1980 SONRASI TÜRK ŞİİRİ

ALİ SARIOĞLU

144509219

Şiirden hareketle metnin oluşmasına imkân sağlayan zihniyeti belirler.

Şiiri yapı bakımından çözümler.

Şiirin temasını bulur.

Şiirin dil ve anlatım özelliklerini açıklar.

Şiirde ahengi sağlayan ögeleri ve özelliklerini belirler.

Şiiri yorumlayarak güncelleştirir.

Şiirin kendinde uyandırdığı duyguları ifade eder.

Şiirin yararlandığı kaynakları ve ait olduğu geleneği belirler.

İkinci Yeni sonrası Türk şiiriyle 1980sonrası Türk şiirini karşılaştırır.

1980 sonrasında belirgin bir hareket ve düşüncenin şiire hâkim olup olmadığını sorgular.

Şiirden hareketle şairin fikrî ve edebî yönü hakkında çıkarımlarda bulunur.

KAZANIMLAR

ÖNE ÇIKAN ŞAİRLERSEZAİ KARAKOÇ (1933 - …) HAYDAR ERGÜLEN  (1956- …)  AHMET ERHAN (1958-2013) EBUBEKIR EROĞLU (1950 -… )HÜSEYİN ATLANSOY (1962- …)  SEDAT UMRAN ( 1926- 2013) 

Türk şiiri 1980 sonrasında ülkeyi içine düştüğü siyasî kaostan

kurtaran 12 Eylül askerî müdahalesinden sonra bu ideolojik ve siyasî havanın

etkisinden kurtularak yeniden kendi yatağına döner.

1980 sonrasında çıkan şiir ve edebiyat dergilerinde kendini

gösteren birçok yeni şair vardır ve bunların şiir çalışmaları oldukça

dağınık bir manzara göstermektedir. 

1980’li ve 90’lı yılların şiirinde geçmişte Yedi Meşaleciler ya da Garip şiirinde görüldüğü gibi dikkate değer bir grup çalışması, bir ortak şiir

hareketi oluşmuş değildir. 

1980 SONRASI ŞİİRİMİZ 

1980 sonrası şiirini besleyen kaynaklar

1980 askeri darbesiyle oluşan yasakçı anlayışın yarattığı sessizlik

ortamı bu dönem şairlerini toplumculuk idealinden uzaklaştırır.

Şairler arasında tema ve anlayış bakımından bir

bütünlük yoktur.

Önceki dönemlere göre sönük kalınmıştır. 

İkinci Yeni sonrası toplumcu

şiirin etkileri devam eder.

Şiir çevirileri bu dönem

şiirine kaynaklık etmiştir.

Bir grup şair, Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra “açıklık politikası”nın bir sonucu olarak “YENİBÜTÜNCÜ“ adını verdikleri yeni bir yapılanmaya doğru gitmek istemeleriyle dikkati çeker. 

Seyit Nezir, Veysel Çolak, Hüseyin Haydar, Metin Cengiz, Tuğrul Keskin’in imzaladığı “YENİBÜTÜN: “Kendini Biriktiren Bireyin Şiiri” başlıklı bildiri Broy dergisinde çıkar. Ancak bu hareket şiirimizde esaslı bir değişmeye yol açamamıştır.

80’li ve 90’lı yılların şairleri daha eserlerini tamamlamış ve zamanın ayıklayıcı süzgecinden geçmiş değildirler. Bu bakımdan haklarında yapılacak değerlendirmeler ister istemez eksik kalmak durumundadır.

Bununla birlikte yine de bu yılların şiiri hakkında bazı genel değerlendirmeler yapılabilir.

• 1990’lı yılların sonunda medyanın, daha doğrusu radyo ve televizyonun şiir üretimiyle yakından ilgilenmeye başlamasıdır. Bunun sonucunda son yıllarda şiir klipleri, şiir kasetleri ve CD’leri yapma ve bunları medyada tanıtma modası doğmuştur. 

• Bazı televizyonların şiir saatlerinde, hatta haber programlarında yeni çıkan şiir kitapları tanıtılmakta ve kitapları daha çok satmanın yolları aranmaktadır. Sansasyonel çıkışlarla gazete sayfalarını günlerce meşgul eden şairler de dikkati çeken başka bir olgudur

•

• 1980’li ve 90’lı yılların şiirinde en önde gelen isimler arasında “1960 Kuşağı Şairleri” diye de nitelenen 1935-1945 arasında doğmuş Hilmi Yavuz, Özdemir İnce, Ataol Behramoğlu, İsmet Özel ve Süreyya Berfe’yi saymamız gerekiyor. 1950’li yıllarda doğan Enis Batur, Ebubekir Eroğlu, Murathan Mungan ve Haydar Ergülen ise daha sonraki kuşağın parlayan isimleri arasındadır. 

•

Kasım 1985`te yayımlanmaya başlayan aylık şiir dergisi Broy`un sahibi Meliha Akça`dır. yayın danışmanlığını ise Seyyit Nezir üstlendi. dergide dünya şairlerinin kişilikleri ve sanatlarının değerlendirildiği özel bölümler hazırlandı. nesrin arman, Ahmet Necdet gibi isimlerin eserlerine yer verildi. daha sonra kapanan Broy dergisi`nin yerine Broy yayınevi bu günlerde yeni bir dergi çıkartmaya başladı. Yeni olan bu derginin aksine ismi ESKİ… 

BROY

Broy Dergisi Aylık Şiir Dergisi, 1985 yılında

yayına başladı ve 1991 yılındaki Körfez Krizi'nin

ekonomik etkileri nedeniyle 60. sayısıyla

yayını sona erdirdi. Ülkemizde uzun yıllar

yayımlanmış olan bir şiir dergisidir. Genel yayın

yönetmenliğini Seyyit Nezir yapmıştır. 

12 Eylül askeri darbesi sonrası toplumsal hayatımızın

çekiniklerini aşmasında oldukça önemli katkılar

sağlamıştır. 1980 sonrası Türk şiirine katılan şairlerimizin

neredeyse tümünün ilk şiirleri Broy'da yayımlanmıştır.

 Broy ile birlikte Türk şiirseverler dünya şiirinin

önemli isimlerini tanıma ve okuma fırsatı bulmuştur.  

Broy şiir dergisinin özel sayılarından birinde

cumhuriyetin ilk yıllarında yayımlanan

Resimli Ay Mecmuasının Nazım Hikmet'e ait olan tüm yazı ve şiirlerinin

tıpkı basımları 64 sayfalık ek olarak

yapılmış ve okurlarına sunulmuştur.  

Derginin şiir yapısı ülkemizdeki Marksist şiir anlayışıyla bireyci şiirin kesiştiği katmanlarında eserlerini veren şairlerimizi

Türk şiir hayatına katmıştır. Broy sözcüğü Ruhi Su'nun Kocabey türküsünde “brooyy!” seslenme biçimi

olarak görülür. Derginin adı bu sesleniş biçiminden esinlenerek BROY

olarak Seyyit Nezir tarafından konulmuştur.

SEZAİ KARAKOÇ

Sezai Karakoç, 1933 yılında Diyarbakır’ın

Ergani ilçesinde dünyaya gelir.

Şairin çocukluğu Ergani, Maden ve Dicle ilçelerinde

geçer. Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesini

kazanarak başladığı yüksek öğrenimini, 1955’te fakültenin mali şubesinden mezuniyetle tamamlar.

Pek çok resmi görevde bulunur. Görevi icabı Anadolu’yu çok gezer

ve birçok il, ilçeyi inceleme, tanıma fırsatı bulur. Çeşitli görevlerde

bulunur. 1973’ten bu yana da hiçbir resmi görev almaz.

Kurucusu bulunduğu ‘Diriliş Yayınları’ ve ‘Diriliş

Dergisi’ ile İstanbul’da yayım hayatına devam

eder. Kurduğu bir partiyle siyaseti dener; fakat

başarılı olamaz.

Günümüzün üretken şairlerindendir. Şiir üslubu bakımından, az çok İkinci Yeni’ye yakın sayılsa da, şiirinde işlediği temalar,

inandığı değerler bakımından şiirimizde yeni

ve değişik bir sestir.

ESERLERİ

Şiir Kitapları: Körfez, Şahdamar, Hızır’la Kırk Saat, Sesler, Taha’nın Kitabı, Gül Muştusu, Zamana Adanmış

Sözler, Leyla ile Mecnun, Monna Rosa.

Araştırma ve Fikir Kitapları: Yunus Emre, Mevlana, Mehmet Akif, İslam’ın

Dirilişi, Ölümden Sonra Kalkış, Mağara ve Işık.

Hikaye Kitapları: Hikayeler I - Meydan

Ortaya Çıktığında (1978), Hikayeler II -

Portreler (1982)

1956 yılında Eskişehir'de doğdu. Ankara Aydınlık evler Lisesi'ni ve ODTÜ Sosyoloji  Bölümü'nü bitirdi. Anadolu

Üniversitesi İletişim Sanatları Bölümü'nde asistanlık yaptı.

Daha sonra İstanbul'da reklam yazarı olarak çalışmaya başladı.

Şiirleri, “Adam Sanat, Felsefe Dergisi, Gösteri,

No, Öküz, Sombahar, Somut, Türk Dili, Varlık,

Yaşasın Edebiyat, Yazko Edebiyat,

Yusufçuk vb.” gibi dergilerde yayımlandı.

1983'te arkadaşları ile birlikte “Üç Çiçek Dergisi'ni” çıkardı, «Şiir Atı»na emeği

geçenlerden. Şiirleri kadar denemeleri ve şiir

değerlendirmeleri ile ilgi uyandırıyor. Çeşitli ödülleri

vardır.

HAYDAR ERGÜLEN

AHMET ERHAN1958, Ankara doğumlu.

Çocukluğu ve ilk gençliği Mersin ve Adana’da geçti.

Türk Dili ve Edebiyatı öğrenimi gördü, uzun yıllar Türkçe

öğretmenliği yaptı.

Hayatının büyük bölümünü Ankara’da geçiren Ahmet Erhan, daha sonra İstanbul’a yerleşti.

Adana Demirspor Genç Takımı’nda futbol oynadı. O

yıllarda geçirdiği ağır sakatlık döneminde şiir yazmaya

başladı.

1976’da Militan dergisinde topluca yayınlanan şiirleriyle dikkat çekti. 1980 öncesi ve sonrasında ülke gençliğinin

yaşadığı dramı, içerden bir ses olarak, o dönemlerde oldukça

yaygın olan slogancılığa kaçmadan kendine özgü diliyle

yazması şiirini özel kıldı.

Lirizm zenginlikleri ve ironiyle harmanladığı “şimdiki zamanın

duygu resmi” olarak tarif edebileceğimiz söyleyişini,

neredeyse otuz yıl sürdürdü.

Ahmet Erhan pek çok çevrede hâlâ ilk kitaplarıyla hatırlanmasına ve bilinmesine rağmen, şiir serüvenini yaşanan zamanla at başı götürmekte ve çok genç yaştaki okuyucuları

tarafından da ilgiyle takip edilmektedir.

Cahit Külebi, 1982 tarihli bir söyleşisinde kendisi için “şaşırtıcı bir olgu” tabirini

kullanmıştır. 

Eserleri:  Alacakaranlıktaki Ülke, Yaşamın Ufuk Çizgisi, Ateşi Çalmayı Deneyenler İçin, Deniz, Unutma

Adını!, Öteki Şiirler, Sevda Şiirleri / Zeytin Ağacı, Çağdaş Yenilgiler Ansiklopedisi, Köpek Yılları, Ölüm Nedeni: Bilinmiyor, Resimli Ahmetler’ Tarihi, Bugün De Ölmedim Anne, Ankara-İstanbul Karatreni, Ne Balık Ne De Kuş, Kaybolmuş Bir Köpek İlanı, Şehirde Bir Yılkı Atı, Buz

Üstünde Yürür Gibi, Sahibinden Satılık

Ebubekir Eroğlu (1950 - ) 

Orta öğrenimini Malatya’da tamamladı.

İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi. Yükseköğrenimini yaparken bir süre

çalıştığı Kamu kurumlarında,

yıllarca müfettiş ve müşavir olarak

görev yaptı. 

İlk şiiri Yeni Adım dergisinde çıktı, Diriliş dergisinde

yayımladığı şiirlerle adını duyurdu. Şiir

ve yazıları Çoğunlukla Diriliş,

Edebiyat, Yönelişler, Gergedan,

Kitaplık dergilerinde yayımlandı. İlk kitabı, Kuşluk Saatleri 1974 yılında çıktı.

Yönelişler dergisinin kurucularından biri olarak yönetimini

üstlendi.

Şiir kitaplar: Kuşluk Saatleri,

Kayıpların Şarkısı, Yirmi

dört Şiir, Şahitsiz Vakitler,

Berzah, Sınır Taşı, Sesli Harfler 

HÜSEYİN ATLANSOY (1962-

…) 

1962 Mihalıççık, Eskişehir

doğumlu. İlk, orta ve lise öğrenimini

Eskişehir’de tamamladı.

İstanbul Üniversitesi

Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü mezunu. Kırıkkale Üniversitesi’nde Yüksek Lisans yaptı. Şiirlerini

“Diriliş, Yönelişler, Yedi İklim, Bürde, Kayıtlar, İpek Dili, Dergâh, Kaşgar ve

Hece” dergilerinde

yayımladı. Felsefe grubu

öğretmenliği yapıyor.  

Kitapları: İntihar İlacı

(Bürde Yayınevi,1991); Balkon Çıkmazında

Efendilik Tarihi (Yediiklim Yayınevi

, 1987) Şehir Konuşmaları (Yazı Yayınevi, 1990);

İlk Sözler, (Kaknüs Yayınları,

1998); Kaçak Yolcu

(Kaknüs Yayınları 1998); Karşılama

Töreni (Hece Yayınları, 2005). 1990 Yazarlar

Birliği Şiir Ödülü. 

İstanbul'da doğdu.  İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Alman Dili ve Edebiyatı bölümünü bitirdi.

Çeşitli kuruluşlarda mütercimlik yaptı. 1974'de İzmit Sümerbank Boru Fabrikası mütercimi iken emekli oldu.

ESERLERİ: İlk şiir kitabı Meşaleler kendi yayını olarak 1949'da çıktı. İkinci kitabı Leke 1979 yılında Soyut dergisi yayınları arasında yayımlandı. Umran, edebiyat dünyasında trajik ben'in ızdırabını ve eşyanın içdünyasını yansıtan bu kitabı ile tanındı. Sevgi şiirlerinden oluşan “Gittin Taş Atarak Denizlerime “isimli şiir kitabı ise 1990'da Akabe yayınevi tarafından basıldı. Şair son yirmi yıldır değişik dergilerde yer alan şiirlerini Kara Işıldak  adı altında topladı. 

Umran'ın şiirindeki son merhaleyi yansıtan 100 mısralık 25 dörtlüğü ise Kış Dörtlükleri üstbaşlığını taşımakta olup bu şiiri Türk Edebiyatı dergisinde yayımlanmıştır. Umran'ın Almanca'dan yaptığı çok sayıda çevirisi de bulunmaktadır. 

SEDAT UMRAN

ÖLÇME DEĞERLENDİRME1. Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar

doğru ise (D), yanlış ise (Y) yazınız.

- 1980 sonrası Türk şiiri Garip Hareketi'nin tesiri altındadır. ( )

- 1980 sonrası Türk şiirinde kültür ve medeniyet tarihimizin konu ve kavramlarına imge düzeyinde sıkça göndermeler yapılması dikkati çeker. ( )

- 1980 sonrası Türk şiirinde biçim ve ölçü bakımından halk ve divan şiiri geleneklerine dönüş başlamıştır. ( )

2. Aşağıdaki noktalı yere uygun kelimeleri yazınız.

1980 sonrası Türk şiiri uzak çağrışımlarla yüklü imgelere değer vermesiyle..................................şiirinin imge anlayışını devam ettirir.

3. Aşağıdakilerden hangisi 1980 sonrası Türk şiirinin özelliklerinden biridir?

A) Açık ve basit bir anlatımın tercih edilmesi

B) Türk şiir geleneğinden uzaklaşılması

C) Hece ölçüsünün kullanılması

D) Yapı ve söyleyişten daha çok içeriğe önem verilmesi

E) Düz yazıya yaklaşılıp anlatmaya imkân veren temalara yer verilmesi

4. Aşağıdakilerden hangisi Haydar ERGÜLEN'in şiir kitabıdır?

A) Safahat

B) Memleketimden insan Manzaraları

C) Hafız ile Semender

D) Kendi Gök Kubbemiz

E) Yerçekimli Karanfil

• 5. I.  Haydar Ergülen

• II. Hüseyin Atlansoy

• III. Asaf Halet Çelebi

• IV. Sedat Ümran

• V. Ömer Bedrettin Uşaklı

• Yukarıdaki şairlerden hangisi Cumhuriyet Dönemi 1980 sonrası şiirine dahil edilemez?

• A) I. B) II. C) III.        D) IV.        E) V.