ژماره 476

20
پڕۆژهینگاوهكانیهكێتیو گۆڕان ه یهوهی���ان دهس���تپێكردوه،زیبونه لێكنێوانی ن لهیهكگرتنوانی ئێران پش���تیهكێتیو گۆڕانێزه دهكات، یم دو ه ئهوهیا بكهنهوه دڵن پارتی لهیانهوێت دهوهیان بۆزیكبونه پ���رۆژهی لێكن ك���ه نییه.هتی پارتی دژای،4/27 نێ دوێهت بهئاوێن���ه: تایبڵوهت رهسوهم س���اڵحو كۆس���رره به ئهحمهدو ش���اناز هێ���رۆ ئیبراهی���م���هدو حاك���م قادر ئهحم ئیبراهی���مشتمانی نیهكێتی یاسی سی لهمهكتهبییهوه، ئهم كۆبونهوه كۆبونه كوردستاننهوانهی كه زنجیره كۆبوێكه لهو یهكدینجارابردو چهنی مانگ���ی ر بهدرێژایو هێ���رۆ ئیبراهیمهمرهێوان د.به لهنمدراون. ئهنجا ئهحمهددای ئهمت بهئهنجامباره ئاوێنه س���هی كرد بهحاكمیوهندی���ه پهوه كۆبونهاس���ی سیر ئهندام���ی مهكتهبی ق���اد نهبوو ئامادهوبرام نا، بهوههكێتیه ییگهیاندرهوه لێدوان ب���داتو را لهوب���ا ئهنجامی بپرس���ن لهخۆیانوه "ئ���ه چ���ی ب���وه؟ م���نكهی���انوه كۆبونه هیچ ناڵێم".وهیهوباره لهنه، ئێستاهكانی ئاوێاری زانی بهپێیهكێتی كۆكن یرهكانیهمو جهمس���ه ههڵوێس���تیانكخس���تنی ه لهس���هر یهات كهڵێك پێش���ه���هر بهكۆمههرامب بوروبهریردس���تانو ده لهئاس���تی كووچهكهش���داقو نانو عێرا كوردس���تا خواس���تی ه���اوكات رودهدهن.كانیو كادێره با لهنێوهزیكبونه لێكنهڵكش���انه،ههكێت���یو گۆڕاندا ڕو له یرنگ لهمهكتهبیهنانهت بهش���ێكی گ تهكێتی یهتیكردایاس���یو س���هر سیهكێت���یدان ك���ه یوه لهگ���هڵ ئ���هوه، ئێس���تا یهكبگرنه لهگ���هڵ گۆڕانهوڵیگۆو ه گ���ۆڕان لهگفتوهكێتیو ی، ئێرانیشتردان زیاوهیزیكبونه لێكن دهكاتویهوه لهم نزیكبونهوانی پشتیندی بهچهندیوه بۆ ئهو مهبهستهش پهوه كردوه.هردوكی هیهكرده سهرهوڵیهن ئێس���تا لههكێت���یو گۆڕا یه بهپارتییای كه ئ���هو دڵنیوهدان ئهوهیانزیكبونه لێكن پرۆژهیبهخشن كه بدنی پارتیهتی كر ب���ۆ دژایهكدی لهییهم پرۆژه نییه، بهڵك���و ئامانج ل���هخۆی كوردس���تانههێزكردن���ی ناو بهی ئهووهبون���ه بهمهبهس���تی روبهڕودهرهوههو ش���هڕو گرفتانهی له كێشویان تێكردوه. ر كۆماریهوتنی س���هرۆكدواین دهرك له تهیب ئ���هردۆگانج���هب توركی���ا ڕه100 ادی یدا ك���ه بهبۆنهیمێك لهڕێك" ئاماده جهنگی "چهنهقهله س���اڵهیتی بهش���ێك لهوولێر وهكه، ه كراوههدرێت. توركیا پیشاند���هم كلیپ���ه ل���هت بهئاوێن���ه: تایب ش���اره س���هربازیمی���هدا، ڕیك خۆیانوا ن���اوی توركیزهكان���یوا جیاو پاشان دهڵێنی هاتون شارهكانی لێوه ئهردۆگانوار بۆرز ه���انگێكی بهده بهكهیترم���ان دهڵێن "فهنو دهك���ه دهی كهوهیهك به" وهك ئاماژهورهم گ���ه بهش���داریاو ش���ارهكانیهمو توركی ههتیه س���وكاین. جگه لهو جهنگهكه بو، ئهوولێر ك���راوههش���اری ه ك���ه بهو قسهاتوه هولێرهوهههی لهربازه س���هه)فهقیرئۆگلو شاكیرت( دهكات ناویری شاگرد! فهقیاته كوڕی و بهئهربیلهولێ���ردا ه���هم كلیپ���ه لكهیربازهبرێ���تو ناوبردنی س���ه ناودههقیرو خهلفهوش به"ك���وڕی فهولێری همهكیو حسابڕههارێكی ه ش���اگرد" كهولێری هیه. پاش���ان قه بۆ نهكراو نوهیهك���ههولێری ه لهپش���تی گهنج���هنهش���داتر لهپاڵ ئهما دهبینرێ���ت. دواكهوێت دهردهیهكههولێری هی كوڕه دایك كوردی���ی كورد ك���ه جلی ژنێك وهك ماچكردنیم شێوازی لهبهردابێت، بهی ڕێزوتر لهشێوازهكه زیا دایك دهستیوركمان دهچێت بۆوڕێكی تشی ك ستایشی نهك ڕێزو ستایی توركمان دایكێك كوردی.كێكی بۆ دای كوردیوڕێكی ك گشتییهی سیاسیهكی رۆژنامهیهریدهکاتای ئاوێنه د کۆمپانی)476( ژماره2015/4/28 مە سێشەمw w w . a w e n e . c o m م ریک11 9 ستا محهمهد:رفانی وه عیم لەسەر كوردماكستوانم نا تاپۆكەن لەهەولێر بژیم دینار1000 ش دەکات نرخیوێنە دابەڤ پەیک ئاای ب کۆمپانی3201274 تهلهفۆن:ی شۆڕشی کوڕانر ئامادهیهرامبه ب-ۆڕشڕهکی شنی گهیشان: سلێ ناون4500 تیراژ:وانێت دهت حکومهتی بهدواکهتنی کۆتایرزهکانی چهو قه مو بهێنێتم ئهگهریردهار لهبه ئهنبدایهی مرۆیارهساتێكی ك ژنو مێرد چوارنیدانی سلێ لهزینیانارهدان حوکمی لهسێد اوه بهسهردا سهپێ4 13 7 ی ئێمه یاسا كهیروهر دهبێت؟ سهی دهكات گۆڕانو یهكێتهكگرتنی لهیوانی ئێران پشتی نییههتی پارتین بۆ دژایكهماان: پڕۆژههكێتیو گۆڕ ی10 حس���ێن دادوهریر هاوژین حامد دادوه كفری كه كهتنیدگای لهداوه لێكۆڵینهوهانیه لهسهر ژی مهترسیهۆی ئێستا بهوه بهتوه، ئام���اژهه توركی���ا ه روهووانی پش���تیرانهیو دادوهكات كه ئه دهك���هن، بۆچی تاكرهم دهر ئهدادوه ل���هندهڵیوهی گهان دۆسیر دهیتا لهسه ئێس بێدهنگدوهرهكانفی دا پێشێلكردنی مای دادوهریڵێت "ئهنجومهنیو ده بون، ئهاون". داینیو پارتیهو یهكێت كارهساتر هاوژین دادوه���ه س���لێمانی: ئاوێنوێنهداهت بهئا تایب لهچاوپێكهوتنێك���یی دادوهریان���د كه ئهنجومهن���ی رایگهیر دهیان جێی سهرس���وڕمانه كه لهسههڵیو پێشێلكردنی مافیهی گهند دۆسی كهچیكردوه نهكان قس���هیان دادوهرهبگرن، ئهو مانوهنازی ئه ئێس���تا بهنیستهمیو سی دادوهریتی "ئهنجومهنی وان تا پێشهرێمی كوردستهری له دادوههكی من دهزگایهكهی قهزیستبونی درود لهس���هری دهكرنه���ا كار بو ته م���تت، قهزیهیهكسهژارو بێدههڵكی ه خه كه نهبێ���ت، قهزیهی���هكزبی ك���ه حی كههسێك نهبات بۆ كۆمهڵه ك دهس���تهیانروهراندادپهی نا نایاسایرژهوهندی بههیه". ه دادوهریش���ی " ئهنجومهن���ی وتیهڵب���ژاردنش���یدا ه خۆی لهناوخ���ۆیهكێتیویهن یو راستهوخۆ لهوه نایگرێتهیات���انش���كراوه، دڵن دابهوه پارتیی���هنهاندا تههمو كوردس���تاه لهوهكهمه دهزبی حی كه لهس���هر بنهمایهربوم دادو���تریش لهگهڵ دادوهر، من پێش نهبومهكردوه". كارم نه هیچ حیزبێكدا،DHRD ری سهنتهریاوکات پارێزه هری لهدژیتی دادوهس���هگرتنی ده مان ئهمڕۆ ئهنجامبدرێت بڕیارهتیان که هاوکی بێمانا ناودهبات. بهکارێ2 نی رۆژانههسلێ ل وێنهی سهدام10 ێت دهفرۆ توركیااته شارێكیولێر دهكهردۆگان، ه ئههیدان"ه بۆ خێزانی شهقه وایدهک خێرو سهیدان وههنجی شهنی ره "کهمپهیكهی كفری: دادوهرهی دادوهری ئهنجومهنیهكێتیوساتهو ی كارهاون داین پارتیهکلیپهکه دیمهنێک ل12 2 وهی پرۆژهوكردنه لهرێگهی بهكێتی ی خۆیهڵوێستی ه دهس���تورێكی نوێوهستمیرو سی پرسی دهس���توبارهی له پۆس���تیردس���تانو كوی سیاس���یی كردهوهویهرێم یهكتی ه سهرۆكایههرێمرۆكی ه پۆس���تی س���هدهكات داوا سیاسیشستمیو سیفاتیه تهشری بكرێتێته پهرلهمانی. بهتهواوی بكریه كهو پڕۆژه ئ���هایب���هت، ئاوێنه: تدراوهوه نێرهت بۆ ئاوێنهتایبهكی ب كۆپیهنی���وزداتی ئاوێن لهس���ایقهك���هی دهوه،ت���هوكراوهرهب���ی ب بهزمان���ی عهستهی كارگێڕیسپاردهی ده لهسهر رایهنو لهكێتی بوه یهی سیاسی مهكتهبی، كهدهكراوههكی نۆ كهسی ئاماژنهی لینهی كابیریك وهزییهژمارهاتون له پێكهو چهن���د پهرلهمانتارێك���یهش���تهم ه پێشو.لهكانی ئێستاوهكێتی لهخو یی سیاس���یس���تمی سیب���ارهی لهاتوه:كێتیدا ه یهكهیپرۆژه لهوههرێمه همێك���ه لهناوهرێعێراق ه- "كوردس���تانیس���تمه فیدراڵ، سوڵهتی عێراقی دهموكراتیه"، دی پهرلهمانیهكهی سیاسیینوس���هكهی پێشویرهشتێكدا له لهكای كوردستان سیاسیستمیهرێمدا سی هموكراتی"و دی، كۆماری به"پهرلهمان���ی وهسفكراوه.هتی س���هرۆكایب���ارهی���اوكات له ه دهڵێ���ت،هكێت���ی یوههرێمیش���ه هوه پهرلهمانهیهنهرێم لهرۆكی ه "سههتهكهشیی ویدرێت"، ماوهیهڵبژێر ههتییو دهش���ێت بۆ ویر س���اڵه "چواوه".درێتههڵبژێرمیش ه دوهوهکاتهی دهی یهك نوێوه، خۆیۆژه دهستورێكیێگهی پرهكێتی لهر ی3 3

Upload: awene-newspaper

Post on 21-Jul-2016

252 views

Category:

Documents


16 download

DESCRIPTION

 

TRANSCRIPT

Page 1: ژماره 476

یه كێتی و گۆڕان هه نگاوه كانی پڕۆژه ی ده س���تپێكردوه ، لێكنزیبونه وه ی���ان ئێران پش���تیوانی له یه كگرتنی نێوان ئه م دو هێزه ده كات، یه كێتی و گۆڕان ده یانه وێت پارتی له وه دڵنیا بكه نه وه ك���ه پ���رۆژه ی لێكنزیكبونه وه یان بۆ

دژایه تی پارتی نییه . تایبه ت به ئاوێن���ه : دوێنێ 4/27، به رهه م س���اڵح و كۆس���ره ت ره سوڵ و

هێ���رۆ ئیبراهی���م ئه حمه دو ش���اناز قادر حاك���م ئه حم���ه د و ئیبراهی���م له مه كته بی سیاسی یه كێتی نیشتمانی كوردستان كۆبونه وه ، ئه م كۆبونه وه یه یه كێكه له و زنجیره كۆبونه وانه ی كه به درێژایی مانگ���ی رابردو چه ندینجار ئیبراهیم هێ���رۆ د.به رهه م و له نێوان

ئه حمه ددا ئه نجامدراون.ئاوێنه س���ه باره ت به ئه نجامی ئه م

كۆبونه وه ی���ه په یوه ندی كرد به حاكم ق���ادر ئه ندام���ی مه كته بی سیاس���ی یه كێتیه وه ، به اڵم ناوبراو ئاماده نه بو له وب���اره وه لێدوان ب���دات و رایگه یاند ئه نجامی بپرس���ن له خۆیان "ئ���ه وه كۆبونه وه كه ی���ان چ���ی ب���وه ؟ م���ن

له وباره یه وه هیچ ناڵێم".به پێی زانیاریه كانی ئاوێنه ، ئێستا هه مو جه مس���ه ره كانی یه كێتی كۆكن

له س���ه ر یه كخس���تنی هه ڵوێس���تیان به رامب���ه ر به كۆمه ڵێك پێش���هات كه له ئاس���تی كوردس���تان و ده وروبه ری كوردس���تان و عێراق و ناوچه كه ش���دا خواس���تی ه���اوكات روده ده ن. لێكنزیكبونه وه له نێو كادێره بااڵكانی یه كێت���ی و گۆڕاندا ڕو له هه ڵكش���انه ، ته نانه ت به ش���ێكی گرنگ له مه كته بی یه كێتی س���ه ركردایه تی سیاس���ی و

یه كێت���ی ك���ه ئ���ه وه دان له گ���ه ڵ له گ���ه ڵ گۆڕان یه كبگرنه وه ، ئێس���تا یه كێتی و گ���ۆڕان له گفتوگۆو هه وڵی ئێرانیش زیاتردان، لێكنزیكبونه وه ی پشتیوانی له م نزیكبونه وه یه ده كات و بۆ ئه و مه به سته ش په یوه ندی به چه ند

سه ركرده یه كی هه ردوالوه كردوه .یه كێت���ی و گۆڕان ئێس���تا له هه وڵی ئه وه دان كه ئ���ه و دڵنیاییه به پارتی

ببه خشن كه پرۆژه ی لێكنزیكبونه وه یان له یه كدی ب���ۆ دژایه تی كردنی پارتی نییه ، به ڵك���و ئامانج ل���ه م پرۆژه یه ناوخۆی كوردس���تانه به هێزكردن���ی ئه و روبه ڕوبون���ه وه ی به مه به س���تی له ده ره وه گرفتانه ی ش���ه ڕو كێشه و

رویان تێكردوه .

له دواین ده ركه وتنی س���ه رۆك كۆماری توركی���ا ڕه ج���ه ب ته یب ئ���ه ردۆگان له ڕێكالمێكدا ك���ه به بۆنه ی یادی 100 ئاماده "چه نه قه له " جه نگی س���اڵه ی كراوه ، هه ولێر وه ك به ش���ێك له واڵتی

توركیا پیشانده درێت.تایب���ه ت به ئاوێن���ه : ل���ه م كلیپ���ه ش���اره س���ه ربازی ڕیكالمی���ه دا، جیاوازه كان���ی توركیا ن���اوی خۆیان و

شاره كانی لێوه ی هاتون ده ڵێن و پاشان به ده نگێكی به رز ه���اوار بۆ ئه ردۆگان ده كه یت "فه رم���ان ده ڵێن ده ك���ه ن و گ���ه وره م" وه ك ئاماژه یه ك به وه ی كه هه مو توركیاو ش���اره كانی به ش���داری جه نگه كه بون. جگه له و س���وكایه تیه ك���ه به ش���اری هه ولێر ك���راوه ، ئه و س���ه ربازه ی له هه ولێره وه هاتوه و قسه ده كات ناوی )فه قیرئۆگلو شاكیرت(ه

واته كوڕی فه قیری شاگرد!ل���ه م كلیپ���ه دا هه ولێ���ر به ئه ربیل ناوده برێ���ت و ناوبردنی س���ه ربازه كه ی هه ولێریش به "ك���وڕی فه قیرو خه لفه و ش���اگرد" كارێكی هه ڕه مه كی و حساب بۆ نه كراو نیه . پاش���ان قه اڵی هه ولێر هه ولێرییه ك���ه وه گه نج���ه له پش���تی ده بینرێ���ت. دواتر له پاڵ ئه مانه ش���دا دایكی كوڕه هه ولێرییه كه ده رده كه وێت

وه ك ژنێك���ی كورد ك���ه جلی كوردی له به ردابێت، به اڵم شێوازی ماچكردنی ده ستی دایكه كه زیاتر له شێوازی ڕێزو ستایشی كوڕێكی توركمان ده چێت بۆ دایكێكی توركمان نه ك ڕێزو ستایشی

كوڕێكی كوردی بۆ دایكێكی كوردی.

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )476( سێشەممە 2015/4/28

w w w . a w e n e . c o m

ریکالم

11 9

عیرفانی وه ستا محه مه د: كوردماكسم لەسەر

تاپۆكەن ناتوانم لەهەولێر بژیم

کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار ته له فۆن: 3201274 تیراژ: 4500ناونیشان: سلێامنی گه ڕه کی شۆڕش- به رامبه ر ئاماده یی شۆڕشی کوڕان

حکومه ت ده توانێت کۆتایی به دواکه تنی

موچه و قه رزه کانی بهێنێت

ئه نبار له به رده م ئه گه ری كاره ساتێكی مرۆییدایه

چوار ژن و مێرد له زیندانی سلێامنی

حوکمی له سێداره دانیان به سه ردا سه پێرناوه

4137

كه ی یاسا الی ئێمه سه روه ر ده بێت؟

ئێران‌پشتیوانی‌‌له‌یه‌كگرتنی‌‌گۆڕان‌و‌یه‌كێتی‌‌ده‌كاتیه كێتی و گۆڕان: پڕۆژه كه مان بۆ دژایه تی پارتی نییه

10

دادوه ر هاوژین حامد حس���ێن دادوه ری لێكۆڵینه وه له دادگای كه تنی كفری كه ئێستا به هۆی مه ترسی له سه ر ژیانیه وه روه و توركی���ا هه اڵتوه ، ئام���اژه به وه ده كات كه ئه و دادوه رانه ی پش���تیوانی ل���ه دادوه ر ئه كره م ده ك���ه ن، بۆچی تا ئێستا له سه ر ده یان دۆسیه ی گه نده ڵی و پێشێلكردنی مافی دادوه ره كان بێده نگ بون، ئه و ده ڵێت "ئه نجومه نی دادوه ریی

كاره ساته و یه كێتی و پارتی دایناون".ئاوێن���ه س���لێمانی : دادوه ر هاوژین له چاوپێكه وتنێك���ی تایبه ت به ئاوێنه دا رایگه یان���د كه ئه نجومه ن���ی دادوه ریی جێی سه رس���وڕمانه كه له سه ر ده یان دۆسیه ی گه نده ڵی و پێشێلكردنی مافی دادوه ره كان قس���ه یان نه كردوه كه چی ئێس���تا به نیازی ئه وه ن مانبگرن، ئه و وتی "ئه نجومه نی دادوه ری و سیسته می دادوه ری له هه رێمی كوردستان تا پێش دروستبونی قه زیه كه ی من ده زگایه كی

م���ت بو ته نه���ا كاری ده كرد له س���ه ر خه ڵكی هه ژارو بێده سه اڵت، قه زیه یه ك ك���ه حیزبی نه بێ���ت، قه زیه ی���ه ك كه ده س���ت نه بات بۆ كۆمه ڵه كه سێك كه به رژه وه ندی نایاسایی نادادپه روه رانه یان

هه یه ".دادوه ری ئه نجومه ن���ی " وتیش���ی هه ڵب���ژاردن خۆیش���یدا له ناوخ���ۆی نایگرێته وه و راسته وخۆ له الیه ن یه كێتی و پارتیی���ه وه دابه ش���كراوه ، دڵنیات���ان ده كه مه وه له هه مو كوردس���تاندا ته نها دادوه ربوم كه له س���ه ر بنه مای حیزبی نه بومه دادوه ر، من پێش���تریش له گه ڵ

هیچ حیزبێكدا كارم نه كردوه ". ،DHRD هاوکات پارێزه ری سه نته ریمانگرتنی ده س���ه اڵتی دادوه ری له دژی هاواڵتیان که بڕیاره ئه مڕۆ ئه نجامبدرێت

به کارێکی بێمانا ناوده بات.

2

له سلێامنی رۆژانه 10 وێنه ی سه دام

ده فرۆرشێت

ئه‌ردۆگان،‌هه‌ولێر‌ده‌كاته‌‌شارێكی‌‌توركیا

"که‌مپه‌ینی‌ره‌نجی‌شه‌هیدان‌وه‌ک‌خێر‌و‌سه‌ده‌قه‌‌وایه‌‌بۆ‌خێزانی‌شه‌هیدان"

دادوه ره كه ی كفری : ئه‌نجومه‌نی‌‌دادوه‌ریی‌‌كاره‌ساته‌و‌یه‌كێتی‌‌و‌

پارتی‌‌دایناون

دیمه نێک له کلیپه که

122

یه كێتی له رێگه ی باڵوكردنه وه ی پرۆژه ده س���تورێكی نوێوه هه ڵوێستی خۆی سیستمی ده س���تورو پرسی له باره ی پۆس���تی كوردس���تان و سیاس���یی یه كالیی كرده وه و سه رۆكایه تی هه رێم داواده كات پۆس���تی س���ه رۆكی هه رێم

بكرێته ته شریفاتی و سیستمی سیاسیش به ته واوی بكرێته په رله مانی .

تایب���ه ت، ئاوێنه : ئ���ه و پڕۆژه یه كه كۆپیه كی به تایبه ت بۆ ئاوێنه نێردراوه و ده قه ك���ه ی له س���ایتی ئاوێنه نی���وزدا به زمان���ی عه ره ب���ی باڵوكراوه ت���ه وه ،

له سه ر راسپارده ی ده سته ی كارگێڕی مه كته بی سیاسیی یه كێتی بوه و له الیه ن لیژنه یه كی نۆ كه سی ئاماده كراوه ، كه پێكهاتون له ژماره یه ك وه زیری كابینه ی هه ش���ته م و چه ن���د په رله مانتارێك���ی

یه كێتی له خوله كانی ئێستا و پێشو.

سیاس���یی سیس���تمی له ب���اره ی هه رێمه وه له پرۆژه كه ی یه كێتیدا هاتوه : "كوردس���تان-عێراق هه رێمێك���ه له ناو سیس���تمه فیدراڵ، عێراقی ده وڵه تی سیاسییه كه ی په رله مانی دیموكراتیه "، پێشوی له ره شنوس���ه كه ی له كاتێكدا

هه رێمدا سیستمی سیاسیی كوردستان به "په رله مان���ی ، كۆماری و دیموكراتی "

وه سفكراوه . ه���اوكات له ب���اره ی س���ه رۆكایه تی ده ڵێ���ت، یه كێت���ی هه رێمیش���ه وه "سه رۆكی هه رێم له الیه ن په رله مانه وه

ویالیه ته كه شی ماوه ی هه ڵبژێردرێت"، "چوار س���اڵه و ده ش���ێت بۆ ویالیه تی

دوه میش هه ڵبژێردرێته وه ".

یه‌كێتی‌‌له‌رێگه‌ی‌‌پرۆژه‌‌ده‌ستورێكی‌‌نوێوه‌،‌خۆی‌‌یه‌كالیی‌‌ده‌کاته‌وه‌‌

3

3

Page 2: ژماره 476

ئاوێنه‌ی‌رووداوه‌کان

یه كگرتنه وه ی یه كێتی و گۆڕان

ئه نوه ر حسێن

به ئاكامه كانی چڕوپڕو دانیش���تنه دو مانگی راب���ردوی یه كێتی و گۆڕان ناوخۆییه كانی دانیش���تنه له الیه ك، هه ڤااڵن���ی ناوخۆی یه كێتی له الیه كی تره وه واپێده چێت تێپه ڕاندنی قه یرانه س���ه خته كان بێت و له داهاتودا بگه نه میكانیزمێك كه دۆس���تان خۆشحاڵ و نه یاران نیگه ران بكات و جۆرێك بێت

له خوڵقاندنی روداوێك.دو، دانیش���تنه دوایین له ناوخۆدا س���ێ ، چوار قۆڵییه كان، به ئاگاداری یان بێ بونی الیه نی ناوبژیوانی چوار كه س���ایه تی یه كێتی ، زۆر پۆزه تیڤ بون و له س���ه ر دو خاڵ راوه س���تاون، یه كه م، پاراستنی ریزه كانی یه كێتی و گه یشتن به چاره س���ه ری یه كجاره كی هه مو نواندنی نه رم���ی قه یرانه كان و الیه ك ب���ۆ ئه گ���ه ری كۆبونه وه كان و بڕیاره گرنگه كان و راپۆرتی لیژنه كان. له ئاس���تی ده ره وه دا دانیش���تنه كانی یه كێت���ی و گۆڕان به هۆی ده س���ته ی ناوبژیوانی چوارو پێنج قۆڵی هه نگاوی باش���ی بڕیوه كه له بااڵترین ئاس���تدا یه كگرتن���ه وه ی گ���ۆڕان و یه كێتییه . نیمچه دروستكردنی خوارتر له وه ش حه فتاكانی هاوش���ێوه ی به ره یه كه ، یه كێتی و س���ه ره تای دروس���تبوونی له و هه ڵوێس���ته كان گه اڵڵه كردن���ی به ره یه دا، به اڵم وابڕیاره كۆبونه وه ی به ڕێوه بچێ���ت و ه���ه ردوال عه له ن���ی بۆچونی فراكسیۆنه په رله مانییه كانی هه ردوال له هه ولێرو به غدا، فراكسیۆنه خۆجێییه كانی كوردس���تان له س���ه ر مه سه له و روداوه كانی ناوخۆ، عیراق، ناوچه كه گه اڵڵ���ه و یه كبخات و ئه گه ر رێكه وتنێكی زان���را به پێویس���تیش ستراتیژی ئیمزا بكرێت. له هه مب���ه ر پارتیش���دا، ه���ه ردوال هاوڕان یان رێكه وتننامه ی ستراتیژی به به ش���داری یه كێتی پارتی و نێوان بێت، به س���ه ردا ئاڵوگۆڕی گ���ۆڕان یان رێكه وتنی س���تراتیژی یه كێتی و گ���ۆڕان ی���ه ك پاكێج بێ���ت و له گه ڵ پارتی رێكه وتنێكی تازه وه ڕێبخرێت و هه ردوال ئه وه یان راگه یاندوه ، كه هه مو داهاتوی ئه ڵته رناتیڤه كانی ئه گ���ه رو نێوان یه كێتی و گۆڕان له دژی پارتی و هیچ الیه نێك نابێت. ئه م س���یناریۆو ئه گه ران���ه كه زۆر واقعیی و لۆژیكین، یه كێكه له باشترین ئه گه ره كانی چاره سه ری قه یرانه كانی س���تراتیژێكی داڕش���تنی ناوخ���ۆو واقیعی پڕ له دونیابینی هه مو الیه ك. ك���ه به رژه وه ندییه كانی هه مو كه س و ره نگه گرت���وه و له به رچاو الیه ك���ی لێ���ی كوردس���تانیش كۆمه ڵگ���ه ی به هره مه ند بێ���ت و ببێته ئاڵوگۆڕێك له ك���ۆی هاوكێش���ه ساس���ییه كانی هه رێمی كوردستاندا. ك���ۆی ئه م هه ن���گاو و پرۆس���ه یه پێویس���تی به كلت���وری تۆلێران���س و له مانیفێس���تی رێزگرت���ن لۆژیك���ی به مێ���ژو، ده س���تگرتن جه اللی���زم و قوربانی ، شه هید، خه باتی شاخ و شارو گه شه پێدانی ئازادی و دیموكراسییه وه س���ه ركرده كانی هه مو، ك���ه هه یه ، زه رگه ته خستویانه ته س ده باشان و ه رشانیان. ئه وه ش سه د ده رس���ه ده ، كه ئه م ئه ركه ن���ه ك نامه حاڵ نیی���ه ، بگره گه ڕانه وه ی رێزو ستایشه و له بیركردنی هه مو قه یرانه كانی رابردوشه . تاكه هه ن���گاو و ڕه هه ندیش���ه كه هه م���و یه كێتییه كان���ی حه فت���اكان تائێستا پش���تگیری لێده كه ن و شادو مورتاحیان ده كات. واتا خاڵی كۆكی ن���او ناكۆكییه كانه و ئه و ده مه ش ئه م بۆچونان���ه ده بنه واقیع���ی ، كه زۆر دروس���ته هه مو الی���ه ك، به تایبه تی س���ه ركرده كان ده زانن ك���ه له مكاره دره ن���گ كه وت���ون، چونكه ش���ارو ش���ارۆچكه كان و گه ڕه ك و كۆاڵنه كان، ده ڕازێنرێنه وه و ره نگاوڕه نگ به ئااڵی له بۆن و پڕده بێ���ت الی���ه ك هه م���و به رامه ی سه ركه وتن.

كۆتایی���ه س���ه ره تای ئه م���ه ش چاوه ڕوانكراوه كه یه ...!

تایبه‌ت(476( سێشه ممه 22015/4/28

ئا: عه لی فه تاح ئیحسان مه ال فوئاد

له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا، دادوه ر هاوژین حامد حسێن دادوه ری

لێكۆڵینه وه له دادگای كه تنی كفری كه ئێستا به هۆی مه ترسی له سه ر ژیانیه وه

روه و توركیا هه اڵتوه ، ده ڵێت "ئه و دادوه رانه ی كه پشتیوانی له دادوه ر

ئه كره م ده كه ن، بۆچی تا ئێستا له سه ر ده یان دۆسیه ی گه نده ڵی و

پێشێلكردنی مافی دادوه ره كان بێده نگ بون؟"

ئاوێن���ه : به هۆی گواس���تنه وه ی تۆو هه وڵ���ی ئازادكردنی موسته ش���اره كان له الیه ن سه رۆكی دادگای گه رمیان، پێرێ كه س���وكاری ئه نفالكراوان هه ڵیانكوتایه دادوه ران���ی دوێن���ێ دادگاو س���ه ر گه رمیانیش ناڕه زاییان ده ربڕی و ده ڵێن

شكۆی دادگا شكێنراوه ؟دادوه ر هاوژی���ن: ئه و دادوه رانه ی كه پشتیوانی دادوه ر ئه كره م ده كه ن، پێشتر بۆ له س���ه ر ده یان دۆسیه ی گه نده ڵی و پێشێلكردنی مافی دادوه ره كان قسه یان نه ده كرد، ساڵی پار كه كاربه ده ستێك چه كی له دژی دادوه رێك به كارهێنا، بۆ ناڕه زاییان ده رنه بڕی و دادوه ران���ه ئه م یه كێتی دادوه ران بۆچی هه ڵوێس���تیان نه بو، ئه نجومه نی دادوه ری بۆ ده رگاكانی دانه خس���ت؟ ده یان كێشه ی تر بۆچی كاره ساته ، به ڕاس���تی ده نگ، نه هاتنه ئێس���تا ئه نجومه ن���ی دادوه ریش بۆیان ده رك���ه وت من زیاده ڕۆیی ده س���ه اڵتی خۆم نه كردوه ، به مادده ی 56ی یاسای

ئسوڵی دادگاكان جواڵومه ته وه .ئاوێنه : له پاش نه مانی تۆ له و دادگایه ، ئه گه ر هه یه ئه و س���ێ موسته ش���اره ی

ده ستگیركراون، ئازاد بكرێن؟دادوه ر هاوژی���ن: ئه وه ی من ئاگادارم به ناڕاسته وخۆ وتیان هه ر ده بێت ئازاد بكرێن، كه دوانیان له كه الرو ئه ویتریان له كاتێكدا به ندك���راون.، له چه مچه ماڵ ك���ه ده بێ���ت ره وان���ه ی دادگای بااڵی تاوانه كان بكرێ���ن له به غداو زیاتر له 15 ج���ار بڕیارم���داوه ره وان���ه ی به غدایان بكه ین، نایانبه ن، چونكه له بردنیان بۆ به غدا خه ڵكی تر ئاشكرا ده بن، ئه گینا رێ���گا هه یه ب���ۆ نایانب���ه ن، له كاتێكدا تۆمه تب���ار نابێت ل���ه 24 كاتژمێر زیاتر بمێنن���ه وه و ده بێ���ت ببرێن���ه به رده م دادوه ری تایبه تمه ن���د، خێره تائێس���تا ئه وه بۆ هه شت نۆ مانگه له زینداندان و

نایانبه ن؟ئاوێنه : ئه ی مه سه له ی دادوه ر ئه كره م گه رمیان كه ركوك- دادگای س���ه رۆكی

چییه ؟ئه ك���ره م دادوه ر هاوژی���ن: دادوه ر دۆس���ێی موسته ش���اره كان و به ه���ۆی جواڵندنی دۆس���ێی ئاس���ایش، دۆسێی

پێن���ج كه س���ی حزبی ك���ه به چه ندین چه ك���ه وه هه ڵیانكوتایه س���ه ر ماڵێك، بۆیه زۆر نیگه ران بو چه ندین ته له فۆنی بۆ كردوم و ده نگه گه كه ی الم پارێزراوه

كه ده ڵێت بۆ ئازادیان ناكه یت.ئاوێنه : ئایا ده س���توه ردانی سه رۆكی دادگای كه ركوك - گه رمیان له دادگاكه ی

ئێوه نایاساییه ؟دادوه ر هاوژین: به ڵی به هیچ شێوه یه ك بۆی نییه و ئه و ته له فۆنه ی ئه و بۆ منی

كردوه له یاسا الیداوه .ئاوێن���ه : به بۆچونی ئێ���وه له باره ی دۆخی ئێس���تای دادگاكان و سیسته می

دادوه ری له هه رێمی كوردستان چۆنه ؟دادوه ر هاوژین: ئه نجومه نی دادوه ری و سیسته می دادوه ری له هه رێمی كوردستان تا پێ���ش دروس���تبونی قه زیه كه ی من ده زگایه كی م���ت بو ته نها كاری ده كرد له س���ه ر خه ڵكی هه ژارو بێده س���ه اڵت، قه زیه یه ك كه حیزبی نه بێت قه زیه یه ك كه ده ست نه بات بۆ كۆمه ڵه كه سێك كه به ژه وه ندی نایاسایی نادادپه روه رانه یان هه ی���ه ، ب���ه اڵم ئێس���تا ئه نجومه ن���ی دادوه ری گه یشتوه به قۆناغێكیتر، له م قۆناغه دا خه ڵك و په رله مان و هه مو ئه و كه سانه ی كه له ناو حیزبه كاندا حه زیان به دادپه روه ری هه یه ئه گه ر بێده نگ نه بن ده توانن ئه نجومه نی دادوه ری هه نگاوێك ببه نه پێشتر، به اڵم ئه گه ر ئه نجومه نی دادوه ری ئ���ه و س���ته مه ی به رامبه ر من كردی وه كو دادوه رێك، ئه و س���ته مه ی به رامبه ر ئه نفالكراوان كردی كه چه ندین په رله مان و ئه گ���ه ر به رده وامه س���اڵه له ئاستی بێده نگبن كوردستان خه ڵكی ئه و سته مه دا ئه وا ئه نجومه نی دادوه ری چه ند هه نگاوێك ده چێته دواوه و ئه گه ر تائێس���تا چه ند كه س���ێك توانیبێتیان له ناو دادوه ریدا چه ند كارێكی یاسایی و باش بكه ن بۆ له مه ودوا ئه وانیش ناوێرن

كاربكه ن.كوردس���تان په رله مان���ی ئاوێن���ه : له ئاس���تی ئ���ه م كێش���ه یه ی ئێ���وه دا

به رپرسانه مامه ڵه ی كردوه ؟دادوه ر هاوژین: په رله مان تا ئێس���تا ئیش���ێكی نه ك���ردوه ك���ه به رچاوبێت، س���زادانی من دو هۆی سه ره كی هه یه : یه كه میان كه زۆر س���ه ره كیه و هۆكاری سه ره كی بو بۆ سزادانه كه م )دۆسیه ی ئه نفال(ب���و، دوه می���ان ته داخولكردنی حیزبی بو كه م���ن رێگریم كرد له وه ی حیزبایه تی���ه وه به ن���اوی حیزبێ���ك تۆمه تبارێك���ی خۆی بپارێزێ���ت، بۆیه لێ���ره وه ئه م���ه ده بێته ئیش���ی هه مو به په رله مانی كۆمه ڵگا چینوتوێژه كانی كوردستانیشه وه كه بێنه ده نگ له سه ر ئه م بابه ته چونكه س���به ینێ ئه وانیش توش���ی كێش���ه و س���ته می له م جۆره ده بن. كۆی ئه و س���ته مه ی له من كراوه وه ك دادوه رێ���ك به ه���ۆی ته ده خوالتی حیزبی���ه وه ب���وه . من به ڵگ���ه م له الیه

الیه نێك���ی زۆر گه وره و ب���ااڵ له هه رێمی كوردس���تان ته له فۆنی ب���ۆ ئه نجومه نی دادوه ری ك���ردوه و وتویه ت���ی "ئ���ه و مه س���ه له یه چاره س���ه ر بك���ه ن"، بۆیه به ڕاستی ته ده خوله كان له سه ر دۆسیه ی بااڵكانی حیزبه كانه وه له شوێنه ئه نفال كاری له س���ه ر كرا بۆ دورخس���تنه وه ی

من.ئاوێنه : ئ���ه و دۆس���ێیانه ی له یه كه م له سه ر كارت ده ستبه كاربونته وه رۆژی

كردون چی بون؟دادوه ر هاوژین: یاس���ا هه یه تاوه كو كاری كوردس���تان له هه م���و ئێس���تا پێك���ردوه ، كارم م���ن پێنه ك���راوه ، ب���ۆ نمون���ه یاس���ای قه ده غه كردن���ی قۆرخ���كاری ك���ه ده رچوێن���را، هی���چ دادگای���ه ك كاری پێنه كرد، من له كاتی قه یرانی به نزی���ن و قۆرخكرنیدا له الیه ن ك���ه گرانیان بازرگانانه وه فرۆش���یارو كرد، كارم له سه ر كردو چه ندین كه سم ده س���تگیركرد. هه روه ها یاسای كار كه كاری پێنه كراوه و تاوه كو ئێس���تا چه ند كرێكار له سه ر كار كه وتونه ته خواره وه و م���ردون و مافیان خ���وراوه ، یه ك كه س لێپێچینه وه ی له گه ڵدا نه كراوه ، به اڵم من كارم پێك���ردوه و چه ندین لێكۆڵینه وه م كردوه له گه ڵ وه زاره تی كارو كاروباری كۆمه اڵیه تی، له به رئ���ه وه ی ئه و خاوه ن نه پاراس���توه و كرێكاره ك���ه ی كاره پێداویس���تی كاری بۆ دابین نه كردوه . یه كێكی تر له دۆسیه كان كه جواڵندومه مه سه له ی زیاده ڕۆیی بوه ، ده یان كه سم هێناوه ت���ه دادگاو لێكۆڵینه وه م له گه ڵدا كردوه و دۆسیه كانم ئاماده كردو چاوه ڕێی ره وانه كردنی بوین ب���ۆ دادگای كه تن، ئیدی من له وێ نه مام و گواس���ترامه وه . دۆس���یه یه كی تر ئه وه بو ك���ه له كاتی هه ڵبژاردن���ه كان چوار كه س���ی گۆڕان و یه كێتی بو به شه ڕیان و دو ئه ندامه كه ی یه كێتی كه هاوكات پۆلیس���ی دارستان بون نه ده هاتنه به رده م دادگا و چه ندین چار پۆلی���س چوه س���ه ر ماڵه كانیان نه ده گی���ران، ئیدی نوس���راومانكرد بۆ پۆلیسی دارس���تان كه ئه و كه سانه مان ب���ۆ ره وان���ه بك���ه ن، وتی���ان ده بێت س���ه روی خۆمان بیاننێرێت، له كاتێكدا راس���ته پۆلیس���ن به اڵم ل���ه ده ره وه ی كاری خۆیان كێش���ه یان هه بوه ، ئیدی به رپرسه كه ی وتی ده یانێرین بۆ دادگا، پ���اش ماوه یه كی ت���ر وه زاره تی ناوخۆ نایاننێرین، وتیان نارد نوس���راوێكیان ئیدی ئێمه به پێی مادده ی 56ی ئسوڵ دادگای تاوانه كان ك���ه ده ڵێت دادوه ر بۆی هه یه خۆی بۆ پشكنینی شوێنێك ی���ان ده س���تگیردنی كه س���ێك بچێته ده ره وه ، بۆی���ه خ���ۆم و مه فره زه یه كی پۆلیس چوینه سه ر پۆلیسی دارستان و

ئه وپه ڕی سوكایه تیان پێكردین.وه ك دادوه ری ئه نجومه ن���ی ئاوێنه : یه كه ئیداریه كانی تری هه رێم به شێوه ی

پشكی حیزبی دابه شكراوه ؟ دادوه ر هاوژین: به داخه وه ئه نجومه نی دادوه ری له ناوخۆی خۆیشیدا هه ڵبژاردن نایگرێته وه و راسته وخۆ له الیه ن یه كێتی و پارتیی���ه وه دابه ش���كراوه ، دڵنیات���ان له هه مو كوردس���تاندا ته نها ده كه مه وه دادوه ربوم كه له س���ه ر بنه مای حیزبی نه بومه دادوه ر، من پێش���تریش له گه ڵ

هیچ حیزبێكدا كارم نه كردوه . ده س���ت نام���ه ی ئاوێن���ه : تیایه ئام���اژه ی له كاركێش���انه وه كه ت له س���ه ر دروس���تبونی مه ترسی له سه ر ژیان���ی خ���ۆت و خانه واده ك���ه ت، ئه مه گومانی خۆته یان هه ڕه شه كان جددین و به و په یوه ن���دی سه فه ركردنه كه ش���ت

هه ڕه شانه وه یه ؟

س���ه فه ره كه م به ڵێ هاوژین: دادوه ر په یوه ندی به و هه ڕه ش���انه وه هه یه كه له س���ه ر خ���ۆم و خانه واده كه من، به اڵم هه ڕه شه كان جددین و دوای ئه وه ی زانرا كه ئه نجومه نی دادوه ری پشتگیری من ناكات، یه كێك له و كه س���انه ی كه زۆر ده ستڕۆیش���توه و یه كێكه له گیراوه كانی دۆس���یه ی ج���اش و موسته ش���اره كان، هه ڕه ش���ه ی زۆر جدی بۆ ن���اردوم "بۆ خۆم و كه س و كارم" له ڕێگه ی خزمێكی خۆمه وه ، به نامه ی مۆبایل هه ڕه ش���ه ی پێیه ، كه س���وكارمم خۆم و كوش���تنی له په یوه ندی ته له فۆنیش���دا هه ڕه ش���ه م لێكراوه ، پێموتراوه له كاتی ده رخستنی ناوی هیچ ك���ه س و الیه نێكدا لێت قبوڵ

ناكه ین و شتت به رامبه ر ده كه ین.

ئا: ڕه وا بورهان

خاوه نکارێک پێی وایه ئه و که مپینه ی ره نج سه نگاوی له که ناڵی

روداو رایگه یاندوه بۆ کۆکردنه وه ی پاره بۆ خێزانی شه هیدان، له خێر و سه ده قه ده چێت و په رله مانتارێکیش ده ڵێت "نه ده بوایه له سه ر شاشه به

فرمێسکی منداڵی شه هیدان پاره کۆبکرایه ته وه و زیانی ده رونی هه یه "،

به اڵم پێشکه شکاری پرۆگرامه که ده ڵێت "هه ندێک مێشکێکی

چۆله که ییان هه یه و هه مو شتێک به موئامه ره تێده گه ن".

س����ه نگاوی ره نج ڕابردو، هه فته ی پێشکه شکاری پرۆگرامی له گه ڵ ره نج له که ناڵ����ی روداو، که مپه ینی "ره نجی ش����ه هیدان"ی راگه یاند و هه ر به زویی له س����ه رمایه دارو زۆر ژماره یه ک����ی که س����ایه تیی سیاس����یی پش����تگیری

خۆیان بۆ که مپه ینه که راگه یاند.له به رامبه ریش����دا ک����ه م نه بون ئه و

که س����انه ی بۆچونێک����ی پێچه وانه یان هه ب����و پێیانوایه ئ����ه وه وه ک "خێرو سه ده قه " وایه و هاوکاریکردنی خێزانی شه هیدان ئیشی وه زاره تی پێشمه رگه و رۆژنامه ن����وس و ن����ه ک ش����ه هیدانه ،

که ناڵێکی میدیایی.پێش����مه رگه لیژن����ه ی ئه ندام����ی هه ورامان کوردس����تان، له په رله مانی گه چێنه یی هه رچه ن����ده ئه و که مپینه به کارێک����ی مرۆڤان����ه ده زانێت به اڵم گله یی لێ����ی هه یه ، ئ����ه و به ئاوێنه ی راگه یاند "له حاڵه تێکدا ئێمه حکومه ت و وه زاره تی پێشمه رگه و داراییمان هه یه ، خاوه نی نه وتین، بۆ ئه بێ له م دۆخه دا منداڵ����ی ش����ه هیدێک بێنینه س����ه ر به فرمێس����که کانی بگری و ته له فزیۆن که مپینێک کۆبکرێت����ه وه . بۆ پاره ی به م جۆره و له م کاته و به م ش����ێوازه

جێی پرسیاره" .هه روه ها ده ڵێ����ت "حکومه ته که مان ئه وه نده الوازو فه قیر نییه به و شێوه یه پ����اره کۆبکرێت����ه وه ب����ۆ خانه وانه ی ش����ه هیدان. پێویس����ت ب����و بیرێکی

باش����تری لێ بکرایه ت����ه وه و کاری بۆ ده رونی کاریگه ریی بێگومان بکرایه . خراپی ده بێت بۆ س����ه ر ئه و مندااڵنه ، من وه ک خۆم زۆرم پێناخۆش����ه که ده بینم ئه و منداڵی شه هیدانه ده هێننه

سه ر شاشه ".پێشکه ش����کاری له به رامب����ه ردا به رنامه ک����ه به ئاوێن����ه ی راگه یاند که هه ڵمه تی شه خس����ی که مپینه ئ����ه و خۆی و به رنامه که یه تی و که ناڵی ڕوداو

پشتگیریی ده کات.له باره ی ئه وه ی ئه و که مپه ینه وه ک "خێرو س����ه ده قه " وایه ب����ۆ خێزانی ش����ه هیدان، ڕه نج س����ه نگاوی ده ڵێت "حی����زب هه ی����ه ده زگای خێرخوازیی داناوه و که س قس����ه ی له سه ر ناکات. ئه وه قس����ه ی هه ندێک رۆژنامه نوسی بێ "ئه همییه ته " که ده یانه وێت له ژێر سایه ی هه وڵه جدییه کانی ئه م واڵته دا حه ز ده که ن وتارێک بنوس����ن و خه ڵک

تۆزێک باسیان بکات". ئه و ره تی ده کاته وه که که مپه ینێکی کاری ل����ه ده ره وه ی ش����ێوه یه ل����ه و

راگه یاندندا بێت، "ئه مه ئیشی میدیای پرۆفیشناڵه له کاتی قه یراندا، ئه مه ش ناکاته ئه وه ی داوای به سیس����تماتیک کردن����ی واڵت نه ک����ه م و پێ����م وابێت هه مو ش����ته کان به که مپه ین چاره سه ر

ده بێت".له باره ی ئه و قسانه شی که ده وترێت ئ����ه م که مپه ینه ب����ۆ لێدانه له وه زیری پێش����مه رگه ، ڕه نج ده ڵێت "ئه م قسه بێ مانایان����ه ، ته نها رۆژنامه نوس����ی کوردم که رۆژێک له رۆژان به ش����داری پروپاگه ن����ده ی حیزبی����م نه ک����ردوه، ئه گه ر بێته سه ر باسی وه زاره ته کان، ڕه نگه کاک مس����ته فای سه ید قادرم له هه م����و وه زی����ره کان زیات����ر خۆش بوێ����ت". هه روه ه����ا ده ڵێ����ت "دنی����ا ئ����ه و موئاماره یه نییه ک����ه هه ندێک مێش����کێکی چۆله که ییان هه یه و بیری

لێ ده که نه وه".خاوه نکار، دالوه ر سۆفی که ریم پێی وای����ه که ده بو کارێکی له و ش����ێوه یه ئه وه ی "نه ک بوایه به سیس����تماتیک ئه وان ئه و پێشبڕکێیه له گه ڵ ده وڵه تدا

بکه ن و که ناڵێکی راگه یاندن ئه رکێکی وه ها بخاته ئه ستۆی خۆی. من له گه ڵ

ئه و که مپه ینه دا نیم ". ئه و پێی وایه که ده کرێت سندوقی نه ک هه بێ����ت، کۆمه ک هاوکاری����ی و به ن����اوی خێرو س����ه ده قه وه ، "گله ییم له س����ه رمایه داره کان هه ی����ه ئه گ����ه ر سه رمایه داری راسته قینه بن و هه ڵتۆقیو نه ب����ن، ئه ک����را خۆی����ان یانه یه کیان

هه بوایه بۆ ئه و کارانه". کاروب����اری وه زاره ت����ی وته بێ����ژی ش����ه هیدان و ئه نفال����کاراوان، فوئ����اد عوس����مان پش����تگیریی له که مپینێکی له و ش����ێوه یه ده کات و ل����ه و باره یه وه به ئاوێنه ی راگه یاند "حکومه تی هه رێم درێغ����ی ن����اکات له یارمه تیدان����ی ئه و خێزانانه ، به اڵم ئێس����تا بارودۆخێکی تایب����ه ت هه ی����ه و ئێمه ل����ه و ڕوه وه س����ه یری ئه و که مپه ین����ه ناکه ین که خێرو س����ه ده قه بێت، به ڵک����و ئه وه هاواڵتییه ک هه ر نیشتمانییه کارێکی ده توانێت له شوێنی خۆیه وه هاوکاری

که سوکاری شه هیدان بکات".

دادوه ره كه ی كفری : ئه نجومه نی دادوه ری كاره ساته و یه كێتی و پارتی دایناون

"که مپه ینه که ی ره نج وه ک خێر و سه ده قه وایه بۆ خێزانی شه هیدان"ره نج سه نگاوی: هه ندێک مێشکێکی چۆله که ییان هه یه و هه مو شتێک به موئامه ره تێده گه ن

:DHRD پارێزه ری سه نته ریمانگرتنی ده سه اڵتی دادوه ری له دژی

هاواڵتیان بێمانایه ئا: مه زهه ر كه ریم

پارێزه ری ڕاوێژكار له سه نته ری په ره پێدانی دیموكراسی و مافی

مرۆڤ DHRD ئاماژه به وه ده كات كه "جێی سه رسوڕمانه به هه زاران كێشه هه بون ئه نجومه نی دادوه ری

مانی نه گرت، ئێستا خێره مان ده گرن؟!"

دوای ئه وه ی رۆژی 4/26، كه سوكاری خۆپیش���اندانیان ئه نفالك���راوه كان ئه نجامدا و چونه به رده م دادگای كفری ، دادوه رێك���ی دادگای كفری داوای له و هاواڵتیانه ك���رد كه له به رده م دادگای كفریدا خۆپیش���اندان نه ك���ه ن، ئه مه گرژی لێكه وته وه و ئه و دادوه ره كه وته به ر هێرش و په الماری خۆپیشانده ران، ئه نجومه ن���ی دادوه ری���ی ئ���ه م كاره به ش���كاندنی ش���كۆی دادگا ده زانن و

مانگرتنیان ڕاگه یاندوه . به اڵم به شێك له پارێزه رو دادوه ره كان پش���تیوانی ل���ه م مانگرتن���ه ناكه ن و به كارێكی نام���ۆو بێمانای ناوده به ن، ڕاوێژكار پارێ���زه ری س���ابیر كارزان دیموكراسی و له سه نته ری په ره پێدانی به ئاوێنه ی له لێدوانێكیدا مرۆڤ مافی راگه یان���د ك���ه ك���ه س له گ���ه ڵ ئه و توندوتیژی و هه ڵكوتانانه نیه بۆ سه ر دادگا، به اڵم ئ���ه وه ی كه ئه نجومه نی دادوه ری���ش رایگه یاندوه ك���ه ئه مڕۆ پێچه وان���ه ی داده خرێ���ن دادگاكان پره نسیپی مانگرتنه ، ئه و وتی "خه ڵك

دێت م���ان ده گرێ���ت وه ك ناڕه زایی به ده س���ه اڵت و به رامب���ه ر ده ربڕی���ن حكومه ت، كه چی ئه نجومه نی دادوه ریی مانده گرێت له دژی هاواڵتی ، كه ئه مه

شتێكی زۆر نامۆ و بێمانایه ". توندوتی���ژی "ئ���ه وه ی وتیش���ی ك���ردوه ، فه رمو ده س���ه اڵت الی تۆیه بیان گره ، حاكمه كان ده ڵێن ش���كۆی دادگا ش���كاوه ! ب���ه اڵم ئ���ه و هه م���و له كوردستان، ده كرێت پێش���ێلكاریه ئ���ه و هه مو وتانه ی به رپرس���ه كان دژ به دادگاو یاس���ا ده یك���ه ن، ئه و هه مو بڕی���اره ی دادگا جێبه جێ ناكه ن، ئه و كۆمه ڵه راپۆرتانه ی س���ه نته ری ئێمه كه مش���تێكه له نمون���ه ی خه روارێك ده رباره ی پێش���ێلكاری یاس���ا و مافی مرۆڤ، ك���ه به ده یان بڕی���اری دادگا جێبه جێ ناكرێت، ئایا به مانه شكۆی

دادگا نه شكێنرا؟"ك���رده وه له وه ناوب���راو جه غت���ی ك���ه زۆربه ی پارێ���زه رو دادوه ره كانی سلێمانی له گه ڵ ئه م مانگرتنه دا نین، هه ر یه كه و به هۆكاری خۆی ، ئه و وتی "به هه زاران كێش���ه هه بو ئه نجومه نی دادوه ری مانی نه گرت، ئێس���تا خێره م���ان ده گ���رن؟! ده یان به رپرس���ی حزبی ده س���ه اڵتدار تۆمه تبارن ئاماده نی���ن بێنه ب���ه رده م دادگا، ئایا ئه مه

شكاندنی شكۆی دادگا نیه ".ئاوێنه بۆ زیاتر تیشك خستنه سه ر بڕیاری مانگرتنه كه ، هه وڵیدا وته بێژی ئه نجومه نی دادوه ری گشتی بدوێنێت،

به اڵم وه اڵمی ئاوێنه ی نه دایه وه .

Page 3: ژماره 476

3(476( سێشه ممه ‌2015/4/28هه‌نوکه

ئا: ئاوێنه

په یوه ندی جه مسه ره ناكۆكه كانی ناو یه كێتی به ره و ئاسایبونه وه ی ته واو ده چێت، خواستی لێكنزیکبونه وه ش

له نێو كادێره بااڵكانی یه كێتی و گۆڕاندا ڕو له هه ڵكشانه ، پارتیش ده ڵێت "لێكنزیكبونه وه ی ئه وان، ئارامی

سیاسی له كوردستاندا به هێزتر ده كات".

دوێنێ 4/27، به رهه م ساڵح و كۆسره ت ره سوڵ و هێرۆ ئیبراهیم ئه حمه دو شاناز ئیبراهیم ئه حمه د له ژوره كه ی حاكم قادر له مه كته بی سیاس���ی یه كێتی نیشتمانی كوردس���تان كۆبونه وه ، ئه م كۆبونه وه یه یه كێك���ه له و زنجی���ره كۆبونه وانه ی كه به درێژایی مانگی راب���ردو چه ندین جار له نێ���وان د.به ره���ه م و هێ���رۆ ئیبراهیم به راش���كاوانه ئه نجامدراون و ئه حمه ددا به یه كدی به رامب���ه ر قس���ه ی خۆی���ان

كردوه .ئێستا هه مو ئاماژه كان روه و ئاڕاسته ی ئاڵ���ۆزی دۆخ���ی ئاس���اییكردنه وه ی جه مس���ه ره ناكۆكه كانی ن���او یه كێتین، ده ركه وتن���ی پێكه وه ی د.به رهه م و هێرۆ ئیبراهیم ئه حمه دیش له س���ه ره تای ئه م هه فته ی���ه و له میانه ی به ش���داریكردنیان له ك���ۆڕی كلتوری و كه له پ���وری عێراقی له س���لێمانی ، ئه مه ریك���ی له زانك���ۆی ته تبی���ع و ئ���ه م به رجه س���ته كردنی

ئاساییكردنه وه ی په یوه ندییه بو.ئاوێنه به مه به س���تی تیش���ك خستنه س���ه ر ئه نجامی كۆبونه وه ك���ه ی دوێنێی جێگران���ی س���كرتێری گش���تی یه كێتی نیش���تمانی كوردس���تان و هێرۆ ئیبراهیم ئه حمه د و حاكم قادر ئه ندامانی مه كته بی سیاسی و شاناز ئیبراهیم ئه حمه د كادێری پێشكه وتوی ئه و حیزبه ، په یوه ندی كرد به حاكم قادره وه ، به اڵم ناوبراو ئاماده نه بو له وباره وه لێدوان بدات و رایگه یاند "ئه وه له خۆیان بپرسن ئه نجامی كۆبونه وه كه یان

چی بوه ؟ من له وباره یه وه هیچ ناڵێم".به پێی لێدوانی سه رچاوه یه كی ئاگادار ب���ۆ ئاوێنه جه مس���ه ره ناكۆكه كانی ناو یه كێتی گه یشتونه ته ئه و بڕوایه ی هه نوكه سیاسی و له گۆڕه پانی گه وره گه مه یه كی

سه ربازی ناوچه كه و عێراقیشدا روده دات، بۆ ئ���ه وه ی یه كێت���ی وه ك كاراكته رێكی كارا و كاریگه ر به شداری ئه و گه مه یه بێت، پێویسته له ناوخۆیدا كۆك و به هێز بێت، به سه رنجدان له وه ی ناوچه كه و عێراقیش به ره و پڕ چه ك كردنی زیاترو سه رله نوێ سیاس���ی و نه خش���ه ی دیزاینكردنه وه ی هاوكێشه ی هێزه كان ده چن و چاره نوسی عێ���راق و كوردس���تانیش ب���ه ڕوی هه مو ئه گه رێكدا كراوه یه ، هه ربۆیه له م قۆناغه هه ستیاره دا یه كێتی وه ك هێزێكی گه وره و كاریگه ری گۆڕه پانی سیاس���ی پێویستی به سه رله نوێ خۆرێكخستنه وه یه ، كه له م نه خۆشكه وتنی به هۆی دواییدا سااڵنه ی تاڵه بانی و ناكۆكی جه مسه ره كانی و نه بونی مه رجه عیه ت���ی سیاس���ی و بڕیاردانیه وه ، به ش���ێوه یه كی به رچاو رۆڵ و كاریگه ریی

له پاشه كشه دا بوه .ئێستا هه مو جه مس���ه ره كانی یه كێتی كۆكن له سه ر یه كخس���تنی هه ڵوێستیان به رامبه ر به كۆمه ڵێك پێشهات كه له ئاستی

كوردس���تان و ده وروبه ری كوردس���تان و عێراق و ناوچه كه شدا روده ده ن. به پێی ئه م نێوان سه رچاوه یه هه رچه نده په یوه ندی به رهه م س���اڵح و هێرۆ ئیبراهیم ئه حمه د زۆر باشه ، به اڵم هێش���تا نه گه یشتوه ته ئ���ه و ئاس���ته ی كه مه كته بی سیاس���ی و ئه نجومه ن���ی س���ه ركردایه تی كۆببنه وه ، چونكه پێویس���تی به به ره و پێش���چونی زیاتری ئ���ه و په یوه ندیانه و به دواداهاتنی

چه ند هه نگاوێكی دیكه یه .ئه م���ه له كاتێكدای���ه ك���ه خواس���تی لێكنزیكبون���ه وه له نێو كادێ���ره بااڵكانی یه كێتی نیشتمانی كوردستان و بزوتنه وه ی گۆڕاندا هه رچی زیاتر له هه ڵكش���اندایه ، له مه كته بی گرن���گ به ش���ێكی ته نانه ت سیاسی و س���ه ركردایه تی یه كێتی له گه ڵ ئه وه دان كه یه كێتی له گه ڵ گۆڕان ببنه وه به یه ك، به هه مانشێوه ش له ناو بزوتنه وه ی گۆڕانیشدا زۆرن ئه وانه ی پێداگری له سه ر ئه و نزیكبونه وه و یه كگرتنه وه یه ده كه ن و نزیکبونه وه یه له م پش���تیوانی ئێرانیش

ده کات. ئێستا یه كێتی و گۆڕان له گفتوگۆو هه وڵ���ی لێكنزیكبون���ه وه ی زیات���ردان، پرسیاره كه ئه وه یه ئه م لێكنزیكبونه وه یه تا كوێ بڕ ده كات و س���ه ره نجام ده گاته

ئاستی یه كگرتنه وه ؟ئاوێن���ه ئه م پرس���یاره ی ئاڕاس���ته ی حه مه تۆفیق ره حیم هه ڵسوڕاوی دیاری بزوتنه وه ی گۆڕان كرد، به اڵم ناوبراو وتی

"من سه باره ت به و بابه ته قسه ناكه م".به پێی لێدوانی س���ه رچاوه ئاگاداره كه بۆ ئاوێن���ه ، لێكنزیكبونه وه ی ئێس���تای نێوان یه كێتی و گۆڕان، له الی به ش���ێك له پارتی وه ك "گه له كۆمه " لێكده درێته وه و پێیانوای���ه ل���ه م نزیكبونه وه ی���ه دا ك���ه له س���ه روه ختی كۆتایی هاتنی ماوه ی بۆ درێژكراوه ی بارزان���ی و هه مواركردنه وه ی هه ژێنه ره كانی گۆڕانكاریییه ده س���تورو عێراق و ناوچه كه ش���دایه ، پارتی كراوه ته ئامان���ج و مه به ستیش���یان كۆتایهێنان���ه جومگ���ه ك���ه پارت���ی به هه ژمون���ی كوردستانی ده س���ه اڵتی سه ره كیه كانی

له ده س���تی خۆیدا چڕ كردوه ته وه ، هه ر له دۆس���یه ی نه وته وه بگره ت���ا ده گات

به ئاسایش و په یوه ندییه كانی ده ره وه .س���ه رچاوه كه ئاماژه ی ب���ه وه كرد كه له م���اوه ی راب���ردودا به ه���ۆی ناكۆكی و الوازبونی یه كێت���ی و ملمالنێ و زۆرانبازی نێ���وان یه كێت���ی و گۆڕان���ه وه ، پارت���ی توانیویه ت���ی به س���ه ر دۆخی سیاس���ی كوردس���تاندا بااڵده ست بێت، هه رچه نده سه ره ڕای الوازبونی ئه م دو ركه به ره شی ، به اڵم هێشتا نه یتوانیوه ئه م بااڵده ستییه ی به سه ر زۆنی سه وزدا بسه پێنێت، به هۆی كۆمه ڵێ���ك هه ڵه ی خ���ۆی و ملمالنێكانی رابردوی و سروشتی پێكهاته ی دانیشتوانی ئ���ه م زۆنه وه . هه ربۆیه پێش���بینی ئه وه گ���ۆڕان و نزیكبونه وه ی ك���ه ده كرێ���ت یه كێت���ی و هه ماهه نگ���ی كردنیان له گه ڵ كۆمه ڵ و یه كگرتو، پرۆس���ه ی سیاس���ی له به رژه وه ندی دیموكراسی له كوردستاندا

بگۆڕێت.به اڵم ئه ندامی ئه نجومه نی سه ركردایه تی

پارت���ی دیموكراتی كوردس���تان، عه لی عه ونی ئه وه ره تده كاته وه كه كه رتبونی ركه به ره كان���ی ، الوازبون���ی یه كێت���ی و بااڵده س���تی پارتی مس���ۆگه ر كردبێت و یه كێتی و له لێكنزیكبونه وه ی پێش���وازی به ئاوێن���ه ی ئ���ه و ده كات، گۆڕانی���ش راگه یاند ك���ه لێكنزیكردنه وه ی یه كێتی و

گۆڕان جێی دڵخۆشییه بۆ ئه وان.به هاوپه یمانی "یه كێت���ی وتی ناوبراو خۆم���ان ده زانین و له رابروش���دا قۆناغی پێك���ه وه چاره نوسس���ازمان گرن���گ و هاوبه شمان خاڵی ئه مڕۆش تێپه ڕاندوه و له گه ڵ یه كێتی زۆره ، به هه مانش���ێوه ش گۆڕان كه به ش���ێكی گرنگه له پرۆس���ه ی

سیاسی له ده سه اڵتدایه له گه ڵ ئێمه ".وتیش���ی "هی���چ كاتێ���ك الوازبون���ی یه كێتیم���ان ل���ه به رژه وه ن���دی خۆمان نه زانیوه ، چه ن���د نزیكبونه وه ش هه بێت له نێوان یه كێتی و گۆڕان، ئه وه نده زیاتر ئارامی سیاس���ی له كوردستاندا دروست

ده بێت".

ئا: هاوكار حسێن

یه كێتی له رێگه ی باڵوكردنه وه ی پرۆژه ده ستورێكی نوێوه هه ڵوێستی خۆی له باره ی پرسی ده ستورو سیستمی

سیاسیی كوردستان و پۆستی سه رۆكایه تی هه رێم یه كالیی كرده وه و

داواده كات هه م پۆستی سه رۆكی هه رێم بكرێته ته شریفاتی و هه م سیستمی

سیاسیش به ته واوی بكرێته سیستمێكی په رله مانی .

ئ���ه و پرۆژه یه كه كۆپیه ك���ی به تایبه ت ده قه ك���ه ی نێ���ردراوه و ئاوێن���ه ب���ۆ به زمانی عه ره بی ئاوێنه نیوزدا له س���ایتی باڵوكراوه ته وه ، له سه ر راسپارده ی ده سته ی كارگێ���ڕی مه كته ب���ی سیاس���یی یه كێتی بوه و له الیه ن لیژنه یه كی نۆ كه س���ی ، كه پێكهاتون له ژماره ی���ه ك وه زیری كابینه ی هه ش���ته م و چه ند په رله مانتارێكی یه كێتی

له خوله كانی ئێستا و پێشو، ئاماده كراوه .پڕۆژه ك���ه ن���اوی هه ریه ك له س���ه ردار هه رك���ی و عه ونی به زازی به س���ه ره وه یه ، تیش���كی س���ه ره كیی به ش���ێوه یه كی خستوه ته سه ر گۆڕینی سیستمی سیاسیی هه رێم و میكانیزمی هه ڵبژاردنی س���ه رۆكی

هه رێم و كه مكردنه وه ی ده سه اڵته كانی . له باره ی سیس���تمی سیاسیی هه رێمه وه له پرۆژه كه ی یه كێتیدا هاتوه : "كوردستان-عێراق هه رێمێك���ه له ناو ده وڵه تی عێراقی فیدراڵ، سیستمه سیاسییه كه ی په رله مانی له ره شنوسه كه ی له كاتێكدا دیموكراتیه "، پێش���وی هه رێمدا سیس���تمی سیاس���یی

كوردس���تان به "په رله مان���ی ، كۆم���اری و دیموكراتی " وه سفكراوه .

س���ه رۆكایه تی له ب���اره ی ه���اوكات هه رێمیشه وه یه كێتی له پرۆژه كه یدا ده ڵێت، "هه رێم سه رۆكێكی ده بێت كه نوێنه رایه تی گه ل���ی كوردس���تان و یه كێتیه كه ی ده كات له بۆنه نه ته وه ییه كاندا و زامنی پابه ندبونی ده كات و به ده س���توره وه ده س���ه اڵته كان ده س���ه اڵته كانی له نێ���وان هه ماهه نگ���ی فیدراڵی و ده سه اڵته كانی هه رێمدا ده كات". به ندێكی دیكه ش بۆ ئه م ماده یه زیادكراوه و تێدا باس له وه ده كات كه سه رۆكی هه رێم نابێ���ت هیچ پۆس���تێكی حزب���ی بمێنێت راسته وخۆ دوای سوێندخواردنه كه ی و هه تا

مانه وه ی له پۆسته كه ی . دیاریكردن���ی میكانیزم���ی له ب���اره ی س���ه رۆكی هه رێ���م، پرۆژه ك���ه ی یه كێتی داواده كات "س���ه رۆكی هه رێ���م له الی���ه ن پاڵێوراوان���دا له نێ���و په رله مان���ه وه و هه ڵبژێردرێت به ده نگی زۆرینه ی دو له سه ر س���ێ ئه ندامانی په رله م���ان و به ده نگدانی نهێنی " جێگره كه ش���ی به هه مان میكانیزم دیاریده كرێ���ت. ب���اس ل���ه وه ش ك���راوه كه م���اوه ی ویالیه تی س���ه رۆكی هه رێم و جێگره ك���ه ی چوار س���اڵه و ده ش���ێت بۆ

ویالیه تی دوه میش هه ڵبژێردرێته وه .له سه رۆكی ده سه اڵت چه ندین هه روه ها هه رێ���م كه مكراوه ت���ه وه ، له گرنگترینینان ب���ااڵی "س���ه رۆكی س���یفه تی ه���ه ردو فه رمانده ی ده س���ه اڵتی جێبه جێك���ردن و گشتیی هێزه كانی پێشمه رگه " له و پۆسته س���ه ندراوه ته وه . هه م���ان ده س���ه اڵتیش له جێگره كه ی س���ه ندراوه ته وه . ده ركردنی

س���نورداركراوه و تایبه ت لێبوردنی مافی ئه و كه س���انه ناگرێته وه كه به ئه نجامدانی تاوان���ی تیرۆریس���تی و گه نده ڵ���ی ماڵی و ئیداری���ی حوكم���دراون. بڕی���اری ناردنی هێزی پێشمه رگه یان هێزه كانی ئاسایشی ناوخۆ بۆ ده ره وه ی سنوری هه رێم دراوه ته به ڕه زامه ندی وه زیران ئه نجومه نی ده ست

په رله مان. پڕۆژه ك���ه ی یه كێتی ته نان���ه ت ماوه ی وه زیرانی���ش س���ه رۆك ب���ۆ مان���ه وه ی دیاریكردوه و باس له وه ده كات كه "ماوه ی ئه ویش ته نها بۆ پێكهێنانی دو كابینه یه ". داواشده كات كه "س���ه رۆك وه زیران ناوی له ناو لیستی كاندیدانی حزبه سیاسیه كاندا

هه بێت بۆ هه ڵبژاردنه گشتیه كان".ئه و ئه سه س���ه رد، س���ه رۆكی فه ری���د لیژنه یه بوه كه پرۆژه كه یان ئاماده كردوه و له لێدوانێكدا به ئاوێن���ه ی راگه یاند، "ئێمه پێمانواب���و ك���ه له پرۆژه ك���ه ی پێش���ودا سیستمه كه نیمچه س���ه رۆكایه تی و نیمچه په رله مانیه ، بۆیه لیژنه كه مان له رێگه ی ئه م پڕۆژه یه وه پێش���نیاریكردوه كه له رێگه ی ماده یه ك���ه وه چه ن���د ده س���تكاریكردنی

به ته واوی بكرێته په رله مانی ". ئه و وتیشی ، "ئه م پرۆژه یه دو ئه ندامی لیژنه ك���ه كه ناویان هات���وه ئاماده كراوه و تاووتوێك���راوه ، لیژنه ك���ه دا له ن���او ئه م���ه ش دوای���ن كۆپ���ی پڕۆژه كه یه كه له به رده ستدایه و ئێستا ره وانه ی ده سته ی

كارگێڕ كراوه ته وه ".ده قی پرۆژه ده ستوره كه ی یه كێتی كه له 123 ماده پێكهاتوه ، له سایتی ئاوێنه نیوز (www.awene.com( بخوێنه ره وه .

په یوه ندی به رهه م ساڵح و هێرۆ ئیبراهیم ئه حمه د زۆر باشه ئایا له نزیكبونه وه ی یه كێتی و گۆڕاندا پارتی كراوه ته ئامانج؟

سه رۆكایه تی هه رێم ته شریفاتی و سیستمیش په رله مانی بێتیه كێتی به پرۆژه ده ستورێكی نوێوه

خۆی یه كالیی كرده وه

ریکالم

خواستی لێكنزیكبونه وه له نێو كادێره بااڵكانی

یه كێتی و گۆڕان له هه ڵكشاندایه ، به شێكی گرنگ

له مه كته بی سیاسی و سه ركردایه تی یه كێتی

له گه ڵ ئه وه دان كه یه كێتی له گه ڵ گۆڕان

ببنه وه به یه ك به رهه م ساڵح و هێرۆ ئیبراهیم ئه حمه د له زانکۆی ئه مریکی 4/26

Page 4: ژماره 476

هەنوکە(476( سێشه ممه 42015/4/28

ئا: هاوكار حسێن

كه سانی نزیكی ره جه ب ته یب ئه ردۆگان، سه رۆكی توركیا

له سودمه نده كانی یه كه می ئه و گرێبه سته نه وتیه ن كه له نێوان هه ولێرو

ئه نكه ره دا هه یه ، یه كێكیش له و كه سانه زاوای ئه ردۆگانه و سه روكاری

ئه و كۆمپانیایه ده كات كه به پێی مۆڵه تێكی تایبه ت ئه ركی گواستنه وه ی

نه وتی هه رێمی له دیوی توركیا بۆ بازاڕه كانی جیهان له ئه ستۆیه .

په رله مانتاری پرس���یاری له وه اڵمی پارت���ی گه ل���ی كۆم���اری )جه هه په ( له په رله مانی توركی���ا، مێڤلوت دودو، كه مانگ���ی ئایاری 2013 ئاراس���ته ی وه زاره تی وزه ی توركیای كردوه له سه ر ئه و پرس���ه ، وه زاره تی ناوبراو ئه وه ی پشتڕاس���ت كردوه ته وه كه "پاوه رترانز مۆڵه ت���ی پێ���دراوه بۆئ���ه وه ی نه وتی ناوه ڕاس���ته وه له ده ریای كوردس���تان

بگوازێته وه بۆ بازاڕه كانی جیهان".په یامنێری رۆژنامه ی حوڕیه تی توركی له واش���نتۆن، تۆلگا تان���ش له كتێبكدا كه به مدوایان���ه باڵویكردوه ته وه تێیدا ئاماژه ی به وه ك���ردوه كه یه كێك له و كۆمپانیایانه ی نه وتی هه رێم له توركیاوه ب���ۆ بازاڕه كانی جیه���ان ده گوازێته وه ن���اوی پاوه رترانزه كه له س���اڵی 2011 دام���ه زراوه و به مۆڵه تێكی تایبه تی ئه و كاره ده كات، خاوه نه كه ش���ی ب���ه رات كچی ئه سرای هاوس���ه ری ئه لبایراك،

ئه ردۆگانه . لیژن���ه ی ته نه���ا س���نور له مدی���و س���ه رچاوه وزه و پیشه س���ازی و سروش���تیه كانی په رله مانی كوردستان هه ی���ه ك���ه چاودێری مه له ف���ی نه وت بكات، ب���ه اڵم ئه وانیش ن���ه ئاگاداری گرێبه س���ته كه ن و نه زانیاری���ان هه یه له س���ه ر ئ���ه وه ی چی به س���ه ر نه وتی له ودی���و س���نوری توركیاوه هه رێ���م ڕوده دات، چونك���ه چه ندینج���ار داوای له حكومه ت گرێبه سته كه یان كۆپیه كی ك���ردوه ، ب���ه اڵم هی���چ وه اڵمێكی���ان

وه رنه گرتوه ته وه . ئه ندامان���ی لیژنه ك���ه زانیاریان نیه له س���ه ر ئه وه ی كێ له و دیو س���نوری توركی���ا نه وتی هه رێ���م ده گوازێته وه و پاره ی فرۆشراوی نه وته كه چی لێدێت. به اڵم ئ���ه وه ی ده یزانن هه ر ئه وه یه كه ئه نجومه نی نه وت و گازی كوردس���تان، كه سه رۆكی حكومه ت و چه ند وه زیرێك تێی���دا ئه ندامن، پێیانوت���راوه و گوایه گرێبه سته كه له گه ڵ كۆمپانیای بۆكتاش

كراوه . د. عیزه ت س���ابر، ئه ندامی لیژنه ی س���ه رچاوه وزه و پیشه س���ازی و سروش���تیه كان به ئاوێن���ه ی راگه یاند، "به پێ���ی رێككه وتنێ���ك، ك���ه نازانین ش���ێوازه كه ی چۆنه و بڕه كه ی چه نده ، حكومه ت���ی هه رێ���م خه رج���ی ئ���ه و كۆمپانیایان���ه ده دات ك���ه نه وته كه ی بازاڕه كانی بۆ ده گوازنه وه له توركیاوه

جیهان". سه رۆكی جه وده ت، شێركۆ هاوكات

لیژنه ك���ه ی په رله مان بۆ ئاوێنه ده ڵێت "هیچ زانیاریه ك���م نیه له باره ی ئه ودیو س���نوری هه رێمی كوردستان )سنوری توركیا(" كه ئاخۆ نه وتی هه رێم چۆن

ره وانه ده كرێت.حكومه ت���ی عێراق له س���اڵی 1973 گرێبه س���تێكی درێژخایه ن���ی له گ���ه ڵ كۆمپانیایه كی حكومه تی توركیا به ناوی كینك ئه نجامداوه بۆ ناردنی نه وته كه ی له رێگ���ه ی توركی���اوه ب���ۆ بازاڕه كانی ئه م هه رێمیش جیه���ان، حكومه ت���ی هه ن���گاوه ی به غدای كردوه ته مۆدێلێك بۆ ئه نجامدانی گرێبه ستێكی هاوشێوه

بۆ ماوه ی 50 ساڵ.ئاوێن���ه ، زانیارییه كان���ی به پێ���ی رۆژی 29ی كانون���ی یه كه م���ی 2013، په یوه ندییه كی نوێی وزه له نێوان هه ولێرو كاتێك ئه وه ش داده مه زرێت، ئه نكه ره رێككه وتننامه یان زنجیره یه ك هه ردوال مۆركردوه ، له مانگی مارس���ی 2014ش رێككه وتنێكی دیكه یان بۆ زیادكردوه . گرفت���ی س���ه ره كی له م گرێبه س���ته دا ئه وه ی���ه له وكات���ه دا حكومه تی هه رێم

حكومه تێكی كاربه ڕێكه ر بوه . "ئه م گرێبه س���ته كێش���ه ی تێدایه ، چونكه حكومه ت���ی كاربه ڕێكه ر نابێت هیچ گرێبه س���تێكی س���تراتیژی ئیمزا بكات"، د. عیزه ت سابر وا ده ڵێت.

به پێی گرێبه سته كه ی نێوان هه ولێرو ئه نكه ره ، ش���وێنی 18 ملیۆن به رمیل نه وت له به نده ری جه یهان وه ك ئه مبار دیاریكراوه ، ك���ه 9 ملیۆن به رمیلی بۆ نه وت���ی هه رێم و 9 ملیۆنه ك���ه ی دیكه

ب���ۆ نه وتی به غدا دان���راوه . ناوه ڕۆكی گرێبه س���ته كه ش باس له وه ده كات كه "تا ماوه ی 50 ساڵی داهاتو ده روازه ی سه ره كی هه نارده كردنی نه وتی هه رێمی

كوردستان له توركیاوه ده بێت". ه���ه ر به پێی گرێبه س���ته كه هه ردوال پاره ی ئ���ه وه ی له س���ه ر رێككه وتون فرۆش���راوی نه وتی هه رێ���م له بانكێكی

حكومی به ناوی هاڵكبانك دابنرێت.

تانه ر ،2014 ئۆكتۆب���ه ری مانگ���ی یه ڵدز، وه زیری وزه ی توركیا رایگه یاند كه "بڕی 700 ملیۆن دۆالر له هاڵكبانك دانراوه "، به اڵم هێشتا ئه مه به شاراوه یی ماوه ته وه و نازانرێت تا ئه مڕۆ بڕی چه ند

نه وتی هه رێم فرۆشراوه .به اڵم سه رۆكایه تی حكومه تی هه رێم ئ���ه م لێدوانانه ی تان���ه ر یه ڵدزی به دڵ نه ب���وه ، ش���ێركۆ ج���ه وده ت ده ڵێت، "حكوم���ه ت پێیڕاگه یاندی���ن كه ته نها پش���ت ببه س���تن به و ژماران���ه ی كه ئێمه ده تانده ین���ێ ، نه ك ئه وه ی تانه ر

یه ڵدز". هه روه ها د. عیزه ت س���ابر ده ڵێت: "ئێمه نازانین بڕی ئه و پاره یه چه نده ، هه ر ئه وه نده ده زانین كه پاره ی نه وتی فرۆشراوی هه رێمی كوردستان له هاڵك بانك دان���راوه ، ئه نجومه نی نه وت و گاز پێیانوتین ئه گ���ه ر نه وته كه به ئه مریكا بفرۆش���رێت ئه وا له رێگه ی حسابێكه وه له ئه مری���كاوه پاره كه دێ���ت بۆ بانكی ناوه ندی هه رێم، به اڵم ئه گه ر به ئه وروپا بفرۆش���رێت، ئه وا حس���ابێكیان هه یه

له ئه ڵمانیا و له وێوه دێته هه رێم". ،2014 حوزه یران���ی 4ی رۆژی نێچیرڤانی كوردس���تان، په رله مان���ی س���ه رۆكی حكومه تێكی وه ك بارزانی كاربه ڕێك���ه ر له گه ڵ چه ن���د وه زیرێك بانگێهێش���تی په رله م���ان ك���ران ب���ۆ گفتوگۆكردن له باره ی پرسی وزه ، هه ر له وێش بۆ یه كه مجار زانیاری له س���ه ر

رێككه وتنه كه دركاند. به پێی ده س���توری توركیا، دو جۆر

رێككه وت���ن هه ی���ه ، هه ندێكی���ان كه س���یفه تی ده یكه ن و ده وڵه تان له گه ڵ دیكه یان هه ندێكی هه یه ، نێوده وڵه تی حكومه ت سه رپش���كده كرێت بۆئه وه ی ئه نجامیب���دات. ئ���ه وه ی له گه ڵ هه رێم كردویانه رێككه وتنێكی یاس���ایی بوه و په رله مانی به ره زامه ن���دی پێویس���تی س���ه رچاوه یه كیش نه ب���وه . توركی���ا له وه زاره تی س���امانه سروشتیه كان كه داوایكرد ناوی نه هێنرێ���ت، بۆ ئاوێنه ئاماژه ی به وه كرد كه " ئه و گرێبه سته زیاتر سیاس���ییه له وه ی گرێبه ستێكی

وزه یی بێت".ئاوێنه له رێگ���ه ی ئێمه یڵی تایبه تی كۆمپانیای پاوه رترانزه وه په یوه ندیكرد به به رپرس���انی ئ���ه و كۆمپانیای���ه وه ، ب���ه اڵم پ���اش 17 رۆژ له چاوه ڕوانیی هی���چ وه اڵمێكی ره س���میان نه دایه وه ، له به رپرس���انی ئاوێنه ئ���ه وه ی به اڵم كه وت���وه به رده س���تی پاوه رتران���زه ئه وه یه كه ئاماده نین لێدوان له س���ه ر ئ���ه و بابه ت���ه ب���ده ن و رایانگه یاندوه ، بازرگانیه كه مان، رێككه وتن���ه "به پێی ته نانه ت ئه گه ر به ڕێوه به ری گش���تیش زانیاری بدات له سه ر كۆمپانیاكه ، ئه وا

پێده چێت ده ربكرێت".بۆ زانیاری زیاتر ئاوێنه په یوه ندیكرد به ته ها زه نگه نه ، بری���كاری وه زاره تی ناوبراو به اڵم سامانه سروش���تیه كان، ره تیكرده وه هی���چ زانیارییه كی هه بێت وت���ی ، گرێبه س���ته كه وه و له ب���اره ی "م���ن ئ���اگام لێ���ی نی���ه و وه ك ئێوه

له راگه یاندنه كانه وه خوێندومه ته وه ".

ئا: محه مه د ره ئوف

له ئێستادا هه رێمی كوردستان به قه یرانێكی دارایی كاریگه ردا

تێپه ڕده بێت، كه كاریگه ری له سه ر ته واوی كایه كانی ژیانی هاوالتیان

كردوه ، به اڵم له ئێستادا به هۆی كه ڵه كه بونی قه رزێكی گه وره و

كه مبونه وه ی داهاتی ناوخۆیی، هه رێم روه و به غدا كێش ده كات تا وه ك

سااڵنی رابردو، به شه بودجه ی خۆی وه ربگرێت و قه یرانی دارایی تێپه ڕێنێت.

حكومه ت چۆن 2014 ی تێپه ڕانددوای ئ���ه وه ی حكومه ت���ی هه رێم���ی كوردس���تان رازی نه ب���و رۆژانه بڕی 400 ه���ه زار به رمیل ن���ه وت ره وان���ه بكات، نوری به س���ه رۆكایه تی به غدا حكومه تی مالیكی به ش���ه بودجه ی 17%ی هه رێمی ب���ڕی، ل���ه و رۆژه وه قه یران���ی دارایی و دواكه وتنی موچه له هه رێمی كوردس���تان دروس���ت ب���و، به جۆرێك ت���ا ئه مڕۆش كاریگه ری گه وره ی له سه ر ژیانی هاواڵتیان دروس���ت كردوه ، به جۆرێ���ك حكومه تی عێ���راق مانگانه ب���ڕی )1 ترلیۆن و 200 ملیار دیناری( ب���ۆ هه رێم ده نارد كه بۆ ساڵێك ده یكرده )14 ترلیۆن و 400 ملیار دینار( به اڵم له ساڵی 2014 دا حكومه تی عێ���راق له چوار كاتی جیاوازدا ته نها بڕی (2 ترلیۆن و 280 ملیار دیناری( ره وانه ی هه رێمی كوردس���تان كردوه ، كه ده كاته (16%( ی كۆی به شه بودجه ی ساڵێكی هه رێم له به غ���داد، واتا حكومه تی عێراق له 2014دا ب���ڕی )12 ترلیۆن و120 ملیار( دیناری هه رێمی نه ناردوه ، واتا به ڕێژه ی

. )%84)ته واوی ئ���ه و داهاتانه ی ك���ه له 2014 ده س���ت حكومه تی هه رێم كه وتوه بریتی

بوه له :یه ك���ه م/ ته مویلی وه زاره تی س���امانه سروش���تیه كان ) ترلی���ۆن و 35 ملیارو

999 ملیۆن دینار(دوه م/ ته مویل���ی حكومه تی عێراق )2

ترلیۆن و280 ملیار دینار(س���ێیه م/ داهاتی ناوخۆ به خه ماڵندنی مانگ���ی 12 ده كات���ه )1 ترلیۆن و 868

ملیارو 712 ملیۆن دینار(كه كۆی گش���تی ده كاته )8 ترلیۆن و

184 ملیارو 741 ملیۆن دینار(حكومه تی خه رجیه كان���ی كۆی به اڵم هه رێ���م ل���ه 2014 دا )14 ترلیۆن و 695 ملی���ارو 616 ملی���ۆن دینار( ب���وه ، كه خه رجی به كار بردن )12 ترلیۆن و 754 ملی���ارو 244 ملیۆن دینار( بوه و خه رجی وه به رهێنان )1 ترلیۆن و 439 ملیارو 831 ملیۆن دینار( بوه و خه رجی په ره پێدانی پارێ���زگاكان )501 ملی���ارو 541 ملیۆن دینار( بوه ، به و پێی���ه ش خه رجیه كانی حكومه تی هه رێم )6 ترلیۆن و 510 ملیارو 875 ملیۆن( دیناری له داهاته كه ی زیاتر

بوه .س���ه ره ڕای ئه وه ی بودج���ه له به غداوه نه هاتوه به اڵم ناشه فافیه كی زۆر له داهاتی ناوخۆییدا هه یه به جۆرێك پێش���تر ته نها داهاتی خاڵه س���نوریه كان مانگانه زیاتر ل���ه )150 ملی���ار دین���ار( بوه و س���ااڵنه ده یك���رده )1 ترلیۆن و 800 ملیار دینار، به جۆرێك داهاتی خاڵه س���نوریه كان كه س���نوری ئیبراهیم خه لیل گرنگترینیانه و رۆژان���ه )2 ملی���ار( دین���ار داهاتیه تی و مانگانه ده كاته )60 ملیار( ودینار داهاتی هه یه و باش���ماخ رۆژانه )1 ملیار( دینار داهاتیه ت���ی مانگان���ه ده كاته )30 ملیار دینار(، حاجی ئۆمه ران رۆژانه )1 ملیار( دین���ار داهاتیه تی مانگان���ه ده كاته )30 ملیار( دین���ارو په روێزخانیش رۆژانه )1 ملیار( دین���ار داهاتیه تی مانگانه ده كاته (30 ملیار( دینار، له ئێس���تادا به پێی وه اڵمی وه زاره تی دارایی حكومه تی هه رێم بۆ پارله مانتارێك داهاتی مانگێكی خاڵه س���نوریه كان ته نه���ا )33 ملیار دیناره ( ئه مه س���ه ره ڕای ئه وه ی ك���ه حكومه تی هه رێم به 63 رێگه داهاتی ناوخۆیی ده ست وه ك مانگانه ش���ی داهاتی ده كه وێ���ت و وه زاره تی دارایی خۆی ئاماژه ی پێكردوه له ئێس���تادا ته نها 100 ملیار دیناره ، كه

ئه مه به ته واوی جێگه ی گومانه .

قه یرانی دارایی كه ی كۆتایی دێت؟حكومه تی هه رێمی كوردستان له ماوه ی س���اڵی رابردودا كه وتۆت���ه ژێر قه رزێكی

گه وره وه به جۆرێك (12 ترلیۆن و 807 ملیار( دیناری بانكه به جۆرێك قه رزاره ئه هلیه كان بازرگانی و بانكه ئه هلیه كانی الی بانكی ناوه ندی لقی هه ولێ���ر )5 ترلیۆن و 648 ملیار دینار(و بانكه ئه هلیه كان���ی الی بانكی ناوه ندی

لق���ی )2 ترلی���ۆن و 447 ملی���ار دینار(و بانك���ه بازرگانیه كانی���ش )4 ترلیۆن و 712 ملی���ار دینار( ئه مه س���ه ره ڕای )1 ترلیۆن و 450 ملیار دینار( ی به ڵێنده ران و له گه ڵ زیاتر ل���ه )1 ترلیۆن و 700 ملیار( زیاتر فه رمانب���ه ران و موچ���ه ی دیناری له )3 ترلیۆن دیناری( وه زاره تی سامانه سروش���تیه كان كه قه رزی كۆمپانیاكانی له الیه كه هه موی پێكه وه ده كاته نزیكه ی (19 ترلیۆن دینار( ئ���ه م پاره یه ئه گه ر حكومه تی هه رێم به ش���ه بودجه ی ته واوی خۆی له عێ���راق وه ربگرێت ك���ه مانگانه (1 ترلیۆن و 200 ملی���ار دیناره ( له گه ڵ داهات���ی ناوخۆی���ی ئ���ه وكات ده توانێت موچه ی فه رمانبه ران و به ش���ێك له پرۆژه خزمه تگوزاریه كان���ی ئه نجام بدات، به اڵم ئه گه ر س���ااڵنه ب���ڕی )3 ترلیۆن دینار( قه رز بداته وه ئه وكات تا 6 س���اڵی دیكه

له ژێر قه رزه كانی رزگاری ده بێت.س���امانه وه زاره تی راپۆرت���ی به پێی

سروش���تیه كان كه ب���ۆ وه زاره تی نه وتی عێراقی ناردوه و خش���ته ی ناردنی نه وتی هه رێ���م له ڕێگه ی س���ۆمۆوه ده خاته ڕو به پێی خشته كه له سه ره تای مانگی پێنجدا هه رێم ده توانێت رۆژانه بڕی )550 هه زار( به رمیل ن���ه وت له ڕێی س���ۆمۆوه ره وانه بكات، واتا له وكاته دا رێكه وتنه كه ده چێته ب���واری جێبه جێكردن���ه وه و حكومه ت���ی عێراق به ش���ه بودجه ی هه رێم به ته واوی ده نێرێت كه مانگان���ه بڕی )1 ترلیۆن و 200 ملیار دین���اره ( خۆ ئه گه ر وه زاره تی س���امانه سروش���تیه كان په یوه ست بێت به و خش���ته یه ی دیاری كردوه ، ئه گه رنا حكومه ت���ی عێ���راق هێنده ی ئ���ه و بڕه نه وت���ه ی ره وانه ی ده كات پاره بۆ هه رێم

ده نێرێت وه ك ئێستا پیاده ی ده كات.به اڵم ب���ۆ تێپه ڕاندنی قه یرانی دارایی و فه رمانب���ه ران موچ���ه ی دوانه كه وتن���ی حكومه تی هه رێم پێویسته چه ند رێگه یه ك

بگرێته به ر له وانه :1. ده بێ���ت حكومه ت���ی هه رێم بڕیاری ته واوه تی بدات ك���ه ئایا نه وت له ڕێگه ی به غ���داوه ده نێرێ���ت یاخود س���ه ربه خۆ به غداوه له ڕێگه ی ئه گه ر ده یفرۆش���ێت، په یوه س���ت به ته واوی ده ینێرێت ده بێت بێ���ت به رێكه وتنه كه وه ، خۆ ئه گه ر خۆی راسته وخۆ ده یفرۆشێت ده بێت به ته واوی داهاته كه ی به ش���ی موچه و خه رجیه كانی هه رێم بكات، كه تائه مڕۆش سیاس���ه تی نه وتی له هه رێم سیاس���ه تێكی ناڕۆش���ن

بوه و داهاته كه شی نا شه فاف بوه .2. داهاتی ناوخۆیی كه له 63 رێگه وه ده ست ده كه وێت، به شێكی به ناشه فافی و ناڕونیی كۆده كرێته وه و ده خرێته خه زینه ی وه زاره تی داراییه وه ده بێت رێكبخرێته وه و

چاودێری وردی بكرێت.س���ێ خه رج���ی كه مكردن���ه وه ی .3پاره ی به فیڕۆنه دانی س���ه رۆكایه تیه كه و

گشتی له خه رجی ناپێویستدا.رێكخس���تنی كه مكردن���ه وه و .4ت���ه واوی موچه ، به جۆرێ���ك ناعه داله تی كه مبكرێت���ه وه له موچه ی پل���ه بااڵكان و فه رمانبه رانی ئاساییدا له گه ڵ نه هێشتنی بندیوارو موچه خۆری حیزبی و خانه نشینی

نایاسایی.5. ئه گه ر حكومه ت بودجه شی نه بێت ده بێت یاس���ای بودج���ه ی خه مڵێنراوی هه بێت و نابێت وه ك س���اڵی 2014 به بێ

یاسای بودجه به ڕێبكات.

ئا: شیروان شریف

ئه ندامێكی ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق رایده گه یه نێت، له مانگی

سێدا عێراق توانیویه تی بایی زیاتر له 3,5 ملیار دۆالر نه وت بفرۆشێت،

ره تیشیده كاته وه كێشه ی نه مانی پاره له ئارادابێت و ده شڵێت، عێراق خاوه ن

یه ده گێكی دارایی ستراتیجی زۆر گه وره یه .

له گ���ه ڵ ئ���ه وه ی هه ن���ارده ی نه وتی هه رێم ڕو له زیادبونه و ئه مه ش ئومێدی باشبونی ره وشی ئابوری به دوای خۆیدا هێناوه ، له ئێس���تادا باس له وه ده كرێت عێراق ب���ه ره و قه یران���ی نه مانی پاره هه نگاو ده نێت، په رله مانتارێكیش ئه وه

به دور ده زانێت.ئه ندامی ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق له لیژن���ه ی دارایی و ئابوری ، مه س���عود حه ی���ده ر به ئاوێن���ه ی راگه یاند، عێراق توانیویه تی به ته نها له مانگی سێدا بایی سێ ملیار و 700 ملیۆن دۆالر به س نه وت هه نارده ب���كات و بفرۆش���ێت ئه مه جگه توانیویشیه تی تریش، له س���ه رچاوه ی به ئاس���انی موچ���ه ی فه رمانبه ره كانی

دابینبكات.وتیش���ی ، له الیه كی تریشه وه عێراق یه ده گێك���ی دارای���ی س���تراتیجی زۆر گه وره ی هه یه كه خۆی له 60 ملیار دۆالر ده بینێته وه كه له بانك���ی ناوه ندیدایه ، له گ���ه ڵ ئه وه ش���دا ئاڵتون���ی هه یه كه

سه رجه میان یه ده گی ستراتیجین.به پێ���ی ئاماره كانی وه زاره تی دارایی پاره ی یه ده گی عێ���راق72 ملیار دۆالر بوه ، ب���ه اڵم به غدا بۆ ئ���ه وه ی پاره ی موس���ته حه قاتی كۆمپانیاكان���ی نه وت بدات ك���ه خۆی ل���ه 12 ملی���ار دۆالر ده بینیه وه به ش���ێوه ی سه نه دات له ڕێی بانك���ی مه ركه زیی���ه وه ئ���ه و پاره یه ی داوه ته كۆمپانیاكان. مه سعود حه یده ر وتی ، پاره كه خۆی له ئه سڵدا به شێوه ی س���ه نه دات هه ی���ه ، به اڵم وه ك���و نه قد

دابه زیوه بۆ60ملیار.ئ���ه و ئه ندام���ه ی لیژن���ه ی دارای���ی په رله مان ئاماژه شیدا، وه زاره تی نه وت ئه وه ی دوپاتكردوه ت���ه وه كه له هه وڵی رۆژ ن���ه وت هه نارده كردنی ئ���ه وه دان

به رۆژ زیاتربك���ه ن، حكومه تی هه رێمی كه دوپاتیده كات���ه وه كوردس���تانیش له مانگی ئای���اره وه 550 هه زار به رمیل ن���ه وت هه نارده ده كات و وتی "ئه مه بۆ خۆی هه نگاوێكی زۆر ئیجابییه و واده كات داهات له عێراقدا زیاتر ببێت و بێگومان ره نگدان���ه وه ی زۆر باش���ی بۆ هه رێمی كوردس���تان ده بێت ك���ه له به رامبه ریدا ناوه ند ده بێت به پێی یاس���ای بودجه ی گشتی مانگانه یه ك ترلیۆن و200 ملیار

دینار بۆ هه رێم بنێرێت.س���ه باره ت ب���ه و بڕه پاره ی���ه ش كه بڕیاره له به غ���داوه بۆ هه رێ���م ره وانه بكرێت مه س���عود حه یده ر وتی ، به پێی ئه و خش���ته یه ی كه وه زاره تی سامانه سروشتیه كان پێشكه شی عێراقی كردبو تێكڕای هه نارده كردنی نه وت بۆ مانگی چوار به نزیكه یی 475 هه زار به میل نه وت ده بێت، ئه گه ر ئه و رێژه یه ش نێردرابێت به غدا ده بێت النیكه م 800 ملیار دینار

ره وانه ی هه رێمی كوردستان بكات.

زاواكه ی ئه ردۆگان له ڕیزی پێشه وه یه سودمه‌ندانی‌‌گرێبه‌سته‌‌‌50ساڵیه‌كه‌ی‌‌هه‌ولێرو‌ئه‌نكه‌ره‌‌ئاشكرا‌ده‌کرێت

حكومه‌ت‌ده‌توانێت‌كۆتایی‌به‌دواكه‌وتنی‌موچه‌و‌قه‌رزه‌كانی‌بهێنێت؟

ده‌نگۆی‌نه‌مانی‌موچه‌‌ره‌تده‌كرێته‌وه‌په رله مانتارێك: عێراق یه ده گێكی

دارایی ستراتیجی زۆر گه وره ی هه یه

بریکاری وه زاره تی سامانه

سروشتیه کان:

من ئاگام لێی نیه و وه ك ئێوه

له راگه یاندنه كانه وه خوێندومه ته وه

ئه گه ر حكومه ت بودجه شی

نه بێت ده بێت یاسای بودجه ی

خه مڵێنراوی هه بێت و نابێت

وه ك ساڵی 2014 به بێ یاسای

بودجه به ڕێبكات

یه ده گی دارایی عێراق خۆی

له 60 ملیار دۆالر ده بینێته وه

له گه ڵ ئه وه شدا ئاڵتونی هه یه

كه سه رجه میان یه ده گی ستراتیجین

Page 5: ژماره 476

5(476( سێشه ممه 2015/4/28په‌رله‌مان

پرۆژه ی ده ستور له كوێوه به ره و كوێ ؟

سۆران عومه ر

پرۆژه ی ده س���تور به تونێلێكی تاریك سپێردراو ئه وه ی كه له ماوه ی 3 ساڵدا لیژنه یه كی 18 كه سی كردی بۆ پێداچونه وه به پرۆژه 78 ماده ییه كه ی ساڵی 2002 به داخه وه له م خوله ی په رله ماندا به هۆی ناكۆی سیاسیه وه هه مو هه وڵه كانیان هه ڵوه شێنرایه وه ، كه ده بو ماندوبونی سێ ساڵی لیژنه یه ك وه ها به ئاسانی هه ڵنه وه ش���نێنرێته وه و بگه ڕێینه وه بۆ ساڵی 2002 ك���ه ئه وكات���ه پرۆژه یه كی كه موكورتم���ان هه بوه و له وه قایعی كوردس���تان باڵوكراوه ته وه و له ئێس���تادا ته نها ئ���ه و پرۆژه هێڵراوه ت���ه وه كه به بڕیاری ژماره په سه ندكراوه ، له )2002/11/7( په رله مان (26(ی

بۆیه داواكارم:یه كه م/ به ڕێز س���ه رۆكی هه رێم به له به رچاوگرتنی ماندوبون���ی لیژنه 18 كه س���یه كه ی س���اڵی 2005 كه به بڕیاری ژماره )5 له 2005/9/8( دروستكراوه و (3( ساڵ كاری له سه ر پێداچونه وه ی ده ستور كردوه و به م یاسا نوێیه ئه وه ی كردویانه هه ڵوه شێنراوه ته وه ، پ���رۆژه ئاماده كراوه كه هه ڵنه وه ش���ێنرێته وه به ڵكو داوا بكرێت پێداچونه وه به و پ���رۆژه ئاماده كراوه دا بكرێت، ن���ه ك ئاماده كردنه وه ی پرۆژه یه كی نوێ كه مه حاڵه له م���اوه ی )4( مانگدا ئه و كاره بكرێت، با له ئاماده كردنی ده س���توردا نه گه ڕێینه وه بۆ س���اڵی

.2002دوه م / ئ���ه و لیژن���ه 18 كه س���یه به ده نگ بێن و یاداش���تێك له س���ه ر ئه رك و ماندوبونه كانیان بده نه به ڕێز سه رۆكی هه رێمی كوردستان تاكو ماندوبون و كاری )3( ساڵی ئه وان به هه ند وه ربگیرێت و له بری پرۆژه په س���ه ندكردنی بڕیاری هه ڵوه ش���اندنه وه ی ئاماده كراوه كه ی���ان بڕی���اری به بنه ماكردن���ی پرۆژه ئاماده كراوه ك���ه و پێداچونه وه ی بدرێت نه ك هه موی

هه ڵوه شێنرێته وه .چی كرابو بۆ پرۆژه ی ده ستورو چی لێكرا؟

)22( ژم���اره به بڕی���اری یه كه مج���ار ب���ۆ په رله مان���ی كوردس���تان كه ل���ه )1992/10/4(ی ئه وكات به ناوی ئه نجومه نی نیشتمانیه وه بو، بڕیاری فیدراڵیه ت بۆ هه رێمی كوردس���تان ده رچو، به پێی ئه و بڕی���اره په رله مانی كوردس���تان مافی خۆیه تی

ببێت به خاوه نی ده ستور.له پاش ئه وه تاكو س���اڵی 2002 ئه و پرس���ه هیچ هه نگاوێكی بۆ نه نرا، به اڵم به پشت به ستن به بڕیاری ژماره )22ی ساڵی 1992( به بڕیاری ژماره )26( له (2002/11/7( بنیاتنانی پرۆژه ی ده ستوری هه رێمی كوردستانی عێراق بڕیاری له سه ردراو ده قی پرۆژه كه له وه قایعی كوردس���تان ژماره )39 له 2003/2/5( باڵوكرای���ه وه ، ئه م پرۆژه بنیاتن���راوه كه به بڕیاری په رله مان ده رچوه و له ڕۆژنامه ی وه قایعی كوردستان

باڵوكراوه ته وه له )78( مادده پێكهاتوه .له )2005/9/8( به بڕیاری ژماره )5(ی په رله مانی كوردس���تان لیژنه یه ك���ی 18 كه س���ی پێكهێنرا بۆ پێداچون���ه وه ی ده س���توری هه رێمی كوردس���تان، لیژنه كه 14 ئه ندامی له نێو په رله مان بوه و 4 ئه ندامی

تری له ده ره وه ی په رله مان بوه .ئه م لیژنه یه له س���اڵی )2008( واته پاش 3 ساڵ له كاركردن بۆ پێداچونه وه ی ده ستوره باڵوكراوه كه ی وه قایع���ی كوردس���تان كاره كان���ی ت���ه واو ده كات، بۆیه به یاس���ای ژماره )16(ی س���اڵی )2008( له (2008/11/26( پ���رۆژه ئاماده كراوه ك���ه خرای���ه به رنامه ی كاری په رله مان و بڕیاردرا واده یه ك دیاری

بكرێت بۆ خستنه ڕاپرسی.به یاس���ای ژم���اره )9(ی س���اڵی )2009( ل���ه (2009/6/22( هه م���واری یه كه می یاس���ای ژماره (16ی ساڵی 2008( كراو ڕۆژی )2009/7/25( وه ك

واده ی خستنه ڕاپرسی پرۆژه ی ده ستور دیاریكرا.به پێ���ی بڕیاری ژماره )8(یش له )2009/6/24( پرۆژه كه له نێو په رله مانی كوردس���تان ده نگدانی بۆ ك���راو له كۆی 96 ئه ندام 95 ئه ن���دام ده نگی پێداو

به په سه ندكراو و ئاماده كراو بۆ ڕاپرسی دانرا.به اڵم دیاریكردنی ئه م ڕۆژه هێنده په له په لی پێوه دی���ار بو له )2009/7/9( به یاس���ای ژماره )10(ی س���اڵی 2009 هه مواری دوه می یاسای ژماره )16ی 2008( كرایه وه و ڕۆژی ئه نجامدانی ڕاپرس���ی الدرا، ئه مجاره ده سه اڵت درایه س���ه رۆكایه تی په رله مان و حكومه ت و الیه ن���ه په یوه ندیداره كان بۆ دیاریكردنی

ڕۆژێك بۆ ڕاپرسی.له م خول���ه ی په رله مان���دا كه خول���ی چواره مه ، پرۆژه یاسای ئاماده كردنی ده ستوری كوردستان بۆ ڕاپرسی له 2014/12/10 ه وه واژۆكراو له كۆبونه وه ی له )2014/12/14( خوێندنه وه ی یه كه می بۆ كرا، له (2015/4/13( پرۆژه كه په س���ه ندكرا به پێكهێنانی لیژنه یه كی 21 كه س���ی، بڕیاری لیژنه كه ش به سازان ده بێ���ت نه ك به زۆرینه و كه مینه ، به پێی ئه م یاس���ا نوێیه ، یاس���ای ژماره )16(ی ساڵی 2008و بڕیاری ژماره )8(ی ساڵی 2009 و یاسای ژماره )9 و 10(

ی هه مواری یه كه م و دوه می یاس���ای ژماره )16(ی سااڵی 2008 هه ڵوه شێنرایه وه .

له‌په‌رله‌مانه‌وه‌

گۆشه‌یه‌کی‌تایبه‌ته‌‌په‌رله‌مانتاران‌ده‌ینوسن

[email protected]

ئا: هانا چۆمانی

چه ندین په نابه ری كورد له ئێستادا له تاراوگه ژیان به سه رده به ن و به هۆی بونی چه ندین كێشه وه

ناتوانن وه ك كوردستانیه ك بگه ڕێنه وه هه رێم، په رله مانی كوردستانیش وێرای ئه وه ی ئاگاداره له كێشه كانیان، به اڵم هیچ هه نگاوێكی كرداریی

نه ناوه و هه وڵه كانیان ته نها له چوارچێوه ی به دواداچوندا قه تیس بوه .

ئاواره ئه حمه د دانیش���توی واڵت���ی به ریتانیایه و نزیك���ه ی 10 س���اڵه ل���ه و واڵته ده ژی���ت، له باره ی كێشه كه ی بۆ ئاوێنه ده ڵێت، "من ئێستا نه عێراقیم نه ئه وروپیم، كه چی له هه ولێریش له دایك بوم ئه مه چۆن ش���تی واده بێت خاوه نی حكومه ت و په رله مان بین نه توانی���ن رێگه چاره یه ك بۆ هاواڵتیانی خۆیان

بدۆزنه وه ".ئاواره ، كه خێزانداوه و خاوه نی دو منداڵه ، ده ڵێت "خێزانه كه ش���م ئاماده ی���ه بێته وه بۆ كوردس���تان و خۆش���م حه زده كه م له گه ڵ منداڵه كانم له كوردستان بژیم، به اڵم له كوردس���تان كێشه م بۆ دروست بوه ، چونكه من لێره به ناوێكم و له كوردستانیش به ناوێكی تر، ئه وه ش په یوه ندی به و فێڵه وه هه بو كه سه ره تا

كردم بۆ وه رگرتنی پاسپۆرت لێره ."ئه حم���ه د كه س���ه ره تا چوه ت���ه به ریتانیا خۆی به ئێران���ی و به ناوێك���ی تر ناونوس ك���ردوه تامافی "له كوردستانیش وه ربگرێت، په ناهه نده یی مانه وه و به ناوێكی ترم، بۆیه ئێستا له كوردستان كێشه م بۆ دروستبوه ، كێشه كه ش ئه وه یه من ناتوانم مناڵه كانم بكه مه عێراقی، من ئێس���تا ئه مه وێ���ت بگه ڕێمه وه كوردستان، به اڵم به داخه وه نازانم چیبكه م و سه رم لێش���ێواوه و ئێس���تا من نه به ریتانیم ن���ه عێراقیم

به فه رمی ".ئه وانه ی كێشه ی هاوش���ێوه ی ئاواره ئه حمه دیان هه یه ژماره یان زۆره و هه موش���یان له سه ر ناوگۆڕین یان ونكردنی ناس���نامه و ره گه زنامه كێش���ه یان بۆ دروس���ت بوه ، هۆكاره كه شی ئه وه یه كه هه ندێكیان ئ���ه و به ڵگه نامانه یان س���وتاندوه یاخ���ود خۆیان

به خه ڵكی واڵتی تر داوه ته قه ڵه م.له وباره ی���ه وه پ���ه روا عل���ی ئه ندام���ی لیژن���ه ی په یوه ندیی���ه كان و ره وه ندی ك���وردی له په رله مانی كوردس���تان به ئاوێنه ی راگه یاند، "راسته ره وه ندی كوردی چه ندین كێشه ی گه وره ی هه یه كه پێویسته حكوم���ه ت و په رله مان رێگه چ���اره ی ته واو گرنگ و به په له ی بۆ بدۆزنه وه ، هه یانه كێشه ی به ڵگه نامه كانی هه یه و ناتوانێت بگه ڕێته وه و هه یه منداڵه كانی به ناوی كوردس���تان و به ڵگه نامه كانی عێراقیه وه نیه ، ئه وانه

كۆمه ڵێك كێشه ن كه چه ندین دانیشتوی ده ره وه ی كوردستان به ده ستیه وه ده ناڵێنن".

پ���ه روا ده ڵێت، "كێش���ه ی تری گ���ه وره ئه وه یه هه ندێكیان ناوی خۆیان گۆڕیوه به ناوی راستیه كه ی ئێره نییه ، چونكه نابێت پاسپۆرت به ناوێك و لێره ش ناوێكی تره وه بێت". ئه و دان به وه ش���دا ده نێت كه "تائێس���تا هیچ هه نگاوێك نه نراوه ته نیا هه وڵدانه و

به دواداچوونه بۆ كێش���ه كان، ئه وه ش ده بێت له رێی رێكخراوه په نابه ریه كانه وه بێ���ت، خۆناكرێت ئێمه هه مو ئیش���ێك بكه ین، الیه نه یاس���اییه كه له سه ر ئێمه ی���ه و ئه وی تریش له س���ه ر رێكخ���راوه كان یان نوێنه رایه تیه كانی حكومه تی هه رێم یان حیزبه كانه

له ده ره وه ی واڵت".ه���اوكات محمد علی یاس���ین ئه ندام���ی لیژنه ی

ره وه ن���دی ك���وردی له په رله مانی كورس���تان باس له كێش���ه ی گه وره تر ده كات و به ئاوێنه ی راگه یاند، "ئ���ه وان ده یان كێش���ه ی زۆر گه وره ی���ان هه یه جا هه ر له ونكردن���ی به ڵگه نامه كانی فه رمی عێراقیبون تا ده گاته كێش���ه ی من���داڵ و پاس���پۆرت و هه وڵی

گه ڕانه وه "ئه و باس له وه ش ده كات كه "په رله مان ده یه وێت به پێی یاس���ایه ك س���ه رجه می ئه وان���ه رێكبخات و بتوانێ���ت به پێی یاس���ایه كی تایب���ه ت و جیاكاریی كێش���ه كان بۆ ره وه ندی كوردی چاره س���ه ربكات، تابتوان���ن وه ك تاكێكی هه رێمی كوردس���تان مافی

هه مو شتێكیان هه بێت".له س���ێ ده ی���ه ی راب���ردودا لێش���اوێك له كۆچی به كۆمه ڵ���ی گه نجان���ی هه رێمی كوردس���تان به ره و واڵتان���ی ئه وروپ���ا ده س���تپێكرد كه تائێس���تاش تاڕاده یه ك به رده وامی هه یه ، ژماره یه كی زۆریشیان به ده ست چه ندین كێش���ه وه ده ناڵێنن و داواده كه ن په رله م���ان و حكومه ت���ی هه رێم یارمه تی���ان بده ن

له چاره سه ركردنی گرفته كانیان.

ئا: هانا

له گه ڵ ئه وه ی ئه ركی په رله مان ده ركردنی یاساو چاودێریكردنی كاروباره كانی حكومه ته ، به اڵم

هه ندێك له به رپرسانی حكومی و وه زیره كان ئه و پرسیارو به دواداچونه ی په رله مانتاران به ئیستفزاز

ده زانن و ئاماده نین وه اڵم بده نه وه .

له وباره یه وه سعید محمد په رله مانتار له فراكسیۆنی سه وز له په رله مانی كوردستان به ئاوێنه ی راگه یاند، "هه ندێ����ك له وه زی����ره كان ئه وه یان وت����وه ، به اڵم تاكو ئێس����تا حاڵه ت����ی وا نه هاتۆته پێش����ه وه كه بانگهێشتبكرێن و نه یه نه په رله مان، به اڵم هه ندێكیان باس����ی ئه وه یان كردبو كه به شێك له په رله مانتاران پرسیاری ئیستفزازی ده كه ن له وه زیره كان، ئه وه ش به هۆی ئ����ه و ملمالنێیه یه كه له نێ����وان حكومه ت و په رله مان����دا هه ی����ه ، بۆیه هه ندێكی����ان وتویانه كه

ئیستفزاز كراون".سعید ده ش����ڵێت "من تاكو ئێستا وه اڵمی هه مو ئه و پرسیارانه م وه رگرتوه كه ئاراسته ی حكومه تم ك����ردوه ، له وانه ی����ه كه موكوڕیش����ی هه بوبێت یان وه اڵمه كان ته واو تێروته سه ل نه بوبن، به اڵم توانیومه بگه مه ئامانجه كه م و له به دواداچونه كه م وردببمه وه ، به اڵم ئه وه مانای ئه وه ناگه یه نێت كه سه د له سه د بۆ هه مو حكومه ت راس����ته ، چونك����ه په رله مانتار هه یه وه اڵمی نه دراوه ته وه بۆیه ئه وه كێش����ه یه كه و

په یوه ندی به هه ردوالوه هه یه و تاكالیه ن نیه ".هاوكات دڵشاد شه عبان په رله مانتار له فراكسیۆنی زه رد له په رله مانی كوردس����تان دان به وه دا ده نێت كه ئه و حاڵه ت����ه بونی هه یه له نێ����وان په رله مان و حكومه تداو بۆ ئاوێنه ده ڵێت، "راس����ته ئه وه هه یه چونك����ه په رله مانت����ار خه ریكی ئیش����كردن نیه بۆ خه ڵك، به ڵكو خه ریكی موزایه ده و خۆهه ڵكێشانن، ئه گه رنا هیچیان له پێناو خزمه تكردن نیه بۆ خه ڵك،

كوا ئیشیان بۆ خه ڵك كوا پرۆژه یاسا؟"

ئ����ه و ده ڵێ����ت، "چونكه په رله م����ان وه ك دوژمن س����ه یری حكومه ت ده كات و كه وتونه ته جه س����ته ی ئه م حكومه ته ، بۆی����ه ئه وانیش له هه ندێك حاڵه تدا ئه وه به ئیس����تفزاز ده زانن، به لێ راسته و په رله مان حكوم����ه ت ئیس����تفزاز ده كات له م واڵت����ه ئه وه یه په رله مانت����ار هه س����ت به به رپرس����یاریه تی ناكات، بۆیه خه ڵ����ك متمانه ی پێمان نه م����اوه و گاڵته مان

پێده كات". ش����ه عبان له زاری چه ند وه زیرێك����ه وه باس له وه

ده كات ك����ه "هه ندێك وه زیر به ڕاش����كاونه وتویانه كه چه ند په رله مانتارێك پرسیاری وایان كردوه كه له ئاس����تی ئه وان نین، بۆیه حه قی خۆمانه توڕه بین و ناڕازی بین، به ڵكو ئه وان له بری خزمه ت خه ریكی موزای����ه ده ی سیاس����ین ناكرێ����ت وا ئیش����بكرێت و

گۆرانكاریی ئه نجامبدرێت".ئه و په رله مانتاره ی پارتی ده لێت "ده بێت خولی چۆنیه تی پرسیاركردن بۆ هه ندێك له په رله مانتاران بكرێته وه ، چونكه به ش����ێكی زۆریان نازانن پرسیار

له وه زیرو س����ه رۆك و جێگری س����ه رۆكی حكومه ت بكه ن، بۆی����ه ده بێت وه ك هه ندێك واڵت به رله وه ی بێنه په رله مان، فێری چۆنیه تی پرسیاركردن ببن،

ئه وكات پرسیار له وه زیره كان بكه ن".حكومه تی هه رێم كوردس����تان ك����ه به حكومه تی بنكه فراوان ناس����راوه پێنج الیه نی سه ره كی تێیدا به ش����دارن، به اڵم هه میش����ه له نێ����وان په رله مان و حكوم����ه ت جۆرێك له ی����ه ك تێنه گه یش����تن هه یه و «« 19هه ردوكیان یه كتر به موزایده كردن تۆمه تبارده كه ن.

ره وه ندی كوردی : په رله مانی کوردستان فریامان بکه ون

حكومه ت له پرسیاره كانی په رله مانتاران توڕه یه

تائێستا هیچ هه نگاوێك نه نراوه ته نیا هه وڵدانه و به دواداچوونه بۆ كێشه كان، ئه وه ش ده بێت له رێی

رێكخراوه په نابه ریه كانه وه بێت

خۆپیشاندانی ره وه ندی کوردی له له نده ن

په رله مانی کوردستان

Page 6: ژماره 476

تایبه‌ت(476( سێشه ممه 662015/4/28

ویکیلیکس 1976

ئه‌مریكا‌به‌زۆر‌مه‌ال‌مسته‌فا‌بارزانی‌‌ره‌وانه‌ی‌‌ئێران‌كردوه‌ته‌وه‌

بۆچی‌‌سه‌ردانی‌‌مه‌زارگه‌ی‌‌ئه‌تاتوركی‌‌كرد؟فواد‌مه‌عسوم‌هیچ‌رێككه‌وتنێكی‌‌له‌گه‌ڵ‌توركیا‌نه‌كردوه‌

ئا: هاوكار حسێن

مه ال مسته فای بارزانی داوای له حكومه تی واشنتۆن كردوه بۆ

ماوه ی چه ند مانگێك رێگه ی پێبده ن له ئه مریكا بمێنێته وه ،

به اڵم ئه مریكییه كان داواكارییه كه ی ره تده كه نه وه و هه مو هه وڵێكی خۆیان ده خه نه گه ڕ بۆئه وه ی ناچاری بكه ن به زوترین كات بگه ڕێته وه بۆ ئێران،

بۆ ئه م مه به سته ش داواكارییه كی دیكه ی بۆ جێبه جێ ده كه ن.

نهێن���ی به ڵگه نامه یه ك���ی به پێ���ی ویكیلیكس، كه ئاوێنه ده قه كه ی كردوه كێس���نجه ری هێنری ناوی به كوردی و ئه مری���كای دیپلۆمات���كاری گ���ه وره به س���ه ره وه یه ، مه ال مس���ته فا بارزانی پاش ئه وه ی به سه ردانێك به مه به ستی روده كات���ه نه خۆش���ی چاره س���ه ری ئه مری���كا، له وێ داواده كات "بۆ ماوه ی 7 ی���ان 8 مان���گ بمێنێت���ه وه ، به اڵم قبوڵكرد ئامۆژگارییه كانی به دودڵیه وه كه ئ���ه وه زۆر باش���تره بۆ ئ���ه و كه ده موده ست دوای ته وابونی چاره سه ره

پزیشكییه كانی بگه ڕێته وه بۆ ئێران".وه ك چیرۆك���ه ئ���ه و مێ���ژوی له به ڵگه نامه ك���ه دا هاتوه ، ده گه ڕێته وه بۆ مانگی ته مموزی ساڵی 1976، كه تیایدا ئاماژه به وه كراوه ئه م "باسانه له كاتێكدا بو بارزانی ڤیزاكه ی له س���ه ر ئه و بنه مایه پێدراب���و كه هۆكاره كه ی چاره س���ه ری ب���ۆ به دیاریك���راوی

پزیشكییه ".به ڵگه نامه كه دا دیكه ی له به ش���ێكی هات���وه ، "ئێمه بڕیارمان���دا رازی بین به داواكارییه كی دیكه ی بارزانی ، ئه ویش ئه وه بو ناوبراو رێگه ی پێبدرێت چه ند به سه ربه رێت له واشنتۆن كه م رۆژێكی ت���ا چاویبكه وێت به و كه س���انه ی كه له راب���ردودا جۆرێ���ك له هاوس���ۆزیان نیش���ان دابو ب���ۆ مه س���ه له ی كورد، پاشان بۆ چه ند رۆژێكی كه میش بچێته هاوینه هه وارێكی شاخاوی بۆ حه وانه وه

پێش ئه وه ی بگه ڕێته وه بۆ ئێران".ئه مریكیه كان ده رده كه وێ���ت، وه ك بارزانی س���ه ردانه ی ئه م هه وڵیانداوه بۆ واشنتۆن بش���ارنه وه ، بۆیه ده ڵێن، به سه ردانه كه ی میدیاكان تائێس���تا "بارزانی���ان نه زانیوه بۆ ئه مریكا. وێڕای باسوخواس���ی ئه گه ر هه وڵه كانم���ان، ئه م س���ه ردانه ی بارزانی بۆ واشنتۆن دزه بكات، هه ڵوێس���تی ئێمه به مجۆره

ده بێت". ئاماژه ب���ه دو خاڵ كراوه بۆ شاردنه وه ی راستیه كان.

بارزان���ی داوایك���ردوه چاویبكه وێت به ژماره یه ك كه س���ایه تی و س���یناتۆرو كۆنگرێس���مانی ئه مریكی ك���ه ناویان

له ناو به ڵگه نامه كه دا هاتوه .

ده قی به ڵگه نامه كه : 1976STATE180095_b : ئای دی

په ره س���ه ندنه كان باب���ه ت: له سه ردانه كه ی بارزانیدا

ده ره وه و سیاس���ه تی س���ه رچاوه : په یوه ندیی���ه كان له وه زاره تی ده ره وه ی

ئه مریكا به روار: 21ی ته مموزی 1976

پۆلێن: نهێنی پوخته :

رۆژان���ی 9 و 10ی ته مموزی 1976، كاروباری نوس���ینگه ی به ڕێوه ب���ه ری به درێژیی بارزان���ی له گه ڵ خۆرهه اڵت

رۆچس���ته ری له ش���اری قس���ه یكرد ویالیه تی مینیس���ۆتا. بارزانی ئاماژه ی ب���ه وه كرد كه ده خوازێت بۆ ماوه ی 7 ی���ان 8 مانگ له ئه مری���كا بمێنێته وه ، ب���ه اڵم به دودڵی���ه وه ئامۆژگارییه كانی قبوڵك���رد كه ئ���ه وه زۆر باش���تره بۆ ئ���ه و كه ده موده س���ت دوای ته وابونی بگه ڕێته وه پزیشكییه كانی چاره سه ره ب���ۆ ئێران. ئه م باس���انه له كاتێكدا بو بارزانی ڤیزاكه ی له س���ه ر ئه و بنه مایه به دیاریكراوی هۆكاره كه ی كه پێدرابو بۆ چاره س���ه ری پزیش���كییه ، ئه مه ش به لێكتێگه یشتن بوه له گه ڵ حكومه تی ئێ���ران، هه روه ه���ا ئ���ه وه باش���ترین به ڕێوش���وێنه پابه ندبی���ن كه ش���ته بنچینه ییه كان���ه وه . نوێنه ری س���اواك ئاماده ی ئه م گفتوگۆیانه بو گوێش���ی له م داواكاریانه ی خ���واره وه ی بارزانی

بو.له گه ڵ ئه وه شدا ئێمه بڕیارماندا رازی

بین به داواكارییه ك���ی دیكه ی بارزانی ، ئه وی���ش ئ���ه وه ب���و ناوب���راو رێگه ی پێبدرێت چه ند رۆژێكی كه م له واشنتۆن به س���ه ربه رێت ت���ا چاویبكه وێ���ت به و كه س���انه ی ك���ه له راب���ردودا جۆرێك له هاوسۆزیان نیشان دابو بۆ مه سه له ی كورد، پاشان بۆ چه ند رۆژێكی كه میش بۆ ش���اخاوی هاوینه هه وارێكی بچێته حه وان���ه وه پێش ئه وه ی بگه ڕێته وه بۆ هه ریه ك له گه ڵ دیداره كانیشی ئێران. له سیناتۆر جاكس���ۆن و كۆنگرێسمان ویڵسن و جۆرج مینی ده بێت. هه روه ها بارزان���ی ئاماژه ی به دادوه ری پێش���و دۆگالس كرد، به اڵم وتیان كه پێناچێت

ئه و له واشنتۆن بێت. ئێم���ه پێمانوای���ه ئ���ه م ئاماژه ی���ه له خۆبه زلزان���ی بارزانی كه مده كاته وه و واده كات ئاس���انتر بێت ب���ۆ ئێمه كه له ئامانجی بێت هاوكارمان وایلێبكه ین س���ه ره كیمان بۆ گێڕان���ه وه ی ناوبراو

ب���ۆ ئێ���ران به خێرای���ی ، هه روه ها بۆ رێگریكردن له و چیرۆكه ی كه دواینجار له الیه ن پارته كه ی بارزانیه وه پالنی بۆ دانرابو. له هه مان كاتدا ئێمه ئه وپه ڕی هه وڵی خۆم���ان ده ده ین به هه ماهه نگی له گه ڵ س���تافه كه ی جاكسۆن و مینی و ویڵس���ۆن بۆئه وه ی دڵنیایی بده ین كه نه ویستراو به شێوه یه كی ئه م سه ردانه

ئاشكرانه بێت .ئه گ���ه ر هه وڵه كانم���ان، وێ���ڕای باسوخواسی ئه م سه ردانه ی بارزانی بۆ واش���نتۆن دزه بكات، هه ڵوێستی ئێمه به مجۆره ده بێت: یه ك���ه م، به دڵنیایی ئێم���ه هاوكاری���ی بارزانیم���ان كردوه به وه ی چاره س���ه ری زیاتری پزیشكی وه ربگرێت له رێگه ی ئه و پزیش���كانه ی ك���ه له رابردودا چاره س���ه ریان كردوه و ئێستا ئاش���نان به حاڵه ته كه ی . دوه م، پزیش���كیه كه ی چاره س���ه ره ئێس���تا كۆتای���ی پێهات���وه ، كاتێكی كورت بۆ

حه وان���ه وه و دیده ن���ی به س���ه رده بات به رله وه ی بگه ڕێته وه بۆ ئێران.

له پێش���ه وه به وه ی به پشتبه س���تن باسكرا، تكایه به ئێرانییه كان رابگه یه نن ك���ه ئێمه رێگه م���ان به بارزان���ی داوه بۆئه وه ی بێت بۆ واش���نتۆن بۆ چه ند رۆژێكی كه م، پاش���انیش سه ردانێكی ك���ورت بكات بۆ هاوینه هه وارێك. ئێمه پێمانوای���ه ئه مه باش���ترین رێگه یه بۆ مامه ڵه ك���ردن له گه ڵ ئه م مه س���ه له یه له وكات���ه وه ی نوێنه ره ك���ه ی بارزان���ی له ئه مری���كا له په یوه ندی���دا بوه له گه ڵ ئه و كه سانه ی كه بارزانی ویستویه تی بیانبینێت. بۆ ئێم���ه كه رێبگرین له و دیداره پێش���نیازكراوانه ده شێت ببێته هۆی ئاش���كرابونی نه خوازراو له الیه ن ئ���ه وان و هه روه ه���ا داروده س���ته كه ی میدی���اكان تائێس���تا بارزانی���ش. به س���ه ردانه كه ی بارزانیان نه زانیوه بۆ

ئه مریكا.

ئا: ئاوێنه

سه ردانه كه ی فواد مه عسوم سه رۆك كۆماری عێراق بۆ توركیا هیچ لێكتێگه یشتنێكی هاوبه ش و

رێككه وتنێكی دوقۆڵی تێدا ئه نجام نه دراوه ، وته بێژی سه رۆكایه تی كۆماریش هۆكاری سه ردانه كه ی

مه عسوم بۆ سه ر مه زاری ئه تاتورك رونده كاته وه .

فوئاد مه عسوم رۆژی سێشه ممه 21ی نیسانی 2015 گه یشته توركیاو له الیه ن ره ج���ه ب ته ی���ب ئه ردۆغان س���ه رۆك كۆم���اری توركیاوه پێش���وازیی لێكراو دوات���ر له گ���ه ڵ ئه حم���ه د داودئۆغڵو، سه رۆك وه زیرانی توركیاش كۆبوه وه .

وته بێژی سه رۆكایه تی خالید شوانی كۆم���اری عێراق به ئاوێن���ه ی راگه یاند، گرنگ "له روی سیاسییه وه سه ردانه كه ب���ۆ پته وكردن���ی په یوه ندییه كانی بو ه���ه ردوال، له كاتێكدابو ك���ه كۆمه ڵێك پێشهاتی سیاسیی و ئه منی له ناوچه كه دا هه یه و وا پێویست ده كات به شێوه یه كی له ب���اره وه گفتوگۆی���ان راش���كاوانه

بكرێت".له ب���اره ی ناوه رۆكی ئ���ه و دیدارانه ی فواد مه عس���وم كه له گه ڵ به رپرسانی وتی ، ش���وانی ئه نجامی���دا، توركی���ا "روبه ڕوبون���ه وه ی داع���ش و هاریكاریی توركی���ا بۆ هێزه كانی عێ���راق و ئاواره س���ه ره كی بابه ت���ی عێراقیی���ه كان، هه ردوالیه ن ك���ه بون كۆبون���ه وه كان باس���یان راش���كاوانه به ش���ێوه یه كی سیاسیی ، دیكه ی دۆسیه ی له هه ندێك

ئه منی ، ئابوری و ئاویش كرد". له ب���اره ی ئ���ه وه ی كه ئاخ���ۆ هیچ رێككه وتنێ���ك له م س���ه ردانه دا كراوه له گ���ه ڵ الیه ن���ی به رامب���ه ر، وته بێژی س���ه رۆكایه تی كۆمار وتی ، "بابه ته كان سیاس���یدا گفتوگۆی له چوارچێ���وه ی بون، ن���ه ك له چوارچێوه ی رێككه وتنی

دوقۆڵی هه ردو الدا".س���ه رۆك كۆماری عێراق رۆژی دواتر )چوارش���ه ممه ( س���ه ردانی م���ه زاری دامه زرێن���ه ری ئه تات���ورك، كه م���ال كۆماری توركیای ك���ردو وێڕای دانانی تاجه گوڵینه ، یاداشتێكیشی له ده فته ری یاداشته كاندا نوس���ی كه تێیدا هیوای پێش���كه وتنی زیات���ری ب���ۆ توركی���ا

خواست. له باره ی ه���ۆكاری ئه و س���ه ردانه ی مه عسوم بۆ سه ر مه زارگه ی ئه تاتورك، خالید ش���وانی به ئاوێن���ه ی راگه یاند، "پرۆتۆكۆل���ی توركی���ا وای���ه كه هه ر به رپرس���ێك سه ردانی یان سه رۆكێك

ئه و واڵته بكات، ده بێت س���ه ردانی ئه و جێگه یه بكات، س���ه ردانه كه ی سه رۆك چوارچێوه ل���ه و عێراقیش كۆماری���ی

پرۆتۆكۆلیه دا بوه ". مه عس���وم رۆژی هه ینی به ش���داری كۆنگره ی ئاش���تی له ئه س���ته نبوڵ كرد

ك���ه به به ش���داری 60 واڵت به رێوه چو. ل���ه و سه ردانه ش���یدا هه ری���ه ك له فالح فه یاز، راوێژكاری ئاسایشی نیشتمانی، محه مه د سالم غوبان، وه زیری ناوخۆو فری���اد رواندزی، وه زیری رۆش���نبیری

یاوه ریان ده كرد.

بڕیارماندا رازی بین به داواكارییه كی

دیكه ی بارزانی ئه ویش ئه وه بو ناوبراو رێگه ی پێبدرێت چه ند

رۆژێكی كه م له واشنتۆن به سه ربه رێت

بابه ته كان له چوارچێوه ی

گفتوگۆی سیاسیدا بون، نه ك

له چوارچێوه ی رێككه وتنی دوقۆڵی

هه ردو الدا

مه ال مسته فای بارزان

فواد مه عسوم له سه ر مه زارگه ی ئه تاتورک

Page 7: ژماره 476

له‌به‌غداوه‌گۆشه یه که

دو هه فته جارێک کاوه محه مه د ده ینوسێت

كارته‌كانی‌هه‌رێم

به غداو نێ����وان رێككه وتنه ك����ه ی هه ولێر قۆناغه س����ه خته كه ی بڕیوه ، حكومه تی هه رێم له م مانگه دا ئاستی به رهه مهێنانی نه وتی بۆ زیاتر له )700( هه زار به رمیلی رۆژانه به رزكردۆته وه و ئه وه ی ته سلیمی كۆمپانیای )سۆمۆ(

ش����ی ده كات رۆژان����ه )520 - 540( هه زار به رمیله ، بڕیاره له ده س����پێكی مانگی داهاتوشدا ئه و بڕه بۆ )550( هه زار به رمیل به رزبكاته وه و دواتریش له )6/1(ه وه )600( هه زارو له )8/1(یش����ه وه ت����ا كۆتایی س����اڵ رۆژانه )625( هه زار به رمیل نه وت ته سلیم به كۆمپانیای )سۆمۆ( بكات. ئه مه ش كارتێكی سیاس����یی به هێز ده بێ بۆ حكومه ت����ی هه رێم ك����ه له ڕوانگه ی پابه ندبون به رێككه وتنه كه و یاس����ای مامه ڵه بودجه ی ساڵی )2015(ه وه سیاس����ییه عیراقییه كانی كه ناڵیزه و ئاراسته بكات و به غدا بخاته به رده م پابه ندبون����ه سیاس����ی و داراییه كانی

به رامبه ر هه رێمی كوردستان. ئێم����ه وه ك ئه ركی نوێنه رایه تیی عی����راق و له په رله مان����ی خۆم����ان كارپێكردن����ی له س����ه ره تای )2014/12/2(ی رێككه وتنه ك����ه ی نێوان حكومه تی فیدراڵ و هه رێم-ه وه ، به رده وام ئاراسته ی كارو قسه كانمان ڕو له حكومه ت����ی عی����راق ب����وه كه چیتر درێ����ژه به ئابڵوقه داراییه كه ی س����ه رده می مالكی نه دات و به ش����ه بودجه ی هه رێم وه ك خۆی بنێرێت، به تایبه تیش كه له س����ه ره تای ساڵی پاره وه سیاس����ه تی برسیكردنه كه ی به غ����دا بڕس����تی له ب����ازاری هه رێم و بڕی����وه و خه ڵكه ك����ه ی گیرفان����ی ناجوامێرییه كی سیاس����یی گه وره یه كه موچه ی خه ڵ����ك بكرێته كارت و گوشاری سیاسیی. به اڵم نه شده توانرا گوێ له و ده نگه عیراقیانه ش نه گرین كه باس����یان له نه وتی هه رێم ده كردو له چاره نوسی داهاته كه یان ده پرسی. بۆیه رێككه وتنه كه كۆتایی به به شێكی ئ����ه و دیبه یتانه هێن����او ده رگای بۆ سیاسیی هاوئاهه نگییه كی گفتوگۆو ه����ه ردوالدا له نێ����وان به رهه م����دار كرده وه . له سه ره تادا جێبه جێكردنی رێككه وتنه ك����ه هه ن����دێ كێش����ه ی تێكه وت و پ����ردی متمان����ه ی نێوان هه ولێرو به غ����دای له قكرده وه ، ئێمه له پێناو رێگرت����ن له ڕوخانی پرده كه )كه كاریگه ریی زۆر خراپی ئابوری بۆ س����ه ر هه رێمی كوردستان ده بو( س����ه رمان خسته س����ه ر به رپرسانی حكومه تی هه رێم تا به ته واوی پابه ندی رێككه وتنه ك����ه بێ����ت و به یه كه وه ش )حكومه تی هه رێم و نوێنه رانی كورد له به غ����دا وه ك یه ك تی����م هاوكارو ده نگمان تا یه كتربین( هاوئاهه نگی بێ����ت و ڕێگه له به غداو بیس����تراوتر نه ده ین هیچ به رژه وه ندییه كی حزبی و مه زاجێك����ی شه خس����یش له هه رێم،

ئیحراجی به رده م به غدامان بكات.تێبین����ی ده كرێت؛ ل����ه م ماوه یه دا لێدوان����ه ناسیاس����ییه كانی پێش����و بونه ت����ه وه و ك����ه م له هه رێم����ه وه هاوكات رێژه ی نه وتی ته س����لیمكراو به به غ����داش زیادكراوه و له و ئاس����ته زۆر نزیك كراوه ته وه كه رێككه وتنی له سه ركراوه . به پێی هه ندێ زانیاریش به م نزیكانه حكومه تی هه رێم قه رزی نامێنێت، له س����ه ر كۆمپانیاكان����ی ئه و قه رزه ی ك����ه له به رامبه ر نه وتی ده رنه هێن����راو وه رگیراب����و، واته ئه و به ش����ه نه وته ی كه بۆ دانه وه ی ئه و قه رزان����ه ته رخان ده ك����را، ئه ویش ده چێته وه س����ه ر هه نارده ی هه رێم و ده بێته پاره و بۆ هه رێم ده گه ڕێته وه ، به رهه می نه وت����ی هه رێم له زیادبونی ن����ه وت نرخ����ی به رده وامدای����ه ، له به رزبونه وه یه كی رێژه ییدایه ، ره نگه بۆری دوه م����ی )هه رێم – جه یهان( یش له كۆتایی ئه مساڵدا ته واو ببێت كه ده توانرێ له رێگه یه وه رێژه یه كی زیاتر له نه وت هه نارده بكرێت. هه مو ئه مانه كارتی كاریگه رن به ده س����ت هه ولێره وه ، به اڵم به مه رجێك بتوانێت لێزانانه به كاریانبهێنێت، نه ك توشی غرورو بێباكیان بكات و س����ه ره نجام

كارته كانی له ده ست بسوتێت.

7 )476( سێشه ممه 2015/4/28 عێراق

ئه‌نبار‌له‌به‌رده‌م‌ئه‌گه‌ری‌كاره‌ساتێكی‌‌مرۆییدایه‌‌‌

ئا: مه زهه ر كه ریم

له ئێستادا چه كدارانی داعش تاڕاده یه ك كۆنترۆڵی بانداوێكی ئاوو

بازگه سه ربازییه كانی خۆرئاوای ئه نباریان كردوه و شه ڕێكی توند له گه ڵ هێزه عێراقییه كاندا له و ناوچه یه به ڕێوه ده به ن،ئه مه ش

وایكردوه به هه زاران خێزانی ئاواره ڕو له به غداو شاره كانی ده وروبه ر

بكه ن و په رله مانتارانیش هۆشداریی ده ده ن له خراپبونی ره وشی مرۆیی

له و پارێزگایه دا.

ئه نبار كه به دڵی ناوچه سوننیه كانی زۆربه ی به ش����ی داده نرێت و عێ����راق خاكی خۆرئاوای عێراق پێكده هێنێت، له ئێس����تادا بوه ت����ه مه یدانی جه نگی نێوان هێ����زه عێراقیی����ه كان و گروپی چه كداران����ی داعش، تاچه ن����د به غدا له به شی ناوه ڕاست گوشار بخاته سه ر ئه م گروپه ، داعش ئه وه نده له رێی ئه و پارێزگایه وه گوشاره كانی به ره و به غدا

توندتر ده كاته وه .س����ه ر چاوه ڕوانكراوی هه ڵمه ت����ی له ڕوم����ادی ، داع����ش چه كداران����ی ئه نبار، به هه زاران خێزانی پایته ختی كرد، ده ربه ده ر دانیشتوی شاره كه ی كه دواتر ش����ه ڕه كه گه یش����ته بێجی ، گه وره ترین پااڵوگه ی نه وتی عێراق. ئ����ه و ش����ه ڕانه وه ده یان به ه����ۆی ئه ندامی هێ����زه ئه منییه كانی عێراق و چه كدارانی داعش كوژراون و به هه زاران خێزانیش له دانیشتوانی ئه و پارێزگایه ئاواره ب����ون، په رله مانتارانی عێراقیش داوای هه رچ����ی زوتری به هاناوه چونی

ئه و ئاوارانه ده كه ن. د. موس����ه نا ئه مین په رله مانتاری ك����ورد له په رله مانی عێراق به ئاوێنه ی راگه یاند، "غه درێكی زۆر له ئاواره كانی ئه نبار ده كرێت، له م دۆخه ی ئێستادا زۆر گوزه رانێك����ی و له ب����ارودۆخ بكرێن، هاوكاری پێویسته دژواردان، حكومه تی عێراقی به په له به ده م ئه و

ئاوارانه وه بچێ����ت تا له وباره ناله بارو دژواره ڕزگاریانبكات، ئه وان ئێس����تا زۆر پێویستیان به هاوكاری و كۆمه كه و داواده ك����ه م حكومه تی عێراقی بچێت

به ده میانه وه ". له الیه ن خۆیش����یه وه زانا ڕۆستایی له فراكس����یۆنی عێراق په رله مانتاری راگه یان����د، به ئاوێن����ه ی كۆم����ه ڵ نتاران و "پێش����ترهه ندێكله په رله ما

به رپرسانی عێراقی ڕه خنه یان ده گرت له به رپرس����انی هه رێم كه به شێوه یه كی ب����اش مامه ڵ����ه له گ����ه ڵ هاواڵتیانی عێراقی����دا ناك����ه ن، ب����ه اڵم ئێس����تا خۆی����ان ئه وكاره له گ����ه ڵ هاواڵتیانی ئه نبار ئه وپارێزگایه ده كه ن وپارێزگای ئه منی و له حاڵه تی زۆره ماوه یه ك����ی

ئینسانیی خراپدایه ".ئ����ه و ده ڵێت، "له الی����ه ن هێزه كانی ئ����ه و زۆری به ش����ێكی داعش����ه وه به وهۆیه شه وه داگیركراوه ، پارێزگایه ب����ه رده وام تۆپباران����ی فه لوجه و ئه و

مه ده نیشی خه ڵكی ناوچانه ده كرێت و تێداماوه ، ئه مه ش ترس و بیمی زۆری الی هاواڵتیانی ئه وشاره دروستكردوه و هاواڵتیه ك����ی زۆری ئه وپارێزگای����ه ش به ره و به غداوكه رب����ه الو پارێزگاكانی

ترماڵه كانیان به جێهێشتوه ". حكومه تی زانیاریی����ه كان به پێ����ی عێراقی ڕێگه ی نه داوه ئه م هاواڵتیانه بچنه به غداوكه رب����ه ال، هۆكاره كه ش����ی ده گێڕن����ه وه بۆچه ند ئه گ����ه ری بونی كه س����انی گومانلێك����راو له نێ����و ئه و ئاوارانه دا،بۆیه ئێس����تا ئ����ه و ئاوارانه هه ندێكیان به ناچاری گه ڕاونه ته وه بۆ سه رماڵ و حاڵی خۆیان و هه ندێكیشیان ده كرێ����ت بۆدروس����ت كه مپی����ان

له ده ره وه ی شاری به غداد.هاوكات ره وش����ی خراپی ئاواره كان وایكرد له چه ند رۆژی رابردو هه ریه ك له به رپرسانی بااڵی چه ند وه زاره تێكی عێراق س����ه ردانی ئه و ئاوارانه بكه ن كه له سه ر س����نوری پارێزگای به غداد

ماونه ته وه ، ڕێنمایی هێزه ئه منیه كان و له ئاواره كانی كه ڕێز كرا پۆلیس����یش

ئه و پارێزگایه بگیرێت.عه ل����ی ، عبدولوه ه����اب ه����اوكات له په رله مانی ك����ورد په رله مانت����اری عێراق باس له چۆنیه تی ئاواره بونی ئه و خه ڵك����ه ده كات به ئاوێنه ی راگه یاند، ئه و قه زاوناحیه كانی هه م����و "داعش پارێزگایه ی داگیركردبو هه تا سنوری ته نانه تتوان����ی س����وریاو س����عودیه و ببێت����ه مه ترس����ی له س����ه ر كه ربه الو پش����توانی هێ����زی نه جه ف،ب����ه اڵم له هێرش����ێك كردودواتر به ش����داریان فڕۆك����ه ی هێزه كان����ی هاوپه یمان����ان به ش����داریان پێكرا، توانیان مه ركه زی ش����اره كه له چنگی داعش بستێننه وه ، به ه����ۆی ئ����ه م ش����ه ڕو پێكدادانه وه به س����ه دان ماڵ و خێزان له و پارێزگایه ئاواره بون كه به ره و كه ربه الو به غداو

ڕومادی وحله هاتن".ئه و ده ڵێ����ت، "په رله مان����ی عێراق

له س����ه ر ئه و كاره س����اته كۆبوه وه كه به ش����ێكی دانیش����تنه كه داخراوب����و، به ش����ه كه ی تری دانیشتنه كه كراوه بو كه تیدا په رله مان جه لسه یه كی ته واوی ئاواره كانی به دۆخ����ی ك����رد تایبه ت ئه و پارێزگای����ه و ئه وه بو مزگه ته كان و حس����ینیه و وه قفی س����ونی له به غداو ژماره ی����ه ك قوتابخانه یان بۆكرایه وه ، له ئێستاش����دا خه ڵكێكی زۆر له س����ه ر

شه قامه كان ماونه ته وه "ئه نب����ار چاودێ����ران، به وت����ه ی جێگه یه ك����ی له دێرزه مان����ه وه ه����ه ر پڕله توندوتی����ژی ب����وه ، ك����ه له ڕوی خاك����ه وه ی����ه ك له س����ه ردوی خاكی عێراقه وچه ندینج����ار ئ����ه م پارێزگایه بۆته وه خوێن����اوی جه نگی ڕوبه ڕوی له گه ڵ هاوس����نوره ئ����ه وه ی به هۆی چه ن����د واڵتێكی دراوس����ێ، هه ربۆیه ئه م����ه ش وایك����ردوه هاواڵتیانی ئه و پارێزگایه زۆرب����ه ی كات له ئاواره یی و

په ناهێنده یداژیان به سه ربه رن.

پارێزگای ئه نبار له ساته وه ختی روخانی رژێمی سه دامه وه تا ئه مڕۆ، سه رسه ختانه حكومه تی ئه مه ریكا و داگیركاریی له دژی ناوه ندی راوه س���تاوه و ئێس���تاش هه روا ده جه نگێت، "ئه نبار" كه به مانای ئه مبارو گه نجینه دێت، ئێس���تا بوه ت���ه ئه مباری

چه ك و توندڕه ویی . پارێ���زگای ئه نب���ار ك���ه ده كه وێت���ه رۆژئاوای عێراقه وه ، گه وره ترین پارێزگای عێراق���ه له ڕوی روبه ره وه ، یه ك له س���ێی كۆی روب���ه ری عێراق پێكده هێنێت، 138 ه���ه زارو 500 كیلۆمه ت���ر چوارگۆش���ه یه ، ئه م پارێزگایه تا س���اڵی 1961 به لیوای دلێم ناوده برا، ژماره ی دانیش���توانه كه ی ملیۆنێك و 900 هه زار كه سن. له باكورییه وه سنوری به سنوری پارێزگای سه اڵحه دین و له باشوری س���وریا وه یه و واڵتی نه ینه واو رۆژهه اڵت���ه وه به س���نوری پارێزگاكان���ی كه ربه الو نه جه فه وه ، ئه رده ن له رۆژئاواوه و له ڕۆژهه اڵت���ه وه ، به غ���دا پارێ���زگای

له باشوریشیه وه واڵتی سعودییه یه ."ئه نبار" به واتای ئه مبارو گه نجینه دێت، كه له سه رده می كۆندا ئه مباری كه ره سه و كه لوپه لی جه نگی و س���ه ربازی و دانه وێڵه بوه ، عه باس���ییه كان ئه م شاره یان كردوه به پایته ختی دوه می خۆیان له دوای كوفه ،

به رله وه ی ئه بوجه عفه ری مه نس���ور شاری به غدا دروس���تبكات و بیكات به پایته ختی

ده وڵه تی عه باسیه كان.عوس���مانیدا، له س���ه رده می ئه نب���ار به س���ه نجه قی دلێم ناوب���راوه ، كه جۆره س���ه رۆك هه ب���وه و س���ه ربه خۆییه كیان س���ه نجه قی "ئه میری پۆس���تی هۆزه كه دلێ���م"ی پێس���پێردراوه . له س���ه ره تای دامه زراندنی رژێمی پاش���ایه تیدا، شێخ و سه رۆك عه ش���ره ته كانی دلێم به یعه تیان له سه رده می داوه . یه كه م به شافه یسه ڵی به عسدا، دانیشتوانی ئه نبار كه زۆربه یان س���ه ر به هۆزه كان���ی دلێ���م و زه وب���ه ع و كه بیس���یه كانن، ب���ه به ش���ێكی گرن���گ له بڕبڕه ی پش���تی رژێم���ی به عس له ڕوی سه ربازی و سیاسی و ئابورییه وه داده نران، كه به شێك له كاراترین ئه فسه رانی سوپاو حیزبی به ع���س و بزنس���مانه گه وره كانی

عێراق، سه ر به م پارێزگایه بون.ئه مه ریكادا، داگیركاری له كاتی ئه نبار سه خترین شه ڕی له دژی سوپای ئه مه ریكا به رپاك���ردو زۆرترین زیان���ی به هێزه كانی گه یاند به تایبه تی له فه لوجه ، كه بۆ ماوه ی س���اڵێك ل���ه دژی هێزه كان���ی ئه مه ریكا و حكومه تی ناوه ندی سه رسه ختانه جه نگاو ئه مه ریكی���ه كان ته نها دوای دو هێرش���ی

گه وره توانیان ده س���تی به سه ردا بگرن. ده س���تگرتن به س���ه ر ئه نباردا به رده وام ق���ورس و زه حمه ت ب���وه ، هه ربۆیه پاش ئه وه ش كاربه ده ستانی به غدا به مه به ستی راییكردنی كاروباره كانی كه وته دانوستان ئه و عه ش���ره ته كانی س���ه رۆك له گ���ه ڵ دامه زراندنی به مه به س���تی پارێزگای���ه دا هێزی پۆلیس. له م س���ااڵنه ی دوایش���دا، ك���ه سوننه نش���ین ش���اری یه ك���ه م درێژخایه نه كانی گه وره و خۆپیش���اندانه دژ به مالیك���ی به خۆیه وه بین���ی به هۆی س���وننه كانه وه ، شاری په راوێزخس���تنی ئه نب���ار بو، له هه مو پارێزگا س���وننه كان زیات���ر دژایه ت���ی ئه مه ری���كا و حكومه تی ناوه ندی تێدا كراوه ، كه مترین كه س���یش به ش���داری هه ڵبژاردنه كانی عێراقی دوای سه دامی كردوه ، 14 په رله مانتاریان هه یه

له ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق.ئه نب���ار ل���ه ڕوی كارگێڕیی���ه وه ، جگه له روم���ادی كه س���ه نته ری پارێزگاكه یه ، داب���ه ش ده بێت به س���ه ر ح���ه وت قه زادا "قائم، عانه ، حه دیس���ه ، هیت، فه لوجه ، روتب���ه ، راوه "، فه لوج���ه به گه وره تری���ن قه زای عێراق داده نرێت و نزیكترین قه زایه له به غدای پایته خته وه و ته حه كوم به رێگا نێوده وڵه تیه كانی نێوان ئه رده ن و س���وریا

س���وننه كانی زۆری به ش���ێكی ده كات. نیش���ته جێی به غداش له بنه چه دا خه ڵكی س���ه رده می له س���ااڵنی ك���ه ئه نب���ارن پاشایه تیدا كۆچیان كردوه بۆ پایته خت.

ئه نب���ار كه ب���ه به رهه مهێنان���ی قیر و چیمه نت���ۆو دانه وێڵه و س���ه وزه و خورما و گازی سروش���تی و كان���زا نافلزیی���ه كان س���تراتیجی هه ڵكه وته یه كی به ناوبانگه و هه یه ، له شه ڕی ئێستای نێوان حكومه تی له الیه ك و ش���یعه كان میلیشیا ناوه ندی و ده وڵه تی ئیسالمی له عێراق و شام ناسراو به داع���ش له الیه كی دیكه وه پ���ڕ بایه خ و گرنگه ، له به رئه وه ی ئه وه ی ده س���تبگرێت به س���ه ر ئه نباردا ده س���تده گرێت به سه ر ره وتی روباری فوراتدا كه به ره و ش���ه ش عێ���راق ده چێت و پارێ���زگای خ���واروی س���ه رچاوه ی ئاوخواردنه وه یان���ه . ئه وه ی ده س���تبگرێت به س���ه ر ئه نباردا هه ڕه شه له ئاس���ایش و ئارام���ی پارێزگاكانی بابل و ئه نب���ار ده كات. نه ج���ه ف كه رب���ه الو پایته خ���ت به غ���دای به ده روازه یه ك���ی داده نرێ���ت به تایبه تی ب���ۆ داعش چونكه زۆربه ی به شی رۆژئاوای پایته ختی عێراق سوننه نش���ینن وه ك ئه بوغرێب و عامریه . ئ���ه وه ی ده س���تبگرێت به س���ه ر ئه نباردا ده بێته دراوسێی سێ ده وڵه تی ئه رده ن و

س���وریا و س���عودیه و ته حه كوم به شاڕێگا نێوده وڵه تیه كانی نێوان عێراق - سوریا و عێ���راق – ئ���ه رده ن ده كات. ئه و هێزه ی ده ستبگرێت به س���ه ر ئه نباردا بااڵده ست پارێزگاكانی سه الحه دین و به سه ر ده بێت موسڵدا. ئه و هێزه ی ده ستبگرێت به سه ر ئه نباردا، بااڵده س���ت ده بێ به س���ه ر سێ بنك���ه ی گ���ه وره ی س���ه ربازی حه بانیه و ئه سه د و به غدادی دا. هه روه ها ئه نبار له و روه ش���ه وه بۆ داعش گرنگه كه ژماریه كی زۆری ئه فسه رانی سوپای پێشوی عێراق له خۆده گرێت، ئه م ئه فس���ه رانه خاوه نی شاره زایه كی زۆرن له كاروباری سه ربازیی و شه ڕدا، داعش ده یه وێت له ڕێگه ی ئه وانه وه

توانای سه ربازیی بااڵتر بكات.

ئه‌نبارئه مباری چه ك و توندڕه ویی

پرۆفایل

غه درێكی زۆر له ئاواره كانی

ئه نبار ده كرێت، له م دۆخه ی

ئێستادا له بارودۆخ و گوزه رانێكی زۆر

دژواردان، پێویسته هاوكاری بكرێن

لێشاوی به کۆمه ڵی ئاواره بوانی ئه نبار

Page 8: ژماره 476

‌‌‌ئا:‌شیروان‌شه‌ریف

هه‌ر‌واڵتێك‌گه‌ر‌بیه‌وێت‌په‌نا‌بباته‌به‌ر‌قه‌رزی‌‌ده‌ره‌كی‌‌بۆ‌ئه‌وه‌یه‌‌گرفته‌كان‌هه‌ندێك‌له‌خۆی‌‌دوربخاته‌وه‌،‌ئه‌مه‌‌

تێڕوانینی‌‌شاره‌زایه‌كی‌‌ئابورییه‌‌سه‌باره‌ت‌به‌هه‌وڵی‌‌قه‌رزكردن‌له‌الیه‌ن‌حكومه‌تی‌‌ناوه‌نده‌وه‌،‌به‌اڵم‌شاره‌زایه‌كی‌‌تری‌‌

بواره‌كه‌‌پێی‌‌وایه‌‌ده‌شێت‌ده‌رئه‌نجامی‌‌ئیجابی‌‌زیاتربێت،‌ئه‌گه‌ر‌قه‌رزكردنه‌كه‌‌

له‌خزمه‌تی‌‌بوژانه‌وه‌ی‌‌ئابوری‌‌واڵتدا‌بێت.

داڕمانی‌‌نرخی‌‌نه‌وت‌له‌بازاڕه‌كانی‌‌جیهان‌و‌درێژه‌كێش����انی‌‌جه‌نگی‌‌داعش،‌سه‌رچاوه‌‌داراییه‌كانی‌‌عێراقی‌‌الواز‌كردوه‌‌و‌به‌هۆیه‌وه‌‌له‌بودجه‌ی‌‌ئه‌مس����اڵدا‌بڕی‌‌كورتهێنان‌به‌‌‌25تریلیۆن‌دینار‌كه‌‌ده‌كاته‌‌‌21.4ملیار‌

دۆالر‌مه‌زه‌نده‌‌كراوه‌.بۆ‌چاره‌س����ه‌ری‌‌ئه‌و‌دۆخه‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌نوێن����ه‌ران‌و‌حكومه‌ت����ی‌‌ناوه‌ن����د‌چه‌ن����د‌رێوش����وێنێكیان‌دیاریكردوه‌،‌كه‌‌له‌یاسای‌‌چه‌س����پێنراوه‌و‌ ئه‌مس����اڵدا‌ بودج����ه‌ی‌‌بۆ‌ به‌حكومه‌ت‌ رێگه‌دان����ه‌‌ یه‌كێكیش����یان‌قه‌رزكردن‌تا‌ب����ڕی‌‌‌7.5ملیار‌دۆالر،‌له‌و‌چوارچێوه‌یه‌ش����دا‌ناوه‌ڕاس����تی‌‌ئه‌م‌مانگه‌‌هۆش����یار‌زێباری‌،‌وه‌زی����ری‌‌دارایی‌عێراق‌له‌واشنتۆن‌رایگه‌یاند،‌له‌هه‌وڵی‌‌ده‌ركردنی‌‌قه‌واڵه‌ی‌‌نێوده‌وڵه‌تیدان‌به‌بڕی‌‌پێنج‌ملیار‌دۆالر‌و‌له‌مباره‌یه‌شه‌وه‌‌گفتوگۆكانیان‌له‌گه‌ڵ‌

بانكه‌‌جیهانیه‌كان‌ده‌ستپێكردوه‌.وتیشی‌،‌به‌غداد‌سه‌رقاڵی‌‌دیراسه‌كردنی‌‌پڕۆژه‌یه‌كیش����ه‌‌س����ه‌باره‌ت‌به‌وه‌رگرتن����ی‌‌قه‌رزی‌‌به‌په‌له‌‌له‌بانكی‌‌نێوده‌وڵه‌تی‌‌و‌بڕی‌‌

قه‌رزه‌كه‌ش‌400-‌700ملیۆن‌دۆالره‌.س����ه‌باره‌ت‌به‌س����ود‌و‌زیانه‌كانی‌‌قه‌رزی‌‌نێوده‌وڵه‌تی‌‌مامۆس����تای‌‌زانكۆ‌و‌شاره‌زای‌‌ئاب����وری‌،‌د.‌یون����س‌عه‌ل����ی‌‌به‌ئاوێن����ه‌ی‌‌راگه‌یان����د،‌بانك����ی‌‌عێ����راق‌له‌قه‌یرانێكی‌‌گه‌وره‌دای����ه‌‌و‌بنه‌ڕه‌ت����ی‌‌قه‌یرانه‌كه‌ش‌هی‌‌ئێس����تا‌نیه‌،‌به‌ڵكو‌قه‌یرانی‌‌‌30تا‌‌40ساڵ‌له‌مه‌وپێش����ه‌،‌به‌اڵم‌ئێس����تا‌به‌شێوه‌یه‌كی‌‌به‌رچاو‌ده‌ركه‌وتوه‌،‌ب����ۆ‌به‌ڵگه‌ی‌‌ئه‌وه‌ش‌عێراق‌له‌س����اڵی‌‌1965ه‌وه‌‌قه‌رزی‌‌ده‌ره‌كی‌‌له‌س����ه‌ره‌‌كه‌‌هه‌ندێكی‌‌هی‌‌رێكخراوه‌كانه‌‌و‌هه‌ندێك����ی‌‌هی‌‌واڵته‌‌زلهێ����زه‌كان‌و‌واڵتانی‌‌كۆمپانیاكانی‌‌ هی‌‌ هه‌ندێكیشی‌‌ عه‌ره‌بییه‌‌و‌

واڵته‌‌زلهێزه‌كانه‌.‌وتیشی‌،‌"عێراق‌یان‌هه‌ر‌واڵتێكی‌‌تر‌گه‌ر‌بیه‌وێت‌په‌ن����ا‌بباته‌به‌ر‌قه‌رزی‌‌ده‌ره‌كی‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌نیه‌‌كه‌‌گرفته‌كان‌چاره‌س����ه‌ربكات،‌به‌ڵك����و‌بۆ‌ئه‌وه‌ی����ه‌‌گرفت����ه‌كان‌هه‌ندێك‌

له‌خۆی‌‌دوربخاته‌وه‌‌كه‌‌دواتر‌به‌شێوازێكی‌‌تر‌و‌به‌هۆكارێكی‌‌تر‌سه‌رهه‌ڵده‌داته‌وه‌".

ئه‌و‌ئاماژه‌ش����یدا،‌ته‌نها‌س����ودی‌‌قه‌رز‌له‌بیربردنه‌وه‌ی‌‌گرفته‌كانه‌،‌واته‌‌س����ودێكی‌‌واقیعی‌‌و‌فیعلی‌‌نیه‌،‌چونكه‌‌ئه‌و‌قه‌رزانه‌ی‌‌قه‌رزێك����ی‌‌ ده‌ی����ده‌ن‌ رێكخراوان����ه‌‌ ئ����ه‌و‌كورتخایه‌ن����ه‌،‌ب����ۆ‌بواره‌كان����ی‌‌موچ����ه‌‌و‌چاره‌سه‌ركردنی‌‌كورتمه‌ودا‌خه‌رجی‌‌ناكه‌ن،‌به‌ڵكو‌بۆ‌پرۆژه‌یه‌كی‌‌وه‌به‌رهێنان‌ده‌یده‌ن،‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌شدا‌زۆرجار‌مه‌رجی‌‌سیاسی‌‌یا‌مه‌رجی‌‌ئابوری‌‌قورس����ی‌‌له‌سه‌ره‌.‌له‌سه‌رو‌هه‌موش����یه‌وه‌‌ده‌بێته‌‌بارگرانیه‌ك‌بۆ‌واڵت‌

نه‌ك‌بارئاسانی‌.ئه‌و‌مامۆس����تایه‌ی‌‌زانكۆ‌راش����یگه‌یاند،‌زۆر‌ مه‌رج����داره‌‌و‌ نێوده‌وڵه‌ت����ی‌‌ ق����ه‌رزی‌‌قورسه‌‌و‌نابێت‌واڵت‌په‌نای‌‌بۆ‌به‌رێت‌ته‌نها‌

له‌حاڵه‌تی‌‌زۆر‌زۆر‌ده‌گمه‌ندا‌نه‌بێت.سه‌باره‌ت‌به‌زیانه‌كانی‌‌قه‌رزكردنیش‌وتی‌،‌یه‌ك����ه‌م‌له‌پاش‌وه‌رگرتنی‌‌قه‌رزه‌كه‌‌ده‌بێت‌عێراق‌فشارێكی‌‌زیاد‌بخاته‌سه‌ر‌سه‌رچاوه‌‌زۆرینه‌ی‌‌ لێب����كات‌ وای‌‌ سروش����تیه‌كانی‌‌و‌یه‌ده‌گه‌كان����ی‌‌وه‌ك����و‌ن����ه‌وت‌ده‌ربهێنێت‌و‌بیفرۆشێت‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌قه‌رزه‌كانی‌‌بداته‌وه‌،‌واته‌‌ده‌بێته‌‌هۆی‌‌كه‌مبون����ه‌وه‌ی‌‌یه‌ده‌گی‌‌

سه‌رچاوه‌‌سروشیته‌كان.‌دوه‌م‌ئه‌م‌قه‌رزانه‌‌ده‌بێت����ه‌‌هۆی‌‌دوب����اره‌‌دروس����تبونه‌وه‌ی‌‌هه‌اڵوس����ان‌و‌گرانی‌‌له‌ب����ازاڕه‌كان،‌چونكه‌‌حكومه‌تی‌‌عێراق‌ده‌یه‌وێت‌موچه‌ی‌‌پێبدات‌و‌بودج����ه‌ی‌‌پ����ێ‌‌به‌ڕێوه‌بب����ات‌و‌به‌هۆیه‌وه‌‌ئه‌م‌پاره‌یه‌‌ده‌چێت‌بازاڕه‌وه‌.‌س����ێیه‌میان‌ئه‌وه‌ی����ه‌‌ك����ه‌‌په‌یوه‌ن����دی‌‌به‌داهات����وه‌وه‌‌هه‌یه‌‌و‌به‌داخه‌وه‌‌له‌عێراقدا‌كه‌متر‌باس����ی‌‌لێوه‌ده‌كرێت‌نه‌وه‌كانی‌‌داهاتوه‌‌كه‌‌ده‌بێت‌ئه‌وان‌ئ����ه‌و‌ق����ه‌رزه‌‌بده‌ن����ه‌وه‌‌له‌كاتێكدا‌

ئاگادار‌و‌سودمه‌ند‌نه‌بوه‌‌له‌وه‌رگرتنی‌.وتیش����ی‌،‌خاڵێكی‌‌تر‌ئه‌وه‌یه‌‌قه‌رزه‌كه‌‌ده‌بێته‌‌ه����ۆی‌‌زیادبونی‌‌پ����اره‌‌له‌بازاڕدا،‌به‌اڵم‌له‌به‌رامبه‌ر‌پاره‌كه‌دا‌ش����مه‌ك‌زیادی‌نه‌كردوه‌،‌ئه‌مه‌ش‌الس����ه‌نگیه‌ك‌له‌ئابوریدا‌دروس����تده‌كات‌،‌پاره‌یه‌كی‌‌زۆرمان‌هه‌یه‌‌و‌به‌روبوممان‌نی����ه‌،‌یان‌به‌روبومی‌‌ناوخۆیی‌‌"له‌مكاته‌ش����دا‌ رونیش����یكرده‌وه‌‌ نی����ه‌.‌ئابورییه‌ك����ه‌دا‌ له‌هه‌یكه‌ل����ی‌‌ گۆڕان����كاری‌‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌روكه‌ش����ه‌كه‌ی‌‌ده‌گۆڕێت،‌به‌اڵم‌

ناوه‌رۆكه‌كه‌ی‌‌خراپتر‌ده‌بێت".ئه‌و‌ش����اره‌زا‌ئابورییه‌‌ره‌خنه‌ی‌‌ئه‌وه‌شی‌‌گرت‌كه‌‌له‌عێراقدا‌ده‌سه‌اڵتی‌‌سیاسی‌‌زاڵه‌‌به‌سه‌ر‌ده‌سه‌اڵتی‌‌ئابوری‌‌و‌وتی‌،‌ده‌سه‌اڵتی‌‌

سیاس����ی‌‌وا‌كارده‌كات‌كه‌‌خۆی‌‌ده‌یه‌وێت،‌ن����ه‌ك‌وا‌كاربكات‌كه‌‌ئاب����وری‌‌واڵت‌چی‌‌ده‌یه‌وێت،‌واته‌‌ئاب����وری‌‌خراوه‌ته‌‌خزمه‌ت‌سیاسه‌ت،‌نه‌ك‌سیاسه‌ت‌هۆكارێك‌بێت‌بۆ‌

گه‌شه‌پێدانی‌‌ئابوری‌.ئاماژه‌ی‌‌به‌وه‌شدا،‌ئه‌و‌واڵتانه‌ی‌‌په‌نایان‌بردوه‌ته‌‌ب����ه‌ر‌قه‌رزی‌‌ده‌ره‌كی‌‌هه‌وڵیانداوه‌‌به‌زوترین‌كات‌بیگه‌ڕێننه‌وه‌‌و‌له‌هه‌مان‌كاتدا‌قه‌رزه‌كه‌‌بۆ‌بوارێكی‌‌وه‌به‌رهێنان‌به‌گه‌ڕبخه‌ن‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌كه‌متری����ن‌زه‌ره‌رمه‌ندنه‌بن‌لێی‌،‌ئه‌گه‌ر‌به‌م‌شێوازه‌یان‌نه‌كردبێت‌گه‌وره‌ترین‌زیانی����ان‌كردوه‌‌بۆ‌نمون����ه‌‌واڵتێكی‌‌وه‌ك‌یۆنان‌كه‌‌ب����اس‌له‌ئیفالس‌بونی‌‌ده‌كرێت‌و‌رێكخراوه‌كان‌قه‌رزیان‌داوه‌تێ‌،‌به‌اڵم‌ئێستا‌

ده‌وترێت‌توانای‌‌دانه‌وه‌ی‌‌نیه‌.به‌اڵم‌ش����اره‌زایه‌كی‌‌تری‌‌ئابوری‌‌رایه‌كی‌‌پێچه‌وانه‌ی‌‌هه‌یه‌‌و‌پێیوایه‌‌ده‌توانرێت‌سود‌له‌و‌قه‌رزه‌‌وه‌ربگیرێت.‌ئه‌ندامی‌‌پێش����وی‌‌په‌رله‌مانی‌‌كوردس����تان‌و‌شاره‌زای‌‌ئابوری‌،‌د.‌ئ����اراس‌حس����ێن‌دارت����اش‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌راگه‌یان����د،‌بانكی‌‌نێوده‌وڵه‌ت����ی‌‌هاوكاری‌‌واڵت����ان‌ده‌كات‌بۆ‌ئه‌نجامدان����ی‌‌هه‌ندێك‌پرۆژه‌ی‌‌وه‌به‌رهێن����ان‌له‌كاتێكدا‌بودجه‌ی‌‌واڵته‌كه‌‌خۆی‌‌به‌شی‌‌ئه‌نجامدانی‌‌پرۆژه‌كه‌‌

ناكات،به‌تایبه‌ت‌پرۆژه‌ی‌‌س����تراتیجی‌‌وه‌ك‌پرۆژه‌یه‌كی‌‌ ی����ان‌ به‌نداوێك،‌ كردن����ه‌وه‌ی‌‌ئاوه‌دانی‌‌خزمه‌تگ����وزاری‌،‌یان‌كردنه‌وه‌ی‌‌

پرۆژه‌یه‌كی‌‌گه‌شتوگوزار.وتیش����ی‌،‌واڵتێك‌كه‌‌ق����ه‌رز‌وه‌ربگرێت‌ناچ����اره‌‌بۆیه‌‌ئ����ه‌و‌ق����ه‌رزه‌‌وه‌رده‌گرێت،‌بۆی����ه‌‌ئه‌گه‌ر‌قه‌رزه‌كه‌‌به‌باش����ی‌‌به‌كاربێت‌بۆ‌ئ����ه‌و‌مه‌به‌س����ته‌ی‌‌كه‌‌هه‌ی����ه‌،‌باوه‌ڕم‌زیات����ره‌‌ ئیجاب����ی‌‌ ده‌رئه‌نجام����ی‌‌ وای����ه‌‌له‌ده‌رئه‌نجام����ی‌‌س����لبی‌،‌به‌مه‌رجێك‌بڕی‌‌قه‌رزه‌كه‌‌به‌شێوه‌یه‌ك‌ئاراسته‌ی‌‌بكه‌یت‌كه‌‌له‌خزمه‌تی‌‌بوژانه‌وه‌ی‌‌ئابوری‌‌واڵتدا‌بێت.

د.‌ئ����اراس‌ئاماژه‌ش����یدا،‌زۆر‌واڵت����ی‌‌جیهانی‌‌سێیه‌م‌هه‌یه‌‌كه‌‌سودیان‌وه‌رگرتوه‌‌له‌قه‌رزه‌كانی‌‌سندوقی‌‌دراوی‌‌نێوده‌وڵه‌تی‌‌و‌بانكی‌‌نێوده‌وڵه‌ت����ی‌‌بۆ‌كردنه‌وه‌ی‌‌پرۆژه‌،‌ب����ۆ‌نمونه‌‌واڵتانی‌‌وه‌ك‌ئ����وردون‌و‌تونس‌به‌ئابوری‌‌ گه‌ش����ه‌‌ له‌وڕێیه‌وه‌‌ توانیویان����ه‌‌

واڵته‌كانیان‌بده‌ن.له‌به‌رامبه‌ریشدا‌ئه‌ندامی‌‌لیژنه‌ی‌‌دارایی‌‌و‌كاروباری‌‌ئابوری‌‌په‌رله‌مانی‌‌كوردس����تان،‌س����اڵح‌فه‌قێ‌‌محه‌مه‌د‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌راگه‌یاند،‌قه‌رزك����ردن‌بۆ‌عێ����راق‌زیاتر‌س����ودمه‌ند‌ده‌بێت‌گ����ه‌ر‌له‌یه‌كێك‌له‌و‌دو‌دامه‌زراوه‌یه‌‌

له‌واڵتێك����ی‌‌ ئ����ه‌وه‌ی‌‌ وه‌ك‌ وه‌ریبگرێ����ت‌وه‌ربگرێت،‌به‌هۆی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌عێراق‌پش����كی‌‌هه‌یه‌‌و‌هاوكاری‌‌ئ����ه‌و‌دو‌دامه‌زراوه‌یه‌‌بوه‌‌له‌رابردودا،‌به‌پێی‌‌ئه‌و‌پشكه‌ش‌به‌شداری‌‌ده‌كات‌و‌نوێنه‌راتی‌‌هه‌یه‌‌له‌و‌دامه‌زراوانه‌.

ب����ه‌اڵم‌له‌هه‌م����ان‌كاتیش����دا‌رایگه‌یاند،‌رێگاچاره‌كان����ی‌‌ناوخۆ‌بۆ‌هه‌ر‌حكومه‌تێك‌له‌قه‌رزك����ردن‌گونجاوت����ره‌،‌چونك����ه‌‌هه‌م‌پاره‌ك����ه‌‌له‌ناوخ����ۆ‌ده‌مێنێت����ه‌وه‌‌و‌ه����ه‌م‌سوده‌كه‌ش����ی‌‌بۆ‌ناوخۆ‌ده‌بێت.وتیش����ی‌،‌بۆ‌نمون����ه‌‌ئه‌گه‌ر‌حكومه‌ت‌‌بتوانێت‌قه‌رز‌له‌سندوقی‌‌خانه‌نشینی‌‌عێراقی‌‌بكات‌هه‌م‌س����وده‌كه‌ی‌‌زیادده‌چێته‌‌سه‌ر‌سندوقه‌كه‌،‌

هه‌م‌پاره‌كه‌ش‌ناچێته‌ده‌ره‌وه‌.سه‌باره‌ت‌به‌وه‌ی‌‌تاچه‌ند‌ئه‌و‌قه‌رزكردنه‌‌س����ودی‌‌بۆ‌هه‌رێم‌ده‌بێت،‌ئ����ه‌و‌ئه‌ندامه‌ی‌‌تا‌ رایگه‌یان����د،‌ كوردس����تان‌ په‌رله‌مان����ی‌‌داهات����ی‌‌حكومه‌تی‌‌عێراق‌زیادبكات‌ئه‌گه‌ر‌حكومه‌تێك����ی‌‌دادپ����ه‌روه‌ر‌هه‌بێت‌17%ی‌‌پش����كی‌‌ئه‌و‌داهات����ه‌‌بۆ‌هه‌رێ����م‌ده‌بێت،‌به‌اڵم‌ئ����ه‌وه‌ی‌‌له‌رابردودا‌بینیومانه‌‌ئه‌وه‌یه‌‌ك����ه‌‌پش����كی‌‌خۆش����مان‌وه‌ك‌پێویس����ت‌ن����ه‌دراوه‌‌بۆیه‌‌باوه‌ڕناكه‌م‌هه‌رێم‌س����ودی‌‌

لێوه‌ربگرێت.

ئابوری(476(‌سێشه‌ممه‌‌2015/4/28 8ئه‌م‌الپه‌ڕه‌یه‌‌به‌‌سپۆنسه‌ری‌گروپی‌کۆمپانیاکانی‌قه‌یوان‌چاپ‌و‌باڵوده‌کرێته‌وه‌

به غدا قه یرانی دارایی به قه رزی ده ره کی پینه ده کات

‌‌‌ئا:‌شیروان

ئه‌ندامێكی‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌نوێنه‌رانی‌‌عێراق‌رایده‌گه‌یه‌نێت،‌بڕیاره‌‌بانكی‌‌ناوه‌ندی‌‌به‌دو‌قۆناغ‌دراوی‌‌جۆری‌‌‌50هه‌زار‌دیناری‌‌و‌

‌100هه‌زار‌دیناری‌‌چاپ‌بكات،‌ده‌شڵێت،‌دراوه‌‌نوێیه‌كان‌نوسینی‌‌كوردییان‌له‌سه‌ر‌

ده‌بێت.

ئه‌ندام���ی‌‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌‌نوێنه‌رانی‌‌عێراق‌له‌لیژن���ه‌ی‌‌دارایی‌،‌قادر‌محه‌مه‌د‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌راگه‌یان���د،‌بانكی‌‌ناوه‌ندی‌‌ده‌س���تیكردوه‌‌دین���اری‌‌ چاپكردن���ی‌‌ به‌ڕێوش���وێنه‌كانی‌‌عێراقی‌‌له‌جۆری‌‌‌50هه‌زار‌دیناری‌‌ئه‌مه‌ش‌وه‌ك‌هه‌وڵێك‌بۆ‌چاره‌س���ه‌ركردنی‌‌كێشه‌ی‌‌له‌هه‌نگاوه‌كانی‌‌ یه‌كێ���ك‌ كورتهێنان‌و‌وه‌ك‌به‌هێزكردنی‌‌پاره‌‌كه‌‌بریتیه‌‌له‌گه‌وره‌كردنی‌‌

دراوه‌كان.وتیش���ی‌،‌هه‌نگاوه‌كه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌وه‌ك‌چ���ۆن‌دۆالر‌به‌قه‌باره‌ی‌‌بچوك‌و‌نرخی‌‌به‌رز‌به‌كارده‌هێنرێ���ت،‌دین���اری‌‌عێراق���ی‌‌وای‌‌

لێبكرێت.ئه‌و‌په‌رله‌مانتاره‌‌راشیگه‌یاند،‌ورده‌كاری‌‌ئ���ه‌و‌هه‌نگاوه‌ی���ان‌له‌كۆبونه‌وه‌یه‌كی‌‌نێوان‌

تاوتوێكردوه‌‌و‌ ناوه‌ندی‌‌ بانكی‌‌ لیژنه‌كه‌یان‌و‌الی‌‌خۆیانه‌وه‌‌پێش���نیاری‌‌ئه‌وه‌یان‌كردوه‌‌ك���ه‌‌له‌هه‌مان‌كات���دا‌دراوی‌‌ج���ۆری‌‌‌100هه‌زاریش‌به‌چاپ‌بگه‌یه‌ندرێت،‌به‌اڵم‌ئه‌وان‌پێیان‌وابو‌كه‌‌به‌قۆناغ‌ئه‌و‌هه‌نگاوه‌‌بنرێت‌به‌جۆرێك‌سه‌ره‌تا‌‌50هه‌زار‌دیناری‌‌و‌دوای‌‌

چه‌سپاندنی‌‌ئه‌و‌دراوه‌‌و‌به‌كارهێنانیشی‌‌‌100هه‌زاریش‌به‌چاپ‌بگه‌یه‌نرێت.

ده‌رب���اره‌ی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌تا‌چه‌ن���د‌هه‌نگاوه‌كه‌‌چاره‌س���ه‌ری‌‌كێش���ه‌كانی‌‌بودج���ه‌‌ده‌كات‌ق���ادر‌محه‌م���ه‌د‌وت���ی‌،‌چاره‌س���ه‌ركردنی‌‌بودج���ه‌‌به‌به‌هێزكردن���ی‌‌دارای���ی‌‌عێراق‌و‌زیادكردنی‌‌ ن���ه‌وت‌و‌ نرخی‌‌ به‌به‌رزبونه‌وه‌ی‌‌رێژه‌ی‌‌هه‌نارده‌كردنی‌‌نه‌وت‌و‌به‌به‌هێزكردنی‌‌به‌بواره‌كانی‌‌ ئابوری‌‌و‌گه‌ش���ه‌دان‌ ژێرخانی‌‌گه‌ش���تیاری‌‌و‌ پیشه‌س���ازی‌‌و‌ كش���توكاڵ‌و‌وه‌به‌رهێنانی‌‌و‌هێنان���ی‌‌وه‌به‌رهێنانی‌‌بیانی‌‌

ده‌بێت.وتیش���ی‌،‌هه‌نگاوی‌‌گرنگتری���ش‌بریتیه‌‌له‌ئازادكردن���ی‌‌ناوچه‌‌داگیرك���راوه‌كان‌كه‌‌به‌ش���ێكیان‌به‌هێ���زی‌‌ش���اده‌ماری‌‌ئابوری‌‌

عێراق‌له‌قه‌ڵه‌م‌ده‌درێن.هه‌روه‌ك‌ئه‌وه‌ش���ی‌‌راگه‌یاند،‌میكانیزمی‌‌جێبه‌جێكردن���ی‌‌ كات���ی‌‌ جێبه‌جێك���ردن‌و‌له‌چاپدانه‌كه‌‌له‌الیه‌ن‌بانكی‌‌ناوه‌ندی‌‌ده‌بێت‌و‌وه‌ك‌ئه‌ندامانی‌‌لیژن���ه‌ش‌داوامانكردوه‌‌كه‌‌دراوه‌كه‌‌پێویسته‌‌‌به‌زمانی‌‌كوردیش‌له‌سه‌ری‌‌نوس���رابێت‌و‌ئه‌وانیش‌پێیان‌راگه‌یاندین‌كه‌‌سه‌رجه‌م‌دراوه‌‌نوێیه‌كان‌به‌كوردی‌‌له‌سه‌ری‌‌

ده‌نوسرێت.

‌‌‌ئا:‌مه‌زهه‌ر‌كه‌ریم

كۆمپانیا‌خزمه‌تگوزارییه‌‌ناوخۆییه‌كان‌له‌الیه‌ن‌حكومه‌ته‌وه‌‌پشتگوێخراون،‌

وه‌ك‌ئه‌وه‌ی‌‌نوێنه‌ری‌‌ئه‌و‌كۆمپانیایانه‌‌باسی‌‌لێوه‌ده‌كات،‌

ئه‌و‌ده‌شڵێت،‌ته‌نده‌ری‌‌پرۆژه‌كان‌له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‌ئه‌واندا‌نیه‌.

كه‌رته‌كان���ی‌‌ هاوش���ێوه‌ی‌‌تایب���ه‌ت‌ كۆمپانیاكان���ی‌‌ دیك���ه‌‌به‌خزمه‌تگوزارییه‌كان‌به‌ده‌ست‌قه‌یرانی‌‌دارایی‌‌ده‌ناڵێنن،‌ئه‌وان‌سكااڵشیان‌له‌و‌جیاوازیكردنه‌‌هه‌یه‌‌كه‌‌له‌نێوان‌خۆیان‌و‌

كۆمپانیا‌بیانیه‌كاندا‌به‌دیده‌كه‌ن.نوێنه‌ری‌‌كۆمپانیا‌خزمه‌تگوزارییه‌كانی‌‌هه‌رێم‌ گه‌رمیان،‌ س���لێمانی‌‌و‌ سنوری‌‌راگه‌یان���د،‌ به‌ئاوێن���ه‌ی‌‌ كاكه‌ی���ی‌‌مه‌رجه‌كانی‌‌ته‌نده‌ر‌س���ه‌ره‌تای‌‌كاری‌‌نێ���وان‌كۆمپانیاكان‌و‌حكومه‌ته‌،‌به‌اڵم‌له‌ته‌نده‌ره‌كاندا‌هی���چ‌خاڵێكی‌‌تیانیه‌‌له‌به‌رژه‌وه‌ن���دی‌‌خ���اوه‌ن‌كۆمپانیاكان‌

بێت.وتیش���ی‌،‌كۆمپانیاكان‌كه‌‌ده‌كه‌ونه‌‌

به‌رده‌م‌مه‌ترسی‌‌مایه‌پوچبون‌به‌هۆی‌ئه‌وه‌ی���ه‌‌ك���ه‌‌له‌الی���ه‌ن‌حكومه‌ته‌وه‌‌ناكرێ���ت.‌ كارئاس���انی‌‌ ه���اوكاری‌‌و‌كۆمپانیایه‌ك‌ كاتێ���ك‌ ئاماژه‌ش���یدا،‌مایه‌پوچ‌بێت‌ته‌نها‌خاوه‌ن‌و‌خانه‌واده‌ی‌‌ئ���ه‌و‌كۆمپانیای���ه‌‌مایه‌پ���وچ‌نابێت،‌به‌ڵكوس���ه‌دان‌كرێ���كارو‌كارمه‌ن���دی‌‌

كۆمپانیاكه‌‌بێ‌‌كار‌ده‌بن.چه‌مچه‌ماڵ‌و‌ س���لێمانی‌‌و‌ له‌سنوری‌‌‌120 نزیكه‌ی‌‌ ده‌ربه‌ندیخ���ان‌ كۆی���ه‌‌و‌

كۆمپانیای‌‌خزمه‌تگوزاری‌‌هه‌ن.هه‌رێم‌وتی،‌حكومه‌ت‌كارئاس���انی‌‌و‌لێبورده‌ی���ی‌‌زیاتری‌‌هه‌یه‌‌بۆ‌كۆمپانیا‌بیانی���ه‌كان،‌به‌اڵم‌ئه‌وه‌‌ب���ۆ‌كۆمپانیا‌

ناوخۆییه‌كان‌به‌دیناكرێت.ده‌رب���اره‌ی‌‌دۆخ���ی‌‌ئاب���وری‌‌و‌ئه‌و‌ره‌وش���ه‌ی‌‌به‌ه���ۆی‌‌قه‌یران���ی‌‌دارایی‌‌هاتوه‌ت���ه‌‌ئ���اراوه‌‌ئه‌و‌وت���ی‌،‌به‌هۆی‌‌وه‌ستانی‌‌به‌شێكی‌‌زۆری‌‌ئیش‌وكاره‌كان‌و‌خه‌رجنه‌كردنی‌‌بودج���ه‌وه‌‌ژماره‌یه‌كی‌‌له‌خاوه‌ن‌كۆمپانیاكان‌كه‌وتونه‌ته‌‌ زۆر‌ژێ���ر‌قه‌رزێكی‌‌زۆره‌‌و‌هه‌ندێكیش���یان‌جۆراوجۆریانتوش‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌ گرفتی‌‌

هاتوه‌.

"ته نده ره كان له به رژه وه ندی حكومه ته نه ك خاوه ن كۆمپانیا"

دراوی 50 هه زار یی و 100 هه زاریی چاپ ده كرێت

هه‌وڵێكه‌‌بۆ‌چاره‌سه‌ركردنی‌‌

كێشه‌ی‌‌كورتهێنان‌

حكومه‌ت‌كارئاسانی‌‌و‌

لێبورده‌یی‌‌زیاتری‌‌هه‌یه‌‌بۆ‌كۆمپانیا‌بیانیه‌كان،‌به‌اڵم‌ئه‌وه‌‌بۆ‌كۆمپانیا‌

ناوخۆییه‌كان‌به‌دیناكرێت

رێگاچاره‌كانی‌‌ناوخۆ‌بۆ‌هه‌ر‌حكومه‌تێك‌

له‌قه‌رزكردن‌گونجاوتره‌،‌چونكه‌‌هه‌م‌پاره‌كه‌‌له‌ناوخۆ‌ده‌مێنێته‌وه‌‌و‌هه‌م‌سوده‌كه‌شی‌‌بۆ‌ناوخۆ‌ده‌بێت

عێراق‌یان‌هه‌ر‌واڵتێكی‌‌تر‌گه‌ر‌بیه‌وێت‌په‌نا‌

بباته‌به‌ر‌قه‌رزی‌‌ده‌ره‌كی‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌نیه‌‌كه‌‌گرفته‌كان‌چاره‌سه‌ربكات،‌به‌ڵكو‌بۆ‌ئه‌وه‌یه‌‌گرفته‌كان‌هه‌ندێك‌له‌خۆی‌‌دوربخاته‌وه

بانکێک‌له‌هه‌رێمی‌کوردستان

Page 9: ژماره 476

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

چیرۆكه كان هه ر له ده ره وه ی زیندانه كان بونیان نییه ، به ڵكو له ودیو شیش و

دیواره كانی زیندانیشه وه ده یان چیرۆك خۆیان مه اڵسداوه ، یه كێك له و چیرۆكانه نیگه رانی ژن و مێرده

سزادراوه كانه به له سێداره دان كه به وته ی خۆیان ماوه ی مانگێكه یه كتربینینی

تایبه ت و جوتبونیان لێ قه ده غه كراوه و داوا ده كه ن رێگه یان پێبدرێت،

په رله مانتارێكی لیژنه ی به رگری له مافی ئافره تیش ده ڵێت " به پێی یاسا

رێگه پێدراونین".

ئافره تێكی حوكمدراو به له س���ێداره دان مێرده كه ش���ی حوكم���ی له هه مانكات���دا له سێداره دانی هه یه ، به ئاوێنه ی راگه یاند ك���ه م���اوه ی مانگێك���ه یه كتربینی ژن و مێرده كان و جوتبونیان لێ قه ده غه كراوه ، له كاتێكدا مافی خۆمانه هه فته ی یه كجارو

بۆ ماوه ی دو كاتژمێر پێكه وه بین.ئه و ژن���ه ئام���اژه ی به وه ش���كرد كه ئاراس���ته ی داوایه كیان له نامه یه كیش���دا س���ه رۆكی هه رێم ك���ردوه ، وت���ی "یان له سێداره یان بدات و دۆسیه كه مان یه كالیی ببێت���ه وه ، یان رزگارم���ان بكات، چونكه

هه مومان دایكین و مافمان هه یه ".ئ���ه و ئافره ته باس���ی له وه ش���كرد كه پێیانوتوین وێنه مان گرتون و ده تانده ینه دادگاو لێپێچینه وه ت���ان له گه ڵدا ده كه ین، به فه رمی مه له���ا له كاتێك���دا چه ندی���ن هه ی���ه ، ئه ی بۆچی مافم���ان نییه له گه ڵ

مێرده كانمان پێكه وه بخه وین.له زیندانی چاكس���ازی ژنان له سلێمانی 50 ژنی س���زادراو بونی���ان هه یه و 10 له و به له سێداره دان و حوكمدراون زیندانییانه مێردی چوار له و 10 ژنه ش به له سێداره دان چاكس���ازی له زیندان���ی حوكم���دراون و پیاوانن له س���لێمانی، هه ر كاتێك بڕیاری بواری بچێت�ه له كوردستان له سێداره دان جێبه جێكردن���ه وه ، هه مویان له س���ێداره

ده درێن.ئه و ژنه به رده وام ده بێت له قسه كانی و ده ڵێت "زۆر فشاریان خستوه ته سه رمان ده ڵێن ئێوه بۆ راگه یاندن قسه تان كردوه و

هه ڕه ش���ه ی زۆریان لێكردین و وتیان هه ر كه س���ێك قس���ه ی بۆ راگه یاندن كردبێت ئه وا ده یگوێزینه وه بۆ چاكسازی هه ولێر، له كاتێك���دا ماف���ی خۆمه قس���ه بكه م و ناڕه زای���ی ده رببڕیم، ب���ه اڵم به خوا من به س پش���تم به خواو راگه یاندن به ستوه ، توخ���وا فریامان بك���ه ون بانه مانبه ن بۆ هه ولێر، بۆیه خۆم ناكوژم ده مه وێت ئه و

دونیاش له ده ستنه ده م".ل���ه وه ی له ب���ه رده م دادگا دانی جگه به تاوانه كه یدان���اوه گوای���ه مێرده ك���ه ی كوشتوه و حوكمی له سێداره كانی به سه ردا س���ه پێنراوه ، ب���ۆ راگه یاندنه كانیش دان به تاوانه كه ی���دا ده نێت و ده ڵێت "راس���ته ئێم���ه هه ڵه یه كم���ان ك���ردوه و تاوانمان ئه نجام���داوه ، هه م���و مرۆڤی���ك قابی���ل به هه ڵه كردنه ، ئێستا له چاكسازی له ناخی

خۆماندا چاكسازیمان كردوه ".ه���اوكات مێ���ردی یه كێك ل���ه و ژنانه نیگه رانی خۆی له و سزادانه ی چاكسازی ژن���ان ده رده بڕێ���ت كه ژوانی���ان له گه ڵ خێزانه كانی���ان قه ده غه كردوه و بۆ ئاوێنه ده ڵێت "له الیه ن چاكس���ازی ژنانه وه ئه و بڕیاره دراوه و ده ڵێ���ن نابێت به تایبه تی یه كت���ر ببین���ن و پێك���ه وه بمێنن���ه وه ، به ڕاستی دۆخێكی زۆر ناخۆشه ، خۆ ئێمه داوای شوێنی تایبه تمان نه كردوه ، ته نها شوێنێكی گونجاوبێت، هه رجارێك قسه ی ناخ���ۆش و س���وكایه تیه كمان پێده كه ن و بیانویه كم���ان پێده گ���رن و ده ڵێ���ن ئێمه رێگه ت���ان پێده ده ین له به رده م ئه و هه مو

خه ڵك و پۆلیسه یه كتر ببینن".ئه و گه نج���ه كه له گ���ه ڵ خێزانه كه یدا كه س���ێك به كوش���تنی تاوانب���ارن به وهۆی���ه وه به وه ش���ده كات ئام���اژه ك���ه یه كتربینینی���ان ل���ێ قه ده غه كراوه جیابنه وه ، له خێزانه كانی���ان ده یانه وێت وتیش���ی "ئه گینا ژن و مێ���رده كان هیچ كێش���ه یه كمان نیی���ه و هۆكاره كه ی ته نها

چاكسازی ژنانه ".هه ر به و هۆیه وه ئه و چوار پیاوه )ب س ص، ل س ع، ق ن ح، ن ف ا( كه له گه ڵ خێزانه كانیان حوكمدراون به له سێداره دان ماوه ی زیندانه وه توێژه ره كانی له ڕێگه ی هه فته یه كه نوسراوێكیان به رزركردوه ته وه ب���ۆ به ڕێوه ب���ه ری چاكس���ازی پیاوان و

كۆپییه كی تایبه ت نێردراوه بۆ ئاوێنه .له و نوس���راوه دا داوایان له به ڕێوه به ری چاكسازی پیاوان كردوه داواكارییه كانیان به رز بكاته وه بۆ چاكسازی ژنان و ده ڵێن به هۆی مافپێنه دان و رێزنه گرتن له خۆمان و )جیابون���ه وه داوای خێزانه كانم���ان له یه كت���ری ( راده یه گه یه نی���ن و ئه وی���ش چاكس���ازی ژنان لێی به رپرس���ه و ئه وان بونه ته هۆی ئه و كاره ، له به رئه وه ی هیچ حسابێكی مرۆڤبونیان بۆ نه كردوین و به و حوكمه قورسه وه توانای به رگه گرتنی ئه و

دۆخه ناكه ین.هاوكات پارێزه رو راوێژكار له رێكخراوی DHRD كارزان فازی���ل ب���ۆ ئاوێنه باس له وه ده كات كه ئ���ه وه ی به رامبه ر ئه وانه كراوه نایاس���اییه و پێش���ێلكردنی مافی

به ندییه كانه ، چونك���ه به پێی بنه ماكانی مامه ڵه ی به ندییه كان و مافه سه ره تاییه كان هه مو مافێكی���ان هه یه و ته نه���ا له مافی ئ���ازادی هاتوچ���ۆ رێگ���ه ی لێده گیرێت، ئه گین���ا ده بێت ده وڵ���ه ت هه مو مافێكی وه كو مرۆڤه كانی ده ره وه ی بۆ دابین بكات له خواردن و خه وتن و ئاگاداربون له جیهانی ده ره وه و ته ندروستی و خوێندن و جوتبون و

هاوسه رگیری.ئ���ه و پارێ���زه ره وتیش���ی "كه س���انی حوكمی له س���ێداره دان دو جار تاوانیان به رامبه ركراوه ، یه كه م ماوه ی چه ند ساڵ حوكمی له س���ێداره دانی هه یه و جێبه جێ ناكرێت، بۆیه مافی خۆیه تی ئه و ماوه یه ی جێبه جێكردنی كات���ی تا له زینداندای���ه حوكمه كه هه مو مافێكی بۆ دابینبكرێت، بۆ نمونه هه یه 10 س���اڵه حوكمی هه یه و جێبه جێنه كراوه ، ئیت���ر بۆچی مافه كانی

لێ زه وتكراوه "له به رامب���ه ردا په رله مانت���ار له لیژنه ی به رگری له مافی ئافره ت مونیره عوسمان بۆ ئاوێنه وتی "چاكس���ازی ژنان ده ڵێن ماوه ی���ه ك پێ���ش ئێس���تا له ئه نجام���ی جوتبون���دا ژنێك دوگیان ب���وه و ماوه ی 16 رۆژه منداڵ���ی بوه ، بۆیه بڕیاریانداوه تاوه ك���و له وه زاره ت���ی كاره وه رێنمای���ی پێنه درێت، قس���ه م رێگه یان ده رنه چێت له گه ڵ وه زی���ری كاروباری كۆمه اڵیه تیش ك���ردوه و له ماوه یه ك���ی كه م���دا رێنمایی

ده رده كات".ئاماژه ژنانیش به ڕێوه به ری چاكسازی ب���ه وه ده كات ئه س���ڵه ن مافی���ان نیی���ه پێك���ه وه جوتببن، هیچ یاس���ایه ك نییه رێگه یان پێبدات، ئنجا ئێمه ش رێگه مان پێداون، به ڵكو ده بێت له سنوری ئه ده ب و ئه ته كیه تی و سیستمی ناو چاكسازی ئه و كاره بك���ه ن، به اڵم ئ���ه وان جێبه جێیان نه ك���ردوه ، هه رچه نده ته نه���ا دو هه فته

لێیان قه ده غه كراوه .ئومێده محه مه د به ڕێوه به ری چاكسازی ژنان وتیش���ی "ئه وان نه شه رم له پۆلیس ده یانه وێ���ت له كامێ���راو ن���ه ده ك���ه ن له به رچ���اوی ئه و دوان���ه كاری جوتبون ئه نجامبده ده ن، بۆیه كه ی وه زیرو یاس���ا رێگه ی پێدان، ئه وكات گه ر جێگه یان بۆ

دابیننه كرا مافی خۆیانه گله یی بكه ن".

ئا: مه زهه ر كه ریم

له كۆمه ڵگای كوردی هه ر ئه وه نییه توندوتیژی به رامبه ر ئافره تان

ئه نجامبدرێت، به ڵكو پیاوانیش بێبه ش نین له و دیارده یه به رامبه ریان،

رێكخراوی یه كێتی پیاوانیش ده ڵێت "له ماوه ی سێ مانگی ڕابردوی ساڵی

2015دا 193 سكااڵی جۆراوجۆر له الیه ن پیاوانه وه تۆماركراوه ،

كه به راورد به سێ مانگی ساڵی 2014،توندوتیژییه كان به رامبه ر پیاوان

زیادیكردوه ".

پیاوان���ی یه كێت���ی س���كرتێری كوردس���تان بورهان عه لی له لێدوانێكدا بۆ ئاوێن���ه ئام���اری توندوتیژییه كانی س���ێ مانگی سه ره تای س���اڵی 2015 ده خات���ه ڕو كه به پێی ئه و كه یس���انه ی له 2015/1/1 تۆمارك���راوه ، ئه وان الی تاوه ك���و 2015/4/1 وات���ا له م���اوه ی س���ێ مانگ���ی ڕابردودا 193 س���كااڵی جۆراوج���ۆرو توندوتی���ژی تۆماركراوه ، له الیه ن خۆكوشتن هه روه ها16حاڵه تی پیاوانه وه ،ی���ه ك حاڵه ت���ی كوش���تنی پیاوان له الی���ه ن ژنان���ه وه به هاوكاری

كه سی تر".س���كرتێری یه كێتی پیاوان ئاشكرای ده كات خۆكوش���تنی پیاوان به به راورد به س���اڵی 2014 زۆر زی���ادی ك���ردوه ،

یه كێ���ك زۆرن، هۆكاره كانی���ش ئابورییه كه له ه���ۆكاره كان قه یران���ی پرۆس���ه ی كوردی���دا له كۆمه ڵگ���ه ی هاوسه رگیری له سه ر بنه مای شه ریعه تی ئیسالم و یاسای باری كه سێتی ده بێت پیاوان بژێوی خێزانه كانیان دابین بكه ن، كاتێك قه یران���ی ئابوری و بێ موچه یی هه ی���ه ، بۆیه پیاوانی���ش ناتوانن وه كو پێویست پێداویستییه كانی خێزان دابین توندوتیژی روب���ه ڕوی ده بینین بكات،

ده بێته وه له الیه ن خێزانه كه یه وه .به وت���ه ی بوره���ان عه ل���ی یه كێكی ت���ر له ه���ۆكاره كان سیاس���ییه ، ك���ه گرفتی توش���ی كاتێك ئه وپیاوان���ه ی ده رونی یان سیاسی ده بن و ده چێته وه هاوس���ه ره كانیانه وه ماڵه وه ،له الی���ه ن ناگیرێت، له به رچاو ئه وماندوبونه ی���ان بۆیه كێشه و توندوتیژی لێده كه وێته وه .

وتیشی "ئێمه هه وڵده ده ین كه سه كان

وشیار بكه ینه وه و ڕۆژانه ش ئه وكه یسانه ی المان تۆماركراوه هه وڵمانداوه خێزانه كان به یه ك بگه یه نین و بگه ڕێنه وه ناو ماڵی خۆیان، ئه و كه یسانه ش ده برێنه به رده م دادگاو رێكاری یاس���ایی ده گیرێته به ر، ئێمه به دوایدا ده چی���ن بزانین تاچه ند كه یس���ه كاندا له به ڕێوه بردن���ی دادگا بێالیه ن���ی خۆی پاراس���توه ، نمونه ش كردوه و كێشه كه مان چاره سه ری هه یه یه كتری ، هه ش���یانه گه ڕاونه ته وه بۆالی

جیا ده بنه وه له یه كتری ".به پێی ئه و سكااڵیانه ی الی رێكخراوی یه كێتی پی���اوان تۆماركراوه ،به به راورد به س���اڵی 2014 جۆره كان���ی س���كااڵو ك���ه ته نها توندوتی���ژی زیادی كردوه ، له ساڵی 2014دا 409 كه یس و جۆره كانی تۆمارك���راوه ، توندوتی���ژی س���كااڵو هه روه ها 65 حاڵه تی خۆكوشتن و پێنج حاڵه تی كوشتنی پیاوان هه بوه له الیه ن

ژنانه وه ، بۆیه به پێ���ی ئه وئامارانه ی كه تۆماركراون سێ مانگی سه ره تای 2014 له گه ڵ س���ێ مانگی س���ه ره تای 2015 توندوتیژی و سكااڵكان به رامبه ر پیاوان زیادیان كردوه ، كه هۆكاری س���ه ره كی ده گه ڕێته وه بۆ الیه نی ئابوری و سیاسی كه له م دۆخه ی ئێستادا ئه و دو هۆكاره زۆرترین كێشه له نێوان ژن و مێرده كاندا

دروست ده كات.ناوب���راو رێكخ���راوی س���كرتێری یه كێك���ی به وه ش���ده كات ئام���اژه زیادبون���ی له هۆكاره كانیت���ری ت���ر كێش���ه كانی خێزانه كان ئه وه یه به شێك ئافره ت���ان، ژن���ان و له رێكخراواكان���ی ته نها ژنان له س���ه ر مافه كانیان وشیار ده كه ن���ه وه ، له كاتێكدا ژن جگه له ماف ئه ركیش���ی هه یه ، بۆیه پیاوان ده زانن رێكخراوێك هه یه تایبه ت به مافه كانیان، پێیانباشه بێن له رێگه ی ئه م رێكخراوه وه

نه ك بكه نه وه ، یه كالیی كێش���ه كانیان له رێگه ی توندوتیژی و زه بری هێز.

نێ���وان به هه ماهه نگ���ی س���ه باره ت رێكخراوی یه كێتی پیاوان و رێكخراوه كانی ژنان، بورهان عه لی وتی "په ێوه ندیمان له گه ڵ به شێك رێكخراوه كانی ژنان هه یه ، چونكه هه ندێك له كه یسه كانی الی ئێمه ، ره نگه پێویس���تی به رێكخراوێكی ژنان هه بێت به ش���داربێت له چاره سه ركردنی كێشه كان، چونكه پیاوێك سكااڵ تۆمار ده كات، بێگومان له گه ڵ هاوسه ره كه یدا

كێشه ی هه یه ".ه���اوكات ئه م���ه ل ج���ه الل ئه ندامی ئه نجومه نی بااڵی خانمانی كوردس���تان ب���ۆ ئاوێنه وت���ی "ئێمه یاس���ایه كمان ده رك���ردوه دژی توندوتی���ژی خێزانی به رامب���ه ر به ڕه گ���ه زی مێین���ه ، نه ك به رامب���ه ر به ڕه گه زی پی���او، به ڵكو بۆ هه م���و تاكه كان���ی كۆمه ڵگای���ه و كۆی خێزانه كه ده پارێزێت،ئه مه جگه له وه ی له ڕێگ���ه ی ڕێكخراوه كان���ی كۆمه ڵگه ی مه ده نیشه وه له هه وڵی وشیاركردنه وه ی چ���ۆن كۆمه ڵگه دای���ن، تاكه كان���ی بتوانی���ن توندوتی���ژی كۆتایی پێبێت و رێگ���ه ی دایه لۆگ جێگ���ه ی توندوتیژی

بگرێته وه ".بااڵی ئه نجومه ن���ی ئه ندام���ه ی ئه و كه به وه ش���ده كات ئام���اژه خانم���ان توندوتی���ژی تائێس���تاش به داخ���ه وه كۆمه اڵیه ت���ی )ده رونی و جه س���ته یی(

به ره���ه م كوردی���دا له كۆمه ڵ���گای ده هێنرێت و به رده وامیی هه یه و به رده وام دوباره ده بنه وه ، ئیتر ژن بێت یان پیاو

به رامبه ر یه كتر هه ر توندوتیژییه .دوه م م���ادده ی یه كه می له بڕگ���ه ی له یاس���ای ژماره 8ی س���اڵی 2011ی به ره نگاربون���ه وه ی توندوتیژی خێزانی به 13 خاڵ باس���ی توندوتیژی به رامبه ر به ژنان و مندااڵن ك���ردوه ، به اڵم به هیچ شێوه یه ك باس���ی توندوتیژی به رامبه ر

به پیاوان نه كراوه .له و باره یه وه سۆران عومه ر سه رۆكی لیژن���ه ی ماف���ی م���رۆڤ له په رله مانی كه راگه یاند به ئاوێن���ه ی كوردس���تان ئه گ���ه ر یه كێتی پیاوان راپۆرتی خۆیان پێش���كه ش به لیژنه كه ی���ان بكه ن بزان توندوتیژییه كان به رامبه ر پیاوان چۆنه

بۆ ئه وه ی كاری له سه ر بكه ن.ئه و په رله مانتاره وتیش���ی "یاس���ای توندوتی���ژی خێزان���ی ته نه���ا بۆ ژنان نییه ، به ڵكو بۆ پیاوانیشه ، هه رچه نده له په رله مان سه رقاڵی هه مواركردنه وه ی ئه و یاس���ایه ین، بۆیه بایه كێتی پیاوان لێب���كات یه كێ���ك له بڕگه كان داوامان ئافره ت به توندوتی���ژی بێ���ت تایبه ت بێ���ت به رامب���ه ر به پی���اوان، چونك���ه ئه و یاس���ایه هێش���تا نه چوه ته بواری هه یه ، كه موكوڕی جێبه جێكردن���ه وه و جێگه ی له هه مواره كه دا ده توانین بۆیه

ئه و خاڵه ش بكه ینه وه ".

9 )476( سێشه ممه 2015/4/28 کۆمه‌اڵیه‌تی

چوار ژن و مێرد له زیندانی سلێمانی حوکمی له سێداره دانیان به سه ردا سه پێنراوه

یاسای توندوتیژی خێزانی ته نها بۆ ژنان نییه به ڵكو بۆ پیاوانیشه

ژن و مێرده کان: داواده که ین رێگه

به جوتبونمان بده ن

به ڕێوه به ری چاكسازی ژنان:

ده یانه وێت له به رچاوی پۆلیس و كامێراکان جوتبون

ئه نجامبده ن

چاکسازی گه وران له سلێمانی فۆتۆ: ئاوێنه

پیاوانیش روبه ڕوی توندوتیژی ده بنه وه له سێ مانگی ڕابردودا 193 پیاو سكااڵیان له سه ر ژنه کانیان تۆماركردوه

16 پیاو خۆیان كوشتوه و پیاوێکیش به ده ستی ژنه که ی کوژراوه

Page 10: ژماره 476

[email protected] (476( سێشه ممه ‌2015/4/28ره‌نگاڵه

ل���ه ڕوی ده رامه ته وه ده رگایه كی نوێت بۆ ده كرێت���ه وه . هه وڵی خۆگونجاندنی زیاتر بده هه وڵی سه پاندنی بیروڕا تایبه تییه كانت ئه وه به سه ر خۆشه ویس���ته كه تدا، مه ده

ده بێته هۆی دروست بونی گومان.

به رنامه ی ب���اش داده نێی به اڵم خۆت به ربه ستیان بۆ دروستده که یت. ته نها چوارده وره كه ت ه���اوكاری چاوه ڕێی مه به . ده توانن ده س���ت به په یوه ندی

خۆشه ویستی بكه نه وه .

هه مو كاته كان ناخ���ۆش نین و داهاتو باشتر ده بێت. ده سكه وتنی بڕه پاره یه ك دڵخۆش���ت ده كا. ئه م ماوه یه كاتێكی زێرینی به خته وه ریه . به رنامه یه كی باش

بۆ كارو هه نگاوه كانت دیاری بكه .

ب���اش به ش���ێوه یه كی كاره كان په له ك���ردن ره نگ���ه به ڕێوه ده چ���ن ئاراسته كه ت بگۆڕێت به ره و ڕێگه یه كی نادیار هه ندێك كار زۆر ماندوت ده كه ن

هه تا ده گه یته ئه نجامێك.

ل���ه ڕوی ده س���كه وت و ده رامه ت���ه وه به ڕوت���دا به خت���ه وه ری ده رگای ده كرێته وه واباشه هه وڵه داراییه كانت باش���تر بكه ی���ت و ب���ڕوات به خ���ۆت

هه بێت.

هه ست به گۆشه گیری ده كه یت بۆئه وه ی بیر له دۆخی ئێستا بكه یته وه و له گه ڵ ده س����پێكی یه كه م هه ن����گاو ده رگای به خته وه ریت بۆ ده كرێته وه متمانه ی

ته واوت به تواناكانی خۆت هه بێت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازوو

11

هونه رمه ن���دی بواری نوان���دن عه بدواڵ حه مه س���اڵح، یه کێک���ه له هونه رمه نده دیاره کانی س���ه ر ش���انۆو ته له فزیۆنی کوردی ک���ه س���ااڵنێکی زۆره به کاری

هونه رییه وه سه رقاڵه .ئه و، که به ه���ۆی یه کێک له کاره کته ره دراماییه کانیه وه له ناو خه ڵکدا به "خاڵه گه ڕه کی له دایکبوی ناس���راوه ، عه به "

سابونکه رانی شاری سلێمانییه .ئه و هونه رمه نده له باره ی جیاوازی نێوان کاری هونه ری له نێوان ئێستاو سااڵنی ڕاب���ردودا بۆ ئاوێنه ده ڵێ���ت " جاران كاری هونەری زۆر بەدڵس���ۆزی دەكرا، بەاڵم ئێس���تا به و شێوه یه نییه . ئێستا بەدەستگێڕ، چاوەڕێی كەسێكین بوین تا كارێكی بەپێزی هەبێت و بۆی بكەین. جاران خۆبەخش���انه كارم���ان دەكرد، بەاڵم ئێس���تا هونەر ب���ۆ هەندێك بوە

بەگیرفان پڕكردن و پارەكۆكردنەوە".ئه و باس له سه ره تای خولیای بۆ هونه رو نواندن ده کات و ئاش���کرای ده کات که له چیرۆکی شه وانه وه ده ستی پێکردوه ، "حه زم ده کرد ئه و چیرۆکانه بۆ خه ڵک نمایش بکه م که پێیان سه رسام بوم".

هه روه ها ده ڵێت "لەسەرەتای خوێندنی س���ەرەتاییمەوە حەزم بەكاری نواندن خوین���دكاری كە ئەوكات���ە هەب���وه . بوم مامۆس���تایەكمان هەبو سەرەتای ناوی مامۆستا باقی بو, ئه و مامۆستایه به هره ی له خوێندکاره کاندا ده دۆزیه وه , دەگەڕا بۆئه وەی بزانێت كێ بەهرەیەكی تێدا هەیە تاهانی بدات بۆ بره ودان به و

به هره یه ".ئ���ه و مامۆس���تایه به ه���ره ی نواندنی له عه بدواڵ حه مه س���اڵحدا دۆزیوه ته وه و دوای ئ���ه وه ش له کورته ش���انۆییه کی

خوێندگاکه یاندا به شداری کردوه .دواتریش کاتێک له سااڵنی حه فتاکاندا ده چێته به غدا، رۆژێک که مال سابیری هونه رمه ند ده چێت بۆ الی و پێی ده ڵێت یه کێک له کات���ی ش���انۆگه ریدان و که له ئه کته ره کان بواری بۆ نه ڕه خس���اوه بێ���ت و "ده بێت ت���ۆ بێ���ت رۆڵه که ی ببینیت. منی���ش به ڵێنم پێدان و زۆرم پێ خۆشبو. ئه وه یه که م کاری من بو

به ناوی "چه م بێ چه قه ڵ نابێت".دوای ئه و کاره ش، " له گه ڵ هاورێیانی وێژەی ناوهون���ەری چوین���ە گەزیزە ك���وردی, دواتر كارێك���ی ترمان كرد بەن���اوی پژمین���ەوە ب���و, دواتریش بیرۆك���ەی تیپی هونەری پێش���ڕەوی كوردیم���ان ال گەاڵڵ���ە ب���و, یەكەم پێش���ڕه وی لەتیپ���ی بەرهەمم���ان كوردی بەالنەوەزان دەس���تی پێكردو دوات���ر ش���انۆگه ریی چەخماخەم���ان ئه وی���ش ل���ه دوای پێشكەش���كرد. پیاوخۆران. ڕەج���ەب و گوڵەمیخەک و له وکاته وه تا ئێس���تاش ئەندامی تیپی

پێشڕەوی كوردیم".عه ب���دواڵ ڕاپه ڕینیش���ه وه ل���ه دوای حه مه ساڵح له کاری هونه ری دانه بڕاوه و به ش���داریی که ش���کۆڵدا له به رنامه ی کردوه ، دواتریش له به رنامه ی به رنامه دا

رۆڵێکی سه ره کیی هه بوه .

عه بدواڵ حه مه ساڵح: ئێستا بوین به ده ستگێڕ

لەسلێامنی‌وێنه‌کانی‌سەدام‌و‌هیتلەر‌بازاڕیان‌گه‌رمه‌

ئا: مه زهه ر که ریم

ئه کته ری بواری کۆمیدیا عیرفانی وه ستا محه مه د باس له به رنامه

نوێیه که ی ده کات له که ناڵی کوردماکس له شاری هه ولێرو رایده گه یه نێت که

هه رچه نده خه ڵکی هه ولێر زۆر ڕێزی ده گرن و زۆر باشن بۆی، به اڵم "من بێ سلێمانی ناتوانم بژیم و كارەكەم

تەواوبێت لەهەولێر یەك سەعات لەو شاره دا نابم".

عیرفانی وه ستا محه مه د له باره ی رۆیشتنی بۆ هه ولێر بۆ پێشکه شکردنی به رنامه ی کۆمیدی به ئاوێنه ی راگه یاند "س����ەرەتا داوایان لیك����ردم كە بچم����ە بەرنامەی حه مكۆوە، ب����ەاڵم حەزم لێی نەبو. وتم من لەگەڵ كوردس����ات گرێبه ستم هه یه و تا ئه و گرێبه سته ته واو نه بێت، ناتوانم بەش����داربم. بەاڵم دوات����ر لەتەلەفزیۆنی كورد ماكس����ەوە پەیوەندیان پێوەكردم بۆ به رنامه ی "بەزمی بەزم"، دواتر كاك احمد رەئوفم لەگەڵ خۆم بردو پێم وتن دەبێت ئ����ەو بەرنامەیە دوربێت لەقاڵبی سیاس����ەتەوەو م����ن كادی����ری یەكێتی

نیشتمانی كوردستانم".عیرفانی وه س����تا محه مه د گرێبه س����تی س����اڵێکی له گه ڵ که ناڵی کوردماکس����دا هه یه و به و پێیه له ماوه ی ئه و س����اڵه دا نه بێ����ت له هی����چ به رنامه یه کی "ش����ۆو" کوردس����ات ئه گه ر "به اڵم دهر بکه وێت، یاخ����ود که ی ئێن ئێن ئیش����ی پێم بێت ده توانم کاریان له گه ڵ بکه م به مه رجێک

به رنامه که شۆو نه بێت".

له باره ی نیشته جێبونی له شاری هه ولێرو به جێهێشتنی سلێمانی، ده ڵێت "من بێ س����لێمانی ناتوانم بژیم. كوردماكسم لە بژیم, لەهەولێر ناتوانم س����ەرتاپۆكەن بەاڵم لەهەولێ����ر زۆر ڕێزمان لێدەگرن, م����ن كارەكەم تەواوبێت یەك س����ەعات

لەهەولێ����ردا ناب����م, خەڵ����ی هەولێ����ر خەلكێك����ی زۆر باش����ن زۆر بەرێ����زن، بەبۆن����ەی كارەكەم����ەوە لەهەولێ����رم". هی����وادارم "م����ن ده ڵێ����ت هه روه ه����ا بتوانم كوردس����تان لەهەرچوارپارچەی هونەرەك����ەم پێشكەش����كەم ن����ەك لە

سلێمانی و هەولێر".

له ماوه ی ڕابردوداو له گه ڵ په یوه ندیکردنی به به رنامه ی محه مه د وه س����تا عیرفانی به رنام����ه وه له که ناڵی کوردس����ات، ئه و به رنامه یه کۆمه ڵێک کێشه ی تێکه وت تا

وازهێنانی چه ند ئه کته رێکی س����ه ره کیی ئ����ه و به رنامه یه ، عیرف����ان له وباره یه وه ده ڵێت "بەرنامەی بەرنامە بە چونی من کێشه ی تێ نه که وت و به هۆی منه وه هیچ كێش����ەیەكیان نەبو، بەاڵم بەس����وتفەی چون����ی من كێش����ەكانی ئه وێ س����ەری

هەڵداو ئیت����ر ئەوەبو بەرنامەی بەرنامە ڕاگیرا".

ئه و، له و باره ی����ه وه جه خت ده کاته وه و ئ����ەوە بەخەڵكی و ده ڵێ����ت "دەمەوێت هه واداران����ی ئ����ه و به رنامه ی����ه بڵێم که بەچونی من بۆ ئەوێ هیچ كێش����ەیەك نەب����وەو م����ن له ڕێ����ی ب����ەرزان قادری خەلوزەوە چومه ئ����ه و به رنامه یه , زۆر جار داوای لێ کردبوم که بچم و به شداری

به رنامه ی به رنامه بکه م".

عیرفانی وەس����تا محمد لەساڵی 1968 لەگەڕەك����ی ت����وی مەلی����ك لەش����اری سلێمانی لەدایك بوە, باوكی كرێكاری س����ەردەمەكەی خۆی بوەو بەكرێكاری منداڵەكان����ی گەورە دەكات كە عیرفان و دو براو س����ێ خوش����ك دەبن. عیرفان تا نەبون����ی كەمدەرامەتی����ی و لەب����ەر قۆناغی شەشی س����ەرەتایی خوێندوەو نەیتوانی����وە خوێندن تەواو بكات و وەك خۆی دەڵێت به منداڵ����ی ئەوكاتەی كە خوێندكاربوه لەبەر بژێوی ژیانی خۆی و خێزانه که ی پاقلەفرۆش بوه , "بەیانیان خوێندكاربوم و دوای نیوەڕوان لەبەردەم هەمان مەكتەبدا كە وانەم تێدا ده خوێند

پاقله م ده فرۆشت".عیرفانی وه ستا محه مه د لەساڵی 1988 ژیانی هاوس����ەری پێكهێناوەو ئێس����تا خاوەن����ی کچێک و دو كوڕەو لە ش����اری

سلێمانی دەژی."من ده ڵێت هونه ره که شییه وه له باره ی كەسێكی ئەكادیمی نیم هەر لەمنداڵیەوە حەزم لەكاری نواندن و سەرش����انۆ بوە، ئێس����تاش هێن����ده ی ه����ەردو كوڕەكەم

شانۆم خۆشدەوێت".

عیرفانی‌وه‌ستا‌محه‌مه‌د:‌كوردماكسم‌لەسەر‌تاپۆكەن‌ناتوانم‌لەهەولێر‌بژیم

Page 11: ژماره 476

‌ره‌نگاڵه(476( سێشه ممه 2015/4/28 [email protected]

گاکاوڕ

ب���ۆ ده ده ن هان���ت ده وروبه ره ك���ه ت بیركردنه وه له شتی نوێ . چه ند شتێكت بیرده خه ن���ه وه ك���ه ت���وڕه و نائارامت ده كه ن به اڵم هه وڵبده پشویه كی باش

وه ربگرێت.

تیش���كی هه تاو به كه لوه كه تدا گوره ز ده كات ئه وه ش واده كات زیاتر له خۆت له هه ن���گاوه ج���اران وه ك رابین���ی ساده كانی ژیان ناترسی كاتێكی باشه

بۆ رێكخستنه وه ی كاروباره كانت.

ده رگاکان ب���ه ڕوی خۆت���دا دامه خه ، به س���ه ر هه م���و کراوه ب���ه به ڵک���و بۆچونه کان���دا، ته نان���ه ت ئه وان���ه ی دژایه تیشت ده که ن. خۆت مه دزه ره وه

له و ئه رکانه ی به سه ردا ده درێت.

هه رچه نده چاوه ڕوانیی ناخۆش���ه به اڵم دڵنیاب���ه له به رامبه ردا ئه نجامێكی باش چاوه رێته . كاتێكی باشه بۆ نزیكبونه وه له ه���اورێ و هاوه ڵه كانت ك���ه ده زانی

پێویستیان به هاوكاری تۆیه .

خێ���زان و هاورێكان���ت له گ���ه ڵ خۆی دێنن و بۆ ئاسوده ییت خۆشه ویستی و خه مه كانت ڕاده ماڵن. توانای س���ۆزو

خۆشه ویستیت زیادده كات.

قرژاڵدوانه‌‌

هه س���ته وه ریت زیادی كردوه و كتوپڕ بڕیار ده ده ی ب���ۆ پالنه كانی تایبه ت به داهات���وی ژیانت ڕاوێژ له گه ڵ ماڵ و

ئه ندامانی خێزانه كه ت بكه .

فه‌‌ریکشێر

1010

كاتێك دەچیت بۆ س���ەیران بەدرێژای رۆژەكە لە بەر هەتاو دەمێنیتەوەو لەش بەگش���تی هیالك دەبێت و هەست به ماندویه تیی دەكەیت، پێویستە ئەوەش بزانی كە پێستیش بەهەمان شێوەی لەش بگرە زیاتریش هیالك دەبێ���ت و زۆرجاریش بەه���ۆی هەتاوەوە دەس���وتێت. بۆیە دەكرێت بەم

رێگانەی خوارەوە پشو بەپێستت بدەیت.

- دەموچاوت پاك بش���ۆو پاشان ماستی شیرین بدە لەهەمو دەموچاوت جگە لەدەوروبەری چاوت. پاش نیو كاتژمێر له رێگه ی شتنه وه ماسته که

له ده موچاوت بکه ره وه .

- دەتوانیت ماس���كی پەتاتە بەكاربهێنیت بۆ هێوركردنەوەی پێس���تت، ئەویش پەتاتەیەك توێكڵەكەی لێبكەرەوە پاشان بیدە لەڕەنە دواتر بیدە

لەدەموچاوت بۆماوەی 20 خولەك.

- خەیاری���ش یەكێك���ە لەو خۆراكانەی كە پێس���ت دەتوانێت س���ودی لێوەربگرێت و تەڕایی پێببەخش���ێت. دەتوانیت خەیارەكە لەڕەنە بدەیت و پاش���ان لەگەڵ ش���یر تێكەڵ بەیەكی بكەیت و قوماش���ێكی خامی پاك بهێنیت و بەقەبارەی دەموچاوت. خامەكە لەناو ش���یرو خەیارەكە دابنێ بۆماوەی دوو كاتژمێر. دواتر لە س���ەر دەمووچاوت دایبنی بۆماوەی 15

خولەك.

سیحری جوانیكە لەسەیران دەگەرەیتەوە

ئەمانە بۆ پێستت بكە

لەسلێامنی‌وێنه‌کانی‌سەدام‌و‌هیتلەر‌بازاڕیان‌گه‌رمه‌

ده زگای رۆش���نبیریی جه م���ال عیرفان تایبه ت ش���ێوه کاریی پێش���انگایه کی تابلۆکان به شاری سلێمانی ده کاته وه و

سه رجه م گوزارشت ده بن له و شاره .به ڕێوه به ری ئه و ده زگا رۆش���نبیرییه ، ئ���ه و له ب���اره ی س���ه عید به ختی���ار "ئه و راگه یاند به ئاوێنه ی پێشانگایه وه له خۆده گرێت تابلۆیانه ئه و پێشانگایه که س���یمای ش���اری س���لێمانی تێدا بێ���ت، وات���ه ش���تی گش���تیی نییه ، له هه ندێ���ک له تابلۆکاندا ئیش له س���ه ر کراوه و س���لێمانی مێژوییه که ی الیه نه به شێکیشیان دوباره وێنه ی که سایه تییه

ناسراوه کانی سلێمانیان کێشاوه ته وه ". نیس���ان 30ی ل���ه رۆژی پێش���انگاکه له گه له ریی ئازاد ش���ه وقی ده کرێته وه . چه ند س���اڵێک پێش ئێس���تا ئه و رۆژه وه ک رۆژی سلێمانی دیاری کرا له بری رۆژی 14ی تش���رینی دوه م، هه رچه نده تا ئێس���تاش ئه وه به فه رمیی یه کالیی

نه بۆته وه .تابلۆکانی���ان ده توان���ن ش���ێوه کاران بگه یه نن���ه گه له ری ئازاد ش���ه وقی بۆ بکرێت. نمایش له پێشانگاکه دا ئه وه ی به وت���ه ی به ختیار تا ئێس���تا 15 تابلۆ

گه یشتوه ته ده ستیان.

شێوه کاران نه خشی سلێامنی ده کێشن

ئا: ره وا بورهان

35 ساڵە وێنەی سەرکردەو کەسایەتیە دیارەکان دەفرۆشێت

لەالتەنیشتی تاریکی بازاری عەسریدا، پیاوێکی تەمەن 65 ساڵ 35 ساڵە

سەرقاڵی فرۆشتنی وێنەی سەرکردەو کەسایەتیە دیارەکانە، ئەو رۆژانە

بەدەیان وێنەی سەدام و هیتلەر .tلەسلێمانی دەفرۆشرێ

لەچەند شوێنێکی ش���اری سلێمانیدا، وێنەی سەرکردەکان دەفرۆشرێن، بەاڵم پیاوێکی باریکەلەی 65 ساڵ ماوەیەکی فرۆشتنی لەبەسەربردنی ژیانی درێژی وێنەدا بەسەربردوە، ئەو دەڵێت "ئێستا کەمتر وێنە دەفرۆشرێت، بەاڵم زۆرجار رۆژانە نزیکەی 10 وێنەی سەدام حسێن دەفرۆش���م، زۆرێک دێ���ن و دەیانەوێت هەندێکیش هەبێت، لەئەرشیفەکەیاندا ئەو خەڵک���ە بیانییەن ک���ە دێنە ئەم

شارە".ئەو وێنەفرۆشە باریکەلەیە، زۆر دڵخۆشە بەکارەکەی، ئەو بە زەردەخەنەوە باس لەوە دەکات کە دەتوانێت بەو پارەیەی دەستی دەکەوێت بژی، دەڵێت " گرنگ ژیان���ە، ئەوەندە تەمەن���م نەماوە، من دەمێکە بەهەمو ش���تێک رازیم". بەدەم فرۆشتنی وێنەیەکی گۆرانیبێژێکی الوی ئەوروپاوە وتی " لەوێنەی س���ەرکردە بیانیەکاندا، وێنەی چێ گیڤاراو هیتلەر زیاترین فرۆش���یان هەی���ە، من بەقەد یەک دەیانفرۆش���م!" ئەو چێژێکی زۆر لەکارەک���ەی دەبینێ���ت، دەڵێ���ت من لەموختەبەرەکان دەچ���م بەتاس���ەوە وێن���ەکان وەردەگرم���ەوە، زۆرێکی���ان دەمناس���ن و هەر وێنەی سەرکردەیەکی کوردیان دەس���تبکەوێت بۆم دادەنێن،

"چەندی���ن وێنە هەیە تەنه���ا الی من دەستدەکەوێت". ئەو باس لەوەشدەکات کە لەدوای نەخۆش���کەوتنی لەئێستادا وێنەکانی تاڵەبانی زیاترین فرۆش���یان

هەیە.

ئا: ئاوێنه

له گه ڵ باڵوبونه وه ی پێنج کتێبیدا، نوسه ری بواری شانۆی به ناوبانگی

ئێرانی محه مه دی یه عقوبی دێته سلێمانی و جگه له ئیمزاکردنی

کتێبه کانی، هاوکات وه اڵمی پرسیاری شانۆکارانی کوردستانیش ده داته وه .

نیس����ان، بڕی����اره رۆژی رۆژی 15ی بۆ یه عقوبی محه مه د شانۆنوس����ێکی رۆژێک بێته شاری سلێمانی و له و رۆژه دا

چه ند چاالکییه ک به ڕێوه بچێت.مه ری����وان هه ڵه بجه ی����ی ک����ه پێن����ج کتێبه که ی یه عقوبی کردوه به کوردیی، له باره ی به رنامه ی کاری سه ردانه که ی ئ����ه و نوس����ه ره ئێرانیی����ه به ئاوێنه ی راگه یاند "به ئاماده بونی خۆی، دیمه نێک له شانۆیی "سه مای کاغه زه دڕاوه کان" به ناوی "رۆژی درۆ" به نواندنی هه ردو ئه کته ر سه وس����ه ن عومه رو س����ه فین

ئه نوه ر نمایش ده کرێت".هه روه ها وت����ی "دوای ئه وه بابه تێکی کورتم ده بێت له سه ر تایبه تمه ندیه کانی ده قه کانی محه مه دی یه عقوبی و شوێنی

ئه و له شانۆی ئێستای ئێراندا".دوابه دوای ئه وه ش محه مه دی یه عقوبی ئیمزا له سه ر ئه و پێنج کتێبه ی ده کات ک����ه ل����ه و رۆژه دا به زمان����ی کوردی

باڵوده بنه وه .له باره ی وه رگێڕانه کانه وه ، هه ڵه بجه یی ده ڵێ����ت "پ����رۆژه ی وه رگێڕانی کۆی ب����ۆ ک����وردی که ده قه کانیه تیه ت����ی خۆی له 17 ش����انۆنامه دا ده بینێته وه و ت����ا ئێس����تا 8 دانه ی����ه م وه رگێڕاوه و ئێستا به رده وامم له س����ه ر وه رگێڕانی

ده قه کانی".یه عقوب����ی ش����انۆنامه کانی تێم����ای

زۆر نزیک����ن له کۆمه ڵ����گای ئه م����ڕۆی کوردییه وه و باس له بابه ته سایکۆلۆژیی و

کۆمه اڵیه تییه کان ده که ن.هاتن����ی ئ����ه و نوس����ه ره ئێرانیی����ه و چاپکردن����ی س����ه رجه م کتێبه کانیش له سه ر ئه رکی که سایه تییه کی سلێمانی

ده بێ����ت به ناوی "به ک����ری بینه ر" که به وته ی مه ریوان هه ڵه بجه یی "پیاوێکی شانۆدۆس����ته و چونکه ماوه یه کی زۆره ده زگا فه رمییه کان هیچ پاره یه کیان بۆ بواری شانۆ خه رج نه کردوه و که سێکی

وه ها ئه و بۆشاییه پڕ ده کاته وه ".

شانۆنامه نوسێکی گه وره ی ئێران دێته کوردستان

محه مه د یه عقوبی

Page 12: ژماره 476

بیروڕا(476( سێشه ممه 122015/4/28 [email protected]

)4)

ئ���ەم پێش���ووی لەبەش���ەکانی نوسینەدا باس���م لەکۆمەڵێک لەچەمکە سەرەکییەکانی لیبرالیزم کرد کە بریتین "ئازادیی"، "تاکەکەس"، لەچەمکەکنی "گومان لەدەسەاڵت"، "لێکجیاکردنەوەی دەس���ەاڵتەکان"، "س���ەروەریی یاسا"و "کۆمەڵگای مەدەنیی". ئەوەشم وت کە لیبرالیزم لەئاس���تی فەلسەفەی مێژودا ب���اوەڕی ب���ەوە نییە مێژو مەبەس���ت و لۆژیکێکی ناوەکی���ی هه بێت و ئایدیال و یۆتۆپیایەکیش���ی بۆ ئایندە پێ نییە، لەباتی ئەمە لیبرالیزم لەس���ەر ئێس���تا کەمکردن���ەوەی لەغەم���ی کاردەکات و خراپەکارییەکانی ئێستادایە، نەک ئەوەی ب���ەدوای "سیس���تم"ێکی ئەڵتەرناتیڤدا بگەڕێت لەدەرەوەی "سیستم"ی ئێستادا. بیرۆکەی کۆمەڵگای مەدەنیی خۆی، کە بیرۆکەیەکی گرنگە لەلیبرالیزمدا، ته نها لەبەرئەوە نییە وەک شورایەک بەرامبەر بۆئەوەی دەوڵەت بەدەوڵەت دادەنرێت دەستنەخاتە ناو کاروباری کۆمەڵگاوە، فەلسەفییە دیدێکی پابەس���تی بەڵکو ک���ە پێیوای���ە کۆمەڵ���گا دەتوانێ���ت خۆی خۆی ڕێکبخ���ات و خۆی بۆخۆی "نیزام"ێک دروس���تبکات ک���ە نە خودا دروس���تیکردوە، نە کەسێکی دیاریکراو و ن���ە دەس���ەاڵتێک. کۆمەڵ���گا ئ���ەم تێدایە، گرنگەی خۆڕێکخس���تنی توانا هه ڵگریی ئەم ئەگەرەیەو دەتوانێت ئەم ئەگەرە پیادەبکات. ئەمەش لەدەرەوەی لەدەرەوەی ئایدیۆلۆژیی و نەخشەیەکی یۆتۆپیایەکەدا کە باس لەدروس���تبونی وەک دەکات ن���وێ "سیس���تم"ێکی ئەڵتەرناتیڤ���ی "سیس���تم"ی ئێس���تا. بەاڵم ئەمانە هه مو چەمکە س���ەرەکیی و لەپاڵ نین. لیبرالی���زم بنەڕەتییەکانی ئەمان���ەدا کۆمەڵێک چەمکی دیکە هه ن

کە بریتین لەمانە:بەبۆچونی ئ���ازاد. ب���ازاڕی یەکەم: لیبراله کان پێویس���تە ژیان���ی ئابوریی بازاڕ میکانیزمەکان���ی ب���ۆ ئازادبێت و خۆی بەجێبهێڵدرێت، نابێت دەوڵەت و دەس���ەاڵتە دەرەکییەکان ل���ەدەرەوەڕا دەس���تبخەنە ناو بازاڕو ش���ێوازەکانی ئابوریی و ئاڵوگۆڕیی ئیش���کردنییەوە. بەرهه مهێنان و بازرگانی دەبێت ئازادبن. لەباتی دەوڵەت خەڵک خۆیان دەتوانن لەنێوان���ی خۆیان���دا پەیوەندییەکانیان لەب���ازاڕدا ڕێکبخەن، بۆی���ە دەوڵەت نابێت دەس���تبخاتە ناو کاروبارییانەوەو پێیانبڵێت پێویستە چی بەرهه مبهێنن، چۆن���ی بفرۆش���ن، چ���ۆن پارەکانیان خەرجبکەن، چۆنی کۆبکەنەوە هتد....

بەرگرییەکی کالس���یکیی لیبرالیزم���ی گەورەی لەم ڕوانین���ە بۆ بازاڕ دەکرد، بەاڵم "لیبرالە کۆمەاڵیەتییەکان" وازیان لەم "عەقیدەی بازاڕ"ە هێناوەو بەرگریی لەوەدەک���ەن ک���ە دەوڵ���ەت لەچەندان دۆخی تایبەتدا پێویس���تە دەستبخاتە ناو ش���ێوازی ئیش���کردنی ب���ازاڕەوە، النیکەم بۆ دابینکردنی ئەو س���ەرەتاگە یەکسانە کە تاکەکەسەکان پێویستیان پێیەتی���ی، هه روەه���ا ب���ۆ دابینکردنی النیکەمی بژێویی بۆ هێزە الوازەکانی ناو کۆمەڵگا، ئەمەش سەرچاوەی بیرۆکەی "دەوڵەتی خۆشنودگەرا" یان "دەوڵەتی

رەفاهیەت"ە.دوەم: لێب���وردن. یەکێک لەچەمک و لیبرالیزم س���ەرەکییەکانی پرنس���یپە چەمک���ی لێبوردن���ە. لێب���وردن مانای ئ���ەوەی کەس نەیەوێت و ب���ۆی نەبێت دەس���تبخاتە ن���او ژیانی کەس���انیترو ئەمرو نەهییان بەسەردانەکات. لێبوردن مانای ئەوە نیی���ە ئەندامانی کۆمەڵگا دەبێت ئەو ش���تانە بک���ەن کە هه موان بەدڵیان���ە، یان ئەو ش���تانە بکەن کە کەسێک یان الیەنێکی تایبەت بەباش و ڕاستی دەزانێت. لێبوردن مانای ئەوەی باوەڕت بەوەبێت دەس���ت نەخەیتە ناو ژیانی کەس���انیترەوە، باوەڕت بەوەبێت تاکەکەس���ەکان ئازادیی ئەوەیان هه یە بەوجۆرە بژین ک���ە خۆیان دەیانەوێت. مرۆڤ دەتوانێت باوەڕی وابێت ئەوەی کە کەس���ێکی تر دەیکات ڕاست نییەو هه ڵەیە، دەتوانیت ئەم ڕایەی خۆشتی بۆچونەکەی ناتوان���ی بەاڵم پێبڵێیت، خۆت و ئەوەی خۆت بەڕاستی دەزانیت

بسەپێنیت بەسەریدا، بۆنمونە لەڕێگای لەڕێگای ی���ان دەوڵەتەوە، حکومەت و دەس���ەاڵتی دینی���ی یان هه ر ش���ێوە دەس���ەاڵتێکی دیکەوە. لێبوردن لێرەدا لەڕەحمپێک���ردن و چاونوقاندن جۆرێک

نییە، بەڵکو مافە، مافێکی گرنگیش.سێهه م: ئاشتیی و ئاسایش. یەکێک لیبرالیزم س���ەرەکییەکانی لەپرنسیپە مەسەلەی پاراستن و ڕێکخستنی ئاشتیی و ئاسایش���یی کۆمەاڵیەتییە. پەنانەبردنە چارەس���ەرکردنی بۆ توندوتیژیی ب���ۆ لەدۆخی ملمالنێ���کان، چونکە ته نه���ا بەرقەراریی ئاشتیی و ئاسایشدا مرۆڤ دەتوانێ���ت ئازادبێ���ت و ئازادانە لەگەڵ دەوروبەرەکەیدا کاربکات. ته نها لەدۆخی ئاشتیی و ئاسایشدا کۆمەڵگای مەدەنی بازاڕ کارب���کات، دەتوانێ���ت چاالکانە

بەشێوەیەکی "سروشتیی" کاربکات.بچ���وک. حکومەتێک���ی چ���وارەم: خاڵی س���ەرەکیی لەدی���دی لیبرالیزمدا بچوکە، حکومەت بونی حکومەتێک���ی لەدی���دی لیبرالەکان���دا نابێ���ت گەورە بێت و پێویستە ته نها کۆمەڵێک ئەرک و سنورداریی کەم و س���ەرەکی وەزیفەی ئامانج���ی دەوڵەت و حکومەت هه بێت. لەلیبرالیزمدا ئەوەیە سێ شت بپارێزن: پاراس���تنی ژیان، پاراس���تنی ئازادیی و پاراس���تنی موڵ���ک و ماڵ. پاراس���تنی ئەمانەش وەک بنەمای ئاشتیی و ئارامیی کۆمەاڵیەتیی وێنادەکات. ئەمەش مانای دەزگای کۆمەڵێ���ک دەوڵ���ەت ئەوەی بێالیەن���ەو ئیش���ی ئەوەیە س���ەرەتاو بنەڕەت���ە س���ەرەکییەکان بپارێزێ���ت. بۆیە، بۆ نمون���ە، دەوڵەت دینی نییە، نابێ���ت بەبەرگریکەر لەدینێک بەرامبەر بەدینەکانی تر، یان بەرامبەر بەنادین. لەڕوی مێژویش���ەوە س���ەندنەوەی دین لەدەوڵەت یەکێکە لەکارو دەس���کەوتە گرنگەکان���ی لیبرالی���زم. ل���ەم دیدەدا دەوڵەت بەرپرس نییە لەژیانی دینیی،

ژیانی دینیی هی کۆمەڵگا خۆیەتی.فەلس���ەفییەوە فیکری���ی و ل���ەڕوی کەلەپ���وری لیبرالیزم دەچێتەوە س���ەر تیۆرەی "مافی سروش���تیی"، بیرۆکەی "پەیمان���ی کۆمەاڵیەتی���ی"و کەلەپوری .utilitarianism "س���ودمەندگەرایی"، ئەمانەش زیاد لەدو س���ەدەیە بەشێکن ناوچەو ل���ەزۆر مرۆڤایەتی لەمێ���ژوی

بەشی دونیادا.

گاڵتەکردن بەلیبرالیزم

یەکێک لەپرنسیپە سەرەکییەکانی لیبرالیزم

مەسەلەی پاراستن و ڕێکخستنی ئاشتیی و

ئاسایشیی کۆمەاڵیەتییە پەنانەبردنە بۆ توندوتیژیی بۆ چارەسەرکردنی

ملمالنێکان، چونکە ته نها لەدۆخی

بەرقەراریی ئاشتیی و ئاسایشدا مرۆڤ

دەتوانێت ئازادبێت و ئازادانە لەگەڵ

دەوروبەرەکەیدا کاربکات

ئه ردۆگان هه ولێر ده كاته شارێكی توركیا

له دوای����ن ده ركه وتن����ی س����ه رۆك كۆم����اری توركیا ڕه ج����ه ب ته ییب ئه ردۆگان له ڕێكالمێكدا كه به بۆنه ی یادی 100 ساڵه ی جه نگی "چه نه قه له " ئاماده كراوه ، هه ولێر وه ك به شێك

له واڵتی توركیا پیشان ده دات.دیاره س����وپای ت����ورك له جه نگی ئیس����ته نبول چه نه قه له توانیی����ان واڵت����ه گ����ه وره ی له هێرش����ێكی زلهێزه كانی وه ك به ریتانیاو فه ره نسا ده ریاوه له ڕێگ����ه ی ك����ه بپارێزێت هێرش����یان كرایه سه رو قوربانیه كی زۆریان به خش����یوه ل����ه م جه نگه دا. به جه نگی جه نگ����ه ئ����ه و هه روه ها سه ربه خۆیی واڵتی توركیا داده نرێت به ڕێبه رایه ت����ی گه وره دوژمنی كورد

"مسته فا كه مال ئه تاتورك".دی����اره ئ����ه م كلیپ����ه ڕێكالمی����ه مش����تومڕێكی توركیا له ناوخ����ۆی چونك����ه لێكه وت����ه وه ، زۆری شیعرێك خۆی به ده نگی ئه ردۆگان ده خوێنێت����ه وه و ده ركه وتنێك����ی له ئه ن����دازه ب����ه ده ری بێتام����ی هه یه له كلیپه كه دا، ئه وه ی زیاتریش بۆته جێی ڕه خنه ده ركه وتنی ئه ردۆگانه وه ك بابه تی س����ه ره كی ڕێكالمه كه نه ك جه نگ����ی چه نه قه له كه بابه تی

سه ره كی ڕێكالمه كه یه .زۆر سه رنجڕاكێشه لێره دا ئه وه ی وه ك شارێك هه ولێره پیش����اندانی

له شاره كانی توركیا.ل����ه م كلیپه دا س����ه ربازی ش����اره جیاوازه كان����ی توركیا ناوی خۆیان و ده ڵێن و هاتون لێوه ی ش����اره كانی پاشان به ده نگێكی به رز هاوار ده كه ن " فه رمان ده كه ی����ت گه وره م" وه ك ئاماژه یه ك به وه ی كه هه مو توركیاو شاره كانی به شداری جه نگه كه بون.

"فه رم����ان وش����ه ی پاش����ان ده كه یت گ����ه وره م" به كارده هێنرێت ئ����ه وه ی ب����ۆ ئاماژه ی����ه ك وه ك له ژێر ئاماده ن بمرن س����ه ربازه كان فه رمان����ی س����ه ركرده كه یان. به اڵم ئه م����ه كێی����ه ؟ س����ه ركرده كه یان ئه و پرس����یاره ب����ێ وه اڵمه یه كه له ده كرێت ئ����ازاد بینه ری كلیپه كه دا له وه ی مێش����كی بۆ ئه ردۆگان یان "مسته فا كه مال ئه تاتوركی" دوژمنی

سه رسه ختی كورد بچێت.چونكه "مسته فا كه مال" ته نیا 4 س����انیه ده رده كه وێت له كلیپه كه دا، به اڵم ئ����ه ردۆگان ته واوی كلیپه كه ی الی وا هه س����تێكی داگیرك����ردوه و بینه ر دروس����ت ده كرێ����ت كلیپه كه باسی ئه ردۆگان بكات نه ك جه نگی چه نه قه ل����ه و كه م����ال ئه تاتورك����ی

گۆڕبه گۆڕ.وه هه روه ها به ته كنیكی فۆتۆگرافی به هێ����ز هه س����تێكی وای الی بینه ر جه نگه ك����ه ك����ه ده خوڵقێنرێ����ت ئه ردۆگان ئه نجامی دابێت پێش 100

ساڵ، نه ك كه مال ئه تاتورك.له ناوه ڕاستی كلیپه كه ش سه ربازێك بانگی پی����رۆزی موحه مه دی ده دات به گوێ����ی س����ه ربازه كان و وێنایه كی دێنێت ئوح����ود ب����ه درو جه نگ����ی به خه یاڵ����ی بینه رداو گه ر كه س����ێك مێژوی ئه تاتورك نه زانێت واتێده گات س����ه ركرده یه كی ئیسالم فه رمانده ی جه نگه كه بوه له جیاتی ئه تاتوركێك كه زمان و وش����ه و پیت����ی عه ره بی قه ده غه ك����ردوه له ب����ه ر ڕق و كینه ی

زۆری بۆ ئیسالم.ئ����ه م كلیپه ك����ه له كاتێكی نزیك ده رده كرێ����ت، هه ڵبژاردنه كان����دا نه ته وایه تی و هه س����تی ختوك����ه ی هه ستی ئیسالمگه را پێكه وه ده درێت، به اڵم هه ستی نه ته وه په رستی پێش ئای����ن ده خرێ����ت و دو كه راكت����ه ری دژبه یه ك و ڕكاب����ه ری یه كتری وه ك ئ����ه ردۆگان و ئه تاتورك له یه ك كاتدا

كۆده كاته وه .جگه له و سوكایه تیه كه به شاری هه ولێ����ر ك����راوه ، ئه و س����ه ربازه ی له هه ولێره وه قسان ده كات ناوی )

فه قیرئۆگلو ش����اكیرت(ه واته كوڕی فه قیری شاگرد!

ل����ه م كلیپ����ه هه ولێ����ر به ئه ربیل سه ربازه كه ی ناوبردنی ناوده برێت و هه ولێریش به "كوڕی فه قیرو خه لفه و شاگرد" كارێكی هه ڕه مه كی و حساب

بۆ نه كراو نیه .پاش����ان قه اڵی هه ولێر له پش����تی

گه نجه هه ولێره كه وه ده بینرێت.له خه یاڵی عوسمانیه نوێكاندا هه ر شارێك قه اڵی تێدابو ئه وا به شارێكی عوس����مانی هه ژمار ده كرێت و پێیان عوسمانیه كانه و داهێنانی قه اڵ وایه پێش ئ����ه وان كه س ئه قڵ����ی به وه نه ش����كاوه ق����ه اڵ دروس����ت بكات، ئه مه ش هیچ نیه جگه له ناسینه وه ی

هه مزاغا به ڕیشه سوره كه یدا!لێره دا پێده چێت كه كه سێكی نزیك به هه ولێر ئاماژه دان بڵێت له توركیا زیات����ر ب����ۆ ئه وه یه ئام����اژه بدرێت به به ش����داری خۆبه خش����انه ی چه ند

هێزێكی كوردی له و جه نگه دا.به ش����داریه كه ده ڵێم له وه اڵم����دا ده ش����تی كه ركوك و له س����لێمانی و شاره زور زیاتر بوه تا هه ولێر به اڵم

بۆ به ته نیا ناوی هه ولێر ده برێت؟دوات����ر له پاڵ ئه مانه ش����دا دایكی ده رده كه وێت هه ولێریه ك����ه ك����وڕه وه ك ژنێك����ی ك����وردی ك����ه جلی شێوازی به اڵم له به ردابێت، كوردی ماچكردنی ده س����تی دایكه كه زیاتر له ش����ێوازی ڕێزو ستایشی كوڕێكی توركم����ان ده چێ����ت ب����ۆ دایكێكی توركمان نه ك ڕێزو ستایشی كوڕێكی

كوردی بۆ دایكێكی كوردی.وات����ه دایكه كه هه م وه ك كوردێك ه����ه م وه ك توركمانێ����ك پیش����ان ده درێ����ت له یه ك كات����دا، ئه م كاره به ڕاستی هونه رو ئه قڵێكی گه وره ی له پش����ته وه یه . پیش����اندانی هه ولێر ب����ه دو ڕو له ی����ه ك كات����دا ،كارێكی سه ركه وتوانه یه ، زیره كانه و هێجگار ئ����ه م ڕێكالم����ه ته نی����ا ڕێكالمێكی ئاس����ایی نیه وه ك ڕێكالمی شامپۆو س����ابون و ده شێت زۆر خوێندنه وه ی

تری بۆ بكرێت.پیش����اندانی هه ولێر وه ك به شێك ئ����ه ردۆگان و له الی����ه ن له توركی����ا كلیپس����ازه كانیه وه هیچ ته فسیرێك له نه س����تی جگ����ه هه ڵناگرێ����ت هه ولێ����رو به رامب����ه ر ش����اره وه یان كوردستان و ئه وه ده رده خات نه وه ی نوێ عوسمانیه كان ئێستاش هه رێم به به ش����ێك له خاكی خۆیانی ده زانن

وه ك ئامه دو شرناخ و هه كاری.

نزیكبون����ه وه ی هه ولێ����ر له توركیا ختوكه ی هه سته شاراوه كانی نه وه ی نوێی عوس����مانی ده دات بۆ دوباره

داگیركردنه وه ی .ناوبردن����ی كوڕه هه ولێریه كه وه ك ش����اگردو كوڕی فه قی����ر، لوتبه رزی توركه به رامبه ر میله تانی ژێرده ستی له ڕۆژگاری ڕابردویان كه به سه رده می زێڕین ی����ان س����ه رده می ده وله تول

عالیه ناوی ده به ن.چونكه ب����ۆ توركێك میله تانی تر هیچ نین جگه له برایه كی بچوك كه جارجار ده ست دێنن به سه ریاو پێی ده ڵێن " ڕاس����ته ئێمه براین، به اڵم تۆ ب����را بچوك و ئێمه ب����را گه وره ، گه ر له ته نگانه هات����م به ده نگته وه ئه وه لوتفم كردوه ، گه ر من توش����ی ته نگانه بوم ده بێت بێی به ده نگمه وه چونكه گ����ه ر من نه بم تۆش نابیت، من تۆ نه پارێ����زم له دوژمنان خۆت

قه ت ناتوانی خۆت بپارێزیت".گ����ه ر وته كان����ی گه وره نوس����ه ر عێراقی عه ل����ی وه ردی بیر خۆمان بێنین����ه وه كه ده ڵێ����ت كۆمه ڵگه ی عێراقی دوڕوه و له ن����او كۆمه ڵگادا ڕویه كی هه یه كه وێنای ڕه وش����تی ب����ه رز ده كات و ڕوه ك����ه ی تری ڕوی به دڕه وش����تیه كه له پشت په رده وه یان له كات����ی ته نگانه ده ریده خات.

ئه وابه هه مان شێوه كۆمه ڵگه ی توركی ئه م تیۆریه ی عه لی وه ردی به سه ردا ده س����ه لمێنرێت و ده توانی به ئاسانی دوڕوییه ك����ی زۆر له هه ڵس����وكه وت و وتاره كانیان ببینی . به اڵم دوڕویی دوڕوی����ی له گ����ه ڵ عوس����مانیه كان جیاوازه و تاڕاده ی����ه ك كه مالیه كان

خاڵی لێكچونیشیان هه یه .گفتوگۆیان كاتێ����ك كه مالیه كان له گه ڵ ده كه یت باسی دیموكراسی و مافی م����رۆڤ و كۆمه ڵگه ی مۆدێرن

ده كه ن.ب����ه اڵم له توركیا ت����ه واوی كوده تا س����ه ربازیه كان كه س����ه ر تابه خوار دژی دیموكراس����یه له الیه ن كه مالیه ئه تاتورك����ه كان ك����راوه و ت����ه واوی كه مالیه كان نوس����ه ره ڕۆش����نبیرو پشتگیری كوده تا یه كله دوایه كه كانی

واڵته كه ی خۆیان كردوه .واته كه مالیه كان له یه ك كاتدا هه م دیموكراسین هه م كوده تاچین، هه م مرۆڤدۆس����تن ه����ه م مرۆڤكوژ، هه م

ئازادیخواز هه م خۆسه پێنه رن.عوس����مانی له كۆن و له مڕۆشدا كه ئ����ه ردۆگان نوێنه رایه تی����ان ده كات خاوه نی دو ڕون. عوس����مانی كۆن به وتاری ڕه س����می خۆیان پابه ندی ئیسالمن و ئاینی ڕێساكانی ته واوی له ملیش����یان بده ی����ت له یاس����اكانی

ئیسالم ده رناچن.مێژویان گ����ه ر س����ه یری ب����ه اڵم بكه ی����ت ده بینی����ن ن����ه ك تاوان����ی به ڵك����و ئه نجام����داوه گه وره ی����ان فانتازیای����ان به تاوان����ه وه ك����ردوه ، عوسمان ئالی خه لیفه كانی ته واوی فاتیح تاده گاته غازی له عوس����مان س����وڵتان براو باوك و م����ام و كوڕی خۆیان كوش����توه له س����ه ر كورسی

ده سه اڵت،هیچ كوش����تنه كانیش ش����ێوازی نه ب����وه وه های����ان جیاوازیه ك����ی له شێوازی كوشتنی داعشی ئه مڕۆ.

عوس����مان ئال����ی خه لیفه كان����ی شمشێری س����وركراوه له ناو ئاگریان به كارده هێنا ب����ۆ ده رهێنانی چاوی كوڕو برای خۆیان ته نیا له به رئه وه ی ترس����یان هه ب����و خه الفه ته كه ی����ان

له ده ست ده ربێنێت.منداڵی سه ربێش����كه یان ده كوشت له ترسی ئه وه ی كه گه وره بو تۆڵه ی

باوك و برای كوژراوی ده كاته وه .هه ندێكی����ان كوڕو ب����رای خۆیان ده خنكان����د هه ندێكی����ان زیندانیان ده كردن، واته الی عوسمانی هه مو تاوانێك حه اڵڵ بو له پێناو پاراستنی

كورسی ده سه اڵت.جا كه س����ێك دادپه روه ری بۆ براو باوك����ی خۆی به م ش����ێوه یه بوبێت ئاخۆ له گه ڵ ڕه عیه تی ژێرده س����تی ك����ه وه ك ئ����اژه ڵ س����ه یری كردون ده بێت چۆن بوبێ����ت؟ ته نیا خودا

ده یزانێت.له حه ره می س����ێكس فانتازی����ای س����وڵتانه كاندا ش����تێكه هه ر باسی دان توركێ����ك هه م����و لێناك����ه ن، ب����ه وه دا ده نێت ك����ه دامه زراوه یه ك هه ب����وه به ناوی حه ره می س����وڵتان

دانی����ش به وه دا ده نێ����ن كه حه ره م پڕبوه له ژن و كیژۆڵه ی جوان، به اڵم ده ڵێن ئه وكیژۆڵه ناس����ك و جوانانه گس����كدانی بژاردن و برنج خه ریكی ناو حه ره م و چێشت لێنان و درومان و چنین����ی ملپێچ و ده س����ته وانه بون ب����ۆ منداڵه كان����ی س����وڵتان، به اڵم س����وڵتان بۆ ناوی سوێنیش توخنی ئه و كیژۆڵ����ه جوانان����ه نه كه وتوه و به درێژایی ژیانی و له یه ك دو دانه یان

زیاتر تامی كه سیانی نه كردوه .ك����ه ده نێ����ن ب����ه وه دا دانی����ش پیاوه كانی ناو حه ره م خه س����ێنراون ب����ۆ ئ����ه وه ی توخنی ئ����ه و كیژۆڵه ناس����كانه نه كه ون، به اڵم س����وڵتان خۆی ده ستی له هه مویان پاراستوه

به درێژایی ژیانی !؟چ ئه قڵێك به مه باوه ڕ ده كات؟

ئێس����تاش ن����ه وه نوێك����ه ی ئالی عوسمان كۆشكێكی نوێی هه زار ژوری به پاره ی ئه نق����ه ره جه رگه ی له ناو باج����ی ئ����ه و گه له هه ژاره دروس����ت زیندوكردنه وه ی خه ریك����ی كردوه و

فانتازیه كانی باوباپیرانێتی .دیاره ئه ردۆگان وه ك بابوباپیره كانی به فیڕۆدانی كوشتن و تاوانی هه ردو س����امانی ڕه عیه ته كه ی ئه نجامداوه ، به نمونه كوشتنی 34 هاواڵتی كورد دیزه به ده رخۆنه كردنی له ڕۆبۆسكی و واڵته ك����ه ی و ن����ادادی ل����ه دادگای تۆماره ده نگیه كانی كه له تۆڕه كانی ئ����ه وه ی باڵوب����وه وه ئینته رنێ����ت كوڕه كه ی خ����ۆی و كه ده رخس����ت به به رتیل����دان و به رتی����ل وه رگرت����ن ته واوی س����ه رمایه دارانی توركیایان

كۆنتڕۆڵ كردوه .

ته نیا فانتازی����ه ك كه باوباپیرانی ئه نجامی����ان داوه و ئ����ه م خۆی لێ دورگرتوه فانتازی سێكس و حه ره می كۆشكه . ئه ردۆگان ئێستا ده یه وێت سیسته می واڵته كه ی له په ڕله مانیه وه بگۆڕێت بۆ سه رۆكایه تی و سیسته می س����ه رۆكایه تیش هی����چ نی����ه جگه له زیندوكردنه وه ی میراتی عوسمانی له م سیس����ته مه دا به ت����ه ڕو تۆڵی. ده یه وێ����ت و هه رچ����ی س����ه رۆك ده یخوازێت به چه قه نه یه ك جێبه جێی ده كات و ت����ه واوی وه زیرو بیرۆكراتی ئ����ه و واڵته هی����چ ئه ركێكیان نابێت

جگه له ملكه چی سوڵتان.بۆی����ه هه ڵبژاردنه كانی حوزه یران س����ه رۆكایه تی سیس����ته می گ����ه ر كۆش����كی دورنیه ئ����اراوه ، هێنایه كۆماری توركیا حه ره می ش����اراوه ی تێدا دروس����ت نه كرێ����ت و كه لتوری عوسمانی پڕاوپڕ به بێ كه م و كورتی

زیندوو نه كرێته وه .ئاخر كۆش����كێكی ڕه قوته ق به بێ حه ره می سوڵتان چ تامێكی هه یه ؟ 1000 ژور ب����ۆ فانتازی نه بێت بۆچی

به كاردێت؟ 19 »»

زانا تۆفیق

پیشاندانی هه ولێر وه ك به شێك

له توركیا له الیه ن ئه ردۆگان و

كلیپسازه كانیه وه هیچ ته فسیرێك

هه ڵناگرێت جگه له نه ستی

شاره وه یان به رامبه ر هه ولێرو كوردستان و ئه وه ده رده خات نه وه ی نوێ عوسمانیه كان

ئێستاش هه رێم به به شێك له خاكی

خۆیانی ده زانن وه ك ئامه دو

شرناخ و هه كاری

له خه یاڵی عوسمانیه نوێكاندا

هه ر شارێك قه اڵی تێدابو

ئه وا به شارێكی عوسمانی هه ژمار ده كرێت و پێیان

وایه قه اڵ داهێنانی عوسمانیه كانه و

پێش ئه وان كه س ئه قڵی به وه

نه شكاوه قه اڵ دروست بكات

Page 13: ژماره 476

به ده س���تورێك و كۆمه ڵگای���ه ك هه م���و به ستراوه ته وه رێنماییه وه یاساو كۆمه لێك هه م���و رێكخ���ه ری رێنیش���انده رو ك���ه كاروباره كانێتی ، ئه و رێنماییانه س���نور بۆ تاك و كۆم���ه ڵ داده نێت، تا كاری هه ریه كه ته واوكه ری ئه وه ی تر بێت و كه س س���نوری ئ���ه وه ی ت���ر نه به زێنێ���ت و كه س له س���ه ر حس���ابی ئه وانه ی تر یاخود له سه ر حسابی به رژه وه ندی گش���تی خۆی یان كه سانی تر ده وڵه مه ن���د نه كات و پێویس���ت ده بێت كه

یاسای پاداشت و سزا په یڕه وه ی بكرێت.گه نده ڵی واتای به كارهێنانی پۆس���تێكی یاس���ایی، ئابوری ، سیاس���ی گش���تی بۆ به رژه وه ن���دی ت���اك یان بۆ كه س���ی تر به ن���اڕه واو دزی و فیڵك���ردن و به هه ده ردانی سامانی گشتی ، ئه مه نه سیمایه كی نوێیه و ن���ه تایبه ت���ه به نه ته وه یه ك ی���ان واڵتێك، به ڵكو ئه م سیما كوشنده یه زوربه ی زۆری واڵتان���ی جیهانی گرتۆت���ه وه ، به اڵم كه م و زۆره كه ی په یوه ندی به گه ش���ه كردنی باری ئابوری و سیاسی و كۆمه اڵیه تی و فه رهه نگی و

په یڕه وی یاساوه هه یه .ئه وه ی كه سنور بۆ زیادكردنی گه نده ڵی و به هه ده ردانی س���امانی گش���تی داده نێت، ته نها لێپرس���ینه وه و جێبه جێكردنی یاسایه

به بێالیه نانه و بێ سڵه مینه وه .ناته ندروس���تی سیاس���ی بارودۆخ���ی كوردس���تان و ملمالنێ���ی حیزبه كوردیه كان هه وێنی زیادبونی گه نده ڵیه له كوردستاندا، هه ر الیه ك س���ڵ ده كات���ه وه دزو پیاوكوژو گه نده ڵه كانی سه ربه حیزبه كه ی بدات به دادگا نه وه ك حیبزبه كه ی تر، ئه و مه س���ه له یه بۆ به رژه وه ندی ته سكی خۆی به كاری بهێنێت، ئه مه له كاتێكدا كه دزیكردن له موڵك و ماڵی حكومه ت و و گش���تی بارانێكه له سه رجه م هه م���و كوردس���تان باریوه و كه م ش���وێن و ناوچه و گروپ و جه ماعه ت و حیزب و تیره هه ن كه بێبه ش بوبن له م نه خۆشیه كوشنده یه و

بارانی گه نده ڵی ته ڕی نه كردبن.ڤایرۆسی گه نده ڵی چۆته له شی زوربه ی زۆری ده سترۆش���توه كان له هه م���و دنیادا، به اڵم هه ر واڵت���ه به ش���ێوه یه ك مامه ڵه ی له گه ڵ���دا ده كات، وا هه ندێ نمونه نیش���ان ده ده ین كه ته نها هی ساڵی پاره ، كه چۆن یاس���او دادگای ئه و واڵتانه مامه ڵه ی له گه ڵ لێپرسراو و كه سایه تیه گه نده ڵه كانی خۆیان كردوه و چۆن دادگا بڕیاری یه كالیكه ره وه ی

خۆی داوه .* دادگایه ك له شاری هاڤانه ی پایته ختی كوبا له ناوه راس���تی تشرینی یه كه می پاردا 14 لێپرس���راوی حیزبی و حكومیان به هۆی دزی و سه رپێچیان له پرۆژه ی ئابوری واڵت

له نێوان 6 بۆ 20 ساڵ حوكم دا.* حكومه ت���ی كۆماری چی���ن له كۆتایی تش���رینی یه كه می پاردا 180 كه س���ایه تی بازرگانی حكوم دا، كه 75 یان رایان كردبو

ب���ۆ ده ره وه ی واڵت و ئه وانیش 20 تیمیان دروست كرد بۆ گێڕانه وه یان و هێنانه وه یان

بۆ چین و دادگایكردنیان.* هه ر له كۆتایی ساڵی پاردا، حكومه تی هۆنكۆنگ، س���ه رمایه داری گ���ه وره تۆماس كوكی حوك���م دا له به رئ���ه وه ی 900 هه زار ئۆی���رۆی داوه به سیاس���ه تمه داری گه وره ی هۆنكونكی رفایل هو بۆ وه رگرتنی زانیاری پێش���وه خت ده رباره ی ئ���ه و زه ویانه ی كه حوكمه ت نیازی فرۆش���تنی هه بوه ، تۆماس كوك به 5 س���اڵ و هو به حه وت ساڵ و نیو

زیندانیی حوكم دران.* له س���ه ره تای س���اڵی پ���اردا دادگای شاری سیۆلی كۆریای خوارو دو لێپرسراوی گ���ه وره ی ده وڵه ت���ی حوك���م دا به ه���ۆی ب���ۆ هه وڵدانیان ناڕونی و ناش���ه فافیه تیان بۆ سه رخس���تنی ش���اری جوانجو بۆ یاری

مه له وانی جیهانی ئۆلمپیكی 2019.یۆن���ان * دادگای ش���اری ئه س���ینای له كۆتایی تشرینی دوهه می ساڵی پاردا، 64 تۆمه تباراریان حوكم دا له وانه 17 ئه ڵمان، به هۆی ئه وه ی كۆمپانیای سیمنسی ئه ڵمانی توانیبوی ره شوه بدات به 47 فه رمانبه ری گه وره كه له كۆمپانی���ای ته له كۆمی یۆنانی

OTE كاریان ده كرد.* هه ر ناوه راستی س���اڵی پار، دادگای ش���اری ڤینای پایته ختی نه مسا، بڕیاری دا ك���ه هانس كارتینگی وه رزش���وانی ناودارو خ���اوه ن كۆمپانیا، به پان���زه مانگ زیندانی و 5 ملیۆن و نیو ئۆیرۆ س���زا بدرێت. ئه مه س���ه ره ڕای ئه وه ی كه له س���ه ره تای ساڵی 2012 به پێنج س���اڵ ونی���و 6 ملیۆن و نیو ئۆی���رۆ حوكم درا له به رئه وه ی خۆی و چه ند كارمه ندێكی كارگه كه ی دزییان له دانی باج

كردبو.* مانكی ش���وباتی پار، دادگای شاری كۆبلنس���ی ئه ڵمانیا، حوكمی س���ێ ساڵ و نیو زیندانی به سه ر وه زیری دارایی جارانی ناوچه ی راینالند فالس ئینگۆلف دۆیبل دا،

به تۆمه تی گه نده ڵی و پاره خواردن .* كۆتایی س���اڵی پار، دادگای ش���اری ئه س���ینا، وه زیری جارانی یۆن���ان یانۆس پاپانتۆنیۆو خێزانه كه ی هه ریه كه به 4 ساڵ زیندانی )مه رجی وه ستانی جێبه جێكدنی ( حوكم دا،به هۆی شاردنه وه ی زانیاری له سه ر ئ���ه و پارانه ی ك���ه له بانكه كانی سویس���را

هه یانه و خۆیان له دانی باج دزیوه ته وه .* له س���ه رتای مایس���ی پ���اردا دادگای شاری بانكۆنكی پایته ختی تایالند، سه رۆك وه زی���ران و ن���ۆ وه زیری حوك���م دا به هۆی به كارهێنان���ی خراپی ده س���ه اڵتی ئیداری و

حوكمڕانی .* گه وره وه رزشوانی ئه ڵمانی و سه رۆكی یانه ی بایرن میونش���نی ن���اودار، ئولریش هۆنیز، له الی���ه ن دادگای ش���اری میونخی ئه ڵمانیاوه له مارتی س���اڵی پاردا، به س���ێ س���اڵ و نی���و زیندانی حوك���م دا، به هۆی له دانی له بواری خۆدزینه وه س���اخته كردن

باج..* س���ه رۆك وه زیرانی پێشوی ئیسرائیل ئهود ئۆلمه كه چه ند جارێك به هۆی گه نده ڵی پاره وه حوكم دراب���و، نوێترینیان حكومی رۆژی 12 مایسی پار بو كه 6 ساڵ زیندانی حوكم درا به ه���ۆی گه نده ڵی و پاره خواردن

له بواری دروستكردنی خانوبه ره دا.* ئ���ه و ئێرانه ی ك���ه زوربه مان تێبینی زۆرمان هه یه له سه ر مه سه له ی دیموكراتی و

دادگای ش���اری ب���ه اڵم م���رۆڤ، ماف���ی تاران،له كۆتایی كانونی دوه می ئه مس���اڵدا حوكم���ی مه حم���ود ره زا ره حیمی جێگری پێش���وی س���ه رۆكی ئێ���ران مه حم���ودی ئه حمه دی نه جاتی به 5 س���اڵ و سێ مانگ

زیندانی دا.* تازه ترین حوكمی عه داله ت، پێش چه ند رۆژێ���ك درا، ئه ویش ل���ه 23 ئه م مانگه دا، سه رۆكی ده زگای هه وڵگری ئه مریكی و گه ور ه جه نه راڵ���ی چوار ئه س���تێره كه بااڵترین جه ن���ه راڵ ب���و له عێراق دیڤی���د پاتریۆس، دادگای شاری شارڵۆته له ناوچه ی كاروالینی س���ه رو، به 100 ه���ه زار دۆالر و دو س���اڵ زیندانی به مه رجی وه ستانی جێبه جێكردنی حوكم دا، به هۆی ئه وه ی كه زانیاری نهێنی داوه به هاوڕێی كچه كه ی پاوال برۆدڤێل، كه

نوسه ری یاداشته كانیشێتی .ئه مانه چه ن���د نمونه یه كی هه ندێ واڵتی سیسته م جیاوازن، نیشانی ده ده ن كه چۆن و بێ هیچ سڵه مینه وه یه ك ده یانه وێت عه داله ت له واڵته كه یاندا به رقه راربێت و ده س���تی یاسا بگاته هه مو یه كێ���ك هه رپله یه كی حیزبی ی���ان حكومی یان كۆمه اڵیه تی هه بێت و هیچ هاواڵتی���ه ك نابێ���ت له ده س���تی عه داله ت

ده رچێ و له سه روی یاساوه بێت،هاواڵتیان���ی كوردس���تان مافی���ان هه یه بپرس���ن، كه له م���اوه ی نزیك���ه ی چاره كه سه ده یه ك له حوكمی خۆماڵی كوردی ، كام سه رۆك وه زیران یان جێگره كه ی ، كام وه زیر یان بریكاره كه ی ، یاخود كام سه رۆكی ده زگا یان راوێژكار، یان به رێوه به ری گشتی و كام ئه ندامی مه كته بی سیاس���ی و سه ركردایه تی حیزب���ه كان ی���ان خ���زم و كه س���وكاریان و كام گ���ه وره و كومپانی���ای خ���اوه ن كام ده وڵه مه ندی ده ستڕۆش���تو، كام ئه نفالچی

و جاش و موسته شار دران به دادگاو ناویان ئیختالس و گه نده ڵ���ی و باڵوكرایه وه ،ئای���ه ده س���ت به س���ه ر ماڵ و موڵك���ی حكومه ت هه بوه و هه یه ؟ ئه گه ر هه یه كوا تاوانباران؟ ل���ه كام زیندانن؟ ب���ۆ دادگاكان ناوه كانیان راپۆرته كانی ئه نجام���ی كوا باڵوناكه نه وه . ده زگاكان���ی چاودێ���ری دارای���ی ؟ ك���وا بڕیاره كانی سه رۆكایه تی هه رێم و ئه نجومه نی وه زی���ران، ك���وا ئه نجام���ی راپۆرته كان���ی لیژنه ی نه زاهه ی كوردس���تان، كوا ئه نجامی به دواداچونی راپۆرتی ئه ندام په رله مانه كان ده رباره ی دزی له ماڵ و مۆڵكی گشتی ؟ كوا پڕوپاگه نده ی حیزبه كان له كاتی هه ڵبژاردندا

بۆ بنبڕكردنی گه نده ڵی ؟ كوا ؟ كوا ...حكومه تی هه رێمی كوردستان وا ته مه نی له چاره ك���ه س���ه ده یه ك نزی���ك ده بێته وه ، هه م���وش ده زانین كه گه نده ڵی و ئیختالس و زه وتكردن���ی موڵك و ماڵ���ی ده وڵه ت مانگ به مانگ و س���اڵ به س���اڵ زی���ادی كردوه و ئی���راده ی به رنگاربونه وه و به گژاچون كه می كردوه ! زۆر له داواكاره گشتیه كان به گشتی و دادگا تایبه تمه ن���ده كان ن���ه ده بین���ن و نه ده بیستن! هاواڵتی هه س���تێكی ال دروست بوه ك���ه ئه وانه وه ك پێویس���ت به ئه ركی سه رش���انیان هه ڵناس���ن! زۆری���ان ئه مری حیزبی س���ه رو خۆیان جێبه ج���ێ ده كه ن، ئه م���ری ئه و ته ره فه جێبه ج���ێ ده كه ن كه له و شوێنه دایناون! بۆیه كاتی ئه وه هاتوه كه ده س���ه اڵتی دادوه ری به ت���ه واوی له ژێر

ده سه اڵتی حیزبی ده رچێت.گه نده ڵی و باسی له كوردس���تان هه موان دزی زۆر گه وره له ب���واری به رهه م هێنان و بواری بیناس���ازی و قۆرخكردنی كۆمه ڵێك بازرگانی وه ك ن���ه وت و گازو ده رمان و قیرو كاره ب���او پااڵوگه ده كه ن.كوا لێپرس���ینه وه له حی���زب و كومپانیه كانیان كه ده س���تیان بازرگان���ی و بوارێك���ی هه م���و به س���ه ر به رهه مهێناندا گرتوه و سه رو سه دان هه زار دۆنم زه وی حكومه تی گرتوه و كه م ش���اخ و گردو دۆڵ هه یه ته له به ندیان نه كردبێ و كه م بینای باشی حكومی هه بێت به نایاسایی یان ده ستیان به سه را گرتوه یان له سه ر خۆیان تاپۆ ك���ردوه ! كوا پ���اره ی باجی كومپانیا

حیزبی و ده وڵه مه نده ده ستڕۆشتوه كان!هه نگاوی یه كه م بۆ بنیادنانی سیسته می به به گژاچون���ی هاوچ���ه رخ دیموكرات���ی و پێده كات، ده ست گه نده ڵی راس���ته قینه ی دزی گه وره بڕیاری گه وره و حاكم و داواكاری گشتی ئازاو نه ترس و ده ستپاك و سه ربه خۆی

ده وێت.پێویس���ته حكوم���ه ت هان���ی كلت���وری ئیخت���الس گه نده ڵ���ی و به گژاچون���ه وه ی بدات و خۆی سه رمه ش���ق بێت و ده ستبكات به جێبه جێكردن���ی هه مو ئه و حوكمانه ی كه دادگاكان ل���ه و بارانه وه داویانه و تائێس���تا جێبه جێ نه كراون و سڕكراون و ئه و بڕیارانه ش جێبه جێبكات كه خۆی ده ریكردوه ، ئه گه ر وا نه كات، ئه وا هیوای به گژاچونی گه نده ڵی ب���ێ هیواش په ره ده س���ێنێت و كۆمه ڵگای له تونێلێكی تاریك���دا خۆی ده بینێته وه كه تروس���كه ی روناكی تێدا ب���ه دی نه كرێت، ئه م بارودۆخه سیاس���یه كه حكومه ت لێی به رپرسیاره دادوه رو داواكاره گشتیه ئازاو ی���ان خۆیان جه رب���ه زه كان ناچار ده كات خانه نش���ین بكه ن یان روبكه نه هه نده ران..كه ئه مه به خالێكی گه ش له مێژی دادوه ری

كوریدا ناژمێرێت!

بەدرێژایی مێژو سیاس����ەت کاری لەسەر درۆو فێ����ڵ ک����ردوە. کاری لەس����ەر ئەوە ب����کات بەهه قیقەت و ک����ردوە چ����ۆن درۆ وەک����و ڕاس����تییەک پێمان بفرۆش����ێتەوە. پێش سەردەمی ماس����میدیا، درۆ پیشەی سیاسەتمەدارەکان بو، واتە سیاسەتمەداران لەفۆرم����ی دیبلۆماس����یدا درۆی����ان وەک����و دەفرۆشتەوە. بەبەرامبەرەکەیان هه قیقەت بەمانایەکی تر خۆی����ان دەیانزانی کە درۆ دەکەن، ب����ەاڵم ئ����ەم درۆیەی����ان بەناوی بەرژەوەن����دی گش����تییەوە دەکردو جێگەی مش����تومڕی ناو ڕای گشتیی نەبو. لەمڕۆدا سیاسەت لەرێگای ماس����میدیاوە دەکرێت، هه ر ئەمەش����ە وایک����ردوە ک����ە درۆ ببێت بەبەش����ێک لەڕاس����تییەکی ڕۆژان����ەی ناو کەناڵ����ە تەونئاس����اکانی میدی����ا. دۆخێک بەرهه مهێنراوە کە تیایدا مرۆڤی ئاس����ایی نازانێت بڕوا بەکامیان بکات، لەباش����ترین حاڵەت����دا ڕاهاتنێ����ک لەگ����ەڵ درۆدا هه یە کە هه قیقەتی درۆی بۆ ڕاس����تیی گۆڕیوە. واتە بڕواکردن بەدرۆ خۆی بوە بەبەش����ێک لەهه قیقەت����ی ڕۆژان����ەی میدی����اکان. گەر حیزبیی ماسمیدیای لەوەزیفەکانی یەکێک بریتیی بێت لەکردن����ی خەڵک بەقوربانیی درۆی سیاس����یی، ئەوا لەمڕۆدا میدیاکاران لەن����او کایەیەکدا ئیش����دەکەن ک����ە پڕێتی لەلوغمی مەوقوت بەڕاس����تیدا. ئەم حاڵەتە چوەت����ە پلەیەکەوە کە ئ����ەوان وەکو درۆ بەرهه مهێن����ەری حیزب نەک ته نها خەڵک و ڕای گشتیی دەشێوێنن و دەیکەن بەقوربانیی بەرژەوەندییە سیاسییەکان، بەڵکو خۆشیان بون بەقوربانیی درۆکانیان، چونکی بڕوایان بەدرۆکان����ی خۆیان هێناوە. بەم چەش����نە سیاس����ەتمەدار لەم����ڕۆدا پێویس����تی بەوە نیی����ە درۆبکات، بەڵک����و درۆی بۆ دەکەن، پێویس����تی بەوە نییە خ����ۆی جوانبکات، بەڵکو جواندەکرێت، پێویس����تی بەوە نییە پاڵەوان بێت، بەڵکو وەکو پاڵەوان نماییش

دەکرێت.دەوڵەتی پێش س����ەردەمی ماس����میدیا سیاس����ەتی هه بو. دەرەوەی سیاس����ەتی دەرەوە پابەندبو بەو پرسانەی کە پەیوەندی نێوان دەوڵەتانی لەرێگای دیبلۆماس����ییەوە لەمڕۆدا سیاسەتی دەرەوە رێکدەخس����ت. ڕاس����تەوخۆ ب����وە بەبەش����ێکی ئۆرگانیی لەسیاس����ەتی ناوەوە. دوژمن����ەکان چیدی لەدەرەوە نین و هه ڕەش����ەکان چیدی لەبەر سنورەکاندا نین، بەڵکو لەناو کۆمەڵگادان و مەترس����یی بۆسەر ئاساییش����ی نەتەوەیی کۆمەاڵیەتی����ی ئارامی����ی دروس����تدەکەن و س����ەردەمی سیاس����ەتمەداری تێکدەدەن. ماس����میدیا کاتێک باس لەدوژمن دەکات، باس لەگۆڕنیی وێنەی دوژمن دەکات وەکو دوژمنێک����ی دەرەکیی و ب����اس لەهه ڵگرتنی س����نورە دەرەکیی����ەکان دەکات کە دەبن بەهه ڕەش����ە بۆس����ەر ماڵی نەتەوە، باس پێکدادانی دەوڵەت����ان و نێ����وان لەجەنگی بەرژەوەندییە نەتەوەییە جیاوازەکان ناکات، بەڵکو باس لەمەترسیی جەنگیی ناوخۆیی دەکات. هه ر ئەم ڕاستییەشە وایکردوە کە لەم سەردەمەماندا پەیوەندی نێوان دۆست و دوژمن دەس����تکاریی ق����وڵ بکرێت. چیدی بەته نها ئەوانەی ل����ەدەرەوەن دوژمن نین، بەڵکو دوژمن هاتۆتە ناو ماڵی نەتەوەو بوە بەمەترسییەکی ناوەکیی. بۆیە دۆست ته نها ئەو کەس����انەن کە لەگەڵ درۆی دەسەاڵتدا دەژی����ن و قبوڵی دەکەن و هه ر کەس����ێکیش ئەم هاوکێش����ە نوێیەی قبوڵ نییە، دەبێت بەتەنێکی نامۆ لەناو جەستەی کۆمەڵگادا.

مێژوی نماییشکردن و شانۆگەریی لەمێژوی سیاسەتدا نوێ نییە. ”گوندی پۆتێمکین“ یەکێک����ە لەحیکایەتە سەرنجڕاکێش����ەکانی مێژوی نماییشکردنی سیاسەت کە تاوەکو ئەم����ڕۆ گرنگیی خ����ۆی لەدەس����تنەداوە. گوندی پۆتێمکین هێمایە بۆ ئەو چەش����نە سیاس����ەتەی ک����ە سیاس����ەتمداران وێنەی ڕاس����تەقینەی واڵتەکەی خۆی����ان لەڕێگای نمایشی داهۆڵئاسای شوێنە گشتییەکانەوە دەش����ارنەوە. واتە هه روەک����و چۆن داهۆڵ وێنەیەک بەباڵن����دەی ناو دەغڵ دەدات کە مرۆڤێک لەوێیەو بەو چەش����نە ترس����ێکی الدروس����تدەکات کە نزیک����ی نەکەوێتەوە، گون����دی دەگێڕن����ەوە وەک����و ئاوه����اش پۆتێمکین ناوبانگ����ی بەوەدەرکرد، کاتێک گریگ����ۆری پۆتێمکین یاوەری����ی کاتارینای دوەم دەکات، بەن����او دێگەلێدا دەیبات کە وەکو داهۆڵی بیناس����ازیی ڕازێنراونەتەوەو ل����ەدورەوە فۆرمی ئاوەدانیی����ەک بەبینەر دەبەخشێت. ئامانجی ئەم فێڵە شاردنەوەی

وێنەی ڕاس����تەقینەی وێرانەیی واڵتێکە بۆ نماییش����کردنی دونیایەکی کەسایەتییەک و پڕژیان����ی دروس����تکراوە ک����ە لەجەوهه ردا وانییە. گومانی تێ����دا نییە ئەم حیکایەتە کۆن نەبوەو لەزۆرینەی واڵتانی دیکتاتۆرو ئەمڕۆ تاوەکو دیموکراسیش����دا تەنان����ەت بەفۆرمی جیا ئەم سیناریۆیە پیادەدەکرێت، بەتایبەت کاتێک سیاسەتمەدارێک سەردانی واڵتێک دەکات، یان کۆنفرانس و کۆبونەوەی گرنگی تێدا س����ازدەکرێت، ناشیرینییەکانی ئەو ش����وێنە دەش����اردرێنەوەو شانۆئاس����ا وێنەیەک����ی بۆئ����ەوەی دەڕازێنرێن����ەوە، بەمیوانەکان واڵت وەهمییان����ەی جوان����ی

ببەخشرێت. نیش����اندانی گوندی پۆتێمکی����ن لەمڕۆدا هیچ لەو ڕاس����تییە ناگۆڕێ����ت کە گوندێکی هه قیقی بونی نییە، بەڵکو نماییشکردنێکی درۆزنان����ەی دۆخ����ی واڵتە ب����ۆ مێوانێکی تێپەڕو دەس����تکاریکردنێکی بەئەنقەس����تی وێنای رێبوارێکی سیاس����ییە بۆ واڵتێک کە نماییش����کردنە ئەم وێرانەیە. لەجەوهه ردا نەک ناتوانێ����ت گوندێک����ی هه قیقیمان بۆ دروستبکات، بەڵکو هێندەی تر دەمانکاتە ناو ئ����ەو وەهم����ەی کە جگە ل����ەم گوندە

درۆزنانە هیچی تر نییە بیبینین. ئ����ەم ش����انۆگەرییە دەش����ێت وێن����ەی میوانێک����ی سیاس����یی، ئاب����وری یاخ����ود کولتوری لەس����ەر دونی����ای ئێمە بگۆڕێت و ماف����ی دەس����ەاڵتدارانی کوردیش����ە وەکو هه م����و دەوڵەتە نادیموکراس����ییەکانی تری دونیا ئەم نماییش����ە بۆ میوانەکانی بکات، بەاڵم نماییشکردنی خودی دەسەاڵت وەکو گوندی پۆتێمکین و کردنی خەڵک بەمیوان و هه ڵخەڵەتاندنی، ئەو قۆناغە مەترسیدارەیە وات����ە تێیبکەوێ����ت. سیاس����ەت ک����ە بەگەمژەکردنی خەڵک بەوەی کە یەک گوندو یەک سەرۆک هه یەو ئێمە گوندێکی جوانترو سیاس����ەتمەدارێکی باش����تر نادۆزین����ەوه و مانیپولەیش����نی ئاوەژوکردنەوەو نابینین، وش����یاری دونیای کۆمەاڵیەتی و سیاس����یی ئێمەیە. خەڵکی کوردستان لەواڵتی خۆیدا می����وان نییە، تاوەکو وێنەی کوردس����تانی ته نها لەگوندو سەرۆکێکدا بۆ نماییشبکەن، بەڵکو هاونیشتیمانیی ئەم واڵتەن و دەزانن ک����ە ل����ەدوای ئەنفالەوە ک����ەم گوند هه یە بەش����ێوەیەکی مۆدێرن، یان النیکەم وەکو سەردەمی خۆی، دوبارە دروستکرابێتەوە. هه روەکو چۆن وێرانەی ئەنفال ئێس����تاش بەس����ەر وێن����ەی گوندەکانمان����ەوە دیارە، ئاوهاش وێرانەی سیاسەتی سەرۆکەکەنمان بەسەر جەس����تەی کۆمەاڵیەتی و سیاسیی و

ئابوریمانەوە دیارە. ماس����میدیا لەوەزیفەکان����ی یەکێ����ک درۆ ئەوەی����ە نوێ����دا لەس����ەردەمی دەس����ەاڵت بۆئ����ەوەی بەرهه مدەهێنێ����ت لەشوێنگەی خۆیدا بمێنێتەوە، نەک گۆڕانی بەس����ەردا بێ����ت. مانەوەی دەس����ەاڵتیش مان����ای کردنێت����ی بەهه قیقەتێک����ی نەمرو دورخس����تنەوەیەتی لەمەترسییە ناوەکیی و دەرەکیی����ەکان. پارت����ی حیزبێک����ە ک����ە ب����ڕوای ت����ەواوی بەمۆدێ����ل ی����ان "کولتی س����ەرۆکایەتیی" هه یەو خێزانی بارزانییش وەکو خێڵێکی سیاس����یی، ب����ڕوای تەواوی بەوە هه یە کە تاکە بژاردەی کۆمەاڵیەتیی و سیاس����یی ناو کۆمەڵگای کوردس����تانن بۆ سەرکردایەتیکردنی ئەم واڵتە. هه ر لێرەوە وایدەبین����م گرفت����ی هه نوکەیی لەپرس����ی س����ەرۆکایەتیدا ئەوەنیی����ە ک����ە س����ەرۆک ئەلتەرناتیڤی نییە، چونکە ئەم مۆدێلە بۆ پارتی هه قیقەتێکی نەگۆڕە، بەڵکو پرسەکە ئەوەیە کە بۆچی لەکۆمەڵگای کوردستاندا ئەلتەرناتیڤی نییە؟ پرسەکە ئەوە نییە کە هه ڵبژاردن و یاس����او ئەو دەزگایانەمان نییە کە لەواڵتە دیموکراسییەکاندا هه یە، بەڵکو لەوەدایە کە پرۆسەیەکی سیاسیی و یاسایی بەکەرەس����ەی دیموکراسی دەخرێتەگەڕ بۆ لەباربردنی خودی دیموکراسیی و چەسپاندنی

پایەکانی سیستەمێکی سوڵتانی. من گرفت����م لەگ����ەڵ میدیاکانی پارتی نیی����ە کە ی����ەک گوندو یەک س����ەرۆکمان پیشاندەدەن، چونکی ئەوە مافی خۆیانە کە هه ر ئەو گوندەو سەرۆکە ببینن و وەهمیان لێ ببێت بەهه قیقەت، بەڵکو کێشەم لەگەڵ پانۆرام����ای سیاس����ەتی حیزبەکانی کۆی ت����ردا هه یە کە پێدەچێ����ت ئەوانیش جگە لەو گوندەو لەو س����ەرۆکە ش����تێکی تریان نەبێت پیش����انی جەماوەری خۆیانی بدەن و بەو ش����ێوەیەش درۆ سیاسییەکان دەکەن بەهه قیقەتێک����ی کۆمەاڵیەتی����ی. هه ر ئەم ڕاستییەش����ە وام لێدەکات بڵێم: پێدەچێت وەهم����ی س����ەرۆکایەتیی الی پارتی بوبێت بەهه قیقەتی سیاس����ەتی کۆی حیزبەکانی

کوردستان.

13 )476( سێشه ممه 2015/4/28 [email protected]بیروڕا

یه كێك له مانه هه ڵبژێره

ئاراس فه تاح

سیاسەتی "گوندی پۆتێمکین"هه نگاوی یه كه م بۆ

بنیادنانی سیسته می دیموكراتی و

هاوچه رخ به به گژاچونی راسته قینه ی

گه نده ڵی ده ست پێده كات، دزی گه وره بڕیاری گه وره و حاكم و

داواكاری گشتی ئازاو نه ترس و ده ستپاك و سه ربه خۆی ده وێت

كه ی یاسا الی ئێمه سه روه ر ده بێت؟

19 »»

سه الح ره شید

كران���ه وه ی كۆمه ڵگا ب���ه ڕوی میدیا چه نده له به رژه وه ندی به ره و پێشچونی بواره جیاجیاكانی ژیان بێت به هه مان ئه ندازه ش ده بێته هه ڕه ش���ه و مه ترسی

بۆ سه ر كۆمه ڵگا.میدی���ا ئامرازێكی دوس���ه ره یه وه ك ت���ه واوی به رهه مه كانی مۆدێرنه ، میدیا وه ك به رهه می ئازادی فیكری ئینسانی زۆر به ئاسانی ده توانرێت ببێته ئامرازێك بۆ سه ركوتكردن و له به ینبردنی ئازادی و هه ڕه شه یه ك بۆ سه ر مرۆڤ، له دونیادا وه ك میدی���ا له س���ه ر گفتوگۆك���ردن چه كێكی مه ترسیدارو هێزێكی گه وره بۆ به رهه مهێنانی واقیعێكی تایبه ت به خۆی یه كێكه له گفتوگۆ هه ره جیددیه كانی ناو كایه ی فیك���ری، میدیاچه نده ئامرازێك بێ���ت بۆ به رگ���ری له ئ���ازادی مرۆڤ و كه مكردنه وه ی هه یمه نی ده س���ه اڵتێكی ره هاو دابه ش���كردنی ده سه اڵت به سه ر

پنته جیاجیاكان، به هه مان ش���ێوه ش ئامرازێكه به كارده برێت بۆ سه ندنه وه ی جیاجی���اكان و له پنت���ه ده س���ه اڵت به خیشنه وه ی ده س���ه اڵت به ناوه ندێكی

به هێزو شه رعیه ت پێبه خشینی.له هه رێمی كوردس���تان وه ك ته واوی بواره كانی تریش قس���ه كردن له س���ه ر میدی���ا ل���ه ده ره وه ی كای���ه ی فیكریه ، وه س���تان له سه ر ئه م بواره له ئاستێكی زۆر روكه شانه دایه و تائێستاش زۆرترین قس���ه و گفتوگ���ۆكان له چوارچێ���وه ی په الماردانی ڕۆژنامه نوس���ان و ده س���ت ده خولێت���ه وه ، زانی���اری نه كه وتن���ی هاوشانی ئه مه ش بزاڤێكی زۆرخێرا هه یه كه به وپه ڕی توان���ای خۆی كارده كات بۆ ئ���ه وه ی میدی���ا له ده زگایه ك وه ك ناسێنه ری واقیع و الوازكه ری ده سه اڵتی ره ها بگوازێت���ه وه بۆ ده زگایه ك وه ك به رهه مهێنان���ی واقیعێك���ی س���اخته و س���ه ندنه وه ی خ���ۆی و ده س���تكردی ده س���ه اڵت له تاكه كان بۆ به رژه وه ندی

ناوه ندێكی بااڵ.له غیاب���ی كای���ه ی فكر ئ���ه م جۆره

كارده كات، گرف���ت به ب���ێ میدیای���ه یه كێكیش له هه ره ئیشه سه ره كیه كانی ی���ان ده كرێت بڵێین یه كێك له ته كنیكه سه ره كیه كانی بریتیه له ساده كردنه وه ی بابه تانه ش���ی ئه و بابه ته كان، ته واوی قوڵی���ان زۆر په یوه س���تیه كی ك���ه به چاره نوس���ی ئینس���انه كانه وه هه یه ، هه مو بابه ت���ه كان ده خرێنه به ر باس، گفتوگۆ له سه ر هه مو شتێك ده كرێت، هێڵه سوره كان به شێوه یه كی ته كنیكی ده بردرێن���ه دواوه و كۆمه ڵێ���ك بابه ت ده هێنرێته پێشه وه كه بۆ له بیركردنی هیڵه س���وره كان پێویس���تن، دیك���ۆرو جوانكاری گرنگیه كی زۆری پێده درێت و ده گوازرێت���ه وه و هه واڵێ���ك هه م���و خێ���رای له ڕێ���گای ده خرێت���ه ڕو، له گواستنه وه و ته كنیكی سه رنجڕاكێش، روداوه كه و پش���تی گرنگه كانی بابه ته هۆكاره ئه ساسیه كانی رودانی روداوه كه شێوازی س���ه دان ده كرێت، فه رامۆش ت���ر ده خرێت���ه كار بۆ دروس���تكردنی باوه ڕێك���ی پته و الی ئینس���انه كان كه وا ئ���ه وه ی واقیعه هه ر ئه وه یه كه ئێمه

ده ی خه ینه ڕو.كوردس���تان له هه رێمی له ئێس���تادا پارادۆكس���ێكی رون ئاش���كرا هه ستی پێده كرێت له بواری میدیایی، كامه هێزو الی���ه ن كه مترین باوه ڕی به میدیا هه یه ، ئ���ه و الیه نه زۆرتری���ن ده زگای میدیای

هه یه !میدی���ا هێزێ���ك واده كات چی���ه له سه ر خۆی گه وره به هه ڕه ش���ه یه كی بزانێ���ت و له هه مان كاتی���ش پاره یه كی خه یاڵ���ی له ب���واری میدیای س���ه رف بكات، لێ���ره دا ئ���ه و هه قیقه ته خۆی به ده رده خ���ات كه ئ���ه و هێزانه بۆیان ده ركه وتوه زۆر ئاسان ده كرێت له رێگای میدیاوه دژایه تی میدیا بكرێت، ئه ویش له سه ر كار میدیایه ك به به رهه مهێنانی ش���ێواندنی هه قیقه ت و دروس���تكردنی هه قیقه تی تایبه ت به خۆی بكات، كاری ئ���ه م میدیایه ئه وه ن���ده ی ئاڵۆزكردن و ش���ێواندنه ئه وه ن���ده كارا نی���ه ب���ۆ ئه ودیو بینینی شته كانی رونكردنه وه و

په رده .

میدیا وه ك به رهه مهێنه ری واقیعی ساخته نه به ز ئه حمه د

Page 14: ژماره 476

دورنزیک گۆشه‌یه‌که

‌‌سه‌ردار‌عه‌زیز‌ده‌ینوسێت

بیرورا 14(476( سێشه ممه 2015/4/28

تاع���ون باڵوبون���ه وه ی )له س���ه رده می له ئه وروپ���ا، مه س���یحیه کان به بیانوی ئه وه ی که جوله که كان به رپرسن له باڵوکردنه وه ی ئه و نه خۆشیه، ئه وانیان ده کوشت و ماڵ و سامانیان جوله که كانیش له کاتێک���دا ده بردن. به تااڵن

خۆیان توشی تاعون ده بون(.ئه نفال مۆدێلێکی ئاینی بااڵیه له په یوه ندی مرۆڤ به شت، به س���امانی ئه ویتر، هه روه ها له به ش���مه ککردنی مرۆڤ. له میانه ی گه ڕانمان به دوای سیس���ته می ئابوری هه رێم، هه وڵدان بۆ تێگه یش���تن له په یوه ندی هه ڵس���وکه وتی ئابوری له هه ناوی که لت���وردا، وه ک رێگایه ك بۆ پشکنینی هه ڵویستی مرۆڤی کورد له گه ڵ سامان و سه رمایه و شت وشمه ك و خاوه ندارێتی خودو مافی خاوه ندارێت���ی ئه ویترو چۆنێتی دابه ش���کردن، ناچاری���ن به ئ���ه و کاریگه ریه که لت���وری و مێژویانه دا بڕۆین���ه وه که بونه ته به شێک له دونیابینی مرۆڤی کورد به بێ ئاگایی خۆی لێی. ئ���ه م بێئاگاییه وه هامان لێده کات که گومان هه بێت که ئه م جۆره دونیابینیانه که لتورب���ن. چونکه که لتور مرۆکرده یه، به اڵم ئه م دونیابینییه ئاینیانه له سه روی مرۆڤه وه ن، به ب���ێ هیچ گوم���ان پرس���یارو بیرکردنه وه و لێکدان���ه وه و هه ڵس���ه نگاندن و توێژینه وه یه ك هه موم���ان وه ك پیاده ده كرێ���ت. رۆژان���ه ده زانین که کۆمه ڵگای کوردی کۆمه ڵگایه كی پیرۆزکه ره. کورد هه مو شتێک پیرۆز ده كات له داورده وه ن���ه وه هه ت���ا مرۆڤ���ه كان و به هاو باوه ڕه كان. ئه مه نیش���انه ی سه ره تایی بونی ئ���ه م مرۆڤه یه. ئایا ئه م مرۆڤه س���ه ره تاییه چ���ۆن له زه ریای ئاڵ���ۆزی دونی���ای ئابوری سه رمایه داریدا مامه ڵه ده كات؟ چۆن ده توانێت هه ڵێنجێ و نیوده وڵه تی ئابوری سیس���ته می سیس���ته می ئاب���وری ناوه کی خ���ۆی وه ها بونیادبنێ���ت که ته بابێت له گه ڵ سیس���ته می ئابوری نێوده وڵه تی. ئه نفال به کورتی بریتیه له ئابوری تااڵنکردن، که ئێستا داعش پیاده ی ده كات. ئایا چۆن تااڵنکاری له نێو سیسته می

سه رده میدا ده گوزه رێت؟ ئه نفال لێ���ره دا وه ك چه مکێک���ی ئابوری ته ماشا ده کرێت. بۆیه مه به ست له م نوسینه قس���ه كردن نیه له سه ر ئه نفال وه ک پرۆسه ی جینۆس���ایدی کورد، به ڵکو وه ك ش���ێوازێک له په یوه ن���دی مرۆڤ به ش���ت و ش���مه که كانی مرۆڤه کانی تره وه، هه روه ها له پرۆسه یه كی زۆر ئاڵۆزتر که بریتیه له به شمه ک کردنی مرۆڤ. له هه مانکات���دا ئێمه له ئه نف���ال نادوێین وه ک پرۆسه یه كی په ڕگیری توندڕه وانه به ڵکو وه ك به ش���ێک له که لتورو مێژوی خه ڵكی ناوچه ی رۆژهه اڵت���ی ناوه ڕاس���ت به تایب���ه ت عه ره ب. به اڵم ئێمه له هه مانکاتدا له ڕوانگه یه كی تره وه له ئه نف���ال ده دوێین ئه وی���ش مافی بردن یان

تااڵنکردن بۆ خود یان بۆ گروپ. به پێی ئه و په ره گرافه ی سه ره وه ئایا چۆن ده کرێت ئه نفال وه ک چه مکێکی ئابوری ته ماشا بکرێت. گه ر ئابوری وه ها پێناس���ه بکه ین که به ئامانجی ش���ته كان له رێکخس���تنی بریتیه که س���ه كان، یان وه ك له مان���ا یۆنانیه که یدا هات���وه ئیکۆ یانی م���اڵ و نۆمیا به ڕێوه بردنی ئه و ماڵ���ه، به م پێیه ئاب���وری به ڕێوه بردنی ماڵه. ماڵ له دونیای ئه م���ڕۆدا ماڵی خێزانی نیه، به ڵک���و ماڵی گه ل، نه ت���ه وه، خه ڵک، گروپ یان پێکهاته ی ت���ره، وه ك پێکهاته ی

ئاینی بۆ نمونه. ئه خالقی بنه مایه ك���ی هی���چ له کاتێک���دا ناتوانێ���ت ڕه وایه تی به وه بدات که که س���ێک سامان و سه روه تی که س���ێکی تر ببات، ئه وا ده بێت بۆ زه مینه ڕه خساندن بۆ ئه نجامدانی کارێک���ی وه ه���ا به هانه بهێنرێت���ه وه. جۆرو کاریگ���ه ری به هانه کان په یوه س���ته به جۆری که لت���وره وه. له که لتوری به ربه ریدا، که لتوری پێش مۆدرێن، کاتێک دو هێز به شه ڕ هاتون، ئه وا هه ر الیه ک به مافی خۆی زانیوه که هه مو ش���تێکی ئه ویتر بب���ات. به مانایه كی تر هێز بنه مای ڕه وایی بوه. کاتێک الیه نێک ده دۆڕێت ئه وا مانای وایه ل���ه ڕوی هێزه وه الوازه بۆیه ڕاس���ته وخۆ ئاستی مرۆڤبونیشی الوازده بێت. به هێ���ز مافی خۆیه تی هه مو ش���تێكی بێهێز بب���ات. بێهێزیش بێتوانای���ه له داکۆکی کردن له خۆی. ده كرێت ئه مه به ڕه وایی س���ه رکه وتن ناو ببه ی���ن، یان دۆخی جه نگ���ه ڵ. که هه تا ئێستا به شێکی گه وره ی که لتوری و ئه خالقی مرۆڤ���ی رۆژهه اڵتی���ه. س���ه رباری هێ���زی ڕوت، له هه مانکات���دا ڕه وای���ی ئاینیش هه یه. ئاین زه مین���ه ی ئه خالق���ی ده گونجێنێت که پێکهاته یه ك به هۆی باوه ڕیه وه ده كرێت له مرۆڤ بخرێ���ت و بکرێته ش���مه ک و شمه که کانیش���ی له گ���ه ڵ خۆیدا ببرێت. دی���اره لێره دا کاتێک مرۆڤ ده بێته شمه ك ئه وا به پێی پێداویستی خاوه نه که ی مامه ڵه ی له گه ڵدا ده كرێت. بۆیه ئافره ت له ڕوی به ش���مه ک بونه وه به به هاتره له پی���او، ئه مه ش وه ه���ا ده کات ئافره ت له م ج���ۆره به ربه ریه ته دازیاتر له م���رۆڤ بخرێن. گه ر ته ماش���ای ڤیدیوی داعش���ه كان بکه یت له کاتی دابه ش���کردن و چێژبینی���ن له ئافره ته کورده كان ئه م دۆخه به ربه ریه ته ت به ڕونی بۆ

ده رده که وێت. مرۆڤی به ربه ری کاتێک ئافره ت ده كاته کااڵ ئه وا به بێ سنور به ئاره زوی خۆی چێژی لێده بینێت، که ده ربڕی بااڵترین دۆخی

به ربه ری بونیه تی. به اڵم ئه مه پاش���خانی که لت���وری ئابوری ئه نفاله، که ئاین به رپرس���ی س���ه ره كیه تی. ئاین رێگه نادات هه م���و مرۆڤه كان وه ك یه ک مرۆڤ بن. کاتێک ئاستی مرۆڤ بون له نێوان مرۆڤه كان���دا جیاوازب���و ئه وا ئاس���تی ماف و مامه ڵه شیان جیاوازه. ئه م پاشخانه که لتوریه به رپرسه له هاتنه ئارای ئابوری ئه نفال به دۆخه گشتیه كه یدا. ئابوری ئه نفال له دۆخی گشتیدا یانی مامه ڵه كردنی ئه نفاالنه له گه ڵ ش���مه ک و له گه ڵ مرۆڤه كاندا. لێره دا مامه ڵه ی ئه نفاالنه له گه ڵ ش���مه كدا، ئاستی جیاواز وه رده گرێت، ده گوێزێت���ه وه بۆ مامه ڵ���ه ی ئه نفاالنه له گه ڵ س���اماندا. مامه ڵه ی ئه نفاالنه له گه ڵ ساماندا یانی بردنی هه رچه ندێ���ک له توانادا هه یه بۆ خود به ب���ێ له به رچاوگرتنی ماف���ی ئه ویتر. به مانایه كی تر یانی نه بونی هیچ هه ستێک که چۆن سامان به ڕێوه ببرێت له قازانجی هه مواندا. به ڵکو چۆن سامان و سه روه ت به ده ست بێت بۆ که س���ه كان. ئه م پاش���ماوه ی به ربه ریه ته له وه دا خۆی ده بینێته وه ک���ه ئاگاییه ك نیه به رامبه ر گش���ت، به رامب���ه ر پێکه وه بونێکی ژیاری بۆ نمونه نه ته وه، هه روه ها هیچ جۆره ئاگاییه ك نیه به رامبه ر نه وه کانی داهاتو یان ژینگه. مرۆڤی ل���ه م جۆره مرۆڤێکی مۆدێرن نی���ه، به ئاگانی���ه له حکوم���ه ت، له ده وڵه ت، له نیش���تمان، له بواری گشتی، له پێکه وه بونی بااڵتر )نه ته وه(، له چاکه ی گش���تی، ته نانه ت

به ئاگاش نیه له تاکێتی خۆی. ئابوری ئه نفال له زۆر شێوازی تردا ده ربڕاوه، ب���ۆ نمون���ه ده وڵه ت���ی ورگ له ئه فریقا، الی فرانسۆ بایار، پریدۆته ری سته یت الی پیته ر ئیڤانس، هه روه ها ده وڵه تی شکس���تخواردو. له به رامب���ه ر ئابوری ئه نفال ئابوری گه ش���ه یان���ی گه ش���ه هه ی���ه. )دیڤۆلۆپمێن���ت( به تواناکردنی ت���اک بۆ ژیانکردنی ژیانێک که خۆی ده خوازێت، به پشتبه س���تن به تواناکانی دیاره مرۆڤانه دا. له که ش���وهه وایه كی خۆی، له م پێناسه دا هه ردو چه مکی ئابوری شمه کی و به ه���ا نۆرمه تیڤه كان تێک���ه ڵ ده بن. ئه مه ش کرۆکی پرۆس���ه ی ئه مارتیا س���ینه، هه روه ها کرۆک���ی تی���وره ی دادپه روه ریه که یه تی، که ڕه خنه یه له س���ه ر دادپه روه ری لیبراڵی جۆن راوڵ. ئابوری ئه نفال ناخوازێت ده زگا هه بێت، ناخوازێ���ت یاس���ا س���ه روه ربێت، ناخوازێت ئ���ازادی و جیاوازی هه بێ���ت. چونکه ئابوری ئه نفال بریتیه له هه وڵدان بۆ تێرکردنی ئاره زوه تاکیه كان، که ئه زمون ده یسه لمێنێت تێربونی نیه. چونکه ئاره زوی ش���تێک، ده بێت بنه ما بۆ ئاره زوی شتێکی تر. لێره وه مرۆڤ له سه ر رێگایه كی ته واونه بوی ئاره زوکردنه. به م پێیه هه وڵ���دان بۆ تێپه ڕاندنی ئاب���وری ئه نفال دو ئاس���تی هه یه: ئاستی یه که م، سنوردانان بۆ ده س���ه اڵتی ئاره زو، ئاس���تی دوه م، په ره دان به به ها گش���تی و گه ردونیه كان. فه راهه مبونی ده بێت کۆمه ڵ���گا به مۆدرێنبون���ی ئه مان���ه

له ڕێگای گورزێک له گۆڕانکاری بنه ڕه تی.

داهاتوی باش���وری کوردس���تان و دواڕۆژی گەلەکەمان گرنگترین بابەتی ژیانی ئێس���تا و پێش���بینی ش���یکردنەوە و س���بەینێمانە، کردن وپالن و بەرنامەدانان بۆ ئەم بابەتە زۆر دژوار و قورسە ئەویش لەبەر هەمو ئەوهۆکارە نێودەوڵەت���ی و هەرێمی و ناوخۆیی وسیاس���ی ئابوریان���ەی ک���ە بونی���ان هەیە، ه���ەر لەم ڕوانگەیەوە پێویس���تە بەرپرس���انی هەرێم و حکومەت و بڕیار بەدەس���تان له هەموان زیاتر خەمخۆری ئەم بابەتەبن و بۆ ئەم مەبەستەش زۆر گرنگە هەمو قۆنا غەکانی وەرگرتنی بڕیار بەشێوەیەکی دروست و زانستی ئەنجام بدرێت

دور لەهەربەرژەوەندیەکی کەسی و حزبی .وەرگرتنی���ش بڕی���ار قۆناغەکان���ی به بەدەس���هێنانی زانیاری ڕاس���ت دەس���ت پێ ئ���ەکات، زانیاری لەس���ەر سیاس���ەت و بەرژەوەندی واڵتانی کاریگەری جیهانی وەک ئەندامانی هەمیش���ەیی ئەنجومەنی ئاسایش ڕوسیا( )ئەمریکا،بەریتانیا،فەرەنس���ا،چین و هەروەه���ا واڵتانی کاریگ���ەری ناوچەکە وەک ئێ���ران و تورکیا س���ەرەڕای واڵتانی عەرەبی وەک شانش���ینی عەرەبی سعودی و شانشینی ئەردەن وکۆماری میسر و میرنشینەکانی قەتەرو ئیم���ارات و کوێت، زۆر گرنگ���ە ئەو زانیاریانە هەموالیەنەکانی سیاس���ی و ئابوری و بەرنامە پاوانخوازیەکان���ی دەس���ەاڵتیان ڕەچاوبکات، لەم قۆناغەدا پێویس���تە زانیاری ڕاس���تیش لەسەر ناوخۆ کۆبکەینەوە، زانیاری ناوخۆش لەس���ەر دو ئاس���ت دیاری ئەکرێت، ئاستی عێراق و ئاس���تی هەرێمی کوردستان، ئەوەی پەیوەندی���دارە به ئاس���تی عێراق���ەوە گرنگە بزانرێت س���ەرکردایەتی تاییەفەی س���ونەی عەرەب کام هێزوئاڕاس���تە ئەیگرێتە دەس���ت چونکە تا ئێس���تا ڕون نیە لەن���او ئەوهەمو ئاڕاس���تەجیاوازانەی ناویاندا پارسەنگی هێز ب���ەالی کامیان���دا ئەش���کێتەوە کەلەکاتێکدا هەمو ئاڕاستە جیاوازەکانی تاییەفەی شیعەی بەرنامەی لەچوارچێ���وەی ناتوان���ن عەرەب پاوانخ���اوازی ئێ���ران دەربچ���ن لەبەرئەوەی هەمویان ئێران به سەرچاوەی هێزی پاڵپشتی

خۆیان ئەزانن.ه���ۆکارە ب���ۆ پەیوەن���دی ئ���ەوەی ناوخۆیەکانیشەوە هەیە لەسەر ئاستی هەرێمی کوردستان زۆر بەئاشکرا دابەشبونی هێزەکان بەسەر واڵتە هەرێمیەکاندا دیارە بەاڵم گرنگ ئەوەیە پاش ش���یکردنەوە و هەڵس���ەنگاندنی هۆکارەکانی تر کە پێش���تر ئاماژەمان پێداوە بڕیاری گونجاو بدرێ���ت بۆ دورکەوتنەوە لەو ڕێزبەندیەی کە واڵتانی پاوانخوازی دراوس���ێ لەس���ەر بنەمای بەرەی س���ونەو شیعە کاری لەس���ەر ئەکەن، لەبەرئەوە بەشداربونی کورد ل���ەم دوبەرەی���ە لەبەرژەوەندی لەه���ەرکام گەلەکەم���ان نابێت ئەوی���ش بەڕەچاوکردنی شەڕی گەورەی داهاتوی نێوان شیعە و سوننە چونکە ئەبینە س���وتەمەنی ش���ەڕێک کە هی

ئێمە نییە.داهاتوی باش���وری کوردستان دەرئەنجامی ئەو ملمالنێیەی رۆژهەاڵتی ناوەڕاس���ت دیاری ئەکات کە ئێستا س���ەرەتاکانی دەرکەوتون، چونکە ئ���ەو ش���ەڕ و ملمالنێیانەی ئێس���تا بونیان هەیە پێش���ەکی ش���ەڕێکی گەورەترن کە لەداهاتویەکی نزیکدا ڕودەدات کە کرۆکی شەڕەکەش بریتی دەبێت لەپێکدادانی هەردو

ئاڕاستەی سوننە و شیعە.پێش���بینی لەس���ەربنەمای ئەگ���ەر خێرابەڕوداوەکان���ی چاوێک���ی کاربکەی���ن و چەند س���اڵی ڕابردودا بخشێنینەوە ئەتوانین لەئێس���تادا بڵێی���ن گریمانەی���ەک وەک واڵتەیەکگرتوەکانی ئەمریکا پەنای بۆ پالنی دوەمی بردوە بۆ پاراستنی بەرژەوەندیەکانی دوای ئەوی���ش ناوەڕاس���ت لەرۆژهەالت���ی ئەوەی پالن���ی یەکەم���ی ئامانجەکانی خۆی نەهێنایەدی، بۆ ئ���ەوەی لەپالنی دوەمی تێ بگەین پێویس���تە بزانین پالنی یەکەمیان چی ب���وە ؟ لێرەدا ناچارین تەنه���ا وەک گریمانە پالنی یەکەمی ئەمریکا ب���اس بکەین، دیارە لەسەر ئاس���تی جیهان ئەمریکا به شێوەیەکی س���ەرەکی لەملمالنێدایە لەگەڵ دوهێزی تردا کە ئەوانیش چین و ڕوس���یان بەاڵم لەس���ەر بەشێوەیەکی ناوەڕاس���ت ڕۆژهەاڵتی ئاستی

ئاشکرا ئێران ڕکابەری سەرەکیەتی.ئەمری���کا یەکەم���ی پالن���ی گریمان���ەی بریت���ی ب���و لەالوازک���ردن و کەمکردنەوەی دەس���ەاڵتی ئێران، بۆ ئەوەی ئەو ئامانجەش بەدەس���بهێنێت پێویس���ت بو ڕژێمی بەشار ئەس���ەد له سوریا بڕوخێنێ، ڕوخاندنی بەشار ئەسەد هەم کۆماری ئیس���المی ئێرانی الواز ئەکرد هەم حزبواڵی لوبنانی، دیارە ڕوخاندنی ڕژێمی س���وریا کارێکە کە ئەمریکا ناتوانێت به ش���ێوەیەکی ڕاس���تەوخۆ ئەنجام���ی بدات چونک���ە چەندین ڕێگ���ری نێودەوڵەتی هەیە کە ڕێگە نادات ئەمریکا به بێ بونی بڕیارێکی نەتەوەیەکگرتوەکان ئاسایش���ی ئەنجومەنی

ئەوکارە بکات کە خۆی ئەندامی هەمیش���ەیی ئ���ەو ئەنجومەنەی���ە، ڕون���ە بڕیارێک���ی لەو ش���ێوەیەش ڕوب���ەڕوی ڤیتۆی ڕوس���یەکان ئەبێتەوە ئەمە س���ەرەڕای ئ���ەوەی ئەمریکا ئەکات به دوژمنی ڕاستەوخۆو سەرەکی شیعە له هەمو جیهاندا، لەبەر ئەوە ڕوخاندنی ڕژێمی س���وریا کەوتە ئەس���تۆی واڵتان���ی کەنداوی عەرەب���ی و تورکیاوە، له ڕوی م���اددی و دابین کردنی چەکەوە واڵتانی کەنداو له ئەس���تۆیان گ���رت وە ل���ەڕوی لۆجس���تی و ئاس���انکاری گەیش���تنی ش���ەڕکەر وچەک و پارەوە تورکیا له ئەس���تۆی گ���رت، دیارە ئەم���ەش قۆناغی دوەم���ی پالنی یەکەمی پرۆس���ەی ڕوخاندنی ڕژێمی س���وریایە، قۆناغی یەک���ەم بریتی بو له ڕوخاندن���ی ڕژێمی س���وریا لەچوارچیوەی ئەو پرۆس���ەیەی ناوی لێنرا بەهاری عەرەبی، ئەمریکا به شێوەیەکی ناڕستەوخۆ پشتگیری

پرۆسەی بەهاری عەرەبی کرد.ئامانجی سەرەکی گریمانەی پالنی یەکەمی ئەمریکا بەبێ بەرپاکردنی پرۆس���ەی بەهاری عەرەب���ی نەئەهات���ەدی، دیارە ب���ۆ ئەوەی بەهاری عەرەبی بگاتە س���وریا پێویس���ت بو پێش���تر له چەند واڵتێکی ت���ری عەرەبی ئەو پرۆسەیە سەربکەوێت چونکە زۆر ئەستەم بو بتوانرێت پرۆسەیەکی ناڕەزایی و خۆپیشاندانی جەماوەریی بۆڕوخاندنی ڕژێمێکی دیکتاتۆری وەک سوریا سەرکەوتوبێت، بەهاری عەرەبی لەس���ەرەتادا لەتونس لەڕیی خۆپیش���اندان و ناڕەزاییەوە س���ەرکەوتو بو بەدوای ئەویشدا واڵت���ی میس���ری گرتەوە ولەوێ���ش کۆتای���ی هێنرا، موب���ارەک حوس���نی به دەس���ەاڵتی چونکە دەس���ەاڵتدارانی ئەم دوواڵتە ئەمریکا هاوکاری ئەکردن هەرلەگەل بڕینی پشتگیری ئەمریکا بۆی���ان خۆیان نەگ���رت لەبەرامبەر نارەزاییەتیەکان���ی خەڵک���دا ب���ەاڵم بەهاری عەرەب���ی له لیبی���ا له رێی خۆپیش���اندانەوە نەیتوان���ی کۆتایی به دەس���ەاڵتی موعەممەر قەزاف���ی بهێنێ���ت چونک���ە هەم س���ەرۆکی لیبیا لەالیەن ئەمریکاوە پش���تگیری نەئەکرا تا به بڕینی پش���تگیری ئەمریک���ی بڕوخێت هەم هێزی سەربازیش���ی ب���ەکار هێنا بۆ کپ کردن���ی خۆپیش���اندانەکان و ئەگەر دەس���ت تێوەردان���ی واڵتان���ی ئەوروپی وپەیمانی ناتۆ نەبوایە بەتایبەتی فەرەنسا کە به شێوەیەکی ڕاستەوخۆ هێزە س���ەربازییەکانی بەکارهێنا ئەوا نەک س���ەرۆکی لیبیا نەئەکەوت بەڵکو کۆتاییشی به بەهاری عەرەبی ئەهێنا له لیبیا، هاوکات پرۆسەی بەهاری عەرەبیش گەیشتە س���وریا پاش ئەوەی کەوتنی ڕژێمەکانی بن عەل���ی و موبارەک و دەس���تێوەردانی خۆرئاوا هەرل���ەم خۆش���کەربون، ڕێگ���ە له لیبی���ا گەیش���تە ناڕەزاییەتیەکان چوارچیوەی���ەدا یەمەن و عەلی عەبدواڵ ساڵح ناچار کرا دەست

لەکار بکشێنێتەوە.

پاش تێپەڕبونی نزیکەی س���اڵێک بەسەر ناڕەزایەتیەکانی س���وریا دەرکەوت کە ڕژێمی ئەس���ەد بەو ش���ێوەیە ناڕوخێ���ت لەبەر دو بەکارهێنانی یەکەمیان س���ەرەکی، هۆکاری هێز بۆ ک���پ کردن���ەوەی ناڕەزاییەتیەکان، دوەمیشیان پشتگیری ڕاستەوخۆی سەربازی ئێ���ران و حزب���واڵ و هەروەها ب���ەردەوام بونی ڕوس���یا له چەک پێدان به ڕژێمەکەی ئەسەد، ئەم���ە ئەمریکا وواڵتانی کەنداو و تورکیا ناچار

کرد پەنا بەرن بۆ قۆناغی دوەمی پالنی یەک بۆ ڕوخانی رڕژێمی ئەس���ەد کە لەبڕگەکانی

پێشتردا ئاماژەم پێداوە.پاش ئ���ەوەی گریمانەی پالن���ی یەکەمی ئەمری���کا به هەردو قۆناغەکەی���ەوە نەیتوانی ئامانجی سەرەکی خۆی بێنێتە دی ڕوداوەکان بەو ئاڕاستەیە ئەڕۆن کە پالنی دوەم دەستی پێ کردبێت، بۆ ش���ی کردنەوەی پالنەکەش ئەبێت کارئەکتەر و ه���ۆکارەکان باس بکەین بەاڵم پێ���ش ئەوە ئەبێت هەموالیەکمان ئەوە بزانین کە ئەم مملمالنێیەی ئێستا لەرۆژئاوای ئاس���یا و رۆژهەاڵتی ناوەڕاس���ت و بەش���ێکی واڵتانی عەرەبی دەستی پێ کردوە سەرەتای قۆناغێکی نوێیە کە هەم نەخشەی سیاسی و هەم داهاتوی مرۆڤایەتی گۆڕانی زۆر پێشبنی نەکراوی بەسەردا دێ کە ڕەنگە گۆڕانکاریەکان بگات���ە ئاس���تی گۆڕانکاری لەتێگەیش���تنی فەرهەنگی دینی لەرۆژهەاڵتی ناوەڕاس���ت کە ئەنجامەکەی زاڵ بون���ی بەرژەوەندی الیەنی

براوە دەبێ.کارئەکت���ەرە دیارەکان لەس���ەر ئاس���تی بریتی���ن لەواڵتان���ی ئەندامی نێودەوڵەت���ی هەمیش���ەیی ئەنجومەنی ئاسایش���ی نەتەوە یەکگرتوەکان )ئەمریکا، ڕوس���یا، بەریتانیا،

فەرانسا و چین(.کارەئەکتەرە ناوچەیەکان بەسەر دو بەرەدا داب���ەش دەبێت، ب���ەرەی س���ونە و بەرەی شیعە، بەرەی سونەش دابەش دەبێت بەسەر دو ئاڕاس���تەدا، ئاڕاس���تەیەکیان پێک دێت لەسعودیە و میس���ر و میرنشینەیەکگرتوەکانی ع���ەرەب و شانش���ینی ئ���ەردەن و کوەی���ت و بەحرەین، ئاڕاس���تەکەی تریشیان پێک دێت لەتورکیا و میرنشینی قەتەر و بەناڕستەوخۆش )داعش( ک���ە ڕەنگە ناوهێنانی داعش لەگەڵ ئەم ئاڕاس���تەیە لەڕوی تیۆری و پەیماننامەوە هیچ بەڵگەیەکی لەس���ەر نەبێت بەاڵم لەڕوی بەرژەوەندی���ەکان و دواج���ار کرداریی���ەوە گەورەبون���ی ملمالنێ���کان ناچاری���ان ئەکات هاوهەڵوێس���ت بن لەیەک ئاڕس���تەدا، دیارە ل���ەڕوی جوگرافی و هەرێمی کوردس���تانیش سیاس���یەوە لەناوجەرگەی ئ���ەم دوبەرەیەی

سونە شیعەدایە.ناچارین و پێویس���تە لێرەدا کەمێک لەسەر پرس���ی دروس���ت بونی داعش ڕابوەس���تین چونکە وەک پێویس���ت گرنگی به هۆکارەکانی دروست بونی داعش نەدراوە و زۆرجار ئاڕاستە سیاسیە جیاجیاکان هەریەکەو بەپێی بنەمای بیرکردنەوەی خۆی هۆکارەکانی دروست بونی داعش باس ئەکەن بۆ نمونە ئەو ئاڕاستانەی دژی ئەمریکان ئەڵێن داعش دروس���ت کراوی ئەمریکای���ە لەهەمان کاتدا ئەو ئاڕاس���تانەی دژی ئیسالمی ڕادیکاڵین ئەڵێن داعش نەوەی نوێنەرایەتی قاعیدەی���ە و ڕێکخ���راوی یاخی کرۆکی ئیس���الم ئەکات، بەاڵم ئەگەر کەمێک به مێژوی چەند دەیەیەکی س���ااڵنی ڕابردودا بچینەوە زۆر به ئاسانی ئەتوانین هۆکارەکانی بەرجەس���تە بونی داعش ببیبین، لەگەرمەی ش���ەڕی س���اردی نێوان ئەمری���کا و یەکێتی سۆڤیەتی جاراندا یارییەکی سەرەکی هەبو کە هەردو ال دژ بەیەک بەکارییان ئەهێنا ئەویش شەڕ بەلەجیاتی )الحرب بالوكالة (، ئەمریکای س���ەرمایەداری ب���ۆ شکس���ت پ���ێ هێنان و الوازکردنی یەکێتی س���ۆڤییەت کە نوێنەری

سیستەمی کۆمۆنیستی و دوژمنی پله یەکی بو ئامادە بو هەمو کارێک ب���کات لەو پێناوەدا تا ئ���ەو ڕادەیەی کاربکات ب���ۆ گەورەکردن و وروژاندن و س���ەرهەڵدانی ئیسالمی ڕادیکاڵی لەئەڤغانس���تان لەڕوی س���یخوڕی و هاوکاری لۆجیستیەوە به پش���تیوانی ماددی ڕێکخراو و دامەزراوە ناحکومی ودەوڵەمەندەکانی واڵتانی کەن���داو به تایبەت���ی شانش���ینی س���عودیە، شەڕی ئیس���المیە ڕادیکاڵەکان لەئەڤغانستان دژی یەکێت���ی س���ۆڤیەت چەندی���ن س���اڵی خایاند ئەم���ەش وایک���رد ژمارەیەکی زۆری لەئەڤغانستان ئیس���المیڕادیکاڵی شەڕکەری کۆببێت���ەوە ک���ە ژمارەی���ان بگات���ە دەیان هەزار، پاش پاشەکش���ێی یەکێتی سۆڤییەت دابەش لەئەڤغانستان ولەبەریەکهەڵوەش���ان و بونی ئەوزلهێ���زە دوژمنی پله یەکی ڕادیکاڵی ئیسالمی کە یەکێتی سۆڤیەت بو بونی نەما، ئەوشەڕکەرانە و دەس���ت کەوتە ئەڤغانستان سیس���تمی سیاس���ی و حوکمڕان���ی واڵت بو به ئیسالمی، چەندین گروپی جیاوازی ڕادیکاڵی ئیس���المی بونیان هەبو کە سەرچاوەی هێزو دارای���ی هەریەکێکیان جیاواز بو ئەمەش بوە هۆی هەڵگیرسانی ش���ەڕی ناوخۆ، ئەنجامی بزوتن���ەوەی بەس���ەرکەوتنی ش���ەڕەکەش تالیب���ان کۆتای���ی ه���ات ک���ە ڕادیکاڵیترین ڕێکخراوە ئیس���المیەکانی ئەو واڵتە بو، ئەم لەب���اری س���ەرکەوتنەش کەش وهەوایەک���ی ڕەخس���اند کە ڕێکخراوی قاعیدە ی توندڕەو گەشە بکات و کار و بەرنامەکانی بەشێوەیەک ڕێکبخ���ات کە هەڕەش���ە لەبەرژەوەندیەکانی گەورەتری���ن زلهێ���زی دنیا ئەمری���کا بکات و وەک دوژمنی پله یەکی خۆیانی دیاری بکات، هێرش���ەکانی ڕێکخراوی تون���درەوی قاعیدە له 11س���ێپتەمبەری 2001 بۆ س���ەر ئەمریکا لەجیهان���دا ش���ەڕ ومملمالنێکانی ش���ێوازی گۆڕی به ش���ێوەیەک ک���ە وای لەئەمریکا کرد پێداچونەوەیەکی گشت گیر بکات بەبەرنامەی س���تراتیجی و تاکتیکی خۆی���دا کە بگونجێت لەگەڵ پلەبەندی نوێی دوژمن و دۆس���تەکانیدا لەسەر ئاس���تی جیهانی، لەو مێژوە بەدواوە قاعی���دەی لەالیەک وڕێکخ���راوی ئەمری���کا ڕادیکاڵی���ە ئیس���المیە توندڕەو وڕێکخ���راوە تون���دڕەوەکان لەالیەکیت���ر ب���ون بەدوژمنی س���ەرەکی یەکترو ش���ەڕی سەرتاس���ەریان ئ���ەم بەرپاک���رد، یەکت���ر لەبەرامب���ەر بیرخستنەوەکورتەی مێژو گرنگ بو بۆ ئەوەی تێبگەین ڕێکخراوی تونڕەوی داعش لەس���ەر هەمان بنەما دروس���ت بو بەاڵم ئەم جارەیان لەسەردەستی ئەمریکا نا بەڵکو لەسەردەستی واڵتانی کەنداو و تورکیا ئەویش بەمەبەس���تی سەرخستنی قۆناغی دوەمی ڕوخاندنی ڕژێمی س���وریا، دیارە وەک پێش���تر ئام���اژەم پێدا قۆناغی یەکەم بریتی بو لەخۆپیش���اندانەکان لەچوارچێوەی پرۆس���ەی بەهاری عەرەبی کە نەیتوانی ڕژێمەکەی ئەس���ەد بڕوخێنێ لەبەر ئەوە بەناچ���اری پەنایان ب���ۆ قۆناغی دوەم برد ئەویش بەرپاکردنی شۆڕش���ی چەکداری. شۆڕش���ی چەکداری���ش پێویس���تی به چەک و شەڕکەر و پارەو زانیاری و هاوکاری لۆجیستی

هەیە . واڵتان���ی کەنداو و تورکیا ئامادەبون هەمو ش���تێک بکەن تەنها بۆ ئەوەی دەس���ەاڵتی بەشارئەس���ەد بروخێنن بەهەرنرخێک بێت، دابی���ن کردنی چ���ەک و پ���ارە و هۆکارەکانی تری ش���ەڕەکە ئاسان بو بەاڵم لەناو سوریادا ژم���ارەی ش���ەڕکەری پێویس���ت نەب���و بۆ سەرخس���تنی شەڕەکە لەبەر ئەوە دەرگا وااڵ کرا بۆ ئەوەی بەناوی سەرخس���تنی شۆڕشی س���وریاوە به هەزاران ش���ەڕکەری توندڕەوی ع���ەرەب و چیچان���ی و نەتەوەکان���ی ت���ر کە لەئەڤغانستان و ناوچەشاخاویەکانی پاکستاندا ماب���ون بگوازرێنەوە بۆ ئەو واڵتە بەهاوکاری والتانی کەنداو و ئاسانکاری هاتوچۆیان لەڕێی تورکیاوە ئەمە س���ەرەڕای هەزاران چەکداری ڕێکخ���راوی تون���دڕەوی قاعی���دە ک���ە پاش شکس���تیان لەعێراق هەڵهاتبون بۆ س���وریا، بەب���ێ ئ���ەوەی واڵتانی کەن���داو هیچ جۆرە کۆت وبەند و مەرجێک دیاری بکەن بۆ پێدانی چەک و پارە هەزارەها شەڕکەریان پڕ چەک کرد، گرنگ نەبو بەالیەنەوە کەئەو شەڕکەرانە سەر به کام گروپی ش���ەڕکەرن تەنها شتێک کەبەالیان���ەوە گرنگ بو ڕوخاندنی ڕژێمەکەی بەشارئەسەد بو، دیارە دەروازەی سەرەکیش بۆ گەیاندن���ی چەک و ش���ەڕکەر تورکیا بو، ئەم پرۆس���ەیە نزیکەی سێ س���اڵی خایاند، سێ ساڵ ش���ەڕکەری پڕچەک ئامادە دەکرا و ش���ەڕی ڕژێمی س���وریایان ک���رد لەئەنجامدا توانیان ناوچەیەکی فراوانی سوریا بخەنە ژێر دەستی خۆیانەوە بەاڵم نەیان توانی ئامانجی سەرەکیان کە ڕوخانی ڕژێمەکەی ئەسەد بو بەدی بهێنن، لەماوەی ئەم س���ێ ساڵەش���دا نەوەیەک���ی یاخ���ی لەناو قاعی���دە پەیدا بو بەتایبەتی پاش شکس���تی قاعیدە لەعێراقدا، هەر ئەم نەوە یاخییەی قاعیدە بو کەکرۆکی

ڕێکخراوی توندڕەوی داعشیان پێکهێنا،

ئابوری‌ئه‌نفال

ئابوری ئه نفال له دۆخی گشتیدا

یانی مامه ڵه كردنی ئه نفاالنه له گه ڵ شمه ک و له گه ڵ

مرۆڤه كاندا لێره دا مامه ڵه ی ئه نفاالنه

له گه ڵ شمه كدا ئاستی جیاواز

وه رده گرێت ده گوێزێته وه بۆ

مامه ڵه ی ئه نفاالنه له گه ڵ ساماندا

داهاتوی‌باشوری‌کوردستان‌و‌ملمالنێی‌نوێی‌ڕۆژهەاڵتی‌ناوەڕاست

دانا عه بدولکه ریم

پاش تێپەڕبونی نزیکەی ساڵێک بەسەر ناڕەزایەتیەکانی سوریا

دەرکەوت کە ڕژێمی ئەسەد بەو شێوەیە ناڕوخێت لەبەر دو هۆکاری سەرەکی،

یەکەمیان بەکارهێنانی هێز بۆ کپ کردنەوەی

ناڕەزاییەتیەکان، دوەمیشیان پشتگیری ڕاستەوخۆی سەربازی

ئێران و حزبواڵ

لەگەرمەی شەڕی ساردی نێوان

ئەمریکا و یەکێتی سۆڤیەتی جاراندا

یارییەکی سەرەکی هەبو کە هەردوال دژ

بەیەک بەکارییان ئەهێنا ئەویش شەڕ بە لەجیاتی )الحرب

بالوكاله (

19 »»

Page 15: ژماره 476

ژه می به یانیانی منداڵه كه ت با به م شێوه یه بێت

15 (476( سێشه ممه 2015/4/28 [email protected]ته‌ندروستی

ئا: د. سەروەر عارف ستار

چۆن فریاگوزاری بكه ین بۆ كه سێك كه شوێنێكی ده شكێت؟

ئه و پشكنینانه ی كه بۆ پیاو پێویسنت

1234

5678

پێویسته پیاوان ئاگاداری ئه وه بن كه 8 نه خۆشی هه یه كه تایبه ته به وان و ئه گه ری هه یه ببێته هۆی مردنیان ئه گه ر چاره سه ری زوی بۆ نه كرێت. هه ربۆیه پێویستیان به پشكنینی پێشوه خت هه یه بۆ خۆپاراسنت له و نه خۆشیانه :

په ستانی خوێن

یه كێكه له نه خۆشیه مه ترسیداره كان ك���ه به هۆیه وه كه س���ه كان توش���ی جه ڵ���ده ی دڵ و مێش���ك سس���تی گورچیله ده بن. باش���تر وایه له كاتی ئاس���ایی هه ر ش���ه ش مانگ جاری په ستانی خوێنیان بگرن كه ئه مه ش به ئامێری له ماڵه وه ده توانی زۆرجار په س���تانی خوێن بۆ خۆتی بگریت و له كاتی به رزبونی ئه وكات پێویس���ته

بچیته الی دكتۆر.

شێرپه نجه ی پرۆستات

یه كێك���ه له باوتری���ن جۆره كانی پێویس���ته له پیاوان. ش���ێرپه نجه دوای په نجاس���اڵی هه م���و پیاوێك پشكنینی پرۆس���تات بكات له الی

پزیشك. نه خۆش���ی له نیش���انه كانی •پرۆس���تات. ناڕه حه تی له كاتی میز كردن، میزه چوركێ ، ئازار له به شی الوازی كه ل���ه كان، پش���ته وه ی

سێكسیی

شێرپه نجه ی گونه كان

جۆرێك���ی ت���ری ش���ێرپه نجه یه كه به باوترین جۆر داده نرێت له خوار ته مه نی به ده سته كانت پێویسته ساڵیه وه ، 35

پشكنین بۆ گونه كان بكرێت.مه ترس���ییه كانی نیش���انه •له یه كێك نه خۆشییه كه . بونی گرێیه ك له گونه كان، بونی زیپكه یه ك به قه باره ی ده نكه ماش���ێك. ئازار له هه ر كامێكیان. ل���ه م كاتانه پێویس���ته به زوترین كات

سه ردانی پزیشك بكرێت.

شه كره

به پێی ئاماره پزیشكییه كان زیاتر له دو ملیۆن كه س نه خۆش���ی شه كره ی جۆری دویان هه یه به بێ ئه وه ی به خۆیان بزانن، له كاتی پشتگوێ خس���تنی ده بێته هۆی چه ندین نه خۆش���ی وه ك نه خۆشییه كانی دڵ و سس���تی گورچیل���ه و جه ڵده ی دڵ و له ده ستدانی بینایی و بڕینه وه ی په له كان.

مه ترس���یداره كانی نیش���انه •نه خۆشییه كه . زو زو میز كردن، تینوێتی ،

شه كه ت بون، دابه زینی كێش.

رێژه ی كوڵیسرتۆڵ

كوڵیس���ترۆڵ به رزبون���ه وه ی توش���بون ب���ۆ مه ترس���یدارو زۆر

به نه خۆشییه كانی دڵ و خوێنبه ره كان.• نیش���انه كانی . ئ���ه م نه خۆش���ییه هیچ نیش���انه یه كی نیه ، به اڵم ده كرێت هه ركاتێ���ك خواردنه كه ت چ���ه ور بو، كێشت زیادی كرد، یه كێك له خێزانه كه ت نه خۆش���ی دڵی هه بو. ئ���ه وه ئه گه ری

زۆره كۆلیسترۆڵت به رزبێت.

زیاد بونی كه مه ر

زیادبونی كێش����ی له ش به گش����تی و کێ����ش و پانی����ی كه م����ه ر به تایبه تی ، چونكه ئه و زیادبونانه نیشانه و هۆكاره کورتخایه ن و نه خۆش����ی بۆچه ندی����ن نه خۆش����ییه کانی وه ك درێژخای����ه ن

په ستانی خوێن و شه كره .

كالمیدیا

یه كێك���ه له نه خۆش���ییه سێكس���یه گوێ���زراوه كان له نێوان ه���ه ردو ره گه ز، ئه گ���ه ر چاره س���ه ر وه رنه گرێت ده بێته ه���ۆی گواس���تنه وه ی ب���ۆ ره گ���ه زی

به رامبه ری .مه ترس���یداره كانی . نیش���انه •هه ستكردن به س���وتانه وه له كاتی میزو

پیسایی كردن.

گلوگوما

یه كێك���ه له نه خۆش���ییه كانی چاو كه ده بێته هۆی په ستانی چاو، پیاوان له ژنان زیاتر توشی ده بن و ئه گه ر چاره سه ری بۆ نه كرێت ده بێت���ه هۆی كوێربون. پیاوان ل���ه دوای چل س���اڵی ئه گ���ه ری زیاتری گلگومای���ان لێده كرێ���ت هه روه ها ئه گه ر نه خۆشی شه كره و ش���ه قیقه یان هه بێت

ئه وه زیاتر توش ده بن.

چه ند رێنامیه ك بۆ ئه وه ی توشی پشت ئێشه نه بیت

ك���ه م ك���ه س هه ی���ه ك���ه جارێ���ك ئازاری پش���ت و له ج���اره كان توش���ی بڕبڕه كان نه بوبێت، به اڵم به ئه نجامدانی ئ���ه م رێنماییانه ی خ���واره وه ده توانیت پارێزكاری له ته ندروستی پشتت به باشی

بكه یت.1. چه ند راهێنانێك���ی به رده وام بكه وه ك رێكردن به پ���ێ و مه له و لێخوڕینی پاسكیل، ئه مانه زۆر پێویسته بۆ به هێز

كردنی ماسولكه كانی پشتت.باش���تروایه جانتای كۆڵه پش���ت .2به كاربهێنیت بۆ هه ڵگرتنی كه لوپه له كانت

نه ك جانتای شان.ب���ۆ داده نه ویت���ه وه كاتێ���ك .3ش���تێكی قورس پێویس���ته ئه ژنۆكانت بنوش���تێنیته وه نه وه ك���و پش���تت واتا

به چیچكانه وه شته كه هه ڵگری .هه ڵده گری���ت ش���تێك 4.كاتێ���ك س���ه ره تا له خۆت نزیكی كه ره وه ئینجا

هه ڵیبگره .5.له كاتی كاركردنت له سه ر كۆمپیوته ر باش���تروایه ئه و كورس���ییه ی پش���تت كۆتاییه ك���ه ی له كۆتایی ش���انت بێت و

هه ردو پێ���ت له س���ه ر زه وییه كه بێت و كورسییه كه بتوانیت جوڵه ی پێبكه یت و كورس���ییه كه ت له س���ه ر ماوه م���اوه

هه سته وه و توزێك پیاسه بكه .6. پێویسته به ڕێكی له سه ر كورسی به سه ر خاونه كه یته وه خۆت دابنیشیت ئیش���كردن له كات���ی كورس���ییه كه ت و له شوێنی كار، هه روه ها باشتروایه له كاتی رێكردنت به پێ به ڕێكیی بڕۆیت و شانت

رێك بكه یت خۆت كوڕنه كه یته وه .چونك���ه كه مك���ه ره وه كێش���ت .7زیادبونی كێش ده بێته هۆی كێش���ه بۆ

بڕبڕه كانت.8. واز له جگه ره كێشان بهێنه چونكه جگه ره كێش���ان ده بێته هۆی ئه وه ی كه خوێ���ن به كه میی بڕوات ب���ۆ بڕبڕه كانی

پشت.9. ئه و ش���وێنه ی له سه ری ده خه ویت ده بێ���ت به گوێره ی بااڵو كێش���ی خۆت بێت نابێت بچوك یان كورت بێت و ببێته

هۆی ناڕه حه تیت.

كاتێك به هه ر هۆكارێك شوێنێكت شكا یاخود ئاوس���ا یان ده رچو یان هه س���تت كرد ش���وێنێكت ئاوساوه ناتوانیت بیجوڵێنیت، یان هه س���تت كرد له گه ڵ ئه مانه ش برینداری و خوێن هه یه .ئه وه پێویسته ئه م رێنماییانه ی

خواره وه ئه نجام بده یت.

چیبكه ین كاتێك ئه م نیش���انانه ی سه ره وه مان هه بو؟

1. نەجواڵندنی شوێنە شکاوەکە.نەخ���ۆش گواس���تنەوەی .2دەبێت دوای جێگیرکردنی ش���وێنی

شکاوییەکە بێت.3. نابێت کەسی توشبو خواردن و خواردنەوەی بدرێتێ نەوەك پێویستی

بەبەنجی گشتی ببێت.4. هەوڵ بدەین خوێن لەش���وێنی

برینەکە نەڕوات.پێویستە بەم شێوەیە چارەسەری

بۆ بکەین:1. دانانی چەن���د چینێکی لۆکەو لەفاف لەسەر ش���وێنی شکاویەکەو هەوڵدان بۆ وەستاندنی خوێن بەربون

ئەگەر هەبێت.2. پێویس���تە نەخۆشەکە جوڵەی

پێ نەکرێت و هەوڵ بدرێت کە شوێنی ش���کاویەکە جێگیر بک���رێ بەباندج ک���ە جومگەی س���ەرەوەو جومگەی خوارەوەی ش���کاویەکە بگرێتەوە بۆ ئەوەی جوڵە نەکات ت���ا ئەوکاتەی

دەگەیەنرێتە نەخۆشخانە.3. بەس���تنەکە لەخ���وارەوە ب���ۆ سەرەوە دەست پێدەکات و پەنجەکانی

دەستوپێ ناگرێتەوە.4. پێویس���تە دڵنیابیت لەوەی کە خوێن بۆ بەشی خوارەوەی پەلەکان دەگات و ئەگ���ەر هەس���تت پێنەکرد

بکەیتەوەو شل بەستنەکە پێویستە س���ەیری دەقیقەی���ەك دە ه���ەر س���وڕی خوێن بکەی���ن لەخوارەوەی

باندجەکە.5. چاودێریکردن���ی برین���دار وەك ه���ۆش و هەناس���ەو لێدان���ی دڵ تا

ئەوکاتەی دەگاتە نەخۆشخانە.6. چارەس���ەر کردنی ش���ۆك( کە جاری پێش���و باس���مان کرد( ئەگەر شۆك هەبو پێویستە پەلە ساغەکەی بەرزبکرێتەوە بەاڵم پەلە بریندارەکە

بەرزناکرێتەوە.

پێویس���ته دای���كان ئ���ه وه بزانن كه له ژه مه یه كێك���ه به یانیان خواردن���ی پێویسته كان كه بۆ منداڵ زۆر پێویسته ، هه روه ها پێویس���ته ئ���ه وه ش بزانن كه هه رچه ن���د ئه و ژه م���ه ده وڵه مه ند بێت به ڤیتامین و پرۆتین و كانزاكان، ئه وه نده منداڵ زیاتر له شس���اغ و گه شه ی باش ده بێت به وزه ده بێت، هه ر بۆیه بایه خی

زۆری هه یه ژه می به یانیان.پێویسته ئه م ژه مه چۆن بێت؟

• ئ���ه وه له بیر مه كه ك���ه هێلكه بۆ چاالكی مێشك پێویس���ته . هێلكه یه ك له گه ڵ نان و په رداخێك ش���ه ربه ت یان ش���یر پێویس���ته بۆ منداڵه ك���ه ت له م

ژه مه .

• چه وری پێویس���ته بۆ ئاماده كرنی خواردنه كه ت بۆ منداڵه كه ت به تایبه تی

زه یتی زه یتون.• ریش���اڵ بۆ منداڵ زۆر پێویسته ، ده توانیت س���ود له میوه وه ربگریت بۆ له به یانیان باش���تروایه ده ستكه وتنی . منداڵه كه ت میوه یه ك بخوات یان له گه ڵ

خۆی بیبات بۆقوتابخانه .• دانه ویڵه له بیرمه كه چونكه یه كێكه له و خۆراكانه ی كه ب���ۆ به رگری له ش به س���وده .ده توانی نیسك یاخود نۆك یان ه���ه ر دانه وێڵه یه ك كه منداڵه كه ت حه زی لێیه ت���ی بۆی ئام���اده بكه یت

له به یانیان.

Page 16: ژماره 476

خوێندن(476( سێشه ممه 162015/4/28

خوێندنی ئیسالمیی له ئه وقافه وه بۆ په روه رده و خوێندنی بااڵ

شاره‌زایه‌کی‌په‌روه‌رده‌یی:‌بونی‌ئه‌و‌قوتابخانه‌و‌په‌یمانگایانه به‌و‌فۆرمه‌ی‌ئێستایان‌پێویست‌نییه‌

[email protected]

ئا: رێنوار نه جم

بڕیاری گواستنه وه ی خوێندگا ئاینییه کان له وه زاره تی ئه وقافه وه

بۆ هه ردو وه زاره تی خوێندنی بااڵو په روه رده گفتوگۆیه کی زۆری

به دوای خۆیدا هێناوه و شاره زایه کی په روه رده ش رایده گه یه نێت

که "به شێک له کاره کانی په روه رده و خوێندنی بااڵش به نۆرمی حوجره به ڕێوه ده چن که له هه مان کاتدا

نۆرمی قوتابخانه و په یمانگا ئاینییه کانیشن".

له دوای کۆنگره ی په روه رده ی ساڵی 2007 و بڕی���اری گۆڕین���ی س���یتمی خوێن���دن له هه رێم���ی کوردس���تان، هیچ بڕیارێک هێنده ی گواس���تنه وه ی ئاینییه کان په یمان���گا قوتابخان���ه و له وه زاره تی ئه وقافه وه بۆ سه ر هه ردو وه زاره ت���ی په روه رده و خوێندنی بااڵ، ده نگدان���ه وه ی نه ب���وه و مش���تومڕی

به دوای خۆیدا نه هێناوه .بڕیاره که له س���ه ر داوای وه زاره تی بوه و ئایینی کاروب���اری ئه وق���اف و ئه نجومه ن���ی وه زیرانیش په س���ه ندی ک���ردوه ک���ه س���ه رجه م خوێندنگاو په یمانگا ئیس���المیه کان که ژماره یان 39 قوتابخانه و ش���ه ش په یمانگایه و نزیکه ی 5 ه���ه زار فێرخوازیان هه یه ، په روه رده و وه زاره تی س���ه ر بخرێنه هه مان ب���ااڵو خوێندنی وه زاره ت���ی ماف و ئیمتیازی ئه و دو وه زاره تەیان

پێبدرێت.پسپۆڕو نوسه ری بواری په روه رده فایه ق سه عید له باره ی ئه و بڕیاره وه بۆ ئاوێن���ه ده ڵێت، "گواس���تنه وه ی س���ه ر بۆ ئاینیی���ه کان قوتابخان���ه

وه زاره تی پ���ه روه رده و خوێندنی بااڵ کارێکی زۆر دروست و پۆزه تیڤه" .

ل���ه دوای ئ���ه و راگه یاندن���ی ئ���ه و له ده نگ���ی ش���ه پۆلێک بڕی���اره وه ناڕازیی هه بو به تایبه تی له ناو چینی مامۆستایانی ئاینیی و به شێک حیزبه

ئیسالمییه کاندا.ئه وان پێیان وایه که ئه و بڕیاره بۆ په راوێزخستنی خوێندنه ئاینییه کانه .ناڕه زایی بون���ی هۆکاری له باره ی مامۆس���تایانی ئایین���ی له باره ی ئه و بڕیاره وه ، فایه ق س���ه عید پێی وایه که چه ند هۆکارێ���ک هه یه ، "یه که م، ئه وق���اف ته نها بای���ه خ به ناوه رۆکی بابه ته ئاینییه کان ده دات و سه رجه می دیک���ه په روه رده ییه کان���ی الیه ن���ه فه رامۆش ده کات له کاتێکدا په روه رده و خوێندن���ی بااڵ بای���ه خ به الیه نه کانی دیکه ده ده ن. دوه م، ئه وقاف بیه وێت ی���ا ن���ا ناتوانێ���ت خ���ۆی له بازنه ی کالس���یکی زانس���ته ش���ه رعییه کان رزگار بکات. خاڵی سێیه م، ئه وقاف ناتوانێت ئه و زانس���ته ش���ه رعییانه له گه ڵ زانس���ته کانی هاوپه یوه س���ت به زانس���تی پ���ه روه رده بگونجێنێت، ب���ۆ نمون���ه دیداکتی���ک )چۆنیه تی وانه وتن���ه وه (. ت���ا وه کو ئێس���تاش دیداکتیکی حوجره به سه ریاندا زاڵه و ئه م���ه ش دژ به بنه ماکانی دیداکتیکی دیک���ه به ش���ێوه یه کی زانس���تییه. ئه وقاف کاری وتنه وه ی ئاین و شه رع به مێتودێکی نازانستی پیاده ده کات. چ���واره م، ئه وقاف هه میش���ه ئاینی به ش���ێوه یه ک وتۆته وه که بنه ماکانی تون���دره وی به هێز ب���کات. بۆیه هیچ خوێندنه وه یه کی تازه بۆ ئاین نه کراوه و خوێندکاره کانیش له ناو هه مان بازنه ی

توندڕه ویدا خوالونه ته وه" .

هه روه ه���ا ئه و ش���اره زایه ی بواری پ���ه روه رده ده ڵێ���ت "به ش���ی هه ره گه وره ی مه الکان و پیاوانی ئایین حه ز ناک���ه ن قوتابخانه ئاینییه کان س���ه ر به وه زاره ت���ی په روه رده ب���ن، چونکه له الیه ک ده یانه وێت هه میش���ه خۆیان هه ژمونیان به س���ه ر هه مو ش���تێکی

ئاینییه وه هه بێت و بڕوایان به وه نییه ک���ه س له خۆیان باش���تر کاری ئایین به رێوه ببات. له الیه کی دیکه ش���ه وه به نه وه یه ک���ی س���ه ر س���ه رجه میان کالس���یکین و رێگری���ی ده که ن له هه ر خوێندنه وه یه کی دیک���ه یان تازه بۆ

ئاین".

له به رامب���ه ردا وه زاره تی ئه وقافیش بۆچونی خۆی هه یه له باره ی بڕیاری گواستنه وه ی ئه و خوێندنگاو په یمانگا بۆ له وه زاره ته که یانه وه ئاینییان���ه وه هه ردو وه زاره تی په روه رده و خوێندنی

بااڵ.ل���ه دوای ک���ه له به یاننه مه یه ک���دا وه زیرانه وه ئه نجومه ن���ی بڕیاره که ی ئه وقاف وه زاره ت���ی باڵویانک���ردوه ، ل���ه و باره ی���ه وه رایگه یان���د که ئه و بڕی���اره "دوای دیراس���ەیەكی ق���وڵ و هەمەالیەنەی ف���راوان و گفتوگۆیەكی وەزارەتەكانی ئەوق���اف و پەروەردەو خوێندنی بااڵو توێژینەوەی زانستی و ناوخۆو رۆشنبیریی و الوان و راوێژكاری بۆ كوردس���تان هەرێمی س���ەرۆكی كاروب���اری ئاینی���ی و س���ەرۆكایەتی ئەنجومەنی وەزیران و چەندین كەس و الیەنی ش���ارەزای بواری ئیس���المی بوەو لەبەرژەوەندی گشتیی خوێندنی قوتاب���ی و مامۆس���تاو ئیس���المی و پەیمانگا قوتابخان���ەو خوێندكارانی

ئیسالمیەكانی كوردستانە".وه زاره ت���ی ئه وقاف که وه زیره که ی له پش���کی بزوتنه وه ی گۆڕانه ، چه ند خاڵێک دیاریی ده کات وه ک س���ودی له وانه :"قوتابی���ی و بڕی���اره ، ئ���ه و خوێنكاران���ی قوتابخان���ەو پەیمانگە ئیس���المیەكان لەپاڵ وانە ئیسالمی و فیقهیەكاندا وانەی زانس���تی و مرۆیی زیاتر دەخوێنن كە شارەزایی زیاتریان لەبوارە جیاجیاكاندا پێدەبەخشێت".

درێ���ژەدان "هەل���ی هه روه ه���ا بەخوێندنی بااڵو قبوڵكردنی زیاتریان كوردستان و پەیمانگەكانی لەكۆلیژو بڕوانامەكانی���ان هەژماركردن���ی لەسەرجەم دامودەزگاكانی حكومەتی

هەرێم بۆ فەراهەم دەكات".

مامۆستاکانیش���یانه وه له ب���اره ی "مامۆس���تایانی پەیمانگەو قوتابخانە ئیمتیازاتی هەم���ان ئیس���المیەكان م���ادی و مەعن���ەوی مامۆس���تاكانی وەزارەتەكانی پ���ەروەردەو خوێندنی

بااڵیان دەبێت".فایه ق سه عید قسه ی له به رامبه ردا له سه ر بونی ئه و خوێندنگایانه هه یه و پێی وایه که بونی ئ���ه و قوتابخانه و په یمانگایانه به و فۆرمه ی ئێس���تایان به هیچ ش���ێوه یه ک پێویس���ت نییه ، "چونکه سه دان س���اڵه له رۆژهه اڵتی ناوه راس���ت ئاین به م ش���ێوه خراپه ده وترێت���ه وه . ئێمه پێویس���تمان به ج���ۆره قوتابخانه یه ک���ه که هاوکاری خوێن���دکاره کان ب���کات ب���ۆ ئه وه ی خوێندنه وه یه ک���ی هاوچه رخی���ان بۆ

ئاین هه بێت نه ک به پێچه وانه وه" .ئه و پێی وایه که ئه گه ر له بنه ڕه تدا ئاینییه کان له خوێندنگا مه ترسییه ک به گواس���تنه وه یان ئ���ه وا هه بێ���ت یه کێک���ی ب���ۆ له وه زاره تێک���ه وه "به اڵم نابێ���ت، چاره س���ه ر دیک���ه ئه ڵته رناتیڤ و ئاسۆی چاره سه ره کان به رفراوانتر ده بن، چونکه په روه رده و به ش���ێوه یه کی ب���ااڵ خوێندن���ی جیاوازت���ر له ئه وقاف کارده که ن. ئه م گواستنه وه یه مانای ئه وه ناگه یه نێت که وه زاره تی پ���ه روه رده و خوێندنی بااڵ به ش���ێوه یه کی زۆر باش جڵه وی ئه و قوتابخانه و په یمانگایانه ده که ن، له وه زاره تی بکه ن به اڵم هه رچۆنێکی ئه وقاف باش���تری ده که ن. هه روه ها ده مه وێت ئه وه ش بڵێم که به ش���ێک له کاره کان���ی پ���ه روه رده و خوێندنی بااڵش به نۆرمی حوجره به رێوه ده چن که له هه مان کاتدا نۆرمی قوتابخانه و

په یمانگا ئاینییه کانیشن".

ریکالم

خوێنكارانی خوێندنه

ئیسالمیەكان لەپاڵ وانە ئیسالمییه کاندا

وانەی زانستی و مرۆیی زیاتر دەخوێنن كە

شارەزایی زیاتریان لەبوارە جیاجیاكاندا

پێدەبەخشێت

به شێک له کاره کانی په روه رده و

خوێندنی بااڵش به نۆرمی حوجره به رێوه ده چن که

له هه مان کاتدا نۆرمی قوتابخانه و

په یمانگا ئاینییه کانیشن

Page 17: ژماره 476

ئا: ئاوێنه

سه له فیزم وه ک ئایدیای سه ره کیی هه مو گروپه توندڕه وه ئیسالمییه کان له ئێستادا زۆرترین

قسه و باسی لێوه ده کرێت، کتێبێکی نوێش له و باره یه وه له مێژوو

سه رچاوه فکرییه کانی سه له فیزم ده کۆڵێته وه .

کتێب���ی "جارێکی ت���ر ده رباره ی سه له فیزم" چه ند وتارێکه ده رباره ی فکرییه کان���ی ریش���ه مێژوی���ی و س���ه له فیزم و ئێس���تای ئه و ئاراسته دینییه . ئارام مه حمود وه ریگێڕاوه ته

سه ر زمانی کوردیی.له وتاری یه که مدا باس له ریش���ه ی مێژوی سیاس���یی و الیه ن���ی فیکریی "ته کفیری" ک���راوه و له الیه ن مه هدی خلجی نوسراوه . خلجی سه ید قوتب به مامۆستای باسی ته کفیری له سه ده م بیسته م ناوده بات و ده نوسێت "سه ید قوتب خۆی له ئه ندێشه ی میانڕه وانه وه به ره و ئه ندێشه ی توندڕه وی هه نگاوی ن���او زۆرب���ه ی ئیس���المگه راکانیش ک���ه له توندڕه وه یی���ه وه دورب���ون، ئه و نوس���ینه کانی به خوێن���ده وه ی و کاریگ���ه ری له س���ه ریان، ڕوی���ان

له توندڕه ویی کرد.له ریکخراوی ب���اس له وتاره ک���ه دا ئیخوان موسلیمین کراوه و تیرۆرکردنی حه س���ه ن به نن���ا له س���اڵی 1949دا به "ش���ۆکێکی گه وره " بۆ ئه ندامانی

ئه و ڕێکخراوه گوزارشتی لێ کراوه .مه ه���دی خلج���ی پێ���ی وایه که ئایدی���ای ته کفی���ر له س���ێ ڕه گه زی بنچینه یی پێکدێت، "ده س���ه اڵتداریی خودا، نه زانینی جیهان و جیهانیبونی

ئیسالم هه روه ها جیهاد".له باره ی بۆچونی سه ید قوتبیشه وه ده ڵێت "س���ه ید قوتب تیۆرێکی دانا بۆ پێویستی ته کفیر وه ک شێوازێکی سیاس���یی. تا له س���اڵی 1964 که له به ندیخان���ه دا ب���وو؛ به رهه مێک���ی نوسی و بوه س���ه رمایه ی ئایدۆلۆژی

ئیخوان موسلیمین".کاتێک س���ه ید قوتب ساڵی 1964 له به ندیخان���ه ئ���ازاد ک���را، گرنگیی ده دا، کادر به په روه رده کردن���ی به اڵم پێش ئ���ه وه ی هیچ ئه نجامێک جه مال به فه رمانی به ده س���تبێنێت،

عه بدولناسر له سێداره درا.له وتاره ک���ه دا ب���اس له بۆچونێكی عوم���ه ر عه بدولره حمان���ی راب���ه ری گروپی جیهادی "الجماعة االسالمیة " کراوه له باره ی دیموکراس���یه وه ، ئه و پێی وایه که "دیموکراس���ی ده یه وێت ئیسالم به ئایدۆلۆژیاکانی تر به راورد ب���کات، ئه م���ه ش له کاتێک���دا ک���ه ئایین و له س���ه رجه م به رزتر ئیسالم ئایدۆلۆژیاکانه . یاسادانان ته نیا مافی په روه ردگاره و به بونی شه ریعه ت هیچ یاسادانانی مافی تر دامه زراوه یه کی

نییه ".جیهادییه کانی مامۆستای "یه که م س���ه ده ی بیس���ته م، "ئه ب���و ع���ه ال مه ودودی" هیندس���تانی بوه ، سه ید خۆی باس���ه کانی زۆربه ی قوتبیش

له مه ودودییه وه وه رگرتوه ".له وتارێکی دیک���ه ی ناو کتێبه که دا ناونیشانی "سه له فیسته کان که له ژێر کێن و په یامیان چییه ؟" یونس پارسا بناب نوس���یویه تی، ب���اس له بنه ماو ده کات و س���ه له فییه کان ریش���ه ی ده نوس���ێت "پێش���ینه ی ده رکه وتن و گه ش���ه ی ئه م ئه ندێش���ه سیاسییه و بزوتنه وه سه رچاوه گرتوه کان لێیه وه ده گه ڕێته وه بۆ نیوه ی دوه می سه ده ی 19 له نیمچه دورگ���ه ی عه ره بس���تان و

نیمچه دورگه ی هیندستان".ده کات بناب سه له فییه کان پارسا یه که م: سه ره کییه وه . به شی به سێ سه له فییه ته کفیرییه کان، که رێبه ری دامه زرێنه ره که ی���ان س���ه ره کیی و محه مه د بن عه بدول وه هایه ، "له ڕوی س���ه له فیی کۆنتری���ن مێژویی���ه وه قوتابخانه ی وه هابییه ته کفیرییه کانی عه ره بیی���ه . نمیچه دورگ���ه ی ته کفیرییه کان په یڕه وانی س���ه رجه م ئاین و مه زهه به کان، له وانه سه رجه م مسوڵمان و به تایبه ت شیعه به بێگانه له خۆی���ان داده نێ���ن و به کافر ناویان ده به ن و خوێنیان به حه اڵڵ ده زانن".

دوه م: سه له فییه "دیوبه ندی"یه کان، "ئه م جواڵنه وه یه و گروپه جیاوازه کانی 150 س���اڵ ب���ه ر له ئێس���تا له ژێ���ر کاریگه ری���ی ئه ندێش���ه سیاس���یی و نیعمه توڵاڵ بونیادگه راییانه ی )ش���ا

ده هله وی( دروست بوه ".توندڕه وه کانی جوندوڵاڵو گروپ���ه له ش���کری س���ه حابه له به لوچستانی په یڕه وان���ی ئێ���ران پاکس���تان و

س���ه له فیی دیوبه ندی���ن. ناوه ن���دی چاالکیی ئه و جۆره س���ه له فییانه ش باش���وری به رفراوان���ی ناوچ���ه ی هیندی و زه ریای که ناره کانی ئاسیاو

به لوچستا ن و سیستانی ئێرانه .کۆتایی���ش س���ێیه م و ج���ۆری له سه له فیی، سه له فییه میانڕه وه کانه ، که "ئه مڕۆ له ژێر ناوی ئیخوان موسلمین ده سه اڵتی سیاسییان له رێگه ی پارته گه شه پێدان و )دادو ئیسالمییه کانی ن���ورو نه ه���زه ( له واڵتان���ی تورکیاو تونس و یه مه ن و به شێک له ده سه اڵتی ئ���ه رده ن و له قه ت���ه رو سیاس���ییان به حره ین و ئیماراتی عه ره بی و عومان و

کوه یت له ده ستدایه ".له به شێکی دیکه ی وتاره که ی یونس

پارس���ا بناب-دا، ناوی گ���روپ و لقه جیاوازه کانی قاعیده ریزکراون و خودی "تێکه ڵه یه ک وه ک رێکخراوه ک���ه ش له الیه نگرانی س���ه ید قوتب و ئوسامه

بن الدن" ناوبراوه .ئه و نوس���ه ره پێی وایه که "هه مو ئیخ���وان ئه ندام���ی س���ه له فییه ک موس���لمین یان تاڵیبان یان قاعیده نیی���ه ، ب���ه اڵم هه م���و ئیخوانی یان

قاعیده یه ک، سه له فییه ".کتێبه که دا، دیک���ه ی له وتاره کانی وردتر ریش���ه مێژویی و فیکرییه کانی سه له فییه کان و رابه ره که یان محه مه د ب���ن عه بدولوه هاب و ژی���ان و کتێب و

بیروبۆچۆنه کانی باس کراوه .له زانای مه زهه بی ب���اس هه روه ها

کراوه . ته یمی���ه " "ئیبن حه نبه ل���ی باس له جیاوازی نێوان ئیبن ته یمیه و ئیب���ن عه بدولوه هاب ک���راوه له ڕوی هه لومه رج���ی جوگراف���ی و جیاوازی ده سه اڵتی سیاس���یی و کۆمه اڵیه تی ، هه روه ها جیاوازی تێگه یشتنی ئه وان بۆ چه ند چه مکێکی وه ک بێباوه ڕی و

هاوڵدان بۆ خوداو جیهاد.ب���اس دیکه ش���دا له به ش���ێکی ئه ندێشه ی پێشینه ی له وه هابییه ت و ئ���ه و مه زهه ب���ه ی س���وننه ده کات و "خه وارج"، "ئیبن به ته "، "بربهاری"، "محه مه د هه روه ها ته یمی���ه " "ئیبن بن عه بدولوه هاب" وه ک پێش���ینه ی ئه ندێشه ی ئه و مه زهه به ده ستنیشان

کراون.

ئا: ئاكۆ حەمەد رابی

یه کێک له و رۆماننوسه جیهانیانه ی ماوه ی چه ند ساڵێکه له ناو کوردا زۆرترین خوێنه ری هه یه ، ئۆرهان پاموکه . وه رگێڕی کتێبه کانی ئه و

رۆماننوسه تورکه ده ڵێت "ئه و نه ک ته نها بۆ تورک، به ڵکو بۆ هه مو رۆژهه اڵتی ناوه ڕاست و جیهانیش

ده نوسێت".

سااڵنێكە خوێنەرانی باشوری كوردستان له ڕێگەی وەرگێڕانەكانی بەكر شوانی، نوس���ینەكانی ڕۆمان و ئاش���نای رۆماننوس���ی تورک���ی خ���اوه ن خه اڵت���ی نۆبێڵ، ئۆرهان پاموک بون. به بڕوای زۆرێک له خوێنه ران، پاموک رۆمانه کانی له خوێندنه وه ی به وه رگێڕانه کان���ی ش���وانی، که مت���ر هه س���ت ده کرێ���ت ک���ه ئ���ه و رۆمانانه دیک���ه وه وه رگێڕدرابێت���ن و له زمانێک���ی هه س���ت ده کرێت له بنه ڕه ته وه به کوردیی نوسرابێتن، شوانی له وباره یه وه به ئاوێنه ی راگه یان���د "ئه وه دەگەڕێت���ەوە بۆ زانینی هەردو زمانی كوردی و توركی بەباش���ی و بۆ بەكارهێنان���ی زمانی كوردی بەوپەڕی هەستكردن بەلێپرس���راوییەوە لەبەرامبەر زمان و خوێنەران و خۆم. ئەمە جگە لەوەی كە زمانی ڕۆمانەكانی پاموكیش زمانێكی

خۆش و تایبەتە".ئۆرهان پاموك تا ئێس���تا سەرجەم 9 ڕۆمانی نوسیوە كە ئەمانەن: )جەودەت بەگ و كوڕەكانی، ماڵی كپ، قەاڵی سپی، كتێب���ی ڕەش، ژیان���ی نوێ، م���ن ناوم

س���ورە، بەفر، مۆزەخان���ەی پاكیزەیی، س���ەمەرەیەك له س���ەرمدا(. به کر شوانی ئێس���تا چوار ڕۆمانی کردوه ته کوردیی و کتێبێک���ی دیکه ش���ی وه رگێ���ردراوه که دەربارەی هونەری نوسینی ڕۆمانە له ژێر ناونیشانی "ڕۆماننوسی سادە و ڕۆماننوسی

بیركەرەوە".رۆمانه کان���ی هه ڵبژاردن���ی له ب���اره ی پاموک له نێو نوس���ه رانی دیکه ی تورک و جیهان���دا ب���ۆ به کوردیی ک���ردن، به کر ش���وانی ده ڵێت "پێم وای���ە پاموك تەنیا بۆ تورك ن���ا، به ڵکو بۆ هەمو ڕۆژهەاڵتی ناوەڕاس���ت و جیهان دەنوسێت. خوێنەری كوردیش مافی ئ���ەوەی هەیە بەزمانێكی كوردیی پاراو بەرهەمەكانی ئەو نوسەرە نۆبێڵی خەاڵت���ی هەڵگری جیهانیی���ەی

ئەدەبیات بخوێنێته وه ".هه روه ه���ا ده ڵێ���ت "هۆكارێكی تریش پاموك���ە مرۆڤدۆس���تانەی هەڵوێس���تی لەبەرامب���ەر پرس���ی ك���ورد له باك���وری كوردس���تان". ئه و نمونه ی���ه ک بۆ ئه وه ده هێنێت���ه وه ، "هاوین���ی س���اڵی 199٣ كاتێ���ك له ئیس���تانبوڵ ئاگ���ر له بارەگای ڕۆژنامەی "ئوێزگویر گویندەم"ی كوردیی كورد ڕۆژنامەنوس���ێكی چەن���د بەردرا و بون���ە قوربانی، پاموك یەكێ���ك بو لەو ڕۆش���نبیرانەی ت���ورك ك���ە ڕۆژی دواتر وەك دەربڕینی هاوس���ۆزی و پش���تیوانی له شەقامی ئیستقاللی ئیستانبوڵ ژمارەی ئ���ەو ڕۆژەی ڕۆژنامەك���ەی دەفرۆش���ت. هەروەها پاموك یەكەم ڕۆشنبیری تورك بو كە ساڵی ٢005 له لێدوانێكدا بۆ گۆڤاری "داس ماگەزی���ن"ی سویس���رایی گوت���ی له جینۆس���ایدی ئەرمەنییەكاندا ٣0 هەزار

كوردیش ك���وژراون. ئەوە ب���و بەتاوانی درایە بەتوركایەت���ی" "س���وكایەتیكردن دادگا، ب���ەاڵم دوای وەرگرتن���ی خەاڵتی

نۆبێڵ، دۆسیەكەی له دادگا داخرا". له باره ی پێش���وازی گه رمی خوێنه ری کوردی���ش ل���ه و رۆمانانه ، پێ���ی وایه که ئ���ه وه ده گه ڕێت���ه وه ب���ۆ "هەڵوێس���تی ئەرێنی���ی نوس���ەر له بەرامب���ەر پرس���ی كورد، هەڵس���وكەوتی ئاسایی ئەو لەگەڵ ڕۆمانەكانی، ن���او كوردەكانی كاراكتەرە ئەدەبیات نۆبێڵ���ی بەخش���ینی خەاڵتی پێی، س���ەلیقە و ش���ارەزایی و چێژناسیی خوێن���ەری ك���ورد و هەروەها ش���ێوازی وەرگێڕانەكانی من بەش���ێوەیەكی گشتی ڕۆڵیان هەیە لەو پێش���وازییە گەورەیەی كە له باشوری كوردس���تان له ڕۆمانەكانی

پاموك دەكرێت".ئۆرهان پاموك ساڵی 195٢له ئیسته نبوڵ له دایك ب���وە. له منداڵیەوە ت���ا تەمەنی ٢٢ساڵی خوی داوەتە نیگاركێشان و پێی واب���وە له داهاتودا دەبێ���ت بەنیگاركێش. دوای سێ س���اڵ خوێندنی نیگاركێشی و تەكنەلۆج���ی له زانك���ۆی بیناس���ازی ئیس���تانبۆڵ، تێدەگات نابێت بەبیناسازو نیگاركێ���ش، بۆی���ە دەس���ت له خوێندن هەڵدەگرێت. پاشان له زانكۆی ئیسته نبوڵ دەست دەكات بەخوێندنی رۆژنامەگەری. پام���وك لەتەمەن���ی ٢٣س���اڵیەوە بڕیار دەدات ببێت بەڕۆماننوس، دەست له هەمو شتێكی تر هەڵدەگرێت، خۆی دەخزێنێتە س���وچی ماڵەوەو دەست دەداتە نوسین. بەرهەمەكان���ی ئۆرهان پام���وك بۆ زیاتر له 50 زم���ان وەرگێڕراون و ل���ه 100 واڵتی

جیهان ده خوێندرێنه وه .

بەبێ تۆ ئێمە نین!کتێبێک لەبارەی

کۆریای باکور ئا: عه لی حسێن کەریمی

بەبێ تۆ ئێمە نین. ئەوە ناونیشانی پەرتوکێکە، کە لەالیەن سوکی کیم، کە

نوسەرێکی ئەمریکی بەڕەگەز خەڵکی کۆریایی باشورە، نوسراوە، تیایدا باس لەو گەشتەی دەکات، کە وەک مامۆستا چوەتە

کۆریای باکور.

نوس���ەر لەکتێبەکەیدا باسی ئەوە دەکات، کە کاتێ���ک چوه ت���ە کۆریای باک���ور دوای چەند ڕۆژێک تێگەیش���ت تاکەکانی ئەم واڵتە خۆیان بیرچۆتەوە. واتا لەروی س���ایکۆلۆجی بڕوابەخۆبون زۆر الوازە. بۆیە هیچ کەس���ێک لەکاتی قسەکردندا ناڵێت "من" بەڵکو دەڵێن

"ئێمه ".نوسەر لەکتێبەکەیدا ئەوە دەردەخات، کە خەڵکی ئەم واڵتە توش���ی وەهمێکی زۆر قوڵ بون، به جۆرێک پێیانوایە )کیم جۆنگ( ژیان و

مردنی ئەوانی بەدەستە ." بەب���ێ ت���ۆ ئێم���ە نین" ئەمە س���رودی ئ���ەو قوتابیان���ە بو ک���ە )س���وکی( وانەی پێدەگوتنەوە. هەروەها ئەمە مارشی سەربازی

ئەم واڵتەشە.نوس���ەر لەکتێبەکەیدا دەڵێت پەروەردەی ئ���ەم واڵت���ە ب���ۆ )س���ەرۆک جۆن���گ( زۆر لەپ���ەروەردەی دین���ی ش���وێنە دینیەکان ،

توندترو کۆنترۆڵکراوتر بو.بەردەوامبونی "کیم جۆنگ" لەسەر ڕێڕەوی باوک و باپیری )trinitg( ی تایبەت بەخۆیان

هەیە.نوس���ەر لەدرێژەی نوس���ینەکەیدا دەڵێت: هی���چ نامۆب���و بەالم���ەوە زۆر کەش���تێک رێکخراوێکی خێرخوازی لەم واڵتە بونی نەبو. هەمو ئەو مامۆستایانەی کە وەک خۆبەخش ل���ەم واڵتە بونیان هەبو، لەکۆریای باش���ورو

ئەمریکاوە هاتبون .نوس���ەر دەڵێت: لەڕاس���تیدا سەرۆکی ئەم واڵتە دڵخۆش بو ب���ەوەی کە خوێندنگایەکی گ���ەورە، خەڵک���ی واڵتەکەی پ���ڕ زانیاری و فێ���ری زمانی جیاواز جی���اواز دەکات، بەبێ ئەوەی هیچ بودجەیەکی لەحکومەتەکەیدا بۆ تەرخ���ان بکات. بەاڵم هەمو کاتێک تەئکیدی دەکردەوە، لەخوێندنگاکەدا هیچ وتەیەک دژی ئەو ناوترێت، لەهەمانکاتدا ناوهێنانی عیس���ا

قەدەخە بو .نوس���ەر چەن���د نهێنی���ەک لەناخ���ی ئەم خەڵک���ەدا دەدۆزێتەوە. ک���ە دەڵێت خەڵکی کۆریای باکور، لەکاتێک���دا قەدەخە بو ناوی هیچ دینێک بهێنیت، بەاڵم دینی مەس���یحیان

زۆر خۆشدەویست .نوسەر بەردەوام دەبێت و دەڵێت: هەواڵەکانی

ئەم واڵتە هەمویان یەک جۆربون.لەدرێژەی نوس���ینەکەدا نوسەر، چیرۆکێک ک���ە ڕۆژێکی���ان قوتابیەکان دەگێڕێت���ەوە. ئێم���ە دەک���رد هاواری���ان ژورەوە هاتن���ە لەیابانمان ب���ردەوە. نوس���ەر دەڵێت دوایی بۆم دەرک���ەوت، کە یاریەک���ە لەتەلەفیزیۆن نیش���ان نەدرا تا ئەوکاتەی دڵنیابون کۆریای باکور یاریەکەی بردۆتەوە. یاسای ئەم واڵتە ڕێگە بەپەخش���کردنی هیچ یاری���ەک نادەن کە هەڵبژاردەی واڵتەکەی���ان بدۆڕێت. تەنها ئەویاریانە لەشاشەی تەلەفیزیۆنەکانی کۆریای

باکور دەبینیت کە کۆریا تیایدا براوە بوە .چیرۆکەکانی ئەم کتێبە بەردەوامن و ش���تی س���ادە بەاڵم ئازاربەخش لەم واڵتە دەردەخا. نوس���ەر دەڵێت: تەنانەت خەڵکەکە ناتوانن ناخ���ی خۆیان بەڕاس���تی بڵێ���ن، رۆژێکیان خوێندکارێ���ک پەیمان���ی لێوەرگرت���م، ئەمە بۆ هیچ کەس���ێک نەدرکێن���م، ئینجا دەرگای دڵی خۆی بۆکردم���ەوە. خوێندکارەکە ئەوە دەدرکێن���ێ، کە بینینی یاری���ە براوەکان زۆر

بێزارکەرە.نوس���ەر دەڵێ���ت: من و هەم���و ئەوخەڵکە بێگانەیه ی لەم واڵت���ە بوین لەوە دڵنیا بوین کە خەندەی س���ەرلێوی خەڵک���ی ئەم واڵتە هەموی ناڕاستە لەباکگراوەندی ئەم خەندەیە

بێزاریەکی زۆر هەیە .نوسەری ئەم کتێبە دەڵێت دڵنیام رۆژێک دێ���ت "کیم جۆنگ " دەمرێ���ت و خەڵکی ئەم واڵتە ئەوکات دەزانن جیهان ئەوەندە گەورەیە. ئەم کتێبە کە بەزمانی ئینگلیزی باڵوبۆتەوە. لەکۆتایەکەیدا دەڵێت: نەمدەزانی بڕوا بەکام درۆی ئەم واڵتە بکەم. هەتا ئێس���تاش سەرم لەوە سوڕماوە، کە چۆن چۆنی ئیرادەی ئەم

خەڵکە کۆنترۆڵ کراوە.

س���ەرچاوە: گۆڤاری ئیڤنتی سەر بەدەیلی مەیڵ

17)476( سێشه ممه ٢8/٢015/4 کتێب

جارێکی تر ده رباره ی سه له فیزمریشه مێژویی و فکرییه کانی سه له فیزم له کوێوه دێن؟

رۆمانه کانی پاموك له نێو دڵی خوێنەرانی كوردایە

هه مو سه له فییه ک ئه ندامی ئیخوان

موسلمین یان تاڵیبان یان

قاعیده نییه ، به اڵم هه مو ئیخوانی

یان قاعیده یه ک سه له فییه

Page 18: ژماره 476

تایبه‌ت (476( سێشه ممه 182015/4/28

ئا: هانا چۆمانی

دكتۆر كاوە شێروانی سەرۆكی زانكۆی پۆلی تەكنیكی هەولێر له م گفتوگۆیه ی

ئاوێنه دا ده ڵێت "ئەمساڵ زانكۆی پۆلۆتەكنیكی هەولێر خوێندكار

وەردەگرێت و بەشی راگەیاندنیش كورسی تایبەتی دیاریكردوە بۆ

رۆژنامەنوسان".

ئاوێنه : ش���ێوازو میكانیزمی خوێندنی ماس���تەرو دكتۆرا چۆنە لەزانكۆی پۆلی

تەكنیكی هەولێر؟كاوە ش���ێروانی: لەپارەوە دەس���تمان كردوە بە ماس���تەر ئەمس���اڵ فراوانمان ك���ردوە بەه���اوكاری ه���ەردو زانك���ۆی پۆلی���ی تەكنیكی )س���لێمانی و دهۆك( بۆ یەكه م جار ماس���تەر لەچەند بەشێك دەخوێنرێت دەكرێتەوەو لەكوردس���تان لەدوای���ن كۆبونەوەی هەرس���ێ زانكۆكە بڕیارماندا بەش���ێوازێكی نوێ ماس���تەر دابەش بكەی���ن هەندێك بەش لەهەولێرو هەندێكی تریش لەسلێمانی و دهۆك واتا هاتوچۆبكەن مامۆستایان خوێندكاران و بۆ ئەو شوێنانە ئەوەش وەك سەره تایەك بۆ ئەوانەی حەزیان لەخوێندنی ماستەرە لەچەند بەشێكی گرینگ وەك )كارگێڕی كار ژمێریاری یاس���ا لەهەولێرو شیكاری نەخۆش���یەكان چەند بەشێكی تریش كە پزیش���كین لەدهۆك و هەروەها ماس���تەر ت���ر لەڕاگەیان���دن و چەن���د بەش���ێكی

لەسلێمانی. ئاوێن���ه : كێش���ەی مامۆس���تاتان نیە لەپەیمانگاكان���ی س���ەر بەزانكۆی پۆلی

تەكنیكی هەولێر؟

كاوە ش���ێروانی: كێشەی مامۆستامان زۆرە چونك���ە پەیمان���گاكان كەوتونەتە ئەوانەش���ی هەولێر پارێزگای دەرەوەی بڕوانام���ەی بەرزی���ان هەی���ە ئەیانەوێت لەناوشاربن و نەڕۆنە دەرەوە بۆیە كێشەی مامۆس���تا دروس���ت بوە بەاڵم لەمەودوا بڕی���ارە ئەوانەی ماس���تەر تەواودەكەن لەناو شارەكان وەرنەگیرێن دەبێت بڕۆنە دەرەوەی شار وانە بڵێنەوە تاكو بتوانرێت كێشەی كەمی مامۆستا چارەسەر بكرێت چونكە ئەوانەی لەدەرەوەن دەگەڕێنەوە هی تواناس���ازی چونك���ە دامەزراندن بۆ ئەوان لەناو ش���ار نیە كەواتە بەناچاری دەبێت بڕۆن���ە دەرەوە وان���ە بڵێنەوەو

دابمەزرێن.ئاوێنه : س���ێ زانكۆی پۆلی تەكنیكی هەی���ە هەولێ���ر س���لێمانی ده���ۆك كێ

سەرپەرشتی هەرسێكیان دەكات؟دەس���تەیەك و هیچ ش���ێروانی: كاوە الیەنێك سەپەرشتیان ناكات بەڵكو ئێمە خۆمان سەرپەرش���تی خۆمان دەكەین و لەنێوان دەكەی���ن وەرزی كۆبون���ەوەی خۆماندا بۆ چارەس���ەركردنی كێشەكان یان هەرپێش���هاتێكی كارگێ���ڕی ئابوری هەبێت ئێستا لیژنەی بااڵی پەرەپێدانی لەوەزارەتی تەكنیكی���ەكان پۆلی زانكۆ خوێندن���ی بااڵو توێژینەوه ی زانس���تی، نوێنەری هەرسێ الیەنەكەی تیایە ئەوان زیاتر کاروباری دەستەكان رادەپه ڕێنن.

ئاوێنه : ئەمس���اڵ بەش���ی راگەیاندن و بەش���ەكانی تری پەیمان���گای تەكنیكی كارگێ���ری هەولێر بەش���ی زانكۆی پۆلی وەردگیرێت؟ كێ دەكرێتەوە؟ تەكینكی

چۆن وەردەگیرێن؟

مژدەی���ەك وەك ش���ێروانی: كاوە رایدەگەیه نم بەتایبەت بۆ رۆژنامەنوسان و یەكەمەكانی بەشە جیاجیاكانی پەیمانگا ئەمساڵ بەشی راگەیاندن و چەند بەشێكی تر قوتابی وەردەگرن لەسەره تای ساڵی بەخوێندن دەتوانن دەكرێت���ەوە داهاتو بڕوانامەی خاوەن ببنە لەبەش���ەكانیان بەكالۆریۆس تەنها بەخوێندنی دوس���اڵی تر لەوبەشە ئەگەر مەرجەكانیش نەگۆڕێن ئەوا ئەوانەی ك���ۆی نمرەی پەیمانگایان لە س���ەروی 65% ەوەیە دەتوانن فۆرم پێش���كەش بك���ەن دەكەون���ە كێبه ركێ بەپێی نم���رە، دوای كێبركێ ئه نجامه که رادەگەیەنرێت. لەئیس���تادا سێ زانكۆی پۆلی ته كنیكی هەیە لەهەولێرو سلێمانی و دهۆك كە راس���تەوخۆ سەر بەوەزارەتی

خوێندنی بااڵن.

پارێزه ر / سۆران محه مه د غه ریب

ئاراس���ته ی ك���ه له نوس���راوێك كوردستان( هه رێمی )س���ه رۆكایه تی كراوه وێنه یه كی لێدراوه به )په رله مانی هه ردو خ���ۆم و له الیه ن كوردس���تان( عه لی و س���لێمان )گه یالن مافپه روه ر سه رهه نگ حه مه د ئه حمه د( له به رواری وه . ك���راوه واژو 2015 / 1 / 20له ژماره )1496( ی به رواری 19 / 2 / 2015 ڕۆژنامه ی هاواڵتی باڵوكراوه ته وه . پاشان له ژماره )471( ی به رواری 24 / 3 / 2015 ڕۆژنام���ه ی )ئاوێنه ( الپه ڕه )19( بابه تێكم له ژێر ناونیشانی دادپ���ه روه ری( پێناو ل���ه )په یامێك )دادوه ران و ئاراسته ی باڵوكردۆته وه و جێگرانی داواكاری گشتی و پارێزه ران و مافپه روه ران(م كردوه كه هه ڵوێستیان نادادپه روه ری و ئ���ه و له باره ی هه بێت

ده سه اڵته حیزبیه ی باڵیكێشاوه به سه ر هه رێمدا. هه ر بۆیه به پێویس���تم زانی چه ند ڕونكردنه وه یه ك بده م: هه رێ���م دادوه ری ئه نجومه ن���ی /1په نای بردۆته به ر به كارهێنانی فشاری جۆراوجۆر به ش���ێوه یه ك ده توانم بڵێم ئاكارێكی دادپه روه رانه وه له هه مو دور له الیه ن هه ندێ دادوه ری ناو ئه نجومه ن س���كااڵ له دژی هه رسێكمان بزوێندراوه تا پاش���گه زبینه وه له و هه نگاوانه ی كه ناومانه ته نانه ت ئاگادارین له ژێر بیانوی )به رژه وه ن���دی گش���تیه حه یاته ك���ه ( به نیازن لیژنه ی لێكۆڵینه وه پێكبهێنن ئه گه ر بێت و واز له و داواكاریه نه هێنین كه پێشكه شمان كردوه . باشه خه ڵكی چ متمانه یه كی به ده سه اڵتێكی دادوه ری هه بێت ئا به م ش���ێوازه ڕه فتار بكات و له ڕێ���گای هه ڕه ش���ه و ناچاركردن���ه وه ناچاربك���ه ن كه س���انێك بتانه وێ���ت

ده ستبه رداری مافی خۆیان بن ..؟2/ ب���اش ده زان���م ئ���ه م فش���ارانه دوابه دوای ئ���ه و زنجیره باڵوكردنه وانه دێت كه ل���ه )24( ژماره ی ڕۆژنامه ی هاواڵتی ب���اڵوم كردونه ته وه و ده یه ها به حیزبی له س���ه ر له خۆده گرن به ڵگه ب���ون و پاش���كۆیه تی هه ن���دێ دادوه ر ك���ه ش���وێنی هه س���تیاریان هه ی���ه و چه ندی���ن گه نده ڵیم ئاش���كرا كردوه . وه ك���و ئه نجوم���ه ن ده تانتوانی ئه گه ر له هه ری���ه ك ل���ه و باڵوكراوان���ه ته نها وه اڵمت���ان تیابوای���ه ناڕاس���تیه كی بدایه وه , به اڵم له به ر دروستی به ڵگه و ناوه رۆكی باڵوكراوه كان ده سته وه ستان بون له وه اڵمدان���ه وه . وه ئه وه ی زیاتر ئه نجومه نه ك���ه له س���ه ر كاریگ���ه ری دروس���ت كردوه ئ���ه و دیمانه یه بو كه تیایدا له گه ڵ هاوپیشه یه كم له به رنامه ی )پانۆراما( له كه ناڵی )كوردسات نیوز(

چه ندین به ڵگ���ه و نهێنیمان له به رامبه ر دادوه ری ئه نجومه ن���ی وته بێ���ژی ڕاسته قینه ی ڕوی به مه ش ئاشكراكرد ئه م ده س���ه اڵته دادوه ریه بۆ هاواڵتیان

ئاشكرابو.3/ ده بێ���ت ئه نجومه ن���ی دادوه ری الی ئاس���ایی بێ���ت ك���ه ئێم���ه ڕوی نادادپه روه ری له ناو ئه م ده س���ه اڵته له به رئ���ه وه ی ده كه ی���ن ئاش���كرا ده س���ه اڵتێك به س ڕوخسارێكی مكیاژ ك���راوی به دادپه روه ری نمایش كردبێت ب���ۆ هاواڵتیان ئه مه له كاتێكدا لێوانلێو بێت به س���ته م و نایه كسانی و جیاكاری به رامبه ر كه سانێك كه پایه و كۆڵه كه ی دادوه ری له س���ه ر بونی���اد ده نرێ���ت, وه مافی خۆمانه هه ڵوێسته مان هه بێت له به رئه وه ی ئێمه كه س���انی یاس���ایی ته واو قاڵبوین به بون���ی مافی خۆمان پێش كه س���انی ت���ر وه ده زانین چۆن

داكۆك���ی ده كه ین له س���ه ری هه روه ها ئ���اگاداری هه م���و ئه و پێش���لكاری و نادادپه روه ریانه ی���ن ك���ه له ن���او ئه م ده سه اڵته دایه ئه مه له الیه ك, له الیه كی تریشه وه خۆ ناچین كه سانی تر بهێنین بۆ داواكردنی مافه كانمان یاخود بچین خه ڵكی یاس���اناس ل���ه ده ره وه ی واڵت هاورده بكه ین تا بیكه ینه ده مڕاس���تی خۆمان و له سه ر مافه كانمان بێنه قسه . وه له كاتێك���دا گه نده ڵ���ی ببینرێت .. داواكردن به چاكسازی و ڕیشه كێشكردنی كارێك���ی ڕه وایه .. وه بێده نگ بونیش

ناپاكی و شه رمه زاریه .4/ ئاگادارین له وه ی ئه م فشارانه ی كه ده كرێ���ن به فیتی كێیه ..! وه كێ بوه ته بزوێنه ری ئه م سكااڵو هه ڕه شه و فش���ارانه .. وه لێ���ره وه ڕایده گه یه نم ئه مانه وامان لێده كات ئێمه ش ڕێگای تر بگرینه به ر . ئه و كه سانه باش ده زانن

چ نادادپه روه ریه ك ده كه ن و ده یانه وێت نادادپه روه رانه یان كاری له به رامب���ه ر بێده نگ بین . ئێمه نه ك هه ر بێده نگ نابین, به ڵكو زیاد له پێشو هه ناسه مان درێژترو هه وڵه كانمان چڕوپڕتر ده بێت . ن���ه ده نگم���ان كپ ده بێ���ت ... نه

پێنوسمان سڕ ده كرێت . 5/ التان س���ه یر نه بێت شتی تازه ڕوبدات و نهێنی تازه ئاش���كرا بكرێت, چونكه له پای ه���ه ر كارو هه نگاوێكی هه یه , په رچه كردارێك نادادپه روه رانه هه ر بۆی���ه به م نزیكانه چاوه ڕێ بن با ببینین و بزانین وه اڵمی ئه نجومه نه كه تان و دادوه ران چی ده بێت ...؟؟ به س گرنگ ئه وه ی���ه وه اڵمتان هه بێت و س���ه رتان له به رامبه ر نه په شۆكێن سوڕنه خوات و

ئه و به ڵگانه ی ده خرێنه ڕو .....ئه وه ی پێویس���ت ب���و ڕون كرایه وه

....

سەرۆكی زانكۆی پۆلی تەكنیكی هەولێر:

كێشەی مامۆستامان زۆرە

په رچه كردارێك بۆ ئه نجومه نی دادوه ری هه رێم

س���ه ره تا من ده مه وێ خوێن���ه ری ئازیزی بابه ته كانی خۆم له و راس���تیه ئاگادار بكه م كاتێ���ك م���ن ره خن���ه له ه���ه ر بابه تێك كه له هۆڵی پارله مان روده دات ده گرم مه به س���تم ده سته ی س���ه رۆكایه تی نیه و مه به ستم هه مو سه رنج و به خۆشمه وه )س���ه رباری پارله مانه تێبینیه كان���م له س���ه ر ئه دائ���ی ده س���ته ی س���ه رۆكایه تی پارله مان( ده رچونی یاس���او بڕی���اره كان له پارله مان���دا به ه���ۆی نه بونی ئۆپۆزس���یۆن و بونی حكومه تی بنكه فراوان ئێستا به س���ازانه ، ئه مه ش به رهه می سازانه نه ك ده سته ی سه رۆكایه تی و ئه و به ڕێزانه ش كه ره خن���ه له ئێمه ده گرن و پێمان ده ڵێن بۆ هێش���تتان بڕگه یه ك، به ندێك، یاسایه ك بڕوا كه به ویس���تی ئێوه نیه ؟ من ب���ه و به ڕێزانه ده ڵێم ئێمه قس���ه ی خۆمان كردوه و هه وڵی خۆمان داوه به اڵم بڕگه و به نده كانی یاس���او بڕی���اره كان، ده نگدان یه كالی���ی ده كاته وه ، كاتێك ده نگدان له س���ه ر ه���ه ر ماده یه ك كرا ئیتر قس���ه ی له سه ر ناكرێت بۆیه به ناچاری و ب���ۆ رونكردنه وه ی هه ڵوێس���تی خۆمان په نا بۆ میدیا ده به ی���ن و ئه مه ش كاریگه ری خۆی هه یه بۆ نمونه بۆ ئه م یاسایه ، ئه گه ر له كاتی خۆیدا بنوسین و سه رۆكی هه رێم بیخوێنێته وه و ره خنه كه ی ال په سه ند بێت ده توانێ یاساكه

په سه ند نه كات.رۆژی 4/13 /2015 2ش���ه ممه ، په رله مانی ئاماده كردن���ی پرۆژه یاس���ای كوردس���تان ده ستوری كوردس���تانی په سه ند كرد به ڕای من به هۆی خاڵ���ه الوازه كانی ئه م یاس���ایه

زه حمه ته ده ستور ئاماده بكرێت.خاڵه الوازه كانی ئه م پڕۆژه یه :

1. له به ن���دی دوهه مدا هاتوه ) لیژنه یه كی 21 كه س���ی ب���ۆ ئاماده كردنی ده س���توری كورس���تان پێكده هێنرێت كه بڕیار له س���ه ر به نده كانی ده س���تور بده ن به سازان( وشه ی س���ازان هه ڵه یه كه نابێت له یاسادا په نای بۆ ببرێت س���ازان له سیاس���ه تدا ده كرێت به اڵم له ده ركردن���ی یاس���ا نابێت په نا بۆ وش���ه ی سازان ببرێت چونكه یاس���ا یه كالكه ره وه یه بۆ حه لكردنی هه ر كێشه یه كی كۆمه ڵ له ڕوی سیاسی و كۆمه اڵیه تی و یاساییه وه به داخه وه ئه مه یه كه م جاره كه به سازان یاسا بنوسرێت، یاسا پێویسته بچه سپێ رك و راست بێت نه ك الستیكی ، وشه ی سازان وشه یه كی الستیكیه و ده كرێ���ت چه ندی���ن لێكدان���ه وه ی بۆ بكرێت ئه وه ی ئێس���تا له كوردستان باوه سازان له م لیژنه یه دا واته هه ریه ك له و21 كه س���ه ئه گه ر له س���ه ر هه ر بابه تێك رازی نه بو مافی تانه لێدان واته ڤیتۆی هه ی���ه و بابه ته كه بڕیاری له س���ه ر نادرێت تا ئه و ئه ندامه رازی نه بێت، بۆ نمون���ه كاتێك نوێنه ری الیه نێك ده ڵی با س���ه رۆكی هه رێم له الیه ن گه له وه راسته وخۆ هه ڵبژێ���ردرێ و 20 ئه ندامه كه ی دی ده ڵێن با له پارله مانه وه بێت ئه و ماده یه بڕیاری له سه ر نادرێت و ده وه س���تێ، یان گریمان كه سێكی ئیس���المی سیاس���ی كه ئه ندامی لیژنه كه یه بچه س���پێ و له ده س���توره كه دا ده یه وێ���ت بنوس���رێ كه )ئیس���الم ئاین���ی زۆرینه یه و بنه ماكانی ئیسالم تاكه سه رچاوه ی یاساكانه له كوردس���تاندا( له ب���ری ئه وه ی بنوس���رێ )ئیس���الم ئاینی زۆرینه یه و بنه ماكانی ئاینی ئیسالم س���ه رچاوه یه كی سه ره كی یاسادانانه له كوردستاندا( ئه م ئه ندامه ی لیژنه كه ئه گه ر پێداگری له س���ه ر بیروڕاك���ه ی خۆی كرد، ئ���ه م به ن���ده ش تێناپه ڕێ و بڕیاری له س���ه ر نادرێ���ت ئه گه ر 20 ئه ندامه ك���ه ش دژی ئه و ڕایه بن، ی���ان ئه گه ر ئه ندامێ���ك له نوێنه ری پێكهاته كان له س���ه ر رێژه ی كۆتایی پێكهاته نه ته وه ی���ی و ئایینی���ه كان له پارله مان رازی نه بو، ئه و به نده ش چه ق ده به س���تێ و ناڕوا،

بۆیه باش���تربو له یاس���ا په س���ه ندكراوه كه دا ده نگ���دان له لیژنه كه دا ب���ه 3/2 یان 4/3ی ده نگی ئه ندامان یه كالببێته وه نه ك به سازان، به م ش���ێوه یه ده ك���را ده س���تور به خێرایی ئاماده بكرێ���ت ، به اڵم ئه م رایه باس���نه كرا نازانم بۆو له ترس���ی چی ؟ ئه گه ر مه به ستیان الیه نێكی دیاریكراو بێت، به هیچ ش���ێوه یه ك هی���چ الیه نێ���ك ناتوان���ێ 14 -16ده نگ كه ده كات���ه 3/2 یان 4/3 كۆبكه نه وه ، هه روه ها ب���ۆ الیه نه كان���ی ئۆپۆزس���یۆنی جارانی���ش ئه وانیش به هه مان ش���ێوه 3/2 یان 4/3 یان بۆ كۆنه ده كرایه وه تا به ویس���تی خۆیان هه ر

به ندێك بچه سپێنن. له س���ازاندا فراكسیۆنه گه وره كان سه نگی خۆیان یه كس���انكرد به فراكسیۆنه بچوكه كان بۆ نمونه 7 ئه ندامه كه ی فراكس���یۆنی پارتی ك���ه خاوه ن���ی 38 كورس���ین و به 700هه زار ده نگه وه هات���ون 4 ئه ندامی گ���ۆڕان به 24 كورس���ی به 500هه زار ده نگ���ه وه و 3 ئه ندامی یه كیه ت���ی ب���ه 18 كورس���ی ب���ه 400 هه زار ده نگه وه هاتون، هه مان مافیان هه یه له گه ڵ نوێن���ه ری ئه و پێكهاته یه ی كه 5 كورس���یان هه یه و به 2000 ده نگ���ه وه هاتوه ، یان له گه ڵ نوێن���ه ری ئ���ه و الیه نه سیاس���یه ی كه یه ك كورس���ی هه یه و به 8000 ده نگ���ه وه هاتوه ، كه واته س���ازان له به رژه وه ندی پێكهاته و ئه و الیه نانه یه كه ده نگ و كورسی كه میان هه یه ، ئه مه ش به هۆی ملمالنێی ناته ندروستی الیه نه كوردیه به حساب سیكۆالره كانه و ره نگه ئه م س���ازانه كێش���ه ی به عه لمانی یان ئیسالمی كردن���ی ده س���توری لێبكه وێت���ه وه و به هۆی وشه ی سازانه وه كه له یاساكه دا هاتوه زۆرینه

له مافی خۆی بێبه ش بكات.یاس���ا ئ���ه م ت���ری له به ندێك���ی .2په س���ه ندكراوه دا هاتوه كه پاش پێكهێنانی لیژنه كه پێویسته له 90 رۆژدا ده ستور بخرێته به رده م په رله مان بۆ په س���ه ندكردنی ، ئه گه ر ل���ه و 90 رۆژه دا نه توانرا ئام���اده بكرێت)كه به ڕای من به سازان ناتوانرێ( ئه وه پارله مان ب���ۆی هه یه ماوه یه كی دی بۆ دیاری بكات بۆ ته واوكردن���ی ئیتر ئه و ماوه یه چه نده له یه ك رۆژه وه ت���ا هه تا هه تایه ده گرێته وه ، ئه مه ش به ندێكی الوازو الستیكی یاساكه یه كه ده بوایا س���ه قفێك دیاری كرابا بۆ نمونه 60 رۆژ یان

30 رۆژی دی به اڵم وا نه ڕۆشت.3. له به ندێكی دی���دا هاتوه پاش ئه وه ی په س���ه ندكرد سه رۆكی پڕۆژه كه ی پارله مان هه رێ���م و به هه ماهه نگ���ی له گه ڵ س���ه رۆكی پارله مان و كۆمیس���ۆنی بااڵی هه ڵبژاردنه كان واده ی راپرسی له سه ر ره شنوسی ده ستوری په سندكراو دیاری ده كه ن، ئێمه پیداگریمان له س���ه ر دیاریكردنی به رواری راپرسی كرد وه ك ئه وه ی له یاس���ای ژماره 16 ی س���اڵی 2008دا هاتوه بۆ راپرس���ی له سه ر ده ستوره

كۆنه كه به اڵم سه ركه وتو نه بوین.ئه وانه ی س���ه ره وه سێ خاڵی الوازیی ئه م یاس���ایه ن كه من و ژماره ی���ه ك له ئه ندامانی پارله م���ان له گه ڵ���ی نه بوین ب���ه اڵم به هۆی

ره زامه ندی زۆرینه سه ركه تو نه بوین.به هۆی ئه م 3 خاڵه الوازه ی كه له سه ره وه ئاماده ك���ردن و له یاس���ای پێ���دا ئام���اژه م پێداچونه وه ی پرۆژه ی ده ستوری كوردستاندا مه حاڵه ئه م ده س���توره ئاماده بكرێت و چاو به دونی���ا هه ڵبێن���ێ بۆیه داوا له س���ه رۆكی هه رێم ده كه م ئه م یاس���ایه په سه ند نه كات و بیگه ڕێنێت���ه وه بۆ په رله مان بۆ ئه وه ی زیاتر گفتوگ���ۆی له س���ه ربكرێت ئه گ���ه ر به فیعلی ده مانه وێ ده ستورمان هه بێت؟ ئه گه ر سه رۆكی هه رێم نایه وێ ده ستور هه بێ باپرۆژه یاساكه په س���ه ندبكاو لیژنه ك���ه ده س���تبه كاربن و بۆ

هه میشه خه ڵكی كوردستان چاوه ڕێبن.

ئه ندامی پارله مانی كوردستان له فراكسیۆنی گۆڕان

له پارله مان یاسای ئاماده كردنی ده ستوری كوردستان ده رچو! به ڕێز

سه رۆكی هه رێم تكایه په سه ندی مه كه ! عومه ر حاجی عنایت حمه سعید

لەمەودوا بڕیارە ئەوانەی ماستەر تەواودەكەن

لەناو شارەكان وەرنەگیرێن دەبێت

بڕۆنە دەرەوەی شار وانە بڵێنەوە

ئه مڕۆ دوێنێ نیه ، له دنیای پێشكه وتنیشدا له باتی درێژكراوه ی دوێنێ ، بازدان هه یه ، ئه و بۆچون���ه ی كه ده ڵێت ئه م���ڕۆ كوڕی دوێنێ و باوكی س���به ینێیه ، له مڕۆدا كاڵبۆته وه . بۆیه داواوپێش���نیار ده كه م كه وه زاره تی په روه رده له یه كێ���ك ل���ه كۆنگره كانی���دا ناوه ڕۆكی ئه م وتاره بخاته ناو په یڕه وی سیستمی خوێندن: خوێندنگه به ته نیا ئه و شوێنه نیه كه مامۆستا قوتابی تیادا فێرده كات،به ڵكو ئه و شوێنه شه كه ده كرێ مامۆستا له قوتابیه وه شت فێربێت، چونكه له دنیای ئه مڕۆدا كه كوردستان به ڕوی مامۆس���تا كراوه ته وه ، ن���وێ ته كنه لۆژی���ای ده رفه تی ئه وه ی نیه و پێڕاناگات هه مو ش���ت بزانێ���ت، به ڵكو ئه وه خوێندكاره كه ده خرێته ئیشه وه بۆ ئه وه ی زانست و زانیاری كۆبكاته وه ، گرنگترین ش���ت له س���ه ركه وتنی ئه م خاڵه دا البردن���ی عه یبه ی���ه ، ده بێت ببێ���ت به كولتور كه )مامۆس���تا چ���ۆن قوتابی فێ���رده كات، هاوكاتیش له قوتابیه وه فێرده بێت یان زانیاری وه رده گرێت( ئه م بۆچونه عه یبه یه كی گه وره یه الی ك���ێ ؟ یه كه م: الی زۆرێك له و كه س���انه ی كه ده س���ه اڵتی په روه رده ی���ی به ڕێوه ده به ن وه كو سه رپه رش���تیار، به ڕێوه به ری گش���تی ،

به ڕێوه به ره گش���تیه كانی ناو دیوانی وه زاره تی په روه رده ، شاره زاكان.. دوه م: عه یبه یه الی كه س���وكاری خوێندكار، چونكه كه س���وكاری خوێندكار هه میشه مامۆستایان وه كو كه سێكی كاریزمی ده وێت، هه م���وو ئه ركه كان ده خه نه له ڕاستیش���دا مامۆستا س���ه ر مامۆس���تاكه ، به شێك له ئه ركه گرنگه كه ی به رده كه وێت نه ك كۆی پرۆس���ه ی په روه رده و فێركردن. سێیه م: عه یبه ی���ه الی مامۆس���تا خۆی ، مامۆس���تاش خ���ۆی رێگر ده بێ���ت له م بیرۆك���ه و پرۆژه یه ، كوردس���تان له مامۆس���تایانی زۆرێك چونكه هه میش���ه خۆیان به گه وره و خوێندكاریش به بچوك و گاڵته ش���یان به م بیروڕایه دێت، به اڵم راته كاندنی ب���ه م بۆچونه وایلێده كات به خۆیدا بچێته وه و هه وڵی به ده ستهێنانی زانیاری بدات، كه ده ڵێم مامۆستا له قوتابیه وه شت فێر بێت مه به سته كه سوكایه تی نیه به مامۆستاو به كه م ته ماش���اكردنی مامۆستا نیه ، به ڵكو ناوه ڕۆكی ئ���ه و وتاره هه ر به مامۆس���تا جێبه جێ ده بێت به وه ی چۆن بتوانێت وه ها له خوێندكارومنداڵ بكات زانیاری له س���ه ر بابه تێك، ده رس���ێك، پرۆگرامێ���ك.. كۆبكات���ه وه ، م���ه رج نیه هه ر مه نهه جی خوێندنگ���ه بێت. چواره م: قوتابی و خوێن���دكار ده بێ وه ه���ا رابهێنرێ���ن كه هیچ كه سێك له م دنیایه نیه هه مو زانستێك و هه مو زانیارییه ك���ی البێت، به اڵم ئه و كه س���ه ی كه

زۆرترین زانس���ت و زانیاری له الهه یه ئه وه ئه و كه سانه ن كه هه وڵیانداوه و هیالكبون.

تێبین���ی / تكایه با ناوه ڕۆكی ئ���ه م بابه ته وه ها لێكنه درێته وه و هاوش���ێوه ی ئه وه نه بێت كه به قوتابی بڵێیت له ماڵه وه داڕش���تنێكم بۆ بنوس���ه ، ئه و بچێت به خه ڵك���ی تر بڵێت بۆم بنوس���ه )لێره دا جێی خۆیه تی زۆر سوپاسی وه زاره تی په روه رده بكه م كه بۆ ساڵی خوێندنی 2015/2014 داڕشتنی بۆ پۆلی 12ی ئاماده یی به كالۆری���ا نه هێش���ت، چونكه ك���ه س خوی نه یده نوسی ، به ڵكو هه مو داڕشتنی جۆكه ریان

له به رده كرد، هیوادارم ب���ۆ هه مو قۆناغه كانی تریش نه مێنێ���ت، مه گه ر له و حاڵه ته دا نه بێت له پۆلداو له پڕ مامۆستا داوایه ك له خوێندكاران بكات داڕش���تنێك بنوس���ن، ته نانه ت زۆربه ی راپ���ۆڕت و توێژین���ه وه ی ده رچونی خوێندكار

له زانكۆ خه ڵكی تر ده ینوسێت(.ناوه ڕۆك���ی ئ���ه م بابه ته ب���ۆ چ قۆناغێك پێویس���ته ؟ بۆ هه م���و قۆناغێ���ك له باخچه ی ساوایانه وه بۆ دوا قۆناغی خوێندن، له باخچه ی س���اوایان و بنه ڕه تی���دا من���داڵ و قوتابی زۆر پێویستیان به هاوكاری گه وره كان هه یه ، به اڵم له ئاماده یی���دا كه متر به تایبه تی ئه و بابه تانه ی فه یس���بوكدا و ئینته رنێ���ت له س���ایته كانی

ده ستده كه ون.ئامان���ج له م���ه چی���ه ؟ ئێس���تا به ه���ۆی ته كنه لۆژی���اوه ش���ه پۆلی گۆڕانكاری���ه كان و خوێندكار له خوێندن دوركه وتۆته وه ، وه زاره تی پ���ه روه رده ش ل���ه و ئاس���ته دا نی���ه بتوانێت هاوسه نگی رابگرێت و ئه و كه سانه شی پرۆسه كه به ڕێ���وه ده به ن زیات���ر كالس���یكین )به ده ر له وكه س���انه ی كه ئه زمونی���ان هه یه و ده بێت پرسیان پێبكرێت( ئاله م كاته دا ناوه ڕۆكی ئه م وتاره شتێكی باش���ه له كۆنگره دا بچه سپێنرێ و هاوكاتیش رێزوش���كۆیه ك ده درێته منداڵ و خوێن���دكاری كورد به وه ی كه ه���ه م ده توانێ

زانیاری وه ربگرێت هه م زانیاریش ببه خشێت.

چه ند داواكارییه ك له وه زاره تی په روه رده مه ریوان سه الح حیلمی

قوتابی و خوێندكار ده بێ وه ها رابهێنرێن كه هیچ كه سێك له م دنیایه

نیه هه مو زانستێك و هه مو زانیارییه كی البێت

کاوه شێروانی

Page 19: ژماره 476

(476( سێشه ممه 2015/4/28 19تایبه‌ت

ونبون * ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )نه وزاد کامل محمد حه مه خان( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ

پرسگه ی ئاوێنه .* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )س���االر عمر نوری( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی

ئاوێنه .* باجێکی زانکۆی جیهان ونبوه به ناوی )رۆزا کامران بکر( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .

پیرۆزه پیرۆزبایی له هاوڕێیانی ئازیزمان )س���ارا قادر و رێبین هه ردی( ده که ین به بۆنه ی له دایکبونی کۆرپه چاوگه ش���ه که یانه وه ، به و

هیوایه ی به نازی دایه و بابه گه وره بێت.کۆمپانیای ئاوێنه

واته ئێستا ئه وه ی ماوه ته وه ته نها بڕیاری ژماره )26(ی ساڵی 2002ی په رله مانی كوردستانه كه پرۆژه یه كی له وه قایعی بونیاتناوه و ده س���توری كوردستان باڵوكراوه ته وه ، كاره كانی لیژنه )18( كه سیه كه ی كه به بڕیاری ژماره )5( كه له )2005/9/8( دروست بو به ماوه ی )3( س���اڵ پرۆژه یه كی (122( ماده یی ته واوكردو به بڕیاری ژماره )8(ی س���اڵی 2009 په سه ند كه هه ڵوه ش���ێنرایه وه ، هه موی كرا ئه مه كارێكی زۆر خ���راپ بو، ده بو ته نها ڕێكاری خس���تنه ڕاپرسیه كه ی به داخ���ه وه هه ڵوه ش���ێنرایه ته وه ، ماندوبون���ی 3 س���اڵی ئ���ه و لیژنه 18 كه س���یه هه ڵوه ش���ێنرایه وه ، كه ده ب���و پێداچونه وه به و ڕه شنوس���ه بدرایه له س���ه ر بڕیاری ئاماده كراوه

له یاس���ا نوێیه كه دا، چونكه ئێس���تا ئ���ه وه ی هه یه و بڕی���اری په رله مانی له وه قایع���ی ده رچ���وه و له س���ه ر كوردس���تان باڵوكراوه ت���ه وه بڕیاری 2002ی س���اڵی )26(ی ژم���اره په رله مانه كه پرۆژه ده ستورێكی 78 ماده یی پڕ له كه موكورتیه و له وه قایعی كوردستانیش باڵوكراوه ته وه و له ڕوی یاساییه وه پێویس���ته بچینه وه سه ر

ئه و پرۆژه یه .ئه نجام/ به رپرسیارێتی نه گه یشتنه ئه نجامی لیژنه 21 كه س���یه كه ی كه بڕیاره له یاس���ا نوێیه كه دا دروس���ت بكرێت و بڕیاره كانی لیژنه كه به زۆرینه و به س���ازان به ڵكو نادرێت كه مین���ه له ئه س���تۆی به ڕێده كات، كاره كانی ئه و كه س���انه یه كه ئه و یاس���ایه یان به وج���ۆره تێپه ڕاند، چونكه مه حاڵه

به م���اوه ی 4 مانگ س���ازان بكرێت له س���ه ر ئاماده كردنی ده س���تورێكی نوێ! ئه گ���ه ر ده س���تورێكی نوێش ئاماده نه كرێ و پرۆژه په سه ندكراوه هه ڵوه ش���ێنراوه كه ش بكرێته بنه ماو پێداچون���ه وه ی بۆ بكرێ���ت مه حاڵه له و ماوه یه دا به سازان بگاته ئه نجام، بۆیه ب���ڕوای ت���ه واوم ب���ه وه هه یه پرۆژه ی ده س���تور خرای���ه وه خاڵی س���فرو به تونێلێكی تاریك سپێردرا! ه���ه ر له ب���ه ر ئ���ه وه ش ب���و ده نگم

به پرۆژه كه نه دا.ئاینده یه كی نزیكیش ئه م ڕاس���تیه ئ���ه وه ی به هی���وای ده س���ه لمێنێت بۆچونه كه م له م���ه دا هه ڵه بێت و به و م���اوه ی )4( مانگ���ه بگه ین به وه ی ده نگی پێدراوه ، ئه ویش ئاماده كردنی

پرۆژه ی ده ستوره بۆ ڕاپرسی!

پرۆژه‌ی‌‌ده‌ستور‌له‌كوێوه‌‌به‌ره‌و‌كوێ‌؟...‌پاشماوه‌

پرنس����یپ و چەمکێ����ک هی����چ بێگوم����ان نیی����ە ڕەخنەی لیبرالی����زم لەچەمکەکان����ی هه مەجۆرو فرەالیەن نەکرابێت، نوقسانییەکان و خاڵە الوازەکان و مەترسییەکانیان دەستنیشان لەس����ەر پرس����یار نیش����انەی نەکرابێ����ت. مرۆڤ بۆ ڕوانینەکان����ی دونیابینییەک����ەی و دانەنرابێت. بەاڵم هه مو ئەمانە لەگرنگی بڕێکی زۆری ئەو چەمک و ڕوانینانە کەم ناکانەوە کە دەدرێنە پاڵ لیبرالی����زم. لەوانەش بۆ نمونە دەسەاڵتەکان"، "لێکجیاکردنەوەی مەسەلەی "س����ەروەریی یاس����ا"، گرنگ����ی "کۆمەڵگای مەدەنیی"، دەس����تەبەرکردنی "ئازادییەکان"، "گومانکردنی بەردەوام لەدەسەاڵت"، هتد.. تەنان����ەت بیرۆکەی "بازاڕیی ئازاد" خۆش����ی لەدونیایەک����ی وەک دونی����ای ئێم����ەدا، کە بازاڕ هه مو ش����تێکە ئازاد نییە، بیرۆکەیەکی گرنگە، بێگومان بەلەبەرچاوگرتنی هه مو ئەو ڕەخنانەی لەس����ەر بازاڕیی ئازاد لەئارادان. لیبرالیزم وێناکردن����ی گرنگت����ر لەمان����ەش بۆ"تاکەکەس����ی ئازاد" وەک س����ەرەکیترین و گرنگترین یەکەی کۆمەاڵیەتیی، لەدونیایەکی وەک دونی����ای ئێم����ەدا کە هه م����و ڕێگاکان لەبەردەم دروس����تبونی تاکەکەس����یی ئازاددا داخ����راون، وێناکردنێک����ی هێج����گار گرنگ و

بنەڕەتییە.بەکورت����ی، هی����چ تیورەی����ەک دەربارەی دەوڵەت و چۆنیەتی ڕێکخس����تنی پەیوەندیی نێ����وان دەوڵ����ەت و کۆمەڵ����گاو دەوڵ����ەت و تاکەک����ەس و کۆمەڵگاو هێ����زە جیاوازەکانی ناو هه ن����اوی و چۆنیه تی ڕێکخس����تنی ژیانی ئابوریی، دواهه مین تیۆرە نییەو نابێت. هیچ سیستمێکی سیاسیش نییە کەلێن و نوقسانی گ����ەورەی تێدانەبێ����ت، هی����چ مۆدێلێکی����ش پێرفێک����ت و دوامۆدێ����ل بێ����ت. ب����ەاڵم ئەم ش����تانە زۆر جی����اوازن ل����ەو گاڵتەجاڕییەی ئەمڕۆک����ە لەناوەن����دی ڕۆش����نبیریی ئێمەدا ئامادەیە، لیبرالیزمەوە بەناوی ڕەخنەکردنی لیبرالی����زم کورتدەکاتەوە بۆ گاڵتەجاڕییەک کابۆس����ێکی ترس����ناک و "لۆژیک����ی ناوەکیی ئەمان����ە الی کاپیتالیزم!!!"لیبرالی����زم "گەورەتری����ن حیکایەت"ی فیتنەو ئاش����وب و

خراپەکارییه کانی دونیای مۆدێرنە.

م.جزا علی )محمد ممتاز(

له گه ڵ ئه وه ی یه كێتی مامۆستایان له دوا كۆنگره ی خۆیدا كه له ڕۆژانی بڕی����اری به س����ترا 2011/10/6-4زیادكردن����ی ئابون����ه ی ئه ندامه كانی به )3000( هه زار دیناردا، دواجاریش كوردس����تانه وه په رله مانی له الیه ن په س����ه ند ك����را، وه له س����ه ره تاوه زۆرێ����ك له مامۆس����تایان ئه مه ی����ان تاڕاده ی����ه ك ئاس����ایی وه رگرت به و ئامانجه ی ڕێكخ����راوه هه مه ڕه نگه كه به ئاڕاس����ته ی بتوان����ێ كاره كان����ی خزمه تكردن به مامۆس����تایان ده ست پێ بكات، ب����ه اڵم دوای ماوه یه كی چاودێریكردنی له چاوه ڕوان����ی و زۆر ئ����ه م ناجۆره كان����ی ئیش����وكاره ڕێكخ����راوه ڕۆژ ب����ه ڕۆژ بارس����تایی مامۆس����تایان ناڕه زایه تیه كان����ی گه وره ت����ر ده بو، هه ربۆیه ڕێكخراوی ناوبراو له ژێر فش����اری مامۆستایان و ل����ه دوا كۆنفڕانس����ی خۆی����دا ك����ه به زۆرینه ی به سترا له 2013/10/26 ده نگ بڕیاریدا به كه مكردنه وه ی بڕی ئابون����ه ی ئه ندامه كان����ی بۆ )1000( دین����ار، وه پێویس����ت بو له هه مان به رواری س����ه ره وه كاری پێ بكرایه ك����ه نه ك����را، دواتری����ش به وته ی ڕێكخراوه كه له به رپرس����انی زۆرێك ده ب����و له س����ه ره تای س����اڵی نوێوه وات����ه )2014/1/1( ه وه جێبه جێی بك����ه ن كه دیس����انه وه ئه مه ش����یان هه ر نه ك����را، به اڵم به داخه وه دوای تێپه ڕبون����ی )16( مانگ گوایه ئه م بڕی����اره ی كۆنفرانس ده خه نه بواری جێبه جێكردن����ه وه ، ب����ه اڵم چۆن؟ ئه م ڕێكخراوه بڕیاری داوه پێشه كی ئابونه كه له مامۆستایان وه ربگرن به م شێوه یه : له بری وه رگرتنی )8( هه زار دینار بۆ)8( مانگ به )1000( دینار وات����ه ئابونه ی مانگه كانی )2-10(ی

2015، به اڵم به داخه وه وه ك ئه وه ی كه كردبێ له س����ه رئه وه گره وی����ان ئابونه كه به س����ێ هه زاره كه ی پێشو كۆبكه ن����ه وه كه ده كات����ه )24000( بۆ )8( مانگی ناوبراو كه بێگومان ده س����تبه ردارنه بونی بۆ ئه مه شیان ئه م بڕه پاره یه ی الی سه ره وه یه ، وه نوسراویان بۆ قوتابخانه كان كردوه و داوای كۆكردنه وه ی بڕی )25( هه زار دین����ار له مامۆس����تایان ده كه ن بۆ ك����ۆی مانگه كانی ) 2015 و 2016( كه ئه مه ش كوتومت ده كاته هه مان بڕی س����ه ره وه ، وه وه ك خۆشیان ده ڵێ����ن له به رامب����ه ر وه رگرتنی ئه و هه زار دیناره زیاده یه دا ناس����نامه ی ده كه ن����ه وه ، ت����ازه مامۆس����تایان به رپرسانی ئایا ئه وه یه پرسیاره كه ئه م ڕێكخراوه ئه و ڕاس����تییه ده زانن ك����ه له هیچ جێیه كی دنی����ادا نه بوه پیشه ییه كان ڕێكخراوه س����ه ندیكاو له ئه ندامه كانی ئابونه به پێش����ه كی خۆی كۆبكه نه وه ! وه ئایا ئه وه ده زانن ك����ه ئه م كاره به ر له هه مو ش����تێك ئه ندامانی به خۆتان و كردنه بێڕێزی كۆنفڕانس به تایبه تی و مامۆس����تایان به گش����تی ، چونكه ئه وس����تافانه ی ئێستا ئه م ڕێكخراوه به ڕێوه ده به ن ش����ه رعییه تیان )2015/10/6)كۆتایی پ����ێ دێ����ت، له به رئه وه ی ماوه ی نیوان دو كۆنگره ته نها )4( ساڵه خۆ ئه گه ریش په نا به رنه به ر ڕێكخراوه كه یان ناوخ����ۆی په یڕه وی ئ����ه وا ته نها )6( مانگ رێگه ده دات ش����ه رعییه تی خۆیان درێژ بكه نه وه كه ئه مه شیان ته نها بۆ هه ڵبژاردنی بۆ نه ك ڕێكخراواوه كه یه ئاین����ده ی بابه تی ئابونه و ش����تی وا، هه ربۆیه پێویسته مامۆس����تایان له م پرسه دا وه ربگرن و به گرنگییه وه بابه ته ئه م چیتر ئه م مۆدێله له كاری ڕێكخراوه یی له ڕێكخراوه كه یان ڕێكخراوی ئابونه كه

قه بوڵ نه كه ن …

گاڵتەکردن‌بەلیبرالیزم...‌

پاشماوه‌

میدیا‌وه‌ك‌به‌رهه‌مهێنه‌ری‌واقیعی‌ساخته‌‌...‌پاشماوه‌گرفت����ی له جیه����ان هه ڵبه ت����ه به رهه مهێنان����ی واقیع له ڕێ����گای میدیا یه كێكه له گفتوگۆ جدیه كان، فه یله سوفی فه ره نسی )بۆدریار( له م بواره چه ندین تێزی به ناوبانگ����ی هه یه و زۆر به جوانی ئ����ه وه ی ش����یكردۆته وه ك����ه وا میدی����ا له ش����ارێكی ده توانێت مردنی منداڵێك زۆر به كاره س����اتێكی ب����كات ئه وروپی گه وره له هه مان كات����ا مردنی ملیۆنه ها منداڵ له ئه فریقیا وه ك روداوێكی بچوك نیش����ان بدات، بۆدریار جوانتر وه سفی ئه مه ده كات، كاتێك ده ڵێت زومی كامێرا له كوێ بێت یان بیه وێت ڕو له كوێ بكات

هه قیقه ت له وێ به رهه م دێنێت.ڕه نگه له هه ندێك له واڵتانی پێشكه وتو، به هێزی كۆمه ڵگای مه ده نی و وش����یاری تاك ڕێگر بێ����ت له وه ی میدیا به ته واوی ببێت����ه به رهه مهێنان����ه وه ی واقیعێك����ی س����اخته ، ب����ه اڵم ب����ۆ ئ����ه و والتانه ی

رۆش����نبیری و ه����ه ژاری له ئاس����تێكی كه لتوری ده ژین گرفته كه زۆر به خه ستی

ڕه نگی داوه ته وه .له ئێس����تادا ئێم����ه كه وتوینه ت����ه به ر شه پۆلێكی به هێزی میدیایی كه ته واوی ڕوبه ری كۆمه ڵگایان داگیركردوه له رێگای نمایشی ساده كردنه وه ی بابه ته كان هه وڵ ده ده ن گرفت����ه ئه ساس����یه كانی خۆمان له بیربچێت����ه وه ، چ����او و گوێی بینه ران له س����ه ر ئه وه رابهێنن هیچ هه قیقه تێكی راس����ته قینه له ئ����ارادا نیه ئ����ه وه هه یه نمایش����ێكی رۆژانه یه نه وه ك قه یرانێكی

به بنبه ست گه یشتو.ئه م جۆره له میدیایه كاری س����ه ره كی له بیربردنه وه ی هۆكاره ئه ساس����یه كانی پش����ت قه یرانه كان����ه ، زۆر به ڕونی كار له س����ه ر ت����ه واوی گرفت����ه رۆژانه یه كان ده كات ب����ه اڵم خۆی ن����ادات له هۆكاری گرفته كان گرفت����ه كان، س����ه رهه ڵدانی

وه ك هه بویه كی ئاسایی ده خاته ڕو كه شتێكی قوڵتری له پشت نیه ، كاریگه ری ئه م جۆره میدیایه ش تادێت زیاتر ده بێت له كۆمه ل����گای ئێم����ه ، به جۆرێك ئه گه ر میدیایانه ی ئه و راس����ته قینه كان میدیا ك����ه ئه یانه وێ����ت ڕوپۆش����ی هه قیقه ته رون و ده بێت هه ڵبده نه وه س����اخته كان ئاشكرا هێڵی فكری كاركردنیان له گه ڵ ئه م شێوازه میدیایه جیابكه نه وه ، چیتر میدیا نه بێته نمایشی كۆمه ڵه روداوێكی رۆژان����ه ، هه م����و روداوێ����ك و بابه تێكی سیاس����ی و كۆمه اڵیه تی و ئابوری ده بێت له دیوه قوڵه كانیان نیش����ان بدرێن، هه ر میدیای����ه ك رون و ئاش����كرا به هێڵێك����ی تۆخ خ����ۆی له م س����اده كردنه وه یه جیا نه كات����ه وه ئ����ه وا به بێ هی����چ گومانێك كاری ئ����ه م میدیایه ش ده چێته خزمه تی ئه و میدیایه ی كه كار بۆ به رهه مهێنانی

واقیعێكی ساخته ده كات.

داهاتوی‌باشوری‌کوردستان‌و...‌پاشماوه‌واتە دروس����ت بونی داعش پرۆس����ەیەکی چەند ساڵەی پڕ تێچون بو نەک دیاردەیەکی لەناکاو دروس����ت ب����و، ئێس����تا ڕێکخراوی تون����دڕەوی داع����ش هێزێک����ی گەورەیە کە ملمالنێکان����ی لەچوارچێ����وەی ناکرێ����ت ناوچەک����ەدا فەرامۆش بکرێت، بەاڵم ئەوەی پێویس����تە ب����اس بکرێ����ت وا دەرئەکەویت شانش����ینی سعودیە پەش����ێمانە لەوەی کە بەبێ وردبونەوە لەپێکهاتەی ش����ەڕکەرەکان یارمەتی داون چونکە ئێس����تا لەو ڕاس����تیە گەیشتوە کە بەهێز بونی داعش هەڕەشەیەکی

ڕاستەوخۆیە بۆ سەر ئاسایشی واڵتەکەی.پاش زانینی کارەئەکتەرە س����ەرەکیەکان لەس����ەر ئاس����تی نێودەوڵەت����ی و لەس����ەر ئاس����تی هەرێمایەتی، ئێستا گرنگە هۆکار و کارپێک����راوەکان دیاری بکرێن، سروش����تی ملمالنێکانی پێش����وتر ئەوەب����و کە ئەمریکا دەسەاڵتەکانیەوە پارە و ڕاستەوخۆبه چەک و لەکاردا بو کە ئەمەش قورس����اییەکی زۆری لەب����واری ئاب����وری و مرۆییەوە خس����تە بوە سەرش����انی وەک لەهەردو جەنگی کەنداوی یەک و دودا بینرا، بەاڵم سروش����تی دەس����ت تێوەردانی ئێستای ئەمریکا زۆر جیاوازە لەم پالنەدا کە تەنها بەشێوەیەکی زۆر سنوردار بەشدارە بەپێدانی چەک ڕاوێژکاری سەربازی بەم����ەش گۆڕەپانەک����ەی چ����ۆڵ کردوە بۆ هێزە هەرێمایەتیکان و ناڕاس����ەوخۆ بەشدارە لەیارمەتیدانی هاوپەیمانە هەرێمایەتیەکانی.لەئێس����تادا هۆکارو گۆڕەپانە گەرمەکانی شەڕ لەم ناوچە وواڵتانەدا بەم شێوەیەیە :-

عێراق :- ملمالنێکانی عێراق لەسەرچەند الیەن����ە هێ����ز و ملمالنێ����ی ئاس����تێکدایە، سیاس����یەکانی سونە وش����یعە کە بەشدارن لەحکومەت����ی عێراقدا، ملمالنێ����ی عەرەبی سونە لەناو خۆیاندا کە بەشێکیان بەشدارن لەپەرلەم����ان و حکومەتدا و بەش����ێکی تریان پاش����ماوەی بەعسن و بەش����ەکەی تریشیان ئەمەسەرەڕای داعش����ن پشتیوانی هاوکار و ئەوەی کە یارمەتی دەرەکی سونەکان لەدو

س����ەرچاوەی ئاڕاس����تە جیاوازی کەنداوەوە دێت کە یەکێکیان قەتەرە و ئەوی تریشیان سعودیە وهاوپەیمانەکانێتی، ئاستێکی تری ملمالنێ����کان لەنێوان هەرێمی کوردس����تان و بەغدادایە کە بەجۆرێکە مەگەر بەجیابونەوەی کوردستان کۆتایی پێ بێت، بەاڵم دژوارترین کەلەنێوان مەزهەبیەیە ئەوش����ەڕە ملمالنێ ئەس����تەمە بەردەوامە و ش����یعەدا س����ونەو لەداهاتویەک����ی نزیکیش����دا کۆتایی پێ بێ چونک����ە کرۆکی ملمالنێ س����ەرەکی ئەم دو ئاراستەیە س����ەدان دساڵە دەستی پێکردوە لەوە ئەچی سەدان ساڵی تریش بخایەنێت.

سوریا :- ملمالنێکان لەم واڵتەش لەسەر چەند ئاس����تێکە، مملمالنێی ئۆپۆزس����یۆنی س����وریا کە خ����ۆی لەچەند ئاڕاس����تەیەکدا ئەبینێتەوە لەگەڵ ڕژێمی س����وریا، ملمالنێی داعش و ڕژێم����ی س����وریا، ملمالنێی کورد و ڕژێمی سوریا کە ئەم ملمالنێیەیان زۆر گەرم نی����ە وەک ملمالنێکانی تر، ملمالنێی کورد و داعش، بەاڵم به شێوەیەکی گشتی ملمالنێی سوننە وش����یعەدایە، لەنێ����وان س����ەرەکی هەروەکو عێراقیش بەرەی سوننە لەسوریادا بەسەر چەند ئاڕاستەیەکی جیاوازدا دابەش بون گرنگترینیشیان هەردو بەرەی )تورکیا - قەتەر( و ) سعودیە وواڵتانی تری کەنداو(ە، لەبەرامبەر ئەماندا بەرەی شیعە و ڕژێمی

سوریا یەکگرتون.لوبنان :- وەک ئاش����کرایە لوبنان بەسەر س����ی پێکهاتەی س����ەرەکیدا داب����ەش بوە، پێکهاتەی ش����یعە تاڕادەی����ەک یەکگرتون، پێکهاتەی س����وننە بەسەر دوبەرەدا دابەش بون کە بەرەیەکیان تون����دڕەون و الیەنگری ئایدۆلۆجی����ای بەرەی نوس����رە و داعش����ن و بەرەکەی تریان لەگ����ەڵ بنەماڵەی هەریری دان ک����ە س����عودیە وواڵتانی ت����ر کەن����داو پشتگیریان ئەکەن، دوا پیکهاتەی سەرەکی لوبن����ان کریس����تیانەکانن ک����ە ئەمانی����ش یەکگرتو نین له نێوان خۆیاندا و بەش����ێکیان هاوپەیمانن لەگەڵ حزب الله و ش����یعەکاندا و

بەش����ێکی تریش����یان هاوپەیمانی بنەماڵەی هەریرین، چەن����د پێکهاتەیەکی تریش هەن وەک دروزەکان کە زۆرجار الیەنگری خۆیان گۆڕیوە بەڕادەیەک کە پێشبینی نەکراو بوە، هەم����و ئەم پێکهاتان����ە لەملمالنێدان لەگەڵ یەکتری بەاڵم ملمالنێی س����ەرەکی لەنێوان

سوننە و شیعەدایە.میس����ر :- بارودۆخ����ی ئ����ەم والت����ەش جێگیر نی����ە و ممالنێکان لەنێ����وان برایانی المس����لمین( و سوپادایە موس����ڵمان)اخوان به سەرۆکایەتی عبدالفتاح السیسی کە ئێستا س����ەرۆکی واڵتە، شای کۆچکردوی سعودیە عبدالل����ەی کوڕی عبدالعزی����ز ڕۆڵی گەورەی هەبو لەگێڕانەوەی دەس����ەاڵت بۆ س����وپا و خستنی برایانی موسڵمان لەدەسەاڵتی واڵت چونک����ە بەردەوام بونی برایانی موس����ڵمان لەدەس����ەاڵتدارێتی میس����ر هەڕەش����ەیەکی گەورەبو بۆ دەس����ەاڵتی بنەماڵەی شاهانەی سعود هەرلەبەر ئەوە هەمو توانای دارایی و سیاسی خۆیان خستەگەڕ بۆئەو مەبەستە، ئەمە س����ەرەڕای ئەوەی شانشینی سعودیە پێویس����تی زۆری ئەبێت به هێزی سەربازی میس����ر لەملمالنێکانی داهات����ودا کە لەگەڵ

ئێراندا ڕوبەڕوی دەبێتەوە.یەمەن : پ����اش ئەوەی لەقۆناغی بەهاری عەرەبی����دا عل����ی عبدالله س����اڵح ناچار کرا به پێ����ی دەسپێش����خەریەکی واڵتانی کەنداو واز لەدەس����ەاڵت بهێنێت، یەمەن پێی نایە قۆناغێکی تازەوە به جۆرێک کە دوژمنەکانی دوێنێی ک����رد به دۆس����تی یەکت����ر ئەویش حوسیەکان عبدالله لەگەڵ علی بەڕێکەوتنی کە پێشتر دوژمنی سەرسەختی یەکتر بون، حوسیەکان لەگەڵ عبدالله بەڕێکەوتنی علی ویس����تی دوبارە دەسەاڵتی یەمەن بگرێتەوە دەس����ت ئەوێ����ش بەناچار کردن����ی واڵتانی کەن����داو به یەکێک ل����ەدو هەڵب����ژاردە یان گێڕانەوەی بۆ دەس����ەاڵت ی����ان زاڵ کردنی حوس����یەکان بۆ دەستبەسەراگرتنی یەمەن، دەستبەس����ەرا گرتن����ی یەمەنی����ش لەالیەن

حوس����یەکانەوە واتە زاڵکردن و فراوانکردنی دەس����ەاڵتی ئێ����ران کە س����ەرچاوەی هێزی بنەڕەت����ی ش����یعەکانی جیهان����ە و ڕکابەری سەرەکی هێزی س����وننەکانە کە شانشینی س����عودیە خ����ۆی به نوێنەریی����ان ئەزانێت، ئێس����تا یەمەن لەقۆناغێکی شەڕ و ئاژاوەی گەورەدای����ە پاش ئەوەی س����عودیە وواڵتانی تری کەنداو ئامادەنەبون مل بدەن بەهیچکام ل����ەو دو بژاردەیەی کە علی عبدالله پالنی بۆ دانابو، ش����ەڕ و ملمالنێکان ب����ەردەوام ئەبن چونکە هەم واڵتانی کەنداو و س����عودیە ڕازی نابن یەمەن ببێتە ناوچەی پاوانخوازی ئێران هەم ئێرانیش ڕازی نابێت ئەو هەله گەورەیە لەدەست بدات کە ئێستا بۆی ڕەخساوە بۆ زاڵکردنی پاوانخوازی خۆی بەسەر یەمەندا. پاش ئەم کورتە شیکردنەوەیەی سەرەوە لەس����ەر بارودۆخی ئەو واڵتانە زۆر بەڕونی دی����ارە کە س����ەرەکیترین ملمالن����ێ بریتیە ملیش����یا شیعە و ڕاس����تەوخۆی لەش����ەڕی سوننەکان دژ به یەک و شەڕی ناڕستەوخۆی واڵتە شیعە و س����وننەکان کەلەو دوبەرەیەدا دی����اری ک����راون، هەم����و ئاماژەکانیش بەو ئاڕاس����تەیە ئ����ەڕۆن ک����ە ڕۆژ ب����ەڕۆژ ئەم کەمبونەوە وچارەسەر بەرەو نەک ملمالنێیە ئەڕوات بەپێچەوانەوە ق����ورس تر و دژوارتر ئەبن بەش����ێوەیەک کە لەداهاتودا ش����ەڕی ڕاس����تەوخۆی بەرەی ش����یعە و سوننە تەنها لەنێوان میلیش����یاکانیاندا نامێنێتەوە بەڵکو ئەو سنورە تێ ئەپەڕێنێت بۆ شەڕی واڵتانی هەردو بەرەی دژ بەیەک،کەلەوانەیە پریشکی شەڕەکە بگاتە شارەکانی مەککە و مەدینەش ئەم����ەش ڕۆژهەاڵت����ی ناوەڕاس����ت و جیهان ئەخاتە قۆناغێکی نوێوە چونکە فراوان بونی بازنەی شەڕەکە بۆ شەڕی ڕاستەوخۆی ئەو واڵتانە کاریگەری ڕاستەوخۆی ئەبێت لەسەر ڕێکەوت����ن و هاوپەیمانی����ە نێودەوڵەتیەکان و

ئابوری هەمو جیهان.لەن����او ئ����ەم بارودۆخە ئاڵ����ۆزەدا پالنی دوەمی ئەمریکا چۆن داڕێژراوە؟ بەش����ێکی

وەاڵمی ئەم پرس����یارە لەسەرەوه دا ئاماژەی پێکراوە بەاڵم بەش����ەکەی تری کەگریمانەی بۆ ئەکرێ����ت بریتیەلەڕێگەنەگرتنی ئەمریکا لەف����راوان بونی ئ����ەم ملمالنێیە چونکە ئەم ش����ەڕ و ملمالنێیانە واڵتانی ه����ەردو بەرەی سوننە و ش����یعە بەش����ێوەیەکی زۆرگەورەو کاریگەر الواز ئەکات له ڕوی توانای مرۆیی و ڕادیکاڵی بیروب����اوەڕی تەنان����ەت ئابوری و دینیش����ەوە کە دواجار ئەمە بەش����ێوەیەکی دورخایەن و لەبەرژەوەن����دی ناڕاس����تەوخۆ س����تراتیجی ئەمریکادای����ە، یەکێک لەبەڵگە ه����ەرە بەهێ����زەکان لەس����ەر ڕێگەنەگرتنی ئەمری����کا لەف����راوان بونی ئ����ەم ملمالنێیە ڕێکەوتنی پێش����بینیکراوی نێوان ئەمریکا و ئێران����ە لەس����ەر بەرنامەی ئەتۆم����ی ئێران دانوس����تان وگفتوگۆکانی لەچوارچێ����وەی گروپی )5+1( لەگەڵ ئێران، ئەم ڕێکەوتنە الن����ی کەم بۆ م����اوەی 10 س����اڵ بەرنامەی ئێ����ران ڕائەگرێت بۆ پێشخس����تنی بەرنامە ئەتۆمیەکەی و بەرهەمهێنانی چەکی ئەتۆمی کە ئەمەش یەکێک����ە لەئامانجە گرنگەکانی ئەمریکا وئیسڕائیل لەهەمان کاتدا ئامانجێکی تری گرنگی ئ����ەم ڕێکەوتنە پێدانی دڵنیایە به ئێران بۆکۆتای هێنان����ی ملمالنێی دەیان س����اڵەی لەگەڵ ئەمریکا به تایبەتی وواڵتانی ڕۆژئاوا بەگش����تی، بەهەمان ش����ێوە کۆتای هێنان����ی ئەم ملمالنێیەش یەکێکە لەئامانجە گرنگەکانی ئێ����ران ل����ەم ڕێکەوتنە چونکە ئەبێتە هۆی داخس����تنی بەرەیەکی نەیاری بەهێ����زی وەک ئەمریکا وواڵتانی ڕۆژئاوا کە ئەمەش هاوکار ئەبێت بۆ ئەوەی ئێران هەمو تواناکانی خۆی تەرخان بکات بۆ بردنەوەی ملمالنێکانی بەرامبەر بەرەی س����وننە، ئەم ڕێکەوتنەلەس����ەر بەرنامە ئەتۆمیەکە تەنها دڵنیی����ای ئاسایش����ی ناداتە ئێ����ران بەڵکو ئەبێت����ە ه����ۆی البردنی س����زاکانی والدانی ئابڵوقەی ئابوری س����ەری، یەکێکیش لەسزا ئێران سنوردارکردنی سەرەکیەکانی س����ەر فرۆش����تنی چ����ەک ب����وە پێ����ی و بەنەمانی

ئەم س����زایەش ئێران دەس����کراوە ئەبێت بۆ کڕینی چەکی پێویس����ت لەڕوی چەندایەتی و چۆنایەتیەوە لەهەمان کاتدا هەڵگرتنی سزا و یارمەتی ئابوریەکەی سەریش����ی ئابڵوق����ە بوژانەوەی ئابوری ئەدات بۆ ئەوەی بتوانێت

تێچونی ئەو ملمالنێیە دابینبکات .کوردس����تان هەرێم����ی ئاش����کرایە ملمالنێیەدای����ە و ئ����ەم لەناوجەرگ����ەی بەدڵنییاوە پریش����کی ئەم ش����ەڕەمان بەر ئەکەوێت، لێ����رەدا ڕۆڵی بڕیاربەدەس����تانی الیەنەسیاس����یەکان کوردس����تان و هەرێمی پ����اش کۆکردن����ەوەی زانیاریەکان ودانان����ی میکانیزمی زانستی وگونجاو بۆ شیکردنەوەو هەڵسەنگاندن دروستکردنی ڕاسترین بڕیارە کە ئەرکی سەرەکییانە بەاڵم ڕاستیەکی نەگۆڕ هەیە کە پێویستە پابەند بن پێوەی ئەویش ئەوەیە کە ڕێگربن لەتێوەگالنی ڕاستەخۆی هەرێم لەم ش����ەڕە چاوەڕوانکراوەوە چونکە تێوەگالنی ڕاس����تەخۆ ئەمانکاتە سوتەمەنی شەڕێک کە ش����ەڕی ئێمە نیە ودواجار هەمو ساڵی لەدەیان تێکۆشان وقوربانییانەی ئەو ڕابردودا گەلەکەمان داوێتی بەفیڕۆ ئەڕوات و هیواوئاواتەکانیش����مان بۆ س����ەربەخۆ بون و دابینکردن����ی ژیانێکی ئ����ارام لەناو ئەچێت، بۆ ئەم مەبەستەش بۆ ڕوبەڕوبونەوەی ئەم ملمالنێیە دەرەکیە پێویس����تە یەکگرتو بین بەش����ێوەیەک کە جیاوازیەکانم����ان نەبێتە لەیەکتری وببێتەپاڵنەربۆ لێکترازانمان هۆی خۆس����اغکردنەوە لەسەر یەکێک لەبەرەکانی

سوننە وشیعە.هەرێ����م و بڕیاربەدەس����تانی هاوش����انی الیەنەسیاس����یەکان پێویستە سەنتەرەکانی توێژینەوەو کەس����انی ئەکادیمی و شارەزایان ڕێگاچ����ارە دۆزین����ەوەی ب����ۆ هاوکارب����ن گونج����اوەکان بۆ دەربازکردن����ی هەرێم لەم بەش����ێوەیەک قورس����ەدا دژوار و قۆناغ����ە کەبەکەمترین زیانەوە بتوانین هەنگاو بنێین بۆ قۆناغی داهاتو کە خۆی لەس����ەربەخۆی و

ئارامی گەلەکەماندا ئەبینێتەوە.

‌یه‌كێتی‌‌مامۆستایان‌‌یان‌ڕێكخراوی‌‌ئابونه‌كه‌!

Page 20: ژماره 476

بۆچی هه ر میدیای ئه هلی؟

‌‌ئاسۆ‌عه‌بدولله‌تیف

له‌بازاڕی‌راگه‌یاندنی‌كوردیدا‌بانگه‌شه‌كردن‌بۆ‌میدیایه‌كی‌ئازادو‌هاوسه‌نگ‌بۆت����ه‌‌مۆدێل‌به‌بێ‌ئه‌وه‌ی‌هه‌نگاوێك‌بنرێت‌ب����ه‌ره‌و‌ئه‌و‌چه‌مك‌و‌مۆرااڵنه‌،‌هه‌ندێك‌میدیا‌تا‌ئه‌و‌ئاس����ته‌‌له‌بێمۆراڵیدا‌رۆچون‌كه‌‌قاچیان‌خلیسكاوه‌ته‌‌زه‌لكاوه‌كه‌وه‌،‌به‌جۆرێك‌به‌ڕۆژ‌ره‌خنه‌‌ده‌گرن‌و‌به‌ش����ه‌و‌له‌گه‌ڵ‌به‌رپرساندا‌پێكی‌ئاسوده‌یی‌ده‌خۆنه‌وه‌،‌له‌میدیاكانیاندا‌توندو‌زبر‌له‌سه‌ر‌مێزه‌كان‌نه‌رم‌و‌ش����ل‌و‌خه‌جاڵه‌تكێش،‌له‌گه‌ڵ‌شه‌قام‌و‌خه‌ڵكی‌هه‌ژار‌ناڕازی‌و‌توڕه‌،‌له‌ژوره‌‌تاریكه‌كان‌ڕازی‌و‌موسته‌عیدو‌بێده‌نگ،‌توند‌له‌سه‌ر‌گه‌نده‌ڵی‌و‌به‌هه‌ده‌ردان‌و‌س����امانی‌نیشتیمانی،‌وه‌لێ‌به‌پاره‌ی‌حیزب‌و‌حكومه‌ت‌هه‌ڵده‌سوڕێن،‌ئه‌مه‌‌

الدانه‌‌له‌پره‌نسیپی‌رۆژنامه‌گه‌ری!واوه‌تر‌بڕۆین،‌ئێستا‌بره‌و‌به‌میدیایه‌كی‌تر‌ده‌درێت،‌شه‌رمنانه‌‌له‌پیاوه‌كانی‌حیزب‌و‌حكوم����ه‌ت‌ده‌پرس����ێته‌وه‌‌وه‌ك‌ئه‌ڵته‌رتاتیڤی‌په‌رله‌م����ان‌و‌دادگا،‌ترسنۆك‌ئه‌كاته‌‌پاڵه‌وان‌و‌پاڵه‌وانه‌كانیش‌سوك‌ده‌كات‌له‌به‌رچاوی‌خه‌ڵك،‌وه‌زیر‌ده‌كاته‌‌په‌یامنێرو‌هه‌واڵده‌رو‌جوانی‌ده‌كات‌و‌‌هه‌ندێكیش����یان‌سوك‌و‌ئیحراج‌ده‌كات،‌كه‌چی‌هێش����تا‌نایانه‌وێت‌میدیایه‌كی‌جه‌س����ور‌هه‌بێت‌له‌م‌فه‌وزایه‌‌بپرس����ێته‌وه‌و‌بیانخاته‌‌به‌ر‌ره‌خنه‌و‌ش����یكاریی‌و‌پێیان‌بڵێت‌ئه‌مه‌‌

كاری‌میدیایی‌نیه‌‌براده‌ر.هه‌رگیزپێش����ه‌نگانی‌به‌درخانیه‌كان‌بیریان‌بۆ‌ئه‌وه‌‌نه‌ده‌چو‌میدیای‌كوردی‌دوای‌‌117س����اڵ‌‌بكرێته‌‌فاكته‌ری‌قه‌ڵه‌وكردنی‌حیزب‌و‌س����ه‌رمایه‌گوزاری‌

ئایدۆلۆژی‌و‌له‌ئه‌ركه‌‌ئیتیكیه‌كه‌ی‌خۆی‌دوربخرێته‌وه‌.ئاخر‌هه‌ر‌میدیایه‌ك‌لۆگۆی‌ئه‌هلی‌و‌سه‌ربه‌خۆبونی‌كرده‌‌پاشگرو‌پێشگری‌خۆی‌مه‌رج‌نیه‌‌ئیدی‌مۆراڵ‌و‌پره‌نس����یپه‌كانی‌بێالیه‌نی‌و‌ئه‌هلی‌بونی‌خۆی‌سه‌لماندبێت،‌ئه‌وه‌ی‌كه‌‌رۆژنامه‌و‌گۆڤارو‌میدیای‌جددی‌مانیفێستی‌ده‌كات‌ش����كڵ‌و‌دیزاین‌و‌كوالێت‌وش����تی‌له‌م‌بابه‌ته‌‌نیه‌،‌به‌ڵكو‌ئه‌خالقی‌پیش����ه‌یی‌بون‌و‌گوتارو‌كولتوری‌ره‌خنه‌گرتنه‌،‌له‌سه‌ر‌به‌هه‌ده‌ردان‌وسیستمی‌سیاسی‌واڵت‌و‌گه‌نده‌ڵی‌به‌رپرس����ان‌و‌هه‌نارده‌ی‌نه‌وت‌و‌تااڵنكردنی‌زه‌وی‌و‌ئه‌مالكی‌

ده‌وڵه‌ت.ده‌بێت‌بپرسین،‌بۆچی‌میدیای‌ئه‌هلی‌و‌له‌ناو‌میدیای‌ئه‌هلیش‌چه‌ند‌دانه‌یه‌ك‌ده‌خوێنرێته‌وه‌،كه‌‌توانیویانه‌‌ره‌خنه‌ی‌هه‌م‌حكومه‌ت‌‌Governmentو‌هه‌م‌ده‌س����ه‌اڵتAuthorityو‌هه‌م‌بزوتنه‌وه‌‌ئیسالمیه‌كان‌و‌كۆی‌گه‌نده‌ڵیه‌كانیش‌

بكه‌ن؟نهێن����ی‌ئ����ه‌م‌به‌رده‌وامبونه‌‌ئه‌وه‌یه‌‌ئه‌م‌تایپه‌‌ره‌خن����ه‌‌ده‌گرن‌نه‌ك‌ره‌خنه‌‌بفرۆشن،‌كار‌بۆ‌خۆیان‌ده‌كه‌ن‌نه‌ك‌بۆ‌كه‌سی‌تر،‌شیكاری‌فاكت‌و‌واقیعی‌سیاس����ی‌ده‌كه‌ن‌نه‌ك‌سیناریۆسازی،‌ئیتر‌ئاس����اییه‌‌جارێك‌ده‌یانكه‌ن‌به‌‌میت‌و‌جارێ����ك‌به‌ئیتالعات‌و‌جارێك‌ته‌بش����یریی،‌ره‌خنه‌‌هه‌یه‌‌به‌حكومه‌ت‌ده‌ڵێ‌ئه‌مه‌‌ده‌ردو‌نه‌خۆش����یه‌كه‌ته‌،‌حكومه‌تی‌ب����اش‌و‌دیموكراتیك‌له‌بری‌ته‌حقیركردن‌پێویسته‌‌كڕیارێكی‌باشی‌ئه‌و‌ره‌خنانه‌‌بێت،‌وه‌ك‌نایانكڕێت،‌ناش����بێت‌ورده‌‌پیاوه‌كانی‌خۆی‌به‌رداته‌‌سه‌ر‌جه‌سته‌ی‌مه‌عنه‌ویان،‌هه‌ندێ‌رۆژنامه‌ی‌جددی‌وه‌ك‌پزیش����ك‌پێویستن‌بۆ‌جه‌س����ته‌ی‌نه‌خۆش،‌ده‌بێت‌نه‌خۆش‌بوه‌س����تێت‌و‌گوێ‌بگرێت‌پزیش����ك‌چی‌پێ‌ده‌ڵێت،‌به‌اڵم‌له‌واڵتی‌ئێمه‌‌به‌داخه‌وه‌‌ده‌خوازن‌پزیشكه‌كان‌بێده‌نگ‌بكرێن‌و‌نه‌خۆشه‌كانیش‌پیاسه‌‌بكه‌ن‌به‌راڕه‌وه‌كانی‌نیشتیماندا‌تاده‌بین‌به‌كۆمه‌ڵگایه‌كی‌ناساغ‌و‌نه‌خۆش.

Awene خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د

کوا‌لێکۆڵینەوەی‌یاسایی‌لەخوێنی‌کاوه‌‌گه‌رمیانی،‌سەردەشت‌عوسمان،‌سۆرانی‌مامە‌حەمە،‌عەبدولستار‌تاهیر

‌ریکالم

چاره‌نوسی‌ئه‌وانه‌ی‌پشتیان‌به‌‌ئه‌مه‌ریکا‌به‌ست

ئێ����ران،‌ ش����ای‌ رژێم����ی‌توندوتۆڵی‌ په‌یوه‌ندییه‌کی‌هه‌بو.‌ ئه‌مه‌ریکادا‌ له‌گه‌ڵ‌ش����ا‌زۆر‌دڵس����ۆزبو‌ب����ۆ‌هێش����تا‌ به‌اڵم‌ ئه‌مه‌ریکا،‌ئه‌مه‌ریکییه‌کان‌کۆمه‌ڵێک‌مه‌رجی‌قورسیان‌به‌سه‌ردا‌سه‌پاندبو،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌ئاسانکاریی‌بۆ‌ئه‌مه‌ریکییه‌کان‌بکات‌له‌ئێراندا.‌کاتێک‌که‌‌شۆڕشی‌ئێران‌له‌ساڵی‌‌1979دا‌کۆتایی‌به‌ده‌سه‌اڵتی‌ش����ا‌هێنا،‌ته‌نها‌ئومێدی‌شا‌ئه‌مه‌ریکا‌بو‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌ڕوی‌تێبکات،‌دوای‌ئ����ه‌وه‌ی‌ماوه‌یه‌کی‌که‌م‌چ����وه‌‌ئه‌مه‌ریکا،‌له‌وێ‌جێیان‌نه‌ک����رده‌وه‌و‌ده‌ریانکرد.‌واته‌‌تا‌ئ����ه‌و‌ڕاده‌یه‌‌وه‌فایان‌بۆ‌ش����ا‌نه‌بو‌که‌‌

داڵده‌ی‌بده‌ن.‌

له‌کات����ی‌جه‌نگی‌ ئه‌مه‌ری����کا‌ئێران-عێراقدا،‌ درێژخایه‌ن����ی‌پاڵپش����تیی‌و‌کۆمه‌کی‌سه‌دام‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ده‌کرد،‌ حسێنی‌ل����ه‌و‌کاته‌دا‌پێویس����تی‌پێی‌بو.‌ب����ه‌اڵم‌دوات����ر‌ئه‌مه‌ریکا‌به‌ته‌واوی‌پشتی‌له‌سه‌دام‌کرد‌ده‌س����ه‌اڵته‌که‌ی‌و‌ ڕوخانی‌ تا‌

له‌سێداره‌دانی.

‌‌ئه‌مه‌ری����کاو‌ناتۆ‌به‌بیانوی‌رێگه‌یان����دا‌ دیکاتۆربون����ه‌وه‌،‌لیبی����ا‌ پێش����وی‌ س����ه‌رۆکی‌بکه‌وێته‌‌ناخۆشترین‌دۆخه‌وه‌.‌قه‌زاف����ی‌هه‌ر‌ئه‌و‌که‌س����ه‌بو‌که‌‌رۆژانێک‌‌دۆس����تی‌نزیکی‌

ئه‌مه‌ریکا‌بو.

له‌کاتێکدا‌که‌‌له‌تونس‌شۆڕش‌دژی‌بن‌عه‌لیی‌دۆستی‌ئه‌مه‌ریکا‌هه‌ڵگیرسا،‌یه‌که‌م‌واڵت‌که‌‌ده‌روازه‌کانی‌به‌ڕوی‌ئه‌و‌سه‌رۆکه‌دا‌داخست،‌ئه‌مه‌ریکا‌بو.‌

بۆیه‌‌ناچار‌بن‌عه‌لی‌به‌ره‌و‌واڵتی‌سعودییه‌‌هه‌ڵهات.

هه‌رچه‌ن����ده‌‌تا‌ ئه‌مه‌ری����کا‌هه‌می����ن‌ ا و دن‌ ته‌کا س����ایس����ت‌ ه‌یو دی����ی‌ گر به‌رله‌موب����اره‌ک‌

میسڕ‌ س����ه‌رۆکی‌ وه‌ک‌ بکات‌و‌بیهێڵێته‌وه‌،‌به‌اڵم‌له‌س����اتێکدا‌که‌‌بینیان‌سودی‌نییه‌،‌پشتیان‌تێک����ردو‌لێگه‌ڕان‌له‌کورس����یی‌ده‌سه‌اڵته‌وه‌‌بچێته‌‌زیندانه‌وه‌.

موس���ه‌دق‌ دکت���ۆر‌ له‌ئێ���ران‌به‌پشبه‌ستن‌به‌ئه‌مه‌ریکییه‌کان،‌ده‌یویس���ت‌به‌گ���ژ‌ده‌وڵه‌ت���ی‌به‌ریتانیادا‌بچێته‌وه‌،‌به‌اڵم‌زۆری‌نه‌خایاند‌کوته‌کی‌ئه‌مه‌ریکا‌به‌ر‌موس���ه‌ده‌قیش‌ک���ه‌وت‌کاتێک‌ک���ه‌‌پالنیان‌بۆ‌کوده‌تای‌28ی‌

مورداد‌داڕشت.

‌محه‌مه‌د‌مسه‌ده‌ق

حوسنی‌موباره‌ک

موعه‌مه‌ر‌‌قه‌زافی

سه‌دام‌حسێن

بن‌عه‌لی

‌محه‌مه‌د‌ره‌زا‌په‌هله‌وی