مسته فا چاوڕه ش ئه ندامی ئه نجومه نی س����ه ركردایه تی یه كێت����ی ئاماژه به وه ده كات كه په رله مان زۆرینه ی ده نگی خه ڵكی نه هێناوه تا پرس����ێكی وه ك سه رۆكایه تی هه رێم یه كالیی بكاته وه ، ئ����ه و ده ڵێت "ده بێ����ت په رله مانتاران گوێ له سه ركرده ی حزبه كانیان بگرن،

چونكه ئێمه هه ڵمانبژاردون".ئاوێنه ، سلێمانی : مسته فا چاوڕه ش به ئاوێنه دا تایبه ت له چاوپێكه وتنێكی رایگه یاند كه په رله مان راسته نوێنه ری خه ڵكه ، ب����ه اڵم ده نگی هه مو خه ڵكی به ده س����ت نه هێناوه ، ئه و وتی "%60 ناتوانین ئیت����ر ده نگی����داوه ، خه ڵك بڵێین ئه مه نوێنه رایه تی هه مو خه ڵك

ده كات".وتیشی "ده بێت په رله مانتاران گوێ بگرن، حزبه كانی����ان له س����ه ركرده ی

چونكه ئێمه هه ڵمانبژاردون، من چوم كۆاڵن به ك����ۆاڵن به مااڵندا گ����ه ڕاوم و ده نگم ب����ۆ كۆكردونه ته وه ،

ناكرێ����ت ئه وان����ه ی ك����ه له په رله مانن به كه یفی خۆیان بكه ن"

چ����اوڕه ش ئاماژه ی ب����ه وه كرد كه "كاتێ����ك وه فدێك و نوێن����ه ری واڵتان دێن بۆ هه رێمی كوردستان ده چن بۆ الی كێ؟ به دڵنیاییه وه ده چن بۆ الی

بارزانی وه كو سه رۆكی هه رێم".ئه و وتی "وه ك باسی ده كه ن گوایه بۆ دو مانگ سه رۆكی په رله مان جێی س����ه رۆكی هه رێم ده گرێت����ه وه ، بۆ تا ئێس����تا چه ند كه س به ناوی سه رۆكی هه رێم����ه وه چ����وه بۆ الی س����ه رۆكی

په رله مان؟"وتیشی "تا ئێستاش ده سه اڵت هه ر الی كاك مه سعوده ، ئینجا ئه گه ر ئه م دو مانگه ش ت����ه واو بێت كه مانگێكی ته واو ب����وه ، ئۆتۆماتیكی دیس����انه وه كاك الی ده چێت����ه وه ده س����ه اڵت

مه سعود".

په رله مانی په یوه ندیه كان���ی لیژنه ی كوردس���تان به دواداچ���ون بۆ ته رمی گه نجه ونبوه كان ده كات، هه روه ها ئه و گه نجانه ش���ی چاره نوسیان دیار نیه ، "به دواداچونی ده ڵێت په رله مانتارێک ئێمه بۆ كه یس���ی گه نج���ه ونبوه كان له كۆبونه وه ی پێنج قۆڵی گرنگتره".

ئاوێنه ، هه ولێر: زانا عه بدولره حمان په یوه ندیه كان و لیژن���ه ی س���ه رۆكی كاروباری ره وه ندی كوردی له په رله مانی كوردستان به ئاوێنه ی راگه یاند "ئێمه وه كو لیژنه ی په یوه ندیه كان له ئێستادا خه ریكی كۆكردنه وه ی زانیارین له سه ر ئه و كه سانه ی له و رێگایانه ونبون له و ماوه ی���ه دا به ش���ێكیان ته رمه كانیان گه ڕاوه ت���ه وه هه رێم به ش���ێكی ماوه هه روه ها هه ندێكی تر رێگای ونكردوه ت���ری گی���راوه به تایبه تی هه ندێكی

له یۆنان و هه نگاریا".ناوب���راو ئام���اژه ی به وه ك���رد كه رۆژان���ه كه س���وكاری ئه و كه س���انه

په یوه ندیی���ان پێ���وه ده ك���ه ن، ئه و وتی "م���ن له رێگای ئاوێن���ه وه هه ر كه س���ێك ل���ه و رێگایه ونب���وه یان گیراوه یان مردوه با كه سوكاره كه ی له رێ���گای لیژن���ه ی په یوه ندیه كانه وه په رله مانتاره كانه وه له رێ���گای ی���ان ئێمه ی لێئاگادار بكاته وه و زانیاریمان له ب���اره ی گه نجه ك���ه وه پێبده ن كه وا كه ی رۆیش���توه و كه ی ونبوه وێنه ی گه نجه كه م���ان بۆ بنێرن ب���ۆ ئه وه ی ئێمه بتوانین له رێ���گای نوێنه رایه تی حكومه ت له ده ره وه و باڵوێزخانه كانه وه به دواداچونی بۆ بكه ین و بیاندۆزینه وه و

بیانهێنینه وه ".وتیش���ی "به دواداچون���ی ئێمه بۆ ئ���ه و كه یس���ه له كۆبون���ه وه ی پێنج قۆڵی گرنگت���ره ، له به رئ���ه وه ی ئه و گه نجانه سه روه تی ئه و واڵته ن و ئێمه خاوه نی ئه وانین و ده بێت له ده ره وه ش تۆمه تێك به ه���ه ر بی���ن و خاوه نیان

گیراون به رگریان لێبكه ین".

د.محمود عوسمان سیاسه تمه داری ناسراو ئام���اژه به وه ده كات كه ك���ه س نازانێت كۆبون���ه وه پێنج قۆڵییه كان چی ده كه ن و چی ناكه ن، كه س ناڵێت ڕێكه وتنمانكرد له س���ه ر ی���ه ك دو خ���اڵ و به یاننامه یه ك ده ربكه ن، ئه و ده ڵێت "له كۆتاییدا فوئاد حس���ێنی فه قیر توش ده كه ن كه نازانێت چیبڵێت و هه ر ده س���ت ده جوڵێنێت، له و كۆمه ڵه قسه یه ش���ی ده یكات، خۆش���ی

نازانێت ده ڵێت چی و چۆن ڕێكیبخات".ئاوێن���ه ، هه ولێر: د.محمود عوس���مان ئام���اژه به وه ده كات كه له چوار الیه نه كه ده پرسیت سه باره ت به گفتوگۆكان، ده ڵێن ئه وه ی ئێم���ه ده مانه وێت ب���ۆ 2017یه ، كه وات���ه ئه وان بارزانی���ان قبوڵه بۆ ئه م دو س���اڵه . ئه و به ئاوێن���ه ی راگه یاند كه

"چوارالیه نه كه بۆچونه كانیان رون نیه ".ناوب���راو پێیوای���ه كۆبون���ه وه ی پێنج قۆڵی نه گه شتۆته بنبه ست و دو پێشنیار دراوه به پارتی ، پارتی ده ڵێت دیراس���ه ی ده ك���ه م و جوابی���ان ده ده م���ه وه ، ئ���ه و

وت���ی "به اڵم س���ه یره كه ئه وه ی���ه بۆچی كۆبونه وه كانیان خستۆته 10/6؟ ماوه كه دوره و دواخس���تنه كه ی باش نیه ، به ڕای

من زیانی زۆری ده بێت".وتیش���ی "من وه ك خۆم له سیاسه تی ئه مریك���ی و ئێرانی و تورك���ی ڕازی نیم، ب���ه اڵم له مه دا هه ڵ���ه و گوناحی خۆمانه و

ده ستی ده ره كی تێدانیه ".د.مه حم���ود ئام���اژه ی ب���ه وه كرد كه میلل���ه ت زۆر بێ���زاره ، ئ���ه م بێزارییه ش كاریگه ری خراپی له س���ه ر پێش���مه رگه و له س���ه ر په یوه ندیه كانی ده ره وه ده بێت، به تایبه تی له گه ڵ به غدا. ئه و وتی "زۆربه ی ئه وقه یرانانه ی دروس���تبون هۆكاره كه یان

پرسی سه رۆكایه تی هه رێمه ".وتیش���ی " ئێمه كێش���ه كانمان له گه ڵ به غدا هێشتا چاره سه ر نه كراون، هه روه ها كێشه مان هه یه له گه ڵ توركیا و ئێرانیش، كه چی هه مو ته ركیزمان له سه ر ناوخۆیه و فه رام���ۆش ده ره وه م���ان كێش���ه كانی

كردوه ".

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )496( سێشەممە 2015/9/22

w w w . a w e n e . c o m

ریکالم

8

نرخی یه ک مسقاڵ زێڕ 80 هه زار دینار

که میکردوه

کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار ته له فۆن: 3202416 تیراژ: 4500ناونیشان: سلێامنی ته الری زارا - نهۆمی سێه م - شوقه ی ژماره 32

خه ڵکی سلێامنی ده چن بۆ به هه شت

8 513

مسته فا چاوڕه ش: ده بێت په رله مانتاران گوێ له سه ركرده ی حزبه كانیان بگرن، چونكه ئێمه هه ڵمانبژاردون

ده سه اڵت به فیعلی هه ر الی كاك مه سعوده

3دو ساڵه

6000 هه زار پرۆژه له كاركه وتوه

ئایا ته نها پارتی به رپرسه له قه یرانی سیاسی و یاسایی

هه رێم؟

حه سه ن نه رسواڵی عێراق

پێشمه رگه ش واڵت جێده هێڵێت

جه ژنتان پیرۆز.. به بۆنه ی هاتنی جه ژنی پیرۆزی قوربانه وه هه فته ی داهاتو ئاوێنه ده رناچێت

7

د. مه حمود: فوئاد حسێن هه ر ده ست ده جوڵێنێت و خۆیشی نازانێت ده ڵێت چی

په رله مانتارێك: به دواداچونی ئێمه بۆ كه یسی گه نجه ونبوه كان له كۆبونه وه ی پێنج قۆڵی گرنگتره

بارزانی3

5 ئارایشتگا له که مپی

ئاواره کانی عه ربه ت هه یه

9فوئاد حسێن

تایبه‌ت(496( سێشه ممه 22015/9/22

له سلێمانی 155169 مه تر ده کرێت به مزگه وت

له‌دو‌ساڵی‌قه‌یرانی‌داراییدا‌‌23مزگه‌وت‌دروستکراون‌

وه‌زاره‌تی‌پێشمه‌رگه‌

‌4200پێشمه‌رگه‌ی‌بێالیه‌ن‌داده‌مه‌زرێنێت "له‌م‌دو‌ساڵه‌ی‌‌قه‌یرانی‌‌داراییدا،‌دانیشتوانی‌‌هه‌رێم‌

‌115ملیۆن‌دۆالریان‌له‌پرۆسه‌ی‌‌حه‌ج‌و‌عه‌مره‌دا‌خه‌رج‌كردوه‌"

ئا: مه زهه ر که ریم

به ر پرسێک له وه زاره تی ئه وقاف رایده گه یه نێت که له ماوه ی دو ساڵی

رابردودا ته نها له سنوری پارێزگای سلێمانی، 23 مزگه وت له سه ر

ڕوبه ری 155 هه زارو 169 مه تردوجا له الیه ن خێرخوازانه وه دروستکراون .

ئەن���دازەی بەش���ی به رپرس���ی مس���تەفا محمد ئەوقاف، وەزارەتی "پ���ڕۆژەی ڕاگەیان���د به ئاوێن���ەی دروستكردنی مزگەوت لەساڵی 2013 ت���ا وه ک���و 2015/4/20 لەس���نوری ناوش���اری س���لێمانی 26 مزگ���ەوت لەالیەن خێرخوازانەوە دروس���تكراوە که س���لێمانی، پارێزگای له سنوری 23 مزگه وتیان له ناو س���نوری شاری

سلێمانیدا بوه ".كۆی ڕوب���ەری ئ���ەو مزگەوتانەی لەسنوری پارێزگای سلێمانی و قەزاو دروستكراون دەوروبەری ناحیەكانی 13 دۆنم و 213 ئۆلك و 50681 مەتر دوجایە، که ده کاته 155 هه زارو 162

مه تر دوجار.هەروەها ئاماژەشی بەوەكرد لەماوەی دوانزە س���اڵی راب���ردودا، وه زاره تی ئەوقافدا تەنها دو مزگەوتی له س���ه ر ئه رکی خۆی دروستکردوه و مزگەوت و

كڵێسایەكیشی نۆژەنكردوه ته وه .حاجی ئاکۆ حەسەن، بەڕێوەبەری به ئاوێن���ه ی س���لێمانی ئەوقاف���ی راگه یان���د "ئێم���ە ئێس���تا خەریكی مزگەوتەكانی���ن تەنزیمكردن���ەوەی لەمانگی ناحیەكان، لەش���ار و قەزاو یەكی ئەم س���اڵەوە ئەوكەس���انەی خانەنشین بون یان مۆڵه تی 5 ساڵیان

وەرگرتوە كارمان لەسەركردون".به ڕێوه ب���ه ری ئه وقافی س���لێمانی لەخانەقاو ئەوكەس���انەی دەربارەی تەكی���ەكان دام���ەزراون بەكارمەندو خزمەتگوزار، دەڵێت "ئەمانە تێیدایه به فه رمانێ���ک ڕاس���ت ب���ۆ خانەقاو بەنوس���راو دان���راون و تەكی���ەكان بۆم���ان هات���وە دەڵێ���ت بریارماندا بەدامەزراندن���ی 200 کارمه ن���د بۆ تەكیەی شێخ قایەری چوێسە و دەبێت نەقڵی���ش نەكرێن بۆ هیچ جێگایەكی تر، ئەوە لەدەسەاڵتی مندا نیە ئێمە هیچ خامۆش���كراوین وەزارەتێك���ی

گرنگییه کمان پێ نادرێت". دیارده یه ک که لەزۆر له مزگه وته کاندا باوه ، کۆکردنه وه ی پاره یه له و شوێنه

ئایینیه ، به اڵم وه زاره ت به فه رمانێک حاجی قه ده غه ک���ردوه ، کاره ی ئه و ئاك���ۆ له وباره یه وه ده ڵێت "ئێس���تا لەمزگەوتەكاندا پ���ارە كۆكردنەوەی ڕێگەپێن���ەدراوە لەالی���ەن وەزارەتی ئەوقافەوەو هۆكارەكەشی ده گه ڕێته وه بۆ ئ���ەوەی هه ر هاواڵتیەك توش���ی ڕوداوێك بێت ڕودەكاتە مزگەوت و پارە كۆدەكاتەوە، خەڵكێك لە ئێرانەوە دێن بۆمزگەوت و بۆ نەخۆشی و لەمزگەوت ی���ان خەڵكێك كۆدەكەنەوە پ���ارە ب���ۆ س���وڵح و نەخۆش���ی ڕودەكاتە مزگەوت���ەكان و پارە كۆبكاتەوە ئێمە نازانین تاچەند ئەمە ڕاس���تە یان نا، ناتوانین باوەڕ بەوكەسانە بكەین كە

پارە كۆدەكەنەوە ئاخۆ ڕاس���تە یان نا".

"به هی���چ وتیش���ی هه روه ه���ا شێوەیەك ڕێگەنادەین لەمزگەوتەكان هەرهاواڵتی���ەك پارەكۆبكرێت���ەوە، یان خێرخوازێ���ك دەیەوێت مزگەوت دروس���تبكات یەكێ���ك لەمەرجەكان ئەوەیە كە دەبێت خۆی مزگەوتەكە دروستبكات نەك لەدواییدا دەستبكات لە لەخەڵك���ی و بەپارەكۆكردن���ەوە

شوێنانیتر".هه مو هه ینیه ک چه ندین مسوڵمان له هه رێم���ی کوردس���تاندا روده که نه مزگه وته کان بۆ گوێگرتن له مامۆستا گه یاندن���ی به ج���ێ ئایینیی���ه کان و

مزگه وتانه ، ل���ه و هه ین���ی نوێ���ژی وه زاره تیش کۆمه ڵێک هێڵی س���وری بۆ مامۆس���تا ئایینیی���ه کان داناوه ، "مه الی مزگەوتەكان تەوجیهاتی چی بێ���ت ڕەنگدانەوەی دەبێت لەس���ەر وتار نوێژخوێن���ان . مزگەوت���ەكان و خوێنان���ی ڕۆژی هەینی مزگەوتەكان دەبێت لەوهێڵە س���ورە النەدەن که

دانراوه ".هێڵه سورانه ش���ه وه ئه و له باره ی حاجی ئاکۆ ده ڵێ���ت "بریتیە لەوەی باس���ی ش���تێک نەکرێ زەرەری بۆ ئەمن���ی قەومیی هەبێت و ته ش���هیر بەكەس نەكەن و وتاره کان تەشەنوج دروست نه كات. ئەوەی خواو پێغەمبەر

فەرمویەتی بەپێی ئایه ت و حەدیس وتارەكانی پێشكەش���ی نوێژخوێنان بكات، هەر مامۆستایەكی ئاینی لەو ڕێنمایان���ەی ئێمە الی���داو ئەو هێڵە

سورەی بەزاند ئێمە الیدەبەین".ده رب���اره ی به هێزبون���ی ره وت���ی س���ه له فییش له ن���او مزگه وته کان���دا ده ڵێ���ت "س���ەلەفیەت ته وژمێک���ه و هەی���ەو ئێمە دەبێت هەڵس���وكەوتی س���لێمانی و ل���ە لەگەڵدابكەی���ن. دكت���ۆر لەگ���ەڵ كوردس���تاندانین، عه بدوله تیف بەینمان خراپ نییە ئێمە لەگەڵ هیچ مامۆستایەكدا کێشه مان نییە هەرمامۆستایەك ئەدای باشبێت ئێم���ە پەیوەندیم���ان لەگەڵی باش

قسەیەك مامۆستایەك بەاڵم ده بێت بكات و مامۆس���تایەكی ت���ر وه اڵمی بداتەوە مزگەوتەكان ده بێته شوینی ملمالنێ ئەوكاتە ئێمە هەڵوێس���تمان

دەبێت".

هەروەها ئه و به رپرس���ه ی ئه وقاف نایشارێتەوەو که ساڵی پار لەمانگی مەول���ودا ئاڵۆزیەك هەب���وه لەنێوان سەلەفیه کان و سۆفیەكانی کوردستان، "خەریكبو كێشەیەك دروستبێت ئێمە تەداخولمان تێداكردو چوینە خانەقا بۆالی سۆفیەكان كە لەوێ لەومانگەدا مەولودیان دەكرد دانیشتنمان لەگەڵ

كردن و كێشەكەمان چارەسەركرد".

وه زاره ت���ی پێش���مه رگه دو لی���وای سه ربازگیری به شێوه ی پێشمه رگه ی )ته جنی���د( دامه زراندوه و 100 رۆژی تر به ته واوی ئاماده ده كرێت و به سه ر به ره كان���ی جه نگدا دابه ش���ده كرێن، ده ڵێ���ت په رله مانتارێكی���ش تاقیكراونه ته وه و "ئه فس���ه ره كانیش نابێت حزبی بن و ده س���تیان له هیچ

كارێكی تیرۆرو تاوانێكدا هه بێت".

ئاوێنه ، س���لێمانی: ئه ندامی لیژنه ی كاروباری پێشمه رگه و شه هیدان دلێر ماوه تی تایب���ه ت به ئاوێنه ی راگه یاند كه وه زاره تی پێش���مه رگه دو لیوای پێش���مه رگه كه هه مویان به شێوه ی وه رگیراون، )ته جنید( سه ربازگیری ئاماده كراون و ئێس���تا دامه زراندوه و له مڕۆژانه دا ده ست به مه شق ده كه ن و

دوای 14 هه فته ی تر ته واو ده بن.دلێر ماوه تی وتیشی "ئه و دو لیوایه ژماره یان 4200 كه س���ه و له هه ر چوار خۆمان الی كراوه ته وه ، پارێزگاكه دا ش���ه ش هه فته مه شقیان پێده كرێت و

الی ئه مریكییه كانیش هه شت هه فته ، واتا 14 هه فته مه شق ده كه ن و چه كی به س���ه ر ئاماده كراوه و بۆ باش���یان به ره كاندا دابه شده كرێن، به اڵم جارێ

چه كه كانیان له واڵتی كوێته ".لیژن���ه ی په رله مانت���اره ی ئ���ه و پێش���مه رگه ده ڵێت "داوامان كردوه تری هێزه كانی وه ك���و موچه كانیان پێش���مه رگه نه ب���ن، به ڵك���و ه���ه م موچه كانی���ان ب���اش بێ���ت و ه���ه م به رده وامی���ش بێ���ت، ئه مه ش وه كو پاڵپش���تییه ك بۆ ئ���ه وه ی ئه م هێزه وه كو نمونه یه ك به نیشتمانی بكرێن، چونك���ه به بێ هیچ بنه مایه كی حزبی تاقی ئه فس���ه ره كانیش وه رگیراون و كراونه ته وه و ئه مریكییه كان ناوه كانیان وه رگرتوه و چێك���ی ده كه ن، نه وه ك پێش���تر تێوه گالبن له ه���ه ر كارێكی خراپ و تیرۆرو ش���ه ڕ، هه ر ئه وانیش

سه رپه رشتیان ده كه ن".باسی له وه شكرد كه به تیۆری زۆر پرۆفیشناڵ و ئه كادیمین، به اڵم نازانم

ئه گه ر به پراكتیكی به وشێوه یه بن.

په یوه ندییه كان���ی به ڕێوه ب���ه ری وه زاره تی ئه وقافی هه رێمی كوردستان، مه ریوان نه قش���به ندی ئام���اژه به وه ده كات كه سعودیه به بڕی 130 هه زار دۆالر قه ره ب���وی ئه و حاجیه كورده ی كرده وه كه له روداوه كه ی س���عودیه دا بریندار بو، ئه و ده ڵێت "له م دوساڵه ی قه یرانی داراییدا، دانیش���توانی هه رێم له پرۆس���ه ی دۆالریان ملی���ۆن 115

حه ج و عه مره دا خه رج كردوه ".مه ری���وان هه ولێ���ر: ئاوێن���ه ، كه رایگه یاند به ئاوێنه ی نه قشبه ندی له ڕێی كه مپینێكه وه داوا له وه زاره تمی ئه وقاف كراوه هه ر كه سێك بۆ جاری دوه م و زیات���ر حه ج و عه م���ره بكات ب���ڕی 500 هه زار دینار بۆ س���ندوقی ش���ه هیدان دابنێ���ت، به تایب���ه ت بۆ ش���ه هیدانی پێشمه رگه ئه وانه ی دژی

داعش شه ڕده كه ن و شه هید بون. ناوب���راو س���ه باره ت به ژماره ی ئه و كوردس���تان هه رێم���ی حاجیان���ه ی ك���ه ئه مس���اڵ فه ری���زه ی حه جیان به جێهێناوه ، وتی "ئه مس���اڵ 3656

كوردس���تان له هه رێم���ی حاج���ی سه فه ریان كردوه سااڵنی پێشو 4500

كه س بون". س���عودیه و روداوه كه ی له ب���اره ی م���ردن و برینداربون���ی حاجیه ك���ه ی "له و وتی نه قش���به ندی كوردستان، كورد حاجیه كی س���عودیه روداوه ی كه خه ڵكی سنوری پارێزگای دهۆكه برینداربوه و قه ره بوی مادی و مه عنه وی كراوه ته وه و كه به نزیكه ی 130 هه زار به ره سمیش قه ره بوكراوه ته وه و دۆالر

داوای لێبوردنی لێكراوه ". له باره ی كێشه ی وه زاره تی ئه وقاف له گ���ه ڵ كۆمپانیایه كی س���عودی كه پاره یه ك���ی زۆری حاجیان���ی كوردی خواردوه و پاره ك���ه ناداته وه ، ناوبراو ئام���اژه ی ب���ه وه ك���رد كه س���اڵی 2011 به پرۆس���ه یه كی نایاس���ایی پڕ له كه مته رخه م���ی بڕی ملیۆنێك و 900 هه زار دۆالری ئه مریكی وه كو به شێك حاجیانی گواس���تنه وه ی له پ���اره ی المای به كۆمپانیای پێشكه ش هه رێم كۆمپانیایه كی ك���ه ك���را س���عودیه

ب���اره گای س���ه ره كی فڕۆكه وانی���ه و له وكات���ه وه جه ده ی���ه ، له ش���اری به رده وام س���ااڵنه ئه و كه س���ه ی كه پاره ك���ه ی ب���ردوه و كه مته رخه م بوه پ���اره ی بۆ خه رجده كرێ���ت و ئیفادی بۆ ده كرێ���ت و پاره به پارێزه ر ده درێ بۆ ئ���ه وه ی وه ریبگیرێته وه ، ئه و وتی "به اڵم به داخه وه تائێستا ئه و پاره یه

وه رنه گیراوه ته وه ". ئه و ئاماژه ی بۆ ئه وه كرد كه له ساڵی 2012ه وه ئ���ه و بابه ت���ه له دادگای���ه و له ئه نجومه ن���ی وه زیران به نوس���راوی ره سمی ئاگاداركراوه ته وه و په رله مانیش ئاگادارن به اڵم تا ئێس���تا یه ك كه س

له سه ری ده ستگیرنه كراوه . له باره ی ئه و خه رجیانه ی وه زاره تی ئه وقاف كردویه تی بۆ ئه و دۆسیه یه ، نه قش���به ندی وت���ی "جگه ل���ه وه ی نزیك���ه ی 40 ب���ۆ 50 ه���ه زار دۆالر دراوه بۆ پارێزه ر له هه مان كاتیش���دا زیات���ر له 40 ه���ه زار دۆالر دراوه به و كه سه ی موتابه عه ی دۆسیه كه ده كات له سعودیه ، ئه مه له كاتێكدا ئه و كه سه

هه ر ئه و كه سه یه كه خۆی پاره كه ی به ه���ه ده رداوه ئه مه ش خۆی جێگه ی به راس���تی و حاڵه تێكی سه رسوڕمانه ئیفادان���ه ئ���ه و ك���ه زۆر س���ه یره به رده وام بۆ كه سێك كراوه كه خۆی هۆكاری یه ك���ه م له به هه ده ردانی ئه و

پاره یه یه ". كارمه ندی كه س���ه ئه و وتیش���ی " وه زاره تی ئه وقافه و له به ڕێوه به رایه تی گش���تی ح���ه ج و عه م���ره كارده كات

به ئێستاشه وه ". نه قش���به ندی ئاماژه ی ب���ه وه كرد دۆسیه كه ی دراوه به دادگا و داواكاری وه زی���ران و ئه نجومه ن���ی گش���تی و ئاگادارن و هه مویان وتی " په رله مان و ئیحاله ی مه حكه مه ش كراوه به اڵم بۆ

ده ستگیرنه كراوه ئه وه من نازانم". وتیشی " له م دوساڵه ی رابردودا كه ته گژه یه كی له كوردس���تان هه رێمی دارای���ی و ئابوریدا ب���و ته نها خه ڵكی باشوری كوردس���تان به بێ كه ركوك نزیك���ه ی 115 ملیۆن دۆالریان خه رج كردوه له پڕۆسه ی حه ج و عه مره دا".

مزگه وتی گه وره له سلێمانی فۆتۆ: یه حیا ئه حمه د

3(496( سێشه ممه ‌2015/9/22هه‌نوکه

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا، مسته فا چاوڕه ش ئه ندامی سه ركردایه تی

یه كێتی نیشتمانی كوردستان ده ڵێت "په رله مان زۆرینه ی ده نگی

خه ڵكی نه هێناوه تا پرسێكی وه ك سه رۆكایه تی هه رێم یه كالیی

بكاته وه ".

ئاوێنه : كێ له م دۆخه به رپرس���ه كه دروستبوه ؟

مس���ته فا چاوڕه ش: دۆخێك هاتۆته پێش���ه وه هه موم���ان به رپرس���یارین، له راب���ردودا ئه وان���ه ی به تایب���ه ت ماندوبون، ئێس���تا دڵی هه مو خه ڵكی پڕه له نیگه رانیی، ته ماش���ای ش���ه قام بكه ، گ���وێ له هه ر كه س���ێك ده گریت بێ���زاره ، ئه وه تا ژیانی خه ڵك واقورس ب���وه به لێش���او ڕوده كه ن���ه ده ره وه ، ئه گ���ه ر ژیانیان خ���ۆش و مورتاح بێت ناچن���ه ده ره وه ، ئاو نییه كاره با نییه ، ش���ه قامه كان وێران���ن. ئه م پرس���انه به دروش���م و به توندڕه وی ته واو نابێت، ده بێت هه مومان دابنیش���ین، من وه ك شه خس���ی خۆم دڵم خ���ۆش نییه به م دۆخه ی كه كۆبونه وه له سه ر كۆبونه وه

ده كرێت و خه ڵك ته واو بێزار بوه .ئاوێن���ه : ئای���ا ناكرێت ئه و پرس���ه گرنگانه له په رله مان یه كالیی ببێته وه ؟راسته په رله مان مسته فا چاوڕه ش: نوێن���ه ری خه ڵكه ، به اڵم ده نگی هه مو %60 نه هێن���اوه و به ده س���ت خه ڵكی خه ڵك ده نگیداوه ، ئیتر ناتوانین بڵێین ئه مه نوێنه رایه تی هه مو خه ڵك ده كات، باشه خه ڵك به گشتی گرنگتره یان ئه و 60% ده نگه ی كه هێناوێتی. په رله مان بۆ ئه وه دامه زراوه بڕیاری باش���ی تێدا بدرێت، ب���ۆ ده كرێت ئه گ���ه ر یه كێك له حزبه كان قس���ه بكات و هه موی دژی بێت؟ له دونیادا په رله مانی وا بونی نییه ،

چونكه سه ركرده ی حزبه كان كه بڕیار گوێیان په رله مانتاران ده بێت ده ده ن، ئێمه هه ڵمانبژاردون و لێبگرن، چونكه م���ن چوم ك���ۆاڵن به ك���ۆاڵن به مااڵندا گ���ه ڕاوم و ده نگم ب���ۆ كۆكردونه ته وه ، ئه وان���ه ی پارتی���ش هه روه ها، ناكرێت ئه وانه ی ك���ه له په رله مان���ن به كه یفی خۆیان بكه ن، به ڕاستی خه ڵك له هه مو

حیزبه كان بێزاره .دو پارت���ی ده وترێ���ت ئاوێن���ه : حزبه ك���ه ی چ���وار پاكێجه ك���ه ی

ره تكردۆته وه ، ئێوه قسه تان چییه ؟مسته فا چاوڕه ش: وابزانم براده رانی پارتی زۆر له و دو پاكێجه مورتاح نین، هه رچه نده به توندی ره تیان نه داوه ته وه و 6ی مانگی داهاتو كۆبونه وه ده كرێت و ته مه ن���ا ده كه م بگه ن���ه ئه نجام و دڵی خه ڵ���ك خۆش بكه ن، ئێس���تا خه ڵك الی گرنگ نییه كێ سه رۆكی هه رێمه ، خه ڵ���ك نان���ی نییه و ژیان���ی ده وێت،

ئه وه تا سێ مانگه موچه نه دراوه .ئاوێنه : كێ به رپرسه له مه ؟

مس���ته فا چاوڕه ش: هه مو حزبه كان به رپرسن، پارتی له سه روی هه مویه وه كه ده نگی زۆرین���ه ی هه یه ، هه روه ها یه كێتی و گۆڕان و كۆمه ڵ و یه كگرتوش. ش���ه ڕی له ش���ه ڕداین و ئێمه ئێس���تا هه م���و دونیا ده كه ین و ل���ه والوه هه مو واڵتان هاتون بونه ته پش���توپه نامان و داده نیش���ن له گه ڵماندا بۆ رێككه وتن و نابێت كارێك���ی وا بكه ی���ن به جێمان له به ره كان���ی جه نگین ئێم���ه بهێڵن و ده زانی���ن گرنگی ئه وان چه نده ، كه چی ئێمه واده زانین خۆمان هه مو شتێكین، ته ماش���ای چوارده وری خۆمان ناكه ین كه رۆژێ���ك له رۆژان ده رگاكان دابخه ن ده بین. قه ی���ران گه وره ترین توش���ی جارێ ئێمه كێشه كانمان له گه ڵ عێراقدا یه كالی���ی نه كردوه ته وه و هه ر خه ریكی كێشمه كێش و ناكۆكی نێوان خۆمانین، كاتێك ئه و ده بینێت ئێمه الوازین، دێت

هه م���و بوارێكمان ل���ێ كه مده كاته وه ، ئه وه تا بودجه مان كه مده كات و باس���ی

هه مو بواره كانی تریش ده كات.كۆبون���ه وه كان ئه گ���ه ر ئاوێن���ه :

نه گه یشتنه ئه نجام چی روده دات؟مس���ته فا چ���اوڕه ش: ب���ۆ ئێس���تا چی روی���داوه ؟ ئه وه تا هه مو ش���تێك له شوێنی خۆیدایه ، كاك مه سعود هه ر سه رۆكی هه رێمه و له شوێنی خۆیه تی، بۆ كاتێك وه فدێ���ك و نوێنه ری واڵتان كه دێت بۆ هه رێمی كوردستان ده چێت بۆ الی ك���ێ؟ به دڵنیاییه وه ده چن بۆ

الی بارزان���ی وه كو س���ه رۆكی هه رێم. وه ك باسی ده كه ن گوایه بۆ دو مانگ س���ه رۆكی په رله مان جێی س���ه رۆكی هه رێم ده گرێته وه ، بۆ تا ئێس���تا چه ند كه س به ناوی سه رۆكی هه رێمه وه چوه بۆ الی سه رۆكی په رله مان؟ تائێستاش ده س���ه اڵت هه ر الی كاك مه س���عوده ، ئینجا ئه گه ر ئه م دو مانگه ش ته واو بێت كه مانگێكی ت���ه واو بوه ، ئۆتۆماتیكی دیس���انه وه ده س���ه اڵت ده چێته وه الی

كاك مه سعود.ئاوێنه : ئایا ئێ���وه له گه ڵ ئه وه نین

هه ڵبژاردنی پێشوه خته بكرێت؟مسته فا چاوڕه ش: ئێمه وه كو یه كێتی ك���ه ده ڵێین هه ڵبژاردنی پێش���وه خت بكرێت، ئه گ���ه ر هه ڵبژاردنیش بكرێت، پارتیش مانعی نییه ، پێنج شه ش مانگ جارێك كه بۆشاییه ك دروست ده بێت ئه وان كێش���ه یان نییه و هه ر كاره كان الی خۆیان و ئه و حكومه ت و س���ه رۆكی هه رێم ده بێ���ت، ره نگه پارتی س���ود له و دۆخه ببینن و هه رچیش���یان هه یه س���ه رفی ده كه ن بۆ ئه وه ی ده نگێكی زیاتر بهێنن، ئه وكاته ئه مه ی كه هه یه

ده بێت له به رئه وه ده بێت���ه وه ، كه متر ئێمه دابنیشین پێكه وه ، ئه وه تا داعش به رۆكی گرتوین و ش���ه ڕ ته واو نه بوه ، ده بێت چیتر كوڕی خه ڵك به كوش���ت نه ده ی���ن و هه موم���ان یه كگرتو بین بۆ ئه م شه ڕو مه ترسییه ، چونكه له شه ڕدا نێوان���ی الیه نه كان میلل���ه ت و ده بێت یه كڕیز بێت، وه كو الیه نه كانیش له ناو خۆماندا یه كڕیز بی���ن، بۆ ئێمه وه كو یه كێت���ی له ناوخۆمان���دا وه زعمان زۆر جوانه ، بۆیه زۆر پێویس���ته یه كده نگ

بین.ئاوێنه : بۆچی تا ئێستا چوار الیه نه كه له دوای 19ی ئاب به فه رمی نه یانوتوه

بارزانی سه رۆكی هه رێم نییه ؟م���ه ال كاك چ���اوڕه ش: مس���ته فا به ختیاری���ش وای وت، وتی تائێس���تا هیچ ك���ه س و هیچ حزبێ���ك به فه رمی نه یوتوه مه س���عود بارزانی س���ه رۆك نیی���ه و منی���ش وا ده ڵێم و كه س���یش راینه گه یان���دوه كه س���ه رۆك نییه ، بۆ كه سی تر خۆی كاندید كردوه تاوه كو هه رچه نده كێبڕكێیه وه ؟ ئه و بكه وینه من ناڵێم كه س نیی���ه له كورددا خۆی كاندید ب���كات، به اڵم ئایا ئه م دۆخه ی ئێس���تا كاتی ئه وه مانه ش���ه ڕی ئه وه بكه ین كێ سه رۆكه و كێ سه رۆك نییه ؟ ئه وه تا خه ڵ���ك نان و ئاوو ژیانی نییه و به حزبه كان ده ڵێ���ن ئه مانه بازرگانن و دوكانیان فرۆش���تنن و نه وت خه ریكی دان���اوه و بون به كۆمپانیا، ته ماش���ای ئێمه ومان���ان مه ك���ه ره نگه تائێس���تا موحتاج نه بوبین، به اڵم خه ڵك چاوی له ته حه مولی���ا نه ما، به تایبه ت هه یه و س���لێمانی ش���ارێكی زیندوه و ده زانن چی ده كه ی���ت و چی ناكه یت. هیوادارم هه مومان به خۆمان���دا بچینه وه و كه س خۆی پ���ێ عه نته ر نه ب���ێ، وا بكه ین ده رگایه ك بكه ین���ه وه كه له م قه یرانه رزگارم���ان بێت و دڵ���ی خه ڵك خۆش

بكه ین.

ئا: ئیحسان

كۆچكردنی گه نجان، هێزی پێشمه رگه شی گرتوه ته وه ،

پێشمه رگه یه ك كه ئێستا له به ریتانیایه باس له وه ده كات كه ژیانی زۆر

سه خت بوه و ئه و موچه یه ی وه ریده گرت ده یدایه وه به قه رز بۆیه واڵتی به جێیهێشت، فه رمانده یه كی سه ربازیش ده ڵێت "پێنج حزبه كه و

حكومه ت و به تایبه ت پارتی و بارزانی به رپرسن له و دۆخه ی به سه ر

پێشمه رگه دا هاتوه ".

س���ۆران قادر س���ه عید كه پێش���تر پێش���مه رگه ب���وه و م���اوه ی مانگێكه گه یشتوه ته واڵتی به ریتانیا، به ئاوێنه ی راگه یان���د كه هه رچه ن���ده به ڕێگایه كی س���ه ختدا گه یش���توه ، به اڵم ناچار بوه چونكه له كوردس���تان باری دارایی زۆر ق���ورس و گران ب���وه ، ئ���ه و وتی "من پێش���مه رگه بوم له لیوای س���ێ ماوه ی مانگێكه رۆش���توم، توانیم 2500 دۆالر په ی���دا بكه م و به رێگای قاچاخدا بگه مه

به ریتانیا".وتیشی "به ڕاستی ژیانمان زۆر سه خت بو، سێ مانگ بو موچه م وه رنه گرتبو، ئه و موچه یه ش ك���ه وه رمده گرت، هه ر ئه و رۆژه ده چ���وم ده مدایه وه به قه رز، به ڕاس���تی ئ���ه وه ژی���ان نه ب���و، بۆیه

به جێمهێشت".له و باره یه وه ته ها تیماری فه رمانده ی فه وج���ی 5ی لی���وای 3ی هێزه كان���ی س���لێمانی و فریاكه وتن���ی به رگ���ری و له ته لوه ردن ئێس���تا ك���ه ده وروبه ری له س���نوری كه رك���وك به نیگه رانییه وه باسی ژیانی پێش���مه رگه و موچه و ئه و دۆخ���ه ی كرد كه خه ڵك و پێش���مه رگه

تێیكه وتوه و به رۆكی گرتون.بۆ له لێدوانێكدا فه رمانده ی���ه ئ���ه و ئاوێنه ئاشكرای كرد كه له فه وجه كه ی

ئه وان دو كه س رۆیشتون بۆ ئه وروپاو پێش���تر ئ���اگادار نه بون ك���ه ده ڕۆن، وتی "به ڕاس���تی ژیانی پێشمه رگه زۆر قورس و ناخۆشه ، سێ مانگه موچه یان ده بوای���ه له كاتێك���دا وه رنه گرت���وه ، به به رده وامی���ی هێزه كانی پێش���مه رگه له به ره كان���ی جه نگ موچه یان بۆ دابین بكرایه ، چونك���ه له هه مو واڵتێك هێزی چه ك���دار زۆرترین خزم���ه ت ده كرێت،

به اڵم الی خۆمان به وشێوه یه ".

وتیش���ی "په یامم بۆ پێنج حزبه كه ی ده س���ه اڵت و په رله م���ان و حكوم���ه ت و به تایبه ت س���ه رۆكی هه رێم ئه وه یه كه بیرێك له ژیان و گوزه رانی پێش���مه رگه به تایبه تی بكه نه وه ، نه ك هه ر ش���ه ڕی

كورسی و به رژه وه ندییه كانیان بكه ن".به نیگه رانییه وه فه رمانده ی���ه ئ���ه و وتیش���ی "له ه���ه ر واڵتێك���دا چه كدار مان���ای به جێبهێڵێ���ت، واڵته ك���ه ی ئه وه روی���داوه ، چونك���ه كاره س���ات

ترۆپكی شكستی ئه و واڵته ده رده خات، بۆیه من ره خن���ه ی توندم له هه ر پێنج حزبه كه هه یه و ئه وان به رپرسن له ژیانی پێش���مه رگه و ئه و دۆخه ی دروستبوه ، به تایب���ه ت پارت���ی و س���ه رۆكی هه رێم كه زۆربه ی كورس���ییه كانی په رله مان و حكومه تیان س���ه ره كییه كانی جومگه بیر هه موی���ان ك���ه به ده س���ته وه یه ، ده كه ن���ه وه و له كورس���ییه كانیان

پێشمه رگه یان گه یاند به م دۆخه ".

له به رامبه ردا دلێر ماوه تی په رله مانتار پێش���مه رگه و كاروب���اری له لیژن���ه ی ش���ه هیدان بۆ ئاوێنه وتی "هه رچه نده به اڵم رۆیشتون، پێشمه رگه ژماره یه ك ناونوس زۆریش خۆی���ان خه ڵكێك���ی كردوه كه ببن به پێش���مه رگه و یه كسه ر له جێی ئه وانه داده نرێن و تاوه كو ئێستا

تاڕاده یه ك بۆشایی دروست نه بوه ".س���ه باره ت به مه ترس���ی جێهێشتنی ئ���ه و پێش���مه رگانه و رۆیش���تنیان بۆ

لیژنه ی ئ���ه و په رله مانتاره ی ئه وروپا، پێش���مه رگه ئام���اژه ب���ه وه ده كات كه قسه یان له سه ر كردوه و به تایبه ت له گه ڵ وه زیری پێش���مه رگه دانیشتون و وه زیر وتویه تی تاوه كو ئێس���تا زیانی نه بوه و ئه وانیش وه كو خه ڵكی تر كۆچ ده كه ن و ده ڕۆن، بۆیه خه ڵكێ���ك زۆر مامه ڵه ی ب���ۆ ك���راوه و له ش���وێنیان داده نرێن و تاوه كو ئێس���تا هیچ كێشه یه كمان نییه

له وباره یه وه .

مسته فا چاوڕه ش: په رله مان زۆرینه ی ده نگی خه ڵكی نه هێناوه تا پرسێكی وه ك سه رۆكایه تی هه رێم یه كالیی بكاته وه

تا‌ئێستاش‌ده‌سه‌اڵت‌به‌فیعلی‌هه‌ر‌الی‌كاك‌مه‌سعوده‌

پێشمه‌رگه‌ش‌كۆچ‌ده‌كاتفه رمانده یه ك: 5 حزبه كه و به تایبه ت پارتی و بارزانی به رپرسن له و دۆخه ی دروستبوه

له دونیادا په رله مانی وا بونی نییه چونكه سه ركرده ی حزبه كان

كه بڕیار ده ده ن، ده بێت په رله مانتاران

گوێیان لێبگرن

هه رچه نده ژماره یه ك پێشمه رگه رۆیشتون

به اڵم خه ڵكێكی زۆریش خۆیان

ناونوس كردوه كه ببن به پێشمه رگه و

یه كسه ر له جێی ئه وانه داده نرێن و

تاوه كو ئێستا تاڕاده یه ك بۆشایی

دروست نه بوه

مسته فا چاوڕه ش

پێشمه رگه له سه نگه ری به رگریدا

"هه‌ندێك‌به‌رپرسی‌‌كورد‌له‌به‌غدا‌له‌گه‌نده‌ڵییه‌وه‌‌تێوه‌گالونبه‌اڵم‌هێشتا‌ناویان‌رانه‌گه‌یه‌ندراوه‌"

ئا: شۆڕش محه مه د

وته بێژی لیژنه ی ده ستپاكی له ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق رایگه یاند"له نێو 334 دۆسیه ی

گه نده ڵیدا كه لیژنه كه مان رایگه یاندوه 9 دۆسیه یان گه نده ڵی به رپرسانی كورده و به رپرسی دیكه ی كوردیش

هه یه كه له گه نده ڵیدا تێوه گالوه به اڵم هێشتا ناویان نه دراوه بۆ ئه وه ی لێكۆڵینه وه یان له باره وه بكرێ ".

لیژنه كه یان و ب����ه كاری س����ه باره ت بونی دۆس����یه ی گه نده ڵی به رپرسانی ك����ورد له حكومه تی عێراق����دا، عادل ن����وری وته بێژی لیژنه ی ده س����تپاكی عێ����راق نوێنه ران����ی له ئه نجومه ن����ی له لێدوانێك����ی بۆ ئاوێن����ه وتی " له الی ئێم����ه دۆس����یه یه ك نیی����ه به ن����اوی دۆسیه ی گه نده ڵی به رپرسانی كوردی ی����ان عه ره بی ی����ان توركم����ان. ئێمه هه وڵمانداوه پیش����ه ییانه ئیش بكه ین ئێمه راوه دوی هه م����و گه نده ڵكارێك و گه نده ڵیه ك ده نێین، ئیتر ئه مه ئه گه ر كوردبێت یان ع����ه ره ب بێت یان هه ر

كه سێكی دیكه كردبێتی ". وتیش����ی " بیرمان له وه نه كردۆته وه ئه مه چیی����ه ره گه زه كه ی كورده ، ژنه یان پیاوه به رپرس����ه ی����ان به رپرس نییه . به اڵم بێگومان له و گه نده ڵكارانه كوردیشی تێدایه وه ك چۆن عه ره ب و تێدایه توركمانیشی س����ونه و شیعه و

تێدایه پێكهاته یه ك����ی له هه م����و واتا به داخه وه ".

له باره ی رێژه ی دۆسیه كانی گه نده ڵی عادل لیژنه كه یاندایه ، له به رده س����تی نوری وتی " له هی����چ لیژنه ی نه زاهه ی په رله مانێكی دونیادا به هێنده ی لیژنه ی نه زاه����ه ی عێراق مه له ف����ی گه نده ڵی له به رده ستدانیه . چونكه له عێراقدا یه ك داموده زگا له و حكومه ته ئیتیحادیه دا نیه كه گه نده ڵی تیادا نه بێت بێگومان ئه مه كاره س����اته ". وتیشی " له واڵتانی دونیا ره نگ����ه گه نده ڵی حاڵه ت بێت، له عێراقدا دیارده یه . من به رپرسیارانه پێت����ان ده ڵێ����م ئه گه ر ل����ه وه زاره ت و داموده زگایه ك����دا حاڵه تێك زۆر باش ببینی����ت ئه ڵێی����ن ئه لحه مدولیال ئه مه حاڵه تێكی باشه و گه نده ڵی تیادا نیه ئه گینا ئه س����ڵ ئه وه یه ك����ه گه نده ڵ

بێت". لیژنه ی وته بێ����ژی ن����وری ع����ادل نوێنه رانی له ئه نجومه نی ده س����تپاكی عێراق ئاماژه ی بۆ ئه وه كرد ئێس����تا له ده وڵه تی عێراقی ئیتیحادی فیدراڵیدا گه نده ڵی ئه سڵه و ده ستپاكی و نه زاهه ت

حاڵه تێكی تایبه ته . وتیش����ی " گه نده ڵی بوه به دیارده و ده س����تپاكی و نه زاه����ه و ش����ه فافیه ت ده گمه نه . عێراق له سه ره وه ی ریزبه ندی پیس����خۆره كاندایه و گه نده ڵ����ه واڵته ئه م����ه ش وای كردوه كه س����ومعه ی

نێوده وڵه تی زۆر زۆر خراپ بێت". س����ه باره ت به پش����كی ك����ورد له و

گه نده ڵی����ه ی عێراق����دا، ع����ادل نوری وتی " ئێمه وه كو ك����ورد له حكومه تی ئیتیحادیدا پشكمان هه ركه مه و پێشتر 334 دۆسیه ی گه نده ڵیمان باڵوكرده وه و له و رێژه یه 9دانه یان كوردبون، ئه مه وه ك رێ����ژه كه م����ه هه رچه ن����د ئێمه حه زمانده كرد كه هیچ كه سێكی كوردی تێدا نه بوایه و كورده كان هه میشه له ناو لیستی شه فافیه ت و نه زاهه تدا بن به اڵم هه رێمی كوردستان هه موشی كورده و

گه نده ڵییه كی زۆریشی تێدایه ". وتیش����ی " ئ����ه و كوردان����ه ی له وێن له عێ����راق گه نده ڵی����ان هه ی����ه به اڵم به به راورد له گه ڵ عه ره به كاندا گه نده ڵی كورده كان تائێس����تا به رچاو نیه . ئه و بریكاری وه زیر و به رپرس����ه كوردانه ی له عێ����راق ب����ون گه نده ڵیی����ان هه یه و دۆسیه ی گه نده ڵییان بۆ كراوه ته وه ". سه باره ت به وه ی كه بۆچی ناوه كان ئاش����كرا ناك����ه ن، وته بێ����ژی لیژنه ی نوێنه رانی له ئه نجومه نی ده س����تپاكی عێراق وتی " من وه كو وته بێژی لیژنه ی نه زاهه ده بێت به رپرسانه و پیشه ییانه مامه ڵه بكه م. ئه م خوله ی ئێس����تا كه لیژنه كه مان وه رگرت و من وه كو وته بێژ دیاریك����رام كۆمه ڵێ����ك مه رجمان دانا یه كێك له و مه رجانه ئه وه بو كه وه كو پێش����و نه بین ئیش����مان نه بێت و هه ر كه سێك ده ستبداته كاغه زێك و بچێته س����ه ر ته له فزیۆن بڵ����ێ فاڵنه كه س گه نده ڵه و دۆس����یه ی هه ی����ه ، نه وه ك

لێكۆڵینه وه ی لێبكرێت وانه بێت."

وتیش����ی " كاتێك ده توانین ناوه كان ئاش����كرابكه ین كه دۆس����یه كان بگه نه

ئه نجام". لیژنه ی وته بێ����ژی ن����وری ع����ادل نوێنه رانی له ئه نجومه نی ده س����تپاكی عێ����راق ئام����اژه ی بۆ ئه وه ك����رد كه لیستی 334 به رپرسه كه وه ك تاوانبار دراونه ت����ه كراونه ت����ه وه و یه كالی����ی دادگا و گه ش����تیان ل����ێ قه ده غه كراوه بۆ ده ره وه ی عێ����راق به اڵم مه رج نیه هه موش����یان حوكمی به ندكردنیان بۆ ده ربچێت چونكه ره نگه له چونه دادگا

بێتاوان ده ربچن". كۆمه ڵێك وتیش����ی " ن����وری عادل به رپرسی دیكه هه یه كه كوردیشی تێدا هه یه و له دۆسیه ی گه نده ڵی تێوه گالون

به اڵم هێشتا ناویان نه دراوه ". له ب���اره ی ئ���ه وه ی كه پێش���تریش زۆرێك له م دۆس���یانه هه ب���ون به اڵم تاوانباران نه چونه ت���ه به رده م دادگا، ع���ادل نوری وتی " كێش���ه ی گه وره ی ئێمه وه ك لیژنه ی نه زاهه و وه كو خۆم كه به دوای مه له فه كاندا ده چین ئه وه یه

كه ئیجرائات ناكرێت". وتیشی " كێش���ه ی ئێمه ئه وه یه زۆر هیالك ده بین ب���ه اڵم دواتر ئیجرائات ناكرێ���ت چونك���ه دادگا دادگایه ك���ی گه نده ڵ���ه و هه مو ك���ه س دان به وه دا ده نێ . ناڵێین كه س���ی باشی تێدا نیه به اڵم ده زگای دادوه ری عێراق و ده زگای مالی و ده زگای ئه منی گه وره ترین سێ ده زگای گه نده ڵن ك���ه ئه م عێراقه یان

كاول كردوه ". ع���ادل ن���وری وته بێ���ژی لیژن���ه ی نوێنه رانی له ئه نجومه نی ده س���تپاكی عێراق ئاماژه بۆ ئ���ه وه ش ده كات كه گه نده ڵیدا مه له فێكی به دوای ده چێت لێده كرێ���ت و هه ڕه ش���ه ی دنیای���ه ك ئه وه ی ب���ۆ پێده كرێت موهاته رات���ی ده ستبه رداری به دواداچونه كانی بۆ ئه و دۆسیانه بێت، له وباره یه وه وتی " خه ڵكم ب���ۆ ده نێرن و ملیۆنه ها دۆالرم ده خه نه به رده س���ت به ته نها بۆ بێده نگكردنم و بێده نگ نابم و ش���ه ڕ له گه ڵ ئه م مافیا نێوده وڵه تیانه دا ده كه م و دواتریش كه مه له فه كه یه كالیی ده كه یته وه س���ه یر ناكرێت و ئیجرائات ل���ه دادگا ده كه یت

ئه ودیوت لێده گرن". وتیشی " بۆ دۆسیه یه كی تایبه ت كه زۆر حه ساسه و ئیمتیدادی بۆ هه رێمی كوردس���تانیش هه ی���ه به داخه وه زۆر هه وڵ و كۆششیان له گه ڵ كردم ملكه چ نه بوم له سه ر دۆسیه كه رۆیشتم دواجار خه ڵكیان بۆ ناردم خه ڵكی كاربه ده ستی ژم���اره یه ك وتیان تۆ بۆ خۆت هیالك ده كه یت پێش ئه وه ی له الی تۆ بچێته

دادگا له وێ دایده خه ین". عادل نوری ئام����اژه ی بۆ ئه وه كرد كه ئه و س����وێندی خواردوه له به رده م خودا و گه لدا كه ئه ركه كانی به باش����ی جێبه جێ ب����كات و وتی " ئ����ه م ئه ركه ئیجباری ك����ه س هه ڵمبژاردوه و خۆم نه كردوم به اڵم ل����ه روی ده رونه وه زۆر

مورتاحم".

هەنوکە(496( سێشه ممه 42015/9/22

ئا: رێنوار نه جم

ئه ندامی وه فدی دانوستانکاریی کۆمه ڵی ئیسالمی له کۆبونه وه پێنج

قۆڵییه کاندا له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا باس له دوا پێشهاته کانی کۆبونه وه کان

ده کات و ده ڵێت "ئه گه ر پارتی به هیچ کام له دو پێشنیاره که ی چوار الیه نه که ش رازی نه بێت، مه رج نییه

کۆبونه وه کان شکست بهێنیت".

ئاوێنه : تا ئێستا پارتی هیچ وه اڵمێکی هه بوه بۆ دو پاکێجه که ی ئێوه ؟

ئه نوه ر سه نگاوی: به فه رمی تا ئێستا واده ی نه داوینه ته وه ، وه اڵمێکیان هیچ مانگی داهاتوم���ان 6ی کۆبون���ه وه ی داهات���وه ، ت���ا ئه وکاته بڕی���اره ئه وان وه اڵممان بک���ه ن و خۆیان دیراس���ه ی

بده نه وه .پارت���ی وته بێژه ک���ه ی ئاوێن���ه : له راگه یاندنه کان���ه وه باس���ی له وه اڵمی پارتی کردبو بۆ پیشنیاره کانی ئێوه ؟

ئه ن���وه ر س���ه نگاوی: ئێم���ه له گه ڵ ئه و وه فده ی پارتی ک���ه له گفتوگۆیان له گه ڵ���دا ده که ین، قس���ه مان له گه ڵدا کردون، ئ���ه وان ده ڵێن قس���ه ی ئێمه بۆچونی فه رمی پارتییه و هه ر که سێک هه ر لێدوانێکی دیک���ه بدات، گوزارش

له بۆچونی پارتی ناکات.ئاوێن���ه : چ���اوه ڕێ ده ک���ه ن پارتی به یه کێ���ک له دو پێش���نیاره که ی ئێوه

ڕازی ببێت؟ئه ن���وه ر س���ه نگاوی: ئێم���ه ئومێد ده که ین پارتی به یه کێک له پێشنیاره کان ڕازی ببێت، هه ر کام له پێش���نیاره کان هه ڵببژێرێت ئه وه الیه نه کان ده گه یه نێته

ئامانج.ئاوێن���ه : ئه گ���ه ر پارت���ی ه���ه ردو بژارده که ی ره تکرده وه و به هیچیان ڕازی

نه بو، ئێوه بژارده ی دیکه تان هه یه ؟ئه نوه ر س���ه نگاوی: راسته وخۆ دوای ئه وه ی چوار الیانه که کۆبونه وه ده که ن و

هه ڵوێستی خۆیان ڕاده گه یه نن.ئاوێنه : له ئه گه رێکی وه هادا، س���ازان

شکست ناهێنیت؟ئه نوه ر س���ه نگاوی: نا م���ه رج نییه ، ئێمه ئومێد ده که ین دانیشتنه کان هه ر به رده وام بێت و پێشنیاری دیکه ش بێته

ئ���اراوه . به اڵم ئومێ���د ده که ین ئه و دو پێشنیاره ی که کراوه که پێشنیارێکی ته وافقی زۆر باش���ه بۆ ئ���ه وه ی هه مو الیه ن���ه کان بگه ن به ی���ه ک. به اڵم هه ر وه اڵمێکی���ش بدرێته وه ئ���ه و وه اڵمه ش قابیل���ی دراس���ه یه ، م���ادام الی هه مو الیه نه کان مه به س���ت و ئامانجی به یه ک گه یش���تن هه ی���ه ، ئینش���ااڵ ده رگاکان

داناخرێت.ئاوێنه : جۆرێک له پاشه کش���ه به دی ده کرێت له هه ڵوێستی چوار الیه نه که دا، له به رامب���ه ر ئ���ه وه ی پارتی له س���ه ر داواکه ی خۆی سوره ، هه نگاو به هه نگاو ئه و الیه نانه دێنه خواره وه ، پێشتر ئێوه په رله مانی، سیستمی له سه ر سوربون به اڵم ئێستا رازی بون له وه ی سه رۆکی

هه رێم راسته وخۆ هه ڵبژێردرێت؟ئه ن���وه ر س���ه نگاوی: بۆچونی ئێمه وایه مادام ئامانجم���ان ئه وەیە بگه ینه

ئه نج���ام و دۆخی هه رێمی کوردس���تان چاک بکه ین، ه���ه ر هه نگاوێک بۆ لێک نزیکبونه وه هه بێت، ئه وه هه س���تکردن له الیه ن به به رپرس���یارێتی ده گه یه نێت ئه و الیه نه وه ، بۆیه ئێمه چوار الیه نه که ، زۆر مه به ستمانه ، کۆبونه وه کان ئامانج و ئاکامێکی باشیان هه بێت و ببێته مایه ی دڵخۆش���ی خه ڵکی کوردس���تان. ئه م هه نگاوانه ی ئێم���ه ش بۆیه ئه ینێین بۆ ئه وه ی هه رێمی کوردستان چیتر به ره و ئاڵ���ۆزی نه ڕوات. ئه گینا له ڕوی ئه وه ی ه���ه ر الیه نه و ده س���تبگرێت به بۆچونی خ���واره وه ، نه یه تە هی���چ خۆی���ه وه و له سه ره نجامدا هه مومان زیان ده که ین . بۆیه ئێمه ئه وان���ه به ته نازول نازانین، به ڵک���و هه وڵ���ن ب���ۆ لێکنزیکبو نه وه و س���ازان. بنه مای س���ازانی راس���تیش ئه وه یه هه مو الیه ک که مێک له بۆچونی خۆی بێته خواره وه و بگه نه بۆچونێکی

هاوبه ش. یه که مه وه له کۆبون���ه وه ی ئاوێن���ه : تا کۆبونه وه ی هه ش���ته م، پارتی هیچ هه نگاوێ���ک له داواکانی خ���ۆی هاتۆته

خواره وه ؟ئه نوه ر س���ه نگاوی: ئ���ه وه ی ئێمه ده یبینی���ن له کۆبونه وه کاندا، حاڵه تێک هه یه که الیه نی به رامبه ریش که پارتی مه به ستیانه کوردس���تانه ، دیموکراتی ئه م کۆبونه وانه بگه ن���ه ئه نجام و دێنه پێش���ه وه له بابه ته کان و قسه ی خۆیان ده که ن. له کۆبونه وه کاندا به یه ک شێواز چاره س���ه ر پێش���نیار ناکرێت، به ڵکو دیکه ش پێش���نیاری ده درێ���ت هه وڵ هه بێت. بۆیه تا ئێستا ئه وه مان به دی نه کردوه که الیه نێکی دیاریکراو قوفڵی دابێت ل���ه ده رگاکان و نه یه وێت بگه ینه ئامانج. ئه گه ر ئێمه هه ست به وه بکه ین

ئه وکات قسه ی خۆمان ده بێت.

ئ���ه وه ی ده وترێ���ت ئاوێن���ه : له کۆبونه وه کاندا باس ده کرێت شتێکه و ئه وه ی له راگه یاندنه کاندا باس ده کرێت شتێکی دیکه یه ، ئێوه له کۆبونه وه کاندا باس له هه ندێک شت ده که ن که خه ڵک لێ���ی ئاگادار نیی���ه و ته نها خۆتان لێی

ئاگادارن؟ئه ن���وه ر س���ه نگاوی: ئ���ه وه ی ئێمه له کۆبونه وه کان���دا ده یڵێی���ن، هه روه ها ته نانه ت پرۆژان���ه و ئ���ه و راس���ته خۆ دیالۆگه کانی نێو کۆبونه وه کانیش ئه گه ر به ناراس���ته وخۆش بێت، هاواڵتیانی لێ ئاگادارکراوه ت���ه وه ، هیچ ش���تێک نییه ش���اراوه بێت له خه ڵ���ک، چونکه ئێمه قس���ه له س���ه ر هه ر بابه تێ���ک بکه ین به ئاش���کرا باس���ی ده که ین. ته وه ره ی یه که ممان قسه کردنه له سه ر سیستمی سه رۆکایه تیی و ئه و سیستمه له داهاتوی هه رێمی کوردس���تاندا چۆن بێت. ئه مه له هه نگاوه کانی یه که م���ه ، هه ن���گاوی دیکه ش���دا بگه ینه هه رش���تێک بۆ رای

گشتیی ئاشکرا ده که ین.ئاوێنه : باس ل���ه وه ده کرێت که ئه م پێنج له کۆبونه وه ئێستا گفتوگۆیانه ی قۆڵییه کان���دا ده کرێ���ت ب���ۆ دوای دو ساڵی دیکه یه و ئێس���تا چوار الیه نه که له س���ه ر ئه وه رازی بون بۆ دو س���اڵی دیکه بارزانی به هه مو ده س���ه اڵته کانی خۆی���ه وه بمێنێته وه و ل���ه دوای ئه وه وه ئ���ه و رێکه وتنه ی که ده کرێت جێبه جێ

بکرێت؟له و قس���ه ی س���ه نگاوی: ئه ن���وه ر ش���ێوه یه نه کراوه ، به ڵێ ئێمه ئێس���تا هه رێمدای���ن و س���ه رۆکی لەقه یران���ی واده ک���ه ی ته واوبوه ل���ه 20ی مانگه وه ، ئ���ه وه گرفتێک���ه و تێیکه وتوین. به اڵم تا ئه م س���اته به فه رمیی قسه نه کراوه له سه ر درێژکردنه وه ی واده بۆ سه رۆکی هه رێمی ئێستا. به ڵکو بڕگه ی یه که می گفتوگ���ۆکان قس���ه کردن بوه له س���ه ر ده س���ه اڵته کان و ش���ێوازی هه ڵبژاردنی س���ه رۆکی هه رێم له ئێس���تاو داهاتودا، بۆیه ئه م بابه تانه هه مویان په یوه ندیان به یه که وه هه یه و قس���ه کردن له سه ریان هه موی به یه ک���ه وه . ئێمه بگه ینه هه ر رایده گه یه نین. ئه وکات���ه رێکه وتنێک، یه که م���ی بڕگ���ه ی ئێس���تا ئ���ه وه ی

گفتوگۆکانه .

ئاوێنه : دوای ئه وه ی بڕگه ی یه که می گفتوگۆگه تان بڕی، ئه چنه س���ه ر ئه و

بابه ته ی تر؟ئه نوه ر سه نگاوی: به ڵێ به دڵنیاییه وه ، ئه وه بابه تێکه و ئه مڕۆ بۆشایی یاسایی هه یه له هه رێمی کوردستاندا، سه رۆکێکی هه رێم هه یه ئه و سه رۆکه واده که ی ته واو بوه ، ده بێت پێن���ج الیه نه که گفتوگۆی له باره وه بکه ین، چی لێ بکه ین؟ چۆن چاره س���ەر ی بکه ین؟ ئ���ه وه ته وه ره ی دوه مه دوای ئ���ه وه ی له و بابه ته ته واو

بوین، دێینه سه ر ئه م ته وه ره یه ش.ئاوێنه : ئێوه ئێستا مه سعود بارزانی

به سه رۆکی هه رێم ده زانن؟س���ه رۆکی س���ه نگاوی: ئه ن���وه ر هه رێم���ی کوردس���تان ل���ه و واده یه دا که دیاریک���راوه ، ماوه که ی ته واو بوه به ئیمزای خۆی و بڕیاری په رله مانیش. ب���ه اڵم ئه وه ی ئێس���تا چیی���ه ، ئێمه ئه وه نده ی بزانین و ئاگاداربین، تا ئێستا له بۆش���ایی یاس���اییداین و سه رۆکێکی نییه ، ش���ه رعیمان فه رمیی و هه رێمی ل���ه وه ده چێت به ڵک���و س���ه رۆکێکه کاربه ڕێکه ربێ���ت بۆ ئ���ه م قۆناغه بۆ به ڕێکردن���ی کاره کان. ئه گین���ا وه کو سه رۆکی هه رێم له و واده یه وه سه رۆکی

هه رێم ره سمییه تی نه ماوه .ده که ی���ت پێش���بینی ئاوێن���ه : کۆبون���ه وه ی داهاتوی پێنج قۆڵی دوا

کۆبونه وه بێت؟ئه نوه ر س���ه نگاوی: ئومێد ده که ین بگه ین���ه ئه نجام ل���ه و کۆبونه وه یه دا و بۆچونی هه مو الیه ن���ه کان لێک نزیک ببێت���ه وه و ببێت���ه مایه ی دڵخۆش���ی

خه ڵکی کوردستان.دی���ارە وا به قس���ه کاندا ئاوێن���ه : پێش���بینی ناکه یت بگه ن���ه رێکه وتنی

کۆتایی؟ئه ن���وه ر س���ه نگاوی: ئێم���ه دیاره هه م���و رێگه یه کمان گرتوه ته به رو کۆتا پێشنیاری خۆشمان داوه ، به اڵم ئه وه به س���تراوه ته وه به الیه نی به رامبه ره وه که ت���ا چ ڕاده یه ک وه اڵم���ی ده بێت. ئه وانی���ش داوای ماوه یه کی باش���یان کردوه بۆ بیرکردنه وه له و بابه ته ، ئه وه ده مێنێته وه سه ر ئه وه ی وه اڵمی ئه وان چ���ی ده بێت و هیواداری���ن ئه نجامێکی

باشی هه بێت.

کۆمه ڵی ئیسالمی: دوای رێکه وتن له سه ر شێوازی هه ڵبژاردن و ده سه اڵته کانی، دێینه سه ر باسی سه رۆکی ئێستای هه رێم

"ئێستا‌سه‌رۆکێکی‌فه‌رمیی‌و‌شه‌رعیمان‌نییه‌"

تا ئێستا ئه وه مان به دی نه کردوه که الیه نێکی

دیاریکراو قوفڵی دابێت له ده رگاکان و

نه یه وێت بگه ینه ئامانج. ئه گه ر ئێمه هه ست به وه بکه ین

ئه وکات قسه ی خۆمان ده بێت

ده زگای دادوه ری عێراق و ده زگای مالی و ده زگای

ئه منی گه وره ترین سێ ده زگای

گه نده ڵن كه ئه م عێراقه یان كاول

كردوه

مه سعود بارزانی

5(496( سێشه ممه 2015/9/22 هەنوکە

خه‌ڵكی‌‌سلێمانی‌‌ده‌چن‌بۆ‌به‌هه‌شت

ئایا نوێژو بانگ و په رستش به زمانی كوردی ڕێپێدراوه یان حه رام؟"تاكه‌‌به‌ڵگه‌یه‌ك‌نیه‌‌دژی‌په‌رستش‌بێت‌به‌زمانی‌نه‌ته‌وه‌كانی‌تری‌غه‌یره‌‌عه‌ره‌ب"

ئا: ئاوێنه

رۆژانی هه یینی مزگه وتێكی قه راغ شار جمه ی دێت له و ئیماندارانه ی كه له دورو نزیكه وه رویتێده كه ن،

زۆربه شیان گه نجی ریشن و شه رواڵ كورتن، ئه وان دێن گوێ له رێنمایی و

ئامۆژگاریه كانی "عه بدولله تیفی سه له فی " بگرن.

هێش���تا كاتژمێ���ر یان���زه نه ب���وه و بان���گ و س���ه الی نوێ���ژی جه ماع���ه ت خه ڵكی پۆل پۆل ده س���تیپێنه كردوه ، ب���ه ره و مزگه وتی به هه ش���ت دێن، كه مزگه وتێكی ره نگ س���پی ب���ێ گومه زو

مناره یه .ك���ه كات ده گات���ه نزیك���ی بان���گ چ���وارده وری مزگه وته ك���ه به جارێ���ك قه ره باڵغتر ده بێت، كۆاڵن و شه قامه كانی چ���وارده وری ئوتومبێل ب���ه دوای یه كدا ریزی تیا ده به س���تن و جێی ئوتومبێلی تری به زه حمه ت تیا ده بێته وه ، كۆمه ڵێك فه قێی گه نجی ریش���ن و شه رواڵ كورت چاودێ���ری خه ڵكه كه پاس���ه وان وه ك

ده كه ن و به رده وام دێن و ده چن. نهۆمی س���ێ مزگه وته كه هه رچه نده نزیك به س���ێ هه زار مه تره ، به اڵم هه ر س���ێ نهۆمه كه و به به ش���ی ژنانه وه پڕ ده بن له نوێژخوێن و به ش���ێك له گه نجان ناچ���ارن له به رده كی مزگه وته كه و له به ر خۆره تاوی دوا رۆژه كانی هاویندا له سه ر پارچ���ه مقابه یه ك ی���ان به رماڵێك كه

له گه ڵ خۆیاندا هێناویانه نوێژ بكه ن.

كاتێك كه ئیمام و وتاربێژی مزگه وته كه ده كه وێته س���ه له فی " "د.عه بدولله تیف نوێژخوێنه ئه و ته واوی وتارخوێندنه وه به دیار له مزگه وته ك���ه دان ك���ه زۆره ی

گوتاره كه یه وه كش و مات داده نیشن.وتاربێ���ژ ب���اس ل���ه وه ده كات ك���ه "هه مومان مس���افرین"، ب���ه اڵم "به ره و دنی���ای ئاخیره ت، له بیرم���ان چوه كه هه مومان ده بێت بچینه وه بۆ الی خودای گه وره و میهره بان، هه ر خه ریكی ئه وه ین چۆن پاره په یدا بكه ین؟ چۆن ژیانمان خۆش كه ین؟ چ���ۆن ئیقامه له واڵتێكی

كافر دابین بكه ین؟". حكومه تی "له كاتێكدا ده ڵێت پاشان ناوه ن���دی عێ���راق ئ���ه و ماڵپه ڕان���ه ی به دڕه وشتی و بێ ئه خالقی باڵوده كه نه وه قه ده غ���ه ده كات، كه چی له الی خۆمان نازانم كام نامه س���ئول وتویه تی نه خێر ئێمه پابه ند نابین به و بڕیاره وه ! پابه ند مه به خۆت ده بینیته وه ، خودا له تۆ زۆر

به ده سه اڵتتره ".پاش���ان نمون���ه ی دو ش���اری نقوم

له "به دڕه وش���تی و ب���ێ به ن���دو ب���اری سێكس���یی" ت���ا ئاس���تی ئینته الكردن كردن ده هێنێته وه كه ئه ویش "عاموره و س���ه دوم"ن، ئه و ده ڵێ���ت "له به رئه وه ی پابه ن���د نه ب���ون به رێنماییه كانی خواو

پێغه مبه رانه وه ، ته فروتونا بون".

ئیدری���س له تی���ف كه خوێن���دكاری بۆ هات���وه ئیس���المیه كانه و زانس���ته نوێژك���ردن ئام���اژه ب���ه وه ده كات كه هه م���و هه فته یه ك دێت ب���ۆ مزگه وتی به هه ش���ت، ئه و وتی "له به ر ئه وه دێمه ئێره كه ئه مالو ئه والی تیانیه ، قورئان و س���ونه ت به ش���ێوه یه كی جوان و به پێی ته فسیر حیزبایه تی به رژه وه ندی هه واو

ناكرێت".وتیشی "زۆر مزگه وت به هۆی موقه ید ب���ون ی���ان حزبایه تی���ه وه ، دینه كه یان مران���دوه ، مامۆس���تا عه بدولله تیف هی ئه وه ی���ه گوێ���ی لێبگری���ت، له وه ته ی ئه م مزگه وته كراوه ت���ه وه هه مو نوێژی

هه ینیه ك لێره م".

له ن���او د.عه بدولله تی���ف ماڵ���ی دی���واره له ودی���و مزگه وته كه دای���ه و به رزه كان���ی ماڵه كه ی���ه وه ئوتومبێل���ه وه س���تاندوه و له گه راجه كه دا درعه كه ی په نجه ره كانی مینبه ر و شوێنی دانیشتن و به خش���ت وتارخوێندنه وه كه ش���ی

هه ڵچنراوه .

رێب���وار عومه ر كه پێش���مه رگه یه كی هێزه كان���ی 70و ته م���ه ن 27 س���اڵه ، ل���ه دوره وه هاتوه بۆ نوێژك���ردن، ئه و ئاماژه ی به وه كرد كه له وه ته ی مامۆستا عه بدولله تیف سێ ساڵ له مه وبه ر هاتوه ته ئه م مزگه وت���ه ئه میش پێی لێنه بڕیوه و هاتوچۆی ده كات، ئه گه رچی ده بێت بۆ دور و رێگه یه كی به مزگه وته كه گه یشتن نیو كاتژمێر به ئوتومبێل ببڕێ ، ئه و وتی "دێمه ئێره له به رئه وه ی تاكه مزگه وته

دینی راسته قینه باڵوبكاته وه ".به هه ڵ���ه خه ڵ���ك "زۆر وتیش���ی تێگه یش���تون یان بوختان بۆ مامۆستا عه بدولله تی���ف ده ك���ه ن ك���ه واده زانن

له گه ڵ داعشدایه ، نازانن ئه و دوعای بۆ داعش هه ڕه شه ی كردوه و پێش���مه رگه

سه ربڕینی لێكردوه ".ئ���ه م گه نجه ئاماژه ی ب���ه وه كرد كه نه ك هه مو هه یینیی���ه ك، به ڵكو هه مو شه وانی دوشه ممه و پێنج شه ممه یه كیش دێت كه ده رسی شه رح كردنی قورئانی تیا ده خوێنرێت، مه گه ر ئه وه ی له ده وام بێت یان مۆڵه ت���ی نه ده ن و له "واجبات" بێ���ت، ئه و وتی "دی���ن وه كو خواردن و پێویستیه كانی ژیان گرنگه و پێوداویستی

روحه ".وتیش���ی "ئه گ���ه ر رۆژێك ل���ه رۆژان ده س���تور ببێت به عه لمان���ی له هه رێمی كوردس���تان، یه ك رۆژ پێشمه رگایه تی

ناكه م".

ئاس���مانی رادی���ۆو كه ناڵی بین���ای ئامۆژگاری كه دو میدیای سه له فیه كانن و د.عه بدولله تیف سه رپه رشتی ده كات له دو بینای ته نیشت به هه شتدان، هه ر له نێو مزگه وته كه شدا مه دره سه ی به هه شت بۆ

خوێندنی فه قێكان كراوه ته وه و شه وانی دوش���ه ممه و پێنج ش���ه ممانیش وانه ی شه رح كردنی قورئانی تیا ده خوێنرێت،

كه گه نجێكی زۆر رویتێده كات.

حاج���ی ره زا، ك���ه به "م���ه ال ره زای مزگه وتی به هه ش���ت" ناسراوه و ته مه نی 63 س���اڵه ، باس له وه ده كات زۆربه ی ه���ه ره زۆری ئه وان���ه ی رو له مزگه وتی ئ���ه و وتی به هه ش���ت ده كه ن گه نجن، "ه���ۆكاری قه ره باڵغی ئ���ه م مزگه وته ، عه قیده ی پاكی سه له فیه ت و كاریگه ریی

مامۆستا عه بدولله تیفه ".ناوب���راو نكوڵی ل���ه وه ش ده كات كه هه ڵچنینی په نجه ره كانی مینبه ر و شوێنی عه بدولله تی���ف وتارخوێندنه وه ك���ه ی په یوه ندی به باری ئه منیه وه بێت، به ڵكو بۆ ئه وه یه كه نه هێش���تنی روناكیه كه ی پشته وه ی ، بۆ وێنه گرتنی كه ناڵه كه یان باشتر و جوانتره ، ئه و وتی "ئێمه ترسمان له كه س نیه ، مه گه ر له و داعشانه ی شه ڕ

به واڵته كه مان ده فرۆشن".

ئا: جوتیار شه ریف

زۆربه ی پیاوانی ئایینی هه رێمی كوردستان، له گه ڵ ئه وه نین كه نوێژو

بانگ و په رستش به زمانی كوردی بێت، به بێ ئه وه ی به ڵگه یه كی شه رعی

بخه نه رو كه ئه م كاره قه ده غه كراوه .

م.كامه ران عه لی، مه الو زانای ئایینی ئاماژه به وه ده كات كه هیچ ڕێگرییه ك له ئاینی ئیس���المدا بۆ نوێژو په رستش به زمان���ی نه ته وه كان���ی ت���ری غه یره ع���ه ره ب نیه ، ته نها هێنده هه یه زمانی زمانی له خ���ودی جیاوازتره قورئ���ان عه ره بیش، ئه و وتی "كاتێك به زمانێكی تر س���وره تی فاتیح���ه بخوێنی خێرو به زمانه فاتیح���ه هێنده ی پاداش���تت

قورئانیه كه بۆ نانوسرێت".پاساوو بیانوی زۆربه ی مامۆستایانی ئایینی ئه وه یه ئه گه ر دین به زمانه كانی ت���ر په ی���ڕه و بكرێت ڕه نگه "ئه س���ڵی دین" بگۆڕێ���ت، وه ك ئه وه ی له ئایینی

مه سیحی رویداوه .وته بێژی وه زاره تی ئه وقاف و كاروباری ئاینی، س���ه ردار قوربانی ب���اس له وه ده كات كه پرس���ه ش���ه رعیه كان كاری زانایانی ئایین���ی و لیژنه ی فتوایه ، ئه و

وتی "ئه گه ر ئه وان فتوایه كی له و شێوه بده ن هیچ ڕێگرییه ك له دیندا بۆ بانگ و نوێژو قورئانخوێن���دن به زمانی كوردی نیه ئێم���ه ش بڕیاری ب���ۆ ده رده كه ین هه رمزگه وتێك ئازاده له وه ی مه راسیمه

دینیه كان به كوردی په یڕه و بكات"!ئاینیانه ی ل���ه و مامۆس���تا هه ندێك ك���ه ئاوێن���ه س���ه باره ت ب���ه م بابه ته ت���وڕه ده ب���ون، وه ك دواندن���ی زۆر بڵ���ێ ی هه ڵه یه كی زۆر گ���ه وره كراوه به رامبه ر به ئایین، ته نانه ت هه ندێكیان ده ستیانده كرد به س���وكایه تی به زمانی ك���وردی و به زمانێكی ك���ه م و كورتیان ده زانی، به شێكیش���یان قسه ی ساردو سوكیان به "كه مال ئه تاتورك" ده دا كه

بانگی كردوه به زمانی توركی.ئاوێنه په یوه ندی ك���رد به به هه ردو ئه ندامان���ی لیژن���ه ی فت���وای هه رێمی ئه حم���ه دی )م���ه ال كوردس���تانه وه ش���افیعی( و )مه ال جه عف���ه ر گوانی(، س���ه ره ڕایی ئ���ه وه ی هی���چ به ڵگ���ه و نه خس���ته ڕو، دژی���ان نیش���انه یه كی دانیشتنی ببه نه پرس���ه كه به ڵێنیاندا لیژنه ی فتواو وه اڵمی گونجاو ده سته به ر بكه ن، به اڵم له دوای دانیشتنی لیژنه ی فت���وا ب���ۆ چه ندینج���ار په یوه ندییان پێ���وه كرا و به هیچ ش���ێوه یه ك وه اڵمی

په یوه ندییه كه یان نه دایه وه !هه ندێ���ك له مامۆس���تایانی ئایین���ی قس���ه كردن له س���ه ر بابه تێك كه ئه وان مه یلی���ان له س���ه ری نه بێ���ت به زیاده

ئه زانن.كه س���ێكی به رزنج���ی، م.ش���وان له بواری دینداو خوێندكاری ئه كادیمیه دكتۆرای���ه له زانك���ۆی ئه زه���ه ر، ئه و وت���ی "ته حه دا ئه كه م هی���چ زانایه كی له قورئان و به ڵگه ی���ه ك تاك���ه ئایینی س���ونه تدا بدۆزێته وه و دژی په رستش بێت به زمان���ی نه ته وه كانی تری غه یره

عه ره ب".ئایین���ی "مامۆس���تایانی وتیش���ی هاوڕێ مه الكانیان و له قسه و قسه ڵۆكی نوێژخوێنانی مزگه وته كه یان ئه ترس���ن

دژیان بوه ستن".شوان ئاماژه ی به وه كرد كه له دوایی ڕاس���ته كانیش، فه رم���وده قورئ���ان و له به رئه وه ی س���ونه ئه هلی زانایان���ی ع���ه ره ب بون باس���ی ئ���ه م بابه تیان چ���وار له دامه زرێنه ران���ی نه ك���ردوه ، مه زهه به ك���ه ش س���یانیان عه ره ب بون له بنچینه دا حه نیف���ه ( )ئیمامی ته نها فارس بوه باس���ی ك���ردوه و به الیه وه ئاس���اییی بوه په رستش���ه كان به زمانه

جیاوازه كان ئه نجام بدرێت.

زۆر خه ڵك به هه ڵه تێگه یشتون یان

بوختان بۆ مامۆستا عه بدولله تیف ده كه ن كه واده زانن له گه ڵ

داعشدایه ، نازانن ئه و دوعای بۆ پێشمه رگه

كردوه و داعش هه ڕه شه ی سه ربڕینی لێكردوه

له دامه زرێنه رانی چوار مه زهه به كه سیانیان عه ره ب بون ته نها

ئیمامی حه نیفه له بنچینه دا فارس

بوه باسی كردووه و به الیه وه ئاساییی بووه په رستشه كان به زمانه

جیاوازه كان ئه نجام بدرێت

فۆتۆ: مه زهه ر که ریم مزگه وتی به هه شت

پیاوێکی ئایینی له کاتی وتارخوێندنه وه دا فۆتۆ: یه حیا

په‌رله‌مان(496( سێشه ممه 662015/9/22 parlaman.awene@gmail.com

ئایا قەیران و تەنگژەی کوردستان پەرلەمانە یاخود دوانەی دەزگای جێبەجێکردن! پەرلەمانتار: مەحمود حاجی عومەر

لەه����ەر واڵتێکدا چ����وار دەس����ەاڵتی گرنگ دەبنە واڵت،)س����ەرۆکایەتی بەڕیوەبردنی کۆڵەکەی پایەو دەس����ەاڵتی هەرێ����م، دەس����ەاڵتی یاخ����ود واڵت جێبەجێکردن دەس����ەاڵتی یاس����ادانان)پەرلەمان(، )حکومەت(، دەسەاڵتی دادوەری و دادگاکان، ئەمانە ئەو چ����وار دامەزراوەیەن کە لەواڵت����ی ئێمەدا وەکو هێلکەی ش����ەرابردو هیش����تا دەڵەم����ەن! بەتەواوی خەڵکی بەجێتموح ومتمان����ەی بب����ن نەیانتوانی����وە

کوردستان. 1- س����ەرۆکایەتی هەرێم : لەئێستای کوردستاندا دەمەزراوەیەک����ی فەردیی����ەو تاک����و ئێس����تا تەنها س����ەرۆکی هەرم بەفعلی کارەکت����ەرە، جێگرەكەی و دەستەودامەزراوەکانی نەك دامەزراوەیی نین ڕەنگە بونیش����ییان نەبێت، بارەگای سەرۆکایەتی هەریم کە دەبو لەپایتەخت بوایە، تاوەکو ئێستا لەنزیک شوێنی حەوانەوەوماڵ ومەکتەبی سیاس����ی سەرۆکی حیزبە، م����ن کە یەکێکم لەو کەس����انەی کە ڕەنگە لەم واڵتە بەحوکمی ئیش����ەکەم گەورەترین وەزیفەی دەوڵەتم هەی����ە کەچی تاکو ئێس����تا بارەگای س����ەرۆکایەتی هەرێمم نەدی����وەو نە بەتەواوەتی����ش لێم ڕوون بێت

لەکوێیە!.ئەوەتا ئێستا توشی فەراغی یاسایی بوین وسەرۆکی هەرێم لە 20ی مانگی ئابەوە ش����ەرعیەتی یاس����ادی لەدەس����تداوە، بۆچارەس����ەری ئەم پرس����ە ئەوەتا پارتی دیموکراتی کوردس����تان لەبری یاسا دەست بۆ سوڵح وس����ازان دەبات، ئەو سازانەی خۆی دەیەوێت و بەویست وس����ودی ئەوان بش����کێتەوە،کە خۆش����یان دەزانن ئەمە مەگەر تەنها لەکوردستاندا قابیلی قبول بێت. بۆ ش����ێواندنی زیاتری ئەم پرس����ە لێرەو لەوێ کار بۆ س����وكکردنی ئەو پەرلەمانە دەکەن کە تەنها لەم خولەی����دا چەندین پرۆژەبڕیارو یاس����ای گرنگی تی����ادا دەرچوێنراوە. لەگرنگترینی����ان ناردنی هێزی پێش����مەرگە بۆ هاوکاری کانتۆنی کوبانی... بۆچ ئەو دەمە شەرعیەتی هەبو ئێستا بۆچ دەهۆڵی شەرعیەت نەبون����ی لێدەدرێ����ت؟ تاوانی ئەوەیە کە تەس����لیم بەئیرادەی هەڕەشەو تەهیدیدو چەك نابێت؟ یاخود سەرۆکەکەی لەو هێزە سیاسیەیە کە بوێری ئیرادەی

لەهەناوی شەقامی کوردیدا دروست کرد! 2- پەرلەمان����ی کوردس����تان: دامەزراوەیەک����ە کە لەساڵی 1992 ەوەو لەچوار خولی جیاجیادا خەڵکی کوردستان لەهەڵبژاردنی راستەوخۆو گشتیدا نوێنەری خ����ۆی ناردوەتە قوبەی ئ����ەم دامەزراوەیە. بێگومان بەپێی یاس����او پەی����ڕەوی ناوخ����ۆی پەرلەمان ئەم دامەزراوەیە بااڵترین دەس����ەاڵتی یاسادانانە لەواڵتدا، بەاڵم بەداخێکی زۆرەوە لەکوردستاندا چونکە فەراغی دەستوری ویاس����ایی بونی هەیەوئیرادەی پاوەنخوازی پۆلیسی وسەربازی حیزبی ودەس����ەاڵتی بەرژەوەندی مەیلی هەیە، ئەوە وایک����ردوە کەهەیبەتی پەرلەمان وەکو خۆی پارێزراو نەبێت ویاساوڕێساکانی ڕێکخستنی کاروب����اری واڵت وم����ەردم توش����ی قەیران ولوتک����ەی شکس����ت بێ����ن. لەبەرئ����ەوەی ئیرادەیەک����ی جددی بەرجەس����تە نەبوە بۆمتمانەو هەیبەت وش����ەرعیەتی تەواو وڕاس����تەقینە . لەئێستادا هەوڵێک هەیە کاربۆ ب����ێ هەیبەتکردنی ئ����ەم خول����ەی پەرلەمان وئیفلیج کردن����ی دەکرێت لەالی����ەن حیزبێک����ی دیاریکراوەوە لەبەرئەوەی سەرۆکایەتی پەرلەمان بەپێی خواست و ویس����تی ئەم نیە. لەکاتێکدا ئەمڕۆی کوردس����تانی ب����ارگاوی ب����ون بەدەیان قەیران، ئۆباڵی س����ەرەکی لەئەس����تۆی ئەودایەو ) دوانەی دامەزراوەی دەزگای جێبەجێکردن ( لەدەست ودەسەاڵتی ئەودایە! پارتی دەیەوێ سازان جێگای یاس����ا بگرێتەوەو ئەو پرسە گرنگانەشی کە ڕەهەندی یاسایشیان هەیە بەبابەتی س����وڵح لەبەرژەوەندی خۆی یەکالببنەوە. لەکاتێکدا هەموش����مان باش ئەوە دەزانین کە سازان هەم دانە هەم سەندنە، بەش����ێکە لەمفاوەزەو دان وساندن،بەو ج����ۆرەی کە )س����وارو پیادە( بەی����ەک بگەن. نەك بەویس����ت وئارەزویخۆی بەس����ەرکەوتویی لێ����ی بێتە

دەرەوە.٣- دەس����ەاڵتی جێبەجێک����ردن )حکومەت(: لەم س����ەروبەندەدا کە واڵت لەتەنگژەی فەراغی سەرۆکی هەرێم دایە بۆ ئەوەی پرس����ی س����ەرۆکایەتی هەرێم بەتایب����ەت جەناب����ی س����ەرۆکی هەرێم ک����ە ماوەی

یاساییەکەی ونایاساییەکەشی تەواوبوە،

له‌په‌رله‌مانه‌وه‌

گۆشه‌یه‌کی‌تایبه‌ته‌‌په‌رله‌مانتاران‌ده‌ینوسن ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

پاش ئه وه ی حكومه تی عێراق بڕیاریدا موچه ی پله بااڵكان كه مبكاته وه ، هه فته ی پێشو لیژنه ی

دارایی په رله مانی كوردستانیش پرۆژه یه كی به و مه به سته ئاماده كرد، ئه مه له كاتێكدا له پێش هه ڵبژاردنه كان به ڵێنیاندا نیوه ی

موچه ی په رله مانتاران و پله بااڵكان كه مبكه نه وه و خانه نشینی په رله مانترانیش نه هێڵن، چاالكوانێكی

كۆمه ڵی مه ده نیش ده ڵێت "موچه ی پله بااڵكان 17 جار زیاتره له موچه ی تازه دامه زراوێكی

زانكۆو په یمانگاكان و جیاوازیش له نێوان به رزترین و نزمترین پله ی موچه دا 100 جاری تێپه ڕاندوه ".

وه ك باس���ده كرێت ئێس���تا 42 قه یران له هه رێمی كوردستاندا بونی هه یه ، كه سه ره كیترینیان پرسی سه رۆكایه تی هه رێم و قه یرانی دارایی و شه ڕی داعش، هه م���و ئه مانه بونه ته ه���ۆی نه بونی موچه و كۆچی به لێشاوی گه نجان، به اڵم هێشتا الی په رله مانتاران و وه زیره كان پرۆسه ی چاكسازی له خه یاڵدایه و كاری

بۆ ناكه ن.به وهۆی���ه وه كۆمیته ی رێكخس���تنی كفری حزبی ش���یوعی دوێن���ێ دوش���ه ممه 9/21 به مه به س���تی داواكردن���ی كه مكردن���ه وه ی موچ���ه ی پله بااڵكان و خۆپیشاندانێكیان خانه نیش���ییه كانیان نه هێشتنی

ئه نجامدا.له وباره ی���ه وه ش���ه ماڵ ره وف چاالكوان و یه كێك له ئاماده كارییه كانی خۆپیشاندانه كه بۆ ئاوێنه وتی "ئامانجمان له و خۆپیش���اندانه كه مكردنه وه ی50%ی موچه ی پل���ه بااڵكانه ، نه ك ئه وه ی ده وترێت گوایه 20% كه مده كرێته وه ، بۆیه ئێمه داواده كه ین موچه ی په رله مانت���اری كه هه ش���ت ملیۆن دین���اره بكرێت

به چوار ملیۆن".ئه و چاالكوانه وتیشی "له و خۆپیشاندانه دا داواش ده كه ین موچه ی خانه نشینی پله بااڵكان نه مێنێت و با هه ر به رپرس���ێك پ���اش ته واوبون���ی كاره كه ی بگه ڕێت���ه وه بۆ كاره كه ی پێش���وی، ن���ه ك بكرێت

به مشه خۆر به سه ر خه ڵكه وه ".به پێی خش���ته ی موچه و دیاریكردنی س���یادی، پله بااڵو تایبه ته كانی هه رس���ێ س���ه رۆكایه تییه كه و جێگره كانیان و وه زیره كان و فه رمانگه كان و ده سته كانی

سه ر به ئه نجومه نی وه زیران كه پله كانیان وه زیر ه ، وه زیری خانه نش���ینكراو، بریكاری وه زیر و بریكاری وه زیری خانه نشینكراو، په رله مانتار و په رله مانتاری خانه نش���ینكراو، راوێژكارانی ئێس���تا و راوێژكارانی خانه نشینكراو، به ڕێوه به ره گشتییه كان و به ڕێوه به ره گشتییه خانه نش���ینكراوه كان، پارێزگارو ئه ندامانی ئه نجومه نی ئه ندامان���ی پارێ���زگاكان و ئه نجومه نی

پارێزگا خانه نشینكراوه كان.ه���اوكات عه لی مه حمود چاالك���وان و یه كێك له و كه س���انه ی دو س���اڵه له هه ڵمه ت���ی كه مكردنه وه ی موچه ی پله بااڵكاندایه و چه ندین خۆپیش���اندانیان ب���ه و مه به س���ته ئه نجام���داوه ، بۆ ئاوێن���ه ده ڵێت "موچه ی پله بااڵكان 17 جار زیاتره له موچه ی تازه

دامه زراوێكی زانكۆو په یمانگاكان".عه لی مه حمود ئاماژه ی به وه ش���كرد كه هه فته ی پێشو بۆ جاری حه وته م چوینه به رده م په رله مان، ئه م���ه ش دوای ئه وه ی فش���اره كانی خه ڵك به هۆی ناڕه زایه تییه كانی ئێمه وه زیاتر بو له س���ه ر موچه ی پله بااڵكان و ئ���ه و نادادپه روه رییه ی له موچه دا هه یه

كه جیاوازییه ك���ه له نێوان به رزترین و نزمترین پله دا س���ه د جاری تێپه ڕاندوه ، ئیدی سه رۆكی په رله مان بانگهێش���تی لیژن���ه ی دارای���ی ك���رد ك���ه وه اڵمی

داواكارییه كانمان بده نه وه ".ئه و چاالكوان���ه ئاماژه ی به وه ش���كرد كه داوای كه مكردنه وه ی 50% موچه ی پل���ه بااڵكانیانكردوه ، له گ���ه ڵ رێكخس���تنه وه ی خانه نش���ینی و به رزترین ئاس���تیش س���ێ ملیۆن دینارمان دیاریكردوه ، كه به پێیوه ری الیه نه جۆراوجۆره كانی داهاتی نه ته وه یی واڵت و تاك هێشتا ئه وه ش زۆره ، كه چی ئێستا ئه وان به نیازن به حه زی خۆیان چاكسازییه كه بدورن، بۆیه

ئێمه به رده وام ده بین له ناڕه زایه تییه كانمان.عه ل���ی ئام���اژه به وه ش���ده كات ش���ه رمه ل���ه م قه یران���ی داراییه دا پله بااڵكان ئ���ه و هه مو پاره یه ده خه ن���ه گیرفانیانه وه ، ده بوایه خۆیان هه س���تیان به به رپرس���یارێتی بكردایه كه ئه و موچه زه به الحه

وه رده گرن.موچ���ه ی بڕیاری���داوه عێ���راق حكومه ت���ی سه رۆكایه تییه كان50% و په رله مانتارو وه زیره كان45% و

بریكاری وه زیر و راوێژكاران و به ڕێوه به ره گشتییه كان 40% و فه رمانبه رانی هه رس���ێ س���ه رۆكایه تییه كه ش ٣0% كه مبكرێنه وه ، كه به وته ی په رله مانتار حسان عه قابی كه مكردنه وه ی موچه ی پله بااڵكان س���ااڵنه زیات���ر له ٣00 ملی���ار دینار بۆ خه زێن���ه ی ده وڵه ت

ده گه ڕێننه وه .الی خۆیه وه س���ه رۆكی لیژنه ی دارایی و كاروباری ئاب���وری له په رله مان���ی كوردس���تان عزه ت س���ابر بۆ ئاوێنه وتی "له س���ه ر پرۆژه یاس���اكانی رابردو، راپۆرتێكم���ان ئاماده كردوه بۆ ئه وه ی خوێندنه وه ی دوه می بۆ بكرێت و بچێته بواری جێبه جێكردنه وه ".

وتیش���ی "پرۆژه كه ش پێكدێ���ت له كه مكردنه وه ی موچه ی س���ێ س���ه رۆكایه تییه كه به رێ���ژه ی 50% و په رله مانت���اران 40%و خانه نش���ینی په رله مانتاران 20% و تاده گات���ه وه زیرو به ڕێوبه ره گش���تییه كان و راوێ���ژكاران و خانه نش���ینان به پله ی ب���ااڵ به ڕێژه ی

كه متر".ئه و په رله مانتاره ئاماژه ی به وه ش���كرد كه ئه گه ر رێگ���ری ل���ه و پرۆژه یه نه كرێت و ده نگی پێویس���ت به ده س���ت بهێنێت له په رله مان، مانگانه 100 ملیۆن دۆالر بۆ حكومه ت ده گه ڕێته وه ، ئه و وتی "ئه مانه ش له چوارچێوه ی ئه و به ڵێنانه دایه كه پێش هه ڵبژاردن به خه ڵكم���ان داب���و، ئه م���ه ش زیاتر مه به س���تمان

دادپه روه ری كۆمه اڵیه تییه ".له ئێستای هه رێمی كوردستاندا 2٣ وه زیرو حه وت س���ه رۆكیفه رمانگه و ده سته ی س���ه ر به ئه نجومه نی وه زی���ران و 111 په رله مانتار موچه وه رده گرن، ئه مه جگه له وه ی چه ندی���ن پارێزگار به پله ی وه زیرو 92 ئه ندامی ئه نجومه نی پارێزگاكان و ده یان به ڕێوه به ری گشتی سه ر به وه زاره ته كان موچه ی بااڵ وه رده گرن.

جگه له وه ی له س���اڵی 1992ه وه تاس���اڵی 2009 كه ده كاته س���ێ خول و 18 ساڵی په رله مان، ٣٣0 په رله مانتاری س���ه ر به حزبه كانی پارتی و یه كێتی و گۆڕان و كۆمه ڵ و یه كگرتوو حسك و زه حمه تكێشان و ش���یوعی و كه مه نه ته وایه تییه كان، خانه نشین بون و مانگانه هه ر یه كێكیانشه ش ملیۆن و 500 هه زار دینار

موچه رده گرن.ئه گه ر هه ر په رله مانتارێكی خانه نشین له مانگێكدا ش���ه ش ملیۆن و 500 هه زار دینار موچه وه ربگرێت، ئه وا بۆ ساڵێك هه ر ٣٣0 په رله مانتاره خانه نشینه كه

ده كاته 25 ملیار و 974 ملیۆن دینار.

ئا: شاهۆ ئه حمه د

دوای هه شته م كۆبونه وه ی پێج قۆڵی له هۆڵی سه عد عه بدواڵ نه گه یشتنه رێككه وتن و پرسی سه رۆكایه تی یه كالیی نه كراوه ته وه ،په رله مانی

كوردستانیش له دوای كۆبونه وه كه ی 19ی ئاب به هۆی ته واونه بونی رێژه ی یاسایی

هیچ كۆبونه وه یه كی تری بۆ ئه و مه به سته ئه نجامنه داوه ، په رله مانتارێكی یه كێتیش

رایده گه یه نێت هه رچه ند كۆبونه وه كان به رده وام بن هه ر ده بێت په رله مان ئه و پرسه چاره سه ر

بكات،په رله مانتارێكی پارتیش ئاماژه به وه ده كات ئه و پرسه ده بێت الیه نه سیاسییه كان سازانی

له سه ر بكه ن.

له په رله مانی یه كێتی فراكس���ۆنی په رله مانتاری كوردس���تان قادر ره زگه یی له ب���اره ی كۆبونه پێنج قۆڵییه كان و بێده نگی په رله مان سه باره ت به پرسی سه رۆكایه تی هه رێم،به ئاوێنه ی راگه یاند"كۆبونه وه كان زۆری خایان���د، ئه وه ش ده گه ڕێت���ه وه بۆ جیاوازی

ئه جێندای هێزه سیاسییه كان".ئه و په رله مانتاره ئاماژه ی به وه شكرد كه بێده نگی په رله مان كوردس���تان له وه وه س���ه رچاوه ی گرتوه كه وا س���ه رۆكایه تی په رله مان له و په رله مانتارانه ی به ش���داری كۆبونه وه كه ی 19ی ئاب���ی په رله مانیان نه ك���رد دڵنیانیی���ه ئه مج���اره به ش���دار ده بن یان هه ڵویس���تیان گۆڕابێت و به شداری بكه ن، هه ربۆیه كۆبونه بۆ ئه و پرس���ه ئه نجامن���ادات، هه رچه نده ئه و پرس���ه به بێ په رله مانی كوردستان چاره سه ر

نابێت".هاوكات ئه ندامی فراكسیۆنی گۆڕان له په رله مانی كوردستان حه سه ن س���اڵح له باره ی رێكنه كه وتنی الیه نه كان له س���ه ر پرسی س���ه رۆكایه تی هه رێم بۆ ئاوێن���ه وتی "كۆبونه پێنج قۆڵیی���ه كان ته نها كات كوشتن و هه ست برینداركردنی خه ڵكه ،له ئێستاشدا پرۆسه ی سیاسی له هه رێمی كوردستان وه ستاوه و ئه مه ش ل���ه زه ره ری خه ڵك���ی كوردس���تان ته واو زۆر هه رێ���م هاواڵتیان���ی ده بێت،له به رئ���ه وه ی چاوه ڕوانیان له حكومه ت و په رله مان بو،به اڵم ئێستا

هیچ جۆره متمانه یه كیان پێیان نه ماوه ".سه باره ت به وه ی بۆچی په رله مانی كوردستان ئه و پرسه یه كالیی ناكاته وه ،ئه و ئه ندامه ی فراكسیۆنی گۆڕان وتی "په رله مانی كوردس���تان له ئێستادا له ناو ئ���ه و واقیعه دای���ه كه پڕیه ت���ی له قه یران،هه رچه ند په رله م���ان كه مته رخه م���ی نه ك���ردوه و به ئه رك���ه

یاس���اییه كه ی خۆی���ی هه س���تاوه و كۆبونه وه ی بۆ ئه و مه به س���ته كردوه ،به اڵم ئه گه ر رێژه ی یاسایی ته واو نه بێت ناچار ده بێت بیداته وه ده س���ت هێزه

سیاسیه كان و سازانی له سه ر بكه ن".چوار الیه نه كه پێیانوایه پرس���ی س���ه رۆكایه تی هه رێم یاساییه پارتیش به ته نها پێیوایه سیاسییه ، له وباره یه وه ش���وان ئه حمه د ئه ندام���ی په رله مانی كوردستان له فراكسیۆنی پارتی پێیوایه سه رۆكایه تی هه رێم پرس���ێكی سیاس���یی و یاس���اییه ،هه ر بۆیه ده بێت س���ازانی له س���ه ر بكرێت، ئه و ب���ۆ ئاوێنه وتی"له به رئه وه ی پێكهێنانی حكومه ت و په رله مان و دابه ش���كردنی پۆس���ته كان هه م���وی به ته وافوقی سیاسی بوه ،بۆیه ده بێت ئه و پرسه ش به ته وافوقی

سیاسی چاره سه ر بكرێت".په رله مانتاره ك���ه ی پارت���ی وتیش���ی "راس���ته كۆبون���ه وه كان درێژه ی پێدراوه و نه گه یش���تونه ته رێككه وتن،ب���ه اڵم هه ر ده بێت گفتوگۆكان به رده وام بێت،له به رئ���ه وه ی ته نها چاره س���ه ر الی ئه و هێزه سیاس���یانه یه و ئه وان ده بێ���ت رێكبكه ون، ئه وكات له په رله مان پرس���ه كه یه كالیی بكه ینه وه ،هه رچه ند كۆبونه وه كان به رده وام بن باشتره له وه ی ده رگای

چاره سه ر دابخرێت".ناوبراو ئاماژه ی به وه شكرد كه پرسی سه رۆكایه تی هه رێم كاریگه ری له س���ه ر قه یران���ه كان نه بوه و ئه و

قه یرانانه له ده ستی ئێمه شدا نییه ، به ڵكو قه یرانی دارای���ی هه ر به ه���ۆی بڕینی بودج���ه ی هه رێمه وه له الیه ن حكومه ت���ی عێراقه وه و هه روه ها حكومه تی هه رێمیش به هۆی دابه زینی نرخی نه وت به ته واوه تی

ناتوانێت قه یرانی دارایی چاره سه ر بكات".په رله مانتارێك���ی ت���ر رای پێچه وان���ه ی هه یه ، له وباره ی���ه وه په رله مانتاری بزوتنه وه ی ئیس���المی ش���وان قه اڵدزێی پێیوایه هۆڵی س���ه عد عه بدوڵاڵ بۆته هۆڵی په رله مان و ده یانه وێت له و هۆڵه پرسی

سه رۆكایه تی هه رێم یه كالیی بكه نه وه .قه اڵدزه ی���ی به ئاوێنه ی راگه یاند "ئه وه په رله مانه كۆبونه وه ك���ه ی به كراوه یی هێش���توه ته وه ، ئه گه ر كاتێكی دیاریكراوی بۆ هێزه سیاس���ییه كان دیاری بكردایه ، ئ���ه وان نه یانده توانی به وش���ێوه یه یاری به كات و عه قڵی خه ڵكی كوردس���تان بكه ن،هه ربۆیه كات���ی ئ���ه وه هاتوه چیت���ر په رله م���ان چاوه ڕێی ئ���ه و كۆبون���ه وه بێئه نجامانه نه كات و هه ڵوێس���ت له وباره یه وه وه ربگرن و رێكاری یاسای بگرێته به ر".

س���ه باره ت ب���ه و په رله مانت���اره ی ك���ه وتبوی له به رئ���ه وه ی په رله مان ناتوانێت رێژه ی یاس���ایی ته واو بكات، بۆیه كۆبونه وه ناكات، شوان قه اڵدزێی وتی "ئه گ���ه ر په رله مان مه به س���تی بێ���ت چۆن بۆ كۆبونه وه ك���ه ی 2٣ی حوزه یران هه وڵی جدی هه بو هه ماهه نگ���ی له گه ڵ فراكس���ۆنه كان ك���رد و توانی

رێژه ی یاسایی ته واوبكات،هه ربۆیه ئه گه ر په رله مان كۆبونه وه سه باره ت به و پرسه بكات دڵنیام رێژه ی

یاسایی ته واو ده بێت".الی خۆی���ه وه په رله مانتار له فراكس���ۆنی كۆمه ڵ نه جیبه له تیف له باره ی رۆڵی په رله مان له پرس���ی سه رۆكایه تی هه رێم، به ئاوێنه ی راگه یاند "په رله مان هه وڵ���ی خۆیدا،ب���ه اڵم رێ���ژه ی یاس���ایی ت���ه واو نه بو،هه ربۆی���ه چاوه ڕوانی په رله م���ان بۆ ئه وه یه ده رفه ت بدرێت به حزبه كان،چونكه زۆر باسی ئه وه

ده كرێت په رله مان له 2٣ حوزه یراندا په له ی كرد".ئام���اژه ی به وه ش���كرد نابێت په رله م���ان چیتر چ���اوه ڕێ بكات و ده بێت كۆبونه وه بۆ خوێندنه وه ی دوه می پرۆژه یاسای س���ه رۆكایه تی هه رێم ئه نجام بدات، چونكه من پێموایه ئه مجاره رێژه یی یاسایی ته واو ده كات، به وه ی ئه و په رله مانتارانه ی به شداری كۆبونه وه كه ی 19ی ئابیان نه كرد، له وه تێگه یشتون

كه الیه نه كان به ئاسانی ناگه نه سازان".ئ���ه و كۆبونه وانه ناوبراو وتیش���ی"درێژه پێدانی له زه ره ری خه ڵكی كوردس���تانه ، به وه ی ئه و پرسه كاریگه ری ته واوی كردۆته سه ر ته واوی جومگه كانی ژیانی هاواڵتیان له هه م���و بواره كاندا، بۆیه ده بێت ئه و پرسه له په رله مان یه كالیی بكرێته وه و پێویسته به زوترین كات كۆبون���ه وه و خوێندنه وه ی دوه م بۆ

پرۆژه یاساكه و په سه ندكردنی بكرێت".

په رله مان بوه ته كارگه ی به رهه مهێنانی خانه نشین٣٣0 په رله مانتاری خانه نشین هه یه و سااڵنه نزیكه ی 26 ملیار دینار موچه وه رده گرن

هۆڵی سه عد عه بدواڵ ده بێته هۆڵی په رله مان

سه رۆكی لیژنه ی دارایی: ئه و پرۆژه یه ی ئاماده مان

كردوه ، ئه گه ر رێگری لێنه كرێت و له په رله مان

ده نگی پێویست بهێنێت ئه وا مانگانه 100 ملیۆن

دۆالر بۆ حكومه ت ده گه ڕێته وه

په رله مان كۆبونه وه كه ی 19ی ئابی به كراوه یی

هێشتۆته وه ، بۆیه الیه نه كان یاری

به عه قلی خه ڵك ده كه ن

دو ساڵه په رله مانتاران به ڵێنی كه مكردنه وه ی

موچه كانیان و نه هێشتنی خانه نشینی

په رله مانتارانیان نه بردۆته سه ر

19 »»

هۆڵی په رله مان

7 (496( سێشه ممه 2015/9/22 عێراق

ئه م رۆژانه "سه ید هاشمی حه یده ری " ناس����راو به "ئه بوباقر" به وتاره ئاگرین و س����ه باره ت پاراوه كان����ی ده ربڕین����ه به ستایش����كردنی عه ل����ی خامه نه ئ����ی و حه س����ه ن نه س����رواڵ و ناوبردن����ی هه مو مه یدانه كان����ی ش����ه ڕی دژ به داع����ش و س����عودیه به كه ربه ال، س����ه رنجی هه مو ناوه نده سیاسی و میدیاكانی به ره و الی

خۆی راكێشاوه .

سه ید هاش����می حه یده ری كه پله ی ئایین����ی "حوجه ت ئیس����ام"ه و له نێو ش����یعه كاندا به "ئه بو باقر" ناوده برێت، پیاوێكی ته مه ن 57 س����اڵی به غدادیه ك����ه پ����اش به س����ه ربردنی س����ااڵنێك له وانه وتن����ه وه ی ئه خاق����ی و ش����ه رع و ئایینیدا، ئێس����تا ده چێت بۆ به ره كانی ش����ه ڕی دژ به داع����ش و فه رمانده ی����ی گروپێكی توندڕه و و توڕه ی حه ش����دی ش����ه عبی ده كا و له وتاره كانی����دا هه مو به كه رب����ه ال ناوه ڕاس����ت رۆژهه اڵت����ی ناوده ب����ات هه ر له باش����وری لوبنانه وه بگ����ره ت����ا ده گات به س����وریا و عێراق و یه مه ن و به حرێن كه گۆڕه پانی ش����ه ڕ و ملمانێ����ی س����وننه و ش����یعه كانه ، ئه و پێداگری له سه ر ئه وه ده كات كه "ئێمه هه میش����ه ده ڵێین له به یك یا حس����ێن و ئێمه حس����ێنین، به اڵم ئه مڕۆ حس����ێن له كه ربه ال نییه ، به ڵكو له به ره ی شه ڕه ، ئێوه هه میش����ه ناتوانن به گریان و سنگ كوتان په یوه ندی به حسێنه وه ببه ستن، ئه مڕۆ به جیهادو چه ك هه ڵگرتن ده توانن

له په نا حسێندا بن".ئه بو باقر كه له هون����ه ری ده ربڕیندا شاره زایه و توانای خوتبه دانی به هێزه و س����یمایه كی سه رنجڕاكێشی هاوشێوه ی لوبنان����ی حیزب����واڵی س����ه ركرده ی ئه مه ریكی مانیت����ۆری ماڵپه ری هه یه ، عێراق" نه س����رواڵی به "حه س����ه ن ئه و

ناوده بات.

ئه بو باق����ر جێی متمان����ه ی ته واوی حه سه ن نه سرواڵی سه كرده ی حیزبواڵی لوبنان����ه و خ����ۆی به س����ه ربازی ئه و و به موری����دی عه لی خامه نه ئ����ی رابه ری

كۆماری ئیسامی ئێران ده زانێت.ته نها ن����ه ك ناوب����راو، خامه نه ئ����ی به مه رجه ع ده زانێت، به ڵكو پێش����یوایه زانا و فه یله س����وفێكی گه وره ی جیهانی ئیس����امه ، ئه بو باقر ده ڵێ����ت "عه لی سیستانی خۆی رایگه ندوه كه شاگردی قوتابخان����ه ی ئیم����ام خومه ینیه ، دوعا خوێندنی����ش بۆ خامه نه ئی و حه س����ه ن ش����ه رعی خۆی به واجب����ی نه س����رواڵ ده زانێ ، راس����ته سیستانی له كاروباری سیاس����ی عێراقدا قسه رۆش����توه ، به اڵم ئێمه ئایه تواڵ خامه نه ئی به وه لی ئه مری

موسڵمانان ده زانین".باس له وه ش ده كات كه "دوژمنایه تی ئه مه ری����كا ب����ۆ ئێ����ران، هاوش����ێوه ی دوژمنایه تی قوڕه یش����ه بۆ پێغه مبه ر"، ئه و ده ڵێت "دوای سه رهه ڵدانی ئایینی ئیس����ام، ته نه����ا چه ن����د ده وڵه تێكی ئیس����امی به مانای واقیعی ئه و وشه یه دروستبون، كه كۆماری ئیسامی ئێران

یه كێكیانه ".ده شڵێت "ئیسامی راسته قینه ئه مڕۆ له كۆماری ئیس����امی ئێران����دا په یڕه و ده كرێ و حزبواڵی لوبنان و به ره ی به رگری له عێراق، سوریا، لوبنان به سه ركردایه تی ئێران ئه م هێڵه له ئیسامی راسته قینه به رجه س����ته ده كه ن و موسڵمانان نابێت ئه وه له بیربكه ن كه كۆڵه كه ی سه ره كی به رگ����ری ل����ه م ناوچه ی����ه دا كۆم����اری

ئیسامی ئێرانه ".له وتاره كانیدا جه غت له وه ش ده كات ك����ه بون����ی پیاوانێكی وه ك قاس����می س����لێمانی رێگ����ه ی له كه وتن����ی عێراق به ده س����تی داع����ش گ����رت، به تایبه تی له قۆناغی س����ه ره تادا كه "نه یهێش����ت ش����اری س����امه ڕا بكه وێت����ه ده س����ت

تیرۆریستانی داعش����ه وه "، ئه و ده ڵێت "ئێستا له سه رده می سه كه وتنه كانداین و

رۆژگاری شكستهێنان به سه رچو".

ئ����ه و پێیوایه ك����ه كاتێ����ك زۆرێك له سه ركرده كانی شیعه ده ست وه رنه دان كردوه ، قبوڵ ناوچه كه ی����ان له واڵتانی فه رامۆش پێغه مبه ریان وه سیه تی ئه وا كردوه كه وتویه تی "ئه گه ر موسڵمانێك بایه خ به كاروباری موس����ڵمانان نه دات،

موسڵمان نیه ".

ئه م پیاوه ئایینیه كه پێشتر به رپرسی كه ناڵی فورات بوه و پاشان دامه زراوه ی "الرای����ه "ی دامه زران����دوه ، ك����ه كاری فه رهه نگی و كلتوری ده كات به مه به ستی هوش����یاری ئاس����تی به رزكردن����ه وه ی ش����یعه كان، ب����ه رده وام له خوتبه كانیدا هێرش����ی توند ده كاته سه ر ئه مه ریكاو سعودیه و ئیسرائیل، ئه و ده ڵێت "گرفتی ئێس����تای عێراق نه بون����ی بیركردنه وه و تێڕامانی قوڵ و هوش����یاری و چاوساغی خه ڵكی عه وامه ، ئه مه ش كاری كلتوری

ئێمه ی زه حمه تتر كردوه ، كه له الیه كه وه دژایه ت����ی بیركردنه وه ی چه قبه س����توی حه وزه ی زانس����تی ش����یعه كان ده كه ن و له الیه كی دیكه شه وه به ره نگاریی فكری

لیبرالی ئه مه ریكایی ".ئ����ه و له چاوپێكه وتنێكی����دا له گ����ه ڵ ئاژانس����ێكی ئێرانی ئاماژه به وه ده كات كه "هێشتا به شێك له كتێبه كانی شه هید س����ه در له هه ندێك له حه وزه ئاینیه كانی نه جه ف����دا قه ده غه یه " ئه م����ه له الیه ك، ئه مه ریكا "راسته دیكه شه وه له الیه كی

نه ماوه ، له عێراق س����ه ربازیه وه له روی به اڵم ل����ه روی كلتوریه وه هێش����تا هه ر ماوه و له پش����ت په رده وه قه یرانس����ازی

ده كات". ئ����ه و ده ڵێ����ت "پێویس����ته ل����ه ڕوی ب����ۆ كار كلتوریی����ه وه فه رهه نگ����ی و رێكخراوێك����ی كردن����ی زه مینه س����از هاوش����ێوه ی حیزب����واڵی لوبنان بكه ین له عێ����راق، ئه مه ش به ر له هه ر ش����تێك پێویستی به وه یه باوه ڕمان به ویایه تی

فه قیه بێت".

سه‌ید‌هاشم‌حه‌یده‌ری‌كۆپی حه سه ن نه سرواڵ له عێراق

پرۆفایل

ئا: شاهۆ ئه حمه د

له پرۆژه بودجه ی 2016ی عێراق كه ره وانه ی ئه نجومه نی وه زیران كراوه

پشكی هه رێمی كوردستان 15 ترلیۆن دیناره ، به مه رجی ئه وه ی حكومه تی

هه رێم ده بێت رۆژانه 550 هه زار به رمیل نه وت له رێگای كۆمپانیای سۆمۆوه

ره وانه ی ده ره وه بكات، په رله مانتارێكی یه كێتی له ئه نجومه نی نوێه رانی عێراق

ده ڵێت "پێویسته هه رێم پابه ندی بریاره كه ی حكومه تی به غدا بێت"،

په رله مانتارێكی پارتیش ده ڵێت "ئێمه به رژه وه ندیمان له گه ڵ واڵتی توركیایه و

پێویسته رێكه وتن له گه ڵ ئه وان بكرێت".

یه كێت����ی فراكس����ۆنی ئه ندام����ی رێزان عێراق نوێنه ران����ی له ئه نجومه نی ش����ێخ دلێ����ر س����ه باره ت به رێكه وتنی نێوان هه رێم و به غ����دا ئه وه ی بۆ ئاوێنه ماوه ی "رێكه وتنه كه ی كه وا رونكرده وه رابردو هی����چ بونێكی نه ما دوای ئه وه ی حكومه تی هه رێم بڕیاریدا سه ربه خۆ نه وت بفرۆش����ێت و هیچ په یوه ندی به به غداوه نه مینێت، به اڵم ئ����ه وه ده رئه نجامه كه ی دیاره كه وا ناتوانێت به سه ربه خۆ نه وت بفرۆش����ێت و قه یرانه كه ی پێ چاره سه ر ب����كات ئ����ه وه ش وایك����ردوه نیچیرڤان بارزان����ی جارێكی تر بڵێت پێویس����ته به گفتوگ����ۆ ده س����ت كات به زوتری����ن بكه ین����ه وه له گ����ه ڵ به غ����دا و ئێمه هیچ كێشه یه كمان نیه له گه ڵ به غدا، هه ربۆیه پێویسته ئه و په یوه ندیه به زوترین كات دروس����ت بكرێته وه و بگه ن����ه رێكه وتن، له به رئ����ه وه ی ل����ه 10/7 له ئه نجومه ن����ی

بۆ یه ك����ه م نوێن����ه ران خوێندن����ه وه ی بودج����ه ی 2016 ده كه ین ئه گه ر نێوانی هه رێم و به غدا به و ش����ێوه یه بێت ئێمه ناتوانین داوای له 17%ی پش����كی هه رێم بكه ین، هه روه ها ئه گه ر هه رێم پابه ندی بڕیاره ك����ه ی حكومه تی عێراق بێت ئه وا هیچ كه س و الیه نێك رێگر نابێت له وه ی

پشكی كورد ره وانه ی هه رێم بكرێت"

س����ه باره ت به وه ی ئای����ا حكومه تی هه رێ����م رێكه وتن له گه ڵ به غ����دا بكات یان توركیا ناوب����راو ئاماژه ی به وه كرد ك����ه وا "حكومه ت����ی عێراق����ی به رژێمی حكومه تانه ی له و زۆر پێشوتریش����ه وه تر باش����تربوه بۆ كورد ئێستاش ئه وه ی ئێم����ه به ده س����تمان هێن����اوه و هه رێمی ئارامان هه یه ، هه ر بۆیه پێویسته كورد په یوه ندیه كانی له گه ڵ به غدا زۆر باشتر بێت له گه ڵ ده وڵه تانی تردا، كورد خاوه ن سامانی سروش����تی زۆره ناكرێت هه روا به هه ده ری بدات و به واڵتانی بفرۆش����ێت، وتیش����ی "حكومه تی هه رێم پێویس����ته پابه ن����دی ئه وه بێت ك����ه وا رۆژانه 550 هه زار به رمیل نه وت له رێگای كۆمپانیای س����ۆمۆوه ره وان����ه ب����كات، ئه وكاته ش حكومه تی عێراق بودجه ی هه رێم ره وانه

ده كات".

له ئه نجومه نی گۆڕان په رله مانتارێكی نوێنه ران���ی عێراق پێیوای���ه حكومه تی هه رێ���م ده یتوانی ئابوری س���ه ربه خۆی دیبلۆماس���ی په یوه ندی ئه گه ر هه بێت باشی هه بوایه له گه ڵ واڵتانی ده ره وه و پش���تگیری ئه وانی هه بوای���ه ، هه ربۆیه ئێمه ب���اش ده زانین حكومه تی هه رێمی سه ربه خۆ ئابوری ناتوانێت كوردستان

به دیبهێنێت، تاڤگ���ه ئه حمه د ئه ندامی ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق بۆ ئاوێنه وتی "حكومه ت���ی عێ���راق نی���ازی وابو پش���كی كورد له بودجه البه رێت، به اڵم ئ���ه وان بیری���ان له وه ك���رده وه ئه گه ر هه رێم بتوانێت به ش���ی خۆی به ده ست دیبلۆماس���یه وه له ڕوی ئ���ه وا بهێنێت به هێز ده بو، هه روه ها له 2015 یش ئێمه به شی پێشمه رگه مان به شی هه ڵه بجه و به ده س���ت هێنا، به اڵم جێبه جێ نه كرا، هه ربۆی���ه پێویس���ته حكومه تی هه رێم ده س���ت بكات���ه وه به گفتوگ���ۆ له گه ڵ حكومه ت���ی ناوه ند بۆئ���ه وه ی بتوانین

به ش���ی كورد و موچ���ه ی فه رمانبه ران به ده ست بهێنین".

ئه و په رله مانت���اره ی گۆڕان ئاماژه ی به وه ش كرد كه وا "هێش���تا له بودجه ی 2016 دی���اری نه كراوه ك���ه وا هه رێمی كوردستان ده بێت رۆژانه چه ند به رمیل له رێگای كۆمپانیای س���ۆمۆوه و ره وانه بكات، به اڵم ئه گ���ه ر حكومه تی هه رێم رێكه وتن له گه ڵ به غدا بكات و پابه ندی ئه و رێكه وتنه بێت ئه وا ئه گه ر ته واوی %17 نه نێرێت الیه نیكه م موچه ی فه رمانبه رانی كوردستانیش وه كو فه رمانبه رانی عێراق

ره وانه ده كات س���ه ره ڕای ئه وه ی به غدا له قه یرانێكی دارایی گه وره دایه ، ناوبراو وتی "حكومه ت���ی عێ���راق و حكومه ت���ی هه رێمیش له باره ی نه وته وه ئه و ژماره و داتایانه ی به خه ڵكی ده ده ن زۆر هه ڵه یه له گه ڵ ئه و داتایانه ی هه یه ، له به رئه وه ئێمه ش���ه فافیه تی نه وتم���ان نیه ئیتر چۆن ده توانین رێكه وتن له گه ڵ واڵتانی ده ره وه بكه ین ئه و رێكه وتنه شی له گه ڵ توركیای���ه له س���ه ر رۆش���تنی نه وته ، هه ربۆیه بۆ خه ڵكی كوردستان واباشتره به شه فافی رێكه وتن له گه ڵ به غدا بكه ین بۆئه وه ی باری ئابوری و ئاسایشی هه رێم

به هێز بكه ین".

حكومه تی ئای���ا به وه ی س���ه باره ت هه رێم س���ه ربه خۆیانه نه وت بفرۆشێت یان له گ���ه ڵ به غدا بگات���ه رێكه وتنێك بۆئه وه ی پش���كی كورد ره وانه بكات، په رله مانت���اری ش���ه عبان دڵش���اد پارتی له لیژنی پیشه س���ازی و س���امانه سروش���تیه كان له په رله مانی كوردستان راگه یاند"ئه گه ر به ئاوێنه ی له مباره یه وه مامه ڵه ی حكومه تی عێراق وه كو رابردو بێت و ئه و هه ڵسوكه وته ی ئه وان به رامبه ر واباش���تره حكومه تی نواندوه ، ئێمه ی هه رێم ئه و بڕیاره ی داویه تی س���ه باره ت له س���ه ری ئاب���وری به س���ه ربه خۆیی به رده وام بێت، چونكه له دوای پرۆسه ی ئ���ازادی عێراق ئه و به ش���ی بۆ كورده له نێوان هه ردوال رێكه وتنی له سه ركراوه حكومه تی عێراق پابه ندی نه بوه هه مو كاتێكیش وه كو كارتی فش���ار به رامبه ر به كاریهێناوه كوردس���تان به هه رێم���ی به یه كج���ار ك���ورد به ش���ی ب���ه وه ی نه گه یشتوه ته هه رێم س���اڵی وا هه بوه

به سی وش���ه ش جار ئه وس���ا بودجه كه گه یشتوه تاكو 2014 به ته واوه تی بریاری كوردستانیانداوه ،دوای بودجه ی بڕینی ئه وه ش���ی حكومه تی ت���ازه پێكهێنرا و ده موچاوێكی نوێ هاته سه ر ده سه اڵت، هه ربۆیه ئێمه له مانگی 4 و 5 ی ئه مساڵ ته واو پابه ندی رێكه وت���ن بوین له گه ڵ به غدا كه چی ئه وان وتیان پاره مان نیه و قه یران���ی دارایی هه یه ، هه ربۆیه بڕیاری خۆم���ان بۆ س���ه ربه خۆیی ئابوری زۆر

باشتره له رێكه وتن له گه ڵ به غدا ".

حكومه ت���ی هه رێم له مانگی حه وته وه سه ربه خۆ نه وت ره وانه ی ده ره وه ده كات، به اڵم بۆچی نه یتوانیوه قه یرانی دارایی و موچ���ه ی فه رمانب���ه ران دابی���ن بكات، ئه و په رله مانت���اره ی پارتی وتی "حاڵی هه رێمیش له بواری نه وت هه روه كو حاڵی واڵتانی تره له دۆخێكی باش نیه به وه ی نرخی نه وت زۆر كه مه سه ره ڕای ئه وه ش حكومه تی عێراقیش ئه وه ی راگه یاندوه كه وا ئه وانیش له چه ند مانگی داهاتوه وه قه یرانی پێدانی موچه یان ده بێت به وه ی داهاتی نه وت به شیان ناكات، هه ربۆیه ئه گه ر سیاسیه كانی هه رێمی كوردستان بكه ن و نه وت پش���تیوانی سیاس���ه تی بۆ مه رام���ی سیاس���ی به كارینه هێنن و س���امانه وه زاره تی له گ���ه ڵ هاوكاربن سروش���تیه كان به وه ی به رهه می نه وت زیات���ر بكه ین ئه وكات���ه ئه گه ر نرخیش داببه زێت كاریگه ری نابێت" وتیشی "ئێمه به رژه وه ندیمان له گه ڵ توركیا هاوبه شه ، ئاس���اییه رێكه وت���ن له گ���ه ڵ ئ���ه وان بكه ین،هه روه ه���ا زۆر ئاس���اییه له روی سیاسیه وه به شێك بین له عێراق، به اڵم

له روی ئابوریه وه سه ربه خۆ بین".

حكومه تی هه رێم سه باره ت به هه نارده ی نه وت له گه ڵ به غدا رێكبكه وێت باشتره یان ئه نقه ره ؟په‌رله‌مانتارێكی‌‌پارتی‌‌له‌به‌غدا:‌به‌رژه‌وه‌ندیمان‌له‌گه‌ڵ‌توركیا‌هاوبه‌شه‌

بۆ خه ڵكی كوردستان واباشتره

به شه فافی رێكه وتن له گه ڵ به غدا بكه ین

بۆئه وه ی باری ئابوری و ئاسایشی هه رێم به هێز بكه ین

رێكه وتنه كه ی ماوه ی رابردو هیچ بونێكی نه ما دوای ئه وه ی حكومه تی هه رێم

بڕیاریدا سه ربه خۆ نه وت بفرۆشێت و هیچ په یوه ندی

به به غداوه نه مینێت

ئابوری(496( سێشه ممه 2015/9/22 8

ئه‌م‌الپه‌ڕه‌یه‌‌به‌‌سپۆنسه‌ری‌گروپی‌کۆمپانیاکانی‌قه‌یوان‌چاپ‌و‌باڵوده‌کرێته‌وه‌

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

به پێی ئاماره كانی وه به رهێنان رێژه ی وه به رهێنان له كه رتی تایبه تدا

به رێژه یه كی مه ترسیدار دابه زیوه ، كه له ساڵی 2013 وه به رهێنان

12 ملیار دۆالر بوه ، به اڵم ره نگه ئه مساڵ بگاته یه ك ملیار دۆالر، واتا

90% دابه زینی به خۆیه وه بینیوه ، سه رۆكی ژوری بازرگانی سلێمانیش ئاماژه به وه ده كات به ڕێژه یه كی زۆر كه میكردوه ، په رله مانتارێكی لیژنه ی

وه به رهێنانیش ده ڵێت "له هه رێمی كوردستاندا 6000 پرۆژه ی به رده وام و

كاتیی هه یه ، هه مویان راگیراون و كاریان تێدا ناكرێت، واتا 100 %

وه ستاوه ".

ل���ه و باره ی���ه وه س���ه رۆكی ژوری بازرگان���ی و پیشه س���ازی س���لێمانی سیروان محه مه د له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه وه به رهێنان پرۆژه كان���ی %90" وتی رێژه یه كی به تایب���ه ت كه میانكردوه ، كه نیش���ته جێبون پرۆژه كانی زۆری

كه مبنه وه ی به خۆیه وه بینیوه ".له باره ی پرۆژه كانی وه به رهێنانیش، س���ه رۆكی ژوری بازرگانی س���لێمانی ئام���اژه ی به وه كرد ك���ه وه به رهێنان زۆر تاڕاده یه ك���ی له كوردس���تاندا ئه مه ش كه میك���ردوه ، پرۆژه كان���ی به ه���ۆی قه یرانی دارای���ی و ئابوری و

پرسی سه رۆكایه تی هه رێم".ئ���ه و ئاماژه ی به وه ش���كرد كه ئه و پرس���انه ترس���ی الی وه به رهێنه ران دروستكردوه كه نه توانن وه به رهێنان بكه ن له هه رێمی كوردستاندا، سه رۆكی ژوری بازرگان���ی س���لێمانیش وت���ی "به دڵناییه وه وه به رهێنان به ڕێژه یه كی

زۆر كه میكردوه و دابه زیوه ".ه���ه ر به پێ���ی ئام���اره كان رێژه ی تایبه ت���دا له كه رت���ی وه به رهێن���ان به رێژه یه كی مه ترسیدار دابه زیوه ، كه له س���اڵی 2013 وه به رهێنان 12 ملیار دۆالر بوه ، به اڵم ره نگه ئه مساڵ بگاته یه ك ملیار دۆالر، واتا 90% دابه زینی به خۆی���ه وه بینی���وه ، ه���اوكات هه ر له 2013 مۆڵه ت دراوه ته 127 پرۆژه ، به اڵم له مساڵدا ته نها مۆڵه ت دراوه ته 11 پ���رۆژه ، له و باره یه وه س���ه رۆكی ژوری بازرگانی وتی "ئه مه زه نگێكی مه ترس���یدارو كاره س���اتباره و ده بێت

چاره سه ر بكرێت".بازرگانی وه زاره ت���ی ئاماره كان���ی ئاماژه به وه ده كه ن ك���ه تۆماركردنی كۆمپانیاكانیش له كوردس���تان، سالێ به پێ���ش قه یرانی به ب���ه راورد 2015دارایی له ساڵی 2013 رێژه ی تۆماری كه میك���ردوه ، %55 كۆمپانی���اكان له هه ڵوه ش���اندنه وه و جگ���ه ئه م���ه كۆمپانی���ا له كاركه وتن���ی نه م���ان و

تۆماركراوه كان.به پێی ئه و ئامارانه له ساڵی 2010دا 2057 كۆمپانیا له هه رێمی كوردستان تۆمارك���راون، ك���ه 341 كۆمپانیایان بیانی بون، له 2013شدا زیادیانكردوه و گه یش���تونه ته 3042 كۆمپانی���ا كه 443ی���ان بیانی بون، ب���ه اڵم به هۆی قه یرانی دارایی و هاتنی داعش، ژماره ی تۆماركردنی كۆمپانیاكان له سه ره تای شه ش مانگی 2015دا گه یشتوه ته 871 كۆمپانیا كه ته نها 99یان بیانی بون، واتا رێژه ی تۆماركردنی كۆمپانیاكان ب���ه راورد به پێش قه یران���ه كان %50

كه میانكردوه .تۆماركردن���ی له ب���اره ی كۆمپانیاكانه وه سیروان محه مه د وتی

كۆمپانیاكانی تۆماركردنی "به گشتی ده ره كی و ناوخ���ۆ و زۆربه ی كاره كان زۆر كه میانك���ردوه ، ره نگ���ه زیات���ر له 50% كه میانكردبێ���ت، كه ئه مه ش مه ترس���ییه كی گه وره ی���ه و ده بێ���ت حكوم���ه ت بیر ل���ه وه بكاته وه چۆن بتوانێ���ت به ش���ێوه یه كی ت���ر دۆخی هه روه ه���ا رێكبخات���ه وه ، ئاب���وری دۆزینه وه ی رێگایه ك كه چۆن بتوانێت پاڵپش���تیكردنی ژوره بازرگانییه كان بكات بۆ ئ���ه وه ی رێگایه ك دابنرێت، جوڵ���ه ی بتوانرێ���ت ئ���ه وه ی ب���ۆ بازرگان���ی و وه به رهێن���ان له م رێژه یه

زیاتر دانه به زێت".ئه و وتیش���ی "ئه و دۆخ���ه ده بێته زیانی گه وره ب���ۆ هاواڵتیان و كه رتی تایب���ه ت، چونك���ه رێژه یه كی زۆری خه ڵك له كه رتی تایبه تدا كار ده كه ن، ش���ێوازێك حكومه ت ده بێ���ت بۆیه دابنێت كه چیتر بازاڕ رانه وه ستێت و

له وه خراپتر نه بێت".ه���اوكات په رله مانت���اری لیژن���ه ی دارایی و كاروباری ئابوری و وه به رهێنان س���ۆران عوم���ه ر له لێدوانێكی���دا بۆ ئاوێنه ئاش���كرای كرد كه "له هه رێمی كوردستاندا 6000 پرۆژه ی به رده وام و

كاتی���ی هه یه ، هه موی���ان راگیراون و وه س���تاون و كاریان تێدا ناكرێت، واتا 100 % وه س���تاوه ، چونك���ه ئه وه بۆ ماوه ی دو ساڵه یه ك پرۆژه نه چوه ته هه موش���ی جێبه جێكردنه وه ، بواری به ه���ۆی قه یران���ی دارایی و ش���ه ڕی داعش و پرسی سه رۆكایه تی هه رێمه وه

بوه ".لیژن���ه ی په رله مانت���اره ی ئ���ه و وه به رهێنان باس���ی له وه ش���كرد كه له رابردوش���دا كه موكوڕییه ك���ی ت���ر هه ب���وه ، ئه وی���ش ئه وه ب���وه كه ئه و پرۆس���ه و بۆ س���ااڵنه بودجه ی���ه ی

پرۆژه كان���ی وه به رهێن���ان دان���راوه موناقه له ی پێكراوه و براوه بۆ پرۆژه ی تر، واتا 40 % دانراوه بۆ وه به رهێنان و 20% موناقه له ی پێكراوه ، كه ئه مه ش 100% پێچه وانه ی یاسای بودجه بوه

سااڵنه ئه نجامیانداوه .له واڵتان���ی پێش���كه وتو رێژه یه كی زۆر له بودج���ه ی واڵت بۆ وه به رهێنان ته رخانده كرێ���ت، چونك���ه به بڕبڕه ی پش���تی به ڕێوه ب���ه ردن داده نرێ���ت، ئ���ه و په رله مانتاره وتی له وباره یه وه "له ه���ه ر واڵتێك ئ���ه و بودجه یه ی كه هه ی���ه ئه گه ر 50 به 50 دابه ش بكرێت ب���ۆ وه به رهێنان و ب���واری به كاربردن ئ���ه وه كارێك���ی ته ندروس���ته ، به اڵم له هه رێمی كوردس���تان به پێچه وانه وه ئ���ه وه نه ك���راوه و هات���ون 20% ب���ۆ ئه وه شیان وه كو داناوه و وه به رهێنان

خۆی جێبه جێ نه كردوه ".له باره ی ئ���ه و هه مو قه یرانه ی روی له هه رێمی كوردس���تان ك���ردوه ، ئه و په رله مانتاره ی لیژنه ی دارایی مه ترسی "مه ترسییه كه وتی نیش���انداو خۆی ئه وه یه ئێستا به شێك له وه به رهێنه ران واڵتیان به شێكیشیان بون و مایه پوچ له وه ی ئه مه جگ���ه به جێهێش���توه ، بێكارییه كی گه وره ی دروس���تكردوه ، پرۆژه ، 6000 له وه س���تانی چونك���ه ئه گه ر ه���ه ر پرۆژه یه كیان 100 كه س كاره ك���ه ی كردبێ���ت و تێ���دا كاری له ده ستدابێت، ئه وا ده كاته 600 هه زار

كه س بێكاربون".ه���ه ر به و هۆی���ه وه ئێس���تا هه مو حكومه ت په رله م���ان و الیه نه كان���ی له موچه و له پرۆسه ی چاكسازی باس كۆمه ڵێ���ك ب���وار ده ك���ه ن، ب���ه اڵم تائێس���تا هیچی���ان نه چونه ته بواری

جێبه جێكردنه وه .

ئا: مه زهه ركریم

قه یرانی سه رۆكایه تی هه رێم و دارایی و داعش ته نگی به هاواڵتیانی

كوردستان هه ڵچنیوه ، بۆیه له ئێستادا زۆربه ی خه ڵكێكی

زۆر به ره و ئه وروپا كۆچ ده كات، گه نجێكیش باس له وه ده كات

كه هاتوه ئاڵتونی خێزانه كه ی بفرۆشێت، وتی "ده مانه وێت بچین

بۆ ده ره وه ی واڵت، بۆمان ده ركه وت كه ئه م واڵته به ره و دیكتاتۆری ده ڕوان، ئه وه تا سه رۆكی هه رێم

رایگه یاند كه ده ستبه رداری ده سه اڵت نابێت"، هاوكات زه ره نگه رێك ئاماژه

به وه ده كات كه پرسی سه رۆكایه تی هه رێم هۆكارێكی دیكه بێبازاری

زێڕه ، چونكه قه یرانه سیاسییه كانی هه رێم، هیچی كه متر نییه له قه یرانی

دارایی .

هه س����تیار حس����ین دوكاندارێك����ی له ب����ازاڕی زێ����ڕی فرۆش����تنی زه ره نگه ره كان����ی س����لێمانیبۆ ئاوێنه وتی "ڕۆژان����ه هاواڵتییه كی زۆر دێنه ده فڕۆش����ن خش����ڵه كانیان الم����ان و پێش����تر كوڕوكچانه ی ئه و به تایبه ت هۆكاره كه شی هاوس����ه رگیریانكردوه ، ئه وه یه قه رزێكی پێده ده نه وه یان بۆ كرێی خانو یاخود قیس����تی مانگانه ی ش����تومه كه كانی ناوماڵی����ان، چونكه له ئێستادا نه موچه ماوه نه كار، بۆیه خه ڵك ده س����تی داوه ته زێڕفرۆشتن، ب����ڕوا بكه ن هه فته ی پێش����و خێزانی پێشمه رگه یه ك هات هه مو ئاڵتونه كانی

فرۆشت".زه ره نگ����ه ره كان وت����ه ی به پێ����ی

له ئێستادا به راورد به پێش قه یرانه كان، نرخ����ی زێڕ 80 هه زار دینار دابه زیوه ، كه ئێستا یه ك مسقاڵ زێڕی عایه ر 18 به 164هه زار دیناره و عه یار 21 به 187 هه زاروعایه ر 24یشبه 191هه زار دینار، به اڵم چ����وار جۆر زێ����ر له بازاڕه كانی كوردس����تاندا هه ی����ه وه ك خه لیجی و

توركی و ئێرانی و عێراقی .سامان گه نجێكی ته مه ن 28 ساڵ بو، هه رجاره و سه ری ده كرد به دوكانێكی زه ره نگه ری����داو پرس����یاری نرخه كه ی ده كرد، ئه و بۆ ئاوێنه باسی له وه كرد هاتوه ئاڵتونی خێزانه كه ی بفرۆشێت،

وتی"ده مانه وێت بچی����ن بۆ ده ره وه ی واڵت، به ڕاس����تی لێره ژیان نه ماوه ، بۆمان ده ركه وت كه ئه م واڵته به ره و دیكتاتۆری ده ڕوا، ئه وه تا س����ه رۆكی هه رێ����م رایگه یاند كه ده س����تبه رداری ده سه اڵت نابێت، ئیتر چی دڵێك به م

واڵته خۆش بكه ین".ئه و گه نجه وتیشی "ئێمه توانیمان دارایی قه یران����ی داعش و روب����ه ڕوی ببین����ه وه ، ئه وكات����ه ئه وه نده خه ڵك نه ده چ����و بۆ ئه وروپ����ا، دوای ئه وه ی له س����ه ر س����ه رۆكایه تی هه رێم خه ڵك بۆی ده رك����ه وت هیوای����ه ك نه ما بۆ

خۆی س����ه ری ناچار دیموكراس����ی، هه ڵده گرێت".

هاوكات كریم مام علی زه ره نگه رێكی تره ، ئه و باسی له وه كرد كه گه نجێك هاتوه ته الی وتویه تی له ده زگیرانه كه م جیابومه ته وه و ئاڵتونه كان ده فرۆشم و ده چم بۆ ئه وروپا، چونكه به ڕاس����تی هیچ هیوایه ك نه ماوه بۆ ژیان، گه نج بێهیوا بو له دیموكراس����ی و ئه وانه واز چیتر ناهێن����ن، له كورس����ییه كانیان

باشترین چاره سه ر هه ڵهاتنه ".ئه و زه ڕه نگه ره وت����ی "گه نج هه یه ده زگیرانداره و هێشتا نه یگواستۆته وه ،

له ده زگیرانه كه ی جیاده بێته وه و سه ری خۆی هه ڵده گرێت بۆ ده ره وه ی واڵت، زۆرن ئه ودیاردانه ، به هۆی ئه م دۆخه ی كه دروستبوه وه ك سه رۆكایه تی هه رێم و بێكاری و قه یرانی دارایی، پڕۆس����ه ی هاوس����ه رگیری زۆر كه مبۆته وه ، پێش ئه م قه یرانانه ڕۆژان����ه چه ندین كوڕو كچ ده هاتنزێڕیان هه ڵده گرت و ده كڕی بۆپڕۆس����ه ی هاوس����ه رگیری ، ب����ه اڵم ئێس����تا له مانگێكدا گه ر كوڕو كچێك ئه وانه كاتێكی����ش مه منونی����ن، بێن دێن، پارچه یه كی سوكه ده كڕن وه ك

ئه ڵقه یه یان مستیله یه ك".

ئه وه ش����ی زێڕف����رۆش كه ریم����ی نه شارده وه كه پرس����ی سه رۆكایه تی هه رێ����م هۆكارێكی دیك����ه ی بێبازاری زێڕه ، چونكه قه یرانه سیاسییه كانی هه رێ����م، هیچی كه متر نییه له قه یرانی دارای����ی ك����ه هاواڵت����ی نازانێت له م هه رێمه دا چی ده بێت و چی روده دات و ئایینده یه كی رون����ی نییه ، له دودڵی و قه یران����ی بوج����ه دا نازانێ����ت چ����ی

به سه ردێت.زه ڕه نگه رێك����ی ت����ر ك����ه خاوه نی فتاحه ،ب����اس كه م����ال زه ڕنگ����ه ری ل����ه وه ده كات ك����ه س����اڵی 2013 زۆر له ئێستا باش����تربو، ئه وكات كه ئه م قه یرانان����ه نه ب����و بازاڕی فرۆش����تنی زێر زۆر گ����ه رم بو، خه ڵ����ك ده هات بایی پێنج ملیۆن به ره وس����ه ر خشڵی ده كڕی ، به اڵم ئێس����تا ئه وه نه ماوه و

بوه ته خه ون.ه����اوكات زانا مه العوم����ه ر خاوه نی زه ڕنگه ری سه نگاو له حه وزه وشكه كه ی ش����اری س����لێمانی ده ڵیت"چه ندی����ن زه ره نگه ر به ه����ۆی قه یرانی داراییه وه مایه پوچ ب����ون، هه رچه نده ئێمه مایه ئاڵتونه كه دابه زێت ئاڵتونین و چه نده زه ره ر ناكه ی����ن، ب����ه اڵم گ����ه ر كڕیار نه بو ئه وكاته ئێم����ه زه ره ر ده كه ین و كاره كه مان شكست ده هێنێت، ئه وه تا ده بین����ن خه ڵك نه ك زێ����ڕ ناكڕێت، به ڵكو ده یفرۆشن، بۆیه ئێمه ناتوانین

هه ر بكڕین و نه فرۆشین".ئێس����تا به هۆی ئه و قه یرانانه ی كه كردوه ، كوردس����تان له هه رێمی ڕوی به خێزانه كانیان����ه وه زۆر گه نجێك����ی ك����ۆچ ده كه ن و ب����اس له وه ده كه ن كه هی����چ ئومێ����د و هیوایه ك ب����ۆ ژیان و

چاره سه ركردنی قه یرانه كان نه ماوه .

دو‌ساڵه‌‌‌6000هه‌زار‌پرۆژه‌‌له‌كاركه‌وتوه‌"قه یرانی دارایی و پرسی سه رۆكایه تی هه رێم ترسی الی وه به رهێنه ران دروستكردوه "

نرخی‌مسقاڵێک‌زێڕ‌به‌راورد‌به‌پێش‌قه‌یرانی‌دارایی‌‌80هه‌زار‌دینار‌كه‌میكردوه‌زه ره نگه رێك: پرسی سه رۆكایه تی هه رێم هۆكارێكی دیكه ی بێبازاری زێڕه

له ئێستادا نه موچه ماوه نه كار، بۆیه

خه ڵك ده ستی داوه ته زێڕفرۆشتن

زه ره نگه رێکی شاری سڵیمانی فۆتۆ: مه زهه ر

زۆربه ی پرۆژه کان په کیان که وتوه

9 (496( سێشه ممه 2015/9/22 کۆمه‌اڵیه‌تی

ئا: ئیمان زەندی

هەندێك له ئافرەتە ئاوارەكان بۆ بژێوی ژیانیان كاری ئارایشتگا دەكەن،

زۆرترین دەستكەوتیان 120 هەزارە ئەویش بەچەند مانگێك، خاوەنی

ئارایشتگایەك ده ڵێت "شەش مانگە ئەم ئارایشتگایەم داناوە تائێستا سێ

بوكم ڕازاندۆتەوە".

هەر لەگەڵ چونە ژورەوە بۆ ناو كەمپی ئاوارەكان، كەسانێكی زۆر دەبینی له ژن و كچی نیگەران، لەبێزاری تیشكی هەتاوو ئەو قیرە گەرمە تازەیەی بۆڕێگاكانیان ك����راون، ئافرەتانیان دەموچاوی خۆیان هه ڵپێچاوه بەپارچە قوماشێك كە هەمو

جوانییەكانیانی پێداپۆشیوە.سه ره ڕای سه ختی ژیان و ئاواره یی، به اڵم ئه وان ده س����تیان له ژیان هه ڵنه گرته وه و له گه ڵی����دا ده ڕۆن. ئ����اواره کان له نێوان خۆیان����دا ژن و ژنخوازی����ی ده ک����ه ن و بۆ ئارایشتگایه ک مه به س����ته ش چه ند ئه و

کراوه ته وه له ناو که مپه که دا.ئێڤا محمد تۆفیقی تەمەن 30 س����اڵ هیز له كەمپ����ی ئارایش����تگای خاوەن����ی ئاوارەكان����ی عەربەت����ه ، ئ����ه و پێ����ش له قامیش����لۆ له س����وریا ئاواره بون����ی، دەژیان، دواتر له گه ڵ 3سێ منداڵه که یدا ڕوده که نه س����لێمانی، ئێڤا ب����ۆ ئاوێنه وتی"له پ����اش بۆردومانەك����ە بۆ ماوەی 10 ب����ۆ 15 رۆژ له ده����ۆك ژیاین، له وێ كاری ئارایش����تگەكەم زۆر ب����اش ب����و بەاڵم دەس����تدەكەوت، باشم پارەیەكی ل����ەوێ نیش����تەجێ نەبوی����ن چوین بۆ هەولێ����ر،دو س����اڵ له هەولێ����ر ماینەوە ژیانمان زۆر ق����ورس بو، چونكە پارەی كرێ خانومان پێنەدەدرا، ئێستاش ئەوە بۆ ماوەی ساڵێكە له كەمپی ئاوارەكانی عەربەت دەژین، چونكە ئێرە باش����ترین ش����وێن وئەمینترین ش����وێنە ب����ۆ ژیانی

ئێمە".

ئێڤا لەگەڵ ئەركی دایكایەتی وبەربەستە بۆم����اوەی ژیان����ی، ناخۆش����ەكانی چەندین س����اڵە له منداڵیی����ەوە بەهۆی له قامیشلۆ "كە دەناڵێنێ، نەخۆشیەوە تاقۆناغی دەمخوێند له قوتابخان����ە بوم شەش����م ب����ڕی، ب����ەاڵم دوای ژیان����ی هاوس����ەریم پێكهێنا بەهۆیەوە ماوەیەك له خوێندن وازیشم البردو ئارایشتگاكەم هێن����ا، بەاڵم كە هاتینە ن����او ئاوارەكان بەهۆی ئەوەی مێردەكەم نەخۆش كەوت توانای كاری نەبو،که ش����ه که مان نالەبار

بو، دوب����ارە دەس����تمكردەوە بە كاری ئارایشتگا".

ئ����ه و خانمه ئاماژه بۆ ئه وه ش ده کات که بۆ نزیكەی ساڵێك دەبێت لەو كەمپە دەژین،"پێن����ج ب����ۆ ش����ه ش مانگە ئەم ئارایش����تگەیەم داناوە، بەاڵم تا ئێستا تەنها س����ێ بوكم ڕازاندۆتەوە بەنرخێكی

كەمیش".له باره ی نرخه کانه وه که بۆ ڕازاندنه وه ی بوک له و که مپه دایانناوه ، ئه و خاوه نی بوك "ع����ەزی رایگه یاند ئارایش����تگایه

بە هەزارە،میکیاژه که ش����ی 70بۆ80 بە 30بۆ40 هەزارەو بەهەردوكییەوە نزیكەی 120 هەزار دەكات، ئەگەر قژبڕینیش����ی

بوێت بە 7 هەزارە".له باره ی ئه وه ی ئه و پاره یه به ش����یان ده کات یاخ����ود نا، ئێڤ����ا ده ڵێت "ئەم پارەیە ب����ۆ بژێوی ژیانم����ان زۆر كەمە له كاتێكدا مێردەكەشم توانای كارکردنی

نیە".به وته ی ئه و خانمه ، ئافرەتانی ئاواره ب����ۆ خۆڕازاندنەوەیان تەنها له بۆنەو ئەو

مەڕاس����یمانەی ك����ە له كەمپەكە ئەنجام دەدرێت دێن،"گەر هەبێت ئارایش����تگای

زۆر لەوەی من باشتری تێدایە".له که مپی ته نها ئاریش����تگایه وه ، به و

عه ربه ت، پێنج ئارایشتگای تێدایە.س����ەنا ئافرەتێكی 38 ساڵە له شاری حەسەكە له سوریادا مامۆستای بیركاری بوەو خاوەنی سێ منداڵە، بەهۆی ئەوەی سەرقاڵە بەكاری ئافرەتان له كەمپەكەدا، به ئاوێن����ه ی راگه یاند "تەنها بۆ بۆنەكان خۆم����ان دەڕازێنین����ەوە، تەنانەت ئەو

پارەیەی كە بۆ برۆ البردنێك ودەموچاو هەڵگرتنێك لێمان وەردەگرن زۆرە، كە نزیكەی 10دەهەزار دەكات بەقژبڕینەوە، له كاتێكدا لەم غەریبیەدا زۆر ناخۆشەو

پارەبەئەستەم پەیدا دەبێت".سەنا ئەوەش����ی وت "هەمو ئافرەتانی ئێرە دڵیان شكاوە، چونكە بەهۆی ئەو ش����ەڕەوە براو باوك تەنانەت خزمشیان ش����ەهیدن، بەم����ەش توش����ی حاڵەتی دەرونی بون ئیتر بۆ خۆیان جوان بكەن

یان بڕازێننەوە!".

ئا: پەرێز ناسڕ

گه نجانی الدێکانی کوردستان نیگه رانن له وه ی له سوده کانی ته کنه لۆژیا

په راوێزخراون، ئه وان به پێویستی ده زانن له هاویناندا خولی راهێنانیان له سه ر ته کنه لۆژیاکانی سه رده م بۆ

بکرێته وه .

هه رچه نده ته کنه لۆژی���ا ئینته رنێت و دونیاوه ، زۆربه ی ش���وێنه کانی چوه ته به اڵم له ش���وێنێک بۆ ش���وێنێکی دیکه جیاوازی هه یه ل���ه ڕوی رێژه و چۆنیه تی

به کارهێنانه وه .

ئ���ازاد ئه حم���ه د کوڕێک���ی ته م���ه ن گوندێک���ی دانیش���توی س���اڵه و 21س���ه ر به ناحی���ه ی سه نگه س���ه ره ، ئه و به نیگه رانیی���ه وه له وباره یه وه ده دوێت و ده ڵێت "من له ساڵی 2015 ده ژیم، به اڵم ده وروبه رم به بیرکردنه وه ی هه ش���تاکان ده ژی���ن، من گه نجێکم تا ئێس���تا فێری به رنام���ه س���ه ره تاییه کانی کۆمپیوته ر نه بوم، تائێس���تا نازانم چۆن فه یسبوک

به باشی به کاربهێنم".

ئه و گه نج���ه رایده گه یه نێت که ئه وه ته نها ئه و نییه که شاره زاییه کی ئه وتۆی نییه ، ته کنه لۆژیاکاندا له به کارهێنان���ی "به ڵک���و زۆربه ی گه نجان���ی الدێکه مان وه ک منن، بۆیه داواکارم الیه نی به رپرس له کاتی هاوین و پش���وه کاندا هاوشێوه ی شاره کان خولی فێرکاریی و هۆشیاریمان ب���ۆ بکه ن���ه وه و به رچاوڕونیم���ان پ���ێ

بده ن".

به ب���ڕوای توێژه رێک���ی کۆمه اڵیه تی، ئاستی هۆش���یاری گه نجانی گونده کان

له ئێس���تادا زۆر جیاوازه له س���ه رده می پێشو.

ئەمین خ���در ئەحم���ەد له وباره یه وه ده ڵێ���ت، "ئه گه ر ئاس���تی هۆش���یاری گه نجانی گوند ب���ەراورد بكرێت لەگەڵ گەنجانی س���ەنتەری شارەكان دەكرێت بڵین تارادەیەك���ی زۆر جیاوازی هەیە، بونی ئەو جیاوازی���ەش دەگەڕێتەوە بۆ پێداویس���تیەكان ئامڕازو فەراهەمبونی نەدانی ش���ارەكان وگرنگی لەسەنتەری

حكومەت و فه رامۆشكردنی گوندەكان".

هه روه ها ده ڵێت "تاكو ئێستا زۆربەی گوندەكان���ی هەرێمی كوردس���تان جگە لەخوێندنگایەك���ی بچ���وك و بنكەیەكی تەندروس���تی هیچ پێداویستیەكی تری ل���ێ نییە، ئەمە س���ەرەڕای ئەوەی ئەو گوندەكان لەخوێندنگاكانی كەس���انەی دەب���ن بەمامۆس���تا هی���چ ئەزمونیكی وەهای���ان نیی���ە لەوبوارە بۆی���ە زۆرتر گرنگ���ی دەدەن بەبواری فێركردن نەك

پەروەردكردنی مندااڵن وگەنجان".

ڕوەی���دا بای���ز كچێك���ی تەمەن 19 لەگوندەكانی دانیش���توییەكێك ساڵەو بن���اری قەندیلە،ئەوچەندی���ن ئاوات���ی هەیەوپێی وای���ە كەتەكنەلۆژیاو ماددە ت���ەواو س���ەریان لەدونیا ش���ێواندوەو بەركەوتوەو بێ كوردی���ش پش���كێكی بەش نیە لەوسەرلێش���ێواوییە"زۆر جار دەبینمكەلەش���ارەكاندا له ته لفزی���ۆن چەندی���ن خول وراهێنانب���ۆ هۆش���یاری

تاكی كۆمەڵگەدەكرێنەوە،ئاواتەخوازبوم كەگرنگی تەواوی���ش بدرێت بەگەنجانی گوندەكان وئاش���نا بكرێ���ن بەزانس���تی س���ەردەم وتەكنەلۆژیابەتایبەتیچونكە گەن���ج لەالدێكان���دا زۆر گۆش���ەگیرەو كاتێ���ك چاوكراوەنیەبەتایب���ەت كەدەچێت���ە زانكۆو پەیمانگا زۆر ش���ت

بۆئەونامۆیە".

کۆمه اڵیه تییه ک���ه توێ���ژه ره رایده گه یه نێ���ت که راس���ته شۆڕش���ی

تەكنەلۆژیا گەیشتوەته گوندەكان وئێستا بەش���ێكی زۆر لەگوندەكان���ی هەرێمی كوردستان دەتوانن مۆبایل و ئینتەرنێت بەكاربهێنن،"ب���ەاڵم لەوەگرنگتر ئەوەیە ئەو گەنجانە چۆن بەكاری دەهێنن و بۆچی بەكاری دەهێنن ئایا ب���ۆ پڕكردنەوەی بەتاڵی ودروس���تكردنی دەس���ت كاتی كەسایەتی سەر بۆ تۆمەت وهێرشكردن ب���ۆ بەپێچەوان���ەوە یاخ���ود یەكت���ر بەدنی���ای گەیاندن وئاش���نابونیانە س���ەردەم. وەك دەزانین لەبەرئەنجامی ئامێرەكان���ی بەكارهێنان���ی خراپ���ی مرۆڤ زۆرجار تەكنەلۆژیالەگون���دەكان بۆتە قوربان���ی بەتایبەت ژنان قوربانی

یەكەمی ئەو خراپ بەكارهێنانەن".

رێکخراوه کانیش���ه وه ، کاری له باره ی ئه مین خدر ئاماژه به وه ده کات که كاری سەرەكی رێكخراوەكان تەنها لەسەنتەری گوندەكان گەنجان���ی بوە، ش���ارەكان كەمترین سودیان لەكاری رێكخراوەكان بینوە، "تاكو ئێستاش گەنجانیكی زۆر هەن ناتوانن كۆمپیوتەر بەكاربهێننبۆیە پرۆس���ەی هۆشیاری كەبەشێكی ئەركی بەگوندەكان و نەگەیشتوە رێكخراوەكانە هۆش���یاری وایكردوەئاس���تی ئەمەش گەنجان���ی گون���د لەگ���ەڵ س���ەنتەری

شارەكان زۆر جیاواز بێت"

ده ش���ڵێت "زۆر گرنگە رێكخراوەكان گوندەكان كاركردنیان سەرەكی چەقی لەبەرئەنجام���دا ئ���ەوەی ب���ۆ بێ���ت س���ەبارەت لەهۆش���یاری جۆرێ���ك ئامێرەكانی بەكارهێنان���ی بەچۆنیەتی تەكنەلۆژی وكەلت���وری یەكت���ر قب���وڵ كردن ومرۆڤس���االری كەلتوری ژندۆستی ببێتە بەشێك لەبیركردنەوەی گەنجانی

گوندەكان".

پێنج‌ئارایشتگا‌له‌که‌مپی‌ئاواره‌کانی‌عه‌ربه‌ت‌هه‌یه‌ئاواره بون ژیانی په کنه خستوه

گه‌نجانی‌الدێکان‌چۆن‌ته‌کنه‌لۆژیاکان‌به‌کارده‌هێنن؟گه نجێک: تا ئێستا نازانم چۆن فه یسبوک به کاربهێنم

هەمو ئافرەتانی ئێرە دڵیان شكاوە، چونكە بەهۆی ئەو شەڕەوە براو باوك تەنانەت خزمشیان

شەهیدن

تاكو ئێستاش گەنجانیكی زۆر

هەن ناتوانن كۆمپیوتەر

بەكاربهێننبۆیە پرۆسەی هۆشیاری كەبەشێكی ئەركی

رێكخراوەكانە نەگەیشتوە بەگوندەكان

ئارایشتگایه ک له که مپی ئاواره کان له عه ربه ت

گوندێکی کوردستان

rangalayawene@gmail.com (496( سێشه ممه ‌2015/9/22ره‌نگاڵه

ره نگ���ه واپێویس���ت ب���كات بڕێ���ك پاره خه رج بكه یت بۆ ده س���ته كه وتنی

پێداویستییه كانی رۆژانه ت.

كه س���ایه تییه كی به هێزت هه یه به اڵم هه ندێ جار باوه ڕت به خۆت نامێنێت و

له روبه ڕوبونه وه ئه ترسیت.

جێبه جێ بڕیارانه ئ���ه و ناچارده بیت بكه یت كه ماوه یه كه دوات خستبون،

هه ندێ به كاره كانتدا بچۆره وه .

گیس���ك: هه ندێ كێش���ه ی خێزانیت بۆدروس���ت ده بێت ك���ه وات لێده كات

نه توانیت بگه ڕێته وه بۆ ماڵه كه ت.

ره نگه له هه فته ی داهاتو چاره سه ری كێشه كانت ده ستكه وێت، ئارام بگره

خۆت رابێنه له گه ڵ دۆخه كه .

پ���ان بۆئه وه ئه كێش���یت كه چه ند رۆژێكی خۆش به سه ر به ریت، به اڵم له وانه ی���ه دۆخ���ی داراییت هاوكارت

نه بێت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازوو

11

مه رزی���ه فه ریقی )مه رزیه ش���ه هاب گۆرانیبێژی هونه رمه ن���دی عه بدواڵ( ك���ورد له ره چه ڵه كدا خه ڵكی ش���اری

سنه ی رۆژهه اڵتی كوردستانن.له )1958/5/22( له ش���اری مه ریوان له دایكبوه تا ته مه نی17 ساڵی له شاری مه ریوان ژیانی به سه ر بردوه ، پاشان به مه به س���تی درێ���ژه دان به خوێندن ڕویكردۆته شاری سنه و له په یمانگای مامۆستایان خوێندویه تی و بڕوانامه ی دبلۆم���ی له ب���واری مامۆس���تایه تیدا

به ده ستهێناوه .له ته مه نی مه رزی���ه فه ریق���ی ه���ه ر منداڵی���ه وه به هره ی هون���ه ری تیادا باوك���ی كاتێكی���ش ده ركه وت���وه ، درك���ی به ده نگه خۆش���ه كه ی كردوه بۆت���ه هانده رێكی ب���اش بۆی، به اڵم له به رئ���ه وه ی ئه و ده مه له كۆمه ڵگه ی كوردی���دا س���ته م ب���وه ژن و كچ���ی كورد گۆرانی بڵێ���ن هه ربۆیه ڕێگای هون���ه ری لێگیراوه و له و پێناوه ش���دا زۆر به قورس���ی ژیانی هونه ری خۆی

به سه ر بردوه .مه رزی���ه فه ریقی س���ه ره ڕای چه ندین كۆسپ و كێش���ه له په ره پێدانی توانا بوه ب���ه رده وام هونه ریه كه ی���دا هه ر له و بۆنه و جه ژنان���ه ی له قوتابخانه دا س���ازكراون به ش���داری ك���ردوه . بۆ یه كه مجار له ته مه نی 9 ساڵیدا له سه ر ش���انۆی قوتابخانه ك���ه ی یه كه می���ن گۆرانی وتوه كه گۆرانیه كی فه تانه ی وه لی���دی ب���وه ، هه ر له و س���اتانه وه به رده وام گوێبیستی هونه ری موزیك و گۆرانی ك���وردی ناوچه كه و ده وروبه ر بوه ، هه میشه حه زی به بیستنی كاره

هونه ریه كانی باش���وری كوردس���تان به گش���تی و به تایبه ت تیپی مۆسیقای سلێمانی و ده نگی هونه رمه ندان كه ریم

كابان و قادر كابان بوه .مه رزیه ی فه ریقی له س���اڵی 1977دا ناسری به هونه رمه ند له شاری س���نه ره زازی ئاشنا بوه و له ساڵی 1978دا زه ماوه ندی���ان كردوه ، س���اڵی 1980 رێگای ره زازی هاوس���ه ری له گ���ه ڵ خه باتی شۆڕشی رزگاریخوازی گه لی كوردستانیان هه ڵبژاردوه و له ریزه كانی تاساڵی كردوه و خه باتیان كۆمه ڵه دا

1984 به رده وام بون.مه رزیه وه ك هونه رمه ندێكی لێهاتوی شاخ شانبه ش���انی خه باتی چه كداری ده ستی كردوه به كاری هونه ری و له گه ڵ تیپی مۆس���یقای ك���ۆڕی بانگه وازی كۆمه ڵه سرودێكی تۆماركردوه به ناوی

ساڵو بۆ پێشمه رگه .مه رزیه له س���ه ره تای ساڵی 1985وه له گه ڵ ناس���ری هاوس���ه ری و س���ێ مند اڵه كه ی���ان له واڵتی س���وید وه ك بردۆته سه ر، ژیانیان په ناهه نده یه ك له و س���اڵه وه تا دواهه ناسه ی ژیانی چه ندین گۆرانی تۆماركردوه و خاوه نی له گه ڵ ب���ه رده وام چه ند ئه لبومێكه ، له زۆرێك به ش���داری ره زازی ناسری كوردان���ی ئاهه نگه كان���ی له بۆن���ه و ئه وروپا كردوه و له شاره كانی باشوری كوردس���تانیش چه ند كۆنسێرتێكیان

سازكردوه .له ش���اری )2005/9/18 ڕۆژی) ستۆكهۆڵمی پایته ختی سوید كۆچی دوای���ی ك���رد و له س���ه ر داوای خۆی

له شاری سلێمانی به خاكسپێردراوه .

مه‌رزیه‌‌فه‌ریقی..‌ژنێك‌به‌ربه‌سته‌كانی‌‌تێكشكاند

له‌سه‌ماوه‌‌فیلمه‌‌

كوردیه‌كان‌باشرتین‌بون‌

شوان‌كه‌مال:پالنی‌‌گه‌وره‌م‌هه‌یه‌‌به‌اڵم‌هیچ‌شتێكی‌جدیم‌گوێ‌لێ‌نه‌بوه‌

ئا: شۆڕش محه مه د

هونه رمه ندی په یكه رساز شوان كه مال كه له ناوه وه و ده ره وه ی

كوردستان چه ند په یكه رێكی ناوازه ی دروستكردوه رایگه یاند"

گرفتی گه وره له كوردستان بۆ دروستكردنی په یكه ر نه بونی

كارگه یه كی تایبه ته به هونه ری په یكه رسازی و داڕشتنی برۆنز".

شوان كه مال له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه وتی " گرفتی گه وره له كوردس���تان په یكه ر دروس���تكردنی بۆ یه كه می���ان: ش���ته ، دو كارگه یه ك���ی نه بون���ی به هون���ه ری تایبه ت���ه په یكه رسازی و داڕشتنی برۆن���ز، دوه م گرف���ت بۆ پاره ی���ه نه دان���ی

پرۆژه ی هونه ری". چه ند راس���ته وتیشی " پڕۆژه یه ك دروس���تكراوه و پاره ی باش���ی بۆ س���ه رف كراوه ، به اڵم به گش���تی بودجه نیه ب���ۆ پرۆژه و كاری

هونه ری". س���ه باره ت به دروس���تكردنی په یكه ر بۆ كه س���ایه تیه دیاره كانی كورد، ش���وان كه مال وت���ی " له هه مو دونی���ادا وا باوه كه س���ایه تیه دیاره كان و ناوداره كانیان له ئه دیب���ان و ش���اعیرو نوس���ه رو هونه رمه نده كانی���ان په یك���ه رو مۆنۆمێنتیان بۆ دروس���ت

ئه كه ن". وتیش���ی " ه���ه ر له كۆن���ه وه هه وڵمداوه په یكه ر بۆ كه سایه تیه گه وره كانی كورد

دروست بكه م".ش���وان كه مال ئاماژه بۆ ئه وه ده كات كه له به ر بارودۆخی كوردستان تائێستا ئه و هه له ی بۆ نه ڕه خساوه كه ئه وه ی خۆی ئه یه وێ جێبه جێی ب���كات و له وباره یه وه وتی " تائێستا هه لی ئه وه م بۆ نه ڕه خساوه ك���ه ئه وه ی خۆم ئه مه وێ و به دڵی خۆمه كارێكی پر به هاو ئاست به رز پێشكه ش

بكه م". وتیشی "ئه وه تا تواناكانم له واڵتێكی وه ك ئه ڵمانیا س���ودی لێ ئه بینن و تائێس���تا چه ندی���ن په یكه ری ئاس���ت جیهانیم بۆ

ئه نجامداون". له ب���اره ی ئ���ه و دو كاره هونه ریه ی بۆ ش���ێركۆ بێكه س شاعیری ناوداری كورد ئه نجامیداون، ش���وان كه مال وتی "ساڵی پ���ار پۆترێتێكم بۆ مامۆس���تا ش���ێركۆ دروس���تكرد له ب���ه رده م ده زگای چاپ و په خشی سه رده م، به سپۆنسه ری دكتۆر ته ها ره سوڵ و ده زگای جه مال عیرفان. ئه مس���اڵیش له سه ر داواكاری كاك هه ڵۆ شێركۆ بێكه س له سه ر ئارامگاكه ی كاك شێركۆ له پاركی ئازادی شاری سلێمانی

كارێكی جوانم بۆ كرد". وتیشی "هیوادارم له داهاتودا بودجه یه كی وا ته رخان بكرێت كه بتوانم په یكه رێكی ته واو بۆ ئه م گه وره ش���اعیره دروس���ت بك���ه م و له م���اده ی برۆن���ز دایبرێژم بۆ

هه تاهه تایه بمێنێته وه ".س���ه باره ت به و پرۆژانه ی ك���ه به نیازه جێبه جێی���ان ب���كات، ش���وان كه م���ال مۆنۆمێنتی دروس���تكردنی پانی وتی "

ئه نفال و كۆچ وڕه و و پانی دروستكردنی مۆنۆمێنتی شه هیدان و پانی دروستكردنی

مۆنۆمێنتی پێشمه رگه م كردوه ". وتیش���ی "پانی زۆر گ���ه وره م هه یه بۆ پرۆژه ی په یكه رسازی له ئاستی جیهانیدا بۆ هه مو ش���اره كانی كوردستان، به اڵم تائێس���تا هیچ ش���تێكی جدیم گوێ لێ

نه بوه ".ش���وان كه مال ئاماژه ی بۆ ئ���ه وه كرد ك���ه ماوه ی چه ند س���اڵێكه ه���ه وڵ بۆ په یوه ن���دی پردێك���ی دروس���تكردنی ده دات له نێ���وان كوردس���تان و ئه وروپا و له وباره یه وه وتی " ماوه ی چه ند ساڵێكه بۆدروس���تكردنی پردێك���ی په یوه ن���دی له نێ���وان كوردس���تان و ئه وروپ���ادا بۆ گوێزان���ه وه ی زانیاری و ده وڵه مه ندكردنی الیه نی ته كنیكی هونه ری په یكه رس���ازی هه س���تاوم الی خۆمان، خۆبه خش���انه به س���ازدانی گه لێك پ���رۆژه ی هونه ری له كردنه وه ی پێش���انگه و دروس���تكردنی ئه مس���اڵ په یك���ه ر و كۆڕو س���یمینار، پارێزگای سلێمانی به شێوه یه كی فه رمی دروس���تكردنی بۆ لێكردی���ن داوای���ان

مۆنۆمینتێك بۆ پێشمه رگه ". وتیش���ی "ماوه ی مانگێكم���ان بۆ دانرابو ماوه یه كی ئێجگار كه م���ه هه رچۆنێبێت كارێكی ئاس���ت به رزم بۆ ئاماده كردون له پارێ���زگای )ماكێت(ئێس���تا وه ك س���لێمانیه ،14 په یكه رساز به شداربوین. ئه بوای���ه 2 مان���گ له مه وپێ���ش لیژنه س���ه یری كاره كانی بكردبایه و وه اڵمیان بداینایه ته وه ، به اڵم تائێستا ده نگی نییه . ئه و ش���ه فافانه به شێوه یه كی هیوادارم كاره ئه نجام بدرێت ئه گینا هه ڵوێس���تی

خۆمانمان ئه بێت".

ئا: ئاوێنه

له فیلم فێستیڤاڵی نێونه ته وه یی سه ماوه دا چه ند فیلمێكی كوردی

به شدارییان كرد و له كۆتایی فێستیڤاڵه كه دا دو فیلمی كورد بونه

باشترینی فێستیڤاڵه كه .

ته حسین فایه ق هونه رمه ندی سینه ماكار كه كاریان بۆ به شداریكردنی ده رهێنه رانی كورد كردبو له م فێستیڤاڵه دا، له باره ی فێس���تیڤاڵه كه له لێدوانێكیدا بۆ ئاوێنه وت���ی " له پارێزگای موس���ه نا و له هۆڵی ئۆرك له كۆلێژی پزیشكی چاالكییه كانی فێس���تیڤاڵی فیلم���ی س���ێهه مین

نێونه ته وه یی سه ماوه به ڕێوه چو". وتیشی " له فێس���تیڤاڵه كه دا 34 فیلمی

عێراق���ی و 16 فیلم���ی عه ره بی و بیانی تێدا نیشاندرا".

ته حسین فایه ق ئاماژه بۆ ئه وه ده كات كه له و فێستیڤاڵه دا چه ند فیلمێكی كوردی كردوه و كێبڕكێی سه ره كیان به شداری له وباره ی���ه وه وتی " له فێس���تیڤاڵه كه دا كه له رۆژان���ی 17تا19ی ئه یلولی 2015 ب���ه رده وام بو چه ن���د فیلمێكی كوردی

به شدارییان كرد". له كۆتای���ی وتیش���ی " خۆش���به ختانه فێس���تیڤاڵه كه دا دو فیلم���ی ك���وردی خه اڵتك���ران ئه وانیش :كورت���ه فیلمی ده رهێنه ر س���پی (ی ره ش و )فڕۆكه ی حس���ێن زارین خه اڵتی دوه م باشترین ده رهێن���ان و كورته فیلم���ی )بڕیار(ی ده رهێنه ر واحید كفری خه اڵتی باشترین

دوه م ئه كته ری ژنی درایه ".

‌ره‌نگاڵه(496( سێشه ممه 2015/9/22 rangalayawene@gmail.com

گاکاوڕ

ئه وان���ه ی ئه كه ی���ت واهه س���ت گا: ده وروبه رت ئه و خه ون وئاواته ی هه یانه ئه یهێننه دی به س تۆ نه بێت جیاوازی

له وان.

ئه م چه ن���د رۆژه بجوڵێ بۆ ئه وه ی ئ���ه وه ی بپێك���ی ، ئامانجه كان���ت

پێویسته بۆ ئه مه وزه و توانایه .

ده وروبه ره ك���ه ت هه س���ت به بێزاری و ناڕه حه ت���ی ئه ك���ه ن به ه���ۆی ئ���ه و ده یكه ی���ت ت���ۆ هه ڵس���وكه وته ی

به رامبه ریان.

مه هێڵ���ه ك���ه س كۆتت ب���كات یاخود ته داخولی كاره كانت بكات، هاورێیه كت

توشی كێشه ده بێت.

ئ���ه م رۆژانه ل���ه و چه ن���د رۆژه یه كه هه س���ت به دڵخۆشی ئه كه یت ئه ویش به هۆی پاڵپشتی ده وروبه ره كه ته وه یه .

قرژاڵدوانه‌‌

پۆزه تیڤان���ه بیربكه ره وه هه ڵه ش���ه و توڕه مه به له هه م���و كارێك كه دێته

پێشت، شه ممه به ختی تۆیه .

فه‌‌ریکشێر

1010

به ه���ۆی هاتنی وه رزێك���ی ن���وێ گۆڕانكاری له كه ش و هه وا، به دڵنیاییه وه ئه م گۆڕانكاریانه كاریگه ری له سه ر قژ دروست ده كات، هه ربۆیه

ده بێت له م وه رزه دا به م شێوه یه بایه خ به :1. پاككردنه وه .

پاككردنه وه ی قژ به یه كێك له رێگه باش���ه كان دائه نرێت بۆ پاراس���تنی قژ له سه ره تای پایز. ئ���ه م پاككردنه وه یه به مه به س���تی البردنی ئه و وش���كییه یه كه بۆیه كان دروس���تیان كردوه ، هه روه ها بۆ البردنی ئه و كلۆرانه یه له سه رقژه كه له ئارایش���تگاكان ئه م���ه ش نیش���تونه ته وه ،

ده كرێت.2. قژ بڕین.

كۆتایی هاوین باشترین كاته بۆقژبڕین، چونكه له هاویندا به هۆی هه تاو به ستنی قژه كه به هۆی گه رماوه هه ست به ناشیرینبونی قژه كه ئه كه یت. هه ربۆیه بۆ پاراستنی هێش���تنه وه ی به جوانی

قژت ببڕه به تایبه تی سه رتاڵه كانی .3. بۆیه ك���ردن. ئه كرێ���ت ل���ه م وه رزه كه متر بۆیه بكرێت، هه روه ها ده توانیت ئه و ش���امپۆو

ده رمانانه به كاربێنیت كه خۆراكن بۆ قژ.4. پرۆتین وه ك باس���مان كرد به هۆی وه رزی هاوینه وه قژه كان س���وتاو و هیالكن هه ر بۆیه پێویس���تیان به پرۆتین هه یه بۆگه شانه وه یان، ئه مه ش ده كرێت له ڕێی ماسكی سروشتیه وه بێت كه ده كرێت له ماڵه وه ئاماده ی بكه یت. هه روه ها ده كرێ���ت به خواردن���ی ئه وخۆراكانه ی كه ئه م ماده یه ی���ان تێدایه خۆراك بده ین به قژه كه مان، هه روه ها نابێت ئه وه ش له بیربكرێت كه خواردنی 8 په رداخ رۆژانه و میوه و س���ه وزه هۆكارن بۆ

مانه وه ی قژ به جوانی .

ئا: ئازاد بایز

هاواڵتیه كی دانیشتوی شاری مه ریوان له سه ر ئه ركی خۆیی و وه ك

خه مخۆرییه ك بۆ كه لتوری كورد مۆزه خانه یه ك بۆ كه ره سته كۆن و كه لتورییه كانی كورد ده كاته وه و

رایده گه یه نێ " پاراستنی شوێنه وارو كه ره سته ی كوردی وه كو نوێژو ڕۆژو

به فه رزی ده زانم".

)فاتیح ئه رژه نگی( ناس����راو به )فاتیح تینو( له ئاوایی نێی مه ریوانی ڕۆژهه اڵتی كوردس����تان چیرۆك����ی دروس����تكردنی ده گێڕێت����ه وه ب����ۆ مۆزه خانه كه یم����ان ده بێ����ت ماوه ی)20(س����اڵ وده ڵێ����ت" خه ریك����ی كۆكردنه وه ی ئه م كه ره س����ته به هیمه ت����ی ئه م����كاره كولتورییان����ه م دۆس����تان و براده ران����م بو كه ب����ه رده وام

هانیان ده دام".وتیشی " نزیكه ی )4000(پارچه ئاسه واری كۆن����م كۆكردۆت����ه وه ك����ه پێكهات����ون له جلوبه رگ و كه ره س����ته ی كش����توكاڵ و جۆره كانی دیزه و گۆزه و پێخۆری ژیان و به ردی ئاش و ئه و پێداویس����تیانه ی كه له س����اڵه كانی زودا هه ب����ون كۆنترینیان ده گه ڕێته وه بۆ)6000( ساڵ له مه وبه ر". ئه رژه نگ����ی ئاماژه بۆ ئ����ه وه ده كات كه له م كاره دا ك����ه س هاوكاریی نه كردوه و له وباره یه وه وتی " بۆ كۆكردنه وه ش����یان هی����چ الیه نێك����ی حكوم����ی و ده وڵه تی پاڵپش����تی م����ن نه ب����ون خ����ودی خۆم خه مخ����ۆری ب����وم ب����ۆ كۆكردنه وه یان، به ڕاس����تی هه س����تی كۆكردنه وه ی ئه م

جۆره ش����تانه ش ل����ه وه وه س����ه رچاوه ده گ����رێ ده مبینی له ش����وێنه گش����تی و كوچه و كۆاڵن و قوتابخانه كاندا خه ریكبو به س����ه ر باڵبكێش����ێت مۆدێرن بابه تی كه له پورماندا هه ربۆیه ئه م مۆزه خانه یه م بنیاتنا بۆ زیندوكردن����ه وه ی كه له پوری

ڕابردومان".له باره ی بابه ته كانی نێو مۆزه خانه كه ی ،

ئه وكه ره ستانه ی ئه رژه نگی وتی " فاتیح كه له م مۆزه خانه یه دا هه ن زۆرن به تایبه ت ئه وكات په یوه ندی به هێزمان هه بوه له گه ڵ له سله یمانییه وه نمونه بۆ س����له یمانیدا ئاوێنه یه كی����ان بۆناردوین كه مێژوه كه ی له ئێستا ده گه ڕێته وه به ر بۆ)134(ساڵ وه كو دیاری ناردویانه له و س����ه رده مه دا بۆ بوك گواس����تنه وه به كارهێنراوه و من

تر نمونه یه كی پێوه ك����ردوه پارێزگاریم ئاوێنه یه كه كه دیاری)ش����ێخ مه حمودی خانی بۆ)مه حمود نه مره ( وناردویه ت����ی كان����ی س����انان(كه پیاوێكی ن����اوداری مه ریوان بوه یان به رده نوێژه كه ی شێخ مه حم����ودی نه مریش له كاتی هێرش����ی ئینگلیز بۆسه ریان ناردویانه بۆالدێیه كی مه ریوان كه دراوسێی ئه م الدێیه ی ئێمه یه

ئه و به رده نوێ����ژه ش له به رنامه م دایه به تراكتۆر بیگوێزمه وه بۆئه م مۆزه خانه یه و

ده وڵه مه ندتری بكه م".ده سه اڵتداران تاچه ند به وه ی سه باره ت رێگ����ه به دانانی ئه وج����ۆره مۆزه خانانه ده ده ن، فاتیح ئه رژه نگی وتی "نایشارمه وه ده س����ه اڵتی ئێ����ره ش زۆرج����ار ڕێگری ده كه ن له وه ی پارێزگاری له م كه ره سته

كه لتوریانه بكه م". وتیشی " به بڕوای من پاراستنی شوێنه وارو كه ره سته ی كوردی وه كو نوێ����ژو ڕۆژو به ف����ه رزی ده زانم، بیریشمان نه چێت هه ندێ كه س به ناوی به كه ره س����ته ی قاچاقچێتی كه لتوره وه ئاودی����وی ده كه ن ده ك����ه ن و كۆن����ه وه به ڕاستی ئه وانه خائینن به رانبه ر به مێژو

و نه ته وه ی خۆیان". ئ����ه و گازه نده ی له وه كرد كه تائێس����تا بیر له وه نه كراوه ت����ه وه مۆزه خانه یه كی نیشتیمانی گه وره دابنرێت و له وباره یه وه وتی "به ڕاس����تی ئ����ه وه ش جێگه ی داخه كه تائێستا مۆزه خانه یه كی نیشتیمانیمان نیه تا ئه م كه ره س����تانه ی پێش����كه ش بكرێت و دڵنیابین له پاراستنی. بۆ نمونه ئه گه ر دو ڕۆژی تر من مردم ڕه نگه ئه م كه ره س����تانه ش تیابچن وه من ته نانه ت توانای ئه وه شم نیه ڕۆژانه ئێشكگرێكی بۆ دابینبكه م تا دڵنیابم له وه ی كه له ناو

ناچێت". فاتی����ح ئه رژه نگی ئاماژه ی بۆ ئه وه كرد ك����ه ئه و ته نها مه به س����تی خزمه تكردنه به كه لتوری كورد و گوێ به پاره و سامان ن����ادات و له وباره یه وه وت����ی " ئه گه ر من مه به س����تم پاره بوایه ئه م كه ره س����تانه ده ی����ان ده فت����ه ر دۆالری ده كردو ژیانی شه خس����ی خۆمی تاڕاده یه كی باش پێ به ره وپێ����ش ده چو، به اڵم پیاو بیر له وه بكاته وه ئێم����ه ی ك����ورد منداڵه كانمان ده سه اڵت ناهێڵێ به زمانی كوردی دایك بخوێنن له قوتابخانه كاندا گه ر پارێزگاری له شته كولتورییه كانیشمان نه كه ین ئه وا به ته واوه ت����ی نه ته وایه تیمان تیائه چێت و

ئه سڕرێته وه ".

"هه‌ندێ‌كه‌س‌به‌ناوی‌كه‌لتوره‌وه‌‌قاچاقچێتی‌به‌كه‌ره‌سته‌ی‌كۆنه‌وه‌‌ده‌كه‌ن"مه ریوانییه ك مۆزه خانه یه ك ده كاته وه

چۆن قژمان له پایزدا بپارێزین

یه‌كه‌م‌كلیپی‌سه‌ما‌سیحری جوانیله‌كوردستان‌به‌رهه‌م‌دێت

ئا: ئاوێنه

)خه ونی عه شقێك( ناونیشانی یه كه مین كلیپی سه مایه

له كوردستان، ستافێكی هونه ری له گه ڵ هه ریه ك له سه ماكاران

)سۆران هاشم و شیرین( وێنه گرتنی كلیپه كه یان ئه نجامدا و بوه یه كه م

كلیپی سه ما له كوردستان.

به رهه مه كه و ده رباره ی هاشم سۆران له لێدوانێكی بۆ ئاوێنه وتی " س����ه ما گه رچی له كوردس����تان وه ك پێویست په ره ی پێ نه دراوه ، به اڵم سه ماكارانی كوردس����تان له جوڵه ناكه ون و یه كه م كلیپ����ی س����ه مامان به رهه مهێنا. ئه م كلیپ����ه ده بێته یه كه م كلیپی س����ه ما

له كوردستان". س����تافی وتیش����ی " ن����ی هه مهێنا به ر

عه شقێك( )خه ونی كاری ل����ه : بریتی����ن

ده رهێنانی س����یناریۆو له الی����ه ن هه ردی حه س����ه ن و

ئاده م له الی����ه ن كامێ����را

ئه ی����ام به ڕێوب����ه ری به ره����ه م دیدار راگه یان����دن به ڕێوه ب����ه ری ن����زارو كارزانی مامه ندپیران، روناكی ش����یاو ش����ۆڕش، موزیكی كلیپ عه بدولعه زیز

زیكیرۆڤه ". كاره كه ش����ه وه ، بیرۆكه ی له ب����اره ی له كوردستان وتی " هاش����م س����ۆران تائێستا كلیپی س����ه ما نه كراوه ، من و خاتو ش����یرین توانیم����ان به هاوكاری به ڕێزانی پش����ت كامێرا یه كه م كلیپی به رهه مبهێنین، له كوردس����تان سه ما كه جێگای خۆشحاڵیمانه توانیمان بۆ

یه كه مجار ئێمه ئه و كاره بكه ین".كارزان����ی مامه ندپی����ران به ڕێوه به ری راگه یاندنی كلیپه كه ش وتی " كلیپه كه لۆكه یشنه كانی تایبه ت بون و له شاری كۆیه وێنه ی گیرا، له ئێستادا له قۆناغی مۆنتاژدایه ، دوای ته واوكردنی مۆنتاژ بیرم����ان له سپۆنس����ه ر ب����ۆ كردوه ت����ه وه ، بتوانی����ن ئ����ه وه ی بكه ینه وه ، ب����اوی كارێكی پێموایه جوان دانسقه و

ده رده چێت".

له كه لتوری ك���ورددا، بۆ هه رچییه ك بگه ڕێی���ن، ده توانی���ت چنگتبكه وێت، به تایبه ت په ندو قسه نه سته قه كانمان. بێگوم���ان ئه مه ئه وه ده س���ه لمێنێت، نه ته وه یه شارس���تانییه تێكی ئه م كه دێری���ن و ئه زمونگه لێك���ی له مێژینه یی هه ن. هه ر بۆ نمون���ه كورد، ده ڵێت: ن���ه زان بیخات���ه ده ریاوه ، به ردێ���ك به هه زار زان���ا ده رناهێنرێته وه . یاخود ده ڵێت: ك���وڕی ڕه ند ماڵی بۆ چییه ؟ ك���وڕی گه ند ماڵی بۆ چییه ؟. ئه م دو په نده ده كه ینه ئاسۆگه و له ڕێگه یانه وه له نه ته وه ی ك���وردو زمانه بێنازه كه ی ده س���ه اڵتی خۆماڵی مامه ڵه كردنی و ده كه ی���ن و ش���ه ن وكه و له ته كی���دا له به رامبه ریش���دا چه ن���د س���ه رنجێك له چه ند نه ته وه یه كی ترو مامه ڵه كردن و ڕێزگرتنیان له زمانه كانیان و تێڕوانینیان ب���ۆ زم���ان به ش���ێوه یه كی گش���تی

ده خه ینه ڕو.

دیی���اره ئێم���ه ی ك���ورد تائێس���تا نه مانتوانی���وه له وه بكۆڵین���ه وه ، كه ئایا هۆی چیی���ه نه ته وه یه كی دێرینی وا، نیشتمانی داگیركراوه و هه میشه ش له به رته س���كبونه وه دایه و ڕوبه ره كه ی ڕۆڵه كانیشی باره به ری عه ره ب و فارس و توركن؟! به نده به پێی ئاوه زی خامی خۆم، هێنده ی له الیه نی ده رونیی مرۆڤی مێژویه وه سه رنجده ده م، چه ند كوردو خاڵێكی س���ه یر سه رنجمڕاده كێش���ن،

له وانه ش:

خۆو ش���تی خۆبه سوكزانینی مرۆڤی ك���ورد له به رامبه ر بێگان���ه دا، هاوكات خه ڵك���ی له به رامب���ه ر لوتب���ه رزی نه ته وه ك���ه ی خۆی���دا. ج���ا ئه مه یان ده كرێت له نێوان گوندو گوند، ش���ارو شار، زارو زار، ناوچه و ناوچه ...تاد،

به ئاشكرا بیبینین.

به تایبه ت پێشوش���دا، له س���ه ده ی له كۆتای���ی نیوه ی یه كه میی���ه وه ، كه ڕۆژئ���اوادا، و ڕۆژه���ه اڵت له نێ���وان كرای���ه ناوه ڕاس���ت ڕۆژهه اڵت���ی گۆڕه پانی ملمالن���ێ ئایدیۆلۆژییه كان، ئه م���ه قوڕه ك���ه ی ك���وردی هێنده ی ت���ر خه س���تكرده وه ، چونك���ه كورد ئاماده یی له خۆی���دا هه میش���ه خۆی تێدا بوه ، كه ببێت���ه بابرده ڵه ی ده م ئایدیۆلۆژیی���اكان و ئه م���ه ش هێنده ی ت���ر ده ردی كوردی كاریگه رتر كردوه ، چونك���ه ئه وه هه ر ك���ورده ، كه به بێ گوێدانه س���وت و زیی���ان، خۆ ده داته ده م ئایدیۆلۆژییاكان و له زۆر باریش���دا ته نی���ا ئ���ه و ڕێچكه ی���ه ده بینێت، كه خۆی ملیگرت���وه . دیاره ئه مه ش جگه له ملهوڕی و توندڕه وی و دواتر پێكدادان له نێ���وان ڕۆڵه كانی���دا، به رهه مێك���ی تری نابێت. ته نی���او ته نیا ئه وه ی كه ئایدیۆلۆژیایه ك نه بوه ته تائێس���تاش الی ك���ورد، پرس���ی نه ته وه یی بونه . داگیركه ران���ی زۆرج���ار ئه گه رچ���ی نزی���ك و دور، كورد به ڕه گه زپه رس���ت ڕاس���تییه كه ی به اڵم له قه ڵه مده ده ن، ئه مه جگه له چه واشه كاری شتێكی تر نییه ، چونكه ك���ورد ئه گه ر نه ته وه یی نه بوبێ���ت، چ���ۆن ده گات���ه ئاس���تی ڕه گه زپه رس���تێتی . هێن���ده هه یه ، كه داگیركه ران له به رئه وه ی نه ته وه ییبون و تێدایه و له مێژه ڕه گه زپه رستێتیشیان كاریانپێكردوه ، بۆیه ده یانه وێت ده ستی

ڕه شی خۆیان به كورددا بسون.

به نده تا سه ر ئێسك حه زم به وه یه ، كه مرۆڤ���ه كان مرۆڤانه مامه ڵه بكه ن و به اڵم بكرێ���ت، له گه ڵدا مامه ڵه ی���ان ك���ورد ل���ه م بنه مای���ه وه ده رنه نرێت. گ���وزه راوه ، ده گوزه رێ���ت و ئ���ه وه ی ئه وه ه���ه ر كورد ب���وه عه ره بێنراوه و ڕه شه كوژی توركێنراوه و فارسێنراوه و كراوه ، كه چی یادگ���ه ی قاقڕی كورد هه میش���ه وایك���ردوه ، ك���ه له نوچی هه ل، قۆزتنه وه ی له باتی دوژمنانیدا، ئه م به زه ی���ی به جه الده كانی دوێنێیدا ش���ێخ وه ك ئاماده بێ���ت بێت���ه وه و هۆمه ر، بۆ گه رمكردنه وه ، ماری ته زیو بخاته باخه ڵ���ی خۆیه وه . ئاخر ئه گه ر تادوێنێ به عس به قانون و ئاگرو ئاسن

كورد ئه مڕۆ ده عه ره باند، كوردستانی خۆی به لولك���ی جه هه نده می بالۆره ی "كه متی���ار پیاوێكی چاك���ه ، قوله پێی بسمی ده نگناكا" له الیه ن واڵتانه وه بۆ ده ژه نرێت و مرۆڤدۆستیمان گه یشتوه ته ئاس���تێك، كار وابڕوات دو ده یه ی تر بین، ماده ی "280" چاوه ڕوانی ده بێت ن���ه ك "140" چ���ل، ب���ه اڵم ئه مه یان ب���ۆ س���لێمانی و هه ولێ���رو ده���ۆك. ئا، به ن���ده له بیرمكرد، كه باس���ه كه زمان���ه بێنازه ك���ه ی كوردیی���ه ، بۆیه جێگه ی خۆیه تی ئ���ه م ده رده دڵێیه ی مامۆستایه كی كۆنه زیندانیی ڕامیاریی ڕۆژگاری به عس���ی بگێڕمه وه ، كه له م یه كدو مانگه ی پێشودا، له به كره جۆی سووپه رماركێتێك، ده چێته سلێمانی ده بینێت یابه یه كی عه ره ب، گه نجێكی كاركه ری س���وپه رماركێته كه سه ركۆنه نازانێت و له به رئ���ه وه عه ره بی ده كات ده ڵێت: دایده گرێته وه و هه ژده هه ژده تۆ ش���ه رمناكه یت زمان���ی ئایینه كه ت نازانی���ت؟ ئ���ه وه ش���وره یی نییه بۆ تۆ؟! مامۆس���تاكه وتی : ئه و دیمه نه و دۆش���دامانی گه نجه ی كورد له به رده م به چه ش���نێك چاوڕه ش���دا، یاب���ه ی كاریتێك���ردم، كه بۆ س���اته وه ختێك هێمنیم له ده ستبده م و به پاڵ و به چه ند قس���ه یه كی زبر كابرا بكه مه ده ره وه . هاوكات مامۆس���تاكه وتی : به جۆرێك چونكه په شیمانیش���م، له ج���ۆره كان ئه و كابرای���ه وه ك تاكێ���ك هێنده ی له هه لومه رجه ك���ه ڕابینی���وه ، كه ئه و قس���انه ی خۆی به س���ه ر و دروست و ئاس���ایی بزانێت. ه���ه ر ئه مڕۆكه ، كه ئه م چه ند دێڕه ده نوس���م، هاوڕێیه ك له زمانی پزیش���كێكه وه له س���لێمانی ، گێڕایه وه ، ك���ه ئافره تێك منداڵه كه ی بردوه ته الی ، ئه ویش له ناوی پرسیوه ، ئافره ته كه وتویه ت���ی : ناوی "كه ید"ه ، پزیشكه كه پرسیویه تی : واتای چییه ؟ وتویه تی : وشه یه كی ناو قورئانه . تمه ز كاكی پزیش���ك به وش���ه یه كی كوردی تێگه یش���توه . جا ده پرسێت: خوشكم ده زانیت واتای چییه ؟ ده ڵێت: نه خێر. پزیش���كه كه ده ڵێت: وات���ای "فێڵ"و ده ڵێت: ئافره ته كه چاوبه س���ته كییه . گرنگ نییه ، گرنگ ئه وه یه وش���ه یه كی ناو قورئانه . پزیشكه كه ته نیا به وه نده كۆتایی به وتووێژه كه دێنێت، كه ده ڵێت: ئاخر خۆ له قورئاندا، بۆ هه مو بوارێك وش���ه هه ن. بۆ من پرسه كه ئه وه یه ، ئای���ا ئه م منداڵه چاوگه ش���ه ی كورد، قوربانیی ئایدیۆلۆژیا نییه ؟ ئایا ئه مه نه ته وه یه ك به رهه ڵداكردنی لێكه وته ی نیی���ه له الیه ن���ی زم���ان و كه لت���وری خۆی���ه وه ؟! به تایبه ت له دوای چاره كه س���ه ده یه ك له وه ی ، ك���ه پێیده ڵێین ڕاپه ڕین و حكومه تی هه رێم. به نده له م چاره كه س���ه ده یه دا ، به ده یان و بگره سه دانجار ئاسنی ساردم له م الیه نه وه كوتاوه ، به اڵم نه بوه ته بایه ك و به الی

گوێی به رپرساندا گوزه ری نه كردوه .

پێش���كه وتوین، هێنده بێبه اڵبی���ن ته نانه ت وا خه ریكه پرسه كانی زمان و كه لت���ورو نیش���تمانیش جێده هێڵین، بۆنا؟ ئ���ه ی ئه وه نییه ش���اره كانمان عه ره ب���ی و نوس���ینی به تابل���ۆو ده ڕازێنینه وه ؟! ت���اد، ئینگلیزی و... خۆ بۆ وه زیره كانیشمان ده بێت بڵێین وه زیره كانی به تایب���ه ت باره كه ڵ���ا، په روه رده و خوێندنی بااڵو ڕۆشنبیریی به خوێننه خش���ێنراوه كه ی هه رێم���ه باش���ور، ش���ه هیدانی ڕێگه ی ئازادی و خۆبه ختكردوان���ی پێن���اوی وش���ه ی شیرینی كوردی، وا خه ریكن له خۆشیدا بۆئه وه ی هه ڵده ته كێنن گڵكۆكانی���ان به زمانی گیان ده ستخۆشیتان لێبكه ن، بۆنا؟! ئ���ه ی ئێ���وه وه زیرانی حیزب نی���ن؟ حیزبیش ه���ۆكاری ڕاژه كردن نیی���ه به نه ته وه س���ته مدیده كه مان؟! ئ���ه ی ئێ���وه به دیهێن���ی ئاواته كانی كاروان���ی نه پس���اوه ی ش���ه هیدانمان نین؟! چۆن نا؟! ئ���ه ی كورد هه وڵی له پێناوی ئه وه دا نه بو، كه به زمانێكی پ���اراوی س���تاندار بخوێنێ���ت و كاری ئه و وه زی���ری حی���زب ڕاییب���كات؟! كاره ی ك���ردوه . چ���ۆن نازانن؟! ئه ی وه زیری حیزبێكمان تاپڕی نه نا به سه ر س���نگی ئه و س���تاندارده كوردییه وه ، كه به ع���س نه یتوان���ی بیخنكێنێت؟! كه چی ئه و به حیكمه تی خۆی و به ناوی

خزمه تكردن���ی ناوچه كانمان���ه وه ، ئه و كاره مه زنه ی بۆ كردین. به نده دڵنیام ئه و وه زیره و به رپرس���انی تریش���مان س���وتیان پی���رۆزه دا هه ن���گاوه له م له وه دا، بینیوه ! له ئه زموونی جوه كان كه دوای هه زاران ساڵی په رته وازه یی و له ده س���تدانی زم���ان، توانییان نه ك بژێنن���ه وه ، به ڵكو ه���ه ر زمانه كه یان له كورتترین ده میش���دا ستانداریان بۆ ئه و خه ڵكه یان سازكرد، كه هه ریه كه و له گۆش���ه یه كی واڵتانه وه ڕویانكردبوه

زه وی ژوانگه یان.

گازنده گله ی���ی و كه مترین ڕه نگ���ه له م بوارانه دا، له وه زیری ڕۆش���نبیری بكرێت، س���ه باره ت به تاساندنی زمانی كوردی به گشتی ، چونكه حیزبه كانمان چه ندان و چه ندان كه ناڵی ته له فزیۆنی و ڕادیۆیی و ... تاد هه ن، كه به ڕاس���تی به ن���ده نازان���م ئای���ا ئ���ه و وه زاره ته خۆی كه ناڵی هه ی���ه یاخود نا؟ به اڵم به ره كه تدا پاچ و پێمه ڕه ی كه ناڵه كانی حی���زب به جۆرێك له زمان���ی كوردی و ته نانه ت ل���ه وره و هیوای مرۆڤی كورد به دواڕۆژ، به جۆرێك كه وتوه ته كار هه ر مه گه ر به خۆیان بكرێت، هاوكات گورزی كوردو ڕه س���ه نی له كه لتوری گرانیان له مۆزیكای كوردی به چه ش���نێكه ، كه نامه خوا تاكی كوردیان له هه مو شتێك

دڕدۆنگكردوه .

ئه مانه هه موی���ان به الیه ك، به اڵم وا له الیه ن وه زاره تی په روه رده وه ، خه ریكه ده هێنرێین���ه س���ه ر بۆچون���ی په نده ده ڵێت:"ڕه حمه ت ك���ه كوردییه ك���ه ، له كفن���دز، نه ك له م���ردوو ...". ئاخر كاك���ی وه زی���ر تۆیه ك، ك���ه وه زیری كوردی سته مدیده یت، چۆن و له پێناوی كێ���دا ئه م بڕی���اره ت ده رك���ردوه ، كه له باخچه ی س���اوایانه وه ، س���اوایانمان له زمانی كوردی داده بڕیت؟ ئاخر كام توێژین���ه وه له گ���ه ڵ ئه وه دایه كه "30" قوتابخانه ی بنه ڕه تیمان وه ك ئه زمون ب���ۆ بكرێت به زمانی ئینگلیزی ؟ بڵێی ئه مه ڕاژه ی پرسی نه ته وه یی كورد بێت و ئێمه مان���ان نه مانئاوزێت؟! خۆ ئه گه ر ئه م���ه له به رژه وه ندیی ك���ورددا بێت، ئه وا هه مو ئه و شۆڕش���انه ی كورد، كه له گرنگترین داواكارییه كانیان، به زمانی كوردی خوێندن ب���و، ده كرێت بڵێین ب���ه م هه نگوینی گێالندویانه و په ییان كل���ۆره داره نه بردوه ، كه ئێس���تا ئه م وه زیرو وه زاره تخانه یه به دڵسۆزی و بیری بۆی���ان دۆزیوینه ته وه ! ڕۆژنی خۆیان سه یره و زۆریش سه یره ! پار كونسوڵی دراوس���ێمان، ن���ازداری واڵتێك���ی له ماڵپه ڕی كونس���وڵخانه كه یدا، بڕێك فه رمایش���تی باوك���رده وه ، كه تێیدا

فه رموبوی : كوردی زمان نییه ، به ڵكو ته نیا وش���ه گه لێكی فارسی و عه ره بی و توركییه ، هه روه ك فه رموبوشیان كورد

نه ته وه ش نین.

ب���ه و به ن���ده ئه وه یڕاس���تیبێت شه كرش���كاندنانه ، زۆر نیگه رانب���وم، گوێمهه ڵخست، وتم ئه م بابه ته ده بێته بۆمبێ���ك و زانك���ۆكان بومه له رزه یه ك دێننه كای���ه وه ، ك���ه هه م���و جیهانی كوردی میدیای هه م���و لێبه ئاگابێت و لێدێت���ه ده نگ، به اڵم وادی���اره به نده خۆشئه ندێش���بوم، چونك���ه ه���ه ر زو خۆمبه خۆمم وت: كام زانكۆ؟زانكۆكان زانك���ۆی نی���ن و نه ت���ه وه زانك���ۆی حیزب���ن، حیزبیش له پێن���اوی مانه وه له ده س���ه اڵتدا، زانكۆی���ان كردوه ت���ه له كوێ چه ند قوتابخانه ی سه ره تایی و كه س���ێك كۆببنه وه و داوای كردنه وه ی زانكۆ له ناوچه كه یاندا بكه ن، ئه وا حیزب له ترسی ئه وه ی نه كا حیزبه كه ی تر بۆ خۆی بقۆزێت���ه وه ، ده بێت ملكه چبن، جا باهی���چ هه لومه رجێكی زانس���تی و نه بێت، ئابورییش ته نانه ت جێگه یی و كارخان���ه ی ده كرێت���ه وه و ده كرێت���ه به خش���ینه وه ی بڕوانامه و به م كاره ش گه نجی كورد چه ندانجار زییانیپێده گات. به نده له زوه وه به رپرسانم له ترسناكیی ئ���ه م كاره ئ���اگادار ك���ردوه ، ب���ه اڵم ئ���ه وان ته نی���ا ده نگی���ان ده وێ���ت، ده نگیش له پێناوی كورس���یدا. لێره دا قس���ه ی كابرایه كی عه ره بی سه ره تای هه ش���تاكانم وه بیردێت���ه وه ، كه ناوی "اس���ماعیل الزم الهاش���ل" ب���و، كه ڕاگری هه ب���و، دكتۆرای به ناخێ���ری كۆلیژی ئادابی زانكۆی سه الحه دین بو، ده وترا گوای���ه له ئه مریكاش دكتۆرای هێنابو. ببورن وا نه زان���ن بڕوانامه ی نه خێر، مه به س���ته ، به ڕه نجهێن���راوم چونكه له وانه بو، كه به عسی ده یناردن ڕاوه دوی هه ڵگ���رن و دالێ���ك تاوه كو پێبنێن، ڕاسته قینه كانیان ئاكادیمییه چونكه ئه وانه ته نی���ا ئاغادێمی بون، نه ك ئاكادیمی . هه رواشبو، چونكه ئه و عالمه به ئاشكرا له ناو خوێندكارانیشدا، ده یوت:" أنا مایهنی العلم، أهم شی ه و االنتما" ئاشكراش���ه كه له و چه شنانه خێروبێر چاوه ڕوانناكرێت. بۆچونه كه ی هه ڵوێس���تی س���ه باره ت به ن���ده ش فه رمایشته كانی به رامبه ر زانكۆكانمان كونس���وڵ، به هه ڵه دا چوبوم، چونكه ن���ه زانكۆكان و نه میدی���ای كورد، كه به ئاش���كراو پش���ته په رده ش هه ر هی

حیزبن، مێشێك میوانیان نه بو.

دواتر ژانی نوسینێك گرتمی ، چونكه نه مویس���ت ئه و قسه نه سته قه منیش بگرێت���ه وه ، كه ده ڵێ���ت: "بێده نگبون

نیش���انه ی قایلبون���ه ". هێش���تا ل���ه گینگڵداب���وم، ك���ه مامه خه مه یه ك���ی كورد، پێیوت���م: ئایا ئ���اگاداری ئه و فه رمایش���تانه ی جه نابی كونسوڵیت؟ وتم به ڵێ، وا یه كدو په ره گرافم نوسیوه . وت���ی : منیش وتارێكم نووس���یوه ، بۆ ناێی���ت ئه م���ه ش بخوێنیت���ه وه و چی الده به یت و چی ده خه یته س���ه ر بیخه ، با یه كیبخه ی���ن و وه اڵمه كه له وه دواتر نه كه وێت. هه رواشمانكرد. دواتر دامانه ڕۆژنامه ی حیزبێكی تێكۆشه ری باوه ڕبو به ئازادیی ڕاده ربڕین! بۆ باوكردنه وه ، هاوڕێكه م نه ب���و. ده نگی���ان ب���ه اڵم پێداگرییكرد، كه به سه رنووسه ره كه یان بڵێ���م، به ن���ده چه ن���د ڕۆژێك���ی تر دانمبه خۆداگ���رت، ئه وجا ته له فۆنم بۆ كرد، دوای س���او، پێم���وت، كه ئایا له و فه رمایشتانه ی كونسوڵ به ئاگایه ؟ وتی به ڵ���ێ، وتم ئه ی هیچت له باره وه نه نوسی؟ وتی نه خێر. وتم ئه ی ئێمه وتارێكم���ان ب���ۆ ناردون، ب���ۆ ده نگی نه ب���و؟ وتی لێره نیم ب���ا بگه ڕێمه وه ده یخوێنمه وه . وتم بێخه مبه به زمانێكی زانستیی هێمن نوسراوه . جا گرفته كه ئ���ه وه بو، كه ته ش���ریفیان هێنایه وه ، فه رمویان، كه ناتوانن باویبكه نه وه !! ئێمه ش به په ژاره وه ناردمانه ڕۆژنامه ی حیزبێكی تر، هه رچه نده هیواش���مان پێیاننه ب���و، كه چ���ی خۆش���به ختانه

باوكرایه وه .

جا كاكی وه زیر ناهه قمانمه گره ، گه ر له په رژه وه ندیی هه ن���گاوه ئه م بڵێین چونكه كونسوڵدایه ، فه رمایشته كانی ئه س���ته مه نمونه ی له م چه شنه له ناو نه ته وه سته مدیده كاندا، كه گه یشتبنه ئ���ازادی، ببینرێت، ل���ه وه دا كه خۆی كار له سه ر وه النانی زمانه كه ی بكات. له به رامبه ریشدا نمونه ی جه زایرییه كان زۆر كۆن نییه ، كه له 1962دا له ده ست فه ڕه نس���ا ڕزگاربون، به سه دان و بگره به ه���ه زاران مامۆس���تایان له واڵتان���ی عه ره ب���ه وه ب���رد، تاوه ك���و زمان���ی عه ره بی و نوس���ین فێ���ری مندااڵنیان بكه نه وه ، ئه گه رچی خه ڵكی ئه و واڵته ڕێژه یه كی زۆریان ئه مازیغن و عه ره بیش نین، به اڵم له و ڕۆژگاره دا وه ك پێكۆڵ ئ���ه و به فه ڕه نس���اییه كان به رامب���ه ر كاره ی���ان كرد. ئه م���ه له كاتێكدا، كه زمانی فه ڕه نسایی تا ئێستاش یه كێكه

له زمانه پێشه نگه كانی جیهان.

جه ناب���ی وه زیر، به ڕێزت���ان ده بێت ئ���ه وه بزان���ن، ك���ه من���داڵ به پێی لێكۆڵینی زانس���تی ئه وه بڕراوه ته وه ، كه له س���ه ره تای فێركردنی���دا ده بێت به زمان���ی زگماكبێت، نه ك هه ر ئه وه به ڵك���و تۆكمه بون���ی زمان���ی زگماك زمانه كانی فێربون���ی ك���ه واده كات، ت���ر ئاس���انتربێت، ته نان���ه ت منداڵ ئاس���تی زیره كییش���ی چاكتر ده بێت. كه وات���ه چ هۆكارێك واده كات كه هه ر له قۆناغی باخچه وه منداڵ به ئینگلیزی بابه تی بڵێین فێربكرێت؟ خۆئه گ���ه ر كوردییش ه���ه ر ده مێنێ���ت، ئه وده م له یه ككاتدا، زمانفێرك���ردن دو ده ڵێم دیس���ان چه ندان لێكۆڵین���ی له باره وه هه ن، كه ئه مه ش یه كسان ناگوزه رێت و به جۆرێك له جۆره كان الیه كیان ده بێته

قوربانی .

ته نانه ت ئه و نیازه ی ، كه له ئارادایه له مس���اڵدا "30" خوێندنگه ی بنه ڕه تی به ئینگلیزی چه ن���د بابه تێك بخوێنن، بۆچونان���ه ی ئ���ه و ه���ه ر ئه م���ه ش س���ه ره وه ده یانگرێته وه ، چونكه ئه وه ده ركه وت���وه ، ك���ه له ته مه ن���ی "12" س���اڵی به دواوه خوێندنی زمانی دوه م یاخود خوێندن به زمانی دوه م له بارتر ده بێت. به نده چ���اك له وه ده گه م كه ده گمه ن���ه وه زیرێ���ك، به ڕێوه به رێكی گش���تی هه بێت، كه منداڵ���ی بنێرێته به ر خوێندن به زمانی زگماكی كوردی، ت���ا قوتابخانه ی توركی و فه ڕه نس���ی، عه ره بی و ئینگلیزی وه ستا بن، چونكه پێیان وایه كه مندااڵنیان خوێندنێكی باش���تریان ده بێت و دواڕۆژێكی باشتر چاوه ڕێیان���ده كات، به اڵم ده بێت ئه وه چاكبزانی���ن، كه كه لێنه ك���ه له زمانی كوردیی���ه وه نییه ، به ڵكو له وه وه یه كه به جۆرێك ك���وردی به زمانی خوێندن له ج���ۆره كان له ب���ار نیی���ه . ئه مه ش

چه ندان الیه نی هه ن. له وانه : یه كه م/ پۆله كانی خوێندن سیخناخن.

دوه م/ خوێندنگاكان وه ك پێویست نین و كه ش���ی له باریان بۆ منداڵ تێدا ڕه چاونه كراوه . س���ێهه م/ مامۆستاكان نه ئاس���تی بژێویی���ان و نه ئاس���تی ئاماده كردنی���ان وه ك پێویس���ت نین، تاوه ك���و بتوان���ن به پێ���ی پێڕه وێكی بێگرفت خۆی���ان ئه رك���ی دروس���ت

به جێبهێنن.

چ���واره م/ كاتی مان���ه وه ی قوتابی له قوتابخان���ه دا هێن���ده نیی���ه ، ك���ه به رنامه كانیان وه ك پێویس���ت له گه ڵ

كاته كاندا گونجابێت.

كاریگه رییان ئه مانه هه مو بێگومان له قوتابخانه ی ئاستی خوێندن له سه ر كوردیدا ده بێت. ده وترێت، گوایه ئه م كاره هه وڵێكه به ئاڕاس���ته ی به رگرتن له و هه مو قوتابخانان���ه ، كه به زمانی بێگان���ه ن. به نده پێموایه ئه م بۆچونه ئه رێدان چونكه نیی���ه ، ئاوه زمه ندانه به كردنه وه ی قوتابخانه به زمانی بێگانه ، هه ر حكومه تی هه رێم ده یدات. كه واته

ده كرێت خۆیان ئه و كاره نه كه ن.

زمان���ه به زانین���ی س���ه باره ت بێگانه كانی���ش به تایب���ه ت ئینگلیزی ، كارێك���ی تابڵێی چاك���ه ، به اڵم نابێت له سه ر كه وڵوپۆستی زمانی كوردیبێت. ه���اوكات ده كرێت له قۆناغی چوار یان پێنجی بنه ڕه تییه وه ، ئینگلیزی به پێی ئه و به رنامانه ی ، كه واڵتانی نائینگلیز هه یانه و تێیدا سه ركه وتوبون، ئێمه ش مامه ڵ���ه له گه ڵ ئه و زمان���ه دا بكه ین، ن���ه ك وه ك ئ���ه وه ی ك���ه تائێس���تا گ���وزه راوه ، ل���ه وه دا كه ت���ا قۆناغی دكت���ۆراش ئینگلی���زی ده خوێندرێت، ئینگلیزیزانمان ده گمه ننه بێ���ت به اڵم نین. دییاره ئه مه بۆ ناله باری ڕێبازی خوێندنه كانی ئێمه ده گه ڕێته وه ، نه ك

شتێكی تر.

له كۆتاییدا ده ڵێم ڕاس����ته ، كه ئه م كاران����ه به پێی ئ����ه و كۆنگران����ه ، كه له هه رێمدا ده كرێت ڕه چاوكراون، به اڵم پرس ئه وه یه ، كه ئایا توێژینه وه كانی ئ����ه و كۆنگران����ه كێ كردون����ی ؟ ئایا په رژه وه ندیی ب����ااڵی نه ته وه یی بونی هه ب����وه ، وه ك ڕێنوێن بۆ هه ر كارێك كه بچێته خانه ی پیاده كردنه وه ؟ دوا وته ش����م با ئه وه بێت، كه بڵێم خۆزگه ئێم����ه ش ڕامی����ار "سیاس����ی"ی وه ك "ئه میر عه باسی هوه یدا" ی فارسمان ده بو، كه س����ه رۆكوه زیرانی ڕۆژگاری شا بوه ، ئه و پیاوه دوای ڕوخانی شا، كه به ند ده كرێت، پێیده ڵێن خوازتت چییه ، تا ئ����ه و ڕۆژه ی دادگاییه كه ت كۆتاییدێت؟ ده ڵێ����ت: به ته نیا ئه وه ، كتێ����ب و خوێندنه وه و ڕێگ����ه ی ك����ه ئه م دیی����اره لێنه گ����رن. نووس����ینم خوازته خوازتی ئاوه زێكی دروس����ت و داڕێ����ژراوه ، خۆ ئه گ����ه ر خاوه نه كه ی ڕامیار بێت، ئه وا ڕامیارێكی لێوه شاوه ده بێ����ت، كه لێوه شاوه ش����بێت، ئیتر خاوه نی كۆمه ڵێ����ك بۆچون و بنه مای تایبه ت به خۆی ده بێت. هه رواش����بو، چونكه ئ����ه و پیاوه له دوا نوس����ینیدا له زین����دان، كه وه س����ێتنامه كه یه تی ، ڕوده كاته نه ت����ه وه ی فارس و ده ڵێت: ده ستمدامێنتان ئاگاتان له زمانی فارسی نه كه ن، له گه ڵدا بێت، خه مس����اردیی نه بونی هه زارانس����اڵه مان بون و ئێمه به له ناوچون����ی له زمانه كه ماندای����ه ، له ناوده چین. ئ����ه وه بۆچونه كانی ئه و پیاوه بو، له كاتێكدا، كه سوو ده یزانی په تی سێداره چاوه ڕوانییه تی ، كه چی له خه م����ی زمانه كه یاندا ب����و. كه واته ناهه قممه گرن، گه ر له گه ڵ باپیرانماندا بڵێ����م: "كوڕی ڕه ن����د ماڵی بۆ چییه ، كوڕی گه ن����د ماڵی بۆچییه ؟" هاوكات ئ����ه وه ش بزانن، كه ئه گ����ه ر ئه م كاره چه ن����د س����اڵێك بخاێنێ����ت، ئه وده م كوردی له زمان����ی ده س����ت ده بێ����ت بش����ۆررێت، چونكه ئه گه ر ئێستا پڕ كه لێن كرابێت، ئه وده م هێنده ی ده القه تێده كه وێت، كه به سه دان زانا نه توانن بیگرن. به و هیوایه ی بیرێك له پایه ی یه كه می نه ته وه كه مان كه زمانه كه مانه

بكرێته وه .

بیروڕا(496( سێشه ممه 2015/9/22 birura.awene@gmail.com

ئه سته مه نمونه ی له م چه شنه له ناو نه ته وه سته مدیده كانداكه گه یشتبنه

ئازادی ببینرێت له وه دا كه خۆی كار

له سه ر وه النانی زمانه كه ی بكات

ئاخر كاكی وه زیر تۆیه ك، كه

وه زیری كوردی سته مدیده یت،

چۆن و له پێناوی كێدا ئه م بڕیاره ت

ده ركردوه ، كه له باخچه ی ساوایانه وه ،

ساوایانمان له زمانی كوردی داده بڕیت؟

12

له زانینه وه بێت یاخود نه زانین، وه زیرانمان بڕیاری شه هیدكردنی زمانی بێنازی كوردی ده ده ن

پ. د. ه�ۆگ��ر ش��ێخ م��ه ح�مود

سێ حیزبی ئۆپزسیۆنی پێشئه وه ی بچنه ناو پڕۆسه ی هه ڵبژاردنه كانی 30 ئه یلولی 2013 بڕی���اری به ش���داری له حكومه تیان هه ڵبژاردنه كانی���ش ئه نجام���ی داب���و، له ئاستی ویستی ئه و سێ حیزبه دا نه بو، هه رچه نده گۆڕان، بزوتنه وه ی به تایبه ت ژم���اره ی ده نگه كان���ی زیادیكردبو به اڵم وه ك ئ���ه وه نه بو ك���ه چاوه ڕێی ده كرد. یه كێ���ك له ه���ۆكاره س���ه ره كیه كانی كه نه یتوانی ژماره ی ده نگكانی و كورسیه كانی ل���ه پارله مانی عێ���ڕاق به ش���ێوه یه كی به رچ���او به رزبكاته وه ئ���ه و رێكه وتنه بو كه رۆژێ���ك پێ���ش هه ڵبژاردنه كانی 30 ئه پرێ���ل )هه ڵبژاردنه كان���ی ئه نجومه نی پارێ���زگاكان و ئه نجومه ن���ی نیش���تمانی عێراق( له گ���ه ڵ پارتی ك���ردی ، وه فدی فش���اری له ژێ���ر گ���ۆڕان دانوس���تانی نانبڕاوه كان و ویس���تی به شداری له كێكی ده سه اڵت، ئه و راستیه ی له یادچوبو، كه به 24 كورسیه وه ناتوانێ له پارله مان هیچ یاسایایه ك تێپه ڕێنێ و له حكومه تیشدا به 3-4 وه زاره ت���ه وه كاریگه ریه كی ئه وتۆی نابێت، كاتێك ئێم���ه ده نگمان هه ڵبڕی و پێمانوتن كه به شداری حكومه ت مه كه ن، به هۆی خواس���تی چونه ناو ده س���ه اڵت و هه ڵپه ی به ش���داری له كێكی ده س���ه اڵت الی چه ند ئه ندامێكی ش���اندی دانوستان گوێیان له ئێمه نه گرت، حسابیان بۆ ئه م ده نگه به رزه ی ئێمه نه كردو ته نانه ت الی ئێمه یان رێكخه ری گشتیش بۆچونه كانی باس���كردبو، كورتبین���ی به ناواقیع���ی و له وه اڵمی ئێمه دا ده یانوت، ئێمه به رنامه ی چاكسازیمان پێیه و ژوره كانمان به رده وام رێنمایی پێویست و پالن ئه ده ن به و وه زیرو به رپرسانه ی پۆست له حكومه تی هه رێمدا وه رده گرن، له وه اڵمدا ئێمه پێمانوتن ئه وان به پی���الن پالنه كانی ئێ���وه په كئه خه ن، ب���ه اڵم گوێمان لینه گی���را، ئێمه داوامان له ش���اندی دانوس���تانكرد كه پێویس���ته پۆستی سه رۆكی هه رێم له ناو هاوكێشه ی ئه و پۆس���تانه دا بێ���ت ك���ه له هه رێمدا هه یه و ناكرێت پۆس���تی هه رێم به ده ربێت ل���ه و هاوكێش���ه یه و وه فدی دانوس���تان لێ���ی بێده ن���گ بێت و بۆ ئه م مه به س���ته ریزبه ندیه كم���ان بۆ س���ه رجه م پۆس���ته بااڵكان كردو نرخمان بۆ هه ر پۆس���تێك به پۆستی س���ه رۆكی هه رێمیشه وه و دانا باڵومانكرده وه و ئاوێن���ه دا له رۆژنام���ه ی ش���اندی دانوس���تانمان لێئاگاداركرده وه به اڵم به داخه وه وه فدی گۆڕان و یه كیه تی و حیزبه كانی دی نه شئه ی كێكی ده سه اڵت رێگه ی پێنه دان ك���ه جورئه تی ئه وه یان هه بێت له سه ر مێزی دابه شكردنی كێكی ده سه اڵت، باسی پۆستی سه رۆكی هه رێم بكه ن و وا ئێس���تا خۆشیان و هه مو كورد

به ده ستیه وه داماون، ئه گه ر له سه ره تاوه و پێ���ش به ش���داری له م حكومه ت���ه به ناو لوتكه فراوان و بنكه ته س���كه دا، ئازایانه ده س���تیان بۆ ئه م پۆسته ببردایه ئێستا پارتی نه یده توانی به ئاشكرا ئه م پۆسته به پۆس���تی ئه به دی خۆی بزانێ، گریمان یه كیه ت���ی بێده ن���گ بو چاوی داخس���ت له پۆستی س���ه رۆكی هه رێم له به رامبه ر پۆستی س���ه رۆك كۆماری عێراقدا، ئه ی گۆڕان و الیه نه ئیسالمیه كان له پێناو چیدا بێده نگ بون؟ ئایا ئه وه راسته كه پۆستی جێگری س���ه رۆكی ئه نجومه نی نیشتمانی عێ���راق و پۆس���تی س���ه رۆكی پارله مانی كوردستان له م پێناوه دا دراوه به گۆڕان؟! وه ك ئ���ه وه ی پارت���ی ئیدیع���ا ده كات، ئه م وه اڵمه ده بێت ش���اندی دانوس���تانی بزوتن���ه وه ی گۆڕان بیدات���ه وه كه چه ند كه س���یان له و ش���انده ی كه نوێنه رایه تی له دانوس���تانه كاندا ده ك���رد گۆڕانی���ان پۆستیان له حكومه ت وه رگرت، كه به پێی هه مو عورفێك نابێت وه فدی دانوستانی الیه نێ���ك ب���ۆ پێكهێنان���ی حكوم���ه ت، ئه ندامه كانی به ش���داری حكومه ت بكه ن، به داخ���ه وه ئ���ه م دیارده ی���ه الی حیزبه ئێمه پێمانوتن ئیس���المیه كانیش هه بو، كه نابێت پۆس���تی سه رۆك ش���اره وانی پارێزگاكان قه زاو ناحی���ه كان به ده ربێت پۆسته كان دابه ش���كردنی له هاوكێشه ی به اڵم به داخه وه ئه م بۆچونه شیان به هه ند وه رنه گ���رت، كه ب���ه ڕای ئێمه پۆس���تی سه رۆكی ش���اره وه انی پارێزگاكان و قه زاو ناحی���ه كان هیچی كه متر نیه له پۆس���تی به ڕێوه ب���ه ری قائیمه ق���ام و پارێ���زگارو ناحی���ه ، ئێس���تاو پاش زیاتر له س���اڵ و نیوێك له به ش���داری ئه و س���ێ الیه نه ی نه یانتوانی���وه پێش���و، ئۆپۆزس���یۆنی س���ه رۆكی یه ك ش���اره وانی پارێزگایه ك ی���ان قه زای���ه ك ی���ان ناحیه ی���ه ك نه ك وه رگرن به ڵكو به ویستی خه ڵك بیگۆڕن، ئه مانه كۆمه ڵێ ئاریش���ه بون كه به هۆی نه شاره زایی و ویس���تی وه فدی دانوستان بۆ چونه ناو ده سه اڵت رویداو به رده وامی هه ی���ه ، بزوتنه وه ی گ���ۆڕان و الیه نه كانی پێشوی ئۆپۆزس���یۆن و سه رجه م خه ڵكی كوردستان پێوه ی ده ناڵێنن و پارتی زۆر ژیرانه یاریه كه ی ك���ردو توانی به خه ڵك بسه لمێنێ كه بزوتنه وه ی گۆڕان و الیه نه ئه و جاران، ئۆپۆزسیۆنی ئیسالمیه كانی فریادڕه س���ه نه بون كه خه ڵك چاوه ڕێی ده ك���رد، بۆی���ه ئه ك���رێ بڵێین راس���ته پارتی جه مس���ه ری سه ره كی ئه و قه یرانه سیاس���یه یه ك���ه له كوردس���تاندا هه یه و له 20 ئابه وه تێیكه وت���وه به اڵم هۆكاری سه ره كی نه شاره زایی و حه زكردنی شاندی ئۆپۆزس���یۆنی حیزبه كانی دانوس���تانی پێش���وه ك���ه نه یانتوانی هاوكێش���ه كان ب���اش بخوێننه وه و هاوس���ه نگیان بكه ن و به الس���ه نگی چون���ه ناو ده س���ه اڵتێكی شكس���تخواردوی 24 س���اڵه و زۆر ژیرانه

پارتی و یه كیه تی توانیان س���ه رقاپی ئه و جام���ه بۆگه ن���ه ی كه 23 س���اڵه پڕی ده كه ن الده ن و زوخاوه كه ی به س���ه ر ئه و سێ حیزبه دا قڵپبكه نه وه كه بانگه شه ی به دامه زراوه ییكردن���ی چاكس���ازیی و ده س���ه اڵتیان ده كردو بێئه وه ی به شداری

دزیه كه ببن شانیان ئارداوی كرا.كوردس���تان نیش���تمانی یه كیه ت���ی كه ئێس���تا ش���ین بۆ س���نورداركردن و سه رۆكی پۆس���تی به دامه زراوه ییكردنی هه رێ���م ده كات، خۆی له پش���تی پێدانی 10 ساڵ پۆستی س���ه رۆكی هه رێمه وه یه به مه س���عود بارزانی به رامبه ر پشتگیری پارتی بۆ ئه وه ی پۆستی سه رۆك كۆماری عێڕاق الی مام جه الل بێت )چوار ساڵی له پارله مان���ه وه و چواری دی به هه ڵبژارنی راس���ته خۆ كه خودی مام جه الل هه وڵی كۆكردنه وه ی ده نگی بۆ مه سعود بارزانی ئه دا( دو ساڵیش له 30 حوزیرانی 2013وه به ده نگ���ی پارله مانتاره كان���ی یه كیه تی و كاتێ���ك س���ه رۆكی پارله م���ان یه كیه تی بو درێژكرایه وه ، كه وات���ه له پاش پارتی به رپرسی یه كه می ئه م قه یرانه یه كیه تیه ، بۆ سڕینه وه ی ئاسه واری ئه و هه ڵه گه وره یه هاتوه و له گه ڵ سێ الیه نه كه ی ئۆپۆزسینی جاراندا ش���ینی چاكسازی بۆ ئه م پۆسته ئه كات و ئه یه وێ���ت به جه ماوه ره كه ی بڵێ منیش هه ڵوێستی ئه وانم هه یه له به رامبه ر س���نورداركردنی ده سه اڵته كانی سه رۆكی

هه رێم )راس���ته ئه ڵێن ئه یكوژێ و له گه ڵ ته رمه كه یدا ئه چێ بۆ گۆڕستان( )یقتله

و یمشی فی جنازته (په رله مانی س���ه رۆكایه تی ده س���ته ی له دروستبونی نیه بێبه ش كوردستانیش ئ���ه م قه یران���ه ، ده بوای���ه له س���ه ره تای دروستبونیه وه ده ستی بۆ هه مواری ئه م یاس���ایه ببردایه به اڵم مانگی هه نگوینی نێوان گۆڕان و پارتی رێگربو له ده ستبردن

بۆ ئه م دومه ڵه و ته قاندنی .تۆ بڵێی تێكچون���ی مانگی هه نگوینی

نێوان گۆڕان و پارتی له خۆڕا بوبێ؟ئایا ئه گه ر گۆڕان و الیه نه ئیسالمیه كان به ش���داری حكومه ت نه بونایه ، ئه م هه مو

قه یرانه روی له كوردستان ده كرد؟ت���ۆ بڵێ���ی چ���ۆن یه كگرت���و له كاتی هه س���تیاردا به ره ی گۆڕانی جێهێش���ت و له 19 ئابدا پاشه كش���ه ی كرد، یه كیه تی وه ك له نوێنه ره كانی���ان هه ن���دێ ی���ان یه كگرتو له ده م كه لدا گۆڕان بێ پشتیوان

نه كه ن؟به رده وامی مانگ���ی هه نگوینی گۆڕان و ب���ه رده وام ده بێت؟ تۆ یه كیه تی تاكه ی بڵێی به رژه وه ندیه كانی ده سڕۆیش���توانی ناو یه كیه تی ، رێگه به و دوركه وتنه وه یه ی

نێوان یه كیه تی و پارتی بدات؟سه رۆكایه تی قه یرانی بڵێین ماوه ته وه هه رێ���م له نێوان پێنج الیه نی س���ه ره كی كوردس���تان زۆر به ئاس���انی چاره س���ه ر ده بو، ئه گه ر فشاری جه ماوه ر نه بوایه دو

كۆبونه وه ی نه ده ویست.چوار الیه نی سه ره كی كێشه كه )گۆڕان، یه كیه ت���ی ، یه كگرت���و، كۆم���ه ڵ( ك���ه به رامبه ر پارتی وه ستاونه ته وه و ئیدیعای ده س���ه اڵته كانی به دامه زراوه ییكردن���ی هه رێ���م ده كه ن، ب���ێ ئه وه ی هه س���تی پارله مان ل���ه ده ره وه ی كاتێك پێبكه ن، به شداری ووتووێژه كان ده كه ن و ده یانه وێ نه خش���ه كان پارله م���ان ل���ه ده ره وه ی بكێشن و له ناو پارله ماندا پیاده ی بكه ن، له تابوتی گه وره ی���ه بزمارێك���ی ئه م���ه به دامه زراوه ییكردن���ی دیموكراتی���ه ت و یاس���ادانان و ده س���ه اڵتی گه وره تری���ن چاودێری ده ده ن له هه رێمی كوردستاندا. ئه و مه به سته دێننه دی كه پارتی ده یه وێ به الوازكردن���ی پارله م���ان و ده یه وێ وه ك ده س���ه اڵتێكی الوازو ناشه رعی مامه ڵه ی

له گه ڵ بكات.له هه مو ئه مانه ش سه رنجڕاكێشتر ئه وه یه ل���ه 20ی ئابه وه كه واده ی س���ه رۆكایه تی بارزان���ی كۆتایی هاتوه ت���ا ئه مڕۆ، ئه م چوارالیه نه جورئه ت���ی ئه وه یان نه كردوه راش���كاوانه و بێ پێچ و په نا هه ڵوێس���تی خۆیان رابگه یه نن و له به یاننامه یه كدا بڵێن كۆتایی بارزان���ی ماوه ی س���ه رۆكایه تی ه���ات و له مڕۆ به دواوه بارزانی س���ه رۆكی

هه رێم نیه .

ئه ندامی پارله مانی كوردستان � گۆڕان

کۆچ داینەمۆی جوڵەی مێژوی مرۆڤە

د. عەلی شەریعەتی

کۆچیش مرۆڤدا، لەدایکبون���ی لەگەڵ لەدای���ک ب���وە. هی���چ کۆمەڵگایەک���ی مرۆڤایەت���ی نی���ە چ س���ەرەتایی ی���ان مۆدێ���رن، کۆچ���ی تی���ا ر و نەدابێ���ت و ئەندامەکانی بەهۆی زیاد لەپاڵنەریکەوە سەفەریان نەکردبیت و کۆمەڵگای خۆیان بەجێ نەهێش���تبێت. لەک���وێ کۆمەڵگا هەب���و، رێکخس���تنی کۆمەاڵیەتی هەبو، هەرلەوێش کۆچ هەی���ە. یەکێک لەهەرە دیارترین سروشتەکانی مرۆڤ ئەوەیە کە بونەوەرێکی گەڕۆکەو خولیای س���ەفەرو کۆچ یەکێکە ل���ەو خولیایانەی بەردەوام

لەگەڵیدا ئەژی. د. عەلی ش���ەریعەتی لەچەند وانەیەکدا باس���ی گرنگ���ی ک���ۆچ لەپەیوەندی���دا بەژی���ارە )حضارة(وە ئ���ەکات بڕوای وای���ە هی���چ ژیارێک���ی مرۆڤایەتی نیە دەرئەنجام���ی کۆچێ���ک نەبوبێت. وەک یاسایەکی کە ئەڵیت:)تێگەیشتم خۆی هەمەک���ی هەی���ە ک���ە بریتی���ە لەوەی لەمێ���ژوی مرۆڤدا هی���چ ژیارێک نیە کە دوابەدوای کۆچێک نەبوبێت.2٧ یان 29 ج���ۆر ژیار )بەوتەی توین بی( لەمێژوی مرۆڤایەتیدا ناسراوە... هەمو ئەم ژیارانە لەیەکەمیان���ەوە ت���ا دواهەمی���ن ژیاری ئێستا، بەبێ هیچ ئاوارتنێک دوابەدوای لەسەرەتای بون. ش���ەریعەتی کۆچێک مرۆڤایەتیەوە دەس���ت پێئەکات و هەمو ژیارێک ئەبەس���تێتەوە بەکۆچیکەوە کە پێشتر رویداوە. لەو نمونانەی شەریعەتی ئەیهێنیتەوە کۆچ���ی ئاریایەکانە کە چ لەئێران و چ لەهندس���تان و چ لەئەوروپا ب���وە هۆی دامەزراندن���ی ژیارێکی تازە. لەئەمەری���کا هاوچەرخی���ش نمون���ەی ئەهێنێت���ەوە کە کۆچی ئەوروپیەکان بۆ ئەمەریکا بوە هۆی دامەزراندنی ژیارێکی ت���ازە. نمونەیەکی تر کە ش���ەریعەتی ئەیهێنێت���ەوە رێنیسانس���ی ئەوروپییە. بەبڕوای ش���ەریعەتی جەنگی سەلیبی و بەژی���اری ئەوروپی���ەکان تێکەڵبون���ی جوگرافی کەش���فی لەالیەک و ئیسالمی س���ەرەکی هۆکاری دی���ەوە، لەالیەکی ژیاری مۆدێرن���ی ئەوروپییە. مۆدێرنەی ئەوروپی قەرزاری ئەو سەفەرو کۆچانەیە کە هاوکات لەگەڵ جەنگی س���ەلیبیدا، ئیسالمیەکان کۆمەڵگا بۆ ئەوروپیەکان

کردیان. شەریعەتی ئەنوسێت:)ک���ۆچ هۆکارێکی دروس���تکەری ژیار، کلتورو کۆمەڵگایەکی تازەیەو گەورەترین هۆکاری لێدانی کۆنێتی، چەقبەس���تن و رەگداکوتاوەکان���ەو وەهمی���ە نەریت���ە کرانەوەی رۆح���ە داخراوەکانە(. مرۆڤ لەرێگ���ەی کۆچ���ەوە بەجیهان���ی تازەو کلت���وری ت���ازە ئاش���نا ئەبێ���ت و ئەم روانی���ن و س���ەرلەبەری ئاش���نابونەش ش���ەریعەتی ئەگۆڕێ���ت. جیهانبین���ی مقەستێکە وەک کۆچکردن ئەنوس���ێت ئ���ەو پەتانە ئەپچڕێنێت ک���ە بەهۆیەوە بەبزمارەکانی م���رۆڤ رۆح و مرۆڤایەتی س���نوردارێتیەوە چەقبەس���تن و خاک و ئیرادەو لەس���ەربەخۆیی ئەبەستێتەوەو مەحرومی داهێن���ان ماف���ی ئ���ازادی و ئ���ەکات. کۆچ رۆح س���وک ئ���ەکات بۆ ئەوەی بتوانێت ئازادی خۆی بەدەس���ت بهێنێ���ت. کۆچک���ردن رۆح���ی م���رۆڤ لەهەم���و ئ���ەو پێش���گریمانە کلتوریانە رزگار ئەکات کە وەک بەڵگەنەویس���ت و هەقیق���ەت وەریگرتوەو رێگەی ئەزمونی تازەو بیرکردنەوەی ت���ازەی لێئەگرێت. ئ���ەو هەقیقەتانەی لەکۆچکردندا هەمو ئەلەزرن و زان���راون، بەبەڵگەنەویس���ت ناس���ینی خەڵک و کلتوری دی، ئاسۆی روانین بەجۆریک ئەکات���ەوە کە ئامادە ئەبێت ب���ۆ بیرکردنەوەو داهێنانی تازە. پێغەمبەرو ه���ەم و ئەڵیت ش���ەریعەتی رابەرو حەکیم���ە گەورەکانی مێژو بەدو قۆناغدا رۆیش���تون: قۆناغی کۆچکردن و بەجێهێشتنی کۆمەڵگاو قۆناغی گەڕانەوە بۆ کۆمەڵگا. هەمو ئەم کەسانە )سەرەتا لەکۆمەڵگا دورئەکەونەوەو ماوەیەک کە 10 س���اڵ یان بیست ساڵ یان سی ساڵ درێژە ئەکێش���ێ لەواڵتێکی تر بەس���ەر ئەبەن، پاش���ان نەک وەک کەسێک کە ئەوانی هاوشێوەی رۆیشتوە)ومرۆڤێکی ت���ر ب���وە( بەڵک���و وەک مرۆڤێکی تازە

ئەگەڕێتەوە ک���ە ئەم فەزایە نەیئەتوانی دروس���تی بکات و بەمش���ێوەیە پەیامی

خۆی بۆ گۆڕانکاری رائەگەیەنێت(.

ئایا جێگەی سەرنج نیە کاتێک ئەبینین بەهێزترین و گەورەترین دەوڵەتی ئێستا، دەوڵەتێک���ە کە کۆچب���ەران لەجێگەی جیاوازەوە دروستیان کردوە: ئەمەریکا؟ ئایا بەش���ێکی زۆری کرانەوەی ئەوروپا ناگەڕێت���ەوە بۆ ئ���ەوەی ک���ە زوربەی بەڕوی کیشوەرە دەرگایان ئەم واڵتانی کۆچبەران���ی زورب���ەی واڵتان���ی دنیادا کردۆت���ەوە. ئەوەی ئاش���کرایە هەنوکە ش���تێک نەماوە ناوی ئەوروپایی رەسەن بەکیش���وەرێکی ب���وە ئەوروپا بێ���ت. س���ەرجەم ک���ە کلت���ور فرەڕەن���گ و هاواڵتیان���ی بەرەگەز س���ەر بەو واڵتانە نین، بەڵکو لەواڵت و کلتورو جوگرافیای جیاوازەوە هاتون. ئەورپا کیش���وەرێکە لەهەم���و رەگ���ەزو واڵت و نەتەوەکان���ی دی ب���ون بەهاواڵت���ی ئ���ەو واڵتە. هەر تەماش���ای هەڵبژاردەی تۆپی پێی ئەو واڵتانە بکەیت، ئەو راس���تیە بەئاشکرا دەرئەکەوێ���ت کە چەند ف���رە کلتوری و نەتەوەیی لەم کیش���وەرەدا جێگیر بوەو بوە بەبەش���ێک لەکلتوری دەوڵەمەندی

ئەو کیشوەرە. کۆچکردن واتە دەرچ���ون لەچەقگرتن و دوگمایی بون و بەبەڵگەنەویس���ت زانینی ئ���ەو روانی���ن و جیهانبینی���ەی پێوەی لەدایک بوین. ئاش���نابون ب���ەو روانین و جیهانبینیانەی کە پێشتر نەمانئەناسین و ئاش���نایان نەبوین. پێش���مەرجی هەمو تازەبون���ەوەو گۆڕانێکی���ش دۆگمای���ی نەبون و چەقگرتن و فراوانبونی ئاس���ۆی روانین���ە. ک���ۆچ کارەس���اتیک نیە کە روب���ەڕوی کۆمەڵگا ئەبێت���ەوە، بەڵکو رەنگە یەکێک لەو ش���اڕێگایانە بێت کە لەداهات���وی نزیکدا ئەگ���ەری کرانەوەو تازەبونەوە لەگەڵ خۆی���دا دێنێت. ئەو دیدە ناسیۆنالیزمەی کۆچکردنی خەڵک بێباکی لەنیش���تیمان و خیان���ەت وەک لەواڵت وێنا ئەکات و وێنەیەکی ناڕاس���ت لەو کەس���انە پیش���ان ئ���ەدات کە کۆچ ئەکەن، ترس���ی گەورەیان لەو ئەگەرانە هەیە کە کۆچ لەگەڵ خۆیدا دێنێت. ئەم ناسیۆنالیزمە لەس���ەر کۆمەڵێک ترسی درۆزنانە دروس���تبوە، ت���رس لەبێگانە، ت���رس لەک���ۆچ، ت���رس لەتێکەڵبون���ی کلتوری. هەمو ئەم ترس���انە لەراستیدا روکەشێکی تەنکن کە هەقیقەتی ترسی ناسیۆنالیزم ئەش���ارنەوە کە لەبنەڕەتدا ترسە لەگۆڕان و تازەبونەوە. ترس لەوەی تێکەڵبونی نەوەکانی بەکلتورەکانی دی، ئەو چوارچێوە باوانە بشکێنێت کە ئەم پیرۆزکردن ئاس���تی تا ناس���یۆنالیزمە ب���ەرزی کردۆتەوە. لەس���ەفەرو کۆچدا مەترس���ی الوازبونی نەت���ەوە نیە وەک ناس���یۆنالیزم وێن���ای ئ���ەکات، بەڵکو مەترسی تێکشکانی ئەو دوگمە کلتوریانە هەی���ە کە ناس���یۆنالیزم )یان راس���تر ش���ێوازێکی دیاریکراوی ناس���یۆنالیزم( ئەیەوێ���ت بەرگری لەمانەوە بکات. کۆچ نەک مەترس���ی بۆ سەر نەتەوە دروست ناکات، بەڵکو یەكێکە لەو شاڕێگایانەی ئاسۆی تازەو رۆحی تازە ئەکات بەبەری

نەتەوەدا.

)496( سێشه ممه 2015/9/22 birura.awene@gmail.comبیروڕا

رێبین هەردیعومه ر حاجی عنایت

کۆچکردن واتە دەرچون لەچەقگرتن و دوگمایی بون و بەبەڵگەنەویست

زانینی ئەو روانین و جیهانبینیەی پێوەی

لەدایک بوین. ئاشنابون بەو روانین و

جیهانبینیانەی کە پێشتر نەمانئەناسین و

ئاشنایان نەبوین

یه كیه تی نیشتمانی كوردستان كه ئێستا شین بۆ سنورداركردن و

به دامه زراوه ییكردنی پۆستی سه رۆكی

هه رێم ده كات، خۆی له پشتی پێدانی 10 ساڵ پۆستی

سه رۆكی هه رێمه وه یه به مه سعود بارزانی

13

کۆچ و ناسیۆنالیزم

زمانی كۆن و ن���وێ له هه مو زمانێكدا هه یه ، به تایبه ت ئه و میلله تانه ی مێژوی نوسراویان پارێزراوه . لێره دا نامه وێت، له ئاس���ت ده ربڕاوی زماندا، ناونیشانی هێن���ده ی ڕونبكه ین���ه وه ، بابه ته ك���ه ئه وه ی مه به س���تمانه ، زم���ان و گرنگی بخرێته گه ڕ له ئێس���تادا، چ���ۆن زمانه ب���ۆ به رژوه ن���دی گش���تی و ئارام���ی و

خۆشگوزه رانی . دی���اره كاتێ���ك ن���اوی )ئارام���ی و خۆش���گوزه رانی ( ده به ی���ن، بیرمان بۆ ب���اری ئابوری ده چێت، ب���ه اڵم ئارامی كاتێ���ك دێته ئاراوه ، زمانی ده س���تور، یاسا، به ڕێوه بردن و ده سه اڵت، بێپه رده و ڕون بدوێت و له به رژوه ندی گشتی � ئینجا بۆ خ���ۆی، زمانی بخاته گ���ه ڕ، چونكه نوس���راوه كان، له "ده ستوور/یاس���ا"دا دوب���اره و چه ندباره به كارده هێنرێنه وه ، ئه گ���ه ر ج���وان دانه ڕیژرێ���ن خه ڵكی به گش���تی زیان ده كات، كه مینه یه كیش

وه ك باسكی بانان بۆی ده رده چن."زم���ان" و "ن���وێ"، دو وش���ه ن، دو زاراوه ن، ك���ه به هایان له گه ڵ ڕۆژگاردا به هه میشه یی هه یه ، یه كه م دوه م دێنێته گفتوگ���ۆ بۆ ئاس���تی ده ربڕین، یان بۆ

دوه م"وشه ی كااڵكانی ، بۆ پڕوپاگه نده نوێ"، یه كه م )واته زمان( نوێده كاته وه ، هه ردوكی���ان پێك���ه وه ، له دوینیایه كی كۆندا ده ژین، به اڵم كه ره سته كانی ژیان كه ره س���ته ی به كارده هێننه وه ، دوباره نوێتریش دێته ئاراوه . هه ر كه ره سته یه ك دێت���ه ئاراوه ، ناوێكی نوێ، یان دوباره ن���اوی ده نرێته وه ، له م پرۆسانه یش���دا بیرۆك���ه و هزری نوێ س���ه رهه ڵده دات، له دوای هه رش���تێكی نوێ به ربه ربه ست دروس���تده بێت، بۆ ش���كانی به ربه ست هێزی )مادی و ده رونی ( پێویسته ، هه مو له گه ڵ نوێ پێویستیه كیش خه یاڵێكی خۆیدا ده هێنێته ئاراوه ، مرۆڤ پاڵده نێت پڕبكات���ه وه ، پێداویس���تییه كانی ت���ا دو پێداویس���تییه كانی پڕكردن���ه وه ی س���ه رده م جی���اوازن، هه ریه كێكی���ان زمانێكی نوێیان ده وێت بۆ پڕكردنه وه ی

پێداویستی ڕۆژی نوێ.زمانی نوێ، دژیه كی دروس���تده كات له نێ���وان ن���ه وه ی ئه م���ڕۆ و ن���ه وه ی دوێنی ، له نێ���وان بیركردنه وه ی ئه مڕۆ و بیركردنه وه ی پێرێی مێژو. زمانی نوێ، سه رله نوێ پێویستی به چاوپێخشانه وه ی دوێنێكانی س���ااڵنی ڕاب���ردوه ، زمانی ئاس���انكاری و له گ���ه ڵ ئه م���ڕۆی كه مكردنه وه ی ئه رك و زۆركردنی مافه ، بۆی���ه هه م���وكات نێ���وان دژی له نێو

نوێگه ریدا خۆی حه شارداوه . زمانی نوێ، دوباره به هاكانی پێشو وه ك خۆی ڕه زامه ندی له سه ر ده رنابڕێت، ده س���تكاری هه وڵ���ده دات به ڵك���و ناوه ڕۆكی به ه���اكان بكات و ورده ورده لێی���ان هه ڵوه رێنێ���ت. مرۆڤ���ی نوێ، هه وڵ���ده ات چایخان���ه كان جێبهێڵیت و ڕو له قاوه خان���ه كان ب���كات، جگ���ه ره واز لێبهێنێ���ت و ڕو له نێرگه له خ���واردن ب���كات، خواردنه وه كان وازلێبهێنت و ڕو كاتێك بكات، ماده كانیتر له هه ڵمژینی ئام���رازی ڕۆژانه و خۆش���نودی گۆڕانی تێكه وت، زمانی گوزارشت له ده وربه ردا گۆڕان���ی تێ���دا ده بینرێ���ت، گۆڕان���ی پێداویستی مااڵنیش ده گۆڕێت. لێره وه ، وش���ه كانی نێو زمان ده گۆڕێت به پێی پێداویس���تییه كان، زمانێك���ی نوێ���ش

به به راورد به ڕابردو سه رهه ڵده دات.

زمانی نوێ و بیری نوێ:بیرۆكه ی مرۆڤ و بیركردنه وه ی مرۆڤ، هزر و ئاوه زی م���رۆڤ، وه ك جینه كانی مرۆڤایه ت���ی گۆڕانی تێ���دا ده بینرێت، منداڵێ���ك ل���ه ڕوی جینه كانییه وه ، زۆر له دای���ك/ باوكی ده چێت، به اڵم له ڕوی بیركردنه وه كتومت وه ك ئه و نییه ، به اڵم ئه گه ری نزیكییان له یه كترییه وه هه یه . هۆكاری ئه مه یش بۆ گۆڕانی بارودۆخ و

به رده س���ت و كه ره س���ته كانی گۆڕانی بۆیه ده گه ڕێته وه ، پیش���ه كان و..هتاد جیاوازی بیركردنه وه كان سه رهه ڵده دات، جیاوازییه كان له سه ره تاوه بچووكه ، بۆ نمونه جیاوازی بیروبۆچونی مامۆستا و ی���ان دوب���را، ك���چ و خوێندكارێ���ك، دایكێك جی���اوازه ، چونكه بیرۆكه یان و بیركردن���ه وه و دونیابینی���ان جیاوازه ، دابه شكردنی له دونیابینی ، مه به س���ت دونیا و كه ره س���ته كانی ناوییه تی بۆ دو

مه به ست ئه م كاره ده كرێت:1. بۆ جیاكردنه وه و ناسینه وه ، له ڕێگه ی زمانه وه ، دونیا بچوكده كرێته وه و به وشه

ناو بۆ ده وروبه ر داده نرێت.2. له ڕێگه ی بیركردنه وه ، ش���ێوازی پالنی ژیان���ی و ڕێگای بڕێ���ن و ته مه ن ئه زمونك���ردن، دیاریده كرێ���ت، به پێی به رژوه ن���دی م���رۆڤ خۆی ئ���ه م كاره

ده كرێت.لێره وه ، دو شێوه ی زمان دێته ئاراوه ، به ده وربه ر، له واتادان ده ربڕاو له وشه و جیاوازییان هه یه ، جیاوازییه كان به پێی كات و ڕوداو ده گۆڕێن. ئه مه یش دوباره زمانێك���ی نوێ دێته ئ���اراوه و مامه ڵه ی تایب���ه ت به خ���ۆی هه یه . ب���ۆ نمونه بۆ پێده كرێت خه ڵكی خۆپیش���اندانی

مه به ستێكی

ئایا ته نها پارتی به رپرسه له قه یرانی سیاسی و یاسایی هه رێم؟

زمانی نوێ و سه رده مێكی نوێبێستون ئه بوبه کر

19 »»

له س���ه روبه ندی وروژاندن���ی قه یرانی سیاسی هه رێم و پرسی سه رۆكایه تیدا، جارێكی تر ده سته واژه ی دو ئیداره یی ره خنه گرتن���ی كه ره س���ته یه كی وه ك مه ترس���ی و ده ربڕین���ی سیاس���ی و نیگه ران���ی و دوب���اره ئاماده كردنه وه ی بڕگه یه ك���ی مێژوی���ی به كارهێنرایه وه . وروژاندن���ه وه ی ئ���ه م باس���ه خ���ۆی له خۆیدا ئاماژه بو به جۆرێ له وه ستاوی گرنگی سه رچاوه یه كی بوشه مێژویی و به ش���ێ الی ته نان���ه ت نائومێ���دی و له هاواڵتی���ان، هه س���تكردن به جۆرێك له بێهوده ی���ی و پوچگه رایی سیاس���ی. له و س���ۆنگه وه كه باس و خواس���ه كان ئاماژه یه ك���ی نادڵخۆش���كه ر ب���ون بۆ مێ���ژوی دوباره بون���ه وه ی ئه گ���ه ری ئه م به ش���ه ی كوردس���تان و بزوتنه وه سیاسییه كه ی له به رگه هه ره ناشیرین و دوب���اره ب���ه اڵم نانه ته وه ییه كه ی���دا. وروژاندن���ه وه ی بابه ت���ی دو ئیداره یی ده رفه تێكیشه بۆ قسه كردنێكی فكری و ئه كادیمی جدی تر. بۆ ئه وه ی ناوه نده ئه كادیم���ی )ئه گه ر هه بێ���ت( و فكری و سیاس���یه كه قس���ه ی زانس���تی و جدی تر له س���ه ر هۆكارو ره گ و ریش���ه كان و ئه گه ره كان���ی دوباره بونه وه و چۆنیه تی

تێپه ڕاندنی بكات .وت���اره دا ل���ه م ئێم���ه ش ئ���ه وه ی مه به ستمانه دوباره سه رنجڕاكێشانه وه یه ب���ۆ ئ���ه م ئه ركه فك���ری و سیاس���ییه جێبه جێ نه كراوه و هێڵه گش���تیه كانی دۆخی ئاس���ایی سیاس���ی ل���ه م روه و ئه و كێش���ه بونیادی و دامه زراوه ییانه ی له په یوه ن���دی ب���ه م پرس���ه وه عه قڵی

كوردی به ده ستیانه وه ده ناڵێنێت.

یه ك ئیداره یی و فره ده سه اڵتی دۆخی پێش شه ڕی ناوخۆی هه رێم

گ���ه ر ت���اوێ بگه ڕێینه وه ب���ۆ دوای س���اڵی په رله مانیه كه ی هه ڵبژاردن���ه )1992(ی هه رێم���ی كوردس���تان، كه هه وڵێ بو بۆ گواس���تنه وه له ره وایه تی شۆڕشگیڕیه وه بۆ ره وایه تی دیموكراسی و ئاماژه جه ماوه ری و مه ده نی ، ده توانین به دۆخی یه ك ئیداره یی و فره ده سه اڵتی بكه ی���ن. كه ه���ه ر ئه وه ش ب���وه هۆی هه ره س���هێنان به و ئه زمونه سه ره تاییه هه ڵگیرساندنی بۆ زه مینه خۆش���كردن ش���ه ڕی ناوخۆ. هه نگاوه كه گه رچی بۆ ئه و بڕگه ی مێژوی سیاسی كوردستانی باش���ور به ده س���تكه وت داده نرا، به اڵم ئاڵوگۆڕه ك���ه رواڵه تی بو، جگه له وه ی ئه زمون���ی )50 �� 50(ی به دوای خۆیدا هێن���ا، نه ش���تیوانی وات���ای ئیداره و ده س���ه اڵت به یه كدی یه كس���ان بكات، چاره س���ه رێكی نه یتوان���ی چونك���ه راس���ته قینه بۆ كێش���ه ی ده س���ه اڵت و چه ك و له ش���كری حزب���ی بدۆزرێته وه ، حزبی و چه كداری له ش���كری مانه وه ی هێزه كان و تێكه اڵوكردنه وه ی به ڕواڵه ت نه بونی هیچ ناس���نامه یه كی نه ته وه یی ناسنامه یه ئه م تێكه اڵوبونی یه كگرتو، به ناس���نامه ی حزبی ، له ژێر كاریگه ری دوبه ره كی و دور ودرێ���ژی مێژویه ك���ی ملمالنێی خوێناوی و یه كترته كفیركردنی نه ته وه ی���ی و عه قڵیه تی شۆڕش���گێڕی و كۆمه ڵگه . الوه كیه كان���ی دابه ش���بونه ئێمه ل���ه م قۆناغ���ه دا به ڕواڵه ت یه ك هه بو، هاوبه شمان ئیداره ی حكومه ت و به اڵم ئیداره الوازه فشه ڵه یه كگرتوه كه زۆری نه خایان���د بو به ژێر پێی س���می حزبییه كانه وه و له ش���كره ئه سپه كانی

له به ریه كهه ڵوه شا و دوكه رت بو.

شه ڕی ناوخۆ دۆخی دو ئیداره یی و دو ده سه اڵتی

یه كێ له كاردانه وه كانی شه ڕی ناوخۆ هه ڵوه ش���اندنه وه ی یه كیه ت���ی ئیداری هه رێمی كوردستان و كه رتبونی ئیراده و ئی���داره ی ئه م هه رێمه پارێ���زراوه بوه له الی���ه ن كۆمه ڵگ���ه ی نێوده وڵه تیه وه )31(ی ئابی���ش رۆڵی گ���ه وره ی هه بو له وه ی دو ئیداره ییه كه بگاته ئاس���تی پێكهێنان���ی دو حكومه ت���ی حزبی���ی خۆجێیی له سلێمانی و هه ولێر. سنوری دو ئیداره كه ش خوێنی شه ڕی ناوخۆ و هه رێمایه تیه كانی هێ���زه هاوس���ه نگی دیاری كردبو. دو ئیداره ییش چه نده ها ئاس���ه واری خ���راپ و نه گریس���ی لێ

كه وته وه ، له وانه ش:1. س���ه رهه ڵدانی چه مك���ی ده ڤه ر و

شێواندنی وێنای نیشتمان.

2. تێكه اڵوبونێكی تاس���ه ر ئێسقانی ح���زب و حكومه ت، به جۆرێك حكومه ت جگه له ڕوكارێكی حزبی ش���تێكی وای

لێ نه مابۆوه .پیاده كردن���ی س���ه رهه ڵدان و .3ئه زمونی حزب���ی فه رمانده له الیه ن دو حزب���ه ده س���ه اڵتداره كه له ناوچه كانی كوش���نده ی زه برێكی ك���ه خۆی���ان، له پرۆسه ی گه ش���ه كردنی دیموكراسی و خه مڵینی ناوه ڕۆكی نیشتمانپه روه رێتی

كوردستاندا.4. ش���ێواندنی ناوه ڕۆك���ی چه مكی له ڕێ���ی نه ته وایه ت���ی نه ت���ه وه و به دوژمنكردن���ی هێ���زه ناكۆكه كان بۆ یه ك و چ���ه ك له دژی یه ك به كارهێنان و ئاماده ی���ی بۆ په لكێش���كردنی دوژمنه خوێنخ���ۆره كان ب���ۆ دژایه ت���ی یه ك و به یه كه وه ژیان و ئی���راده ی داڕوخان���ی بێ توانایی كورد ب���ون له وه ی تكا بۆ بكات و پارته جی���اوازه كان ئه ندام���ی

له سه ر و ماڵ و ناموسیان دڵنیابن!گه نده ڵ���ی و باڵوبون���ه وه ی .5گش���تی و س���امانی به هه ده ردان���ی ده ركه وتنی دیارده ی میره كانی جه نگ و دوای ناڕه واكان���ی دۆخی ده وڵه مه نده شه ڕ، له سایه ی له كاركه وتنی په رله مان و توانایه كی ده س���ه اڵت و هی���چ نه مانی چاودێ���ری به س���ه ر ئی���داره و پاره وه و تێكه اڵوبونی قاسه ی حزب به حكومه ت و به ڵكو به بنه ڕه تدانانی قاس���ه ی حزب و

به شدانی حكومه ت!6. هێنده ی تر له ڕێالدان و گه نده ڵبونی ژیانی حزب���ی و قوڵكردن���ه وه ی رۆحه نادیموكراس���ه كه ی و هه ژمونخ���واز و زۆرلێكردن و ب���ۆ به ناوه ندێ گۆڕان���ی هه زاران جێكردن���ه وه ی نایه كس���انی و كه س له س���ه ر بناغه ی فش���ار و ویژدان كڕین و به ستنه وه ی سه رچاوه كانی ژیان س���نورداركردنی حزبی و به الیه نگ���ری هه ندێ بوژاندنه وه ی دوب���اره ئازادی و به ها و پێ���وه ری خێڵه ك���ی و دواكه وتو له پێناو كێبه ركێ له گه ڵ الیه نی به رانبه ر و به ده س���تهێنانی زۆرترین پش���تگیری و چه ك���دار، ئه مه ش وایكرد فۆرم و ژیانی حزبی تا ئه م ساته وه خته ش���ی له گه ڵدا بێت ببێته رێگرێكی راسته قینه ی به رده م

چاكسازی و نوێبونه وه ی سیاسی!جگه له وه دابه شبونه وه به رژه وه ندی كۆمه ڵ���ێ مافیا و خه ڵك���ی پێوه گرێ درا. بۆیه س���ه ره ڕای ئه وه ی له س���اڵی )1998(ه وه رێكه وتنی ئاشتی له نێوان پارتی و یه كیه ت���ی ئه نجام درا و بڕیاری یه كگرتنه وه ی هه رێم درا، تادوای روخانی رژێم، هی���چ هه نگاوێكی به كرده وه ی بۆ نه نرا و ئ���ه وه ی دوای روخانی رژێمیش به شێكی بۆ دابه شكردنی كێكه كه ی ئه و قۆناغه بو. هه ربۆیه تاكو ئێستاش هه رێم به ده س���ت پاش���ماوه كانی دابه شبون و فره ده س���ه اڵتیه وه ده ناڵێنێ���ت، كاتی )2001(دا له س���ه روبه ندی خۆیش���ی

له وتارێك���دا ئاماژه م ب���ه وه كردبو كه له ئه زمون���ی كوردی���دا تێپه ڕینی كات به شێ نیه له چاره سه ر، چونكه تێپه ڕینی كات هه رچی زیاتر دابه شبونه كه تۆختر زۆرت���ری به رژه وه ن���دی ده كات���ه وه و پێوه گ���رێ ده درێ���ت و ده بێته دۆخی

ئاسایی؟!

قۆناغی یه ك ئیدرایی و دو ده سه اڵتی

هه رگی���ز هه رێ���م یه كگرتن���ه وه ی راس���ته قینه نه ب���وه ، كابین���ه ی )5( كه یه ك���ه م كابینه ی هاوبه ش���ی دوای دابه شبونه چه ندین ساڵیه كه بو، بناغه ی بۆ هه ندێ شت دانا، به اڵم هه م بناغه كان الوازبون و هه م نه شبوه هێڵێكی به یانی گه شه كردن و یه كگرتنه وه و كه ڵه كه بونی

هه نگاوه كان.به داخه وه نه بونی ئیراده ی سیاسی و له پێویس���تی زی���اد ره چاوكردن���ی به رژه وه ندی���ه حزب���ی و ناوچه ییه كان و خس���تنه پێش به رژه وه ندیه نیشتمانی و نه ته وه یی و چاكه ی گشتییه وه ، كارێكی كرد كه ئه وه ی به الوازی یه كی گرته وه ته نها ئیداره بێت، نه ك ده سه اڵت، ئه وه ی گرنگیش���ه یه ك بگرێته وه و سه رچاوه ی كێشه كه شه دو ده س���ه اڵتیه . ته نانه ت یه كگرتنه وه ی ئی���داره ش رواڵه تی بو، چونكه ده سه اڵته ناوه ندیه كه نه یده توانی ب���ێ پ���رس و ره زامه ن���دی له پێش���تر وه رگی���راوی ده س���ه اڵته ناوچه ییه كه ، ناوچه ی له ئی���داره ی ئاڵ وگۆڕێك هیچ نفوزی حزبه ده س���ه اڵتداره كان بكات. بڕیار و فه رمان���ه كان به گوێره ی پێدانی ده س���ه اڵتداره حزبی یه كان گوێیان لێ

ده گیرا .

فره ده سه اڵتی وهه ندێ له ئاسه واره خراپه كانی

ئه م دۆخه ش ئاماژه یه به دۆخی پێش ده وڵه تی نوێ و قۆناغی ده ره به گایه تی ، یه كێ له خه س���ڵه ته كانی ده وڵه تی نوێ یه كیه تی ده سه اڵته ، واته ده وڵه ت جگه له ده س���ه اڵتی خۆی هیچ ده سه اڵتێكی ن���اكات و ره تی ت���ری فه رمی قب���وڵ دابه ش���بونێكی ئه گ���ه ر ده كات���ه وه . ده س���ه اڵتیش هه بێ���ت به و ج���ۆره ی له ئه زمونه فیدراڵیه كاندا ده بینرێت، هه ر له چوارچێ���وه ی به یه كگرتویی نانه وه ی یه كیه تی كه سێتی مه عنه وی ده وڵه ت و ده س���ه اڵت ده بێت، دۆخ���ی بونی زیاد له ده سه اڵتێك له چوارچێوه ی ده وڵه تێك یاخود قه واره یه كی سیاس���یدا، ئاماژه به به دواكه وتویی سیاسی و ئاستێكی نزم له گه شه كردنی شارستانی و نوێبونه وه ی كلتوری حوكمڕانی ده كات. جا س���ه یر له وه دایه كه هه ندێ كۆمه ڵگه و له وانه ش كۆمه ڵگای عێراقی له سایه ی به ربه ریه تی به عسدا به ده ست ناوه ندچێتیه كی توند و زۆردارانه ی ده س���ه اڵته وه نااڵندبێتیان و ب���ۆ به ئام���راز، بوبێ���ت هه رئ���ه وه س���ه ركوت و له قاڵبدان و پیاده كردنێكی نادیموكراس���ی و نامرۆڤانه ی ده سه اڵت، ئه وا له ئه زمونی هه رێمی كوردس���تاندا، به ده س���ت هه میش���ه یی به نیمچ���ه نه بونی ده س���ه اڵتێكی ناوه ندی قس���ه رۆیش���توه وه نااڵندومانه و هه ر ئه مه ش بوه به س���ه رچاوه یه كی گرنگی جۆره ها ده ردوداو نه خۆش���ی جه س���ته و رۆحی

ژیانی سیاسی و حوكمڕانیمان.نه بون���ی ئه م ده س���ه اڵته ناوه ندییه ، خه مڵینی له پێگه یش���تن و ب���وه رێگر ناس���نامه ی نیش���تمانی و نه ته وه ی���ی و مه ده نی و كێبه ركێی هاواڵتی و چه مكی به گشتی دیموكراسی و سه روه ری یاسا و نیشتمانیی بونی پرۆژه و ستراتیژیه تی

فراوان .دو ده س���ه اڵتی و پێش���تریش ف���ره ناوه رۆك���ی له هه رێم���دا ده س���ه اڵتی چه مك���ی فره یی حزبی و سیاسیش���ی ش���ێواندوه ، چونك���ه فره ده س���ه اڵتی س���اخته كاری س���ه رچاوه ی ده بێت���ه نه بونی بێالی���ه ن له هه ڵبژاردن���ه كان و ئی���داره ی فه رمی و نه بون���ی ده رفه تی یه كسان و به كارهێنانی پاره ی سیاسی و شێواندنی ناوه ڕۆكی چه مكه كانی حزب و هاواڵتی له باشترین دۆخیشدا كێبڕكێی مه ده نی فۆرمێك���ی نه رمتری ملمالنێی فره ده سه اڵتی ده بێت، نادیموكراس���ی ئاماژه نیه به بونی ئازادی سیاسی و رێ له گه ش���ه كردنی مۆدیلێكی حوكمڕانی و ده گرێت و یاسا سه روه ری چه سپاندنی به رده وامی س���ه رچاوه یه كی ده شبێته دوبه ره كی و ناكۆكی و گه نده ڵی و له هه ندێ كاتیشدا ش���ه ڕی ناوخۆ، فره ده سه اڵتی

سیاس���یش قه واره ی ده وڵ���ه ت و گه ر شكس���تخواردو كه ناری نه گه یه نێت���ه الوازدا له دۆخێك���ی ئ���ه وا ب���ون، هه میش���ه ده رگایه كی ده یهێڵێت���ه وه ، كراوه و لێدراویشه ، بۆ ده ستتێوه ردانی ده ره كی و ناتۆكمه یی سیاسه ت و بڕیاره

نیشتمانی و نه ته وه ییه كان. كێشه ی قوڵی ئێمه ش دو ده سه اڵتیه ، كه ره سه ی ئه م دو ده سه اڵتیه ش بونی هێزی چه ك���دار و س���ه رچاوه ی دارایی گ���ه وره و توان���ای بڕیاردان���ی ئیداریه چوارچێوه فرمان و رێكار و له ده ره وه ی فه رمیه كان، یاخود به كارهێنانی ئه وان به پێچه وانه ی ئه و ئامانجه گش���تیانه ی

پێویسته كاری بۆ بكه ن.

دۆخی ئاسایی یه كگرتنه وه ی ده سه اڵت وئیداره و دابه شكردنه وه یه كی یاساییانه ی

ده سه اڵت

دۆخی ئاسایی ئه وه یه كه ده سه اڵت و ئیداره یه كبگرنه وه ئیداره كه ناڵێك بێت بۆ پیاده كردنی ده سه اڵتێكی نیشتمانی یه كگرتو ب���ۆ ئه وه ی له گ���ه ڵ پێدانی به ئه نجومه نی ف���راوان ده س���ه اڵتێكی پارێزگاكان ببێته شێوازێكی هاوچه رخی یاساییانه و دادپه روه رانه ی دابه شكردنی ده س���ه اڵت و وه اڵمدانه وه ی چاوه ڕوانییه قوڵكردن���ه وه ی ڕه واكان و ناوچه یی���ه به ش���داری سیاس���ی هاواڵتیان.. واتا بون���ی ده س���ه اڵتێكی ناوچه یی به هێزو به رجه س���ته له حكومه ته ناوچه ییه كان له سه ر ئاستی پارێزگاكاندا جێگره وه ی سروش���تی و نیش���تمانی و عه قاڵنیانه ی مۆدێلی قێزه ونی دو ده ڤه ری ڕابوردو دو ده س���ه اڵتیه له ئێستادا.به اڵم بۆ ئه وه ی ئ���ه م ئامانجه ش بێت���ه دی و ناوه رۆكی ده بێت په یدابكات، ڕاسته قینه ی خۆی كۆتای���ی ده س���ه اڵتی دو دی���ارده ی پێبهێنرێ���ت. چونكه له گ���ه ڵ بونی دو ده س���ه اڵتی حیزبی له هه رێم���دا، هیچ له حكومه تی هه رێم و له به ش���داری كام حكومه ت���ه خۆجێی���ه كان ناوه ڕۆك���ی خۆی���ان په یداناكه ن و هێن���ده ی ئاماژه ده بن بۆ به ش���داری له حوك���م و ئیداره پێشو ئۆپۆزسیۆنی نابێت. یه كس���ان بنكه فراوان و حكومه تی له چوارچێوه ی حكومه ته خۆجێیه كانیش به ده ستیه وه ده ناڵێن���ن. س���ه باره ت به حكومه ت���ه خۆجێیه كان باس���ی هه ولێ���رو دهۆك ناكه م، كه به ئاش���كرا ئه وه ی تا ئێستا له پاشماوه ی پارێزگاریكردنه ده یبینین به په رژینك���راوی ئیداره ی���ی و دو ناوچ���ه حیزبیه كان���ه ، هێش���تنه وه ی به ڵك���و ئه وه ی س���لێمانیش كه له چاو دو ش���اره كه ی تر به چه ن���دان هه نگاو چاوی ئ���ه وان ده بێت له پێش���ه وه یه و

لێبكه ن ،خۆجێیی له حكومه ت���ی به ش���داری یه كس���ان نیه به به شداری له ده سه اڵت، ده س���ه اڵت و به ك���رده وه چونك���ه به ده س���ت پیاده كردنی ئامرازه كان���ی

یه كێتی نیشتمانی كوردستانه وه ن . كه وات���ه له كاتێك���دا ده زانین چیمان ده وێ���ت، ده ش���زانین چیم���ان ناوێت، كۆتایی هێنان به دۆخی دو ده س���ه اڵتی ناوچه ی���ی نیمچه پاوانك���راوی حزبی . ئ���ه وه ش ته نه���او ته نها ب���ه وه ده بێت چه ك له سه ر ئاستی هێزی پێشمه رگه و ته نهاو پۆلیس ئاس���ایش و ده زگاكانی هه روه ك)ماكس به )حصری ( ته نها و فیبه ر(ده ڵێت به ده ستی ده وڵه ت یاخود له ئه زمونی ئێم���ه دا حكومه ته وه بێت. هه روه ها كۆتایی به و گه نده ڵیه بهێنرێت ك���ه س���ه رچاوه یه كی گ���ه وره ی پاره و س���امان بۆ حیزب ده س���ته به رده كات. جگ���ه ل���ه وه ی ده بێت ده س���تبكرێت جه س���ته ی به دوباره بیناكردن���ه وه ی ئیداره ی حكومه ت)اعاده هیكل( له پێناو بێالیه نكردنی . كردن���ی و به پیش���ه یی ئه وی���ش ب���ه وه ده بێ���ت ك���ه له خوار بریكاری وه زیره وه سه رجه م پۆسته كان یه كس���ان وه زیف���ی به به رزبون���ه وه ی دیاریبكرێن، ئه و پۆس���تانه ی له س���ه ر بیرۆكراتیه تیش حكوم���ه ت و ئاس���تی دایه له گه ڵ سه ركه وتنی حزبێك یاخود هه ڤاڵبه ندیه كی حزبیدا ده گۆڕدرێن، ئه و مافه یان به یاس���ا دیاریبكرێت. ڕێگاكه ڕۆش���نه و جورئه تی ڕێب���واری ده وێت بیگرێته به رو ئه زمون���ی بكات و بگاته مه نزڵ ، ناشكرێت چاره نوسی نیشتمان و گه لێك به دیار بڕیاری هه ندێ كه س���ی ده سته بژێره وه بهێڵریته وه ، كه بوێری بڕیاردانیان نیه . یاخود گرتنه پێشی ئه و ڕێگایه له به رژه وه ندی خۆیاندا نابینن.

بیرورا 14)496( سێشه ممه 2015/9/22

گۆشه‌یه‌که‌دو‌هه‌فته‌‌جارێک‌"شێرکۆ‌کرمانج"‌ده‌ینوسێت

که‌سک‌و سۆر

ناكرێت چاره نوسی

نیشتمان و گه لێك به دیار بڕیاری هه ندێ كه سی ده سته بژێره وه

بهێڵریته وه ، كه بوێری بڕیاردانیان

نیه . یاخود گرتنه پێشی ئه و ڕێگایه

له به رژه وه ندی خۆیاندا نابینن

دەکرێت بڵێین بڕینی کۆسپی10% لەالیەن حوزەیرانی لەهەڵبژاردنەکان���ی هەدەپ���ە بەدەس���تهێنانی80 لەتورکی���او 2015لەگەورەترین یەکێک پەرلەمانی کورس���ی بوە س���ەرکەوتنەکانی گەلی کوردس���تان ئەمەدا لەپ���اڵ هاوچەرخ���دا. لەمێ���ژوی لەباشور پێشمەرگە هێزی خۆڕاگرییەکانی لەبەرابەر تیرۆرس���تانی داعش لە2014 �ە، دواتری���ش پێش���ڕەوییەکانیان لەبەرەکانی شەڕ لەدژی دەوڵەتی ئیسالمی لەجەلەوالوە

تانزیک شەنگال، سەرکەوتنی مەزنن. کانتۆنەکەی س���ێ دروستبونی هاوکات بەرخۆدانی لەگ���ەڵ ل���ە2013دا ڕۆژئ���اوا ژن و پیاوە ش���ەڕڤانەکان لەکۆبانێ لەدژی داعش و دواتریش ڕزگارکردنی سەری سپی و یەکگرتن���ی کانتۆن���ی جەزی���رەو کۆبانێ، خستەس���ەر هەر ن���ەک کوردس���تانیانی نەخشەی جیهان بەڵکو کردنی بەحیکایەتی سەر مێزی نانخواردن لەسەرتاپای جیهان.

کوردس���تانیان و دژە-داعش���بونی س���ەرکەوتنەکانیان بەرەنگاریی���ەکان و لەالیەک و بەشداریی ژنان و سێکوالریزمبونی کانتۆنەکانی ڕۆژئاواو مەیل بەسێکوالریزمی کوردس���تانی کۆمەڵگ���ەی حکوم���ەت و لەهەرێ���م لەالیەکی دیک���ە، ئەمانە لەپاڵ بان-نەتەوەییب���ون و ئاش���تیخوازبون و هەدەپە، لیبرالبونی دیموکراس���خوازبون و هەموی بەسەریەکەوە سەرنجی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بەشێوەیەکی گشتی پۆزەتیڤانە

بەالی کورد ڕاکێشاوە. پرس���ی کوردس���تانیان زۆرجاری دیکە س���ەرنجی میدیاو واڵتانی دنیای بۆ خۆی ڕاکێش���اوە، بەاڵم ئەمج���ارە وەک جاران دڵسوتانی ڕۆژنامەنوسێکی مرۆڤدۆست یان سیاسەتمەدارێکی پەراوێزخراوە نییە. ڕۆڵی کوردستانیان لەڕۆژهەاڵتی ناوەڕاست وەک بکەرێک ئەمجارە وایک���ردوە کە زلهێزێکی وەک ئەمریکا نەک هەر کوردستانیان وەک باش���ترین هێزی ش���ەڕکەر لەدژی داعش بناس���ێنێت بەڵک���و لەزۆر ش���وێن لەیەک س���ەنگەر لەگەڵ ش���ەڕڤانەکان لەڕۆژئاواو پێش���مەرگە لەباش���ور ش���ەڕبکات. لەپاڵ ئەمە، ش���ەقامی ڕۆژئاوا هەم پش���تیوانی خۆی نیشاندەدا هەم فشاری خستۆتە سەر حکومەت���ەکان بۆ زامنکردنی پش���تیوانی

زیاتر. بەئیزاف���ەی ئەوان���ەی ئاماژەیان پێکرا، ئەم وەرچەرخانە لەدیدو تێگەیش���تنی ڕای گشتی ڕۆژئاواو دەوڵەتەکانیان سێ هۆکاری

دیکەی لەپشتە:یەکەم، کورد لەسەرەتای سەدەی بیست لەڕۆژئاوا وەک گەلێکی دەستسور بەخوێنی کەمین���ە دینییەکان ناس���رابو، بەتایبەتی لەڕیزەکان���ی ک���وردان بەش���داری دوای س���وپای عوس���مانی لەجینۆس���ایدکردنی ئەرمەنیی���ەکان ل���ە1915و کوش���تنی مار شەمعون و یاوەرانی لەالیەن سمکۆی شکاک لە1918دا. کەچی لەسەدەی بیست و یەکدا کورد وەک گەلێک���ی بەرگریکەر لەکەمینە هەڵهاتن���ی دێتەبەرچ���او. دینیی���ەکان بەش���ەپۆڵی کریستیانەکانی عێراق لە2003 �ەوە تا ئێستا لەدەس���تی گروپە توندڕەو تیرۆرستەکان بۆ هەرێمی کوردستان لەگەڵ لەالیەن هاونەتەوە ئێزیدییەکان داڵدەدانی ک���وردە موس���ڵمانەکان هۆکارێکی دیکەی ئ���ەو وەرچەخانەیە لەدیدی ڕۆژئاواییەکان. لەهەمانکاتدا پاراس���تنی گروپە نەتەوەیی و دینییەکان لەڕۆژئاوا لەالیەن شەڕڤانەکانەوە لەگەڵ بەشداریپێکردنیان لەخۆبەڕێوەبردن

هۆکارن لەپشت ئەو وەرچەرخانانە.س���اڵ س���ەد نزیک���ەی دوای دوەم، لەدامەزراندن���ی دەوڵەت���ی نوێ���ی تورکیا س���ەرەڕای ئەوەی کە دەوڵەتەکە لەس���ەر ئەرمەنیەکان و کۆمەڵکوژیی خۆڵەمێش���ی یۆنان���ی و دەڕپەڕاندن���ی ک���وردەکان و کریستیانەکان دامەزرابو کەچی لەبەرچەند هۆکارێک لەوانە س���ەرهەڵدانی شۆڕش���ی ئۆکتۆبەر لەروس���یاو دامەزراندنی یەکێتیی س���ۆڤیەت، دواتریش بەئەندامبونی تورکیا لەهاوپەیمانیی ناتۆ، رۆژئاوا تاکۆتایی سەدەی بیست پاڵپش���تێکی سەرسەختی دەوڵەتی تورکیا بو. بەدرێژایی ئەو سەدەیە تورکیا س���ێکوالریزم و بەرگریکەرێکی وەک خۆی دەناس���اند، لەناوچەک���ە دیموکراس���ی کورتهێنانەکان���ی س���ەرەڕای رۆژئ���اواش تورکیا لەهەردو بواردا بێدەنگیان لێکردبو. لەسەرەتای ئەم سەدەیە لەگەڵ هاتنەسەر حوکمی ئەکەپە، کە حزبێکی ئیس���المییە، هەڵوێستی ڕۆژئاوا بەرابەر بەتورکیا گۆڕانی بەس���ەردادێت بەتایبەت���ی دوای ئ���ەوەی

تورکیا ڕەتیکردەوە کە خاکەکەی بەکاربێت لەالیەن هاوپەیمانەکانەوە بۆ هێرش���کردنە س���ەر عێراق. بەمەش حکومەتی هەرێمی کوردس���تان ئەو بۆش���اییەی ب���ۆ ڕۆژئاوا

پڕکردەوە. س���ەرهەڵدانی شەڕی لەگەڵ س���ێیەم، ناوخ���ۆ لەس���وریا، تورکی���ا پش���تیوانی کردو س���وریای توندڕەوەکان���ی گروپ���ە چاویشی دەپۆش���ی لەپەیوەندیکردنی ئەو تیرۆریس���تانەی لەس���ەرتاپای دنیا ڕویان لەسوریا کردبو، هاوکات تورکیا هەڵوێستی زۆر نێگەتیڤ بو لەبەگژاچونەوەی داعش. ئەمانە هێندەی دیکە تورکیای لەبەرچاوی میدیای ش���ەقام و بەتایبەت���ی ڕۆژئ���اوا،

ئەوروپا، ناشیرین کرد. گەل���ی کوردس���تان لەڕۆژئ���اوا ڕاس���ت پێچەوان���ەی تورکیا هەر لەڕۆژی یەکەمەوە بەگژ هێزەکانی داعش چۆتەوەو سەرکەوتنی گەورەشیان لەدژی بەدەستهێناوە. بەرگریی لەڕۆژئاواو سەرکەوتنەکانیان کوردستانیان کانتۆنەکان���ی جەزیرەو بەیەکگرتن���ەوەی کۆبانێ گەیش���تە ترۆپک ک���ە هاوکاتبون لەگەڵ بەرەوپێشچونەکانی هێزی پێشمەرگە لەدەوروبەری کەرکوک و س���ەرکەوتنەکانی

هەدەپە لەهەڵبژاردنەکاندا.بۆیە لەپەیوەند بەپرس���ی ک���ورد، ئەو پێش���هاتانە جورئەتی ئەوەم���ان پێدەدەن ک���ە بڵێی���ن لەکاتێکدا س���ەدەی بیس���ت س���ەدەی تورکیا بو ئەوە دەکرێت سەدەی بیس���ت ویەک ببێت بەسەدەی کورد چونکە ئەگ���ەر لەس���ەدەی بیس���ت تورکیا وەک هاوپەیمانێک لەالیەن ڕۆژئاوا قەبوڵکرابێت ئەوە لەسەرەتای سەدەی بیست ویەک وەک هەڕەش���ەیەک لەس���ەر بەرژەوەندییەکانی س���ێکوالریزم دیموکراس���ی و رۆژئ���اواو

دەبینرێت.ئەو بارودۆخە نوێی���ەو ئەو گۆڕانکاری و بون هێز لەهاوکێش���ەکانی وەرچەرخانانە لەماوەی بۆیەکەمینجار ئ���ەوەی بەمایەی بیس���ت س���اڵی ڕابردودا بەئاش���کرا باس لەدەرهێنانی پەکەکە لەلیس���تی تیرۆریزم

بکرێت. لەلیستی پەکەکە دەرهێنانی لەترس���ی تیرۆری���زم و یەکگرتنی کانتۆن���ی کۆبانێ و س���ەرکەوتنەکانی لەڕقی لەالیەک و عفرین هەدەپە لەالیەکی دیکە، ئەکەپەی ئەردۆگان بڕیاری هێرش���کردنە س���ەر قەندیل و گەلی

کوردو هەدەپەی دا. قس���ە زۆر کراوە لەس���ەر ئامانجەکانی هێرش���ەکانی تورکیا بۆیە لێرە پێویس���ت بەدوبارەکردن���ەوە ناک���ەن. ئ���ەوەی لێرە لەپەیوەند بەو پرس���ە پێویستە بگوترێت،

ئەوەیە:یەکەم، ئ���ەردۆگان دەیەوێ���ت لەپێش و پێش���وەختە هەڵبژاردن���ە لەکات���ی دوەم تش���رینی چاوەڕوانکراوەک���ەی کوردس���تان بکات بەکێڵگەی شەڕ تاوەکو کەشی بانگەشەکانی هەڵبژاردن لەهەدەپەو لەگەلی کورد تێکبدات بەو مەبەستەی کە هەدەپ���ە وەک جاری پێش���وتر نەتوانێت خەڵ���ک وەگەڕبخ���ات ، بەم���ەش ڕێ���ژەی بەش���داری ک���وردو دەنگدەران���ی هەدەپە

کەمبکاتەوە.پێ���ش دەیەوێ���ت ئ���ەردۆگان دوەم، هەڵبژاردنەکان خۆی وەک ناسیونالیستێک نمایش���بکات تاوەک���و هەندێ���ک دەنگ���ی مەهەب���ەو جەهەپە بۆ خۆی ڕابکش���ێت. ه���اوکات ئەگ���ەری ئ���ەوە زۆرە کە پێش ئاگربەس���ت ئ���ەردۆگان هەڵبژاردن���ەکان ڕابگەیەنێ���ت، ئەوکاتی���ش وەک پاڵەوانی ئاش���تی لەتورکیاو لەنێو کوردانیش خۆی

نمایشبکات.گەورانەی وەرچەرخان���ە ئ���ەو هەم���و بەقازانج���ی لەناوچەک���ە لەتورکی���او بەتایبەت���ی ڕوی���داوە، کوردس���تانیان سەرکەوتنەکانی هەدەپە، لەکەشی ئاشتیدا وای ئەوەی بەهەمانشێوە، بەدەستهاتون. لەڕۆژئاوا کرد کە بیر لەدەرهێنانی پەکەکە لەلیس���تی تیرۆریزم بکاتەوە شەڕڕاگرتنی پەکەکە و پڕۆسەی ئاشتی و بەشداریکردنی هەدەپە بو لەپڕۆسەی دیموکراسی لەتورکیا. لەبەرئ���ەوە بۆئەوەی بەڕەک���ە لەژێر پێی ئەردۆگان دەربهێنرێت و شکست بەپالنەکانی ئێستاو داهاتوی بهێنرێت واچاکە قەندیل و ئیمرالی و هەدەپە بێ قەیدو ش���ەرت داوای ش���ەڕڕاگرتن بکەن و ش���ەڕ ڕابگرن تاوەکو هەدەپە سەرکەوتنە دەڵەمەییەکانی تەموز لەتش���رینی دوەم بەکۆنکریت بکات. تەنیا لەڕێگەی ئاشتیش���ەوە دەکرێت س���ەدەی

بیست ویەک بکرێت بەسەدەی کورد.

سەدەی ٢٠ی تورکیاو ٢١ی کورد

دو ده سه اڵتی وه ك سه رچاوه یه كی گرنگی كێشه كان وبه ربه ست له به رده م چاكسازی و گه شه كردنی هه رێمدا

ئه بوبه كر عه لی

نه‌شته‌رد.گۆران عەبدواڵ دەینوسێت

كه م كه س هه یه توشی گرفتی ددان ئێشه یاخود كلۆربون نه بوبێت، ئاشكرایه كه هه ندێ نه خۆشی ده م و ددان بۆماوه یه ب���ه اڵم هه ندێكی���ان ده گه ڕێت���ه وه بۆ بایه خنه دان به پاك وته میزی ده م وددان و چاودێریكردنی پێویست. ده توانیت به م هه نگاوان���ه تاوه كو كۆتایی ژیانت به بێ

كێشه ی ددان بمێنیته وه .1- له رۆژێدا دو جار ددانت بشۆ

پێویسته رۆژی دوجار ددانت بشۆیت هه رجارێ���ك یه ك خول���ه ك بخایه نێت

به هێواشی و به شێوه یه كی بازنه یی .2- فڵچ���ه ی كاره بای���ی . باش���ترین جۆری فڵچه ئه و جۆرانه یه كه به كاره با یاخود به پیل ئیش ئه كات نه ك فڵچه ی

ده ستی .

3- ده زوی ددان. پزیش���كانی بواری ده م وددان ئام���اژه به وه ده ك���ه ن ك���ه به كاربهێنرێت ده زو رۆژانه پێویس���ته به تایبه تی ددان���ه كان بۆپاككردنه وه ی شه وان پێش نوستن هه موددانه كان به و ده زوه پاك بكه ره وه هه روه ها باشتروایه دوای هه م���و نان خواردنێك ئه و ده زوه

له بیر نه كه یت.4- سه ردانی پزیشك.

پێویس���ته ئه و كه سانه ی كه كێشه ی زو زو هه ی���ه ده م وددانی���ان پ���وك و هه روه ها بكه ن، پزیش���ك س���ه ردانی له كاتی ئاسایشدا پێویسته هه ر شه ش مانگ جارێك س���ه ردانی پزیشكی ددان

بكه ن.

15 (496( سێشه ممه 2015/9/22 tandrostyawene@gmail.comته‌ندروستی

له هه فته یه كدا چه ند جار

سێكس بكرێت؟

به ئاسانرتین شێوه خۆت الواز بكه

زۆرینه ی توێژینه وه كان ئاماژه به وه ده كه ن كه س���ێكس چه ندین س���ودی ته ندروستی هه یه ده تپارێزێت له چه ند جۆره نه خۆش���ییه ك و پسپۆرانی بواری سێكس ده ڵێن ئه نجامدانی سێكس ئه گه ری توش���بون به نه خۆشی شێرپه نجه ی پرۆس���تات كه مده كاته وه ، هه روه ها ئاماژه به وه ش ده كه ن كه ئه و هۆرمۆنه ی به رپرسه له چێژ هۆكارێكی گرنگه بۆ كه مكردنه وه ی ئه گه ری توشبون به شێرپه نجه به تایبه تی شێرپه نجه ی مه مك له ژناندا. هه ر بۆیه به بڕوای ئه م پسپۆڕانه پێویسته هه فتانه س���ێ جار سێكس ئه نجام بدرێت، ئه مه جگه له وه ی كه سێكس كردن په یوه ندی نێوان ژن و مێ���رد پته و ده كا، هه روه ها ده كرێت به جۆرێكی راهێنانی وه رزش���ی دابنرێت بۆ پیاوه كه و

ببێته هۆی كه م سوتانی چه ند كالۆریه ك.

كاتێك كێش���ت زۆره و ده ته وێ���ت كه می بكه یته وه ره نگه ئه مه ئاسانترین شێوه بێت ك���ه بتوانیت كێش���تی پێك���ه م بكه یته وه .

رێگه كانیش به م شێوازانه ن:• رێكردن به پ���ێ . رێكردن به پێ یه كێكه له رێگه باش���ه و چاره سه ره كان بۆكه مكردنی كێش، ئه گه ر ناتوانی���ت رۆژانه كاتژمێرێك رێبكه یت ئه وه باش���تروایه به قادرمه دا چه ند خوله كێك س���ه ركه ویت، هه روه ها ده توانیت رۆژان���ه 5 هه زار هه نگاو به پێ برۆیت، به اڵم

سه ره تا له 500 هه نگاوه وه ده ست پێبكه .• ئاوخواردنه وه . پێویس���ته ئه وه بزانیت خواردنه وه ی 8 په رداغ ئاو ته نها بۆپێس���ت پێویست نیه ، به ڵكو له شێكی باریك و جوانت برسیت هه ركاتێك هه وڵبده پێده به خشێت، ب���و په رداخێك ئ���او بخ���ۆره وه ، ده توانیت هه ن���دێ ج���ار ئاوه كه له گ���ه ڵ نه عناو لیمۆ

تێكه ڵ بكه یت و بیخۆیته وه .• نانی ئێواره . پێویس���ته ئه م ژه مه زیاتر له م���اڵ بخورێت نه ك ل���ه ده ره وه ، هه روه ها باشتروایه زیاتر شله و میوه و سه وزه بخورێت نه ك برنج و ن���ان یاخودده توانیت پارچه یه ك

ی ری

گاۆژ

امئ

ته ه ف

ه

له س���وده كانی ئه میگا3. مێش���ك چاالك ده تپارێزێ���ت ده كات، به هێ���زی ده كات و له بیرچون���ه وه ، خه ڵه ف���ان و له نه خۆش���ی به سوده بۆگه شه ی مێشكی منداڵ، به سوده بۆ نه خۆش���ییه كانی دڵ و ب���ۆری خوێن. ئه و خۆراكانه ی كه ئۆمی���گا3 یان تێدایه بریتین له ماس���ی و گوێ���زو تۆوی كه ت���ان و هه روه ها

به شێوه ی حه بیش ده ستده كه وێت.

پێویس���ته ئه وه بزانیت ك���ه كاری گورچیله كان بریتین ل���ه : پاككردنه وه ی خوێ���ن، فڕێدانی ئاوی زیاده ی له ش، ده ركردنی ژه هری له ش له ڕێی میزه وه ، رۆڵێكی گرنگی هه یه له رێكخستنی په ستانی خوێن،

ده ردانی هه ندێ هۆرمۆناتی له ش.

شیری له س���وده كانی دای���ك بریتی���ه ل���ه : من���داڵ پاراس���تنی ج���ۆری له چه ندی���ن به تایبه تی نه خۆش���ی هه وكردنی ریخۆڵه كان، به رگری كردنی به هێز له ش، هه ندێ جار وه ك رێگه یه كی دژه سكپڕییه ئه گه ری بۆدایكه ك���ه ، توشبون به شێرپه نجه ی ل���ه ژناندا زۆر مه مك

كه م ده كاته وه ..هتد.

نەرجسیەتی حیزبەکان و قوڵیی کێشەکانی خەڵک

قەیرانی سەرۆکایەتی هەرێم و مامەڵەی حیزبەکان لەگەڵ ئەو قەیرانە، زۆر بەڕونی کێش���ەکانی سیس���تمی سیاسی دەردو کوردس���تانی دەرخس���ت. سیس���تمێکی سیاس���ی کە ئالودەیە بەنەرجس���یتێکی کوش���ندە کە تەنه���ا خ���ۆی دەبینێت و خەیاڵ���دان و بیرکردنەوەیەک کە جێگای خەڵک و کێش���ەکانی تری کۆمەڵگای تیا

نابێتەوە. پێنج و ماراس���ۆنیەکانی لەکۆبون���ەوە چوار حیزبەکە، حەماس و ش���ەونخونی و بینی بۆ نەفەس���درێژیەکەی س���ەیرمان گفتگۆو ڕاگۆڕینەوەو پرۆژە پێشکەشکردن. لەماوەی24 س���اڵی ڕاب���ردودا بەدەگمەن جموجوڵێکی ئەوتۆمان بینیوە. هەڵبەت ئەگەر ڕویشیدابێت، هەر لەسەر کۆمەڵێک بابەتی سیاسی و یەکالکردنەوەی پۆست و پلەوپای���ە ب���وە. خەیاڵ بک���ەن ئەگەر بەش���ێکی کەمی ئەو هەم���و جموجۆڵ و گفتگۆو ش���ەونخونیە بۆ چارەسەرکردنی کێشە کەڵەکەبوەکانی خەڵک تەرخانکرابا. ئاخۆ ئێستا هەرچی کێشەی تەندروستی و نەبونی کارەباو پیس���ی ئ���او و بێکاری و کۆچی گەنجان و گەندەڵ���ی و ناعەدالەتی

چارەسەر نەدەبون؟بژاردەکان���ی ئ���ەم دوایی���ەی چ���وار چاکس���ازییەکەیان و هاوپێچە حیزبەکەو ئیعالمیەکانی مان���ۆڕە لەبەرامبەریش���دا سەرۆکی حکومەت و تەنانەت پەرلەمانیش بۆ دەس���پێکردنی چاکسازی بەڵگەیەکی زەقن لەس���ەر دابڕانی کایەی سیاس���ی کوردس���تان لەخەڵک و کۆمەڵ���گاو نقوم تایب���ەت بابەت���ی لەکۆمەڵێ���ک ب���ون بەپۆس���ت و پلەوپایەو هیچی تر. ئەگەر س���ەیری دو بژاردەکەی چ���وار حیزبەکە بکەین دەبینی���ن زۆر بەوردی و دوردرێژی باسی پێش���نیارەکانیان کردوەو بەڕونی هەم���و ڕو. خس���توەتە بژاردەکانی���ان ئەمان���ە لەچەندی���ن الپەڕەو لەس���ەدان وش���ەدا جێکراوەتەوە. ه���اوکات و وەکو خۆیان ناویان ن���اوە، >هاوپێچ< لەگەڵ بژاردەکان، بەچەند دێڕێک و بەژمارەیەک خاڵ���ی ه���ەژار، پێش���نیاری خۆیان بۆ کاتێکی تەرخانکردنی داناوە. چاکسازی زۆرو نوس���ینێکی ف���راوان بۆ کێش���ەی لەبەرامب���ەردا هەرێ���م و س���ەرۆکایەتی کورتکردنەوەی کێشەکانی خەڵک لەچەند وش���ەیەک و دێڕێکدا پێم���ان دەڵێت کە ئەم حیزبانەی کوردس���تان گەیشتونەتە لەنەرجسیەت و ترس���ناک ئاس���تێکی چ نقومبون لەخەڵک و کێش���ەکانی و دابڕان تائاستی خنکان لەش���ەڕەکانیان لەسەر پۆس���ت و پلەوپایەکانیان. خنکانێک کە بیریبردونەتەوە کە کێش���ەیەکی گەورەی بەناوی تەندروستی بەرۆکی ئەم خەڵکەی گرت���وەو ب���ەاڵم ئ���ەوان بیری���ان چو یا نەیانویس���ت ل���ەو چەند دێ���ڕە کەمەش جێگەی بکەنەوە کە بۆ >چاکس���ازی<

پێشکەشیان کردبو. لەبەرامبەردا، سەرۆکی حکومەت وەکو ئەوەی کە تازە بەتازە بیری هاتبێتەوە کە نەوت و بوارەکانی لەهەمو حکومەتەکەی تەندروستی و کارەباو پەیداکردنی کار بۆ گەنجان و خوێندن شکستی گەورەی هەیە، چاکس���ازی ڕادەگەیەنێت. بەاڵم هاوکات ڕازیش نی���ە وەزیرەکان���ی بچنە بەردەم لێپرس���ینەوە ڕوبەڕوی گەل و نوێنەرانی بکرێن لەس���ەر ئەو بابەتانە. ئەمە ئەبێت چی چاکس���ازیەک بێت ک���ە ڕێگە نەدات خەڵک لەڕێ���ی نوینەرەکانی���ەوە گلەیی لەوەزیرەکان ب���کات و کەموکورتیەکانیان

پێ ڕابگەیەنێت؟ ئەزمون���ی واڵتانی تر پێم���ان دەڵێت ک���ە حکومەتێ���ک گەیش���تە بنبەس���ت لەچارەسەرکردنی کێشە سیاسی و ئابوری و کۆمەاڵیەتیەکان، ئ���ەوا چەند بژاردەیەک هەی���ە لەبەردەمی. یا ئەوەتا هەڵبژاردنی ی���ان حکومەتەکە پێش���ەوەختە بکات، گۆڕانکاری تیا بکرێت. کەمترین ش���تێک ک���ە لەم کات���ەدا لەحکومەت���ی هەرێمی کوردس���تان ئەنجامبدرێ���ت ئەوەی���ە کە گۆڕانکای لەوەزیرەکان و پالن و بەرنامەی بەش���ێک لەوەزارەت���ەکان بکرێ���ت. دو گەورەتری���ن کاندید بۆ ئەو گۆڕانکارییانە ه���ەر یەک���ە لەوەزارەتی تەندروس���تی و وەزارەتی نەوت و سامانە سروشتیەکانن. وەنەب���ێ وەزارەتەکانی تر دۆخیان لەمان باش���تر بێت، ب���ەاڵم ئ���ەو دو وەزارەتە وێرانتری���ن دو وەزارەت���ی حکومەت���ن و ئەکرێت بەشێک لەکەموکورتیەکان لەڕێی گۆڕانکاری لەوەزیرو بەرنامەو پالنی ئەو

دو وەزارەتە ئەنجامبدرێت.

سوده كانی ئه میگا 3 سوده كانی شیری دایکكاری گورچیله كان

به م رێگایانه تا مردن ددانت ته ندروست

ده بێت

ریکالم

ئا: رێنوار نه جم

لێشاوی کۆچکردنی گه نجان و چینه جیاوازه کانی کوردستان بۆ ده ره وه ی واڵت به رده وامه ، له و چوارچێوه یه شدا

مامۆستایان پشکی به رچاویان به رکه وتوه ، به گوێره ی ئاماره کانی

به ڕێوه به رایه تی په روه رده ی دهۆک و سلێمانی، ته نها له و دو سنوره زیاتر لە820 مامۆستا مۆڵه تی درێژخایه نی

بێ موچه یان کردوه و "چونه ته ده ره وه ی واڵت".

به گوێره ی به دواداچونه کانی ئاوێنه ، به ش����ێکی به رچاوی ئه و هاواڵتیانه ی ک����ۆچ کوردس����تانه وه له هه رێم����ی ده که ن بۆ واڵتان����ی ئه وروپا له چینی

مامۆستایانن.مامۆستا عه بد یوسف، به ڕێوه به ری پارێزگای دهۆک گشتیی په روه رده ی له وباره ی����ه وه به ئاوێن����ه ی راگه یان����د "له س����نوری په روه رده که ی ئێمه زیاتر له 400 مامۆستا، مۆڵه تی درێژخایه نی

بێ موچه یان کردوه ".مۆڵه ت����ه ه����ۆکاری له ب����اره ی درێژخایه نه کانی مامۆس����تا به و ژماره به رچ����اوه ، وت����ی "هۆکاره که ی چونه ده ره وه یه ، هه ندێکیشیان له ناوخۆدان و پێویستیانه ، ئێمه ش له ڕوی یاساییه وه

ناتوانین ڕێیان لێ بگرین".کۆچکردن و هاواڵتیانی کوردس����تان ب����ۆ ده ره وه ی واڵت ته نها ناوچه یه کی دیارییک����راوی نه گرتوه ت����ه وه ، به ڵکو ئه و دیارده یه له ته واوی کوردس����تاندا

باڵوبوته وه .مامۆستا دڵشاد عومه ر، به ڕێوه به ری گشتیی په روه رده ی سلێمانی له باره ی ژماره ی ئه و مامۆستایانه که له سنوری مۆڵه ت����ی س����لێماندا پ����ه روه رده ی به ئاوێنه ی وه رگرتوه درێژخایه نی����ان راگه یاند، "420 مامۆس����تا له سنوری س����لێمانی پ����ه روه رده ی گش����تیی مۆڵه ت����ی درێژخایه نی ب����ێ موچه یان

وه رگرتوه ".مامۆستا دڵش����اد ئاماژه ی به وه ش

ک����رد که ئ����ه و مامۆس����تایانه ده ڵێن به هۆی نه خۆشی یان کاری تایبه ته وه مۆڵه ت ده که ن و هه ندێکیشیان به هۆی به رنام����ه ی تواناس����ازییه وه یه ، "ئێمه هه وڵمانداوه ت����ا بۆمانبکرێت و ئه گه ر پێویستمان به و مامۆستایانه هه بێت، مۆڵه تیان نه ده ین، به اڵم ئه وه مافێکی مامۆس����تایانه که مۆڵه تی درێژخایه ن

وه ربگرن".به هۆی زۆریی رێژه ی مامۆستایانی مۆڵه ته وه ، له سه رجه م په روه رده کاندا کێش����ه ی که می مامۆستا دروستبوه ، قه یرانی به ه����ۆی که له کاتێکیش����دا داراییه وه هیچ دامه زراندنێک نه ماوه ،

کێشه که قوڵتربوه ته وه .مامۆستا عه بد یوسف، به ڕێوه به ری

ده����ۆک پ����ه روه رده ی گش����تیی له و باره یه وه ئاش����کرای کرد که به و هۆیه وه ئه وان توشی که می مامۆستا چۆنیه ت����ی له ب����اره ی بونه ت����ه وه ، چاره سه کردنیشه وه رایگه یاند "ده بێت بڵێنه وه ، زیاتر وانه ی مامۆس����تاکان کۆلێژو ده رچ����وی ئه وانه ی یاخ����ود وه ک دانه م����ه زراون په یمانگاکان����ن و وانه بێژ وانه بڵێنه وه ، چاره س����ه رمان

ته نها ئه وه یه ".مامۆس���تای دامه زراندنی له باره ی نوێش���ه وه وت���ی "داوام���ان کردوه ، ب���ه اڵم وه زی���ر س���ه رقاڵه ، ئه گ���ه ر مومکین بێت له شوێنی ئه و مامۆستا مۆڵه تانه ده کرێت هه ندێک مامۆس���تا به گرێبه س���ت دابمه زرێ���ن، چونک���ه

تائێستا دامه زراندن نییه ".دڵش����اد مامۆس����تا له وباره ی����ه وه به ڕێوه ب����ه ری په روه رده ی س����لێمانی ئاش����کرای کرد که به ر له و مامۆستا مۆڵه تانه ، ئه وان هه ر کێشه ی که میی مامۆس����تایان هه ب����وه ، "جگ����ه له و مامۆستایانه ، پێش����تریش شاغیرمان هه ب����وه ، هه ندێک له مامۆس����تایانیش هۆیه ش����ه وه ب����ه و خانه نش����ینبون،

فه راغمان زیاتر بوه "."داوام����ان وتیش����ی هه روه ه����ا له حکومه ت کردوه گه ر به گرێبه ستیش بێت، مامۆس����تامان بۆ دابمه زرێنێت، ئ����ه وه نه ک داوای ئێمه ، به ڵکو داوای

هه مو په روه رده کانه ".به ڕێوه به ری په روه رده ی س����لێمانی

ئام����اژه ب����ه وه ش ده کات ک����ه ئه وان نه ک ته نه����ا له مامۆس����تادا به ڵکو " که مه و زۆر پاسه وانیشمان باخه وان و زۆربه یان خانه نشین بون و که سی نوێ

دانه مه زراوه ".دامه زراندن���ی له ب���اره ی مامۆستایانیشه وه ، وته بێژی وه زاره تی مه ولەو ی���زاده فات���ح پ���ه روه رده ، به ئاوێنه ی راگه یاند که تا ئێستا هیچ به ڵێنێک���ی دامه زراندن نییه ، "ئه گه ر گرێبه س���ت هه بێت بۆ ئێمه باش���تر ده بێت، به اڵم تائێستا هیچ به ڵێنێک

به ئێمه نه دراوه ".وه زاره ت����ی ئاماره کان����ی به پێ����ی پ����ه روه رده ی حکومه ت����ی هه رێم����ی کوردس����تان له ئێس����تادا له شاره کانی

هه رێ����م ملیۆنێ����ک و 7 س����ه د هه زار خوێندکارو 7 هه زار قوتابخانه و 121

هه زار مامۆستا هه ن.له س����ه ره تای ئه مساڵه وه لێشاوێکی چڕی کۆچکردن هه رێمی کوردستانی گرتوه ته وه که به شێکه له و لێشاوه ی هاواڵتیان����ی رۆژهه اڵتی ناوه ڕاس����ت و باکوری ئه فه ریقا که پۆل پۆل به ره و

ئه وروپا به ڕێده که ون.

به گوێ����ره ی ئام����اره نافه رمییه کان ته نها له س����اڵی 2015 دا، زیاتر له 12 هه زار هاواڵتی له هه رێمی کوردستانه وه ب����ه ره و واڵتان����ی ئه وروپ����ا کۆچیان ک����ردوه ک����ه ژماره یه کی����ان گیانیان

له ده ستداوه .

خوێندن(496( سێشه ممه 162015/9/22 xwendn.awene@gmail.com

کۆچکردن‌بۆ‌ده‌ره‌وه‌ی‌واڵت‌مامۆستایانیش‌ده‌گرێته‌وه‌له سنوری په روه رده ی دهۆک و سلێمانی زیاد له 820 مامۆستا رۆیشتون

ئێمه هه وڵمانداوه تا بۆمانبکرێت و

ئه گه ر پێویستمان به و مامۆستایانه

هه بێت، مۆڵه تیان نه ده ین، به اڵم ئه وه مافێکی مامۆستایانه که مۆڵه تی درێژخایه ن

وه ربگرن مامۆستایانیش کوردستان به جێده هێڵن

‌‌‌ئا:‌بارام‌سوبحی‌

كاربه‌ده‌ستێكی‌‌ئینگلیز‌پێیوایه‌‌كورد‌بێجگه‌‌له‌قودره‌ت‌له‌هیچ‌شتێك‌ناگا،‌راشیده‌گه‌یه‌نێت‌هه‌ر‌حكومه‌تێكی‌‌

عێراقی‌‌كه‌‌بیه‌وێ‌‌رێز‌له‌خۆی‌‌بگرێ‌،‌پێویسته‌‌حیساب‌بۆ‌ئه‌وه‌‌بكا‌كه‌‌

نابێ‌‌به‌هیچ‌جۆرێك‌كه‌ركوك‌له‌سه‌ر‌كوردستان‌حیساب‌بكرێ‌.‌مێژونوسێكی‌‌كوردیش‌ده‌ڵێت:‌كورده‌كان‌پێیانوایه‌‌ئه‌گه‌ر‌بیر‌له‌دواڕۆژی‌‌خۆیان‌بكه‌نه‌وه‌‌ترسنۆك‌ده‌بن،‌بۆیه‌‌قه‌ت‌بیر‌له‌‌

دواڕۆژیان‌ناكه‌نه‌وه‌.

س���تراتیژیی‌‌ كوردس���تان‌و‌ كتێب���ی‌‌له‌نوس���ینی‌‌حسێن‌مه‌ده‌نی‌،‌ ده‌وڵه‌تان،‌س���ێ‌‌به‌رگ���ه‌و‌له‌الی���ه‌ن‌ده‌زگای‌‌چاپ‌و‌له‌س���اڵی‌‌ رۆژه���ه‌اڵت‌ باڵوكردن���ه‌وه‌ی‌‌)2014(‌له‌هه‌ولێ���ر‌چاپ‌و‌باڵوكراوه‌ته‌وه‌.‌سه‌رگوزه‌ش���ته‌ی‌‌ گێڕانه‌وه‌ی‌‌ كتێبه‌‌ ئه‌م‌به‌ئاكام‌نه‌گه‌یش���تنی‌‌جواڵن���ه‌وه‌‌و‌بزاڤه‌‌چه‌كدارییه‌كان���ی‌‌ك���ورده‌‌له‌ماوه‌ی‌‌پێنج‌س���ه‌ده‌ی‌‌رابردودا،‌كه‌‌به‌بڕوای‌‌نوس���ه‌ر‌ئابورییه‌كانی‌‌ به‌رژه‌وه‌ندیی���ه‌‌سیاس���ی‌‌و‌ده‌وڵه‌تانی‌‌زلهێزی‌‌دنیاو‌واڵتانی‌‌ناوچه‌كه‌‌و‌جوگرافیای‌‌ ك���وردان‌و‌ ناوخۆیی‌‌ ناكۆكی‌‌كوردستان،‌له‌مپه‌ری‌‌س���ه‌ره‌كی‌‌به‌رده‌م‌دروستبونی‌‌قه‌واره‌ی‌‌سه‌ربه‌خۆی‌‌كوردیی‌

بون.

كوردستان..‌سێیه‌م‌واڵتی‌‌جیهانبه‌رگ���ی‌‌یه‌كه‌م���ی‌‌كتێبه‌كه‌‌له‌ش���ه‌ش‌ب���ه‌ش‌پێكهاتوه‌و‌تایبه‌ته‌‌به‌باس���كردنی‌‌رێژه‌ی‌‌دانیش���توان‌و‌مێژوی‌‌كوردو‌كورد‌له‌سه‌ده‌كانی‌‌ش���انزه‌و‌نۆزده‌و‌دو‌ده‌یه‌ی‌‌سه‌ده‌ی‌‌بیسته‌م‌و‌شۆڕشی‌‌ناسیۆنالیستی‌‌له‌سێ‌‌پارچه‌ی‌‌كوردس���تاندا.‌نوسه‌ر‌بۆ‌نوس���ینی‌‌ئه‌م‌كتێبه‌ی‌‌پش���تی‌‌به‌زیاتر‌له‌)170(‌س���ه‌رچاوه‌ی‌‌كوردی‌‌و‌فارس���ی‌‌

له‌كتێب‌و‌رۆژنامه‌و‌گۆڤار‌به‌ستوه‌.له‌باره‌ی‌‌ناوی‌‌كوردس���تانه‌وه‌،‌نوسه‌ر‌ئاماژه‌‌به‌وه‌ده‌كات‌بۆ‌یه‌كه‌مجار‌سوڵتان‌سه‌نجه‌ری‌‌سه‌لجوقی‌‌به‌شێكی‌‌له‌ئه‌یاله‌تی‌‌ده‌گرته‌وه‌(‌جوێ‌‌ جیبال‌)كرمانشانیشی‌‌كرده‌وه‌و‌ناوی‌‌نا‌كوردس���تان.‌هه‌روه‌ها‌ده‌ڵێت‌"تا‌سه‌ده‌ی‌‌حه‌وته‌می‌‌كۆچی‌هیچ‌جوگرافیزانێكی‌‌ئێرانی‌‌و‌عه‌ره‌ب‌له‌كتێب‌و‌نوس���راوه‌كانیاندا‌ن���اوی‌‌كوردس���تانیان‌نه‌بردب���و،‌)حه‌مه‌دواڵ‌مس���ته‌وفی‌‌740 كۆچی‌(‌بۆ‌یه‌كه‌مجار‌له‌كتێبه‌كه‌یدا‌به‌ناوی‌‌"نزهه‌‌القلوب"‌ناوی‌‌كوردستانی‌‌هێناوه‌و‌

سنوری‌‌واڵته‌كه‌شی‌‌دیاریكردوه‌.ده‌رباره‌ی‌‌روبه‌ری‌‌خاكی‌‌كوردس���تان،‌نوسه‌ر‌ئاش���كرای‌‌ده‌كات‌له‌كۆی‌‌)194(‌واڵت‌كه‌‌ئه‌ندامی‌‌ره‌سمی‌‌رێكخراوی‌‌نه‌ته‌وه‌‌یه‌كگرتوه‌كانن،‌روبه‌ری‌‌كوردستان‌له‌هی‌‌)164(‌واڵت‌زیاتره‌و‌له‌ڕیزی‌‌س���ێیه‌مین‌واڵتی‌‌جیهان‌ده‌وه‌ستێ‌.‌هه‌روه‌ها‌ده‌ڵێت‌"ن���ۆزده‌‌واڵتی‌‌بچوكی‌‌خ���اوه‌ن‌ده‌وڵه‌ت‌هه‌ن،‌به‌هه‌مویان‌به‌قه‌زا‌ناوچه‌ی‌‌موكریان‌

نابن".به‌پشتبه‌س���تن‌به‌بۆچون���ی‌‌هێندێ���ك‌له‌مێژونوس���ان،‌نوس���ه‌ر‌ده‌ڵێت:‌وشه‌ی‌‌ك���ورد‌له‌گورده‌وه‌‌هاتوه‌،‌واتا‌چوس���ت‌و‌

چاالك‌و‌ئازا.‌ئه‌مه‌ش‌له‌خاڵه‌‌به‌هێزه‌كانی‌‌كه‌س���ایه‌تی‌‌كورده‌و‌توانای‌‌داوه‌تێ‌‌خۆی‌‌له‌به‌ر‌چه‌قی‌‌الفاوی‌‌داگیركه‌راندا‌راگرێ‌‌و‌نه‌توێته‌وه‌.‌دواتر‌دێته‌‌سه‌ر‌باسی‌‌زمانی‌‌كوردی‌‌و‌ده‌ڵێت:‌هه‌رچه‌ند‌زمانی‌‌كوردی‌‌له‌چاو‌زمانه‌‌زیندوه‌كانی‌‌ئه‌وروپا،‌زمانێكی‌‌هۆزایه‌تی���ی‌‌وه‌رزێری‌‌و‌ئاژه‌ڵدارییه‌،‌به‌اڵم‌زمانێكی‌‌پاراو‌و‌ل���وس‌و‌ره‌وان‌و‌جوان‌و‌چه‌ڵه‌نگ‌و‌پڕمانای���ه‌.‌له‌مه‌یدانی‌‌ئه‌ده‌ب‌و‌په‌ندو‌حیكمه‌تدا،‌به‌ڕێژه‌وترین‌زمانه‌كانی‌‌

ئه‌م‌سه‌رده‌مه‌‌ده‌ژمێردرێت.سه‌باره‌ت‌به‌شوێنه‌واره‌كانی‌‌كوردستان،‌نوس���ه‌ر‌له‌زاری‌‌دیكسۆنه‌وه‌‌كه‌‌سه‌روبنی‌‌كوردس���تانی‌‌كردوه‌،‌ده‌ڵێت:‌كه‌م‌واڵت‌له‌دنیادا‌په‌یدا‌ده‌بێ‌‌ئه‌وه‌نده‌ی‌‌كوردستان‌ش���وێنه‌واری‌‌وێران‌و‌شوره‌و‌قه‌اڵی‌‌كۆنی‌‌لێ‌‌به‌جێمابێ‌.‌كوردستان‌بۆ‌دێرینه‌ناسان‌

له‌ڕاستیدا‌به‌هه‌شتێكی‌‌به‌رینه‌.پێگ���ه‌‌ به‌حوكم���ی‌‌ كوردس���تان‌جوگرافیه‌كه‌ی‌‌به‌رده‌وام‌مه‌یدانی‌‌ش���ه‌ڕو‌شۆڕی‌‌نێوان‌واڵتانی‌‌زلهێز‌بوه‌،‌ئه‌فسه‌ری‌‌ئه‌ڵمانی‌‌ڤۆن‌مۆڵتكه‌‌كه‌‌بۆ‌س���ه‌ركوتی‌‌س���وپای‌‌ به‌هانای‌‌ ك���وردان‌ به‌رخودانی‌‌عوس���مانیه‌وه‌‌دێت،‌ده‌ڵێت:‌كوردان‌بۆ‌پاراستنی‌‌شه‌ره‌ف‌و‌كه‌رامه‌تیان‌سینگیان‌ده‌كه‌ن���ه‌‌قه‌ڵخان���ی‌‌گولل���ه‌ی‌‌دوژم���ن‌و‌سه‌ربه‌رزانه‌‌گیانیان‌به‌خت‌ده‌كه‌ن.‌به‌اڵم‌ته‌نیا‌داخم‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌كورد‌له‌نێو‌خۆیاندا‌یه‌ك‌نین‌و‌له‌پێناوی‌‌سودی‌‌بێگانه‌‌وه‌كو‌

گورگی‌‌هار‌وان.

سه‌ده‌ی‌‌بیست:‌سه‌ده‌ی‌‌نائومێدی‌‌كوردان

له‌چاره‌كی‌‌یه‌كه‌می‌‌س���ه‌ده‌ی‌‌بیسته‌مدا‌ده‌وڵه‌تی‌‌عێراق‌دروس���تده‌كرێت،‌له‌سه‌ر‌

ده‌س���تی‌‌ئینگلیز‌خه‌ونی‌‌س���ه‌ربه‌خۆیی‌‌ك���ورد‌له‌چ���اڵ‌ده‌نرێ���ت.‌له‌ئێرانی���ش‌دێت‌و‌ قاجاره‌كان‌ به‌س���ه‌رده‌می‌‌ كۆتایی‌‌په‌هله‌وییه‌كان‌دێنه‌‌ده‌س���ه‌اڵت‌و‌ده‌كه‌ونه‌‌چه‌وس���انه‌وه‌ی‌‌ك���وردان.‌بۆیه‌‌نوس���ه‌ر‌به‌رگ���ی‌‌دوه‌می‌‌كتێبه‌كه‌ی‌‌تایبه‌ت‌كردوه‌‌به‌م‌قۆناغه‌،‌له‌چوارچێوه‌ی‌‌س���ێ‌‌به‌شدا‌ب���اس‌له‌دروس���تكردنی‌‌ده‌وڵه‌تی‌‌عێراق‌و‌شۆڕشی‌‌شێخ‌مه‌حمود‌و‌شێخانی‌‌بارزان‌ده‌كات،‌له‌به‌شێكی‌‌دیكه‌دا‌باس‌له‌ئێرانی‌‌سه‌رده‌می‌‌قاجاره‌كان‌و‌په‌هله‌وی‌‌و‌شۆڕشی‌‌سمكۆی‌‌شكاك‌و‌دروس���تكردنی‌‌كۆماری‌‌مهابادو‌دۆخی‌‌ئه‌وكاته‌ی‌‌ئێران‌ده‌كات.

له‌م‌به‌رگه‌دا‌نوسه‌ر‌به‌ده‌ر‌له‌گێڕانه‌وه‌ی‌‌روداوه‌‌مێژوییه‌كان،‌هه‌ڵسه‌نگاندنی‌‌خۆی‌‌ب���ۆ‌كه‌س���ایه‌تیه‌كانیش‌ده‌كات،‌دی���اره‌‌یه‌كێ���ك‌له‌كه‌س���ایه‌تیه‌‌دیاره‌كان���ی‌‌ئه‌و‌قۆناغه‌ش‌ش���ێخ‌مه‌حمودی‌‌مه‌لیك‌بوه‌.‌له‌باره‌ی‌‌كه‌س���ایه‌تی‌‌ش���ێخه‌وه‌،‌نوسه‌ر‌ده‌ڵێت:‌ش���ێخ‌مه‌حمود‌وێڕای‌‌ئه‌وه‌ی‌‌كه‌‌ره‌وشتبه‌رزی‌‌و‌ دڵس���ۆزی‌‌و‌ له‌مێرخاسی‌‌و‌نیش���تیمانپه‌روه‌ریدا‌ب���ێ‌‌هاوت���ا‌ب���و،‌مخاب���ن‌له‌حكومه‌تداری���دا‌ب���ێ‌‌ئه‌زمون‌بو.‌س���ه‌روده‌رێكی‌‌وای‌‌له‌كون‌و‌كاژێری‌‌ده‌رنه‌ده‌كرد.‌ ئه‌و‌س���ه‌رده‌مه‌‌ سیاسه‌تی‌‌شێخ‌مه‌حمود‌یه‌كه‌م‌مرۆڤی‌‌كورد‌بو‌كه‌‌ده‌وڵه‌تێكی‌‌زلهێزی‌‌جیهانی‌‌به‌ڕاست‌یان‌به‌درۆ‌روی‌‌تێكردب���و‌موافه‌قه‌تی‌‌له‌گه‌ڵ‌كردبو،‌حكومه‌تێكی‌‌كوردی‌‌دابمه‌زرێنێ‌.‌هه‌لێكی‌‌سیاسی‌‌باشی‌‌بۆ‌ره‌خسابو،‌به‌اڵم‌ب���ۆی‌‌نه‌هاته‌‌به‌ره���ه‌م.‌له‌جیاتی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌كار‌به‌كارزان���ان‌بس���پێرێ‌‌و‌دام‌وده‌زگای‌‌حكومه‌تیان‌پێ‌‌رێكبخا‌و‌نه‌زم‌و‌نیزامێك‌بۆ‌ئیداره‌كردنی‌‌واڵت‌دابمه‌زرێنێ‌،‌دۆخی‌‌سیاس���ی‌‌واڵتان���ی‌‌ب���راوه‌‌له‌رۆژهه‌اڵتی‌‌

ناوه‌ڕاس���ت‌تاوت���وێ‌‌بكا،‌چاره‌نوس���ی‌‌خۆی‌‌و‌حكومه‌ته‌كه‌ی‌‌زیاتر‌به‌قه‌زاوقه‌ده‌ر‌سپاردبو..‌ش���ێخ‌له‌هێزیدا‌نه‌بو‌خه‌باتی‌‌نه‌ته‌وه‌ی���ی‌‌كورد‌ل���ه‌و‌ته‌نگژه‌یه‌ی‌‌تێیدا‌عاس���ی‌‌ببو‌ده‌رب���از‌بكا‌و‌گه‌ل���ی‌‌كورد‌

له‌كوردستانی‌‌باشور‌به‌مراد‌بگه‌یه‌نێ‌.نوس���ه‌ر‌له‌باره‌ی‌‌كه‌س���ایه‌تی‌‌سمكۆی‌‌له‌قاڵب���ی‌‌ س���مكۆ‌ ده‌ڵێ���ت:‌ ش���كاك،‌رێبه‌رێك���ی‌‌ك���ورددا‌هه‌ر‌له‌پ���اڵ‌خۆیدا‌پیشی‌‌ده‌خوارده‌وه‌،‌زیاتر‌هزرو‌بیره‌كه‌ی‌‌له‌چاره‌نوس���ی‌‌سیاس���ی‌‌خۆیدا‌هیالك‌و‌ش���ه‌كه‌ت‌كردب���و:‌داخ���وا‌رۆژێ���ك‌دێ‌‌داخ���ی‌‌خۆی‌‌به‌عه‌جه‌م���ان‌بڕێژێ‌‌و‌تۆڵه‌‌

بستێنێ‌".بۆ‌هه‌ڵسه‌نگاندنی‌‌كه‌س���ایه‌تی‌‌كورد،‌نوس���ه‌ر‌ته‌نه���ا‌بۆچون���ی‌‌خ���ۆی‌‌باس‌ن���اكات،‌به‌ڵك���و‌له‌وباره‌ی���ه‌وه‌‌بۆچونی‌‌كه‌سانی‌‌دیكه‌ش‌ده‌خاته‌ڕو.‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌وته‌یه‌كی‌‌سیسیل‌جی‌‌ئه‌دمۆندز‌له‌باره‌ی‌‌كوردی‌‌عێراق���ه‌وه‌‌ده‌هێنێته‌وه‌و‌ده‌ڵێت:‌كورده‌كانی‌‌خوارو‌به‌هاس���انی‌‌به‌گژیه‌كدا‌ده‌كرێ���ن،‌ئ���ه‌وان‌له‌به‌رانب���ه‌ر‌به‌هێزتر‌له‌خۆی���ان‌هه‌ڵدێن‌یان‌خۆ‌به‌ده‌س���ته‌وه‌‌ده‌ده‌ن..‌ك���ورد‌بێجگه‌‌له‌قودره‌ت‌له‌هیچ‌ش���تێك‌ناگا،‌ده‌بێ‌‌به‌زه‌ب���ری‌‌زۆرداری‌‌رامی‌‌بكه‌ی‌...‌هه‌ر‌حكومه‌تێكی‌‌عێراقی‌‌كه‌‌بیه‌وێ‌‌رێز‌له‌‌خۆی‌‌بگرێ‌،‌پێویس���ته‌‌حیس���اب‌بۆ‌ئه‌وه‌‌بكا‌ك���ه‌‌نابێ‌‌به‌هیچ‌جۆرێ���ك‌كه‌ركوك‌له‌س���ه‌ر‌كوردس���تان‌

حیساب‌بكرێ‌".نه‌وت‌ئه‌گه‌ر‌بۆ‌هه‌ردو‌ده‌وڵه‌تی‌‌ئێران‌و‌عێراق‌بوبێته‌‌خاڵی‌‌به‌هێزو‌ده‌ستكه‌وت،‌ئه‌وا‌بۆ‌كورد‌بوه‌ت���ه‌‌مایه‌ی‌‌نه‌هامه‌تی‌.‌بۆیه‌‌نوسه‌ر‌ده‌ڵێت:‌ئه‌گه‌ر‌"باباگوڕگوڕ"‌گڕی‌‌نه‌گرتباو‌كورد‌خاوه‌نی‌‌نه‌وت‌نه‌با،‌

ئینگلیز‌چ‌په‌ك���ی‌‌به‌كه‌ركوك‌و‌عێراقێكی‌‌یه‌كگرت���و‌له‌ژێ���ر‌س���ه‌روه‌ری‌‌عه‌ره‌باندا‌ده‌كه‌وت؟‌ئه‌گه‌ر‌ته‌ماحی‌‌نه‌وت‌نه‌یگرتبا‌قه‌ت‌به‌خات���ری‌‌دامه‌زران���ی‌‌ده‌وڵه‌تێكی‌‌سه‌ربه‌خۆی‌‌كورد‌به‌زمی‌‌به‌كورد‌نه‌ده‌گرت‌و‌وابێڕه‌حمانه‌و‌نامرۆڤانه‌ش‌ده‌گژ‌"ش���ێخ‌

مه‌حمودی‌‌حه‌فید"رانه‌ده‌چۆوه‌.

كوردو‌چاڵدێران:‌دیوارێك‌له‌گۆشت‌و‌خوێن

به‌رگی‌‌سێیه‌می‌‌ئه‌م‌كتێبه‌‌له‌سێ‌‌به‌ش‌پێكهاتوه‌،‌تیایدا‌باس‌له‌درستبون‌و‌پێگه‌ی‌‌"ژێكاف"‌و‌ كوردس���تان‌ ژیانه‌وه‌ی‌‌ پارتی‌‌دروس���تبونی‌‌حیزب���ی‌‌هی���واو‌حیزب���ی‌‌دیموكراتی‌‌كوردس���تان‌و‌رۆڵی‌‌مس���ته‌فا‌بارزانی‌‌و‌روخانی‌‌كۆماری‌‌مهاباد‌ده‌كات،‌هه‌روه‌ه���ا‌ب���اس‌له‌تایبه‌تمه‌ندییه‌كان���ی‌‌ناس���یۆنالیزمی‌‌كوردی‌‌و‌ئاكامی‌‌گش���تی‌‌مه‌س���ه‌له‌ی‌‌كورد‌له‌ماوه‌ی‌‌چوار‌سه‌ده‌ی‌‌

)1514- 1914(‌ده‌كات.نوس���ه‌ر‌هێما‌بۆ‌ئه‌وه‌‌ده‌كات‌له‌دوای‌‌شه‌ڕی‌‌چاڵدێران‌له‌س���اڵی‌‌)1514(،‌كه‌‌ب���ۆ‌یه‌كه‌مجار‌كوردس���تان‌كرایه‌‌هه‌ردو‌به‌شی‌‌كوردستانی‌‌عوسمانی‌‌و‌كوردستانی‌‌ئێرانی‌،‌هه‌ر‌ش���ه‌ڕێك‌له‌سێ‌‌سه‌د‌ساڵی‌‌ئێ���ران‌و‌ پاش���اكانی‌‌ له‌نێ���وان‌ دوای���ی‌‌س���ه‌اڵتینی‌‌عوس���مانی‌‌قه‌ومابا،‌له‌سه‌ر‌زه‌وی‌‌كوردس���تان‌رویانده‌دا‌و‌له‌ش���كری‌‌كوردانی���ش‌له‌هه‌رالی���ه‌ك‌ب���ان‌ده‌بونه‌‌كه‌واسوری‌‌پێش‌له‌ش���كره‌كان.‌به‌قه‌ولی‌‌س���ولێمانی‌‌قانونی‌:‌دیوارێكی‌‌گۆش���ت‌و‌له‌نێوان‌سه‌فه‌وی‌‌و‌عوسمانیه‌كاندا‌ خوێن‌

له‌كورده‌كان‌دروستكرابوو.نوس���ه‌ر‌باس‌ل���ه‌وه‌ش‌ده‌كات‌له‌دوای‌‌عوس���مانی‌،‌ ئیمپرات���ۆری‌‌ روخان���ی‌‌س���ه‌ركرده‌كانی‌‌كورد‌بۆ‌پچڕینی‌‌به‌ش���ه‌‌عوس���مانی‌‌ له‌ئیمپرات���ۆری‌‌ میراتی���ان‌به‌ڕاده‌ی‌‌پێویست‌شاره‌زا‌نه‌بون.‌به‌ده‌ق‌ده‌ڵ���ێ‌:‌راوێ���ژكاری‌‌سیاس���ی‌‌ئه‌وتۆیان‌نه‌ب���و‌رێنوێنیان‌بكا‌و‌پێیان‌بس���ه‌لمێنێ‌‌كه‌‌كورده‌كان‌ته‌نیا‌له‌داڕش���تنی‌‌پالنێكی‌‌سیاسی‌‌هاوبه‌شیانداو‌به‌خۆنزیككردنه‌وه‌یان‌له‌ستراتیژی‌‌ده‌وڵه‌ته‌‌گه‌وره‌كاندا‌شانسی‌‌دامه‌زاندن���ی‌‌ده‌وڵه‌تێك���ی‌‌كوردی���ان‌بۆ‌ده‌ڕه‌خس���ێ‌.‌له‌مه‌ش‌زیات���ر‌بۆیان‌نییه‌‌له‌سه‌ر‌مه‌سه‌له‌ی‌‌رزگاری‌‌نه‌ته‌وه‌ییان‌بیر‌له‌ش���تی‌‌الوه‌كی‌‌بكه‌نه‌وه‌و‌خۆیانی‌‌پێوه‌‌

ماندو‌بكه‌ن.به‌بۆچونی‌‌نوسه‌ر‌میره‌كانی‌‌كورد‌له‌پاڵ‌خاڵ���ه‌‌الوازه‌كانی‌‌نێوخۆیی���دا،‌هێندێك‌خاڵ���ی‌‌الوازی‌‌ده‌ره‌كیش���یان‌هه‌ب���و‌كه‌‌چاره‌نوسی‌‌دوارۆژی‌‌ئه‌وانی‌‌دیاری‌‌ده‌كرد،‌كه‌‌بریتی‌‌بون‌له‌:‌ش���اره‌زاییان‌له‌س���ه‌ر‌هێزی‌‌دوژمن‌زۆر‌كه‌م‌بو،‌هه‌میشه‌‌هێزی‌‌دوژمنیان‌به‌كه‌م‌ده‌گرت،‌سنوری‌‌دۆست‌و‌ل���ێ‌‌تێكه‌ڵ‌ده‌ب���و،‌روانگه‌ی‌‌ دوژمنیان‌جیهانبینی‌‌زۆربه‌ی‌‌میرانی‌‌كورد‌زۆر‌الواز‌بو،‌نه‌یانده‌زانی‌‌ل���ه‌‌چ‌ده‌ورو‌زه‌مانێكدا‌ده‌ژی���ن،‌ده‌وڵه‌ته‌‌گ���ه‌وره‌كان‌كامانه‌ن؟‌نفوزیان‌له‌س���ه‌ر‌ئێران‌و‌عوسمانی‌‌و‌كورد‌

تا‌كوێیه‌؟نوسه‌ر‌ئه‌وه‌‌رونده‌كاته‌وه‌‌كۆی‌‌هۆیه‌كانی‌‌شكس���تی‌‌ش���ۆڕش‌و‌خه‌باتی‌‌نه‌ته‌وه‌یی‌‌له‌كوردس���تان‌هه‌موی‌‌ناگه‌ڕێته‌وه‌‌س���ه‌ر‌

رۆڵی‌‌مێژوی���ی‌‌رێبه‌ره‌كانیان،‌به‌ڵكو‌هه‌ر‌جوگرافیایی‌‌و‌ هه‌ڵكه‌وتی‌‌ عامیلی‌:‌ س���ێ‌‌سروشتی‌‌شاخاویی‌‌كوردستان‌و‌ناته‌بایی‌‌وه‌زعیه‌تی‌‌ستراتیژی‌‌كوردستان،‌چه‌رخی‌‌كاره‌س���اتی‌‌مێژوی‌‌كوردستانیان‌به‌زیانی‌‌خه‌ڵكی‌‌كوردس���تان‌خوالندۆته‌وه‌.‌بۆیه‌‌ده‌ڵێت"ده‌ب���ێ‌‌ل���ه‌وه‌‌دڵنیابی���ن‌ئه‌گه‌ر‌به‌لێواری‌‌ كوردس���تان‌ به‌ش���ێكی‌‌خاكی‌‌ده‌ریای‌‌ئازاده‌وه‌‌نوس���ابا،‌قه‌ت‌داستانی‌‌ژیانی‌‌سیاس���ی‌‌كورده‌كان‌ئه‌و‌وه‌زعه‌ی‌

نه‌ده‌بو‌كه‌‌ئێستا‌تێیدا‌ده‌ژی‌".

كورد‌له‌شه‌ره‌فخانه‌وه‌‌بۆ‌ده‌وڵه‌تی‌‌نه‌ته‌وه‌یی

كورد‌له‌هه‌ر‌چوار‌پارچه‌ی‌‌كوردستاندا‌نه‌بوه‌‌خاوه‌نی‌‌ده‌وڵ���ه‌ت‌و‌بوه‌‌نه‌ته‌وه‌ی‌‌نه‌ته‌وه‌كانی‌‌ له‌به‌رانب���ه‌ردا‌ ژێرده‌س���ت،‌ف���ارس‌و‌ع���ه‌ره‌ب‌و‌تورك‌بون���ه‌‌خاوه‌ن‌ده‌وڵه‌ت‌و‌نه‌ته‌وه‌ی‌‌سه‌رده‌س���ت.‌نوسه‌ر‌لێ���ره‌دا‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌ب���ۆ‌توێژینه‌وه‌یه‌كی‌‌واڵكه‌ر‌كۆنێر‌كه‌‌له‌سه‌ر‌)132(‌ده‌وڵه‌تی‌‌نه‌ته‌وه‌ی���ی‌‌ئه‌نجامیدابو،‌ك���ه‌‌تیایدا‌به‌و‌ئاكامه‌‌گه‌یشتبو‌كه‌‌ته‌نها‌)12(‌ده‌وڵه‌تی‌‌نه‌ته‌وه‌یی‌‌له‌باری‌‌قه‌ومیه‌وه‌‌یه‌كده‌س���ت‌و‌یه‌كڕه‌نگ���ن،‌ئه‌وانیت���ر‌تێك���ڕا‌ده‌وڵه‌تی‌‌نه‌ته‌وه‌یی‌‌نه‌گونجاون.‌ته‌نانه‌ت‌له‌‌)39(‌واڵت���دا‌پڕنفوزترین‌به‌ش���ی‌‌قه‌ومیان‌له‌‌كه‌مترن،‌ واڵته‌كه‌شیان‌ نفوسی‌‌ )50%(ی‌‌زۆرب���ه‌ی‌‌ئه‌و‌ده‌وڵه‌ت���ه‌‌نه‌ته‌وه‌ییانه‌‌فره‌‌قه‌ومین‌و‌له‌حاڵه‌تی‌‌ئاش���تی‌‌یان‌شه‌ڕدا‌

پێكه‌وه‌‌ده‌ژین".نوس����ه‌ر‌ده‌ڵێ����ت:‌روداوه‌كانی‌‌دوای‌‌ئه‌وه‌یان‌ جیهان����ی‌‌ یه‌كه‌م����ی‌‌ ش����ه‌ڕی‌‌س����ه‌لماند‌زۆربه‌ی‌‌ئه‌و‌نه‌ته‌وانه‌ی‌‌ته‌نیا‌به‌سیاسه‌ت‌دروس����تبون،‌به‌اڵم‌خاوه‌ن‌ره‌گ����ه‌زی‌‌ره‌س����ه‌نی‌‌نه‌ته‌وه‌ی����ی‌‌نین‌و‌له‌باری‌‌ویسعه‌تی‌‌خاك‌و‌نفوس‌و‌هه‌ستی‌‌نه‌ته‌وایه‌تی����ه‌وه‌‌الوازن،‌زۆر‌زه‌حمه‌ت����ه‌‌بتوان����ن‌تاس����ه‌ر‌له‌به‌رامب����ه‌ر‌كێش����ه‌‌نه‌ته‌وه‌و‌ ل����ه‌‌ نێوخۆیی����ه‌كان‌و‌داكۆكی‌‌خاكیاندا‌خۆڕاگرو‌سه‌ركه‌وتو‌بمێننه‌وه‌.نوس����ه‌ر‌ كتێبه‌كه‌ی����دا،‌ له‌كۆتای����ی‌‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌بۆ‌بۆچونێكی‌‌مێژونوس����ی‌‌ناوداری‌‌كورد‌ش����ه‌ره‌فخانی‌‌به‌دلیسی‌،‌كه‌‌په‌نج����ه‌‌بۆ‌هێندێك‌خاڵ����ی‌‌الوازی‌‌كوردان‌راده‌كێشێ‌‌و‌ده‌ڵێت:‌كورده‌كان‌پێیانوای����ه‌‌ئه‌گه‌ر‌بیر‌له‌دوارۆژی‌‌خۆیان‌بكه‌نه‌وه‌‌ترسنۆك‌ده‌بن،‌بۆیه‌‌قه‌ت‌بیر‌له‌دوارۆژیان‌ناكه‌نه‌وه‌...‌هه‌ر‌كه‌س‌بیر‌له‌سه‌ربه‌رزی‌‌خۆی‌‌ده‌كاته‌وه‌،‌به‌تێكڕایی‌‌بیر‌له‌س����ه‌ربه‌رزی‌‌تێكڕایی‌‌یه‌ك‌ناكه‌ن‌و‌پش����تی‌‌یه‌كتریی‌‌ناگرن‌و‌نابنه‌‌یه‌ك...‌داگیرك����ه‌ری‌‌كوردس����تان‌هه‌ركێ‌‌بوبێ‌‌هه‌ركاتێك‌ده‌س����تی‌‌بۆ‌ئ����ه‌م‌ئاگره‌‌بێ‌‌ئه‌مانه‌‌درێژكردوه‌‌هه‌ر‌په‌شیمان‌بۆته‌وه‌،‌دوای‌‌داگیركردنیشی‌‌چاری‌‌نه‌بوه‌و‌هه‌ر‌

به‌خاوه‌نی‌‌پێشوی‌‌ئه‌سپاردۆته‌وه‌.هه‌روه‌ها‌كلۆدیۆس‌جیمس‌ریچ‌له‌زاری‌‌یه‌كێك‌له‌بابانه‌كان‌ده‌گێڕێته‌وه‌و‌ده‌ڵێت:‌بنه‌ماڵه‌یی‌‌ ناكۆك����ی‌‌ دوبه‌ره‌كی‌‌و‌ بێت‌و‌له‌نێوان‌س����ه‌رۆكه‌كانمان‌هه‌ڵگیرێ‌،‌نه‌‌تورك‌و‌نه‌‌ئێرانی‌‌ناتوانن‌به‌س����ه‌رماندا‌زاڵ‌بن..‌له‌ڕاستیدا‌ئێمه‌ی‌‌كورد‌دره‌نگ‌

تێده‌گه‌ین.

17)496(‌سێشه‌ممه‌‌2015/9/22 کتێب

"ناكۆكی بنه ماڵه یی نێوان سه رۆكه كانمان نه بێ تورك و ئێرانی به سه رماندا زاڵ نابن"

روانگه‌ی‌‌جیهانبینی‌‌

زۆربه‌ی‌‌میرانی‌‌كورد‌زۆر‌الواز‌بو،‌نه‌یانده‌زانی‌‌له‌‌چ‌ده‌ورو‌

زه‌مانێكدا‌ده‌ژین‌ده‌وڵه‌ته‌‌گه‌وره‌كان‌كامانه‌ن؟‌نفوزیان‌له‌سه‌ر‌ئێران‌و‌

عوسمانی‌‌و‌كورد‌تا‌كوێیه‌؟

ێ نو

ی وه

کرااڵو

ب

تایبه‌ت (496( سێشه ممه 182015/9/22

دی���ارە الی هەمومان ئاش���کرایە کە دەرنجام���ی هەڵبژاردن���ی حوزەی���ران 2015نەیتوان���ی بەپێ���ی مەرامەکان���ی بچێتە پێش، س���ەرکەوتنی ئۆردۆغان هەدەپ ئەو خەونانەی پوچەڵ کردەوە ک���ە پارت���ی دادو گەش���ەپێدان خۆی ب���ۆ ئامادەکردبو ت���ا وەک حیزبێکی بمێنێت���ەوەو تاکالی���ەن بااڵدەس���تی حوکمی واڵت بکات. ئێس���تاکەش کە باردوخی تورکیا ڕوبەڕوی دەرهاویشتە خراپەکان بۆتەوە لەهەوڵی بەڕێوبردنی

هەڵبژاردنی دوبارەدایە. ئەردوغان لەدوب���ارە ئەنجامدانەوەی مەبەس���تگەلێکی هەڵبژاردنەکان���دا تایبەتی خۆی هەیە کە دەکرێت بڵێین یەکەمیان بەدەس���تهێنانەوەی تەوازن و سەنگی سیاسی خۆیەتی لەهەڵبژاردنی داهات���وداو ب���ۆ بەدەس���تهێنانی ئەم خەون���ەی خ���ۆی دورونزی���ک هێ���زە کوردییەکانی کردۆتە ئامانج. ئەردوغان دەیەوێت بەتیرێک دو نیشان بپێکێت: یەکەمیان سەنگ و مەحەکی خۆی وەک

تەنها حیزبی بڕیاردەر ڕاگرێت. ک���وردەکان دەنگ���ی دوەمی���ان

لەپەرلەمان کەمتربکاتەوە.

پارت���ی ک���ە س���یناریۆیەی ئ���ەم بەهەڵگیرس���اندنی دادوگەش���ەپێدان جەن���گ دژی )پ .ک . ک( لەعێراق و تورکیا دەیگێڕێت، ش���تێک س���وریاو ناسۆنیالیستە لەفریودانێکی جگە نیە ڕەگەزپەرستەکانی تورکیاو ڕای گشتی خەڵکی، ڕاکێشانی دەنگی دونیا بەالی خۆیداو ناساندنی کوردو بەتایبەت )پ .ک . ک( وەک حیزبێکی تیرۆریستی. ئەگەرچی هی���چ گرەنتیەکی ئەوەنیە هەڵبژاردنەکان دوبارەبون���ەوەی ک���ە دەنگی زۆرتر بۆ پارتی دادوگەشەپێدان دەس���تەبەر کات، ب���ەاڵم ئەردوغ���ان ب���ەو باردۆخ���ەی کە ب���ۆ کوردەکانی دروس���ت ک���ردوە، ب���ەو جەنگەی کە تیرۆرو لەناوبردنی بەپاس���اوی ئێستا تیرۆریس���تان دژی )پ.ک.ک( بەرپای ک���ردوە دەیەوێت بەر بەس���ەرکەوتنی هەدەپ بگرێت لەهەڵبژاردنی داهاتودا، چونکە لەئێستادا ئۆردۆغان سەرکەوتنی کوردەکان لەس���وریاو بەشێکی عێراق وەک زەنگێکی خەتەرناک بۆ ئایندەی خۆی دەبینێ. بەو بیانوە جەنگ دەست پێدەکاتەوە بێئاگا ل���ەوەی کە ئەمڕۆ ڕای گش���تی تورکیا زیاتر لەهەر کات و ساتێکی تر لەم خاڵە الوازەی ئەردوغان ئ���اگادارە، ئەزانن کە وەک ئەکتەرێکی ئەیەوێت بەدوای چیەوەیەوەو سیاسی

چی دەستەبەرکات.لەئێستادا هیچ شتێک ئەوەندەی پارتی دادو گەش���ەپێدان جێگای مەترس���ی و نائومێدی نیە بۆ گەلی تورکیاو چینی ڕۆش���نبیران، نائومێدب���ون لەوەی کە لەئایندەدا لەواڵتێکدا بژین کە جێگای فرەدەنگی تێدابێتەوە. ئەوەی ئێس���تا ئەگوزەرێت، ئۆردوغاندا دەستی لەژێر

نیش���اندەری خراپترین���ی هەلومەرجی نەخ���وازراوە بۆ دۆزی ئاش���تخوازانەی کوردو هەوڵەکانی ئۆچ ئاالن. ئەردوغان پەکەکە بۆ نێو جەنگێک ڕادەکێش���ێت کە بەسودی هیچ کەسێک تەواو نابێت. هەوڵ���دەدات بەکوش���تارو خوێنڕێژی و گەم���ارۆ خس���تنە س���ەر ش���ارۆچکە وێران و تورکی���ا خاکی کوردیی���ەکان س���ەرنگون بکات و مێژویەکی ناشیرین لەسەر سەحنەی سیاسی تورکیا بەجێ بهێڵێت. پرس���یارە گرنگەکە لێرەدایە ئەتوانێت ئەردوغ���ان ئای���ا ئەوەی���ە بەدروس���ت کردنی جەنگ و کوش���تار، یان س���ازکردنی وێنەیەکی تیرۆریستی لەپارتە ک���وردەکان، بەئامانجی خۆی بگات لەتاقیکردنەوەی شەنسی دوەمی س���ەرکەوتو تورکیادا هەڵبژاردنەکانی بێت؟ لەئێس���تا ئەتوان���م وەاڵمی ئەم پرس���یارە بەنەخێر بدەم���ەوە، چونکە لەڕاس���تیدا ئەگەر بەقوڵیی لەپرسەکە ئەردۆغ���ان بڕیاردان���ی وردبین���ەوە ب���ۆ فەرامۆش���کردنی ئاش���تی لەگەڵ کوردەکان���دا، بێگوم���ان چارەیەک���ی زۆر ناش���یرینی ئ���ەو پیاوە نیش���ان دەدات. ئ���ەو هەرچەندە دەیەوێت ئەم بابەتە بەس���ودی سیاسی تەواو کات، بەاڵم پەراوێزخس���تنی پرسەی ئاشتی بۆ هەرج���ۆرە پەیوەندیک���ی حیزبی و شەخس���ی لەتورکی���ادا لەبەرژەوەندی

هیچ دەستەو تاقمێک تەواو نابێت. ئۆردۆغ���ان ئەگەرچ���ی بەڕازیکردنی ڕەگەزپەرس���تەکان و تورک���ە دڵ���ی فەرامۆشکردنی چینی لیبراڵ و ڕۆشنبیران هەوڵ���دەدات گورزی خ���ۆی لەپەکەکە بوەشێنێ، بەاڵم نە ڕەگەزپەرستەکانی تورکیاو نە چینی ڕۆشنبیران و نە ڕای

گش���تی دونیا، بێئاگانی���ن لەوەی کە پارتی دادو گەش���ەپێدان و )بەتایبەت ب���ۆ ئوردوغ���ان( خەریک���ە خ���ودی دەس���تبەرکردنی چ مەبەست و نیازێکی سیاسی ئەم کارە دەکات. گەلی تورکیا هۆش���یارە بەوەی کە پشتگوێخستنی

ئەو پرۆس���ە ئاش���تیەی )ئۆچ ئاالن( وەک تەنها ڕێگەچارە خستیە بەردەمی سیاس���ەتمەدارانی دەس���ەاڵتداران و تورکی���ا، هەرگیز بەقازانج���ی خۆیان ت���ەواو نابێت. لەالیەک���ی دیکەوە الی هەموان ئاشکرایە سازدانی ئەو هەموە مانڤێستاس���یۆنە لەت���ەواوی واڵتان���ی دونی���او ئەوروپ���ادا دژی )پ ک ک(، بەن���اوی )نا بۆ تیرۆرو تیرۆریس���تان( هەوڵێک���ی دیک���ەی ئ���ەم پیاوەیە بۆ سەرپێخستنی هەس���تی نەژادپەرستی دەنگی ڕاکێش���انی ه���ەم تورکەکان و دونیای���ە بەالی خۆیدا وەک واڵتێک کە بەاڵم تیرۆردایە. مەترس���ی لەبەردەم ئۆردۆغ���ان ئ���ەو ڕاس���تییە فەرامۆش دەکات کە مەحاڵ���ە جارێکی دی ڕای پەراوێزخستنی لەدوای دونیا گش���تی )کۆبانێ( وەک مێژویەکی پڕ تراژیدی و دروستکردنی گەمارۆی سەر )جەزیرە( لەحاڵی ح���ازردا ڕوەو ئەو حیزبەکەی

وەرگەڕێت. لەکۆتایی���دا بەرپاکردنی جەنگی دژ بەکوردو پەکخس���تنی پرۆسەی ئاشتی ئۆردۆغان و بەرژەوەن���دی لەقازان���ج و پارتی دادو گەش���ەپێدان تەواو نابێت، بەپێچەوانەوە تەنها هێزێک کە ئەتوانێ تورکی���ا ل���ەو دۆخ���ە دژوارە بێنێتە دەرەوەو ببێتە داینەمۆی وەگەڕخستنی پرۆسەی ئاش���تی، قبوڵکردنی ڕەنگی جی���اوازو دەنگ���ی جی���اوازە، لەپێناو ئایندەیەکی باشتردا بۆ تورکیاو دۆزی کورد لەڕۆژهەاڵتی ناوەڕاس���ت. ئەوەی تێگەیش���تن و جێگ���ەی بەتەواوەت���ی رامانی ڕای گشتی سیاسی ڕۆشنبیری دونیایە هەستانە سەرپێی نەتەوەیەکە بەناوی کورد، گەل���ی کورد لەدژایەتی

کردن���ی تیرۆریزمی جیهانی���دا ئەوەی نیش���اندا کە دەتوانێت خۆی بەبەشێک لەئاسایشی نیودەوڵەتی بزانێت و جەنگ بۆ سەقامگیری ئاشتی جیهانی بکات. سیاس���یەکان کارتە تەواوی ئێس���تە لەن���او دەس���تی گەل���ی کوردای���ە کە دەبێت بزانێت چۆن بەکاریان بهێنێت و چۆنچۆن���ی ئینتیقام���ی سیاس���ی لەو دەوڵەت و پارت و کەسایەتیە سیاسیانە بکات���ەوە ک���ە مێژویەک���ی ناش���رین و ناپاکی���ان دژی گەل���ی ک���ورد تۆمار کردوە. ئەو میتۆدە کالس���یکیە چیتر باوی نەماوە کە سیاس���یەکان بتوانن تاکتیکی بێ ماناو هەڵویستی فرۆشراو وەک جۆرێک لەسیاس���ەت کردن تاقی بکەنەوە، گومان لەوەدا نیە هەر لەدوای هەڵبژاردنەکان���ی داهات���وی تورکیاوە پارتی دادو گەشەپیدان بەر لەهەموان داوای ئاش���تەوایی ناوخۆی���ی دەکات و پارتی هەدەپەو بانگهێشتی دیسانەوە کرێکارانی کوردستان و الیەنەکانی دیکە دەکات بۆ ئاشتی، چونکە هیچ شتێک هێندەی ئاش���تی و ئارامی ب���ۆ تورکیا لەقازانجی ئاردۆگان و پارتەکەی نابێت. ئەگەرچی ڕای بەشێکی زۆری چاودێرانی سیاس���ی لەس���ەر ئەوە وەک یەکن کە پارتی دادو گەش���ەپێدان دیس���انەوە ناتوانێ���ت ببێتەوە بەب���راوەی ڕەهای هەڵبژاردنەکان، ب���ەاڵم ئەم جەنگە بۆ ئاردۆگان و پارتەکەی چارەنوسس���ازەو ڕەنگە پارتی دادو گەشەپێدان لەڕێگای بگەن���ەوە تەزوی���رو س���اختەکاریەوە بەحوکم، ئەمەش مانای تۆخکردنەوەی ئ���ەو مۆنتالیتیە سیاس���یە قیزەونەیە کە چەندین س���ەدەیە ڕۆژهەاڵتی ناوین

بەڕێوە دەبات.

ئۆردۆگان خودکوژی دەکات

ڕێزان شێخ دلێر

بابه تێ����ك به ناونیش����انی )زواج النهيبة ف������ي المجتم������ع الك������ردي- بح������ث تحليلي مق������ارن ف������ي مجتمعي ش������ثاثة والجبايش( له الی����ه ن )د.عیزه ت فه تاح حه مه س����اڵح(�ه وه نوس����راوه و له )مجلة القادسية للعلوم األنس������انية- علمية، فصلية، محكمة، كلية اآلداب- جامعة القادسية، الديوانية- المجلد ل350-333( ،2013 ،1 الع������دد ،16

دا باڵوكراوه ت����ه وه . بابه ته ك����ه له پێن����اوی پل����ه ی به ده س����تهێنانی به رزكردن����ه وه و

مامۆستایانی زانكۆ )ترقیة(دا، نوسراوه .بابه ت����ی ناوب����راو چه ن����د ناته واوییه كی ئه كادیمی و دور له به رپرسیارێتیی یاسایی و نه ریتی توێژه ری تێدای����ه ، كه هه ندێكیان ناچاری����ان كردی����ن وه ك: داب و كتێب����ی ڕه دوكه وتن، ئه ركێك����ی مێژویی له پێناوی هه مو ئه و نوسه رانه ی له سه ر )ڕه دوكه وتن(یان نوس����یوه ، داكۆكیكردن له كۆمه ڵگه ی ناوچه ی پش����ده ر، به تایب����ه ت ك����وردی و ڕێكخراوه كان����ی كۆمه ڵگه ی مه ده نی و چه ند الیه نێك����ی تریش، ئ����ه م بابه ت����ه ئاماده

بكه ین.س����ه ره تا، پ����رس و ڕاوێژم����ان به چه ند یاس����اكانی ب����واری ماف و ش����اره زایه كی )چ����اپ و باڵوكردن����ه وه ( ك����رد، ئه وانیش پێیان باش بو، )به شی كاروباری زانستیی زانكۆی س����لێمانی ( لێ ئاگادار بكه ینه وه . سه ردانی ناوه ندی ناوبراوم كردو لێژنه یه ك پێكهێنرا، زۆر به داخه وه وه اڵمه كه یان جێی

چاوه ڕوانی ئێمه نه بو!له به ر ئه مه ناچار بوین ڕێكاری یاس����ایی بگرینه ب����ه ر، هه روه ه����ا )لێكۆڵینه وه ك����ی ڕه خنه گرانه ( له ق����ه واره ی نامیلكه یه كدا بۆ چاپ ئاماده بكه ین، كورته یه كیش����ی به م

شێوه یه باڵوبكه ینه وه :1. بابه ت����ی )زواج النهيبة في المجتمع الكردي( په یوه ندی ڕاسته وخۆی به كتێبێكی من����ه وه هه ی����ه )ڕه دوكه وت����ن له كه لتوری كوردیدا(، كه دو ج����ار چاپ بوه )2005، 2007( ته نانه ت ناونیشانی بابه ته كه ی ئه و،

زۆر نزیكه له ناوی كتێبه كه وه .2. ل����ه دو ش����وێندا ئام����اژه ی به كتێبی ڕه دوكه وت����ن كردووه )ل341، ل345(، كه هه ردوكیان����ی به زمانی كوردی نوس����یوه ،

له كاتێكدا ناونیش����انی ئه و چه ند كتێبه ی ، كه به زمانی كوردی نوسراون و ئه و كه ڵكی لێ وه رگرت����ون، هه مویان����ی وه رگێڕاوه ته س����ه ر زمانی عه ره بی و له ناو كه وانه دا بۆی نوس����یون )مالحظة: هذا المص������در باللغة

الكردي (! 3. چه ن����د جارێك نووس����یویه تی پێش ئه و، كه س����ی تر له س����ه ر )ڕه دوكه تن(ی نه نوس����یوه و كه س����یش دركی به م بابه ته ل337(، ل336، )ل334، نه ك����ردوه له كاتێكدا جگه له كتێبی ڕه دوكه وتن، هه ر له به ش����ی دوه می كتێبه كه دا )ڕه دوكه وتن 19 كوردی����دا(، كتێبخانه ی له ئه رش����یفی -1927( س����ااڵنی نێ����وان س����ه رچاوه ی 2004(ی تێدای����ه ، ك����ه هه مویان باس����ی )ڕه دوكه وتن(یان ك����ردوه و بۆ كتێبه كه ش كه ڵكیان لێ وه رگی����راوه ، له كاتێكدا، ئه و كردوه ، )ڕه دوكه وتن(یان باسی كتێبانه ی ئه گه ر به شێوه یه كی )زانستی ، ئه كادیمی (یش نه نوس����رابن، هیچ توێژه رێك ناتوانێ به م ش����ێوه یه فه رامۆش����یان بكات، به ڵكو پێویسته ئاماژه یان پێ بكات و بیسه لمێنێ

كه بۆچی نازانستی و نائه كادیمین! 4. زۆربه ی لێكۆڵینه وه و توێژینه وه كان، مه یدان����ی ( به )الیه ن����ی پێویس����تیان هه ی����ه ، )م.عی����زه ت( له بابه ته كه یدا هیچ چاوپێكه وتنێكی نه كردوه ، ته نیا 3-4 كتێبی نوسراویشی به زمانی كوردی به كارهێناوه . كه واته ئه و زانیارییانه ی بۆ )توێژینه وه یه كی ئه نترۆپۆلۆژی����ی كۆمه اڵیه ت����ی ( له ب����اره ی به تایبه تیش به گشتی و كوردی كۆمه ڵگه ی له سه ر دابی ڕه دوكه وتن له ناوچه ی پشده ردا نوسیویه تی ، له كوێ و چییه وه سه رچاوه یان

گرتوه ! 5. له چه ندین شوێندا زانیاری له كتێبه كه ی من وه رگرت����وه و ئاماژه ی پ����ێ نه كردوه ،

لێره دا چه ند نمونه یه كی ده خه ینه ڕو:• له بابه ته كه ی ئه ودا، جگه له بابه تێكی سه ربه خۆ به ناوی )زواج التبادل، ل341(، 12 جاری تریش باسی )ژن به ژن(ی كردوه ، كه له چه ند شوێنێكی كتێبی ڕه دوكه وتندا باسكراوه و بابه تێكی سه ربه خۆی له )ل222(

دا بۆ ته رخان كراوه !• له بابه ته كه ی ئه ودا )ل342(، باس����ی ب����اری كۆمه اڵیه تیی ئه و )نێ����ر و مێ (یانه كراوه ، ك����ه دابی ڕه دوكه وت����ن و هه ڵگرتن جێبه جێ ده كه ن، كه ئایا: هاوسه رگیرییان ك����ردوه ، ماره كراون یان نه ك����راون، مێردو

ژنیان هه یه ی����ان نییه ...ئه مانه له چه ندین ش����وێنی كتێبی ڕه دوكه وتندا باس����كراون، به تایبه ت له )به شی پێنجه م: شیكردنه وه ی هه مو باس����ی ل213-294(دا، ڕه دوكه وتن كۆمه اڵیه تییه كان دابونه ریت����ه ب����ارودۆخ و

كراوه و شیكراونه ته وه !بابه ته ك����ه ی ش����وێنێكی له چه ن����د •نوس����راوه :)ئه م )344 )ل342، ئ����ه ودا هاوسه رگیرییه ، له نێوانی دو خۆشه ویستدا ڕوده دات...( له چه ندی����ن ش����وێنی كتێبی ڕه دوكه وتندا باسی )خۆشه ویستی ( كراوه ، له دو شوێنیش����دا )ل50-56 و259-258(، یه كێكیان كه باس����كراوه ، به سه ربه خۆیی وه ك هۆكارێكی ڕه دوكه وتن، قسه ی له سه ر

كراوه .• له بابه تی )تتميز زواج النهيبة بالسمات اآلتية، ل342(دا چه ند زانیارییه كی نووسیوه ، له كتێب����ی ڕه دووكه وتندا كه هه ندێكی����ان )جۆره كان����ی ڕه دوكه وت����ن، ل282( وه ك

چوار جۆری گشتی باسكراون!• ئ����ه و نوس����یویه تی :)ويعد هذا الزواج زواجا قديما جدا، يمكن أن يرجع جذوره الى

مرحلة ظهور أصل العائلة والزواج والملكية، أي مرحلة إنتقال السلطة من سلطة أموية الى سلطة أبوية، ل342( له كاتێكدا ئه م بۆچونه له دو شوێنی كتێبی ڕه دوكه وتندا ئاماژه ی

پێ كراوه : ل58-50.)ل344( ئ����ه ودا له بابه ته ك����ه ی •نوسراوه : )له س����ه ر كاره كته ری نێرو مێی دابه كه پێویس����ته ، له ده ره وه ی ناوچه كه ی خۆیاندا، شوێنی سه المه ت و گونجاو دابین بكه ن( دابینكردنی )پشت و په نا( له چه ند ش����وێنێكی كتێبه ك����ه دا باس����كراوه ، وه ك پێویس����تییه كی ڕه دوكه وتنیش له )ل261-

262(ی كتێبه كه دا، باس����ێكی سه ربه خۆی له سه ر نوسراوه !

• له 21 شوێنی بابه ته كه ی ئه ودا باسی مه س����ڵه ت كراوه ... ك����ه ئه میش له ده یان ش����وێنی كتێبی ڕه دوكه وتندا باس����كراوه ، ئه مه جگه له وه ی له )ل274-275(دا، وه ك

بابه تێكی سه ربه خۆ شیكراوه ته وه .)ل346( ئ����ه ودا له بابه ته ك����ه ی •نوس����یویه تی : )له ه����ه ردو كۆمه ڵگه كه دا، دوای هه اڵتنی هه ردوكیان "نێرو مێ " په نا

بۆ س����ه رۆك خێڵ و پیاوی ئایینی ده به ن و داوای پاراس����تن و پشتگیرییان لێ ده كه ن( له ده یان ش����وێنی كتێبه كه دا باس����ی ئه مه ك����راوه ، بۆ نمونه بابه تی )پش����ت و په نا،

ل261(.• له بابه ته كه ی ئه ودا )ل346( باس����ی مێ����ردداری ڕه دوكه وتو چاره نوس����ی ژنی ده كات ك����ه له ده یان ش����وێنی كتێبه كه دا باسی ئه مه كراوه ، ته نانه ت له چاوپێكه وتنی )ل162-164(دا، باسی ئه وه ش كراوه ، كه هه ندێ له پیاوانی ئایینی ، ڕێگه ی ته كفیریان

له باتڵكردنه وه ی نیكاحدا به كارهێناوه !نوس����ه ری ناوبراو بابه تێكی تری له سه ر (زواج بالبذر ف������ي المجتمع الكردي، مجلة واس������ط للعلوم األنس������انية، العدد 22، ساڵ له مه ش����یاندا باڵوكردوه ته وه ، نادی����اره ؟( چه ند جارێك نوس����یویه تی ، كه پێش ئه و كه سی تر له سه ر )هاوسه رگیریی بنه تۆو(ی نه نووسیوه و كه سیش دركی پێ نه كردوه ، له كاتێكدا )هاوسه رگیریی بنه تۆو( له چه ند ش����وێنێكی كتێبی ڕه دوكه وتندا باسكراوه و له )ل224(یش����دا، بابه تێكی س����ه ربه خۆی

له سه ر نوسراوه !ئه وه ی جێی سه رنج و سه رسوڕمانی زۆره ، سه ره تاو كۆتایی ئه و دو بابه ته ی ده ستمان كه وت����ون، وه ك یه كن و ته نها له بری )زواج بالب����ذر( كراوه ب����ه )زواج النهیب����ه (، واته ناونیشانی سه رباس و نوسین و به كارهێنانی س����ه رچاوه و ...تاد، هی����چ جیاوازییه كیان نیی����ه ! هه روه ه����ا كۆتاییه كانی����ان هه مان ناونیشان و س����ه رباس و نوسینن، ته نانه ت بۆ بابه تی )زواج بالبذر( 34 س����ه رچاوه و بۆ بابه تی )زواج النهیبه ( 35 سه رچاوه ی به كارهێن����اوه ، كه تا س����ه رچاوه ی ژماره 32 هی����چ جیاوازییه كیان نییه و نووس����ینه وه رگیراوه كانیش وه ك یه كن، واته بابه تی )هاوسه رگیریی بنه تۆو( ته نیا سێ الپه ڕه ی له گه ڵ بابه ت����ی )زواج النهیبه (دا جیاوازه ! ئه مه ش����ی له خوێنه رو ده س����ته ی هه ر دو گۆڤاره كه شاردوه ته وه ، هه روه ها لیژنه كانی

)زانكۆی سلێمانی (یشان بڕیوه !مامۆس����تای ناوبراو، بابه تێكی تریش����ی به ناونیش����انی )العن������ف ضد الم������رأة في الحضارة الكردي������ة، الرك، العدد6، 2011( ب����اڵو كردوه ت����ه وه ، ئه مه ش����یان هه ن����دێ زانی����اری تێدای����ه ، كه جێی هه ڵوێس����ت و

لێكۆڵینه وه ن! ئه مانه و ده ی����ان زانی����اری و بابه تی تر، كه )د.عیزه ت( له نوس����ینی هه ردو بابه تی )زواج بالبذر و زواج النهیبه (دا، به شێوه ی ڕاسته وخۆو ناڕاسته وخۆ، زانیاری له كتێبی له یه كێكیان����دا وه رگرت����وه ، ڕه دوكه وت����ن ئاماژه ی پێ نه كردوه ، له ئه وی تریشیاندا، وه ك س����ه رچاوه یه كی نادیارو ناكارا ناوی

بردوه . قس����ه و ناوبراو، نوس����ه ری بابه ته كانی باس����ی زۆرتر هه ڵده گرن و ده شێ سه رنج و تێبینی تریان له سه ر بنوسرێت. خوێنه ران ده توانن له ڕێگه ی ئه م لینكانه وه ، بابه ته كان

بخوێننه وه :

http://www.iasj.net/iasj?f •unc=issueTOC&isId=4749&uiLanguage=ar زواج النهیبه - مجله القادسیه :

h t t p : / / w w w . i a s j . n e t / •زواج iasj?func=fulltext&aId=85547

بالبذر:h t t p : / / w w w . i a s j . n e t / • ias j? func=fu l l text&aId=73997

العنف ضد المرأه :

تەنها هێزێک کە ئەتوانێ تورکیا

لەو دۆخە دژوارە بێنێتە دەرەوەو ببێتە داینەمۆی وەگەڕخستنی

پرۆسەی ئاشتی قبوڵکردنی ڕەنگی

جیاوازو دەنگی جیاوازە

نه بونی بنه مای زانستی و به رپرسیارێتیی یاسایی و نه ریتی له توێژینه وه یه كی )د.عیزه ت فه تاح حه مه ساڵح(دا

بوار نووره دین سابیرbwar_n@yahoo.com

(496( سێشه ممه 2015/9/22 19تایبه‌ت

گش����تی ، به اڵم دوات����ر كۆمه ڵێك، خۆپیش����اندانه ل����ه و س����ود ی����ان ده بن خه ڵكیش كۆمه ڵێك ده بینین و

به قوربانی .زمان����ی نوێ، لێ����ره وه لێیده دوێین به ش����ێوه كی ساده ، به اڵم قوڵ، زمان لێبارده كرێت، ڕامیاریان����ه ی كرداری زمان����ی ن����وێ خه ڵكی زۆر س����اده و س����انای پێهه ڵده خه ڵه تێ����ت، زمانی ن����وێ زۆر جار له گه ڵ پ����اره و پولدا یه كس����ان ده كات و كه سایه تی خۆی قس����ه كردن، ئاخاوت����ن/ دێنێت����ه به اڵم به ش����ێوه یه ك وش����ه كانی نه ك به ڵكو نیی����ه ، نزیك له ڕاس����تییه وه به اڵم ده كاته وه ، ژێراوژوور ڕاستیش بارودخی خۆی )ئابوری / سیاس����ی( پێ ئارامده كاته وه ، ئیدی خه ڵكی چی لێدێت، ئه وه گرفت نییه . گوتار ده دات، به اڵم كاتێك به ڵێنی ناو گوتاره كه ی ڕاس����ت ده رنه چ����و، دوب����اره له بری بێده نگی گوتارێكی تر ده داته وه ، بۆ ئه وه ی گوتاره كه ی تر ڕاستبكاته وه ، به اڵم ئه مه گوتاری ئێستایی ، شاخی به رزتر و تر له گوتاره كه ی ناڕاس����تی تیژتره بۆ ئازاردانی خه ڵكی . لێره دا ئه م زمان����ه زۆر جار ناونراوه ، زمانی ئه گه ری له كاتێك����دا پڕوپاگه ن����ده ، پڕوپاگه نده خ����ۆی بابه ته كه هه یه ، بێت، ب����ه اڵم به زمان پروپاگه نده كه ی ده ش����ۆنه وه ، جوانی ده كه ن و الیه نی خراپ����ه ی به چاكه پیش����ان ده ده ن، س����ه راب و تراویلك����ه ده كه ن����ه ئاوی بیابان و خه ڵكی ناچارده كه ن به نرخی ئاو، س����ه راب بكڕن، یان ده رمانێك بكرن بۆ باش����تركردنی ته ندروستیان

به اڵم ئه گه ری مردنی لێبكه وێته وه .زمانی نوێ، یه كێك له كاره كانی تری ، زیندوكردنه وه ی هێنان����ه وه و دوباره ژیانی به ش����ێوازی كۆن����ه ، بیروڕای مه به س����ته یش، ئه م بۆ ئێس����تایی ، جێگرتن����ه وه ی بیروڕاو فه لس����ه فه ی ك����ۆن یان نوێ له ب����ری بیروباوه ڕیی دینی . ئه م گرفته ، زمانی سه رده می ده دات ك����ۆن زمان����ی ئێس����تایی و لێ����ره دا مێژو ده بێته به گژیه كتریدا، هه ڵگری شتی كۆن و به سه رچو، واته مێژوی بیروباوه ڕ به زمانی س����ه رده م بۆ ئێستا نه شیاوه په راوێز ده خرێت، ئه مه ی����ش گرفت����ی ن����وێ و دژییه كی ئه گه ر لێده كه وێت����ه وه ، كۆمه اڵیه تی ه����ه ردوال به ی����ه ك گۆش����ه نیگا، یان به په له كاردانه وه كاره كانیان بكه ن. زۆر واڵت به م قوناغ����ه دا تێپه ڕیون، كه قۆناغێك����ی ناڕه حه ت و پڕگرفته ، گه ن����ج و الو وا لێده ك����ه ن، ه����ه ردو كاتژمێر له س����ه ر بیروڕایه ك ڕایبگرن

یه كه م بیروبۆچونی پێچه وانه ی دوه م بیروبۆچون����ی بێت له م����اوه ی چه ند كاتژمێرێكدا، بۆ ئه وه ی خۆی خۆیی نه بێت، به ڵكو سه رمه ستی خه یااڵتی ئه ویت����ری پاڵه وانی مێ����ژو بێت، بۆ نمون����ه توركیای س����اڵی حه فتاكان وابو، قوناغ����ی گۆڕانی كۆمه اڵیه تی و ڕۆژئاوایی هه ڵسوكه وتی چاولێكه ری ب����ون، چینێ����ك مرۆڤ����ی له گ����ه ڵ خۆی����دا پێچایه وه . له ئ����ه م قوناغه دا گرنگ����ی به گۆڕان����ی ش����ێوه ی ژیان ده درێ����ت، گرنگی به الس����ایكردنه وه ده درێت، گرنگی به خودپه س����ه ندی و په رتكردنی خێزان����ی ده درێت، گه نج وای داب ونه ریتدا، به گ����ژی ده كرێت لێده كرێ����ت خۆی ب����كات به قوربانی خه یااڵت����ی كه س����ێكی ڕامیاری����كار و پاش����ماوه یه ك به اڵم سیاس����ه توان، ده زانێت ك����ه به هه ڵه داچووه ، لێره دا كه س����ایه تییه كان، زوو زوو ده گۆڕێن و ده كرێ����ن به كۆیله ، ب����ه اڵم خۆیان ب����ه بااڵده س����ت دێت����ه پێش����چاوو، به ن����اوی ئه ركی گ����ه وره وه ، خۆیان س����ه رقاڵده كه ن، به اڵم له به رژوه ندی كه س����ێكی ت����ر و الیه نكێك����ی تردا ژیانی����ان به هه ده ر ده ده ن، مرۆڤه كان تاكگه رایی����ان تێدا به هێ����ز ده كرێت نه ك له ب����ه ر خۆیان به ڵكو بۆ ئه وه ی خۆیان بك����ه ن به قوربانی بۆ ئه وه ی تر، ئه گه ر چی شایس����ته یش نه بێت. بڕیاره كانی ده سه اڵتی ڕامیاری كاری سه رده می نوێ، زۆرن و بۆرن، بۆرن و میلله تدا له ده ستی به هیچ شێوه یه ك داهاتی سپی شایس����ته نابینرێته وه ، خه ڵ����ك ده به س����ترێته وه ، به ه����ۆی دڵس����ۆزی ن����ه ك بۆ خ����ۆی ، به ڵكو ب����ۆ پیش����ه كه ی ، به ناوی یاس����اوه ، زۆرجار هه وڵده درێت بێیاس����ایی زۆر په رده پۆش بكات، به ناوی ئه ده به وه ، زۆر سانایانه ، بێ ئه ده ب پێده كرێت، به اڵم نایه ڵن هه س����ت به خۆی بكات، چونكه س����ه رده می نوێ، هه وڵده دات كااڵكان، خزمه تگ����وزاری بتكات����ه بتكات����ه نۆك����ه ری ده س����تی پاره و پول، به ش����ێوه یه ك سه رده می نۆێ و زمان����ی نوێ پێك����ه وه گرێ����دراون، ده چێته هه ر ش����وێنێك ئه گه ر زمانی شوێنه كه ش����اره زا نه بێت، كاره كه ت بۆ به ڕێوه ناچێت، دونیا لێره گوندێك نییه ، به ڵكو دونیا، حه زێكی بچوكه ، ئاوی تێدایه ، ب����ه اڵم ئاوه كه ی زو زو ڕه ن����گ ده كرێت، هه رك����ه س ئاوه كه بخواته وه ، پێوسته ئه و ڕه نگه بگرێت، ئه گه ر نا كه س����ه كه كه س����ێكی باش نییه ، چونك����ه ڕه نگه كه ی باش تێدا نه تواوه ته وه ، سه رده می نوێ به زمانی

نوێ، زۆرجار مرۆڤ له ده ستی خۆی ده رده هێنێت، واهه ست ده كات خۆی له خۆیدا نییه ، واته جێگه ی له خۆیدا نابێته وه ، ت����ا نه خواته وه ، یان خۆی بێئ����اگا نه كات، خ����ه وی لێناكه وێت، چونكه به زمانی نوێ خۆی فریوداوه ، خۆی شۆردوه ته وه له پێناو ژیانێكدا، كه ده كرێت به ش����ێوه كی تر باش����تر ئه زمون����ی بكات، له س����ه رده می نوێ م����رۆڤ، گه ن����ج، الو، به ته مه ن بۆی بكرێت ل����ه واڵت/ هه رێ����م، هه ڵدێت، چونكه نایه وێت ده ستی خۆی پیس بكات، نایه وێ����ت له پێناو مافی خۆی زۆر هه وڵب����دات و كه س����ی ت����ر ئازار بیرده كاته وه بدات، چونكه هه رچۆن ده رگاكانی ژیان به مه رج ده كرێنه وه ، ئ����ه و مه رجه یش بۆ ئه م به رده س����ت نییه ، یان ڕێگای دۆزینه وه ی ده رگای چونه ژوره وه ی هێواكانی ئاس����ان بۆ نادۆزرێته وه ، پاڵپش����تی نییه ، به اڵم لێره دا پاڵپش����ت هه یه ، كه خۆیه تی ، به اڵم خۆی خۆی په راوێز خس����توه ، خۆی خۆی به راورد به فاڵن و فیس����ار ده كات و ئه ژنۆكان����ی له ب����ه ر ی����ه ك به ربه س����تی بچوك، یان بێكارییه كی كات����ی داده نێ����ت، ی����ان هه ڵدێ����ت، ب����ۆ ڕیگایه ك ك����ه گیان����ی به ته وای له مه ترس����یدایه ، ئه م����ه ترس����نۆكی نیی����ه ، به ڵكو جۆرێك����ه له پاكییه تی كه زۆر ك����ه س به ئاواتییه تی ، به اڵم پێن����اگات، به اڵم له نێ����وان دو كاردا كاره ئاسانه كه ی هه ڵبژردوه ، گه شتی یه كج����اری ده كات، ب����ه اڵم مانه وه ی به ئاگاوه چاكتره ، وه ك چۆن گه شتی به پالن و به ئامانج گرنگی خۆی هه یه ، ب����ۆ ئه زمون����ی ژی����ان و ته مه نكردن

له سه ر زه وی و..هتد.به كۆنگ����ره و ن����وێ، بی����ری كۆنفران����س، كۆڕایه ك����ی هاوب����ه ش ده خه ن����ه گۆڕه پانه وه ، زۆرجار گرژی لێده كه وێت����ه وه ، هه ردوالیش به زمانی له به رنامه ی پارێ����زگاری ئێس����تایی خۆیان ده ك����ه ن، یه كێكیان به بیانوی ئه ویان په یامه ك����ه ی ، ڕاس����تییه تی به هۆكاری تازه ی����ی ، به رنامه و نامه و په یامه ك����ه ی ، خۆی����ان ده پارێ����زن و له س����ه نگه ری ڕۆش����نبیریدا به رانبه ر یه كتری ده وه س����تنه وه ، به اڵم لێره دا بیركردنه وه یه ، ن����اكات زیان ئه وه ی به اڵم ئه وه ی ده كرێته ئامراز مرۆڤه ، بۆی����ه مرۆڤ نابێت س����انایانه خۆی بدات به ده ست وش����ه و قسه یه كه وه ، كه باقوبریقه ی له ڕاس����تی زیاتربێت، مرۆڤ ده بێت بتوانێت، یان هه وڵبدات بتوانێت به چه ند خوله كێك یان به چه ند رۆژێك خۆی نه دات به ده س����ت هیچ

بیروبۆچونێكی نوێیه وه ، تا له ڕاستی دڵنیا ئه زمونه كه ی به هاكه و وش����ه و نه بێت، چونكه ل����ه م زه وییه یه كجار ده رفه ت����ی ژیان هه یه ، به اڵم ئه گه ری هه یه سه د جار بمریت، ئه گه ر به ئاگا نه بێت، مه به ست مردنێكی خوازه یی و ده رونییه ، كه مرۆڤی ئاقڵ زۆر توشی ئه م مردن����ه خوازه یی����ه نابێت، یان

نایه وێت توشی بێت.س����ه رده می نوێ و زمانی نوێ، بۆ نوسینه وه ی ده ستوری نوێ، پێویستی به زمان����ی ئه م����ڕۆی هه ی����ه ، ب����ه اڵم پشتبه ستو به به ها جوانه به سوده كان بۆ ژی����ان له س����ه ر زه وی ، ب����ۆ ئه م نوسین هونه ری زمان و مه به سته یش گرنگ و به به هایه ، چونكه زمان و بونی ده ستورێكی بونی ڕاسته وخۆ زمان، كاتێ����ك پیش����انده دات، ڕێكخ����راو بته وێت ده س����تورێكی پێبنوسیته وه ، به پ����ێ ئامانجی دیاریك����راو، ڕێگای دیاریكراوت پێده به خشێت. ده ستور و نوسینی ده س����توری گشتی ، به زمان ده كرێت، به اڵم هه وڵده درێت زۆربه ی ، یان هه مو ئه ركه كانی مرۆڤ و ته واوی مافه كان����ی م����رۆڤ، له نێ����و زماندا ڕه نگدانه وه ی ڕه نگدانه وه "بته وبێت" و هه م����و ڕه نگه كان����ی تێ����دا بێت، بۆ ئه م مه به س����ته یش دو شێوه نوسین ده بینرێت، نوس����ینێك كه مرۆڤه كان ڕێده كه ون به پێی به رژوه ندی دونیایی ده ینوسنه وه ، نوس����ینێك و به رنامه و په یامێك له ڕێگه ی سروشه وه و دواتر نوس����راوه ته وه ، دێته مه یدان، دیاره زۆر س����انایانه ، ده توانرێت جیاوازی ئاس����تی هێز و كاریگ����ه ری و به پێزی ئه و جۆره نوس����ینه بكرێت، له گه ڵ ئه وه شدا تایبه تمه ندی زمانی قورئان وه ك ده س����تورێكی هه میش����ه یی بۆ م����رۆڤ تا هێ����ز له په نج����ه دا بێت و كات م����ه ودا ب����دات و جوڵ����ه ی هێز خانه ی مێش����ك بوروژێنێ����ت و واتای ورد له ناوه ڕۆك����ی هونه ری نوس����یندا له زمانی هه وڵده درێت بنه خشێنرێت، قورئ����ان له گۆش����ه نیگای زمان����ه وه ، ئه و به ها و گرنگیی����ه ی تێدایه ، وه ك قه تره ی����ه ك له زه ریای����ه ك بخرێته ڕو، دی����اره كاتێك ده ڵێی����ن قه تره یه ك، مه به س����ت له ی����ه ك وش����ه یه ، به اڵم كاتێك ده ڵێن زه ریایه ك، مه به ستمان

له دروستكه ری هه موو زه ریاكانه .ده خه نه هه ڵبژاردن له ده س����توردا به رده س����ت، مه رج����ی هه ڵبژاردن����ه به زمان په رژینكراوه ، بۆ نمونه فاڵن فه یله س����وف و كۆمه ڵن����اس ده ڵێت: ڕای تۆ، ڕایه كه له ڕاكان، نه ك هه مو بیروڕاكان، یان ببێته بناغه بۆ هه مو

بیروڕاكانی خه ڵكی تر ئه مه ڕاس����ته ب����ه اڵم به ڕه های����ی نا، وات����ه چه ند زۆربی����ت گرنگ نییه ، چه ند له س����ه ر ڕاس����تی بی����ت گرنگ نیی����ه ، به ڵكو ئه وه ی گرنگه ئه وه یه ، ڕای تۆیش له ده س����توردا وه ك ڕایه كه له ڕاكه كان، ئه ی ئه گه ر وابێت، مرۆڤ ئاوا ته نیا ته نیا بكرێ�ت، مافی هیچ كه س����ێك نه فه وتێت، ئیدی ده س����تور بۆچییه ؟ له كاتێدا ڕای����ه ك له نێو ڕاكاندا، ئه وه ده گه یه نێت، كه سێك هه یه ، كه ڕاكه ی له نێو ڕاكانی ت����ردا یه ك ڕایه ، به اڵم كۆڕاكان ئه كرێت له س����ه ر بناغه یه ك دابڕێژن، پێچه وانه ی ڕاكانی تاكه كان بێ�����ت ك����ه زۆرینه ن. بۆی����ه مرۆڤ، چوارده وری له وه اڵمدان����ه وه دا، نابێ ڕسته یه ك، چونكه به چه ند لێبگرێت هیچ ڕس����ته یه ك كۆتایی ڕس����ته كان نیی����ه ، هه م����و ڕس����تیه ك ده گونجێ خوێندنه وه یه ك زیات����ری بۆ بكرێت، بۆیه له ده س����توردا، پێویسته ژماره به تاك ته ماشا نه كرێت، به ڵكو بكرێت به كۆ، بۆ ئه وه ی له ڕای كۆمه ڵه وه نزیك بێت، وشه ی كۆمه ڵ تاك و كۆمه ڵێكی بچ����وك گ����ه وره ده كرێت����ه وه ، به اڵم تاكێك، ڕای����ه ك، كۆمه ڵ ناگرێته وه ، به ڵك����و پێكهێنه ری كۆمه ڵ����ه ، بۆیه تاكده كرێت����ه وه ، م����رۆڤ كاتێ����ك مه به س����ت لێ����ی بچوكردن����ه وه بو، ئ����ه وكات نابێت نه له خ����ۆی دابڕێ ن����ه له هاوبیره كان����ی ، چونك����ه یه ك بیروڕا ئاس����ان كپده كرێت به ته نیا زو هه ر له به رئ����ه وه مرۆڤ ڕاوده كرێت، بیروڕایه كی بو، دڵنیابو له ڕاستگۆیی با به ش����ێوه كی سه رده میانه و گونجاو به پێی رۆژ به رگ����ری له خۆی بكات،

بۆئه وه ی هه رگیز نه توێته وه .له كۆتایی����دا به نمونه یه ك كۆتایی ش����ێر، ده هێنی����ن. بابه ت����ه ب����ه م گیاندارێك����ی زۆر كۆن����ه و ل����ه زوه وه هه یه ، به اڵم ش����ێوازی ڕاوكردنی زۆر نه گ����ۆڕاوه ، چونكه نێچی����ره كان زۆر نه گۆڕاون و دیاریكراون، ش����ێر كاتێك ڕاوده كات ی����ه ك كۆمه ڵ ڕاو ده نێت، به اڵم هه موی����ان ڕاوناكات، به ڵكو بۆ ئ����ه وه ئ����ه و كاره ده كات، یه كێكیان تاكبێت����ه وه ، كه تاك ب����وه وه ، ڕاوی ده كات، زمانی نوێش � بۆ سه رده می ت����ا ده كات له م����رۆڤ وا ن����وێ، تێكبشكێنێت و خێزانی چوارچێوه ی م����رۆڤ ته نی����ا بكاته وه ، ئ����ه وكات ئاس����انتر ڕامده كرێت، ی����ان ده بێته نێچیر و ڕاوده كرێت، به اڵم خۆ مرۆڤ گیاندارێكی وه ك ش����ێر، یان ئاسك نیی����ه ، ده بێت زیات����ر به ئاگابێت، بۆ

ئه وه ی ئاسان ڕاو نه كرێت.

ئایا‌قەیران‌و‌زمانی‌‌نوێ‌و‌سه‌رده‌مێكی‌‌نوێ...‌پاشماوه‌تەنگژەی‌

کوردستان...پاشماوه‌ ئ���ەو پرس���ە تەنهاوتەنه���ا بەپەرلەمانی کوردستان بسپێردرابایە. دەبو سەرۆکایەتی حکومەت���ی هەرێمی کوردس���تان بێالیەنانە زیات���ر س���ەرقاڵی ڕاییکردن���ی کاروب���اری هاونیشتیمانیان بونایەو لەهەوڵی چارەسەری قەیران���ە یەکل���ەدوای یەکەکان بەگش���تی و قوتی دارایی وموچەو قەیرانی چارەس���ەری خەڵک وخۆشگوزەرانی بونایە. کە لەسوێندە پێبەخش���یندا یاس���اییەکەیانداولەمتمانە لەئەولەویەتی خەڵ���ک خزمەت وگوزەران���ی کارەکانیان بو. کەچی وادەرنەچو! لەالیەکی ترەوە برایان���ی پارتی لەهەم���و الیەنەکان زیاتر بەمرونەتی هاتنە پێش���ەوەو هەنگاوی خیراتری���ان بنای���ە نەك)کەس���بی وەخت(ک���ە لەبەرژوەندی کەس���دا نیە. واباش���تر ب���و لەپێن���اوی دەربازبون���ی حکومەت کە لەئێس���تادا شکس���تی خواردوە، لەئێستادا شەقام وخەڵکی خواس���تی بەپێی ناتوانێت کایەکان���ی هەم���و بێ���ت کوردس���تان پێداویس���تی وخزمەتگوزاریە ژیان،سەرجەم س���ەرەتایی وبنچینەییەکانی واڵت قەیراناوی بوە، ت���ەواوی خەڵکی کوردس���تان لەکەم ئومێدی���دا دەژی���ن و چارەس���ەرکردنی ئەم زەرورەتی لەالی���ەن حکومەت���ەوە دۆخ���ە هەنوکەیی وحەتم���ی ببوای���ە، کەچی لەبەر س���ەرقاڵبون بەپرس���ی س���ەرۆکی هەرێ���م

حکومەت یەك مێشیشی میوان نیە!4- دەسەاڵتی دادوەری ودادگاکان: کە دەبو دور لەهەر دەستتێوەردانێكی حیزبی، خاوەن بڕیارو بوێری خۆی ببوایە.وە لەسەر بنەمای کارو پیشەو پرۆفیشیناڵی سەرۆکایەتی ئەم دامەزراوە گرنگە دابمەزرایەو کارو پیش���ەی بەت���ەواوی واڵت���ی س���ەربەخۆ بوایە. نەك ئەمیش بەسازان وبە تەزکیەی حیزبی و فیفتی بەفیفتی کورس���ی دادەوەراکان پڕبکرێنەوە.سەرجەمبەڕێوەبەرایەتییەکانی ئەم دەسەاڵتە قۆرخ بکرێت لەبەرژەوەندی حیزبی بااڵدەست. س���ادەترین نمونە: ئەنجومەنی ش���ورایە کە لەم قەیرانەی ئیس���تای سەرۆکایەتی هەرێم برایان���ی پارت���ی دیموکرات���ی کوردس���تان پشتی پێدەبەس���تن وداوای بڕیاری لێدەکات کە پرس���ی س���ەرۆکی هەرێم یەکالبکاتەوە. لەکاتێک���دا ل���ە90٪ی لەی���ەك حیزبن. کە دەبێت دادگاو دادوەرە بەڕێزەکان بەتەواوی خاڵیبن لەحیزب���ی بون. هەر بۆیەش ڕۆژانە لێرەولەوێ چەندی���ن کەس بەتایبەت دەنگە ئ���ازادو بێ وەالئ���ەکان لەپش���تی پەردەوە دەکرێن بەقوربانی و وەکو پێویست دادگاش ناتوانێت ڕۆڵی راس���تەقینەی خۆی ببینێت. ئەوەتا لەس���ەرهەڵدانی ئەم گشت قەیرانەدا قەیران وتیرۆری سیاسیش لەسەرهەڵداندایە! کە ئەم���ەش مەترس���یەکی گەورەیە. بۆیە ماوەت���ەوە بڵێم ئەم دەس���ەاڵتەی ئێس���تا ک���ە دەی���ەوێ ئۆباڵی ئەو گش���ت تەنگژانە بخات���ە س���ەر مل���ی پەرلەمان پێویس���تە بەخۆیدا بچێتەوەو واباش���ە دان بەشکستی

فەرمانڕەواییماندا بهێنین.

پارتی یاس���ا به ڕێگری ڕاس���ته قینه پاراس���تنی له ب���ه رده م نازانێ���ت كورسیه كه ی بارزانی ، به ڵكو به ربه ستی حه قیقی له خودی نه وشیروان مسته فادا ده بینێت���ه وه ، هه ربۆیه وه ك ش���ه خس كردویانه ته ئامانج، قس���ه كه له س���ه ر ئه وه نیه نه وش���یروان مسته فا بێباكه له و هێرش���انه ی ده كرێته سه ری ، یان له خه فه تا ش���ه و خ���ه وی لێناكه وێت، به ڵكو ده بێ���ت میدیاكانی گۆڕان بزانن په الماردانی ئه و زاته ته نها قاچگرتنی شه خسێك نیه ، به ڵكو سوكایه تیكردنه به شعورو ئیحساسی ده یان هه زار كه س كه پێیانوایه ئه م ئینسانه به رگریگارێكی میلله تێكی له به رژوه ندی���ی بێته م���اح به دبه خت كه فه رهودئاس���ا به ربونه ته گیان���ی و به ڕۆژی ڕوناك س���امانی ژێر ئاودیوده ك���ه ن و س���ه رزه وی زه وی و له س���ه ر خۆیان و م���اڵ و مناڵیانی تاپۆ ده ك���ه ن، جگه ل���ه وه ش هه موئه وانه ی خه ون به دونیایه كی باشتره وه ده بینن و پاره ی دزراو و تیك���ه ی چه ور كوێری تێگه یش���تنیان ئه وه بای���ی نه كردون مس���ته فا نه وش���یروان ك���ه هه ی���ه س���وكایه تیكردن پێش���ێلكردن و دژی ده سه اڵت پشتاوپش���تكردنی به یاساو وه س���تاوه ته وه ، نه ك شه خس���ێك یان

حزبێك.ئه وانه ی به وزمانه نزمه په المارده ده ن، نوس���ین و ئاخاوتنه كانیان گوزراش���تی ته واو له ماهی���ه ت و مه عده نیان ده كات، خۆش���یان له هه مو كه س باشتر ده زانن كه بونه ته شاهیدی زور، به اڵم چیبكه ن ت���ازه ق���ه ده ری ئ���ه وان وای���ه ، چۆن مرۆڤهه یه به كرێكاری ، به ش���ه ونخونی و به رگریك���ردن له نیش���تمان مناڵه كانی پ���ه روه رده ده كات، ئه مانی���ش ئ���ه م به درۆو هه ڵب���ژاردوه ، كه س���ابه ته یان له ناه���ه ق ژیانیان پێكه وه دیفاعكردن

ناوه .ڕۆژێك كۆمه لێك میدیاكاری سێبه ری پارتی ده چنه الی نه وشیروان مسته فاو ب���اس دێت���ه س���ه ر ش���ه ڕی ناوخۆ، میدیاكاره كان پێیده ڵێن، تۆ كاراكته ری ش���ه ڕی ناوخۆبوی���ت و ت���ازه وا ناوت پێیانده ڵێت له وه اڵمدا ئه ویش ڕۆییوه ، وانی���ه ، ئه وانی���ش، هاوش���ێوه ی ئه م دۆخه ی ئێس���تا پارتی تێكه وتوه ، نێره بێدۆش���ه ، هه ر سورئه بن له سه ر قسه ی خۆیان، نه وش���یروان مس���ته فا ناچار بۆیان ش���ه رح ده كات و ده ڵێت، كاتێك ش���ه ڕی ناوخۆ هه ڵگیرسا من 22 مانگ ب���و له له نده ن ب���وم و به نیازیش نه بوم جارێكی تر بگه ڕێمه وه بۆ كوردس���تان به اڵم ق���ه ده ر وابومامج���ه الل هات بۆ له نده ن و به زۆر منی برد بۆ ئیس���پانیا له گه ڵ خۆی و له وێ له گه ڵ به رپرسانی

ئه و واڵته دانوستانی باشمانكرد له سه ر هاوكاریكردنی پۆلیس���ی كوردس���تان و قوتابخان���ه كان و چاپكردن���ی كتێ���ب و ده زگای چاككردن���ی كۆمپیوت���ه رو دادوه ری كوردس���تان كه ب���ۆ ئه وكاته زۆر گرنگ بو، كاتێك له ئیسپانیاشه وه ڤی���زه ی ژاپۆنمان وه رگ���رت كه ئه وه یه كه مجار بو وه فدێكی سیاسی كوردی ڤیزه ی ئه و واڵته وه رگرێت تا سه ردان بكه ین بۆ هه مان مه به س���ت، ش���ه ڕی پێكرد، ده ستی له كوردستان براكوژی له گه ڵ ئه وه ی ڕۆژانه له گه ڵ كوردستان په یوه ندیمان هه بو له پێناو ئیحتواكردنی دۆخه ك���ه به اڵم دیاربو ئیراده ی ش���ه ڕ به هێزتربو، نه وشیروان مسته فا ده ڵێت، له گه ڵ ئه وه ش���دا هه ر سوربوم له سه ر ئه وه ی نه گه ڕێمه وه كوردس���تان، به اڵم كاتێك هه واڵی شه هیدبونی عه لی نه بی و كۆمه لێك هاوڕێی تر )ناوی زۆرینه یانی هێنا( پێمگه یش���ت، چیت���ر نه متوانی بۆی���ه به ناچاری ناگه ڕێم���ه وه بڵێ���م گه ڕامه وه بۆ كوردستان، كه چی پارتی شه ڕه كه ئه خاته ملی من، باسه كه لێره ته واونابێ���ت، چونك���ه براده رانی نێره بیدۆش���ه دیسان س���ورن ئه بن له سه ر قس���ه كه یان، نه تیجه ، نه وشیروان وه ك هه میش���ه وه اڵمێكی ده م سوێركه ریان

ده داته وه .به یت���ی قه س���ید ل���ه م گێڕانه وه یه ، تێگه یش���تنی به ناو ڕۆشنبیرو نوخبه ی

پێش���هاته كانی و ب���ۆڕوداو پارتی���ه ڕابردوو ئێس���تای كوردس���تان، گومان نیه داهات���وش هه روا ئه ب���ن، چونكه چۆن ڕامك���راون هه ر له وچوارچێوه یه دا

بیرده كه نه وه ، خوالس���ه ی كه الم ئه وان ئازادن چۆن بۆخۆی���ان بیرده كه نه وه ، ئ���ه م بیانه وێ���ت كاتێ���ك ب���ه اڵم كۆمه ڵگه یه كدا به س���ه ر بیركردنه وه یه بس���ه پێنن یان مه س���ه له یه كی یاسایی ڕوت بكه نه ملمالنێی شه خس���ی و هه مو ئۆباڵكه ش���ی بخه نه ئه ستۆی كه سێك،

ئه مه قسه یه كی تره . به اڵم میدیای گۆڕان بۆچی بێده نگه ؟ بۆ ئه م پرس���ه بۆ خه ڵك ڕونناكاته وه ؟ بۆ به خه ڵكی كوردس���تان ناڵێت، ئه مه زۆرانبازی نێوان دو شه خس نیه ، به ڵكو ملمالنێی دو دونیابینیه ، ئاراسته یه كیان ده یه وێت، دوێنێ و ئه مڕۆو سبه ینێ وه ك خۆی بهێڵێته وه ، ئاراسته ی دوه میشیان ش���ه ڕی ئه مڕۆو ئاینده یه ك ده كات كه هه مو ناشرینیه كانی ڕابردو بسڕێته وه .

باس���ه ئ���ه م كردن���ی ته ته ڵ���ه ئه نجامه ك���ه ی دو بۆچون بو، ڕایه كیان پێیوایه ، ده بێت هێرش���ی ئیعالمی بۆ س���ه ر پارتی و شه خس���ی بارزانی زۆر ده ستپێبكات وتائاس���تی به خه س���تی وردوخ���اش كردنیان، تا هاوش���ێوه ی جاران ده هێنرێنه سه رچۆك و ده كه ونه تكاو ڕجا، بۆچونی دوه میشیان ده ڵێت، كێش���كردنی ده یه وێت، پارتی ئه وه ی بزوتنه وه ی گۆڕانبۆ شه ڕێكی میدیایی و ونكردنی سه به بكاری ڕاسته قینه ی ئه م دۆخه ی���ه كه كوردس���تانی تێكه وتوه ، هاوكات گۆڕینی ڕوخساری حه قیقی ئه و

بۆ یاساییه وه له پرسێكی ملمالنێیه یه ، ملمالنێیه كی شه خسی ، واته واپیشانی خه ڵكی كوردستانی بده ن، نه وشیروان مس���ته فا ڕق���ی له مه س���عود بارزانیه ، نه ك ئه وه ی ئه م كابرایه دو س���اڵیش ته جاوزی هه ی���ه و ده بێت بڕوات به الی

ئیشی خۆیه وه .جگ���ه له وه پارت���ی ب���ه م هه نگاوه ده توانێت درزو كه لێن بخاته ناو به ره ی وێنه كه الیه نه ك���ه (و به رامبه ر)چ���وار وابگه یه نێ���ت ك���ه كێش���ه و ملمالنێی ئه و له گ���ه ڵ گۆڕانه ن���ه ك به ره یه كی فراوان كه دژی پێش���ێلكردنی یاس���ا

وه ستاونه ته وه .تائێستا ڕای زاڵ ئه مه ی دوه مه ، به اڵم ئه م���ه مانای وانیه میدیای گۆڕان قوڕو قه پی لێبكات، هی���چ نه بێت به خه ڵك بڵێت، گۆڕان بۆ سیس���تمی په رله مانی به الوه په سه نده ، ده بێت ئه م تێڕوانینه به تۆخی بخاته ن���او خه ڵكه وه و بیكاته قه زیه له ناو ڕای گش���تی ، ده بێت ئه وه به باشی بگه یه نێت، كه ئه مه شه ڕی دو كه س نیه ، به ڵكو ته حه ولێكی گه وره یه بۆ ده ستنیشانكردنی شێوازی حوكمڕانی نه وه كانی ئێس���تاو بۆ له كوردس���تان داهات���وش، تا كوردس���تان له ئاینده دا نه بێته لیبیاو سوریاو یه مه ن وبۆ گۆڕینی كوردستان خه ڵكی دوباره دیكاتۆرێك دیكه قوربانی خوێن وهه زاران ڕوبارێك

بدات.

بێده‌نگی‌‌میدیای‌‌گۆڕان‌و‌دو‌بۆچونئارام مه حمود

گۆڕان بۆ سیستمی په رله مانی به الوه

په سه نده ، ده بێت ئه م تێڕوانینه به تۆخی بخاته

ناو خه ڵكه وه و بیكاته قه زیه له ناو ڕای گشتی

ده بێت ئه وه به باشی بگه یه نێت، كه ئه مه شه ڕی دو كه س نیه

هەندێ قفڵ کلیلی نیە عه بدولکه ریم هەڵەدنی

ناکۆکی نێوان هێزە سیاسیەکان لەسەر پۆستی سەرۆکی هەرێم لەم ماوەیەدا گەیشتۆتە ئاس���تێک گوێگرتن لەهەواڵەکان و ئەنجامی کۆبونەوەی الیەنەکان سەبارەت بەو پرسە بوە بەشتێکی تەواو جاڕسکەر، هەر لەسەرەتاوە ملدانی چوار الیەنەکە لەسەر مانەوەی ناشەرعیانەی سەرۆکە ماوە بەسەرچوەکەو وەرگرتنی هەڵوێستی بێدەنگی لەئاست قبوڵکردنی سەپاندنی ئەمری واقیع و دانپیانانی ناڕاستەوخۆ بەهەلومەرجی سەپاو و خۆبەدەستەوەدان بەمامەڵەی غرورانەی الیەنی ملهوڕو خۆس���ەپێنەر، ئاسۆو ئاڕاس���تەی لێڵی ئەنجامی دانوسانەکان بۆ ئەوانەی لەوەهمدا ناژین تەواو ئاش���کراو ڕون هاتنەبەرچاو، ملمالنێی هێزە سیاس���یەکانی ئەمڕۆی کوردس���تان کە لەناو کۆمەڵێک هێزی سیاسی هەزار دەردو هاوبونیادو هاوکلتوری سیاس���ی سەدەی بەس���ەرچو بەڕێوە ئەچێت، جگە لەخوڵقاندنی قەیران بەدوای قەیرانی نێگەتیڤ و بێ بەرهەمدا)بێگومان کە خوڵقاندنی قەیران هەمیش���ە یەکێک بوە لەسیفەت و ناسنامەی ئەم هێزانە ( لەوە زیاتری لێ چاوەڕوان ناکرێت، پشتبەس���تن بەگەمەی سیاس���ی ڕۆژانە لەپێناوی بردنەوەی نزیک مەودایان���ەی ملمالنێکان بەئامانجی )هەرچۆنێک بوە گەیشتن بەدەس���ەاڵت( لەجیاتی بونی ستراتیجیەتێکی ڕون و درێژخایەن لەڕیشەکێش���کردن و هەڵتەکاندنی ئەو بونیادەی دۆخی وەک ئیمڕۆی هەرێمی کوردستان ئەخوڵقینێت، سنورداربونی شێوازو تاکتیکی کارکردنی ئەو هێزانە لەتوانای پەلهاویشتن و تەماعی گەیشتنیان بەهەمو جێگاکان و هەمو ڕێگاکان و الوازی و بێهێزیان لەتێپەڕاندنی بەڕێوەبردنی ملمالنێکانیان لەگەمەی سیاس���ی باوەوە بۆ ئیش���کردنی ستراتیجی و دورمەوداو درێژخایەندا، بەجۆرێک لەگەمە سیاسیە باوەکەشدا هەنگاوەکانیان کورتی هێنا، لەکاتێکدا ئەندازیاری گەورەی دژەنەتەوە بون، ئەندازیاری گەورەی گەندەڵی و بەهەدەردەری سامانی گشتی، ئەندازیاری گەورەی کوش���تن و تۆقاندن، لەسەرەوەی هەرەمی هێزی یەکەمی دەس���ەاڵتدا بوەو بێباکانەو بەردەوام هەرێمیان بەرەو قەیرانی سیاسیاس���ی و ئابوری و کۆمەاڵیەتی و س���ایکۆلۆجی زیاتر بردوە ، هێزەکانی دیکە نەیانتوانی تەنانەت پرس���ی س���ەرۆکایەتی هەرێم بەوەرەقەیەکی چاکس���ازی گشتگیرو هەمەالیەن و عەمەلی ببەستنەوە، النیکەم بۆ بەدەستهێنانی پشتیوانی خەڵکی کوردستان نیشانی بدەن کە کێشەی ئەوان شەڕکردنە لەسەر بەرژەوەندیەکانی ئەوان نەوەک ویس���تێک بێت بۆ بەدەس���تهێنانی دەسەاڵتی زیاترو شەڕکردن بێت لەسەر کورسی دەسەاڵت، ئەوان لەدوا پرۆژەی نوسراویشیاندا بۆ الیەنی بەرانبەر جگە لەچەند خاڵێکی گشتی و کرچ وکاڵ وەک پاشکۆییەکی الوەکی و بێبایەخ زیاتر لەم ڕوەوە نەیانتوانی ش���تێکی باشتریان پێبێت و لەگەڵ خۆیان

بیبەنەوە بۆ سەر مێزی گفتوگۆکان. یاساو ڕاس���تیە گەورەکە ئەوەیە، لەکاتێکدا ملمالنێ لەنێوان چەند هێزێکی سیاسی دواکەوتودا بونی ئەبێت بێگومان بردنەوە نسیبی هێزە سیاسیە هەرە دواکەوتوەکەیان ئەبێت، ملمالنێ لەنێوان چەند هێزێکی سیاسی دیکتاتۆردا، هێزە سیاسیە هەرە دیکتاتۆرەکەیان ئەتوانێت دەسەاڵت قۆرغ بکات، ملمالنێ لەنێوان چەند هێزێکی سیاسی گەندەڵدا، پایەکانی ئابوری و دارایی لەدەستی هەرە گەندەڵەکەیاندا ئەمێنێتەوە، ئەزمونی دو دەیەونیوی س���ااڵنی ڕابردوش لەکۆنەس���تی تاکی کوردا جۆرێک لەتێگەیش���تن و بەرچاوڕونی دروستکردوە، کلیلی ئەو قفڵە ژەنگاویەی ئاس���ۆی ئازادی و دادپەروەری و خۆش���گوزەرانی ب���ەڕوی خەڵکی ئ���ەم دەڤەرەدا ئەکاتەوە هێش���تاکە ون���ەو ئەوانەش ئەمڕۆ ئەیانەوێ���ت ئەو قفڵە ژەنگاویە بکەن���ەوە هیچیان کلیلەکەیان پێ نیە، ڕەنگە ش���کاندنی ئەو قفڵە تەنیا ڕێگاو تەنی���ا ئەگەرێک بێت، ئەگەرێکی دور بەاڵم چاوەڕوانک���راو، بێگومان ئومێدی گەلێکی خ���اوەن قوربانی وەک گەلی کورد ئەوەیە، ئەوەی لەپێشمانەوەیە لەئەزمونی واڵتێکی وەک تونسەوە نزیکتربێت

وەک لەئەزمونی سوریای خوێناوی بەشار ئەسەد.

ریکالم

Awene خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د

کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه گه رمیانی، سەردەشت عوسمان، سۆرانی مامە حەمە، عەبدولستار تاهیر

س���ه دان خانه نش���ینی به ته مه نی ژن و پیاو له به رده م بانكی ئه زمه ڕ له س���ه ر شه ستیه كه ی سلێمانی ریزیان به ستوه و چاوه ڕوانن سه ره یان بێ و موچه ی سێ مانگ له مه وپێشیان وه ربگرن، زۆربه یان له ت���او خۆره تاو و گه رم���ا پارچه یه ك به ده س���تیانه وه و گرت���وه مقه بای���ان باوه ش���ێنی خۆی���ان ده ك���ه ن، یان بۆ ئه وه ی تیش���كی خۆر زیاتر تینیان بۆ نه هێنێت، به مقه باكه سێبه ر بۆ سه ریان

دروستده كه ن.حاجی سابیر، كه پیاوێكی 72 ساڵه ، كاتژمێ���ر دوان���زه ی نی���وه ڕۆی دوێنێ به ئاوێن���ه ی راگه یاند ك���ه "له كاتژمێر شه شی به یانیه وه هاتوم سه ره م گرتوه ، كه چی هێشتا زۆرم ماوه بگه مه بانكه كه ، ئیش���ی ئه م هه مو خه ڵكه به سێ چوار كارمه ند رای���ی نابێت، ئه مه ژیان نییه ئێمه ی تیاین، موچه یه كی كه مه به سێ مانگ جارێك به م شێوه یه ئه مانده نێ ، خ���وا لێیان قبوڵ ن���ه كات، كه خۆیان

به فه رده دۆالر و موچه ده به نه وه ".

خانه نشینێك: له كاتژمێر شه شی به یانییه وه له به رده م ئه م بانكه دام كه چی ده بێت به ده ستبه تاڵی بڕۆمه وه