Ιστορία Ε’ Δημοτικού

2ο μέρος

ΦΥΛΑΞΗ ΑΝΑΤΟΛΙΚΩΝ ΣΥΝΟΡΩΝ ΑΚΡΙΤΕΣ

ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣΗ αυτοκρατορία είχε μεγάλο μήκος συνόρων που απαιτούσαν φύλαξη.

Ιδιαίτερα τα ανατολικά σύνορα απαιτούσαν ιδιαίτερη προσοχή αφού η ανατολή αποτελούσε πηγή επιθέσεων βαρβαρικών λαών.

Το πρόβλημα λύθηκε με την τοποθέτηση φρουρών που εγκαταστάθηκαν μόνιμα κοντά στα σύνορα. Οι φρουροί αυτοί ονομάστηκαν ακρίτες, γιατί φρουρούσαν τα άκρα (σύνορα) της αυτοκρατορίας. Ως αντάλλαγμα τους παραχωρήθηκε από το κράτος δωρεάν γη για καλλιέργεια, άλογα, πανοπλία και απαλλαγή φόρων. Αυτοί οργανώθηκαν. Οχύρωσαν όλα τα περάσματα και τις ακριτικές πόλεις, έχτισαν κάστρα και γυμναστήρια ώστε να γυμνάζονται όταν δεν πολεμούν.

Ο λαός τους αγαπούσε και τους θεωρούσε προστάτες του. Μάλιστα ύμνησε τα κατορθώματά τους και τη ζωή τους με τραγούδια που ονομάστηκαν ακριτικά (περίοδος 7ο – 10ο αι.).

Ο πιο ξακουστός ακρίτας ήταν ο Βασίλειος Διγενής. Ακόμη και σήμερα στην Κρήτη, τον Πόντο, την Κύπρο και αλλού τραγουδούν τα κατορθώματά του και τον θεωρούν απόγονο του Ηρακλή και του Μεγάλου Αλεξάνδρου και πρόγονο των κλεφτών του 1821.

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ 2

ΔιευκρινίσειςΑκριτική ποίηση: Οφείλει τη γέννηση και την άνθησή της στα κατορθώματα των ακριτών, των φρουρών των ανατολικών συνόρων της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και συγκεκριμένα από τους συνεχείς αγώνες τους με τους Άραβες. Πολλά παλληκάρια αναδείχτηκαν μέσα από τους αγώνες αυτούς που ήταν και φυλετικός (Βυζαντινοί – Άραβες) και θρησκευτικός (Χριστιανοί – Μουσουλμάνοι). Ανάμεσά τους ο Κωνσταντάς, ο Ανδρόνικος, ο Πορφύρης και φυσικά ο Διγενής.Τα κατορθώματά τους κέντησαν τη φαντασία του λαού μας που έπλασε με αυτή επικές μάχες και απίστευτα κατορθώματα που ξεπερνούσαν κατά πολύ το υπερφυσικό, το εξωπραγματικό. Κοιτίδα των ακριτικών τραγουδιών θεωρείται η Μεσοποταμία και η Καππαδοκία, μέρη όπου απαγγέλθηκαν ιδιαίτερα από ραψωδούς. Αργότερα αφομοιώθηκαν από τα κλέφτικα τραγούδια.

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ 3

ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΕΚΧΡΙΣΤΙΑΝΙΖΕΙ ΤΟΥΣ ΣΛΑΒΟΥΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ 4

ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣΑπό τον 4ο – 7ο αι. οι Σλάβοι έκαναν επιθέσεις εναντίον του Βυζαντίου

με λογικό αποτέλεσμα οι μεταξύ τους σχέσεις να μην είναι καθόλου καλές.

Τον 8ο αι. όμως πολλές σλαβικές ομάδες εγκαταστάθηκαν ειρηνικά στα Βαλκάνια ενώθηκαν με το βυζαντινό πληθυσμό και βαπτίστηκαν χριστιανοί. Έτσι, άρχισαν να βελτιώνονται οι σχέσεις τους με τους Βυζαντινούς. Μερικές σλαβικές ομάδες εγκαταστάθηκαν στη Β. Βαλκανική κι έφτιαξαν δικά τους κράτη. Από την αρχή όμως έδειξαν ειρηνικές διαθέσεις απέναντι στο Βυζάντιο.

Όταν αρχηγός των Μοραβών Σλάβων ήταν ο Ρατισλάβος (862μ.Χ), ζήτησε από τον τότε αυτοκράτορα του Βυζαντίου Μιχαήλ Γ’ (τελευταίος αυτοκράτορας της δυναστείας των Ισαύρων που ονομαζόταν και Μέθυσος), ιεραπόστολους για να τους διδάξουν το χριστιανισμό. Ο Πατριάρχης Φώτιος, έστειλε 2 αδέλφια από τη Θεσσαλονίκη, τον Κύριλλο και το Μεθόδιο για να φέρουν σε πέρας αυτή την αποστολή. Τα 2 αδέλφια εργάστηκαν για 3 ολόκληρα χρόνια στη Μοραβία. Οργάνωσαν εκεί την εκκλησία, επινόησαν το σλαβικό αλφάβητο που θα γινόταν η βάση της σλαβικής γλώσσας κι έτσι σφράγισαν τις καλές σχέσεις Σλάβων και Βυζαντινών.

Μέχρι σήμερα τα δύο αδέλφια θεωρούνται από τους Σλάβους προστάτες τους.

Διευκρινίσεις• Φώτιος: Πατριάρχης με μεγάλη μόρφωση. Ήταν λαϊκός αλλά

μέσα σε 6 μέρες ανέβηκε όλους τους βαθμούς της ιεροσύνης κι έγινε πατριάρχης.

• Κύριλλος και Μεθόδιος: Αδέλφια από τη Θεσσαλονίκη με μεγάλη μόρφωση. Ο Κύριλλος ήταν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Μαγναύρας. Ήξερε τη γλώσσα των Σλάβων και αυτό βοήθησε στη συνεννόηση μαζί τους. Γνώριζε μαθηματικά, μουσική, ρητορική και αστρονομία. Ο Μεθόδιος είχε σπουδάσει διοίκηση και οικονομία.

ΦΙΛΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΒΟΥΛΓΑΡΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΡΩΣΟΥΣ.

Οι Βούλγαροι κατοικούσαν σε Βυζαντινά εδάφη από τον 9ο αι. και κρατούσαν φιλικές σχέσεις με αυτό. Όταν έγινε βασιλιάς τους ο Κρούμος, άλλαξαν συμπεριφορά. Έκαναν επιδρομές στη Θράκη κι έφτασαν μέχρι την Κων/πολη. Οι Βυζαντινοί τους αντιμετώπισαν με επιτυχία. Όταν έγινε βασιλιάς τους ο Βόγορης, οι σχέσεις τους δεν έγιναν μόνο ειρηνικές αλλά ο Βόγορης βαφτίστηκε χριστιανός με αποτέλεσμα και πολλοί από τους Βούλγαρους να ακολουθήσουν το παράδειγμά του και να γίνουν χριστιανοί. Όταν έγινε βασιλιάς τους όμως ο Συμεών, ξανάρχισαν επιδρομές και έφτασαν μέχρι την Πελοπόννησο. Τότε ο αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς ζήτησε βοήθεια από τους Ρώσους. Τελικά, μετά από μακροχρόνιους πολέμους οι Βούλγαροι δεν ξαναενόχλησαν το Βυζάντιο, κυρίως μετά τη νίκη του στρατηγού Νικηφόρου Ουρανού στο Σπερχειό ποταμό και του αυτοκράτορα Βασίλειου Β’ στη θέση Κλειδί κοντά στις Σέρρες (1014μ.Χ). Ιδιαίτερα στο Κλειδί οι Βούλγαροι έπαθαν πανωλεθρία και ο Βασίλειος ο Β’, που από τότε ονομάστηκε Βουλγαροκτόνος, διέλυσε το βουλγαρικό κράτος και το έκανε Βυζαντινή επαρχία.

Με τους Ρώσους το Βυζαντινό κράτος , είχε αρχικά φιλικές σχέσεις, μέχρι που οι Ρώσοι έκαναν επιδρομές, έφτασαν μέχρι τα Πριγκιποννήσια που τα λεηλάτησαν κι επιτέθηκαν στην Κων/πολη. Όταν όμως βοήθησαν τους Βυζαντινούς εναντίον των Βουλγάρων, προσπάθησαν να κρατήσουν τα εδάφη που απελευθέρωσαν. Ο Ιωάννης Τσιμισκής όμως τους έδιωξε και αργότερα έγιναν χριστιανοί και ανέπτυξαν πολύ καλές σχέσεις με τους Βυζαντινούς που κράτησαν πολλά χρόνια.

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ 5

Διευκρινίσεις• Συμεών: Ηγεμόνας των Βουλγάρων. Φοίτησε στο περίφημο

Βυζαντινό Πανεπιστήμιο της Μαγναύρας στην Κων/πολη. Η περίοδος της βασιλείας του χαρακτηρίζεται από τους Βούλγαρους ως «χρυσή περίοδος των βουλγαρικών γραμμάτων»

• Ρώσοι (Ρως): Είναι ο νεότερος «γείτονας» των Βυζαντινών. Οι σχέσεις με το Βυζάντιο ξεκίνησαν άσχημα, αλλά με το χρόνο έγιναν φιλικές, με αποκορύφωμα σε μια επίσκεψη της Όλγας (Μεγάλη Δούκισσα της Ρωσίας) στην Κων/πολη, βαφτίστηκε χριστιανή και λίγο αργότερα το ίδιο έκανε και ο εγγονός της Βλαδίμηρος ο οποίος παντρεύτηκε τη Βυζαντινή πριγκίπισσα Άννα, αδελφή του Βασίλειου Β’ του Βουλγαροκτόνου.

Ο Βασίλειος Β’ σε χειρόγραφο.

Η ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΚΑΙ Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΖΟΝΤΑΙ

ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣΟ πόλεμος κυρίως του Λέοντα Γ’ του Ίσαυρου εναντίον των

Αράβων αποδιοργάνωσαν το στρατό, αποδυνάμωσαν οικονομικά το κράτος, εξαφανίστηκαν τα εργατικά χέρια από την ύπαιθρο και οι μικροκαλλιεργητές έχασαν την περιουσία τους για οφειλές προς τους πλούσιους. Για να αντιμετωπίσει λοιπόν όλα αυτά τα μεγάλα προβλήματα ο αυτοκράτορας έκανε αλλαγές στη νομοθεσία.Χώρισε την αυτοκρατορία σε θέματα για να διοικείται καλύτερα.Μοίρασε γη στους ακρίτες.Εκσυγχρόνισε τους νόμους και τους έγραψε σε απλή γλώσσα σε ένα βιβλίο με τίτλο «Εκλογή».Δημοσίευσε το «Γεωργικό νόμο» με τον οποίο προστάτευσε την περιουσία των μικροκαλλιεργητών και μικροκτηνοτρόφων και εξασφάλισε καλύτερες συνθήκες ζωής σε όσους ζούσαν στην ύπαιθρο.Επέβαλλε φόρο στην εκκλησιαστική περιουσία.Αφαίρεσε από τους κληρικούς και τους μοναχούς τη δημόσια εκπαίδευση.Ανέθεσε την εφαρμογή των νόμων στους δικαστές.

Διευκρινίσεις

Θέματα: Στην αρχή ήταν στρατιωτικές μετακινούμενες μονάδες. Όταν

αργότερα αυτές οι μονάδες εγκαταστάθηκαν μόνιμα κάπου, θέματα ονομάστηκαν οι περιοχές εκείνες που εγκαταστάθηκαν. Η ανώτερη εξουσία ενός θέματος ήταν κάποιος στρατηγός.

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ 6

ΠΩΣ Η ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑ ΔΙΧΑΣΕ ΤΟΥΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥΣ

ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣΤον 8ο αι. ο αυτοκράτορας Λέων Γ’ Ίσαυρος και ο γιος του Κωνσταντίνος

Ε’ ο κοπρώνυμος, απαγόρεψαν την προσκύνηση των εικόνων, τις κρέμασαν ψηλότερα στους ναούς ώστε να μην μπορούν οι χριστιανοί να τις φτάνουν και επέβαλαν στους μοναχούς και κληρικούς στρατιωτική θητεία πριν τη χειροτονία τους. Αυτές οι αποφάσεις χώρισαν το λαό σε δύο φανατισμένες αντιμαχόμενες παρατάξεις. Αυτούς που ήταν με το μέρος του αυτοκράτορα, που ονομάζονταν εικονομάχοι και αυτούς που ήταν με το μέρος του κλήρου και υπεράσπιζαν τη λατρεία των εικόνων, που ονομάζονταν εικονολάτρες. Μάλιστα ο Κων/νος ονόμασε τους εικονολάτρες «εχθρούς του κράτους». Ο διχασμός αυτός κράτησε περίπου έναν αιώνα, κατά τη διάρκεια του οποίου, πολλοί άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, άλλοι φυλακίστηκαν για τις ιδέες τους, άλλοι εξορίστηκαν, ναοί και μοναστήρια έκλεισαν, εικόνες καταστράφηκαν ή εξαφανίστηκαν. Κυρίως ο Λέων ο Γ’ ο Ίσαυρος, ένας ικανότατος κατά τα άλλα αυτοκράτωρ, έχασε μεγάλο μέρος της δόξας του από την υπόθεση αυτή, που ονομάστηκε εικονομαχία.

Τέλος στην εικονομαχία έδωσε η αυτοκράτειρα Θεοδώρα και η Ζ’ Οικουμενική Σύνοδος στη Νίκαια, το 843μ.Χ, η οποία αποφάσισε την αναστήλωση των εικόνων αλλά ο πιστός να τιμάει το πρόσωπο που εικονίζεται και όχι το υλικό από το οποίο ήταν φτιαγμένο η εικόνα. Η αναστήλωση των εικόνων γιορτάζεται την Κυριακή της Ορθοδοξίας, πρώτη Κυριακή της Μ. Σαρακοστής.

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ 7

Η ΑΚΜΗ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ

ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ 25-27Η περίοδος από τον 9ο έως τον 11ο αι. ονομάστηκε «χρυσή εποχή του Βυζαντίου»

γιατί ήταν από τις πιο λαμπρές της ιστορίας του. Η εποχή αυτή μάλιστα συνέπεσε με τη βασιλεία της Μακεδονικής δυναστείας τα μέλη της οποίας πήραν αξιόλογα μέτρα για όλα τα ζητήματα που τους απασχολούσαν. Μεταξύ άλλων…

Στην εξωτερική πολιτική, οργάνωσαν το στρατό και ελευθέρωσαν πολλά κατακτημένα εδάφη. Βοήθησαν στη διάδοση του χριστιανισμού. Έκαναν ειρήνη με πολλούς λαούς κυρίως του Βορρά. Ανάπτυξαν το θαλάσσιο κυρίως εμπόριο, ελευθερώνοντας θαλάσσιους δρόμους στο Αιγαίο, τη Μεσόγειο, την Αδριατική και τη νότια Ιταλία που τους εκμεταλλεύονταν οι Σαρακηνοί.

Στο εσωτερικό της χώρας, αύξησαν τον αριθμό των θεμάτων και τα οργάνωσαν καλύτερα. Επανέφεραν την ηρεμία μετά την Εικονομαχία. Έφτιαξαν νόμους που ρύθμιζαν τα καθήκοντα των αρχόντων και του κλήρου και το νόμο του «Αλληλέγγυου» με τον οποίο προστάτευαν τους μικροκαλλιεργητές, υποχρεώνοντας τους πλούσιους να πληρώνουν το φόρο των φτωχών όταν αυτοί δεν μπορούσαν().

Αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν: ανάπτυξη της γεωργίας, της βιοτεχνίας, της ναυτιλίας και του εμπορίου. Όλα αυτά έφεραν δόξα και πλούτο στην αυτοκρατορία.

Ταυτόχρονα αναπτύχθηκαν τα γράμματα. Ιδρύθηκε από το Μιχαήλ Γ’ και το θείο του Φώτιο, το πανεπιστήμιο της Μαγναύρας. Εκεί δίδασκαν σοφοί δάσκαλοι, τα μαθήματα γίνονταν στα ελληνικά και οι αριστούχοι φοιτούσαν δωρεάν. Υπήρχε και η Πατριαρχική Σχολή ανάλογης αξίας. Την εποχή αυτή ξαναγράφτηκαν τα έργα των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων κι έτσι σώθηκαν και τα θαυμάζουμε εμείς σήμερα. Αυτό το έργο οφείλεται στο Φώτιο, τον Αρέθα και το Μιχαήλ Ψελλό. Επίσης πολλοί αυτοκράτορες έγραψαν σπουδαία έργα, όπως ο Βασίλειος Α’, Λέων ΣΤ’ ο Σοφός, ο Κων/νος ο Πορφυρογέννητος, ο Νικηφόρος Φωκάς, ο Ιωάννης Τσιμισκής και ο Βασίλειος Β’ Βουλγαροκτόνος.

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ 8

http://www.slideshare.net/gregzer/1-1043971http://egpaid.blogspot.com/2009/02/blog-post_11.htmlΟι κάτοικοι των χωριών έχτιζαν τα σπίτια τους γύρω από την πλατεία και την εκκλησία. Την ημέρα της γιορτής της, γινόταν μεγάλο πανηγύρι. Τα σπίτια των μικροκαλλιεργητών ήταν ισόγεια και μικρά, με χαμηλές πόρτες και παράθυρα. Οι Δυνατοί ζούσαν σε διώροφα με κεραμίδια, εξωτερική σκάλα που ένωνε τους ορόφους και εξώστη. Στο ισόγειο υπήρχαν κελάρια, πατητήρια και αποθήκες τροφίμων. Όλοι φρόντιζαν να έχουν πάντα σιτάρι, κρασί και λάδι. Οι γυναίκες έκαναν τις δουλειές του σπιτιού και φρόντιζαν τα παιδιά. Τον ελεύθερο χρόνο τους ύφαιναν και κεντούσαν. Μόνο την περίοδο της συγκομιδής βοηθούσαν στα κτήματα.HW-1:Να σχεδιαστεί μια βυζαντινή κατοικία με βάση την περιγραφή που γίνεται στο μάθημα.HW-2: Στο σημερινό μάθημα αναφέρονται κάποια ονόματα που τα συναντήσαμε σε παλαιότερα μαθήματα. Με ποια γεγονότα εμπλέκονται;

ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΙ ΠΑΛΙ ΜΕΓΑΛΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣΟι τελευταίοι Μακεδόνες αυτοκράτορες έκαναν λανθασμένες

κινήσεις, με αποτέλεσμα να προκαλέσουν την οργή του λαού και να οδηγήσουν τη χώρα σε παρακμή. Συγκεκριμένα…

Πήραν το μέρος των πλουσίων και Δυνατών.Κατάργησαν το νόμο του «Αλληλέγγυου».Σταμάτησαν να δίνουν γη στους Ακρίτες.Προτιμούσαν μισθοφόρους ακρίτες αντί Βυζαντινούς.Έτσι,,,Ο λαός αισθανόταν παραμελημένος και απροστάτευτος.Οι Ακρίτες αισθάνονταν παραμελημένοι, εγκατέλειπαν το μέρος

τους και πήγαιναν για μια καλύτερη τύχη στην Πόλη.Περιορίστηκαν τα έσοδα του κράτους.Παραμελήθηκε το ναυτικό και ο στόλος. Η προστασία από θάλασσα

δόθηκε στους Βενετούς που απέκτησαν έτσι προνόμια και το Βυζάντιο εξαρτιόταν από αυτούς.

CW- Ποιες άραγε να ήταν οι συνέπειες της κατάργησης του νόμου του «Αλληλέγγυου»;

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ 9

ΝΕΟΙ ΕΧΘΡΟΙ ΑΠΟΣΠΟΥΝ ΕΔΑΦΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ

ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣΣτα μέσα του 11ου αι. εμφανίστηκαν οι Σελτζούκοι Τούρκοι, λαός

ασιατικής καταγωγής, μουσουλμάνοι. Με αρχηγό τον Αλπ-Αρσλάν κατέκτησαν πολλά εδάφη, έφτασαν μέχρι την Καππαδοκία και στόχευαν την Πόλη. Ο τότε αυτοκράτορας Ρωμανός Διογένης παρά τα οικονομικά προβλήματα, οργάνωσε στρατό και τους αντιμετώπισε στο Ματζικέρτ το 1071. Το αποτέλεσμα ήταν καταστροφικό. Ο στρατός του ηττήθηκε, ο ίδιος πιάστηκε αιχμάλωτος και οι Τούρκοι κατέκτησαν τη Μ. Ασία.

Αργότερα όταν αυτοκράτορας ήταν ο Αλέξιος Α’ Κομνηνός, προσπάθησε να τους αντιμετωπίσει, αλλά στα Δυτικά εμφανίστηκαν οι Νορμανδοί, λαός ναυτικός, που κατέβηκαν από τη Σκανδιναβία, ακολούθησαν τα νερά κάποιων ποταμών και έφτασαν μέχρι τη Μεσόγειο και τη Ν. Ιταλία που την κατέλαβαν, μετά κατέλαβαν τη Βαλκανική και χωρίστηκαν σε δύο ομάδες. Η μία κατευθύνθηκε προς την Πελοπόννησο και η άλλη προς τη Θεσσαλονίκη. Ο Αλέξιος βρέθηκε σε δύσκολη θέση και ζήτησε τη βοήθεια των Βενετών. Οι Βενετοί δέχτηκαν και βοήθησαν, αλλά πήραν πολλά οικονομικά ανταλλάγματα. Τελικά, κατόρθωσαν μαζί να διώξουν τους Νορμανδούς από τα Βαλκάνια.

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ 10

Διευκρινίσεις

Σελτζούκοι Τούρκοι: Λαός ασιατικής καταγωγής. Απειλούσαν τα

ανατολικά σύνορα της αυτοκρατορίας. Στην αρχή υπηρετούσαν ως μισθοφόροι στρατιώτες τους Άραβες από τους οποίους πήραν και τη μουσουλμανική θρησκεία. Έφτασαν στη μεγαλύτερή τους ακμή επί βασιλείας Μαλίκ-Σαχ, γιού του Αρσλάν.

Σχίσμα Ανατολής – Δύσης: Αυτή την περίοδο, και συγκεκριμένα το 1054, έγινε το σχίσμα της ανατολικής με τη δυτική εκκλησία που κρατάει μέχρι σήμερα. Οι συνέπειες του διχασμού των χριστιανών φάνηκαν αργότερα κατά την άλωση της Πόλης από τους Σταυροφόρους το 1204, από την άλωση της Κων/πολης από τους Οθωμανούς Τούρκους κλπ.

Η μεγάλη αυτοκρατορία των Σελτζούκων το 1092. (Η Μικρά Ασία αποτέλεσε στην ουσία αυτόνομη περιοχή υπό την κυριαρχία διάφορων ηγεμόνων.)

Η Δ’ Σταυροφορία και η άλωση της Πόλης από τους Φράγκους

ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣΚατακτώντας διάφορα εδάφη οι Σελτζούκοι Τούρκοι, κατέλαβαν και τα

Ιεροσόλυμα. Ταυτόχρονα δεν άφηναν τους χριστιανούς να επισκεφτούν τους Αγίους Τόπους. Επειδή ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α’ Κομνηνός δεν μπορούσε να λύσει αυτό το πρόβλημα (εξασθενημένη οικονομία, στρατός μισθοφορικός), ζήτησε τη βοήθεια του Πάπα και των χριστιανών της Δύσης. Αυτοί οργάνωσαν 4 εκστρατείες για την απελευθέρωση των Αγίων Τόπων, έχοντας ως έμβλημα έναν σταυρό. Για το λόγο αυτό ονομάστηκαν Σταυροφόροι και οι εκστρατείες εκείνες, ονομάστηκαν Σταυροφορίες.

Πριν αρχίσει η 4η σταυροφορία (1201-1204), παρουσιάστηκε στους σταυροφόρους ο έκπτωτος αυτοκράτορας του Βυζαντίου Αλέξιος Άγγελος και ζήτησε τη βοήθειά τους να ξαναπάρει πίσω το θρόνο τάζοντάς τους δώρα και χρήματα. Οι σταυροφόροι με αρχηγό τον Ιταλό πρίγκιπα Βονιφάτιο Μομφερατικό και το Δόγη Δάνδολο, δεν ακολούθησαν το δρόμο για τους Αγίους Τόπους (με πλοία στην Αίγυπτο και μετά πεζοί προς τα Ιεροσόλυμα), κατευθύνθηκαν προς την Κων/πολη. Ο αυτοκράτορας Αλέξιος Ε’ ο Μούρτζουφλος, το έσκασε νύχτα, μέσα στη σύγχυση, από την Πόλη αφήνοντάς την στο έλεος των σταυροφόρων που την κατέλαβαν και τη λεηλάτησαν επί τρεις μέρες, σκοτώνοντας πολλούς αθώους και κλέβοντας ιερά σκεύη από την Αγία Σοφία αλλά και θησαυρούς από πολλά μέρη της. Αυτοί οι θησαυροί, μεταφέρθηκαν, διακόσμησαν και συνεχίζουν να διακοσμούν πολλές πόλεις της Ευρώπης μέχρι σήμερα.

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ 11

Άλωση της Κων/πολης από τους Φράγκους (1204μ.Χ)

Τα ελληνικά κράτη μετά την άλωση της Πόλης

ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣΗ Αυτοκρατορία της Νίκαιας: Ιδρύθηκε από τον αυτοκράτορα Θεόδωρο

Λάσκαρη και τον Πατριάρχη που κατέφυγαν εκεί μετά την άλωση της Κων/πολης από τους Σταυροφόρους. Έμβλημά της ήταν ο δικέφαλος αετός. Πολέμησε εναντίον των Φράγκων και των Τούρκων και το 1261 κατάφεραν εντελώς τυχαία να ελευθερώσουν και πάλι την Πόλη. Αυτό έγινε το 1261, όταν ο στρατηγός Αλέξιος Στρατηγόπουλος, κατά τη διάρκεια μιας περιπολίας ρουτίνας, και κατ’ εντολή του αυτοκράτορα της Νίκαιας Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγου, πλησίασε την Πόλη, τη βρήκε αφύλακτη και την κατέλαβε πάλι.

Η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας: Ιδρύθηκε από τους Κομνηνούς και είχε πρωτεύουσα την Τραπεζούντα. Λόγω του ότι βρισκόταν μακριά, δε συνεργάστηκε με τα άλλα ελληνικά κράτη. Κρατήθηκε όμως ελεύθερη 257 χρόνια.

Το Δεσποτάτο της Ηπείρου: Ιδρύθηκε από το Μιχαήλ Α’ Άγγελο με πρωτεύουσα την Άρτα. Επεκτάθηκε στη Δυτική Ελλάδα και τη Μακεδονία.

Το Δεσποτάτο του Μυστρά: Ιδρύθηκε από τους Παλαιολόγους κοντά στη Σπάρτη. Σιγά σιγά επεκτάθηκε μέχρι τον Ισθμό της Κορίνθου. Γνώρισε ακμή στα γράμματα και τις τέχνες. Εκεί δίδαξε ο Γεώργιος Πλήθων – Γεμιστός και εκεί στέφθηκε αυτοκράτορας ο Κων/νος Παλαιολόγος που ήταν και ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Ο κυβερνήτης του ονομαζόταν δεσπότης και ήταν πάντα ο δεύτερος γιος του Βυζαντινού αυτοκράτορα.

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ 12

Θεσσαλονίκη – ΖηλωτέςΕμφάνιση Οθωμανών Τούρκων

Μια από τις πιο αναπτυγμένες πόλεις της αυτοκρατορίας ήταν η Θεσσαλονίκη. Η ανάπτυξή της οφείλεται στην καλή της γεωγραφική θέση που την έκανε (όπως και την Κωνσταντινούπολη) σταυροδρόμι εμπορικών δρόμων. Αυτό της έδωσε ακμή και πλούτο. Ταυτόχρονα την έκανε και στόχο βάρβαρων λαών που την κατακτούσαν και τη λεηλατούσαν, όπως οι Σαρακηνοί και οι Νορμανδοί.

Στην πόλη λειτουργούσαν σχολεία και ανώτερες σχολές. Ανάμεσα στον 13ο και 14ο αι. αναπτύχθηκε το κίνημα των Ζηλωτών. Οι Ζηλωτές ήταν ένα είδος κόμματος που υπεράσπιζαν τα εισοδήματα και τα δικαιώματα των χαμηλών τάξεων απέναντι στους πλουσίους. Μάλιστα μια εποχή κατάφεραν να πάρουν τη διοίκηση της πόλης και να διώξουν τους ευγενείς. Αυτοί όμως, σε συνεννόηση με τον αυτοκράτορα, κατάφεραν να ξαναπάρουν τη διοίκηση.

Τον 14ο αι. εμφανίστηκε ένας νέος κίνδυνος για την αυτοκρατορία, που έμελλε να είναι και ο μοιραίος γι’ αυτήν, οι Οθωμανοί Τούρκοι. Ήρθαν από τα ανατολικά σύνορα, κατέκτησαν τη Μ. Ασία και με αρχηγό το Μουράτ Α’, συνέχισαν τις κατακτήσεις τους κατακτώντας τη Θράκη, τη Μακεδονία και την κεντρική Ελλάδα. Όταν μάλιστα δημιουργήθηκε ένας χριστιανικός στρατός για να τους αντιμετωπίσει στο Κοσσυφοπέδιο, οι Οθωμανοί ήταν οι νικητές παρότι εκεί σκοτώθηκε και ο ίδιος ο Μουράτ.

Μετά το Μουράτ, ανέβηκε στο θρόνο ο γιος του ο Βαγιαζήτ. Αυτός θέλησε να κάνει πρωτεύουσα του κράτους του την Κωνσταντινούπολη. Έτσι, άρχισε να την πολιορκεί στενά. Η Πόλη θα έπεφτε στα χέρια του αν δεν εμφανίζονταν οι Μογγόλοι, με αρχηγό τον Ταμερλάνο. Ο Βαγιαζήτ έλυσε την πολιορκία και κατευθύνθηκε προς την Άγκυρα για να τον αντιμετωπίσει. Εκεί, όχι μόνο ηττήθηκε, αλλά πιάστηκε και αιχμάλωτος (1402μ.Χ). Το έργο του Βαγιαζήτ προσπάθησε να ολοκληρώσει ο γιος του Μουράτ Β’. Αυτός πολιόρκησε την Πόλη από στεριά και θάλασσα. Οι Βυζαντινοί του ζήτησαν ειρήνη, αλλά αυτός απέρριψε την πρόταση. Βέβαια την Πόλη δεν την κατέλαβε, αλλά κατέλαβε Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Ισθμό, ξανανικάει τον ενωμένο χριστιανικό στρατό όπως ο παππούς του, αυτή τη φορά στη Βάρνα της Βουλγαρίας και επεκτείνει το κράτος του από τον Ευφράτη Ποταμό μέχρι το Δούναβη, την Αδριατική και το Αιγαίο πέλαγος.

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ 13

ΔιευκρινίσειςΜουράτ Α’: Αυτός ήταν γιος του Ορχάν, εγγονός του Οσμάν Α’ του

ιδρυτή της οθωμανικής αυτοκρατορίας και της πριγκίπισσας του Βυζαντίου Ελένης. Καθιέρωσε τον τίτλο του σουλτάνου. Οργάνωσε τάγματα γενιτσάρων όπως ο πατέρας του, αλλά ήταν ο πρώτος που έκανε παιδομάζωμα κι έπαιρνε ανήλικα παιδιά χριστιανικών οικογενειών.

Βαγιαζήτ Α’: Μόλις ανέβηκε στο θρόνο, στραγγάλισε το μικρότερο αδελφό του Γιακούμπ, για να μη διεκδικήσει ποτέ το θρόνο. Πιάστηκε αιχμάλωτος στη μάχη με τον Ταμερλάνο, τον έβαλαν σε ένα κλουβί και τον κορόιδευαν. Αυτό δεν μπόρεσε να το αντέξει και αυτοκτόνησε από τη στενοχώρια του οκτώ μήνες μετά.

Μουράτ Α’ Ταμερλάνος

Κωνσταντίνος ΠαλαιολόγοςΆλωση της Πόλης από τους

Τούρκους

Μετά το θάνατο του Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγου, ανέβηκε στο θρόνο ο αδελφός του Κων/νος, δεσπότης του Μυστρά. Η πρώτη του κίνηση ήταν να καλέσει σε ειρήνη τον σουλτάνο Μουράτ Β’ ο οποίος δέχτηκε. Κατόρθωσε επίσης να μονιάσει τους ενωτικούς με τους ανθενωτικούς, επισκεύασε τα τείχη της Πόλης, έβαλε φρουρές και έφραξε τον Κεράτιο κόλπο με μια αλυσίδα. Τέλος ζήτησε βοήθεια από τη Δύση να βοηθήσουν στην άμυνα της Πόλης, αλλά βοήθεια δεν ήρθε, εκτός από κάποια καράβια, τεχνίτες και λίγους μαχητές που διέθεσαν οι Βενετοί και 700 Γενουάτες μαχητές με αρχηγό τον Ιωάννη Ιουστινιάνη. Μετά από λίγο καιρό όμως οι ενωτικοί άρχισαν τις διαμάχες πάλι με τους ανθενωτικούς, πέθανε και ο Μουράτ ο Β’ αναλαμβάνοντας ο γιος του Μωάμεθ και έτσι άρχισαν να διευκολύνονται οι Τούρκοι για την Άλωση της Πόλης.

Ο Μωάμεθ διακήρυξε ότι θα σεβαστεί τη συνθήκη ειρήνης που είχε υπογράψει ο πατέρας του, έχοντας κατά νου έτσι, να βρει ελεύθερο χρόνο να προετοιμάσει καλύτερα την επίθεση κατά της Πόλης. Ετοίμασε στρατό, παρήγγειλε στον Ούγγρο μηχανικό Ουρβανό 70 πυροβόλα κανόνια για να γκρεμίσει τα τείχη, ναυπήγησε 150 πολεμικά πλοία και άλλα μικρότερα και το Μάρτιο του 1453 περίπου 60.000 Τούρκοι εμφανίστηκαν γύρω από την Πόλη και εμπόδιζαν τον ανεφοδιασμό της. Στις 6 Απριλίου, μάλιστα, έστειλαν μήνυμα στον Κων/νο, να την παραδώσει, κάτι που φυσικά δεν έγινε.

Έτσι , άρχισαν τις επιθέσεις. Κατέλαβαν τα νησάκια της Προποντίδας για να αποκλείσουν τον ανεφοδιασμό της Πόλης, έσκαβαν λαγούμια, έστηναν καταπέλτες, έχτιζαν πύργους προσπαθώντας να περάσουν τα τείχη. Οι Βυζαντινοί φυσικά τους απωθούσαν με μεγάλη γενναιότητα και με βοήθεια το υγρό πυρ.

Κάποια στιγμή μερικά πλοία με πλοίαρχο τον Φλαντανελά, διέσπασαν τον κλοιό των Τούρκων με μεγάλη δυσκολία, πέρασαν την αλυσίδα του Κεράτιου και ανεφοδίασαν, για τελευταία φορά την Κων/πολη. Βλέποντάς το αυτό ο Μωάμεθ, έβαλε και πέρασαν από την ξηρά μέσα στον Κεράτιο 70 πλοία. Έτσι ο αποκλεισμός έγινε στενότερος. Μετά απ’ αυτό, ζήτησε πάλι την παράδοση της Πόλης. Και πάλι όμως η απάντηση ήταν αρνητική.

Το ξημέρωμα της Τρίτης 29 Μαΐου του 1453, άρχισε πάλι η τουρκική επίθεση. Οι Βυζαντινοί με τους Γενουάτες πολεμούσαν γενναία. Εκείνη την πιο κρίσιμη στιγμή, πληγώθηκε ο Ιουστινιάνης και προς οι στρατιώτες έχασαν το ηθικό τους. Και σαν να μην έφτανε αυτό, οι Τούρκοι βρήκαν αφύλακτη την Κερκόπορτα, μια μικρή πύλη, μπήκαν από εκεί και βρέθηκαν πίσω από τους γενναίους υπερασπιστές. Ο αυτοκράτορας έπεσε ηρωικά, και μέχρι εκείνο το βράδυ η Πόλη είχε κυριευτεί.

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ 14

Θρύλοι & παραδόσεις για την Άλωση - 1"ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ ΠΟΥ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕ ΝΑ ΚΥΛΑΕΙ": Οι περισσότεροι τοπικοί θρύλοι για την άλωση της Κωνσταντινούπολης μοιάζουν σε ένα σημείο: όλοι

δείχνουν ότι ο χρόνος σταμάτησε με την κατάληψη της ιερής πόλης της Ορθοδοξίας από τους άπιστους Τούρκους και ότι η τάξη στον κόσμο θα επανέλθει με την ανακατάληψη της Βασιλεύουσας από τους Έλληνες. Έτσι, και στην Ήπειρο υπάρχει μια αντίστοιχη λαϊκή δοξασία. Συγκεκριμένα, ένα πουλί φέρνει την αναγγελία της πτώσης της Πόλης σε μια ομάδα βοσκών που εκείνη τη στιγμή ποτίζουν τα κοπάδια τους σε ένα ποτάμι, Ο θρύλος λέει ότι στο άκουσμα της φοβερής είδησης τα νερά του ποταμίου σταμάτησαν να κυλάνε, αφού και το φυσικό στοιχείο θεώρησε ότι η πτώση της Κωνσταντινούπολης ήταν κάτι το ανήκουστο. Το ποτάμι θα συνεχίσει και πάλι να κυλάει, μόλις απελευθερωθεί η Πόλη, συνεχίζει ο λαϊκός θρύλος...

«ΟΙ ΚΡΗΤΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΙΣΤΕΣ": Έναν από τους πύργους των τειχών της Πόλης τον υπεράσπιζαν τρία αδέρφια, άρχοντες Κρητικοί που πολεμούσαν με το μέρος των Βενετών (η Κρήτη τότε ήταν κάτω από την κυριαρχία των Βενετών). Μετά την πτώση της πόλης τα τρία αδέρφια και οι άντρες τους, εξακολουθούσαν να πολεμούν και παρά τις λυσσώδεις προσπάθειές τους οι Τούρκοι δεν είχαν κατορθώσει να καταλάβουν τον πύργο. Για το περιστατικό αυτό ενημερώθηκε ο Σουλτάνος και εντυπωσιάστηκε από την παλικαριά τους. Αποφάσισε, λοιπόν, να τους επιτρέψει να φύγουν με ασφάλεια από τον πύργο και να πάρουν ένα καράβι με τους άντρες τους και να γυρίσουν στην Κρήτη. Πραγματικά η πρόταση του έγινε δεκτή με τη σκέψη ότι έπρεπε να μείνουν ζωντανοί για να πολεμήσουν και να ξαναπάρουν τη Βασιλεύουσα πίσω από τους απίστους. Έτσι οι Κρητικοί επιβιβάστηκαν στο πλοίο τους και ξεκίνησαν για το νησί τους. Το πλοίο δεν έφτασε ποτέ στην Κρήτη και ο θρύλος λέει ότι περιπλανιούνται αιώνια στο πέλαγος μέχρι τη στιγμή που θα ξεκινήσει η μάχη για την ανακατάληψη της Πόλης από τους Έλληνες. Τότε το πλοίο των Κρητικών θα τους ξαναφέρει στην Κωνσταντινούπολη για να πάρουν και αυτοί μέρος στη μάχη και να ολοκληρώσουν την αποστολή τους και το ελληνικό έθνος να ξανακερδίσει την Πόλη. ΠΗΓΗ: http://smiland.pblogs.gr/2008/04/alwsh-ths-polhs-thryloi-ka-paradoseis.html

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ 15

Θρύλοι & παραδόσεις για την Άλωση - 2

Ο μαρμαρωμένος βασιλιάς! Όταν ήλθε η ώρα η πόλη να τουρκέψει και μπήκαν μέσα οι Τούρκοι, έτρεξε ο βασιλιάς μας καβάλα στ’ άλογό του να τους εμποδίσει. Ήταν πλήθος αρίφνητο η

Τουρκιά, χιλιάδες τον έβαλαν στη μέση κι εκείνος χτυπούσε κι έκοβε με το σπαθί του.Τότε σκοτώθη τ’ άλογό του κι έπεσε κι αυτός. Κι εκεί που ένας Αράπης σήκωσε το σπαθί να χτυπήσει το βασιλιά, ήρθε άγγελος Κυρίου και τον άρπαξε και τον

πήγε σε μια σπηλιά βαθιά στη γη κάτω, κοντά στη Χρυσόπορτα.Εκεί μένει μαρμαρωμένος ο βασιλιάς και καρτερεί την ώρα να ’ρθει πάλι ο άγγελος να τον σηκώσει. Οι Τούρκοι το ξέρουν καλά αυτό, μα δεν μπορούν να βρουν

τη σπηλιά που είναι ο βασιλιάς γι’ αυτό έχτισαν την πόρτα που ξέρουν πως απ’ αυτή θα μπει ο βασιλιάς να τους πάρει πίσω την Πόλη.Μα, όταν είναι θέλημα Θεού, θα κατεβεί ο άγγελος στη σπηλιά και θα τον ξεμαρμαρώσει και θα του δώσει στο χέρι το σπαθί που είχε στη μάχη. Και θα σηκωθεί

ο βασιλιάς και θα μπει στην Πόλη από τη Χρυσόπορτα και, κυνηγώντας με τα φουσάτα του τους Τούρκους, θα τους διώξει ως την Κόκκινη Μηλιά.Η τελευταία Θεία Λειτουργία στην Αγια-Σοφιά! Όταν οι Τούρκοι μπήκαν στη Βασιλική Εκκλησία, ένας ιερέας τελούσε τη Θεία Λειτουργία. Βλέποντας τους άπιστους να μπαίνουν, δε σκεπτόταν παρά πώς να

σώσει από τη βεβήλωση τον ιερό άρτο και το πολύτιμο Αίμα του Χριστού. Ανέβηκε, λοιπόν, βιαστικός στον Άμβωνα, κρατώντας τ’ Άγιο Δισκοπότηρο κι εξαφανίστηκε σε μια μικρή πόρτα. Την έκλεισε πίσω του, μα δυστυχώς οι Τούρκοι τον είχαν δει κι έτρεξαν να τον προφτάσουν.

Όταν όμως έφθασαν στο σημείο που θα έπρεπε να βρίσκεται η πόρτα, ξαφνιάστηκαν γιατί δεν είδαν παρά μόνο μια γυμνή, λεία επιφάνεια χωρίς το παραμικρό σημάδι ανοίγματος. Αγριεμένοι, προσπάθησαν να γκρεμίσουν τον τοίχο, αλλά έσπασαν τα όπλα τους, χωρίς να καταφέρουν τίποτε!

- Ας φέρουν τους χτίστες του στρατού μας, αποφάσισε ο Σουλτάνος. Έτσι θα δούμε τι είναι πίσω απ' αυτόν τον τοίχο.Οι χτίστες ήρθαν με τα εργαλεία τους κι άρχισαν να χτυπούν τον τοίχο. Παρ’ όλες τους τις προσπάθειες όμως, δεν μπόρεσαν ούτε να τον τρυπήσουν κι

ομολόγησαν πως σίγουρα υπήρχε κάποιο τεχνικό μέσο, που τους ήταν άγνωστο.- Είστε ανίκανοι, φώναξε καταθυμωμένος ο Σουλτάνος και θα τιμωρηθείτε! Να φέρουν Ρωμιούς χτίστες!Τότε έφεραν βιαστικά όσους μπόρεσαν και απειλώντας τους με θάνατο, τους πρόσταζαν να ρίξουν αυτόν τον τοίχο! Μα, ούτε κι αυτοί δεν τα κατάφεραν!Γιατί, το θέλημα του Θεού, πιο δυνατό από κάθε ανθρώπινη δύναμη, κρατούσε αυτές τις πέτρες δεμένες γερά, για να προστατεύει τον ιερέα.Όλους αυτούς τους αιώνες, ο ιερέας αγρυπνεί, σφίγγοντας το δισκοπότηρο, που προστάτευσε από τους άπιστους! Μα, όταν θα ξαναπάρουμε την Πόλη, η πόρτα

θα ξανανοίξει μόνη της, ο ιερέας θα βγει, θα ξαναμπεί στο ιερό και θα συνεχίσει τα λόγια της λειτουργίας, από κει ακριβώς που είχε σταματήσει!

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ 16

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ 17

Η Αγία Τράπεζα της Αγια-Σοφιάς! Εκείνη την τρομερή ημέρα που λεηλατήθηκαν τόσες εκκλησίες και βεβηλώθηκαν τόσα ιερά σκεύη, οι Ρωμιοί, όπως λέει ο θρύλος, προσπάθησαν να κρύψουν από τους άπιστους την άγια εικόνα της αγίας του Θεού Σοφίας και όλα τα πολύτιμα λείψανα, που ήταν στο ιερό της. Γύρω απ’ αυτό, διηγούνται μια παράξενη ιστορία:Την ημέρα που πάρθηκε η Πόλη, βιάστηκαν να φορτώσουν την Αγία Τράπεζα σ’ ένα πλοίο για να την πάνε στη χώρα των Φράγκων. Στη θάλασσα του Μαρμαρά όμως, το πλοίο βρήκε μεγάλη φουρτούνα. Καθώς το είχαν ετοιμάσει πολύ βιαστικά και το φορτίο του ήταν βαρύ, δεν μπόρεσε ν’ αντέξει και βούλιαξε στα κύματα, όπως ήταν.Έτσι η Αγία Τράπεζα της Αγίας Σοφίας ξέφυγε από τη βεβήλωση, όχι με τον τρόπο που είχαν ελπίσει οι Ρωμιοί, αλλά όπως άρεσε στο Θεό.Η Αγία Τράπεζα της Αγίας Σοφίας αναπαύεται στο βυθό της θάλασσας, πάνω στην άμμο και στα κοχύλια. Το σημείο όπου βούλιαξε το καράβι το ξέρουν καλά οι ναυτικοί και εύκολα το βρίσκουν. Πραγματικά, ακόμα κι όταν η πιο άγρια τρικυμία, φουσκώνει ολόγυρα τα κύματα και κάνει τη θάλασσα να μουγκρίζει, εκεί είναι γαλήνη και ησυχία.Από τη λεία και λαμπρή επιφάνεια του νερού ανεβαίνουν γλυκές ευωδιές και αντίλαλος από αγγελικές ψαλμωδίες. Πολλοί άξιοι δύτες που μαζεύουν κοράλλια ή ψαρεύουν σφουγγάρια, προσπάθησαν να κατέβουν και να δουν το ναυαγισμένο καράβι.Κανείς δεν τα κατάφερε. Η θάλασσα, πολύ βαθιά σ’ αυτό το μέρος, φυλάει την Αγία Τράπεζα και τα λείψανα των Αγίων από κάθε βέβηλο μάτι.Όταν όμως θα ξαναπάρουμε την Πόλη, η Αγία Τράπεζα, που μένει στην άμμο του βυθού, θ’ ανέβει στην επιφάνεια όπως ανεβαίνει ο δύτης. Θ’ αρμενίσει μόνη της κατά το Βυζάντιο και θα την πάρουμε από κει που θ’ αράξει. Θα την ξαναφέρουμε στην Αγία Σοφία και με χαρούμενους ύμνους, θα την αφιερώσουμε πάλι στη Σοφία του Θεού.Τότε, μέσα στη Βασιλική που έχτισε ο μεγάλος Ιουστινιανός, θα λάμψουν πάλι τα μωσαϊκά, οι εικόνες των Αγίων, τα λόγια του Ευαγγελίου, και ο σταυρός θα ξαναφανεί πάνω από το μαρμάρινο τραπέζι που ξέπλυναν τα κύματα.

Τα μισοτηγανισμένα και ολοζώντανα ψάρια! Αν συμβεί να δείτε στα διάφορα νερά ενός μικρού ρυακιού επτά παράξενα ψάρια, μισοτηγανισμένα, μα ολοζώντανα, μην ξαφνιαστείτε! Είναι τα ψάρια του φτωχού καλόγερου, που δεν μπορούσε να πιστέψει πως οι Τούρκοι είχαν μπει στην Κωνσταντινούπολη.Ανακαθισμένος πλάι σ’ αυτό το ρυάκι, τηγάνιζε σε μια φωτιά από ξύλα τα ψάρια του κι ήταν έτοιμος να τα γυρίσει από το άλλο μέρος, όταν του έφεραν τη μοιραία είδηση:- Μπήκαν στην Πόλη οι εχθροί!- Ποτέ οι άπιστοι δε θα μπορέσουν να μπουν στην Πόλη, φώναξε ο καλόγερος, όπως δε θα μπορούσαν και τούτα τα ψάρια να ξαναζωντανέψουν!Και να που τα επτά ψάρια, μ’ ένα τίναγμα της ουράς τους, ξέφυγαν από το βραστό λάδι και πήδησαν στο ρυάκι - ζωντανά και μισοτηγανισμένα...Κι είναι ως τα σήμερα τα ζωντανεμένα εκείνα ψάρια στο Μπαλουκλί και θα βρίσκονται εκεί μισοτηγανισμένα και ζωντανά, για πάντα...Για πάντα; Όχι! Όταν θα ξαναπάρουμε την Πόλη, ένας άλλος καλόγερος θα έρθει και τα επτά ψάρια θα πιαστούν από μόνα τους στο αγκίστρι του, για ν’ ανάψει -όπως ο παλιός- τη φωτιά του κοντά στο ρυάκι και να τα αποτηγανίσει...

Θρύλοι & παραδόσεις για την Άλωση - 3

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ 18

Πηγή ιερού αγιάσματος στην Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής Μπαλουκλί

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ 19

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε' - Νίκος Φραγκιάς ΔΑΣΚΑΛΟΣ 20