โรคพิ�ษสุ�นัขบ้ าแนัวทางเวชปฏิ�บ้ติ�โรคพิ�ษสุ�นัขบ้ า ฉบ้บ้ปรบ้ปร�ง ป�

2555มกราคม 2555

เอมอร ราษฎร�จำ!าเร�ญสุ�ข

http://thaigcd.ddc.moph.go.th/knowledges/view/171

3

ผู้$ สุมผู้สุโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ า หร&อสุงสุยว(าสุมผู้สุ

ผู้$ สุมผู้สุโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ า หร&อสุงสุยว(าสุมผู้สุ

การสุมผู้สุ หมายถึ*ง การถึ$กกด หร&อข(วนั หร&อนั!,าลายกระเด/นัเข าบ้าดแผู้ลหร&อผู้�วหนังท01ม0รอยถึลอก หร&อถึ$กเล0ย เย&1อบ้� ปาก จำม$ก ติา หร&อก�นัอาหารด�บ้ท01ปร�งจำากสุติว� หร&อผู้ล�ติภัณฑ์�จำากสุติว�ท01เป5นัโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ า

ผู้$ สุมผู้สุโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ า หมายถึ*ง ผู้$ ท01สุมผู้สุกบ้สุติว�หร&อผู้$ ป6วยท01ได รบ้การพิ�สุ$จำนั�หร&อสุงสุยว(าเป5นัโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ า รวมถึ*งกรณ0ท01สุติว�หนั0หาย และสุติว�ไม(ทราบ้ประวติ�

การสุมผู้สุ หมายถึ*ง การถึ$กกด หร&อข(วนั หร&อนั!,าลายกระเด/นัเข าบ้าดแผู้ลหร&อผู้�วหนังท01ม0รอยถึลอก หร&อถึ$กเล0ย เย&1อบ้� ปาก จำม$ก ติา หร&อก�นัอาหารด�บ้ท01ปร�งจำากสุติว� หร&อผู้ล�ติภัณฑ์�จำากสุติว�ท01เป5นัโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ า

ผู้$ สุมผู้สุโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ า หมายถึ*ง ผู้$ ท01สุมผู้สุกบ้สุติว�หร&อผู้$ ป6วยท01ได รบ้การพิ�สุ$จำนั�หร&อสุงสุยว(าเป5นัโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ า รวมถึ*งกรณ0ท01สุติว�หนั0หาย และสุติว�ไม(ทราบ้ประวติ�

1.การว�นั�จำฉยภัาวะการสุมผู้สุ1.การว�นั�จำฉยภัาวะการสุมผู้สุ

1.1 ประวติ�ของการสุมผู้สุใช้�แบบฟอร์มการ์ซั�กปร์ะวั�ติ�ผู้��สั�มผู้�สัโร์คพิ�ษสั�นั�ขบ�า

ระดบ้ความเสุ01ยงติ(อการติ�ดเช&,อโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ าแยกได เป5นั 3 กล�(ม ติามลกษณะการสุมผู้สุ (ติารางท01 1

หากผู้$ สุมผู้สุโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ าม0บ้าดแผู้ล ติ องร0บ้ปฐมพิยาบ้าลบ้าดแผู้ลทนัท0 ก(อนัด!าเนั�นัการข,นั

อ&1นั ๆ ติ(อไป

ติารางท01 1 ระดบ้ความเสุ01ยงติ(อการติ�ดเช&,อโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ าจำากลกษณะการสุมผู้สุ กบ้สุติว� และการปฏิ�บ้ติ�

ระดบ้ความเสุ01ยง

กล�(มท01 1การสุมผู้สุท01ไม(ติ�ดโรค

กล�(มท01 2การสุมผู้สุท01ม0โอกาสุติ�ดโรค

ลกษณะการสุมผู้สุ การถึ$กติ องติวสุติว� ป:อนันั!,า ป:อนัอาหาร ผู้�วหนังไม(ม0แผู้ลหร&อรอยถึลอก ถึ$กเล0ย สุมผู้สุนั!,าลายหร&อเล&อดสุติว� ผู้�วหนังไม(ม0แผู้ลหร&อรอยถึลอก

ถึ$กงบ้เป5นัรอยช!,าท01ผู้�วหนัง ไม(ม0เล&อดออก หร&อเล&อดออกซิ�บ้ ๆ ถึ$กข(วนัท01ผู้�วหนังเป5นัรอยถึลอก (Abratson) ไม(ม0/ม0เล&อดออกซิ�บ้ ๆถึ$กเล0ยโดยท01นั!,าลายถึ$กผู้�วหนังท01ม0แผู้ลหร&อรอยถึลอกหร&อรอยข0ดข(วนั

การปฏิ�บ้ติ�

• ล างบ้ร�เวณสุมผู้สุ• ไม(ติ องฉ0ดวคซิ0นั

• ล างและรกษาแผู้ล• ฉ0ด rabies vaccine*(RV)

* หย�ดฉ0ดวคซิ0นัเม&1อสุติว� (เฉพิาะสุ�นัขและแมว ) ยงเป5นัปกติ� ติลอดระยะเวลากกขงเพิ&1อด$อาการ 10 วนั

ติารางท01 1 ระดบ้ความเสุ01ยงติ(อการติ�ดเช&,อโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ าจำากลกษณะการสุมผู้สุ กบ้สุติว� และการปฏิ�บ้ติ�ระดบ้ความเสุ01ยง

กล�(มท01 3การสุมผู้สุท01ม0โอกาสุติ�ดโรคสุ$ง

ลกษณะการสุมผู้สุถึ$กกด โดยฟั=นัสุติว�แทงทะล�ผู้(านัผู้�วหนัง แผู้ลเด0ยวหร&อหลายแผู้ลและม0เล&อดออก (Laceration) ถึ$กข(วนั จำนัผู้�วหนังขาดและม0เล&อดออก ถึ$กเล0ย หร&อนั!,าลาย สุ�1งคดหล1ง ถึ$กเย&1อบ้�ของติา ปาก จำม$ก หร&อแผู้ลล*กแผู้ลท01ม0เล&อดออก ม0แผู้ลท01ผู้�วหนัง และสุมผู้สุสุารคดหล1งจำากร(างกาย เนั&,อสุมองของสุติว� หร&อช!าแหละซิากสุติว� ลอกหนังสุติว� *** ก�นัอาหารด�บ้ท01ปร�งจำากสุติว�หร&อผู้ล�ติภัณฑ์�จำากสุติว�ท01เป5นัโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ า

การปฏิ�บ้ติ�

• ล างและรกษาแผู้ล• ฉ0ด rabies

vaccine*

และ RIG * *

โดยเร/วท01สุ�ด

* หยุ�ดฉี#ดวั�คซั#นัเม%&อสั�ติวั (เฉีพิาะสั�นั�ขและแมวั ) ยุ�งเป)นัปกติ�ติลอดร์ะยุะเวัลาก�กข�งเพิ%&อด�อาการ์ 10 วั�นั

• * กร์ณี#ถู�กก�ดเป)นัแผู้ลที่#&บร์�เวัณีใบหนั�า ศี#ร์ษะ คอ ม%อ และนั�.วัม%อ หร์%อแผู้ลล/ก แผู้ลฉี#กขาดมาก หร์%อถู�กก�ดหลายุแผู้ล ถู%อวั0าม#ควัามเสั#&ยุงติ0อการ์เก�ดโร์คสั�ง และร์ะยุะฟ1กติ�วัสั�.นั อาจพิ�จาร์ณีาให�ฉี#ดอ�มม�โนัโกลบ�ล�นัโดยุเร์3วัที่#&สั�ด (แติ0ถู�าฉี#ดเข3มแร์กไปแล�วั 7 วั�นั จะเร์�&มม#ภู�ม�ค��มก�นัเก�ดข/.นัแล�วั จ/งไม0ติ�องฉี#ดอ�มม�โนัโกลบ�ล�นั เพิร์าะจะไปกดภู�ม�ค��มก�นัที่#&ก6าล�งสัร์�างจากการ์ฉี#ดวั�คซั#นั และให�ควัามสั6าค�ญอยุ0างยุ�&งติ0อการ์ล�างแผู้ลด�วัยุนั6.าและสับ�0• *** พิ�จาร์ณีาควัามเสั#&ยุงมากนั�อยุติามล�กษณีะเป)นัร์ายุ ๆ ไป

12 ประวติ�ของสุติว�ท01สุมผู้สุ ติาร์างที่#& 2 ข�อแนัะนั6าการ์ปฏิ�บ�ติ�ติามล�กษณีะของสั�ติวัที่#&สั�มผู้�สั และสัาเหติ�ที่#&ถู�กก�ด ลกษณะของสุติว�ท01สุมผู้สุ การว�นั�จำฉยข,นัติ นั ข อแนัะนั!าการปฏิ�บ้ติ�• สั�นั�ขและแมวัที่#&ได�ร์�บการ์ฉี#ดวั�คซั#นัป:องก�นัโร์คพิ�ษสั�นั�ขบ�าปร์ะจ6าที่�กป; หร์%อเคยุได�ร์�บการ์ฉี#ดวั�คซั#นัมาก0อนัอยุ0างนั�อยุ

2 คร์�.ง และคร์�.งหล�งสั�ดไม0เก�นั 1 ป;• สั�นั�ขและแมวัที่#&ได�ร์�บการ์เล#.ยุงด�อยุ0างด# ถู�กก�กข�งบร์�เวัณี ที่6าให�ม#โอกาสัสั�มผู้�สัสั�ติวัอ%&นันั�อยุ• สั�นั�ข และแมวัที่#&ยุ�งไม0แสัดงอาการ์ขณีะที่#&ก�ด อาจเป)นัโร์คพิ�ษสั�นั�ขบ�าได� และเช้%.อจะออก มาก�บนั6.าลายุก0อนัแสัดงอาการ์ได�ภูายุในั 10 วั�นั (โดยุเฉีล#&ยุร์ะหวั0าง -1

6 วั�นั)

• สั�นั�ขและแมวัที่#&ได�ร์�บวั�คซั#นัล�กษณีะนั#.สั0วันัใหญ0ม#ภู�ม�ค��มก�นัเพิ#ยุงพิอติ0อโร์คพิ�ษสั�นั�ขบ�า

• สั�นั�ขและแมวัที่#&เล#.ยุงล�กษณีะนั#.ม�กไม0เป)นัโร์คพิ�ษสั�นั�ขบ�า

• สั�นั�ขและแมวัที่#&อาการ์ปกติ�ขณีะก�ดอาจเป)นัโร์คพิ�ษสั�นั�ขบ�าได�ติ�องด�ปร์ะวั�ติ�วั0าม#การ์ฉี#ดวั�คซั#นัและเล#.ยุงด�อยุ0างด#ด�วัยุจ/งจะไม0เสั#&ยุงติ0อการ์เป)นัโร์ค

หากถู�กก�ดโดยุม#เหติ�โนั�มนั6า เช้0นั การ์ที่6าร์�ายุหร์%อแกล�งสั�ติวั พิยุายุามแยุกสั�ติวัที่#&ก6าล�งติ0อสั��ก�นั เข�าใกล�สั�ติวัหวังอาหาร์ แม0ล�กอ0อนั ยุ�งไม0ติ�องให�การ์ป:องก�นัโร์คพิ�ษสั�นั�ขบ�าแก0 ผู้��สั�มผู้�สั แติ0ควัร์ก�กข�งสั�นั�ข แมวัไวั�ด�อาการ์อยุ0างนั�อยุ 10 วั�นั แติ0ถู�าสั�ติวัม#อาการ์นั0าสังสั�ยุให�วั�คซั#นั/RIG

หากถู�กก�ดโดยุไม0ม#เหติ�โนั�มนั6าเช้0นั อยุ�0ด#ๆ สั�นั�ขก3วั�&งเข�ามาก�ดโดยุไม0ม#เหติ� ก�ดเจ�าของ คนัเล#.ยุง คนัให�อาหาร์ ให�RV หร์%อ RV+RIGป:องก�นัโร์คพิ�ษสั�นั�ขบ�าแก0ผู้��สั�มผู้�สัพิร์�อมที่�.งก�กข�งไวั�ด�อาการ์ หากสั�นั�ขแมวัปกติ�ในั 10

วั�นั จ/งหยุ�ดฉี#ด

ลกษณะของสุติว�ท01สุมผู้สุ การว�นั�จำฉยข,นัติ นั ข อแนัะนั!าการปฏิ�บ้ติ�• สั�นั�ข และแมวัที่#&ม#อาการ์ผู้�ดปกติ�หร์%อม#อาการ์เปล#&ยุนัไป เช้0นั ไม0เคยุก�ดใคร์ แติ0เปล#&ยุนันั�สั�ยุเป)นัด�ร์�ายุก�ดเจ�าของ ก�ดคนัหลายุๆ คนัหร์%อสั�ติวัหลายุๆติ�วั ในัเวัลาใกล�เค#ยุงก�นั หร์%อม#อาการ์เซั%&องซั/มเปล#&ยุนัไปจากเด�ม

• สั�นั�ข แมวั ค�างคาวั สั�ติวัจร์จ�ด สั�ติวัป=าที่#&ก�ดแล�วัหนั#หายุไป หร์%อผู้��ถู�กก�ดจ6าสั�ติวัที่#&ก�ดไม0ได�• สั�ติวัเล#.ยุงอ%&นั ๆ ที่#&เป)นัสั�ติวัเล#.ยุงล�กด�วัยุนัม เช้0นั กร์ะร์อก กร์ะแติ หนั� ฯลฯ

• สุ�นัข และแมวนั(าสุงสุยว(าเป5นัโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ า

สุติว�เหล(านั0,ติ องถึ&อเสุม&อนัว(าเป5นัโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ า

ให�RV หร์%อ RV+RIG โดยุเร์3วัที่#&สั�ด หากสั�ติวัติายุให�สั0งติร์วัจหาเช้%.อโร์คพิ�ษสั�นั�ขบ�า ถู�าผู้ลเป)นัลบ แติ0สั�ติวัม#อาการ์นั0าสังสั�ยุอาจพิ�จาร์ณีาให� RV ติ0อไปจนัคร์บถู�าผู้ลเป)นับวัก ให� RV จนัคร์บช้�ด

ให�RV หร์%อ

RV+RIG เหม&อนักบ้ว(าสุติว�นั,นั เป5นัโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ า

1. ปฐมพิยาบ้าลบ้าดแผู้ลโดยทนัท0 - ล างแผู้ลด วยนั!,าฟัอกด วยสุบ้$(หลายๆ คร,ง ล างสุบ้$(ออกให หมด

ถึ าแผู้ลล*กให ล างถึ*งก นัแผู้ลอย(างนั อย 15 นัาท0 ระวงอย(าให แผู้ลช!,า ห ามใช คร0มใดๆทา- เช/ดแผู้ลด วยนั!,ายาฆ่(าเช&,อ ควรใช ยาโพิว0โดนัไอโอด0นั (povidone iodine) หร&อฮิ�บ้�เทนัในันั!,า(hibitane in water) ถึ าไม(ม0ให ใช แอลกอฮิอล� 70% หร&อท�งเจำอร�ไอโอด0นั - ไม(ควรเย/บ้แผู้ลทนัท0 ควรรอไว 2-3 วนั เว นัเสุ0ยแติ(ว(าเล&อดออกมาก หร&อแผู้ลใหญ(ควรเย/บ้หลวมๆ และใสุ(ท(อระบ้ายไว

2 . การด$แลรกษาผู้$ สุมผู้สุโรค 2. การด$แลรกษาผู้$ สุมผู้สุโรค

2. การป:องกนับ้าดทะยก พิ�จำารณาให tetanus toxoid (T/dT ) หร&อ tetanus

antitoxin (DAT)ติามลกษณะบ้าดแผู้ล และประวติ�การได รบ้ และพิ�จำารณาให ยาปฏิ�ช0วนัะติามความเหมาะสุม

3. การรกษาติามอาการ เช(นั ให ยาแก ปวด เป5นัติ นั

4. การติดสุ�นัใจำใช วคซิ0นั และอ�มม$โนัโกลบ้�ล�นัป:องกนัโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ า ให พิ�จำารณาลกษณะท01สุมผู้สุ ติามติารางท01 2 ถึ าหากเฝ้:าสุงเกติอาการสุติว�ครบ้ 10 วนัแล วสุติว�ยงปกติ�ด0 ให หย�ดฉ0ดวคซิ0นัได (เท(ากบ้ได รบ้วคซิ0นั 3 คร,ง ) และให ถึ&อว(าเป5นัการได รบ้ Pre - exposure

31. . วคซิ0นัและแนัวทางการให วคซิ0นัและอ�มม$โนัโกลบ้�ล�นัแก(ผู้$ สุมผู้สุโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ า(ติาราง 4 - 5)

ติารางท01 4 วคซิ0นัท01ม0ค�ณภัาพิท01ใช ป:องกนัโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ าสุ!าหรบ้คนัในัประเทศไทย*

วคซิ0นั

ผู้ล�ติจำาก

ว�ธี0การท!าเช&,อ

ให ติาย

ไวัร์�สัไติเติอร์(MLD90/ml)

ผู้ล�ติโดย

ลกษณะ

HDCV

PCEC

ผู้ล�ติจากการ์เล#.ยุงเช้%.อ fixed rabiesvirus พิ�นัธุ์� PM*

-1503

3 M ในัhuman diploid cells.

ผู้ล�ติจากการ์เล#.ยุงเช้%.อ fixed rabies virus พิ�นัธุ์� Flury LEP-C25 ในัprimary chickembryo fibroblastcells.

ที่6าให�เช้%.อติายุ(inactivated)ด�วัยุ beta-propiolactone0.025%

ที่6าให�เช้%.อติายุ(inactivated)ด�วัยุ beta-propiolactone0.025%

ม#ไวัร์�สัไติเติอร์>107 MLD50/ ml. (MinimumLethal Dosein mice) และantigenic value>2.5 IU/ml.

>ม#ไวัร์�สัไติเติอร์>103 TCLD50/

ml. (Tissue Culture Infectious Dose)และ antigenic

value>2.5 IU/ml.

SonafiPasteur ฝร์�&งเศีสั

Chiron Behring GmbH เยุอร์ม�นั

เป)นัวั�คซั#นัผู้งแห�งพิร์�อม sterile water for injection เม%&อละลายุแล�วัเป)นันั6.าใสัสั#ช้มพิ� ขนัาด

1ml.

เป)นัวั�คซั#นัผู้งแห�งพิร์�อม sterilewater for injection เม%&อละลายุนั6.าแล�วัเป)นันั6.าใสัไม0ม#สั# ขนัาด 1ml.

3. การ์ให�วั�คซั#นัป:องก�นัโร์คพิ�ษสั�นั�ขบ�าแก0ผู้��สั�มผู้�สัโร์ค 3. การ์ให�วั�คซั#นัป:องก�นัโร์คพิ�ษสั�นั�ขบ�าแก0ผู้��สั�มผู้�สัโร์ค

ติารางท01 4 วคซิ0นัท01ม0ค�ณภัาพิท01ใช ป:องกนัโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ าสุ!าหรบ้คนัท01ม0ใช ในัประเทศไทย*

วคซิ0นั

ผู้ล�ติจำาก

ว�ธี0การท!าเช&,อ

ให ติาย

ไวรสุไติเติอร�(MLD90/ml)

ผู้ล�ติโดย

ลกษณะ

PVRV

ที่6าให�เช้%.อติายุ(inactivated)ด�วัยุ beta-propiolactone0.025%

ที่6าให�เช้%.อติายุ(inactivated)ด�วัยุ beta-propiolactone0.025% และผู้0านัขบวันัการ์ที่6าให�บร์�สั�ที่ธุ์�Aยุ�&งข/.นั

ม#ไวัร์�สัไติเติอร์>107.

5 LMD

50/

m mm 05

และ antigenic

value>2.5 IU/0.5 ml.

ม#ไวัร์�สัไติเติอร์>107 MLD

50/

1 ml . และ antigenic

value>2.5 IU/ml

SonafiPasteurฝ้ร1งเศสุ

BernaSwiss andVaccineInstituteประเทศสุว�ติเซิอร�แลนัด�

เป)นัวั�คซั#นัผู้งแห�งพิร์�อมนั6.ายุาละลายุ(solution of sodium chloride0.4%) เม%&อละลายุแล�วัเป)นันั6.าใสัไม0ม#สั# ขนัาด 05. ml.

เป)นัวั�คซั#นัผู้งแห�งพิร์�อมนั6.าละลายุ(sterile water for injection)1 ml. เม%&อละลายุแล�วัจะเป)นัสัาร์แขวันัติะกอนั สั#ขาวัข�0นัเล3กนั�อยุ เนั%&องจากม# thiomersal ซั/&งเป)นัสัาร์ถูนัอม (preservative)ผู้สัมอยุ�0

ผู้ล�ติจากการ์เล#.ยุง เช้%.อ fixed rabiesvirus พิ�นัธุ์� PM* ในัติ�วัอ0อนัไข0เป)ดฟ1กembryonated

duckeggs)

ป; 2555 ม#วั�คซั#นัที่#&ข/.นัที่ะเบ#ยุนั อยุ. เพิ�&ม ค%อ CPRV(จ#นั) PVRV(อ�นัเด#ยุ)

ผู้ล�ติจากการ์เล#.ยุง เช้%.อ fixed rabies virus พิ�นัธุ์� PMWI138-1503-3Mในั Vero cells.

PDEV

32. . การปฏิ�บ้ติ�ติ(อผู้$ สุมผู้สุโรคท01เคยได รบ้การฉ0ดวคซิ0นัมาก(อนั

3. 2.1 ให ปฏิ�บ้ติ�และฉ0ดวคซิ0นัติามติารางท01 5 สุ!าหรบ้ผู้$ สุมผู้สุท01เคยได รบ้วคซิ0นัมาก(อนั ครอบ้คล�มถึ*ง- ผู้$ ท01เคยได รบ้วคซิ0นัหลงสุมผู้สุโรคครบ้ช�ด หร&ออย(างนั อย 3 คร,ง

- ผู้$ ท01เคยได รบ้วคซิ0นัป:องกนัล(วงหนั าครบ้ 3 คร,ง

322. . ผู้$ สุมผู้สุท01เคยได รบ้วคซิ0นัท01ม0ค�ณภัาพิมาไม(ครบ้ 3 คร,ง หร&อวคซิ0นัสุมองสุติว�ครบ้ช�ด ให ปฏิ�บ้ติ�เหม&อนัผู้$ ท01ไม(เคยได รบ้วคซิ0นัมาก(อนั

* ในักรณ0ท01ได รบ้การฉ0ดวคซิ0นักระติ� นัดงกล(าว ภั$ม�ค� มกนัจำะเก�ดข*,นัในัระดบ้สุ$งอย(างรวดเร/วจำ*งไม(จำ!าเป5นัติ องฉ0ดอ�มม$โนัโกลบ้�ล�นั

ติารางท01 5 การให วคซิ0นัผู้$ สุมผู้สุโรคท01เคยได รบ้การฉ0ดวคซิ0นัมาก(อนั* (การฉ0ดกระติ� นั)

ระยะเวลาติ,งแติ(ได รบ้วคซิ0นัคร,งสุ�ดท าย

จำนัถึ*งวนัท01สุมผู้สุโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ าคร,งนั0,

สุมผู้สุโรคภัายในั 6 เด&อนั

สุมผู้สุโรคหลงจำาก 6

เด&อนัข*,นัไป

การฉ0ดวคซิ0นั*

ให ฉ0ดวคซิ0นัเข ากล ามเนั&,อ คร,งเด0ยวในัวนัแรก หร&อเข าในัผู้�วหนัง 1 จำ�ด ในัขนัาด 01. ml. คร,งเด0ยวในัวนัแรก

ให ฉ0ด 2 คร,ง ในัวนัท01 0และ 3แบ้บ้เข ากล ามเนั&,อ หร&อในัผู้�วหนัง คร,งละ 1 จำ�ด ในัขนัาด 01. ml.

3.3. ว�ธี0การฉ0ดวคซิ0นัป:องกนัโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ า 331. . การผู้สุมและการเก/บ้วคซิ0นั ด$ดนั!,ายาละลาย 1ml. (ถึ าเป5นั HDCV, PCEC, PDEV)

หร&อ 0.5 .ml (ถึ าเป5นั PVRV) ผู้สุมกบ้วคซิ0นัผู้งแห งเขย(าให ละลายเข ากนัด0

วคซิ0นัท01ละลายแล วติ อง เก/บ้ท01อ�ณหภั$ม� - 28 องศาเซิลเซิ0ยสุ

เพิ&1อให วคซิ0นัยงคงค�ณภัาพิสุ$งสุ�ดและควรใช ภัายในั 8 ชม.

332. . การฉ0ดวคซิ0นัหลงสุมผู้สุโรค ก . การฉ0ดวคซิ0นัเข ากล ามเนั&,อ (Intramuscular,

IM) ฉ0ดวคซิ0นั HDCV, PCEC ,PDEV 1 ml . หร&อ PVRV CPRV

0.5 ml. เข ากล ามเนั&,อติ นัแขนั (deltoid) หร&อถึ าเป5นัเด/กเล/ก ฉ0ด เข ากล ามเนั&,อหนั าขาด านันัอก (anterolateral)

ห าม ฉ0ดเข ากล ามเนั&,อสุะโพิก เพิราะม0ไขมนัแทรกอย$(มาก ท!าให วคซิ0นัถึ$กด$ดซิ*มช าภั$ม�ค� มกนัข*,นัไม(ด0

ฉ0ดวคซิ0นัคร,งละ 1 โดEสุ ในัวนัท01 0, 3, 7, 14 และ 30

RIG

วนัท01 0 3 7 14 30

ข . การฉ0ดเข าในัผู้�วหนัง (Intradermal, ID)

ใช ได กบ้วคซิ0นัท01ม0การข*,นัทะเบ้0ยนัติ!าหรบ้ยาท01 อย สุ!าหรบ้ฉ0ด ID ท01ม0ความแรงอย(างนั อย 0.7 IU/0.1 ml

เทคนั�คการฉ0ดวคซิ0นัเข าในัผู้�วหนังแทงเข/มให ปลายเข/มเงยข*,นัเก&อบ้ขนัานักบ้ผู้�วหนัง แล ว

ค(อยๆ ฉ0ดเข าในัช,นัติ&,นัสุ�ดของผู้�วหนัง (จะร์� �สั/กม#แร์งติ�านัและติ�0มนั�นัปร์ากฏิข/.นัที่�นัที่# ม#ล�กษณีะคล�ายุเปล%อกผู้�วัสั�ม )

หากฉ0ดล*กเก�นัไป จำะไม(เห/นัติ�(มนั$นัเปล&อกผู้�วสุ ม ให ถึอนัเข/มออกแล วฉ0ดเข าใหม(ขนัาด 01. ml . ในับ้ร�เวณใกล เค0ยงกนั

การฉ0ดแบ้บ้ - - - -22202

ใช ได กบ้วคซิ0นั PVRV, PCEC และ HDCV ฉ0ดวคซิ0นัจำ�ดละ 01. ml. โดยฉ0ดวคซิ0นัเข าในั

ผู้�วหนังบ้ร�เวณติ นัแขนัซิ ายและขวาข างละ 1จำ�ด ในัวนัท01 037 และ 30

วนัท01 0 3 7 14 30

RIG

หมายเหติ� การฉ0ดด วยว�ธี0นั0,ไม(สุามารถึทดแทนั RIG ได

RIG

จำ�ดท01ฉ0ด 2 2 2 0 2

การพิ�จำารณาเล&อกใช ว�ธี0ฉ0ดเข าในัผู้�วหนัง การฉ0ดวคซิ0นัปร�มาณนั อยเข าในัผู้�วหนังหวงผู้ลเพิ&1อลดค(าใช จำ(าย

โดยม0ประสุ�ทธี�ภัาพิในัการป:องกนัและระดบ้ภั$ม�ค� มกนัทดเท0ยมกบ้ท01ใช ว�ธี0ฉ0ดเข ากล ามเนั&,อ

สุามารถึใช ได กบ้วคซิ0นั PVRV, PCEC, HDCV ม0ข อแนัะนั!าว(าวคซิ0นั PCEC และ HDCV ท01ใช ฉ0ดเข าในัผู้�วหนัง ควรม0ความแรง (antigenic value) อย(างนั อย 0.7 IU/ 0.1 ml . (การฉ0ดวคซิ0นัว�ธี0นั0,ผู้$ ให บ้ร�การฉ0ดวคซิ0นัติ องให ความสุ!าคญเร&1องความแรงของวคซิ0นัเป5นัอย(างย�1ง)

ว�ธี0ฉ0ดเข าในัผู้�วหนังควรปฏิ�บ้ติ�ในัสุถึานับ้ร�การท01ม0ความพิร อม ด านัอ�ปกรณ�ควบ้ค�มระบ้บ้ล$กโซิ(ความเย/นัได ด0 ม0บ้�คลากรท01ได รบ้การฝ้Fกให ฉ0ดเข าในัผู้�วหนังได ถึ$กติ อง

การฉ0ดเข าในัผู้�วหนังควรใช ในักรณ0ติ(อไปนั0,

ม0ผู้$ สุมผู้สุหลายคนัพิร อมกนั เช(นั ถึ$กสุติว�ท01สุงสุยม0เช&,อโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ ากด ข(วนั เล0ย หลายคนั กรณ0สุมผู้สุผู้$ ป6วยหร&อช!าแหละหร&อก�นัเนั&,อและผู้ล�ติภัณฑ์�สุติว�ท01ติายเป5นัโรคนั0, แม ไม(ม0ข อบ้(งช0,ให ฉ0ดวคซิ0นั

ไม(ควรใช ในักรณ0ติ(อไปนั0,ถึ าผู้$ สุมผู้สุโรคอย$(ระหว(างการก�นัยา chloroquine ป:องกนั

โรคมาลาเร0ยหร&อสุารอ&1นัๆ ท01กดภั$ม�ค� มกนั หร&อม0การติ�ดเช&,อ HIV ท01อาจำจำะกดระบ้บ้การสุร างภั$ม�ค� มกนั

การพิ�จำารณาเล&อกใช ว�ธี0ฉ0ดเข าในัผู้�วหนัง การฉ0ดวคซิ0นัปร�มาณนั อยเข าในัผู้�วหนังหวงผู้ลเพิ&1อลดค(าใช

จำ(าย โดยม0ประสุ�ทธี�ภัาพิในัการป:องกนัและระดบ้ภั$ม�ค� มกนัทดเท0ยมกบ้ท01ใช ว�ธี0ฉ0ดเข ากล ามเนั&,อ

สุามารถึใช ได กบ้วคซิ0นั PVRV, PCEC, HDCV ม0ข อแนัะนั!าว(าวคซิ0นั PCEC และ HDCV ท01ใช ฉ0ดเข าในัผู้�วหนัง ควรม0ความแรง (antigenic value) อย(างนั อย 0.7 IU/ 0.1 ml .

ว�ธี0ฉ0ดเข าในัผู้�วหนังควรปฏิ�บ้ติ�ในัสุถึานับ้ร�การท01ม0ความพิร อม ด านัอ�ปกรณ�ควบ้ค�มระบ้บ้ล$กโซิ(ความเย/นัได ด0 ม0บ้�คลากรท01ได รบ้การฝ้Fกให ฉ0ดเข าในัผู้�วหนังได ถึ$กติ อง

การฉ0ดเข าในัผู้�วหนังควรใช ในักรณ0ติ(อไปนั0,

ม0ผู้$ สุมผู้สุหลายคนัพิร อมกนั เช(นั ถึ$กสุติว�ท01สุงสุยม0เช&,อโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ ากด ข(วนั เล0ย หลายคนั กรณ0สุมผู้สุผู้$ ป6วย หร&อช!าแหละ หร&อก�นัเนั&,อและผู้ล�ติภัณฑ์�สุติว�ท01ติายเป5นัโรคนั0, แม ไม(ม0ข อบ้(งช0,ให ฉ0ดวคซิ0นั

ไม(ควรใช ในักรณ0ติ(อไปนั0,ถึ าผู้$ สุมผู้สุโรคอย$(ระหว(างการก�นัยา chloroquine ป:องกนั

โรคมาลาเร0ยหร&อสุารอ&1นัๆ ท01กดภั$ม�ค� มกนั หร&อม0การติ�ดเช&,อ HIV ท01อาจำจำะกดระบ้บ้การสุร างภั$ม�ค� มกนั

33. .3 การฉ0ดวคซิ0นัป:องกนัโรคล(วงหนั า(Pre-Exposure Immunization)

ผู้สุมและเก/บ้วคซิ0นัติามข อ 3.3.1 ฉ0ดวคซิ0นั HDCV, PCEC ใช ปร�มาณ 1 ml.หร&อถึ าฉ0ดวคซิ0นั PVRV ใช ปร�มาณ 0.5 ml. เข ากล ามเนั&,อ (IM) 1 เข/ม หร&อ

ขนัาด 0.1 ml. 1 จำ�ดเข าในัผู้�วหนัง (ID) บ้ร�เวณติ นัแขนั(deltoid) ในัวนัท01 0, 7 และ 21 หร&อ 28

วนัท01 0 7 21 หร&อ 28

ผู้��ที่#&ได�ร์�บการ์ฉี#ดวั�คซั#นัป:องก�นัแบบหล�งสั�มผู้�สัโร์คมาแล�วั 3คร์�.ง และ สั�งเกติอาการ์สั�นั�ขหร์%อแมวัที่#&ก�ด พิบวั0าม#อาการ์ปกติ�ภูายุหล�ง 10 วั�นั ให�หยุ�ดฉี#ดวั�คซั#นั โดยุให�ถู%อวั0าเป)นัการ์ฉี#ดป:องก�นัล0วังหนั�าเช้0นัก�นั

333. . ข อพิ�จำารณาพิ�เศษในัการฉ0ดวคซิ0นั กรณ0ผู้$ สุมผู้สุโรคไม(มาติามก!าหนัดวนันัดหมาย เช(นั

อาจำมาคลาดเคล&1อนัไปบ้ าง - 23 วนั ให ฉ0ดวคซิ0นัติ(อเนั&1อง

ไม(ติ องเร�1มฉ0ดวคซิ0นัใหม( การฉ0ดวคซิ0นัในัเด/กและผู้$ ใหญ(ให ใช ขนัาดเด0ยวกนั

ไม(ว(าจำะเป5นัการฉ0ดเข ากล ามเนั&,อ หร&อฉ0ดเข าในัผู้�วหนัง หญ�งม0ครรภั�ไม(ม0ข อห ามในัการฉ0ดวคซิ0นั และอ�มม$โนัโกลบ้�

ล�นั เนั&1องจำากเป5นัวคซิ0นัเช&,อติาย

กรณ0ผู้$ ป6วยโรคภั$ม�ค� มกนับ้กพิร(อง หร&อภั$ม�ค� มกนัเสุ&1อม หร&อก!าลงได รบ้ยากดภั$ม�ค� มกนั ให ย*ดถึ&อหลกปฏิ�บ้ติ�ติามปกติ� ยงไม(ม0ข อแนัะนั!าเป5นัพิ�เศษ

วคซิ0นัท01ใช อย$(ในัประเทศไทยขณะนั0, ม0ค�ณภัาพิประสุ�ทธี�ภัาพิและความปลอดภัยใกล เค0ยงกนั จำ*งสุามารถึใช ทดแทนักนัได หากหาวคซิ0นัชนั�ดท01ใช อย$(เด�มไม(ได เฉพิาะในักรณ0ท01ฉ0ดเข ากล ามเท(านั,นั

ในักรณ0ท01ฉ0ดเข ากล ามเนั&,อ หร&อในัผู้�วหนังให ฉ0ดว�ธี0เด0ยวกนัติลอดจำนัครบ้ช�ดไม(ควรเปล01ยนัว�ธี0การฉ0ด

ถึ าสุ�นัขหร&อแมวม0อาการผู้�ดปกติ� หร&อติายภัายในัเวลา 10 วนั ให นั!าหวสุ�นัขหร&อแมวไปติรวจำท01หนั(วยงานัชนัสุ$ติรโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ า

สุ�นัขและแมวท01ม0อาการนั(าสุงสุย แติ(ม0ประวติ�ฉ0ดวคซิ0นัป:องกนั โรคพิ�ษสุ�นัขบ้ ามาแล วอย(างนั อย 2 คร,ง และคร,งหลงสุ�ด ไม(เก�นั 1 ป� หลงจำากสุงเกติอาการ 10 วนั สุ�นัขหร&อแมวนั,นั ถึ ายงม0ช0ว�ติอย$(ให หย�ดฉ0ดวคซิ0นัได

สุ�นัขหร&อแมว หลงกดหนั0หายไม(สุามารถึติ�ดติามด$อาการได ติ องฉ0ดวคซิ0นัติามแนัวทางการรกษาให ครบ้ถึ วนั

เนั&1องจำากสุ(วนัใหญ(ระยะฟั=กติวของโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ าใช เวลาไม(เก�นั 1 ป� เม&1อม0ผู้$ สุมผู้สุโรคมาขอรบ้บ้ร�การหลงสุมผู้สุโรคในัเวลาไม(เก�นั 1 ป� ให พิ�จำารณาปฏิ�บ้ติ�เช(นัเด0ยวกบ้กรณ0ท01เพิ�1งสุมผู้สุโรคใหม(ๆ

สุติว�เล0,ยงล$กด วยนัมท01สุงสุยว(าเป5นัโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ า แม ว(าจำะไม(ใช(สุ�นัขและแมว ควรสุ(งติรวจำหวสุติว�ท�กรายเช(นักนั เพิ&1อประโยชนั�ในัการรกษา ป:องกนัและเฝ้:าระวงโรค

335. . ปฏิ�ก�ร�ยาไม(พิ*งประสุงค�จำากการฉ0ดวคซิ0นั ไม(ม0รายงานัแพิ วคซิ0นัร�นัแรง อาจำพิบ้ม0ปฏิ�ก�ร�ยาบ้ร�เวณท01ฉ0ด

วคซิ0นั เช(นั ปวด แดง ร อนั คนั หร&อพิบ้ปฏิ�ก�ร�ยาท1วไป เช(นั ไข ปวดศ0รษะ อ(อนัเพิล0ย มกจำะหายเองหร&อเม&1อให การรกษาติามอาการ

กรณ0ท01ได รบ้การฉ0ดวคซิ0นักระติ� นัซิ!,าบ้(อยๆ อาจำพิบ้ม0 serum sickness หร&อลมพิ�ษ แติ(มกไม(ร�นัแรง

336 ภั$ม�ค� มกนัจำากวคซิ0นั ติรวจำพิบ้แอนัติ�บ้อด0ค� มกนัโรคหลงฉ0ดวคซิ0นัประมาณวนัท01

14 ระดบ้แอนัติ�บ้อด0จำะสุ$งเก�นั 05. IU/ . ในัวนัท01 14 และ

ข*,นัสุ$งสุ�ดประมาณวนัท01 30 และติรวจำพิบ้ได จำนัถึ*ง 1 ป� หลงฉ0ดวคซิ0นั

อ�มม$โนัโกลบ้�ล�นัป:องกนัโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ าท01ม0ใช ในัประเทศไทยติารางท01 6 อ�มม$โนัโกลบ้�ล�นัป:องกนัโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ า (Rabies

immunoglobulin,RIG) ท01ม0ใช ในัไทยRIG ว�ธี0การผู้ล�ติ ผู้$ ผู้ล�ติ ผู้ลข างเค0ยง 1 ช้นั�ดผู้ล�ติจากซั#ร์� &มม�า

(Equine RabiesImmunoglobulin,ERIG

ขนัาดบร์ร์จ� : 5 1000ml.( IU).

ขนัาดที่#&ใช้� : 40 IU / kg .

- สุถึานัเสุาวภัาสุภัากาชาดไทย- Sanofi Pasteurฝ้ร1งเศสุ- Berna Swiss Serum and Vaccine Instituteสุว�ติเซิอร�แลนัด�

เติร์#ยุมโดยุการ์ฉี#ดวั�คซั#นัป:องก�นัโร์คพิ�ษสั�นั�ขบ�าให�ก�บม�าและฉี#ดกร์ะติ��นัจนักร์ะที่�&งม#แอนัติ�บอด#อยุ�0ในัร์ะด�บสั�งพิอจ/งเจาะโลห�ติมาแยุกซั#ร์� &มผู้ล�ติเป)นัอ�มม�โนัโกลบ�ล�นัป:องก�นัโร์คพิ�ษสั�นั�ขบ�า

อ�มม�โนัโกลบ�ล�นัที่#&ใช้�อยุ�0ในัป1จจ�บ�นันั#. ผู้0านัขบวันัการ์ที่6าให�บร์�สั�ที่ธุ์�Aมากข/.นัม#อ�ติร์าการ์แพิ�ซั#ร์� &ม (Serum sickness) ปร์ะมาณี -12% ซั/&งอาจเก�ดในัร์ะยุะ -714 วั�นั หล�งฉี#ด อาจเก�ดการ์แพิ�ที่�นัที่# แบบฉี�บพิล�นั (anaphylaxis) หล�งฉี#ดได� แติ0พิบนั�อยุมาก เพิ#ยุง 0.03% อาการ์แพิ�สั0วันัใหญ0ม�กไม0ร์�นัแร์ง สัามาร์ถูร์�กษาได� โดยุไม0ติ�องร์�บไวั�ร์�กษาในัโร์งพิยุาบาล

4. การให อ�มม$โนัโกลบ้�ล�นัป:องกนัโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ าแก(ผู้$ สุมผู้สุโรค 4. การให อ�มม$โนัโกลบ้�ล�นัป:องกนัโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ าแก(ผู้$ สุมผู้สุโรค

ติารางท01 6 อ�มม$โนัโกลบ้�ล�นัป:องกนัโรคพิ�ษสุ�นัขบ้ าสุ!าหรบ้คนั (ติ0อ)

RIG ว�ธี0การผู้ล�ติ ผู้$ ผู้ล�ติ ผู้ลข างเค0ยง 2. ชนั�ดผู้ล�ติจำากซิ0ร1มคนั (Human Rabies Immunoglobulin,HRIG) ขนัาดบร์ร์จ� : 2 ml. (300 IU) 5 ml. (750 IU)

ขนัาดที่#&ใช้� : 20 IU / kg .

- ศี�นัยุบร์�การ์โลห�ติแห0งช้าติ� สัภูากาช้าดไที่ยุ

- Sanofi Pasteurฝร์�&งเศีสั

- Berna Swiss Serumand Vaccine Instituteสัวั�ติเซัอร์แลนัด

เติร์#ยุมโดยุการ์ฉี#ดวั�คซั#นั ป:อง ก�นัโร์คพิ�ษ

สั�นั�ขบ�า ให�ก�บคนั และฉี#ดกร์ะติ��นัจนักร์ะที่�&งม#แอนัติ�บอด#ยุอยุ�0ในั

ร์ะด�บสั�งพิอซั/&งสัามาร์ถูแยุกพิลาสัมามาผู้ล�ติเป)นัอ�มม�โนัโกลบ�ล�นัป:องก�นัโร์คพิ�ษสั�นั�ข

บ�า โดยุวั�ธุ์#ปร์าศีจากเช้%.อที่#&ติ�ดติ0อที่างเล%อด

การ์ใช้�อ�มม�โนัโกลบ�ล�นัช้นั�ดนั#. ไม0พิบวั0าม#การ์แพิ�ร์�นัแร์ง บางคนัอาจม#ไข�หร์%อเจ3บบร์�เวัณีที่#&ฉี#ดเพิ#ยุงเล3กนั�อยุ

ข อควรระวง : ผู้$ ท01ม0ประวติ�แพิ ยาปฏิ�ช0วนัะ หร&อแพิ โปรติ0นัจำากไข( หร&อสุติว�ป�กและผู้$ ท01เคยได รบ้ซิ0ร1มม ามาก(อนั เช(นัเคยได รบ้แอนัติ�ซิ0ร1มติ(อบ้าดทะยก คอติ0บ้ พิ�ษสุ�นัขบ้ า หร&อซิ0ร1มพิ�ษง$ ให ฉ0ดวคซิ0นัและอ�มม$โนัโกลบ้�ล�นัด วยความระมดระวง และติ องเฝ้:าระวง อาการแพิ หลงฉ0ด RIG อย(างนั อย 1ชม.

ภั$ม�ค� มกนัจำากอ�มม$โนัโกลบ้�ล�นัพิบ้แอนัติ�บ้อด0หลงฉ0ดทนัท0 แติ(อย$(ได ไม(นัานั โดยม0ระยะคร*1งช0ว�ติของ IgG นัานัประมาณ 3 สุปดาห� การเก/บ้ RIG ท01เหล&อให เก/บ้ไว ในัติ$ เย/นัไว ใช ได ภัายในั 8 ช1วโมง