Çîíõèëîí òîõèîëäîõ àðõàã ºâчíèé ìåíåæìåíò

Ç¿ðõ ñóäàñíû ýìãýã

Зүрх 450г жинтэй лийр хэлбэртэй ягаан сааралдуу єнгєтэй байдаг.

Зvрх нь булчингийн эдээс тогтсон хєндийт эрхтэн.

Зvvн баруун хэсэгт хуваагдах ба хэсэг тус бvр нь тосгуур, ховдлоос тогтно.

• Зүрхний үүрэг нь: цусыг бүх биеэр тараах шахуурга

• биемахбодийн бүхий л эрхтэн эд эсэд хүчилтөрөгч, тэжээлт бодисыг зөөвөрлөж бодисын солилцоонд оролцдог.

Зүрхний эмгэг үүсэх шалтгаанЗүрхний эмгэг үүсэх шалтгаан

• Мэдрэл дотоод шүүрлийн өөрчлөлтүүд

• Гадаад хүчин зүйл / агаарын даралт,

халуун,хүйтэн, хордлого /

• Дотоод хүчин зүйлс / зүрх судасны өвчнүүд,

• Амьсгал, бөөр, шээсний замын

• Дотоод шүүрлийн болон тунгалагийн

өвчнүүд

• Хүн төрөлхтөний нас баралтын шалтгаан №1

залуужиж байгаа

Зүрх судасны эмгэгийн тэргүүлэх гурван

өвчний тоонд

Цусны даралт ихсэх өвчин

Зүрхний ишеми өвчин буюу зүрхэнд цус

хомсрох өвчин

Хэрэх өвчин

Àðòåðèéí ãèïåðòåíçèÀðòåðèéí ãèïåðòåíçè

• Хэдэн удаагийн (доод тал нь 4-6 удаа) хэмжилтээр

• Сèñòîëûí äàðàëò 140 мм МУБ буюу түүнээс дээш,

• Дèàñòîëûí äàðàëò 90 мм МУБ буюу түүнээс дээш хэмжээнд байхыг Артерийн Гипертензи гэнэ.

Даралт ихсэх шалтгаанДаралт ихсэх шалтгаан

• Анхдагч /95 хувь/• Хоёрдогч /5 хувь/ .

• Анхдагч артерийн даралт ихсэлт нь тодорхой шалтгаангүй байдаг ба олон төрлийн эрсдэлт хүчин зүйлээс хамаардаг.

Хоёрдогч артерийн даралт ихсэлт нь тодорхой шалтгаантай, ямар нэгэн өвчний шинж тэмдэг байдлаар илэрдэг.

• Жишээ нь, Бөөрний өвчний үед даралт ихсэх нь тухайн өвчний нэг үндсэн шинж тэмдэг юм.

Артерийн даралт ихсэлтийнАртерийн даралт ихсэлтийн эрсдэлт хүчин зүйлс: эрсдэлт хүчин зүйлс:

• Удамшил

• Нас

• Хүйс

• Таргалалт

• Архи хэтрүүлэн хэрэглэх

• Тамхины хэрэглээ

• Натри, кальци, магнийн хэрэглээ их байх

• Сэтгэлийн хямрал буюу стресс

• Жирэмснээс хамгаалах эм хэрэглэх зэрэг болно.

Дàðàëò ихсэлтийг äàðààõü áàéäëààð

àíãèëсан байдаг./ ДЭМБ1999, ESC 2003 /

Даралт ихсэх үед танд илрэх шинжүүдДаралт ихсэх үед танд илрэх шинжүүд

• толгой өвдөх, эргэх• нүд “эрээлжлэх”• нойронд муу болох• дотор муухайрах• бөөлжих• айх, тайван бус болох• зүрх дэлсэх, өвдөх, амьсгаадах • хүйтэн хөлс гарах • хэсэг хугацааны дараа • даарах зэрэг болно.

Эмнэл зүй

• I үe

- Артерийн даралт 140/90-159/99 мм.муб- Толгой өвдөх, чих шуугих, хүзүү хөших, зүрх дэлсэх , амархан ядрах, ажлын чадвар буурах зэрэг зовиур илрэх.

- Эрхтэн системийн талаас эмгэг өөрчлөлт илрэхгүй.

• II үе- Артерийн даралт 160/100-179/109 мм.муб- 1-р үе шатны шинж илрэхийн зэрэгцээ,зүүн ховдолын томрол үүнтэй холбоотой ачаааллын үед амьсгаадах, зүрхээр өвдөх, хавагнах, нүдний угийн артер нарийсах зэрэг шинж тэмдэг илэрнэ.

• III үе- Артерийн даралт 180 мм.муб-аас их болох

- I, II үед илрэх шинжүүдээс гадна

эрхтэн системийн өөрчлөлт гүнзгийрч, бүтцийн өөрчлөлтүүд бий болж,

хүндрэл үүсэж эхэлдэг байна.

Даралт ихсэх өвчний хүндрэл

• Òàðõèíû судсанд: – цусан хангамжийн дутлын уналт, тархинд цус харвах

• Ç¿ðõíèé талаас: – ç¿ðõíèé øèãäýýñ, ç¿ðõíèé õóðö äóòàãäàë

• Áººð гэмтэх: – Ẻðíèé äóòàãäàë, бөөрний судасны эмгэг

• Нүдний гэмтэл: нүдний угт цус харвах, харааны мэдрэлийн өөрчлөлт торлогийн хаван

• Судасны өөрчлөлт: артерийн судасны цүлхэн, венийн судасны өөрчлөлт

•

Даралт ихсэх өвчин нэг эмчлээд орхигддог эмгэг биш Даралт ихсэх өвчин нэг эмчлээд орхигддог эмгэг биш амьдралынхаа туршид хянах хэрэгтэй байдаг.амьдралынхаа туршид хянах хэрэгтэй байдаг.

Ýìийн эмчилгээ

12-16 õîíîãèéí äàðàà ¿ð ä¿í ºãºõã¿é áîë ýìèéí

ýì÷èëãýýã õèéõ

Эмийн бус эмчилгээ

Даралт ихдэлтийн I çýðãèéí ¿åä 140/90 ýìèéí áóñ ýì÷èëãýýã õèéíý

+

Ýì÷èëãýýíèé åðºíõèé çàð÷èì

Эмийн эмчилгээЭмийн эмчилгээ

• Эмчийн зөвлөсний дагуу тохирох эмийн бэлдмэлийг тогтсон хугацаанд зөв ууж хэвших

• Ýìèéг хэрэглэхдээ бага тунгаар эхэлж тунг аажим нэмэгдүүлнэ.

• 24 цагийн үйлчилгээтэй эмийг хоногт 1 удаа хэрэглэх энэ нь аажмаар даралтыг удаан буулгаж удаан хугацаагаар

тогтвортой хэмжээнд барьдаг тул даралтын хэлбэлзлийг багасгаж , эрхтнийг хамгаалах үйлчилгээтэй.

• ÀÄ-ã îãöîì áóóëãàñàí òîõèîëäîëä àìüäðàëûí àìèí ÷óõàë ýðõòýíèé öóñàí õàíãàìæ äîðîéòîæ õ¿íäðýë ãàðàõ ó÷èð ÀÄ-ã ààæèì áóóëãàõ

• ÀÄ àíõíû ò¿âøèíãýýñ 15%-èàð áóóð ч байвал ýìчèëãýýã ¿ð ä¿íòýé õèéñýíä òîîöно.

Эмийн бус эмчилгээЭмийн бус эмчилгээ1. Хоол эмчилгээ1. Хоол эмчилгээ

Хориглох Хоол хүнсХориглох Хоол хүнс

Зөвшөөрөгдөх хоол хүнс

Зөвшөөрөгдөх хоол хүнс

• халуун ногоо•Хурц хоол• тослог ихтэй сүү• хэт өөх тостой хоол •тосонд хайрсан хоол, •Кофе•Хэт өтгөн цай хэрэглэх

•Хоногийн хоолны илчлэгийг ханаагүй өөх, тосоор баялаг• оливын тос• ургамлын тос • загас, • жимс жимсгэнэ Хар тоор, жүрж, үзэм• хүнсний ногоо байцаа • үр тарианы бүтээгдэхүүн

Эмийн бус эмчилгээЭмийн бус эмчилгээ2. Биеийн жин хянах2. Биеийн жин хянах

• Биеийнхээ жин, өндрийг зөв хэмжсэний дараа биеийн жингийн индексийг тодорхойлох томъёог ашиглан, жингийн индексээ мэдэх нь хамгийн чухал юм.

БЖИ=Жин/кг/ : (өндөр х өндөр /м/)

Таны БЖИ нь:A. 18,5-24,9 гарсан бол хэвийн жинтэйБ. 25-29,9 бол илүүдэл жинтэйB. 30-аас дээш бол таргалалттай гэж үзнэ.

• Жишээ нь 1.70 см өндөртэй 80 кг жинтэй хүн гэж үзвэл 80:(1.70х1.70)=27.6 байна. Үүнээс үзвэл та

• илүүдэл жинтэй байна.

Эмийн бус эмчилгээЭмийн бус эмчилгээ

• 3.Õîðò çóðøëèéã õÿçãààðëàõ Архи, тамхины хэрэглээг хязгаарлах

• 4.Áèåèéí òàìèðèéí äàñãàëûã òîõèðóóëàí ºãºõ. Àëõàõ, ã¿éõ, ñýëýõ, äóãóéãààð, ÿâàõ, öàíààð ãóëãàõ, òåííèñ òîãëîõ

• Өгч байгаа ачаалал бие махбодит ямаршуу нөлөө үзүүлж байгааг хянахын тулд дасгал хийж эхлэхийн өмнө ба дараах судасны лугшилтын тоог тоолно. судасны лугшилтын тоо минутанд

• 120-140 удаа хэтэрэхгүй байх

• Сýòãýë çàñëèéí ýì÷èëãýý õèéõ, ººðèé㺺 òàéâøðóóëàõ àðãàä ñóðãàõ

• Ç¿¿, òººí¿¿ð ýì÷èëãýý

• Öýãýí ìàññàæ хийлгэх замаар ÀÄ-ã áóóðóóëàõ óëàìæëàëò ýì÷èëãýýíèé àðãà

Сувилагааны онош үйл ажиллагааны төлөвлөлтСувилагааны онош үйл ажиллагааны төлөвлөлт

Зүрхний агших үйл ажиллагааны

алдагдал

Шингэний алдагдал

Сувилгааныбусад онош

ЗЦТ, А/Д-ыг 4 цаг тутам хэмжих

Хаван байгаа эсэх түүний байрлал, шинж чанарыг тодорхойлох

Айдас түгшүүр

Хэрэглэж байгаа шингэнШээсний хэмжээг тогтмол хэмжих

Хоолонд хэрэглэх давс, шингэний хэмжээг

тогтоон өвчтөн болон түүний ар гэрийнхэнд

зөвлөгөө өгөх

Ядрал сульдал

Өглөөний цайнаас өмнө Биеийн жин хэмжих

Идэвхигүй байдал

Гар хөлд бүлээн жин тавих

Хоолны дуршил буурах

Хэвтрийн дэглэмд сайн унтуулж амраах

Урьдчилан сэргийлэлтУрьдчилан сэргийлэлт

Хамгийн гол арга нь амьдралынхаа хэв маяг, дассан муу зуршил зэргээ сольж өөрчлөх  нь чухал байдаг. Үүнд:

• Даралтаа тогтмол хэмжих• Эрүүл зуршилд дадах• Илүүдэл жингээ хасч,

тогтмол дасгал хөдөлгөөн хийх

• Давсархаг зүйлээс татгалзах,

• Хэт өөх тостой мах, өрөм тосыг багаар хэрэглэх

• Даралт бууруулах эмээ зөв хэрэглэх

• Стрессийг сөрж сурах

• Эмчийн зөвлөгөөг ягштал дагах

Артерийн даралт ихсэлттэйАртерийн даралт ихсэлттэйхүний өдрийн тэмдэглэлхүний өдрийн тэмдэглэл

Өдөр Цаг Дээд Даралт

Доод Даралт

Өдөрт уусан эм

/ хэдэн удаа, ямар тунгаар /

Даралт ихсэх өвчнөөс Даралт ихсэх өвчнөөс хамтдаахамтдаа

сэргийлье сэргийлье