 4

લડ-૨૦૧૩ ભાાં ઉિયાખાંડભાાં કેદાયનાથ દુઘડટનાભાાં વેંકડો રોકો ભામાડ ગમા શતા. તેભાાં વેનાએ ‚ઓયેળન યાશત‛ ચરાલીન ેકેટરામ રોકોન ેફચાવ્મા શતા. ુયની અસયો :-

(1) ભોટી જાનશાની (2) વાંત્તિને ભોટા ામે નુકળાન (3) ખેતયોભાાં ાકન ેનુકળાન / જભીનનુાં ધોલાણ (4) ફાાંધકાભન ેનકુળાન (5) જાશેય ઉમોગી ચીજ લસ્તઓુને નુકળાન

વ્મલસ્થાન :- ૂયન ેકાફૂભાાં યાખલા ભાટે આગભચેતીના ગરા અને ફીજા વ્મલસ્થાક ગરા બયીન ેુયને કાયણ ેથતી ભોટી જાનશાત્તન અને વાંત્તિને થતુાં નુકળાન અટકાલી ળકામ છે. ૧. સંબત્તલત ત્તલસ્તાયની ઓખ :- ુય વ્મલસ્થાનભાાં વભજ ળત્તક્તનો ઉમોગ કયીન ે વૌથી શેરો ુય વાંબત્તલત ત્તલસ્તાયોની ઓખ કયલી જોઇએ. ૂય કેટરા વભમના અાંતયે આલ ે છે અન ેકમા ત્તલસ્તાયોભાાં તેની ત્તતવ્ર અવય થામ છે ત ેનક્કી કયલુાં જોઇએ.

૨. આગાહી :- વાભાન્મ યીત ે ૂયની વભમવયની આગાશી કયીને રોકોને ચતેલી ળકામ છે અન ેતેભને કોઇ વરાભત સ્થે ત્તનમત વભમભાાં ખવેડી ળકામ એભ શોમ છે. નદીનાાં ઉયલાવ (કેચભેન્ટ એયીઆ) ભાાં ડતા લયવાદના પ્રભાણના આધાયે નદીને અડીને આલેરા ત્તલસ્તાયોભાાં ક્માયે ૂય આલી ળકે છે તેની ચોક્કવ આગાશી કયી ળકામ.

બાયતભાં ૂયની ચેતલણી આતી સંસ્થાઓ (1) વેન્ટરર લોટય કત્તભળન (CWC)

(2) ઈડયગળેન એન્ડ ફ્રડ કન્ટર ોર ડડાટડ ભેન્ટ (IFCD)

(3) લોટય ડયવોત્તવડવ ડડાટડ ભેન્ટ (WRD)

ુય ત્તનમંત્રણ ુયને નીચ ે જણાવ્મા ભુજફના ત્તલત્તલધ પ્રકાયના ગરા બયીન ેત્તનમાંત્રણભાાં રઈ ળકામ છે.

(1) ુય વાંબત્તલત ત્તલસ્તાયભાાં ભોટી વાંખ્માભાાં લૃક્ષાયોણ કયીન ે ુયના ધવભવતા પ્રલાશને અટકાલી ળકામ છે.

(2) નદીઓ ય ડેભ ફનાલી ાણીનો વાંગ્રશ કયી ુય ત્તનમાંત્રણ કયી ળકામ છે.

(3) ાણીના પ્રલાશભાાંથી કાાં-કચયો દૂય કયીને, નદીના પ્રલાશ ભાગડન ે ઊંડા કયીન ે અન ેનદી/કેનાર/ગટયના ભાગડભાાં ાા ફાાંધીન ેણ ૂય ત્તનમાંત્રણ કયી ળકામ છે.

ૂયને કાફુભા ંરેલા ભાટે સયકાયી ગરા ં

યાષ્ટ્રીમ ૂય જોખભ ત્તનલાયણ મોજના (National Flood Risk Mitigation Project) (NFRMP)

ુયના ક્રભ, ઉગ્રતા અન ે તનેા જોખભભાાં ઘટાડો કયલા કે ત્તનલાયણ કયલાના ત્તલચાય ભાટે આ મોજના અભરભાાં ભુકલાભાાં આલી શતી. આ પ્રોજકે્ટ શેઠ ુય પ્રબાત્તલત ત્તલસ્તાયોભાાં યાશત કામો અભરભાાં ભુકલા, નુ: સ્થાન, નલત્તનભાડણ ભદદ ભાટે ઉરબ્ધ સ્ત્રોતનો ૂયતો ઉમોગ લગેયે ફાફતોન ે આલયી રલેાભાાં આલી છે. આ મોજના NDMA (National Disaster Management

Authority) દ્વાયા વાંચારન થામ છે.

ુય દયત્તભમાન ળુ ંકયલંુ ? (1) ઉંચાઈલાા સ્થ ેઆશ્રમ રલેો (2) ઉકાેરુાં ાણી ીલુાં (3) ાણી, વકુો નાસ્તો, ભીણફિી, પાનવ,

પ્રાસ્ટીકની ડફીભાાં બેજ ન રાગ ે ત ે યીત ેડદલાવીની ટેી વાથે યાખલી

(4) ફાકોને બુખ્મા યાખળો નશી. (5) વાથી વાલધાન યશેલુાં, ત ે કોયી જગ્માભાાં

આલી ળકે છે. તનેે દૂય યાખલા લાાંવની રાકડી વાથે યાખલી.

(6) ડામેડયમા દયત્તભમાન બાતનુાં ઓવાભણ, નાત્તમેય ાણી, કાી ચા (દધૂ લગયની) નો ઉમોગ કયલો.

ળુ ંન કયલંુ ? (1) ુયના ાણીથી ફનાલેરો ખોયાક ખાલો નશી. (2) બીના લીજીના વાધનોને સ્ળડ કયલો નશી. (3) વરાભત સ્થેથી ફશાય જતા શેરા ભાગો અન ે

ડયત્તસ્થત્તતની ચોક્કવ ભાડશતી રીધા ત્તલના ત્તનકલુાં નશી.

૨. લાલાઝોડંુ/ચક્રલાત(Cyclone):-

લાતાલયણભાાં યચાતા ત્તલક્ષોબથી બાયતીમ ઉભશાડદ્વભાાં ચક્રલાત, વાંમુક્ત યાજ્મ અભેડયકાભાાં-શડયકેન અને ટોનેડો, ચીન અને જાાનના ડકનાયે ટાઈપૂન

Page 5: Astha Academy Sector-22, Gandhinagar Mo. … Management Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441 2 આધત તનક બ ભ કશએ ત ડડઝ સ ટય એક

Disaster Management

Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441

www.current663.wordpress.com 5

અત્માંત ત્તલનાળક યીતે ત્રાટકે છે.આ લાતાલયણીમ

તોપાની લનો જ ે ત્તલસ્તાયભાાં વાય થામ છે ત્માાં ભોટા પ્રભાણભાાં ત્તલનાળ લેયે છે. આ પ્રચાંડ લાતાલયણીમ તોપાનો શલાના દફાણની અવભતુરાથી વજાડમ છે. ચક્રલાતની ફે ત્તવઝન છે. (1) May-June (Pre-Monsoon) (2) October-November (Post-Monsoon)

October-Novemberભાાં આલતા Post Monsoon

ચક્રલાતો લધુ વાંખ્માભાાં તથા લધુ ત્તલનાળક શોમ છે. India Meteorological Department (IMD)એ

લાલાઝોડા અંગ ે ચેતલણી આલા ભાટેની નોડર સંસ્થા છે. બાયતના લુડ ડકનાયે અને કછછ-વૌયાિરના ડકનાયે તનેી ત્તલધ્લાંળક અવયો અનુબલામ છે. ૨૯ ભી ઓક્ટોફય-૧૯૯૯ ના યોજ આલેરા ‚Super Cyclone‛ જણેે વતત ત્રણ ડદલવ વુધી

ઓડડવાભાાં ત્તલનાળ લેમો શતો. આ લાલાઝોડાથી દડયમાભાાં 7 ભીટય ઉંચા ભોજા ઉછળ્યા શતા. તથા 1000 થી લધુ રોકો ભૃત્મ ુ ામ્મા શતા, ફ ે રાખથી લધુ ભકાનો ધયાળામી થમા શતા.

- ૨૦૧૬ભાાં લયદા લાલાઝોડુાં આાંધ્ર પ્રદેળના ડકનાયે ત્રાટક્મુ શતુાં

ળુ ંકયલંુ ?

(1) આલનાય તોપાનોના ચોક્કવ વભમ જાણલા ભાટે ટી.લી. યેડડમોના વભાચાય જોતા યશો.

(2) યેડડમો દ્વાયા ભતી વૂચનાઓ/ચેતલણીઓ ધ્માનલૂડક વાાંબો અન ેતેનો અભર કયો.

(3) ફચાલતાંત્ર દ્વાયા તભન ેઘય છોડી દલેાનુાં કશેલાભાાં આલ ેતો ત ેવૂચનાનુાં તાત્કાત્તરક ારન કયો.

(4) ારત ુપ્રાણીઓન ેખીર ેફાાંધી યાખળો નશી. (5) ળુધ્ધ અન ેવરાભત ાણી ીલા ભાટે લાયલુાં. ળુ ંન કયલંુ ?

(1) અપલાન ેધ્માન ેરલેી નશી. (2) અચાનક શલાભાન સ્લછછ થઈ જામ, લયવાદ ફાંધ

થઈ જામ, લન યોકાઈ જામ તો ણ ખુલ્લાભાાં ફશાય ન ત્તનકળો.

(3) લીજીના છૂટા લામયો, થાાંબરાને અડકળો નશી. (4) જાશેયાતનાાં ભોટા ાટીમા (શોડીંગ્વ) કે ભોટા લૃક્ષો ાવ ેઆશ્રમ ન રેળો. ૩. બૂકં (Earthquake):-

(૧) વ્માખ્મા :- ‚ૃ્લીના ેટાભાાં થતા વાંચરનના કાયણ ેબ-ૂવાટીનો નફો બાગ ધ્રુજી ઉઠે છે જને ેબૂકાં કશે છે.‛

(૨) બૂકં કેન્દ્ર :- જ્માાંથી ૃ્લીના ેટાભાાં બૂકાંના

ભોજા ઉત્ન્ન થામ છે તેન ેબકૂાં કેન્દ્ર કશે છે. (૩) બૂકં ત્તનગિભન કેન્દ્ર :- ‚બૂકાં કેન્દ્રની નજીક જ ે

સ્થે ૃ્લી વાટી ય બૂકાંનો અનબુલ થામ છે તેને બૂકાં ત્તનગડભન કેન્દ્ર કશે છે.

(૪) બૂકં ભાલાના એકભો :- (1) ભયક્મુયી સ્કેર અને (2) ડયક્ટય સ્કેર

(૫) બૂકં ભાલાનુ ંસાધન :- ત્તવસ્ભોગ્રાપ (૬) બૂકંની આગાહી :- 10 વેકન્ડ શેરા જ કયી

ળકામ છે. આધુત્તનક ત્તસસ્ભોગ્રાપનો ળોધક :- જ્હોન

ત્તભરન ે રયક્ટય સ્કેરનો ળોધક :- સી. એપ. રયક્ટય ત્તસસ્ભોગ્રાપ દ્વાયા બૂકંની તીવ્રતા અન ે

ઉત્ત્તિકેન્દ્ર (Focus) ત્તલળે જાણકાયી ભ ેછે.

૧. બૂકંના પ્રકાયો :- (1) જ્લાાભુખીજન્મ બૂકાં (2) ત્તલબાંગજન્મ બૂકાં (3) બૂવાંતુરનજન્મ બૂકાં ૨. બૂકંીમ રહેયો (Waves)/ભોજા

(૧) P-Waves (પ્રાથત્તભક રહેયો)

(પ્રાથત્તભક કે રાંફાત્ભક ભોજા અથલા પ્રામભયી P-

Waves) કશે છે.

આ ભોજા અલાજન ેભતા આલ ેછે. આ વૌથી લધુ ગત્તતલેગ ધયાલતા ભોજા છે. આ ભોજા બકૂાં કેન્દ્રની ફયાફય વાભ ે આલેરા સ્થે 21 ત્તભનીટભાાં વૌપ્રથભ શોંચે છે. આ ભોજા પ્રલાશી અન ે ઘન એભ ફન્ન ે પ્રકાયના ભાધ્મભોભાાંથી વાય થામ છે. આ ભોજા ૃ્લીના ફધાજ બાગોભાાં પ્રલેળી ળકે છે.

Page 6: Astha Academy Sector-22, Gandhinagar Mo. … Management Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441 2 આધત તનક બ ભ કશએ ત ડડઝ સ ટય એક

Disaster Management

Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441

www.current663.wordpress.com 6

(૨) S-Waves (ગૌણ કે ઉભોજા OR Secondary ‘S’-Waves)

- આ ભોજા પ્રકાળન ેભતા આલ ેછે. - પ્રાથત્તભક ભોજા કયતા લેગ ધીભો શોમ છે. - ભાત્ર ઘન ભાધ્મભભાાંથી જ વાય થઈ ળકે છે. પ્રલાશી ભાધ્મભભાાં ળાાંત થઈ જામ છે. (૩) L-Waves (સાટી યના ભોજા OR –‘L’ Love Waves / Surface Waves)

આ ભોજાની ઝડ 3 Km/Second જટેરી શોમ છે.

ૃ્લી વાટી ય જ ે ત્તલનાળકાયી અવયો થામ છે ત ેL-Waves ન ેઆબાયી છે.

બૂકં થલાના કુર ાંચ કાયણો છે. (1) જ્લાાભુખી પ્રસ્પોટન (2) પાટ પ્રડક્રમા (3) બ-ૂવાંતુરન ડયત્તસ્થત્તત (4) ાણીની લયા (5) ભાનલી

બૂકંની ત્તતવ્રતા અન ેતેની અસય (1) 2.0 થી નીચ ે= ખફય ણ ન ડે. (2) 3.5 કયતાાં ઓછો = નોંધામ છે ણ બાગ્મેજ

અનુબલામ (3) 3.5 થી 4.5 = અનબુલામ છે. ણ બાગ્મેજ નુકળાન

થામ છે. (4) 4.6 થી 6 = વાયી યીત ે ડડઝાઈન કયેર ભકાનોન ે

શલુાં યાં ત ુ ખયાફ યીત ે ડડઝાઈન કયેર ભકાનોન ેનુકળાન કયી ળકે છે.

(5) 6.1 થી 6.9 = 100 Km ના ત્તલસ્તાયભાાં ભાનલ

લવતીઓ નુકળાન કયે છે. (6) 7.0 થી 7.9 = ભોટો બૂકાં ઘણા ભોટા ત્તલસ્તાયભાાં

ત્તલનાળ નોતયે છે. બૂકંીમ ઝોન (2003 થી 4 ઝોન) ઝોન – 4 :- (8 કે તથેી લધુ ત્તતવ્રતાલાો બૂકાં)

(1) વૌથી લધુ જોખભી ત્તલસ્તાય (2) કછછ-વૌયાિર ઝોન-4 ભાાં આલ ેછે.

ઝોન – 3 :- (7 કે તથેી લધુ ત્તતવ્રતાલાો બૂકાં) (1) ભધ્મભ જોખભનો ત્તલસ્તાય (2) કછછ-વૌયાિર ત્તવલામનો ગુજયાતનો

ત્તલસ્તાય ઝોન-3 ભાાં આલે છે. ઝોન – 2 :- (6 કે તેથી ઓછી ત્તતવ્રતા લાો બૂકાં

ધયાલતો ત્તલસ્તાય)

ઝોન – 1 :- (1) ક્માયેક જ બૂકાં આલે (2) ઓછી ત્તતવ્રતાલાો બૂકાં આલ ે (3) બાગ્મેજ નુકળાન થામ.

ળુ ંકયલંુ ? (1) બૂકાં દયત્તભમાન ભોટી ાટરી કે ટેફર નીચ ે ફેવી

જલુ. (2) જો ફશાય શોલ તો ભકાનો, લયાં ડા, લીજીની રાઈનો

કે લીજીના થાાંબરાથી દૂય યશેલુાં. (3) લાશન શાંકાયતા શોલ તો ુરની ઉય કે નીચ,ે

રાઈટના થાાંબરા કે લીજીની રાઈન કે ટર ાપીક ત્તવગ્નરથી દૂય યશેલ.ુ

(4) બૂકાંના આાંચકા ૂયા ન થામ ત્માાં વુધી આના લાશનભાાં જ યશો.

(5) ઘટનાના ભાગડદળડન ભાટે સ્થાત્તનક યેડડમો વાાંબો. ળુ ંન કયલંુ ?

(1) ગબયાઈને ફૂભાફૂભ કે નાવબાગ ના કયલી. (2) બૂકાંના આાંચકા આવ્મા છી ડતી ચીજો કે

લસ્તુઓને યોકલાનો પ્રમત્ન ન કયો. (3) નીચ ેઉતયલા ત્તરફ્ટનો ઉમોગ કયલો નશી. (4) યવોઈ ગેવ રીકેજ નથી તનેી ખાતયી કમાડ ત્તલના

ઘયભાાં ડદલાવી, રાઈટય કે ત્તલજીના વાધનો ચાર ુના કયળો. સયકાયી ગરા :-

૧. National Earthquake Risk Mitigation Project

(NERMP) ચારે છે. જનેા દ્વાયા શાઈ ત્તવત્તસ્ભક

ઝોન ધયાલતાાં ત્તલસ્તાયોભાાં જોખભ ઘટાડલા જરૂયી ગરા બયલાભાાં આલ ેછે.

૨. NBC (National Building Code) યાિરીમ

ફાાંધકાભ નીત્તત (1) પ્રથભ NBC આમોજનાંચના આગ્રશ ય લડ-1970

ભાાં જાશેય કયલાભાાં આલી શતી. ત્માય ફાદ લડ-1983 ભાાં તેભાાં વુધાયા કયલાભાાં આવ્મા.

(2) વુધાયેર આલૃત્તિ – National Building Code of

India-2005 (NBC-5) કયલાભાાં આલી. આ

વુધાયાભાાં વભકાત્તરન આાંતયયાિરીમ ધોયણો અન ેયાજ્મની વાંસ્કૃત્તતન ે ધ્માનભાાં યાખીન ે કુદયતી આપતોના પ્રકાયોન ે ઝીરી ળકામ એલા ત્તનમભો ઘડલાભાાં આવ્મા છે.

Page 7: Astha Academy Sector-22, Gandhinagar Mo. … Management Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441 2 આધત તનક બ ભ કશએ ત ડડઝ સ ટય એક

Disaster Management

Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441

www.current663.wordpress.com 7

૪.ત્સુનાભી(Tsunami):-

વભુદ્રની વાટીથી 50 ડક.ભી. નીચ ે(૩૦ ભાઈર) ના ત્તલસ્તાયભાાં 6.5 કયતા લધુની તીવ્રતા ધયાલતો બૂકાં આલ ે છે ત્માયે વભુદ્રભાાં પ્રચાંડ ભોજા ઉઠે છે. અને તનેુાં ધવભવતુાં ાણી વભુદ્રકાાંઠાના ત્તલસ્તાયભાાં અચાનક જ ઘુવી આલે છે, જ ે વભુદ્રકાાંઠાના ત્તલસ્તાયભાાં બમાંકય ત્તલનાળ લેયે છે. આ ઘટનાન ે આણ ે ‚ત્વુનાભી‛ તયીકે ઓખીએ છીએ.

(1) વભુદ્રભાાં ેદા થતા ત્તલનાળક ળત્તક્તળાી ભોજાન ેત્વુનાભી કશે છે.

(2) ‘ત્વુનાભી’ (Tsunami) ભુ જાાનીઝ બાાનો

ળબ્દ છે જનેો અથડ ‘ત્તલનાળક ભોજા’ એલો થામ છે. તેન ે બૂકાંીમ વાગયીમ ભોજા તયીકે ણ

ઓખલાભાાં આલ ે છે. વનુાભીના કાયણ ે વભુદ્રના ભોજા 50 ભીટય ઉંચાઈ વુધી ઉછી ળકે છે.

(3) 26 ડડવેમ્ફય, 2004 ના યોજ ડશન્દ ભશાવાગયભાાં આલેર ત્વુનાભીએ થાઈરેન્ડ, ઈન્ડોનેત્તળમા, બાયત, શ્રીરાંકા વડશતના દત્તક્ષણ-ૂલડ એત્તળમાના દેળોભાાં રગબગ ૨ રાખથી લધાયે રોકોનો બોગ રીધો શતો.

(4) ઈ.વ. ૧૮૧૯ અને ૧૮૪૫ ભાાં કછછ કાાંઠે ત્વુનાભી આવ્મો શતો. ળુ ંકયલંુ ?

(1) ત્વુનાભીની વૂચના ભતા વભુદ્ર ડકનાયાથી દૂય વરાભત અાંતયે ખવી જલુાં.

(2) યેડડમો શાથલગો યાખલો અને તાંત્ર દ્વાયા ભતી વૂચનાઓ અનુવાય લતડલુાં.

(3) નલા ફાાંધકાભ કે લવાશતોનુાં ત્તનભાડણ ત્વુનાભીના ાવાન ેધ્માનભાાં રઈ કયલ.ુ

(4) ભેન્ગ્રુલ લનસ્ત્તત ત્વુનાભીની અવય એકાં દયે ઘટાડે છે. તેથી તનેો વ્મા લધે એલા પ્રમાવો કયલા.

ળુ ંન કયલંુ ? (1) ડકનાયે આલેરાાં ઉંચા ભકાનો ય આળયો ન રેલો

કાયણ કે ત્તલનાળક ભોજાની અવયથી તટૂી ળકે છે. (2) ત્વુનાભી ઓવમાડ છી તાંત્ર દ્વાયા વૂચના ભે ત ે

શેરા વભુદ્ર ડકનાયા તયપ ન જલુાં.

સયકાયી ગરાં/વ્મલસ્થાન Ministry of Earth Science દ્રાયા

(1) INCOIS = Indian Centre for Ocean

Information Service)ની સ્થાના કયલાભા

આલી. (2) શૈદયાફાદ ખાતે ૧૫ ઓક્ટોફય ૨૦૦૭ ના

યોજ ‚The Indian Tsunami Early

Warning System‛ ની ળરૂઆત કયી. આ

એજન્વી ત્વુનાભી ય નજય યાખે છે. (૪) દુષ્કા (Draught):-

‚ લયવાદ ડ્યો ન

શોમ , ાણીની કાયભી તાંગી અનુબલામ, ાણીના અબાલ ેખેત ઉત્ાદનો રઈ ન ળકામ, ળુઓ ભાટે ઘાવચાયો ણ ઉગ્મો ન શોમ.. લગેયે રક્ષણોની વાભુડશક ત્તસ્થત્તતન ેદુષ્કા કશે છે.‛

- જો લાત્તડક વયેયાળ લયવાદ કયતાાં ૧૦% કયતાાં ઓછો લયવાદ ડતો શોમ તો દુષ્કા ગણામ છે.

-

અસયો:-

- દુષ્કાની ખેતી ય ગાંબીય અવય થામ છે.

Page 8: Astha Academy Sector-22, Gandhinagar Mo. … Management Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441 2 આધત તનક બ ભ કશએ ત ડડઝ સ ટય એક

Disaster Management

Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441

www.current663.wordpress.com 8

- ાકનુાં ત્તનષ્પ જલુાં , ખાદ્ય દાથોની અછત વજાડલાના કાયણ ેબૂખભયાની ત્તસ્થતી વજાડમ છે. જ ે આખયે ભોતભાાં ડયણભે છે.

- દૂધ ઉત્ાદન ઘટે છે. ભાછરા ઉત્ાદન પ્રબાત્તલત થામ છે.

- ફેયોજગાયીભાાં લધાયો થામ છે. બતૂ્તભગત જના ત ઉંડે જામ છે જથેી ઉંડે ગમેર ાણીને ખેંચલા ભાટે લીજ લયાળભાાં ણ લધાયો થામ છે.

- ાણીની અછતના કાયણ ેલીજ ઉત્ાદન ઘટે છે.

- જતૈ્તલક ત્તલત્તલધતાભાાં ઘટાડો અને જભીનની ઉત્ાદન ક્ષભતાભાાં ઘટાડો થામ છે.

વ્મલસ્થાન / ળુ ંકયલંુ ?

- ખેતીભાાં ટક ત્તવાંચાઈનો વ્મા લધાયલો .

- લયવાદી ાણીનો વીધો જભીનભાાં વાંગ્રશ ણ ાણીની ઉરબ્ધતાભાાં લધાયો કયે છે.

- અનાજની ભા ફાંધી, ઉરબ્ધ જ જ્થો અાંદાજ કાઢી લયાળનુાં આમોજન કયલુાં.

- લનાછછાદનન ે અટકાલલા ભાટે ઉામો કયલા જોઇએ.

- બાયતભાાં જ્માાં લયવાદ ઓછો ડે છે ત ેપ્રદેળોભાાં નાની-ભોટી નદીઓ આડે ફાંધો ફાાંધી કે ગાભડે-ગાભડે જાળમો (ચેકડેભ કે ખેત તરાલડી) તૈમાય કયી ાણીનો વાંગ્રશ કયલા પ્રમત્નો કયી ળકામ.

- ગુજયાત વયકાયે આ ભાટે ‘વુજરાભ વુપરાભ મોજના’ શાથ ધયી છે.

- કૃત્તત્રભ લયવાદ લયવાલલાના પ્રમત્નો કયલા જોઇએ.

- ભોટી ત્તવાંચાઈ મોજનાઓનો ઉમોગ દુષ્કા ગ્રસ્ત ત્તલસ્તાયભાાં ત્તવાંચાઈ ભાટે કયલો જોઇએ.

- લડ ૨૦૧૬ ભાાં ભશાયાિરભાાં રાતુયભાાં ાણીની અછત શોલાથી પ્રથભલાય ત્માાં કરભ-૧૪૪ રાગ ુકયલાભાાં આલી શતી. ળુ ંકયલંુ : -

(૧) અનાજનો ફગાડ અટકાલલા ભોટા બોજન વભાયાં બો ન મોજલા.

(૨) નાગડયકોએ અનાજ કે ઘાવચાયાની વાંઘયાખોયી ન કયલી જોઇએ. આગ (દાલાન) :-

- દાલાન એટર ેજ ાંગરોભાાં રાગતી આગ, જ ેભોટા ામા ય પેરાઈન ેબાયે ત્તલનાળ વજ ેછે.

- દાલાન ભાટેના લીજી ડલા ત્તવલામના ફધા કાયણો ભાનલજત્તનત છે.

- એક લાય દાલાન રાગ્મા છી લનની ડદળાભાાં દય કરાકે 15 ડક.ભી.ની ઝડે આગ લધલાની વાથે તે ચાયે ફાજુ પેરામ છે. ળુ ંકયલંુ ?

(૧) લન ત્તલબાગની વૂચના ભુજફ લતડલુાં. (૨) વુકી ઋત ુ દયત્તભમાન જ ાંગર કે્ષત્રભાાં ખાવ

ેટર ોત્તરાંગ ગોઠલલુાં. (૩) દાલાન ફઝુાલલાની ખાવ તાત્તરભ લન

ત્તલબાગના કભડચાયીઓને આલી. ળુ ંન કયલંુ ?

(૧) લન કે્ષત્રભાાં પ્રલાવ કયતા વગતી ફીડી કે ચીજો લગેયે ન પેંકલા

(૨) દાલાનની નજીકની લવાશતોભાાં યશેતા રોકોએ લન ત્તલબાગની વૂચનાઓ અલગણલી.

(૩) લડ-૨૦૧૬ ભાાં એત્તપ્રર-ભે ભડશનાભાાં ઉિયાખાંડના અલ્ભોયા ત્તજલ્લાભાાં આગ રાગલાથી રગબગ 4048 શેક્ટય જભીનભાાં આલેરા જ ાંગરો નાળ ામ્મા શતા. દાલાનથી થતુ ંનુકળાન :-

(૧) જ ાંગરભાાં યશેતી ભાનલપ્રજાત્તત/પ્રાણીઓની પ્રજાત્તતની જાનશાત્તન, જલૈત્તલત્તલધતાનો નાળ.

(૨) લનસ્ત્તતનો નાળ, અભૂલ્મ જાંગર વાંત્તિનો નાળ.

(૩) કાફડન ત્તઝાંક વાંળાધનોનો નાળ. (૪) કાફડન ડામોક્વાઈડની ઉત્ત્તિથી

માડલયણભાાં પ્રદૂણ. (૫) ઓઝોન સ્તયન ેનુકળાન.

જ્લાાભુખી :- (Volcano)

જ્લાાભુખી એટર ેબ-ૂવાટીના નફા ખડક સ્તયોભાાં ડેર પાટ કે ત્તછદ્રભાાંથી ટેાભાાં યશેર ધગધગતો રારચો રાલા, ત્તલત્તલધ આકાયના ખડક, યાખ, લયા, અન્મ લામુઓ બ-ૂવાટી ય

Page 9: Astha Academy Sector-22, Gandhinagar Mo. … Management Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441 2 આધત તનક બ ભ કશએ ત ડડઝ સ ટય એક

Disaster Management

Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441

www.current663.wordpress.com 9

જોયદાય ધડાકા અન ે અલાજ વાથ ે અથલા ધીભે

ધીભે ળાાંત્તતથી ફશાય આલે છે તેન ે પ્રડક્રમાન ેજ્લાાભુખી કશે છે.

કાયણો :- (૧) ૃ્લીનુાં અત્તત ગયભ તપ્ત ેટા (૨) પ્રલાશી ભેગ્ભાની ઉત્ત્તિ અને બ-ૂવાટી તયપ

લશેલાની ડક્રમા. (૩) લામુઓ અને લયાનો ઉદ્દબલ.

જ્લાાભુખીનુ ંત્તલતયણ :- (૧) એક શાયભાા :- જાાનથી પીરી ાઈન્વ

અને ત્માાંથી અભેડયકાના એન્ડીઝ લડતો વુધી. (૨) ફીજી શાયભાા :- લસે્ટ ઈન્ડીઝ ટાુથી ઉિય

અભેડયકાના યોકીઝ લડતો વધુી. (૩) ત્રીજી શાયભાા :- ઉિય એટરેત્તન્ટકથી દત્તક્ષણ

એટરતે્તન્ટક વુધી. - દત્તક્ષણ અભેડયકાના ઈકલેડોયભાાં આલેરો.

કોટોેક્વી ત્તલશ્વનો વૌથી ઉંચો (આળયે 6000 ભીટય) અન ેઆગ ઓકતો વડક્રમ જ્લાાભુખી છે. જ્લાાભુખીના પામદા :-

રાલાયવ ઠયી ગમા છી તેભાાંથી ભોટા પ્રભાણભાાં ખનીજો પ્રાપ્ત થામ છે, જભીન પદ્રુ ફન ેછે, જીઓ-થભડર ભેલલાભાાં આલે છે, મડટનનો ત્તલકાવ થામ છે, તથા જ્લાાભુખીના ભુખભાાં ાણી બયાલાથી વયોલયની યચના થામ છે. ભશાયાિરનુાં રોનાય વયોલય આનુાં ઉિભ ઉદાશયણ છે. ગેયપામદા :-

(૧) ઉગ્ર પ્રસ્પોટનથી બકૂાં થલાથી જાન-ભારન ેનુકળાન થામ છે.

(૨) વભુદ્રભાાં થતાાં જ્લાાભુખીને કાયણ ે ત્વુનાભી આલ ેછે.

(૩) જ્લાાભુખીભાાંથી નીકતી યાખ અને લામુઓ ગુાંગાલી દેતા પ્રાણીઓ/વજીલવૃત્તિનો ત્તલનાળ થામ છે.

ભાનલસત્તજિત આત્તિઓ

(૧) ઔદ્યોત્તગક અકસ્ભાત :- ઉદ્યોગોભાાં લાયલાભાાં આલતા ઝેયી અને જોખભી

યવામણભાાં રીકેજ, ત્તલસ્પોટ કે આગ રાગલાના કાયણ ે ભોટી જાનશાત્તન કે વાંત્તિને ભોટા પ્રભાણભાાં નુકળાન થતુાં શોમ છે. ઔદ્યોત્તગક એકભભાાં ભાનલીમ બૂર કે ઈરેક્ટર ીક ખાભીન ે કાયણ ે આગ ણ રાગી ળકે છે. અસયો :-

- કોઇ ઔદ્યોત્તગક એકભભાાં દુઘડટના થામ ત્માયે વૌથી ભોટુાં જોખભ જ ે ત ે ઔદ્યોત્તગક એકભના ટાાંગણ અને તેની આજુફાજુના ત્તલસ્તાય ય યશેરુાં શોમ છે.

- પેક્ટયીભાાં કાભ કયતા કભડચાયીઓ તેભજ તેની નજીકભાાં આલેરી ભાનલ લવાશતો, ઉયાાંત નજીકના ત્તલસ્તાયભાાં આલેરા ખેતીના ાકન ેગાંબીય નુકળાન શોંચે છે. તથા આજુફાજુના લાતાલયણભાાં ઝેયી લામુ કે ધૂભાડો બલાથી પ્રદૂત્તત થામ છે.

- શલાભાાં કે ાણીભાાં બી ગમેર જોખભી યવામણ તેભજ ઔદ્યોત્તગક ત્તલસ્તાયની વભગ્ર ઈકો ત્તવસ્ટભન ેગાંબીય નુકળાન શોંચાડે છે.

- શલાભાાં બી જતા ઝેયી કેભીકરને કાયણ ેશ્વાવ રૂધાાંલો, આાંખભાાં ફતયા થલી, ચાભડીભાાં ફતયા થલી, તથા ટેની વભસ્માઓ ેદા થલી લગેયે જલેી વાભાન્મ અવય થામ છે. યવામણભાાં યશેરા ઝેયી તત્લોને કાયણ ે રાાંફાગાાની કે તાત્કાત્તરક અવય થતી શોમ છે. તાત્કાત્તરક અવયભાાં ભૃત્મુાં થલુાં કે છી ગુાંગાભણ, ભાથાનો દુ:ખાલો, ળયીયભાાં ખૂાંચલુાં લગેયે રાાંફાગાાની અવયભાાં કેન્વય, શદમયોગનો શુભરો, ભગજન ેનકુળાન, યોગ પ્રત્તતકાયક ળત્તક્તભાાં ઘટાડો થલો, ળયીયનાાં અાંગો ત્તલકૃત થલા, પ્રજનન ક્ષભતા ય અવય થલી અથલા ખોડખાાંણ ધયાલતા ફાકોનો જન્ભ થલો.

Page 10: Astha Academy Sector-22, Gandhinagar Mo. … Management Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441 2 આધત તનક બ ભ કશએ ત ડડઝ સ ટય એક

Disaster Management

Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441

www.current663.wordpress.com 10

બોાર ગસેકાંડ :- 1984 (૧) ભધ્મપ્રદેળ યાજ્મના ાટનગય બોાર ખાત ે

આલેર મતુ્તનમન કાફાડઈડન ુ કાયખાન ુ જ ાંતનુાળક દલાઓનુાં ઉત્ાદન કયતુાં શતુાં.

(૨) તેભાાં ઉત્ાદન પ્રડક્રમાભાાં ત્તભથાઈર આઈવોવાઈનેટ ( ભીક) નાભનો એક ઝેયી લામ ુલયાતો શતો.

(૩) 3 જી ડીવેમ્ફય 1984 ના યોજ લશેરી વલાયે ઝેયી ત્તભથાઈર આઈવોવાઈનેટ ( ભીક) લામુનુાં ગતય થમુાં જભેાાં રગબગ-૨૫૦૦ ભાણવો ભૃત્મ ુામ્મા શતા. સયકાયી આગભચેતીના ગરાં :-

(૧) ઔદ્યોત્તગક એકભોભાાં થતી યાવામત્તણક દુઘડટનાની વરાભતી ભાટે MOEF દ્વાયા નીચ ે

પ્રભાણેના ત્તનમભનકાયી ધોયણો ફનાલલાભાાં આવ્મા છે.

(૨) ઈ.વ. 1986 The Environment Protection

Act ફનાલામો છે. યાવામણ વરાભતી ભાટે તેભાાં

ફે ખાવ ત્તનમભોનુાં ારન કયલાનો આગ્રશ કયલાભાાં આવ્મો છે.

(A) The Manufacture, Storage and Import of hazardous Chemical Rules-1989 (MSIHC)

વુધાયો-1994 & 2000. (B) The Chemical Accidents (Emergency

Planning Preparedness and Response) Rules – 1996, The Environment (Protection) Act, 1986

અાંતગડત. (c) લધુ ડતુાં જોખભ ધયાલતા એકભો ભાટે

‘The Public Liability Act-1991’ વુધાયો-1992

અને The Public Liability Insurance Rules-

1991 વુધાયો-1993. અાંતગડત એક ઈન્શ્મોયન્વ

ોરીવી રેલી પયજીમાત છે. અન ે યાવામત્તણક દુઘડટનાભાાં બોગ ફનેરા રોકોને તાત્કાત્તરક વશામ ૂયી ાડલા ભાટે The Environment Relief fund

ભાાં ચોક્કવ યકભ જભા કયાલલાની યશે છે. (૨) યોગચાો ( Epidemic):-

‚જ્માયે વાભાન્મ ડયત્તસ્થત્તત કયતાાં ઘણા ભોટા ત્તલસ્તાયભાાં ફશુ ભોટી વાંખ્માભાાં રોકો યોગનો બોગ ફને છે ત્માયે યોગચાો પાટી નીકળ્યો એભ કશેલામ છે.‛

- ત્તલાણજન્મ યોગના દદીઓની વાંખ્મા ઝડથી લધે છે. જભેાાં ડેન્ગ્મ,ુ ઈફોરા, સ્લાઈન ફ્ર,ૂ

ઈન્ફ્રુએન્ઝા........... લગેયે યોગોએ શજાયો રોકોન ેોતાના ત્તળકાય ફનાવ્મા છે.

- વપ્ટેમ્ફય-1994 ભાાં વુયત ળશેયભાાં ‘પ્રેગ’ ના યોગચાા અન ેતાજતેયભાાં ૨૦૧૫ ભાાં ગુજયાત અન ેડદલ્શી વડશત દેળના અન્મ બાગોભાાં સ્લાઈન ફ્રનુા અને યોગચાા તાંત્ર દ્વાયા મોગ્મ ગરા બયી ભોટી જાનશાની યોકલાના ગરા રલેાભાાં આવ્મા શતા. યોગચાાનાં ભુખ્મ કાયણો :-

(૧) કુદયતી યોગ પ્રત્તતકાયક ળત્તક્તભાાં ઘટાડો (૨) યવીકયણ દયભાાં ઘટાડો (૩) પ્રદતૂ્તત ખોયાક અથલા પ્રદતૂ્તત ાણી

ુયલઠાન ેકાયણ ેનફુાં સ્લાસ્્મ (૪) ભૌવભજન્મ યોગચાાભાાં લધાયો જલેા કે.....

ભેરેયીમા, કોરેયા, સ્લાઈન ફ્રુ (૫) માત્રાના સ્થોએ, ઝૂાંડટ્ટી ત્તલસ્તાયભાાં

સ્લછછતાનો અબાલ, વભુશભાાં યશેલાની ડયત્તસ્થત્તત અટકાલ/ળભન ભાટેના ગરા

(૧) વરાભત સ્લછછ ાણી ુયલઠો, સ્લછછ ખોયાક ુયો ાડલો.

(૨) વાયી સ્લછછતા અન ેઆયોગ્મની જાલણી. (૩) યવીકયણનો વ્મા લધાયલો, યોગચાાના

ઉદ્રલ કે પેરાલો અટકાલલા ઝડી કામડલાશી. (૪) યોગલાશકો ઘટાડલા, ઉદ્રલલાા સ્થોભાાં

દલાઓનો છાંટકાલ, ભછછયદાનીનો ઉમોગ, સ્લછછતા ઝૂાંફેળ, રોક જાગતૃ્તત લધાયલી.

(૫) ચેગ્રસ્ત વ્મત્તક્ત તથા ત્તલસ્તાય ય ાયસ્ડયક શેયપેય ય પ્રત્તતફાંધ. સયકાયી ગરાં :-

(૧) National Vector Born Control Programmed (NVBCP)

ભેરેડયમા, ડેન્ગ્મુાં, ત્તચકનગનુીમા જલેા જ ાંતુજન્મ યોગન ેપેરાતો અટકાલલા અને કાફુભાાં રલેા ભાટેનો આ એક ભશત્લનો કામડક્રભ છે. જભેાાં ીલાનુાં ાણી ુરાં ાડલુાં તથા વ્મત્તક્તગત વાપ વપાઈની ટેલો ાડલી.

(૨) (IDSP) Integrated Decease Surveillance Project

- યાજ્મ અન ે ત્તજલ્લા સ્તયે યોગચાાની ઓખ કયીન ેતનેે ઉગતો જ ડાભી દલેાની મોજના અભરભાાં ૨૦૦૪ થી ભુકલાભાાં આલી છે.

Page 11: Astha Academy Sector-22, Gandhinagar Mo. … Management Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441 2 આધત તનક બ ભ કશએ ત ડડઝ સ ટય એક

Disaster Management

Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441

www.current663.wordpress.com 11

- ગ્રામ્મ કક્ષાએ યોગચાાની અટકામત તેભજ વાયલાય ભાટે 1946 ભાાં બોય વત્તભત્તતએ પ્રાથત્તભક આયોગ્મ કેન્દ્રનો ત્તલચાય યજુ કમો શતો.

આત્તિ પ્રભાણે આગાહી કયતી નોડર એજન્સીઓ

ક્રભ આત્તિ એજન્સી

૧. ચક્રલાત ઈત્તન્ડમન ભેટર ોરોજીકર ડીાટડ ભેન્ટ

૨. ત્વુનાભી ઈત્તન્ડમન નેળનર વેન્ટય પોય ઓત્તવમેત્તનક ઈન્પોભેળન વત્તલડવીઝ

૩. ૂય વેન્ટરર લોટય કત્તભળન

૪. બૂસ્ખરન જીઓરોજીકર વલ ેઓપ ઈન્ડીમા

૫. ડશભપ્રાત સ્નો એન્ડ એલરાન્વ સ્ટડી એસ્ટાબ્રીવભેન્ટ

૬. શીટ એન્ડ કોલ્ડ લલે

ઈત્તન્ડમન ભેટર ોરોજીકર ડીાટડ ભેન્ટ

બાયત વયકાયનુાં ગશૃ ભાંત્રારમ (ત્તભત્તનસ્ટર ી ઓપ શોભ અપેવડ) તભાભ કુદયતી આત્તિઓ અને ભાનલ વજીત આત્તિઓનુાં વ્મલસ્થાન કયતી ત્તલત્તલધ વાંસ્થાઓનુાં ભધ્મલતી ભાંત્રારમ છે.

ત્તલત્તલધ આત્તિઓનુ ં ખાતાકીમ વ્મલસ્થાન :-

ક્રભ આત્તિઓ ખાતંુ

૧ કુદયતી અને ભાનલ વજીત આત્તિ

Ministry of Home Affairs

૨ દુષ્કા Ministry of Agriculture

૩ ત્તલભાન અકસ્ભાતો Ministry of Civil Aviation

૪ યેરલે અકસ્ભાતો Ministry of Railway

૫ યાવામત્તણક દુઘડટના Ministry of Environment

૬ જતૈ્તલક દુઘડટના Ministry of Health

૭ યભાણાં દુઘડટના Ministry of Atomic Energy

(૧) Disaster Management Act : 2005

(૨) Disaster Management Policy – 2009 ભાાં

ફનાલલાભાાં આલી.

(૩) The Disaster Management Act : 2005

અાંતગડત યાિરીમ, યાજ્મ અને ત્તજલ્લા કક્ષાએ નીચ ેપ્રભાણેની વાંસ્થાઓની જોગલાઈ કયલાભાાં આલી.

(૧) National Disaster Management Authority (NDMA)

(૧) નેળનર ડીઝાસ્ટય ભેનેજભેન્ટ એક્ટ-2005 અાંતગડત ળરૂઆતભાાં આ લશીલટી ઓથોયીટીની યચના કયલાભાાં આલી શતી.

(૨) લડાપ્રધાન આ વિાભાંડના ચેયવડન છે. (૩) આત્તિ વ્મલસ્થાન અાંગેની નીત્તતઓ,

મોજનાઓ અને રૂયેખા તૈમાય કયલાની જલાફદાયી આ એેક્વ (Apex) ફોડીની છે.

(૪) NDMA ભાાં લધુભાાં લધુ નલ વભ્મો શોમ છે.

(૨) National Executive Committee :- (NEC)

(૧) NDMA ન ે ભદદ કયલા ભાટે આ કત્તભટીની

યચના કયલાભાાં આલી છે. (૨) આ કત્તભટીના ચેયભેન દે શોભ વેકે્રટયી શોમ

છે. અન ે યાજ્મ વયકાયના વેકે્રટયીઓની વાથ ે જ ચીપ ઓપ ઈન્ટીગે્રટેડ ડીપેન્વ સ્ટાપ તેના વભ્મો છે.

(૩) આ કત્તભડટ કુદયતી આત્તિ વ્મલસ્થાનની મોજનાઓ ય દેખયેખ યાખલી અને તનેે વાંફાંત્તધત વાંસ્થાઓ લછચ ેવાભાંજસ્મ વાધલાનુાં કાભ કયે છે. વાથે યાિરીમ સ્તયે મોજનાઓ ણ ફનાલ ેછે.

State Disaster Management Authority :- (SDMA) (૧) યાજ્મ સ્તયે આત્તિ વ્મલસ્થાનને રગતી

નીત્તતઓ અને મોજના ફનાલલા ભાટે આ ઓથોયીટીની યચના કયલાભાાં આલી છે અન ેદયેક યાજ્મભાાં કામડયત છે.

(૨) શારભાાં GSDMA (Gujarat state Disaster

management authority)નાાં CEO તયીકે

‘અનુયાધા ભલ્લ’ છે. (૩) Gujarat State Disaster Management Act-

2003 District Disaster Management Authority. (DDMA)

(૧) યાિરીમ અન ે યાજ્મ સ્તયની ઓથોયીટીઝ દ્વાયા આત્તિ વ્મલસ્થાન અાંગ ે ફનાલલાભાાં આલેરી નીત્તતઓ અન ેરૂયેખાન ેત્તજલ્લા સ્તયે રાગ ુ

Page 12: Astha Academy Sector-22, Gandhinagar Mo. … Management Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441 2 આધત તનક બ ભ કશએ ત ડડઝ સ ટય એક

Disaster Management

Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441

www.current663.wordpress.com 12

કયલા ભાટે આ ઓથોયીટીની યચના કયલાભાાં આલી છે.

(૨) ત્તજલ્લા આત્તિ વ્મલસ્થાન ઓથોયીટીના ચેયવડન – ત્તજલ્લા કરેક્ટય કે ત્તજલ્લા ભેજીસ્ટરે ટ અથલા ત્તજલ્લાના ડેપ્મટુી કત્તભળનય શોમ છે.

National Institute of Disaster Management (NIDM)

(૧) સ્થાના – 1995 (૨) ભુદ્રારેખ (Motto):-

Towards a Disaster Free India ‚ આદા

ભુક્ત બાયત કી ઓય‛ (૩) પ્રભુખ – કેન્દ્રીમ ગૃશભાંત્રી (૪) ડીઝાસ્ટય ભેનેજભેન્ટના ત્તલમને જ્માયે બાયત

વયકાયના ગૃશ ભાંત્રારમભાાં ટર ાન્વપય કયલાભાાં આવ્મો ત્માયે લડ 1995 ભાાં સ્થાલાભાાં આલેરા ‘The National Center for Disaster

Management’ ને અગ્રડે કયીને ‘National

Institute of Disaster Management’ ફનાલલાભાાં

આવ્મુાં શતુાં. (૫) આ વાંસ્થાની ભુખ્મ જલાફદાયી આત્તિ

વ્મલસ્થાન વાથ ે વાંફાંત્તધત નીત્તતઓનુાં ત્તનભાડણ કયલુાં, વાંળોધન, ત્તલકાવની પ્રડક્રમાભાાં ભાનલીની બાગીદાયી નક્કી કયતી મોજનાઓ ફનાલલી, ટરેનીંગ આલી, લગેયે ફાફતોનો વભાલેળ થામ છે.

National Disaster Response Force. (NDRF)

(૧) સ્થાના – 2010 (૨) શેડ ક્લાટય – અાંત્મોદમ બલન, નલી ડદલ્શી. (૩) ભાંત્રારમ – ભીનીસ્ટર ી ઓપ શોભ અપેવડ. (૪) ભોટો (ભુદ્રારખે) – આદા વલેા વદૈલ (૫) કુદયતી, ભાનલવજીત અને ત્તફન કુદયતી

આત્તિઓનો વાભનો કયલા ભાટે National

Disaster Management Act-2005 અાંતગડત કેન્દ્ર

વયકાય દ્વાયા ‘નેળનર ડીઝાસ્ટય ડયસ્ોન્વ પોવડ’ (NDRF) શેઠ ખાવ તારીભ પ્રથા 144

ટુકડીની વભાલેળ કયતી 10 ફટાત્તરમન ઉબી કયલાભાાં આલી છે.

(૬) તેભાાંથી ચાય ફટાત્તરમનને યેડડમોરોજીકર, યભાણ, જતૈ્તલક અને યાવામત્તણક આત્તિઓનો

વાભનો કેલી યીત ે કયલો તેની ત્તલળે તાત્તરભ આલાભાાં આલી છે.

નેળનર પામય સત્તલિસ કોરેજ (NFSC), નાગુય

(૧) નાગુય ખાત ે વાંચાત્તરત યાિરીમ સ્તયની વાંસ્થા છે જ ે યાજ્મોના પામય ત્તબ્રગેડના કભડચાયીઓન ેઆગની ત્તલળે તાત્તરભ આે છે.

નેળનર ત્તસત્તલર રડપેન્સ કોરેજ (NCDC), નાગુય

(૧) નાગુય ખાત ે આલેરી આ કોરેજ આત્તિ વ્મલસ્થાન અને યાશત કાભગીયી તથા યેડડમોરોજીકર યભાણાં, યાવામત્તણક કે જતૈ્તલક દુઘડટનાના વાંજોગોભાાં કેલા ગરા બયલા તેની તાત્તરભ આ ેછે.

ગુજયાતભાં આત્તિ વ્મલસ્થાન

“આત્તિને અલસયભાં ફદરીએ.” – નયેન્દ્ર ભોદી

G.S.D.M.A. (Gujarat state Disaster management

authority)

સ્થાના :- ૨૦૦૩

CEO :- અનુયાધા ભલ્લ

ભુખ્મભથક :- ગાંધીનગય Gujarat state Disaster management act-2003

વન ે ૨૦૦૧ભાાં ગુજયાતભાાં આલેર ભશાત્તલનાળક બુકાંથી શેફતાઈ ગમેર ગજુયાતન ે ફેઠુ કયલા તથા ત્તલનાળ અને શતાળાભાાંથી પ્રજાને ફશાય રાલલા ભાટે તત્કાત્તરન ભુખ્મ ભાંત્રીશ્રી નયેન્દ્ર ભોદીએ પે્રયક વૂત્ર આપ્મુ ‚આલો આણ ેઆત્તિને અલવયભાાં ફદરીએ.‛ રોકોભાાં ઉત્વાશ જગાલલા ભાટે ‚ધયતીની આયતી‛ નો કામડક્રભ આપ્મો અને યાજ્મભાાં આલતી શોનાયતોન ેશોંચી લલા ભાટે ‘આત્તિ આમોજન’ ના વ્મલસ્થા તાંત્રની યચના કયલાભાાં આલી.

- ઈ.વ. ૨૦૦૧ભાાં ત્તલનાળક બૂકાં છી દેળભાાં વૌ પ્રથભલાય ગુજયાત યાજ્મે – આત્તિ વ્મલસ્થાન ની જોગલાઈ કયી શતી.

- એત્તપ્રર – ૨૦૦૩ભાાં ભુખ્મભાંત્રીની અધ્મક્ષતાભાાં Gujarat state

Disaster management authorityની યચના કયલાભાાં આલી

- Gujarat state Disaster management authorityના સ્લતાંત્ર

કત્તભળનયની દેખયેખ શેઠ દયેક ત્તજલ્લાલાય આત્તિ વ્મલસ્થાન ત્તલબાગ કરેક્ટયના તાફાભાાં ગોઠલલાભાાં આવ્મુાં .

Page 13: Astha Academy Sector-22, Gandhinagar Mo. … Management Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441 2 આધત તનક બ ભ કશએ ત ડડઝ સ ટય એક

Disaster Management

Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441

www.current663.wordpress.com 13

- આત્તિઓને ધ્માનભાાં યાખીને તનેે અવયકાયક યીત ે શોંચી લલા ભાટે આત્તિ વભમે જાશેય ડશતભાાં કરેક્ટયને ત્તલળા વિાઓ આલાભાાં આલી છે. કોઈ ણ વયકાયી તેભજ ખાનગી ભકાનો, જગ્માઓ , લાશનો, અને વાધનો વયકાય આત્તિ પ્રવાંગ ેશસ્તગત કયી ઉમોગભાાં રઈ ળકે છે.

- આલા પ્રવાંગોએ ખાનગી ભીરકતોભાાં પ્રલેળલા , ખોરલા કે તોડલાની વિા કરેક્ટયને આધીન યાખલાભાાં આલી છે.

- યાજ્મ વયકાય દ્વાયા ાાંચ ઈભયજન્વી ડયસ્ોન્વ વેન્ટય સ્થાલાભાાં આવ્મા છે.

- 1. ગાાંધીધાભ 2. યાજકોટ 3. લડોદયા 4. વુયત 5. ગાાંધીનગય

- આ કેન્દ્રો ભશાનગય ાત્તરકા , યાશત કત્તભળનય અને મ્મુત્તનત્તવર કોોયેળન તથા ગુજયાત સ્ટેટ ડડઝાસ્ટય ભેનેજભેન્ટ ઓથોયીટી ના વશમોગથી ચારે છે.

- NDMA નલી ડદલ્શી દ્રાયા GSDMA ના વશમોગથી ુય

ફચાલ તારીભ કેન્દ્રની જાલણી અને અન્મ ફાફતો NDRF

દ્રાયા વાંચાત્તરત થામ છે.

- S.E.O.C.(State Emergency

Operation Centre) યાજ્મનો આત્તિ વભમનુાં કન્ટર ોર વેન્ટય છે. જ ે વેક્ટય -૧૮, ગાાંધીનગય ખાત ે આલેર છે.આ કન્ટર ોર રૂભ ભશેવૂર ત્તલબાગ શસ્તક છે.

- GEERP : Gujarat Emergency Earthquake Reconstruction

Project જ ેલલ્ડડ ફેન્કના વશમોગથી ચરાલામ છે.

- GERRP : Gujarat Earthquake Rehabilitation and Reconstruction Project

- જ ેએત્તળમન ડેલરભેન્ટ ફેંકના વશમોગથી ચરાલામ છે.

- બાયતભાાં ત્તબ્રડટળ ળાળન દયત્તભમાન ઈ.વ. 1786 ભાાં ૂય શોનાયત ઉય કાફુ ભેલલા ભાટે ત્તવાંચાઈ વ્મલસ્થાન તેભજ 1927ભાાં દુષ્કાોની ત્તસ્થતી શલી કયલા ભાટે દુષ્કા ાંચ યચલાભાાં આવ્મુાં શતુાં

- બાયત વયકાયે 1954ભાાં યાત્તિરમ ૂય ત્તનમાંત્રણ નીત્તત જાશેય કયી શતી.

- ત્તલક્રભ વાંલત 1856ભાાં ગુજયાતભાાં આલેર છપ્ત્તનમો દુષ્કાભાાં ભાનલ તેભજ ળુધનની જાનશાની થઈ શતી.

- ઈ.વ. 1979ભાાં ભોયફી ાવ ેઆલેર ભછછુ ડેભ તુટલાથી ભોટી ૂય શોનાયત વજાડઈ શતી.

સેન્ડાઈ ફ્રેભલકિ (2015- 2030)

(SANDAI FRAMWORK FOR GLOBAL DISASTER RISK REDUCTION : 2015-2030)

- આત્તિ શોનાયત લગેયેભાાંથી ઉબા થતાાં જોખભો ઘટાડલા ભાટે ત્તલશ્વ વાંસ્થા મુનોની ત્રીજી ત્તલશ્વ ડયદ 18 ભાચડ, 2015ના

યોજ બાયત વડશત 188 દેળોએ 15 લડની મોજના અનાલી. જાાનના વેન્ડાઈ ળશેયભાાં મોજામેરી ડયદભાાં

અનાલામેરી આ મોજના ‚વેન્ડાઈ ફ્રેભલકડ ‚ તયીકે ઓખામ છે.

- આ મોજના 2015 છીના ત્તલકાવ એજન્ડા અાંગે મુનોનો વૌ પ્રથભ ભશત્લનો ભોટો કયાય છે, જભેાાં ચાય ભુખ્મ અગ્રતાક્રભ અને વાત રક્ષ્મો છે. જ ે૨૦૩૦ વુધીભાાં ત્તવદ્ધ કયલાના છે.

- આ ફ્રેભલકડ કે મોજના અનાલલા ાછની અેક્ષા આત્તિના નલા જોખભો ઉબા થતા અટકાલલાની તથા આત્તિના પ્રલતડભાન જોખભોભાાં બાયે ઘટાડો કયલાની છે.

- વેન્ડાઈ ફ્રેભલકડના અગ્રતા ક્રભ ધયાલતા ચાય ક્ષેત્રોભાાં (1) જોખભોને વભજલા (2)જોખભોના વ્મલસ્થાનની કાભગીયી વુદૃઢ કયલી (૩)આત્તિભાાંથી ઝડથી ફશાય આલલા ભાટેના ગરાભાાં ભૂડી યોકાણ કયલુાં તથા (4)આત્તિના ભુકાફરા ભાટેની ળત્તક્ત લધાયલી તથા આત્તિ છી ુન:ત્તનભાડણ ભાટેની ક્ષભતા લધાયલાનો વભાલળે થામ છે.

- આત્તિ વ્મલસ્થાન અાંગે 2005ભાાં ‘ હ્યોગો ફ્રેભલકડ પોય એક્ળન’ અનાલામુાં શતુાં .

UNDAC : United Nations

Disaster Assessment and

Co-ordination સ્થાના :- ૧૯૯૩

ઉદ્દેળ :- યાિરીમ સ્તયે પ્રાદેત્તળક અને આાંતયયાિરીમ પ્રત્તતવાદો લછચે જોડાણ વુરબ કયલા ભાટે યચના થઈ શતી.

વશબાગી દેળો :- ૭૦ થી લધાયે વશબાગી વભ્મો અને દેળો UNDAC આપતો ભાટે આાંતયયાિરીમ કટોકટી પ્રત્તતવાદ

વ્મલસ્થાનો બાગ છે. દુત્તનમાના કોઈણ બાગભાાં આપત આવ્માના 12 થી 48 કરાકની અાંદય ત્માાંની વયકાયની ત્તલનાંતી ય ઓડપવ પોય ધ કો ઓડડડ નેળન ઓપ હુ્યભેત્તનટેડયમન અપેવડ(OCHA) UNDACની ટીભને આત્તિ ત્તનલાયણ ભાટે ભોકરે

છે. તેઓ ટેત્તક્નકર વેલાઓ પ્રદાન કયે છે.જનેી કાભગીયી ભુખ્મત્લે નુકળાન, આકાયણી તથા દુઘડટના સ્થ ય વાંકરન અને ભાડશતીના આદાન પ્રદાન જલેી શોમ છે. આત્તિના જોખભો ઘટાડલા ભાટે પ્રધાનભંત્રીશ્રીનો 10

ભુદ્દાનો એજન્ડા :-

(1) ત્તલભાન ભથકો ,યસ્તા, નશેયો, શોત્તસ્ટરો ,ળાાઓ, ુર લગેયે તભાભ ત્તલકાવ પ્રોજકે્ટો આત્તિભાાં ટકી ળકે તેલા મોગ્મ ધોયણોવય ફાંધામ એનુાં ધ્માન યાખો અને જ ેરોકોની વેલા ભાટે એનુાં ત્તનભાડણ થામ થામ છે એ રોકો આત્તિભાાંથી ઝડથી ફશાય આલી ળકે એલી વ્મલસ્થાભાાં પાો આ ેએ વુત્તનત્તિત કયો. આત્તિભાાંથી ફશાય આલી ળકામ એલા આાંતય ભાખાને ભાટે વ્માક ટેકો ઉબો કયો.

(2) ગયીફ કુટુાંફોથી ળરૂ કયી નાના અને ભધ્મભ ઉદ્યોગ વાશવો અને ફશુયાત્તિરમ કોોયેળનોથી ભાાંડી યાજ્મ-દેળ એભ તભાભ ભાટે જોખભોને આલયી રેલાના પ્રમાવો કયો.

Page 14: Astha Academy Sector-22, Gandhinagar Mo. … Management Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441 2 આધત તનક બ ભ કશએ ત ડડઝ સ ટય એક

Disaster Management

Astha Academy, Sector 22, Gandhinagar Mo. 8980961441

www.current663.wordpress.com 14

(3) આત્તિના ઝોખભોના વ્મલસ્થાનભાાં ભડશરાઓની આગેલાની તેભજ એભને લધુ પ્રભાણભાાં વાાંકી રેલા ઉિેજન

આો (4) તભાભ જોખભો ભાટે લૈત્તશ્વક ધોયણે નકળા તૈમાય કયલાભાાં

ભૂડી યોકાણ કયો (5) આત્તિના જોખભોના વ્મલસ્થાનભાાં આણા પ્રમાવોની

ક્ષભતા લધાયલા ભાટે ટેક્નોરોજીનો વાધન તયીકે ઉમોગ કયો

(6) આત્તિની વભસ્માઓભાાં કાભગીયી ભાટે મુત્તનલત્તવડટીઓનુાં એક નેટલકડ ત્તલકવાલો

(7) વોત્તળમર ભીડડમા અને ભોફાઈર ટેક્નોરોજીએ ૂયી ડેરી તકોનો ઉમોગ કયો

(8) સ્થાત્તનક ળત્તક્ત અને શેરના આધાયે આગ લધો – લધ ુગરા ઘડો.

(9) આત્તિ ઉયથી દાથડાઠ ત્તળખલાની તક લેડપાઈ ન જામ એ વુત્તનત્તિત કયો. આત્તિ છી ઘયોના ુન: ફાાંધકાભ ભાટે ટેત્તક્નકર ટેકો ૂયો ાડલા એક વગલડ ઉબી કયો.

(10) આત્તિના ભુકાફરાભાાં આાંતયયાિરીમ પ્રબાલભાાં લધ ુવશકાય-વશમોગ યચો. --------------------

આાંતયયાત્તિરમ આત્તિ અટકાલ ડદન : – ૧૩ ઓક્ટોફય (ળરૂઆત ૧૯૮૯ )

2016 Theme : Live to tell : Raising Awareness, Reducing Mortality

એત્તવડ લયવાદનુાં Ph કેટરુાં શોમ છે?- 5.6 થી ઓછુ.

ઓઝોન વુયક્ષા ડદલવ દય લે ક્માયે ઉજલામ છે. ? 16 ભી વપ્ટેમ્ફય

ઓઝોન સ્તય દ્રાયા વુમડથી આલતી અલ્ટર ાલામોરેટ કીયણોનો કેટરાભો બાગ અલળોત્તત કયલાભાાં આલે છે? જલાફ : 99%

CFC ની ળોધ કોણ ેકયી શતી?

-ઈ.વ.૧૯૨૮ભાાં અભેડયકન એન્જીત્તનમય ‘થોભવ ત્તભડગ્રે’

ઉષ્ણકડટફાંત્તધમ ચક્રલાતો = શડયકેન . ટામપૂન, ત્તલરીત્તલરી

બાયતભાાં આત્તિ વ્મલસ્થાન ભાટેની એેક્ષ ફોડી કઈ છે? NDMA

બોાર ગેવકાાંડભાાં કમા લામુનુાં સ્ત્રલણ થમુાં શતુાં ?કઈ વારભાાં ?

- ત્તભથાઈર આઈવોવામનેટ , ૧૯૮૪ ભાાં

કુદયતી અને ભાનલવજીત આત્તિઓ લખતે કમુાં ભાંત્રારમ વ્મલસ્થાન વાંબા ેછે?

-ત્તભત્તનસ્ટર ી ઓપ શોભ અપેવડ Indian National Centre for

Ocean Information Services

(INCOIS) એ કમા ભાંત્રારમ

શેઠ કાભ કયે છે? - Ministry of Earth Science

NDMAના ચેયભેન દે કોણ શોમ છે? – પ્રધાનભાંત્રી

Regional Integrated Multi-Hazard Early Warning System

(RIMES) નુાં લડુાં ભથક ક્માાં આલેરુાં છે? – એત્તળમન

ઈત્તન્સ્ટટુ્યટ ઓપ ટેક્નોરોજી, ાથુમ્થાત્તન, થાઈરેન્ડ (બાયત તેનુાં વભ્મ છે.)

બાયતભા ંઆલેરા ચક્રલાત

(1) રૈરા – ૨૦૧૦ આાંધ્રપ્રદેળ (2) ત્તનરભ- ૨૦૧૨ આાંધ્રપ્રદેળ,તાત્તભરનાડુ

(3) શેરન- ૨૦૧૩ આાંધ્રપ્રદેળ

(4) રેશય- ૨૦૧૩ આાંધ્રપ્રદેળ

(5) પેત્તરન – ૨૦૧૩ ઓડયસ્વા, આાંધ્રપ્રદેળ (6) શુડશુડ – ૨૦૧૪ આાંધ્રપ્રદેળ

(7) ત્તનરોપય – ૨૦૧૪ ગુજયાત, ાડકસ્તાન, ઓભાન

(ત્તનરોપય ળબ્દનો અથડ ોમણાં થામ છે અને આ નાભ ાડકસ્તાન દ્વાયા આલાભાાં આલરે છે.)

(8) નાડા – ૨૦૧૬ તાત્તભરનાડુ

(9) ક્માન્ત – ૨૦૧૬ તાત્તભરનાડુ

(10) યોનુાં – ૨૦૧૬ , તાત્તભરનાડુ

(11) લયદા – ૨૦૧૬ તાત્તભરનાડુ (લયદા નાભનો અથડ રાર ગુરાફ થામ છે. આ નાભ ાડકસ્તાન દ્વાયા આલાભાાંઆલેર છે.)

બાયતભાાં ઓડીળાના ડકનાયે ઈ.વ. ૧૯૯૯ ભાાં આલેર ચક્રલાત ેબાયે ત્તલનાળ કમો શતો.

લાલાઝોડા લખતે શલાની ડદળાનો અણવાય ભેલી કઈ ડદળાભાાં જલુાં જોઈએ?

જલાફ : લાલાઝોડાના લનની રાંફ ડદળાભાાં દુષ્કા ક્માયે જાશેય કયલાભાાં આલે છે ?

જલાફ : વયેયાળ લાત્તડક લયવાદ કયતાાં દવ ટકા ઓછો લયવાદ થામ તો.

જો આ આ પ્રકાયનુાં લધુ ભટેયીમર ભેલલા ઈછછુક શો; તો આ

દયેક ાનાની નીચે આરે અભાયી લેફવાઈટની રીન્ક ય જઈ આનો ફામોડેટા વફભીટ કયી ળકો છો. આસ્થા એકેડભી દ્વાયા જ્માયે જ્માયે કોઈ સ્ધાડત્ભક ડયક્ષા ભાટે કોઈ વાડશત્મ તૈમાય કયલાભાાં આલળ;ે

ત્માયે આના ભોફાઈર નાંફય ય તે ડોક્મુભને્ટની રીન્ક ભોકરી આલાભાાં આલળે.