aesthetics and philosophy of music

8/16/2019 Aesthetics and Philosophy of Music

1/137

EΘNΙKO

KAΙ

ΚΑΠo∆ΙΣTPΙAKo

ΠANEΠΙΣTHMΙO

AΘHNΩN

ΦΙΛoΣoΦΙKH

ΣxoΛH

ΓMHMA

MoYΣΙKΩN ΣΠoY∆ΩN

Mιiñκog

To6τoog

Aιoθητικi

τη

E

µoυσιιcιi

ζ

AΘHNA

20t2


2/137

Aντi

ειoαγωγηg

H

µoυoικη

αιoΘητικη πñooπαθεi να

απαντηoει

στα εñωτηµατα:

τι

εtναι

η

µoυoικη;

Πιilg

φ6ñει

τo

ν6ηµd, τηg; Πoια

εiναι

η

Θ6oη

τηg oτην ανΘñιbπινη

ζωη,

κoυλτoriñα

και

κoινωνiα;

Tι

εiναι

η

oπoυδαι6τητα

στη

µoυoικη;

Απαντηoειg

61oυν

πñooφ6ñει

κ&πoιoι

απ6

τoυg

µεγαλιiτεñoυg

φιλ6ooφoυζ:

o Πλατων

και o

Αñιoτoτ6ληq,

o Ιεñ69

Αυγoυoτiνog,

o

Θωµd,g

o Aκιν&τηg,

oι

Κepler,

Leibnitz,

Descartes, Rousseau,

Kant, Hegel,

Schopenhauer,

Nietzsche

και

Marx, Eπιoτηµoνεg τηg

ακoυστικηζ

και τηg

ψυ1oλoγiαg

6πωq oι Stumpξ

FΙelmholz

και

Seashore

oυν6βαλλαν

τα

µ6γιoτα.

Στoν 20o αιcbνα τιζ πιo oηµαντικ6q

αυµβoΜg

πñoο6φεñαν

oι Adorno,

Dahlhaus,

Ιngarden, Langer, Meyer,

Scruton

και

Zuckerkandl.

AιoΘητικ0

εñωτηµατα

oυναντotiµε

oε

o1εδ6ν

6λoυ9 τoυg

τfπoυq

µoυoικoλoγΦg

γñαφηs'

Ανακ5πτoυν

6ταν

oι ιστoñικoi

τηg

µoυoικηg

oυζητoliν το

ñ6λo

τηg

µoυoικηg

oε

6να

κoινωνικ6

πεñιβdλλoν

η

την επiδñαoη

τoυ πñoσωπικor5

πεñιβ6λλoντo9 oτην ατοµικη

µoυoικη

εξ6λιξη

η

6ταν αυγκñiνoυν τη

µoυoικη

µε

τιg dλλεg

τ6γνεc,

η

καΘoñiζoυν τoυζ

6ñoυ9 εν69

oυγκεκñιµ6νoυ fφoυg.

ανακ6πτoυν

απ6

τoυq

επιoτηµονεζ

τηζ

ακoυoτικηg

πoυ αναζητotiν τιg

βdοειq

τoυζ σε

φυoικ69

ιδι6τητε9.

τα επικαλofνται αναλυτικoi

τηg

µουoικηg

ωg Θεµελιrbσειg

για

θεωñtεg

και

µεΘ6δoυ9

ανdλυoηg και λανΘd,νoυν

των

τoπoΘετηoειilν τoυg

απ6ναντι στo

µoυσικ6

υλικ6, τη διαδικαoiα

τηg

ακñ6αoη9

και

τη

λειτoυñγiα

τηg

εκτ6λεσηζ.

εµφανiζoνται

µoνiµωg

oτα

γpαπτ6"

των

µoυσικcbν

κñιτικιbν

6πoτε 6ñ1oνται

oτo

πñooκηνιo

κñιτηñια

κñioηg

τηg

επιδεξι6τητα9

και

τηζ

φανταoiαg

oτη

oriνθεoη και

τηζ

τε1νικηq

αñτι6τητα9

και εñµηνευτικηg διαioΘηoηg

oτην εκτ6λεoη'

διειoδfoυν

oτα 6ñγα των εικoνoγñdφων

και

των

ειδικrbν

oτην εκτελεoτικη

πñακτικη,

6πωq

κdνoυν

oι

oκ6ψειζ των

εκτελεoτcΙ:ν

6ταν

υπεñπηδo6ν τo

-φανταστικ6,

παñ6

τoν

ιoτoñικ6

καΘoñιoµ6 του-

1doµα µεταξri

µαñτυñtαg

και

ισχυñισµof

η

εκτ6λεoη9.,Eτoι, τα

αιoΘητικ& εñωτηµατα εκφñ6ζoνται

oε

πoλλd διαφoñετικ6

oτιλ

γñαφηζ:

επιoτηµoνικ6,

φιλoλoγικ6, φιλoooφικ6.

Aπαντofν

επioηg

εκτ69 τηq

βιβλιoγñαφiαg

τηq

µoυoικολoγiαg,

σε

συστηµατικd,

φιλoooφικ&

yñαπτα

απ6

τoν Πυθαγ6ñα oτoν Leonard Meyer

και

σε

γενικ6q

ιoτoñiεg τηq

τ6pηg και

τoυ πoλιτιoµoti.

H εξειδικευµ6η

oυγγñαφη

µoυoικηg

αιoθητικηg εκτεiνεται

ωζ τoν

Mεoαiωνα,

πd,νω

απ,

6λα oτη

Θεωñηoιακη

[speculative]

παñdδoοη

πoυ

κ\ñoνoµηθηκε

απ6

την

αñ1αιoελληνικη

φιλoooφiα

και πoυ

6φταoε

διαµ6ooυ

τηg Aναγ6vιησηζ

στην

πεñioδo

τoυ

πñιbιµoυ

µπαñ6κ',FΙταν

µε

τη

Θεωñiα

τoυ oυναιoΘηµατικo6

νoηµατoζ

στη

µoυoικη,

την

ονoµαζ6µενη

,

πoυ

η

αιoθητικ(

πηñε εντελιilg διαφoñετικ6

1αñακτηñα.

o

Scheibe

και

o

Mattheson

ηταν

oι πιo

oηµαντικ6g

φυσιoltvωµiεq

oτην

ανd,πτυξη αυτηg

τηg Θεωñiαg.

Στoν

19o αιrbνα

η

θεωñiα τoυ FΙansliοk

για

τη

µoυoικη

ωq

Θ6oπιoε

µια

γñαµµη

στην αιoΘητικη

oκ6ψη

πoυ

απ€ppιπτε

τιζ συναισΘηµατικ€

και

πñoγñαµµατικ6q

εñµηνεiεg

τηg

µoυσικηg,

6ναν

φoñµαλιoµ6

τoν oπoio

ακoλoriθηoαν

oι Combarieu,

Stravinsky,

Langer

και 0λλoι.

H

θεωñiα

τoυ Kurth

για

τη

µoυoικη

ωq

ñεriµατoζ

τασηg

και

ωζ

6κφñαoη9 τηg

βoriληoηg

(µε

τη σoπενχαoυεñικη

6woια)

ανηκει

oτην iδια

γñαµµη

oκ6ψη9. o Kretzmar

απ6 την

d,λλη

1ιεpια,

υπooτηñιξε την

d,πoψη

6τι

η

µoυoικη

εt1ε

ν6ηµα

και

συναισθηµατικ6 πεñιε16µενo

και

6τι αυτd,

µπoñotioαν

να πñooδιoñιoΘo6ν

&µεoα.

Υπañγε.ι'

6να oηµαντικ6

orbµα

µαñξιoτικηg

αιoθητικηg

η

κñιτικηq

θεωñiαg

oτη

µoυoικη,

ιδιαiτεñα

oτο

ιiñγo των

Adorno,

Bloοh, Lissa

και

Supiδii.

Πoλλoi oυνΘ6τε9

oυνειo6φεñαν

στη θεωñiα

τηg

αιoΘητικηq,


3/137

lι

µεταξ6

των

oπoιων oι Wagnοr,

Busoni,

Schδnberg,

Στñαβiνoκι,

FΙindemith, Sessions,

Cage,

Cowell,

Schaeffer

και Stoοkhausen.

Στιg

τελευταiεg δεκαετiεg

τoυ

20o, αιιbνα

η

αιoΘητικη

διεriñυνε τη

oκoπι6

τηq.

To

πεδio

ενδιαφεñ6ντων

τηq

ξεπ6ñασε

την

επικñdτεια

τηq

κλαoικηg

η

υψηληg

µoυoικηq

πñoκειµ6νoυ

να

ενoωµατιboει

πιo

δηµoφιλεiq

µoñφ6g,

πλo6oιε9

σε

κoινωνικ6,

τελετoυñγικd,

και

πoλιτιoµικd,

παñακλd,δια.

H ενθoµoυoικoλoγικη

6ñευνα

oυνειo6φεñε

oε

αυτη τη

διεriñυνoη

oκoπιdg. FΙ

φεµινιoτικη,

oηµειoλoγικη

και

η

πιo απñoκd,λυπτα

πoλιτικη

θεωñητικη oκ6ψη 6κανε

την εiooδ6 τηζ

στo

πεδio

απ6

κoινoti

µε

την oυν61ιoη

εν6g

φoñµαλιoµor5

πoυ

κυñι0ñχησε στη

µoυoικη

θεωñiα και

φιλoooφiα

για

µεγ0λo

µεñoζ

τoυ 20o, αιcbνα.

FΙ

φιλoooφiα

τηg

µoυoικηg,

πoυ

πñoiJπoτiΘετo

6λων

των πεñιo1cbν

τηg

µoυoικηg,

6γινε

πιo

κñιτικη

και

αυτoσυνεiδητη

6oo επικñατo6oε

η

ñoπη

πñoζ

τη

Θεωñiα,

Aπ6

The Neνν

Groνe's

Dictionαry

of

Music

αnd

Musiciαns,2"o

Εd'

Eπιλεγµ€η

βιβλιoγñαφ

iα

(1ñoνoλoγικιi)

K,

Biicher,

Αrbeit

und

Rhythmus,Leipzig,t899.

J.

Combarieu,

Lα

musique, ses

lois,

son

dνolution,Paris

l907' ιΙ. Siebeck, Grundfrαgen

zιιr

Psychologie

und λ'sιhetik

der

Tonkunst,

Ti.ibingen l909.

c.

Stumpξ Dle

Αnfcinge

der

Mιιsik, Leipzig 191l.

Κ.

0ικoν6µoυ,

>,

Tα

µoυαικd'

ηñoνικd',

1936.

S,

Κ. Langer,

Philosophy

in a Nelυ

Κey: Α Study in

the

Symbolism

of

Reason, Rite,

αnd

Αrt,

}Ιarvard

Uniνersity

Press, 1942.

W.

D. Anderson, Ειhos αnd

Εducαtion in

Greek Music:

The Ενidence

of

Poetry οnd

Philosophy, Ιlarνard

Uniνersity

Ñress,

1966.

F.

Busoni, Εntwιιrf

einer

neuen

Αsthetik

der

Tonkunst,

Ιnsel,

l974. o,

Ψυ1oπαiδη-Φñ&γκoυ, ΙΙ αιoθητικη

εñµηνεiα τoυ

µoυoικo6

bñyoυ, Πil}'η, 1979. Ι.

Στñαβiνoκι, Moυαικη πoιητικη,

µτφñ.

M'

Γñηγoñioυ,

Nεφ6λη, l980.

H.

M.

Schue|ler,

Music αnd

Αesthelics

in

the

Εighteenth αnd Εαrly-Nineteenth

Centιιries, Cambridge

Uniνersity

Ñress,

l98

l.

E.

Lippman

(επιµ.),

Musicοl

Αesthetics: Α

Historicαl

Reader

(3

τ6µoι),

Pendragon

Press,

1984-1990.

E.

Moυτo6πoυλog, 11

αιαθητικη τoυ

Βrαhms:

φαινoµενoλoyικη ειoαyωyη

oτr1

φιλoαoφlα

τηE

µoυoικηE,

Kαñδαµiτoαg'

l986-1989.

Κatz, C.

Dahlhaus

(επιµ.),

Contenιplαting

Music:

Source

Reαdings in the

Αesthelics

of

Music

(4

τ6µoQ,

Pendragon

Ñress, l987-1993. D. E. Tanay, Music

in

the Αge

of

ockhαm:

The

Ιnterrelations

between

Mιιsic,

Mαthemαtics αnd

Philosophy in

the

Ι4,n

Century'

διατñιβη,

Berkeley

1989. H.

Chadwick,

Βoethius.'The

Consolαtions of

Music,

Logic,

Theolog1l αnd

PhiΙosophy,

oxford

University Press, 1990. F. Hand,

Αesthetics of

Musicαl

Αrt

or

The

Beαιniful

in

Music,

Reprint Serνiοes Corporation

[199Ο-1996],

J,

Levinson'

Music, Αrt, αnd Metαphysics: Εssαys in

Philosophicαl

Αesthetics, CorneΙl

University

Press,

1990. E. BΙoch,

Εssαys

on

the

Philosophy

of

Music,

Cambridge

University

Press,

l99l. L. Ferrara, Philosophy αnd

the

Αnαlysis

of

Music: Βridges

to

Musicαl

Sound

Form

αnd

RΦrence,

Greenwood Press,

1991. E.

Fubini,

History of Mιιsic

Αesthetics,

MacmiΙΙan,

199l.

P.

Κiνy' The

Fine

Αrt of

Repelition: Εssαys

in

the

Philosophy of Music, Cambridge University

Press,

1993. E.

Lippman' Α History

of

Western Musicαl

Αesthetics,

Uniνersity

of

Nebraska

Ñress,

1994.

Th.

W. Αdorno κ'a.' Germαn Εssays

on Music,

Continuum

Ιnternational

Publishing, 1994.

M'

Ñaddison,

Αdorno's

Αesthetics of

Mιιsic,

Cambridge

Uniνersity Ñress,

l995.

R.

Scruton,

The

Αesthetics of

Music,

Clarendon Press,

1997.

L.

Goehr, The

Qιιest

for

Voice:

on

Music'

PoΙiιics, αnd

the

Limils

of Philosophy,

University

of California

Press,

1998. Ε'.

Lippman,

The

PhiΙosophy

αnd Αesthetics

of Music,

University

of

Nebraska

Ñress, 1999.

E.

Lippman,

H

ηθικη

αντiληψη

τηq

µoυoικηg

oτην

αñxαiα

Ελλd'δα,

Aνoι1τη Π6λη,

l999.

K.

Ντ&λ1αoυ9'

[Ι αιαθητικη

τηq

µoυoικηq,

µτφñ.A.

0ικoν6µoυ,

Στi,lγυ' 2000.

R. Α. Sharpe,

Music αnd

Hunιαnism''

Αn Εssαyin

the Αesthetics of

Music,

oxford

Uniνersity.Press,

2000.

P.

Κivy'

Introduclion

to

α

Philosophy

of Mιιsic,

Clarendon

Press, 2002. Eγελoq

[FΙegel],

H

αιoθητικη

τηg

µoυoικηE,

µτφñ.M.

Toθτooq,

Βaτiα,2002'

E. ΙΙanslick, Γιατo ωñαio

oτη

µoυαικη,

µτφñ.

M. To6τoog, Eξ6νταg,

2Ο03.

St.

Davies,

Themes in the

Philosophy

of Mιιsic, oxford

Uniνersity

Press,

2003. K.

Φλιbñog,

o

ανθñωπoq,

o

6ñωτα9

Kαι

η

µoυσιKi,

Lιτφñ'Γ.

∆. Αγñαφιιbτηq, Nεφ6λη, 2Ο03. M.

To6τoo9, Βo6ληoη και

ηγoE'

H

µεταφυoικi1

τηq

µoυαικηg

oτη

φιλoooφiα

τoυ

Σoπενxdυεñ,

F'aτiα,2004. A.

Σoπενxdoυεñ, Tα

κεiµενα

yια

τη

µoυσιrcη,

παñαpτηµα

oτo M. To6τooq 2004.

G.

Marcel' Music αnd

Philosophy,

Marquette

University

Press, 2005.

Π. Kαtµιiκηg,

Φιλoooφ[α

και

µoυαικη.

H

µoυoικη

oτoυq

Πυθαyoñε{oυg,

τoν Πλdτωνα, τoν Αñιoτoτbλη

Kαι τoν

Πλωτ[νo, Mεταixµιo,2005.

Λ.

Γκt'p,To

φανταoτικδ


4/137

ι|t

µoυσειo

των

µoυCΠκων

6ñγων'

Eνα δoκ[µιo

yια

η φιλoooφΙα

ηg

µ

Κoñoµπiλη,

Eκκñεµ6g,

.zoοs,

π.

Γκo6ντµαν

[Goodman],

Γλrbooεζ

τηζ

τ6χνηζ,

}LτφP.

6,

Eκκñεβg,

2005. E.

Lippman,

Α humαnistii

philosop|ιy

of music,

Pendragon

Press,

,

Music

αs

philosophy:

Αdorno

αnd

Βeethoνen'i ιot"

styιi,

hdiaιa

University

Press, 2006.

B,

Buji6,

Music

in

Εuropeαn

Thought

(t85Ι-ΙgΙ2)'

Cambridge

University

Press,2008.

B.

C.

ΙΙulse,

N,

Nesbitt

(επιµ.),

Sounding

the

Virtuαl:

Gilles

Deleuze

αnd

the

Theory

αnd

Philosophy

of Music,

Ashgate,

2010.

St.

L. Sorµer

(επιµ.),

Music

in

Germαn

Philosophy:

Αn

Introduction'TheUniversity

of

Chicago

Press,2010.

T'

B. Αντ6ñνo,

H

φιλoooφiα

τηζ N6αs

MoυσιKηζ,

ΙLτφp.

T. Σιετf, o.

Ψυ2goπαtξ-Φñ&γκoυ,

Nfooq,

2012.


5/137

M6ñog

1o

19oξ

αιcΙlναg


6/137

Εuδ,η"n

∆'Φ

Ιµµ&νoυελ Kαντ

{

διαφωτιoµδE xαι

ψoυoιni1.

Γιατ't

ξe,ινcΙιµε

την

eξLταoi1µαq

απδ τo

διαφωτιoµδ;

Eiναι

γνωoτδ

δτι

θεωñlεg

πεñl

µoυoιNηG

υπηQχαν

απδ αqxαιοτriτων

xñδνων.

Tι

θα

µαq

εµπoδιζε

να

ξeτιινi1ooυµε

απδ τoν

Πλ&τωνα

)4αL τoν Αñιoτoτδλη

για

παñαδειγµα;10

H

απδφαoη

µαq

να

ξεπινηooυµε

µε τo

διαφωτιoµδ

δεν

εiναι διδλoυ

τυ1αiα

αλλcΙ

θxει

µεθoδολοyιxη

αtτ'ια

Tην

επoxη απñιβδq τoυ

διαφωτιoµoυ

(εν

γδνει

18og

αιδναq) ε[ναι

πoυ διαµoqφδνoνται

oι εννoιεq

'|αL

oL

µθθoδoι

πoυ

διθπoυν τη

νεωτεñιπη

()

o,ιΦQη ιαι πñαξη.

Tη,

iδια eπoyη

η

θεδqηoη των τεxνδν παδει να ε[ναι

θνα

τυxαio

oυνoνθδλευµα

εµπειQιNδν

παñατηñηoεων

lιαt lηανδνων,

εντ&'ooεται

στα

ευñδτεñα

φιλoooφιπα

oυoτηµατα

β&oει

αñy∆ιl,

ανoñθδνεται

σε

µiα

απδ

τιζ

βαoιπθq

εxφανoειg

)4αL

ooβαñεq

δñαoτηñιδτητεζ

τoυ

νεδτεñoυ

ευñωπαΙxoδ

πoλιτιoµoυ.

Tην

eπoyη

τoυ

διαφωτιoµoδ διατυπδνoνται

η

θννoια

nαL

τα

βαonια

πñoβληµατα

τηζ

αιαθητιxηe ωe

φιλooοφlαg

τηs

' ψuηe,''

η

ιδθα

ψιαq

αιoθητιxηq θεωñiαq'

11

τελευτα[α

µαg

επιτñdπει να

επανεξετcilooυµε

χαι

να e,τLανe'(τιµηooυµε

τo

πoλιτιoµιπδ

µαq

παñελθδν

µθoα

απδ

θνα

oυγxñoνo πνεδµα,

απoφεδγoνταζ

µιαν

απλη

πεqιγqαφη

η

αναδιατδπωση τoυ παñελθδντoe

ιαL

αναγciγoνταζ

την

πotNιΧoψoñφlα

των

l()

Πñ&γµατι, ogιoµdνα

εγ1ειg|δια

δπωq

τoυ

Fubiru,

για

παg&δειγµα

(Gescbiι;bte der

Μasikιistbetik)

Εeπινobν

απδ

την π}'αotπi1ελληνιπη

αñxαιδτητα.

Aλλoι

δπωq

o

PauΙ

Moos

ξeπtνoδν

απδ

τoν Ι(αντ

(βλ. Philοsοphie

der

Musik).

Eµεiq

θα

απoλoυΘηooυµε

τη

δευτεñη oδo.

,'

Συµφωνα

µε

τoν oQtσµo

τoυ

φιλoooφιNoδ

λ"eξυιob των FΙtigli

Nαι

Liibcke

(δ.π.,

o,

64)

"η

φιλoooφιπη

αιoΘητιπη

αoxoλεiται

µε

την oυoiα

τηe τdxνηe

-

τo θñγo

τεχνηζ,

την παλλιτexνιNη δηµιoυgγ|α,

την

παΧΧκeγνwci1

εµπειñlα

_

δoo

παι

µΘ

τη

oηµαolα τoυ

φαινoµθνoυ

τηζ

τθxνηe

oτην

ανθgδπινη

(ωη

παι

διεqευν&

ιδιαiτεqα τη

oy['oη

ψeταξυ

τd1νηs χαι

πQαγµατιπoτηταg>>.


7/137

φαινoµθνων τoυ

σε θννoιεζ

14αL

14ατη^'|oñlεq

που

τo ιαΘιoτoδν πατανoηoιµo

αλλrΙ παι

επLlιαtño

oηµεqα.

Στα

λlγα

πoυ

εγñαι}ε o Ι{αντ

για

oειñci

παQατηQησεων ],(αι

πñoβληµιΙτων

14αL

παñαπθµπoυν

στo

µελλoν.

Αυτδ

τη

µoυσιπη,

oυµπυπνδνεται

µια

πoυ θg1oνται

απδ

τo

παqελθδν

αλλωoτε oυµφωνεl

σΘ

γενιπθq

γQαµµεζ

µε

τo διττδ

1αñαπτηqα

τηζ

φιλoσoφlαg

τoυ

Ιζαντ

oτo

oδνoλδ

τηq: αφενδζ

αναr4εφαλαlωoη

τoυ

παñελθδντoq, αφετθqoυ

oτqoφη

πqoq

µιαν

εντελδg

νθα πατεδθυνoη.

To

παñελθδν

πoυ αναy"εφαλαιδνεταL

y'αL

επανεQµηνεδεται oτo

θqγo τoυ

Ι(αντ

ε[ναι πqωτloτωq

η

παq&δoση

τoυ

διαφωτιoµolj.

Συνεπδq

απαñciβατog

δñoq

για

την

δπoια

ιατανδηoη

τηe

χαντιανηζ

φιλoooφiαe

nαL

τηζ )ιαντLανηq

φιλοooφiαq

τηq

µoυσιni1g

nατ'

eπδlιταoη

εlναι

η

απαντηoη oτo

εñδτηµα:

Tι εiναι

διαφωτιoµδE;

Σδµφωνα

µε

τoν

lδιo

τoν

ΙζrΙντ

>12.

12

Ιmmanuel

Ι{ant,

Απαιlτηoη

στ0

εñdτηµα:

Tι

εiναι

διαφωτιαµοq,.'

στo.'

Mendelssohn,

Ι(ant,

FΙamarrn

l.d.,

Tι

εlναι

διαφωτιoµr)g,

µετ&φñαoη

N.

M.

Σπoυτεñδπoυλoq,

Ι(ñιτιNη,

Αθηνα

1989,

o.

19.


8/137

('t

Στoν oñιoµδ

αυτδ αναδειπνδoνται

oι

βαombg παñαδo1δgπαι

αξLεq

τoυ

διαφωτιoµoδ.

Πñωτ[oτωe

τl

πi'oτη oτην

tιανδτητα

τoυ ανθqδπoυ να

αυτoπñooδιoqiζεται

1ΛαL

να

φτ&νει

στην αληθεια

χωQiq

εξωτεñιπη

xαθoδηγηoη.

H

ιxανδτητα αυτη απoñqδει απδ

τo Λoγo (ratlo,

Vernunft).l3

o

Λoγοq

εiναι

η

ιεντñtτtη

θννoια

τoυ

διαφωτιoµoδ,

η

αφετηñlα

xαL τo

πqιτηñιo

τηe

νθαe θεδñηoηq τoυ πδoµoυ, FΙ εγπυqδτητα

τoυ

Λδγoυ εlναι παθo)'tιi1

ν'αt δεoµευτιπη.

Στo

Nñιτιιδ

φωζ

τoυ

Λδγoυ

ñ[xνεται, στην

eΙτoxη

τoυ

διαφωτιoµoδ,

δλo τo

φcΙoµα

τηq

ανθñδπινηq

δñαoτηgιδτηταζ,

φιλοooφιπtζ,

παλλιτεNνL'(he'

θqηoπευτιπηG, πoλιτιπηq

'(.o.'|'

T'ιπoτα δεν παñαµθνει

αδιαµεooλcΙβητo

απ,

αυτδν:

τoδτo

αλλωoτε

απoτελεl

yLαL

την

oυoιδδη

ενθgγειciι

τoυ,

η

nληQηq

δηλαδη

διαµεooλciιβηoη,

o

πqοoδιoQισµoζ nαl

η

εξhιηoη

τoυ

επιµ ñoυq

απδ

τo

ιιαθoλιxd'

τηζ

εµπειQlαq

απδ

τo

νoυ.

O

Λoγoq

πñoβα[νει

στα

γνωστιπ&

ενεqγηµατιΙ

τoυ, παqcΙγει

γνδoη

θα

λθγαµε,

µε

δδo

µεθoδoυg:

α)

απo

τo,ιαΘoχtnδ oτo

ιδιαiτεñο

η

β)

απo

τo

ιδιαlτεño

στo

NαΘoχtnδ.

FI

πñδτη

µεθoδoq

απoπαλεlταt

απαyωyιxη

peduktion,

η

.


9/137

αñιθµo

αñyδv

η

αξωµriτων',Ιτoυ πñoτciιoooνταL

eπ

των

πqoτθqων,

Nαι

µθo,

απδ

αυoτηñci

µεθoδιnbq

nαt

oυνεπεlq

λoγιπθq

διεqγαoi,εq,

µεταβ&oειq.

FΙ

µεθoδοq

αντlθετα

τηζ

επαγωγηq,

χωQiq

επoυδενεi

να

αµφιoβητεi

την

υπαQξη

παθoλιπδν

αqxδν,

επιxειñε[

ωoτδoo

να

τιζ αναζητηoει

µθo,

απδ τη

διεñεδνηoη

)4αL την

επανciληιpη

τηζ

εµπειQlαg,

να

θεµελιδoει

τo

γενιπδ

oτo

επιµδñoυc.'|αL

δxι,

δπωq

o

απαγωγιNδq

qαoιoναλιoµδq,

τo

επιµθñoυq

oτo

γενιπδ.

Στην

πñδτη

πεglπτωoη

η

ενδτητα τoυ

τιδoψoυ

εLναι παñrΙ ωΙo

/

πñoΙδν

τηe

Χoyιιηg

ενδτηταq,

oτη

δεδτεQη,

η

διαπιoτωµθνη

εµπειñιxη

ενδτητα

τoυ

πδoµου

απoδειxνδει

δτι

η

Χoyιlιη

ενδτητα

δεν

βñioπεται

σε

αντiφαoη

µαζi

τoυ:

η

Φυoη

(τo

oδνoλo

των

πεQιεχoµdνων

τηq

εµπειñiαq)

ταυτiζεται

µε

τo Λδγo.

Για

τoυq

διαφωτιoτθq

oι θννoιεq

αυτθg

εiναι

αναπboπαoτα

oυνδεδεµενεg

14αL ενioτε

ταυτδoηµεq.

o

απαγωγιποg

διαφωτιoµ

δq

τoν ιιδoψo

oτη

βαoη

αυταπδδειxτων

αñxδν,

o επαγωγιNδq


10/137

-5-

14oLνωνL'(h

πQαγµατιχδτητα υπδNεινται

στη

βio τηζ

µη1ανιoτιxηe

επιστηµoνmηe

ε€ιιoηe. o

]4oσµoζ-µηyαν\

6yι

µδνo

πατανoεi,ται,

αλλcΙ

χαι ],(υQιαQye|ιταt

ευπoλδτεqα'5.

FΙ

πλευñιi

αυτη τoυ

διαφωτιoµoδ

θq1εται

cΙλλωoτε σε oυµφωνlα

µε

τιq ευñδτεñεg

oιxoνoµιxδg

'(αL

πo}'ιτmbq

επιδιδξειζ

τηζ

ανεñxδµενηe

αoτιNηg ταξηe,

η

oπolα

βλεπει

στo

διαφωτιoµo

µεταξυ

ciλλων

ενα oυoιδδεq

µθoo xειqαφθτηoηG

απδ τιq

δoγµατιπιig

ιδεoλoγiεq

πoυ

oτηgιζαν

τo

παλαιδτεqo

φεoυδαñxιπδ

πoΧκω

ψtNδ

τtαt

oιytoνo

µιπδ

πατεoτη

µδνo.

o

διαφωτιoµδq

αξlωoε

απδ την

τεxνη εQγα στα

oπolα

να

αναδειπνδεται

πñωτi,oτωq

παι

π&λι

η

oι]4oυµενιπoτητα

)4α"|'

τo

φωζ

τoυ

Λoγoυ.

Αν

o

τελευταiog αναζητ&

την

αληθεια στo

xαθoλιxd,

τo ουαιcilδεE'

τo

τυπιιιd

τδτε αυτδ θα πñδπει

να

απoτελεl

αντιπεlµενo

xαλλιτεyνιιcηc,

διαµoñφωoηg.

FΙ απoδo1η

τoυ παθoλυιob

oτην

τεχνη τδoo απδ

την

πλευñci τoυ

πεñιεxoµθνoυ,

δoo

παL απδ

την

πλευñα

τηq

µoQφηζ,

oυνεπαγεται

αφενδg

πñoτ[µηoη

πεñιεxoµδνων

(xαταoτcΙloεων

:xαL

xαñαπτηñων)

πoυ

απoφεδγoυν

την

τυxαιdτητα τoυ

µεµoνωµθνoυ

/

ατoµιχoυ διαoφαλlζoνταq

θτoι

τo ενδιαφθqoν τoυ

oυvολικοi

παλλιεñγηµενoυ

α]4Qoατηñ[oυ

(ιoτoqιxη θεµατιπη,

oυµβoλιNo'ι

f

τυπιτ-o'ι

χαQαχτηQεq

τι.o.π')16' αφετdqoυ

εξoυδετθñωoη

των ε1,ιφQαστι],(ων

απñoτητων

τoυ υλιNoδ

(xgωµατιπoδ,

ηyητtlιo'b)

πQoπειµενoυ

να

εξιδανιπεδεται

τo

επιµδñoυg

1/(α|'

θτoι

να

διαoφαλiζεται

'tαL

να

αναδειπνδεται

τo

oτoιxεlo

τoυ

παθoλιNo'},ιαt

oτη

µoñφη.

,,

Bλ'

Mαξ

XogπxcΙΙµeñ,

Tθoντoñ

Αντδqνo, )ιαλεxτιιιη

του

διαφωτιαµοi,

µετ&φqαoη

Λ.

Αναγνιboτoυ,

Nηoog,

Αθηνα

1996'

.u

o

Cassiref

παQατηgεi.

πñιτιNci

δτι

ενioτε

o

τ'Χαomιoψδq

εξιδανιπεδει

oυγπeπñιµθνoυq

τδπoυg

πoινωνLαg'tαL'(oLνωνL'{ηζ

συµπεQιφoñ&q,

ανoqθδνoντ&g

τoυg

oε

απδλυτεg,

dλλoγεg αξlεg


11/137

-6-

H

αLσΘητL'tη

τααη

πoυ

βqloπεται

πιo

Noντα

στα ιδανιzα

τoυ

διαφωτιoµοδ

εiναι

o

xλαoικιoµ,jq',.H

αιoθητιπη

δε

oτdαη

απθναντι

oτα

θñγα

τθxνηg

ε[ναι πqωτloτωq

ηιτιxη:

o

αιδναq

τoυ

διαφωτιoµoδ

eιτbc'απδ

.

',

Bλ.

Cassirer.

δ.π.,

o.368.

θννoιαq

τoυ

,

βλ.

τιq

τlτλo


12/137

µoυσι]4ηζ

γλδooαq

πoυ

Θα

γινδταν

yλc∆ooα

τηζ

Φuxie

xαL

των

oυναιoθηµατιNδν

τηζ

πεQιεχoµθνων.

Στoxoq

ηταν

o

µθoοq

απqoατηq να

εiναι

σε θεoη

να αναγνωqloει

ανci παoα στιγµη

τoυζ

εxφñαoτιxοiq

αυµβολιoµoiq

τηe

µoυσιχηζ,

µθo,

απδ

θνα

oταθεQo

συστηµα

ηxητιπδν

εxφñαατιxc∆ι.,

oυµβdoεωr: (ΑΓfektenΙehre)19,

πoυ

θxει

τη

βαoη

τηζ

στην

θεωñi,α

των παθδν τoυ

Ι{αqτεo[oυ20.

FΙ

µoυoιπη

ηδη

απo

την eπoyη

τoυ

µπαñδτι

oτoyebeι

πñωτi,oτωq

στην

21ατανιiηoη

τηc,'

στη

oυµφωνiα

τηζ

µε

τη


13/137

-g-

oδνoλo

των

µoυoιπδν

ειδδν τδoo

τηq

xoσ|ΙL'|ηcΣ

δoo

'|αL

τηζ

ΘñηoπευτιNηq

µoυoιπηq

(βλ.

1η

ενoτητα).

H

φιλooo

φiα

Nαι

η

αιoθητ

ιNi1

τoυ

Kαντ

oπωζ

εiπαµε,

η

φιλoooφiα

τoυ

Ι{αντ

µπoñε[

να ειδωθεl

ωζ

oυγπεφαλαiιωoη

Nαι

αgµoνιπη

συστηµατoπo'tηoη

των

πλθoν

ετεqδπλητων

τ&oεων

τoυ

διαφωτισµoυ

(γαλλιπoq

oυoτηψιτιδc

qαoιoναλιoµδg,

αγγλιπδq

εµπειqιπδg

oñθoλoγιoµoq,

γεQµ

ανι,ιη

φιλoooφlα

τδπoυ

Le1bnttz,

Wolf

ι'α.).Tα

βαotnα

θqγα

oτα oπoiα

o

Ιζαντ διατυπωoε

τη

θεωñ[α

τoυ

ε|ναι

η

Ι{ñιτιxη

τoυ

xαθαñoi

Λdyoυ

(Ι


14/137

-3-

τoυg,

ενδ

στην

πQαγψατmδτητα

δεν

τo

π&νoυν.

Για

παqciδειγµα,

δταν

λθµε

ξθñoυµε

oτι τo χατηγoQηµα

δεν

επφqciζet παπoιαν ιδιδτητα τoυ τQιαντcΙφυλλoυ αλλci

ενα

υπo]4ειµενιπo

αloθηµα

απθναντ[

τoυ, ωoτδoo διατυπδνoυµε την

πñioη

µαq

(ωζ

εcΙν> (als ob)

τo

ηταν

αντtNειµενιπδ

γνδñιoµα

τoυ

τñιαντ&φυλλoυ.

To

iδιo

oυµβαiνει

παι

µε µiα

τελεoλoγιxη πñ[oη τoυ

τδπoυ

.

Στην

πεñiIττωση

αυτη

υπoθθτoυµε

-

για

τιζ ανciγNεg

τηe

γνδoηζ

µαζ

],ιαι

µδνο

-, την

δπαñEη ενδq

δηµιoυgγoδ

[.ηq

φυσηq]

η

oπo'ια

ενηgγηoε

πñιν

απδ

την

Nαταoπευi1

τoυ

µατιoυ

υπηqξε nαπoιoq onοπδq

(η

oñαoη).

FI

πqoβληψατtNη

των αιoθητιπδν

πqloεων

εξετcΙζεται

στo πñδτo

µ6Qοζ,

αυτη δε των

τελεoλoγιπδν

πqloεων

στo

δεδτεqo

µεQoζ

τηζ

Ι


15/137

-Lo

-

ΣNoπδc'

των

αναλδoεων

αυτδν ε[ναι

να

πñooδιοñιoθεi

o

1αqαxτηqαG µιαq

καθαñηe

αιoθητιπηe πñloηe,

απαλλαγµδνηC απδ τιζ

τυxαιδτητεζ

τηζ

επιθυµlαg'

τηe

αιoθητηqιαq

ευαñ oκειαg,

τle

επιπñciτηoηG

τoυ

πεñιεyοµ νου

(bψφαoη στη

µoaΨη

τoυ θgγoυ

τεpηq) Nαι

δχα

αυτοiι

oε

oυµφων[α

µε

τo

πνεδµα

τoυ

διαφωτιoµoδ.

H

Nαθαñη

αυτη αιoθητtιi1

nñi'oη

µπoqεl

να

διεπδιπηoeι

xαθoλιxη

απoδoyη

lιαι

διυποxειµειlιxη

ιoχι

/

εyxυñdτητα.

Mε

βcΙoη

τιg

παqαπcΙνω λoγιπθg

πατηγoqiεg, o

Ι{αντ εξeταζet

τδoo

τιq

xñloειq

πεñl

τoυ

ωñαiου

(das

Schδne),

δoo

)ηαL τLe

πñioειg

πεqi

τoυ

υιflηλοi (das

Ethabene)

oτη

φδoη

παι

την

τθxνη.

To

φαινδµενo

τηζ τεχνηζ

nαL

η

αξtoΧδyηoη

τηq x&θε

επιµdqoυg

τεχνηζ

µε

βιjιoη

παΘoχοηα xñιτηñια,

εξεταζεται

oτo

τµηµα επε[νo

τoυ

πñδτoυ απooπαoψατoζ

πoυ oνoµrΙζεταt

απαyωyη των

xαθαñδυ

αιαθητιxc∆υ

xñlαεων.

Εnεlt

o

Ιζαντ

επιxειñεl

µια

διαφoñoπolηoη

τηq τdxνηe

απδ

τη

φυoη

(τα πñoΤδντα

τηg

τθpηe

eLναt

oxdπιµα ανθñδπινα

)4ατασ'ιευ&oµατα,

\43),

εξετcΙζuτηoyboη

επιoτηµηe

παιτbyνηe

(,

$44),

τoν

γενιπδ

yαñαιτi1ñα

τηg

τθ1νηe

(,

$45),

την

τθ1νη ωq

πñoΙδν

τηg

ιδιoφυlαe (Genie,

αιδιoφυi,α

εlναι τo

ταλθντo (φυoιNo

x&ñιoµα)

τo oπolo

δiνει oτην

τε1νη τoν

πανδνα

[

]

ε[ναι

η

θµφυτη

tNανδτητα

(ingenium)

µεσω

τηζ oπoιαζ

η φυση

δiνει oτην

τbyνη

τoν

πανδνα,,

s46),

την

o1θoη

τηG ιδιoφυlαq

πñoq

την

lιαλ'αtoθηoiα

(S4B),

την

εξαιgετιπ&

oηµαντιNη πñoβληµατιπη

των

αιoθητιx∆ν

ιδε∆ν'

στιζ

oπolεg

θα

αναφεñθoδµε

παqαπατω

($49),

xαι,

τθλog,

την

δια[ñεση

των

τεxνδν,

oτo

oδoτηµα

των

oπoiων

πñooδιoglζεται

14αL

η

θδoη

τηe

µoυoιπηc

oτη

βιioη

συγχε14Qιµθνων

πqιτηq[ων'


16/137

-LL-

Aν&λυoη

τoυ q,πoσπ&oψατoq

για

τη

µoυσιχi

(βλ.

παg&qτηµα),

O

Ιζαντ

xωqiζει

τιq τθ1νεq ($51)

µε

βrΙoη

τo εlδog

uα|' τo oτoιxεlo

επιxoιvωιliα'

πoυ

xñηoιµoπoιoδν

(λεξειq,

µιµηoειq,

ηχoυζ

/

&ñθñωoη

(Αrtikulauon),

χειQoνoµι}tη

(Gestikulaιion),

φωνητιπη

µετατñoπiα

(Modu1ation)) oe:

ñητοñιxle

(redende),

ειxαατι#9

βildende)

παι

oτην

τiχη

τ0υ παιyνιδιοi

τωy

αιαθηµriτωιl (die

Ιζunst

des Spiels der

Empfindungen),

δηλ,

τη

µoυαιιιη.

oι

qητoñιπεq

τδ1νεq

εiναι

η

παθαυτδ

ñητοñιπη

nαL

η

πoiηoη

(Dichtkunst),

oι

ειNαoτnιδc,

τ∆xνεg

η

πλnατιxη

(yλυπτιιιη

'|αL

α8χιτε2{τoιlικη) Nαι

η

ζωyñαφιιιη.

,Hδη

oε αυτη

την

παñιiγñαφo o

φιλδooφoq

θδτει

τo εqδτη

µ

α πατα

πδoo o

µoυoιπδq ηxoq

ε[ναι

η ηδη

oτoν

εαυτδ

τoυ

,

δεδoµdνoυ δτι

η

ανrΙλυoη τoυ

απonαχ'iπτεt

µoQφεζ

,ιανoνιNδτηταζ

πoυ

διιiπoυν

την

εoωτεñιπη τoυ

πoλλαπλδτητα.

Στην

πqδτη πεqiπτωoη,

δταν δηλαδη

στη

µoυσιNη

δεν

πqooλαµβ&νεται

παgα τo απλo

απoτ λεαµα

τηc,

ηNητL'tηs

πoλλαπλoτηταg

πcΙνω oτo θυµιπδ,

η

ψoυoιnη

δεν

µπoñεl

παñrΙ

να

θεωgεi,ται

ωq ευyαñιατη

τ yvη, ενδ

µδνo

oτη

δεδτεñη πεñlπτωoη

µπoñεl

να

χαQαχτηñιoτεi

ωñαlα

τiχη Bλθπoυµε

λoιπδν δτι o

φιλδσoφoζ

θθτει ωg

πqιτηñιo

αξιoλoγηoηg

για

τιζ παλ69

τdxνεq τη

µ0ñψη

τηe εµπειqιNηe

πoλλαπλδτηταq

τoυ

oυνθδτoυν oτα

θñγα τoυζ, την

αivθεαη

(Ι(omposition)

oπωq

λδει παι

δxι

τα αιoθηµατα

πoυ

πñoπαλoδν

τα

επιµθñoυq

υλιπciι

(xqδµατα,

υφη,

ηχoι

n.o.N.).

Αυτδ

εiναι

θνα

oηµαντιπδ

επιxεlqηµα

πoυ θα oυναντηooυµε πoλυ

αñγδτεñα,

oτην

αιoθητιπη

θεωqlα

ενoq

Αντδñνo

για

παqciδειγµα.

To

δτι

o

Ιζαντ τoπoθετεl

την πoLηoη

στην χoQυφη

τoυ

oυoτηµατδζ

τoυ των τεxνδν

oυµφωνεi

απδλυτα

µε

τo

αlτηµα

τoυ

διαφωτιoµoυ

δτι

βαoru"δq

oιoπδg τηq

τθpηs δεν εiναι

µoνo η

µlµηoη,


17/137

αλλ&

παι

η

ιιαλλι ñyειd'.

H

πo'tηoη

δεν

παñθ1ει

µδνo

µιαν

δντεxνη

'|αL

πληQη πνεδµατoq

χαι συναισθηµατog

διαµogφωση

τηζ

διαπoτιoµθνηq

απδ oιbQη εµπειqlαq,

αλλrΙ

Nαι τo

πεñιεydµειlο

αυτηe

τηq

εµπειQi"αc'

ιαt

oπει}ηe. FΙ

διδαxτιxη

δε

λειτoυgγiα

τηe πolηoηe

τoνioθηπε

απδ τoυq

διαφωτιoτθq ιδιαiτεñα'

Παq&

τo

γεγoνδq,

λoιπδν,

δτι

η

µoυoιπη

µε

την

πo'ιηoη

(πoινoq

τδπoq

τηc

αιoθητιNηq

τηe

µoυσι]4ηq),

ωoτδoo

αxqιβδq

o

µη

ενυoιαιιιiq τηe

χαQα14τηQαe

(


18/137

4z-

αντιπεiµενo

τηζ

φιλoooφlαζ

τηζ

µoυoιπηG

θωq σηµεQα.

Ωoτδoo

oηψαντmδ

ε[ναι

δτι

την

συναντoυµε

ηδη

oε αυτδ

τo

θεµελιδδεq

πεlµενo.

β)

Elναι

τθpη

τoυ θυµιπoδ

(Gemuth). To

στην

φιλoooφiα

τηe επoyi1e

µπoñε[

να oqιoθεi ωq

η

oφα[Qα

των

αιoθηµcΙτων,

oυναιoθηµ&των,

παñαoτcioεων,

αφoñιi

τo

oδνoλo

δηλαδη των

ενεñγηµιiτων

τηq

Φ,χηq

πλην

τηq εννoιαπηG

αεΦηq.

Tην

ιδθα

αυτη

για

τη

ψoυoιιi1τη

συνανταψε

nαt

αñγδτεñα

oτoν

XθγNελ:

παι

1αñαxτηqlζει

την

πñooληQη

τηζ

µoυoιxηC

διαµθooυ

τηζ

πΧαooιoñoµαντιπηe

παñαδooηζ

oυσιαστι]4&

µε1ñι

παι

oηµεqα.

γ)


19/137

-Lη

-

lδιo>:

o

Αντδqνo

Tτ,x'στo

ηµιτελθq

βιβλio τoυ

για

τoν

Mπετδβεν23

πιoτδυει δτι


20/137

-Lb-

ι .oυσLιh

παδει

να

εlναι

απλδq

απδλαυoη

'(αL

γiνεται

oυµβoλo

τηζ

ανθñδπινη

q

δη

µιo

υñ

γι,ιδτηταg'

επlτευγµα,

εNφñαoτη

C

απδλυτων ιδεδν παι

αξιδν, ooβαñη

τεχνη.

To

µoυoιπo

ΘQγo απolητα δνα

πληθog

oτñωµriτων

πñooληι η

q,

η

απonαλυι}η

των oπolων

απαιτε

[

την

επανciληι}η.

ΒαotNη αιoθητιxη

λειτoυgγlα

για

τoν

Ιζαντ εiναι

η

δυνατoτητα

ιιοινοπolηoηζ

τηe

αιoθητιxηc

εµπειñlαq.

Θεωñε[

δτι

η µoυoιπη

εµπεñlα

µπoqεi

να e1τL'|oLνωνηθε[,

)4αL

ψe

την

δννoια αυτη

η

µoυoιπη

εΙ,ναι τθ1νη.

Πoυ

θεµελιδνεται

δµ,q

αυτη

η

tlιανδτητα

τηζ

µoυσι14τ|C,

δεδoµθνoυ

δτι

δεν

µε

θννoιεq

η

παñαoταoειq;

O

Ιζαντ πñoτεlνει

µια

θεωñ[α

πoυ

γενιπ&

δεν

ε[ναι παινoδñγια,

αλλcΙ

παqαπθµπει

oε θεωqlεq δπωq

τoυ

Poυooδ

πεñ[

:ιoινηζ χαταγωγηG

µoυoιπhc'

τιαι πoiηoηe παι

βεβαlωζ

στη

µoυoιπη

πñαιτtτιη

των

) τoυ

µπαñδπ.

o

Ι{αντ

παñατηñε[ δτι

µαζι µε

την

Χeπτοιη

δηλωoη

των

ιδεδν

oτην

oµιλ[α,

oυνυπ&ñxe.L

yαL

µια

Θ],ιφQαoτιnη

διrΙoταoη

τηg

δπoυ

µdoω

αλλαγδν

oτoν

τδνo

τηe

φωνr1C

επδηλδνεται

η

πqoδι&θεoη

τoυ

oµιλoδντoq.

Mε

την

θννoια

αυτη δπoιοq θ1ει

την

tNανδτητα

να oυλλαµβ&νει

αlιδψα

)4αL

τLc, πιo

ανεπαloθητεg

µεταβoλεq

oτoν

τδνo

τηζ

φωνηζ

µπoñεl

να nαταχαβει

αν

lιαπotoq

τoυ

λιiει αληθεια

η

oxι.

Αυτη λoιπδν

τη

(µετατñoπiω

βodulation)

τoυ

τδνoυ τηζ

φωνηζ

ytαχe rcαι

να διαµoñφδνει

δντεxνα

η ψoυoιlιη

ιαι

ψ,

αυτδ τoν τqδπo

να

πoινωνηoει

πqιε1δµενα

()

χωQiq

τη

µεooλ&βηoη

των

λθξεων.

To

πñrΙγµα ωoτδoo

δεν εlναι τδoo απλδ,

αφoδ

oι

πoυ

χoινωνεi

η

µoυoιxη

.

E.δδ

πñεπει

λ[γo

να oταθo0µε.

Tι

ε[ναι

µια

;

FΙ

διατδπωoη

αυτη

εlναι

λiγo

παñciδoξl.

H

ιδθα

γενιπιΙ

εlναι

θνα

νοητδ

πεñιεxδµενo,

γενιπδ

r4αι αφηQηµdνo

oτo

χαQα14τηQα

τoυ, αλλ&

πcΙντωq


21/137

-L6-

πñoΤδν τηg

νδηoηq,ιαt

ανi1noν

στη

νδηoη.

O

πqooδιoñιoµδq

απδ

την

rΙλλη, παñαπbψπει

στη

oφαLgα

τoυ

αιoθητoδ

(Sinnlichkeit).

Πωq

εiναι

δυνατδ

µια

ιδθα

να εlναι αιoθητη;

o

Ιζαντ υπooτηqiζει

($49)

δτt

nαπoιeg παñαoτciισειζ

τηζ

φανταolαq

(E,inbildungskraΓt)

πñooπαθoδν

να πqooεγγlooυν

τιζ νoητθq

ιδθεq,

τε[νoυν

πñoq

αυτθe

µε

τñδπo

πoυ τιq

εµφαν[ζει

να

θθλoυν

να

υπεñβoδν

την

απλδq

εµπειqιπη

τoυζ

oηµαo[α:


22/137

-λ7

-

*ι

ε1τoxηe,

απoτελoδν

oι

µoQφδζ

σoνατα

τδπoυ Χriυδν2a.

H

διατηqηoη

δε

τηζ θεµατιNηq ενδτηταe,

η

επιδθξια

αναπτυξη

ενδq

ενια[oυ

θεµατιπoδ

υλιπoδ παθ,

δλη τη δι&qπεια

ενδq

xoµµατιoδ, θεωqεi,τo

για

τη

µoυoιπη

ιñtτtτ,-i1

µεγαλδτεño

επiτευγµα απδ την

διrΙθεoη πεQισσoτθñων

θεµciιτων,

δoo

πι

αν o

πλoδτoζ

τoυζ

πñoπαλoδoε

τo ενδιαφθgον25.

Στιg παñατηñηoειg

τoυ

για

τo

µαθηµατmδ

oτotyεio

oτη

µoυoιπη,

o

Ι(αντ επι1ειgεl

να

cΙñει

την

ιστoQιπη

διrioταoη

µεταξδ

µαθηµατιπoδ

oτoι1ε[oυ

παι

εµπñrΙγµατl,)G

µoυσtχηq

ηχησηq

/

b,ιφñαoηe,

η

τηe

musica

theorica

(η

speculaaνa)

Nαι τηζ

mus1cλ

pfλct1cλ,

oqlζoνταg τo

πñδτo

ωq

τδoo τηG

oυγπñoτηoτlζ

τoυ

µoυoιπoδ

υλιπoδ, δoo,ιαι

τηq ευαñθoχeLαq πoυ

oυνoδεδει

τη

ψoυoιnη

απñδαoη.

H

µουoιxη

θεωñ[α

τηζ επoχηζ

τoυ

µπαqδπ

πñooπαθεl να παqαγει (πυqlωq oτην

πεqlπτωoη

τoυ oυνθθτη

παι

θεωñητιπo'b

Pαµδ

/

Rameau),

µθoω

τηζ

QασιoναΧιoτtιηc"

απαyωytNi1e

µεθδδoυ,

τo oδνoλo

τoυ εν

1qηoει

τoνmob

υλιπoδ απδ

τιg

µαθηµατιπθq oxθoειg

πoυ

διθπoυν

την αñµoνιπη oτηλη,

τη

oειñcΙ

των

υπεñτδνων:

i:τot

εξoñθoλoγoπoιεl

τιζ ιστoQιj4εζ

τηζ

επιλoγθq,

θεµελιδνει

τη

µoυoιxη

πñαnτιπi1 στη

Φυoη.

Αυτη

την

παqriδooη

φαiνεται

να

απoλoυθεl oχι

µoνo

o

Ι(αντ,

αλλrΙ

παι oι

µεταγενθoτεñoι

qoµαντιNoi

παι

o

Χθγπελ,

δπωq

θα

δoυµε oτην επδµενη

ενδτητα. Πñδπει

ωoτδoo

να

επιoηµ&νoυµε

δτι

oτoν

Ιζαντ

oι

µαθηµατιιδg

oγboειζ

αφoQoδν

αυoτηqrΙ

,,

FΙ

αιoθητιιi1

τoυ

θεµατιxoδ δυιoµoδ

µπoQoυµε

να πoδµε δτι

αναπτδxθηπε

τιαι

Lφταoe oτην

πogδφωoη

τηe

αQγoτεQα

oτo

dñγo

τoυ

Mποτoβεν. o

ιταλδq

µoυoιπoλδγoq

Ernesto

trubini oτo

θqγo

τoυ

Geschichte

der

Mιsikcistbetik

(ΙoτoñLα

τηe

µoυoιπηe

αιoθητιπηe)

ιoxυqi,ζεται

παι

απoδειπνδει

δτι

η

µoaφη

ooν&τα

τδπoυ X&υδν

ενoαñπωνει

τα

ιδεoλoγιycα ιαι

αrcΘητιNα

ιδανιN&

τoυ

διαφωτιoµoδ oτην

απδλυτη

µoυσtχη.

,'

Bλ.

clemens

Ι{iihn,

Fοrγιenlebre

der Μιsik

(Moñφoλoγiα τηq

µoυoιNηe),

Bλrenreiter,

Ι{assei

1'992,

o.

1'3B.


23/137

-Lb-

την

oQγ&νωση

τoυ

ηxητL'ω'b

υλιπoδ,

τη

oyboη των φθoγγων

µεταξδ

τoυq

oτην

ogιζδντια παqciιθεση

η

oτην

πciιθετη

oυνη1ηoη

τoυg (αυτo

εννooδν

oι

φιλδooφoι

τηq

eπoyηq υπδ τoν

δqo

αñµοιl[α) παι δyι την

oqγ&νωση τηζ

µoυσιχηζ

µoQφηζ

oτo

1qδνo.

FΙ

τελευτα[α

δεν παδει

να εiναι

παιyνlδι

(SpieΙ),

δεν

µπoñε|ι

να Nαταolιευαoθεl

βrioει

αυoτηqδν αναλoγιδν,

αλλci

παñαπoλoυθεf

τη δυναµιπη

τoυ

υλιπoδ.

H

πιo oηψαντιlιη

ioωq oυνειoφoqci

τoυ

Ι{αντ

oτην πqoβΧηψατtιi1

τηe oyboηe

µεταξυ

συστηµατιιηq

παι ιoτoñιπηc

διriιoταoηG τηq

µoυoιNηe,

απoτελεl τo δτt

διαxωgiζει

τo oτoιxεlo

τoυ

συy2|ινησια2|oιj (τo

),

τηG

υπoιιειµειlιxηg

αυτlδñαoηg,

απδ

την

ευαñθoπεια

τηq θντεxνα

oqγανωµθνηe

ηyητtιi1c,

µoQφηζ

)4αL Nατα

oυνθπεια

την

πñdoληΦη' ωe ιoτoñιπrΙ

µεταβλητηq

παñαµdτqου, απδ

τη

µ0aψη

ωζ αντιχειµενιπηG

παqαµθτqoυ

τoυ

µoυoιπoδ

θqγoυ τεχνηζ

(.,µ,q

τα

µαθηµατιπcΙ

δεν

θ1oυν

oiγoυqα

o0τε

την ελιi1ιoτη συµµετoχη

ωζ

πQoζ

τo εñθθιoµα

)4α-L

την

NLνηoη

τoυ θυµιπoδ

πoυ

πqoNαλεi

η

µoυoιxη,,.FΙ

µαθηµατιπη

ωoτδoo

ταξη

τoυ

µoυσι]4oυ

υλιπoδ

χαL

τηc,

µoQφηζ

αφoño0ν

την

παθαυτδ

αιoθητιxη διιiιoταoη

τoυ

εñγoυ, oδµφωνα

µε

την

πñωτεqαιδτητα

πoυ

θδωoε

o

φιλδooφog

oτη διαoταoη

τηg αiνθεoηs

(Ι(omposition) θναντι

τoυ

απλoδ

ηγητoωδ

εñεθloµατoq,

στo oπoio δεν

µπoñε[

να

θεµελιωθε[

µια

διυπoπειµενιπci

δγπυgη

αrcΘητtlιη

πqioη.

∆ιαπιoτδνoµε

θτoι

δτι o

Ι{αντ διαxωñlζει

τη

θεoη

τoυ απδ τoν

ιoxυñιoµδ

τoυ

Leibnitz' τcoυ

θεµελιδνεται

στην

ευñδτεñη

φιλoooφιπη

τoυ

θεωñiα,

νΛ.αL

o

oπolog πñooπαθεl να oυµφιλιδoει τα ιΙπñα τoυ

νoητo'5

ιαt

τoυ

εµπειñιπoδ,

δτι

η

απδλαυoη

τηζ

µoυσιχηζ

βαoiζεται

σε

αoυνειδητoπo|ητεq

µαθηµατιxθg

oxθoειq,

στoυζ

υπoλoγιoµoδq

πoυ

Nανεt

η Φ,xη

δταν

α)4oυµε

µoυoιxη

1ΛαL

για

τoυζ

oπolουq

δεν

dxoυµε


24/137

-L1-

επiγνωoη26.

Για

τoν

Ιζαντ

η

ανταπδιcñιoη

ττlG

Φ,χηq

στη µoυσιχη

δεν

εxει

να

πcΙνει τo παñαµιπñδ

µε

την

φυoιπoµαθηψατtNη

ιδιooδoταoη τoυ

εµπñciγµατoυ

η1oυ'

Αυτδ

ciλλωoτε

Nαι εξηyeit

τη

διαφoqoπolηoη

τηG

πñooληι{,,ηq

απδ

ιoτoñιιi1

eπoyi1

σε

ιστoQι]4η

επoyη,

απδ ποινωνlα

oε

πoινων[α,

απδ

πoινωνt,ιi1

ταξη σε

],ιoινωνι,ιη

ταξη,

τθλοg

απδ ιΙτoµo

oε

&τoµo αν&λoγα

µε

την

υπoιειψeνιNη

τoυ

πñoδι&θεoη.

H

παντιανη

επιχειQηµατoλoγiα

βqioπεται

oυoιαoτιπα

oτη

βcioη

τηζ

µεταγενθoτεqηG

φoñµαλιoτtιηc'

τιñtτιlιηζ

τυπoυ

Χ&νoλιπ (βλ

5η ενδτητα) δπoυ

επιπñατε[

εx

νθoυ

αυτδq

o

xωgιoµδq

αντιπειµθνoυ

f

υπoπειµθνoυ. o

Xdγπελ

απδ

την

πλευñ&

τoυ θεωñεi

τιζ

µαθηµατιπ&

πñooδιoñιζoµενεg ποooτιNiq

oxθoειg στη

µoυσιπη

oñγcΙνωση

τoυ

1qδνoυ,

απλα

ωg πqoδπδθεoη τηζ

δπoιαq πεñαιτθñω

εNφñαoτt,ι\e ελευθεñ[αg,

ωq

0ño

πQoπειµενoυ

να

αvαδειxθεi

αυτη

απñιβδg

η

ελευθεñ[α'

o

Ιζαντ

στη

δευτεñη

παq&γqαφo

τoυ απooπcΙoµατog

δπoυ

αναφdñεται

στη

µoυσιπi1,

πñooπαθεL

να

αποδεiξει την

'(ατωτεñδτητα

τηs

µoυoιπηG

θναντι

των

πλαoτιπδν τε1νδν δooν

αφoñci

τo

(διαφωτtoτιτιob

xαñαπτηñα)

αiτηµα eNπoΧππψoδ

των

ανωτθñων

γνωoτιπδν

δυνciµεων,

oτo δτι

oι

τελευταiεg πñαγµατoπoιoδν

µια

oδνδεoη

τηζ

διανolαg

µε

την

αtoΘητmδτητα,

µε

τo

να

πñooφθqoυν

σε πciιθε ιiννoια

(γενιxη

/

αφηQηµενη

παñ&oταoη

τηq

δι&νoιαg)

θνα

εNθθoιµo

στιζ

αιoθηoειg,

αυyxεxñιµlvο ιαΧΧrcεyνιNδ

αντιlηεlµενo.

H

φανταo[α

πoυ

ενεqγoπoιεiται,

αιoΘητιτtα

νδµιµα, απεναντι

στo

nαΧΧιτeyνnιδ

αντιπε[µενo,

ελθγ1εται

ταυτδ1ñoνα

π&ντoτε

απδ την

διαñπη

παqουolα

τoυ

[διoυ

τoυ

αντιπειµθνoυ

().

Αυτδ

oηµαlνει

µετrΙβαoη

απ6


25/137

-λo-

εñγων) oε

(ανταπδlιψoη

τoυ

θυµιπoδ oε

αυτri).

Στη

µoυoιπη

αντioτñoφα,

πQαγµατoπoιε[ται

µια µετιi

βα

oη

απδ

>

(ηyητnιδg

εντυπδoειq) σε


26/137

()λ

-

ΑL

Eνδτητα

9η

G.

υt/.

F. Hegel (1770.t83t)

η η

ψoυomi1

υπδ

απδλυτεg

ιδεαλιoτιπθE πñoδπoθθoειE.

o

βαoιιδq χαQα]4τηQισµoζ

τηζ

µoυoιπηe

απδ τo

Ι(αντ

ηταν

.

FΙ

αoñιoτiα,

απδ την ciιλλη, τηq

µουoιπηC

γλδooαg

υπηqξε

για

τoυζ

διαφωτιoτdq

η

,

η

βαoυtη

αιτ[α τηc σπeτττL'αστιxηg

τoυc

oτrioηG

απθναντi,

τηq.

FΙ

µoυoιπη

θεωñηθηπε

αxñιβδg

γι,

αυτδ

τo λδγo

.

Eντoδτoιζ

η φυση

τηq

µoυσι]4ηc,

πñαlιτιτιηq &λλαξε πoλδ

τα

επδµενα

1ñδνια.

FΙ

εξoδoq

τηζ

µoυσι1,(ηζ

απo

την

αυλη,

η

αναπτυξη τηζ

oυναυλιαπηζ

ζωηζ

στα

αoτιlηα

πεντñα,

η

oταδιαπη αν&δειξη

τoυ

αυτδνoµoυ

δηµιoυgγoδ

oε

δυναµιπδ eτιφñαoτη

των

νθων

ιδεδν

'(αL

πñοφητη µιαg

νιiαq ανθñωπδτηταg (ñoµαντιπη

αιoθητmη

τηg

ιδιοφυ/αq,

τoυ

Genie),

η

δηµιoυqγlα

µoυoιπδν

θñγων υι}ηλδν

τεxνιπδν

απαιτηoεων

πoυ

υπαNoυαν

oυνciµα στo

αiτηµα πqωτoτυπ[αq,

oυνετελεoαν

σε

µιαν

ανδñθωoη

τηc αξιoλoγησηζ τηζ

µoυσιχηg

απo

την πoινη

γνδµη

xαL την

ανciδειξη τηζ

σε

παλλιτεxνιxη δυναµη

πoυ oυντελoδoε αποφαotoτtnα

oτη

oυνo1η

τηζ

]4oινωνιπηq

ζωηe.

Oι

Παñαδdoειq

Αιoθητιxηe

τoυ

Χεγπελ

(1,]]0-1,83 ) στo

Πανεπιoτηµιo

τoυ

Bεñoλlνoυ απδ

τo

1820

δωg

τo

1829, oυνδπεoαν

xñoνoλογιN&

µε

τo

απδγειo

τηq

παλλιτeyνιτιηe

δqαoτηqιδτηταζ

τoυ

Mπετδβεν,

oυνoµηλι]4oυ

τoυ

φιλδooφoυ

(1770-1827)'

αΧΧα παι

µε µiα

πñωτoφανη

αναπτυξη

τηζ

µoυσιχηq

γλδooαq

πQoζ

την

πατε0θυνση

τoυ

µoυoιπoδ ñoµαντιoµoδ

(C

M Von Weber,

Mendelsohn

π.α.).

Στιq


27/137

-qq-

αναπτδξειζ

τoυ

Ιειµθνoυ

των

Παgαδδoεων

πεñl

µoυσιχηζ, διαπq[νεται

o

µ&λλον

συντηQητι14δg,

πεñιooδτεño

lηχαoιNtoτtπδq

πqooανατoλιoµδq

τηζ

µoυoιxηc

φιλoooφLαq

τoυ Xδγπελ. Θα

δoδµε

δε

για

πoιoδq

Nαθαñciι

θεωñητιπoυg

λoγoυq

o

φιλδooφoq

δε[1νει

να

αγνoεi,

παντελδq την

υπαQξη

)4αL τo

θñγo

τoυ

ιδιoφυοδq

oυνoµηλιπoυ

τoυ,

αλλ&

παι να

πgiνει παυoτtτια

τη

νεδτεqη

µoυoιπη

τηq επoχηζ

τoυ.

Λiγα λδγια

^νLξ,

τη

φιλoooφiα

τoυ

Xθγπελ.

Σε

αντiθεση

µε

τoν

Ι{αντ,

για

τoν oπoio

o πδoµog

µπoñεΙ,

να

γνωoθεl

µδνo

στo

βαθµο

πoυ

τo

επιτgθπoυν oι

αιoθηoειg

'|αL

η

επεξεñγαo[α

των δεδoµθνων

τoυq

απδ

τη

∆ι&νoια

1/(α"L

τιq

λoγιxδq τηζ

Nατηγoñiεζ,

η

oπτιµιoτιui1φιλoooφlα

τoυ

Xθγxελ

δlνει

πληQη

πi.oτη

oτην

L'(ανoτητα

τoυ

υπo],(ειµενιπoυ

Λoγoυ

δxι

µδνo

να

1Λ'ατασ4ευ&ζει

την

αληθεια

απo

παθαq&

γνωoτιxδ

oυµφθñoν,

αλλci

παι

να

ταυτlζεται

µε

τoν

(αντι]4ειµενιπδ>

Λoγo

πoυ διθπει

τo

υlταQ'κδ

δyt

µδνo

oτo

εlναι τoυ,

αΧΧα

'|αL

στo

ylyνεαθαlτoυ

(Ιoτoñ[α):


28/137

-1*b

-

FΙ

φιλoooφiα

τoυ

ΧbyιeΧ27

oυotαoτtyια

δεν

εiναι

παñ&

η

παταγñαφη τηg

ανδλιξηζ τoυ Πνεδµατoq

απδ την αoδνειδη

παταβυθιoη

τoυ

στη

Φδoη,

απδ

την Nαταoταoη τoυ Πνεδµατog-ωg-Φυoη,

σT1

oταδιαπη

απελευθιiñωoη

τoυ απo αυτην

µε

τη

µoQφη

τηg

ιoτoñiαζ

τoυ

ανθñωπiνου

γdνoυq

(ιoτoñιπη eξbΧξη τoυ


29/137

-2η

-

χQηστι14oυq

(Θñηoxευτιπoδq, Noινωνιπoδq,

πoλιτιxoδg)

oπoπoδg. Στo

επιµδñoυg

εQγo

τεχνηq

επφñcΙζεται

µθo,

απδ

την

πατciλληλη

επεξεñγαo[α

τoυ

υλιπoδ

τηe

πcΙθε

τεχνηζ

(πθτgωµα,

χQδµα,

ηχoζ),

τo

πoΧtτιoψοιδ

πνεδµα

τηq

εnαoτoτε

ιστoQι14ηc

πεñιδδoυ.

FΙ

πqo

τηζ

αQχαιoελληνιπηe

αuψηe

τθ1νη,

πoυ

ε[ναι

oτην oυolα

τηe

oυµβoλικη

(διαoταoη

µoQφηζ-πεñιεxoµδνoυ)

παι

αντιπQoσωπεδεται

παλδτεqα

απδ

την

αQχιτεχτoνnιη

(πατeξoxην

oυµβo\ιlιη

τεχνη

oδµφωνα

µε

τoν Χθγπελ),

επφñcΙζει

τo

πνεδµα

τηζ

πεQιδδoυ

αυτηζ

ωg

αναζητηoη

των

πεQιεχoµθνων

Θνoζ

αφηQηµδνoυ

ατιδψη

Απoλδτoυ.

FΙ τ∆xνη

oτη

oυνθ1εια

εξελlooεται

απδ

τη

oυµβoλmη,

oτην

ιλααιxη

τηζ

µoQφη,

µε

πqδτυπo

την

τθpη

τηζ

ελληνιπηe

τΧαotτιηe

αñxαιδτηταg

)4αL

µε

αñµoζoντα

αντιπQoσωπδ

τηe

την

τθxνη

τξG

γλυπτιxηq.

Eδδ

επιτυγx&νεται

oδµπτωoη

µoQφηζ-πεqιεxoµdνoυ,

πoυ

θ1ει

δµ,q

ωζ

oυνδπεια

µιαν

oñιoµθνη

υπoβιΙθµιoη

χαι

πεQιoñιoµδ

των

ε14φQαoτιπδν

δυνατοτητων

τoυ

αιoθητoδ

υλιπoδ:

τo

Πνεδµα

πñooαqµδζet

τo

βιiθoq

τoυ στην

εξωτεgιπη

µoQφη

(πñcΙξειq,

xειñoνoµlεq,

oυµβ&ντα).

Fi

τñiτη

µoQφη

τεχνηζ

τθλoq,

oδµφωνα

π&ντα

µε

τoν

Χθγπελ,

ε[ναι

η ñοµαυτιxη

NαL

σ,

αυτην

ανηπoυν

η

ζωγQαφιτιh,

η

µoυoιπη

'αL

η

πo[ηoη.

Στη

qoµαντιπη

µoqφη

τθxνηq

επανθqxεται

τo

πqδβληµo

τηg

δι&oταoηC

µoQφηζ-πεñιεxoµθνου,

παθδq

NαΘ'

oλη

τη

1ñιoτιανιπη

πεqloδo

τηζ

ανθñωπoτηταq

παñατηgε[ται

µια

πñoΤoδoα

εoωτεñ[πευoη

των

πεñιε1oµθνων

τηζ

oυνεiδηoηζ

πoυ

oυµβαδ[ζει

µε

θνα

βαθυτεqo

xαL

πληñθoτεño

πñooδιoñιoµδ

τηζ

ιδθαg

τoυ

Απoλδτου,

τo

oπolo

ετσι

αδυνατεi.

να

εχΨQασθεi

πληñωq

oτην

εξωτεñιπη

µoñφη.


30/137

-25-

Aν&λυoη

τoυ

πειµθνoυ

για

τη

µoυσι'\.''

Tα

παqαπιiνω

επτiθενται

απδ

τoν

Xδγxελ

oυνoπτιπci

oτιg

πqδτεq

παqαγq&φoυζ

τoυ

Θισαγωγι14oδ πεφαλαioυ τoυ Nειµdνoυ

για

τη

µoυoιπη,

δπoυ

o

φιλδooφog

πgοoπαθεi

να

πqooδιoñioει

την

ειδoπoιδ

διαφoq&

τηe

µoυoιπηG

απδ

τιg

&λλεq τdxνεg,

Παqατηgεl

oτι oτη

µoυoιπη

λαµβcΙνει

χδQα

µε

&λλα

λδγια),

δoo nαt

ωζ

πQoζ

τη

µoQφη,

αφoδ

δεν δγet eξωτeñιπη,

αντιNειψενιNi1

υπδoταoη,

εlναι riδλo

hxηψo

πoυ απoιητα

µoυoιπη

αξLα

εφδooν πñooλαµβcΙνεται

απδ

την

ανθñδπινη δι&νοια,

ε1ει

δηλαδη εoωτεñιπ\

υπδoταoη.

H

διπλη

αυτη

υπo},ιειµενιNδτητα

τηq

µoυσιιηe

την

nαΘιoτα

oτoν

oυoiα

απδχυτα ιαt

ιατεξoγi1ν

ñoµαντιπη

τδxνη,

αν λcΙβoυµε υπoιpη

µαζ

δτι,

oδµφωνα

cΙλλωoτε

14αL

ψε

την

ευQυτεñη

παqαδoxh τηe e'ττoxhe,

η

υττo1ιε,Lψενnιδτητα

απoτελε

i

ουo ιαoτrιδ oτ o ιyei'o τo υ

Qo µαν

τι,ιo'5 πν εδ

µατoq.

Παñαπ&τω

o

Χδγπελ

πñοoπαθεi

να

α,Ιτo'(αταoτηoει

µια

o1θoη

µεταξυ

τηζ

φυol,lG

τoυ

ηχoυ

1/(αL

τηζ ανθqδπινηζ

εσωτεQιnδτηταg,

υπooτηñiζoνταζ δτι

εφδooν

o

ηχoζ

εiναι

πño[δν

µιαq διπληq rΙñνηoηc

τηe

αντιχειµενmδτηταq

(αφενoq

απδ

τo αντιπεlµενo) τo

,

αφετθñoυ

o

lδιoq


31/137

-

?6-

απδ

την

πλευñrjc

τηq ε[ναι

µη

αντιj4ειµενιπη,

ψη ειτατη,

ψη

υΧmη

παι

oυνciµα υπιΙq1ει

µδνo

στo

xqoνo,

αναιqεi διαgπδq τoν

εαυτδ

τηζ

παqαµθνoνταq

ωoτδoo oυν&µα

η

[δια:

η

φδoη

τηζ,

δπωq

λθει

o

φιλδooφoq,

ε[ναι ιδεατη

(ideele).

Αντιλαµβανδµαoτε

τη oπoυδαιδτητα

αυτηe τηζ

διαπioτωoηe

τoυ

Χθγπελ,

πoυ xιΙνει

τη

µoυoιzη

&µεoη

θπφñαoη,

ιδιδτυπη

γλδooα,

τηq

ανθqδπινηζ

Φ,χηg,

δxι επειδη

η

µoυoιπη

µιµεiται

απλα τιq

µoQφθζ

ε]4φQασηζ

τηζ

ψυχηζ

(τoνιoµδq

τηe

oµιλlαq

N.λ"'π,, eιφQαστL'|dq

xειñoνoψiee

/

Ι(αντ,

διαφωτιoτδg,

µπαqοπ),

αλλ&

επειδη

τηq

µoιcΙζεL

στo

ττLo oυoιδδεg

τηq

στoιχεio: oι αQχεζ

πoυ

διθπoυν

την

ι}υ1η

(εoωτεñιπδτητα, αqνητιπδτητα,

1ñδνoq)

εlναι

πoινθg

µε

αυτθq

τηζ

µoυσι]4ηq, η

µo,oιπη

ε[ναι

θα

λεγαµε

τηζ

ψυχηζ.

Σηµαντιπη

επloηc

ε[ναι

η

παQατηQηση

τoυ

XεγNελ

δτι

αντιπε[µενo

τηζ

µoυσι14Iζ

δεν

ε[ναι

η

eξωτeñmη

µoQφη

η

η

υλιπη

εoωτεñιπδ1ητα,

η

ηγητtNη

nΦ,χη,,

o

τgδπoq

πoυ

η1εi η

αντιχειµενιπη πqαyψατιι6τητα,

αλλcil

.

Αυτδ

απoτñθπει

τη

µoυσι],(η

απδ

τo να

βιΙζει

oτδyo

τηζ

τη µiµηoη

τηq

εξωτεqιxηe

φυoξG

oτη

δq&oη

η

την

ηxηση

τrlq' H

αξi.α

τηq αντιθθτωq

πqooµετñciταL

στo

Nατα

πδoo

.

Αν

αναλoγιoτoδµε

δτι oτδyoζ

τoυ

ανθqδπινoυ

βloυ

)4αL τηe ιoτoqlαq

oδµφωνα

µε

την εγελιανη ιδεαλιoτιπη

φιλoooφiα

εlναι

αυτη απqιβδq

η

απελευθθñωoη

απδ

τα

δεoµci

τηq φδoηe,

η

αληθινη πυqιciqxηoη

τηe

µθo,

απ6

την απoµ&πñυνoη

απδ

την lιαταoταoη

µiµηoηs

τηζ

πQoζ

την

πατεδθυνoη

τηζ

ιδ αg

τξG,

δηλ.

τηζ yυdoηe,

πoυ πqoδπoθdτει

oυνειδητoπoiηoη

ιtαt

αναπτυξη

τηs

ανθqδπινηζ

εoωτεñιπδτηταq,

τδτε

αντιλαµβανδµαoτε

την

αξi.α

πoυ παlgνει

η µoυoιπη

ωg

παλλιτεyνtπη


32/137

-L"

δπφqαoη

τηζ

εσωτεQιNδτηταq

αυτηζ'

Αυτo

rΙλλωoτε

oηµαiνει

y(αL

o

τlτλοg

τηζ

παqoδoαg

ενδτηταq

(η

µoυoιπη

υπδ απδλυτεg

ιδεαλιoτιπεq

πgoδπoθθoειq>. Eπιπλθoν

o

παñαποiνω

πεñιoñιoµδq

θlγει

'|αL

τo

πqoβληµα

τoυ

πñoyñdµµατoζ

στη

µoυoιπη,

δπoυ

ναι

µεν

απoτελεl

δυυατdτητα

τηe

µoυσι],ιηζ

να

απoδiδet

ηyητtτια

εξωτεqιπci

γεγoνδτα η

αλληλoυxiα

γεγoνδτOV,

71

αιoΘητοιi1ωoτδoo νoµιµδτητα

)4αL

αξLα

αυτηe

τηζ

δυνατoτηταq

τiθεται

υπδ

εqδτηµα.

Στη

νεδτεqη

µoυoιπη

αιoΘητιιη'

µoυoιπoλδγoι

δπωq

o

Ι(ωνoταντiνoq

Φλδgoq

υπooτηqiζoυν

τη

δυνατδτητα

1ΛαL

τη νoµιµoπo'tηoη

τηζ

µoυσιχΙζ

να

επφq&ζει

αυτδ πoυ

απο,ιαχe|ι εoωτεñιxd

πñdyñαµµα, δηλ.

νoηµατoδoτηµενεq

αλληλoυxlεq

Qυ1oλoγιπδν,ιαταoτ&oεων

παι

βιωµciτων

τoυ

oυνθθτη.

H

παqατηQηση

δτt

oτη

µoυoιπη

xαταñγεiται

η

διciπñιoη

µεταξυ

υπoπειµθνoυ

1ΛαL

αντιxειµδνoυ

εlναι

εξαιñετιNα

oηψαντtlιi1δ1ι

µoνo

απδ

µoυoιπoλoγιπη,

αλλ& Nαt απδ

φιλoooφιNη

ciπoιpη.

EπφñrΙζει

δε πεñαιτθñω

14αL

τη διαδεδoµδνη

πioτη τηζ

eττoηhe

δτι

η

αµoιβαlα

απoξδνωoη

υπoNειµδνoυ

τ|α"L

αντιπειµδνoυ

µπoqεl να

αqθεl µε

τo

να

εισχωQηoει

o

ciνθñωπog

µθoω

τoυ θυµιπoδ τoυ στην εoωτεñιπη

ιpυxη

των αντιπειµθνων.

FΙ

cΙñoη αυτη oηµατoδoτε[, εδq δνα

βαθµo βεβαια,

την πεqlφηµη

unio

mystica,

την

dνωoη

τoυ ανθñδπoυ

µε

τoν

πδoµo

oτo επLτιeντQo

τηζ

oυναιoθηµατtιηg

παñδι&g.

To

τboo ωoτδoo

διαφoñoπoιoδνται

oι

εγελιανθq

παñαδo1θq απδ τη

µυστι]4ιoτmi1

χαL

αναy|αινιoµθνα

ñoµαντιπη

πi"oτη, εlναι

θδµα πoυ

δεν

µπoñoδµε

να

εξετ&ooυµε εδδ.

Eντoδτoιq

o

εγελιανδq αυτδq

ιo1υñιoµδc µπoqεi να

αντιπαQαβληθεl

µε

επε[νoυζ

τoυ

Σδπενx&oυεñ πoυ θα εξεταooυµε

στην

επδµενη ενδτητα.

FΙ

αντιπαñαβoλη

αυτη

θα

απoπαλδ(,lει

ctλλωoτε

oηµεiα

ενδτηταg τoυ

oυνoλιπoδ

µoυσι],ιoφ

ιλoooφιxoδ

πño

βλη

µατιoµoδ.


33/137

-2s

To

πεiµενo τoυ Χεγπελ

για

τη

µoυoιπη xωq[ζεται,

για

λδγoυq

συστηµατιxηe

oυνθπειαζ,

σε

τqεig

µεγ&λεq

ενδτητεq,9.

Στην

πqδτη,

loωq

την πεQισσδτεño

φιλoooφιxη,

πoυ oνoµrΙζεται

,

o

Χθγπελ

oυγπglνει

τη

ψoυσLnη

µε

τιζ

υπδλoιπεq

τδ1νεq

τδoo

ωζ

πQoζ

τo

υλιπδ,

δoo τιαι

ωζ πQoζ

τη

µoQφη

πoυ

δ[νει

η ψoυotlιη

oτo

πνευµατιNδ

πεqιε1δµενo

πoυ

αναλαµβcΙνει.

Mε

την

αñxιτεxτοvικη

η

µoυoιNη

διαφθqει

qιζιπ&

ωE

πQos

τo

υ}uιNδ:

βαgειrΙ

πετqδδηs

δλη

για

τη

µiα,

&υλoq

ηχoζ για

την

ciιλλη.

Ωoτδoo

παL

oL

δδo

τδxνεq

δεν

δανεΙ,ζoνται

τιg

µoñφθg

τoυq

απδ

τoν

εξωτεñιιδ

Nδoψo'

αλλcΙ

τtg

επιvooiz: oι

µοñφθq

τoυζ εt,ναι

nατeξoyην

ανθgδπινα

,ιαταoιευασµατα,

πñoΤδντα

τηζ

ανθñδπινηg

διανοιαg

βerstand).

Ιζαι

oι

δδo

τθ1νεq

απδ την

rΙλλη

ανταπoπñlνoνται

σe

nατηyoñlεq

τηe

δι&νoιαq

δπωq

η

αυµµετñlα,

η

ευñυθµiα'

η

ιαοññοπiα

'(.o''t''

ενδ στη

β.ioη

τηζ oñγ&νωoηζ

τoυ

υλιπoδ

τoυζ

υπιΙñ1oυν

πoooτmbg oxθoειg.

Ωoτδoo o

Xθγπελ

επιoηµα[νει

δτι

η

παñoυolα

τoυ

(αQχιτeπτoνt,ιoil>

oτoιxεioυ

στη

µoυoιNη

υπciñ1ει

µδνo

πñoπειµθνoυ

να

υπooτηñ[ζει

την

εoωτεñιxη

εχφQαστιχδτητα

τηζ

µoυoιπηG,

την εχφQαoτιlιi1

τηg

ελευθεq[α,

παι

δεν

µπoqεl

να

γlνεται

αυτooNoπδq'

o

Χθγπελ παñoµoι&ζει

την

παχα επεξεgγαoµθνη &λλα

ανΘχφQαστt,ιη

ψoυoιNη

µε

αñxιτεNτoνιlηδ


34/137

-Qq-

^.Ι

(πoλυφωνιxδν πυñlωq),

τιg

θεωñεi

ωoτδoo

ανα^|"}ηαστ'Lτ|rΙ

πατδτεñεζ

ωζ

πQoζ τo oτ6yo αυτδ,

nατασιeυαoµdνεq

quasi

αñyιτειτoνtπα

(


35/137

-bo-

Mε

τη δηλωoη

τoυ αυτη

o Χδγπελ

δε[xνει

δυo

πqciγµατα:

α) δτι

η

ιδιδτητ& τoυ ωζ

τoν

.ιαΘιoτα

µciλλoν

θναν

απλδ

µελωδιoτη

(αq

µη,

πo�

aesthetics and philosophy of music

Documents