Γαλλική Κουζίνα: Γαστρονομία ,

Πολιτισμός και Τέχνη.

« Η Τέχνη συναντά τη Γαλλική Κουζίνα: Art de

la Table”»

Γυμνάσιο Νέας Κυδωνίας

Σχολ. έτος: 2013 - 2014

3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ....................... σελ. 3

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ........................................................................................................ σελ. 4

ΜΕΡΟΣ 1ο

Κριτήρια επιλογής θέματος – Στόχοι ................................................................ σελ. 6

Πηγές άντλησης και συλλογής υλικού ............................................................... σελ. 7

Η ομάδα εν δράσει ............................................................................................. σελ. 8

Γαλλική γαστρονομία ανά τους αιώνες ............................................................. σελ. 13

Tarte au chocolat - 18ος αι. ................................................................................ σελ. 21

Γεύμα και τελετουργία ....................................................................................... σελ. 24

Τυριά .................................................................................................................. σελ. 27

Κρασί .................................................................................................................. σελ. 28

Επίσημο στρώσιμο τραπεζιού ............................................................................ σελ. 29

Το savoir-vivre του τραπεζιού ........................................................................... σελ. 33

ΜΕΡΟΣ 2ο

Από τη θεωρία στην πράξη : Η δική μας δημιουργία ........................................ σελ. 34

Αξιολόγηση, Διαπιστώσεις – Προβληματισμοί, Γενική Εκτίμηση .................... σελ. 40

Βιβλιογραφία ..................................................................................................... σελ. 41

3

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Παπαδαντωνάκης Αντώνης μαθητής

Τσιστράκης Μανώλης μαθητής

Τσουλλχάι Κρέτα μαθήτρια

Φιωτάκη Ματίνα μαθήτρια

Φοβάκη Όλγα μαθήτρια

Φουράκης Τάσος μαθητής

Φραγκονικολάκη Πόπη μαθήτρια

Χαμηλάκης Γιάννης μαθητής

Χατζάκη Ευτυχία μαθήτρια

Χατζάκη Νικόλ μαθήτρια

Χατζημανωλάκης Νίκος μαθητής

Χουλιοπούλου Αργυρώ μαθήτριαΨυλλάκης Νεκτάριο μαθητής

Καλοβρέκτη Γιώτα Καθηγήτρια γαλλικής γλώσσας και φιλολογίας –υπεύθυνη του πολιτιστικού

προγράμματοςΔασκαλάκη Βενετία Φιλόλογος που συμμετέχει στο

πρόγραμμαΚαβρουλάκη Μαριάννα Πειραματική Αρχαιολόγος, ειδικευμένη

στην ιστορία της Γαστρονομίας - επιστημονική συνεργάτης του

προγράμματος

Στέλλα Κουτσουπάκη Πρόεδρος του Ελληνογαλλικού Συλλόγου Χανίων

Ιωσήφ Πετρώφ CHEF

3

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το Γυμνάσιο Νέας Κυδωνίας ήταν το σχολείο όπου η Γαλλική Κουζίνα έδωσε ραντεβού με την Τέχνη. “Art de la table”, δηλαδή η τέχνη του στρωσίματος του τραπεζιού είναι το θέμα του πολιτιστικού προγράμματος που αναλάβαμε. Αναζητήσαμε και μάθαμε λοιπόν το στρώσιμο του τραπεζιού ανά τους αιώνες και το savoir vivre που το συνοδεύει.

Βιώσαμε αυτή την εκπαιδευτική δράση σαν μια συνταγή γλυκού. Κάποια από τα υλικά ήταν έμπνευση της στιγμής. Κάποια άλλα, ήταν υλικά απαραίτητα και σε συγκεκριμένη δοσολογία για να πετύχουμε τοπ επιθυμητό αποτέλεσμα.

Παραθέτουμε τα υλικά:

5 φακελάκια έμπνευση

2 κούπες κέφι

2 κιλά θετική ενέργεια

3 κούπες γέλιο

½ κουταλάκι του γλυκού γκρίνια

12 ζευγάρια χέρια, γιατί το μείγμα έπρεπε να καλοδουλευτεί

5 μήνες προετοιμασία

συνεργάσιμους γονείς

3 ώρες ψήσιμο στο σπίτι της οικογένειας Τσιστράκη

Χρειαστήκαμε επίσης....

Την καθηγήτρια των γαλλικών, κυρία Καλοβρέκτη, για να μας συντονίζει στις δύσκολες ώρες.

Την κυρία Δασκαλάκη, γιατί η εμπειρία και οι συμβουλές είναι πάντα πολύτιμες.

Την κυρία Καβρουλάκη που με το γλυκό της μας ταξίδεψε στη Γαλλία του 18ου αιώνα.

Την κυρία Κουτσουπάκη που μας ταξίδεψε επίσης με παραστατικό τρόπο στο savoir vivre της Γαλλίας.

Τον Chef, κύριο Ιωσήφ Πετρώφ, για τις μοναδικές γαλλικές γαστρονομικές δημιουργίες που συνθέτουν τον μπουφέ της εκδήλωσης.

3

Και φυσικά τον μαθητή Τάσο Φουράκη, την ήρεμη δύναμη της ομάδας μας, που ανέλαβε την τεχνική στήριξη της ταινίας μας.

ΑΠΟΛΑΥΣΤΕ ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ

 

3

ΜΕΡΟΣ 1ο

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ

Η 5η ενότητα του σχολικού εγχειριδίου της γαλλικής γλώσσας της Α’ Γυμνασίου που διδάσκεται στην Β’ τάξη, είναι αφιερωμένη στη γαστρονομία γενικότερα αλλά εστιάζει στο γαλλικό γαστρονομικό πολιτισμό.

Οι μαθητές του γαλλόφωνου Β4 τμήματος έδειξαν ενδιαφέρον για τα γαλλικά εδέσματα των διαφόρων περιοχών της Γαλλίας αλλά στην πορεία των αναζητήσεών τους, την προσοχή τους μονοπώλησε η εξής διαπίστωση: «Γαστρονομία δεν είναι μόνο η τέχνη της επιλογής, της παρασκευής και της απόλαυσης κάποιας εκλεκτής τροφής. Γαστρονομία είναι και η τέχνη σερβιρίσματος». Με άλλα λόγια, σήμερα θα μπορούσαμε να ορίσουμε τη γαστρονομία ως την τέχνη και επιστήμη της ανθρώπινης διατροφής.

Αποφασίσαμε λοιπόν να ασχοληθούμε με τα άδυτα της γαλλικής κουζίνας όχι όμως για να μελετήσουμε τις περίφημες συνταγές της. Αντικείμενο - σκοπός της εργασίας μας είναι να ερευνήσουμε και να μάθουμε πώς η τέχνη συναντά τη γαλλική κουζίνα και ποιο μπορεί να είναι το αποτέλεσμα αυτής της συνεύρεσης.

Art de la table λοιπόν και savoir vivre αποτέλεσαν το «έργο τέχνης» που έπρεπε να μελετήσουμε.

Και η έρευνα αρχίζει ………………..!

ΣΤΟΧΟΙ

Οι μαθητές εργάστηκαν ομαδικά σε ευχάριστο κλίμα και με πνεύμα συνεργασίας. Η ανάπτυξη διαφορετικών δραστηριοτήτων (έρευνα, συγγραφή…) ενεργοποίησε διαφορετικές δεξιότητες και διαφορετικούς μαθητές. Κινητοποιήθηκε η δημιουργική τους σκέψη.

Μέσα στις προτεραιότητες ήταν:

• να γνωρίσουν οι μαθητές την παράδοση του γαστρονομικού γαλλικού γεύματος και να αποκτήσουν ιστορικές γνώσεις αναφορικά με την εξέλιξή του ανά τους αιώνες

• να γνωρίσουν την τέχνη του τραπεζιού

• να ασκηθούν στην αφήγηση και μετάφραση χρησιμοποιώντας κατάλληλες λεξιλογικές εκφράσεις

3

• να ασκηθούν στην κατανόηση και χρήση γραμματικών φαινομένων όπως τα μεριστικά άρθρα

• να επινοήσουν, να συγγράψουν , να δραματοποιήσουν και να βιντεοσκοπήσουν ένα σενάριο σχετικό με το στρώσιμο του γιορτινού τραπεζιού – χρησιμοποιώντας το λεξιλόγιο της γαλλικής κουζίνας

ΠΗΓΕΣ ΑΝΤΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΥΛΙΚΟΥ

1. Η Δημοτική Βιβλιοθήκη Χανίων , όπου με όχημα τις νέες τεχνολογίες - MEDIA Lab - αναπτύξαμε ποικίλες δράσεις: Κάναμε εικονικές επισκέψεις στα μεγαλύτερα μουσεία της Γαλλίας, και επεξεργαστήκαμε το σχετικό βιβλιακό υλικό και αξιοποιήσαμε το studio για την επεξεργασία και δημιουργία του δικού μας του βίντεο.

2. Η κ Μαριάννα Καβρουλάκη, πειραματική αρχαιολόγος, ειδικευμένη στην ιστορία της Γαστρονομίας, μας έδωσε πολύτιμο εικαστικό υλικό για της ιστορία του στρωσίματος του τραπεζιού ανά τους αιώνες

3. Η διδακτική επίσκεψη στη Σχολή Μαγειρικής Τέχνης και Διοίκησης Ξενοδοχείου, Hotelier Education, που εδρεύει στο ξενοδοχείο Iolida beach στην Αγία Μαρίνα: στο συγκεκριμένο χώρο μάθαμε πολλά για το στρώσιμο του τραπεζιού, τη θέση των επιτραπέζιων σκευών, το απαραίτητο savoir vivre ….. και βέβαια κάναμε μια ξεκαρδιστική πρακτική άσκηση!

 

3

Η ομάδα εν δράσει…

Στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Χανίων όπου επισκεφθήκαμε εικονικά πολλά μουσεία της Γαλλίας κατά την αναζήτηση πληροφοριών

3

Διδακτική επίσκεψη στο HOTELIER EDUCATION (Εργαστήριο Τουριστικών και επισιτιστικών Σπουδών – Αγία Μαρίνα Χανίων

3

3

3

Η πρόεδρος του Ελληνογαλλικού Συλλόγου, κυρία Στέλλα Κουτσουπάκη και ο Chef κύριος Ιωσήφ Πετρώφ μας επισκέφτηκαν στο σχολείο μας και μας ταξίδεψαν στο savoir vivre και στις γαστρονομικές δημιουργίες της Γαλλίας αντίστοιχα.

3

Τάσος Φουράκης: Εμπνευστής και δημιουργός της αφίσας του πολιτιστικού προγράμματος

3

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

Γαλλική γαστρονομία ανά τους αιώνες

Το να τρως καλά είναι ιδιαίτερα σπουδαίο για τους περισσότερους Γάλλους, οι οποίοι ξοδεύουν απίστευτο χρόνο μιλώντας για κατανάλωση φαγητού. Ακόμη κι αν δεν έχεις τα μέσα για να φας σε ένα υψηλής τάξεως εστιατόριο, μπορείς να απολαύσεις τις γαλλικές λιχουδιές αγοράζοντας τρόφιμα στην αγορά ή σε ειδικά καταστήματα, δοκιμάζοντας τις τοπικές νοστιμιές ανάλογα με την περιοχή που βρίσκεσαι.Αναμφισβήτητα, ένας από τους μέγιστους θησαυρούς της σύγχρονης Γαλλίας είναι η πλούσια κουζίνα της. Οι Γάλλοι έχουν τρέχοντα ερωτικό δεσμό με τα τρόφιμα. Η κουζίνα της Γαλλίας είναι εντυπωσιακά ποικίλη με απλά κάποιες διαφορές στα προϊόντα και την γαστρονομία της κάθε περιοχής.Οι μαγειρικές παραδόσεις που έχουν αναπτυχθεί, έχουν τελειοποιηθεί κατά την διάρκεια των αιώνων και αποτελούν μια ιδιαίτερη τέχνη. Αυτό ισχύει για ακόμη και τα απλούστερα πιάτα αγροτών, τα οποία απαιτούν προετοιμασία και μεγάλη προσοχή για να θεωρηθεί αντάξιο.Φυσικά το μυστικό στην επιτυχία δεν βρίσκεται μόνο στις επιμελημένες τεχνικές αλλά και στην χρήση φρέσκων συστατικών. Η γαλλική κουζίνα θεωρείται βάση για όλες τις κουζίνες . Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι οι γαλλικές λέξεις «μενού, σεφ, μετρ, σπεσιαλιτέ, σος, μαγιονέζα, σοτέ » είναι γαλλικές λέξεις που σχετίζονται με την κουζίνα και υιοθετήθηκαν αμέσως από τον κόσμο.

Καταγωγή

Η γαλλική κουζίνα έχει τις ρίζες τις στη Ρωμαϊκή κουλτούρα. Από αυτή την κληρονομιά αναγνωρίζουμε τα πατέ, τα γεμιστά κληματόφυλλα, τα κυδωνόπαστο, τις κρέμες, τις τηγανίτες, τις τρούφες, τη μουστάρδα, τις σάλτσες κ.α.

3

Μεσαίωνας

Πολλά χειρόγραφα του 13-14ου αιώνα μας βοηθούν να εκτιμήσουμε τη μεσαιωνική κουζίνα. Οι συνταγές τους διαφέρουν πολύ λίγο από αυτές που βρίσκουμε στην αντίστοιχη κουζίνα της Αγγλίας, της Ιταλίας, της Δανίας και της Ισπανίας. Τρώμε πολλών ειδών λαχανικά (πράσα , λάχανα, κουκιά) και πολλών ειδών κρέατα (μοσχάρι, πουλερικά, λαγό) Το κρέας έρχεται σερβιρισμένο στο τραπέζι πάνω σε ψωμί και τρώγεται με τα χέρια καθώς δεν υπάρχουν μαχαιροπίρουνα. Τον 16ο αιώνα το γεύμα περιλαμβάνει για πρώτη φορά σερβίτσια. Τα πιάτα τοποθετούνται από πριν και αποσύρονται όλα μαζί. Οι συνδαιτυμόνες μπορούν να σερβίρονται μόνοι τους από τα πιάτα που έχουν μπροστά τους. Αυτός ο τρόπος θα ονομαστεί «Α λα γαλλικά» .

3

Αδερφοί Limbourg, 1413: Très riches heures du duc de Berry ( Πολύ ευτυχισμένες ώρες του Δούκα de Berry)

15ος αιώνας, γαλλικό γεύμα

3

16ος -18ος αιώναςΤη γέννηση της γαλλικής γαστρονομίας εντοπίσαμε σε γραπτό

κείμενου του καθηγητή Πανεπιστημίου Πατρών Σ.Παϊπέτη, ο οποίος αναφέρει ότι: “στη Γαλλία του 16ου αιώνα, η προερχόμενη εκ Ιταλίας Αικατερίνη των Μεδίκων, παντρεύτηκε τον Ερρίκο Β` της Γαλλίας. Έφερε μαζί της μια ολόκληρη ακολουθία από Φλωρεντινούς μαγείρους, όλοι τους της εξευγενισμένης σχολής της αναγεννησιακής μαγειρικής – ικανοί να φτιάχνουν κομψά πιάτα, όπως πηκτές, γλυκάδια, καρδιές αγκινάρας, τρούφες, κρεπινέτες συκωτιού, κεφτέδες πουλερικού, μακαρόν, παγωτά και σαμπαγιόν. Η Αικατερίνη εισήγαγε καινούργια κομψότητα και εξευγενισμό στο γαλλικό τραπέζι. Τα τραπέζια στολιζόντουσαν με αργυρά αντικείμενα φτιαγμένα από τον Μπενβενούτο Τσελλίνι. Οι συνδαιτυμόνες έπιναν κρασί από ακριβό βενετσιάνικο κρύσταλλο και έτρωγαν από όμορφα εμαγιέ πιάτα”.

Michel Barthelemy Ollivier, 1766: Το δείπνο του Πρίγκηπα de Conti

3

Το βιβλίο του La Varenne, έξοχος σεφ του 1652, ήταν το πρώτο που έδινε συνταγές κατ’ αλφαβητική σειρά και περιείχε τις πρώτες οδηγίες χορτοφαγικής μαγειρικής. Οι τρούφες και τα μανιτάρια έδιναν λεπτούς τόνους, ενώ τα ψητά σερβίρονταν μέσα στο χυμό τους για να διατηρούν τη γεύση τους. Το βασικό σημείο της γαλλικής γαστρονομίας καθιερώθηκε: ο σκοπός της μαγειρικής και της χρήσης καρυκευμάτων και μπαχαρικών ήταν να αναδείξει μάλλον παρά να καλύψει τις φυσικές γεύσεις των τροφών. Ο La Varenne μαγείρευε το ψάρι σε ένα fumet, δηλαδή ζωμό καμωμένο με τα μαγειρεμένα κατάλοιπα του ψαριού (κεφάλι, ουρά και κόκαλα). Οι βαριές σάλτσες που χρησιμοποιούσαν ψωμί για να γίνουν παχύρρευστες καταργήθηκαν για χάρη του roux, που γίνεται από αλεύρι και βούτυρο ή άλλο ζωικό λίπος.

3

Nicolas Lancret, 1735: Πάρτυ με ζαμπόν

3

Η αρχή της γαστρονομικής επανάστασης έγινε από τον Louis ΧΙV. Μέχρι τότε η γαλλική κουζίνα είχε αλλάξει πολύ λίγο. Ακόμη και κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης , όταν εισήχθη ένα είδος πιο εκλεπτυσμένης μαγειρικής, η γαλλική διατροφή χαρακτηριζόταν από τη χρήση σιτηρών και οσπρίων για τους φτωχούς και πικάντικων κρεάτων για τους πιο πλούσιους. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Louis XIV , όλα αυτά άλλαξαν . Πολλά πιάτα διαδοχικά παρουσιασμένα, σημαίνουν και ανάλογη εξέλιξη της art de table. Όταν πέθανε ο Louis XIV, το 1715 , οι γιατροί βρήκαν κατά τη διενέργεια νεκροψίας του ότι το στομάχι του ήταν τρεις φορές μεγαλύτερο από εκείνο του μέσου ενήλικα . Πολλά χρόνια νωρίτερα το 1665 , ο valet de chambre του, Nicolas de Bonnefons , είχε γράψει το Les Delices de la campagne. Εκεί περιγράφει ένα δείπνο " για λογικούς άνδρες" το οποίο αποτελείται από περίπου είκοσι περίεργα πιάτα παρουσιασμένα σε 4 σειρές. Ο Bonnefons σημειώνει ότι, για τις ανάγκες της παρουσίασης, " η μέση του τραπεζιού θα μείνει κενή , δεδομένου ότι ο αρχηγός του σπιτιού δύσκολα θα μπορέσει να την προσεγγίσει από την κεφαλή του τραπεζιού όπου βρίσκεται η θεση του. Όσον αφορά τα εορταστικά γεύματα, η παρουσίαση ενός γεύματος με 8 σειρές πιάτων καταλαμβάνει περισσότερο από έξι σελίδες και περιλαμβάνονται τόσα πολλά πιάτα που δικαιολογούν τους λόγους για τους οποίους έγινε θρυλική η εμμονή του βασιλιά Ήλιου με το φαγητό.

Τον 18ο αιώνα η γαλλική κουζίνα γίνεται της μόδας και εκτοπίζει τις παραδοσιακές μαγειρικές της Ευρώπης. Υιοθετείται και το σερβίρισμα αλά γαλλικά. Τοποθετείται το sourtout (διακοσμητικό πιάτο ή χρυσαφικό) στο κέντρο του τραπεζιού, γίνεται απαραίτητο το επιδόρπιο, εξατομικεύεται το couvert. Η μακρά παρέλαση φίνων, εύθραυστων σκευών πάνω στα οποία υπάρχουν μικρές μερίδες, εξαιρετικές σάλτσες, κονσομέ και ζωμοί ταιριάζει με το εκλεπτυσμένο γούστο των αριστοκρατών της εποχής. Για τους φτωχούς υπάρχουν πιάτα χωμάτινα, ξύλινα ή από ευτελή μέταλα. Κατά τη βασιλεία των Λουδοβίκων ΙΕ’ και ΙΣΤ’ λοιπόν, οι γαστρονομικές μέθοδοι εξευγενίστηκαν και καθιερώθηκε μια καινούργια τάξη και λογική στη γαλλική κουζίνα. Ο Brillat-Savarin σημείωνε ότι κατά τη βασιλεία του Λουδοβίκου ΙΕ` καθιερώθηκε γενικά περισσότερη ευταξία στα φαγητά, περισσότερη καθαριότητα και κομψότητα, και εκλεπτυσμένο σερβίρισμα. Την εποχή της Επανάστασης το ενδιαφέρον στις μαγειρικές τέχνες έγινε εντονότερο. Τότε εισβάλλει και η μόδα για τον καφέ και τον 'ινδιάνικο ζωμό΄τη σοκολάτα δηλαδή. Kρύσταλλα, λεπτές πορσελάνες, φλιτζάνια, παγωνιέρες, καφετιέρες, ασημικά, πιατάκια συνοδεύουν τα νέα τελετουργικά γύρω από τον καφέ, το τσάι και την σοκολάτα. Όταν η βασιλική οικογένεια κατέφυγε στο Varennes, το 1791, η Μαρία Αντουανέττα αρνήθηκε να αποχωριστεί το σερβίτσιο σοκολάτας (100 κομμάτια από ασήμι, κρύσταλα, πορσελάνη και ελαφαντόδοντο)

3

Στην προεπαναστατική εποχή οι μεγάλοι σεφ της χώρας ασκούσαν την τέχνη τους στα πλούσια αριστοκρατικά σπίτια. Με το τέλος της Επανάστασης όσοι γλίτωσαν τη λαιμητόμο και παρέμειναν στη χώρα βρήκαν δουλειά στα εστιατόρια. Η γαλλική γαστρονομία προωθήθηκε από μια σειρά ταλαντούχους σεφ, των οποίων η μαγειρική μεγαλοφυΐα υπερέβαινε κάθε άλλης χώρας του κόσμου.

3

Tarte au chocolat18ος αι.(προσαρμοσμένη σε σύγχρονες κουζίνες)

3

Πρόκειται για μια τάρτα. Η γαλλική ζαχαροπλαστική του 18ου αι. αποσκοπεί περισσότερο στον εντυπωσιασμό παρά στη φινέτσα της γεύσης. Ωστόσο είναι λίγα τα σοκολατένια γλυκά, παρόλο που ανάμεσα στους ευγενείς υπάρχει πραγματική τρέλα με το ρόφημα σοκολάτας. Σ' αυτό το γλυκό είναι χαρακτηριστική η απουσία πολύπλοκων γεύσεων και συνδυασμών μπαχαρικών για τα οποία περηφανευόνταν οι ζαχαροπλάστες του προηγούμενου αιώνα.

Για το κέλυφος

3

1 φλ. βούτυρο λιωμένο

1/2 κ. αλεύρι που φουσκώνει

2 κ. σ. γάλα.

Ανακατεύουμε τα υλικά πολύ καλά και τα ζυμώνουμε ελαφρά. Τυλίγουμε τη ζύμη με μεμβράνη και την αφήνουμε στο ψυγείο για μισή ώρα.

Για τη σοκολάτα

1/2 κ. κρέμα γάλακτος

1/2 φλ. κακάο

4 αυγά σε θερμοκρασία δωματίου

Ζάχαρη και λίγη κανέλα

Εν τω μεταξύ ετοιμάζουμε τη σοκολάτα.

Σε μια κατσαρόλα βάζουμε 1/2 κ. κρέμα γάλακτος, 1/2 φλ. σκόνη κακάο καλής ποιότητας και 1/2 φλ. ζάχαρη. Ανακατεύουμε καλά και βάζουμε στη φωτιά για να ζεσταθούν και να ομογενοποιηθούν. Δοκιμάζουμε τη γεύση. Αν νομίζουμε ότι χρειάζεται και άλλη ζάχαρη, προσθέτουμε ανάλογα με το γούστο μας. Βγάζουμε την κατσαρόλα από το μάτι. Χτυπάμε καλά τα αυγά και τους προσθέτουμε σιγά σιγά και χτυπώντας 1/2 φλ. ζεστής σοκολάτας. Κατόπιν, προσεκτικά και ανακατεύοντας ρίχνουμε το μείγμα των αυγών στη σοκολάτα. Ξαναβάζουμε σε χαμηλή φωτιά και ανακατεύουμε μέχρι να πήξει. Προσθέτουμε λίγη κανέλα, ανακατεύουμε ξανά και βγάζουμε την κατσαρόλα από τη φωτιά. Στρώνουμε το κέλυφος της τάρτας σε ένα ταψάκι για τάρτες προσέχοντας να σηκώσουμε ένα μικρό τείχος ζύμης γύρω γύρω. Το βάζουμε σε προθερμασμένο φούρνο (180) μέχρι να ροδίσει ελαφρότατα από επάνω. Αδειάζουμε τη σάλτσα σοκολάτας και ψήνουμε για 35-45 λεπτά.

Για τη μαρέγκα

4 ασπράδια σε θερμοκρασία δωματίου

μια μικρή πρέζα αλάτι

1 φλ. ζάχαρη

Προσθέτουμε στα ασπράδια το αλάτι και χτυπάμε καλά μέχρι να γίνουν πηχτός αφρός. Προσθέτουμε τη ζάχαρη κουταλιά -κουταλιά, χτυπώντας. Απλώνουμε τη μαρέγκα σε ένα ταψί το οποίο έχουμε στρώσει με αντικολλητικό χαρτί και την αφήνουμε στους 180 βαθμούς μέχρι να ροδίσει. Τη βγάζουμε από το φούρνο και όσο είναι ζεστή την κόβουμε σε ασύμμετρα κομμάτια ή δίνουμε μικρά σχήματα με το χέρι, προσέχοντας να μην καούμε. Τοποθετούμε τα κομμάτια στην επιφάνεια της τάρτας και σερβίρουμε όταν κρυώσουν.

3

Δέστε και αυτό:

http://www.youtube.com/watch?v=yjksbkaHoZo

3

Γεύμα και τελετουργία

Δοκιμάζω, γεύομαι, απολαμβάνω… αυτές είναι οι χαρές του γεύματος, όλα τα βασικά γεγονότα της ζωής μας συνοδεύονται και ταυτίζονται από ένα καλό γεύμα. Ένα γεύμα που δημιουργεί ιδιαίτερες σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων σε οικογενειακή, φιλική ή επαγγελματική σχέση.

Κομψότητα, λεπτότητα στα γαλλικά τραπέζια, γούστο φίνο, εκλεπτυσμένο σερβίρισμα, ιεροτελεστία στη διαδικασία μαγειρέματος, αυτή η κουζίνα δίνει τις τεχνικές και το παράδειγμα για ένα αποτέλεσμα τέλειο. Από εκεί άλλωστε το περίφημο savoir vivre.

Γεύμα ονομάζεται η τελετή η οποία αποτελείται από διαφορετικά πιάτα και ποτά τα οποία καταναλώνουμε σε συγκεκριμένες ώρες κατά τη διάρκεια της ημέρας. Κατ' επέκταση πρόκειται για μια δραστηριότητα η οποία είναι αφιερωμένη στη διατροφή και εντάσσεται σε συγκεκριμένες ημερήσιες δραστηριότητες. Από κοινωνιολογική και ανθρωπολογική πλευρά, το γεύμα δεν έχει δημιουργηθεί μόνο για να καλύψει την ανάγκη της τροφής αλλά και για να δημιουργηθούν στενότεροι ανθρώπινοι δεσμοί. Η επιλογή της τροφής, η επανάληψη της συγκεκριμένης πράξης σε προκαθορισμένες ώρες τις ημέρας διαχωρίζουν το γεύμα από άλλες διατροφικές συνήθειες όπως τσιμπολόγημα μπροστά στην τηλεόραση, κατανάλωση ορεκτικών σε κάποια παρουσίαση, καταβρόχθιση ενός σάντουιτς, όλες αυτές οι ενέργειες καταπραΰνουν την πείνα μας.

Το πρώτο γεύμα της ημέρας είναι αυτό που γίνεται μετά το ξύπνημα από εκεί βγαίνει και το όνομά του “ Petit Déjeuner”, δηλαδή διακόπτει την βραδινή νηστεία. Στη δύση παρατηρούνται δυο ειδών πρωινά :

1. ένα ελαφρύ, γλυκό που συνοδεύεται από ένα ζεστό ρόφημα όπως ένα χυμό ή ένα γιαούρτι

2. ένα πλούσιο πρωινό πρωινό που περιλαμβάνει αυγά, αλλαντικά, τυριά και δημητριακά που συνοδεύεται επίσης από ένα ζεστό ρόφημα

Το κυρίως γεύμα «Déjeuner» παρουσιάζεται στη Γαλλία με μια παραδοσιακή σύνθεση και περιλαμβάνει το ορεκτικό, το κυρίως πιάτο, το τυρί ή το επιδόρπιο. Συνοδεύεται με κρασί ή ψωμί.

3

Le Déjeuner de François Boucher, 1739,musée du Louvre

Το βραδινό «Dîner» είναι το παραδοσιακό γεύμα τελείται γύρω στις 7-8 το βράδυ και διατηρεί την παραδοσιακή σύνθεση του μεσημεριανού, ενώ αποτελεί την ευκαιρία να ξαναβρεθεί η οικογένεια ξανά στο τραπέζι. Σε περιπτώσεις όπου έχει προηγηθεί θέαμα ή νυχτερινή έξοδος προσέθετε του «Souper» το οποίο αποτελείτε βασικά από κάποια σούπα όπου ζεσταίνει και ηρεμεί το σώμα μετά από την διασκέδαση.

Στη Γαλλία το να καλεί κανείς φίλους ή μέλη της οικογένειας του για φαγητό αποτελεί μία δραστηριότητα ιδιαίτερα συνηθισμένη και γιορταστική. Το γεύμα αυτό θυμίζει το καθημερινό γεύμα αλλά αποτελείτε από πιάτα πιο ραφιναρισμένα. Αντίθετα ένα γεύμα γάμου περιλαμβάνει πολλά διαφορετικά πιάτα. Ένα επίσημο γεύμα μπορεί να περιλαμβάνει τα ακόλουθα πιάτα έχοντας υπόψη ότι ενδιάμεσα γίνεται παύση για τον trou normand (σαμπάνια με γρανίτα λεμόνι που βοηθά στην πέψη)

Un apéritif = ποτό που συνοδεύεται από γλυκές ή αλμυρές μπουκίτσες

Hors d’oeuvre = ορεκτικά

Potage = ζεστός ή κρύος ζωμός

Entrée froide = κρύα ορεκτικά

Entrée chaude = ζεστά ορεκτικά

Premier plat = πρώτο πιάτο

Second plat = δεύτερο πιάτο

Saladε verte = πράσινη σαλάτα

Fromage = δίσκος με τυριά

3

Dessert = επιδόρπιο

Fruits frais = φρέσκα φρούτα

Café = καφές (συνοδεύεται με ένα κομματάκι σοκολάτα ή με ξηρούς καρπούς)

Digestif = απόσταγμα για καλύτερη πέψη

Το apéritif, ο καφές και το απόσταγμα σερβίρονται εκτός τραπεζιού, στο σαλόνι.

Συγκεκριμένες ευκαιρίες για ιδιαίτερα γεύματα, δίνονται τα Χριστούγεννα με τον κορμό των Χριστουγέννων και τη γαλοπούλα με κάστανα, στα Θεοφάνεια με την πίτα των βασιλιάδων, την καθαρά Δευτέρα με τις κρέπες και το Πάσχα με το πασχαλινό αρνί και τα σοκολατένια αβγά.

3

Τυριά

Ο δίσκος των τυριών αποτελεί το πιάτο που έρχεται πριν από το επιδόρπιο. Τα τυριά μπήκαν στο ρεπερτόριο της καλής κουζίνας πριν από εκατό χρόνια. Στη Γαλλία υπάρχουν πάνω από 300 είδη τυριά περικαλυμμένα με ειδική ζύμη(fromage a pate melle) είναι περικαλυμμένα με μια κρούστα πορτοκάλια, κίτρινη ή καφετιά ανάλογα με την ωρίμανση τους και συνοδεύουν τέλεια το κρασί, τη μπύρα ή το μηλόκρασο.

3

Το κρασί

Οι απόγονοι των Γαλατών είναι που ανήγαγαν τη παραγωγή κρασιού σε επιστήμη. Αυτοί που έμαθαν στον υπόλοιπο κόσμο, ότι το κρασί δεν είναι απλά ένα ακόμα φυτικό προϊόν αλλά είναι ένας ζωντανός οργανισμός που απαιτεί την αμέριστη προσοχή του παραγωγού, από την αρχή που θα φυτευτεί το σταφύλι μέχρι να βρει το πώμα της φιάλης στο τραπέζι του καταναλωτή.

Στη Γαλλία υπάρχουν 13 οινοποιητικές περιοχές. Η πόλη της Λυών όμως και οι γύρω περιοχές αποτελούν τη γαστρονομία με κεφαλαία γράμματα. Η Λυών κατέχει στρατηγική γεωγραφική θέση : σταυροδρόμι μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών, χτισμένη στη συμβολή δυο ποταμών και μέσα σε μια μεγάλη περιοχή παραγωγής κρασιού : το Μποζολέ (Beaujolais).

Ένα γεύμα χωρίς κρασί παρομοιάζεται με μια ορχήστρα χωρίς μαέστρο.

Το κρασιά λοιπόν συμβάλλουν στην αρμονία των πιάτων και τονίζουν την γεύση τους.

3

Επίσημο στρώσιμο τραπεζιού

Εάν αποφασίσετε να κάνετε ένα πιο επίσημο δείπνο, τότε εκτός από τις συνταγές που θα φτιάξετε, καλό είναι να στρώσετε όμορφα και το τραπέζι σας. Εδώ θα βρείτε οδηγίες για το πως στρώνουμε το επίσημο ή γιορτινό τραπέζι, ποιά είναι η θέση για τα διάφορα μαχαιροπίρουνα και ποτήρια.

1. Ξεκινήστε βάζοντας το μεγάλο πιάτο (που θα μπει το κυρίως φαγητό) ακριβώς μπροστά στο κάθισμα. Εάν χρησιμοποιήσετε κάποιο σουπλά τοποθετήστε το σωστά μπροστά στη θέση και πάνω του και ακριβώς στο κεντρο, το πιάτο.2. Αποφασίστε τι θα κάνετε με την πετσέτα. Μπορείτε είτε να την έχετε διπλωμένη απλά, είτε να της βάλετε ένα διακοσμητικό δαχτυλίδι, είτε να τη διπλώσετε σε κάποιο σχήμα και να τη βάλετε πάνω από το κεντρικό πιάτο. Στην πρώτη περίπτωση (που θα ακολουθήσουμε εδώ), διπλώστε την πετσέτα απλά σε ένα ορθογώνιο και βάλτε την από την αριστερή πλευρά του πιάτου (η διπλωμένη της πλευρά να είναι προς τα αριστερά επίσης). Στη δεύτερη περίπτωση, θα την τοποθετήσετε στα αριστερά, μετά τα πιρούνια (ακόμα πιο έξω δηλαδή). Στην τρίτη περίπτωση θα την τοποθετήσετε στο τέλος του στρωσίματος, πάνω από τα κεντρικά πιάτα. Δείτε ιδέες για το δίπλωμα της πετσέτας.3. Βάλτε το μικρό πιατάκι που θα είναι για το ψωμί πάνω και αριστερά από το πιάτο (αν ήταν ρολόι, θα λέγαμε εκεί που είναι το 11).4. Μετά τοποθετούμε τα μαχαιροπίρουνα. Βάλτε το μεγάλο πιρούνι (του γεύματος) πάνω στην πετσέτα και δεξιά, ενώ το μικρότερο (αυτό της σαλάτας)

3

στα αριστερά. Στα δεξιά του πιάτου θα βάλετε πρώτα το μαχαίρι (η κοφτερή του πλευρά προς τα μέσα) και μετά το κουτάλι. Δηλαδή βάζουμε τα μαχαιροπίρουνα που θα χρειαστούν πρώτα (της σαλάτας και της σούπας) προς τα έξω και μέσα αυτά του κυρίως πιάτου. Τέλος βάλτε το μαχαιράκι για το βούτυρο πάνω στο πιάτο του ψωμιού, σε μια γωνία 45°, με την μύτη προς τα κάτω.5. Τώρα πάμε στα ποτήρια. Βάλτε το ποτήρι του κρασιού ακριβώς πάνω από το μαχαίρι. Μετά βάλτε το ποτήρι του νερού πάνω και αριστερά από αυτό.6. Τέλος βάλτε το πιάτο της σαλάτας και μετά το μπολ της σούπας πάνω από το κεντρικό πιάτο. Μας έχουν μείνει μόνο το πιρουνάκι για το γλυκό και το κουταλάκι του καφέ. Αυτά πάνω πάνω ακριβώς από το κεντρικό πιάτο, οριζοντίως. Το πιρούνι κάτω να κοιτάει δεξιά και το κουτάλι πάνω να κοιτάει αριστερά.

Έτσι έχετε ένα τέλεια στρωμένο τραπέζι!!!!!

3

3

3

Το savoir-vivre του τραπεζιού

1. Καθίστε και τοποθετήστε στους μηρούς σας την πετσέτα που βρίσκετε δίπλα, μπροστά ή πάνω στο πιάτο σας. Χρησιμεύει στο να σκουπίζετε τα χείλη και τα δάκτυλά σας πριν πιείτε. Όταν τελειώσετε το γεύμα σας την βάζετε αριστερά του πιάτου σας. Όχι δεν την διπλώνουμε, απλά αφήστε την ατημέλητα. Σημ. Η πετσέτα δεν είναι σαλιάρα για να την τοποθετήσετε γύρω από τον λαιμό σας.

2. Το πιρούνι της σαλάτας είναι πάντοτε αυτό που βρίσκεται έξω έξω αριστερά, με τα πιο πυκνά δόντια. Είναι μικρότερο από το κυρίως πιρούνι. Το κυρίως πιρούνι είναι το μεγαλύτερο στο σερβίτσιο και βρίσκεται πιο κοντά στο πιάτο. Ένας γενικός κανόνας είναι να χρησιμοποιούμε πάντα για το πρώτο πιάτο ό,τι βρίσκεται έξω έξω. Συνεχίζουμε με αυτά που βρίσκονται προς τα μέσα για κάθε πιάτο που ακολουθεί.

3. Κρατάμε με το δεξί χέρι το μαχαίρι - λεπίδα προς τα κάτω - και το πιρούνι με το αριστερό - δόντια προς τα κάτω. Σταθεροποιούμε το φαγητό στο πιάτο με το πιρούνι και κόβουμε ένα μικρό μέγεθος κάθε φορά. Αν το φαγητό περιλαμβάνει ρύζι, δεν απαγορεύεται να αλλάξετε χέρια και να κρατήσετε το πιρούνι με το δεξί και το μαχαίρι με το αριστερό.

4. Πάλι πήρατε το ψωμί του διπλανού σας; Να θυμάστε πάντα πως όλα τα στερεά π.χ. πιατάκι για ψωμί, βρίσκονται στα αριστερά σας και όλα τα υγρά π.χ. ποτήρια κρασιού, νερού, καφέ στα δεξιά.

5. Το ποτήρι του κρασιού το κρατάμε από το πόδι γιατί με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνουμε να μην ζεσταίνεται με το χέρι μας το κρασί. Όταν σερβίρετε εσείς το κρασί πάντα να γεμίζετε το ποτήρι λίγο πριν τη μέση.

6. Όταν κάτι δεν βρίσκετε μπροστά μας π.χ. η σαλάτα, ζητάμε ευγενικά να μας το περάσουν. Δεν επιτρέπεται να απλώνουμε το χέρι μας μπροστά από το πιάτο του διπλανού μας γιατί εκτός από αγένεια υπάρχει και η πιθανότητα να βουτήξετε το μανίκι σας στο πιάτο του ή να ρίξετε κάποιο ποτήρι.

7. Ποτέ δεν τρώμε με το στόμα ανοικτό ή όταν μιλάμε εκτός εάν θέλουμε να δείξουμε πόσο φαγητό χωράει το στόμα μας.

8. Όταν τελειώσετε τοποθετήστε το μαχαιροπίρουνο σας στο πλάι - μέσα στο πιάτο σας, με τις λαβές να δείχνουν 5 η ώρα και τις μύτες 11. Αυτό δείχνει ότι έχετε τελειώσει και μπορεί η οικοδέσποινα ή ο σερβιτόρος να μαζέψει. Αν πάλι δεν τελειώσατε τοποθετήστε την λαβή του μαχαιριού να δείχνει 4 η ώρα και την λαβή του πιρουνιού να δείχνει 8 έτσι ώστε να σταυρώνουν στη μέση του πιάτου. Ποτέ δεν αφήνουμε τα μαχαιροπίρουνα να ακουμπήσουν στο τραπέζι.

3

ΜΕΡΟΣ 2ο

Από τη θεωρία στην πράξη : Η δική μας δημιουργία

“Art de la table chez nous”

Θεατρικό δρώμενο

Πρόσωπα:

Τάσος: φωτογράφος

Nicole: décortrice

Antoine: βοηθός της Nicol

Κρέτα: οικοδέσποινα

Γιάννης: οικοδεσπότης

Ματίνα, Ευτυχία και Μανώλης: προσκεκλημένοι

Νεκτάριος και Πόπη: οι δύο σεφ

Όλγα και Αργυρώ: οι βοηθοί τους

[Σκηνοθετικές οδηγίες: Στην τραπεζαρία του σπιτιού, βράδυ, περιμένοντας τους καλεσμένους για το επίσημο δείπνο. Ακούγεται μουσική]

Tasos: Η Nicole, σπουδαία decortrice, έχει προσληφθεί από τους οικοδεσπότες, Κρέτα και Γιάννη, προκειμένου να ασχοληθεί με το στρώσιμο του επίσημου τραπεζιού για το δείπνο που θα παραθέσουν στους καλεσμένους τους, Ματίνα, Ευτυχία και Μανώλη.

Η Nicole, έχει μαζί της και τον βοηθό της Antoine, όπως επίσης και τον καλό της φίλο, το φωτογράφο Τάσο, δηλαδή εμένα, που αποθανατίζω πάντα φωτογραφικά κάθε της δημιουργία.

(Η Nicole στρώνει το τραπεζομάντηλο στο τραπέζι και λέει):

Nicole: Salut Antoine! Σήμερα θα κάνεις την πρώτη πρακτική εξάσκηση στο στρώσιμο του τραπεζιού.

Antoine : (Φέρνει τα πιάτα και λέει):

Μια χαρά είναι αυτό το σερβίτσιο για ανοιξιάτικο! Allons, πάμε να στρώσουμε το τραπέζι.

3

(Τοποθετούν τα πιάτα και τα μαχαιροπίρουνα)

Nicole: Πρόσεξε, λοιπόν, Antoine. Θα σου δείξω πώς τοποθετούμε τα επιτραπέζια σκεύη. Attention! Το πιάτο του φαγητού και από πάνω το πιάτο της σαλάτας (το ίδιο κάνει και ο Nicolas). Τα μαχαιροπίρουνα τώρα. Από τα αριστερά, έξω – έξω, βρίσκεται το πιρούνι του ορεκτικού και όσο προχωράμε προς το πιάτο, ακολουθεί το πιρούνι του φαγητού. Το ίδιο συμβαίνει και από τη δεξιά πλευρά με τα μαχαίρια. Δεξιά του πιάτου βρίσκονται τα ποτήρια του νερού και του κρασιού, ενώ από την αριστερή πλευρά τοποθετούμε το πιατάκι του ψωμιού.

Antoine : Α! Αυτό ήταν εύκολο! Για δείτε τώρα ένα καταπληκτικό δίπλωμα πετσέτας.

(Διπλώνει μια πετσέτα και με υποδειγματικό τρόπο την τοποθετεί πάνω στο πιάτο).

Nicole: Η πετσέτα δεν μου αρέσει!!!

Antoine : Δεν σας αρέσει η πετσέτα του σεφ Βουργουνδίας!!;;

Nicole: Θα βάλω και ένα τριανταφυλλάκι από πάνω για να φαίνεται πιο chic, όπως αρέσει στην καλεσμένη μας, την Ευτυχία. (Φέρνει και το βάζο με τα λουλούδια).

Τάσος: (Βιντεοσκοπεί το στρώσιμο του τραπεζιού. Κατόπιν πλησιάζει, κρατώντας τη φωτογραφική μηχανή και λέει):

Quelle ambiance mes amis! Τι ατμόσφαιρα φίλοι μου!! Πρέπει οπωσδήποτε να φωτογραφίσω αυτή τη δημιουργία. (Φωτογραφίζει και λέει): Τι να πω; Ούτε στην εποχή του Λουδοβίκου του ΙΕ’ (15ου) να είμαστε.

Antoine : Γιατί το λέτε αυτό, Monsieur Τάσο;

Τάσος: Γιατί τότε καθιερώθηκε γενικά περισσότερη καθαριότητα και κομψότητα. Πιο εκλεπτυσμένο σερβίρισμα επίσης. Βέβαια, τον 16ο αι. η Αικατερίνη των Μεδίκων, από την Ιταλία, όταν παντρεύτηκε τον Ερρίκο Β’ της Γαλλίας, έφερε μαζί της μια ολόκληρη ακολουθία από Φλωρεντίνους μάγειρες που μαγείρευαν καταπληκτικά. Τα γαλλικά τραπέζια στολίζονταν με αργυρά σκεύη και οι συνδαιτυμόνες έπιναν κρασί σε ακριβά βενετσιάνικα κρύσταλλα, ενώ έτρωγαν σε εμαγιέ πιάτα.

Nicole: Ωραίες εποχές! Και την εποχή της Γαλλικής Επανάστασης;

Τάσος: Στην προεπαναστατική εποχή, οι μεγάλοι σεφ της Γαλλίας ασκούσαν την τέχνη τους στα πλούσια αριστοκρατικά σπίτια. Με το τέλος της Επανάστασης, όσοι γλίτωσαν τη λαιμητόμο και παρέμειναν στη χώρα, βρήκαν δουλειά στα εστιατόρια. Η γαλλική γαστρονομία σιγά- σιγά προωθήθηκε σ’ όλο τον κόσμο. Άλλά τα περί γαλλικής κουζίνας τα ξέρουν καλύτερα οι μάγειρες που είναι στην κουζίνα.

Nicole: Αχ! Μα τι κάνουν στ’ αλήθεια οι σεφ τόση ώρα μέσα; Ακόμη δεν τελείωσε το συμβούλιο για το μενού;

3

(Εμφανίζονται οι δύο σεφ – Νεκτάριος και Πόπη – φορώντας τους σκούφους τους και τις γαστρονομικές τους δημιουργίες Δίπλα τους, οι βοηθοί : Όλγα και Αργυρώ )

Νεκτάριος: Tout est prêt!

Πόπη: Όλα είναι έτοιμα!

Nicole: Λοιπόν, για πείτε μας πού καταλήξατε…;

Νεκτάριος: Αλμυρή Κις Λορραίν για ορεκτικό. Εύκολο και πεντανόστιμο. Οι Γάλλοι ισχυρίζονται ότι η πρώτη Κις Λορραιν, φτιάχτηκε στην περιοχή της Λοραίνης το 1558 και, μάλιστα, τότε η τάρτα αυτή δεν περιείχε τυρί, όπως συνηθίζεται να έχει σήμερα..

Πόπη: Επίσης, μια αγαπημένη σαλάτα από τη Νότια Γαλλία, για να έχουμε μια ισορροπημένη διατροφή. Θα έχουμε, λοιπόν, και σαλάτα Νισουάζ.

Νεκτάριος: Για κύριο πιάτο θα έχουμε τον κοκ ο βεν Βουργουνδίας, δηλαδή το μεθυσμένο κόκορα με την απίθανη γεύση μέσα στη σιγομαγειρεμένη σάλτσα κρασιού και ως συνοδευτικό…

Όλγα: … Ψητές πατάτες με μπόλικο βούτυρο! Αυτό μου ζήτησε ο σεφ να ετοιμάσω. Θα είναι πεντανόστιμες.

Νεκτάριος: Και επειδή ένα γεύμα χωρίς κρασί (το δείχνει) είναι σαν μια ορχήστρα χωρίς μαέστρο, σήμερα θα έχουμε το καινούργιο Μποζολέ κατευθείαν από τη Λυών.

Nicole: Και για επιδόρπιο;

Αργυρώ: Ο σεφ προτείνει το “quatre quarts” με πορτοκάλι. Τέσσερα τέταρτα, επειδή τα τέσσερα βασικά συστατικά του είναι σε ίσες ποσότητες των 250 γραμμαρίων.

Όλγα: Νομίζω πως αυτό το τυπικό και πεντανόστιμο γλυκό της Βρετάνης θα αρέσει πολύ στους καλεσμένους μας!

Πόπη: Θα ακολουθήσει μια αναδρομή στο μακρινό παρελθόν με ένα γλυκό του 18ου αιώνα. Τα επιδόρπια θα συνοδεύουν τον καφέ που τότε εμφανίζεται για πρώτη φορά στο γαλλικό τραπέζι.

(Εμφανίζονται στην αίθουσα οι οικοδεσπότες: Γιάννης και Κρέτα, οι οποίοι επιβλέπουν το τραπέζι και λένε):

Γιάννης: Όλα είναι πολύ ωραία!

Κρέτα: Parfait Γιάννη! Parfait!

Άσπρα τραπεζομάντηλα,

ωραία τα ποτήρια,

3

για το diner θα χρειαστούν

και άλλα πολλά στολίδια!

Γιάννης: Μάλιστα! Συνδύασες και πάλι τη γαλλική φινέτσα με το κρητικό ταπεραμέντο σου.

(Χτυπάει η πόρτα και εμφανίζονται οι τρεις καλεσμένοι: Ματίνα, Ευτυχία και Μανώλης, ο κρητικός).

Κρέτα: Bienvenue mes amis!

Γιάννης: Καλώς ήρθατε, φίλοι μας!

Ματίνα: Ω! Τι φοβερή διακόσμηση!

Κρέτα: Αν δεν είχαμε και την Nicole, δε θα καταφέρναμε τίποτα. Ψάξαμε πολύ για να βρούμε το κατάλληλο πρόσωπο στην art de la table. Βλέπετε, το στρώσιμο του τραπεζιού σ’ ένα επίσημο δείπνο σαν αυτό, κρύβει τα μυστικά του.

Κρέτα: Περάστε λοιπόν, καθίστε παρακαλώ. Ένα τελευταίο έλεγχο και ερχόμαστε σε λίγο.

(Οι καλεσμένοι κάθονται και συνομιλούν)

Ευτυχία: Μανώλη, όπως κατάλαβες θα ζήσουμε μεγαλεία απόψε! Πρόσεχε, όμως, το savoir vivre!!

Μανώλης: Ήντα πρέπει να προσέξω;

Ευτυχία: Πρώτα – πρώτα, την πετσέτα. Δεν είναι σαλιάρα να τη βάλεις γύρω από το λαιμό σου, όπως κάνεις στο σπίτι σου! Τη βάζουμε εδώ πάνω στα πόδια μας, για να σκουπίσουμε τα χείλη μας και τα δάκτυλά μας, πριν πιούμε.

Ματίνα: Και το δικό σου ψωμάκι βρίσκεται στα αριστερά σου. Κοίτα μην πάρεις το δικό μου. Το νου σου!!

Ευτυχία: Και το ποτήρι του κρασιού…, το βλέπεις; Το κρατάμε από το πόδι.

Μανώλης: Από τον πόδα;

Ευτυχία: Από το πόδι βέβαια! Να, έτσι! (δείχνει). Για να μη ζεσταθεί το κρασί με το χέρι μας.

Ματίνα: Και δε θα τρως με το στόμα ανοιχτό, εκτός και αν θέλεις να μας δείξεις πόσο φαγητό χωράει μέσα.

3

Ευτυχία: Πολύ σωστά! Επίσης, δεν ακουμπάμε το μαχαιροπίρουνο στο τραπέζι ούτε ακουμπάμε στο τραπέζι τους αγκώνες μας. Δεν απλώνουμε τα χέρια μας. Να έτσι, έχουμε τα χέρια μας, δίπλα στο κορμί μας.

…Κατάλαβες Μανώλη….;;;;

Μανώλης: (έκφραση απόγνωσης)

(Έρχονται ο Γιάννης και η Κρέτα, κάθονται ο ένας απέναντι στον άλλο)

Κρέτα: Όλα είναι έτοιμα για το diner. Ας φάμε, λοιπόν!

(Ο Μανώλης με τα χέρια κολλημένα στο σώμα του λέει με απορία)

Μανώλης: Στο savoir vivre έμαθα

τα χέρια πώς ‘κουμπάνε.

Μα ‘δα που το κατάλαβα…

να δούμε πώς θα φάμε…;!!!!

{Το παραπάνω σενάριο δραματοποιήθηκε από τους μαθητές που συμμετείχαν στο πρόγραμμα και βιντεοσκοπήθηκε. Η επεξεργασία και η τελική μορφή της ταινίας μας είναι δημιούργημα του μαθητή Τάσου Φουράκη τον οποίο και ευχαριστούμε θερμά!

Επίσης, ευχαριστούμε θερμά την οικογένεια Τσιστράκη η οποία μας υποδέχτηκε στο σπίτι της, για να δραματοποιήσουμε και να βιντεοσκοπήσουμε το σενάριό μας!}

3

Ζαν Ανουίγ

Γάλλος Θεατρικός συγγραφέας

«Τα πάντα στη Γαλλία τελειώνουν με αυτόν τον

τρόπο. Τα πάντα.

Γάμοι, βαπτίσεις, μονομαχίες, κηδείες,

απάτες, διπλωματικές υποθέσεις.

Τα πάντα αποτελούν πρόσχημα για ένα καλό

δείπνο!»

3

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Η αξιολόγηση της διδακτικής πρακτικής έγινε μετά την ολοκλήρωσή της με

συνεργασία μαθητών – εκπαιδευτικών, με βάση τους στόχους οι οποίοι είχαν τεθεί

εκ των προτέρων, γύρω από τους άξονες:

Ανταπόκριση μαθητών

Κάλυψη διδακτικών στόχων

Εναλλακτική διδακτική πρακτική με τη μέθοδο σχεδίων εργασίας και

επιτυχής υλοποίησής της μέσω πολιτιστικού εκπαιδευτικού προγραμμάτων.

Τρόπος εργασίας εκπαιδευτικών

Η δυναμική της συνεργασίας μεταξύ των μαθητών

Δυνατότητα ολοκλήρωσης μιας εναλλακτικής μορφής της διδασκαλίας

Η υλοποίηση της διδακτικής πράξης κορυφώθηκε με παρουσίαση της

βιντεοσκοπημένης θεατρικής παράστασης στο πλαίσιο «Άνοιξη Καλλιτεχνικής

Δημιουργίας» 2014 και παρουσίασή της στο θέατρο «Δ. Βλησίδης», διότι πιστεύουμε

ότι ήταν ένας τρόπος να επηρεαστούν βαθύτερα τόσο οι ανώτερες νοητικές

λειτουργίες των παιδιών, όσο και να πραγματοποιηθεί ουσιαστική αλλαγή των

στάσεων και της συμπεριφοράς τους, καθώς και ευρύτερη ευαισθητοποίηση της

τοπικής κοινωνίας. Εν κατακλείδι, τα αποτελέσματα της αξιολόγησης του

προγράμματος έγιναν ορατά μέσω της συναισθηματικής εμπλοκής των μαθητών στη

διαδικασία οργάνωσης και παρουσίασης των εργασιών τους, αλλά και στην αρμονική

συνεργασία και επικοινωνία που αναπτύχθηκε μεταξύ τους.

ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ – ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ

Οι μαθητές εργάστηκαν με προθυμία και ολοκλήρωσαν την εργασία τους στα

χρονικά περιθώρια που είχαν. Στη συζήτηση που έκαναν στην τάξη τους μετά την

ολοκλήρωση της παράστασης εκφράστηκαν με πολύ θετικό τρόπο για το πρόγραμμα

στο οποίο συμμετείχαν. Οι διδάσκοντες θεωρούν ότι οι διδακτικοί στόχοι που είχαν

τεθεί καλύφθηκαν.

3

ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ: Η διαδικασία κρίθηκε ιδιαίτερα επιτυχής.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ιστοσελίδες

Η μέθοδος PROJECT

http://www.clab.edc.uoc.gr/seminar/ela1/atk%20meuodos%20project.htm

L’ art de la table

http://www.boutiquesdemusees.fr/fr/boutique/produits/32-art-de-la-table

Histoire Pour Tous – Arts de la Table du Moyen Age jusqu’ à nos jours

http://www.histoire-pour-tous.fr/livres/182-beaux-livres/3649-arts-de-la-table-du-moyen-age-jusqua-nos-jours.html

Histoire de se mettre à table

http://www.lexpress.fr/styles/saveurs/histoire-de-se-mettre-a-table_1227893.html

Savoir Vivre στο τραπέζι

http://www.in2life.gr/delight/bonviveur/article/197365/savoir-vivre-sto-trapezi.html