V გიორგი ბრწყინვალე

25 , მარტს წავედი საჯარო ბიბლიოთეკაში რათა მომეძიებინა მასალები ისტორიის

. ,25 პრეზენტაციისთვის ვინაიდან მარტი დემეტრე თავდადებულის ხსენების დღეა გადავწყვიტე ჩემი პრეზენტაცია V გიორგი ბრწყინვალეზე

. , , გამეკეთებინა მოვიძე მასალები გამოვიყენე ბევრი წყარო წიგნებიდან და ასევე . , , ინტერნეტიდანაც ძალიან საინტერესო თემა ავირჩიე ჩემი აზრით ბევრი ახალი და

.საინტერესო რამ გავიგე

,საქართველოს სახელმწიფოს მრავალსაუკუნოვანი არსებობის განმავლობაში III-ბაგრატ ის, , დავით აღმაშენებლისა და თამარის შემდგომ არც ერთ მეფეს

,თანამედროვეთა შორის და შთამომავლობაში ისეთი სახელი არ მოუხვეჭია V . ,როგორც გიორგი ბრწყინვალემ დაიმსახურა მისი ქება თანასწორად გვხვდება , . როგორც ქართულს ისევე მეზობლების წყაროებშიც მისი უარყოფა ვერ

, შესძლებიათ ისეთ პირებსაც რომელთა პოლიტიკა მისას მთლიანად . ეწინააღმდეგებოდა მონღოლთადროინდელ ისტორიის მომთხრობელს ქართველ

, ჟამთააღმწერელს ხომ ისე არსად აქვს მისი სახელი მოხსენებული რომ მის . , ., მოღვაწეობისადმი თავისი აღტაცება არ გამოემჟღავნოს აი მაგ რა აქვს მას

: გიორგი ბრწყინვალის დაბადებასთან დაკავშირებით ნათქვამი დემეტრე , ,თავდადებულს მისმა ცოლმა ბექა მანდატურთუხუცესის ასულმა ნათელამ

, « ( . . )შესძინა მხოლოდშობილი ძე გიორგი რომელ უკანასკნელ ე ი შემდგომად , ძმათა მისთა მეფე იქმნა და განდიდნა უმეტეს შემდგომთა მეფეთა რამეთუ . , , მარტო იყო ძე დედისა მარტო შვა დედამან ვითარცა მარგალიტისათჳს თქმულ

, არს მარტოება უმჯობესისათჳს ეგრეთვე გიორგი იპოვა უმჯობესი ყოველთა , , »- . კაცთა მისჟამისათა არა ოდენჴელმწიფეთა არამედ ყოველთა კაცთა ო მისი მამის

V- - -სიკვდილად დასჯის შემდგომ რომ გიორგი ის ყველა ძმების აქეთ იქით გაქცევა , : » ( . . ) გახიზვნაზეა საუბარი იგივე ისტორიკოსი ამბობს უმრწემესი ე ი უმცროსი ძე

, , მისი გიორგი რომელი უშვა ასულმა ბექასმან წარიყუანა პაპამან მისმან ბექამან , და აღზარდა საკჳრველი და უმჯობესი ყოველთა კაცთა ვითარცა ქვემორე

( . . ) - ”.სიტყუამან ე ი მოთხრობამ ცხად ყოს

მონღოლთა სახელმწიფოს დამაარსებელი იყო (1155-1227),თემუჯინი რომელიც

1206 ( ) წელს მონღოლეთის ყაენად მბრძანებლად აირჩიეს და შეარქვეს საპატიო - სახელი ჩინგიზ ყაენი( " "- , ).თურანული სიტყვიდან თენგიზ ზღვა ოკეანე ამის შემდეგ ჩინგიზ ყაენმა ვრცელი ტერიტორიები დაიპყრო ჩინეთიდან ევროპის

.საზღვრებამდე 1120 წელს მან გაგზავნა დასავლეთის ქვეყნების ქვეყნების 30- , ,დასაზვერად ათასიანი ლაშქარი რომელმაც გაიარა ირანი კავკასიის

, , ქვეყნები ყივჩაყეთი ვოლგისპირეთი და 1223 წელს ყაენთან . -დაბრუნდა მონღოლებთან ბრძოლაში დაიჭრა თავად ლაშა

. , გიორგიც ვარაუდობენ რომ სწორედ ბრძოლაში მიღებული ჭრილობისგან გარდაიცვალა მეფე 1223 .წელს

, , მონღოლების ანუ როგორც მატიანე უწოდებს თათრების შემოსევა მოხდა -ლაშა გიორგის , - : დროს თუმცა საქ ში შემოჭრის ზუსტი წელი ცნობილი არაა ვახუშტი

ბატონიშვილის თქმით ეს მოხდა 1209 ( ." - "); წელს იხ საქ ოს ისტორია ხოლო ბროსესა

და ზოგიერთი სხვა ისტორიკოსის სიტყვით 1220 ; - ,წელს იბნ ალ ათირი ამბობს რომ

1220-1221 წლებში ქართველებსა და მონღოლებს სამჯერ ჰქონდათ ომი და მესამე 30 000 . . :"ბრძოლაში ქართველთაგან კაცი მოუკლავთ ნ ურბნელი წერდა ოდესმე

... ღალისა და უძლეველის დროშის დამცირებას ეს დროშა აქამდე სჭერდა და , , გრგვინავდა მთელს მცირე აზიაში რისხვასა და ზარს სცემდა ყველას ვინც კი

- ,საქართველოს შეურაცხყოპას განიზრახავდა და ახლა ჰე მუხთალო !- - , წუთისოფელო იქმნა უკვუნ ქცევა სვე სვიანისა სრულისა და მაღალისა და

".საჩინოსიდავითიანისა დროშისა

, საქართველოს თვითარსებობას ბოლო მოუღო რუსუდანის მეფობის

, დროს ჩინგიზ ყაენის მიერ გამოგზავნილმა ოთხმა ნოინმა 30000 ,იანი ჯარით ეს

ნოინები :იყვნენ ჩორმაღანი ,ჩაღათა ,ბიჩო და იოსური( ,როგორც ცნობილია -" , ნოინი მთავარ ერისთავს ნიშნავს ოთხთა ერისთავთა რომელსა ქართველნი

). ნოინობით უხმობენ ნოინებმა იძულებულ ჰყვეს ხვარაზმელი -ჯალალ ად დინი .გასულიყო საქართველოდან და შემდეგ თავად მოედვნენ ჩვენს ქვეყანას მეფე რუსუდანი ქუთაისში , გაიქცა ხოლო ციხისთავად დატოვა მუხაძე ,რომელმაც

, .მტრის მოახლოებისას ქალაქი გადაწვა სასახლისა და ისნის გარდა ნოინები შემოვიდნენ ქართლში , თრიალეთში , სომხეთში , ჯავახეთში , სამცხეში ,

შავშეთში , კლარჯეთში , ტაოში , კოლაში , არტაანში , ანისში და კალიასავით

. მოეფინნენ ასაოხრებლად და დასახოცად მანდატურთუხუცწსმა შანშემ აჭარას , შეაფარა თავი ამირსპასალარი ავაგი კაენის ციხეში ჩაიკეტა , ვარამ გაგელმა კი

. , ქუთაისს მიაშურა მონღოლებმა ააწიოკეს ქვეყანა რასაც ემატებოდა განდგომა - .ერისთავთ ერისთავებსა და ვაზირებს შორის

ამ ბოროტების შემხედვარე ამირსპასალარმა ავაგმა მოციქულები ბარდავში , ,გაგზავნა ზავის მოსათხოვად და აღუთქვამდა რომ ეახლებოდა მათ ჰპირდებოდა

.სამსახურსა და ხარკის გადახდას - , ნოინებმა ნელ ნელა დაიპყრეს მთელი სამეფო გაინაწილეს ყველა მხარეს თავისი

(" ") . საკუთარი მცველები შანა და ხალხს ხარჯი დაადეს სულ ბოლოს რუსუდან , ,დედოფალიც დამორჩილდა მტერს თავი მოუხარა და რასაკვირველია მეფურ

.თვითმყოფადობაზეც ხელი აიღო 1243 დაზავება მოხდა წელს . -ასეთ მძიმე ვითარებაში საქართველოს ელჩობა არსენ მწიგნობართუხუცესმ

ჭყონდიდელის მეთაურობით - ბათო ყაენთან . -გაემგზავრა ბათო ჩინგიზ ყაენის

. , შვილიშვილი იყო სწორედ ბათო სარდლობდა მონღოლებს 1236-1242 წლებში იმ , დიდი დაპყრობითი ლაშქრობისას რომლის დროსაც მათ დაიმორჩილეს მთელი

, რუსეთი შეიჭრნენ პოლონეთსა და უნგრეთში . ბათო უდიდესი გავლენით . სარგებლობდა მონღოლთა უმაღლეს ხელისუფალთა შორის სწორედ მან შექმნა

" ",ოქროს ურდო : რომელიც მოიცავდა , დასავლეთ ციმბირს რუსეთის მდელ , .ევროპულ ნაწილს ყირიმს

, . .მეფე დიდი ხანის ე წ ხაყანის ქვეშევრდომი გახდა და ამიტომაც სამეფო .გვირგვინის მიღება და ტახტზე აბრძანება ხაყანზე იყო დამოკიდებული ხაყანი

იჯდა სატახტო .ქ ყარაყორუმში( ეს სატახტო ქალაქო ააშენა ჩინგიზ ყაენის

შვილმა ოღოდამ , . ) მდ ამურის მიდამოებში და იმ სიშორიდან განაგებდა თავის

. , სამფლობელოს იყო შემთხვევები როდესაც ხაყანი ერთსადა იმევე დროს ორ ან სამ , .მეფეს ააბრძანებდა ხოლმე ტახტზე რაც მეფეებს შორის დაპირისპირებას იწვევდა

, არ უნდა დაგვავიწყდეს რომ ჩინგიზ ყაენის მემკვიდრეებმა გაიყვეს მონღოლების უზარმაზარი სამკვიდრებელი და თითოეულ მემკვიდრეს საკუთარი ნაწილი

. , , ერგო სწორედ ასე დაარსდნენ საყაენოები რომელთა უზენნაესი ძალა .ყარაყორუმში ხაყანს ეჭირა და ამიტომ ყაენი ხაყანს ემორჩილებოდა

, რუსუდანის სიკვდილის შემდეგ ქვეყანაში უმეფობა იყო მისი შვილი VIდავით (1247-1293) ნარინი , - ,ყაენთან იმყოფებოდა ხოლო ლაშა გიორგის მემკვიდრე

VII (1247-1270) დავით ულუ ,იყო სულთნის საბრძანებელში რუსუდანის . " - , ,ბრძანების გამო ორ მეფობა იმ დროს ეწოდება როცა ორივე დავითი რუსუდანისა

, , , და ლაშას შვილი ერთად მეფობდნენ ერთად მეფობდნენ ერთს სამეფო ტახტზედ . - , ისხდნენ სამ მეფობას უწოდებენ იმ ხანას როცა დიმიტრი თავდადებულის სამი

- შვილი VIIIდავით , III ვახტანგ და V გიორგი ბრწყონვალე მეფეებად , "- . .ისხდნენ სამნივე ერთად ქართლის მეფეებად ითვლებოდნენ ნ ურბნელი -ორ - მეფობის პერიოდში ხალხმა და განსაკუთრებით მთავარ ერისთავებმა პატივი და

. რიდი დაკარგა მეფისადმი ფეოდალთა გაძლიერებას ხელს უწყობდნენ .მონღოლებიც

1256 - (1256-1265) წელს ჩინგიზ ყაენის შვილიშვილმა ჰულაგუმ თავი დამოუკიდებელ მმართველად გამოაცხადა . ოფიციალური აღიარება მან 1261

. წელს მიიღო ჰულაგუს ილხანის( ) .ტომის ხანის ტიტული მიანიჭეს ასე

, : ჩამოყალიბდა ილხანთა სახელმწიფო რომელიც მოიცავდა ავღანეთს ,

თურქმენეთს , ირანს , სამხრეთ კავკასიას , ერაყს , მცირე აზიის აღმოსავლეთ ნაწილს . ილხანებს თავიდანვე ჰქონდათ სასტიკი ბრძოლა ოქროს

.ურდოსთან ოქროს ურდოს ყაენმა ბერქამ 2- ჰულაგუ ჯერ დაამარცხა და 1265 .წელს საქართველოში შემოიჭრა

. მონღოლთა ბატონობა ძალიან მძიმე იყო დამპყრობელთა წინააღმდეგ პირველი VI დავით ნარინი . აჯანყდა მან 1259 ( , წელს არსებობს მოსაზრება რომ დავით

ნარინი აჯანყდა 1249 ) ,წელს დაამარცხა საქართველოში მყოფი მონღოლთა ჯარი , მაგრამ მიხვდა რომ მონღოლების წინააღმდეგ ბრძოლას დიდხანს ვერ შეძლებდა

- . . და დასავლეთ საქ ში გადავიდა მეფემ ქუთაისს შეაფარა თავი ამ დროიდან სამეფო .რელურად ორად გაიყო

1260 . წელს აჯანყდა დავით ულუდიდებულთაგან მას მხოლოდ სარგის ჯაყელმა

.დაუჭირა მხარი VII ბრძოლა აჯანყებულ დავით ულუსა და მონღოლებს შორის აჭწყურთან მოხდა . დამარცხებული მეფე და სარგის ჯაყელი შეეცადნენ

, - სამცხეში გამაგრებულიყვნენ მაგრამ ბოლოს მათაც დასავლეთ საქ ოს შეაფარეს .თავი და ქუთაისში ერთდროულად ორი მეფე აღმოჩნდა 1266 წელს სამცხე ცალკე

.ერთეულად ჩამოყალიბდა და საქართველოც ფაქტობრივად სამ ნაწილად გაიყო

11 დავით ულუს გარდაცვალების შემდეგ ყაენმა მეფედ დაამტკიცა მისი წლის ძე II (1270-1289). დემეტრე II დემეტრე მეტად მძიმე პერიოდში აღმოჩნდა სამეფო

. ,ტახტზე ქვეყანა პოლიტიკურად დაშლილი ეკონომიკურად კი საშინლად . .გაჩანაგებული იყო მეფე შეეცადა გარკვეული ღონისძიებები გაეტარებინა დაიწყო

, ,გაუკაცრიელებული ადგილების ხელახლა დასახლება დანგრეულის აღდგენა ააგო .მეტეხის ღვთისმშობლის ტაძარი თბილისში

ილხანებს სასტიკი ბრძოლები ჰქონდათ ეგვიპტის მამლუქებთან და . ქართველებსაც უხდებოდათ მნაწილეობის მიღება ამ ლაშქრობებში დემეტრეს

. - რამდენჯერმე მოუწია ეგვიპტეში წასვლა ერთ ერთ ბრძოლაში იგი ძლივს .გადაურჩა სიკვდილს

II- ილხანთასახელმწიფოში ხშირი იყო შინაომები და მათში დემეტრე ც აღმოჩნდა . , , ,ჩართული დემეტრე სავარაუდოდ იმ შეთქმულებაში მონაწილეობდა რომელსაც

პირველი ემირი ბუღა ამზადებდა - არღუნ ყაენის . წინააღმდეგ ბუღას გაუგეს და

. . სიკვდილით დასაჯეს ყაენთან დაიბარეს დემეტრეც ჟამთააღმწერელი , :" ...გვამცნობს რომ მეფემ დარბაზი შეკრიბა და მიმართა განრისხებულ არს ყაენი და

... ,აწ მე მიკწოდეს წინაშე მისსა უკეთუ წარვიდე ყაენის წინაშე დასტურობით - ... , უწყი მომკლავს რა სარგებელ არს ცხოვრება ჩემი უკეთუ მე

, , ". მომკლან ვგონებ აერომე ქვეყანა უვნებელ დარჩეს დემეტრემ უარყო დარბაზის : . - . IIრჩევა მთიულეთში გახიზნულიყო ან დას საქ ოში გადასულიყო დემეტრე

. , ყაენთან წავიდა ყაენი თავს იკავებდა დემეტრეს დასჯისგან რადგან მეფობის . , -კანდიდატი არავინ ჩანდა სწორედ ამ დროს გამოჩნდა სადუნის ძე ხუტლუ ბუღა

, - .და არღუნს მოახსენა რომ ის მოიყვანდა მეფედ დავით ნარინის ძეს ვახტანგს დემეტრეს ბედი გადაწყდა 1289 12 , წლის მარტს მეფეს თავი

მოჰკვეთეს . დემეტრე თავდადებული ეკლესიამ წმინდანად შერაცხა და მისი 12(25) ხსენების დღედ მარტი .დააწესა

II- დემეტრე ის ნაცვლად ყაენმა მეფედ დავით ნარინის ძე ვახტანგი . . - დაამტკიცა აჯანყებისა და დას საქ ოში გადასვლის შემდეგ დავით ნარინს . , არავითარი ურთიერთობა არ ილხანებთან აღარ ჰქონია დავით ნარინს თავის

, მხვრივ დიპლომატიური ურთიერთობა ჰქონდა ილხანთა დაუძინებელ მტრებთან . VI ოქროს ურდოსა და ეგვიპტის მამლუქებთან დავით ცდილობდა აღედგინა

საქართველოს გავლენა ტრაპიზონის იმპერიაზე და სამხედრო დახმარებასაც კი . უწევდა პროქართულ დაჯგუფებას თავისი ძის გამეფება თბილისში დავით

. ნარინისთვისაც მისაღები იყო 1292 ვახტანგმა ცოტა ხანს იმეფა და წელს გარდაიცვალა . , ერთი წლის შემდეგ 1293 , წელს გარდაიცვალა დავით

ნარინიც . - და დას საქ ოში ხანგრძლივი დაპირისპირება დაიჭყო მის შვილებს .შორის

II-დემეტრე ის . მიერ აშენებული მეტეხის ღვთისმშობლის სახელობის ტაძარი XIII .ს

, II-ვახტანგის გარდაცვალების შემდეგ თბილისში ყაენმა მეფედ დემეტრე ის უფ როსი ძე VIII (1293-1311) დავით . დაამტკიცა 1295 წელს ილხანთა

სახელმწიფოს სათავეში დიდი ბრძოლის შემდეგ - ყაზაყ ყაენი . მოექცა მან ,თავისთან დაიბარა დავითი .რადგან იგი ყაენის მოწინააღმდეგეს ემხრობოდა , :" მემატიანე გვაუწყებს რომ მეფემ რჩევა ვაზირებს ჰკითხა უკეთუ წარვიდე

, ? , ურდოსა გინა არა დაუმტკიცეს ვაზირთა წასვლა ხოლო მეფემ არა ისმინა ... , , მათი და მოვიდა მთიულეთს უკუდგა ჟინვანს შეკრა სიბა და მცველნი

". , . დაუდგინნა ყაენმა ჯარი გამოაგზავნა მაგრამ დავითი ვერ შეიპყრეს მაშინ მონღოლებმა 1299 წელს VIII- 13-14თბილისში მეფედ დავით ის უმცროსი ძმა

V .წლის გიორგი დასვეს

, , .გიორგი ბრწყინვალეს ცხოვრება მატიანეს თქმით სადღაც დაიკარგა მხოლოდ - ,ვახუშტიმ აქა იქ დიდი შრომით შეკრიბა და გადმოგვცა მეფის ცხოვრება ისიც

. " " მცირედ ქართლის ცხოვრებაში გიორგი მეხუთეზე ცოტაოდენი ცნობა თუ - , , მოიპოვება და ისიც არეულ დარეული ბნელად მოხსენებული როგორც ამას თვით

, , ვახუშტიც ამბობს მაგრამ რაც კი დაგვრჩა ისიც საკმაოდ გვიხატავს ბრწყინვალე .მეფის დიდ სურათს

. , IIგიორგი მეხუთე სახელოვანი მამის შვილი იყო მისი მამა დემეტრე , - .თავდადებული ცნობილია ჩვენს ისტორიაში როგორც ერთ ერთი საუკეთესო მეფე

4 1 დემეტრეს პირველი ცოლისგან ვაჟი და ასული ჰყავდა ;მეორე 2 1 ცოლისგან ვაჟი და ქალიშვილი ; ,მესამე ცოლი სამცხის

,სახელგანთქმული სპასალარის ბექა ჯაყელის ასული ნათელა , " იყო რომელმაც მეფეს გაუჩინა ვაჟი გიორგი რომელი მარტო ეშვა

, ".დედასა ვითარცა მარტო რქა

. :" - - ნ ურბნელის ციტატა მთელს ოც და რვა წელს სამეფო ტატიდან ეს ვარსკვლავი აცისკროვნებდა სამშობლოს და ამ დროის განმავლობაში თვით სამშობლოც

, , . -ფენიქსებრ განახლდა განსპეტაკდა პატივი და დიდება მოიხვეჭა მე არ ძალ მიძს , შესაბამისად ქება შევასხა დედის ერთაიყო და დედის ბუნება ვერც აიტანა და არც

, - შეეძლო სხვა იმის მსგავსი ეშვაო ყველა კაცზედ უმჯობესი იყო ასე სჯის მეფეთა ! " " და კაცთა მემატიანე ტყუილად კი არ ადარებს ქართლის ცხოვრება ამ მეფეს

. დავით აღმაშენებელს ბევრი საერთო თვისება და ღირსება მოიპოვება მათ , , შორის დიდად მიაგვვანენ იგინი ერთმანეთს თითქო განგებამაც ერთნაირი ხვედრი

, არგუნა ამ ორ შესანიშნავ მეფეს თოთქო ბედისწერამ ერთსადა იმავე გარემოებაში

".ჩააყენა და მოათავსა ეს ორი საკვირველი კაციო

" , . დემეტრემ გიორგი ტაოს წარავლინა იშხნის ციხეში ამ დროიდან გიორგი პაპას ". სახლში იმყოფებოდა და თითონ ბექამ აღზარდა ეს ბედნიერი ყმა

(1285-1308) ბექა ჯაყელი ენერგიული მმართველი და ჭკვიანი პოლიტიკოსი . , . იყო ცხადია მასაც უხდებოდა ბრძოლა მონღოლთა მხარეზე ბექა ჯაყელს

. - -ეგვიპტეშიც მოუწია ლაშქრობამ მის დროს საქ ოს სამხრეთ დასავლეთ , .საზღვრებთან გაძლიერდნენ თურქები რომლებიც რამდენჯერმე დაამარცხა ბექამ

.ბექა ჯაყელს აქტიური ურთიერთობ აჰქონდატრაპიზონის იმპერიასთან მან - თავისი ერთ ერთი ასული მიათხოვა ტ II-რაპიზონის იმპერატორს ალექსი ს .

-" ბექა ჯაყელის ჯაყელის დროს შედგა სამართლის წიგნი წიგნი სამართლისა კაცთა ", შეცოდებისა ყოვლისავე რომელმაც საბოლოო სახე ბექას შვილიშვილის აღბუღას

( - ). დროს მიიღო ბექა აღბუღას სამართალი ამ პერიოდშივე აშენდა ტაძრები საფარასა . და ზარზმაში

- ჯაყელები სარგის I, ბექა I და სარგის II. .საფარის ფრესკა

V გიორგი ჯერ კიდევ მცირეწლოვანი იყო და ქვეყნის მართვა რეალურად არ . VIII- შეეძლო ამიტომ მონღოლებმა დავით ს დაუპირისპირეს მისი მეორე ძმა

III (1302-1308). ვახტანგ VIII- III- დავით სა და ვახტანგ ს შორის გარკვეული . VIII .შეთანხმება მოხდა დავით ჯავახეთში დამკვიდრდა

- . მონღოლთა ბატონობამ უმძიმესი შედეგები მოუტანა საქ ოს დაირღვა ქვენყნის .პოლიტიკური ერათიანობა XIV - " " .ს ის დასაწყისში მმრავალმეფიანობის პერიოდია

. - აღ საქ ში მონღოლებმა ერთმანეთს დაუპირისპირეს დემეტრე II- :ის სამი შვილი , . დავითი გიორგი და ვახტანგი . - დას საქ ში დავით ნარინის გარდაცვალების შემდეგ მისი ძე კონსტანტინე , გამეფდა მაგრამ - რაჭა ლეჩხუმსა და

არგვეთს კონსტანტინეს ძმა მიქელი დაეუფლა .დამოუკიდებელი , მმართველი იყო ბექა ჯაყელი რომელსაც ემორჩილებოდა ქვეყანა ტაშისკარიდან

. .ბასიანამდე თავი აიშვეს და გაძლიერდნენ დიდებულები

, აჯანყებებმა დამფყრობელთა წინააღმდეგ მონღოლთა ლაშქრობებში , - მონაწილეობამ საქ ში გავრცელებულმა ეპიდემიებმა მოსახლეობის

. მნიშვნელოვანი ნაწილი შეიწირა მონღოლთა მრავალრიცხოვანმა დამსჯელმა , - ექსპედიციებმა საქ ოს გადაქცევამ ოქროს ურდოსა და ილხანთა შორის მიმდინარე

ბრძოლის ასპარეზად ქვეყნის საშინელი აოხრება და ნგრევა . , გამოიწვია განადგურდა სოფლები და ქალაქები დაეცა სოფლის , . -მეურნეობა ვაჭრობა და ხელოსნობა ოქროს ურდოს შიშით ილხანებმა საქ ოს

- სამხრეთ საზღვრებთან გამავალი აღმოსავლეთ დასავლეთის დამაკავშირებელი , დიდი სავაჭრო გზა კიდევ უფრო სამხრეთით გადაიტანეს რამაც უარყოფითად

- . იმოქმედა საქ ოს ეკონომიკურ მდგომარეობაზე ქვეყნის ძირითად მწარმოებელ - - ფენას გლეხობას მეურნეობის გაძანაგების გამო გადასახადბის გადახდის

. - საშუალება აღარ ჰქონდა გახშირდა ხიზნობა გლეხობის აყრა და სხვა ქვეყანაში . . გაქცევა მიწის დიდი ნაწილი დაუმუშავებელი რჩებოდა შედარებით უკეთესი

. ,მდგომარეობა იყო სამცხეში მოიშალა წესრიგი ქვეყნის შიგნით რაც . განსაკუთრებით იგრძნობოდა მთიან რეგიონებში შექმნილი სიტუაციით

ისარგებლეს ჩრდილოეთ კავკასიაში მცხოვრებმა ოსებმა და ქართლში შემოსევები . .დაიწყეს მათ ქალაქ გორის დაკავებაც კი მოახერხეს

1314 წელს მონღოლებმა დავით VIII- ის ძე გიორგი VI მცირე ( გაამეფეს პირველად გიორგი VI ჯერ კიდევ მამამისის სიცოცხოლეში

1308 , წელს გააამეფეს და მეურვედ ბიძა გიორგი V ). დაუნიშნეს

1318 წელს სამეფო ტახტზე უკვე მეორედ და საბოლოოდ დემეტრე II-ის უმცროსმა ძემ გიორგი V- .მ დაიკავა

გიორგი V- ისტახტზე ასვლის ჟამს ქვეყანაში კატასტროფული მდგომარეობა . , - - . იყო ფაქტობრივად საქ ოს ყოფნა არყოფნის საკითხი იდგა გიორგიმ აქტიური

. მოქმედება ჯერ კიდევ გამეფებამდე დაიწყო მის სახელს უკავშირდება 1316-1317 . წლებში ელჩობა ეგვიპტის სულთებთან მოლაპარაკების შედეგად ქართველებს

დაუბრუნდათ ჯვრის მონასტერი და გადაეცათ "კლიტენი "იერუსალიმისანი ( ). წმინდა საფლავის ტაძრის გასაღები მეჩეთად ქცეული ჯვრის

" " მონასტრის გამოხსნა ჯერ კიდევ დავით VIII- . მ მოახერხა ქართველებს უფლება , .მიეცათ ცხენზე ამხედრებული გაშლილი დროშებით შესულიყვნენ იერუსალიმში

" " ჯვრის მონასტერი ხელახლა გამოხსნა გიორგი V- " მ და იწყო მთიებმან "- აღმოჭვირება ასე აფასებდა ჟამთააღმწერელი გიოგი V- .ის გამეფებას გიორგი

, კარგად ხედავდა რომ მონღოლთა ძლიერება წარსულს ჩაბარდა და ადრე თუ გვიან . მათი სახელმწიფო დაინგრეოდა საჭირო იყო ფრთხილი და გონიერი

, .მოქმედება რათა საქართველო ამ ნანგრევებში არ აღმოჩენილიყო მეფემ შეცვალა : დამოკიდებულება ილხანებთან უარი თქვა აჯანყებებზე და ილხანთა

ყაენებთან დაპირისპირებაზე . გიორგი V- მ კარგი ურთიერთობა დაამყარა

ილხანთა საყაენოს პირველ ემირთან ჩობანთან . ეს უკანასკნელი -ყაენ აბუ საიდის მცირეწლოვანების გამო ფაქტობრივად თვითონ მართავდა

. .ქვეყანას გიორგიმ ჩობანისგან უფლება მიიღო თავად აეკრიფა ხარკი ეს . მნიშვნელოვანი მოვლენა იყო გადასახადის ამკრეფები ყოველთვის

, , თვითნებობდნენ იმაზე მეტ გადასახადს ითხოვდნენ ვიდრე დაწსებული , .იყო ზოგჯერ კი ერთსა და იმავე გადასახადს რამდენჯერმე კრეფდნენ

, თავის მხვრივ ჩობანიც დაინტერესებული იყო გიორგი V- თან კარგი . ურთიერთობით ეს საშუალებას აძლევდა მას ქართველთა სამხედრო ძალის იმედი

.ჰქონოდა

ქართველი დიდებულები მეფის მტკიცე ხელისუფლებას დიდი ხანია . .გადაჩვეულები იყვნენ გიორგის რადიკალური ღონისძიებების გატარება მოუხდა

,მეფის ბრძანებით კახეთში ცივის მთაზე , სადარბაზოდ მოიწვიეს ურჩი

, . ერისთაბები შეიპყრეს ისინი და სიკვდილით დასაჯეს მეფემ აღკვეთა ოსთა .თავდასხმები და ქალაქი გორიც გაათავისუფლა

1329 . წელს გარდაიცვალა მიქელ დავით ნარინის ძე გიორგი V დასავლეთ , . საქართველოში გადავიდა ქუთაისი დაიკავა და დიდებულები დაიმორჩილა მეფემ

. სამხრეთ საქართველოს შემოერთებაც მოახერხა და ქვეყნის ერთიანობა აღადგინა

XIV 30- საუკუნის იან წლებში გიორგი V- ის ინიციატივით მოიწვიეს საეკლესიო . , კრება ცხადია რომ მონღოლღთა ბატონობის შემდეგ წესრიგის აღდგენა

. ეკლესიაშიც იყო საჭირო გიორგი V- ის ბრძანებითა და აქტიური მონაწილეობით - შეიქმნა სამართლის წიგნი " ". ძეგლის დება " " ძეგლის დადება განკუთვნილი იყო

. ქართლის მთიანეთისათვის სამართლის ძეგლის შექმნა განაპირობა მთაში .არსებულმა მძიმე ვითარებამ

. " ": ნ ურბნელი ძეგლის დება " გიორგი ბრწყინვალეს ასევე მემატიანე " "... -მოიხსენიებს როგორც ხურორთმოძღვარს მოხელეებში პირველი პირი

... - ".ერისთავია მარჯვენა ხელი ძეგლის დებაში გამგებელია

ამავე პერიოდში შეიქმნა სახელწიფო სამართლის მნიშვნელოვანი ძეგლი-" "ხელმწიფის კარის გარიგება . მასში განსაზღვრული იყო სამეფო კარის

, .ეტიკეტი სხვადასხვა მოხელეთა უფლებები და მოვალეობები

გიორგი V- - .მ აღადგინა ქვეყნის მართვა გამგებლობის ტრადიციული წესები . , გატარდა საფინანსო რეფორმა მოიჭრა ვერცხლის ფული რომელსაც გიორგაული

თეთრი .ეწოდა

1327 - , წელს ყაენ აბუ საიდის ბრაძანებით მოკლეს ემირი ჩობანი რის შემდეგაც . საილხანოში შინააშლილობა დაიწყო ამით ისარგებლა გიორგი V- მ და მონღოლთა

- . .ჯარი საქ დან გააძევა ასე დასრულდა მონღოლთა თითქმის ასწლოვანი ბატონობა

, ქვეყნის შიგნით მოპოვებულმა წარმატებებმა სამეფო ხელისუფლების , , განმტკიცებამ დიდებულთა დათრგუნვამ ეკონომიკური მდგომარეობის

გაუმჯობესებამ გიორგი V- ს აქტიური საგარეო პოლიტიკის წარმოების საშჰუალება . - . - მისცა საქ ო აქტიურად ჩაერია ტრაპიზონის იმპერიის საქმეებში საქ ოს მეფეს

მიმოწერა და დიპლომატიური ურთიერთობა ჰქონდა რომის პაპ იოანე XXII-თან .(" , ,ტფილისი ქართველთა სამეფოს შუაგული ადგილი საუკეთესო უაღრესად

, , . ...შესანიშნავი ერით სავსე მარჯვე და სიმდიდრით უხვი ქალაქია ამიტომ სმირნას "-საეპისკოპოსო კათედრა გადაგვაქვს ხსენებულს ტფილისის ქალაქსა ლევან

). სანიკიძე პაპის ბრძანებით კათოლიკური საეპისკოპოსო ცენტრი სმირნიდან რომელიც მცირე აზიის ნახევარკუნძულის დასავლეთ სანაპიროზე

, . მდებარეობდა თბილისში გადმოიტანეს ეს საქართველოს საერთაშორისო . -ავტორიტეტის ზრდაზე მიუთითებდა ამასვე ადასტურებს კიდევ ერთი ფაქტი

ეგვიპტის სულთანმა ქართველებს უფლება მისცა აეშენებინათ ახალი ტაძარი , .იერუსალიმში ხოლო ოქროს ურდოს ყაენს მეჩეთის აგებაზე უარი განუცხადა

გიორგი V- ს ურთიერთობა ჰქონდა საფრანგეთის მეფე ფილიპე VI ,ვალუასთან " " 30 000 რომელსაც წმინდა მიწის გამოსახსნელად მოლაშქრით დახმარებას

.ჰპირდებოდა

ქვეყნის ეკონომიკურ განვითარებასა და წინსვლას ხელს უწყობდა სავაჭრო - კავშირ ურთიერთობები ეგნუასა და ვენეციასთან .

გიორგი V- , მ აღადგინა საქართველოს ერთიანობა განამტკიცა სამეფო , , ხელისფლება იხსნა ქვეყანა სრული განადგურებისაგან ააღორძინა

. მონღოლთა მიერ დაქცეული საქართველო მადლიერმა შთამომავლობამ მას

" " ბრწყინვალე . უწოდა ვახუშტი ბატონიშვილი შემდეგნაირად აფასებს გიორგი V- : " ,ის საქმიანობას ხოლო ამისათვის უწოდა ამას გიორგი ბრწყონვალე რამეთუ

, , , ,იყო ჰაეროვნებითა შუენიერებითა და ახოვანებითა უბრო მოწყალე უხვი ობოლთა . , და ქურივთა და დავარდნილთა შემწყნარებელი მეორედ ვინაითგან იყო ივერია

, , დაფანტული სამთავროდ და სამეფოდ დაყოფილი ამან სიბრძნე გონიერებითა , თვისთა კუალად შემოიკრიბნა და იგონა ვითარცა აღმაშენებელმან განასვენა და

, . ,აღაშენნა ქვეყანანი რჯული და სამოქალაქო წესნი განაბრწყინვა ეკლესიანი , . ,დარღვეულნი და მოოხრებულნი აღაშენნა განაახლა და განანათლა ხოლო რანი

. , შარვანში და მოვაკანი მოხარკედ ჰყვნა თავისად სძლო ყოველთა სადა ჯერ იყო - ბრძოლითა და ძლიერებითა და სადა ხამდა სიბრძნე გონიერებითა და

".მეცნიერებითა თვისთა დაამშვიდნა

გიორგი V ბრძყინვალე 1346 , წელს გარდაიცვალა დაკრძალეს გელათში .სამეფო

ტახტზე ავიდა მისი ძე დავით IX (1346-1360), რომლის შესახებ თითქმის : არავითარი ცნობები არ მოგვეპოვება მისდროინდელი არც საისტორიო თხზულება

.და არც სანდო და შინაარსიანი საბუთი გადარჩენილი არ არის

:წყაროები

. : 1) " ( )"ნ ურბნელი გიორგი ბრწყინვალე მეფე საქართველოსი 2) " "ძეგლის დება

: " " ლევან სანიკიძე დედა ისტორია I .ტომი

� “, , II, , 1983 .ივანე ჯავახიშვილი თხზულებანი თორმეტ ტომად ტომი თბილისი წ

: " "გრიგოლ ჯოხაძე გიორგი ბრწყინვალე