211 gs0046

T.C.MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

GRAFİK VE FOTOĞRAF

TORS211GS0046

Ankara, 2011

Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan ÇerçeveÖğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya yönelik olaraköğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmış bireysel öğrenmemateryalidir.

Millî Eğitim Bakanlığınca ücretsiz olarak verilmiştir.

PARA İLE SATILMAZ.

i

AÇIKLAMALAR ........................................................................................................iiGİRİŞ ........................................................................................................................... 1ÖĞRENME FAALİYETİ–1 ........................................................................................ 31. TORS İLE İLGİLİ KAVRAMLAR......................................................................... 3

1.1. Tanımlar ............................................................................................................ 31.1.1. Tors............................................................................................................. 31.1.2. Heykel ........................................................................................................ 4

1.2. Tors Çiziminde Ölçü-Oran................................................................................ 51.3. Tors Çizerken Dikkat Edilecek Noktalar .......................................................... 5UYGULAMA FAALİYETİ..................................................................................... 7ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME......................................................................... 10

ÖĞRENME FAALİYETİ–2 ...................................................................................... 112. HACİMLENDİRME.............................................................................................. 11

2.1. Hacimlendirmede Dikkat Edilecek Noktalar .................................................. 112.2. Örnek Çalışmalar............................................................................................. 12UYGULAMA FAALİYETİ................................................................................... 15ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME......................................................................... 20

MODÜL DEĞERLENDİRME .................................................................................. 21KAYNAKÇA ............................................................................................................. 22

İÇİNDEKİLER

ii

AÇIKLAMALAR

KOD 211GS0046

ALAN Grafik ve Fotoğraf

DAL/MESLEK Alan Ortak

MODÜLÜN ADI Tors

MODÜLÜN TANIMITors ile ilgili temel kavram ve uygulama konularınınanlatıldığı öğrenme materyalidir.

SÜRE 40/32

ÖNKOŞULBasit Geometrik Formların Çizimi, Cansız ModellerdenÇizimler modüllerini almış olmak

YETERLİK Tors çizimi yapmak

MODÜLÜN AMACI

Genel AmaçBu modül ile gerekli ortam sağlandığında torsugözlemleyip inceleyecek, ölçü-oran ve kompozisyonilkelerine uygun çizimini yapabileceksiniz.

Amaçlar

1. Torsu zemin (kaide) üzerine yerleştirerek kâğıdayerleştirme planını yapabilecek ve farklı bakışnoktalarından torsu ölçü-oran kurallarına uygunkâğıt üzerine geometrik formlarla ifadeedebileceksiniz.

2. Torsu aslına uygun olarak çizebileceksiniz.Kompozisyonu, ışığın yönüne göre desen tekniğineuygun hacimlendirebileceksiniz.

EĞİTİM ÖĞRETİMORTAMLARI VEDONANIMLARI

Ortam: Grafik atölye ve laboratuvarları, sınıf, işletme,kütüphane, ev, bilgi teknolojileri ortamı vb.Donanım: Şövale, resim altlığı, resim kağıdı, tors,numaralı resim kalemleri, kaide, konu ile ilgili görselyayınlar

ÖLÇME VEDEĞERLENDİRME

Modülün içinde yer alan her faaliyetten sonra, verilenölçme araçlarıyla kazandığınız bilgileri ölçerek kendikendinizi değerlendireceksiniz.Öğretmen, modül sonunda size ölçme aracı ( test, çoktanseçmeli, doğru yanlış vb.) uygulayarak modüluygulamaları ile kazandığınız bilgileri ölçerekdeğerlendirecektir.

AÇIKLAMALAR

1

GİRİŞ

Sevgili öğrenci,

Yüzyıllar boyu insan bedeni, uygarlıkların başlıca ifade konularından biri olmuştur.Bilimi ve yeni buluşları kültür gelişmesinin temeli kabul eden topluluklar en yoğunuğraşlarını insan bedenini incelemekte vermişlerdir.

Antik Yunan ve Roma Uygarlığı kusursuzluğu, kadın ve erkeği tanrılaştırmakla eldeetti. Kusursuz görünen matematik oranlar ve ideal ölçülere uygun bir figür oldu. Budönemdeki eserler sanatsal açıdan bugün dahi benzersiz kabul edilmektedir.

Desende insan figürü çizimine hareketsiz modelden (Torstan) çizimler ile başlanmasıgerekir. Tors çizimi ile ideal ölçüdeki insan formunu doğru olarak çizmek canlı insan figürüçiziminde kolaylık sağlayacaktır.

Hazırlanan bu modülde tors ve heykel tanımları, tors çiziminde ölçü, oran, tors çizimuygulamaları ve çizerken dikkat edilecek noktaları ele alacağız.

Modül sonunda öğrendiğiniz bilgi ve becerileri sanatla ilgili tüm alanlarda kullanabilirve hatasız bir biçimde insan figürünün temeli olan tors çizim uygulamaları yapabilirsiniz.

GİRİŞ

3

ÖĞRENME FAALİYETİ–1

Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda, uygun ortam sağlandığında torsuzemin (kaide) üzerine yerleştirerek kâğıda yerleştirme planını yapabilecek ve farklı bakışnoktalarından torsu ölçü-oran kurallarına uygun, kâğıt üzerine eskiz çiziminiyapabileceksiniz.

Torsu göze uygun mesafede ve seviyede değişik duruşlarda inceleyiniz.

1. TORS İLE İLGİLİ KAVRAMLAR

1.1. Tanımlar

1.1.1. Tors

Latince kökenli bir kelimedir. Arkeolojide baş, kol ve bacakları kopuk gövde parçasıolarak bulunmuş heykellere verilen addır.

Tors ile ilgili en önemli örnekler eski yunan sanatına aittir. Torsun kendi içinde birestetik değere sahip olduğu 19. yüzyılda anlaşılmış ve özellikle baş, kol ve bacaksızbetimlenen heykeller yapılmıştır. Günümüzde ise tors heykeller resim atölyelerindeöğrencilerin desen çalışması yapmaları için model olarak kullanılmaktadır.

Resim1.1:Tors Resim1.2:Tors


AMAÇ

ARAŞTIRMA

4

1.1.2. Heykel

Üç boyutlu sanat yapıtlarının yaygın adıdır. Heykelin diğer sanat eserlerinden farkı en,boy ve yüksekliğinin hacimli biçimde ve bu üç boyutunda görünebilmesidir. Heykel hacimsanatıdır. Heykel ressamı form, oran, plan ve hacim kaygılarıyla ilgilenir. Resim ile heykelsanatının birleştikleri düşünce, biçim tasasıdır.

Resim1.3 Şekil 1.1

Şekil 1.2 Resim 1.4 Şekil 1.3 Resim 1.5

5

1.2. Tors Çiziminde Ölçü-Oran

Tors öğrencilerin insan modeli üzerinde ölçü ve oran oluşturmalarında önemli kolaylıksağlar.

Tors, insan vücudunun en önemli ve en büyük parçası olan gövdesini göstermektedir.Ölçüleri insan vücudunun ölçülerine birebir uyduğu için yapılan oranlamalar daha doğruolur. Ancak bu parçanın dikey bir dikdörtgene benzediği unutulmamalıdır. Torsun boyu,eninin iki misli civarındadır; kol ve bacaklar olmadığı için ölçülendirme en ve boy arasındayapılır.

Resim1.6

1.3. Tors Çizerken Dikkat Edilecek Noktalar

Çizmeye başlamadan önce genel biçimi, en basit geometrik biçimlerde zihindeoluşturulur.

Torsun temel formu dikey bir dikdörtgendir. Ölçülendirme en boy arasındayapılır. Torsun boyu eninin iki misli civarındadır. Kalemle ölçü alma tekniği iledikdörtgenin eni ve boyu arasındaki oran tespit edilir.

6

Resim1.7 Resim1.8

Tors çiziminde aks çizgi araştırmaları önemlidir. Aks çizgileri dikkate alınaraktorsun genel hatları çizilir, iç formlar belirlenir.

Oranlara dikkat edilerek torsun karakteristik yapısı belirginleştirilir.

7

UYGULAMA FAALİYETİ

Resim1.9

Kullanılan araç gereçler

Resim kağıdı 35x50 cm Resim kalemi 2B, 4B, 6B. Kadın erkek tors figürü

Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda torsun geometrik yapısının eskizini çizmişolacaksınız.

Atölye önlüğünüzü giymeyi unutmayınız.

Torsu (kadın-erkek) göz seviyesine uygun bir kaide üzerine yerleştiriniz. Fondüzenlemesini yapınız.

Kompozisyonu kurarken dikkat edilecek noktaları göz önündebulundurunuz.

35x50 cm boyutlarında resim kâğıdınızı dik tutarak kompozisyonu kâğıdayerleştirme planını yaparken ölçü almayı unutmayınız.


8

Torsun temel formu dikey dikdörtgendir ve boyu eninin iki mislicivarındadır. Ölçülendirme en boy arasında yapılır.

Torsunuzun yükseklik ve genişlik akslarını çiziniz.

Kalemle ölçü alma tekniği kullanarak tespit ettiğiniz ölçüleri aksçizgileri üzerinde işaretleyiniz.

Torsun proporsiyonlarını araştırma çizgileriyle oluşturunuz. (omuzların duruşu,kalça duruşu, bel kemiği eğrisi).

Şekil 1.4

Bedenin ekseni bel kemiğidir. Dümdüz olmamalıdır. Çünkü her türlüharekete izin verecek şekilde esnektir.

Aks çizgilerini dikkate alarak torsun genel hatlarını çiziniz ve iç formları(anatomik özellikler) belirleyiniz.

9

Şekil 1.5

Kâğıda yerleştirilen çizgiler sadece çizgisel alt yapı içindir.

Tüm araştırmayı gözden geçirmeli ve sadece kesin olduğu düşünülençizgilerin üzerinden geçilmelidir.

Oranlara dikkat ederek torsun karakteristik yapısını daha çok serbest çizgiler ilebelirginleştiriniz.

Şekil 1.6

10

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler içinEvet, kazanamadıklarınız için Hayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.

Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır

1. Bilgilerinizi gözden geçirdiniz mi?

2. Malzemeyi temin ettiniz mi?

3. Torsu (kadın-erkek) göz seviyesine uygun bir kaide üzerineyerleştirdiniz mi?

4. Fon düzenlemesi yaptınız mı?

5. Kompozisyonu kâğıda yerleştirirken ölçülendirme yaptınızmı?

6. Torsunuzun yükseklik ve genişlik akslarını çizdiniz mi?

7. Torsun proporsiyonlarını araştırdınız mı?

8. Torsun genel hatlarını aks çizgilerini dikkate alarak çizdinizmi?

9. Torsun karakteristik yapısını serbest çizgiler ile çizdiniz mi?

10.Zamanı verimli kullanmaya dikkat ettiniz mi?

DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda “Hayır” şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz.Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız“Evet” ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.


11


Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda, uygun ortam sağlandığında torsuaslına uygun olarak çizebilecek ve kompozisyonu ışığın yönüne göre desen tekniğine uygunhacimlendirebileceksiniz.

Tors üzerinde ışık-gölge planlarını inceleyiniz.

2. HACİMLENDİRME

2.1. Hacimlendirmede Dikkat Edilecek Noktalar

Dış hatları doğru olarak çizilen torsun, ışığın geliş yönüne göre ışık gölgeplanları tespit edilir.

Şekil 2.1 Şekil 2.2


AMAÇ

ARAŞTIRMA

12

Torsun anatomik yapısına göre iç formlar (omuz başı, göğüs, kalça duruşu)açık-koyu değerler kullanılarak belirginleştirilir.

Koyu kısımlar anatomik incelemenin derinleşmesine imkân sağladığından, ışıklıkısımlar öne çıkar.

Hacim verirken çizgilerin yönü, formun yüzey yapısına uygun olmalıdır.

Şekil 2.3 Şekil 2.4

Figürün öne çıkmasını sağlamak için arka planda (fon) ışığın yönüne göregölgelendirme yapılır.

2.2. Örnek Çalışmalar

Şekil 2.5

13

Şekil 2.6

Şekil 2.7

14

Şekil 2.8

Şekil 2.9

15


Resim 2.1

Kullanılan araç gereçler

Resim kağıdı 35x50 cm Resim kalemi 2B, 4B, 6B. Kadın erkek tors figürü

Aşağıdaki işlemleri tamamladığınızda kadın ya da erkek tors figürünü karakalem ile hacimlendirmiş olacaksınız.

Atölye önlüğünüzü giymeyi unutmayınız.

Torsu (kadın-erkek) göz seviyesine uygun bir kaide üzerine yerleştiriniz.

Kompozisyonu kurarken dikkat edilecek noktaları göz önündebulundurunuz.


16

35x50 cm boyutlarında resim kâğıdınızı dik tutarak kompozisyonu kâğıdayerleştirme planını yaparken ölçü almayı unutmayınız.

Torsun temel formu dikey dikdörtgendir ve boyu eninin iki misli civarındadır.Ölçülendirme en boy arasında yapılır.

Torsunuzun yükseklik ve genişlik akslarını çiziniz.

Kalemle ölçü alma tekniği kullanarak tespit ettiğiniz ölçüleri aks çizgileriüzerinde işaretleyiniz.

Torsun proporsiyonlarını araştırma çizgileriyle oluşturunuz. (omuzların duruşu,kalça duruşu, bel kemiği eğrisi).

Bedenin ekseni bel kemiğidir. Dümdüz olmamalıdır. Çünkü her türlüharekete izin verecek şekilde esnektir.

Şekil 2.10

17

Aks çizgilerini dikkate alarak torsun genel hatlarını çiziniz ve iç formları(anatomik özellikler) belirleyiniz.

Şekil 2.11

Kâğıda yerleştirilen çizgiler sadece çizgisel alt yapı içindir. Tümaraştırmayı gözden geçirmeli ve sadece kesin olduğu düşünülen çizgilerinüzerinden geçilmelidir.

Oranlara dikkat ederek torsun karakteristik yapısını daha çok serbest çizgiler ilebelirginleştiriniz.

18

Şekil 2.12

Işığın geliş yönüne göre tors üzerinde ışık-gölge planını tespit ediniz.

Işık planlarını doğru olarak yerleştirmek önemlidir, böylelikle figürünhacmi iyice belirlenir.

Torsun anatomik yapısına göre iç formları (omuz başı, göğüs, kalça duruşu)açık-koyu ton değerleriyle hacimlendiriniz.

Şekil 2.13

19

Koyu kısımları, anatomik incelemenin derinleşmesine imkân sağlar veışıklı kısımları öne çıkarır.

Hacim verirken çizgilerinizin yönünü, formun yüzey yapısına uygun kullanınız.

Çiziminizde en son koyuluk değerlerini vererek çalışmanızı bitiriniz.

Şekil 2.14

ÖNERİ

Tors üç boyutlu bir görüntüye sahip olduğu için en, boy ve yüksekliğini aynı andagörme imkanı vardır. Bu nedenle farklı yönlerden tors etütleri yapınız.

20

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMEBu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için

Evet, kazanamadıklarınız için Hayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.





4. Torsu (kadın-erkek) göz seviyesine uygun bir kaideüzerine yerleştirdiniz mi?


6. Kompozisyonu kâğıda yerleştirme planı yaptınız mı?


8. Torsun proporsiyonlarını aks çizgileri ile çizdiniz mi?

9. Genel hatlar için aks çizgilerini dikkate aldınız mı?

10.Işığın geliş yönüne göre ışık-gölge planını tespit ettinizmi?

11.Torsun anatomik yapısına dikkat ettiniz mi?

12.Hacimlendirmeyi kara kalem tekniğine uygun çalıştınızmı?

13.Temizlik ve düzene dikkat ettiniz mi?


DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda “Hayır” şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz.Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız“Evet” ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.


21

MODÜL DEĞERLENDİRMEBu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için

Evet, kazanamadıklarınız için Hayır kutucuklarına (X) işareti koyarak kontrol ediniz.




3. Torsu (kadın-erkek) göz seviyesine uygun bir kaideüzerine yerleştirdiniz mi?


5. Kompozisyonu kâğıda yerleştirme planı yaptınız mı?


7. Torsun proporsiyonlarını aks çizgileri ile çizdiniz mi?

8. Genel hatlar için aks çizgilerini dikkate aldınız mı?

9. Işığın geliş yönüne göre ışık-gölge planını tespit ettinizmi?

10.Torsun anatomik yapısına dikkat ettiniz mi?

11.Hacimlendirmeyi kara kalem tekniğine uygun çalıştınızmı?

12.Temizlik ve düzene dikkat ettiniz mi?


DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda “Hayır” şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz.Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bürüm cevaplarınız“Evet” ise bir sonraki modüle geçiniz.

MODÜL DEĞERLENDİRME

22

KAYNAKÇA HOGARTH Burne, Sanatsal Anatomi, Engin Yayıncılık

CERVER Francisco Asensio, Çizim Teknikleri, Literartür Yayıncılık

PARRAMON Jose M. İnsan Figürü, Remzi Kitabevi.

ÇAĞLARCA Sadettin, Resim-Heykel, İnkılap Yayınevi.

CONTİ Flaulo, Eski Yunan Sanatı, İnkılap ve Aka Yayınevi.

TEPECİK Adnan, Desen, Ya-pa Yayıncılık.

SÖZEN Metin, TANYELİ Uğur, Sanat Kavramı ve Terimleri Sözlüğü,Remzi Kitabevi.

KAYNAKÇA

211 gs0046

Education