213 gim051

T.C.MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

MEGEP(MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN

GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

GRAFİK VE FOTOĞRAF

İÇ MEKÂNDA (STÜDYO DIŞI) FOTOĞRAFÇEKİMİ

ANKARA, 2009

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller;

Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararıile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeliolarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretimprogramlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelikgeliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır).

Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeyerehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmekve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarındauygulanmaya başlanmıştır.

Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliğikazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılmasıönerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.

Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine meslekiyeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerindenulaşabilirler.

Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.

Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığındasatılamaz.

i

AÇIKLAMALAR ....................................................................................................................iiGİRİŞ .......................................................................................................................................1ÖĞRENME FAALİYETİ–1 ....................................................................................................31. İÇ MEKÂNDA FOTOĞRAF ÇEKİMİ ...............................................................................3

1.1. Tanımı, Önemi ve Özellikleri ....................................................................................... 31.2. Çekim Öncesi Yapılması Gereken Hazırlıklar.............................................................. 4

1.2.1. Mekânın Düzenlenmesi ......................................................................................... 51.2.2. Konuyla İlgili Hazırlık ve Düzenlemeler............................................................... 9

1.3. Çekim Araçlarının Ayarlanması ................................................................................. 131.4. Çekim İçin Gerekli Araç Gereçlerin Çekim Ortamına Nakledilmesinde DikkatEdilmesi Gereken Noktalar................................................................................................ 14UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 15ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 16

ÖĞRENME FAALİYETİ–2 ..................................................................................................172. İÇ MEKANDA FOTOĞRAF ÇEKERKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENNOKTALAR.......................................................................................................................... 17

2.1. Parasoleyler ve Işık Kesiciler...................................................................................... 182.2. Ters ışık çekiminde dikkat edilmesi gereken noktalar ................................................19

2.2.1. Ters Işıkta Fotoğraf Çekimi................................................................................. 192.2.2. Siluet Fotoğrafı Çekme........................................................................................ 20

2.3. Farklı stüdyo çekim örneklerinin incelenmesi ............................................................ 212.3.1. Hatalı Çekim Örnekleri........................................................................................ 212.3.2. Doğru çekim örnekleri ......................................................................................... 222.3.3. Farklı Işık Uygulamaları Örnekleri......................................................................232.3.4. Farklı Açı Uygulamaları Örnekleri......................................................................31

UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 35ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 36

ÖĞRENME FAALİYETİ–3 ..................................................................................................373. ÇEKİM SONRASI İŞLEMLERDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR.....37

3.1. Manuel Fotoğraf Makinelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar ......................... 373.1.1. Filmin Çıkartılarak Baskıya Verilmesi ................................................................ 373.1.2. Baskı Sonrası Fotoğrafların Kontrolü..................................................................38

3.2. Dijital Fotoğraf Makinelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar ........................... 383.2.1. Bellek Kartındaki Görüntülerin Bilgisayara Aktarılması ....................................393.2.2. Görüntülerin Kontrol Edilmesi ............................................................................40

3.3. Stüdyonun Temizlenmesi............................................................................................ 40UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 42ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 43

MODÜL DEĞERLENDİRME .............................................................................................. 44CEVAP ANAHTARLARI .....................................................................................................46KAYNAKÇA......................................................................................................................... 47

İÇİNDEKİLER

ii

AÇIKLAMALARKOD 213GIM051

ALAN Fotoğraf ve Grafik

DAL/MESLEK Fotoğraf Çekim Elemanı

MODÜLÜN ADI İç Mekânda (Stüdyo Dışı) Fotoğraf Çekimi

MODÜLÜN TANIMIStüdyo dışı iç mekânlarda tekniğine uygun fotoğraf çekimiiçin gerekli olan bilgi ve becerilerin kazandırıldığı öğrenmemateryalidir.

SÜRE 40/24

ÖN KOŞUL Ön koşulu yoktur.

YETERLİK Stüdyo dışı iç mekânda fotoğraf çekimi yapmak

MODÜLÜN AMACI

Genel Amaç

Stüdyo dışı iç mekânda tekniğine uygu fotoğrafçekebileceksiniz.

Amaçlar

1. Stüdyo dışı iç mekânda fotoğraf çekimi öncesi mekân vekonu için gerekli hazırlıkları eksiksiz yapabileceksiniz.

2. Stüdyo dışı iç mekânda çekilmiş farklı çekim örnekleriniinceleyerek doğru analiz edebileceksiniz.

3. Çekim sonrasında yapılması gereken işlemleri hatasızuygulayabileceksiniz.

EĞİTİM ÖĞRETİMORTAMLARI VEDONANIMLARI

Ortam: Stüdyo dışı her türlü iç mekân

Donanım: Fotoğraf makinesi, pozometre, ışık kaynakları, fonvb. araç gereçler bulunmalıdır.

ÖLÇME VEDEĞERLERDİRME

Modülün içinde yer alan her faaliyetten sonra verilen ölçmearaçları ile kendinizi değerlendireceksiniz.

Modül sonunda kazandığınız bilgi becerileri ölçmek amacıylaöğretmeniniz tarafından hazırlanacak ölçme araçları iledeğerlendireceksiniz.

AÇIKLAMALAR

1

GİRİŞ

Sevgili Öğrenci;

Fotoğraf sabır ve emek isteyen bir uğraştır. Çekim yaptığınız her çalışmada yaptığınızişe değer vermeniz, ayrıca çekimini yaptığınız kişilere de değer vermeniz gerekir. Fotoğrafçekmek sadece makinenin deklanşörüne basmak demek değildir. Öncelikle konuyubeynimizde canlandırmalıyız. Çektiğimiz her ne olursa olsun fotoğrafa duygu, anlamkatmalıyız. Konunun bizlere ilginç gelen farklı bulduğumuz yönlerini araştırdıktan sonradeklanşöre basmalıyız.

Tabii ki doğru ışığı, doğru açıyı, perspektifi keşfetmek, doğru anı hissetmek gerekir.Bunun için okumak, araştırmak, tarihimizi, sanat eserlerimizi bilmek, tüm kültürleri tanımak,gelenek, görenek, örf adetlerimizi bilmek, her şey hakkında bir fikir sahibi olmamızgerektiğini önemsemeniz gerekir.

Çekeceğimiz fotoğraflar her zaman dış ortamlarda değildir. Bazen iç mekânlarda dafotoğraf çekimleri yaparız. Bu durumda ışık ve makine ayarlarıyla ilgili farklı bir takımdüzenlemeleri yapmamız gerekir. Bu modülle iç (stüdyo dışı) mekânlarda fotoğraf çekimi ileilgili bilgi ve becerileri kazanacaksınız. Ancak deneyim kazanmak için uygulama yapmakzorunda olduğunuzu unutmayınız.

GİRİŞ

3

ÖĞRENME FAALİYETİ–1

Stüdyo dışı iç mekânda fotoğraf çekimi öncesi mekân ve konu için gerekli hazırlıklarıeksiksiz yapabileceksiniz.

Farklı iç mekânlarda ışık kaynaklarıyla ilgili gözlemlerde bulununuz. Bumekânda fotoğraf çekimi yapmak zorunda kalsaydınız hangi ayarlarla fotoğrafçekebileceğinizi not ediniz.

1. İÇ MEKÂNDA FOTOĞRAF ÇEKİMİ

1.1. Tanımı, Önemi ve Özellikleri

Sınıf, oda, çeşitli mimari yapıların içi, binaların içi vb. kapalı ortamlarda yapılanfotoğraf çekimleridir. İç mekânın genel görünümü, portre veya ürün fotoğrafları çekimi vb.iç mekânda gerçekleştirilen fotoğraf çekimlerine örnek olarak gösterilebilir.

Fotoğraf 1.1: İç mekânda fotoğraf çekimi

Fotoğraflar kapalı ortamda çekilecekse çoğu durumda yeterli ışık seviyesisağlanamadığından ışık takviyesi gerekmektedir, bu durumlarda yapay ışık kaynaklarındanyararlanırız.

Çektiğimiz fotoğrafların büyük bir kısmını iç mekânlarda gerçekleştiririz. Bu nedenledış mekân çekimlerine oranla makine ayarlarımızda ve kullanacağımız ekipmanlarda birtakım farklılıklar olacaktır. Her şeyden önce iç mekânlarda ışık kaynağı ile ilgili bilgilere


AMAÇ

ARAŞTIRMA

4

sahip olmalıyız. İç mekânda doğal ışık kaynaklarıyla bir aydınlanma olabileceği gibi yapayışık kaynakları kullanılarak bir aydınlatma da olabilir. Bu durumlarda ek ışık kaynaklarınaihtiyaç duyarız.

Büyük cisimlerin fotoğrafları çekilecekse çoğu zaman amatör fotoğraf makineleri ileiyi netice alınamamaktadır. Çünkü bu makinelerde duruma müdahale edebilme şansımızyoktur. Bu nedenle iç mekânlarda özellikle yapay ışık kaynaklarıyla bir çekim yapacaksakışığı ayarlayabileceğimiz bir makineyi tercih etmeliyiz.


1.2. Çekim Öncesi Yapılması Gereken Hazırlıklar

İç mekânda fotoğraf çekimi gerçekleştirmeden önce mutlaka çekim yapılacak alanındikkatli bir şekilde incelenmesi gerekir. Mümkünse çekime gidilmeden önce mekângörülmeli ve çekim için gerekli olan makine ve ekipmanlar belirlenmeli ve çekime uygunekipmanlarla gidilmelidir.

5

Genellikle cami, hamam, kilise vb. yapıların iç mekânlarında yeterli ışık olmaz. Bunedenle karanlık mekânlarda iyi performans sağlamak için tripot kullanmak gerekir. Mekândar ise geniş açılı fotoğraf makinesi kullanmak gerekir. Kimi yerlerde yakından fotoğrafçekme imkânı bulunamayabilir. Bu nedenle karanlık ortamda dahi iyi netice veren, hızlı,mümkünse hafif bir makineye ihtiyacımız vardır. Çekim yapılmadan önce çekim yapılacakkonu belirlenmeli, amaca en uygun makine seçimi yapılmalıdır.

Çekimler ister mekânda ister stüdyoda gerçekleştirilsin, iç çekimlerde de mümkünolduğunca doğal ışıktan yararlanılmalı. Doğrudan gelmeyen ve yumuşak bir pencere ışığı,portre çekimi yapıldığında hoş bir etki yapar. Tül perdeli bir pencereden sızan yanal ışık, bukonuda sıkça verilen bir örnektir. Mum ışığını, değişik bir tondaki portre çekimi içindenenebilir.

1.2.1. Mekânın Düzenlenmesi

Mekânda çekmek istediğiniz konu veya durumu belirledikten sonra ışık yönü tespitedilir ve gerektiğinde konuya uygun ışıklandırma yapılır.

Mekânın hazırlanması: Bulunduğumuz mekânın çekilecek konuya uygun birbiçimde düzenlenmesi gerekir. Bu nedenle öncelikle bir kompozisyon tasarlanır.Kompozisyonu bozan unsurlar mümkünse çekim ortamından uzaklaştırılmalıdır.Eğer çekim ortamından uzaklaştırılamıyorsa ve kompozisyonu engelleyen birdurumdaysa kompozisyon ya farklı bakış açılarıyla yaratılmaya çalışılmalı ya dafarklı kompozisyonlar düşünülmelidir.

Konu çekiminde kullanılacak ışık kaynaklarının düzenlemesi yapılır. Çekime hazırhâle getirilir. Bunun için öncelikle ortam ışığı gözden geçirilmeli, ek ışık kaynağına ihtiyaçduyulup duyulmayacağına karar verilmelidir.

Mimari fotoğrafçılığında temel öğelerden biri orijinalliktir. Çekilen fotoğraflarınözgün ve kendine has bir karakteri olmalıdır. Yapılan çalışmanın heyecan verici vediğerlerinden ön plana çıkan bir yanı olmalıdır.

6


Fonun hazırlanması: Çekmeye karar verilen konuya uygun fon araştırılır. Buduvarın kendi dokusu olabilir, çeşitli kumaşlarla veya kartonla konuya uygunrenk ve dokusuna göre uygun fon kullanılabilir. Kullanılan fonun konuyu önplana çıkarmasına dikkat edilmelidir. Konunun etkisini dağıtmamalıdır.

Çekeceğimiz konunun arkasına veya altına;derinliği olan, üç boyutlu ve dikkat çekicietkiler yaratmak amacıyla kâğıt, plastik ve kumaş malzemelerden üretilen, üzerlerine çizilengrafik ve resimler ile farklı ortamlar yaratan fonlar oluşturulur. Daha yaratıcı çekimleryapabilmek amacıyla özellikle reklam çalışmalarında sıkça kullanılırlar.

İnsan unsuru ile çalışırken ten renginin doğru olarak algılanması veya ön planaçıkarılması amacıyla fon, ten renginden koyu tutulur. Sürekliliği sağlamak amacıyla motorlave uzaktan kumandayla inip kalkan fonlar da üretilmiştir.

Bu kullanılan fonlara ışık vererek efektler yapma imkânı da vardır. Işığı yansıtmayanözel malzemelerden üretilirler ve parlamazlar. Bu nedenle ışık yapımındaki en önemlifaktörlerden olan fonu değiştirerek çalışmalara sürat kazandırır, estetik katarız.

Malzemelerin hazırlanması: Çalışmalar sırasında işimizi kolaylaştırmakamacıyla bazı aksesuarlara ihtiyaç duyarız. Mutlaka kullanmamız gerekenaksesuarları anımızda bulundurmamız gerekir.

Işık ölçücüler, fotoğraf makinesi destekleri (tripod, monopod, el tutucuları vb.),otomatik deklanşörler, motorlu film sarıcılar, hacimli film magazinleri, objektifler, filtresistemleri, fotoğraf makinesi bakım ve temizliği için çeşitli gereçler, flaşlar, ışık kaynakları,

7

fotoğraf çantaları, arşivleme malzemeleri bir fotoğrafçının gereksinim duyabileceğiekipmanlar arasında sayılabilirler.

Fotoğraf 1.4: Üç ayak kafaları

Stüdyo dışında belirlediğimiz herhangi bir mekânda gerekli olan bu malzemeler,çekim amacına uygun olarak düzenlenir, çekim esnasında kullanılabilecek şekilde hazırlanır.

Aydınlatmaların yapılması: Bir görüntünün kaydedilmesi sırasında ışığıngereken teknik ve psikolojik etkileri sağlayabilmesi amacıyla kontrol edilmesigerekmektedir. Işığın kontrol için bir çok yöntem geliştirilmiştir.

Fotoğraf 1.5: Konunun aydınlatılması

8

İç mekânların fotoğrafını çekerken ışık pencereden ya da kapı aralığından geliyorsamakinenize ISO 400 gibi orta hızlı film takmalısınız. Tabii ki ilave ışık ya da makineyi birüçayağın üstüne yerleştirerek yavaş bir enstantene kullanabilirsiniz. Loş ışıklı iç mekânlarda,kompakt makinelerin vizörleri nispeten daha parlak bir görüntü verirler. Böylece netlik ayarıkolaylaşır. Bu da onların SLR’lere göre bir üstünlüğüdür.

İç mekânları çekerken iki türlü temel yaklaşım arasında bir seçim yapmak gerekir. Yakapılardan, pencerelerden gelen ya da evin mevcut ışıklarıyla yetinmek, ya da flaş, stüdyoışığı gibi ek yapay ışık kullanmaktır.

Makinenin ve çekim açılarının ayarlanması: Gerekli ekipmanlar hazırlanır.Konu tespit edildikten sonra konuya uygun çekim açısı araştırılır. Çekiminamacına uygun ışık yönü tespit edilir.

İç mekân çekimleri için yanınızda 10–20 mm arası geniş açılı ve 17-70 mm odaklıortalama bir zoom objektif bulundurmanız gerekir. Geniş açılı objektiflerin kadraja girenyakın objeleri ön plana çıkaracağını, uzak objeleri ise arka plana iteceğini, dolayısıylafotoğrafın amacını değiştirebileceğini unutmamalısınız. Böyle durumlarda gerekirsefotoğrafın ışık, renk ve kontrastlık gibi diğer ölçüleriyle oynamalı veya çekeceğiniz çoksayıda farklı fotoğraftan amacınıza uygun görüntüleri seçmelisiniz.

Fotoğraf 1.6: Fotoğrafta orantı

Örneğin Fotoğraf 1.6’daki konu geniş açıyla çekilseydi su şişesi şu an olduğundan çokdaha abartılı görünecekti.

İç mekânlarda genellikle yapay ışık kullanılmaktadır. Yapay ışık, çeşitli yollarla eldeedilen ışıktır. Örneğin her türlü lamba, flaş gibi ışık kaynakları bu gruba girer. Eğer ışığınmiktarı sabit ve fotoğraf için uygunsa yapay ışık kaynaklarından kusursuz bir renk veparlaklık elde edebilirsiniz. Bu yönüyle doğal ışığa göre yapay ışık daha çok tercih edilebilir.

Dijital makine ile çekim yaparken beyaz ayarı (white balance) yapmayı unutmayınız.

Gerekirse Fotoğraf Makinesi Ayarları modulünde ilgili bölümü tekrar ediniz.

9

1.2.2. Konuyla İlgili Hazırlık ve Düzenlemeler

Konuyla ilgili hazırlık ve düzenlemeler çerçevesinde ağıdaki işlemler uygulanmalıdır.

Konunun hazırlanması

İç mekân fotoğrafları hem gece hem de gündüz çekimleriyle ilgilidir. İç mekândafotoğrafçı için önemli olan ışığın geliş yönü, yapay ışığın türü ve kapı-pencere gibi doğal ışıkgeçen yerlerin büyüklük ve yakınlık durumlarıdır. İç mekânlarda çekilen fotoğrafları önemliölçüde etkileyen bu faktörlere dikkat etmelisiniz.

Özellikle iç mekânda portre ve ürün fotoğrafı çekiyorsanız ışığın geliş açısı ve türüdaha da önemli olacaktır. Portre fotoğraflarında yüzdeki çizgiler ve hatlar vurgulamakistenirse sert, istenmezse yumuşak bir aydınlatmayı ve ışığın tercih edilmesi uygun olacaktır.

Portre fotoğrafların en önemli yanı modelin duygularını, kişiliğini vurgulaması, kişihakkında yeterli bilgiyi verebilmesidir. Bunu aktaramayan bir çekim, vesikalık birfotoğraftan öteye gidemeyecektir.

Fotoğraf 1.7: Portre fotoğrafı

Karede uyuma dikkat edilmeli, fotoğrafa güç katmak için sıra dışı farklı açılardenenmelidir. Netlik ve arka plan, çekim başarısının diğer önemli unsurlarıdır. Gözlerinnetliğini sağladığınızda başarılı bir kare için önemli bir ölçütü halletmiş olursunuz. Arkaplanın bulanıklaşması konunuzun önemini artıracaktır.

Yüz ifadesi ve hatlar gibi yakın çekim gerektiren durumlarda bu noktalara dikkatedilmesi gerekir. Bu tür çekimlerde geniş açı objektifler tercih edilmez. Orta-tele objektiflerdaha doğru tercih olacaktır. Arka planın sadeliği portre çekimlerde önem verilmesi gerekenbir başka unsurdur. Karışık, ilgiyi başka yöne çeken, parlak ve çok renkli arka planlardankaçınılmalıdır. Portre fotoğraflarda mümkün olduğunca açık diyafram kullanarak, arkaplanın flu olmasının sağlanması çoğunlukla bu etkiyi verir.

Kendinizi kısıtlamayın! Krema sıkan bir aşçının eli, yüzün bir kısmı, sadece baş veyabütün vücudu kareye alan başarılı çekimler için denemeler yapmaktan kaçınmayın. Kişileri

10

yaptıkları işin veya kullandıkları makinenin başında çekmek de daha iyi anlatımlar içinyardımcı olacaktır

Konunun yerleştirilmesi

Bir fotoğrafçı için iç mekânlarda fotoğraf çekimi dış mekânlara oranla zamanaçısından daha rahattır. Kompozisyon oluştururken objeleri istediğiniz biçimde yerleştirerekher defasında ışıkları ayarlayıp kompozisyonu vizörden kontrol etme şansına sahipolursunuz. Bu tür çalışmalar genellikle tripot (bir üçayak- sehpa) gerektirir.

Öncelikle çekim yapılacak olan mekân dikkatli bir şekilde incelenmelidir. Kadrajadâhil edilecek ve ayıklanacak objeler belirlenmelidir. Işığın geliş açısı incelenerek gerekirseyapay ışık kaynaklarının hangileri olacağı ve bu ışıkların yerleştireceği uygun konumlarbelirlenmelidir. Amacımızı tekrar gözden geçirerek kadrajımıza karar verelim.

Konunun aydınlatılması

İç mekânlar, uygun ışık ve bakış açısı bulmada dış ortamlara göre daha zor vekısıtlayıcıdır. İç mekânın gözle görünüşüyle fotoğraftaki görüntüsü arasında bazen belirginfarklar oluşur. Işığın az olduğu bir yerde, gözün kolayca algıladığı bir ayrıntıyı film yüzeyigöremeyebilir. İç mekândaki ışık koşullarını değerlendirmek özel bir dikkat ister. Bu türortamlardaki ışık düzeyi, bazı filmler veya ASA değerleri için yetersiz olabilir; bu da, yüksekkontrast ve çekim zorluğu demektir.

İç mekânların çoğu pencere ya da kapıdan gelen, farklı mevsimlerde, farklı havakoşullarında, gün boyunca oranı ve özellikleri değişen doğal ışıkla aydınlanır. İç mekânlardagün ışığı ya da yapay ışıkla çekim yapabilirsiniz; ancak her iki durumda da kontrast yüksekolur. Makinenin çekim açısını değiştirmek ya da dereceli degrade filtre kullanmak kontrastdengesini bir ölçüde düzeltebilir. Pencere önündeki portrede kontrast dengesine dikkatediniz.

Konrast dengesini düzeltmek için ek aydınlatma yapılıyorsa oranını dikkatliayarlamak gerekir; aşırı aydınlanma iç mekânın atmosferik özelliklerine zarar verebilir

Fotoğraf 1.8: İç mekânda çekim çalışması

11

İç mekân çekimlerinde, gün ışığı ile yapay aydınlatma bir arada kullanıldığında renksıcaklığının nasıl harmanlandığına dikkat etmek gerekir. Böyle bir durumda, renkli bir günışığı film tercih edilmişse 30 magenta filtre kullanmak renk dengesini düzeltebilir.

Fotoğraf 1.9: İç mekân çekimi

Yukarıdaki stüdyo fotoğrafını ışık ve flaş kullanımı bakımından dikkatlice inceleyiniz.

Renkli fotoğrafta az ışıklılık sorunlarından kaçınmak için, tungsten filmleri kullanmakiyi bir seçim olur; 85 B filtre, tungsten filmi gün ışığını dengeler. Dijital çekimlerde ise hiçfiltre kullanılmadan beyaz ayarı ile renk sapmaları dengelenip düzeltilebilinir.

İç mekân çekimlerinde özellikle diyafram kısarak net alan derinliğini artırmakgerektiğinde çoğu zaman tek çare tripod kullanmaktır.

Fotoğrafçılar müdahale edemedikleri iç mekânlarda mevcut ışıkla çekim yapmakzorundadır. Örneğin restoran, eğlence mekânları, toplantı ve düğün salonları gibi alanlarböyledir. Belirtilen ortamlara benzer yerlerde kadraja parlak ışıklı yüzeylerin girmemesinedikkat edin. Bu tür cisimler ve ışıklar pozometreyi yanıltacağından hatalı poz değerleri ileçekim yapmanıza neden olur. Eğer bu ışıkları kadraja almak zorunda kalırsanız ana konuyadüşen ışık oranına eş bir diyafram veya enstantane değerini manuel olarak ayarlayın. Birbaşka pratik yol ise otomatik modlarda ışık ölçümünü obje üzerine düşen ışıktan yapıp pozsabitleme tuşuna basın ve fotoğrafınızı istediğiniz kadrajla çekin.

1 Eotoğrafta pencere ve güneş ışığı çok yeraldığından kontrast

2. Fotoğraf normal çıkmış

Fotoğraf 1.10

12

Konu flaşla aydınlatıldığında fon çok ışıklı değilse yakın olan cisimlerdeki aşırıparlama, arkaya doğru uzanan sert gölgelere neden olur.

Fotoğraf 1.11: İç mekân çekimi örnekleri

Soldaki fotoğrafta önde oluşan parlamanın uzaklaştıkça azaldığını ana objenin isespotla aydınlandığını, sağdakinde ise flaş kullanılmadığı görüyoruz. Oysa 1. fotoğraf flaşsız,2. fotoğraf flaşlı çekilebilirdi.

Parlama ve gölgelerin fotoğrafınıza katkısı yoksa eğer flaş ışığının önüne beyaz veince bir kumaş veya hazır difüzyonlar kullanarak bu sert ışığı yumuşatın. Üstteki ikifotoğrafın da bu yönteme çok uygun olduğunu söyleyebiliriz.

Flaş sektirme yöntemiyle çekim yapma

İç çekimlerinizde kullandığınız flaş oynar başlıklı ise flaşın yönünü yukarıya ya dayana çevirip tavandan veya duvardan sıçratma yaparak da ışığı konuya yöneltebilirsiniz. Flaşsıçratma veya flaş sektirme denilen bu tekniği hem iç hem de dış çekimlerinizde konuboyuna uygun beyaz bir kartonla da kullanabilirsiniz. Flaş sektirme tekniğinde ışık teknoktadan değil de geniş bir yüzeyden yayıldığı için mekânın tümü eşit orandaaydınlatılabilir.

Bu yöntemi kullanırken iki kurala dikkat etmeniz gerekir: Birinci kural, sıçratmayapılan yüzeyin rengi beyaz değil ise mevcut renk fotoğrafın tamamına hâkim olur. İkincikural ise flaş ışığı mekânın büyüklüğüne, yüzey parlaklığına, rengine, tavan yüksekliği veyaduvar uzaklığına bağlı olarak arttırılmazsa konu yeterince aydınlatılamaz. Bu teknikle ilgilidenemeler yaparak deneyim kazanmaya çalışınız.

Şekil 1.1: Sekme flaş kullanımı

13

Eğer flaşınızın uzatma kordonu veya uzaktan kumandası varsa flaşı fotoğrafmakinesinden ayırıp farklı noktalara yerleştirerek kullanabilirsiniz. Bu yöntem stillife, portreve mekân fotoğrafları için uygun bir çalışma şeklidir. Diğer bir yöntem ise iki flaş ünitesiyleçalışmaktır. Büyük olan flaşı sıçratma yaparak kullanırsınız ve diğer flaşı direkt konuyayöneltirsiniz. Burada doğabilecek problem tavanın çok yüksek olması veya reflekte yapmasıiçin uygun bir satıh olmamasıdır. Fakat her şeye rağmen iki flaş ünitesi ile çalışmak dahafazla aydınlanmayı sağlar.

Fotoğraf 1.12: İç mekânda çekim çalışması

1 ve 2. fotoğrafta konumun uygun, mekânın geniş, tavanın yüksek ve renkli olmasısekmeyi gereksiz kılıyor. 3. fotoğrafta flaşın nasıl kullanıldığını siz söyleyin.

1.3. Çekim Araçlarının Ayarlanması

Çekim araçlarını ayarlarken şu hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir:

Çekim amacına uygun olarak fotoğraf makinesinin yerinin ayarlanmasına dikkatedilmelidir. Tripot kullanmaya özen gösterilmelidir.

Mekândan içeri ışık sızıyorsa ya da mekânla birlikte dışarıdaki manzarada görülmekisteniyorsa içeride de dışarısı kadar ışık gerekmektedir. Bu nedenle ışık kaynaklarındanfaydalanırız.

Işık yerleştirilirken ya da planlanırken ışık kadar gölgelerin bırakılması da fotoğrafıçekilecek konuyu objeyi anlamlandıracaktır.

Mekân çekimlerinde genellikle doğal ışık tercih edilir. Konuyu, pencere vs. gibiyere ışığın konuya düşmesine göre yerleştirebilirsiniz.

Mekândaki ya da objedeki koyu tonlarla açık tonlar aynı ışığa gereksinimduymayacaklarından, koyu tonlara daha fazla ışık düşecek şekilde paraflaşlar ölçümüyapılarak dengelenmelidir.

Gerek duyduğunuz noktalara ya da genel bir ışık sistemi kurularak mekânauygun tonlarda ışık elde etmekte yarar vardır.

14

Geniş açılı bir makine, iç mekân çekiminde daha iyi etki verecektir. Tabi mekân darise geniş açı sorununu çözecektir.

Pencere varsa pencereden direkt ya da süzülerek gelen ışıkta çekim yapabilirsiniz.

Mekânda, mimari çekimlerde genelde körüklü perspektifinde düzeltilebildiğimakineler tercih edilir.

Dijital laika marka makinelerde de bilgisayar desteği ile geliştirilmiştir.

Mekânla birlikte dışarıdaki manzara vs. ayrıntıları görmek amaçlanırsa o anlamdaışığın dışarıdaki kadar içeride de güçlendirilmesi önemlidir.

Karanlık mekânlarda çekim yapmak için öncelikle flaşa ihtiyaç varıdır. Flaşmesafeleri yeterli olan fotoğraf makinelerini ya da ihtiyaç olursa ekstra flaştakılabilen fotoğraf makinelerini tercih etmek daha doğru olacaktır. Ayrıcaalacağınız fotoğraf makinesinde, loş ortamlarda odaklamayı kolaylaştıracak otofokus asistan ışığının (AF Assist Light/Beam) olmasına dikkat edilmelidir.

İç mekân çekimlerinde netliği manuel yapmak daha iyi sonuç verir

1.4. Çekim İçin Gerekli Araç Gereçlerin Çekim OrtamınaNakledilmesinde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

Fotoğraf araç ve gereçleri darbe, sarsıntı, nemli ortamlardan uzak bir şekildenakledilmelidir. Çekim ortamına çekim için gerekli olan araç ve gereçleri naklederken dikkatedilmesi gereken noktaları şöyle sıralayabiliriz:

Malzemelerin sarsılmamasına özen gösterilmelidir.

Özellikle objektiflerin nakil esnasında çok dikkatli taşınması gerekir.

Nemli ve ıslak ortamlardan uzak tutulmalıdır.

Malzemelerin korunaklı olarak çantalarında taşınmasına dikkat edilmelidir.

Işıkların çekim için taşınmaları öncesinde soğumaya terk edilip soğutulduktansonra taşınmalıdır.

Çekim öncesi araçlar kurulduktan sonra da bir süre ısınması beklenmelidir.

15

UYGULAMA FAALİYETİ

İşlem Basamakları Öneriler

Çekim yapılacak mekânın çekim öncesişartlarını kontrol ediniz.

Özellikle ışık açısından kontrol ediniz.

Gerekli düzenlemeyi yapınız ( boya,temizlik, elektrik sistemi, çekimiengelleyecek ışık, ısı ve diğer etkenler).

Gerekirse profesyonel çalışanlardanyardım alınız.

Düzenleme sonrası çekim şartlarınauygunluğunu kontrol ediniz.

Çekim kompozisyonu açısından kontrolediniz.

Işık, makine, fon ekipmanlarınıbelirleyiniz.

Çekim ortamının şartlarını dikkate alınız.

Işık, makine ve fon sistemini korumaçanta ve kılıflarına yerleştirerektoplayınız.

Dikkatli olunuz.

Yardımcı alet edevat çantalarını veelektrik uzatma kablolarını, yedeksigortaları hazırlayınız.

Eksik malzeme kalmaması için dikkatliolunuz.

Toplanan çanta ve ekipmanın adetlerininot ediniz.

Dikkatli olunuz.

Güvenli nakliyat araçları ve sigortaişlemleri ile çekim ekipmanlarınıstüdyoya geri taşıdınız mı?

Dikkatli olunuz.

Nakledilen çanta ve ekipmanlarınadetlerini ve durumlarını kontrol ediniz.

Dikkatli olunuz.

Ürünün/ konunun çekiminin yapılacağıen uygun yeri belirleyerek fon sisteminikurunuz.

Fonun iç mekâna uygun olmasına özengösterin.

Işık sistemini kurunuz ve aydınlatmadüzenine göre yerleştiriniz.

Dikkatli olunuz.

Ürünü/ konuyu fon önüne veya üstüneyerleştiriniz.

Kompozisyonu bozan herhangi birunsurun kadraja girmeyeceğinden eminolunuz.

Makine ve tripod düzenini çekimnoktasına yerleştiriniz.

En uygun açıyı seçiniz.


16

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Bu faaliyette kazandığınız bilgi ve becerileri ölçünüz.

Aşağıda verilen cümleler doğru ise (D), yanlı ise (Y) yazınız.

1. (…) İç mekân çekimlerinde alan dar ise geniş açılı fotoğraf makinesi kullanılır.

2. (…) Mekândan içeri ışık sızıyorsa ya da mekânla birlikte dışarıdaki manzara dagörülmek isteniyorsa içeride de dışarısı kadar ışık gerekmektedir. Bu nedenle ışıkkaynaklarından faydalanırız.

3. (…) İç mekânda pencere varsa pencereden direkt gelen ya da süzülerek gelen ışıktaçekim yapılamaz.

4. (…) Çekim öncesi çekim araçları ısıtılmadan taşınmaz.

5. (…) Mekânda mimari çekimlerde genelde körüklü perspektifinde düzeltilebildiğimakineler tercih edilir.

DEĞERLENDİRME

Verdiğiniz cevaplarınızda ‘‘hayır’’ seçeneği işaretli ise faaliyete dönerek tekrar ediniz.

Cevaplarınızın tümü ‘‘evet’’ ise bir sonraki faaliyete geçebilirsiniz


17


Stüdyo dışı iç mekânda çekilmiş farklı çekim örneklerini inceleyerek doğru analizedebileceksiniz.

Çevrenizde tarihi dokusu olan yapı varsa bu yapının iç mekân çekimini yapınız.

2. İÇ MEKANDA FOTOĞRAF ÇEKERKENDİKKAT EDİLMESİ GEREKEN

NOKTALAR

İç mekânlarda ışık, çoğunlukla az olduğundan, fotoğraf çekmek zordur. Doğal ışık,çoğu suni ışıktan çok daha parlak olduğundan, kapalı mekânlarda insan fotoğrafı çekerkenkuzeye bakan bir pencereden (ya da güneş ışığını doğrudan almayan herhangi birpencereden) ışığı almak, fotoğraflarınızda genellikle en iyi sonucu verir. Yumuşak vedoğrudan gelmeyen pencere ışığı, insan fotoğrafları çekmek için uygundur. Yüzün pencereyedönük olmayan kısmı çok karanlık ise çektiğiniz kişinin yerini ya da kendi konumunuzudeğiştirerek yüzün daha fazla kısmının ışık almasını sağlayın. Loş pencere ışığı, obtüratöründaha düşük hızla kapanmasına yol açacağından, fotoğraf makinenizi oynatmamaya dikkatedin ya da üçayak kullanın.

Masa ve tavan lambaları, insan fotoğrafı için genellikle uygun ışık yaratmaz. Bunlarıkullanmaktan kaçının. Flaş ya da pencere ışığını tercih edin. Kullanmak zorundaysanız damakinenizi oynatmamaya dikkat edin ya da üçayak kullanın.

Tungsten, en fazla ortamlarda kullanılan aydınlatma kaynağıdır. Tungsten ileaydınlatılmış bir konuyu ya da bir mekânı, gün ışığı filmi ile (Daylight) çekersek sarı-turuncu baskın rengin fotoğraf üzerinde hakim olduğu görülür. Bu durumu önlemenin enbasit yolu bu ışık şartları altında çalışırken tungsten film kaynağını kullanmaktır.

Fluoresan ampuller, spectrum yeşil bandını kullandığı için gözlerimiz bunları beyazolarak algılamalarına rağmen, filmde yeşil baskın rengin ortaya çıkmasına neden olur. Bunuyok edecek tek renk magentadır. Yani magenta renkt filtreler kullanılmalıdır.

Kendinden flaşlı bir makine, kapalı mekânda insan fotoğrafı çekmek çok iyi sonuçverir; ancak, portreye uygun değildir. Portre çekimi için, pencere ışığı kullanılmalı.


AMAÇ

ARAŞTIRMA

18

İnsanların kapalı mekânda fotoğraflarını çekerken, aşağıdaki ipuçlarına dikkat edilmeli:Çektiğiniz insanı, fotoğrafı makinenin flaş etki mesafesi içinde tutun (Makinenizin kullanımkılavuzuna bakın). Bir grubun fotoğrafını çekerken gruptaki herkesin flaştan aynı uzaklıktaolmasına dikkat edin.

Kırmızı gözü engellemek için, odanın tüm ışıklarını yakın. Kırmızı göz, flaşın gözünarka kısmına vurup makinenin lensine geri yansıdığında oluşur. Ekstra parlaklık, çektiğinizkişinin gözbebeklerinin küçülmesine ve daha az ışık almasına yardımcı olur.

Ayna, pencere ya da gözlük gibi flaşı yansıtabilecek parlak nesnelere dikkat edin.İstenmeyen flaş yansımalarından kaçınmak için, parlak yüzeylere belirli bir açıyla bakacakşekilde pozisyon alın. Gözlüklü insanları çekerken başlarını hafifçe yana çevirmelerini ya dagözlüklerini arkaya yatırmalarını isteyin.

2.1. Parasoleyler ve Işık Kesiciler

İstenmeyen ışınların fotoğraf makinesine girmesini önlemek için objektifin önünetakılan kauçuk veya çelikten yapılmış bir tip konik borudur. Çok gerekli bir yardımcı olanparasoleyden (güneşlikten) özellikle güneşe karşı çekilen ters ışık fotoğraflarındayararlanılır. Parasoleyin iç kısımlarının kesinlikle mat siyah boyalı olması gerekmektedir.

Diffuserayaklığı

Frame uid Işık ayaklığı Spotışığı

Resim 2.1

19

Resim 2.2: Diffuser ışık kesici ayaklığı

2.2. Ters ışık çekiminde dikkat edilmesi gereken noktalar

Ters ışık çekiminde dikkat edilmesi gereken hususları şu başlıklar altındainceleyebiliriz.

2.2.1. Ters Işıkta Fotoğraf Çekimi

Çekilen konuyu arka tarafından aydınlatarak ön tarafını gölgede bırakan ışık türüneters ışık denir. Fotoğrafçılar bazen isteyerek bazen de çaresiz kaldığı için bu ışıkta çekimyapar. Konu ve fon kontrastlığını en fazla artıran ışık türü ters ışıktır. Bu ışık yönününkullanıldığı durumlarda konunun detayları fazla seçilemez. Bilinçli kullanıldığında inandırıcıbir mekân duygusu ve derinlik hissi veren ters ışık, olağanüstü güzellikler ve ilginç ifadelerdünyası yaratmaya hayli elverişlidir.

Otomatik pozlama modlarıyla ön yüzü gölgede kalan objeleri aydınlık çekerkenistediğinizde doğru sonuç almanız için makinenizin pozometresini noktasal veya merkezağırlıklı poz ölçümüne ayarlamalısınız. Gri kart, el içi veya teleobjektifle yaklaşarak pozölçme yöntemlerinden birini de kullanabilirsiniz. Siluet çekimi için en uygun ışık yönü tersışıktır. Ters ışığın aşırı yüksek kontrast oluşturacak biçimde kullanılması sonucunda isesiluet fotoğraf elde edilir.

20

Resim 2.3: İç mekânda ters ışık fotoğrafı örneği

2.2.2. Siluet Fotoğrafı Çekme

Fotoğraf çekimlerinde ışığın mutlaka makinenin arkasına denk gelmesi önerilir. Oysabazı gezi mekân fotoğraflarında, insan figürlerinin çekimlerinde ya da yaratımın ön plandaolduğu fotoğraflarda objeyi kimliğinden soyutlayarak anlatmak, sadece bir izlenim yaratmakgibi amaçlarla çekim yapmak istediğinizde ışık kaynağını makinenizin önüne almanızgerekir. Siluet çekimi yaparken makineniz verdiği poz değerini diyafram ve enstantanedeğerlerinden birini iki kat daha az ışık geçecek şekilde ayarlamalısınız. Hangisine müdahaleedeceğinizi ise hareket ve alan derinliği tercihinize göre belirlemelisiniz. Bu yöntemleçektiğiniz fotoğrafların ayrı bir anlama bürünerek sıra dışı, ilginç bir boyut kazandığınıgöreceksiniz. Bu yöntemde fotoğrafta yer alan objelerin açık kimliği değil geneli ifade edenanlamlı duruşu önemlidir. Kısacası neyi anlattığınız değil neyi nasıl anlattığınız önemlidir.

21

Resim 2.4: İç mekanda siluet fotoğraf örneği

Siluet fotoğrafları çekmek için sadece güneş ışığı değil yapay ışık da kullanılabilir.İyice aydınlatılmış beyaz bir fon önünde hiç aydınlatılmamış bir konunun fotoğrafı çekilerekde siluet görüntüler elde edilir. Değişik siluet görüntüleri elde etmek için farklı renktekifonlar ve değişik aydınlatma şekilleri kullanılabilir. En çok kullanılanı beyaz ince birkumaşın arkadan aydınlatılması ve öndeki konunun fotoğrafının çekilmesidir.

2.3. Farklı stüdyo çekim örneklerinin incelenmesi

Stüdyo ortamında çekilmiş aşağıdaki örnekleri inceleyiniz. Sizler de farklı örneklerbularak sınıf ortamında arkadaşlarınızla birlikte fotoğraflar üzerindeki görüşlerinizibelirtiniz.

2.3.1. Hatalı Çekim Örnekleri

Aşağıda solda görülen fotoğrafta kadraja yerleştirme hatası vardır. Sağdakinde isekadrajın dışında kalması gereken bir kişinin fotoğrafta az da olsa görünmesi bir hatadır.

22

Resim 2.5: İç mekânda çekilmiş hatalı çekimler

2.3.2. Doğru çekim örnekleri

Resim 2.6: Fotoğraf Kamil Yılmaz

23

Resim 2.7: Fotoğraf Hatice Y. Barbaros Resim 2.8: Fotoğraf Serkan Tüfekçi

Sizler de iç mekânda çekilmiş fotoğraf örnekleri bulunuz ve sınıf ortamındafotoğraflar üzerinde tartışınız.

2.3.3. Farklı Işık Uygulamaları Örnekleri

Aşağıda farklı ışık uygulamaları ile ilgili fotoğraf örnekleri yer almaktadır. Dikkatlibir şekilde inceleyiniz. Hataların oluşmaması için ışığın hangi açılardan konuyu aydınlatmasıgerektiğini tartışınız.

Resim 2.9:Fraklı ışık uygulamalarına örnek fotoğraf

Resim 2.9’da yüze sağdan ve soldan 90º açıyla verilen iki projektörden gelen ışıklarsaçların gölgesini yüze düşürmüş. Kabarık saçlı kişilerde bu gölge daha fazla olacaktır.Kişinin başını döndürmesi ile yüze gelen ışık dik bir açı kazanıp burunda da gölgelere yolaçacak, diğer ışık ise geri ışığı gibi saçları aydınlatırken aynı zamanda yanağa düşen ışıkistenmeyen parlamalara neden olacaktır.

24

Resim 2.10: Fraklı ışık uygulamalarına örnek fotoğraf

Resim 2.10’da makine sol yanından fazla güçlü olmayan yumuşak bir ışık ve kafanınsol arkasından 45º bir açıyla yukarıdan başka bir ışık uygulanmış. Yüzün sağ tarafı loşbırakılmış. Arkadan verilen ışık yüzde ve burunda bir parlamaya neden olmuş.


Resim 2.11’de makine açısından ancak 45º yukarıdan sert ve kamera sol yanındanyumuşak iki ışık uygulanmış. Yukarıdan gelen ışık burun gölgesinin aşağı düşmesine nedenolmuş. Göz çukurları karanlıkta kalmış ve yüzde yorgun bir ifadeye neden olmuş.


25

Resim 2.12’de sadece kafanın solundan verilen tek bir ışık kaynağı yüzün bir tarafınıkaranlıkta bırakmış. Burun gölgesi neredeyse yüzün diğer bölümünü kaplamış. Işığın tatbikedildiği açı itibarıyla saç gölgesi yüze düşmüş


Resim 2.13’te soldan kafanın arkasından 45º açı ile tepeden diğeri aynı açıylaaşağıdan iki ışık kaynağı, önden ise kameranın sağından yumuşak bir ışık kaynağıkullanılmış. Tepeden dik açıyla gelen ışık saç gölgesinin aşağı doğru uzamasına nedenolmuş. Kafanın sol arkasından uygulanan ışık saç gölgesine ve alında parlamaya nedenolurken yanağın alt tarafı karanlıkta kalmış. Sol göz çukuru kısmen gölgeli kalırken kirpiğingölgesi aşağı doğru düşmüş. Arka alttan verilen ışık sağ yanağın alt tarafını ve saçıparlatmış. Önden makine yanından verilen ışığın etkisiyle burnun gölgesi uzayarak düşmüş.Diğer ışıkların sert gölgeleri yumuşamış.


Resim 2.14’de kafanın gerisinden verilen ışıkların etkisiyle saç parlamış, sağ taraftakiprojektörden gelen ışığın etkisiyle sağ yanak üzerine saçın gölgesi düşmüş, saça rağmen ışıkyanağı parlatmış. Sol yandan verilen yumuşak ışık kafanın sol tarafını aydınlatsa da yüzkısmen karanlıkta kaldığından siluet etkisi gözlenmekte.

26


Resim 2.15’te arkadan verilen ışık yüzde ve burunda bir parlamaya neden olmuş.Makine yanından üst açıdan verilen ışık burun gölgesinin aşağı düşmesine yol açmış, gözçukurlarını gölgelendirmiş. Sağ taraftaki saç gölgesi yüze düşmüş.


Resim 2.16’da makine sol yanından fazla güçlü olmayan yumuşak bir ışık ve kafanınsol arkasından 45º bir açıyla yukarıdan başka bir ışık uygulanmış. Yüzün sağ tarafı loşbırakılmış. Arkadan verilen ışık yüzde ve burunda bir parlamaya neden olmuş.


27

Resim 2.17’de makine sağ yanından güçlü fakat difüzyon filtre ile kontrol edilen birprojektör ışığı yüzü ikiye ayırarak üst bölümü gölgede bırakmış. Bu ışık üst açıdan verildiğiiçin burun gölgesi aşağı düşmüş. Difüzyondan geçen ışık yüzün üst bölümünü çok yumuşakolarak aydınlatmış ve tam karanlıkta kalmasını önlemiş. Kafanın gerisinden soldan verilengeri ışığı saçı aydınlatmış.


Resim 2.18’de makine sağ yanından güçlü fakat yuvarlak delikli difüzyon gobo ilekontrol edilen bir projektör ışığı yüze parçalı bir ışık uygulayarak bazı bölgelere oval olarakdüşmüş bazı bölgeleri gölgede bırakmış. Bu ışık üst açıdan verildiği için burun gölgesi aşağıdüşmüş. Difüzyondan geçen ışık yüzün oval ışığın düşmediği bölümlerini yumuşak olarakaydınlatmış ve tam karanlıkta kalmasını önlemiş. Kafanın gerisinden soldan verilen geri ışığısaçı aydınlatmış.


Resim 2.19’da makine sağ yanından üst açıdan uygulanan güçlü ışık kepenk veyagobo ile kontrol edilerek yüzün sol bölümünü oval olarak aydınlatmış diğer bölümler isedifüzyon veya başka bir ışık kaynağı olmadığı için gölgede kalmış. Burun gölgesinin en sertdurumu gözleniyor, nedeni burun gölgesini yumuşatacak başka bir kaynak yok.

28


Resim 2.20’de makine sol yanından güçlü bir ışık ve kafanın sol arkasından 45º biraçıyla yukarıdan başka bir ışık uygulanmış. Yüzün sağ tarafı gölgede bırakılmış. Arkadanverilen ışık saçı parlatmış. Sol göz çukuru ışık ile dolduğundan detayları yok olmuş. Sağ gözçukuruna yatay açıyla gelen ışık derinliği ve detayları ortaya çıkarmış


Resim 2.21’de makine yanından fazla güçlü olmayan yumuşak üst açıdan uygulanmış.Burun gölgesi düşse bile yüzde derinlik ve üç boyut kalmamış detaylar okunmuyor. Başkabir ışık kafanın sol arkasından 45º bir açıyla yukarıdan geri ışığı olarak uygulanmış.


29

Resim 2.22’de makine sağ yanından güçlü bir ışık alt açıdan uygulanmış ve burungölgesinin ters açıda uzamasına neden olmuş. Aşağıdan yukarıya doğru detaylar yok olmuşhatta sağ alt dudak, ağız ve çenede ışık patlamış. Göz çukurları gölgede kalmış. Kirpikleringölgesi uzamış. Geri ışığı yapılmış.


Resim 2.23’te makine sağ yanından fazla güçlü olmayan yumuşak bir ışık ve kafanınsağ arkasından 45º bir açıyla yukarıdan başka bir ışık uygulanmış. Yüzün sol tarafındaoluşan sert gölgeler kamera açısından verilen güçsüz bir ışıkla yumuşatılmış.


Resim 2.24’de sol taraftan güçlü bir ışık kamera ve kafaya göre fazla açılı olmamasınarağmen bazı gölgelere neden olmuş. Yüzdeki girintiler ve çıkıntılar daha belirgin hâlegelirken bu ışığın oluşturduğu aşırı gölgeleri engellemek amacıyla yumuşak bir ışık kaynağıyine makine açısından yüze uygulanmış.

30


Resim 2.25’te makine sol yanından 90º açıyla fazla güçlü olmayan yumuşak bir ışıkuygulanmış. Kafanın sol ve yüzün sol tarafı aydınlanırken diğer taraf karanlıkta kalmış.Çıkıntıların tamamının gölgesi uzayarak diğer tarafa düşmüş.


Resim 2.26’da başın sağ ve sol tarafından aynı güçte iki projektör eşit açıylauygulanmış. Saç gölgeleri yüze düşmüş. Yüzdeki girinti ve çıkıntıların tepe ve alt noktalarıgölgede kalmış ve diğer yanlarında parlamalar ile yansımalar oluşmuş.

,


31

Resim 2.27’de makine sol yanından fakat alt açıdan fazla güçlü olmayan yumuşak birışık ve kafanın sol arkasından 45º bir açıyla yukarıdan başka bir ışık uygulanmış. Yüzün sağtarafı loş bırakılmış. Arkadan verilen ışık yüzde ve burunda bir parlamaya neden olmuş.

2.3.4. Farklı Açı Uygulamaları Örnekleri

Aşağıdaki fotoğrafları inceleyiniz. Fotoğrafların hangi açılardan çekilmiş olabileceğinisınıf ortamında arkadaşlarınızla tartışınız.

Resim 2.28: Fotoğraf örneği Resim 2.29: Fotoğraf örneği

Resim 2.30: Fotoğraf örneği

32




33




34



35


Bir model bulup, sınıf içerisinde değişik görüş açısı ve ışık yönü ile aşağıdaki işlembasamaklarını gerçekleştirerek portre çekim yapınız.


Çekilecek konuya/ ürüne uygun görüşaçısı ve perspektifi veren objektifibelirleyiniz ve makineye takınız.

Gerekirse objektiflerle ilgili modülleritekrar gözden geçiriniz.

Konuya uygun görüş açısı ve perspektifivizörden kontrol ederek konuya olanuzaklığa, açıya ve yüksekliğe tam kararveriniz.

Amacınızı belirledikten sonra kararveriniz.

Makineye film/bellek kartı takınız. Bellek kartı takılırken makine

kapatılmalıdır.

ISO ayarını kontrol ederek gerekirsedeğiştiriniz.

Işığın yönüne ve şiddetine dikkat ediniz.

Makinenin menü, mode, ve fonksiyonayarlarını konunun gerektirdiği ayarlaragetiriniz.

Ortamın ışık oranını dikkate alınız.

Pozometrenin verdiği ışık değerlerinegöre enstantane ve diyafram ayarlarınıyapınız.

Pozometreniz yoksa makinenizin verdiğideğerlerin bir üst ve bir alt değerleriylede çekim yapınız.

Paraflaş ışık sisteminde makineninenstantane değerini flaş senkron hızlarınaayarlayınız.

Bu işlemi perde obtüratorlü makineleriçin uygulayınız.

Paraflaş ışık sisteminde makine ile ışıksistemini senkron edecek sistemebağlayınız (senkron kablosu, IR kumandavb.).

Dikkatli olunuz.

Vizörden konuyu netleyerek kadrajıkontrol ediniz.

Kadraja dâhil olmaması gereken unsurlaraçısından dikkatli olunuz.

Deklanşöre basarak konunun fotoğrafınıçekiniz.

Dijital makine kullanıyorsanız çekimdensonra fotoğrafınızı inceleyerek kusurlunoktalarını inceleyiniz.

Gerekirse farklı açı, yükseklik, odakuzaklığı ve ışık değerlerinde (artı/ eksipozlama) çekimi tekrarlayınız.

Her fotoğrafta kullandığınız ayarları notediniz.


36


Aşağıdaki verilen cümlelerde verilen bilgiler doğru ise (D) yanlış ise (Y) yazınız.

1. ( ) Fotoğrafları çekmek için sadece güneş ışığı değil yapay ışık da kullanılabilir.

2. ( ) Çekilen konuyu arka tarafından aydınlatarak ön tarafını gölgede bırakan ışıktürüne ters ışık denir.

3. ( ) Siluet fotoğraf çekimlerinde ışığın mutlaka makinenin arkasına denk gelmesiönerilir.

4. ( ) Otomatik pozlama modlarıyla ön yüzü gölgede kalan objeleri aydınlık çekerkenistediğinizde doğru sonuç almanız için makinenizin pozometresini noktasal veyamerkez ağırlıklı poz ölçümüne ayarlanır.

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızın hepsi evet ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçebilirsiniz. Hayır,cevaplarınız için ilgili konuları tekrarlayınız.


37


Çekim sonrasında yapılması gereken işlemleri hatasız uygulayabileceksiniz.

Kendi odanızda hazırlayacağınız bir kompozisyonun çekimini yapın. Sonucunubilgisayar ortamına alın. Fotoğraflarınız üzerinde Photoshopta değişik düzenlemedenemeleri yapın.

3. ÇEKİM SONRASI İŞLEMLERDE DİKKATEDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR

3.1. Manuel Fotoğraf Makinelerinde Dikkat Edilmesi GerekenNoktalar

Manuel fotoğraf makinelerinde çekim sonrası dikkat edilmesi gereken noktaları şubaşlıklar altında inceleyebiliriz:

3.1.1. Filmin Çıkartılarak Baskıya Verilmesi

Çekim yapıldıktan sonra karanlık odada film makineden aşağıda sıralandığı şekildeçıkarılır.

Eğer motorlu bir makineniz varsa geri sarma düğmesine basarak filmin geri sarmasınıbeklemeli, işlem bittikten sonra da arka kapağı açarak film kasetini yerinden çıkarmalısınız.

Eğer mekanik bir makineniz varsa filmi geri sarabilmek için öncelikle geri sarmakilidine basmalı daha sonra da geri sarma kolunun katlı duran kolunu kaldırarak ok yönündefilmi sarmalısınız.

Eğer geri sarma kilidine basmadan bu işlemi yapmak isterseniz geri sarma kolunuçeviremediğinizi fark edersiniz.

Çok zorlayacak olursanız filmi koparabilirsiniz. Bu nedenle mutlaka geri sarmakilidine basmalısınız.

Filmi sona kadar sardığınızda geri sarma kolunun dönüşünün çok rahatladığını farkedersiniz. Bu durum filmin tamamen kasetin içine girdiğinin göstergesidir.


AMAÇ

ARAŞTIRMA

38

Geri sarma kolunu yukarı çekerek kapağı açabileceğiniz anlamına gelir. Bu işlemiyaparak kapağı açtıktan sonra bütün yapmanız gereken filmin kasetini yerinden çıkarmaktır.

Daha sonra filmin baskısını kendiniz yapmayacaksanız filmi fotoğraf stüdyosunateslim ediniz. Baskıyı kendiniz yapacaksanız Karanlık Oda ve Film Baskısı modüllerinitekrar gözden geçirerek baskı işlemini gerçekleştiriniz.

Resim 3.1: Fotoğraf çekme ve baskı süreci

3.1.2. Baskı Sonrası Fotoğrafların Kontrolü

Öncelikle kontak baskı alınır. Yapılan çekimlerin sonucuna bakılarak fotoğraftakipozlandırma incelenir. Gerekirse baskı aşamasında fotoğrafa müdahale edilebilir.Konu ile ilgili daha detaylı bilgi için Gazetecilik Alanı Fotoğraf Değerlendirmemodülüne bakınız.

3.2. Dijital Fotoğraf Makinelerinde Dikkat Edilmesi GerekenNoktalar

Dijital fotoğraf makinelerinde çekim sonrası dikkat edilmesi gereken noktaları şubaşlıklar altında inceleyebiliriz:

39

3.2.1. Bellek Kartındaki Görüntülerin Bilgisayara Aktarılması

En sık kullanılan saklama ortamı Compact Flash ve Smart media kartlarıdır. Hermakinenin ayrı bir hafıza modülü vardır bu modüllere sığabilen fotoğraf sayısı çekilenobjeye ve görüntü yoğunluğuna göre değişir.

Fotoğraf makinesinden bilgisayara aktarma işlemi genel olarak bağlantı kablosukullanmak suretiyle fotoğraf makinesinin kendisinden ya da kart okuyucu kullanarak yapılır.

Kablo Kullanarak Bağlantı Yapmak

Fotoğraf makineleri satın alındığında yanında verilen aksesuarlardan birisi debilgisayar bağlantı kablosudur. Bilgisayar bağlantı kablosunun TV bağlantısı veya başkaamaçla tasarlanmış kablolarla karıştırılmamasına dikkat edilmelidir. Bunun için en sağlıklıyol, makine ile birlikte verilen kullanma kılavuzundan yararlanmaktır.

Fotoğrafları bilgisayara aktarabilmemiz için gereken kablo fotoğraf makinesininmarka ve modeli ile çok ilgilidir. Çünkü farklı fotoğraf makinesi markaları farklıkonnektörler kullanmaktadır. Ancak genel olarak bu kabloların ucunda USB (Universal

Serial Bus) ya da Firewire girişleri bulunmaktadır. Firewire USB’den hızlı iletişim imkânısağlayan bir protokol olmasına rağmen USB piyasada daha yaygın olarak kullanılmaktadır.Bunun nedeni, USB iletişim protokolünün sağladığı hızın dijital fotoğraf makinesikullanıcılarını tatmin edecek boyutlarda olmasıdır.

Resim 3.2: USB (solda) ve FireWire (sağda) kabloların girişleri farklıdır

Bilgisayara fotoğraf aktarma ile ilgili bir diğer konu ise bilgisayarın işletim sistemininfotoğraf makinesini tanımasını sağlayan sürücü (driver) ve makineden gelecek sinyallerialarak fotoğrafları makinenin belleğinden okuyup bilgisayara aktaracak uygulamayazılımıdır. Bu yazılımlar fotoğraf makinesi ile verilen CD-ROM’la birlikte gelirler.Yazılımların kurulumu genellikle kolaydır. Kurulumda sıkıntı yaşamamak için kullanmakılavuzundaki talimatları adım adım uygulamak en doğru yoldur.

40

Yeri gelmişken, yeni tanıştığımız cihazların kullanma kılavuzunu iyice incelemedenkullanılmaması gerektiğini, aksi takdirde ciddi sıkıntılar yaşayabileceğimizi hatırlatmaktayarar görüyoruz.

Resim 3.3: Fotoğrafları dijital ortama aktarma

Sürücüler önemlerini büyük ölçüde sürdürmektedir. Ancak işletim sistemleri,geliştirilen ortak protokoller sayesinde zamanla daha fazla ürünü otomatik olaraktanıyabilmektedir. Önceleri olmazsa olmaz ölçüde önemli olan aktarma yazılımları ise sonsürüm işletim sistemlerinin gelişkin özellikleri sayesinde eski önemlerini yitirmişlerdir.Ancak, fotoğraf makinesine özel olmaları ve fotoğraf düzeltmeleri için daha fazla seçeneksunmaları nedeniyle hâlen yaygın olarak kullanılmaktadırlar. Önceleri bu tip bir uygulamayazılımı olmadan aktarma işlemi yapılamazken Windows XP, Macintosh OS X gibi gelişmişişletim sistemleri, bünyelerinde barındırdıkları aktarma yazılımları ile bu işlemi rahatlıklayapabilmektedirler.

Daha detaylı bilgi için Gazetecilik Alanı Temel Resim İşleme modülüne bakınız.

3.2.2. Görüntülerin Kontrol Edilmesi

Bellekte bulunan görüntüler bilgisayar ortamına aktarıldıktan sonra teknik özelliklerive kompozisyon öğeleri açısından kontrol edilir.

Gerekirse fotoğraf işleme programlarında gerekli düzenlemeler yapılır.

Daha detaylı bilgi için Gazetecilik Alanı Temel Resim İşleme modülüne bakınız.

3.3. Stüdyonun Temizlenmesi

Stüdyoda kullanılan malzemeler her çekimden önce ve sonra temiz tutulmalıdır.Korumak için çekim işi biter bitmez makineleri çantasına yerleştirmeli, ışık kaynaklarınısoğuduktan sonra uygun ortama yerleştirmeliyiz.

Filmler taşıma, saklama ve kullanım sırasında kirlenebilir. Bu kirlenme toz, insanelinden bulaşan doğal yağ lekeleri, film üzerine dökülen sıvılar veya banyo artıklarındankaynaklanabilir. Bir bez ile silmek kesinlikle filmi çizecektir. Hatta filmi el ile tutarak

41

temizlemeye çalışmak bile daha büyük zararlara yol açabilir. Bu nedenle temizlik amaçlıüretilen özel ürünlerden faydalanmak gerekir.

Fotoğraf makinesini ve objektifi çalışmalar sırasında ne kadar titiz davranılsa biletemiz tutmak çok zor. Çoğu zaman fotoğrafın konusuna konsantre olmamız, çevreetkenlerini göz ardı etmemize neden olur. Fotoğraf makinesinin taşıma, uzun süre saklamave kullanma aşamalarında tozlanması veya kirlenmesi normaldir. Temizlemeden kullanmakise makinenin ömrünü azaltacağı gibi sonuca da etkiler. Günümüzde modern temizlikaraçları üretilmektedir. Puar, eldiven, güderi, hava, film temizlik fırçaları, lens temizliksıvısı, lens temizlik kâğıdı, lens temizlik kalemi gibi.

Fotoğraf makinelerinin temizliği ile ilgili daha detaylı bilgi için Fotoğraf Makinelerimodülüne bakınız.

Stüdyoda kullanılan malzemelerin temizliği kadar stüdyonun genel temizliğininyapılması da önemlidir. Stüdyo genel temizliği bittiğinde havalandırmayı unutmayınız.

42



Konunun son pozunu çektikten sonra ışıkdüzenini kapatınız.

Işıklar soğumadan taşımayınız.

Filmi/ bellek kartını makineden çıkarınız. Bellek kartı çıkartılırken makineyi

kapatınız.

Filmi banyo servisine bilgilendiriciaçıklama ile gönderiniz.

Film tipi, çekim ISO değeri, istenenbanyo işlemi vb. konularda

Bellek kartını bilgisayar ya da depolamaaygıtlarına aktarınız.

Dikkatli olunuz.

Görsellerin kontrolünü yapınız. Kompozisyon ve teknik açıdan kontrolü

yapınız.

Çekim düzeneğini kaba temizliğiniyaparak toparlayınız.

Dikkatli olunuz.

Güvenli nakliyat araçları ve sigortaişlemleri ile çekim ekipmanlarını stüdyoyageri taşıdınız mı?

Dikkatli olunuz.

Stüdyoya nakledilen çanta veekipmanların adetlerini ve durumlarınıkontrol ediniz.

Hasar gören ekipmanların bakım veonarımlarını yaptıktan sonra yerlerinekaldırınız.

Ekipmanı temizleyerek stüdyoyudüzenleyiniz.

Stüdyoyu havalandırmayı unutmayınız.


43


Bu faaliyette kazandığınız bilgi ve becerileri ölçünüz.

Aşağıdaki verilen cümlelerde verilen bilgiler doğru ise (D) yanlış ise (Y) yazınız.

1. (...) Filmler taşıma, saklama ve kullanım sırasında kirlenmez.

2. (…) En sık kullanılan saklama ortamı Compact Flash ve Smart media kartlarıdır.

3. (…) Manuel modeller kullanışlı değildir.

4. (…) Manuel makinelerde, örtücü hızı ve diyafram değerlerinden istediğinizi vizördendoğrusunu görseniz de değiştirebilirsiniz.

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerekkendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt yaşadığınızsorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz

Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz bir sonraki modüle geçiniz.


44

MODÜL DEĞERLENDİRMEModül ile kazandığınız yeterliği aşağıdaki ölçütlere göre değerlendiriniz.

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceri Evet veHayır kutucuklarına (x) işareti koyarak kontrol ediniz.

Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır

1Çekim yapılacak mekânın çekim öncesi şartlarını kontrolettiniz mi?

2Gerekli düzenlemeyi yaptınız mı ( boya, temizlik, elektriksistemi, çekimi engelleyecek ışık, ısı ve diğer etkenler)?

3Düzenleme sonrası çekim şartlarına uygunluğunu kontrolettiniz mi?

4 Işık, makine, fon ekipmanlarını belirlediniz mi?

5Işık, makine ve fon sistemini koruma çanta ve kılıflarına

yerleştirerek topladınız mı?

6Yardımcı alet edevat çantalarını ve elektrik uzatmakablolarını, yedek sigortaları hazırladınız mı?

7 Toplanan çanta ve ekipmanın adetlerini not ettiniz mi?

8Güvenli nakliyat araçları ve sigorta işlemleri ile çekimekipmanlarını stüdyoya geri taşıdınız mı?

9Nakledilen çanta ve ekipmanların adetlerini ve durumlarınıkontrol ettiniz mi?

10Ürünün/ konunun çekiminin yapılacağı en uygun yeribelirleyerek fon sistemini kurdunuz mu?

11Işık sistemini kurmak ve aydınlatma düzenine göreyerleştirdiniz mi?

12 Ürünü/ konuyu fon önüne veya üstüne yerleştirdiniz mi?

13 Makine ve tripod düzenini çekim noktasına yerleştirdiniz mi?

14Çekilecek konuya/ ürüne uygun görüş açısı ve perspektifiveren objektifi belirleyip makineye taktınız mı?

15Konuya uygun görüş açısı ve perspektifi vizörden kontrolederek konuya olan uzaklığa, açıya ve yüksekliğe tam kararverdiniz mi?

MODÜL DEĞERLENDİRME

45

16 Makineye film / bellek kartı taktınız mı?

17 ISO ayarını kontrol ederek gerekirse değiştirdiniz mi?

18Makinenin menü, mode, ve fonksiyon ayarlarını konunungerektirdiği ayarlara getirdiniz mi?

19Pozometrenin verdiği ışık değerlerine göre enstantane vediyafram ayarlarını yaptınız mı?

20Paraflaş ışık sisteminde makinenin enstantane değerini flaşsenkron hızlarına ayarladınız mı?

21

Paraflaş ışık sisteminde makine ile ışık sistemini senkron

edecek sistemi bağladınız mı (senkron kablosu, IR kumanda

vb.)?

22 Vizörden konuyu netleyerek kadrajı kontrol ettiniz mi?

23 Deklanşöre basarak konunun fotoğrafını çektiniz mi?

24Gerekirse farklı açı, yükseklik, odak uzaklığı ve ışık

değerlerinde (artı/ eksi pozlama) çekimi tekrarladınız mı?

25Konunun son pozunu çektikten sonra ışık düzenini kapattınız

mı?

26 Filmi/ bellek kartını makineden çıkardınız mı?

27Filmi banyo servisine bilgilendirici açıklama ile gönderdiniz

mi?

28Bellek kartını bilgisayar ya da depolama aygıtlarına

aktardınız mı?

29 Görsellerin kontrolünü yaptınız mı?

30 Çekim düzeneğini kaba temizliğini yaparak toparladınız mı?

31Güvenli nakliyat araçları ve sigorta işlemleri ile çekim

ekipmanlarını stüdyoya geri taşıdınız mı?

32Stüdyoya nakledilen çanta ve ekipmanların adetlerini ve

durumlarını kontrol ettiniz mi?

33 Ekipmanı temizleyerek stüdyoyu düzenlediniz mi?

46

CEVAP ANAHTARLARI

ÖĞRENME FAALİYETİ-1’İN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 Y

5 D

ÖĞRENME FAALİYETİ-2’NİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 Y

4 D

ÖĞRENME FAALİYETİ-3’ÜN CEVAP ANAHTARI

1 Y

2 D

3 Y

4 D

CEVAP ANAHTARLARI

47

KAYNAKÇA

İNAN Elif, Fotoğraf Sanatı Dergisi, Sayı 10, Ağustos, 1989.

KANBUROĞLU Özer, A’dan Z’ye Fotoğraf, Say Yayınları, Ekim, 2004.

KANBUROĞLU Özer, Mimari fotoğrafçılık, İnkılap Kitapevi, İstanbul, Mart

2008,

MEGEP ile hazırlanan Fotoğraf ve Grafik Alanı Fotoğraf Makineleri modülü.

MEGEP ile hazırlanan Gazetecilik Alanı Farklı Ortamlarda Fotoğraf Çekimi

modülü.

www.fotografya.gen.tr

www.ifsak.org

www.kameraarkası.org.com.tr

www.sagusad.org

KAYNAKÇA

213 gim051

Documents