’ de tarım s.87

1

22:36

2. Sizin yaşadığınız yerde ya da yakın çevrenizde bu ekonomik etkinliklerden hangisi yapılmaktadır? Niçin bu faaliyetler tercih edilmektedir? Tartışınız.

2

1. Fotoğrafların çekildiği yerlerin hangi özelliği yukarıdaki faaliyetler üzerinde etkili olmuştur? Tartışınız.

22:36

3

22:36

41. İnsanların Dilinden Tarım ve HayvancılıkKonya’da tarım aletleri imalatçısıyım. Tarım aletleri satmak için Türkiye’nin doğu-sunu büyük ölçüde do-laştım. Anadolu’nun doğusunu genel olarak dağlık ve engebeli alan-lar kaplamış (Fotoğraf 1). Tarım ancak dağlar ara-sında kalan ovalarda yapı-labiliyor. Yükseltinin fazla olması, yaz mevsiminin kısa, kış mevsiminin de uzun olması birçok tarım ürününün yetişmesini engelliyor. Bazen de şiddetli soğuklardan donma olayı yaşanıyor ve tarım ürünleri büyük zarar görüyor. 22:36

Çay, muz ve narenciye gibi ürünler buradayetiştirilemiyor. Sözü edilen ürünler, farklı bir ikliminyaşandığı Karadeniz ve Akdeniz kıyılarından getirilerek burada tüketiliyor. Buradaki çiftçiler Konya Ovası veya Çukurova’da yaşayanlar kadar şanslı değiller. Doğudaki çiftçilerin bir kısmı tarım makinelerinden yeterince faydalanamıyor. Karadeniz boyunca uzanan dağlık kuşağın hâkim olduğu engebeli yerlerde yaşayan insanların da bu konuda sıkıntı yaşadıklarını biliyorum. Yurdumuzun doğusunda yaşayan insanların asıl geçim kaynağınıhayvancılık oluşturuyor ve genellikle bozkırlarda küçükbaş hayvancılığı tercih ediyorlar.

51. İnsanların Dilinden Tarım ve Hayvancılık

22:36

Erzurum ve Kars civarında yaşayanlar ise büyükbaş hayvancılıkla uğraşırlar (Fotoğraf 2). Hayvanları otlatmak için meralardan faydalanıyorlar. Aşırı otlatma yüzünden meralar zarar görüyor. Mera hayvancılığı yapıldığı için et ve süt verimi ahır hayvancılığına nazaran daha düşük, Marmara Denizi çevresi hariç bu durum tüm Türkiye için de geçerlidir, diyebiliriz.


Fotoğraf 2: Ülkelerimizde yaygın olarak yapılanbüyük baş hayvancılıktan bir görünüm

22:36

Çukurova’da çiftçilikle uğraşan bir ziraat mühendisiyim. Harran Ovası ile Antalya arasında bulunan tarım arazileri hakkında detaylı bilgi sahibiyim. Tarım yapmak için Türkiye’nin en avantajlı yerinde yaşamaktayım. Tıpkı Karadeniz ve Ege kıyılarında yer alan alüvyal ovalar gibi Akdeniz kıyılarındaki alüvyal ovalar da tarım için bize oldukça güzel imkânlar sunar. Yaşadığım yerde ılıman iklim şartlarının etkisiyle yılda birden fazla ürün almaktayız. Genellikle buğdayı hasat ettikten sonra yerine mısır, soya fasulyesi gibi tarım ürünleri ekeriz. Toroslarda ise nüfusun geçim kaynağı hayvancılıkolmak üzere küçükbaş hayvancılıkla uğraşırlar (Fotoğraf 4).



Gaziantep - Şanlıurfa Platoları çevresinde de ekim-dikim işleri ve küçükbaş hayvancılıkla uğraşılmaktadır. Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) ile Diyarbakır, Gaziantep ve Şanlıurfa üçgeninde kalan geniş bir bölgede sulu tarıma geçildi. GAP sayesinde çiftçi artık gözünü gökyüzüne dikip yağmur beklemiyor. Ancak hasretle beklenen su bilinçsizce kullanılırsa toprağa zarar verebilir. Bunu da unutmamak gerek. GAP sayesinde daha önce burada yetişemeyen birçok tarım ürünü yetişmeye başladı. Hatta bir zamanlar ülkemizde en fazla Akdeniz ve Ege kıyılarında yetiştirilen pamuk, bugün en fazla GAP bölgesinde yetiştirilmektedir. GAP’ın hâlâ ulaşamadığı yerler de var. O yerlerde de nadas denilen yöntem uygulanarak tarlalar bir yıl ekilir bir yıl da boş bırakılır. Anadolu’nun orta kesiminde yaşayan çiftçiler de sulamanın yetersiz olduğu yerlerde bu yöntemi uyguluyor. Doğu Karadeniz’de, iklim uygun olduğundan nadasa ihtiyaç duyulmaz.

22:36


Trabzon’dan göç edip Karacabey Ovası’na (Bursa) yerleşen bir çiftçiyim.

Marmara Denizi çevresinde bu işle uğraşan çiftçiler olarak şanslıyız. İklim ve yer şekilleri çok büyük imkânlar sunuyor. Anadolu’nun batısındaki Ege Denizi kıyılarında yaşayan çiftçiler gibi biz de ahır hayvancılığına yönelerek daha fazla verim elde ettik. Ahır hayvancılığı alanında Türkiye’nin diğer kesimlerine nazaran oldukça ilerdeyiz. Bununla birlikte halkımızın bir kısmı da balıkçılıkla uğraşmaktadır. Yaşadığım yerde kümes hayvancılığı ve ipek böcekçiliği diğer bölgelere göre daha fazla gelişmiştir. Fakat son yıllarda suni ipeğin yaygınlaşması sebebiyle ipek böcekçiliği ile uğraşanlar zor durumda kalmıştır.


Doğu Karadeniz kıyılarında yaşayan çiftçilerin tarım konusunda bizim kadar şanslı olduğunu söyleyemem. Yeryüzü şekillerinin engebeli olması tarım için büyük engel teşkil etmektedir. Zaten parçalı ve az olan olan tarım arazilerinde yeterince makine kullanılamayışı da büyük bir problemdir. Buna rağmen iklim, yüzey şekillerinin uygun olduğu yerlerde birçok tarım ürününü yetiştirmemize imkân sağlamaktadır.

Doğu ve Batı Karadeniz’de iklimin de etkisiyle büyükbaş hayvancılık gelişmiştir. Karadeniz Bölgesi’nde balıkçılık vazgeçilmez bir uğraştır. Ülkemizde balıkçılığının yaklaşık % 75’i burada yapılmaktadır. Fakat gün geçtikçe balıkçılık konusunda da sıkıntı yaşıyoruz. Denizlerin kirletilmesi bu sorunlardan sadece bir tanesidir. 22:36


Konya Ovası’nda tarımla uğraşan bir çiftçiyim. Küçükbaş hayvancılık ve tahıl tarımı başlıca ekonomik etkinliklerimizdendir. Yaşadığım yer ve çevresi Türkiye’nin tahıl üretiminde önemli bir bölgedir. Her ne kadar gübre ve kaliteli tohum kullanıp düz bir ovada, rahat bir şekilde, makineli tarım yapsak da üretimimizde yıldan yıla dalgalanmalar görülür.

22:36

12

İklim (Sıcaklık, Yağış miktarı, Yağış rejimi)

Yükselti (Sıcaklığı etkilediği için)

Denize göre konum (iklimi etkilediği için ) :Yağış isteği fazla olan ve düşük kış sıcaklıklarına karşı dayanıksız bitkiler deniz etkisindeki yerlerde yetişir.)

Toprak şartları

Beşeri faktörler : Toprak bakımı, gübreleme, tohum ıslahı, makineleşme, pazarlama, ilaçlama, tarımı destekleyen kuruluşlar.

TÜRKİYEDE TARIMI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

22:36

13 Tarımın Türkiye ekonomisindeki yeri

Cumhuriyetin ilk yıllarında nüfusun tamamına yakını tarımdan geçimini sağlamaktaydı. Bu oran sonraki yıllarda gittikçe azaldı. 2005 yılı verileri, millî gelirin yalnızca % 10,1'inin bu sektörden sağlandığını göstermektedir.

14 Tarımın Türkiye ekonomisindeki yeri

Türkiye'de tarım ürünlerinin çeşitliliği bu ürünlere dayanan farklı sanayi kollarının gelişmesini sağlamıştır.

Bunun yanında tarımsal işletme sayısının fazla olması, tarımın Türkiye ekonomisi içinde önemli bir yere sahip olduğunun bir göstergesidir

22:36

15 Etkinlik

Yandaki grafikte Türkiye’nin tarım arazilerinin kullanım oranları verilmiştir. Buradan hareketle aşağıdaki soruları cevaplandırınız.

1. Türkiye’deki tarım alanları, toplam yüz ölçümünün ne kadarını kapsar? Söyleyiniz.2. Tarım yapılabilen alanlar sizce arttırılabilir mi? Bu alanların arttırılması hangi olumlu ve olumsuz sonuçları doğurur? Tartışınız. 22:36

16

Günümüzde gelişen teknoloji ile birçok bitki sanayide kullanılmaktadır. Yukarıdaki şemada ülkemiz sanayisinde önem taşıyan bazı bitkiler sanayi grubuna alınmıştır. Şemada gösterilen bazı ürünler aynı anda birden fazla kategori içinde yer alabilir. Örneğin, zeytin hem sanayi hem yağ bitkileri arasında yer alır.

22:36

17

Çimlenme döneminde ilkbaharda yağış, olgunlaşma döneminde yazın kuraklık ister.

Dünyada ve Türkiye’de en geniş tabii ekim alanına sahiptir.Türkiye’de Karadeniz hariç her yerde yetişmesine rağmen en fazla İç Anadolu’da yetişir.

İklime bağlı olarak üretimde dalgalanmalar olur.O zaman duruma göre buğday ithal edilir.Buğday yükselti arttıkça sınırlanır.Buğday tüketimi nüfus artışı ile doğru orantılı olduğu için ihraç edilmez.

Dünyada buğday en fazla Rusya, ABD, Hindistan, Kanada, Fransa ve Türkiye’de yetişir.

22:36

18

22:36

19

22:36

20

Soğuğa ve sıcağa dayanıklıdır. Bundan dolayı buğdayın yetişebildiği her yerde yetişir. Ayrıca düşük sıcaklıktan dolayı buğdayın yetişemediği Doğu Anadolu’nun yüksek yerlerinde de tarımı yapılabilir.

Üretim en fazla İç Anadolu Bölgesinde gerçekleşir.(yaklaşık %40’ı) Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri izler.

22:36

21

22:36

22

Yetişme döneminde bol su ister. Bundan dolayı yurdumuzda sulama imkanı olan bütün her yerde tarımı yapılabilir. Yağ elde edilmeye başlandıktan sonra tarımı Akdeniz Bölgesinde hızla gelişmiştir. Bugün mısır üretimimizin yarısına yakını Akdeniz Bölgesinden elde edilir (Adana çevresi başta gelir). Üretimde 2. bölge Karadeniz Bölgesidir (Buğdayın yerine tarımı yapılmaktadır.) Bölge halkının temel besin maddesi olduğundan ticarette değeri yoktur

22:36

23 Mısır

Dünya'da mısır yetiştiren ülkeler arasında A.B.D. ilk sırayı alır. Çin, Brezilya,Arjantin, Meksika Fransa mısır üretiminde önde gelen ülkelerdir.

Yıllara göre değişmekle birlikte Dünya mısır üretiminin yarısı Amerika kıt’asındansağlanmaktadır

22:36

24 Pirinç

Çeltik ilk çimlenme döneminde bol su ister. Hasat döneminde kuraklık gerekir.

Yurdumuzun sıcaklık şartları çeltik tarımına elverişlidir. Fakat su sorunu vardır. Bu sebeple tarımı akarsu kenarlarında gelişmiştir. Çeltik tarım alanlarında sivrisinek çok geliştiğinden ekim alanları devletin kontrolündedir (yerleşim birimleri çevresinde tarımına müsaade edilmemektedir.

25 Pirinç

Üretimde en büyük paya sahip bölgemiz Marmara Bölgesidir. Başta Edirne ilimiz gelmektedir. Ayrıca Balıkesir , Çanakkale ve Bursa çevrelerinde de tarımı yapılır.

22:36

26 PirinçPirinç

Üretimde ikinci bölge Karadeniz Bölgesidir. Başta Samsun olmak üzere Çorum, Sinop, Kastamonu çevresinde tarımı gelişmiştir.Akdeniz bölgesinde Silifke ve Amik ovaları önemli çeltik ekim alanıdır.Üretimimiz yeterli olmadığından ithal etmekteyiz.

22:36

27 Yulaf

Daha çok hayvan yemi olarak kullanılan bu tahıldan insanların beslenmesinde de yararlanılır. ABD ve Rusya dünyanın en çok yulaf üreten ülkeleridir; ama, İskoçya, İsveç ve Finlandiya gibi küçük kuzey ülkelerinde, buğday ve çavdardan daha iyi ürün verdiği için yulaftan geniş ölçüde yararlanılır.

Türkiye'de ise başlıca Marmara, Ege ve İç Anadolu bölgelerinde yetiştirilen yulafın üretimi 350 bin tona yaklaşır.

22:36

28

Serin yayla iklimi ister. Arpa ve buğdayın yetişemediği düşük sıcaklıkta yetişir.Fazla sıcaktan zarar görür.Genellikle besin maddesi ve hayvan yemi olarak kullanılır.En çok İç ve Doğu Anadolu’da yetişir.

22:36

29 PATATES-SOĞAN

22:36

Patates: Kumlu topraklarda iyi yetişir. Bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilir. En fazla tarımı İç Anadolu Bölgesinde gelişmiştir (Nevşehir). Ayrıca Ödemiş-İzmir, Sakarya, Trabzon, Erzurum diğer önemli patates üretim merkezlerimizdir.

Soğan-Sarımsak: Bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilir. Bursa –Karacabey önemli soğan üretim merkezi iken Kastamonu da sarmısakta önemli merkezimizdir.

30 Nohut

22:36

İlk yetişme döneminde yağış ister. Hasat döneminde kuraklık gerekir. Yurdumuz iklim şartları genelde nohut tarımına elverişlidir. En fazla tarımı İç Anadolu Bölgesinde yapılmaktadır. Bu bölgemizi Akdeniz ve Ege Bölgeleri takip etmektedir.

31 Fasulye

22:36

Yurdumuzda sulama imkanı olan her yerde tarımı yapılabilir. Üretimde en büyük paya sahip bölgemiz İç Anadoludur.

32 Mercimek

22:36

Kuraklığa dayanıklı olduğu için en fazla tarımı G. Doğu Anadolu Bölgesinde gelişmiştir. Mercimek üretimimizin yarıdan fazlası bu bölgeden karşılanır (kırmızı mercimek). Üretimde ikinci bölgemiz İç Anadolu Bölgesidir(yeşil mercimek).

33

Yetişme Koşulları : Türkiye’nin iklim koşullarına en iyi uyum sağlamış bir endüstri bitkisidir. Çimlenme ve büyüme döneminde bol su ister. Kıraç arazide yetişen tütünlerin kalitesi yüksektir.Üretim : Türkiye’de tütün üretim alanları devlet denetimi altındadır. Önemli bir dış satım ürünü olan tütünün kalitesini bozmamak için İç Anadolu Bölgesi’nde tarımı yapılmaz. Tütün üretimi en çok Ege, Karadeniz ve Marmara bölgelerinde yapılır. Dünya üretiminde Türkiye 5. sırada yer almaktadır.

22:36

Tütün

34 Keten-Kenevir

22:36

Lifleri dokuma sanayisinde , ip ve halat yapımında kullanılır. Yurdumuz üretiminin tamamına yakını Karadeniz Bölgesinden karşılanır. Başta Kastamonu olmak üzere Samsun ,Amasya ve Çorum çevresinde tarımı yapılır. Ege Bölgesinde ise Kütahya çevresinde tarımı yapılmaktadır. Kenevirden uyuşturucu elde edildiğinden üretimi devlet kontrolündedir.

Kenevir

Keten

35 Haşhaş

22:36

Doğu Karadeniz kıyıları hariç bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilir. Ancak uyuşturucu elde edildiği için üretimi devlet kontrolündedir. Bugün başta Afyon olmak üzere Kütahya, Uşak, Denizli, Burdur, Isparta, Konya çevresinde tarımı yapılır. Gıda sanayisinde ve tıpta narkoz yapımında kullanılır. Son yıllarda tütün bitkisine alternatif bitki olsun diye Manisa'nın kırsal kesimlerinde (Gördes, Demirci, Köprübaşı, Kula ,Selendi gibi) haşhaş tarımına müsade edilimiştir.

36 Haşhaş

22:36

37 Gül

22:36

Parfümeri endüstrisinin hammaddesi olan gül tarımı Göller Yöresi’nde yaygındır. Yurtdışına satımı yapılan önemli bir üründür. Ayrıca gül yağı üretiminin % 70 - % 80’i dışarı satılmaktadır.

Çiçekçilik özellikle seralarda Antalya’da ve Yalovada yetiştirilir.

38 Şeker Pancarı

22:36

Yurdumuzda tarımı 1925 yılında Uşak’ta başlamıştır (ilk fabrika Uşak’ta 1926 yılında kuruldu). Bugün fabrikaların kurulduğu her yerde tarımı yapılmaktadır. Belirli iklim ve toprak isteği yoktur. Sulama imkanı olan her yerde tarımı yapılabilir. Üretimde 1. İç Anadolu Bölgesidir.

Ş.pancarı tarladan söküldükten sonra kısa bir süre sonra işlenmesi gerektiğinden tarımı fabrikalar çevresinde yapılır. Ayrıca pancar küspesi hayvan yemi olarak kullanıldığı için buralarda besi hayvancılığı da gelişmiştir.

39 Şeker Pancarı

22:36

Kıyı bölgelerimizde tarımı yapılmaz. Sebebi buralarda daha fazla gelir getiren ürünlere öncelik verilmesidir.

40 Pamuk

22:36

Pamuğun Arapça'daki ismi olan kutun ('al kutun') İngilizce'ye cotton olarak geçmiştir.Pamuk dokuma sanayiinin hammaddesidir. Yaz sıcaklığını ve kuraklığını seven bir tarım ürünüdür. Alüvyal toprakları sever. Ayrıca yüksek sıcaklığa ihtiyaç duyar. Yetişme döneminde bol su, hasat döneminde kuraklık gerekir. Yaz aylarının mutlaka kurak geçmesi gerekir.

1.Güneydoğu Anadolu Bölgesir(En fazla Ş.Urfa Çevresi). Gap ile birlikte tarımı hızla gelişmektedir. 2.Ege Bölgesi (kıyıdaki bütün çöküntü ovalarında), 3.Akdeniz Bölgesi (başta Adana olmak üzere Hatay, İçel, Antalya Çevresi), Ayrıca Marmara Bölgesinde Balıkesir, Bursa ve Çanakkale çevresi ile Doğu Anadolu Bölgesinde etrafı dağlarla çevrili çukur alanlarda tarımı yapılır(Elazığ ve Iğdır çevresi).

41 Pamuk

22:36Pamuk Ekim Alanlarının Dağılışı

Dünyada Üretim

1.Çin 2.ABD 3.Hindistan 4.Pakistan 5.Özbekistan 6.Türkiye

42 Anason

22:36

Üretimin bir bölümü başta A.B.D. olmak üzere değişik ülkelere ihraç edilmektedir. Yıllık ihraç miktarı 3-4 bin ton ve elde edilen gelir de 5-10 bin Amerikan Doları arasında değişmektedir.

Ülkemiz dışında diğer Akdeniz ülkeleri, Hindistan, Güney Rusya, Meksika, Çin, Afganistan ve Güney Amerika'da da tarımı yapılmaktadır.

Anason sıcak ve güneşli iklimi sever.

Anason ekilişinin % 87'si İç Ege, %12'si ise Akdeniz Bölgesi'ndedir

Yıllık üretimi 8-15 bin ton civarındadır.

43 Zeytin

22:36

Akdeniz iklim bitkisidir. Ancak Akdeniz Bölgesinde tarımı fazla gelişmemiştir. Daha fazla gelir getiren ürünlere öncelik tanınmasından dolayı. Bugün üretimde; 1. Ege Bölgesi (Kıyı Ege Bölümündeki ova ve kenarlarında- Manisa, Aydın, İzmir, Muğla , Denizli çevresi).

2. Marmara Bölgesi-Güney Marmara kıyıları (en kaliteli sofralık zeytin bu bölgeden Gemlik çevresinden elde edilir). 3. Akdeniz Bölgesi (Antalya çevresi en fazla).

44 Zeytin

22:36

Ayrıca Doğu Karadeniz’de Çoruh vadi oluğunda (Artvin) ve G.Doğu Anadolu Bölgesi’nde G.Antep çevresinde tarımı yapılır.

Zeytinin devirli üretim özelliğinden dolayı; üretim bir yıl fazla , bir yıl azdır.

Dünya zeytin üretiminde İtalya , İspanya ve Yunanistan'dan sonra 4. sıradayız.

45 Ayçiçeği

22:36

Ayçiçeği kara iklim kuşağında ve ılıman iklimin yağışlı bölgelerinde yetiştirilen tek yıllık bir bitkidir.

İlk yetişme döneminde su , hasat döneminde kuraklık ister. Bundan dolayı Doğu Karadeniz kıyıları hariç bütün bölgelerimizde sulama ile tarımı yapılır.

Üretimde 1. Marmara Bölgesi (Ergene Bölümü).

2. Karadeniz Bölgesi (Orta Karadeniz)

3. İç Anadolu Bölgesi’dir.

46 Ayçiçeği

22:36

Son yıllarda Akdeniz ve Ege Bölgelerinde ayçiçeği tarımı hızla gelişme göstermektedir. Sebebi pamuk bitkisine göre daha az masraflı olmasıdır.

47 Soya Fasulyesi

22:36

Önceleri daha çok Doğu Karadeniz’de Ordu-Giresun çevresinde tarımı yapılırdı.

1982 yılından sonra yağ sanayisinde kullanılmaya başlanılınca tarımı Akdeniz Bölgesinde hızla gelişmiştir. Kısa sürede geliştiği için bölgede ikinci ürün olarakyetiştirilir.

Adana başta olmak üzere İçel, Hatay çevresinde tarımı gelişmiştir. Türkiye üretiminin % 92 ‘sini Akdeniz Bölgesi karşılar.

48 Yer Fıstığı

22:36

Yerfıstığı tohumlarında %45-60 oranında yağ, %20-30 oranında protein , %18 oranında karbonhidrat, vitaminler ve madensel maddeler içeren, özellikle yağ sanayi ve çerez yapımı başta olmak üzere, sapı kuru ot ve kabuğu da çeşitli şekillerde değerlendirilen değerli bir bitkidir.

Akdeniz iklim şartlarında iyi yetişmektedir. En fazla tarımı bu bölgede Adana çevresinde gelişmiştir(%90).

49 Kolza (Kanola)

22:36

Kanola tohumunda % 43 dolayında yağ vardır. Bu yağda, zararlı olan erusik asit ve küspesinde toksik (zehirli) olan glukosinolat yoktur, lif oranı çok düşüktür.Bundan dolayı kanola tipi kolzalara üç sıfırlı adı verilmektedir.Bu üstün özelliğinden dolayı kanola yağ ve yem sanayince aranan ana yağlı tohumlardan biridir ve yağ bitkileri üretiminde dünyada soya, pamuk çiğidi,ayçiçeği ve yerfıstığından sonra beşinci sırayı almaktadır.

50 Kolza (Kanola)

22:36

Ülkemizde kanola tarımına tekrar(1960 larda göçmenler Trakyada ekimini yaptılar) son yıllarda Tekirdağ, Edirne, Kırklareli ve Samsun yörelerinde başlanmıştır, ancak ekilişi henüz 2000 ha gibi çok küçük alanda yapılmaktadır.

Kanola yağı sanayide sabun, boya yapmada, motor yağlarında, kimya ve kozmetik alanlarında, gıda sanayinde rafine edildikten sonra sıvı olarak yemeklerde ve margarin yapımında kullanılır.

51 Aspir

22:36

Tohumlarında % 30-50 arasında yağ bulunan, Linoleik ve Oleik , zeytin yağı kalitesinde) olmak üzere 2 ayrı tipi olan, yağı yemeklik olarak kaliteli, biodizel yapımında da kullanılabilen, küspesi hayvan yemi olarak değerlendirilen, kuraklığa dayanıklı, yazlık karakterde ve ortalama 110-140 gün arasında yetişebilen tek yıllık bir uzun gün yağ bitkisidir.

52 Üzüm

22:36

Kışın –40ºC ye kadar dayanabilir. Bundan dolayı meyveler içinde yetişme alanı en geniş olanıdır.

Üzüm üretiminde ; 1.Ege Bölgesi (Manisa, İzmir, Denizli )

2. G.Doğu Anadolu Bölgesidir.

3. İç Anadolu Bölgesidir.

Dünya kuru üzüm üretimde birinciyiz ve ihracat yapmaktayız.

53 Elma

22:36

Üzümden sonra yetişme alanı en geniş olan meyvedir. Bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilir.

Niğde, Nevşehir, Amasya, Tokat, Kastamonu, Bursa, Burdur, Isparta, Antalya önemli elma üretim merkezlerimizdir.

Akdeniz iklim bitkisidir. Kış ılıklığı ister ve yaz kuraklığı ister. En fazla tarımı Ege Bölgesi’nde gelişmiştir (Başta Aydın gelir.) Üretimin %80 i bu bölgeden karşılanır. Ayrıca Akdeniz Bölgesi, G. Marmara ve G.Doğu Anadolu Bölgesinin batısı ile Karadeniz kıyılarında (Doğu Karadeniz kıyıları hariç) tarımı yapılabilir. Türkiye Dünya kuru incir üretiminde ilk sırada yer alır ve önemli ihracat ürünümüzdür.

54 İncir

22:36

Bağırsakları yumuşatır. Kabızlığı giderir. Bronşit, öksürük ve boğaz ağrılarında faydalıdır. Enerji verir.

55 Turunçgil

22:36

Tropikal iklim bitkisidir. Yurdumuzda tarımı en fazla Akdeniz Bölgesinde gelişmiştir (%88).

Antalya başta olmak üzere bütün Akdeniz kıyılarında tarımı yapılabilmektedir. Ayrıca Ege Bölgesinde İzmir’e kadar olan güney kıyılarında, G.Marmara Bölümünün soğuktan korunmuş kıyılarında, Doğu Karadeniz Bölümünde Rize çevresinde ve G.Doğu Anadolu Bölgesinin batısında tarımı yapılmaktadır.

56 Turunçgil

22:36

Ege Bölgesinde kıyıdan 200 km içerilere kadar tarımı yapılabilmektedir. Sebebi bölgede dağların kıyıya dik uzanması sonucu deniz etkisinin iç kesimlere kadar sokulabilmesidir.Doğu Karadeniz Bölümünde yetiştirilebilmesi kış ılıklığı ile ilgilidir.Son yıllarda turunçgil üreticisi ülkelerin sayısının artması ile rekabet başladı. Brezilya 20 milyon ton üretimle birinci sırada, 16 milyon tonluk üretimle Çin ikinci,10 milyon tonluk üretimle ABD ise üçüncü sırada yer alıyor. Türkiye 2.9 milyon tonla dünya turunçgil üretiminde 10'uncu sırada. Portakal ihracatında İspanya, Güney Afrika ve ABD, mandalin ihracatında, İspanya, Çin, Türkiye, limon ihracatında ise İspanya, Meksika, Arjantin ve Türkiye ilk sıralarda yer alıyor. İthalatta ise portakalda, Almanya, Fransa ve Rusya, limonda ise ABD, Rusya Federasyonu, Almanya ilk sıralarda. Türkiye'nin turunçgil ihracatı yaptığı en önemli ülkeler Rusya Ukrayna, Suudi Arabistan ve Avrupa Birliği ülkeleri.

57 Muz

22:36

ülkemizde sadece Anamur, Bozyazı, Gazipaşa ve Alanya ilçeleri ile çevresinde Musa Cavendish dediğimiz bodur muz üretimi yapılmaktadır.

Akdeniz bölgesinde muz yetişen yerlerimiz 36-37 enlem derecelerinde Toros Dağları tarafından korunmuş, dağların eteklerindeki mikroklima yerlerdir. Buna rağmen muz bahçeleri zaman zaman soğuktan zarar görmektedir.

Dünyadaki muz üretimi en fazla Asya kıtası ülkelerinde yapılmakta, bu kıtayı sırasıyla Güney Amerika, Orta Kuzey Amerika, Afrika, Okyanusya ve Avrupa Ülkeleri izlemektedir.

En fazla Ordu- Giresun En fazla Ordu- Giresun olmak üzere Karadeniz olmak üzere Karadeniz kıyılarında tarımı kıyılarında tarımı yapılmaktadır. Ayrıca yapılmaktadır. Ayrıca Marmara Bölgesinde Marmara Bölgesinde Sakarya çevresinde Sakarya çevresinde tarımı yapılır. tarımı yapılır. Türkiye dünya fındık Türkiye dünya fındık üretimindeüretiminde ve ve ihracatında ilk sırada ihracatında ilk sırada yer alır (%60-70).yer alır (%60-70).

58 Fındık

22:36

59 Fiğ Burçak

22:36

Yonca, yulaf, fiğ, burçak ve korunga gibi bitkilere yem bitkileri adı verilmektedir.

Türkiye’de ahır hayvancılığının gelişmesi ve et üretiminin artmasında yem bitkilerinin ayrı bir önemi vardır. Çünkü ülkemizdeki çayır ve meralar yetersizdir. Yem bitkilerinden kuru ve yaş olarak istifade edilir. Daha çok Ege, Akdeniz ve Marmara bölgelerinde üretilen yem bitkileri, fabrikalarda işlenerek kullanıma hazır hale getirilir.

Fiğ Korunga

60

22:36

Tropikal iklim bitkisidir. Bol ve düzenli yağış ister. Bulutlu gün sayısı fazla olmalıdır. Kışlar ılık geçmelidir. Yurdumuzda en iyi yetişme şartlarını Doğu Karadeniz Bölümünde bulmuştur. Bugün Rize başta olmak üzere Ordu’dan Gürcistan sınırına kadar olan kıyı kesimde tarımı yapılmaktadır. Yurdumuzda çay tarımı Cumhuriyetin ilanından sonra başlamıştır (1924). Çay tarımının tamamı Karadeniz bölgesindedir.

61

22:36

Ülkemiz iklimi itibarıyla çok çeşitli sebze yetiştirilmesine olanaklıdır. Birçok insan geçimini bu yolla sağlar.Bunun yanında çoğu insan evinin sebze ihtiyacını karşılamak için sebze yetiştirir.

Sebzeler çok fazla su isterler. Yurdumuzda sebze yetiştiriciliği en fazla Akdeniz Bölgesinde gelişmiştir. Bu bölgeyi Ege ve Marmara Bölgeleri takip eder. En az geliştiği bölgemiz D.Anadolu bölgesidir. Sebebi yaz mevsiminin çok kısa sürmesidir. Ayrıca İç Anadolu Bölgesinde de sulama yetersizliğinden dolayı sebze tarımı gelişmemiştir.

Sebze tarımı seracılık faaliyetleri ile Akdeniz ve Ege Bölgelerinde bütün yıl yapılabilmektedir. Seracılığın buralarda gelişme sebepleri; kışların ılık geçmesi ve güneşli gün sayısının fazla olmasıdır.

62

22:36

Aşağıda Türkiye’de yetişen bazı tarım ürünlerinin yıllara göre üretim miktarı tablo hâlinde verilmiştir. Bu ürünlerden ekonomimiz içinde önemli yer tutan üç tanesini seçerek üretim grafiğini çiziniz ve bu ürünlerin üretim miktarındaki değişimi yorumlayınız.

63

22:36

ÖNEMLİ TARIM İHRACAT ÜRÜNLERİMİZ

İTHAL ETTİĞİMİZ TARIM ÜRÜNLERİ

DOĞAL EKİM ALANI DAR OLAN TARIM ÜRÜNLERİ

- Fındık,- Antep fıstığı, - Pamuk, - Tütün, - K.Üzüm, - K.İncir, - K.Kayısı, - Haşhaş gibi.

- Pirinç, - Kahve, - Kakao, - Muz, - Avakado, - Ananas, - Hindistan cevizi,- Hurma

-Muz -Antep fıstığı -Çay -Fındık -Turunçgil -Zeytin -Kivi -İncir -Pamuk -Susam -Keten-kenevir

64

22:36

DERS DIŞI ETKİNLİK

TARIM ÜRÜNÜ YETİŞTİĞİ YERLER İKLİM ŞARTLARI KULLANIM ALANI

SEBZEAkdeniz-Ege kıyı ovaları, Güney Marmara

Akdeniz İklimi

Temel besin maddesi, Konserve,taze ve kurutularak tüketilir

YER FISTIĞI Adana Bölümü Akdeniz İklimiKuru yemiş, yağ üretimi

ÇAY Doğu KaradenizKaradeniz İklimi

Kahvaltılarda ve Keyif verici olarak demi içilir

MUZ Anamur YöresiEkvatoral İklim (Türkiye’de Akdeniz iklimi

Taze meyve olarak yenilir

HAŞHAŞİç Batı Anadolu Bölümü

Karasal İklim Tıp da uyuşturucu madde, yağ üretimi

SOYA FASÜLYESİAdana bölümü, Karadeniz bölgesi

Karadeniz İklimi

Yağ üretimi

65

22:36

Haritalarda, Türkiye’de yetiştirilen bazı tarım ürünlerinin dağılışı verilmiştir. Bu haritaları inceleyerek verilen ürünlerin dağılışını etkileyen şartları söyleyiniz.

66

22:36

Haritalarda, Türkiye’de yetiştirilen bazı tarım ürünlerinin dağılışı verilmiştir. Bu haritaları inceleyerek verilen ürünlerin dağılışını etkileyen şartları söyleyiniz.

A) Olgunlaşma süreleri için geniş düzlüklerin gerekli olması B) Yetişmeleri için geniş düzlüklerin gerekli olması C) Suya ihtiyaçlarının daha fazla olması D) Bölge içindeki tüketimlerinin fazla olması E) Makineli tarıma daha elverişli olmaları

67

22:36

Aşağıdaki grafik, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yetiştirilen bazı ürünlerin bugünkü üretim miktarları ile GAP tamamlandığında elde edilmesi beklenen üretim miktarlarını göstermektedir. Mısır, pirinç ve ayçiçeği üretim oranlarında daha büyük artışlar beklenmesinin başlıca nedeni bu ürünlerin hangi özelliğidir?

ÖSS-1990

68

22:36

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde, hem karasal iklimin hem de Akdeniz ikliminin görüldüğü yerler vardır. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin aşağıdaki özelliklerinden hangisinin nedenlerini açıklamada bu bilgiden yararlanılabilir?

A) Tarım ürünlerinin çeşitlilik göstermesi B) Hayvancılığın önemli bir geçim kaynağı olması C) Sulama olanaklarının fazla olması D) Birim alandan elde edilen verimin yüksek olması E) Makineli tarıma elverişli düzlüklerin bulunması

’ de tarım s.87

Documents