Opsporing via internet 12 Donderdag 8 januari 2009 Brabants Dagblad Brabants Dagblad Donderdag 8 januari 2009 13

Zestien miljoen speurneuzen

D e Amsterdam-se politiewebsi-te veroordeel-dengezocht.nlwas pas eenpaar uur te be-kijken toen de

eerste tip al tot resultaat leidde. Depolitie pakte een man op die nognegentig dagen de cel in moest,luidde het trotse bericht uit Am-sterdam. Gisteren meldde de poli-tie nóg een aanhouding.De politie zet steeds vaker nieuwemedia in om boeven te vangen.Sms-jes, internet, het kan helpen.Vooral het gebruik van dat laatstemedium levert discussie op. Wantfouten zijn zo gemaakt en is zo’nopsporingssite geen schandpaal?Criminologe Judith van Erp vande Erasmus Universiteit in Rotter-dam ziet geen onoverkoombare be-zwaren tegen de nieuwe Amster-damse site. „Er zijn in Nederlandmeer opsporingssites, zowel vande politie als privaat. Deze nieuweonderscheidt zich door de zorgvul-digheid. Ik zie weinig bezwaren,want het opsporingsbelang staater voorop en het gaat om al veroor-deelde, zware criminelen.”Volgens haar is er bij het publiekvolop belangstelling voor misdaaden criminaliteit. „Naar gezochtenkijken is toch een vorm van lekkergriezelen.”Van Erp heeft meer moeite met dewebsite van het bekende tv-pro-gramma Opsporing Verzocht. Daarstaan ook verdachten op.„Als die uiteindelijk niet veroor-deeld worden of als er later ver-zachtende omstandigheden blij-ken mee te spelen, zijn deze men-sen al wel maatschappelijk veroor-deeld. Je moet altijd het belangvan de opsporing tegen dat van deprivacy afwegen. Een jongere dieeen winkeldiefstal heeft gepleegdop internet zetten, gaat weer eenstap verder en mag ook niet vol-gens de richtlijnen van justitie,”zegt Van Erp.Ook privacydeskundige GeertMunnichs van het Rathenau Insti-tuut is positief kritisch. „Er moetduidelijkheid zijn over de voor-waarden. Voor welke doeleindendient een site? Als mensen een ge-vaar voor de samenleving zijn, hebik daar niet zoveel problemenmee. Dat wordt anders als het omeen tasjesdief gaat. Waar ligt degrens? De Amsterdamse hoofd-

commissaris Welten wil het aantalvan 42 veroordeelden dat nu ge-noemd wordt uitbreiden. Er lopenin Amsterdam 1.700 veroordeeldenrond, zegt hij ook. Dat maakt mebezorgd. Hoe ver wil hij gaan?”Van Erp vindt het een pre dat deAmsterdamse site niet vermeldtvoor welke delicten mensen zijnveroordeeld. „Dat is niet relevantvoor de opsporing. Op boevenvan-gen.nl staan verdachten in catego-rieën ingedeeld: inbrekers, winkel-dieven, zakkenrollers, enzovoort.Daar heb ik wel moeite mee.”Onno Vos van Bonovox Produc-ties, het bedrijf achter boevenvan-gen.nl, zegt heel zorgvuldig te zijn.„Er zijn alleen opsporingsberich-ten te vinden zijn die door justitiezijn ‘goedgekeurd’. We plaatsengeen foto van een inbreker diedoor particulieren is gemaakt. Hetis een startpagina, waarop berich-ten van onder meer politiekorp-

sen worden verzameld. En die zijnmet justitie afgekaart.”De site ging eind november delucht in. Er zijn nu 3.000 bezoe-kers per dag. Volgens Vos heeftzijn site al tips opgeleverd.Criminologe Van Erp: „Burgers we-ten veel over criminaliteit, maarmelden dat vaak niet omdat zedenken dat hun informatie toch albekend is bij de politie of dat ande-ren dat al wel gedaan zullen heb-ben. Zulke websites kunnen hener op attent maken dat ze wel dege-lijk bruikbare informatie voor depolitie hebben.”Het politiekorps Holland-Middenprobeert een nieuwe groep tipge-vers aan te boren door filmpjessiteYouTube in te zetten. Renate denElzen, medewerkster nieuwe me-dia van het korps: „We weten datOpsporing Verzocht werkt, we we-ten dat een bericht in De Telegraafwerkt. Maar daarmee bereik jetoch niet de jonge mensen. Terwijlde daders vaak jong zijn. Via inter-net lukt dat beter.”Het eerste filmpje had gelijk suc-ces. Binnen twee weken werd een

overvaller gepakt die gezocht werdvoor een overval op een tanksta-tion in Leiden. Sinds novemberstaat het tweede filmpje online.Onder de titel Gesnapt! wordt kij-kers gevraagd of ze twee inbrekersin Gouda herkennen.Volgens Munnichs liggen bij de op-sporingssites fouten wel op deloer. „Er kan zomaar een verkeer-de foto bij een veroordeelde wor-den geplaatst, dat gebeurt.” Websi-tes moeten ook duidelijk meldenwelke regels gehanteerd worden.Alleen dan kan er een publieke dis-cussie ontstaan die volgens hem‘sowieso noodzakelijk’ is.

Er zijn wel regels,de Aanwijzing Opsporingsbericht-geving van het openbaar ministe-rie (OM), maar die zijn verouderd,zegt Elke Kool, beleidsmedewer-ker opsporingsberichtgeving. „Erstaat wel iets in over internet,maar niet veel. Dat moet echt aan-gepast worden.” Het OM gaat zelfook mee met de trend en komtbinnenkort met een eigen‘most-wanted’-site.Munnichs wil plaatsing van ie-mand op internet onderdeel vande strafmaat laten zijn. „ Zo van:als u uw straf niet uitzit, komt uop internet. Want plaatsing op in-

ternet is natuurlijk een extrastraf.”Van Erp zag laatst al iemand dieeen via marktplaats.nl gekochtefiets niet had betaald, pontificaalop YouTube staan. „Burgers enook winkeliers zijn niet zo terug-houdend. Er zijn al sites waar men-sen iemand als oplichter kunnenaangeven. De politie zal zulke ont-wikkelingen willen volgen. Daar-om is het van belang dat de over-heid voor waarborgen gaat zorgenom misstanden te voorkomen.”

Reageren?nieuwsredactie@wegener.nl

De politie gebruikt bij de oplossingvan misdrijven steeds vaker de moge-lijkheden van nieuwe media.

� Burgernet (www.burgernet.nl)Deelnemers aan Burgernet krijgen eeningesproken bericht via de (mobiele)telefoon of een sms met het verzoekuit te kijken naar een persoon of voer-tuig. Burgernet startte in 2004 in Nieu-wegein maar wordt inmiddels in eentiental gemeenten ingezet.

� Amber Alert (www.amberalertneder-land.nl)Via reclameschermen, e-mail, sms eninstant messaging waarschuwt de poli-tie bij een vermissing van een kindwaarvan vermoed wordt dat diens le-ven of gezondheid gevaar loopt. Ge-start in november 2008. Deelnemersmoeten eerst software downloaden.

� CameraZo’n 80 politieagenten van het korpsRotterdam-Rijnmond hebben een mo-biele telefoon met camerafunctie opzak als ze aan het werk zijn. Daarmeekunnen ze verdachte personen of si-tuaties vastleggen. Dat moet tot meeraanhoudingen leiden. Beelden kunnennaar collega’s gestuurd worden, zodater snel ingegrepen kan worden.

Advocaat Peter Plasman maakte in het tv-programma Pauw & Witte-man gehakt van de site veroordeeldengezocht.nl, die volgens hem ‘vre-selijke fouten’ bevat. De politie zou zijn eigen criteria schenden. De ‘on-vindbaren’ moeten veroordeeld zijn voor delicten waar minimaal achtjaar cel voor staat en nog minimaal negentig cel te goed hebben.Een man die half oktober veroordeeld is, zou er volgens Plasman ookop staan. Volgens hem is het echter doodnormaal dat mensen soms zolang moeten wachten voor ze een oproep krijgen om te gaan zitten.Ook toont de site een man die in het buitenland vastzit en hier nogeen taakstraf moet vervullen. Zelfs zijn 06-nummer zou bij justitie be-kend moeten zijn.De derde fout betreft volgens de advocaat een man die in 1993 veroor-deeld is voor zware mishandeling, sindsdien niets meer misdaan zou

hebben en nu nog vijf maanden moet brommen. Iets wat in Plasmansogen niet bepaald prioriteit verdient.Hij vindt dan ook niet dat hier sprake is van de voor de maatschappijgevaarlijke zware jongens, waar hoofdcommissaris Bernhard Weltenzich op zegt te richten. En voor hetzelfde geld zijn de op de site ge-plaatsten naar het buitenland gevlucht en dan is er volgens Plasman alhelemáál geen reden via internet op hen te jagen.Het criterium van ‘acht jaar celstraf’ vindt hij een wassen neus. Ook‘lichtere’ gevallen van bijvoorbeeld drugshandel kunnen in Plasmansogen zomaar op de site belanden.Welten laat via een woordvoerster weten dat ‘iedereen die op de sitestaat voldoet aan de criteria’. „Dat is zorgvuldig getoetst door hetopenbaar ministerie.” En wie klachten heeft, kan bellen.

Via de telefoon

Advocaat Plasman vindt ‘vreselijke fouten’ in opsporingssite

Op internet zijn op veel plekken op-sporingsberichten te vinden. Vaak uitde koker van de politie. Een greep uithet aanbod.

1. www.veroordeeldengezocht.nlWebsite van het korps Amster-dam-Amstelland met daarop foto’svan mensen die zijn veroordeeld ende gevangenis in moeten maar nogop vrije voeten zijn. Het delict waar-voor ze zijn veroordeeld wordt nietgenoemd.

2. www.overvallersgezocht.nlFoto’s (en een geluidsfragment) vangezochte overvallers in de regio’s Am-sterdam-Amstelland, Kennemerlanden Rotterdam-Rijnmond. De site isvan de politie.

3.www.pit.tvPolitie Internet televisie (PIT) van hetkorps Limburg-Zuid met filmpjes overpolitiewerk, maar ook met opsporings-berichten.

4. www.boevenvangen.nlInitiatief van Bonovox Producties metopsporingsberichten uit het hele land.

5. www.politieonderzoeken.nlWebsite opgezet door de Utrechtsepolitie maar sinds een paar wekenovergenomen door het KLPD. Burgerswordt gevraagd te helpen bij het op-lossen van langlopende onderzoekennaar serieuze misdrijven zoals eenmoord in Utrecht uit 2005 of een dia-mantroof uit het Museon in 2002.

6. http://nl.youtube.com/hollandsmiddenYouTube-kanaal van de politie Hol-lands-Midden met een filmpje over in-braken in Gouda.

7. www.opsporingverzocht.nlInternetversie van het bekende televi-sieprogramma met actuele zaken eneen archief.

8. www.politie.nlAlgemene website van alle politiekorp-sen, met links naar de eigen sites enregio-overschrijdende oproepen.

9. www.inbrekergezocht.nlWebsite van ondernemers uit de be-veiligingsbranche. Bezoekers kunnenzelf filmpjes uploaden, maar het mees-te materiaal komt van politiesites.

‘Er kan zomaar een verkeerde foto bij een veroordeelde worden geplaatst,dat gebeurt’ privacydeskundige Geert Munnichs

De ogen en oren van heel Nederland. Daar wil de politienatuurlijk graag gebruik van maken bij het opsporen vancriminelen. Internet is een ideaal medium om die‘burgerpolitie’ te activeren. Maar foto’s en filmpjes vanverdachten of veroordeelden op een website zetten kanniet zomaar. Het moet geen heksenjacht worden.

door Miriam van den Brand en Joep Trommelenillustratie Jos Diender / foto HH

Internet

‘Naar gezochten kijkenis toch een vormvan lekker griezelen’