psih print

1.kvantitativni poremećaji pamćenja2. ličnost narkomana 3.podjela i osnovne karakteristike poremećaja ličnosti 4.poremećaj opazanja5.uticaj alkohola na vršenje krivičnih djela6.nagoni. 7.šizofrenija karakteristike i vrste

ALKOHOL

Zavisnost od alkohola

Zloupotreba i zavisnost od alkohola naziva se još i alkoholizam. Alkohol je pratilac čovjeka još iz praistorijskog doba. Alkoholizam ima ogroman socio-medicinski značaj, što se najbolje vidi iz slijedećih podataka:Stopa razbolijevanja (morbiditeta) od alkohola je veoma visoka i kreće se u opštoj populaciji od 2% - 21% u svijetu.

Prema statističkim podacima, alkoholizam je treća bolest na rang listi morbiditeta u razvijenim zemljama svijeta (nakon srčanih i duševnih oboljenja).

Sve je češća upotreba alkohola kod djece i omladine.Konzumiranje alkohola dovodi do ozbiljnih posljedica po tjelesno zdravlje konzumenata. Ustanovljeno je da alkoholičari u prosjeku žive deset godina manje, nego osobe u opštoj populaciji.Problemi alkoholičara na socijalnom planu su evidentni: pad životnog standarda, konflikti i rastave braka, loši odnosi sa kolegama na poslu i prijevremeno penzionisanje.Alkoholičari su česti izvršioci prekršajnih i krivičnih djela.

Tipovi alkoholičaraOdavno postoji tendencija da se alkoholičari klasifikuju na osnovu fenomenoloških karakteristika. Najnovija podjela razlikuje A i B tip:

Tip A alkoholičara se karakteriše kasnim početkom konzumiranja alkohola, relativno malo izraženom zavisnošću, manjim obimom alkoholom uslovljenih teškoća i siromašnom psihopatološkom slikom.

Tip B alkoholičara se odlikuje ranim početkom, veoma izraženom zavisnošću, ranim razvojem alkoholom uzrokovanih teškoća, bogatom psihopatološkom slikom, učestalom pojavom alkoholičara u porodici, čestom upotrebom i drugih psihoaktivnih supstanci i velikim brojem teških životnih događaja (stresova).

Patološka alkoholna intoksikacija.Patološka alkoholna intoksikacija se karakteriše pojavom reakcije na količine alkohola, koje kod drugih ljudi, obično, ne izazivaju intoksikaciju. Neposredno nakon konzumacije alkohola, osoba je verbalno i fizički agresivna i pokazuje ponašanje, koje nije tipično za njega kada je trijezan.

Alkoholna halucinoza

Alkoholna halucinoza se javlja kod osoba koje su duže vremena konzumirali alkoholna pića. Kod alkoholne halucinoze kliničkom slikom dominiraju ružne halucinacije pri bistroj svijesti.Bolesnik je ubijeđen da ga neprijatelji progone i žele da ga ubiju. Zbog toga mijenja mjesto boravka, skriva se, žali se policiji i traži zaštitu. Pod uticajem patološkog doživljaja može da izvrši samoubistvo ili da nasrne na neprijatelja i da ga ubije.

Alkoholna paranoja

Alkoholičari često optužuju suprugu za nevjerstvo i ispoljavaju ljubomoru. Kao i drugi paranoidni bolesnici, tako i pacijenti sa dijagnozom alkoholne paranoje, traže "dokaze" za svoje optužbe, postavljaju zamke, uhode suprugu, kontrolišu njeno kretanje i intimni veš. U tim aktivnostima pokazuju veliku inventivnost. Međutim, njihov odnos prema supruzi ne ograničava se samo na ispitivanje, sumnjičenje i optužbe, nego često, oni da bi iznudili "priznanje", fizički je maltretiraju, a moguće je da izvrše i ubistvo.

Stanje akutne opijenosti i kriminalitet

Uticaji su alkohola na agresivne zločince raznoliki i isprepleteni. Alkohol je takođe znatno prisutan u počinjenu silovanja, čak do 70 %. Alkohol je vrlo čest pratilac različitih oblika kriminalnog ponašanja. Nema, praktično delikta u kojem se on ne može pojaviti, a vrlo se često stanja akutne opijenosti susreću u prometnim deliktima."Uloga alkoholizma u genezi kriminaliteta očituje se u dva osnovna pravca: izravni utjecaj alkohola na vršenje zločina, kad je krivično djelo izvršeno u alkoholiziranom stanju, i neizravni utjecaj, kad alkoholizam ima posredno djelovanje na vršenje krivičnog djela, kao npr. kod kroničnog alkoholizma uslijed trajnih psihičkih oštećenja."

Alkoholizam i kriminalitet :alkoholizam se pojavljuje kod različitih vrsta kd.njegova posebno vazna uloga je u tzv. agresivnom kriminalu ( seksualni delikti, ubojstva,sudjelovanje u tucnjavama..) Povezanost kriminala i alkoholizma nije jednaka za sve vrste kd.protiv života i tijela.Alkoholizam se susreće također i u počinitelja imovinskih delikata kao i kod razbojnickih krađa. Alkoholicari su često karakterno deformirani, socijalno propali isl.Istraživanja upozoravaju na visoki komorbiditet alkoholizma i psihijatrijskih poremećaja,takve osobe su agresivnije od osoba s jednom psih.dijagnozom dok osobe sa psih.bolešću bez alkoholizma nisu agresivnije od opće populacije.

Komorbiditet označava postojanje dva ili više poremećaja kod iste osobe, bez obzira na redosled njihove pojave

ŠIZOFRENIJA, ŠIZOTIPNI SUMANUTI

POREMEĆAJI

Shizofrenija je psihički poremećaj, nepoznate etiologije, koja se karakteriše poremećajima mišljenja i opažanja, a afekat je neadekvatan ili otupljen Shizofreni bolesnici su bistre svijesti i očuvanih intelektualnih funkcija, premda se vremenom mogu pojaviti i kognitivni deficiti.

EtiologijaU nastanku shizofrenije značajnu ulogu igraju biološki i pstho-socijalni faktori. Od bioloških činilaca aktuelno se uzimaju u obzir: genetski, anatomsko-morfološki, biohemijski i ostali uzročnici.Morbiditetni rizik za najbliže članove porodice bolesnika je između 4% i 9%. Novije teorije o nastaku shizofrenije u prvi plan stavljaju poremećeni razvoj mozga, kao mogući uzrok pojave shizofrenije kod određenih pacijenata.Poremećaj biohemijskih faktora kod shizofrenih bolesnika je uzrok ili posljedica osnovnog oboljenja. Aktuelno se smatra da su dopammski sistemi ralevantni u ispoljavanju shizofreniih simptoma.Životni (stresni) događaji izgleda da igraju veoma važnu ulogu u pojavi shizofrenije, bilo da se ona javlja prvi put ili kada je u pitanju pogoršanje bolesti.

Dijagnoza

Shizofrenija je bolest koja se karakteriše poremećajima mišljenja, emocija i ponašanja Najčešće prepoznatljivi simptomi shizofrenije su halucinacije, sumenute ideje i bizarno ponašanje. Oni se nazivaju pozitivnim simptomima. Za razliku od pozitivnih, emocionalno povlačenje, apatija i bezvoljnost su negativni simptomi i manje su dramatični u svom manifestovanju.

Razvoj bolesti

Premorbidna ličnost

Većina shizofrenih bolesnika u periodu prije pojave bolesti pokazuju:

- krajnju zavisnost (npr. spavaju sa roditeljima u istoj sobi do kasne adolescencije, doživljavaju panični strah kada su van prebivališta),

- stidljivost, povlačenje u sebe i socijalnu izolaciju, tj. nesposobnost da imaju bliske odnose sa drugima,

- asocijalno ponašanje i- veoma izraženu servilnost.

Početak bolesti Najveći broj shizofrenika imaju početak bolesti u kasnoj adolescenciji ili ranoj fazi zrelog doba. Početak može biti abruptan ili podmukao. Pojedinci sa ranim početkom bolesti su češće muškarci sa nezrelom strukturom ličnosti, nižim edukativnim nivoom, i često sa strukturalnim abnormalnostima mozga.

Početna klinička slikaShizofrenija se može abruptno pojaviti sa konfuznim stanjem, agitacijom, afektivnim poremećajem, halucinacijama i sumanutim idejama nakon nekog identifikovanog stresora. Ova klinička slika se može razviti za veoma kratko vrijeme, dan ili dva. Početak bolesti može biti postepen, podmukao, kada su simptomi sporo vidljivi.

Razvijena klinička slikaSimptomi shizofrenije se javljaju u okviru poremećaja: percepcije, afektiviteta, volje, mišljenja i ponašanja.

Perceptivni poremećaji Kod shizofrene psihoze javljaju se čulne obmane: iluzije i halucinacije, i to: slušne, taktilne,olfaktivne ili gustatome a veoma rijetko vidne. Najčešće su slušne halucinacije. Bolesnik saopštava da čuje jedan ili više glasova, Poremećaj afektiviteta. Afekat shizofrenih bolesnika je izmijenjen po kvalitativnom tipu, pa su zastupljeni simptomi: paratimija, paramimija, afektivna ravnodušnost, zaravnjenost ili pustoš.Poremećaj volje. Simptomi poremećaja volje kod shizofrenih bolesnika su: abulija, hipobulija, negativizam i katatoni poremećaji. Od katatonih simptoma javljaju se: stupor, katalepsija, sterotipno ponašanje, mutizam i eho fenomeni.Poremećaji mišljenja. Kod shizofrenih bolesnika javljaju se formalni i sadržajni poremećaji mišljenja.Od formalnih najčešće su zastupljeni: blok, disocijacija, tangencijalnost misli.Tipovi shizofrenije

Hebefrena shizofrenija

Hebefrenija je oblik shizofrenije koji se javlja najranije, u adolescenciji. Sumanute ideje i halucinacije su prolazne ili fragmentarne, a ponašanje je neodgovorno i nepredvidivo s čestim manirizmima. Raspoloženje je površno i neprimjereno, mišljenje je dezorganizovano, a govor nekoherentan.

Shizofrenija simpleks

Simpleks ili jednostavni oblik shizofrenije ima postepen, podmukao početak progresivan razvoj, koji se manifestuje čudnim ponašanjem, nemogućnosti ispunjenja zahtjeva okoline i smanjenjem cjelokupne aktivnosti. Negativni simptomi shizofrenije (npr. tupi afekat ili gubitak volje) razvijaju se bez prethodnih očitih psihotičnih simptoma.

Katatona shizofrenija

Katatona shizofrenija se manifestuje izraženim psihomotornim poremećajima koji se mogu izmjenjivati između krajnosti kao što su hiperkinezija i stupor, ili pak automatska poslušnost i negativizam.

Paranoidna shizofrenija

Paranoidna shizofrenija se javlja kasnije, tek u trećoj ili četvrtoj deceniji života i karakteriše se relativno trajnim ispoljavanjem paranoidnnih ideja, koje su često udružene s halucinacijama, naročito slušnim i drugim čulnim obmanama.

Rezidualna shizofrenija

Karakteriše se dugotrajnim, iako ne obavezno ireverzibilnim "negativnim" simptomima, npr. psihomotomom usporenošću, smanjenog aktivnošću, tupim afektom, pasivnosću ili manjkom inicijative, siromaštvom količine ili sadržaja govora; siromašnom neverbalnom kominikacijom -izrazom lica, očiju, modulacijom glasa ili stava tijela, nedovoljnom brigom i nedostatkom društvenih kontakta.

Diferencijalna dijagnoza

Psihički poremećaji izazvani pojedinim sredstvima, kao šio su haiucinogeni mogu da se klinički ispolje simptomima shizofrenije. Pažljivo uzeta istorija bolesti ukazaće na prirodu poremećaja.

Hospitalizacija shizofrenih bolesnika

S obzirom na prirodu shizofrenog oboljenja, smještaj u stacionarne ustanove je veoma čest i teško daje zamislivo da postoji shizofreni bolesnik bilo gdje da nije bio hospitalizovan, odnosno da nije izvršena verifikacija dijagnoze u jednoj od stacionarnih institucija.Hospitalizacija može biti kratkotrajna i dugotrajna.

Komplikacije:

Samoubistva i pokušaji samoubistva su česti medu shizofrenim bolesnicima. Najčešće se pokušaji samoubisiva dešavaju u početku bolesti, kada pacijent osjeća da se s njim dešava nešto čudno i strašno, što ne razumije i ne drži pod kontrolom.

Shizotipni poremečaj

Shizotipni poremećaj se najčešće javlja kod pojedinaca koji su u srodstvu sa shizofrenim bolesnikom, pa se vjeruje da je, zbog toga, dio genetičkog "spektra" shizofrenije.

POREMEĆAJ LIČNOSTIPOREMEĆAJI LIČNOSTI:ličnost je relativno stabilno emocionalno obiljezje i

ponašanje osobe u svakodnevnom zivotu,a poremećaj lic.vatijanta su tih karakternih crta koje odudaraju od prosjaka kakav nalazimo u vecine ljudi, te osobe pokazuju duboko ukorjenjenu, lošu prilagodljivost i prema sebi i okolini,

takve osobe ne osjećaju tjeskobu zbog svog ponašanja i nemotivirane su za lijecenje to je osnovna razlika u odnosu prema drugim

poremecajima :neurotskim,depresivnim itdU SAD, za razliku od evropskih pogleda na psihopatiju, smatraju da je psihopatska ličnost defektna prije svega u moralnoj i socijalnoj sferi i da zbog toga nije u stanju da se pridržava pravila ponašanja u sredini gdje živi, te je zato treba označiti kao sociopatsku ličnost.

Etiologija

U nastanku, odnosno razvoju psihopatskih ličnosti, značajnu ulogu igraju hereditarni, psihički i faktori sredine - ne pojedinačno, već u interakciji.

Hereditami faktori obuhvataju sve oblike bioloških komponenti, kao što su: tjelesna konstitucija i predispozicija za način reagovanja svojstven psihopatama.Psihički faktori igraju značajnu ulogu u nastanku psihopatije. Tako. H. Hoff (1956) smatra da psihopatske ličnosti pokazuju specifičnosti u strukturi mentalne organizacije. Zbog slabosti Ega, kod psihopate dolazi do nekontrilisane provale nagona, što se ispoljava u vidu agresivnih radnji. Slabost Ega se manifestuje kao nezrela ličnost; zato psihopata nema pravu sliku o realnosti, što ga navodi da laže i vrši različite delikte.

I Superego psihopate je slab, što se ispoljava u nepoštovanju moralno--etičkih normi.Karakterna neuroza je drugi termin koji koriste psihodinamski orijentisani psihijatri za označavanje psihopatije.Faktori sredine ili socijalni činioci su vezani za rani razvoj djeteta u porodici, te ih možemo preciznije nazvati porodični uzroci nastanka psihopatskog ponašanja. Istraživanja značaja pojedinih događaja u tom periodu razvoja ličnosti ukazala su na dva bitna elementa koja utiču na formiranje (ab)normalne ličnosti:

- separacija od roditelja, i- roditelji psihopate sa kojima djeca žive

Značajnu ulogu ima i razlog rastave, odnosno odvajanje djeteta od roditelja.

Roditelji koji odbacuju dijete, usljed čega se stvaraju nesocijalizirana, uglavnom agresivna djeca, svirepa, pakosna, sklona tuči i si.:

Nezainteresovani roditelji koji su vječno zauzeli i nemaju vremena za probleme djeteta. U takvim situacijama uglavnom nastaju poremećaji antisocijalnog ponašanja - krađe, skitnje. bježanje od kuće i sl.Kruti roditelji koji jako inhibiraju djecu, tako da su njihova djeca povučena,apatična, stidljiva i veoma osjetljiva.

Pojavni oblici

Psihopatije se ispoljavaju u djetinjstvu i ranoj adolescenciji. Najčešće, prvi simptomi su poremećaj pažnje, nemir i nedisciplina, a kasnije, agresivnost, sklonost lažima, krađe, iživljavanje u mučenju životinja i staraca.Psihopata na radnom mjestu, gotovo po pravilu, predstavlja značajan problem za kolektiv gdje je zaposlen. Njegov radni učinak je relativno malen a protiv njega se redovno vode disciplinski postupci jer zakašnjava ili izostaje sa posla, ne ispunjava radne zadatke i td.

Tjelesne manifestacije

Psihopate se često tuže na niz tjelesnih tegoba. To su u prvom redu teškoće sa varenjem, gubitak apetita i tjelesne težine, laka zamorljivost, glavobolja, bolovi u leđima, menstrualne teškoće i nesanica.Uz navedene teškoće mogu se javiti i palpitacije, otežano disanje, vrtoglavice i nesvjestice, što ukazuje na labilnost vegetativnog nervnog sistema.

Klasifikacija

Kao što postoje različite definicije poremećaja ličnosti, tako su brojne i različite podjele psihopata.K. Schneider( 1950), jedan od najvećih autoriteta u oblasti izučavanja psihopatija, u klasifikaciji psihopatskih ličnosti koristi psihopatološko— karakterološki princip podjele. Ovaj autor razlikuje slijedeće tipove psihopatskih ličnosti:Hipertimnipsihopati su veseli i optimisti, uvjereni u svoje sposobnosti, govorljivi i društveni. U rješavanju mnogih obaveza i problema nisu temeljiti, nego površni, pa često izgledaju lakomisleni i nekritični.

Insuficijentni - u sebe nesigurni psihopati, žive u stalnoj napetosti da su nešto pogrešno uradili. Zbog toga su izuzetno pedantni, uredni, savjesni, što predstavlja formu hiperkompenzacije vlastite insuficijentnosti.

Kao podvrsta nesigurnih psihopata izdvajaju se psihopati koji ispoljavaju prisilne misli i radnje, a nazivaju se anankasti.

Fanatični psihopati se karakterišu time što kod njih dominiraju određene misli i kompleksi ideja, koji u potpunosti preplavljuju njihov afektivitet.

Doksomani su uvaženja željni psihopati, koji se žele istaknuti po svaku cijenu i u svakoj prilici. Njihova osnovna težnja je da im se ukaže priznanje, istakne njihova naročita vrijednost i superiornost.Psihopati labilnog raspoloženja pokazuju duboka i nepredvidiva kolebanja raspoloženja: periodično su potišteni ili uzbuđeni.Kod ovih psihopata česte su nagonske i impulsivne radnje: ekscesivno pijenje, skitničenje, piromanija i kleptomanija.

Eksplozivni psihopati lako i na beznačajan povod padaju u jarosna stanja. U tim stanjima su razjareni, razbijaju, lupaju, vrijeđaju, fizički napadaju ljude u svojoj okolini. Zbog toga su veoma opasni, pogotovo kada konzumiraju alkohol, koji im još više oslabi mogućnost kontrole postupaka.

Povodljivi psihopati su skloni lakom i ugodnom načinu života Oni su nesigurni u sebe, kolebljivi i sugestibilni. Povodljivi su za jačim ličnostima i često su izvršioci ludih zamisli. Ne služe se svojim iskustvom.Bezvoljni psihopati su bez inicijative i zbog toga su pod uticajem sredine. Na poslu nisu samostalni i radije se povlače. Astenićni psihopati su smanjene psihičke energije: nemaju vitalnosti i brzo se zamaraju. Ne mogu se pridobiti ni za kakvu akciju. Pokazuju veliku osjetljivost prema fizičkim i emocionalnim stresovima.Paranoidnipsihopati već u najranijem djetinjstvu pokazuju ponašanje koje se karakteriše sramežljivošću, povlačenjem u sebe i ljubomorom. Često prijateljske i neutralne stavove tumači kao neprijateljske, što može da ima svoje epiloge na sudu.U braku su nesnosno ljubomorni i smatraju da su prevareni i da im se uvijek neko zbog toga smije iza leda. Od paranoidnih stanja, paranoidni psihopati se razlikuju po tome šio nemaju sumanutih ideja.

D.Henderson (1951) se služio socijalnim kriterijem prilikom podjele psihopata u tri grupe Prema D. Hendersonu, mogu sc razlikovati:Pretežno agresivni psihopati karaktenšu se agresivnošću različitog inteziteta. Agresivnost je usmjerena ili prema sebi ili drugim osobama Agresivni psihopati su impulsivne osobe koje se teško ili nikako ne mogu kontrolisati, teško se prilagođavaju okolini i normama društva. Skloni su zloupotrebi alkohola, uživanju droga i seksualnim perverzijamaPretežno neadekvatni ili pasivni psihopati se dijele u dvije podgrupe: 1. sitni delinkventi, skloni krađi, laganju i prevarama i 2. oni kod kojih se razvijaju tipovi invalidizma, odnosno dekompenzuju u vidu neuroze ili psihoze.Pretežno kreativni psihopati su one ličnosti kod kojih je povišena energija pretvorena u kreativnu aktivnost i socijalno korisnu djelatnost. Eksperimenti sa uslovljavanjem psihopatskih ličnosti (i delinkveneta) podstakli su Frankesa i Willexa (1956) da izvrše njihovu podjelu na dvije grupe:

- asocijalne, koji se slabo uslovljavaju, teško uče iz vlastitog iskustva (psihopate), i

- antisocijalni, koji nemaju slabe mogućnosti uslovljavanja, ali je obrazac po kome se vrši uslovljavanje poseban: delinkventan (kriminalan).

Prema MKB-10 postoje tri forme poremećaja ličnosti:

- specifični,- miješani i ostali poremećaji ličnosti i- trajne premjene ličnosti.

Ovom prilikom potrebno se zadržati samo na klasifikaciji specifičnih poremećaja ličnosti. Oni se obično pojavljuju u djetinjstvu i adolescenciji i nastavljaju se u odrasloj dobi. U ovu grupu spadaju: Paranoidni poremečaj ličnosti, shizoidniporemečaj ličnosti, dissocijalni poremečaj ličnosti, emocionalno netsabilna ličnost, histrioničniporemečaj ličnosti, anankastični poremečaj ličnosti,ankziozni poremečaj ličnosti,zavisna ličnost.

Kvalitativni poremećaji svijesti

1.Delirij - Jest poremećaj svijesti praćen nizom drugih poremećaja pojedinih psihičkih funkcija. Najčešće se susreću alkoholni delirij i febrilni delirij. Delirantno stanje zahtijeva hitno i intenzivno zbrinjavanje u medicinskoj ustanovi. Osoba koja je preboljela delirij može biti djelimično ili potpuno amnestična za cjelokupno razdoblje trajanja delirija.2.Sumračno stanje - To je stanje promijenjene, sužene svijesti u kojem vanjsko ponašanje ne mora biti uočljivije promjenjeno prigodom površnog promatranja. Bolesniku nedostaje sposobnost osvješćivanja vlastitih radnji i postupaka. Nije rijetkost iznenadno agresivno ponašanje. Sumračna se stanja pojavljuju kod epilepsije, traume mozga i sl.3.Konfuzno-onerodino stanje - Karakterizirano je nesigurnom orijentacijom, smetnom zbunjenošću, opštom nesigurnošću, lutanjem uz pojačanu sugestibilnost te mogućnošću pojave prolaznih ideja odnosa. Najčešće je organski uzrokovano ali se može pojaviti i kao reakcija na akutnu stresnu situaciju.4.Somnambulizam - Oblik je automatskog ponašanja pri kojem je došlo do disocijacije između mehanizma sna i motorne aktivnosti. Osoba ustaje noću u snu, hoda, govori ili obavlja druge složene radnje. Agresivni su ispadi rijetkost. Može biti jedna od manifestacija epilepsije ali se može pojaviti i u okviru neuroze.5.Fuge - Su stanja sužene svijesti tokom kojih dolazi do nemotiviranog odlaženja ili lutanja. U tom razdoblju osoba je amnestična. Hipnoza je umjetno, sugestijom izazvano stanje poremećene, sužene svijesti koje je slično snu.

2.OPAŽANJE

Opažanje ili percepcija psihički je proces koji se sastoji od svjesnog doživljavanja okoline na osnovi osjetnih dojmova, sjećanja i asocijacije.Kvantitativni poremećaji opažanjaUzrokovani su uglavnom organskim promjenama osjetnog organa, anatomskih puteva i mozga što se očituje kao smanjeni osjet (oslabljen vid, sluh).Kvalitativni poremećaji opažanja1.Agnozije - To su poremećaji pri kojima pojedinac uredno percipira neki objekt ali ga ne prepoznaje. Poremećaj je uvijek izazvan organskim procesima u mozgu te se njime pretežno bave neurolozi.2.Iluzije - Su takav poremećaj opažanja kod kojeg postoji stvarni objekt opažanja ali je tumačanje doživljenog osjeta pogrešno. Mogu se pojaviti kod zdravih osoba u

sljedećim situacijama : stanja promijenjenih emocija (strah) u situacijama kad je pažnja fokusirana u jednom smjeru.3.Halucinacije - Su osjetni doživljaji koji nastaju iako nema objektivnog, stvarnog, vanjskog osjetnog podražaja. Razlikuju se osnovne (elementarne) i komplicirane halucinacije. Osnovne halucinacije sastoje se od opažanja elementarnih osjeta (zvuk). Najčešće su posljedica patoloških promjena na osjetnom organu, anatomskom putu ili moždanom centru. Komplicirane halucinacije čine sadržajno kompleksne poremećaje opažanja. Sadržaji halucinatornih doživljaja mogu biti ugodni ili neugodno, zapovjedni i zastrašujući za bolesnika.

a) Vidne halucinacije – bolesnik vidi jednostavne predmete ili likove, jednostavne ili komplicirane radnje koje za njega mogu biti ugodne ili vrlo neugodne. Ekstrakampine vidne halucinacije jesu one pri kojima bolesnik vidi osobu iza sebe, izvan svog vidnog polja.

b) Slušne halucinacije – bolesnik čuje pojedine glasove ili razgovore, buku i druge slušne senzacije. Krajnje je neugodno kada mu glasovi „izdaju određene zapovijedi“ čijem se izvršenju one ne može oduprijeti nego ih mora ostvariti (imperativnr halucinacije).

c) Osjetne halucinacije – jesu one kod kojih bolesnik osjeća da mi nešto gmiže po koži, štipa ga, peče i sl.

d) Tjelesne halucinacije – bolesnik osjeća da mu se raspada mozak, da mu neko reže utrobu.

e) Halucinacije okusa i mirisa – bolesnik doživljava promijenjeni okus i miris hrane.

f) Halucinacije pokreta – bolesnik doživljava promijenjeno položaj svog tijela u prostoru.

g) Pseudohalucinacije – pojavljuju se dvodimenzionalno poput slike ili predodžbe.

h) Hipagnone halucinacije – iluzorna doživljavanja u polusnu prije usnivanja.i) Fantomski ud – poremećaj opažanja pri kojem osoba koja je izgubila

ekstremitet, oko ili neki drugi organ osjeća na tom organu bol, svrbež ili neku drugu senzaciju.

j) Halucinacije vozača – vozači vide kako im se nešto ispriječilo na putu, kako nestaje cesta i sl. a pritom ne pokazuju druge psihičke poremećaje.

Kvalitativni poremećaji pamćenja1.Konfabulacije – označavaju izmišljena sjećanja koja se odnose na amnestičko razdoblje.2.Alomnezije – su iskrivljena sjećanja ili iluzije pamćenja. Riječ je o iskrivljenom prikazivanju nečega što se u prošlosti stvarno dogodilo i što je dotična osoba doista doživjela. Tranzitivna alomnezija označava poremećaj sjećanja u kojem bolesnik učini nešto drugima a poslije vjeruje i tvrdi da su to drugi učinili njemu. Alomnezija apersoniranja označava vjerovanje neke osobe da joj se dogodi nešto što se zapravo dogodilo drugome.3.Pseudomnezija – jesu halucinacije sjećanja, osoba se sjeća nečega što se nije dogodilo.

4.Lažna i pogrešna prepoznavanja – Fenomen jamais vu označava stanje kad neka osoba tvrdi da je prvi put vidjela nešto što je zasigurno već prije vidjela.Fenomen deja vu označava stanje kad osoba tvrdi da je već vidjela nešto što prije zasigurno nije vidjela.4.Kriptomnezija – kada neka osoba npr.citira nečije djelo a pritom je uvjerena kako to nije nikada prije vidjela ili čula.5.Pseudologija fantastica – sklonost osoba da izmišlja i laže.

POREMEĆAJI NAGONA

nagon je urođena želja za određenim oblikom ponašanja čiji je cilj zadovoljavanje neke od osnovnih potreba organizmavitalni – nagon za ishranom, nagon za življenjem, seksualni nagon, roditeljski nagon

socijalni – nagon čopora, nagon za igrom, nagon za takmičenjem, altruistički nagon, motiv radoznalosti i saznavanja

Poremećaji nagona – kvantitativni i kvalitativni Nagon za ishranom - bulimija i anoreksija

- antropofagija, nekrofagijaNagon za življenjem - snižen (samoubistvo)Seksualni nagon –

- psihoseksualne disfunkcije – oslabljena ili pojačana seksualna želja

- parafilije – seksualne nastranosti (pedofilija, sadizam)Kvantitativni poremećaji nagona1.Nagon za samoodržanjem 2.Nagon za održanjem vrste – Seksualni nagon može biti povišen u hipomaničnom i maničnim stanjima. Povećanje seksualnog nagona u muškaraca naziva se satirijazom a u žena nimfomanijom. Sniženje seksualnog nagona u muškaraca naziva se impotencijom a u žena frigidnošću. Rodtiteljski nagon izražava se u težnji za stvaranjem obitelji i potomstva uz odgovarajuću skrb za njih.Kvalitativni poremećeji nagona1.Nagon za samoodržanje – može se očitovati na više načina : antropofagija ( jedenje ljudskog mesa ), koprofagija ( jedenje vlastitih ili tuđih fekalija ) i nekrofagija ( jedenje leševa). Nagon za življenjem očituje se kao poremećena odbrana od fizičke opasnosti i svega što ugrožava čovjekov biološki opstanak.

Ličnost narkomanaNajčešće je riječ o osobama koje su nesigurne, teško podnose frustracije, bol i napetost a ublažavaju ih uzimanjem određene psihoaktivne tvari.Razlikujemo 4 osnovna obilježja čovjekova odnosa prema sredstvima ovisnosti:-Prvu skupinu čine apstinenti tj.osobe koje ne uzimaju nikakva sredstva

-Eksperimentatori se koriste nekim sredstvima ili njima eksperimentiraju.-Neke osobe su naviknute na sredstvo. Ako prekinu uzimanje pojavljuje se osjećaj nedostajanja.-Ovisnici su osobe u kojih se nakon prestanka uzimanja sredstva pojavljuju psihički ili fizički znakovi oduke što znači da je kod njih riječ o bolesti ovisnosti.

17.POREMEĆAJI RASPOLOŽENJAGlavno je obilježje tih poremećaja smetnja, odnosno promjena u afektu ili raspoloženju. Poremećaji mogu biti depresivni (s udruženom anksioznošću ili bez nje) i euforični ili manični (povišeno raspoloženje). Također postoji promjena u razini opće aktivnosti koja može biti snižena ili povišena. Većina je tih poremećaja sklona ponavljanju, a pocetak epizode cesto moze biti povezan sa stresnim dogadjajima ili okolnostima.Pojam manicno-depresivne psihoze uveo je Kraepelin (1989.) opisujuci skupinu poremecaja koji imaju bolju prognozu od progresivnog, trajnog i ozbiljnoga psihopatoloskog poremecaja kakav je shizofrenija. Osnove i primarne promjene leze u raspolozenju.Raspolozenje moze biti normalno, poviseno (euforicno ili manicno) ili snizeno (depresivno).Poremecaji raspolozenja skupina su klinickih stanja karakterizirana gubitkom osjecaja kontrole i dozivljajem velikoga distresa.

Prema X. Medjunarodnoj klasifikaciji, poremecaji se dijele u:- manicnu epizodu (koja moze biti sa psihoticnim ili bez psihoticnih

simptoma i hipomanicna)- bipolarni afektivni poremecaj koji je karakteriziran dvjema ili vecim

brojem epizoda povisenog raspolozenja, povecanom energijom i aktivnoscu koje se izmjenjuju s epizodama snizenog raspolozenja sa smanjenom energijom i aktivnosti (depresija),

- depresivne epizode koje mogu biti razlicite jacine sa psihoticnim simptomima ili bez njih,

- povratni depresivni poremecaj - trajne afektivne poremecaje (poremecaje raspolozenja)- ostale afektivne poremecaje.

A. epizode poremecenog raspolozenja.B. Poremecaje raspolozenja koji obuhvacaju:

- depresivne poremecaje- bipolarne poremecaje

Ciklotimicni poremecaj karakterizira prisutnost velikoga depresivnog poremecaja i hipomanicnih epizoda.

- dva poremecaja koja se temelje na uzroku:poremecaj raspolozenja zbog opcega zdravstvenog stanja i, poremecaj raspolozenja prouzrocen psihoaktivnim tvarima.

Epidemilogija

Prema procjeni Svjetske zdravstvene organizacije, oko 4% cjelokupnog svjetskog stanovnistva boluje od depresije i stopga toga morbiditeta u neprekidnom je porastu (Sartoius, 1976.). Cesto se spominje da je depresija „bolest danasnjice“. Kao znacajni cimbenici porasta isticu se bolesti ovisnosti, povisena potrosnja lijekova s depresivnim djelovanjem, porast kronicnih bolesti, ali isto tako i sociokulturalni razlozi i opterecenost suvremenog covjeka teskocama u drustvu.Veliki depresivni poremecaj ima zivotnu prevalenciju oko 15%, nesto visu u zena, i to oko 25%. Najzastupljenije su unipolarne depresije oko 66%, zatim bipolarni poremecaji oko 30% i unipolarna manija koja se pojavljuje u samo 4% bolesnika ili manje.

UzrociUzrok nije poznat. Prisutne su brojne pretpostavke, tako da se danas uzorcni cimbenici dijele umjetno na bioloske, genetske i psihosocijalne, iako oni mogu biti i medjusobno povezani.Bioloski cimbeniciBioloski se cimbenici odnose na razicite abnormalnosti u biogenim aminima. Najcesce se spominju norepinefrin i serotonin. Navodi se njihova povezanost s depresijom.

Genetski cimbeniciGenetska proucavanja navode vaznost nasljedja u razvoju poremecaja raspolozenja. Pristuna je jaca genetska komponenta kod bipolarnog poremecaja nego kod depresivnog. Adopcijske studije podrzavaju isto tako genetsku osnovu nasljednosti poremecaja raspolozenja.

Psihosocijalni cimbeniciStresni zivotni dogadjaji cesce prethode prvoj epizodi nego kasnima, sto rezultira dugotrajnim promjenama biologije mozga, a to opet moze uzrokovati promjene funkcionalnog stanja razlicitih neurotransmitera i intraneuronalnoa signalnog sustava.Premorbida licnostPrema Zerssenu (1980.) postoje dva osnova premorbidna tipa licnosti: melanholicni i manicni tip. Melankolicni obiljezavaju ustrajnost i postojanost, izbjegavanje rizika, pedantnost, postovanje autoriteta itd. Kretschmerova (1921.) konstitucionalne povezanosti sa psihickom bolescu upucuje na povezanost piknicke tjelesne gradje s ciklotimnom licsnoscu.Ciklotimna licnost se dijeli s obzirom na svojstva kod osobe koje su:

- drustvene, srdacne, ugodne naravi- vesele, zivahne, sa smislom za humor- tihe, mirne, blage, ustrajne

Klinicke slike

Depresija

U tipicnoj, psihoticnoj depresiji raspolozenje je snizeno, kao i nagon, inicijativa, te interesi. Prisutne su depresivne i suicidalne misli uz suicidalne i samoubojstva. Zbog nesanice osoba ili ne spava ili se vrlo rano budi. Nema apetit, otezana joj je koncentracija, govor je usporen, tih, a motorika je takodjer reducirana. Apetit je ozbiljno poremecen te moze nastupiti i znatan gubitak tezine.Misaoni je proces usporen, ukocen, a u sadrzaju misljenja prisutne su depresivne misli, ideje ekonomske propasti, ideje siromastva, hipohondrijske ideje. Izrazen je osjecaj krivnje i samooptuzivanje. Cesce se depresivni poremecaji vidjaju kod starijih ljudi nego u opcoj populaciji.

ManijaManija je suprotni pol ovog poremecaja. Cesto se izmjenjuje sa hipomanicnom epizodom koja je blaza varijanta ovog poremecaja. Prisutni su porast raspolozenja, vitalnih nagona, razrdrazljivost i netolerantnost uz jaku psihomotornu otkocenost. Osobe su u pokretu, spavanje je porecemeno. Ubrzan je govor, otezana je koncentracija, prisutan je poremecaj misaonog toka. Bolesnici imaju dobar apetit, ali zbog toga sto su u stalnom pokretu gube na tjelesnoj tezini.

Trajne promjene raspolozenjaDistimicni poremecaj

Distimija ukljucuje temperamentalnu disforiju, odnosno urodjenu sklonost prema depresivnom raspolozenju.

Ciklotimni poremecajKarakterizira ga veliki depresivni poremecaj i hipomanicne epizode. Afektivni poremecaj ili poremecaj raspolozenja imaju cijeli niz prelaza, razlicitih epizoda, sve do psihoticnih. Moze biti:

1. bipolarni ako su u istog bolesnika pristune u razlicito vrijeme manicne i depresivne epizode

2. samo manicni,3. unipoarni ako je rijec samo o depresivnim epizodama4. mjesano afektivno stanje koje postoji ako se tokom jedne epizode

pojavljuju i depresivni i manicni elemeni

Tok poremecajaTok bolesti obiljezen je dugotrajnosti, ali i razdobljima poboljsanja. Premda se smatra da su poremecaji mnogo blazi nego sto je slucaj sa shizofrenijom, poremecaj moze duboko ostetiti pojedine bolesnike. Poremecaj moze biti blag, umjeren, tezak, bez psihoticnih obiljezja ili tezak sa psihoticnim obiljezjima. Moze se pojaviti djelimicno ili potpuno poboljsanje izmedju pojedini epizoda

Poremecaj raspolozenja i kriminalitet

Tradicionalno se smatra da se agresivnost pojavljuje samo kad bolesnikove manicne aktivnosti smetaju necemu i on se osjeca ugrozenim, nevoljenim i neuspjesnim. Neke studije, bez posebne klinicke obrade, potvrdjuju da psihopatoloskom slikom u manicnim reakcijama mogu prevladavati kriminalitet i psihosomatski problemi.Depresija u suprotnosti prema maniji, cesce u vezi sa nasilnim i homicidalnim manifestacijama manicno – depresivne bolesti, dok se neznatne kradje, prevare, beznacjani napadi, podvale, pijanstva smatraju cescim u manicnoj fazi bolesti.Parker (1979.) analizirajuci 100 osoba od kojih je 70 pocinilo ubistvo i 30 pokusaj ubistva, nasao je da su 23 osobe patile od depresije. Hierose je opisao slucaj cetvero depresivnih ubica od kojih je troje bolovalo od depresivne psihoze, a jedan je bio neurotska osoba s povremenim depresivnim epizodama.

Forenzickopsihijatrijsko znacenje poremecaja raspolozenjaPoremecaji raspolozenja su vrlo rasireni, i u opcoj i kriminalnoj populaciji, a i medju psihijatrijskim bolesnicima. Mogu biti prikriveni sekundarnom upotrebom alkohola, droge, agresivnoscu, pa su stoga i pristuna velika odstupanja u vrednovanju, pojavnosti i procjeni u raznim ispitivanjima.