การตั้งท้องและการคลอดลูก (gestation &...

44
Jump to first page กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกก (Gestation & Parturition) เเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเเเเเเเเ/เเเเเเเเเเเเเเเ • เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ เเเเเเเเ • เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ • เเ & เเเเเเเเเเเเเเเเเเ • เเเเเเเ • เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ • เเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเเ

Upload: grady-norton

Post on 30-Dec-2015

139 views

Category:

Documents


3 download

DESCRIPTION

การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition). เนื้อหาที่ทำการสอน. การฝังตัวของลูก/การยอมรับของแม่ ปัจจัยที่มีผลต่อความยาวนานของการตั้งท้อง สรีรวิทยาของแม่ขณะท้อง รก & การพัฒนาของตัวอ่อน การคลอด การเปลี่ยนแปลงมดลูกหลังคลอด การกลับมาเป็นสัดหลังคลอด. กลไกการเกาะตัว. - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

การตั้��งท้องและการคลอดล�ก(Gestation & Parturition)เนื้��อหาที่ที่�าการสอนื้

• การฝั�งตั�วของลู�ก/ การยอมร�บของแม�• ปั�จจ�ยที่มผลูตั�อความยาวนื้านื้ของการตั��งที่!อง• สรรว"ที่ยาของแม�ขณะที่!อง• รก & การพั�ฒนื้าของตั�วอ�อนื้• การคลูอด• การเปัลูยนื้แปัลูงมดลู�กหลู�งคลูอด• การกลู�บมาเปั(นื้ส�ดหลู�งคลูอด

Page 2: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

กลไกการเกาะตั้�ว• Zona hatching ---> Trophoblast cell ขยายตั�ว

เข!า เจาะ uterine epitherium โดยตั�วอ�อนื้สร!างprotelytic

enzyme

• ในื้ส+กรเก"ด Zona hatching ว�นื้ที่ 7 แลูะendometrium

ส�ม ผ�สก�บ Trophoblast ว�นื้ที่ 12 การเกาะตั�วสมบ�รณ-ในื้ ว�นื้ที่ 18-24

• ในื้ส+กร chorion แลูะ uterine epitherium จะที่าบตัลูอด

แตั�ในื้แกะ โค จะม caruncle เปั(นื้จ+ดๆเพั�อเกาะตั�ว

Page 3: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

กลไกการเกาะตั้�ว (ตั้�อ)

• ในื้โคจะเร"มเกาะว�นื้ที่ 20 แลูะใช้!เวลูา - 23 ว�นื้ เกาะเสร1จ

• ในื้ม!า blastocyst จะที่าบก�บผนื้�งมดลู�กโดยไม�เกาะ 2 เด�อนื้

แลูะจะเร"มเกาะปัระมาณส�ปัดาห-ที่ 10 แลูะเสร1จส�ปัดาห-ที่14

Page 4: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

การฝั�งตั้�วของตั้�วอ�อน (implantation)

• ในื้ส�ตัว-ที่�วไปั เปั(นื้การที่าบหร�อเกาะ ส�วนื้คนื้แลูะส�ตัว-ฟั�นื้แที่ะ เปั(นื้ ลู�กษณะการฝั�งตั�ว

• ระหว�างการเกาะตั�วก�บผนื้�งมดลู�กตั�วอ�อนื้จะผลู"ตัสารบางอย�างออกมาเพั�อปั5องก�นื้การหลู�ง/ ลูดการตัอบสนื้องตั�อProstaglandin (maternal recognition)

- ส+กร ตั�วอ�อนื้ผลู"ตั Estrogen หลู�งปัฏิ"สนื้ธิ" - 1112

ว�นื้

- ม!า ผลู"ตั Estrogen หลู�งปัฏิ"สนื้ธิ" - 820 ว�นื้ แลูะผลู"ตัสาร

กลู+�ม protein ระหว�างว�นื้ที่ -1214

- โค ตั�วอ�อนื้ผลู"ตั bovine trophoblast protein 1(bTP-1)

หลู�งปัฏิ"สนื้ธิ" - 1521 ว�นื้

Page 5: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)
Page 6: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

• ตั�วลู�กอ�อนื้ถื�อเปั(นื้เนื้��อเย�อแปัลูกปัลูอม ร�างกายแม�จะตั�อ ตั!านื้ผ�านื้ T-cell แตั�ที่�าไมลู�กไม�ถื�กก�าจ�ดออกจนื้กว�าจะถื9ง

ก�าหนื้ดคลูอด? จ9งมหลูายที่ฤษฎีพัยายามจะอธิ"บาย

- ตั�วอ�อนื้เปั(นื้ antigen ไม�สมบ�รณ-

- ระบบภู�ม"ค+!มก�นื้ของแม�ไม�ที่�างานื้หร�อที่�างานื้ลูดลูงระหว�างการตั��งที่!อง

- มดลู�กเปั(นื้บร"เวณพั"เศษนื้อกเหนื้�อระบบภู�ม"ค+!มก�นื้ปักตั" มการสร!างฉนื้วนื้ที่างภู�ม"ค+!มก�นื้ระหว�างแม�ก�บลู�ก

Page 7: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

สร�รว�ท้ยาของแม่�ขณะท้อง

1 Vulva & Vagina

• ช้�วงแรกจะแห!ง ซีด แตั�หลู�ง - 56 เด�อนื้จะมระบบหม+นื้เวยนื้เลู�อดมาเลู�ยงมากข9�นื้

2. Cervix

• ปั@ดด!วย mucous plug / pregnancy plug

3 . มดลู�ก

• ขยายตั�วตัามขนื้าด fetus แลูะไม�บบตั�วจนื้กว�าใกลู!คลูอด

• proliferation, growth and stretch

Page 8: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

สร�รว�ท้ยาของแม่�ขณะท้อง (ตั้�อ)

4 . ร�งไข�

• CL จะคงอย��จนื้ ส�ปัดาห-ที่ 2 ก�อนื้คลูอด ( โค ส+กรแพัะ ) ส�วนื้ในื้ม!า CL จะหายไปัในื้เด�อนื้ที่7

PPPPPP PPPPP PPP P PPPPP PPP PPPPPP5

• ใกลู!คลูอด Estrogen & Relaxin ---> คลูายตั�ว

Page 9: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

ฮอร โม่นในเล#อด/ปั�สสาวะขณะท้อง

Estrogen:

• ตั�าง ช้นื้"ดส�ตัว- ตั�างช้นื้"ดของ estrogen แลูะมระด�บตั�าง

ก�นื้ตัามระยะการตั��งที่!อง• ส�ตัว-ส�วนื้ใหญ่�จะมการหลู�งเพั"มข9�นื้เม�อใกลู!คลูอด

Pregnant mare serum gonadotropin (PMSG)

• หร�อ Equine chorionic gonadotropin (eCG)

• ผลู"ตัโดย Trophoblastic cell พับ - 40130 ว�นื้ของที่!อง• ที่�าหนื้!าที่ให!มการคงอย��ของ 2 nd CL

Page 10: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

Progesterone

Page 11: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

รกและบท้บาท้หนาท้�'(placenta & role)

พั�ฒนาม่าจาก Extraembryonic

membrane หร#อ Fetal membrane

ปัระกอบดวย

1. Amnion

2. Chorion

3 . Yolk sac

4 . Allantois

5 . Umbilical cord

chorion

amniochorion Amniotic

cavity

Allantoic

cavity

cotyledon

Page 12: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

ชน�ดของรก: แบ�งตั้าม่ร�ปัร�าง

โค

ConvexConcave

แกะ

Diffuse

ม!า

Page 13: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

ชน�ดของรก : แบ�งตั้าม่ร�ปัร�าง

Page 14: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

ชน�ดของรก แบ�งตั้าม่ร�ปัแบบความ่ส�ม่พั�นธ์ ระหว�างเซลล ของ placentomes

Page 15: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)
Page 16: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

ชน�ดของรก

แบ�งตั้าม่การส�ญเส�ยเน#�อเย#'อของแม่�ระหว�างการคลอด

1. ไม่�ส�ญเส�ย (nondeciduate): ส0กร ม่า

2 . ส�ญเส�ยปัานกลาง (moderate): ส0น�ข แม่ว

3. ส�ญเส�ยร0นแรง(extensive) : คน ล�ง

Page 17: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

หนาท้�'ของรก ที่�าหนื้!าที่แที่นื้ระบบย�อยอาหาร ปัอด ตั�บ ไตั ตั�อมไร!ที่�อ

แลูะแยกเนื้��อเย�อแม�ก�บลู�กออกจากก�นื้

การแลูกเปัลูยนื้สารเคมที่รกGas

• Fluid to Fluid

• O2 : Haemoglobin ของล�กม่�ปัระส�ท้ธ์�ภาพัในการจ�บ

ไดด�กว�าของแม่�• CO

2 : แพัร� (diffuse) จากเล#อดล�กส��เล#อดแม่�

เล#อดแม่�รวม่ตั้�วก�บ CO2 ไดด�กว�า

Page 18: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

Page 19: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

Page 20: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)
Page 21: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

โค: ตั��งที่!อง 26 ว�นื้

Page 22: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

โค: ตั��งที่!อง 37 ว�นื้

Page 23: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

โค: ตั��งที่!อง 37 ว�นื้

Page 24: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

โค: ตั��งที่!อง 60 ว�นื้

Page 25: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

โค: ตั��งที่!อง 78 ว�นื้

Page 26: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

โค: ตั้��งท้อง 105 ว�น

Page 27: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

การแลกเปัล�'ยนโภชนะและของเส�ย• Glucose, Vitamin & Amino acid

ที่รกมการสร!าง glycogen แลูะเปัลูยนื้ glucose

เปั(นื้ fructose - (70 80 % ของนื้��าตัาลูในื้เลู�อดตั�วอ�อนื้)

Active transport & carrier system

• Free fatty acids & glycerol : diffusion

• P PPPPPPPPPP ผ่�านไดชาๆ แตั้�โปัรตั้�นผ่�านไม่�ได• ในคน immunoglobulin ผ่�านหาตั้�วล�กอ�อนได• ว�ตั้าม่�นท้�'ละลายในไขม่�นผ่�านไดนอยม่าก• ว�ตั้าม่�นละลายในน5�าผ่�านไดสะดวก

Page 28: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

บท้บาท้ฮอร โม่นจากรก

• ในช�วงท้ายของการตั้��งท้องของม่า โค ส0กร แกะ จะเปัล�'ยน P4 เปั6น Estrogen ม่ากข7�น โดยการกระตั้0นของ Cortisol

จากตั้�วอ�อน• ผ่ล�ตั้ Placental lactogen

(Chorionic somatomammotropin)

• รกของม่าและแกะสาม่ารถผ่ล�ตั้ P4 ไดเพั�ยงพัอส5าหร�บอ0 ม่ช� การตั้��งท้อง

Page 29: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

การพั�ฒนาของล�กในท้อง แบ�งเปั(นื้ 3 ระยะ

1. Ovum period : ปัฏิ"สนื้ธิ"จนื้ถื9งเร"มเกาะตั�ว

2. Embryonic period : โค ว�นื้ที่ - 1545 ของการตั��งที่!อง

แกะ - 1234 “”

ม!า - 1260 “”

3. Fetal period : โค ว�นื้ที่ 45> ของการตั��งที่!อง

แกะ 34 “”

ม!า 60 “” ** ช�วง 13/ เด#อนส0ดท้ายล�กโตั้เร9วม่าก ส�วนห�ว& ขาพั�ฒนาด�กว�ากลาม่เน#�อ

Page 30: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

ระบบไหลเว�ยนเล#อดของล�กในท้อง

• เล#อดไม่�ผ่�านตั้�บโดยเปัล�'ยนเสนท้างไปัออก ductus

venosus

• ไม่�ผ่�านปัอด แตั้�ตั้รงไปัย�ง ductus arteriosus

• อ�ตั้ราการเตั้นของห�วใจส�งกว�าส�ตั้ว เม่#'อโตั้เตั้9ม่ว�ย

โค 120-140 คร��ง/นาท้�

แกะ 170-220 คร��ง/นาท้�

Page 31: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

Page 32: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

ปั�จจ�ยท้�'ม่�ผ่ลตั้�อการเจร�ญเตั้�บโตั้ของล�กในท้อง

Page 33: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

ระยะเวลาตั้��งท้อง(Gestation /Pregnancy)

Page 34: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

ปั�จจ�ยท้�'ม่�ผ่ลตั้�อความ่ยาวนานของการตั้��งท้อง

Page 35: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

การตั้รวจการตั้��งท้อง 1. ส�งเกตั้การไม่�กล�บส�ด : 60 หร#อ 90 ว�นหล�งผ่สม่ 2. ส�งเกตั้การเปัล�'ยนแปัลงสร�ระของแม่� 3 . ม่#อลวงตั้รวจท้างท้วารหน�ก 4 . ใช Radiography

5. Ultrasonograghy: คล#'นเส�ยง 1-10 MHz

6. ตั้รวจเน#�อเย#'อผ่น�งช�องคลอด (vagina biopsy)

7. ตั้รวจหาฮอร โม่น : ม่า eCG, คน hCG, โค P4

ส0กร prostaglandins, ส�ตั้ว ฟาร ม่ estrone sulfate

8. Laparoscopy เจาะช�องท้อง

Page 36: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

การคลอด (parturition)

ล�กษณะอาการเม่#'อใกลคลอด 1. การจ�ดตั�าแหนื้�งของลู�ก

2. การเปัลูยนื้แปัลูงของเตั!านื้ม

3. กระด�กเช้"งกรานื้ขยาย

อว�ยวะเพัศบวมนื้��า

4. โค แกะ แยกตั�วออกจากฝั�ง/

พัฤตั"กรรมสร!างร�งในื้ส+กร

Page 37: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

ขบวนการคลอดการกระตั้0นเร�'ม่จากล�กและท้5าใหเสร9จสม่บ�รณ โดยการท้5างานร�วม่

ก�นของตั้�อม่ไรท้�อและ ระบบปัระสาท้

ท้ฤษฎี�เบ#�องตั้นของขบวนการคลอด• การลูดลูงของฮอร-โมนื้ P4

• การเพั"มข9�นื้ของ Estrogen

• การหลู�งของ Oxytocin แลูะ PGF 2alpha

• การที่�างานื้ของ hypothalamic-pituitary-adrenal axis

ของลู�ก• ขนื้าดแลูะนื้��าหนื้�กลู�ก

Page 38: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)
Page 39: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

การข�บล�กออก (stage of labor)

แบ�งเปั(นื้ 3 ระยะ 1. การถ�างของคอม่ดล�ก(dilation of the cervix)

2. การบ�บล�กออก (expulsion of the fetus)

3. การข�บรกออก (expulsion of the placenta)

1 2 3 ม่ดล�กเขาอ� �

ม่า - - -14 02 05 1

โค- กระบ#อ - - - 26 05 10 612

- 3545

แกะ - - - 26 05 20 08 8

-2530

ส0กร - - - 212 2530 14. .- 2528

Page 40: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

การปัร�บตั้�วของล�กหล�งคลอด

1. ระบบการไหลเว�ยนของเล#อด/การท้5างานของปัอด 2. การควบค0ม่อ0ณหภ�ม่� 3. การสรางพัล�งงาน: glycogen ท้�'ตั้�บและกลาม่เน#�อ

4. ระบบภ�ม่�ค0ม่ก�น: passive immunity หน� กระตั้�าย คน ผ่�านรก แตั้�ส�ตั้ว ฟาร ม่ตั้องร�บจาก colostrum ภายใน 36 ชม่.หล�งคลอด

Page 41: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

การค#นส��สภาพัปักตั้�ของแม่�หล�งคลอด

1. ม่ดล�กเขาอ� � (uterine involution)

• กล�บตั้5าแหน�งและขนาดเด�ม่ : การสลายตั้�ว

ของ Caruncle, Myometrium (PGF2alpha)

บ�บตั้�วเพั#'อข�บ bacteria, เม่#อก และเน#�อเย#'อเก�าออก

• สราง uterine epithelium ใหม่�

• ส�ตั้ว ท้�'ม่�รกแบบ diffuse placenta จะค#นสภาพัเร9ว กว�า แบบ cotyledonary placenta

Page 42: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

2. การกล�บม่าม่�วงรอบการเปั6นส�ดหล�งคลอด• โค : ภายใน 50 ว�นหล�งคลอด ~ 95%ของโคนม่ ~ 40 %โคเน#�อ ล�กด�ดนม่ & ร�ดนม่บ�อยคร��งข7�น จะกล�บส�ดชากว�า• ม่า : ภายใน - 613 ว�น• ส0กร : ระหว�างเล��ยงล�กอาจเปั6นส�ดแตั้�ไม่�ม่�การตั้กไข� จะเปั6นส�ด/ ตั้กไข� - 35 ว�นหล�งหย�านม่

** การไม่�เปั6นส�ดหล�งคลอดส�วนใหญ�ม่�สาเหตั้0จากการGnRH ไม่�หล�'ง/ gonadotropins หล�'งไม่�ม่ากพัอ

Page 43: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

การเหน�'ยวน5าการคลอด

ส5าหร�บโค

• การใช Corticosteriod : กระตั้0นการเปัล�'ยน P4 เปั6น

estrogen เพั�'ม่ข7�น ใชฉี�ด - 23wk ก�อนคลอด ส�วนใหญ�จะ

คลอดภายใน 72 ชม่.หล�งฉี�ด

• การใช Prostaglandins : ก5าจ�ด CL, คลอด2-3 ว�นหล�งฉี�ด

• การใช P4 + PG : ลดบท้บาท้และท้5าลาย CL

Page 44: การตั้งท้องและการคลอดลูก (Gestation & Parturition)

Jump to first page

การเหน�'ยวน5าการคลอด (ตั้�อ)

ส5าหร�บส0กร• การใช Glucocorticoiod : กระตั้0น ใหผ่ล�ตั้ PGF2alpha ใช

ฉี�ดเม่#'อตั้งท้อง>100 ว�น ส�วนใหญ�จะเก�ดรกคาง ล�กตั้ายม่าก• การใช Oxytocin : ฉี�ด 2-3 ชม่. ก�อนคลอดและม่�กฉี�ดหล�ง PG

• การใช PGF2alpha และ analogues (cloprosrenol): 2-3

ว�นก�อนคลอด• การใช PG + Xylazine (rompun, alpha-2-adrenergic

agonist)

• การใช estradiol+ PG