ကနးမာစ ြာစားေသာကျခငးေနထငျခငးႀကးျပငးျခငး

ကနးမာေသာ က ယဝနေဆာင တစေယာကအတ ြက နညးလမးေကာငးမား

ခစလစြာေသာ မခငေလာငး၊

သငသည ကနးမာေသာကေလးတစေယာကရဖ႔ အလရၿပး သငကယတငလညး ကနးမာေရးေကာငးေအာင ထနးသမးရမည။ မနကနစြာစားေသာကၿပး ကနးမာေရးေစာငေရာကမရယျခငးသည သငပနးတငေရာကေစရန ကညသည။ WIC မ သငက ကမးလမးသည:

ကနးမာေရး ေစာငေ႐ာကမႈႏင အျခား ဝနေဆာငမႈမားအား ကညေပးျခငး

အဟာရ၊ ကနးမာေရးႏငညညႊတေသာ အစားအစာမား ႏင တကၾကြသညေနထငမမားအေၾကာငး သတငးအခကအလကမား။

မခငႏ႔တကေကြးျခငး အေထာကအပ။

ကနးမာေသာ အစားအစာမားအတြက စစေဆးမႈမား

ဤစာအပငယမနညးလမးမားႏင သငဆရာ၀န၏အၾကဥာဏက အစားမထးပါႏင။ သငမသြားမ သငေမးခြနးမားက ခေရးပါ။ သငကယဝနေဆာငစဥ စစေဆးခကမားက သငဆရာဝနႏင ေဆြးေႏြးပါ။

သငသည သငWIC စစေဆးခကမားက ရယေသာအခါ သငသည ကနးမာသညစားေသာကပအေၾကာငးက ပ၍ေလလာႏငသည။ WICတြင သငအတြကအဟာရအပစမားရၿပး အျခားမခငမားအတြက ေလလာ မေ၀စရာ အၾကဥာဏမား ႏင ေမးစရာေမးခြနးမား ရသည။ WIC ႐ျခငးအားျဖင သငေပာ႐ႊငႏငလမမညဟ ေမာလငပါသည။

ေလးစားစြာျဖင၊သင WIC ၀နထမး

ေနာကအဆငမား:

2

ကယ၀နေဆာငစဥ ေစာငေရာကမသည ကယ၀နေဆာငအမးသမးအတြက ကနးမာေရးေစာငေရာကမ ျဖစသည။ ဆရာ၀နတစေယာက သ႔မဟတ အထးေလကငထားေသာသနာျပသည သငႏငသငကေလး အဆငေျပမေျပ စစေဆးသည။

ထးစအရ သငကယ၀နေဆာငစဥ လပရလမမည စစေဆးမမားမာ:

• ပထမဆး ၆ လအတြက တစႀကမစ စစေဆးပါ။

• ၇ လႏင ၈ လတ.တြင တစလလင ၂ ႀကမစ စစေဆးပါ။

• ၉လေျမာကတြင တစပါတလင ၁ ႀကမစ စစေဆးပါ။

• ကေလးငယ ေမြးဖြားၿပးေနာက ၆ ပါတအၾကာတြင တစႀကမ စစေဆးပါ (ကေလး ေမြးဖြားၿပးခန)

သငကယ၀နေဆာငၿပဟ ထငလကသညႏငတစၿပငနက ကယ၀နေဆာင ေစာငေရာကမ ရယပါ။ သငေဆးစစခကမားအားလးက ယပါ။ သငသည သငကေလးအေၾကာငးႏင သငခႏၶာကယ ဘယလ ေျပာငးလလာေနသညက ပေလလာႏငသည။

အကယ၍ ကယ၀နေဆာငစဥ ေစာငေရာကမအတြက သငအကအညလအပပါက ဆကသြယရန:

• ကယ၀နေဆာငကညမ၁၂၃: 1-800-322-2588 သ႔ ေခၚဆပါ သ႔မဟတ parenthelp123.org သ႔ ၀ငေရာကၾကညရပါ။ သတ႔သည ကနကစရတနညးသည ေဆးႏငသြားေဆးခနးမား၊ WIC ေဆးခနးမား၊ အစားအေသာကဘဏမား ႏင အျခားအကအညေပးႏငေသာ ၀နေဆာငမမား ရာေဖြရာတြငလညး ကညႏငသည။

• ၀ါရငတန အကအည လငး 2-1-1: 211 သ႔ ေခၚပါ သ႔မဟတ win211.org သ႔ ၀ငေရာကၾကညရပါ။

ကယ၀နေဆာငစဥ ေစာငေရာကမခယပါ

3

သငႏင သငကေလးအတြက ကနးမာေရးႏငညညြတေသာ အစားအစာမားက ေ႐ြးခယပါ။

အေစအဆနငယမား၆ ေအာငစ

(၆ ၾကမစာ သ႔မဟတ ပေသာ)

၁ ေအာငစသည ၁ ၾကမစာ ျဖစသည နညးလမး

• ေပါငမန႔ ၁ ခပ သ႔မဟတ မန႔၀ငး• ေပါငမန. သ.မဟတ

ၾကကသားၫပေပါငမန. တစဝက• ခကထားေသာ ထမငး၊ ေခါကဆြ၊ သ.မဟတ

ေကြကာ ခြကတစဝက• ေကြကာမႊ အမးအစား ၁ခြက

• ေအာကပါကသ႔ေသာ အေစအဆနမားအားလး စားပါ:- ဂမန႔- ဂခညးသပသပပါေသာေပါငမန႔- ဆနလးည- ေျပာငးဖး သ႔မဟတ

ဂခညးသပသပပါေသာ မန႔၀ငးမား

• ဟငးသးဟငး႐ြကစမးမား2½ ခြက

(၅ ၾကမစာ သ႔မဟတ ပေသာ)

ခြကတစဝကသည တစႀကမစာ ျဖစသည နညးလမးမား

• အစမး သ႔မဟတ ကကၿပးသား ဟငးသးဟငးရြက ၁ ခြက

• ဆလတရြက သ႔မဟတ အျခားေသာ အရြကစမးမား ၂ ခြက

• ဟငးသးဟငးရြက သ႔မဟတ ခရမးခဥသးေဖာရည ၁ ခြက

• အမးအစားေပါငးစ ႏင အေရာငေပါငးစ စားပါ: အစမးရင၊ လေမၼာ၊ အန၊ အ၀ါ၊ ခရမးႏ၊ ႏင အျဖ

• ထပထညရန: ၾကကဥေမႊ၊ ထမငး၊ ေခါကဆြ၊ အသပမား ႏင ေျမအးအသားဟငးမား

အသးမား1½ ခြက

(၃ ႀကမစာ သ႔မဟတ ပေသာ)

ခြကတစဝကသည တစႀကမစာ ျဖစသည နညးလမးမား

• လးျဖတထားေသာ သ.မဟတ ခကထားသည အသး ခြကတစဝက

• ပနးသးလတ ၁လး၊ လေမၼာသး၊ သစေတာသး၊ စသညျဖင။

• ၁၀၀% အသးေဖာရည ခြကတစဝက • အသးေျခာက ခြကတစဝက

• အမးအစားေပါငးစ ႏင အေရာငေပါငးစ စားပါ: အန၊ အ၀ါ၊ လေမၼာ၊ အျပာ၊ အစမး၊ ႏင အျဖ

• လးထားေသာ သ႔မဟတ စပထားေသာ အသးက ေကြကာ၊ ဘနးမန႔၊ ဆႏြမးမကငး၊ သ႔မဟတ ဒနခဥ ေပၚတြင တငပါ

ႏ႔ထြကပစၥညးခကလပရာဌာန၃ ခြက

(၃ ၾကမစာ)

၁ခြကသည ၁ ၾကမစာ နညးလမးမား

• အဆနညး(၁%) သ႔မဟတ အဆမပါေသာႏ႔ ၁ ခြက

• ဒနခဥ ၁ ခြက• ခစ ၁ျပားမ ၂ျပား

• အဆနညး(၁%) သ႔မဟတ အဆမပါေသာႏ႔ ၀ယပါ

• အကယ၍ႏ႔ေသာကရန အခကအခရပါက WIC မ အၾကဥာဏမား ေတာငးခပါ

ပရတနး5 ½ ေအာငစ

(သ႔မဟတ ပေသာ)

၁ ေအာငစသည ၁ ၾကမစာ ျဖစသည နညးလမးမား

• အသား၊ ၾကကသား၊ ၾကကဆင၊ သ.မဟတ ငါး တစေအာငစ

• အသငစား တနာငါးေသတာ¼ခြက• ၾကကဥ တစလး• ခကထားေသာ ပ သ.မဟတ တ.ဖး ¼ ခြက• ေျမပေထာပတ စားပြတငဇြနး ၁ဇြနး

• ၃ ေအာငစ တစႀကမစာသည တစထတစာ အ႐ြယအစား ျဖစသည။

• WIC မ ရသလမး ပ ပ စားေပးပါ၊ WIC ထမ ခကျပတနညး ေတာငးပါ။

• အသားကစကစ ကေ႐ြးခယပါ- မးဖတျခငး၊ ကငျခငး၊ သ.မဟတ ကပတငပါ။

4

• သငမနကနစြာစားေသာကပါက သငကေလးငယ အေကာငးဆး ႀကးျပငးမည။

• ေန႔တငး အစာအပစ ၅စလးမ အစားအားလးပါေအာင စားပါ။}အေစအဆနငယမား

၆ ေအာငစ (၆ ၾကမစာ သ႔မဟတ ပေသာ)

၁ ေအာငစသည ၁ ၾကမစာ ျဖစသည နညးလမး

• ေပါငမန႔ ၁ ခပ သ႔မဟတ မန႔၀ငး• ေပါငမန. သ.မဟတ

ၾကကသားၫပေပါငမန. တစဝက• ခကထားေသာ ထမငး၊ ေခါကဆြ၊ သ.မဟတ

ေကြကာ ခြကတစဝက• ေကြကာမႊ အမးအစား ၁ခြက

• ေအာကပါကသ႔ေသာ အေစအဆနမားအားလး စားပါ:- ဂမန႔- ဂခညးသပသပပါေသာေပါငမန႔- ဆနလးည- ေျပာငးဖး သ႔မဟတ

ဂခညးသပသပပါေသာ မန႔၀ငးမား

• ဟငးသးဟငး႐ြကစမးမား2½ ခြက

(၅ ၾကမစာ သ႔မဟတ ပေသာ)

ခြကတစဝကသည တစႀကမစာ ျဖစသည နညးလမးမား

• အစမး သ႔မဟတ ကကၿပးသား ဟငးသးဟငးရြက ၁ ခြက

• ဆလတရြက သ႔မဟတ အျခားေသာ အရြကစမးမား ၂ ခြက

• ဟငးသးဟငးရြက သ႔မဟတ ခရမးခဥသးေဖာရည ၁ ခြက

• အမးအစားေပါငးစ ႏင အေရာငေပါငးစ စားပါ: အစမးရင၊ လေမၼာ၊ အန၊ အ၀ါ၊ ခရမးႏ၊ ႏင အျဖ

• ထပထညရန: ၾကကဥေမႊ၊ ထမငး၊ ေခါကဆြ၊ အသပမား ႏင ေျမအးအသားဟငးမား

အသးမား1½ ခြက

(၃ ႀကမစာ သ႔မဟတ ပေသာ)

ခြကတစဝကသည တစႀကမစာ ျဖစသည နညးလမးမား

• လးျဖတထားေသာ သ.မဟတ ခကထားသည အသး ခြကတစဝက

• ပနးသးလတ ၁လး၊ လေမၼာသး၊ သစေတာသး၊ စသညျဖင။

• ၁၀၀% အသးေဖာရည ခြကတစဝက • အသးေျခာက ခြကတစဝက

• အမးအစားေပါငးစ ႏင အေရာငေပါငးစ စားပါ: အန၊ အ၀ါ၊ လေမၼာ၊ အျပာ၊ အစမး၊ ႏင အျဖ

• လးထားေသာ သ႔မဟတ စပထားေသာ အသးက ေကြကာ၊ ဘနးမန႔၊ ဆႏြမးမကငး၊ သ႔မဟတ ဒနခဥ ေပၚတြင တငပါ

ႏ႔ထြကပစၥညးခကလပရာဌာန၃ ခြက

(၃ ၾကမစာ)

၁ခြကသည ၁ ၾကမစာ နညးလမးမား

• အဆနညး(၁%) သ႔မဟတ အဆမပါေသာႏ႔ ၁ ခြက

• ဒနခဥ ၁ ခြက• ခစ ၁ျပားမ ၂ျပား

• အဆနညး(၁%) သ႔မဟတ အဆမပါေသာႏ႔ ၀ယပါ

• အကယ၍ႏ႔ေသာကရန အခကအခရပါက WIC မ အၾကဥာဏမား ေတာငးခပါ

ပရတနး5 ½ ေအာငစ

(သ႔မဟတ ပေသာ)

၁ ေအာငစသည ၁ ၾကမစာ ျဖစသည နညးလမးမား

• အသား၊ ၾကကသား၊ ၾကကဆင၊ သ.မဟတ ငါး တစေအာငစ

• အသငစား တနာငါးေသတာ¼ခြက• ၾကကဥ တစလး• ခကထားေသာ ပ သ.မဟတ တ.ဖး ¼ ခြက• ေျမပေထာပတ စားပြတငဇြနး ၁ဇြနး

• ၃ ေအာငစ တစႀကမစာသည တစထတစာ အ႐ြယအစား ျဖစသည။

• WIC မ ရသလမး ပ ပ စားေပးပါ၊ WIC ထမ ခကျပတနညး ေတာငးပါ။

• အသားကစကစ ကေ႐ြးခယပါ- မးဖတျခငး၊ ကငျခငး၊ သ.မဟတ ကပတငပါ။

5

မနကစာဥမား ဂခညးသပသပ ေပါငမန.ကငဌကေပာသးအဆနညးႏ႔

မနကစာ မန.ဘာမမပါေသာ ဒနခဥ လေမၼာသးစတမား

ေန႔လညစာင႐တသးႏင ပမားေျပာငဖးေပါငမန႔ သ႔မဟတ မန႔၀ငးပနးမနလာ ေရ

ေန႔လညခငးသေရစာဂ ကရကကာမားခစျပားအေခာငးပစ ဟငးသးဟငး႐ြကမား 100% ေဖာရည

ညစာၾကကသား ဆနလးညမနလာဥနမားဆလတရြက၊ ခရမးခဥသး သပအဆနညးႏ႔

နမနာပစသငသည ပမနအသားမားႏငမန႔မား စားပါက သငႏငသငကေလးအတြက အေကာငးဆး လပျခငးျဖစသည။ ဒမာ သငအတြက WIC အစားအသာကမ နမနာ ပစတစခ ျဖစပါတယ။

6

ေခတဆနသည သားေရစာသငမန႔တစခစားခငေသာအခါ၊ ေအာကပါထမ တစခစားပါ:

• ဌကေပာသး သ႔မဟတ အျခားအသးမား • ပနးသးစတမား သ႔မဟတ ေထာပတေျမပသတထားေသာ ဌကေပာသး • အဆနညး ႏ.ျဖင ျပလပထားေသာ ပတငး • ခစျပားတငထားေသာ ဂခညးသပသပေပါငမန႔ကင • ေဆာႏစထားေသာ မနလာဥေခာငးမား• အခြမာသးမား ႏင စပစသးေျခာကမား• အဆနညး ဒနခဥ • ခရမးခဥသးေဖာရည • ကကေအာငခကထားေသာ ၾကကဥ• WIC ေကာကပသးႏ

ဆကလပမလား။ ဤအသငစားေသာကဖြယမားအတြက ေမးပါ:• ၾကကသားကင ဆနးဒ၀စခ • ဟနဘာဂါ သ႔မဟတ ခစဘာဂါ • အဓကဟငး အသတ သ႔မဟတ အရနဟငး အသပ • ငရတေကာငးစမး၊ ခရမးခဥသးမား ႏင မမား ျဖးထားေသာ ပဇာ • ဘရတပ• အသးအရြကႏငခစျဖးထားေသာ အာလးဖတ • အသး • ေရ၊ အဆနညးႏ႔၊ သ႔မဟတ ေဖာရည

အသငစား စားေသာကဆင နညးလမးမား

7

အသားတးငယမားအကယ၍ သငစားခငစတမရပါက အသားတးငယစားရန ႀကးစားၾကညပါ။အစာအပစတစခခငးစမ အစားတစခစေရြးပါ။

ဥပမာ-ေကြကာေအး+ အဆနညးႏ.+ဌကေပာသး

အပစ ၁ အပစ ၂ အပစ ၃

ေပါငမန႔ ခစ ပနးမနလာ

ကနစြနးဥ မလငထတၿပး ဒနခေပာ မနလာဥနမား

ေကြကာေအး ဒနခ ငရတေကာငးစမး

ဂခညးသပသပမန႔၀ငး အဆနညးႏ႔ ဟငးႏႏြယစမး

ကရကကာမား ႏ႔ေရာေဖာရည ခရမးခဥသး

အဂၤလပ ေထာပတမန႔၀ငးျပား ပတငး ခရမးခဥ ဟငးရည

ဂေရဟမ ကရကကာမား ဒနခဥ ဟငးသးဟငး႐ြက ဟငးရည

ၾကကသားၫပေပါငမန. ခကၿပးသား ပမား ပနးသး

ေခါကဆြ ၾခကၿပးသား ၾကကသား ဌကေပာသး

ေခါကဆြျပတ ခကၿပးသားအသား • စပစသးမား

ဂမန႔ သ႔မဟတ ဆနၾကမးမား

ၾကကဥ၊ ကကေအာင ခကထားေသာ ဖရသး

ပတာ ေပါငမန႔ ၾကကဥသတ လေမၼာသး

စပစသးေျခာက ေပါငမန႔ ၾကကဥ၊ ေမႊ မကမြနသး

ဆန ဟမဘာဂါ နာနတသး

ေပါငမန.လပ ခြမာသးမား (သစၾကားသးမား ကသ႔) စပစသးေျခာက

ဂ သပသပ ေပါငမန. ေထာပတေျမပ စေတာဘယရမား

8

ေဘးကငးစြာစားေသာကေရး နညးလမးမား• သငအစားအစာက မျပငမ သ႔မဟတ မစားမ သငလကမားက ဆပျပာျဖင

ပြတတကၿပး ေဆးေၾကာပါ။

• မစားမ သ႔မဟတ မခကျပတမ အသးအရြက ႏင အသးက ေရျဖင ေဆးေၾကာပါ။

• အသား၊ ၾကကသား၊ ၾကကဆငသား၊ ငါး ႏင ပငလယစာမားက ေကာငးမြနစြာကကသညအထ ခကပါ။

• ေဟာေဒါမား၊ ခကၿပးအေအးခထားေသာအသားလႊာ၊ ႏင ဘလဂနာကသ႔ေသာ ဒလအသားမား၊ ဆလမမား သ႔မဟတ ပသညတငေအာင ေပါငးခထားေသာ ၀ကေပါငေျခာကမားက မစားမ ခကပါ။.

• အကယ၍ သငတစပါတက တစႀကမထကပၿပး ငါးစားပါက ထပမသလေသာ သတငးအခကအလကမားက WIC သ႔မဟတ သငဆရာ၀နက ေမးပါ။

ကယ၀နေဆာင ဗတာမငမား ေသာကသးပါ

သငသြားကနးမာေရးက ဂရစကပါ။သငသြားႏငသြားဖးကနးမာေရး ထနးသမးရန ၊ ေသခာေစရမညမာ:

• သငသြားမား(ႏင လာ)က တစေန႔ အနညးဆး ႏစႀကမတကပါ။

• သငသြားမားက တစေန႔ႏစႀကမ သန႔ရငးပါ။

• ေရ၊ သၾကားမပါေသာ ေသာကစရာမား ေသာကပါ။

• သြားစစေဆးမ ရယပါ။

ႏးညေသာအေမႊးပါသည သြားပြတတ သးပါ။ ႏးညစြာ တကပါ။ အကယ၍ သြားတက သ႔မဟတ သန႔ရငးေရးလပေသာအခါ သငသြားဖးေသြးယပါက သငဆရာ၀နႏငေဆြးေႏြးပါ။

ကယ၀နေဆာင ဗတာမငမားတြင သငကေလးႀကးျပငးရန အကအညေပးေသာ အပသဓါတ ႏင ေဖာလစအကဆစ ပါရသည။ အကယ၍ သငကယ၀နေဆာငဗတာမငတြင အငအဒငး 150mcg ရ မရ က စစေဆးၾကညရပါ။ အကယ၍ သငေသာကသးေသာ ကယ၀နေဆာငဗတာမငတြင အငအဒငး ထပမာဏေလာက မရပါက သငဆရာ၀နကေမးပါ။ ေဆးျပားက ေရျဖငေသာကပါ။ အကယ၍ ေသာကသးရန အခကအခရပါက သငဆရာ၀နႏင တငပငပါ။ သငဆရာ၀န ညႊနၾကားမထားသည အျခားမညသည ဗတာမငမားမ မေသာကသးပါႏင

9

ကနးမာေသာ ခႏၶာကယအတြက သြကလကေနပါေစ။သငအေနအထားေရႊ႔ေသာအခါ သငခႏၶာကယ ႏင ကကညေအာငေနပါ။ သငဆရာ၀နက အဆငေျပၿပဟ ေျပာပါက သြကလကမထနးထားပါ။ လမးေလာကျခငး ႏင ေရကးျခငးသည နညးလမး ႏစခ ျဖစသည။ သငသည ေနေကာငးျခငး ခစားရလမမည၊ အဘယေၾကာငဆေသာ သငသည:

• စြမးအငပရၿပး ေမာပနးမနနသာ ခစားရသည

• ပ၍အပသည

• အလပ ဖအားမား ေလာသည

• သငၾကြကသားမား ကနးမာသနစြမးသည

• ပေကာငးေသာ ကယေနဟနထားရသည

တစပါတတာ႐ ရကအားလးလင သ႔မဟတ အမားဆး မနစ ၃၀ ၾကာ တကတကၾကြၾကြ ျဖစေနေစမည

အခနက ရာပါ။ သငသည အခနက ဤကသ႔

ခြျခားႏငသည:

• မနကပငး ၁၀ မနစ လမးေလာကပါ

• ေန႔လညပငး ၁၀ မနစ လမးေလာကပါ

• ညေနပငး ၁၀ မနစ လမးေလာကပါ

10

ကယေလးခနတကျခငးသငရသငသည အေလးခန ပမာဏသည သငကယ၀နမေဆာငမက အေလးခနေပၚ မတညသည။ သငဆရာဝန၊ သနာျပ၊ သ.မဟတ WIC ဝနထမးမားအား သငကယအေလးခန တးတကမႈ အေျခအေနအတြက ေမးျမနးပါ။ သငဤကသ. အေလးခန တးရနလအပသည-

• အကယ၍ သငသည ကယဝနမေဆာငခင ကနးမာေနပါက ၂၅-၃၀ ေပါင

• အကယ၍ သငသည ကယဝနမေဆာငခင ပနလင ၂၈-၄၀ ေပါင

• အကယ၍ သငသည ကယဝနမေဆာငခင ဝလင ၁၅-၂၅ ေပါင

• အကယ၍ သငသည ကယဝနမေဆာငခင အဝလြနလင ၁၁-၂၀ ေပါင

ကယ၀နေဆာငစဥအေလးခနတးျခငးသည သငကေလးႀကးထြားရန ကညေပးသည။ အေလးခနတစခ တေျဖးေျဖးတးျခငးသည ကယ၀နေဆာငစဥအတြငး အေကာငးဆးျဖစသည။ ပထမကယ၀နေဆာင သးပတစပကာလတြင အေလးခနတးျခငးသည 1-4 ေပါင ျဖစသငသည။ စစခငး ၄ လတြင သငသည တစပါတတြင ½ မ 1 ေပါငထ တးလာႏငသည။

တေျဖးေျဖး အေလးခနတးျခငး ထနးသမးရန:

• ဗကဆာေသာအခါ စားပါ။

• ကနးမာေရးႏငညညြတေသာ အစားအစာမားက ေ႐ြးခယစားေသာကပါ။

• ေရေသာကပါ။

• လမးေလာကျခငးျဖင တကၾကြမ ထနးသမးပါ။

သငကယအေလးခနတးျခငးသည-

• ပမနအတငးျဖစသည – ကေလးေမြးဖြားၿပး ကယအေလးခန အလြယတက ကသြားသည။

• အနညးငယသာ – ကေလးေမြးဖြားရန ေစာလြနးသည သ.မဟတ ကေလး ၫက ႏငသည။

• အလြနအမငး – ကေလးေမြးဖြားၿပး ကယအေလးခနကရန ခကခ ႏငသည။

သငအတြက မနကနေသာ အေလးခနတးျခငးအေၾကာငးက သငဆရာ၀န ႏင ေဆြးေႏြးပါ။

မတစမား:

11

သငကေလးငယအား ေဘးကငးကနးမာေစရန ေစာငေရာကပါ။

ေဆးလပ သ႔ မဟတ ေဆးရြကႀကး မေသာကသးပါႏင။အကယ၍ သငေသာကပါက သငကေလးသည

• ေသးေကြးလြနးစြာ သ႔မဟတ ေရာဂါဘယထေျပာစြာ ေမြးလာႏငသည။

• အပယာထတြင အျမေနရႏငသည(SIDS)။

• အကစမာကသ႔ေသာ အဆတျပသနာမား ျဖစႏငသည။

ျပနလညေကာငးမြနရန သ႔မဟတ အၿပးေပာကရန အကအညရယပါ။ သငဆရာ၀နႏငေဆြးေႏြးပါ သ႔မဟတ ၀ါရငတနးျပညနယ အျမနလငး 1-800-QUIT-NOW (1-800-784-8669) ကေခၚပါ သ႔မဟတ SmokeFreeWashington.com က ၾကညရေလလာပါ။

ဘယာ၊ ၀င၊ အရက သ႔မဟတ ေရာေႏာထားေသာ အရညမား မေသာကပါႏင။ အကယ၍သငေသာကပါက၊ သငကေလးသည-

• ေမြးရာပါ ကနးမာေရးခ႕တစြာ ေမြးလာႏငသည။

• ဘဝတြင ကနးမာေရး သ.မဟတ ေလလာသငယမႈတြင ျပနာ ျဖစလာႏငသည။

တစႀကမတစခါ ေသာကသးလငေတာငမ သငကေလးက အနာတရျဖစေစသည။ အကအညရယပါ ေပာကကငးရန။ သငဆရာ၀နႏငေဆြးေႏြးပါ၊ ၀ါရငတန အကအညလငး 211၊ သ႔မဟတ win211.org ၾကညရေလလာပါ

လမးေဘးေဆးမား သ႔မဟတ မရဂးယားနားမား မသးပါႏင။ အကယ၍ သငမးယစေဆး၀ါး သးပါက သငကေလးသည:

• ေသးေကြးလြနးစြာ သ႔မဟတ ေရာဂါဘယထေျပာစြာ ေမြးလာႏငသည။

• ေမြးရာပါ ကနးမာေရးခ႕တစြာ ေမြးလာႏငသည။

• ဘ၀အတြက ကနးမာျခငး သ႔မဟတ ေလလာျခငး ျပသနာမား ျဖစႏငသည။

ေပာကကငးရန အကအည ရယပါ။ သငဆရာ၀နႏငေဆြးေႏြးပါ၊ ၀ါရငတန အကအညလငး 211၊ သ႔မဟတ win211.org ၾကညရေလလာပါ

12

သငကေလးငယအတြက အႏရာယ ႐ႏငမညဆလင၊ ေဆးမေသာကမ ဆရာဝနအား ေမးျမနးပါ။ အကစပရင၊ လကစစတး၊ သ႔မဟတ ေအးေသာ ေဆးျပားမား စသည မညသညေဆးမဆ သငကေလးက ထခကေစသည။

ေဆးဖကဝင လကဖကရည သ.မဟတ ေဆးဖကဝင အပငမား မေသာကမ သငဆရာဝနအား ေမးျမနးပါ၊ ယငးတ.သည ကေလးငယအား ထခကႏငသည။

အခ.ေသာ အစားအစာမား မစားပါႏင။အခ႕အစာမားသည သငကေလးက ဖားႏင သ႔မဟတ ထခကႏငသည။

ေအာကပါ အရာမား မစားပါႏင။

• “တငးငါး၊ ဓါးရညႏႈတသးငါး၊ မကကရယ ငါး၊ သ.မဟတ ငါးမနး”

• ကရကမာစမးမား၊ ဆရ သ႔မဟတ ဆရမ ကသ႔ ငါး

• အျပငကကရသာကငထားေသာအသား သ႔မဟတ အသားစမး သ႔မဟတ ၾကကဆငသား

• ေပါငးခရန အပေပးၿပးေသာ ဒလအသား၊ စပရကမား သ႔မဟတ ပတမား• အစမး သ႔မဟတ နနခကထားေသာ ဥမား • အေငြ႔ျဖငခကထားေသာ အသားမား• မခကထားေသာ ေဟာေဒါမား• “သ.ႏ.ဒနချဖ၊ အျပာေရာင ေသြး၊ ျပငသစ ဒနခေပာ၊ သ.မဟတ မကဆကန-ပစ(

ကြဆ ဘလနက သ႔မဟတ ကြဆ ဖရကက) ခစမား”

• အပမေပးထားေသာ (အစမး) ႏ႔ သ႔မဟတ ခစ • အပမေပးထားေသာ ေဖာရည သ႔မဟတ ပနးသးေဖာရည • လဆနပပငေပါက ကသ.ေသာ၊ အပငေပါကစမးမား

13

သင ကယ၀နေဆာငေသာအခါသငခႏၶာကယေျပာငးလသည။ ပထမ ၃ လ သ.မဟတ ၄ လေလာကတြင အစာအမ မေကာငးမႈ ျဖစႏငသည။ အခ.အန.မားႏင အစားအစာမားသည သငက ပ.အနေစႏငသည။

သငေနမေကာငးလင…(မနကခငး ပ.အနျခငး ျဖစလင)-• ေလ၀ငေလထြကေကာငးေစရန ျပတငးေပါကဖြငထားပါ။• သငႏးထေသာအခါ ေျဖးေျဖးထပါ။• သငကဖားေစႏငေသာ အန႔မားမ ေ၀းေ၀းေနပါ။ • အကယ၍ ခကထားေသာအစာအန႔မားက သငကဖားနာေစပါက

ေအးေသာအစာမား စားပါ။• တစနာရ သ႔မဟတ ႏစနာရတငး အစာပမာဏနနစ စားပါ။ • အရညမားေသာကပါ၊ သ႔ေသာ တကကျခငး ေသာကပါ။

ကယ၀နေဆာငစဥ မေျပလညမမား

သငကေလး ႀကးျပငးလာေသာေၾကာင သငစားေသာအခါ အစာအမေအာငျခငး ျဖစႏငသည။ ၎သည သငအညစအေၾကးစြန႔ရာတြင အခကအချဖစႏငသည။ အကယ၍ သငထကသ႔ေသာျပသနာမား ျဖစပါက သငဆရာ၀နထေဆြးေႏြးပါ။ သငဆရာ၀နအၾကေပးခက မရဘႏင ေဆးမေသာကပါႏင။ ေအာကပါ အခကမားကေတာ အခ႕ေသာ အၾကေပးခကမား ျဖစပါတယ:

အကယ၍ ရငပျခငးျဖစပါက…(အစာမေၾကျခငး):• အသားတးႀကးႀကး ၂တး ၃တး မစားဘ ေသးေသး ၅တး ၆တး စားပါ။• ေၾကာထားေသာ သ႔မဟတ တရစ ၦာနဆပါေသာ အစာမား နနစားပါ။ • စပေသာအစာမား နနစားပါ။ • အစာစားလင ေရနညးနညးစ တစကကခငး ေသာကပါ။• သငစားၿပးေသာအခါ လမးေလာကပါ။• ဆဒါ၊ ေကာဖ၊ သ႔မဟတ လဘကရည မားတြင ကဖငးဓါတ ေရာငပါ။

အကယ၍ သငဖားနာေနတာေတာငမ သငသည အစာႏင အရညမား လအပေနေသးသည။

“မနကခငး ပ.အနျခငး” သည ေန.တငးျဖစႏငသည။

14

အကယ၍ သင ၀မးခပပါက:• အမငဓါတပါေသာအစာမားစားပါ ဥပမာ:

• ဟငးသးဟငး႐ြကစမးမား – အသးမား– ပေျခာကမား ႏင ေျမပမား – အေစအဆနအလးစပါေသာ ေကာကပသးႏမား– ဂခညးသပသပ ေပါငမန႔ ႏင ကရကကာမား – ဂခညးသပသပ ေခါကဆြမား – ဆနလးည – ေျပာငးဖးမန႔၀ငးမား

• ေရကသ.ေသာ၊ အရညမားမား ေသာကပါ။• သငစားၿပးေသာအခါ လမးေလာကပါ

15

“မခငႏ.တကေကၽြးေသာအခါ၊ ဂဏယမသည။ ကေလးငယမ ကနးမာစြာ ႀကးျပငးလာႏငဖ. မခငမသာလင ေပးႏငေသာ တစခတညးေသာ လကေဆာငမြနျဖစသည။”

16

မခငႏ႔သည ကေလး ပထမဆး အသက ၆လ အတြက လအပသညမားအားလးျဖစသည။ သငႏ႔သည သငကေလး ကနးမာဆးေသာဘ၀ စတငႏငမေပးရန မနကနေသာပမာဏ ပါ၀ငသည မနကနသညအခးအစား ပါ၀ငမမား ရသည။ ႏ႔တကေကြးျခငးသည သငအတြကလညး ေကာငးသည။

ႏ႔တကေကြးေသာအေမမားက ေျပာသည:

• “ကြနမကေလးန႔ လျခမက ပခစားရတယ။”

• “ညအခန တကေကြးျခငးမားသည ပလြယကသည။”

• “၎သည ကြနမက အခနေခြတာေစသည - ကြနမ ေဖာျမလာေရာစရာ ဒါမမဟတ ပလငးေဆးစရာ မလေတာဘး။”

• “၎သည ကြနမက ပကဆေခြတာေစသည - ကြနမ ေဖာျမလာ ဒါမမဟတ ပလငး ၀ယစရာ မလေတာဘး။”

ႏ႔တကေကြးျခငးသည သငကေလးကနးမာေရးက ကာကြယေပးသည။မခငႏ႔ မေသာကရေသာ ကေလးမားသည ခစားမ ျမငျမငမားမား ရႏငသည:

• SIDS –ရတတရက ႏ.စ.ကေလး ေသေလာကသည လကၡဏာမား

• ဓါတမတညမႈမား

• အေအးမျခငးမား၊ အသကရလမးေၾကာငးထခကမမား ႏင တပေကြး ကသ႔ေသာ ဖားနာမမား

• အလြန၀ျခငး

• ၀မးေလာျခငး ႏင ၀မးပတျခငး မခငႏ႔တကေကြးျခငးသည အေမအတြကလညး ေကာငးသည။ မခငႏ.တကေကၽြးျခငးအားျဖင ေအာကပါအရာမား ရ႐ေစႏငသည-

• သငကယ၀နမေဆာငမက အရြယအစားက လငလငျမနျမန ျပနရေစသည

• အဝလြနျခငး၊ ႏလးေရာဂါႏင ေလျဖတျခငး ျဖစႏငေခမားက ေလာခႏငသည။

• ရငသားႏငအျခားကငဆာမား ျဖစႏငေခမားက ေလာနညးေစသည

• သငအရးမားက သနမာေစသည

မခငႏ.တကေကၽြးျခငးျဖင _ကေလးငယအတြက အေကာငးမြနဆး အရာတစခ စတငေပးလကပါ။ !

17

မခငႏ႔တကေကြးျခငးအေၾကာငး ေမးခြနးမား ရေနျခငးသည ပမနျဖစသည။ WIC ၀နထမးမားက သငေမးခြနးမား ႏင သလသညအေၾကာငးမားက ေဆြးေႏြးပါ။

သငသည သငကေလးလသမအားလးက ႏ.မ ထတေပးႏငသည။ သငကေလးဆာေသာအခါ မခငႏ႔တကေကြးျခငးၿပး ပထမ ၄ပါတမ ၆ပါတအတြငး မခငႏ႔အထးတကေကြးျခငးသည သငႏ႔ေထာကပမက ကာကြယေပးလမမည။

ေဆး႐ႏင အမျပနေရာကၿပးေနာကပငး ကေလးငယ၏ အေရျပားက ကင-ကငေပးျခငးျဖင ၊ ႏ.တကႏငသည။

ကေလးထနးျခငးသည မနာကငေစသငပါ။ အကယ၍ နာကငပါက အကအညရယပါ။ သငေဆးဘကဆငရာ ေထာကပသ၊ WIC ေဆးခနး၊ ေဒသတြငး ေဆးရ၊ လာ လခ လခ (LLL)၊ မသားစ ကနးမာေရး အျမနလငး 1-800-322-2588 ကေခၚပါ သ႔မဟတ အမးသာ ႏ႔တကေကြးေရး အကအညလငး 1-800-994-9662 ကေခၚပါ(ေကးဇးျပ၍ မတပါ: ဤအကအညလငးသည သတငးအခကအလက ႏင ရညညႊနး၀နေဆာငမ သပသပသာ ျဖစၿပး ေရာဂါခြျခားျခငး သ႔မဟတ ေဆးဘကဆငရာ ေမးခြနးမားေျဖဆျခငး ေထာကပမေပးပါ)။

အမမ အကအည ေတာငးခပါ၊ အထးသျဖင အေစာပငးရကမား။ မသားစ ႏင သငယခငးမားက အမမကစၥမားလပရန ႏင အျခားကေလးမားၾကညရန အကအညေတာငးပါ။ အေဖသည ကေလး အေရျပားခငးထထားၿပး ေရခးရာႏင ကစားရာတြင ကညသည။ ကေလးမားသည ႏ႔တကေကြးခနအျပင ပြတသပေပြ႔ဖကျခငး ႏင ေမတာမား လအပသည။

ရပါတယ၊ သင အလပ ဒါမမဟတ ေကာငးက ျပနသြားႏငတယ ၿပးေတာ ႏ႔ဆကတကေနႏငပါတယ။ အလပရမားတြင ၀နထမးမား ႏ႔တကေကြးျခငး ေထာကပရန ဥပေဒအသစမား လအပသည။ သတငးအခကအလကမား ပမရရရန သငအလပရင သ႔မဟတ WIC ၀နထမးက ေမးပါ။

ေစာငေရာကေသာ အေမမားသည အႀကကဆး အစာမား စားႏငသည! အထး ၀တေလာရန မလအပပါ။

၀ါရငတနျပညနယဥပေဒမားသည လၾကားထတြင ေစာငေရာကေသာ အေမမားက ကာကြယေပးသည။ လၾကားထတြင ႏ႔တကေကြးျခငးႏင သကဆငသည အေၾကာငးမားရသလား။ WIC ၀နထမးက ေမးပါ။

မခငႏ႔တကေကြးျခငး အခကမား

18

သငသပါသလား။ • ကေလးေစာငေရာကေနစဥ အမားစ ညႊနသညေဆးမားသည

ေဘးကငးသည။ သငေသာကသးေနေသာ မညသညေဆးကမဆ (သေႏၶတားေဆးမား၊ ေအးေသာ ေဆး၀ါးမား၊ အကစပရင စသညျဖင) WIC ဝနထမး သ.မဟတ သငကေလးဆရာဝနျဖင တငပငပါ။

• ေကာဖ၊ လဘကရည ႏင အခ႕ဆဒါမားထမ ကဖငးဓါတမားက မခငႏ႔ထသ႔ ေရာကေစျခငးသည သငကေလးက ဇဇာေၾကာငေစသည။ ျဖတဖ.အတြက ကးစားၿပး အကအည ျဖစသလား ဆတာ ျပနၾကညပါ။

• အရကသည သညႏ.ရညထသ. ျဖတသနးသည။ ဘယာ၊ ၀င ႏင ေရာေႏာ ေသာကစရာမား ေရာငျခငးက အေကာငးဆးျဖစသည။ အကယ၍သငတြင ေမးခြနးမား ရပါက သငကေလး၏ဆရာ၀န သ႔မဟတ ႏ႔တကေကြး အႀကေပးတစေယာကက ေမးပါ။

• ေဆးလပမ ေဆးရြကႀကးသည သငႏ႔ထသ႔ ျဖတသနးေနသည။ အကယ၍ သငတတႏငပါက ေဆးလပျဖတပါ။ အကယ၍ မျဖတႏငပါက ဆကလကႏ႔တကေနၿပး:

– တတႏငသမ ျမနျမန ေဆးလပေသာကျခငးျဖတပါ။

– အျပငဘကတြင ေဆးလပေသာကပါ ၿပးလင အျခားသမားက ထကသ႔ျပလပရန တကတြနးပါ။

– ကေလးထနးၿပးေသာအခါမ ေဆးလပေသာကပါ။

• လမးေဘးမးယစေဆး သးေသာအေမမားသည ႏ႔မတကသငပါ ၿပးေတာ မးယစေဆးသးျခငး မရပပစသငပါ။

• အကယ၍ အေမတစေယာကသည သ႔မဟတ သမအေဖာသည HIVေရာဂါရသ သ႔မဟတ AIDS ရပါက သမသည မခငႏ႔ မတကေကြးသငပါ။ အကယ၍ သငတြင AIDS ရသည သ႔မဟတ ရႏငသညဟ ယဆပါက စစေဆးမ ခယပါ။

19

ကေလးငယတစေယကရလင အလပႀကးစားဖ.လသည!တစခနခနတြင သငပငပနးမ၊ စတလပရားမ ႏင စတတမ က ခစားရႏငသည။ သငသည ၀မးနညးမခစားရေကာငးခစားႏငသည။အနားယရန အခနရာၿပး အနားယပါ။ အကယ၍ သငလႊမးမးမ ခစားရပါက အကအညရယပါ။

• မသားစ ႏင သငယခငးမားထမ အကအည ေတာငးခပါ။

• သငမသားစဆရာ၀နကသ႔ေသာ တစစတစေယာကက ရာပါ။ ဆရာ၀န သ႔မဟတ သနာျပ ရာရန မသားစ ကနးမာေရး ဖနးလငး 1-800-322-2588 ကေခၚပါ။

• ေမြးခါစ အေထာကအပအတြက ႏငငတကာ ေႏြးေထြးေသာဖနးလငး 1-800-944-4PPD (1-800-944-4773) က ေန႔ျဖစေစ ညျဖစေစ မညသညနာရမဆ ေခၚဆပါ။

အကယ၍သငတြင သငကယသင သ႔မဟတ သငကေလးက ထခကေစမည အေတြးမား ရပါက ခကျခငး အားျဖင အကအညရယပါ1-800-273-TALK (1-800-273-8255) ေခၚဆေနသည။

အကယ၍သငတြင ျပသနာမားစြာရပေပၚပါက အေရးႀကးလငး 1-866-4-CRISIS (1-866-427-4747) ကေခၚဆပါ။

ေမြကငးစကေလးမားအတြက လျခစတခေစမအတြက ဂရစကမညသမားက ေခၚဆရန 1-877-440-2229 ကေခၚပါ သ႔မဟတ safeplacefornewbornswa.org က ၾကညရေလလာပါ။

သငကယတငအတြက အခနယပါ။

ဤအဖြ႔အစညးသည တညေသာအခြငအလမးေထာကပျခငး တစချဖစသည။ဝါရငတနျပညနယ WIC အဟာရ ပရဂရမသည ခြျခားျခငး မရပါ။

မသနစြမးသမားအတြက ဤစာ႐ြကစာတမးက အျခား ပစျဖငေတာငးဆ ရယႏငပါသည။ေတာငးဆမႈ တငသြငးရန ေကးဇးျပ၍ ၁-၈၀၀-၈၄၁-၁၄၁၀ (TDD/TTY ၇၁၁) က ေခၚဆပါ။

DOH ၉၆၁-၁၀၄၇ ဧၿပလ ၂၀၁၄