1.psihicki poremecaji razvojnog doba

5/24/2018 1.Psihicki Poremecaji Razvojnog Doba

1/81

Psihiki poremedaji razvojnog

doba

oc.r sci Liija Injac Stevovid

Klinika za Psihijatriju KCCG

Medicinski fakultet u Podgorici


2/81

Razvojno doba obuhvata period detinjstva i adolescencije.

U ovom razvojnom periou se eavaju najbitnije,najinaminije i najramatinije promene u ovjekovomivotu.

Razvoj prestavlja proces oko koga se sve strukturie i eava ina osnovu koga se posmatraju pojmovi, kriterijumi i naosnovu koga se vre procene.

Razvoj i njegovi poremedaji rezultat su uzajamnog elovanjabiolokih, psiholokih i rutvenih inilaca.

Razvoj i poremeaji razvoja


3/81

Razvoj i poremedaji razvoja

Genetski faktori igraju znaajnu ulogu u etiologiji mnogih(poroino prisustvo slinih poremedaja), ali ne i svihsluajeva.

Sreinski faktori (spoljno okruenje, socijalna sreina) imajuuticaja na zhvadene razvojne funkcije, ali u vedini sluajevaniesu o velikog znaaja.

Postoje poremedaji ko kojih prethono postoji fazanormalnog razvoja, a postoje i poremedaji koji su primarnodefinisani odstupanjem, a ne zaostajanjem razvojnih funkcija,to se najvie onosi na autizam.


4/81


Psihijatrija razvojnog oba prouava uzroke nastanka imanifestacije u ispoljavanju ostupanja i poremedaja uemocionalnom, saznajnom i socijalnom razvoju dece i

aolescenata, kao i naine njihove prevencije,lijeenja i

rehabilitacije.

Tokom poslenjih goina razvojno oba se prouava i razvijakao posebna oblast u okviru psihijatrije.Psihijatrija razvojnog

oba izuava na koji nain nastaju i kako se manifestuju i lee

poremedaji u razvoju ece i aolescenata.


5/81


Normalan (tipian) razvoj

Zastoj ili zaostajanje u razvoju

Neujenaen (isharmonian) razvoj


6/81

NORMALNI RAZVOJ

govor motorika inteligencija oseanja

PONAANJE


7/81

Miljokazi tipinog razvoja

Oblasti procene:

Gruba i fina motorika (psihomotorika)

Govor i jezik (komunikacione sposobnosti)

rutvenost


8/81

Pokazatelji razvoja u ranom detinjstvu

GRUBA MOTORIKA

ie glavu leedi potrbuke.

Sjei bez porke.

Stoji uz priravanje.

Pravi 2-3 koraka bez priravanja.

Penje se uz stepenice rei ograu.

Poskakuje sa dvije noge.

Poskakuje na jednoj nozi.

Prosjean uzrast Zabrinutost akoovladavanja nije ovladalo

mjeseci

3 5

7 10

10 15

14 18

20 30

30 42

48 72


9/81


FINA MOTORIKA

ri zveku rukom.

Premjeta kockicu iz ruke u ruku.

Hvata palcem i kaiprstom(pinceta) male premete.

Pije iz ase.

Gradi kulu od 4 kocke.

Precrtava krug.Nie perle.

Precrtava znak +.

Precrtava kvadrat.


mjeseci

3 5

7 10

9 12

14 20

20 33

36 42

40 4848 54

54 66


10/81

Pokazatelji razvoja u ranom djetinjstvu

Komunikacione sposobnosti

Vokalizira samoglasnike.Dvosmjerna vokalizacija.Ponavljano brbljanje.

Mae pa-pa na verbalni zahtjev.Simbolika igra sa velikom

lutkom.Koristi jo tri rijei pore mama,

tata.Odabira 3-4 svakodnevna

predmeta na zahtjev.Kombinuje rijei u proste reenice

(tata posao).Razumije nalog od 3 komponente

(stavi malu kaiku u kutiju) .

Prosjean uzrast Zabrinutost akoovladavanja mjeseci nije ovladalo

3 54 68 11

13 2016 2420 2620 30

27 33

36 48


11/81


RUTVENOST

Smijei se majci, poznatim osobama.

Poinje a bue svjesno stranih osoba i prilagoava svoju

prijemivost.

Pokazuje privrenost.

Prijemivo na vostvo i kontrolu oraslih.

Jo ne sarauje sa jecom.

Kai se za majku. Buni se ko hranjenja. Pomae u

svlaenju i oblaenju.

Matovita igra. Oponaanje oraslih. Tolerie kratka

odvajanja, razvija strpljenje. Razumije dobro zlo.

Vede samopouzanje i samostalnost. Igra se u malim

grupama.


mjeseci

3 5

8 12

11 18

20 30

28 36

40 60

50 70


12/81

Orijentaciona procena (skrining) psihomotornog

razvoja prekolske ece uzrasta 3-6 godina (D.Kovaevid)

Zahtjevi za decu na uzrastu od 2 godinesu:

1. Tri, penje se i silazi niz stepenice uz priravanje.

2. Gradi "kulu" od 4-5 kocaka i "voz" od 2-3 kocke.

3. ri olovku, kraba.

4. Umije a pokae svoj nos, usta, oi.

5. Umije samo a pije iz olje.6. Govori kratke reenice.


13/81



Zahtjevi za decu na uzrastu od 3 godinesu:

1. Penje se i silazi niz stepenice.

2. Precrtava krug.

3. Gradi "most" od tri kocke.

4. Zna svoje ime i pol.

5. Samostalno oblai neke jelove ojede, cipele.6. Koristi mnoinu i zamjenice u govoru.


14/81



Zahtjevi za djecu na uzrastu od 4 godinesu:

1. Stoji nekoliko sekundi na jednoj nozi.

2. Precrtava kvadrat -jean o uglova moe biti zaobljen.3. Pravi kvarat o etiri kocke.4. Razlikuje dvije osnovne boje i zna njihove nazive.

5. Zna i imenuje eset izvrilaca ranji.

6. Oblai se samo, zakopava ugma.7. Govori u potpunim reenicama.


15/81

Orijentaciona procjena (skrining) psihomotornog

razvoja prekolske jece uzrasta 3-6 godina (D.Kovaevid)

Zahtjevi za decu na uzrastu od 5 godinasu:

1. Skae na jenoj nozi i vie va puta uzastopno.

2. Tano crta kvarat i trougao (kudica sa krovom).3. Crta ljudski lik ("punoglavac").

4. Obrojava etiri kocke.

5. Samostalno se oblai, nira i vezuje pertle.6. Pria tano krade pjesmice i prie.


16/81

Orijentaciona procjena (skrining) psihomotornog


Zahtjevi za decu na uzrastu od 6 godinasu:

1. Tri uz i niz stepenice.

2. Crta romb ili krst.

3. Konstruie "stepenice" o eset kocaka.

4. Odbrojava deset kocaka.

5. Samostalno crta ljudski lik.6. Zna rutvene igre.

7. Prepriava crvenkapu.


17/81

NORMALNI RAZVOJ

govor motorika inteligencija osjeanja

PONAANJE


18/81

isharmonian razvoj

RAZVOJNA DISFAZIJA


19/81

isharmonian razvoj

RAZVOJNA DISPRAKSIJA


20/81

isharmonian razvoj

RAZVOJNA DISGNOZIJA


21/81

isharmonian razvoj

OPTA RAZVOJNA ISHARMONIJA


22/81

KOJE EMO VIE SPOMINJATI?

RAZVOJNI JEZIKI POREMEAJ (RAZVOJNA DISFAZIJA)

RAZVOJNA DISPRAKSIJA

RAZVOJNE SMETNJE UENJA (ili: RAZVOJNI POREMEAJ KOLSKIHVJETINA):

RAZVOJNA DISLEKSIJARAZVOJNA DISGRAFIJARAZVOJNA DISKALKULIJA

RAZVOJNI POREMEAJ PANJE (SA I BEZ HIPERAKTIVNOSTI)

SINDROM NEVERBALNIH SMETNJI UENJA (ili: RAZVOJNIPOREMEAJ DESNE HEMISFERE; RAZVOJNI SOCIO-EMOCIONALNIPOREMEAJ/SOCIO-EMOCIONALNE SMETNJE UENJA)


23/81

Otkrivanje (ijagnostika):

1. Prema prisustvu diskrepance u odnosu naoptu sposobnost/inteligenciju)

2. Prema tome tanisu!!!!!!: (posledica) mentalne retardacije sekvela (viljive) neuroloke ozlee rezultat senzorne deprivacije

rezultat socijalne deprivacije/edukativnog zanemarivanja


24/81

ijagnoza specifinog poremedaja se

donosi kada:

IQ>70(75) Neuroloki nalaz urean

ulni sistem ouvan Socijalno okruenje i stimulacija (generalno)adekvatni

Postoji evidencija o zaostajanju u sazrevanju

oreene (ili grupe?) sposobnosti


25/81

tajesu?Poremeaji funkcionisanja centralnih

mehanizama obrade u specifinomdomenu kognitivne obrade -- poremeaj uformiranju i/ili manipulaciji odredjenimvrstama mentalnih reprezentacija

(deficit procesiranja/obrade mentalnihreprezentacija, tzv. procesni deficit)

pretpostavlja se (mada se ne moe tvrditi)neurogena osnova deficita


26/81

Fry, 1968: URADI SAM GENERATOR TERMINOLOGIJE(Journal of Reading, 11: 438-430, 1968)

Sekundarni/a/o

Minimalni

Blagi

Diskretni

Hronini

Primarni

Razvojni

Specifini

Organski

Funkcionalni

Atipini

neuroloki/a/o

modani

cerebralni

jeziki

kolski

perceptivni

motorni

praksiki

vizuomotorni

bihejvioralni

psihoneuralni

deficit

disfunkcija

oteenje

poremeaj

desinhronizacija

hendikep

ometenost

retardacija

patologija

sindrom

kompleks

* generie preko 2000 nazi

Uputstvo: Izaberite bilo koju rije iz prve kolone, dodajte bilo koju rijeiz druge i tree. Ako Vam se ishod ne dopada, uradite to ponovo; svakakombinacija e znaiti priblino isto.


27/81

TA NAS PRVENSTVENO ZANIMA O POREMEAJU

1) KAKO SE ISPOLJAVA? (klinika slika, profil snaga i slabosti)

2) DA LI I KAKO SE MENJA TOKOM VREMENA? (ta kada dete sarazvojnim poremeajem postane odrasli?)

3) SA KOJIM DRUGIM POREMEAJIMA SE (TIPINO) KOMBINUJE?

4) KOJE NJEGOVE OBLIKE (TIPINO) PREPOZNAJEMO?

5) TA POREPOSTAVLJAMO DA JE/SU BAZINI DEFICIT/I (kojiprocesi kognitivne obrade su poremeeni/dovode do slabosti uprofilu )

neuropsiholoki argumenti neuroimageingargumenti

( )


28/81

Osnovne odlike razvojnog (neurokognitivnog) poremedaja:PRIMJER: razvojna diskalkulija

OPTI PODACI

pogaa 5-6% decepojenako prisutna ko eaka i evojica javlja se izolovano ili uruena sa:

- hiperkinetskim sindromom- neverbalnim smetnjama uenja- razvojnim Gertzmanovim sinromom

esta ko:epilepsije, fragilnog x, tarnerovog

sy, zraenja, hemoterapije, anemije srpastihdelija

tok razliit


29/81

FAKTORI KOJI OREJUJU TEINU

POREMEDAJA/PROGNOZU/ISHO

negativni faktori:- teina ispoljavanja pri inicijalnoj ijagnozi

- prisustvo iskalkulije ko brade/sestara kaa je iskalkulija prisutna na uzrastu o 8goina: ko oko 60% de se popraviti u narene 2-4godine

kada je diskalkulija prisutna na uzrastu od 10-12go: vie o 50% ece ostaje iskalkulino


30/81

KAKO SE NORMALNO RAZVIJA SPOSOBNOST?

normalan razvoj sposobnosti raunanja:

4-5 mes: razlikuje veliinemalih grupa stvari 1-2 god: sabira i oduzima do 3 3-4 god: sabira i oduzima do 4 4-5 god: sabira i oduzima do 15 8 go: pietrocifrene brojeve/razumijeznake/radi jednostavne mat. operacije

9-12 god: razvija sposobnosti u svim

operacijama


31/81

HIPOTEZE O BAZINOM EFICITU (TA JE KOGNITIVNAOSNOVA POREMEDAJA? Razliiti bazini eficiti sugeriu

razliite forme poremedaja) pojam broja

- pojam veliine- koiranje brojeva (prevojenje u simbol i

obrnuto, npr 125=10025) matematike operacije

- pravila raunanja: kako se rai mat. operacija

verbalna aritmetika

-jeziki postavljeni zaaci prostorni eficit (prostorna iskalkulija)


32/81

ARGUMENTI ZA NEUROBIOLOKU OSNOVU POREMEDAJA

funkcionalno snimanje mozga i neuropsiholoki nalazi kod

odraslihPET i fMRI: aktivacija obe hemisfere, parijetalnih i

prefrontalnih oblasti- zadaci verbalne aritmetike: front. l.- procena veliine: parijet. bil.

nalazi kod fokalnih lezija- parijetalno lijevo: (Gertzmanov sy):

- pisanje i itanje brojeva, mat. operacije- parijetalno desno: prostorna (spacijalna) diskalkulija- fronalno lijevo: deficit verbalne aritmetike


33/81

TEORIJSKI MODELI

(imaju ulogu ok se sa sigurnodu ne utvri osnovaporemedaja/struktura sposobnosti)

Moel trostrukog koda -raunanjepodrazumijevakombinovanu manipulaciju tri vrste reprezentacija:

- verbalne

- vizuelne

- magnitude (veliine)McCloskey i sar 1985

raunanje je kompozit tri elementa:- razumijevanja pojma broja ()

- proizvodnje brojeva (mat.simb)

- raunanje (mat.operacije)


34/81

Razvojni poremedaji etetaprekolskog uzrasta

Poremedaji hranjenja

Poremedaji spavanja

Poremedaji izluivanja (mokrenja idefekacije)

Poremedaji motornog razvoja i pokreta

Poremedaji komunikacionih sposobnosti


35/81

RAZVOJNI POREMEDAJI JETETA KOLSKOGUZRASTA

Zastoj ili zaostajanje u intelektualnom razvoju

(Mentalna retardacija)

Poremedaji panje, hiperkinetiki poremedaj

Specifine smetnje uenja

Razvojna disleksija Razvojna dispraksija

Razvojna disgrafija


36/81

Klasifikacija psihikih poremedaja ece imladih

Klasifikacija mentalnih poremedaja u razvojnom obu U upotrebi su dva klasifikaciona sistema psihijatrijskih

poremedaja, pa samim tim i poremedaja razvojnog oba. MKB-10 (ICD-10), (Medjunarodna klasifikacija bolesti,

povreda i uzroka smrti) i

DSM-TR klasifikacija (Diagnostic and Statistical Manual).


37/81

Klasifikacija psihikih poremedaja ece imladih

MKB-10 klasifikacija svrstava sve psihike poremedaje u esetvelikih ijagnostikih grupa i to o F0 o F9.

Psihiki poremedaji etinjstva i aolescencije su izvojeni igrupisani u kategorijama F8 i F9.

Svi rugi psihiki poremedaji koji se javljaju ko ece,ijagnostikuju se primjenom istih ijagnostikih kriterijumakao i za odrasle (razni oblici psihotinih poremedaja, poremedaji raspoloenja,pokuaji samoubistva, poremedaji ishrane, neurotski i rugi poremedaji)


38/81

Mentalni poremedaji koji se prvi put i/iliiskljuivo javljaju u etinjstvu i aolescenciji

Poremedaji psiholokog razvoja Poremedaji psiholokog razvoja su poremedaji normalnih razvojnih

procesa.

Zajenika karakteristika ove grupe poremedaja je: -poetak je uvek tokom etinjstva

-otedenje ili zaostajanje u razvoju onih funkcija koje su povezane sabiolokim sazrijevanem centralnog nervnog sistema -stabilan tok bez remisija i recidiva

-zahvadene su funkcije govora, vizuo-spacijalnih sposobnosti i motornekoordinacije

-nastaje rano u detinjstvu i postepeno se smanjuje sa uzrastom deteta,a manji deficiti mogu ostati u odraslom dobu


39/81

Mentalni poremedaji koji se prvi put i/iliiskljuivo javljaju u etinjstvu i aolescenciji

Specifini razvojni poremedaji Specifini razvojni poremedaji su poremedaji u razvoju

odredjene sposobnosti deteta.

Epidemiologija

Poaci ukazuju a je prevalenca ovih poremedaja 5-10%populacije kolskog uzrasta.Ovi poremedaji se ece javljajuko eaka nego ko evojica, a istie se i znaajanhereditarni faktor.

Etiologija

Ovi poremedaji nastaju kao posleica sporijeg biolokograzvoja, i/ili bioloke isfunkcije pojeinih strukturacentralnog nervnog sistema.


40/81

Mentalni poremedaji koji se prvi put i/iliiskljuivo javljaju u jetinjstvu i aolescenciji

Klinika slika Kliniku sliku karakterie poremedaj u razvoju jene orejene

ili vie orejenih sposobnosti eteta (govor, itanje, pisanje)u onosu na uzrasno oekivani.

Javlja se ko ece ije intelektualne sposobnosti su na nivou(ili izna) prosjeka, ali koja imaju tekode u nekim specifinimoblastima funkcionisanja.Ovom prilikom se iskluuje prisustvobilo kakvog organskog poremedaja (neurolokog, otedenjaula i slino).

Pojava sekundarno nastalih emocionalnih problema u ove

ece je esta.


41/81

Razvojni poremedaji etetaprekolskog

uzrasta


42/81

Razvojni poremedaji etetaprekolskog uzrasta

Poremedaji hranjenja

Poremedaji spavanja

Poremedaji izluivanja

Poremedaji psihomotorike

Poremedaji komunikacionih sposobnosti


43/81

HRANJENJE I POREMEDAJI HRANJENJA

U DETINJSTVU


44/81

Poremedaji uzimanja hrane

Obijanje ojke, flaice

Ruminacija, regurgitacija hrane

Anoreksija novoroeneta i malog jeteta Neorganski zastoj u rastu

Pika

Gojaznost

Potomanija

Koprofagija


45/81

Anoreksija novoroenetai malog deteta

Obijanje ojke, flaice, hranjenja

Mogudi uzroci: organske smetnje ali i tekode u

odnosu majka-dete

Postupak: ispitivanje i otklanjanje organskih

inioca i psiholoka porka ijai majka-dete


46/81

Neorganski zastoj rasta

Simptomi: obija hranu, povrada, prolivi

Rast: ne napreuje u teini i visini, ispo 3 percentila za uzrast

Opti zastoj u razvoju: psihomotorika, kognitivni i govorno-

jeziki razvoj Ponaanje: apatino, povueno, tuno, bezizraajno lice,

razraljivo, iniferentno

ISKLJUENI ORGANSKI UZROCI

Tekode u onosu majka dete, socio-emocionalna deprivacija,emocionalno zanemarivanje deteta

Postupak: tretman dijade-majka ete i psihosocijalna porka


47/81

Gojaznost

Gojaznost bez osedajnih smetnji (konstitucionalna,kulturoloka)

Gojaznost kao odgovor na potrese i sukobe(odvajanja,razvod)

Trajna gojaznost u okviru ubljih osedajnih

poremedaja(kompulzivno uzimanje hrane kod neuroza; odbrana odpsihotine razgranje)


48/81

SPAVANJE I POREMEDAJI SPAVANJA

U DETINJSTVU


49/81

Spavanje i poremedaji spavanja

Spavanje je oblik ponaanja uslovljen biolokim ipsiholokim iniocima.

Spavanje se odvija u ciklusima (1,5 sat) : povrno spavanje

duboko spavanje ( sporo-talasno spavanje)

REM spavanje


50/81

EEG u budnosti i spavanju

Budno stanje:

Alfa ritam (8-12 c/sec)- u mirovanju, zatvorene oi

Beta ritam (13-30 c/sec) - napetost, otvorene oi

Spavanje:

I fazaTeta ritam (3,5-7,5 c/sec)

II fazaVretena spavanja, K kompleks (vrst san)

III faza Delta ritam (sporije od 3,5 c/sec), 20-50%

IV fazaelta ritam, vie o 50% registrovane aktivnosti

(Faza III i IV = tzv. Sporo talasno spavanje)

REM fazaBeta aktivnost (desinhronizovan EEG)

Ove faze se ponavljaju u ciklusima od 90 min.


51/81

Sporo-talasno i REM spavanje

Karakteristike REM spavanja: EEG je desinhronizovan ( kao u budnosti)

Brzi, nekoorinisani pokreti oiju (Rapid Eye Movements) Naglo snienje miidnog tonusa (Atonia)

Penilna erekcija ili vaginalna sekrecija Sanjanje

Karakteristike sporo talasnog spavanja:

EEGspora aktivnost (Delta) Nema pokreta oiju Miidni tonus umjeren Nema genitalne aktivnosti

Odsustvo sanjanja


52/81

Funkcije sporo talasnog spavanja

Sporo-talasno (ST) spavanje neophono za preivljavanje

eprivacija spavanja ovoi o kognitivnih smetnji, tekodakoncentracije, perceptivnih distorzija i halucinacija.

Nakon ue eprivacije spavanja, sleedih nodi, procentualnonajvie zastupljeno sporo-talasno a zatim REM spavanje.

U regionima mozga koji su mentalno najaktivniji tokom dananajvie spore (elta) aktivnosti u spavanju.

Tokom sporo-talasnog spavanja mozak se omara, oporavlja


53/81

Funkcije REM spavanja

Nakon deprivacije REM spavanjaosoba provoi mnogo vie uREM spavanju sleede nodi (reboun-fenomen).

Procenat REM spavanja opada sa uzrastom:

Ko novoroenai 70%

Sa 6 mjeseci30%

Sa 8 godina22%

Kod odraslihmanje od 15%

REM spavanje stimulie razvoj mozga i uenje(omogudavaa se ogaaji iz bunosti konsoliuju i integriu u trajnumemoriju


54/81

Tekode i poremedaji spavanja u etinjstvu

Tekode uspavljivanja obredi

Odbijanje spavanja, strah od spavanja

Nesanica (Insomnia)

Pavor nocturnus ( nodni strahovi)

Somnambulizam ( mjesearstvo)


55/81

POREMEDAJI IZLUIVANJA U ETINJSTVU


56/81

Poremedaji izluivanja( mokrenja i defekacije)

Enureza - nevoljno isputanje mokrade, uz osustvo organskoguzroka, posle 5. go. ivota ko eteta sa normalnimsposobnostima.

Nodna i nevna enureza

Primarna i sekundarna enureza

Uestalost: uzrast od 5 god.= 10% deceuzrast od 10 god. = 5%

uzrast 15. god. = 1%

Tretman: bihejvioralni, medikamentni, psihosocijalni

d l


57/81

Poremedaji izluivanja(mokrenja i defekacije)

Enkoprezanevoljno izbacivanje izmeta, obino u rublje,nakon 3. - 4. go. ivota, nodno i nevno, povremeno ilistalno, bez upaljive fizioloke patologije.

Primarna ili sekundarna Uestalost:uzrast 4 god. = 2,8% dece

uzrast 7-8 g.= 1,5%

uzrast 8-19 god. = 0,6%

Tretman: bihejvioralni, medikamentni, psihoterapijski,savjetovanje roditelja


58/81

RAZVOJ I POREMEDAJI PSIHOMOTORIKEU DETINJSTVU


59/81

Pojam psihomotorike

Psihomotorika- nain postojanja u svojoj telesnostiu socijalnom polju, u onosima prema spoljanjemsvetu i prema sebi u tom svetu.

Psihomotorikanain na koji je telo angaovano uodnosima u socijalnom polju.

Kvalitet psihomotorike- zaivisi od i od

emocionalnog znaenja tih onosa za linosti Razvoj psihomotorike i oivljaja telesne celovitostiblisko vezani.


60/81

Poremedaji pshimotorike - istorijat

Dupre (1907)motorni debilitet

Wallon (1932)motorni infantilizam, motorni debilitet

Ajuariaguerra(1970):

Poremedaji psihomotorike:

Rani tonino-emocionalni poremedaji

Poremedaji navika i psihomotorike

Poremedaji motorne izvrivosti:

Apraksije, razvojna dispraksija

Disgrafija


61/81

Razvoj pokretai praksike aktivnosti

I Faza:1. mesec ivota - Refleksni pokretiII Faza: 24,5 mjeseci: naizmenini pokreti, mlataranje

Motiv: zaovoljstvo u vrenju pokreta

Cilj: u samom teluIII Faza: 4,5 - 8 meseci ivota: vizuomotorna kontrola, hvatanje rukom

Motiv: zaovoljstvo u inu ohvatanjaCilj: u objektivnom prostoru

IV Faza:8 -12 meseci ivota: spretno hvatanje pristimaMotiv:dosegnuti predmet izvan tijela izaziva zadovoljstvo

Cilj: premet ili osoba u spoljanjem svijetuV Faza:12 -18 meseci ivota: razvoj simbolike funkcije mentalnih predstava

Motiv: zadovoljstvo u otkrivanju novoga, u manipulisanju

Cilj: Izvor zadovoljstva se iz senzomotornog pomjera ka oblasti mentalnih predstava


62/81

Razvoj oivljaja telesne celovitosti- 1.

I faza (prvi mjeseci):

Cenestetike senzacije ( iz tijela), kontakt na blizinu

Policentrini oivljaj tijela, sebe

II faza(4-8 mjesec): Vizuomotorna koorinacija, kontakt na aljinu

Poetak stapanja parcijalnih prostora i parcijalnog oivljavanja sebe

III faza(ruga goina ivota):

Permanentnost objekta (Piaget), imitacija, ovladavaje hodom i govorom,

Stapanje i koorinacija parcijalnog oivljaja u cjeloviti oivljaj svoje tjelesnecjelovitosti, sebe

ZNAAJ PROOSJEDAVANJA OIVLJAJA TELESNE CELOVITOSTI(emocionalni odnossa majkom)


63/81

Razvoj oivljaja tjelesne cjelovitosti 2.

IV faza (prekolski uzrast):

Otkride polne obeleenosti

Otkride lateralizovanosti

Socijalno tijelo skica sebe kakav bi elio a jeste

U kasnijim fazama (pubertet, aolescencija, senijum) vri se restrukturisanjepoimanja sebe , oreenog organizovanodu i ponaanjem tijela u prostoru,vremenu i socijalnom polju .

Stapanje u jeinstveni oivljaj tjelesne cjelovitosti vri se

posredstvom pokretakojim jeinka tei ka socijalnom polju.Veza izmeu poremedaja praksike aktivnosti i neograenog

oivljaja telesne celovitosti.


64/81

Poremedaji psihomotorike u etinjstvu

Rani tonino-emocionalni poremedaji

Tikovi

Hiperaktivnost

Stereotipni poremedaji pokreta

Mucanje


65/81

Tikovi

Tikoviiznenadni, brzi, nevoljni pokreti ili glasovna produkcija saneodoljivom potrebom za ponavljanjem radnje.

Prosti motorni tikovi: mirkanje, trzanje vratom, sleganje ramenima,grimasiranje licem.

Prosti glasovni tikovi: kaljucanje, mrkanje, itanje, lajanje. Sloeni motorni tikovi: skakanje, cupkanje, udaranje samog sebe.

Sloeni glasovni tikovi: ponavljanje nekih rijei, upotreba pogrnih rijei(koprolalija), ponavljanje sopstvenih glasova ili rijei (palilalia).

Tikovi odsutni u spavanju.

Rijetka pojava prije 4. go. ivota, ede ko jeaka (2:1)

Najedi izmeu 7 i 10 go. ivota, prevalenca oko 5%.

Tretman:reedukacija psihomotorike i relaksacija, savetovanje roditelja,

psihoterapij.

Hiperaktivnost


66/81

Hiperaktivnost

30% ece prekolskog i 5-20% kolskog uzrasta su hiperaktivni.

Normalna hiperaktivnost:

Temperamentalna odlika

Ko kognitivnih otedenja

Patoloka hiperaktivnost:

Hiperkinetski poremedaj

Hipomanija

Anksiozna stanja

Poremedaji ponaanja Organski poremedaji ( mentalna retaracija, tireotoksikoza i sl)

Reakcija na lekove (barbiturati, benzodiazepini)

Razlikovati hiperaktivnost o hiperkinetikog sinroma.


67/81

Stalno su u pokretu Uvek neto dodiruju Ne mogu mirno da sede

dok gledaju slikovnicu ili

sluaju krau priu Skloni su povredama

Hiperkinetina decana predkolskom uzrastu

Francuska klasifikacija psihijatrijskih poremedaja u


68/81

Francuska klasifikacija psihijatrijskih poremedaja u

djetinjstvu

Hiperkinetski poremedaj =

psihomotorna nestabilnost

Hipotonija, naroito miida vrata i ramenog pojasa Neujenaen tonus GE

Prisutne sinkinezije (aksijalne i imitacije)

Kontrola motorike u mirovanju loa

Hodanje po ritmuzaustavljanje, loe isharmonina lateralizovanost

Poznavanje sheme tijela ispo oekivanog za uzrast

Okolina najede oivljava hiperkinetino


69/81

Okolina najede oivljava hiperkinetinodete kao:

tvrdoglavo

bezobrazno

leno zaboravno

razmaeno

nespretno preterano ivo


70/81

Tretman hiperkinetinog jeteta

TERAPIJSKI PRISTUP JE SVEOBUHVATAN:

Bihejvioralni tretman (ko kude i u koli)

Savjetovanje roditelja

efektoloki tretman ( reeukacija psihomotorike i

relaksacija)


71/81

Stereotipni poremedaji pokreta

Stereotipni, voljni, nefunkcionalni, ponavljajudi pokreti: Bez samopovreivanja:kladenje tijela, kladenje glave, upanje ili uvrtanje

kose, lepranje rukama;

Sa samopovreivanjem: uaranje glavom, amaranje lica, boenje oiju,grienje aka, usana.

esto urueni sa mentalnom retaracijom, pervazivnim poremedajimarazvoja (autizam)

Ko jece sa normalnim razvojem su najede posleica strahova o

odvajanja, usamljenosti, zanemarivanja,

esti ko jece u omovima, pri ugotrajnim hospitalizacijama


72/81

Mucanje

Govor sa estim ponavljanjem ili prouavanjemglasova, slogova ili rijei, ili ougovlaenjima i pauzamakoje remete ritam govora.

Poetak obino prije 10 go. ivota,

Prevalenca ko jeaka 4%, ko jevojica 2%. Oko 1%nastavlja da muca i tokom adolescencije.

Uzroci: pretjerana anksioznost, stres, poremedeniodnosi roditelj-ijete. Pojaava se sa uzbuenjem.

Tretman: reedukacija i relaksacija, savetovanje

roditelja, psihoterapija deteta.


73/81

POREMEDAJI KOMUNIKACIJEU DETINJSTVU

d k k


74/81

Poremedaji komunikacije u etinjstvu

1. U sklopu senzornog/slunog otedenja2. Usle neurolokih otedenja

3. U sklopu ometenosti u kognitivnom razvoju

4. Razvojni poremedaji govora i jezika (islalia, razvojna isfazija)

5. U sklopu poremedaja emocija (simbiotska psihoza, elektivnimutizam) pervazivni poremedaji razvoja (autistini spektar,razvojna isharmonija, multisistemski razvojni poremedaj)

6. U sklopu socijalne deprivacije

7. U sklopu zlostavljanja i zanemarivanja


75/81

Razvojni poremedaji govora i jezika

Poremedaji govora i jezika esti u jetinjstvu:

u optoj populaciji prevalenca 8-11%

u grupi djece ometene u razvoju 70%

Uruenost sa poremedajima emocija i ponaanja 50-60%

F 80 Specifini razvojni poremedaji


76/81

F 80 Specifini razvojni poremedajigovora i jezika

Razvojni porem. artikulacije, dyslalia

Razvojna disfazijaekspresivni tip

Razvojna disfazijareceptivni tip

Steena afazija sa epilepsijom (Lanau-Kleffner sindrom)

rugi razvojni poremedaji govora i jezika


77/81

Dyslalia

Izgovaranje glasovakod deteta kasni ili je toliko izmenjeno da stvaraprobleme drugim osobama u razumevanju govora deteta.

Poremedaj artikulacije, fonoloki poremedaj

ijete izostavlja, zamjenjuje, izvrde glasove. Razumijevanje govora odgovara uzrastu.

Neophodan logopedski tretman.

esto uruene emocionalne i socijalne tekode i problemi ponaanja.

1/3 ece ima i psihijatrijski poremedaj (hiperkinetski poremedaj,

Povienu separacionu aksioznost, tekode prilagoavanja, epresivnost).


78/81

Razvojna disfazija

Zaostajanjeu razvoju govora za ve ili vie goinau odnosu naecu opte populacije.

Devijantnost u razvoju govora: siromaan renik, estoizostavljaju slogove, krajeve rei ili prefikse, pogrena upotrebagramatikih oblika.

Tekode onosa sa vrnjacima, problemi ponaanja Iskljuenirugi razlozi koji mogu uzrokovati poremedaj u razvoju

govora: otedenje sluha

socijalna i/ili emocionalna deprivacija otedenje mozga mentalna retardacija


79/81

Uestalost razvojne isfazije

Prevalencavarira od 3 do 15%.

eda ko eakanego jevojica (4 : 1).Mogude

objanjenje:Leva hemisfera usporeno sazreva ko eaka (efekattestosterona) ime ona postaje polonija/vulnerabilna

tokom ueg perioa na otedujude faktore.


80/81

ISFAZINA ECA SU KANIATI ZADISLEKSIJU

ZNAAJ RANOG PREPOZNAVANJA I TRETMANADISFAZIJE KAO PREVENCIJA DISLEKSIJE

Dijanostikovanje disfazije zahteva sveobuhvatnu


81/81

Dijanostikovanje disfazije zahteva sveobuhvatnu

procenu komunikativnih sposobnosti deteta

obuhvata procenu

etetovih optih sposobnosti

ekspresivnog jezika i komunikacije

receptivnog jezika i komunikacije

kognitivnih sposobnosti vezanih za jezik (itanje,pisanje)

socijalno afektivnog ponaanja

1.psihicki poremecaji razvojnog doba

Documents