ش����ااڵوی عه لی عه س����كه ری ئاماژه به وه ده كات كه له ئێستادا یه كێتیی خراپتری����ن جه م����اوه رو باش����ترین س����ه ركردایه تیی هه یه ، ئه و ده ڵێت ده س����ه اڵتی یه كێتیی����دا "له ن����او

راسته قینه ئێستا الی هێرۆخانه ".ئاوێنه ، س����لێمانی : شااڵوی عه لی عه سكه ری ، ئه ندامی سه ركردایه تیی یه كێتیی نیش����تیمانیی كوردس����تان له چاوپێكه وتنێكی تایبه ت به ئاوێنه دا ناو ناكۆكییه كانی ك����ه رایگه یان����د یه كێتیی له غیاب����ی تاڵه بانییدا بون به ناكۆكیی شه خس����یی ، ئ����ه و وتی "كه لله ڕه قیی له نێوان دواندا، له نێوان سیاندا، بو به شتی شه خسیی ، ئیتر چاره سه ركردنی كێشه كان زۆر قورس بو، له وه ده رچ����و له ناو كۆبونه وه ی چاره بكرێت، سیاس����ییدا مه كته بی ته نانه ت له چونه ناو كۆنگره ش ترس

دروست بو".وتیشی "دوێنێ به ده ستپێشخه ریی ئه رس����ه الن بایز و عیم����اد ئه حمه د و دلێری س����ه ید مه جید كۆبونه وه یه ك له نێوان جێگرانی سكرتێری گشتیی و هێرۆخ����ان و ده س����ته ی كارگێڕی����ی كراوه ، ئه و به رنامه یه قسه ی له سه ر كراوه كه پێش����تر راگه یه نرابو، هیچ كه سێكیشیان ره تی نه كردوه ته وه ".

ناوبراو ئه وه ش����ی ره تكرده وه كه ،12/15 دوێن����ێ كۆبونه وه ك����ه ی به نێوبژیوانیی یان فش����اری ئێران و گ����ۆڕان و پارتی بوبێت، ئ����ه و وتی "دۆسته كانمان هه مویان ئامۆژگارییان كردوین كه ئێم����ه رێككه وتن بكه ین باش����تره ، به اڵم له ژێر فشاری هیچ

الیه كدا نه بوه ".

شااڵو جه غتی له وه ش كرده وه كه هه رچه نده به پێ����ی په یڕه وی ناوخۆ له جێگرانی له ناو یه كێتیی����دا كه س س����كرتێری گشتیی بااڵده ستتر نیه ، )جێگرانی واقع����دا له ب����اری به اڵم ده سه اڵتی موماره س����ه ی سكرتێر( خۆیان ناكه ن، بۆیه له وحاڵه ته ش����دا یه كێكی تر دێت و ئێس����تا هێرۆخان زیاتر موماره سه ی ده سه اڵت ده كات وه ك كۆسره ت ره س����وڵ، ئه و وتی زۆر ماوه یه ك����ی كۆس����ره ت "كاك بكات، مامه ڵه بێالیه نانه ده یویست بۆچونه كان نه ش����یده توانی ب����ه اڵم قورس و ئه وه نده چونكه یه كبخات، به شه خس����یی كرابو، بۆی����ه كه متر

موماره سه ی ده سه اڵتی ده كرد". وتیشی "له م س����اته دا ده سه اڵتی راس����ته قینه الی هێرۆخانه ، چونكه كاك به رهه م خۆی لێدورخس����ته وه ، موماره س����ه ی كۆس����ره تیش كاك ده س����ه اڵتی خۆی نه كرد، بۆیه الی

هێرۆخانه ".رونك����رده وه ئه وه ش����ی ناوب����راو به راورد تاڵه بانی����ی گه وره ی����ی كه ناكرێ����ت له گ����ه ڵ ئ����ه و براده رانه ی ئێستا هه ن، له به رئه وه كه س نابێت بیربكاته وه له وه ی بڵێت من جه الل تاڵه بانییم، شااڵوی عه لی عه سكه ری وت����ی "جێگ����ه ی تاڵه بانی����ی كه س بڵێت بیس����ه نێت یان وه ریناگرێت، ئه م����ه جێگه ی منه ، ده بێت خه ڵك و ئه ندامان����ی یه كێتیی ئ����ه و جێگه یه

به یه كێك ره وا ببینن".

یه كگرت����وی س����ه ركردایه تی ئه ندام����ی ئیس����المیی ئه بوبه كر عه ل����ی ئاماژه به وه ده كات ك����ه ده بێت ئیس����المیه كان گله یی له خۆیان بكه ن، كه سودیان له و ده رفه ته وه رنه گرت كه پێش����تر بۆیان هاته پێشه وه له یه كالیی كردنه وه ی پۆسته كانی پارێزگای س����لێمانی ، ئه و ده ڵێت " ئیس����المیه كان دا، له ده س����ت زێڕینی����ان ده رفه تێك����ی خۆیان و به س����ودی نه یانتوانی به داخه وه

ده نگده رانیان كۆتایی پێبهێنن".ئاوێنه ، سلێمانی : ئه ندامی سه ركردایه تی ئه بوبه كر عه لی ئیس����المیی یه كگرت����وی به ئاوێنه دا تایب����ه ت له چاوپێكه وتنێك����ی رایگه یاند كه لیس����تی خزمه ت سه ركه وتو

نه بو له و هه ڵوێس����ته ی نواندی ، له كاتێكدا ده یتوان����ی خزم����ه ت به خ����ۆی و ئاینده ی ده نگده رانیشی بكات، ئه و وتی "هه رچه نده هه ر له س����ه ره تاوه م����ن و چه ندینی تریش بۆچونمان وابو كه ده كرێ لیستی خزمه ت هه ڵوێس����تێكی ت����ری هه بێت، ت����ا پێگه و قسه ی كاریگه رتری هه بێت، به اڵم دواجار

ئه و هه ڵوێسته وه ك خۆی مایه وه ".وتیش����ی "ئه و كات����ه هه ندێکمان پێمان باش بو له گ����ه ڵ گۆڕان بین، هه ندێكی تر پێی ئاسایی بو ده نگ به یه كێتیی بدرێت، له هه م����و حاڵه تێك����دا له ن����او یه كگرتوو كۆمه ڵیش����دا خه ڵكانێك هه بون كه له گه ڵ ئه و بۆچونه ی لیس����تی خزم����ه ت نه بون،

به اڵم دواجار زۆرینه ی ئه و هه ڵوێس����ته ی پێباش بو كه بڕیاری له سه ر درا".

ناوبراو ئه وه شی رونكرده وه كه سه ره تا له ناو لیس����تی خزمه تدا بۆچونی زاڵ وابو كه ئ����ه وان دۆخه ك����ه یه كالی����ی بكه نه ، ب����ه اڵم دواتر بۆچونی جیاواز دروس����تبو، ئه و وتی "س����ه ره نجام به زۆرینه ی ده نگی هه ردو س����ه ركردایه تی حزبه كه ئه و بڕیاره دراوه ، واته ئه و دو حزبه به رپرسیارێتیی هاوبه ش����یان ده كه وێته ئه ستۆ بۆ هیچیان نییه موزایه ده ی سیاسیی له سه ر یه كتری

بكه ن".

هه رچه نده ده نگۆی ئه وه هه بو پێش سه ری ساڵ دو موچه به سه ر یه كه وه به فه رمانبه رانی هه رێم بدرێت، به اڵم له هیچ دۆخێكدا حكومه تی هه رێ���م ناتوانێ���ت هه نگاوێكی له و ش���ێوه یه بنێ���ت، په رله مانتارێك ده ڵێ���ت "هه رگیز دو

موچه به یه كه وه نادرێت".ئاوێنه ، هه ولێ���ر: ئه ندامی لیژنه ی دارایی و ئابوریی له په رله مانی كوردستان، "هیڤا حاجی" به ئاوێن���ه ی راگه یاند كه ئ���ه و به دواداچونی كردوه بۆ بابه ت���ی ئه گه ری پێدانی دو موچه به س���ه ر یه كه وه ، ئه و ده ڵێت "ئێمه به وه فدی دانوس���تانمان وت ئای���ا ده توان���ن دو موچه به یه كه وه به فه رمانبه ران بده ن؟ ئه وان وتیان

هه رگیز ئه و شته له توانای ئێمه دا نییه ".

ئ���ه و پاره یه ی به غ���دا ره وان���ه ی ده كات به ش���ێكی بۆ موچه و به شێكی تری بۆ قه رزی كۆمپانیا بیانییه كان و به ش���ێكی تریش���ی بۆ

به ڵێنده ره كانه .ل���ه الی خۆش���یه وه ش���ێركۆ ج���ه وده ت، ئه ندامی لیژنه ی دارایی و ئابوریی له په رله مانی كوردس���تان رایده گه یه نێت كه كارێكی ئاسان نییه حكوم���ه ت بتوانێت دو موچه به س���ه ر یه ك���ه وه بدات، "چونك���ه په یوه ندیی به وه وه هه ی���ه كه به غدا ت���ا چه ند ئ���ه و ئیلتیزاماته دارایی���ه ی له س���ه ریه تی دابین���ی ده كات بۆ

هه رێمی كوردستان".

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )457( سێشەممە 2014/12/16

w w w . a w e n e . c o m

ئیداره ی سلێامنی و وه جاخی وه فده که ی

گۆڕان

18

ریکالم

17 16 11

10

فه یسبوک و ته کنه لۆژیا

گۆڕه پانه که به کتێب چۆڵ ده که ن

کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار ته له فۆن: 3201274 تیراژ: 4500ناونیشان: سلێامنی گه ڕه کی شۆڕش- به رامبه ر ئاماده یی شۆڕشی کوڕان

شااڵوی عه لی عه سكه ری :

ده سه اڵتی راسته قینه الی هێرۆخانه

لەهەرێمدا تەنها یەک زانکۆ

سیستمی پارالێڵ پەیڕەو دەکات

ژنانی کۆبانی و ڤیان دەخیل لەپێشەنگی

ژنانی جیهانن بۆ 2014

سه ید ئه كره م: بادینان بۆ مرۆڤی ئازاد

زیندانه ، ئه بێت بۆ زیندانیی چۆن بێت؟4

له "ته خوین"ه وه بۆ "هاوخه باتیی "

3

ئه بوبه كر عه لی : ئیسالمیه كان ده رفه تێكی زێڕینیان له ده ست دا

"هه رگیز دو موچه به یه كه وه نادرێت"

3814

13

ملمالنێ و مەترسییەکانی

یان ترس لەملمالنێ؟

پێگه ی واڵتی توركیا له سرتاتیجی وزه ی نوێی ڕوسیا

تایبه‌ت(457( سێشه ممه 22014/12/16

ئا: میهره بان سه الم

پاش ئه وه ی ده سه اڵته ئیدارییه كانی پارێزگای سلێمانی و هه ڵه بجه له نێوان

یه كێتیی و گۆڕان دابه شكران، بزوتنه وه ی گۆڕان كاندیدی خۆی بۆ

پۆستی پارێزگاری هه ڵه بجه دیاریكرد كه ئه ویش کارنامه ی سه ره تایی خۆی

له ڕێی ئاوێنه وه بۆ شاره که ئاشکرا ده کات. ناوبراو خه ڵكی شاره كه یه و

ئه وه ش داوایه كی دانیشتوانی هه ڵه بجه یه به وه ی هه ر كه سێ ببێته

پارێزگار، ده بێت خه ڵكی هه ڵه بجه بێت.

عه ب���دواڵ محه مه د ناس���راو به عه بدواڵ نه ورۆڵی ، كاندیده كه ی گۆڕانه بۆ پۆستی پارێ���زگاری هه ڵه بجه ، ئ���ه و له دایكبوی ش���اری هه ڵه بجه ی���ه و خه ڵك���ی گوندی

نه ورۆڵ���ی س���ه ر به پارێزگاكه ی���ه . ئه و له هه ڵه بجه قۆناعی خوێندنی سه ره تایی ته واوكردوه و ده رچوی كۆلیژی ئه ندازیاریی به شی شارستانیه ساڵی 1979-1978.

كاری ڕێگاوب���ان له وه زاره تی دوات���ر ك���ردوه تا ڕاپه رینه كه ی س���اڵی 1991، پاشان له ساڵی 1994 بوه به به ڕێوه به ری 1996 و س���اڵی ت���ا ئاوه دانكردن���ه وه له و ساڵه ش���دا بۆ م���اوه ی 6 مانگ بوه به به ڕێوه به ری ئه ش���غال، دوای 6 مانگ وه زاره تی به بری���كاری ب���وه كاركردنی ئه شغال تا ساڵی 2001 و ئیدی خانه نشین

بوه . ئێس���تاش ناوبراو به ره سمیی له الیه ن بزوتنه وه ی گۆڕانه وه ئاگاداركراوه ته وه كه كاندیده بۆ پۆستی پارێزگاری هه ڵه بجه ، خه ڵكی له داواكارییه كان���ی یه كێكی���ش هه ڵه بجه بۆ پارێزگاری نوێی شاره كه یان

ئه وه یه كه دانیشتوی شاره كه بێت.له وباره وه عه بدواڵ نه ورۆڵی به ئاوێنه ی راگه یاند، "من ئام���اده م له یه كه م ڕۆژی ده س���تبه كاربونمه وه بگه ڕێم���ه وه زێدی خ���ۆم و ت���ا له نزیكه وه بتوان���م خزمه ت ئاگاداری كێش���ه و بكه م و به ش���اره كه م

گرفتی خه ڵكیی بم".سه باره ت به كارو به رنامه ی داهاتوی بۆ پارێزگای هه ڵه بجه ، ناوبراو وتی "ده بێت هه ندێك به نه ماو هه یكه لی ئیداریی هه بێت ب���ۆ به رێوه بردنی هه ڵه بج���ه ، به داخه وه تاوه كو ئێس���تا بونی نه بوه ، بۆیه یه كه م كارم رێكخس���تنه وه ی هه یكه لی ئیداریی هه ڵه بجه یه و دانانی كه سی شیاوه له یه كه ئیدارییه كان���دا به بێ گوێدانه پله و پایه ی حزبیی . پاشان له چاالكوانان و رۆشنبیران بۆردێك دروست ده كه ین بۆ به دواداچونی كێش���ه ی خه ڵك و له نزیكه وه ئاگاداربون

له كێشه و باروگوزه رانی هاواڵتیان".سه باره ت به واده ی ده ستبه كاربونیشی ، نه ورۆڵ���ی وت���ی ، "ده بێ���ت ل���ه م چه ند هه فته ی داهات���ودا كاره كان ته واوبن بۆ ئه وه ی هه رچی زوتره ده ستبه كاربین بۆ

خزمه تی خه ڵكی ئه م شاره ".

هه ڵه بجه له ڕوی جوگرافیه وه ده كه وێته 86 ك���م باش���وری خۆرهه اڵتی ش���اری س���لێمانی و ژم���اره ی دانیش���توانه كه ی نزیك���ه ی 54 هه زار كه س���ه و ناحیه كانی

خورماڵ و بیاره ی له سه ره . له رۆژی 16ی ئ���اداری 2013 فه رمانی به پارێزگابونی له الیه ن سه رۆكی هه رێمی كوردستانه وه بۆ ده رچو، پاشان له 31ی كانونی یه كه می 2014 له الیه ن سه رۆكی حكومه تی هه رێمی كوردستانه وه به فه ڕمی

به پارێزگابونی هه ڵه بجه ئیمزاكرا.

ئا: ئاوێنه

فه تحواڵ گوله ن به دوه م كه سایه تیی هه ره گرنگی توركیا داده نرێت و

سه ركرده ی "حه ره كه ی خزمه ت"ه و ئێستا له ویالیه تی په نسیلڤانیا

له ئه مه ریكا نیشته جێیه و له ناوه وه و ده ره وه ی توركیادا به ده یان ملیۆن

شوێنكه وته ی بیروبۆچونه كانی هه ن و له 163 واڵتی جیهاندا قوتابخانه و زانكۆی

تایبه تی هه ن، كه یه كێكیان هه رێمی كوردستانه ،

ده ڵێت "له سایه ی ده سه اڵتی ئاكه په و ئه ردۆغان توركیا بوه ته ده وڵه تی تاكه

پارتێك و تاكه كه سێك".

چاوپێكه وتنه ك����ه ی هه فته ی رابردوی SüddeutSche( ڕۆژنام����ه ی فه تح����واڵ له گ����ه ڵ Zeitung(ی گوله نی سه ركرده ی ناوداری "حه ره كه ی هه بو، زۆری ده نگدانه وه یه كی خزمه ت" كه هاوكات بو له گه ڵ هێرش����ی پۆلیسی توركی����ا ب����ۆ س����ه ر رۆژنامه كانی نزیك له "خزمه ت" له ئه س����ته نبوڵ و شاره كانی

تری ئه و واڵته .له چاوپێكه وتنه كه یدا جه غت گول����ه ن له وه ده كات كه "كۆماری توركیا له جیاتی ئ����ه وه ی ببێته ده وڵه تێكی دیموكراتیی و س����یكۆالرو مه ده نیی بوه ت����ه ده وڵه تی تاكه پارتێك، ته نانه ت بوه ته ده وڵه تی تاكه كه س����ێك، ده س����ه اڵته جیاوازه كان ئه گه ر ته نانه ت ده سه اڵتی بااڵی دادوه ریی لێده ربكه ین ئه وا هه مو ده سه اڵته كانی تر له م به ئه رشیف، كراون پشتگوێخراون و ڕۆژگاره ی ئه مڕۆماندا توركیا له ناوخۆدا زیاتر ب����ه ره و جه مس����ه رگیریی ده ڕوات كه چی ل����ه ده ره وه دا ڕۆژ له دوای ڕۆژ بێ

متمانه ترو ته نیاتر ده بێت".ناوبراو له وه اڵمی ئه و پرسیاره شدا كه نه وه یه كی ده مه وێت ده ڵێت "ئه ردۆغان دیندار دروس����تبكه م، ئێ����وه ش هه مان ش����ت ناڵێ����ن؟ ده ڵێت "نابێ����ت ئه ركی نه وه یه ك����ی دروس����تكردنی ده وڵ����ه ت دین����دار بێت، چونكه ئ����ه وكات ده بێته ه����ۆی هه ڵپه س����اردنی ئه و كه س����انه ی ك����ه به جۆرێك����ی ت����ر بیرده كه ن����ه وه ، ئازادی����ی دینیی یه كێك����ه له بنه ماكانی مافی م����رۆڤ. هاواڵتیان س����ه ر به هه ر

دینێك بن پێویس����ته له س����ه ر ده وڵه ت زه مینه یه ك����ی وایان بۆ بس����ازێنێت كه به ئازادی����ی به بیروب����اوه ڕی خۆیان����ه وه بژین و ده ریشیببڕن، ئه وه ی له ئه ردۆغان چاوه ڕوان ده كرا له م 12 ساڵه ی ڕابردودا ئاینییه كان كه مایه تیی����ه مافی ئه وه بو دابین بكات، زۆر ڕون و ئاشكراش����ه كه

ئایا كردویه تی یان نه یكردوه ".ده وڵه ت���ی هه واداران���ی هه روه ه���ا ئیسالمیی له عێراق و شام ناسراو به داعش به گروپێكی مه ترس���یدار ناوده بات، ئه و به رده وام ئیس���المدا "له مێژوی ده ڵێت گروپی ڕادیكاڵی له م ش���ێوه یه هه بون، سته میان له كۆمه ڵگاكانی دیكه كردوه و مرۆڤی���ان كوش���توه ، ب���ه م ش���ێوه یه ناپاكیی���ان له گ���ه ڵ دینه كه یان كردوه ، پێش���وتر قاعیده هه بوو ئێستا داعش. به داخ���ه وه جیهان���ی ئیس���المیی دژه هه ڵوێس���تێكی ڕونی نیشان نه دا، ئه م قس���ه یه زاناكانی نێو مه ككه و مه دینه و هه روه ه���ا ئه وانه ی میس���رو توركیاش

ده گرێته وه ".نوێیه ك���ه ی كۆش���كه ده رب���اره ی ئه ردۆغانیش، ده ڵێت "هه مو ده وڵه تێك

پێویس���تی خ���ۆی ته مس���یلی وه ك به باڵه خان���ه هه ی���ه ، ب���ه اڵم ده توانرا له بری بنیاتنانی كۆش���كی 1000 ژوریی بیناكانی ئێس���تا په ره یان پێ بدرێت، ئه گه ر س���ه رۆك وه زیران ڕێگر نه بوایه ، كاروباری بنیاتنانه كه ی له الیه ن دادگاوه ده وه ستێنرا، ئه م ڕه فتارانه زیان به ڕێزی هاواڵتی به رامب���ه ر دادگا ده گه یه نێت، جوانترین كۆشك و سه راكانی ده وڵه تی عوس���مانیی له س���ه رده می ڕوخانی���دا ش���وێنی له دونیادا ئه مڕۆ بنیاتنراون، كاری زۆر س���ه رۆكی واڵت بین���ای زۆر خاكه ڕایانه ی���ه ، به م جۆره مه س���ه له ی ئه م كۆشكه زیانی به ئیعتیباری توركیا گه یاند، له 60%ی خه ڵكی توركیا بڕوای وایه كه ئه م س���ه رایه ئیسرافه ، ئه گه ر له چوارچێوه ی دینیشدا ئه م مه سه له یه تاوت���وو بكه ین ئ���ه وا ئ���ه م بنیاتنانه

حه رامه ".ئه م���ه له كاتێكدایه ك���ه ئه ردۆغان و ئه حمه د داود ئۆغلۆی سه رۆك وه زیرانی گوله ن و ب���ه رده وام توركیا ئێس���تای شوێنكه وتوانی به كه سانی به كرێگیراوو

چه ته و خیانه تكار ناوزه ند ده كه ن.

پارێزگاری نوێی هه ڵه بجه كارنامه ی سه ره تایی خۆی بۆ شاره كه ئاشكرا ده كات

ریکالم

"توركیا بوه ته ده وڵه تی تاكه پارت و تاكه كه سێك"

ئه ردۆغان گوله ن

عه بدواڵ نه ورۆڵی

ئا: هاوكار حسێن

شااڵو عه لی عه سكه ری ، ئه ندامی سه ركردایه تی یه كێتیی نیشتمانی

كوردستان له م چاوپێكه وتنه ی ئاوێنه دا باسی كێشه ناوخۆییه كانی حزبه كه ی

ده كات و ده ڵێت،"له م ساته دا ده سه اڵتی راسته قینه الی هێرۆخانه ، چونكه كاك

به رهه م خۆی لێدورخسته وه ، كاك كۆسره ت موماره سه ی ده سه اڵتی خۆی نه كرد". هه روه ك ئاماژه به وه ش ده كات

كه "كه س نابێت بیربكاته وه له وه ی بڵێت من جه الل تاڵه بانیم". ئه و ده شڵێت:

"له ئێستادا یه كێتیی باشترین جه ماوه رو خراپترین سه ركردایه تی هه یه "

به رباس���ی هاتنه وه ه���ۆكاری ئاوێنه : كێش���ه و ملمالنێ ناوخۆییه كانی یه كێتیی

له م كاته دا چیه ؟ش���ااڵو عه لی عه س���كه ری : كێشه كانی ناو یه كێتیی ل���ه م كاته دا نیه ، ماوه یه كی زۆره وپێش گۆڕانیش چه ند فكرو ئاراسته و بیروبۆچونێ���ك بوی���ن و دوات���ر هه مومان بوینه وه به یه ك، كێشه ی ئێمه كێشه یه كی درێژخایه نه ، به اڵم كێش���ه ی ئێس���تامان و كێش���ه ی جارانم���ان ل���ه روی چۆنێتیه وه جیاوازی هه یه ، هی جاران له سه ر فكر بو، هی ئێس���تا وانیه . ئه م كێشانه به رده وام كه ڵه ك���ه ده بون، له غیاب���ی جه نابی مام جه اللدا،له وانه یه ئه وه بۆ جێگه گرتنه وه ی یان بۆ وه رگرتنی ده س���ه اڵتی مام جه الله كه بۆخۆم به حاڵه تێكی ئاس���ایی ده زانم، ب���ه اڵم وه ك ح���زب ئێم���ه په یڕه وێك���ی ناوخۆمان هه یه كه پێویس���ته هه مومان ب���ۆی بگه ڕێینه وه ، بۆئ���ه وه ی بڕیاره كان به شێوه یه كی ده س���ته جه معی بێت. بۆیه له ئه نجام���ی ناكۆكی چ���ۆن به ڕێوه چونی شته كان زیاتر شته كانمان لێبو به شه خسی ، كه لله ڕه ق���ی له نێ���وان دوان���دا، له نێوان س���یاندا، كه بو به ش���تی شه خسی ، ئیتر چاره سه ركردنی كێشه كان زۆر قورس بو، له ده س���ت ئه وه ده رچو له ناو كۆبونه وه ی ته نانه ت مه كته بی سیاسیدا چاره بكرێت، له چونه ناو كۆنگره ش ترس دروس���ت بو، دوای ئه م هه مو ناكۆیه ئێس���تا حاڵه تێك ئاراسته یه كی به ره و كه هاتۆته پێش���ه وه

باشی به رین ئاوێن���ه : ل���ه و نامه یه ی ك���ه جێگرانی ئاراس���ته ی گش���تیی س���كرتێری س���ه ركردایه تیان كردبو، له بنه ڕه تدا روی

قسه یان له كێیه ؟شااڵو عه لی عه سكه ری : خۆی ته فسیری جێگره ك���ه ی دو جی���اوازه ، كاره ك���ه س���كرتێری گش���تیی ئیمزای���ان كردوه ، رویان له سه ركردایه تی یه كێتیه ، ویستمان بكه ین و كۆبونه وه یه ك���ی س���ه ركردایه تی ئه جێنداكه ی زیاتر شتی رونكردنه وه بو، ب���ه اڵم كۆبونه وه كه نه كراو وایلێهات چه ند هه ڤاڵێك كۆبوینه وه و فشارمان له جێگرانی بۆئ���ه وه ی ك���رد گش���تیی س���كرتێری

كه به س���ه ركردایه تی بده ین به رنامه یه ك قابیلی ك���ه م و زیادكردن ب���و، بۆئه وه ی كه چوین���ه كۆبون���ه وه ی س���ه ركردایه تی فكرێكی یه كگرتومان هه بێت بۆ چاكسازیی ، ئێستا هه وڵ ده درێت فراوانبكرێت به وه ی بۆچونی ئه نجومه ن���ی ناوه ندی یه كێتیش كۆبونه وه یه كی بچینه پاشان وه ربگیرێت

یه كڕیزییه وه .كارنامه یه یان ئ���ه و ئه وان���ه ی ئاوێنه : نوسیوه به راستی چاكسازییان ده وێت یان

به شی خۆیان ده وێت؟به ڵ���ێ عه س���كه ری: عه ل���ی ش���ااڵو چاكسازییان ده وێت و من یه كێكم له وانه ، به اڵم له هه مو الیه ك باش و خراپی تێدایه ، م���ن نه كورس���یم ده وێ���ت و نه ئیمتی���از، به ڵك���و یه كێتیه كم ده وێ���ت ئه گه ر داری به ری نه بێت، ده مه وێت س���ێبه ری هه بێت ب���ۆم، ده مه وێ���ت یه كێتی���ی به گه وره یی

بمێنێته وه .ئاوێنه : بۆ له ئێس���تادا ترس���ێكی له و ش���ێوه یه هه یه كه یه كێتیی به مشێوه یه

نه مێنێته وه ؟ش���ااڵو عه لی عه س���كه ری: ئه ی ئه گه ر خوانه خواس���ته یه كێتی���ی وای لێبێ���ت، ئ���ه وه گۆڕانمان لێجیاب���ۆوه وه كو الكێك كردینیان به دو كه رته وه ، ئه گه ر ئه مجاره بچوك هه ردێت و ببێ���ت، جیابونه وه یه ك

ده بێته وه .ئاوێن���ه : دۆخی یه كێتیی به بنبه س���ت

گه یشتوه وه ك له نامه كه دا هاتوه ؟به پێچه وانه وه عه سكه ری: عه لی شااڵو كه س باس���ی بنبه س���تی نه كردوه ، ئه مه پێش���نیارێك كراوه ، دوێنێ كۆبونه وه یه ك ك���راوه له نێ���وان جێگران���ی س���كرتێری گش���تیی و هێرۆخان و ده سته ی كارگێڕی و كاك ئه رسه الن و كاك عیماد و كاك دلێری سه ید مه جید، ئه و به رنامه یه قسه ی له سه ر

كراوه ز هیچی ره تی نه كردوه ته وه ، هه بوه زیادبو كه می ك���ردوه ، به اڵم ره تكردنه وه

نه بوه . ئاوێنه : ئه و كۆبونه وه یه ده ستپێشخه ری

كێ بوه ؟شااڵو عه لی عه سكه ری: ده ستپێشخه ری كاك ئه رسه الن و كاك عیماد و كاك دلێری

سه ید مه جید بوه .ئاوێنه : كه سی تر له ده ره وه ی یه كێتیی

رۆڵی نه بوه دڵنیابه عه س���كه ری: عه ل���ی ش���ااڵو نه خێ���ر، نه فش���اری ئێرانه ، نه فش���اری گۆڕان و پارتیه ، به اڵم كه تۆ ئه چیته الی دۆس���ته كان، خه ڵك حه زده كات یه كێتیی یه كگرتو به هێز بێ���ت، چونكه ئه گه ر تۆ پارچه پارچه بوی���ت، له گه ڵ چه ند كه س مامه ڵ���ه ب���كات؟ بۆی���ه دۆس���ته كانمان هه موی���ان ئامۆژگارییان كردوین كه ئێمه رێكه وتن بكه ین باش���تره ، ب���ه اڵم له ژێر

فشاری هیچ الیه كدا نه بوه .ئاوێنه : جێگرانی س���كرتێری گش���تیی پێانوایه كێ كۆنترۆڵی سێكته ره كانی ناو

یه كێتیی كردوه ؟ش���ااڵو عه لی عه س���كه ری: مه سه له كه كۆنترۆڵ نیه ، به ڵكو بڕیاری ده سته جه معیه ، به راس���تی بیڵێم هه ندێك له بڕیاری ئێمه پاشه گه ردانی پێوه دیاربوه ، به نمونه كه س هه بوه ئه مڕۆ بڕیاری مه كته بی سیاس���یی یه كێتی���ی بۆئه وه ی كاندی���دی پێ���دراوه بێت بۆ وه رگرتنی فاڵن پۆس���ت، هاتۆته ژوره كه ی ت���ر به براده رێك���ی خۆی وتوه من له فاڵن ش���وێنم، پێی وتوه تۆ ئاگات له چیه ف���اڵن كه س له وێی���ه و ده وامیش ده كات. به پێ���ی په ی���ڕه و بڕی���ار بڕیاری س���ه ركردایه تیه ، چونكه س���ه ركردایه تی له مه كته بی سیاس���یی گه وره ت���ره . ئێمه ده مانه وێت ئ���ه و مه رجه عیه ته ی بڕیاردان

له ناو یه كێتیدا بگه ڕێته وه كه له په یڕه وی ناوخۆدا هاتوه .

ئاوێنه : به پێی ئه و په یڕه وه ، له ئێستادا كه سی تر هه یه له ناو یه كێتیدا له جێگرانی

سكرتێری گشتیی بااڵده ستتر بێت؟ش���ااڵو عه ل���ی عه س���كه ری: به پێ���ی

ده ستوره كه ی ئێمه نه خێر.ئاوێنه : ئه ی له باری واقعدا؟

شااڵو عه لی عه س���كه ری:له باری واقعدا ئه وان )جێگرانی س���كرتێر( موماره سه ی بۆی���ه ناك���ه ن، خۆی���ان ده س���ه اڵتی

له وحاڵه ته شدا یه كێكی تر دێت.ده س���ه اڵتی موماره س���ه ی بۆ ئاوێنه :

خۆیان ناكه ن؟له به رئه وه ی شااڵو عه لی عه س���كه ری: كێش���ه كان زیاتر به شه خسی كراون، بۆیه

موماره سه ی ناكه ن.ئاوێن���ه : كه واته جێگرانی س���كرتێری گش���تیی داوا له كێ ده كه ن چاكس���ازیی

بكات؟ش���ااڵو عه لی عه سكه ری:داوا له هه موان ده كرێ���ت، چونك���ه ح���زب وه ك تی���م وایه و ده بێ���ت هه موی پێك���ه وه تیمه كه ئه و ده مانه وێت ئێم���ه ش جێبه جێبكات،

ئیشی تیمه بگه ڕێته وه بۆ ناو یه كێتیی.ئاوێنه : ئه و ده سه اڵتدارانه ی ئێستا له ناو یه كێتیدا جێگه ی ره خنه ن، له س���ه رده می

تاڵه بانیشدا هه مان ده سه اڵتیان نه بوه ؟عه س���كه ری:گه وره یی عه ل���ی ش���ااڵو م���ام جه الل به راورد ناكرێ���ت له گه ڵ ئه و براده رانه ی ئێستا هه ن، له به رئه وه كه س نابێت بیربكاته وه له وه ی بڵێت من جه الل

تاڵه بانیم. ئاوێن���ه : بۆچونت چیه له ب���اره ی ئه و ئاراس���تانه ی پێیان باشه قوباد تاڵه بانی

جێگه ی باوكی بگرێته وه ؟ش���ااڵو عه لی عه س���كه ری:من باس���ی

جێگرتنه وه ی ناكه م، هه مو ئه و ئاراستانه هه ڵه ن، بۆخۆم قسه م له گه ڵ مام جه الل و هێرۆخانیش كردوه له س���ه ر ئه و بابه ته . جێگه ی تاڵه بانی كه س وه ریناگرێت، یان بیسه نێت بڵێت ئه مه جێگه ی منه ، ده بێت خه ڵ���ك و ئه ندامانی یه كێتیی ئه و جێگه یه

به یه كێك ره وا ببینن.ئاوێنه : له ئێس���تادا كه سی له وشێوه یه

شك ده به یت له ناو یه كێتیی؟شااڵو عه لی عه سكه ری: ئه مڕۆ نه خێر، كه سی وا ش���ك نابه م، به اڵم هیچ دورنیه له خواری س���به ی كچێكمان كوڕێكم���ان خواره وه بێت و به تی���ژی پێش هه مومان بكه وێ���ت و هه موان قبوڵم���ان بێت بچێته له وش���ێوه یه بڕیاری ئه وێ ، كۆنگ���ره ش

ده دات. ئاوێن���ه : به ش���ێك له وان���ه ی ره خن���ه له بنه ماڵه یبونی یه كێتیی ده گرن، خۆشیان

به هه مان ئاراسته كاریان نه كردوه ؟ئێم���ه عه س���كه ری: عه ل���ی ش���ااڵو نابینین و خۆم���ان كه موكورتی هه مومان ه���ی به رامبه ره كانم���ان ده بینی���ن، بۆیه ده ڵێم ش���ته كان به شه خسی كراون، به اڵم به داخه وه له م س���ااڵنه ی دواییدا و له دوای نه خۆش���كه وتنی مام ج���ه الل ئه و بابه تی خێزانییه به ش���ێوه یه كی خراپ كه وته ناو

یه كێتیه وه ، ئه وه راسته .

ئاوێنه : راش���كاوانه پێ���م بڵێ له نێوان كۆس���ره ت ره س���وڵ و به ره���ه م س���اڵح و هێرۆخان، ده س���ه اڵتی راس���ته قینه الی

كامیانه ؟ش���ااڵو عه لی عه س���كه ری: ده سه اڵتی راس���ته قینه الی كاك كۆس���ره ته ب���ه اڵم موماره س���ه ی ن���اكات، هێرۆخ���ان زیاتر موماره سه ی ده سه اڵت ده كات وه ك له كاك

كۆسره ت.بۆچی ره س���وڵ كۆس���ره ت ئاوێن���ه :

موماره سه ی ده سه اڵته كانی ناكات؟شااڵو عه لی عه سكه ری: كاك كۆسره ت ماوه یه ك���ی زۆر ده یویس���ت بێالیه نان���ه مامه ڵه ب���كات، ب���ه اڵم نه ش���ی ده توانی ئه وه نده چونكه یه كبخ���ات، بۆچونه كان قورس و به شه خس���ی كرابو، بۆیه كه متر موماره سه ی ده س���ه اڵتی ده كرد. بۆنمونه ش���وان داودی و كوڕێك���ی تر ك���ه بڕیار ب���و دابنرێ���ت، هه موم���ان ده مانزانی د. نه جمه دین كه ریم ده یوس���ت به زۆر شوان داودی دابنێ���ت، ئ���ه و فش���اری له كاك كۆس���ره ت كرد بۆئه وه ی ش���واد داودی دابنرێت، چونكه بۆخۆی نه یده توانی ئه و كاره بكات، چونكه پێویست بو سه رۆكی كیان بیكات كه له غیابی مام جه اللدا كاك

كۆسره ت بو. ئاوێنه : كه واته ده س���ه اڵتی راسته قینه

الی هێرۆخانه ؟ش���ااڵو عه لی عه س���كه ری: له م ساته دا الی هێرۆخان���ه ، چونك���ه كاك به ره���ه م خ���ۆی لێدورخس���ته وه ، كاك كۆس���ره ت موماره سه ی ده سه اڵتی خۆی نه كرد، بۆیه

الی هێرۆخانه .كێش���انه ئ���ه و ئه گ���ه ر ئاوێن���ه : چاره س���ه رنه كرێن، هه ڵوێستی ئێوه چی

ده بێت؟ش���ااڵو عه لی عه س���كه ری: ئه گه ر نیه ، ده بێت چاره س���ه ربكرێت، چونكه بنكه ی جه م���اوه ری لێمان قب���وڵ ناكه ن. ئه گه ر له ئێستادا یه كێتیی باشترین سه یربكه یت جه ماوه رو خراپترین سه ركردایه تی هه یه ، چونكه ئه گ���ه ر ئێمه خراپ نه بین نه ده بو ئه و خه ڵكان���ه ی خۆمان ئ���اوا لێبكه ین. ئه مڕۆش داواكارییه كان خراونه ته سه رمێز، هیچ خاڵێك نه بوه هه مویان له سه ری كۆك

نه بوبن. ئاوێن���ه : چ���ی گه ره نتی���ه ك هه یه بۆ

جێبه جێكردنیان؟شااڵو عه لی عه سكه ری: هیچ گه ره نتیه ك

نیه ، گه ره نتی جه ماوه ری یه كێتیه . ئاوێنه : ئێران پێش���تر رۆڵی كاریگه ری بینی له یه كخس���تنه وه ی باڵه ناكۆكه كانی

ناو یه كێتیدا، له ئێستادا رۆڵی هه یه ؟شااڵو عه لی عه س���كه ری: ئه گه ر ئێران رۆڵی كاریگه ری هه بوایه ، رێككه وتنه كه ی ئه و كاته ده بو، به اڵم ئه وه ده یس���ه لمێنی كه رۆڵ���ی كاریگ���ه ری نه ب���وه ، چونكه

رێكه وتنه كه جێبه جێنه بو. ئاوێنه : كام الیه ن جێبه جێی نه كرد؟

ش���ااڵو عه لی عه س���كه ری: هه رالیه ك بێ���ت گرنگ ئه وه یه نه ب���و، ئه گه ر ئێران ئه وه ن���ده كاریگ���ه ری هه بوایه به س���ه ر یه كێتیه وه ، كه س نه یده توانی له قسه یان ده رچێت، ئه ی ب���ۆ جێبه جێنه كرا؟ بۆیه ئه وه راس���ت نیه كه یه كێتیی ته سلیمی ئێران بوه ، ئێم���ه ناتوانین له گه ڵ ئێران دۆس���تایه تیمان هه بێ���ت. هه ندێك جار ده وترێت ئێران هاتوه ش���ه ڕی داعش���ی كردوه ، م���ن مه منونم ش���ه یتانیش بێت

شه ڕی داعش بكات.

ئا: ئاسۆ سه راوی

ئه ندامی سه ركردایه تی یه كگرتوی ئیسالمیی ئه بوبه كر عه لی له م

گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا ئاماژه به وه ده كات كه ئیسالمیه كان نه یانتوانیوه سود له و ده رفته وه ربگرن كه پێشتر

بۆیان هاتبوه پێشه وه له یه كالیی كردنه وه ی پۆسته كانی پارێزگای

سلێمانی .

ئاوێنه : س���ه رنجت له سه ر رێككه وتنی نێوان گۆڕان و یه كێتیی چییه سه باره ت به دابه ش���كردنی پۆس���ته كانی ه���ه ردو

پارێزگای سلێمانی و هه ڵه بجه ؟ئه بوبه ك���ر عه ل���ی : ئ���ه وه ی ك���راوه دابه شكردنی پۆسته كان 40 به 40ه ، واته حكومه تی خۆجێیی س���لێمانی له س���ه ر رێككه وتنی پێن���ج قۆڵیی پێكنه هاتوه ، به ڵك���و دو هێز كه یه كێتی���ی و گۆڕانن به به ش���داریی هێزه كانی پێكیده هێن���ن تریش، واته الیه نه كانی تریش به شداریی پێده كه ن، ب���ه اڵم له چوارچێوه ی ئه وه ی

خۆیان له سه ری رێككه وتون.ئاوێنه : هه ڵوێسته كه ی لیستی خزمه ت توانی خزمه ت به خۆی بكات، یان وه ك ده ڵێن خزمه تی به یه كێتیی و گۆڕان كرد و

به زیانی خۆی شكایه وه ؟

لیس���تی راس���ته عه لی : ئه بوبه ك���ر خزمه ت سه ركه وتو نه بو له و هه ڵوێسته ی نوان���دی ، له كاتێك���دا ده یتوانی خزمه ت به خۆی و ئاینده ی ده نگده رانیشی بكات، هه رچه نده هه ر له سه ره تاوه من و چه ندینی تریش بۆچونمان وابو كه ده كرێ لیستی ت���ری هه بێت، خزمه ت هه ڵوێس���تێكی تا پێگه و قس���ه ی كاریگه رتری هه بێت، به اڵم دواجار ئه و هه ڵوێسته وه ك خۆی

مایه وه .ئاوێن���ه : بۆچی ئه م ج���ۆره بۆچونه له ناو لیستی خزمه تتدا زاڵ بو كه ده نگ

به گۆڕان یان یه كێتیی نه دات؟ئه بوبه كر عه لی : پێش هه مو ش���تێك ئی���راده سیاس���یه كه گرن���گ ب���و كه لیس���تی خزمه ت هه یبوایه ، س���ه باره ت به پرسیاره كه شت، ئه و كاته هه ندێکمان پێم���ان باش ب���و له گه ڵ گ���ۆڕان بین، هه ندێكی ت���ر پێی ئاس���ایی بو ده نگ حاڵه تێكدا له هه م���و بدرێت، به یه كێتی له ناو یه كگرتوو كۆمه ڵیش���دا خه ڵكانێك هه بون كه له گه ڵ ئه و بۆچونه ی لیستی خزمه ت نه ب���ون، به اڵم دواجار زۆرینه ی ئه و هه ڵوێسته ی پێ باش بو كه بڕیاری

له سه ر درا.ئاوێنه : بڕوات به وه هه یه له و گه مه یه ی

كه كردتان، دۆڕان؟به ش���ێك ئه بوبه ك���ر عه لی : النیكه م

له شته كانمان دۆڕاند.ئاوێنه : ئێستا به چی ده توانن قه ره بوی

ئه و هه ڵوێسته تان بكه نه وه ؟ئه بوبه ك���ر عه ل���ی : ل���ه و بڕوای���ه دام له چوارچێ���وه ی ئه نجومه ن���ی پارێزگای س���لێمانی ناتوان���رێ قه ره ب���وی ئه وه

بكرێت���ه وه ، ته نان���ه ت ئه گ���ه ر ببین���ه ئۆپۆزس���یۆنیش، له به ر ئ���ه وه وا چاكه له ش���ێوازێكی تری بیر ئیس���المیه كان

ئیشكردن بكه نه وه .ئاوێنه : ئه وه ی لیستی خزمه ت كردی هه ڵوێس���تی یه كگرت���وو كۆمه ڵیش بو؟ یان وه ك ده وترێ كۆمه ڵ بۆچونی تری

هه بوه ؟ئه بوبه كر عه لی : با ئه وه رونبكه مه وه ، سه ره تا به و جۆره بو كه لیستی خزمه ت دۆخه كه یه كالیی بكاته وه ، دواتر بۆچونی جیاواز دروستبو، سه ره نجام به زۆرینه ی حزبه كه س���ه ركردایه تی هه ردو ده نگی ئ���ه و بڕیاره دراوه ، وات���ه ئه و دو حزبه ده كه وێته هاوبه ش���یان به رپرسیارێتیی ئه س���تۆ بۆ هیچیان نیی���ه موزایه ده ی سیاسیی له سه ر یه كتریی بكه ن. چونكه ئێمه له ن���او روداوه كان بوی���ن ده زانین ئ���ه وه ی رویداوه وه ك ی���ه ك یه كگرتوو

كۆمه ڵ لێی به رپرسن.ئاوێن���ه : كه واته قه ناعه تت به وه هه یه كه له و هه ڵوێس���ته یاندا ئیس���المیه كان

توشی شكست بون؟ئه بوبه ك���ر عه لی : ئه گه ر شكس���تیش نه بێت، ئه وه نه بو كه پێویسته بكرێت، ده كرا زۆر له وه ی ئێستا باشتر بكرێت.

ئاوێن���ه : پێت باش���ه ئیس���المیه كان له ئی���داره ی خۆجێی���ی س���لێمانی ببنه

ئۆپۆزسیۆن؟ئۆپۆزسیۆنیش ببنه عه لی : ئه بوبه كر ناتوان���ن قه ره ب���وی ئه و هه ڵوێس���ته ی هه رچه ن���ده بكه ن���ه وه ، پێش���ویان ئۆپۆزسیۆنبونیش به ئاسان نابینم، واته ئه گ���ه ر ببنه ئۆپۆزس���یۆنیش دۆخه كه

وه ها نییه كه له به رژه وه ندییان بێت.ئاوێنه : كه واته تازه ده س���تیان له بنی

هه مانه كه وه ده رچوه ؟ئه بوبه كر عه لی : من ده ڵێم ئیسالمیه كان له به رده س���تدابو، زێڕینیان ده رفه تێكی به داخه وه نه یانتوانی به س���ودی خۆیان و

ده نگده رانیان كۆتایی پێبهێنن.ده بێت ئیسالمیه كان پێتوایه ئاوێنه :

گله یی له خۆیان بكه ن؟ئه بوبه ك���ر عه لی : به ڵێ ئه بێت گله یی له خۆی���ان بكه ن، به وه ی س���ودیان له و ده رفه ت���ه وه رنه گ���رت ك���ه له قازانجی خۆیان هاتبوه پێش���ه وه ، ئه بێت پێش هه ر كه س���ێك خۆیان به پرسیارێتیه كه هه ڵبگ���رن، دوای ئ���ه وه ش ئاس���اییه ره خن���ه له الیه ن���ی تری���ش بگ���رن كه پێش���ویان رێككه وتن���ی پێچه وان���ه ی حاڵه تێك���دا له هه م���و جواڵونه ت���ه وه ، ئیس���المیه كان له دۆخێك���دا ب���ون كه ده یانتوان���ی له پێگ���ه ی به هێزه وه وه ك ش���ه ریكێكی راس���ته قینه ببنه به شێك له حكومه تی خۆجێی س���لێمانی ، ئه گه ر

به و هه ڵوێس���ته یان هه ندێ كێش���ه ش دروس���تبوایه ، به بۆچونی من كێشه كان چاره س���ه ركردن قابیلی ده بون و كاتی ده بون، دوای ئه وه ئه وانیش به رپرسیار نه ده بون له دروس���تبونی كێش���ه ئه گه ر دروس���تبوایه ، چونكه له ده ره وه ی یاسا كاریان نه ده ك���رد، به اڵم به هه رحاڵ به و جۆره ی لێهات. ئێستاش ئه وه ی رویداوه پێویسته ئیسالمیه كان وه ك ئه زمونێك لێی بڕوانن و كێش���ه ی له س���ه ر دروست

نه كه ن.ئاوێن���ه : پێتوایه پارتیی���ش هه مان

دۆخی ئیسالمیه كانی هه یه ؟ئه بوبه ك���ر عه ل���ی : ده ڵێ���ن گوای���ه ئه وانیش ناڕازین له م جۆره رێككه وتنه ، بڕیارب���و رێككه وتنه كه ئ���ه وه ی له به ر ته نها س���ه رۆكی ئه نجوم���ه ن و پارێزگار بگرێته وه و دوای ئه وه پۆست و پله كانی ت���ر به رێككه وتن���ی پێن���ج قۆڵی���ی و الیه نه كان���ی ت���ر یه كالی���ی بكرێته وه ، ئێس���تا ئاش���كرایه كه به و جۆره نه بو، به اڵم به بڕوای من دۆخی پارتی جیاوازه له دۆخی ئیس���المیه كان له ب���ه ر ئه وه ی پارت���ی ده���ۆك و هه ولێ���ر و حكومه ت و زۆرش���تی له به رده س���تدایه ك���ه له به ر ده ستی ئیسالمیه كاندا نییه ، پارتی هه ر چۆنێك بێت له قازانجیه تی ، به اڵم وه ك

وتم بۆ ئیسالمیه كان به و جۆره نییه .

3(457( سێشه ممه ‌2014/12/16هه‌نوکه

شااڵوی عه لی عه سكه ری : ئێستا یه كێتیی باشترین جه ماوه رو خراپترین سه ركردایه تی هه یه

ئه بوبه كر عه لی : ده بێت ئیسالمیه كان گله یی له خۆیان بكه ن

ئیسالمیه كان ده رفه تێكی زێڕینیان

له به رده ستدابو، به داخه وه نه یانتوانی

به سودی خۆیان و ده نگده رانیان

كۆتایی پێبهێنن

له م ساته دا ده سه اڵتی راسته قینه الی

هێرۆخانه ، چونكه كاك به رهه م خۆی

لێدورخسته وه كاك كۆسره تیش

موماره سه ی ده سه اڵتی خۆی نه كرد

شااڵو عه لی عه سكه ری

هەنوکە(457( سێشه ممه 42014/12/16

میراتیی‌بابان‌دابه‌ش‌ده‌كرێتپۆسته‌كان‌ئاگره‌كه‌ی‌سلێمانی‌داده‌مركێننه‌وه‌

ئا: محه مه د ره ئوف

پۆسته كانی سنوری پارێزگای سلێمانی و هه ڵه بجه هێزه كانی

له ناكۆكیه وه به ره و پێكه وه ژیان و هاوبه شیی برد، به جۆرێك، ئه گه ر

له رابردودا حزبێك هه یمه نه ی به سه ر ته واوی كایه كانی ژیانی سیاسیی و ئیداریی و كۆمه اڵیه تیدا هه بوبێت،

ئه وا له داهاتودا ئه و تاكجه مسه ریه ده گۆڕێت بۆ فره جه مسه ریی و ته واوی هێزه كان له كێكی ده سه اڵتی خۆجێی

سلێمانی و هه ڵه بجه ده خۆن.

رێككه وتنی نێوان یه كێتیی و گۆڕان له س����ه ر دابه ش����كردنی پۆس����ته كان له س����لێمانی و هه ڵه بج����ه كۆتایی به و بارگرژیی و ناكۆكیه حزبیه ی سنوره كه دێنێت كه ماوه ی 5 س����اڵه و له دوای دروستبونی گۆڕانه وه دروستبوه ، ئه گه ر تا دوێنی كه موكوڕیی و ناته واویه كانی بوبێتن یه كێتی����ی له ملی ناوچه ك����ه ئ����ه وا ئه مڕۆ كه موكوڕی����ه كان ده چنه گه ردنی ته واوی هێزه به شداربوه كان، له الیه ك له قازانجی س����لێمانیه به وه ی هه م����و الیه نه به ش����داربوه كان له رێی نوێنه ره كانیانه وه ده یانه وێت خزمه تی گه وره بكه ن، ب����ه اڵم له الیه كی تره وه زیان به پرۆس����ه ی سیاسیی و ئاوه دانی ده گه یه نێت به وه ی ته واوی الیه نه كان بێده نگ ده بن له سه ر كه موكوڕیه كان، وه ك ئ����ه وه ی ئێس����تا له حكومه ت����ی نه بون����ی ده بینرێ����ت، هه رێم����دا ئۆپۆزس����یۆن له شاری س����لێمانی كه به ش����اری ناڕازیی و دژه باو ناسراوه ، دۆخه به جۆرێكی تر ده بات و ئه گه ری دورستبونی هێزی نوێ له فۆرمی نوێی

لێده كرێت.

پۆسته كان ئاگره كه ی سلێمانی خامۆش ده كه ن

ل����ه دوای هه ڵبژاردنی 2009/7/25 و ده ركه وتن����ی گ����ۆڕان ملمالنێی توند له نێوان یه كێتیی و گ����ۆڕان ده ركه وت ئ����ه و به جۆرێ����ك زۆرتری����ن كات����ی چه ند س����اڵه ناكۆكی����ی و ملمالنێكان بون، زیاتر دانوستانه كان له گفتوگۆو به و پێیه ل����ه دوای هه ڵبژاردنی 7/25 ه وه تا 30ی نیس����ان دو هه ڵبژاردنی

په رله مانی كوردستان و دوی په رله مانی عێ����راق و هه ڵبژاردنێك����ی ئه نجومه نی پارێ����زگاكان كراوه ، له س����ه رجه م ئه و پێن����ج هه ڵبژاردنه دا گ����ۆڕان به چه ند ه����ه زار ده نگێ����ك له پێ����ش هێ����زی یه كێتیه وه س����لێمانی، ده سه اڵتداری ب����وه ، به اڵم ته واوی پۆس����ته كان الی یه كێتیی بون و گۆڕانیش بێ پۆس����ت ب����وه ، بۆیه ئ����ه م دۆخ����ه نیگه رانیی گ����ه وره ی الی گۆڕان دروس����تكردبو، له دوایین ئه وه ی له دوای به تایبه تیش لیس����ته كه ی و گ����ۆڕان هه ڵبژاردن����دا بوه ، یه كێتیه وه له پێش كاندیده كه ی به اڵم یه كێتیی ئاماده نه بو به ئاسانیی حوكمداریی سلێمانی راده ستی گۆڕان بكات، هه ربۆیه دوای ده یان كۆبونه وه نێوان 2014/12/9ی به رێككه وتن����ی گ����ۆڕان و یه كێتیی كۆتای����ی هات، كه پۆس����ته بااڵكانی پارێزگای سلێمانی و هه ڵه بج����ه و ئیداره كان����ی گه رمی����ان و خۆیان����دا له نێ����وان ڕاپه ڕینی����ان دابه ش����كرد، ئه م دابه شكردنه هه ردو هێزه كه ی له حوكمدارییدا هاوبه شكرد و له حوكمی س����لێمانی به رێوه بردن����ی یه ك حزبه وه گ����ۆڕی بۆ حوكمی فره حزبیی ) ئه گ����ه ر ته واوی الیه نه كانی تر به ش����داریی بك����ه ن( ، به و پێیه ی س����ندوقی ده نگدان نه یتوانی كێشه و ناكۆكی����ه كان یه كالبكات����ه وه ، بۆی����ه زۆریی و گرنگیی پۆسته كان كاریگه ریی راسته وخۆی له س����ه ر یه كالكردنه وه ی

ناكۆكیه كان هه بو.

دابه شكاریی پۆسته كانكه پارێزگای س����لێمانی س����نوری له ئێستادا خۆی له )پارێزگای سلێمانی، پارێزگای هه ڵه بجه ، ئیداره ی گه رمیان، ئی����داره ی راپه ڕین(دا ده بینێته وه ، كه ژماره ی دانیشتوانه كه ی به پێی ئاماری كۆمسیۆنی هه ڵبژاردن بۆ هه ڵبژاردنی ملی����ۆن و 156 نیس����ان، ) 2 30ی هه زارو 186( كه سه و له )15( قه زا و 44 ناحیه و 73 شاره وانی پێكهاتوه و له گ����ه ڵ )27( به ڕێوه به ری گش����تیی له خ����ۆ ده گرێت، بۆیه رێككه وتنه كه ی نێ����وان یه كێتیی و گۆڕان تا ئاس����تی به ڕێوه ب����ه ری ناحی����ه كان و ژماره یه ك به ڕێوه به ر هاتوه و ش����ۆڕنه بۆته وه بۆ پۆسته كانی دیكه واتا ئه و پۆستانه ی

ك����ه دابه ش����كراون له رێككه وتنه كه دا له پۆس����ته بااڵكان ئه وه ی دو ساڵه كه ئاڵوگۆڕی����ان پێده كرێ����ت خۆی له 16 پۆستدا ده بینێته وه ، ئه وانیش )هه ردو پارێ����زگاری س����لێمانی و هه ڵه بج����ه ، سه رۆكی ئیداره ی گه رمیان و راپه ڕین، هه ردو جێگرانی پارێزگای س����لێمانی و راپه ڕین و ئیداره ی هه ڵه بجه و جێگری گه رمیان، له گه ڵ سه رۆكی ئه نجومه نی هه ڵه بج����ه ، س����لێمانی و پارێ����زگای قایمقامی سلێمانی و هه ڵه بجه ، له گه ڵ

پارێزگای ئه نجومه ن����ی بڕی����ارده ری س����لێمانی و هه ڵه بجه ( له م پۆستانه دا (7 بۆ گ����ۆڕان( و )7 بۆ یه كێتیی( و (2 پۆس����ت( بۆ الیه نه كان����ی دیكه ، واتا له كۆی )16 پۆست( له )44%(ی پۆس����ته بااڵكان بۆ گۆڕان و )44%( ی بۆ یه كێتیی و )12%(ی پۆسته بااڵكانی

دیكه ش بۆ الیه نه كانی تر.له پۆستی قایمقامه كانیش كه )15( قایمقام����ه جگه له ه����ه ردو قایمقامی له پۆس����ته كه هه ڵه بجه س����لێمانی و

یه كێتیی یه كالكراونه ت����ه وه بااڵكاندا (5 قایمقام( و گۆڕانیش )5( قایمقام و (3 قایمقام(یش ب����ۆ الیه نه كانی تر. سه باره ت به به ڕێوه به ری ناحیه كانیش كه 44 ناحیه ی����ه ، )19( به ڕێوه به ری ناحی����ه بۆ گۆڕان و )18( به ڕێوه به ری ناحیه بۆ یه كێتیی و )7( به ڕێوه به ری ناحیه بۆ الیه نه كانی دیكه . سه باره ت له كۆی گش����تیه كانیش به به ڕێوه به ره (27( به ڕێوه ب����ه ری گش����تیی )11( بۆ یه كێتی����ی و )11( بۆ گۆڕان و )5(

الیه نه كانی بۆ گشتییش به ڕێوه به ری دیكه . له پۆس����ته ئه منیه كانیش )5( به ڕێوه به رێتی����ی دراوه به گۆڕان به اڵم پۆستی ئاساییش و ئه منیه كانی دیكه كه متر دابه شكاریی تیادا كراوه ، به پێی زانیاریه كان دابه ش����كاریی پۆسته كان ده وه ستێت و دیاریكراودا له سنورێكی ش����ۆڕنابێته وه بۆ پۆسته كانی دیكه ، به و پێیه ی دابه ش����كاریی پۆسته كان بۆ خواره وه كۆمه ڵگه دابه ش ده كات به سه ر حزبه كاندا و به ته واویی به حزبیی

ده كات.

پارێزگایه كی بێ ئۆپۆزسیۆنده ركه وتن����ی ئۆپۆزس����یۆن و گه رم و گوڕی����ی ملمالنێكان به پل����ه ی یه كه م له سنوری س����لێمانی بو، كه به پله ی به سروش����ت و په یوه ندی����ی یه ك����ه م هه ڵوێس����تی سیاس����یی هاواڵتیان����ی پێی����ه ی ب����ه و هه ی����ه ناوچه ك����ه وه گه ل����ی رزگاریخوازی����ی له مێ����ژوی كوردستاندا هه میشه النكه ی شۆڕش و جواڵنه وه سیاس����یه كان بوه ، ژینگه ی كۆمه اڵیه تیی و سیاسیی ناوچه كه ئه وه ده خوازێت كه ناتوانێت بێ ئۆپۆزسیۆن بێت، به و پێیه ی له هه ناویدا هه ڵگری سیاس����یه ، یاخیبون����ی جواڵن����ه وه و بۆی����ه ئه گ����ه ر حكومه تێكی خۆجێیی بێ ئۆپۆزسیۆن دروس����ت بێت، ئه وا ئه گه ری دروس����تبونی ئۆپۆزس����یۆنی جه ماوه ری����ی یان له فۆرم و ش����ێوازی س����ه رهه ڵده دات، له ناوچه كه دیك����ه چونك����ه له هیچ قۆناغێك����ی مێژوییدا ناڕه زایی و ده نگ����ی ب����ێ س����لێمانی دژه ده س����ه اڵت نه ب����وه ، له م دۆخه ی ئه مڕۆش����دا بونی ئۆپۆزسیۆنێكی كارا كه مه رج نی����ه له چوارچێوه ی حزبدا بێت، كاریگه ریی راس����ته وخۆ له سه ر هه نگاوه كانی ده س����ه اڵت و چاودێریی

جێبه جێكردنی پرۆژه كان ده بێت.كاركردن����ی ئاراس����ته ی ب����ه اڵم له هه رێم����ی سیاس����یی ده س����ه اڵتی حزبه كانیشه وه به زۆربه ی كوردستان سیاس����یی و س����ه قامگیریی ب����ه ره و كۆمه اڵیه تی����ی و ئابوری����ی و هه ن����گاو ده نێت و چ����اوه ڕوان ناكرێت هیچ یه ك له الیه نه ئۆپۆزسیۆنه كانی پێشو له گه ڵ ئۆپۆزس����یۆن و ببنه دیكه حزبه كانی ركابه ریی ده سه اڵتی خۆجێیی بكه ن.

سه‌ید‌ئه‌كره‌م:‌بادینان‌بۆ‌مرۆڤی‌ئازاد‌زیندانه‌،‌ئه‌بێت‌بۆ‌زیندانی‌چۆن‌بێت؟

له م پۆستانه دا (7 بۆ گۆڕان( و

(7 بۆ یه كێتیی( و (2 پۆست( بۆ

الیه نه كانی دیكه ، واتا له كۆی )16 پۆست( له )%44(ی پۆسته بااڵكان

بۆ گۆڕان و (44%( ی بۆ

یه كێتیی و )%12(ی پۆسته بااڵكانی

دیكه ش بۆ الیه نه كانی تر

شاری سلێمانی فۆتۆ: ئاوێنه

ئێستا كاتی ئه وه نه هاتوه باسی

رۆڵی گۆڕان بكه ین له ناو ده سه اڵتدا.

ئه كید له كات و ساتی گونجاو ئێمه ش قسه ی خۆمان ده بێت

ئا: هاوكار حسێن

سه ید ئه كره م خالید، به ڕێوه به ری پێشوی ئاسایشی گومرگی ده روازه ی

سنوریی ئیبراهیم خه لیل له م چاوپێكه وتنه ی ئاوێنه دا باس

له وه ده كات كه ئێستا كاتی ئه وه نه هاتوه باسی رۆڵی گۆڕان بكه ین

له ناو ده سه اڵتدا و له كات و ساتی گونجاو قسه ی خۆمان ده بێت.

له باره ی ره وشی زیندانه كانی ناوچه ی بادینانیشه وه ده ڵێت، "ناوچه یه ك

مروڤی ئازادكراو زیندانی بێت، ئه ی كه سی زیندانی ده بێت چۆن بێت؟"

ئاوێن���ه : چ���ی وای لێك���ردی پاش چه ندین س���اڵ خزمه تكردن به پارتی ، گه نده ڵ���ی دۆس���یه یه كی چه ن���د له ب���اره ی گومرگ���ی ئیبراهیم خه لیل

هه ڵبده یته وه ؟س���ه ید ئه كره م: ئه و بابه ته زه مه نی به س���ه ر چ���وه ، با پرس���ه كۆنه كان و پرس نه كولێنینه وه ، برینه كۆن���ه كان بكه ین، چاره نوس���ی ئانی و له بابه تی ئه و بابه ته زی���اد له خۆی باس كراوه و هیچ كه س به ج���دی و به قه د قه باره ی ئه و بابه ت���ه لێی به خاوه ن ده رنه چوه . له به ر ئه وه باسكردن له سه ر ئه و بابه ته

هیچ چێژو مانای نه ماوه .ئاوێنه : بۆچی پێشتر باسی ئه وه ت

نه كرد؟س���ه ید ئه كره م: پێش ئه وه پارتی بوم و كه سی ناو رێكخستن په یوه سته به نه هجی خۆی و باسم له ناو ئۆرگانه كانی خۆم به چ���ڕی و به پڕی ك���راوه و هه ر له سه ر ئه وه ش وازمهێناوه له )27(ساڵ

خزمه ت و قوربانی و ده ربه ده ری .ئاوێنه : پێتانوایه هێش���تا كه سانێك هه ن بیانه وێت وه ك تۆ چه ند نهێنیه كی گه نده ڵی بدركێنن، به اڵم له ژێر فشاری

سیاسیدا نه توانن بیڵێن؟ س���ه ید ئه ك���ره م: من له ن���او دڵی كه س���یاندا نیم تاك���و له جیاتی ئه وان

قسه بكه م.ئاوێن���ه : ئێ���وه 2 س���اڵ و 8 مانگ ناوخۆیی ره وش���ی بون، له زیندان���دا

زیندانه كانی بادینان چۆنه ؟س���ه ید ئه كره م: من له زۆر بۆنه ئه م باسه م كردوه ، به تایبه تی بۆ لیژنه كانی په رله م���ان و ده زگا تایبه تمه ن���ده كان، ئێس���تا ئه و بابه ته بۆ كێ باس بكه م؟ ك���ێ هه یه گوێ بگرێت؟ من ش���تێك ناڵێم ب���ۆ وتن بێت. ئه وه نده باس���م كردوه ، ئێستا ش���ه رم له خۆم ده كه م ئ���ه و بابه ت���ه باس���بكه م، ناوچه یه ك مروڤی ئازادك���راو زیندانی بێت، ئه ی كه س���ی زیندانی ده بێ���ت چۆن بێت. ئ���ه دی خاوه ن چا ره س���ه ریه ك هه یه ؟ كه س���ی به رپرس هه یه ئه و باسه ی بۆ بك���ه م؟ ئه گه ر هه یه ب���ا بێت بۆ الی

م���ن. ئه گه رنا وتن بۆ وتن، باش���تره هه ر نه وترێت. به راس���تی ل���ه م كاته هه س���تیاره دا واڵتمان، كه س���وكارمان له ب���ه ر هه ڕه ش���ه و مه ترس���ی تیرۆرو دوژمنكاریدا ژی���ان و به رگریی ده كه ن، له به ر ئه وه من دوباره ی ده كه مه وه كه

كاتی ئه م پرسه هیچ گونجاو نیه .ئاوێن���ه : ئه گ���ه ر ئێوه 9 كه یس���ی جۆراوجۆرتان له س���ه ر ب���و، بۆچی تا هه ندێك قسه ت له سه ر گه نده ڵی نه كرد

ئه و تۆمه تانه ت ئاراسته نه كران؟س���ه ید ئه كره م: واڵتێكی بیست وسێ ساڵ بێ یاساو بێ دادگای سه ربه خۆ، پرس���ی عه داله ت ك���ه ی به های هه یه .باشه ئه م هه شت ساڵه ی ئه زیه ت و بێ خاوه نی ، كه ی كاتی ئه وه یه پرس���ه كه دوباره و س���ێ باره بكرێت؟ كێ هه یه خ���ۆی به خاوه نی عه دال���ه ت بزانێت! تاكو ئه و بابه ته ی بۆ باسبكه ین. شت

خۆشه له كات و ساتی خۆیدا بێت.ئاوێن���ه : دوای ئازادبونت له زیندان، فش���اری ده كه یت هه س���ت هێش���تا

سیاسیت له سه ر بێت له بادینان؟ )كه ر( ئه گ���ه ر ئه ك���ره م: س���ه ید له جیاتی )حوش���تر( برا بۆ سه فینه ی س���ه حرا، ئه وا له وانه یه خه ڵكیش له م هه رێم���ه خاوه ن ماف و ئ���ازادی خۆی

بێت.ئاوێنه : نزیكبونه وه ی گۆڕان و پارتی كاریگه ریی هه بو له سه ر ئازادكردنی تۆ

له زیندان؟س���ه ید ئه كره م: من ئ���ه وه نازانم. له وان بپرس���ن. هیوادارم هه مو پارت و هێزی كوردی و كوردستانی یه ك بگرن و

به ده ستی پاك وخاوێن خزمه تبكه ن.ئاوێنه : تۆ خۆت به الیه نگرێكی گۆڕان ده زانیت، رۆڵی ئێس���تای گۆڕان چۆن ده بینی���ت كه به ش���داره له حكومه تی

هه رێمدا؟س���ه ید ئه كره م: ئێس���تا كاتی ئه وه نه هاتوه باس���ی رۆڵی گ���ۆڕان بكه ین له ن���او ده س���ه اڵتدا. ئه كی���د له كات و س���اتی گونجاو ئێمه ش قسه ی خۆمان

ده بێت.ئاوێنه : به ڕای تۆ بزوتنه وه ی گۆڕان پێویس���ته له ناوچ���ه ی بادینان چۆن

مامه ڵه بكات؟س���ه ید ئه كره م: م���ن بۆچونه كانی خۆمم ب���ۆ ئه وان باس���كردوه ، جارێ كات���ی ئه وه نیه ب���ۆ راگه یاندنی باس

بكه م.ئاوێنه : ماوه ی له سه رۆكایه تی هه رێم چه ند مانگێكی ماوه ، ئه گه ر هه ڵبژاردن بكرێت كێ به شیاوترین كه س ده زانیت

ببێته سه رۆكی هه رێم؟سه ید ئه كره م: من داوای هه ڵبژادنی پاك و شه فاف ده كه م. هه ركه س به پێی دیموكراسی پره نس���یپه كانی یاس���او ده نگی گه ل به ده ستبێنێت، من ده ست

خۆشی لێده كه م.

‌ئا:‌رێنوار‌نه‌جم

په‌رله‌مانتارێكی‌‌كوردستان‌نامه‌یه‌ك‌ئاڕاسته‌ی‌‌وه‌زیری‌‌ناوخۆی‌‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم‌ده‌كات‌و‌داوای‌‌رونكردنه‌وه‌ی‌‌لێده‌كات‌كه‌‌باره‌گای‌‌حزبه‌كانی‌‌

كوردستان،‌ژماره‌یه‌كی‌‌زۆر‌پاسه‌وانیان‌هه‌یه‌‌له‌كاتێكدا‌حزبی‌‌وا‌هه‌یه‌‌ده‌نگده‌رو‌الینگریی‌‌كه‌می‌‌هه‌یه‌،‌ئه‌و‌ده‌پرسێت‌"ژماره‌ی‌‌پاسه‌وانی‌‌باره‌گای‌‌حزبه‌كان‌چه‌نده‌‌به‌گشتی‌‌و‌به‌‌چ‌پێوه‌رێك‌دیاری‌كراون؟".‌

بێستون‌فایه‌ق‌محه‌مه‌د‌په‌رله‌مانتاری‌‌له‌په‌رله‌مان���ی‌‌ گ���ۆڕان‌ فراكس���یۆنی‌‌کوردستان،‌سه‌باره‌ت‌به‌و‌پرسیارانه‌ی‌‌كه‌‌ده‌رب���اره‌ی‌‌"پاس���ه‌وانی‌‌باره‌گای‌‌حزبه‌كان"‌ئاڕاسته‌ی‌‌وه‌زیری‌‌ناوخۆی‌‌ك���ردوه‌،‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌راگه‌یاند‌كه‌‌هه‌مو‌باره‌گا‌حزبییه‌كان‌له‌هه‌رێم‌به‌گش���تی‌‌ژماره‌یه‌ك���ی‌زۆر‌پاس���ه‌وانیان‌هه‌یه‌،‌له‌كاتێك���دا‌دۆخی‌ئه‌منی‌ش���اره‌كانی‌كوردس���تان‌ئارامه‌و‌پۆلیس���ێكی‌زۆر‌هه‌یه‌،‌پێویس���ت‌به‌و‌هه‌مو‌پاسه‌وانه‌‌ن���اكات،‌ئه‌و‌وت���ی‌‌"ئه‌م‌پاس���ه‌وانی‌‌ب���اره‌گای‌‌حزبانه‌،‌زۆر‌به‌ب���ێ‌بنه‌ما‌دانراون،‌حزبی‌وه‌ها‌هه‌یه‌‌له‌ناوچه‌یه‌كدا‌كه‌متری���ن‌ده‌نگی‌هێن���اوه‌،‌به‌اڵم‌‌100

پاسه‌وانی‌بۆ‌باره‌گاكه‌ی‌هه‌یه‌".پاس���ه‌وانانه‌‌ "ئ���ه‌و‌ وتیش���ی‌‌فه‌رمانبه‌ره‌كانی���ان‌پێ‌پڕ‌كراوه‌ته‌وه‌و‌

دان���اوه‌،‌ خۆی���ان‌ كاری‌ ك���ه‌س‌و‌هه‌ندێكیش���یان‌ده‌وام‌ناك���ه‌ن‌و‌نی���و‌س���ه‌ری‌ ته‌نها‌ ده‌درێتێ‌و‌ موچه‌ی���ان‌مانگ‌ده‌چن‌ئیمزا‌ده‌كه‌ن.‌كه‌‌لیژنه‌ش‌

ده‌چێت‌ده‌ڵێت‌من‌ده‌وام‌ده‌كه‌م".ناوبراو‌جه‌غتی‌‌له‌سه‌ر‌ئه‌وه‌‌كرده‌وه‌‌كه‌‌بێسه‌روبه‌ره‌ییه‌كی‌زۆر‌به‌دانانیانه‌وه‌‌دی���اره‌و‌هیچ‌پێوه‌رێك‌ره‌چاو‌نه‌كراوه‌‌بۆ‌دانانی‌پاسه‌وانی‌باره‌گای‌‌حزبه‌كان‌و‌به‌رپرسه‌كان‌له‌هه‌رێمی‌‌كوردستان،‌ئه‌م‌په‌رله‌مانتاره‌‌وتی‌‌"به‌هیچ‌ش���ێوه‌یه‌ك‌ژماره‌ی‌ده‌نگ‌و‌گه‌وره‌یی‌حزبه‌كانیش‌له‌به‌رچ���او‌نه‌گی���راوه‌،‌ه���ه‌ر‌حزبه‌و‌له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ به‌نزیكیی‌ به‌واسته‌و‌پاسه‌وانه‌كانی‌سه‌ر‌به‌وه‌زاره‌تی‌ناوخۆ،‌

پاسه‌وانی‌بۆ‌دانراوه‌".ئ���ه‌وه‌ی‌‌رونك���رده‌وه‌‌كه‌‌ ناوب���راو‌پاس���ه‌وانی‌‌حزب‌و‌به‌رپرسانی‌‌گۆڕان‌له‌چاو‌ژماره‌ی‌ده‌نگه‌كانیدا‌زۆر‌كه‌من،‌به‌اڵم‌پاسه‌وانه‌كانی‌یه‌كێتیی‌و‌پارتیی‌زۆر‌زۆرن‌و‌كه‌س‌س���ه‌ری‌لێده‌رناكات‌و‌نازانێت‌چه‌نده‌‌و‌به‌كام‌پێوه‌ر‌دانراون،‌ئه‌و‌وتی‌‌"م���ن‌ناڵێم‌ئه‌مانه‌‌ببڕدرێن‌و‌ده‌ربكرێن،‌به‌ڵكو‌ده‌كرێت‌به‌شێوه‌یه‌كی‌دیكه‌‌سودیان‌لێوه‌ربگیرێت،‌بۆ‌نمونه‌‌ده‌كرێ���ت‌بیانهێنین���ه‌وه‌‌له‌پۆلیس���ی‌

ناوخۆو‌هاتوچۆ‌دابنرێنه‌وه‌"."یاس���ایه‌ك‌هه‌یه‌‌ده‌ڵێت‌ وتیش���ی‌‌ده‌بێت‌په‌رله‌مانتار‌س���ێ‌پاس���ه‌وانی‌هه‌بێت،‌به‌اڵم‌په‌رله‌مانتاری‌وه‌ها‌هه‌یه‌‌

شه‌ش‌پاسه‌وانی‌هه‌یه‌".

بێس���تون‌فای���ه‌ق‌ئام���اژه‌ی‌‌به‌وه‌‌كرد‌كه‌‌به‌پرس‌و‌ب���اره‌گا‌له‌م‌واڵته‌دا‌پێوستیان‌به‌و‌هه‌مو‌پاسه‌وانانه‌‌نییه‌‌كه‌‌بۆیان‌دان���راون،‌ئه‌و‌وتی‌‌"خه‌ڵك‌هه‌یه‌‌خۆی‌پێیوتوم‌كه‌‌دوكانی‌هه‌یه‌و‌نیوه‌‌موچه‌ی‌پاس���ه‌وانیی‌به‌بێ‌ده‌وام‌وه‌رده‌گرێ���ت‌و‌حزبه‌كه‌ش���ی‌نیوه‌كه‌ی‌

دیكه‌ی‌ده‌بات".

‌ئا:‌ه����انا‌چۆمانی‌

زۆرینه‌ی‌‌هاواڵتیان‌گله‌ییان‌هه‌یه‌‌له‌وه‌ی‌‌په‌رله‌مانتاران‌

له‌كاتی‌‌پڕوپاگه‌نده‌ی‌‌هه‌ڵبژاردن‌په‌یوه‌ندیه‌كانیان‌له‌گه‌ڵیان‌گه‌رموگوڕه‌و‌گوێ‌بۆ‌هه‌مو‌داواكاری‌‌و‌پێشنیارێك‌ڕاده‌گرن،‌به‌اڵم‌له‌دوای‌‌ته‌واوبونی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌وه‌‌ئه‌ندام‌په‌رله‌مانه‌كان‌

دورده‌كه‌ونه‌وه‌‌له‌وكه‌سانه‌ی‌‌ده‌نگیان‌پێداون‌و‌ئومێدیان‌پێیان‌هه‌بوه‌.

زانكۆی‌‌ خوێندكاری‌‌ س����ۆفی‌ كاروان‌سه‌الحه‌دین‌و‌كۆلێژی‌‌ئه‌ده‌بیات‌بۆ‌ئاوێنه‌‌ده‌ڵێت،‌"زۆرێك‌له‌‌ئه‌ندام‌په‌رله‌مانه‌كان‌له‌دوای‌‌ ته‌واوی‌‌قسه‌و‌هه‌ڵوێسته‌كانیان‌هه‌ڵبژاردن‌ده‌رده‌كه‌وێت،‌ئه‌وه‌ش‌خودی‌‌خه‌ڵكه‌‌وای‌‌راهێناون‌كه‌‌به‌وشێوه‌یه‌‌بن،‌ئه‌گه‌رنا‌په‌رله‌مانتارو‌‌وه‌زیر‌و‌به‌ڕێوه‌به‌ر‌ده‌بێت‌خزمه‌تی‌‌واڵت‌بكات‌و‌هاواڵتیان‌له‌‌خۆی‌‌ڕازی‌‌بكات،‌ب����ه‌اڵم‌ئه‌وه‌‌نه‌بۆته‌‌ئامانج‌به‌ڵكو‌سه‌ركه‌وتنی‌‌حزب‌ئامانجی‌‌

یه‌كه‌مه‌".س����ۆفی‌‌باس‌ل����ه‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌ئه‌و‌ئه‌ن����دام‌په‌رله‌مان����ه‌ی‌‌ده‌نگ����ی‌‌پێداوه‌‌"ئێس����تا‌ت����ا‌ته‌له‌فۆنێك����م‌هه‌ڵده‌گرێت‌ئه‌بێت‌‌50ته‌له‌فۆنی‌‌بۆ‌بكه‌م،‌پێم‌وابێت‌ئه‌وان‌ئامانجی����ان‌خزمه‌تكردنی‌‌میلله‌ت‌نیه‌‌ی����ان‌ناوێ����رن‌خۆیان‌ل����ه‌‌قه‌ره‌ی‌‌حكومه‌ت‌بده‌ن‌ك����ه‌‌دونیایه‌ك‌قه‌یرانی‌‌به‌هه‌ڵبژاردن‌ بۆیه‌‌متمانه‌م‌ خوڵقاندوه‌،‌الوازبوه‌‌ئیتر‌ناتوانم‌بڵێم‌ده‌نگم‌ئه‌وه‌یه‌‌

كه‌‌ده‌مه‌وێت".ه����اوكات‌عه‌ب����دواڵ‌حه‌س����ه‌ن،‌ك����ه‌‌فه‌مانبه‌رێكی‌‌حكومیه‌،‌باس‌له‌بێمتمانه‌یی‌‌خۆی‌‌ده‌كات‌به‌رامبه‌ر‌په‌رله‌مان‌و‌ده‌ڵێت،‌سه‌رۆك‌وه‌زیرانه‌و‌ ئه‌و‌وه‌زیرو‌ "په‌رله‌مان‌جێگره‌ی‌‌هه‌ڵبژارد‌كه‌‌نرخی‌‌به‌نزینیان‌له‌سه‌ر‌منێكی‌‌هه‌ژار‌گران‌كرد،‌كه‌واته‌‌م����ن‌خۆم‌به‌نزین����م‌گرانك����رد،‌چونكه‌‌به‌ده‌نگی‌‌من‌چۆته‌‌ئ����ه‌وێ‌‌كه‌‌یه‌كێكه‌‌ل����ه‌‌ئه‌ن����دام‌په‌رله‌مان����ه‌كان‌و‌ئه‌ندامی‌‌لیژنه‌ی‌‌دارایی‌تاكو‌ئێستا‌یه‌ك‌ئه‌ندام‌په‌رله‌مان‌نه‌هاتوه‌‌بڵێت‌خه‌ڵكینه‌‌ئه‌مه‌‌

راستیه‌كه‌یه‌"‌ئ����ه‌و‌ره‌خنه‌‌له‌كاندی����ده‌كان‌ده‌گرێت‌به‌ئاوێن����ه‌ی‌‌ هه‌ڵبژاردن����داو‌ له‌كات����ی‌‌راگه‌یان����د،‌"كات����ی‌‌هه‌ڵب����ژاردن‌ته‌نیا‌له‌ماوه‌ی‌‌یه‌ك‌مانگ‌‌10جار‌دێته‌‌ماڵت،‌به‌اڵم‌له‌ماوه‌ی‌‌‌4س����اڵ‌ته‌له‌فۆنێكیشت‌

سوپاس����ێكت‌ ته‌نان����ه‌ت‌ بۆن����اكات،‌ب����كات‌به‌جۆرێ����ك‌پێش‌هه‌ڵب����ژاردن‌په‌یوه‌ندی����ه‌كان‌ئاس����ۆیین،‌به‌اڵم‌دوای‌‌هه‌ڵب����ژاردن‌په‌یوه‌ندیه‌كان‌ڕاس����ته‌وخۆ‌ده‌بن‌به‌‌س����تونی‌‌له‌سه‌روه‌‌بۆ‌خواره‌وه‌‌

ئه‌وه‌ش‌ئه‌سڵی‌‌كێشه‌كه‌یه‌".‌عه‌ب����دواڵ‌‌پێیوایه‌‌ئه‌ن����دام‌په‌رله‌مان‌ئه‌گ����ه‌ر‌مه‌به‌س����تی‌‌بێ����ت‌هاواڵتی����ان‌"به‌ته‌له‌فۆنێك‌ ئه‌توانێت‌ ئاشتبكاته‌وه‌،‌ی����ان‌كورت����ه‌‌نامه‌ی����ه‌ك‌نزیكترین‌ئه‌و‌كه‌س����انه‌‌یان‌ئه‌وانه‌ی‌‌ده‌نگیان‌پێداوه‌‌نام����ه‌ی‌‌پیرۆزبی����ان‌بۆ‌بنێرێ����ت‌ته‌نیا‌په‌رله‌مانه‌ی‌‌ ئ����ه‌م‌ ب����ه‌اڵم‌ له‌جه‌ژناندا،‌ئێمه‌‌حزب����ه‌كان‌كردویانه‌ته‌‌دیوه‌خانی‌‌مش����ه‌خۆری‌‌بۆیه‌‌ناتوانێت‌ئیش‌بكات‌و‌هه‌ر‌یاس����ا‌ده‌رده‌كات‌و‌دوایش‌ده‌بێته‌‌

هه‌را‌له‌سه‌ری‌‌"دوكان����داره‌‌ عه‌بدولس����ه‌مه‌د‌ هه‌ڵ����ۆ‌له‌ش����اری‌‌هه‌ولێر‌و‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌ده‌ڵێت،‌"ئه‌ن����دام‌په‌رله‌مان‌ه����ه‌ر‌ئه‌وه‌نده‌یه‌‌تا‌ئیش����ی‌‌پێم‌بو،‌چونكه‌‌ئه‌وان‌ناگه‌ڕێن‌و‌

شوێنێكیشیان‌دیارنیه‌‌تا‌لێی‌‌دابنیشن‌جگه‌‌له‌په‌رله‌م����ان‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌بیانبینیت‌ی����ان‌یاداش����تێكیان‌بده‌یت����ێ‌،‌بۆی����ه‌‌دورده‌كه‌ونه‌وه‌و‌هه‌زار‌كێش����ه‌ت‌هه‌بێت‌

به‌هیچ‌كوێ‌ناگات".ئه‌و‌كاس����بكاره‌‌درك‌به‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌"پێش‌هه‌ڵبژاردن‌ده‌یان‌ئه‌ندام‌په‌رله‌مان‌كارتی‌‌پێدام‌بۆئه‌وه‌ی‌‌ده‌نگی‌‌پێبده‌م،‌‌وتم‌باش����ه‌‌به‌اڵم‌دوای‌‌هه‌ڵبژاردن‌جار‌جاره‌‌‌وه‌ر‌پرس����یارمان‌لێبكه‌‌تا‌بزانیت‌به‌سه‌رچاو،‌ ده‌یوت‌ گرفته‌كانمان‌چین،‌به‌اڵم‌ئێس����تا‌هه‌ر‌په‌یوه‌ندیش‌نه‌ماوه‌‌به‌ڵێنیش����ی‌‌ نایبینم،‌ له‌ته‌له‌فزیۆنی����ش‌پێمدابو‌بێته‌وه‌‌و‌س����ه‌ردانم‌بكات،‌باشه‌‌ئه‌گ����ه‌ر‌په‌رله‌مانت����ار‌نه‌توانێت‌به‌ڵێنی‌‌یه‌ك‌كه‌س‌بباته‌‌سه‌ر،‌ئه‌ی‌‌چی‌له‌‌‌20هه‌زاره‌كه‌ی‌‌ت����ر‌ده‌كات؟‌ئه‌ی‌‌هه‌مویان‌

چی‌‌له‌و‌هه‌مو‌میلله‌ته‌ده‌كه‌ن؟"له‌الیه‌ن‌خۆیش����یه‌وه‌‌س����االر‌محمود‌س����ه‌رۆكی‌‌لیژن����ه‌ی‌‌كۆمه‌ڵ����ی‌‌مه‌ده‌نی‌‌له‌په‌رله‌مانی‌‌كوردستان‌له‌باره‌ی‌‌گله‌یی‌‌

هاواڵتیان����ه‌وه‌،‌به‌ئاوێن����ه‌ی‌‌راگه‌یان����د،‌بنكه‌‌ ئێس����تا‌ "په‌رله‌م����ان‌و‌حكومه‌تی‌‌ف����راوان‌و‌ته‌وافوق����ه‌،‌زۆرج����ار‌به‌هۆی‌‌ئه‌جێندا‌سیاس����یه‌كانه‌وه‌‌خه‌می‌‌خه‌ڵك‌له‌بی����ر‌ك����راوه‌،‌بۆیه‌‌له‌ئێس����تادا‌گوێ‌ل����ه‌‌داخ����وازی‌‌هاواڵتی����ان‌ناگیرێ����ت‌و‌كاڵبونه‌وه‌‌و‌به‌دواداچونه‌كانی‌‌كێش����ه‌ی‌‌هاواڵتیان‌و‌دوركه‌وتنه‌وه‌ی‌‌په‌رله‌مانتاران‌

دیاریده‌یه‌كی‌‌زه‌قه‌".ئ����ه‌و‌دان‌به‌وه‌دا‌ده‌نێت‌كه‌‌په‌رله‌مان‌نه‌یتوانی����وه‌‌‌وه‌اڵم����ده‌ره‌وه‌ی‌‌گرف����ت‌و‌كێش����ه‌كانی‌‌هاواڵتی����ان‌بێ����ت،‌"له‌به‌ر‌به‌دواداچون‌و‌ گفتوگۆ‌و‌ شێوازی‌‌ ئه‌وه‌ی‌‌بینینی‌‌هاواڵتی����ان‌له‌په‌یڕه‌وی‌‌ناوخۆدا‌دی����اری‌‌نه‌ك����راوه‌،‌به‌اڵم‌ئه‌وه‌‌ئێس����تا‌هه‌موارده‌كرێته‌وه‌‌و‌ ناوخ����ۆ‌ په‌ی����ره‌وی‌‌ش����ته‌كانی‌‌په‌رله‌مانتاران‌زیاتر‌ده‌چنه‌‌س����ه‌ر‌كاغه‌ز‌و‌كرداریی‌‌نین،‌‌واتا‌ناچنه‌‌ب����واری‌‌جێبه‌جێكردن،‌بۆی����ه‌‌متمانه‌ی‌‌هاواڵتی����ان‌زیادبوه‌و‌ب����ه‌ره‌و‌كاڵبونه‌وه‌‌

رۆیشتوه‌".

5(457(‌سێشه‌ممه‌‌2014/12/16په‌رله‌مانپه‌رله‌مانتارێك‌داوای‌‌ئاشكرا‌كردنی‌‌ژماره‌ی‌‌پاسه‌وانی‌‌باره‌گای‌‌حزبه‌كان‌ده‌كات

"حزبی وا هه یه كه مترین ده نگی هێناوه به اڵم 100 پاسه وان بۆ باره گاكه ی دانراوه "

له‌په‌رله‌مانه‌وه‌

ژنانی ڕۆژئاوا مۆتیڤێک بۆ هەموان..

‌پەروا‌عه‌لی

لەخەبات����ی‌ ژن����ان‌ زۆرە‌ س����ااڵنێکی‌یەکس����انیی‌و‌ هێنانەدی‌ ب����ۆ‌ بەردەوامن‌بەرابەری����ی‌لەم����اف‌و‌دەرفەت����دا،‌بەاڵم‌بەرخۆدانی‌ژنانی‌ڕۆژئاوا‌مۆتیڤێکی‌نوێی‌

پێشکەش‌کردین.بەرخودان����ی‌ژنانی‌رۆژئ����اوا‌فۆرمێکی‌نوێی‌خۆس����ەپاندنی‌هەمو‌ژنانن‌لەسەر‌ئاس����تی‌جیه����ان‌و‌هەڵبەت‌لەباش����وری‌کوردس����تانیش،‌بەو‌واتای����ەی‌مرۆڤبون‌

پێش‌ژنبونە.ئ����ەوەی‌ژنان����ی‌کۆبان����ێ‌کردیان،‌کە‌لەبەرخ����ۆدان‌و‌ تێپەڕان����د‌ مانگی‌ س����ێ‌روبەڕوبون����ەوەی‌قارەمانانە،‌لەهیچ‌کام‌لەپارچەکانی‌تری‌کوردستان‌ڕوینەداوە،‌ئەم����ە‌بۆخ����ۆی‌وەرچەرخانێکی‌گرنگی‌بزوتنەوەی‌ئازادیخوازی‌کورد‌بەگشتیی‌و‌

ژنانە‌لەمێژوی‌کورددا.زۆرج����ار‌ژن����ان‌خەباتیانک����ردوە‌ب����ۆ‌هێنانەدی‌مافەکانی����ان‌بەاڵم‌لەئەنجامدا‌دوای‌تێکۆش����ان‌و‌هەوڵی‌زۆریان‌کاتێک‌بارودۆخ‌ئاساییبۆتەوە‌هیچ‌گۆڕانکاریەک‌ڕوینەداوە‌چ‌لەڕوی‌بەشداریی‌ڕاستەوخۆ‌لەناوەن����دی‌دەس����ەاڵت‌ی����ا‌لەگۆڕین����ی‌تێڕوانین����ی‌کۆمەڵگاو‌کلت����ور‌دەربارەی‌ژن.‌ئەزمون����ی‌خەباتی‌ژن����ان‌لەڕۆژئاواو‌بەتایبەت‌)‌یەکینەکانی‌پاراستنی‌ژنان(‌توانیی����ان‌کۆمەڵێک‌یاس����ا‌دەربکەن‌کە‌ڕەنگدانەوەی‌واقعی‌کۆمەڵگایە،‌هەر‌چۆن‌لەکۆڕی‌تێکۆشان‌و‌داکۆکیکردن‌لەڕۆژئاوا‌ڕۆڵی‌بەرچاویان‌هەب����وە‌ئەم‌ڕۆڵە‌بۆتە‌جێ����گای‌تەماش����اکردنێکی‌بەه����ادار‌بۆ‌ژن‌و‌هەر‌ئەمەش����ە‌کە‌ڕەنگی‌داوەتەوە‌هاوچەرخەکان����ی‌ مەدەنی����ی‌و‌ لەیاس����ا‌کانتۆن����ی‌جزیرەدا‌کە‌هاوش����ێوەی‌نیە‌

لەناوچەکەدا.‌ئ����ەوەی‌لەئەمس����اڵدا‌خەباتی‌ژنانی‌قارەمانێتیی‌ ئازایەتیی‌و‌ هەژاند‌ لەجیهان‌ژنان����ی‌ڕۆژئ����اوا‌بو،‌ئێم����ەی‌هاواڵتیانی‌باشوریش‌بەژن‌و‌پیاوەوە‌بەرخۆدانی‌ژنانی‌کۆبانیمان‌کردە‌وێردی‌س����ەر‌زمانمان‌و‌وەک‌سمبولی‌ئازایەتیی‌شانازییان‌پێوە‌دەکەی����ن،‌هاوکات‌دەرکردنی‌یاس����اکانی‌کانتۆن����ی‌جزیرەو‌یەکس����انیی‌ژن‌و‌پیاو‌لەتەواوی‌یاساکاندا‌هەمان‌باس‌و‌هەمان‌ش����انازیی‌لەخۆگ����رت‌لەالی����ەن‌زۆربەی‌خەڵکی‌کوردس����تان‌بەتایبەت‌کەس����انی‌

ئازادیخواز.لەمیانی‌کەمپەین����ی‌بەرەنگاربونەوەی‌توندوتیژی����ی‌دژی‌ژن����ان‌ک����ە‌لە‌‌25ی‌نۆڤەمب����ەر‌تا‌10ی‌دیس����ەمبەر‌س����ااڵنە‌ئەنج����ام‌ لەکوردس����تانیش‌ لەجیهان����داو‌ئەدرێت،‌ئەمس����اڵ‌پەرلەمانی‌کوردستان‌دانیش����تنێکی‌تایبەتی‌ئەنجامداو‌کەیسی‌ژنانی‌شەنگال‌و‌توندوتیژیەکانی‌بەرامبەر‌بەژنان‌ده‌كرێن‌تەوەری‌س����ەرەکیی‌بون،‌گفتوگۆی‌بەرفراوان‌ئەنجامدراو‌پێشنیازو‌س����ەرنجی‌زۆر‌خرانەڕو‌ب����ۆ‌چاککردنی‌ڕەوشی‌ژنان‌لەباش����وری‌کوردستان‌کە‌

زۆربەیان‌داواکاریی‌بون.ئێستا‌دەرفەتێکی‌گونجاوە‌بۆ‌پەرلەمانی‌کوردستان‌کۆمەڵێک‌یاسا‌هەمواربکاتەوە‌ک����ە‌تایبەتن‌بەژنان‌به‌پشتبەس����تن‌بەو‌یاس����ایانەی‌لەکانتۆنی‌جزیرە‌دەرچون.‌هەر‌لەو‌دانیش����تنە‌تایبەتەی‌پەرلەماندا‌ک����ە‌کاتێکی‌باش‌بو‌بۆ‌ئ����ەو‌بەڕێزانەی‌وەک‌کەس����انی‌لیب����رال‌خۆی����ان‌نمایش‌دەکەن،‌داواکاریی‌تایبەتیان‌هەبوایە‌بۆ‌

باشکردنی‌پرسی‌ژن‌لەباشور.‌‌بەاڵم‌بەداخەوە‌تەنها‌کەس‌بوم‌ئەو‌داواکاریەم‌کرد‌کە‌پێویستە‌لەهەموارکردنی‌یاساکانی‌هەرێم‌کە‌تایبەتن‌بەژنان‌سود‌لەبنەما‌فیکریەکانی‌یاس����اکانی‌کانتۆنی‌جزیرە‌وەربگیرێت،‌ئاش����کرایە‌یاساکانی‌هەرێم‌ئاوێتەیەکە‌لەیاس����ا‌مەدەنیەکان‌و‌پشتبەس����تن‌بەبنەماکان����ی‌ش����ەریعەتی‌ئیس����ام.‌ئایا‌کاتی‌ئەوە‌نەهاتوە‌کۆی‌یاس����اکانی‌تایب����ەت‌بەژن����ان‌لەهەرێ����م‌

هەمواربکرێنەوە؟ئەو‌کەش����ەی‌بینیم‌لەو‌دانیش����تنەی‌پەرلەمان‌زۆر‌بێئومێدی‌کردم‌لەوەی‌لەم‌قۆناغەی‌ئێستادا‌هیچ‌شتێک‌بکرێت‌کە‌

دۆخی‌ژنان‌لەوە‌تێپەڕێت‌کە‌هەیە.بۆیە‌هی����وادارم‌ژنانی‌ڕۆژئاوا‌هەر‌ئەو‌مۆتیڤە‌بەهێزەبن‌گەر‌ئەمڕۆش‌س����ودیان‌لێنەبینین‌س����بەی‌ببنە‌مەش����خەڵێک‌بۆ‌

ڕوناککردنەوەی‌کۆمەڵگای‌کوردیی.

گۆشه‌یه‌کی‌تایبه‌ته‌‌په‌رله‌مانتاران‌ده‌ینوسن

parlaman.awene@gmail.com

ته نها هه ڵبژاردن په رله مانتارو هاواڵتیان نزیكده كاته وه

9122014

یاسایه‌ك‌هه‌یه‌‌ده‌ڵێت‌ده‌بێت‌په‌رله‌مانتار‌سێ‌پاسه‌وانی‌هه‌بێت،‌به‌اڵم‌په‌رله‌مانتاری‌وه‌ها‌هه‌یه‌‌شه‌ش‌پاسه‌وانی‌هه‌یه‌

په‌رله‌مانتارو‌‌وه‌زیر‌و‌به‌ڕێوه‌به‌ر‌ده‌بێت‌

خزمه‌تی‌‌واڵت‌بكات‌و‌هاواڵتیان‌له‌‌خۆی‌‌ڕازی‌‌بكات،‌به‌اڵم‌ئه‌وه‌‌نه‌بۆته‌‌ئامانج‌به‌ڵكو‌سه‌ركه‌وتنی‌‌

حزب‌ئامانجی‌‌یه‌كه‌مه‌

كۆپییه‌کی‌به‌ڵگه‌نامه‌که‌

باڵه‌خانه‌ی‌په‌رله‌مانی‌کوردستان

تایبه‌ت(457( سێشه ممه 662014/12/16

ویکیلیکس 2010

ئا: هاوكار حسێن

به رپرسه ئه مه ریكیه كانی عێراق ره خنه ی توند له و ملمالنێ سیاسییه

ده گرن كه له نێوان یه كێتیی و گۆڕاندا هه بوه له پارێزگای سلێمانیدا و

به ملمالنێیه كی "توندو ناشیرین" وه سفیده كه ن، پێشیانوایه

له روی ئینتمای سیاسییه وه ، توندوتیژییه كانی نێوانیان

دیاریده یه كی نوێیه له هه رێمی كوردستاندا. باس له وه ش ده كه ن كه "نه بونی پارێزگارێكی به هێز له سلێمانی ، پێده چێت له مپه ڕ بۆ هه ر هه وڵێكی حكومه تی هه رێم

دروستبكات".

به پێ���ی به ڵگه نامه یه ك���ی س���ایتی ویكیلیك���س، ك���ه ئاوێن���ه ده قه كه ی ك���ردوه به ك���وردی ، ئه مه ریكی���ه كان ده ڵێن، "پێده چێ���ت توندوتیژییه كانی ئه مدواییه ی پارێزگای سلێمانی ره نگه ئاماژه بن بۆ ملمالنێی سیاسیی توندو ناش���یرینی نێوان یه كێتیی نیشتمانی كوردس���تان و بزوتن���ه وه ی گۆڕان���دا، توندوتیژی���ی نێوان گ���ۆڕان و یه كێتیی ش���تێكی نوێی���ه ل���ه روی ئینتم���ای به اڵم ره كانه وه ، ش���ه ڕكه سیاس���یی له روی مێژوییه وه توندوتیژیی سیاسیی نامۆ كوردس���تاندا شتێكی له هه رێمی

نیه ". له و به ڵگه نامه یه دا كه مێژوه كه ی بۆ س���اڵی 2010 ده گه ڕێته وه ، به رپرسانی ئه مه ریكا ئاماژه یان به وه كردوه كه " نه بونی پارێزگارێكی به هێز له سلێمانی له چه ن���د مانگی داهات���ودا، پێده چێت له مپ���ه ڕ بۆ ه���ه ر هه وڵێكی حكومه تی

هه رێم دروستبكات".له ب���اره ی ملمالنێكان���ی س���ه ركرده بااڵكانی یه كێتیی و گۆڕانه وه ، به پرسانی له عێ���راق ئه مه ری���كا باڵیۆزخان���ه ی تۆمه ته كانی���ان به "هێرش���ی تون���دی شه خسین بۆسه ر یه كتری " وه سفكردوه و گۆڕان، "س���ه ركرده ی رایانگه یاندوه ، نه وش���یروان مس���ته فا به هه ماش���ێوه تاڵه بانی تۆمه ته كانی سه رۆك وه اڵمی داوه ته وه گوایه نه وشیروان یارمه تیده ر بوه له وه ی س���ه دام چه ك���ی كیمیایی

به كاربهێنێت".له به ش���ێكی دیكه ی به ڵگه نامه كه دا باس���ی هه ڵبژاردنه كه ی ساڵی 2009ی هه رێم كراوه و هاتوه ، "گۆڕان ده ستكه له س���لێمانی ، تۆماركرد گه وره ی وتی گورزێكی به هێز بو بۆ یه كێتیی نیشتمانی كوردستان و ئه و حزبه ی خسته دۆخی به رگرییه وه له و ناوچه یه ی كه پێشتر

به قه اڵی یه كێتیی داده نرا".

ده قی به ڵگه نامه كه :10BAGHDAD91 : ئای دی

بابه ت: هی����چ هێمایه كی خاوبونه وه ی گرژییه كان����ی نێوان یه كێتی����ی و گۆڕان

له سلێمانی به دیناكرێتس����ه رچاوه : باڵیۆزخان����ه ی ئه مه ریكا

له عێراقبه روار: 13ی كانونی دوه می 2010

پۆلێن: زۆر نهێنی پوخته :

توندوتیژییه كان����ی پێده چێ����ت ئه مدواییه ی پارێزگای س����لێمانی ره نگه ئاماژه بن بۆ ملمالنێی سیاس����یی توندو ناش����یرینی نێوان یه كێتیی نیش����تمانی كوردستان و بزوتنه وه ی گۆڕان، به تایبه تی نیشتمانی هه ڵبژاردنی له س����ه روبه ندی 7ی مارسدا. هه مو الیه ك هه ر له سه رۆك وه زیران، به رهه م س����اڵحه وه تا ده گات پارێزگاری گۆڕان و به په رله مانتاره كانی سلێمانی و به رپرسی حزبه ئیسالمیه كان گ����ۆڕان . له ره وش����ه كه نیگه ران����ن بانگه ش����ه ی ئه وه ده كات كه چه ندین په المار بۆ سه ر ئه ندامانی ئه نجامدراون و داوا له ده سه اڵتداران ده كات لێكۆڵینه وه ل����ه و روداوانه ب����كات و باش����تر ئارامی بپارێ����زن. یه كێتیش پێیوایه الیه نگرانی گۆڕان هانی توندوتیژیی و دروستكردنی خۆپیش����اندان ده ده ن بۆئه وه ی متمانه به یه كێتی����ی الوازبكه ن. به رپرس����انی حكومه ت����ی هه رێم باس له س����نوردانان ده كه ن، به اڵم ئاماژه كان زۆر كه من كه حكومه تی هه رێم چاالكانه هه وڵبدات بۆ

رێگرت����ن یاخود لێكۆڵین����ه وه ی جددی ب����كات له په الماره كان بۆ س����ه ر گۆڕان. ئه مه له كاتێكدایه س����ه ركرده ی گۆڕان، به هه ماش����ێوه مس����ته فا نه وش����یروان وه اڵمی تۆمه ته كانی س����ه رۆك تاڵه بانی یارمه تیده ر نه وشیروان گوایه داوه ته وه بوه له وه ی س����ه دام چه ك����ی كیمیایی به كاربهێنێت. ه����ه ر له وچوارچێوه یه دا، خانه نش����ینی پارێزگاری سلێمانی ، دانا ئه حمه د مه جید ك����ه ماوه یه كی درێژه چاوه ڕێده كرێت، دواجار رویدا. ئێستاش دان����ا به ئاش����كرا الیه نگرێك����ی گۆڕانه . نه بونی پارێزگارێكی به هێز له س����لێمانی له چه ن����د مانگی داهات����ودا، پێده چێت له مپه ڕ ب����ۆ هه ر هه وڵێك����ی حكومه تی به مه به س����تی دروس����تبكات، هه رێ����م خۆدورگرتن گرژییه كان و خاوكردنه وه ی

له توندوتیژیی . نیگه رانی له ئاس����تی سیاسییدا هه یه و

سه ركرده بااڵكانیش یه كتر ده شكێنن

. هه مو الیه ك هه ر له سه رۆك وه زیران، به رهه م ساڵحه وه بۆ به په رله مانتاره كانی گۆڕان تا ده گاته پارێزگاری س����لێمانی دان����ا ئه حم����ه د مه جید كه هاوش����ۆزه له گ����ه ڵ گ����ۆڕان و پاش����ان به رپرس����ی مه كته بی سیاسیی یه كگرتوی ئیسالمی به به رپرس����انی ئه مه ریكای����ان له عێراق و كوردس����تان راگه یاندوه كه ئه وان زۆر وتویه تی ، س����اڵح به رهه م نیگه ران����ن. "ئه مه له سه رئێش����ه یه ك زیاتره ". باسی له وه ش كردوه كه س����ه رۆك تاڵه بانی

دڵنیای كردوه ته وه له وه ی كه یه كێتیی هیچ به رنامه یه كی نیه بۆ هه راسانكردنی گۆڕان و هه مان دڵنیاییشی له به رپرسانی ئه من����ی یه كێتی����ی وه رگرت����وه . ئ����ه و جه ختیك����رده وه ل����ه وه ی یه كێتیی هیچ به رژه وه ندییه كی له وه دا نیه توندوتیژی به كاربهێنێ����ت له گه ڵ گ����ۆڕان، چونكه له ئه نجامدا یه كێتیی خۆی توش ده بێت. ساڵح و چه ند به رپرس����ێكی حكومی وا وه سفی گۆڕانیان كرد كه بارودۆخه كه ك����رده وه به ه����ۆی ده كات ژه ه����راوی بو نیگه ران به ره����ه م رێگرییه كانیه وه . له وه ی نه وش����یروان مسته فا به ئاشكرا و تۆمه ته كانی وه اڵمی له راگه یاندنه كانه وه س����ه رۆك تاڵه بانی داوه ته وه كه گوایه كرده وه كانی نه وش����یروان مسته فا پێش ئه نجامدان����ی هێرش����ه كیمیاوییه ك����ه ی س����ه ر هه ڵه بج����ه له الیه ن س����ه دامه وه ، پێش����و رژێمی بۆئ����ه وه ی هۆكارب����وه بڕی����اری به كارهێنانی ئه و چه كه بدات. له وه اڵمدانه وه یه كی دورودرێژدا كه رۆژی 5ی كانون����ی دوه م له رۆژنامه ی هاواڵتی باڵوبۆوه ، نه وش����یروان به هه مان شێوه كرده وه كانی خودی تاڵه بانی به س����ته وه به هه ڵه بجه وه . نه وشیروان وتی تاڵه بانی خۆی "به رپرس����یاره له ه����ه ر روداوێكی

نه خوازراو كه له هه رێم رویدابێت".له الیه ك����ی دیك����ه وه فواد حس����ێن، س����ه رۆكایه تی دیوان����ی س����ه رۆكی هه رێ����م ئام����اژه ی به وه ك����رد كه ئه و یه كترتۆمه تباركردنه ی نێوان نه وشیروان مسته فاو جه الل تاڵه بانی توندوتیژییه كان

زیاتر ده كات و زیان ده گه یه نێت به وێنه ی هه رێم����ی كوردس����تان. فواد وتیش����ی ، به په له بۆئ����ه وه ی هان����ده دات بارزانی نێوه ندگی����ری ب����كات له نێ����وان ئه و دو س����ه ركرده دا و هه وڵب����دات بارودۆخه كه

له ده ست ده رنه چێت. س����ه ربازیی س����ه رچاوه یه كی ئه مه ریكا پێی وترابو ك����ه الیه نگرانی گ����ۆڕان له هانده ران����ی س����ه ره كی ن����او خۆپیش����اندانه كه ی پیره مه گ����رون بون ك����ه رۆژی 24ی كانون����ی یه ك����ه م رویداو توندوتیژی����ی لێكه وته وه ، به اڵم بۆئه وه ی نه بوبێت پالنی����ان پێده چێت ب����ڕوات. توندوتیژیی����دا به ئاراس����ته ی ده وترێ����ت الیه نگرانی گ����ۆڕان بینراون كه خواردنیان بۆ خۆپیش����انده ره كان خۆپیش����اندانه كه كاتێ����ك هێن����اوه درێژه ی كێش����اوه تا ئێواره . به گوێره ی س����ه رۆك لۆكاڵیی����ه كان، س����ه رچاوه وه زی����ران به رهه م س����اڵح به شه خس����ی به ش����داربوه له ئیداره دانی وه اڵمدانه وه ی هه ندێك سه رچاوه . خۆپیش����اندانه كه ئام����اژه ب����ه وه ده ك����ه ن ك����ه ناوبراو رێنمایی هێزێكی پێش����مه رگه ی كردوه ، كه له ئاماده باش����یدابون ب����ۆ چونه ناو پیره مه گرون، نه چنه ناو ش����ارۆچكه كه

وه . له گفتوگۆیه كدا له گه ڵ سه رۆكی تیمی ئاوه دانكردن����ه وه ی هه رێمیی ئه مه ریكا، كه ریم سنجاری رایگه یاندبو كه گۆڕان "به نزی����ن ده كات به ئاگره ك����ه دا". ئه و رێنمایی به هێ����زه ئه منییه كان داوه كه

ته قه له خۆپیش����انده ران نه كه ن، به اڵم خۆپیش����انده ره كان س����ه ره تا ده ستیان

كردوه به ته قه كردن. ئه حمه د دان����ا خۆیش����یه وه له الیه ن مه جی����د ئۆباڵی روداوه كه ی خس����تۆته ئه س����تۆی جێگری وه زی����ری ناوخۆ كه یه كێتیی بوه . باسی له وه ش كردوه كه ئ����ه و داوای له تاڵه بانی كردوه بابه ته كه بخات����ه چوارچێ����وه ی یاس����اوه ، به اڵم چاوه ڕوانی نه ك����ردوه تاڵه بانی كارێكی له وش����ێوه یه ب����كات. ه����اوكات قادری حاج����ی عه لی ك����ه به رپرس����ی دارایی گۆڕان بوه ، ئاماژه ی به چه ندین روداوی برینداركردن و په الماردان كردوه بۆ سه ر الیه نگران و ئه ندامانی گۆڕان كه یه كێتی

له پشتیانه وه بوه . رۆژی 10ی كانونی دوه م، مه س����عود بارزانی س����ه رۆكی هه رێم راگه یه نراوێكی باڵوك����رده وه و تێی����دا نیگه ران����ی خۆی ده ربڕی له وه ی كه ئه و پێشهاته نوێیانه ره نگه سه ربكێش����ێت بۆ "كه ش����ێكی نائاس����ایی " له هه رێم����ی كوردس����تاندا. )كۆمێنت: له كاتێكدا توندوتیژیی نێوان گۆڕان و یه كێتیی ش����تێكی نوێیه له روی ئینتمای سیاسیی ش����ه ڕكه ره كانیه وه ، به اڵم ل����ه روی مێژویی����ه وه توندوتیژیی سیاسیی له هه رێمی كوردستاندا شتێكی نامۆ نیه (. بارزانی باس����ی له وه ش كرد كه مش����تومڕی سیاس����یی و بی����روڕای ته ندروس����ته ، دیاریده یه ك����ی جی����اواز ئاس����ایش و ك����ه جه ختیش����یكرده وه س����ه قامگیریی له هه رێمی كوردس����تاندا

پارێزراو ده بێت. كۆمێنت:

هه ڵبژاردن����ه په رله مانیه كه ی هه رێمی كوردس����تان له س����اڵی 2009، كه تێیدا گۆڕان ده ستكه وتی گه وره ی تۆماركرد له س����لێمانی ، گورزێك����ی به هێ����ز بو بۆ یه كێتیی نیش����تمانی كوردس����تان و ئه و حزبه ی خس����ته دۆخی به رگرییه وه له و ناوچه یه ی كه پێشتر به قه اڵی یه كێتیی داده نرا. رۆحی تۆڵه س����ه ندنه وه له نێوان ئه و دو به ره یه دا ورده ورده به رو خراپتر ده چێت، له م قۆناغه شدا وادیاره ئه وه ی بازنه ی توندوتیژیی و ده كرێت نه توانێت ئاڵۆزییه كه تێكبشكێنێت. سه ركرده كانی ه����ه ردوال س����ه رقاڵی هێرش����ی توندی شه خسین بۆسه ر یه كتری ، له سه ر ئاستی خواره وه ش كه متر دانبه خۆداگرتن هه یه . خانه نش����ینبونی پارێزگاری س����لێمانی دانا ئه حمه د مه جید و ش����وێنگرتنه وه ی سیاس����یی به وه كاله تی به پارێزگارێكی الواز، زیاتر هۆكارده بێت ئه و بۆشاییه ی له س����ه ركردایه تی دایه ، ئه مه ش توانای الیه نه به رپرسه كان الوازده كات بۆ باشتر ئیداره دان����ی گرژیی����ه كان و توندوتیژییه

ناوبه ناوه كان.

ئه مه ریكیه كان: ملمالنێی گۆڕان و یه كێتیی له سلێمانی "توندو ناشیرینه "

ئا: شاهۆ ئه حمه د

پرۆژه یاسای دانانی سندوقی داهاتی نه وت و غاز له په رله مانی كوردستان

له قۆناغی ته واوبوندایه و ئه گه ر هه یه سێ مانگی تر به ته واوه تی

په سه ندبكرێت ، له حاڵه تێكی له وشێوه یه شدا ئیدی كۆی داهات و خه رجیه كانی نه وت و غازی هه رێمی

كوردستان به یاسایی ده كرێت و ده خرێته سندوقێكی چاودێریكراوه وه .

سه رۆكی لیژنه ی سامانه سروشتیه كان له په رله مانی كوردستان

د.شێركۆ جه وده ت له باره ی دانانی سندوقی داهاتی نه وت به ئاوێنه ی

راگه یاند"ئه و پرۆژه یاسایه له ئێستادا له قۆناغی ته واوبوندایه و ماوه ی سێ

مانگه ئێمه لێكۆلینه وه ی له سه ر ده كه ین".

س���ه باره ت به چۆنیه تی مامه ڵه كردن به داهات���ی ئ���ه و س���ندوقه وه ناوبراو

ئاماژه ی ب���ه وه كرد كه "هه مو داهات و خه رجیه كان���ی نه وت و غ���ازی هه رێمی دواتر كۆده كرێته وه و تێدا كوردستانی له رێگای چاودێریه وه و لێپرس���ینه وه ی دڵنیای���ی وردبین���ی و په رله مان���ی ، پێویس���تی بۆ ئه نجامده درێت و ده بێت س���ه ر به په رله مان بێت، به شێكیش���ی داهات���وه و نه وه كان���ی ب���ۆ تێدای���ه

ده ستكاری ناكرێت".به پێ���ی زانیاری���ی س���ه رچاوه كانی

ناو فراكس���ۆنه كانی زۆرینه ی ئاوێنه ، په رله مانی كوردستان هاوده نگن له گه ڵ هه ندێك یاس���اییه ،به اڵم پ���رۆژه ئه و ورده كاری هه یه كه بیروبۆچونی جیاواز

له سه ر هه یه .س���امانه له لیژن���ه ی په رله مانت���ار سروش���تیه كانی په رله مانی كوردستان فایه ق مس���ته فا له ب���اره ی دانانی ئه و سندوقه وه ئه وه ی بۆ ئاوێنه رونكرده وه كه "دانانی ئه و سندوقه بۆ كۆكردنه وه ی

هه رێمی غ���ازی ن���ه وت و داهاته كانی كوردستانه و بۆ ش���ه فافیه ت له داهاتی نه وته ، ئه گه ریش هه یه كه پێش سه ری ساڵ ئه و پرۆژه یاسایه بێته په رله مان

گفتوگۆی ته واوی له سه ر بكرێت".به پێی ناوه رۆكی ئه و پرۆژه یاسایه ، ك���ۆی داهاتی نه وت دێت���ه وه ناو ئه و ژێ���ر چاودێری س���نوقه و ده خرێت���ه راپۆرتی هه روه ها په رله مانه وه ، وردی مانگانه ی ده بێت و له ژێر چاودێری دارایی

ده بێت و په رله مان ئاگادارده بێت.ئه و په رله مانتاره ی فراكسۆنی گۆڕان ئه وه شی نه شارده وه كه دو بۆچون هه یه "یه كیان ده ڵێت ده بێت ببه س���ترێته وه وه زیران���ه وه دوه میان به ئه نجومه ن���ی ببه س���ترێته وه به ئه نجومه نی ده ڵێ���ن هه رێمی نه وت و غازه وه ،به اڵم رای ئێمه ئه وه ی���ه ببه س���ترێته وه به ئه نجومه نی

وه زیرانه وه ".ه���اوكات په رله مانتار له فراكس���ۆنی عه لی كوردس���تان له په رله مانی زه رد هه ل���ۆ به ئاوێنه ی راگه یان���د، "دانانی ئ���ه و س���ندوقه پرۆژه یه ك���ی گرینگه ب���ۆ به دامه زراوه یی كردن���ی وه زاره تی س���امانه سروش���تیه كان،به اڵم ئێم���ه له گه ڵ ئ���ه وه نین په ل���ه له ده ركردنی په رله مان بكرێ���ت، یاس���اییه ك هیچ شوێنی قسه كردنه نه ك ببێته شوێنی بازاڕی ، به لكو شوێنی بیركردنه وه یه كی قوڵه بۆئه وه ی ئه و یاس���ا و بریارانه ی ده رده چن له به رژه وه ندی خه ڵكدا بن".

ناوبراو ئاماژه ی ب���ه وه ش كرد كه وا

ئه وا وه كو فراكسۆنی زه رد داوا ده كه ن ئه و سندوقه سه ر به ئه نجومه نی هه رێمی ن���ه وت و غاز بێ���ت ،چونك���ه له وانه یه هه ندێك وه زیر هی���چ له باره ی نه وت و ئه وانه ی نه زانن،به پێچه وانه وه غازه وه ئه ندامی ئه نجومه نی بااڵی نه وت و غازن پسپۆری ئه و بواره و شاره زایان هه یه و

ئه زمونیان له و باره یه وه هه یه .ئابوریناس و خۆیش���یه وه له الی���ه ن مامۆس���تای زانكۆ د.ناس���یح محه مه د پێیوای���ه دانان���ی س���ندوقێكی ل���ه و هه رێم���ی ب���ۆ پێویس���ته ش���ێوه یه پێویستیش���ه كوردس���تان،"هه روه كو داهاته كانی نه وت شه فاف بێت و له ژێر چاودێری په رله مانی كوردستان بێت".

ناوبراو ئاماژه ی به وه ش كرد كه دانانی ئه و س���ندوقه جۆرێك له س���ه ربه خۆی له داهاتی ن���ه وت ده گه ێنێت و ئه و كاته به رچ���اوی رونی ده بێت ب���ۆ خه ڵكی پ���اره ی نه وت و كوردس���تان و ده زانن س���امانه سروش���تیه كان له هه رێم چی

لێدێت.

هه مو داهاتی نه وت به یاسایی ده كرێت و ده خرێته سندوقێكی چاودێریكراوه وه

زۆرینه ی فراكسۆنه كانی ناو په رله مانی كوردستان هاوده نگن له گه ڵ ئه و پرۆژه یاساییه ،به اڵم هه ندێك ورده كاری هه یه

كه بیروبۆچونی جیاواز له سه ر هه یه

نه بونی پارێزگارێكی

به هێز له سلێمانی پێده چێت له مپه ڕ بۆ هه ر هه وڵێكی حكومه تی هه رێم

دروستبكات بانگه شه ی هه ڵبژاردن له شاری سلێمانی

ئا:‌بارام‌سوبحی‌

به‌هۆی‌‌دابه‌زینی‌‌نرخی‌‌نه‌وت‌و‌ئه‌و‌قه‌یرانه‌‌داراییه‌ی‌‌رویكردۆته‌‌عێراق،‌پارله‌مانی‌‌عێراق‌له‌ڕێگه‌ی‌‌پڕۆژه‌‌

یاسایه‌كه‌وه‌‌له‌هه‌وڵی‌‌كه‌مكردنه‌وه‌ی‌‌موچه‌ی‌‌پله‌‌بااڵكاندایه‌،‌به‌تایبه‌تی‌‌ئه‌و‌سه‌دان‌كه‌سه‌ی‌‌به‌پله‌كانی‌‌

بریكاری‌‌وه‌زیرو‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌گشتی‌‌و‌راوێژكار‌دامه‌زراون.‌پارله‌مانتارێكیش‌رایده‌گه‌یه‌نێت‌ئه‌و‌كه‌سانه‌‌خزمه‌تێكی‌‌ئه‌وتۆ‌ناكه‌ن‌و‌له‌سه‌ر‌بنه‌مای‌‌حزبی‌‌

دامه‌زرێنراون.

لیژن���ه‌ی‌‌ ئه‌ندام���ی‌‌ پارله‌مانت���ارو‌قانون���ی‌‌پارله‌مان‌ئیبتیس���ام‌هیاللی‌،‌ئه‌وه‌دایه‌‌ له‌هه‌وڵی‌‌ پارله‌مان‌ رایگه‌یاند‌له‌ڕێگه‌ی‌‌پڕۆژه‌‌یاس���ایه‌كه‌وه‌‌موچه‌ی‌‌پله‌‌بااڵكان‌ك���ه‌م‌بكاته‌وه‌،‌به‌تایبه‌تی‌‌ئه‌و‌س���ه‌دان‌كه‌س���ه‌ی‌‌به‌ناونیش���انی‌‌سه‌رۆكایه‌تیه‌كه‌ی‌‌ له‌هه‌ر‌سێ‌‌ راوێژكار‌عێ���راق:‌كۆمار،‌حكوم���ه‌ت‌و‌پارله‌مان‌دامه‌زرێنراون.‌ئه‌و‌پارله‌مانتاره‌‌ده‌ڵێت‌"ئ���ه‌و‌راوێژكارانه‌‌به‌هۆی‌‌زۆری‌‌موچه‌و‌ده‌رماڵه‌كانیان���ه‌وه‌‌بونه‌ت���ه‌‌بارێك���ی‌‌گران‌به‌س���ه‌ر‌حكومه‌ته‌وه‌".‌سه‌باره‌ت‌به‌هه‌ڵوێس���تی‌‌پارله‌مانتارانی���ش‌وتی‌‌"زۆرینه‌ی‌‌پارله‌مانتاران‌كۆكن‌له‌س���ه‌ر‌كه‌مكردن���ه‌وه‌ی‌‌موچ���ه‌و‌ده‌رماڵ���ه‌ی‌‌

راوێژكاران".هه‌وڵی‌‌پارله‌مانتاران‌بۆ‌كه‌مكردنه‌وه‌ی‌‌حكوم���ه‌ت،‌ خه‌رجیه‌كان���ی‌‌ موچ���ه‌و‌دوای‌‌دابه‌زین���ی‌‌نرخ���ی‌‌ن���ه‌وت‌دێت،‌كه‌‌سه‌رچاوه‌ی‌‌س���ه‌ره‌كی‌‌دابینكردنی‌‌

بودجه‌ی‌‌عێراقه‌.‌هه‌ر‌به‌هۆی‌‌دابه‌زینی‌‌نرخ���ی‌‌نه‌وتیش���ه‌وه‌‌حكومه‌تی‌‌عێراق‌به‌بودجه‌ی‌‌ساڵی‌‌ بڕیاریدا‌پێداچونه‌وه‌‌داهاتودا‌ب���كات،‌هه‌رچه‌نده‌‌بڕیاربو‌له‌‌مانگی‌‌رابردودا‌بودجه‌ی‌‌ساڵی‌‌)2015( ره‌وانه‌ی‌‌ په‌س���ه‌ندكردنی‌‌ به‌مه‌به‌ستی‌‌

پارله‌مان‌بكرێت.ش���ه‌ڕی‌‌حكوم���ه‌ت‌له‌گ���ه‌ڵ‌گروپی‌‌داع���ش‌و‌دابه‌زین���ی‌‌نرخ���ی‌‌ن���ه‌وت‌و‌ده‌سبه‌س���ه‌راگرتنی‌‌چه‌ندی���ن‌كێڵگه‌ی‌‌نه‌وتی‌‌له‌الیه‌ن‌داعش���ه‌وه‌،‌بوه‌ته‌‌هۆی‌‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌داهات���ی‌‌حكومه‌ت���ی‌‌عێراق‌به‌ره‌و‌كه‌مبونه‌وه‌‌بچێت.‌به‌مه‌به‌س���تی‌‌داراییه‌كانیش‌ گرفته‌‌ چاره‌س���ه‌كردنی‌‌بڕیاری���دا‌ كۆم���ار‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌به‌كه‌مكردنه‌وه‌ی‌‌موچه‌كانیان‌بۆ‌نیوه‌،‌هه‌روه‌ها‌ئه‌نجومه‌نی‌‌وه‌زیرانیش‌بڕیاریدا‌موچه‌ی‌‌س���ه‌رۆك‌وه‌زیران‌و‌وه‌زیره‌كان‌

به‌ڕێژه‌ی‌‌)50%(‌كه‌م‌بكاته‌وه‌.دارایی‌‌ لیژنه‌ی‌‌ ئه‌ندامی‌‌ پارله‌مانتارو‌پارله‌مان‌فالیح‌ساری‌،‌ئاشكرای‌‌ده‌كات‌له‌عێراق���دا‌)716(‌فه‌رمانبه‌ر‌به‌‌پله‌ی‌‌بریكاری‌‌وه‌زیر‌و‌)4535(‌كه‌س‌به‌پله‌ی‌‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌گشتی‌‌هه‌ن،‌ئه‌م‌كه‌سانه‌ش‌هه‌ریه‌كه‌‌چه‌ندین‌پاس���ه‌وانیان‌هه‌یه‌و‌نه‌سرییه‌و‌ده‌رماڵه‌ی‌‌تایبه‌ت‌به‌خۆشیان‌هه‌ی���ه‌،‌ئه‌مه‌‌جگه‌ل���ه‌وه‌ی‌‌هه‌ندێكجار‌له‌س���ه‌ر‌بودجه‌ی‌‌حكومه‌تی‌‌عێراقیش‌ئیفادی‌‌واڵتانی‌‌ده‌ره‌وه‌‌ده‌كرێن.‌به‌ڕای‌‌ئه‌و‌پارله‌مانتاره‌‌ئه‌و‌كه‌س���انه‌‌گرفتی‌‌زۆریان‌بۆ‌بودجه‌ی‌‌واڵت‌دروستكردوه‌،‌بۆیه‌‌به‌گرنگی‌‌ده‌زانێت‌پێداچونه‌وه‌‌به‌‌

موچه‌كانیاندا‌بكرێت.‌به‌پێی‌‌سیستمی‌‌موچه‌و‌خانه‌نشینی‌‌

خانه‌ش���نینی‌‌ موچ���ه‌ی‌‌ له‌عێراق���دا،‌بری���كاری‌وه‌زیر‌مانگان���ه‌‌چوار‌ملیۆن‌دیناره‌،‌واته‌‌كۆی‌‌گش���تی‌‌موچه‌ی‌‌ئه‌و‌)716(‌كه‌س���ه‌ی‌‌به‌‌پل���ه‌ی‌‌بریكاری‌‌وه‌زی���ر‌خانه‌نش���ین‌ك���راون،‌مانگانه‌‌ده‌كات���ه‌‌دو‌ملی���ارو‌)864(‌ملی���ۆن‌دینار،‌بۆ‌ماوه‌ی‌‌یه‌ك‌ساڵیش‌ده‌كاته‌‌س���ی‌‌و‌چ���وار‌ملی���ارو‌)368(‌ملیۆن‌

دینار.‌موچه‌ی‌‌خانه‌نش���ینی‌‌مانگانه‌ی‌‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌گشتی‌‌سێ‌‌ملیۆن‌دیناره‌،‌وات���ه‌‌كۆی‌‌موچ���ه‌ی‌‌مانگان���ه‌ی‌‌ئه‌و‌)4535(‌كه‌سه‌ی‌‌به‌پله‌ی‌‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌گش���تی‌‌ه���ه‌ن‌ده‌كات���ه‌‌)13(‌ملیارو‌)605(‌ملیۆن‌دینار،‌هه‌روه‌ها‌موچه‌ی‌‌خانه‌نشینی‌‌راوێژكار‌دو‌ملیۆن‌و‌)600(

هه‌زار‌دیناره‌.هه‌رچی‌‌س���ه‌باره‌ت‌به‌پش���كی‌‌هێزه‌‌كوردییه‌كان���ه‌‌له‌عێراق���دا،‌له‌م���اوه‌ی‌‌یانزه‌‌س���اڵی‌‌رابردودا‌زیاتر‌له‌‌س���ه‌د‌به‌رێوه‌به‌ری‌گشتی‌و‌ئه‌ندامانی‌ده‌سته‌و‌سه‌رۆكی‌ده‌سته‌‌له‌گه‌ڵ‌په‌نجا‌پۆستی‌ئه‌منی‌و‌فه‌رمانده‌ی‌س���ه‌ربازی‌و‌ده‌یان‌راوێ���ژكاری‌‌هه‌ب���وه‌،‌ئه‌و‌كه‌س���انه‌ش‌زۆرینه‌یان‌ئه‌ندامی‌‌یه‌كێتی‌‌نیشتیمانی‌‌دیموكرات���ی‌‌ پارت���ی‌‌ كوردس���تان‌و‌كوردس���تان‌بون.‌ل���ه‌دوای‌)2003(‌تا‌)2014(‌زیاتر‌له‌‌)425(‌نوێنه‌ری‌كورد‌ل���ه‌‌به‌غدا‌بوونه‌و‌زیاتر‌له‌‌یه‌ك‌ترلیۆن‌

دینار،‌ته‌نها‌موچه‌یان‌وه‌رگرتووه‌.له‌‌هه‌رێم���ی‌كوردس���تاندا‌زیاتر‌له‌‌)1098(‌ك���ه‌س‌ب���ه‌‌پل���ه‌ی‌‌وه‌زی���رو‌وه‌زی���رو‌ بری���كاری‌ په‌رله‌مانت���ارو‌كراون،‌ خانه‌نشین‌ گشتی‌‌ به‌رێوه‌به‌ری‌‌مانگێكیان‌ موچ���ه‌ی‌ گش���تی‌ ك���ۆی‌پێنج‌ملی���ارو‌)‌76ملی���ۆن(‌دیناره‌،‌بۆ‌س���اڵێكیش‌ده‌كاته‌‌شه‌ست‌ملیارو‌

)919(‌ملیۆن‌دینار.ئ���ه‌و‌ ژم���اره‌ی‌‌ ك���ۆی‌‌ له‌ب���اره‌ی‌‌كه‌سانه‌ی‌‌به‌پله‌ی‌‌راوێژكار‌دامه‌زراون،‌پارله‌مانتاری‌‌هاوپه‌یمانی‌‌نیش���تیمانی‌‌عه‌لی‌‌بدێ���ری‌،‌رونیده‌كاته‌وه‌‌ژماره‌یان‌"ل���ه‌دوای‌‌ ه���ه‌زاران‌كه‌س���ه‌و‌ده‌ڵێت‌

به‌ناوی‌‌ س���وپایه‌ك‌ س���اڵی‌‌)2003(،‌راوێ���ژكار‌دامه‌زرێن���راون"،‌هه‌روه‌ه���ا‌راش���یده‌گه‌یه‌نێت‌ئه‌و‌كه‌س���انه‌‌"هیچ‌خزمه‌تێ���ك‌ب���ه‌‌واڵت‌و‌وه‌زاره‌ته‌كانیان‌ناكه‌ن،‌هه‌ندێكیشیان‌موچه‌و‌ئیمتیازی‌‌

وه‌زیریان‌هه‌یه‌".بدێری‌،‌باس‌ل���ه‌وه‌ده‌كات‌له‌عێراقدا‌دامه‌زران���دن‌به‌پله‌ی‌‌راوێژكار‌له‌س���ه‌ر‌بنه‌مای‌‌پس���پۆڕی‌‌و‌لێهاتویی‌‌و‌بڕوانامه‌‌نیی���ه‌،‌به‌ڵك���و‌"به‌پێ���ی‌‌په‌یوه‌ن���دی‌‌سیاس���ی‌‌و‌ئینتیمای‌‌حزبیی���ه‌"،‌بۆیه‌‌به‌پێویس���تی‌‌ده‌زانێت،‌له‌ئێس���تادا‌كه‌‌عێ���راق‌به‌قۆناغێكی‌‌دارایی‌‌س���ه‌ختدا‌كه‌مكردنه‌وه‌ی‌‌ هه‌وڵ���ی‌‌ گوزه‌رده‌كات،‌له‌بودجه‌ی‌‌ خه‌رجیه‌كان���ی‌‌حكوم���ه‌ت‌س���اڵی‌‌داهاتودا‌بدرێت،‌كه‌‌یه‌كێك‌له‌‌رێگه‌كانی‌‌كه‌مكردنه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌خه‌رجیانه‌‌كه‌مكردنه‌وه‌ی‌‌موچه‌ی‌‌پله‌‌تایبه‌ته‌كانه‌،‌كه‌‌وه‌كو‌ئ���ه‌و‌ده‌ڵێت‌"بونه‌ته‌‌بارێكی‌‌

گرانی‌‌دارایی‌‌به‌سه‌ر‌واڵته‌وه‌".

موچه‌ی‌‌سااڵنه‌ی‌‌به‌رپرسانی‌‌عێراقس���ه‌رۆك‌كۆماری‌‌عێ���راق:‌ملیۆنێك‌و‌

دوسه‌د‌هه‌زار‌دۆالرجێگرانی‌‌س���ه‌رۆك‌كۆمار:‌یه‌ك‌ملیۆن‌

دۆالرسه‌رۆك‌وه‌زیران:‌نۆسه‌د‌هه‌زار‌دۆالر

جێگرانی‌‌س���ه‌رۆك‌وه‌زیران:‌هه‌ش���ت‌سه‌د‌هه‌زار‌دۆالر

س���ه‌رۆكی‌‌پارله‌مان:‌حه‌وتسه‌د‌هه‌زار‌دۆالر

پارله‌مان:‌شه‌ش‌ س���ه‌رۆكی‌‌ جێگرانی‌‌سه‌د‌هه‌زار‌دۆالر

پارله‌مانتاران:‌پێنج‌سه‌د‌هه‌زار‌دۆالر

ئا:‌ئاوێنه‌

بۆ‌سه‌روكاركردنی‌‌پرۆسه‌ی‌‌فرۆشتنی‌‌نه‌وت،‌رێكخراوی‌‌داعش‌سااڵنه‌‌

موچه‌ی‌‌)225(‌هه‌زار‌دۆالر‌ده‌داته‌‌ئه‌و‌كه‌سانه‌ی‌‌توانای‌‌ئه‌و‌كاره‌یان‌هه‌یه‌.‌چاودێرانیش‌رایده‌گه‌یه‌نن‌

داهاتی‌‌رۆژانه‌ی‌‌داعش‌له‌فرۆشتنی‌‌نه‌وته‌وه‌‌دو‌ملیۆن‌دۆالره‌،‌به‌‌

كه‌مبونه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌داهاته‌ش‌راپه‌ڕینی‌‌سوننه‌كان‌له‌دژی‌‌داعش‌ده‌ست‌

پێده‌كات.

رۆژنامه‌ی‌‌عاله‌می‌‌عێراقی‌،‌له‌راپۆرتێكدا‌باس‌له‌س���ه‌رچاوه‌‌نه‌وتیه‌كانی‌‌داعش‌و‌ده‌كات،‌ به‌ڕێوه‌بردنی���ان‌ چۆنێت���ی‌‌هه‌روه‌ه���ا‌ئاش���كرای‌‌ده‌كات‌داع���ش‌بۆ‌ نه‌وتی‌‌ پاڵێوگه‌یه‌كی‌‌ كه‌لوپه‌كان���ی‌‌شاری‌‌موس���ڵ‌گواستۆته‌وه‌،‌كه‌‌رۆژانه‌‌توانای‌‌پااڵوتنی‌‌بیس���ت‌هه‌زار‌به‌رمیل‌

نه‌وتی‌‌هه‌یه‌.

راپۆرته‌ك���ه‌‌رونیده‌كات���ه‌وه‌‌له‌بازاڕی‌‌هه‌ڵمه‌تێك���ی‌‌ داع���ش‌ ره‌ش���دا،‌پڕوپاگه‌نده‌یی‌‌به‌ڕێوه‌ده‌بات،‌به‌تایبه‌تی‌‌هه‌وڵی‌‌كێشكردنی‌‌سعودییه‌كان‌ده‌دات‌و‌موچه‌یه‌كی‌‌سااڵنه‌یان‌بۆ‌پێشنیارده‌كات،‌ك���ه‌‌ده‌گات���ه‌‌)225(‌ه���ه‌زار‌دۆالر‌بۆ‌ئه‌و‌كه‌س���ه‌‌ش���اره‌زایانه‌ی‌‌كه‌‌ده‌توانن‌

پرۆسه‌ی‌‌نه‌وت‌به‌ڕێوه‌به‌رن.سه‌رچاوه‌‌ئاگاداره‌كان‌بۆ‌رۆژنامه‌كه‌یان‌رونكردۆت���ه‌وه‌،‌ئه‌و‌جموجۆڵه‌ی‌‌داعش‌ده‌یانه‌وێت‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‌ له‌س���ه‌ر‌ به‌ڵگه‌یه‌‌یه‌كێك‌له‌سه‌رچاوه‌كانی‌‌پاره‌داركردنیان‌بپارێزن،‌كه‌‌بریتیه‌‌له‌به‌قاچاغ‌فرۆشتنی‌‌نه‌وت،‌ئه‌وه‌ش‌به‌مه‌به‌ستی‌‌خۆپاراستن‌له‌هه‌ژاری‌‌و‌هه‌اڵیسانی‌‌راپه‌ڕین‌له‌دژیان،‌ل���ه‌و‌ناوچان���ه‌ی‌‌كه‌‌س���ێیه‌كی‌‌خاكی‌‌عێراق‌پێكدێنن،‌س���ه‌ره‌ڕای‌‌ناوچه‌كانی‌‌رۆژهه‌اڵتی‌‌س���وریا‌كه‌‌له‌ژێر‌ده‌س���تی‌‌

داعشدان.مانگی‌‌حوزه‌یرانی‌‌ئه‌مساڵ،‌چه‌كدارانی‌‌داعش‌ده‌ستیان‌به‌سه‌ر‌زۆرێك‌له‌ناوچه‌‌

سوننه‌‌نش���ینه‌كانی‌‌عێراقدا‌گرت،‌به‌و‌هه‌اڵتن‌و‌ له‌فه‌رمانبه‌ران‌ زۆرێك‌ هۆیه‌وه‌‌له‌ئاكامدا‌ به‌جێهێشت،‌ فه‌رمانگه‌كانیان‌چه‌ندی���ن‌دام���ه‌زراوه‌ی‌‌نه‌وت���ی‌‌گرنگ‌كه‌وته‌‌ده‌ستی‌‌داعش.‌له‌ئێستادا‌داعش‌سێیه‌كی‌‌خاكی‌‌عێراقی‌‌به‌ده‌سته‌وه‌یه‌،‌هه‌روه‌ها‌ناوچه‌یه‌كی‌‌گه‌وره‌‌له‌س���وریا،‌ئه‌م‌ناوچه‌یه‌ش‌س���ێ‌‌هێنده‌ی‌‌روبه‌ری‌‌واڵتێك���ی‌‌وه‌ك���و‌لوبنان���ه‌،‌ژم���اره‌ی‌‌دانیش���توانی‌‌ئه‌م‌ناوچه‌ی���ه‌ش‌نزیكه‌ی‌‌هه‌ش���ت‌ملیۆن‌كه‌سه‌،‌داعش‌له‌ڕێگه‌ی‌‌نزیك���ه‌ی‌‌په‌نجا‌ه���ه‌زار‌چه‌ك���داره‌وه‌‌ده‌س���ه‌اڵتی‌‌خ���ۆی‌‌ل���ه‌و‌ناوچان���ه‌دا‌

سه‌پاندوه‌.ب���ه‌وه‌ده‌كات،‌به‌ر‌ راپۆرته‌كه‌‌ئاماژه‌‌له‌ده‌ست‌پێكردنی‌‌هێرشه‌‌ئاسمانیه‌كانی‌‌ئه‌مریكا‌بۆ‌س���ه‌ر‌مۆڵگه‌كانیان،‌داعش‌رۆژانه‌‌نزیكه‌ی‌‌هه‌ش���تا‌هه‌زار‌به‌رمیل‌له‌ڕێگ���ه‌ی‌‌ به‌رهه‌مده‌هێن���ا،‌ نه‌وت���ی‌‌فرۆشتنی‌‌ئه‌و‌نه‌وته‌شه‌وه‌‌رۆژانه‌‌النیكه‌م‌دو‌ملیۆن‌دۆالری‌‌ده‌س���كه‌وتوه‌.‌به‌اڵم‌

بۆردومانه‌كان‌بونه‌ته‌‌هۆی‌‌كه‌مبونه‌وه‌ی‌‌به‌رهه‌مهێنان‌و‌فرۆشتنی‌‌نه‌وت.

فرۆش���تنی‌‌ به‌چۆنێت���ی‌‌ س���ه‌باره‌ت‌هات���وه‌‌ له‌راپۆرته‌ك���ه‌دا‌ نه‌وته‌ك���ه‌،‌له‌ئێس���تادا‌له‌ناو‌خاكی‌‌عێراقدا‌نه‌وت‌به‌اڵم‌ له‌ڕێگه‌ی‌‌موسڵه‌وه‌‌ده‌فرۆشرێت،‌زۆرینه‌ی‌‌پرۆسه‌ی‌‌فرۆشتنی‌‌نه‌وت‌له‌ناو‌

خاكی‌‌سوریادا‌ئه‌نجام‌ده‌درێت.‌به‌ڕای‌‌ئه‌و‌كه‌س���انه‌ی‌‌بۆ‌رۆژنامه‌كه‌‌لێدوانیان‌داوه‌،‌داهاتی‌‌نه‌وت‌و‌پشتیوانی‌‌ده‌ره‌كی‌‌بۆ‌داعش‌رۆژانه‌‌به‌نزیكه‌ی‌‌چل‌ئه‌وه‌ش‌ ده‌خه‌مڵێنرێت،‌ دۆالر‌ ملی���ۆن‌به‌شی‌‌پڕكردنه‌وه‌ی‌‌پێداویستی‌‌ته‌واوی‌‌چه‌كداران���ی‌‌داعش‌و‌دانیش���توانی‌‌ژێر‌ده‌س���ه‌اڵتیان‌ن���اكات،‌بۆی���ه‌‌ئه‌گه‌ری‌‌داعش‌ ل���ه‌دژی‌‌ س���وننه‌كان‌ راپه‌ڕینی‌‌له‌وباره‌ی���ه‌وه‌‌ دی���اره‌.‌ له‌ئاس���ۆوه‌‌رایانگه‌یاندوه‌‌"وشكردنی‌‌سه‌رچاوه‌كانی‌‌ن���ه‌وت،‌وات���ه‌‌باڵوبون���ه‌وه‌ی‌‌هه‌ژاری‌‌و‌بێكاری‌،‌ئه‌مه‌ش‌ده‌بێته‌‌هۆی‌‌په‌یدابونی‌‌ناڕه‌زایی‌‌و‌پاش���ان‌راپه‌ڕینی‌‌هاواڵتیان‌

له‌دژی‌‌داعش".راپۆرته‌كه‌دا،‌ دیك���ه‌ی‌‌ له‌به‌ش���ێكی‌‌رۆژی‌‌ له‌چه‌ن���د‌ ل���ه‌وه‌ده‌كات‌ ب���اس‌رابردودا‌چه‌كداران���ی‌‌داعش‌پاڵێوگه‌ی‌‌س���ینیه‌یان‌له‌رۆژئاوای‌‌ق���ه‌زای‌‌بێجی‌‌هه‌ڵوه‌ش���اندۆته‌وه‌،‌ئامێرو‌كه‌لوپه‌كانی‌‌ئ���ه‌و‌پاڵێوگه‌یه‌ش���یان‌به‌بارهه‌ڵگ���ری‌‌گه‌وره‌و‌به‌ڕێگای‌‌خۆڵدا‌بۆ‌باكوری‌‌شاری‌‌موسڵ‌گواس���تۆته‌وه‌.‌توانای‌‌پااڵوتنی‌‌ئه‌و‌پاڵێوگه‌یه‌ش‌رۆژانه‌‌بیس���ت‌هه‌زار‌به‌رمیله‌،‌یه‌كێكه‌‌له‌پاڵێوگه‌‌بچوكه‌كانی‌‌سه‌ر‌به‌‌كۆمپانیای‌‌پاڵێوگه‌كانی‌‌باكوور،‌تایبه‌ت���ه‌‌به‌جیاكردن���ه‌وه‌ی‌‌به‌رهه‌م���ه‌‌نه‌وتیه‌كان‌بۆ‌به‌كارهێنانی‌‌ناوخۆیی‌.

چاالكیه‌كان���ی‌‌ كارو‌ له‌ب���اره‌ی‌‌داعش���ه‌وه‌،‌نوس���ه‌رو‌رۆژنامه‌نوس���ی‌‌روس���ی‌‌ئه‌ندری���ا‌ئۆنتیك���ۆڤ،‌ده‌ڵێت‌"داعش‌به‌ته‌نها‌گروپێكی‌‌تیرۆریس���تی‌‌نییه‌،‌به‌ڵكو‌دیارده‌یه‌كی‌‌س���ه‌ربازیی‌و‌ئاینی‌‌و‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌ ئابوریی‌و‌ سیاسی‌‌و‌

مه‌ترسیداره‌".

7 )457(‌سێشه‌ممه‌‌2014/12/16 عێراق

رۆژنامه‌نوسێكی‌‌توندڕه‌وژیاوه‌،‌ له‌ئه‌ڵمانیا‌ له‌دایكبوه‌،‌ له‌میسر‌له‌ئه‌نده‌نوس����یا‌زیندانی‌‌كراوه‌،‌له‌سوریا‌بوه‌ته‌‌رۆژنامه‌ن����وس،‌له‌عێراقیش‌بوه‌ته‌‌وه‌زیری‌‌خوێندنی‌‌ب����ااڵی‌‌خه‌الفه‌ته‌كه‌ی‌‌داعش،‌به‌اڵم‌موشه‌كێك‌كۆتایی‌‌به‌ژیانی‌‌

هێنا:‌ره‌زا‌سیام.ره‌زا‌س����یام‌س����اڵی‌‌)1960(‌له‌میسر‌له‌دایكب����وه‌،‌دو‌ژن����ی‌‌هێن����اوه‌،‌له‌گه‌ڵ‌ژنی‌‌یه‌كه‌می‌‌پانزه‌‌س����اڵ‌پێكه‌وه‌‌بون‌و‌له‌س����اڵی‌‌)2002(‌له‌یه‌ك‌جیابونه‌ته‌وه‌.‌له‌ژنی‌‌دوه‌میشی‌‌خاوه‌نی‌‌شه‌ش‌منداڵه‌.‌م����اوه‌ی‌‌زیاتر‌له‌پانزه‌‌س����اڵ‌له‌ئه‌ڵمانیا‌ژیاوه‌،‌یه‌كێك‌بوه‌‌له‌كه‌سه‌‌توندڕه‌وه‌كان‌له‌ئه‌ڵمانی����ا،‌له‌الیه‌ن‌میدی����او‌هه‌واڵگری‌‌رۆژئاواش����ه‌وه‌‌كه‌س����ێكی‌‌ناس����راو‌بوه‌.‌به‌تایبه‌تی‌‌دوای‌‌ئه‌وه‌ی‌‌س����اڵی‌‌)2002(‌و‌به‌ر‌له‌ته‌قینه‌وه‌كانی‌‌دورگه‌ی‌‌بالی‌‌كه‌‌بوه‌‌هۆی‌‌كوژرانی‌‌)200(‌كه‌س،‌له‌ئه‌نده‌نوسیا‌به‌باجێكی‌‌رۆژنامه‌وانی‌‌كه‌ناڵی‌‌جه‌زیره‌ی‌‌

قه‌ته‌رییه‌وه‌‌ده‌ستگیركرا.‌له‌كاتی‌‌ده‌ستگیركردنیدا‌پاره‌یه‌كی‌‌زۆرو‌كۆمه‌ڵێك‌نه‌خشه‌و‌وێنه‌ی‌‌پێبو،‌ئه‌وه‌ش‌ئاماژه‌یه‌ك‌ب����و‌بۆ‌ئاماده‌كاری‌‌كرده‌وه‌ی‌‌تیرۆریس����تی‌،‌ب����ه‌اڵم‌له‌لێكۆڵینه‌وه‌كاندا‌رایگه‌یاند‌ئ����ه‌و‌ته‌نها‌وێنه‌گرێكی‌‌كه‌ناڵی‌‌جه‌زیره‌یه‌،‌بۆیه‌‌دادگای‌‌جاكارتا‌س����زای‌‌زیندانی‌‌بۆ‌ماوه‌ی‌‌ده‌‌مانگ‌به‌س����ه‌ریدا‌س����ه‌پاند،‌به‌تۆمه‌تی‌‌پێشێلكاری‌‌قانونی‌‌مانه‌وه‌‌و‌تۆمه‌تی‌‌تیرۆری‌‌له‌س����ه‌ر‌البرا.‌ئه‌ڵمانیه‌ك����ه‌ی‌‌ هه‌رچه‌ن����ده‌‌هاوس����ه‌ره‌‌ئاشكرای‌‌ رۆژئاوا،‌ میدیاكانی‌‌ له‌دیمانه‌ی‌‌له‌س����ااڵنی‌‌ بۆس����نه‌‌ له‌ش����ه‌ڕی‌‌ ك����رد:‌نه‌وه‌ده‌كان����دا‌پاره‌و‌چه‌كی‌‌ن����اردوه‌‌بۆ‌گروپ����ه‌‌ئیس����المیه‌كان،‌هه‌روه‌ها‌چاوی‌‌به‌ئوسامه‌‌بنالدنی‌‌س����ه‌رۆكی‌‌رێكخراوی‌‌

قاعیده‌‌كه‌وتوه‌.كاتێك‌به‌ر‌له‌سێ‌‌ساڵ‌شۆڕشی‌‌گه‌النی‌‌سوریا‌دژ‌به‌رژێمی‌‌به‌شار‌ئه‌سه‌د‌ده‌ستی‌‌پێكرد،‌س����یام‌وه‌كو‌رۆژنامه‌وانێك‌خۆی‌‌گه‌یان����ده‌‌ئه‌و‌واڵته‌و‌چه‌ندی����ن‌راپۆرتی‌‌بۆ‌كه‌ناڵ����ی‌‌جه‌زیره‌‌ئاماده‌كرد،‌هه‌ندێك‌كاتیش‌وه‌كو‌وێنه‌گر‌كاریده‌كرد.‌له‌ماوه‌ی‌‌له‌ناوچه‌‌گه‌رمه‌كانی‌‌شه‌ڕو‌ كاركردنیشدا‌پێكدادان����ه‌وه‌‌راپۆرتی‌‌ئام����اده‌‌ده‌كرد،‌ئ����ه‌وه‌ش‌گومانی‌‌ئ����ه‌وه‌ی‌‌زیاتر‌كرد‌كه‌‌په‌یوه‌ن����دی‌‌به‌گروپ����ه‌‌چه‌كداره‌كان����ه‌وه‌‌

هه‌یه‌.ناوب����راو،‌له‌چه‌ن����د‌مانگ����ی‌‌رابردودا‌له‌ش����اری‌‌ به‌دیاریكراوی‌‌ عێ����راق‌و‌ هاته‌‌موس����ڵ‌نیش����ته‌جێبو،‌هه‌روه‌ها‌نازناوی‌‌"زولقه‌رنه‌ی����ن"ی‌‌پێ����درا.‌دوای‌‌ئ����ه‌وه‌ی‌‌داع����ش‌له‌مانگی‌‌حوزه‌یرانی‌‌ئه‌مس����اڵدا‌ده‌س����تی‌‌به‌شاری‌‌موس����ڵدا‌گرت،‌كرایه‌‌سه‌رۆكی‌‌دیوانی‌‌فێركردن،‌ئه‌م‌دیوانه‌ش‌به‌رپرس����ی‌‌په‌روه‌رده‌ی‌‌نه‌ینه‌واو‌زانكۆو‌په‌یمانگاكان����ی‌‌موس����ڵ‌و‌داووده‌زگاكانی‌‌س����ه‌ر‌به‌وه‌زاره‌ته‌كان����ی‌‌خوێندنی‌‌بااڵو‌

په‌روه‌رده‌یه‌.ل����ه‌دوای‌‌وه‌رگرتنی‌‌ئه‌و‌پۆس����ته‌ش،‌به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌‌توندڕه‌وانه‌و‌مه‌ترس����یدار‌پ����ه‌روه‌رده‌و‌ گۆڕین����ی‌‌كه‌رتی‌‌ كه‌وت����ه‌‌خوێندنی‌‌بااڵ‌له‌ش����اری‌‌موسڵ.‌دیارترین‌كارو‌بڕیاره‌كانیش����ی‌‌بریت����ی‌‌ب����ون‌له‌:‌جیاكردنه‌وه‌ی‌‌كوڕان‌و‌كچان‌له‌ناوه‌نده‌كانی‌‌خوێندندا،‌هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‌‌كۆلێژو‌به‌شه‌‌زانستیه‌كانی‌‌زانكۆو‌په‌یمانگاكانی‌‌موسڵ،‌ره‌تكردنه‌وه‌ی‌‌مه‌نهه‌جی‌‌فێربونی‌‌زانكۆو‌قوتابخانه‌كان‌و‌دانانی‌‌مه‌نهه‌جێكی‌‌نوێ‌،‌سه‌پاندنی‌‌نیقاب‌به‌سه‌ر‌خوێندكارانی‌‌كچ‌هه‌ر‌له‌قۆناغی‌‌س����ه‌ره‌تاییه‌وه‌،‌زۆركردن‌له‌قوتابیه‌‌كوڕه‌كان‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌بچنه‌‌ریزی‌‌چه‌كدارانی‌‌داعشه‌وه‌.‌دوایین‌كاریشی‌‌كه‌‌بوه‌‌هۆی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌س����ه‌دان‌كچ‌له‌قۆناغی‌‌ئاماده‌ی����ی‌‌واز‌له‌خوێندن‌بهێنن،‌ئه‌وه‌بو‌به‌ی����اوه‌ری‌‌چه‌ند‌گروپێك����ی‌‌چه‌كدارانی‌‌داعش‌چوه‌‌ناو‌خوێندنگا‌ئاماده‌ییه‌كانی‌‌كچان‌و‌داوای‌‌لێكردن‌ش����و‌به‌چه‌كدارانی‌‌داع����ش‌بك����ه‌ن‌و‌وت����ی‌‌"خوێن����دن‌هیچ‌

ئاینده‌یه‌كی‌‌نییه‌".فه‌رمانبه‌رێك����ی‌‌پ����ه‌روه‌رده‌ی‌‌نه‌ینه‌وا‌ده‌ڵێ����ت:‌متمان����ه‌ی‌‌به‌هی����چ‌عێراقیه‌ك‌نه‌بوه‌،‌بۆیه‌‌به‌هیچ‌جۆرێك‌رێگه‌ی‌‌به‌هیچ‌هاوڕێیه‌تی‌‌و‌ نه‌ده‌دا‌ عێراقی‌‌ داعش����ێكی‌‌

پاسه‌وانی‌‌بكات.‌ناوب����راو‌هه‌فته‌ی‌‌رابردو‌كاتێك‌له‌گه‌ڵ‌س����ه‌رۆكی‌‌زانكۆی‌‌موسڵی‌‌سه‌ر‌به‌داعش‌كه‌ن����اوی‌‌خالی����د‌جه‌میل‌محه‌م����ه‌د‌بو،‌له‌ناو‌ئۆتۆمبێلێكدا‌پێكه‌وه‌بون،‌له‌الیه‌ن‌فڕۆكه‌كان����ی‌‌ئه‌مه‌ریكاوه‌‌به‌موش����ه‌كێك‌

كۆتایی‌‌به‌ژیانیان‌هێنرا.

پرۆفایل پارله‌مان‌هه‌وڵی‌‌كه‌مكردنه‌وه‌ی‌‌موچه‌ی‌‌پله‌‌بااڵكان‌ده‌داتله عێراقدا )716( بریكاری وه زیر و )4535( به ڕێوه به ری گشتی هه ن

كه‌مبونه‌وه‌ی‌‌داهاتی‌‌نه‌وتكۆتایی‌‌به‌ده‌سه‌اڵتی‌‌داعش‌ده‌هێنێت

له‌‌هه‌رێمی‌كوردستاندا‌زیاتر‌له‌‌)1098(

كه‌س‌به‌‌پله‌ی‌‌وه‌زیرو‌په‌رله‌مانتارو‌بریكاری‌وه‌زیرو‌به‌رێوه‌به‌ری‌‌گشتی‌‌خانه‌نشین‌

كراون،‌كۆی‌گشتی‌موچه‌ی‌مانگێكیان‌پێنج‌ملیارو‌)76

ملیۆن(‌دیناره‌

‌‌داهاتی‌‌رۆژانه‌ی‌‌داعش‌له‌فرۆشتنی‌‌نه‌وته‌وه‌‌دو‌ملیۆن‌دۆالره

ئابوری(457( سێشه ممه 2014/12/16 8ئه‌م‌الپه‌ڕه‌یه‌‌به‌‌سپۆنسه‌ری‌گروپی‌کۆمپانیاکانی‌قه‌یوان‌چاپ‌و‌باڵوده‌کرێته‌وه‌

ئا: ئاسۆ سه راوی

گه ڕانه وه ی ده سه اڵتی مۆڵه تدان به پڕۆژه كانی وه به رهێنان،

له به ڕێوه به رایه تیه كانی وه به رهێنانه وه بۆ ده سته ی وه به رهێنان، به بۆچونی

به ڕێوه به ری وه به رهێنانی سلێمانی كاری كردۆته سه ر كه مكردنه وه ی پڕۆژه كانی وه به رهێنان. هاوكات فه رمان غه ریب

پێشبینی ده كات له 2015دا بواری وه به رهێنان بچكوتر بێته وه ئه وه ش وه ك

ئه و ده ڵێت "زیاد له هۆكارێكی هه یه ".

ده س���ه اڵتی ئه مس���اڵه وه ل���ه 9-15 وه به رهێن���ان به پڕۆژه كان���ی مۆڵه ت���دان وه به رهێنان���ی له به ڕێوه به رایه تیه كان���ی گه ڕێنراوه ته وه وه رگیراوه ته وه و شاره كان ده سته ی وه به رهێنان، به بڕوای به ڕێوه به ری وه به رهێنان���ی س���لێمانی فه رمان غه ریب ئه مه ش بۆته ه���ۆی كه مكردنه وه ی رۆڵ و كاریگه ری���ی ئه وان و ه���اوكات پڕۆژه كانی

وه به رهێنانیشی كه مكردۆته وه .

ساڵی زێڕینی وه به رهێنانساڵی 2013، بۆ وه به رهێنان له سلێمانی به ساڵێكی زێڕین ناوزه ند ده كرێت، چونكه له و س���اڵه دا زۆرترین پ���ڕۆژه ی گه وره ی ستراتیژیی له س���لێمانیدا ئه نجامدرا، به اڵم 2014وه ك به ڕێوه به ری گشتیی وه به رهێنانی سلێمانی باس���ی ده كات پێچه وانه ی ئه وه روی���دا، خراپترین س���اڵی وه به رهێنان بو

ئه مه ش له به ر چه ند هۆكارێك:بودجه ی بڕین���ی سه ره كیترینیش���یان هه رێم له الی���ه ن به غداوه و هه ڵگیرس���انی ده س���ه اڵتی گه ڕانه وه ی داعش و ش���ه ڕی وه به رهێنان���ی ش���اره كان، بۆ ده س���ته ی وه به رهێن���ان، فه رم���ان غه ری���ب ده ڵێت "له ماوه ی ئه و دو س���اڵه ی ده سه اڵته كانی وه به رهێنان، له الی ئێم���ه بوبه بڕی زیاتر له 6ملیار دۆالر زیاد له 100پرۆژه مۆڵه تی

پێدرا".دروس���تبونی ل���ه 9/15 ودوای ب���ه اڵم حكومه تی بنكه فراوانی هه رێم،ده سه اڵتی مۆڵه ته كانی وه به رهێنان له به ڕێوه به ره كان ده سته ی ده س���ت درایه وه وه رگیرایه وه و وه به رهێن���ان، ئه مه ش به بڕیاری س���اماڵ

س���ه ردار وه زی���ری پیشه س���ازیی كه به وه كاله ت سه رۆكی ده سته ی وه به رهێنانه و

سه ر به بزوتنه وه ی گۆڕانه .

پڕۆژه پیشه سازییه كانیش له وه به رهێناندا نامێنن

وه به رهێن���ان پرۆژه كان���ی زۆرتری���ن له چه ند ساڵی رابردوا له سلێمانی له بواری پیشه س���ازییدا بون، ئه مه ش وای كردوه س���لێمانی ببێته یه ك���ه م پارێزگای عێراق له بواری پیشه س���ازییدا به جۆرێك 30%ی عێراق پیشه س���ازییه كانی پ���رۆژه هه مو كه وتۆت���ه ش���اری س���لێمانییه وه ، ئه گه ر له مه وبه ر ئه وه یه كێك بوبێت له شانازیه كانی وه به رهێنان، له ئێستادا ئه وه شیان نامێنێ ، چونك���ه وه ك فه رم���ان غه ری���ب ده ڵێت "به بڕیارێ���ك پرۆژه پیشه س���ازییه كانیش ده خرێنه س���ه ر وه زاره تی پیشه س���ازیی و

له بواری وه به رهێنان ده رده هێنرێن".به ده ر له وان���ه وه ك به ڕێوه ب���ه ری وه به رهێنانی سلێمانی ئاماژه ی پێده كات له ئێستادا كاری زۆرێك له پرۆژه كانی وه به رهێنان وه ستاوه ، ئه مه ش به هۆی ئه وه ی تائێستا به فه رمیی ده سته كه سه رۆكێكی بۆ دیاری نه ركراوه و كاره كانی له الیه ن وه زیری پیشه س���ازیه وه له الیه ن له پ���رۆژه كان "زۆرێ���ك ده كرێت س���ه رۆكی ده س���ته وه واژۆ ناكرێت، له به ر

ئه وه ی به وه كاله ت له و پۆسته دایه ".

حكومه تی بنكه فراوان زیانی له وه به رهێنان داوه

ئه و به ڕێوه به ره له و بڕوایه دایه له وه ته ی حكومه ته ك���ه بۆت���ه بنكه ف���راوان رۆڵی وه به رهێنان به رێ���ژه ی 70% كه میكردوه ، كۆكردن���ه وه ی "ئه س���ڵه ن ده ڵێ���ت ئه و هه مو وه زاره ت���ه كان له هه ولێر بۆته هۆی

په راوێزخس���تنی س���لێمانی ، له كاتێك���دا له زۆرب���ه ی واڵته پێش���كه وتوه كان رۆڵی ش���اره كان دابه ش���كراوه ، هه مو ش���تێك ب���ۆ پایته خت، به نمونه نه گه ڕێنراوه ته وه له رۆڵ���ه گرنگه كه له ئیم���ارات به ش���ێك له ئه بوزه بی پایته خته ، به شێكی تری گرنگی له دوبه یه كه سه نته ری بازرگانیه ، له توركیا به اڵم ئه س���ته نبوڵ پایته خته ، ئه نق���ه ره رۆڵه گرنگه كه ده بین���ێ ، بۆیه هیوادارین ل���ه و باره یه وه چاو حكومه تی هه رێمیش

به سیاسه تی خۆیدا بخشێنێته وه ".

هه مواركردنه وه ی یاساكه چۆن ده كرێت؟ یاسای وه به رهێنان كه له 2006 ده رچوه و له هه مواركردن���ه وه ی ب���اس ل���ه 2010وه ده كرێ���ت، ب���ه اڵم له ئێس���تادا به ك���ردار له په رله م���ان كار بۆ ئه و هه مواركردنه وه یه ده كرێت، هه مو الیه نه كانیش هاوڕان له سه ر

هه مواركردنه وه ك���ه ی ، چونك���ه پێیانوایه دۆخ���ی وه به رهێن���ان له 2006 تائێس���تا هاتوه ، به س���ه ردا زۆری گۆڕانكاریه ك���ی به اڵم له ئێس���تادا بۆچونی جیاواز له سه ر ج���ۆری هه مواركردنه وه كه هه یه ، هه رچی به ڕێوه به ره گشتیه كانی وه به رهێنانه ، وه ك فه رمان غه ریب باس���ی ده كات بۆچونیان وایه كه له یاس���اكه دا ئه وه جێگیر بكرێت كه پێدانی مۆڵه تی پرۆژه كانی وه به رهێنان له ده س���ه اڵتی به ڕێوه ب���ه ره گش���تیه كاندا بێ���ت، نه ك ده س���ته ی وه به رهێنان، واته المه ركه زی���ه ت په یڕه و بكرێت،ده س���ته ش پێش���نیاری پێچه وانه ی ئ���ه وه ی كردوه ، فه رم���ان غه ری���ب ده ڵێ���ت "ئه وه ن���دی ئێم���ه ئاگاداربی���ن له هه مواركردن���ه وه ی یاس���ای وه به رهێناندا هه وڵێ���ك هه یه بۆ بچكردنه وه ی رۆڵی وه به رهێنان، هیوادارین به و جۆره نه بێت و په رله مانتاران به جۆرێك

یاساكه هه مواربكه نه وه كه له به رژه وه ندیی وه به رهێنان���دا بێت، هه میش���ه ش وتومه ئه گه ر ده س���ته ی به وه به رهێنانیش گرفتی له گه ڵ به ڕێوه به ره گشتیه كان هه یه پێیوایه له ئاستی پێویستدا نین ده كرێت بیانگۆڕێت، به اڵم پێویسته له هه مواركردنه وه كه دا رۆڵ

بدرێته وه به به ڕێوه به ره كان".

رۆڵی وه به رهێنان بچوك ده بێته وه به ڕێوه ب���ه ری گش���تیی وه به رهێنان���ی س���لێمانی بۆچونیش���ی وایه ل���ه 2015دا بچوكبونه وه به ئاراس���ته ی وه به رهێن���ان هه ن���گاو ده ن���ێ ، ئه م���ه ش به به ڵگ���ه ی ئ���ه وه ی "پڕۆژه پیشه س���ازیه كان و بواری ب���ه و لێده كرێت���ه وه و نیش���ته جێكردنی جۆره ش ده رفه تی كاره كان زۆر به رته سك ده بنه وه ، بۆیه پێش���بینی ده كه م له 2015

رۆڵی وه به رهێنان بچوكبێته وه ".

"حكومه‌تی‌‌بنكه‌‌فراوان‌وه‌به‌رهێنانی‌‌به‌ره‌‌و‌الوازیی‌‌بردوه‌""له سلێمانی 2013 ساڵی زێڕینی وه به رهێنان بو، به اڵم 2014 پێچه وانه كه ی بو"

ئا: شاهۆ ئه حمه د

تاكو كۆتایی ساڵی 2014 ئه گه ر به غداش پاره بۆ هه رێمی كوردستان ره وانه بكات ئه وا حكومه تی هه رێم ناتوانێت دو موچه به یه كه وه بدات

په رله مانتارێكیش ده ڵێت "ئه و پاره یه ی به غدا ره وانه ی ده كات به شێكی بۆ

موچه و به شێكی تری بۆ قه رزی كۆمپانیا بیانیه كان و به شێكی تریشی بۆ

به ڵێنده رانه ".

په رله مانتار له لیژنه ی دارایی و كاروباری ئاب���وری هیڤا حاجی له باره ی پێدانی دو موچه به یه كه وه به ئاوێنه ی راگه یاند "من كاتێك ئ���ه و هه واڵه م له راگه یاندنه كانه وه بیس���ت به دواداچونم بۆ ئه و بابه ته كرد ك���ه ئه و پاره ی بۆم���ان ره وانه ده كرێت له به غ���داوه ب���ۆ موچ���ه و قه رزه كان���ه ، هه روه ه���ا حكوم���ه ت به داهات���ی خۆیی هه رگیز ناتوانێت موچه دابین بكات،ئێمه به وه فدی دانوس���تانمان وت ئایا ده توانن دو موچه به یه ك���ه وه به هاواڵتیان بده ن ئه وان وتیان هه رگیز ئه و ش���ته له توانای ئێم���ه دا نیه ،ب���ه اڵم خۆزگ���ه ده خوازین

بمانتوانیایه ئه وه بكه ین".ناوبراو ئاماژه ی ب���ه وه كرد كه ئه گه ر حكومه ت پاره ی ال نه بێت چۆن ده توانێت بداته وه ،ب���ه اڵم فه رمانب���ه ران ق���ه رزی به دڵنیاییه وه هه روه ك���و كاك نێچیرڤان ئاماژه ی پێداوه ه���ه ر موچه یه كی قه رز

الی حكومه ت بێت نافه وتێت، له داهاتوش ئه گه ر چ خۆمان توانیمان نه وت بفرۆشین چ به غدا قه رزه كانی ب���ۆ داینه وه به هه ر جۆرێ���ك بتوانین ئێم���ه ده یكه ین، ئه و وتیشی "بۆ پێدانه وه ی قه رزی فه رمانبه ران ده بێت داهاتی خۆمان هه بێت یان داهاتی فرۆش���تنی نه وت ی���ان داهاتی بودجه ی هه رێم،هه ر كامێك له وانه مان به ده س���ت گه یش���ت ئه وكات حكوم���ه ت ده توانێت

موچه كانی فه رمانبه ران بدات".ئه ندامی لیژن���ه ی دارایی له په رله مانی كوردستان د.ش���ێركۆ جه وده ت له باره ی پێدانی دو موچه به یه ك���ه وه ئه وه ی بۆ ئاوێن���ه رونكرده وه كه كارێكی ئاس���ان نی���ه ، دو حكومه ت بتوانێ���ت دو موچه بۆ هاواڵتی���ان دابین بكات، چونكه ئه وه په یوه ندی���ی به وه هه یه ك���ه حكومه تی به غدا ت���ا چه ن���د ئ���ه و "ئیلتیزامات"ه داراییه ی له س���ه ریه تی دابینی ده كات بۆ هه رێمی كوردس���تان، ئێمه ئومێده وارین دابینی ب���كات و ئیس���تیحقاقی هه رێمی

كوردستانیش ره وانه بكات".ناوبراو جه ختی له سه ر ئه وه ش كرده وه كه به پێی ئ���ه و رێككه وتن���ه ی له نێوان حكومه ت���ی هه رێ���م و حكومه ت���ی به غدا كراوه ده بێت له س���ه ری ساڵی 2015ه وه حكومه تی عێراق وابه سته بێت به ناردنی به ش���ه بودجه ی هه رێمی كوردس���تان و ئیس���تیحقاقی خۆیی ئه وه ش به ش���ێكه ل���ه و رێككه وتنه ی كه له نێ���وان هه ردوال

واژۆكراوه .

رۆژنامه نوس و شاره زای ئابوریی عه زیز عه لی له باره ی ره وانه كردنی موچه له الیه ن به غداوه ئه وه ی بۆ ئاوێنه شیكرده وه كه له ئێس���تا رێككه وتنێك كراوه بۆ ماوه ی س���اڵێك ئه ویش ت���ا بودجه په س���ه ند ئ���ه و بودجه یه ده كرێ���ت داب���ه ش 12 بنێرێت ب���ۆ هه رێم،به اڵم ئێس���تا به غدا

له قه یرانێكی زۆر گه وره دایه به شێوه یه ك كورتهێنانه كه ی ئه وه نده زۆره تائێس���تا ناتوانێ���ت رێژه كه ی بڵێت ك���ه پێموایه ل���ه 42 ترلیۆن دینار به س���ه ره وه یه ،هه ر بۆی���ه حكومه تی عێ���راق خه رجیه كانی 50% كه مكردوه ت���ه وه ، هه روه ه���ا 50%ی موچه ی پله بااڵكانیش���ی كه مكردوه ته وه

جگه ل���ه وه ی ئه و كورتهێنانه كاریگه ریی كوردس���تان، هه رێمی له س���ه ر هه ی���ه هه روه ها به غ���دا 96%ی داهاتی نه وته و 4%ی داهاته كانی تره ،له گه ڵ ئه وه ش���دا نرخی یه ك به رمیل ن���ه وت به 60 دۆالره ره نگه نرخه كه ی كه مبێته وه بۆ 50دۆالر، ب���ه اڵم حكومه ت���ی عێ���راق نرخی یه ك

به رمی���ل نه وتی ب���ه 70 دۆالر له بودجه ی گش���تیی داناوه ، ئه گه ر به 60 دۆالریشی بفرۆش���ێت ئ���ه وا له ه���ه ر به رمیلێك 10 دۆالر زه ره ر ده كات به ب���ه راورد به جاران له بودجه دا به 80 دۆالر دانرابو هه روه ها به 120 دۆالریش ده یفرۆشته وه ، جگه له وه شه ڕی داعشیش خه رجێكی زۆری ده وێت هه روه ها چاككردنی موچه ی خانه نشینیی ئه وی���ش خه رجیه ك���ی زۆری ده وێ���ت، به ده ر ل���ه وه به رزكردن���ه وه ی پله چوار هه تا پله هه ش���تی فه رمانبه ران ئه ویش خه رجیی ده وێت هه مو ئه وانه كاریگه ریی زۆری ده بێت به س���ه ر بودجه ی هه رێمی

كوردستان".ناوب���راو ئام���اژه ی به وه ش ك���رد كه به ره و بانكه كان كوردس���تان له هه رێمی نه ماوه پ���اره رۆیش���تون مایه پوچ���ی له هه رێم كێش���ه یه كی تر نه مانی سیوله وات���ا له هه رێم و له به غ���داش له بانكه كان پاره به نوس���ین هه یه ، به اڵم نه خراوه ته بازاڕه وه چونكه ئه گه ر بكه وێته بازاڕه وه پ���اره كۆنه ك���ه قیمه ت���ی نامێنێت ئه و به داهات���ی كوردس���تان وتی "هه رێم���ی ناوخۆو ل���ه و 500 ملیۆن دۆالره ی به غدا ره وانه ی ده كات ده توانێت موچه ی مانگی 11 دابی���ن بكات، هه وره ه���ا مانگی 12 ده كه وێته دوای س���ه ری ساڵه وه ،هه رگیز حكومه ت ناتوانێت سێ موچه به یه كه وه بدات،ب���ه اڵم ئه گ���ه ر زۆر له خۆی بكات ده توانێت دو مانگی موچه ی فه رمانبه ران

دابین بكات".

دو‌موچه‌‌به‌یه‌كه‌وه‌‌نادرێت"حكومه تی هه رێم به داهاتی خۆیی ناتوانێت موچه دابین بكات"

هه رچی به ڕێوه به ره گشتیه كانی وه به رهێنانه

بۆچونیان وایه له هه موارکردنه وه ی

یاسای وه به رهێناندا ئه وه جێگیر بكرێت كه پێدانی مۆڵه تی

پرۆژه كانی وه به رهێنان له ده سه اڵتی به ڕێوه به ره گشتیه كاندا بێت، نه ك

ده سته ی وه به رهێنانشاری سلێمانی فۆتۆ: ئاسۆ

له هه رێم و به غداش له بانكه كاندا پاره به نوسین هه یه ، به اڵم نه خراوه ته بازاڕه وه

9 (457( سێشه ممه 2014/12/16 لۆکاڵ

ئا: شکۆ سه راوی

"كه س هه یه به یانیان كاری پارێزه رایه تی ده كات و ئێوارانیش

له ال كۆاڵنێكدا دوكانی ده رزی لێدان و ته داویی هه یه " پارێزه رێك

وه ها ده ڵێت.

بڕی����اری خوێن����دن له په یمانگانی مه رجێك وه ك هه رێ����م، دادوه ریی بۆ ئه و ده رچوانه ی به شی یاسا كه ده یانه وێ ببن����ه پارێزه ر، ناڕه زایی زۆری به دوای خۆیدا هێنا،سكرتێری ئه نجومه نی س����ه ندیكای پارێزه رانی ل����ه وه جه خ����ت كوردس����تانیش، په شیمان ده كاته وه ،له بڕیاره كه یان "بڕی����اری چونك����ه نابن����ه وه ، كۆنفرانسی س����ه ندیكای پارێزه رانی

كوردستانه ".

"په شیمان نابینه وه "ئه نجومه نی سه ندیكای سكرتێری پارێزه ران����ی كوردس����تان. ئه حمه د له دیدارێك����ی عه بدولقادرعه ب����دواڵ ئاوێن����ه دا ئه وه ده خات����ه رو بڕیاری ئه وه ی كه ده بێت ده رچوی یاس����ا، بۆ ب����ون به پارێ����زه ر له په یمانگای دادوه ری����ی بخوێنێ ك����ه ماوه كه ی ساڵێكه ، پێشتر به یاسا بونی هه بوه و ئه وان ته نها بڕیاره كه یان خس����تۆته بواری جێبه جێكردنه وه ئه و ده ڵێت

خستۆته بڕیاره كه مان ته نها "ئێمه جێبه جێكردنه وه ولێش����ی ب����واری

په شیمان نابینه وه ".

ئه وان ته نها یاسایه كیان خستۆته بواری جێبه جێكردنه وه

به پێی ئاماره كانی ئه و سه ندیكایه كوردس����تان پارێزه رانی ژم����اره ی نزیكه ی 8هه زار پارێزه رێك ده بێت، یه كێك له هۆكاره كانی جێبه جێكردنی به زۆریی یاسایه ش����په یوه ندیی ئه و به ئه ندام����ه وه ب����ون دواكاری����ی به رپرس����ه ی ئ����ه و وه ك هه ی����ه ، س����ه ندیكا ئاش����كرای ده كات ته نها نزیكه ی 1800ك����ه س له مس����اڵدا بۆت����ه ئه ندام����ی س����ه ندیكاكه یان. ناچاركردن����ی ده رچوان����ی كۆلێژی یاس����ا كه ده بێت بۆ بون به ئه ندام ساڵێك بۆ پارێزه ران له سه ندیكای بخوێنن دادوه ری����ی له په یمان����گای له ساڵی 2009به یاسایه ك رێكخراوه ، ب����ه اڵم تائێس����تا نه چوب����وه بواری جێبه جێكردن����ه وه ، س����كرتێره كه ی س����ه ندیكا ده ڵێ����ت "ئێم����ه ته نها ده ڵێی����ن به ئه و یاس����ایه جێبه جێ

بكرێت كه له 2009ده رچوه ".له وه ش سكرتێری سه ندیكا باس ئ����ه وان بڕیاره ك����ه ی ك����ه ده كات پشتبه س����تو ب����وه به كۆنفرانس����ی له م����اوه ی ك����ه س����ه ندیكاكه یان ده نگی به ستویانه وبه كۆی رابردودا

ئه ندامانیشیان ئه و بڕیاره یان داوه ، "بۆیه وه ك س����ه ندیكا ل����ه و بڕیاره

په شیمان نابینه وه ".

ئه وان پێش بونه پارێزه ر ده وره ده بینن

بڕیاره ی ل����ه و ئه وان����ه ی ره خنه سه ندیكا ده گرن ئاماژه به وه ده كه ن كه كه سانێك ئه و بڕیاره یان ده ركردوه ك����ه خۆی����ان ئ����ه و په یمانگایه یان نه خوێندوه ، سكرتێره كه ی سه ندیكا له وباره ی����ه وه ئه وه رونده كاته وه كه ئه وان قس����ه یان له گه ڵ به ڕێوه به ری په یمانگاكه كردوه تا ئه و كه سانه ش پارێزه رێتیان ناسنامه ی كه پێشتر ناچاربكرێن پێویس����ته پێ����دراوه ، خولێك له باره ی پارێزه رایه تیه وه له و "به ڕێوه به ری بخوێنن په یمانگه یه دا په یمانگاكه ش ئه وه ی زۆر پێ باش

بو".

له 8هه زاره كه چه ندیان كاران؟ئه حم����ه د عه بدولقادر وه اڵمی ئه و پرس����یاره ش به ق����ورس ده زانێ كه ئه ندامه یان چه ندیان له و 8ه����ه زار

به فیعلی����ی ش����ایه نی ئه وه ن كه كاری پارێزه رایه تی����ی بكه ن، ئ����ه و ده ڵێ����ت "وه اڵمی ئه و قورس����ه ". زۆر پرس����یاره س����ه ندیكای س����كرتێری پارێزه رانی كوردس����تان له و

بڕوایه شدایه زۆرێك له سه ندیكاكانی تری كوردس����تانیش هه مان گرفتی ئه وانیان هه یه ب����ه وه ی خه ڵكانێك بێ����ت بونه ته به ه����ه ر پاس����اوێك ئه ندامیان، به اڵم له واقعدا له ئاستی كاره كه یان����دا نین "ئێم����ه ده زانین كه به ش����ێك له سه ندیكاكانی تریش هه م����ان گرفت����ی ئێمه ی����ان هه یه ، هیوادارین به هه مومان كارێك بكه ین

شكۆ بۆ سه ندیكاكان بگه ڕێته وه ".

بڕیاره كه له خۆیه وه نه هاتوه فازی����ل كارزان پارێ����زه ر

چاالك����ی كه ئه ندامێك����ی پارێزه ران����ه س����ه ندیكای ده خات����ه ڕو ئ����ه وه

بڕی����اره ی ئ����ه و كه ن كه یا یكا س����ه ندنه هاتوه ، له خۆیه وه نمون����ه ی به ڵك����و چه ندی����ن پارێزه ری

وه های ئاستنزم بی����ر ك����ردوه

بڕی����اره ئ����ه و له جێبه جێكردن����ی بكه نه وه ، هاوكات كه سانێكیان هه یه كاری پارێزه رایه تیی جگه ل����ه كاری تریش ده كه ن، ئ����ه و ده ڵێت"كه س هه یه به یانیان كاری پارێزه رایه تیی ده كات و ئێوارانی����ش له ال كۆاڵنێكدا دوكان����ی ده رزی لێ����دان و ته داویی هه یه ، ئاخر ئه م دو پیش����ه یه زۆر جیاوازیی����ان هه یه ، چ����ۆن ده بێت

به یه كه وه كۆبكرێنه وه !".

كۆلیژی یاسا كه س ناكاته پارێزه رئ����ه و پارێزه ره جه خ����ت له وه ش ده كات����ه وه ك����ه بڕیاره كه ی����ان بۆ دژایه تیی هیچ الی����ه ك نییه و وه ك به ش����ێك له مامۆس����تایانی كۆلێژی یاس����ا لێكدانه وه ی بۆ ده كه ن و ئه و ده ڵێت"كۆلێژی یاسا خه ڵك ناكاته پارێ����زه ر، چ����وار س����اڵی خوێندن له به شی یاس����ای زانكۆدا خوێندكار فێری سه ره تاكانی یاسا ده كات، نه ك بیكاته پارێزه ر، بۆیه زۆر پێویسته بۆ بون به پارێزه ر ده رچوانی كۆلێژی

یاسا له و په یمانگایه دا بخوێنن".

ئا: میهره بان سه الم

كه میی پزیشكی پسپۆڕ زۆرێك له دانیشتوانی هه ڵه بجه ی نیگه ران

كردوه ،هه رچه نده چه ند جارێك دانیشتوانی ئه و پارێزگایه ،

نیگه رانیه كانیان گه یاندۆته الیه نی په یوه ندیدار، به اڵم تائێستا

گرفته كانی كه رتی ته ندروستیی به یه كێك له كێشه سه ره كیه كانی

دانیشتوانی ئه و ناوچه یه ده درێته قه ڵه م.

منداڵێكه دایكی مه حمود شیالن منداڵه كه ی له مه وب����ه ر كه ماوه یه ك خ����واره وه كه وتۆت����ه له پلیكان����ه ته ندروس����تیی ب����اری به هۆی����ه وه ئه وه دوای تێكچ����وه ، به ته واوه تی بردویه تیه نه خۆش����خانه ی هه ڵه بجه وه ك خۆی باسی ده كات ته نها یه ك )ده رزیی ئیس����راحه تیان( بۆ كرد، ب����ه اڵم ئه و خۆی به وه رازی نابێت و سلێمانی ، نه خۆش����خانه ی ده یباته ل����ه وێ پێی ڕاده گه یه ن����ن، ئه گه ر ئه وا دوابكه وتایه منداڵه كه هێنانی دور نه ب����و گیان له ده س����ت بدات. ئ����ه و ده ڵێ����ت "هی����وادارم الیه نی په یوه ندیدار به وردیی ئاگاداری ئه و كێشانه بێت به زوییش چاره سه ریان بۆ بدۆزێته وه ، چونكه ته ندروستیی

خه ڵكی له هه مو شتێك گرنگتره ".وه ك عه ب����دواڵ كاوه گه نجێكی هه ڵه بج����ه بۆچون����ی وایه نه خۆشخانه ی فریاكه وتنی هه ڵه بجه ی فریاكه وتن����ه ، ناوه ك����ه ی ته نه����ا تایبه تمه ندیه كانی كه مترین ئه گینا تێدایه . فریاكه وتنی نه خۆشخانه ی ئ����ه و ده ڵێ����ت "هیچ پزیش����كێكی پسپۆری لی نییه ته نها موقیم چه ند پزیشكێكی عه ره بی لێیه كه به هیچ شێوه یه ك نه خۆش لێیان تێناگات، حه بێكی چه ند ده ینوس����ن ئه وه ی له گ����ه ڵ ئه وه ش����دا ئازارش����كێنه ، كه مترین ده رمان له نه خۆشخانه كاندا زۆرینه ی ده ست ده كه وێت و ده بێت

ده مانه كان له دره وه بكڕین".ناس����یح له وباره ی����ه وه ه����ه ر ڕۆژنامه نوس����ی عه بدولره حمان����ی

ده كات ل����ه وه ب����اس ناوچه ك����ه گرفته كانی كێش����ه و چه ندینج����ار كه رتی ته ندروس����تیی خستۆته ڕو، به اڵم به ده م داواكه یه وه نه هاتون،ئه و وتی "بۆ هه مو هه ڵه بجه دو پزیشكی هه ردوكیشیان خه ڵكی هه یه هه ناو ده ره وه ی ش����ارن و سێ رۆژ به سێ رۆژ له هه فته یه ك����دا ده وام ده كه ن و فری����ای كاره كان ناك����ه ون، ئه م����ه بۆ به ش����ه كانی تریش هه ر راسته ، سه ره ڕای ئه وه ی زۆربه ی به شه كان پزیش����كیی پس����پۆڕی به شه كانیان هه ر نیی����ه به نمونه )ده رونیی ، دڵ،

مێشك و ده مار(.".كێشه ی تریش ناردنی نه خۆشێكی زۆر ب����ۆ س����لێمانی ئه ویش به هۆی

پس����پۆرو پزیش����كیی نه بون����ی ته ندروس����تیی كارمه ندی كه می����ی بنكه كان����ی له نه خۆش����خانه و ته ندروس����تیدا، ئه و رۆژنامه نوس����ه به پێ����ی ده كات ل����ه وه ش ب����اس راپرسییه كی زاره كی كه ژماره یه كی هه ڵه بج����ه له ئافره تان����ی زۆر به شدارییان تێدا كردوه ، زۆرینه یان له نه خۆشخانه ی منداڵبونی هه ڵه بجه رازی نی����ن پێیانوای����ه كاره كانیان

له ئاستی پێویستدا نیه .ئ����ه و ه����ه ر به پێ����ی وته كان����ی رۆژنامه نوس����ه ، هه تاوه كو ئێس����تا هی����چ نه خۆش����خانه یه كی تایب����ه ت مێشك و خوێن و به نه خۆش����یه كانی نه خۆشیه كانی سییه كان و و ده مار

ئ����ه و ده ڵێت نیی����ه ، ش����ێرپه نجه "بۆچاره س����ه ر نه خۆش ئه بێ بچێته ده ره وه ی هه ڵه بجه ئه مه له كاتێكدا ژینگ����ه ی كاریگه ری����ی به ه����ۆی بابه ته له و نه خۆش����ی هه ڵه بجه وه

زۆره ".ته ندروس����تی كه رتی گرفته كانی بۆت����ه هۆی ئ����ه وه ی 29 ڕێكخراوی هه ڵه بج����ه واژۆ كۆبكه ن����ه وه داوای چاره سه ركردنی ئه و گرفتانه بكه ن، یادشتێكیان مه به س����ته ش ئه و بۆ داوه ت����ه نوس����ینگه ی په رله مان����ی

له هه ڵه بجه ی شه هید.به ڕێوه به ری گشتیی ته ندروستیی ش����اره زور هونه ر جه عف����ه ر حه مه نكوڵی له بونی به شێك له و كێشانه

ناكات و ده ڵێ����ت "ئێمه نكۆڵی له وه ناكه ی����ن كه كێش����ه و گیروگرفتمان هه یه بۆ نمونه كێش����ه ی ده رمانمان هه ب����وه ، كه می����ی ده رمانیش ته نها هه ڵه بج����ه نه بوه ، به ڵك����و له هه مو كوردس����تاندا هه یه ، له گه ڵ ئه وه شا نه خۆش����خانه كانمان نه مانهێشتوه ب����ێ ده رمان بن". ئه و باس له وه ش ده كات له گ����ه ڵ ه����ه ر داواكارییه ك كۆمه ڵێك نوس����راویان ك����ردوه بۆ ئه نجومه نی وه زیران، به اڵم تائێستا

وه اڵمیان نه دراوه ته وه .ده خات����ه ڕو ئ����ه وه ش ناوب����راو ماوه ی سێ س����اڵه كارمه ندیان بۆ دانه م����ه زراوه ، ئه و وتیش����ی "ئێمه ناكرێته نها خاڵی نه گه تیڤ بخه ینه ڕو

له ماوه ی 3 مانگی نه خۆش����خانه دا چاره س����ه ركراون و نه خۆش 6219نێ����رراوه بۆ ته نه����ا48 نه خ����ۆش نه خۆشیه كانی ئه ویش س����لێمانی ، ده مارو مێش����ك بوه داواكاریشمان دابینكردنی بۆ كردوه پێش����كه ش

پسپۆری ئه و بوارانه ".*له س����نوری پارێزگای هه ڵه بجه نه خۆشخانه ی فریاكه وتن و مندااڵن و منداڵبون و نه خۆش����خانه ی گشتیی جگه هه ن وئه مه قه ره وێڵ����ه ی 400تیشك و س����ه نته ره كانی له هه بونی گورچیله و چاوو دان و په لی ده سكرد و نه خۆش����خانه ی بڕیاره به مزوانه ش كیمیابارانیش بكرێته وه ، ئه مه جگه له بنكه كانی ته ندروستی سنوره كه .

"چوار‌ساڵی‌‌كۆلیژی‌‌یاسا‌خوێندكار‌ناكاته‌‌پارێزه‌ر"پارێزه ره و ده رزی لێده دا و ته داویش ده كات

كه‌رتی‌‌ته‌ندروستیی‌‌گرفتێكی‌‌به‌رده‌وامی‌‌هه‌ڵه‌بجه‌ییه‌كانه‌"بۆ چاره سه ری گرفته ته ندروستیه كانی هه ڵه بجه 29 ڕێكخراو واژۆ كۆده كه نه وه "

بۆ هه مو هه ڵه بجه دو پزیشكی

هه ناویی هه ن هه ردوكیشیان

خه ڵكی ده ره وه ی شارن و سێ

رۆژ به سێ رۆژ له هه فته یه كدا ده وام

ده كه ننه خۆشخانه ی فریاکه وتنی هه ڵه بجه

CNN ،ئا: ئاوێنە

وێبس����ایتی ئەمەریکیی CNNریزبەندیی کاریگەرتری����ن ژنان����ی س����اڵی 2014ی پێشەنگی وەک تێیدا باڵوکردەوەتەوەو ریزبەندییەک����ە ئام����اژە دراوە بەژنانی ڤیان دەخی����ل پەرلەمانتاری کۆبانیی و

کوردی عێراق.

لەپێشەکیی ئەو ریزبەندییەدا هاتوە کە رەنگە ناهەقدی بێت بوترێت ئەمس����اڵ س����اڵێکی باش بوە بۆ ژنان لەجیهاندا، لەکاتێکدا لەعێراق و س����وریادا گروپێکی تیرۆریس����تیی س����ەرهەڵدەدات و سەدان ژن دەکرێنە کۆیل����ە. هەروەها لەواڵتی ڕادیکاڵ س����ەدان گروپێکی نەیجیری����ا کچە خوێندکار دەستگیردەکات و لەگەڵ

خۆیاندا دەیانبەن.هەروەها لەماوەی ئەو س����اڵەدا چەندین ژن هەبون کە ب����ۆ مافەکان جەنگاون و تێکۆش����انیان کردوەو جیه����ان ئیلهامی لەئازایەتیی و بەتوانایی ئەوان وەرگرتوە. ئەوان فێریان کردین کە مەترس����ییەکان گ����ەورەن و رێگای داهاتویەکی باش����تر پڕ ئاس����تەنگیی و گرفتە، بەاڵم بەهێزو بەس����ەنگینیی دەتوانی����ن بگەی����ن بەو

داهاتوە.لەنێو ئەو ژنان����ەی CNN دایناون، ژنە ش����ەڕڤانانی یەپەگ����ەو پەرلەمانت����اری عێراقی����ی ڤیان دەخیل، لەپێش����ەنگ و

ریزبەندیی یەکەمدا دێن.وێبسایتە ئەمەریکییەکە لەپەسنی ژنانی کۆبانێ���دا نوس���یویەتی "کاریگەرترین و ئیلهامبەخشترین وێنەکانی 2014، لەشاری

کۆبانییەوە دێت. لەو ش���ارە کوردییەدا بەرەنگارییەکی بێوێنەو چاوەڕوان نەکراو دەکرێت لەبەرامبەر چەکدارانی داعشدا، لەوێ ژنان و کچان بەش���ێکی زۆری ئەو هێزە بەرگریی���ە پێکدەهێنن کە بۆ ئەو

شارە دروستکراوە".

لەپاڵ ژنان����ی کۆبانیدا، ڤیان دەخیل ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق دەبینرێت. وێنەکانی ئەو ژنە ئێزیدییە کاتێک لەناو پەرلەمانی عێراقدا بەچاوی لەهاوڕێکانی و بانگ پڕ فرمێس����کەوە جیهان دەکات ب����ۆ بەدەنگەوە چونی

ئەو، دەنگیدایەوە. ئێزیدی����ی، ژنانی داوای هاوکاری����ی بەپەل����ەو بەهاناوە چونی سەرجەم ئەو ژنانەی دەکرد کە

کەوتونەتە دەستی داعش .ژنانە ئ����ەو ریزبەندییەکەش����دا لەناو هەن کە بەرەنگاری نەخۆشیی ئیبۆال

بونەتەوە، هەروەها مەالال یوسف، ئەو س����اڵە کچ����ە 17 پاکس����تانییەی بوە خەاڵتی هەڵگ����ری

نۆبڵ بۆ ئاشتیی.

rangalayawene@gmail.com (457( سێشه ممه ‌2014/12/16ره‌نگاڵه

ده كه ی����ت به دڵخۆش����یی هه س����ت به و په یوه ندیی ئه م����ه ش له ژیانت، دۆخه س����ۆزدارییه وه هه یه كه ئه م

ماوه یه بۆت دروست بوه .

ئ����ه و كاره تازه ی����ه ی ك����ه كردوته ناسیوه ، له رێیانه وه زۆرت خه ڵكیی ئه م����ه ش وای لێكردوی ك����ه زیاتر

ناوداربیت.

بیركردنه وه ی باش����ت ب����ۆ دێت ئه م ماوه ی����ه ، زۆر س����ه ركه وتو ده بی����ت ئه گ����ه ر ئه و بیرۆكانه له پرۆژه ی نوێ

به كاربهێنیت.

جه سته ییت ده رونیی و ته ندروستیی هی����چ دۆخدای����ه ، له باش����ترین ش����اییه ك مه كه پێش ئه وه ی بیری

لێبكه یته وه .

له چوارچێوه ی كاره كانت ده توانیت گروپێ����ك ئه نج����ام بده یت، ئه مه ش ئه بێته هۆی ئه وه ی بتوانیت روبه روی

هه ر ئاسته نگیه ك ببیته وه .

ئه م له بیركردنه وه هه یه كێش����ه ت چه ن����د رۆژه ، ئه وی����ش په یوه ندیی به ماندوبونی ده ره نجامی ئه م كێشه

داراییانه ی دواییه وه هه یه .

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازوو

11

ئا: ئاوێنە

هەفتەی ڕابردو شاری سلێمانیی یەک لەکەسە ناودارو

کۆمەاڵیەتییەکانی شارەکەی لەدەستدا، ئەویش عەباسی ئەبو

شوارب بو.

سەردانی هەرکەسێک سەردەمانێک بکردای���ەو س���لێمانیی ش���اری عەباس���ی وەس���تا لەکەبابەک���ەی نەخواردای���ە ئەوا وەک ئ���ەوە وابو نەکردبێت، س���لێمانیی س���ەردانی بەیەکداچونی پەیوەستیی و ئەمەش ئەو وەس���تا کەبابچییە بەشارەکەوە

دەردەخات.ناس���راو ئەحمەد، عەباس مەحمود بەوەستا عەباس یان حاجی عەباس یاخود عەباس���ی ئەبو ش���وارب، کە ئەم نازناوەی کۆتایی بەهۆی سمێڵە گەورەکەی���ەوە لێ نراوە، لەس���اڵی 1937 لەسلێمانیی لەدایکبوە یەکێک بوە لەکەسایەتییە ناودارەکانی شاری س���لێمانیی. ناوداریی ئ���ەو بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە جگە لەوەی وەستایەکی کەبابی بەتوانا بوە )ئەم پیش���ەیە لەبرا گەورەکەیەوە فێربوە(، کەسێکی نەتەوەیی زۆر قسەخۆش و کەشخەو بوە. لەزۆربەی جەژنەکانی نەورۆزدا، عەباسی ئەبو شوارب بەجلە کەشخە کوردییەکانیەوە بەشداریکردوەو وەک یەکێک لەدوانزە س���وارەی مەریوان

نمایشیکردوە.چەن���د دامەزراندن���ی ل���ەدوای تەلەفزیۆنێکی کوردییش، عەباس���ی ئەو شوارب یەکێک بوە لەسیماکانی سەر شاشەو بەدەفژەنین و هەڵپەڕکێ و س���ەرنجی تایبەتییەکانی، جوڵ���ە بینەرانی ئەو سەردەمەی ڕاکێشاوەو

بوەتە باس و خواسی خەڵک.عەباس، وەستا کەبابەکەی دوکانی کە دیوارەکانی بەوێنەی سەردەمانی گەنجیی خۆی پڕکراوەتەوە لەدیمەنی دەکەوێتە بۆنەکان، س���وارچاکیی و کۆاڵنێک���ی چەپەکی خ���وار بازاڕی حەوزە وش���کەکەی س���لێمانییەوە، زۆر س���ااڵنێکی ئ���ەوەی ل���ەدوای کەباب���ی خۆش و قس���ەی خۆش���ی دەرخ���واردی میوانان���ی دوکانەکەی دەدا، ماوەیەک بەهۆی نەخۆشییەوە دەکەوێت���ەوە، دور لەدوکانەک���ەی ب���ەاڵم دەرگای دوکانەکەی دانەخراو بەکراوەیی کوڕەکەی���ەوە لەالی���ەن هێڵرای���ەوە. ل���ەدوای کۆچی دوایی کوڕەکەی عەباسیش���ەوە، وەس���تا وەک درێژەپێدەری رۆڵەکەی باوکی، دوکانەکەی کە بۆ ماوەی 64 س���اڵە کراوەتەوە، بەکراوەیی دەهێڵێتەوە.

سێش���ەممەی پێش���و، 9ی کانونی ئەبوش���وارب عەباس���ی یەک���ەم، لەتەمەنی 74 ساڵیدا دوای ماوەیەکی زۆر لەسەر جێگەکەوتن و نەخۆشیی، س���لێمانیی و لەژی���ان و ماڵئاوای���ی

هاوڕێیانی کرد.

ژنانی کۆبانی و ڤیان دەخیل لەپێشەنگی ژنانی جیهانن بۆ 2014

عەباسی ئەبوشوارب.. پیاوه پڕبه هره که ماڵئاوایی له سلێمانیی کرد

کوردستان بەبێ ده نگیی دەچێتە

ساڵی نوێوە

نەبێت���ەوە هیچ چاالکیی���ەک ئەنجام نادەین شێوەی ئاهەنگی هەبێت".

سااڵنە لەش���ەوی سەری ساڵدا جگە لەالیەن���ی فەرمی���ی، هونەرمەن���دان لەهۆڵە ئەهلییەکاندا ئاهەنگی تایبەتی خۆی���ان ئەنجام دەدا. لەئەمس���اڵدا ڕو ئاهەنگانەش ئەو بەهەمانش���ێوە لەکەمییەو کەمت���ر بەرچاو دەکەون، ئارام شوانی لەو بارەیەوە رایگەیاند کە ئەوان تا ئێستا هیچ ڕێنماییەکیان بۆ ئ���ەو مەبەس���تە دەرنەکردوە کە ئ���ەو چاالکیان���ە قەدەغ���ە بکرێن، ب���ەاڵم کۆبونەوەی لەس���ەر دەکەن و

بڕیاردەدەن لەبارەی ئەو ئاهەنگانەوە، ئەگ���ەر ڕیگەیاندرا، "لەکاتێکیش���دا دەبێ���ت بەش���ێوەیەکی بچوک بێت و

ئاهەنگی گەورە ساز نەکرێت".هەرێمی کوردس���تان م���اوەی چەند مانگێک���ە بەدرێژایی زیات���ر لە1050 کیلۆمەتر لەگەڵ چەکدارانی دەوڵەتی ئیس���امیی )داع���ش( لەجەنگدایەو بەپێ���ی ئاماری فەرمی���ی وەزارەتی پێش���مەرگە ت���ا س���ەرەتای مانگی قوربانیانی ژم���ارەی یەکەم کانونی شەهیدو 727 پێشمەرگە هێزەکانی 3564 بریندارو 34 بێ سەروشوێنە.

‌ره‌نگاڵه(457( سێشه ممه 2014/12/16 rangalayawene@gmail.com

گاکاوڕ

به م نزیكانه توشی كێشه یه ك ئه بێت ك����ه له وانه ی����ه تۆزێ����ك ناڕه حه ت����ت ب����كات، كاریگه ریی ئ����ه و ناڕه حه تیه

به ته ندورستیته وه دیار ئه بێت.

هێمنیی و بڕوا به خۆ بونت س���ودت ب���ه و ت���ۆ پێده گه یه نێ���ت، زۆر خۆڕاگریه ناسراویت ته نانه ت له كاتی

ئاسته نگیه كانیش به و شێوه یه یت.

هه رچه نده كاره كانت به باشی ده ڕۆن، كه س����انێك ئه وه ش له گ����ه ڵ به اڵم ه����ه ن كه ده بنه رێگرت و هێزت له رو

دروست ده كه ن.

ك����ه بێن����ه ش����ێوازه ل����ه و واز به كاریده هێنی����ت ب����ۆ مامه ڵه كردن كێش����ه كانی خێزانه كه ت، له گ����ه ڵ

نێوانتان زیاتر ده بێت.

چاالكیه له زۆربه ی دورئه كه ویت����ه وه كه س����ێكی كۆمه اڵیه تیه كان����ت، گۆشه گیر ده بیت ئه م ماوه یه و هه ست

به بێتاقه تیی ئه كه یت.

قرژاڵدوانه‌‌

ئه و ئیش����انه ی ئێس����تا ده یانكه یت زۆرب����ه ی ده ڕۆن، به باش����ی زۆر پێوه ش����انازییت ده وروبه ره ك����ه ت

ده كه ن كه به و ئازایه تیه ده تبینن.

فه‌‌ریکشێر

1010

ئا: هاوكار حسێن

باڵوبونه وه ی وێنه یه كی د. ئاسۆ فه ره یدون و د. هه ڤاڵ ئه بوبه كر،

گه رمترین بابه تی هه فته ی ناو تۆڕه كۆمه اڵیه تیه كان و فه یسبوك بو،

چونكه زۆرینه ی به شداربوانی ئه و تۆڕه پێده چێت كاتی زیاتریان بوێت

بۆئه وه ی له گه ڵ دیمه نی ده ست له مالنێی ئه و كاراكته رانه رابێن كه

چه ند مانگ له مه وپێش تۆمه تی شه خسیی و یه كتریی تاوانباركردنیان

كردبوه دیمه نی باوی رۆژانه یان و ئێستاش له ئه نجومه نێكدا هاوخه باتن.

ئه و دو دكتۆره كه له هه ڵبژاردنی 30ی نیسانی رابردودا سه رۆكایه تی دولیستی ركابه ریان ده كرد بۆ وه رگرتنی پۆستی له ملمالنێیه كی س���لێمانی ، پارێزگاری تونددابون، له دیبه یت و مشتومڕه كانیاندا هێرش���ی توندیان بۆس���ه ر حزبه كانی یه كت���رو ته نانه ت راب���ردوی یه كتریش

ده كرد.ئێستا ئه وان به پێی رێككه وتنی سه روی خۆیان، یه كه می���ان ده بێته پارێزگاری داهاتوی سلێمانی و دوه میشیان ده بێته سه رۆكی ئه نجومه نی پارێزگای شاره كه و هه ردوكیش���یان كار ده كه ن ماوه یه كی دیاریكراوی���ان بۆ دان���راوه و دوای ئه و

ماوه یه رۆڵه كانیان ده گۆڕنه وه . نوێترین وێنه ی ئه و دو كه سایه تیه كه پێش به رنامه یه كی ته له فزیۆنیی گیرابو، زۆرترین مش���تومڕی هاونیش���تمانیانی به دوای خۆیدا هێنا، به شێك پێیانوایه قۆناغ���ی ئێس���تا واده خوازێت له وه ش زیات���ر لێكنزیكببنه وه ، به شێكیش���یان ده ڵێن، پێویس���ته ركابه ره كان له كاتی ملمالنێ���دا به ش���ی ئه وه ن���ده ی تێ���دا

بهێڵنه وه ك���ه دوای هه ڵبژاردن ته وقه و ماچه كانی���ان حاڵه ت���ی روگیرییان بۆ

دروست نه كات. له وێنه ك���ه دا د. ئاس���ۆ ده س���تكاریی بۆینباخه كه ی د. هه ڤاڵ ده كات. الیه ك ده ڵێت مه به س���تی بوه ئه و ناڕێكیه ی له به س���تنیدا هه بوه ب���ۆی چاكبكات، الیه ك���ی دیك���ه ده ڵێ���ت، د. ئاس���ۆ بۆینباخه كه ی به دڵ بوه و ویس���تویه تی به اڵم له ك���وێ دروس���تكراوه . بزانێت ئه نجامه ك���ه هه رچیه ك بێ���ت، ئه و دو ركابه ره سه رس���ه خته ی دوێنێ ئێستا به جۆرێ���ك لێكنزیكبونه ت���ه وه ، له بری یه كتریی ، "خه وشه كان"ی هه ڵدانه وه ی هه وڵده ده ن كه موكورتیه كانی چاكبكه ن له پێناوی خزمه تكردنی ئه و شاره ی كه ئه وان لێی بونه ته پارێزگارو س���ه رۆكی

ئه نجومه نه كه ی .له وباره ی���ه وه د. هه ڤ���اڵ ئه بوبه ك���ر "ئه م ش���اره راگه یان���د، به ئاوێن���ه ی شایس���ته ی ئه وه ی���ه ك���ه هه موم���ان لێهه ڵبماڵی���ن و مه ردایه ت���ی قۆڵ���ی هه روه ك بكه ی���ن، پێك���ه وه خزمه تی توانی ئ���ه و مۆدێله بچه س���پێنێت كه ئاش���تیانه ی ده ستاوده س���تكردنی به رێته باش به ش���ێوه یه كی ده سه اڵت

پێشه وه ".له الیه ن خۆیشیه وه ، د. ئاسۆ فه ره یدون ب���ۆ ئاوێنه باس���ی له وه ك���رد، "ئه وه هه ڵدانه وه یه ك���ی په ڕه یه ك���ی نوێی���ه له پێناوی خزمه تكردنی س���لێمانی كه له یه كێتیی و گۆڕان و هه ڤاڵ و ئاس���ۆش گه وره تره ، بۆیه ئێمه به رپرسیارێتیه كی گه وره مان له س���ه ره بۆ بۆ به خش���ینی سه قامگیریی و ئاوه دانیی به م شاره ".

ركابه ره كان ئاش���تبونه وه ی نه ریت���ی ته پوت���ۆزی نیش���تنه وه ی ل���ه دوای گه شه س���ه ندو، له واڵتانی هه ڵبژاردن،

نه ریتێك���ی ب���اوو ئاس���اییه . باوترین سه ختی ملمالنێی له مشێوه یه دیمه نی نێوان باراك ئۆباماو هیالری كڵنتۆن بو كه ه���ه ردوال بێوچان هه وڵیانده دا ببنه تاكه كاندیدی پارتی دیموكراته كان بۆ پۆستی س���ه رۆكایه تی ئه مه ریكا، به اڵم دوای ده رچونی ئۆباما به م وته یه دڵی هیالری ئاش���تكرده وه : "س���ه رم تاڵی ره شی تێدا نه بو، ئێستا هیالری هه مو

سپی كرد".

ئا: ئاوێنه

لەماوەی نزیکەی 6 مانگدا چوار کتێبخانەی گەورە لەشوێنە

جیاوازەکانی کوردستان دادەخرێن، هۆکاره کەشی بۆ کزیی بازاڕی

کتێب و کەمخوێنەریی دەگەڕێتەوە.

پێش���و هەفت���ەی ئ���ەوەی دوای کتێبخانەی مەسعود محەمەد لەشاری کۆیە بەیەکجاریی بڕیاری داخستنی درا، لەس���ەرەتای ئەم هەفتەیەشدا کتێبخانەی ئەندێشە لەشاری ڕانییە هەمان رێگای کتێبخانەکەی کۆیەی گرت���ە بەر کە دەرگا داخس���تن بو

لەسەر کتێبەکان.لەسەرەتادا لەمانگی ئایاری ئه مساڵدا لقی س���ۆرانی کتێبخانەی ئەندێشە لەمانگی تەمموزدا داخرا، دوات���رو

کتێببخانە هەم���ان س���ۆرانی لقی داخراو لەمانگی ڕابردوشدا لەشاری کۆیە، کتێبخانەی مەسعود محەمەد ڕوبەڕوی هەمان چارەنوس بویەوە. نوێتری���ن کتێبخانەش ک���ە بڕیاری داخس���تنی لێ درابێ، لقی ڕانیەی

کتێبخانەی ئەندێشەیە.بەڕێوەب���ەری مەجی���د ه���ەژار ناوەن���دی رۆش���نبیریی ئەندێش���ە لەبارەی داخس���تنی ئەو کتێبخانانە بەئاوێنەی ڕاگەیاند کە تەنها هۆکار الیەنی کتێبخانەکان، داخستنی بۆ ناتوانن "کتێبخان���ەکان مادیی���ە، بەداهاتی خۆیان بەڕێوەبچن و خۆیان

بژێنن، بۆیە دادەخرێن".بەش���ێکی داخس���تنی یەک لەدوای لەئەمس���اڵدا کتێبخانەکان یەک���ی قەیرانی بەو دۆخ���ی پەیوەندی���ی دارایی���ەوە هەیە کە ماوەی نزیکەی

س���اڵێکە کاریگەری���ی نێگەتیڤ���ی کردوەتە سەر هەمو کایەکانی ژیان و

تێیدا فرۆشتنی کتێبیش.وەزارەت و هەڵوێس���تی لەب���ارەی ڕۆش���نبیریی، الیەنەکان���ی بەڕێوبەرەکەی ئەندێش���ە رایگەیاند کە "دەبێت خۆیان ئاگاداری ئەوەبن ک���ە داخس���تنی ئ���ەو کتێبخانانە لەقەزاو ناحییەکانی کوردس���تان چ کاریگەرییەکی خراپی دەبێت لەسەر الیەنی کلتوریی و ڕۆش���نبیریی ئەو

ناوچانە".ل���ەدوای داخس���تنی ئ���ەو لقانەی تەنه���ا لەئێس���تادا ئەندێش���ە، لەش���اری س���لێمانیی و هەڵەبج���ە م���اون ئەندێش���ە کتێبخان���ەی "نازانین بەڕێوەبەرەکەشی بەوتەی چارەنوس���ی ئەو دو کتێبخانەیەش

بەرەو کوێ دەڕوا".

له‌"ته‌خوین"ه‌وه‌‌بۆ‌"هاوخه‌باتیی‌"

لەماوەی‌چەند‌مانگێکدا‌چوار‌کتێبخانە‌لەکوردستان‌دادەخرێن

ئا: رێنوار

هەرچەندە لەتەواوی جیهاندا ئاهەنگی گەورەو بۆنەی تایبەت لەپێش���وازیی س���اڵی نوێ���دا ئەنجامدەدرێت، بەاڵم لەئەمس���اڵدا لەهەرێمی کوردس���تان بۆنەیەک���ی فەرمیی ئاهەن���گ و هیچ ئەنجام نادرێت و هۆکارەکەشی دۆخی

کوردستانە کە لەجەنگدایە.سااڵنی پێشو لەتەواوی مانگی کانونی یەکەمداو کۆتا مانگی س���اڵ، لەشارە شەقامەکان کوردستان جیاوازەکانی دەڕازێنران���ەوەو درەختی کریس���مس

ئاهەنگە الفیتەی چەندی���ن دادەنراو جیاوازەکاندا بەش���وێنە تایبەتەکان

هەڵدەواسرا.بەاڵم لەئێستادا کە تەنها 15 رۆژ ماوە بۆ چونە ناو ساڵی نوێوە، هیچ یەکێک ئامادەکاریی نابینی���ن و کاران���ە لەو

نەکراوە بۆ پێشوازیی لەساڵی نوێ.ڕاگەیاندنی بەڕێوەبەری ئارام شوانی بەئاوێنەی س���لێمانی گەشتوگوزاری ڕاگەیاند کە ئ���ەوان وەک حکومەت و الیەن���ی فەرمی���ی هی���چ چاالکییەک ب���ۆ جەژنی س���ەری س���اڵ ئەنجام نادەن ، هۆکارەکەش���ی جگە لەالیەنی

دارای���ی، بارودۆخی دەرونیی خەڵکی کوردس���تانە، کە ئێستا لەجەنگدایەو ش���ەهیدو لەماڵ���ەکان بەش���ێک برینداریان هەیە، "لەحاڵەتێکدا ئەگەر بودجەشمان هەبوایە، بەهۆی هۆکاری دوەمەوە هی���چ چاالکییەکمان ئەنجام نەدەدا، وەک ڕێزێک بۆ ش���ەهیدانی

کوردستان".راگەیاندن���ی بەڕێوەبەرەک���ەی گەش���توگوازی س���لێمانیی ئەوەیشی راگەیاند ک���ە بەهۆی ئ���ەو دۆخەوە چاالکییەکانیان زۆرب���ەی ئەمس���اڵ وەس���تاندوە، "ت���ا دۆخەک���ە هێمن

بەشی چوارەم

خوێنەران دەزانن من لەوتارەکەمدا لەسەر کوبان���ی ئەزمونی ئ���ەو ش���ارە بەئەزمونی "پۆلس"، وات���ە بەئەزمونی ش���ارە یۆنانییە کۆن���ەکان، دەچوێنم و باس ل���ەوە دەکەم بۆ تێگەیشتن لەڕۆحیەتی بەرگریکردن لەکوبانی واباشترە ئەزمونی شارەکە بەئەزمونی پۆلس بەراورد بکەین. بەاڵم کاکە بەختیار پێیوایە ئەم بەراوردە هه ڵەیەو کوبانی نە لەپۆلس���ی یۆنانی و نە لەس���تالینگرادی ڕوسی دەچێت، بەڵک���و لەئەزمونی ئۆردوگای "ئەوش���فیتز" ئەچێ���ت. ئەوش���فیتز ن���اوی ئ���ەو کەمپە گەورەیەیە ک���ە نازییەکان چەن���د ملیۆنێک جولەکەیان بەنیازی کوشتن و لەناوبردن تێدا کۆک���ردەوەو نزیکەی یەک ملیۆنیش���یان لەو کەمپەدا ته نها لەناو ئه و چەند ژورەدا کوشت کە بەبۆری غازی ژەهراویان بۆ ڕاکێش���رابو. ئاش���کرایە چ الی کاک بەختی���ارو چ الی من چەمکەکانی "پۆلس" و "ئەوشفیتز" وەک دو میتافۆر، واتە دو ئیستیعارە، بەکارهێنراون و هه ریەکێکم���ان دەیەوێ���ت لەڕێ���گای ئ���ەو میتافۆرەوە ش���تێک لەس���ەر دۆخی کوبانی و دۆخی بەرگریکەرەکان لەش���ارەکە بڵێت. پرس���یارەکە ئەوەی���ە ئایا بەڕاس���ت کوبانی لەئەوش���فیتزەوە نزیکە یان لەپۆلسەوە؟ ئایا ئەگ���ەر وتت کوبانی لەئەوش���فیتزەوە نزیکە بەرگری���ی لەژی���ان دەکەیت و گەر وتیش���ت کوبان���ی لەپۆل���س نزیک���ە ئ���ەوا خەریکی حەماسەتس���ازیی و مکیاژکردن���ی دەموچاوی "سیس���تم" و "کاپیاتلیزم"یت؟ لەم بەش���دا هه وڵئەدەم وەاڵمی ئەم پرسیارانە بدەمەوەو نیش���انیبدەم ئەزمون���ی کوبان���ی ئەوەندەی لەئەزمونی پۆلس���ەوە نزیکە، بێگومان پۆلس ئەوەندە فەلسەفییە سیاس���ییەکەی، بەمانا لەئەزمونی ئەوشفیتزەوە نزیک نییە. هه روەها نیش���انی ئەدەم ئەو حەماسەتسازییەی لەناو نوس���ینەکەی کاک بەختی���اردا ئامادەی���ە، ن���ە لەنوس���ینەکەی م���ن و نە لەنوس���ینی زۆرێک لەوانەی لەس���ەر کوبانییان نوسیوە،

ئامادەیە.

کوبانی و ئەوشفیتزوەک لەس���ەرەوە هێمایەکی خێرام پێکرد ئەوش���فیتز ش���ار نییە بەمانای شار، بەڵکو کەمپ یان ئۆردوگایەکی گەورەی کۆکردنەوەی جولەکەکان و ئەو جۆرە کەس���انەی تر بو کە نازیی���ەکان وەک مرۆڤی "ک���ەم" و "پلە دو" و "پلە س���ێ" وێنایان دەکردن. ش���وێنێک کە تیایدا ئەوانەی کۆکرابونەوە بەمەبه س���تی کوش���تن و لەناوبردن کۆکرابونەوەو خۆشیان لەچاوەڕوان���ی مردندا دەژیان. ئەوش���فیتز هه رچییەک بوبێت و هه رچۆنێکی لێکبدەینەوە ش���ارێک نەب���وە بەرگریی لەخ���ۆی بکات، جێگەی���ەک نەب���وە م���رۆڤ تیای���دا توانای بەڵک���و مابێ���ت، لەخ���ۆی بەرگریکردن���ی ڕوبەرێکی ئیداریی و سیاس���یی و ئایدیۆلۆژیی کۆنترۆڵ و بەش���ێوازێکیش دیس���پلینکراوبو ئاراستە دەکرا مرۆڤەکانی ناوی نەتوانن هیچ توانایەک���ی بەرگریکردنیان لەژیان و مانەوەی خۆیان هه بێ���ت. ئەوش���فیتز ئۆردوگایەکی "ئاسایی" نەبو، جێگەیەک نەبو بۆ ماوەیەکی کۆکرابێتەوەو تێ���دا مرۆڤەکانی دیاریک���راو دوات���ر لەهه لومەرجێکی تردا ئ���ازاد بکرێن، بەڵکو ش���وێنێک بو بۆ مەبەستی کوشتنی مرۆڤ و وێرانکردنی تەواوی ژیان دروستکرابو، کەس���انێکی تێدا بو بێتوانای���ی بەرگریکردن لەخۆیان، ژیان بەتەواویی و بەڕەهایی "ڕوت" بو، ڕوت ب���ەو مانایەی ئاگامبن بەزاراوەکەی دەبەخش���ێت، وات���ە ژیانێک ب���و هیچ نرخ و بەه���او یاس���ایەک نەیدەتوان���ی بیپارێزێت. لەئەوشفیتزدا ته نها بەغازی ژەهراوی نزیکەی

یەک ملیۆن مرۆڤ خنکێنران.چ لەفیکری زانس���تیی و فەلس���ەفییداو چ لەهون���ەرو ئەدەبیات���دا ئەوش���فیتز ڕەمزی ژیانێک���ی ڕوتە بەمان���ا ئاگامبنیەکەی، واتە رەمزی ژیانێکە کە ناتوانێت کەمترین بەرگریی لەخۆی بکات، ناتوانێت خۆی لەبەردەم هیچ نرخێکی یاس���او بپارێزێت، هه ڕەش���ه یەکدا بیپارێزێت، نیی���ە ئاس���مانیی ئینس���انیی و ژیانێکە لەپێناوی مردنداو هیچ مرۆڤێک هیچ بەش و س���وچ و ئەگەرێکی لەژێ���ر کۆنترۆڵی خۆیدا نییە، مەگەرته نها توانای خۆکوش���تن و کۆتاییهێنان بەژیان خۆی نەبێت. ئەوشفیتز ڕەم���زی ڕوتبونەوەیەک���ی ڕەه���ای ژی���ان و ته نهاکەوتنێک���ی ڕەه���او هه مەالیەنی ژیانە، ژیان���ە لەبەردەم هه مو جۆرە هه ڕەش���ەیەکدا بەاڵم دابڕاو لەهه مو توانایەکی بەرگرییکردن و

خۆپاراستن.وەک ئەوش���فیتیزیان ئەوان���ەی زۆرن وێرانکردن کوش���تن و گەورەی ئۆردوگایەکی ناس���اندوە کە م���رۆڤ تیای���دا توانای هه مو بەرگریکردن���ی لەخ���ۆی لێس���ەندراوەتەوە. "دیالەکتێکی لەکتێبی هورکهایمەر ئەدۆرنۆو دی���اردەی لەس���ەر ڕۆش���نگەریی"دا "ئەوش���فیتیزم" دەوەستن و وەک بەرهه مێکی ت���ازەی بیرکردنەوەی مۆدێرن وێنای دەکەن،

بیرکردنەوەی���ەک عەقڵ تیای���دا لەوە کەوتوە هێزێکی ڕەخنەیی و ئینس���انیی بێت، بەڵکو بوە بەئامرازێ���ک بۆ گەیش���تن بەکۆمەڵێک ئامان���ج کە بەهی���چ مانایەک بەش���ێک نین لەپرۆژەیەکی ئینس���انیی. ئەدۆرنۆ پێیوایە مەترسیی سەرەکیی ئەم دۆخە لەوەدایە ئەو هێزان���ەی کە لەژێرەوە ئاراس���تەی کۆمەڵگا خۆرئاوایی���ەکان دەکەن، هێ���زی نەبینراون و ئ���ەو کۆمەڵگایانەش بەجۆرێ���ک ڕێکخراون و بەشێوازێک بەڕێوەده برێن کە توانای بینینی ئەو هێزانەیان نییە کە ئاراس���تەیان دەکەن، لەکاتێکدا ئەم هێزان���ە هه م مرۆڤەکان و هه م هه مو شتێکی ئینس���انیی دەگۆڕن بۆ کااڵی بازرگانیی و بەشتومەکێکی قابیلی ساغکردنەوە لەبازاڕدا. الی ئەدۆرنۆ ئەوشفیتز ساتەوەختی دەرکەوت���ن و بینینی ئ���ەو هێزانەیە لەدۆخی

کارکردن و بەرجەستەبونیاندا. لەسەر هه مان هێڵی بیکردنەوە کۆمەڵناسی بریتان���ی زیگمۆند باومان درێژە بەو باس���ە ئەدات و ئەوشفیتز دەبەس���تێتەوە بەپێدراوە سەرەکییەکانی دونیای مۆدێرنەوە، بۆ نمونە بەتایبەتی مۆدێرنەوە بەزانستی بەستنەوەی بایۆلۆژیادا، بەگەشەکردنی لەفۆرمی زانستی بەبەهێزبون���ی بیرۆکراس���یەت و گ���ەورەی عەقاڵنیەتی پیشەسازییەوە. الی باومانیش هه مو ئەمانە جۆرێک لەمرۆڤ دروست دەکەن ک���ە دەتوانێت ل���ەڕوی ئەخالقیی���ەوە تەواو بێباک و نابەرپرس���یارانە کارب���کات و بتوانێت بەبێ کێش���ەیەکی گ���ەورە تاوان���ی گەورە ئەنجام ب���دات. باومان لێرەدا تێزەی "مرۆڤی تاکڕەهه ن���د" الی فرانکفۆرتیی���ەکان و تێزەی "مرۆڤێک کە بیرناکات���ەوە" الی هانا ئارێنت گەش���ە پێئەدات و نازییەکان وەک ئەو جۆرە تایبەتە لەمرۆڤ دەبینێت. ئەوش���فیتز لەم خوێندنەوەی���ەدا وەک ماش���ێنێکی گەورەی کوش���تن وێنا دەکرێت، ب���ەاڵم لەغیابی النی ه���ه رە کەم���ی بەرپرس���یارێتی ئەخالقیی و ئینسانیدا. کوش���تن وەک جێبەجێکردنێکی "واجیبێک���ی ڕاس���تەوخۆی س���ەرپێیی و بیرۆکراس���یی". ل���ەم ڕوانینەدا ئەوش���فیتز هاوکات ش���وێنێکە لەفۆرم���ی "تاقیگە" واتە موختەبەردا، بەاڵم "تاقیگەیەکە بۆ کوشتن"، لەئەوش���فیتزدا چەندان پزیشک و دەرمانسازو دەرونناس کاریانکردوەو باشیی و خراپیی ئەو دەرمانانەیان تاقیکردۆتەوە کە بۆ کوش���تنی مرۆڤ���ەکان دروس���تیناکردوە. بەکورتی���ی ئەوش���فیتز ه���ه م ئۆردوگایەک���ی گ���ەورەی کوشتنی مرۆڤی بێدیفاع بو، هه م تاقیگەیەکی

مۆدێرن بو.کۆمەڵناس���ێکی وەک "هێن���ری فاینگۆڵ" کاتێک باس لەم ئۆردوگا گەورەیەی کوش���تن دەکات ڕێک بەکارخانەیەک بەراوردی دەکات ک���ە تیایدا لەباتی ئەوەی مادەو ش���تومەک و کااڵ بەرهه مبهێنێت م���ردن بەرهه مدەهێنێت، نەتوانن تیای���دا مرۆڤ���ەکان کارخانەی���ەک مرۆڤبونی خۆی���ان بپارێ���زن به ڵکو بگۆڕێن بۆ کۆمەڵێک "کەرەس���تەی خاو" کارخانەکە چۆن���ی بوێت بەو ش���ێوەیە بەکاریانبهێنێت. ئەم کۆمەڵناس���ە دەنوس���ێت: "ئەوش���فیتز سیس���تمی دونیاییان���ەی درێکراوەیەک���ی

کارخان���ە مۆدێرنەکانە. بەاڵم لەباتی ئەوەی شتومەک بەرهه مبهێنێت، کەرەستە خاوەکان مرۆڤن و دوابەرهه می���ش مردنە)...( ئەگەر دوکەڵکێشەکان سیمبوڵی سیستمی مۆدێرنی کارخانە بن، ئەوا ئەوەی لەدوکەڵکێش���ەکانی ئەوشفیتیزمەوە دەهاتەدەر دوکەڵی جەستەی

سوتاوی مرۆڤەکان بو".لەهه م���و ئ���ەو خوێندنەوانەدا ئەوش���فیتز بەبیرۆکراسیکردنێکی پرۆس���ەی دەرەنجامی ت���ەواوی کوش���تنە، کۆمەڵێ���ک میکانی���زم ئامادەیە ک���ە هه م"بۆش���اییەکی ئەخالقیی" دروست دەکات کە پێویس���تی بەپڕکردنەوە نەبێت، ه���ه م وابکات بکوژەکان نەناس���راوو نادیاربن، تەنانەت بۆخۆشیان. ئەوەی لێرەدا ڕودەدات وردکردنەوەی تاوانەکانە بۆ چەندان پارچ���ەو بەش���ی تەکنیکیی و بیرۆکراس���یی بچ���وک بەش���ێوەیەک ک���ەس لەبەرامب���ەر گش���تێتیی تاوانەکەدا خۆی بەبەرپرس���یارو بەتاوانب���ار نەزانێ���ت. تێ���زەی س���ەرەکی ئەدۆرنۆو باومان و هێنری فاینگۆڵ ئەوەیە کە ئەوشفیتز ڕوداوێکی دەگمەن و الوەکیی نییە، الدانێک���ی کورتخایەن و کوتوپڕ نییە لەرەوتی نییە مۆدێرنە لەڕێدەرچونی شارس���تانیەت، لەشا ڕێگای خۆی کە ڕێگای عەقاڵنیەتە، بەڵکو بەش���ێکە لەو دونیا مۆدێرنەی دروستکراوە، بەشێکە لەشارستانیەتی هاوچەرخ و بەشێکە لەکۆمەڵگای مۆدێرن. ئەوش���فیتز ئەگەرێکە لەئەگ���ەرە ناوەکییەکانی مۆدێرنەو لەئەگەرە

ناوەکییەکانی شارستانیەت.خوێندنەوانەدا لەم ئەوش���فیتز بەکورتیی مەترسییەکی ناوەکییە لەدونیای هاوچەرخداو ئەگەرێک���ە لەئەگەرەکانی ن���او ئەو دونیایە، ئەوش���فیتز س���ەرەکیی ئ���اکاری ئ���ەوەی تەواوی ڕوتکردنەوەی دەکات دەستنیش���ان مرۆڤ���ە لەهه مو توانایەک ب���ۆ بەرگریکردنی لەخۆی، ڕوتکردن���ەوەی ژیانە لەهه مو بەهاو ئەخالقیاتێ���ک تا ئ���ەو ڕادەیەی کوش���تنی مرۆڤ وەک تاوان سەیر نەکرێت. ئەوشفیتز شوێنێکە بێبەرگریی، بێ توانای مانەوە، بێ ئەگەرێک لەئەگەرەکانی ڕزگاربون، ئەوشفیتز دۆخی دەسەاڵتی تۆتاڵ و ڕوتکردنەوەی تۆتاڵ و

تەسلیمبونی تۆتاڵ و کوشتنی تۆتاڵە.ئێستا با بگەڕێینەوە بۆ کوبانی و لەخۆمان بپرس���ین ئای���ا لەبەراوردکردن���ی کوبانی���دا بە ئەوش���فیتز چی ناڕاس���ت و هه ڵەیەو ئەم س���ەرەکیی ڕەگەزێک���ی چ بەراوردکردن���ە کوبانیم���ان لێدەش���ارێتەوە؟ بەبۆچونی من ئ���ەوەی لەم ب���ەراوردەدا هه ڵەی���ەو ئەوەی لەدەس���تی ئەدەین ئ���ەو س���یفەت و ئاکارە سەرەکییەیە کە کوبانی دەکات بەئیکۆنێکی بەرگریی و جەنگاوەرەکانی کوبانییش گرنگی بەمرۆڤی "نیتش���ەوی"ئیرادەگەر، بەقس���ەی کاک بەختی���ار خ���ۆی. مەبەس���تم لەوەش نەبینین���ی توان���ای گ���ەورەو ک���ەم وێنەی جەنگاوەرەکانە ش���ارەکەو بەرگرییکردن���ی لەخۆیان. شوناسی کوبانی و جەنگاوەرەکانی شوناسی ئەو مرۆڤە "تاکڕەهه ند"انە نییە کە فرانکفۆرتییەکان باسی دەکەن، هه روەها ئەوە نییە کە "کەرەس���تەیەکی خ���او" بن و توانای بەرگریکردنی���ان لەخۆیان و ژیانیان نەمابێت. کوبانی ئۆردوگایەک نیی���ە مرۆڤەکانی ناوی نەتوانن لەس���ەر هیچ ش���تێکی ژیانی خۆیان بڕیارب���دەن، کارخانەیەکیش نییە مرۆڤەکانی ناوی ک���ورت بوبنەوە بۆ ش���تومەک و کااڵی خاو. ڕێک بەپێچەوانەوەی ئەم ش���تانەوە، ئەوەی کوبانی دەکات بەمیتافۆرو ئیکۆنێکی گرنگ ئەو توانا گەورەو سەرس���وڕهێنەرەی بەرگریکردنە کە بەهه مو دونیایان نیش���اندا. بۆی���ە کوبانی بکرێت بەهه ر ش���تێک بەراورد بکرێت ناکرێت بەئەوش���فیتز بەراورد بکرێت. کوبان���ی دیوی ه���ه رە ناکۆک و ه���ه رە دژی ئەوشفیتزە. کێش���ەی کاک بەختیار ئەوەیە کاتێ���ک ب���اس لەکوبان���ی دەکات هه م باس بەرگریکردن نیتش���ەویانەی لەئیرادەیەک���ی لەژیان دەکات کە دەش���ێت "س���ەرەتایەکی ن���وێ" و "ڕادی���کاڵ" دروس���تبکات، کەچی هاوکات ش���ارەکە بەئەوش���فیتز دەچوێنێت، ئی���رادەی تێدابێ���ت هه رچییەک���ی ک���ە بەرگریک���ردن و مان���ەوەی تێدا نیی���ە. ئەم دوانەش بەڕادەیەک بەیەک���دی ناکۆکن هیچ ش���تێک بەیەک���ەوە کۆیانناکات���ەوە. ب���ەم مانایە کوبانی نەک ئەوش���فیتز نییە، بەڵکو ئەنتی تێزی ئەوش���فیتزە، جەنگاوەرەکانیش کەس���انێک نین وەک ڕانەمەڕ ب���ەرەو مردن ببرێن، بەڵکو هێزێکن توانایەکی ئەفسانەیی بەرگریکردنیان لەخۆیان و لەشارەکەیان هه یە. هه مو ئەم خااڵنە وادەک���ەن هه ر بەراوردێک لەنێ���وان ئەوش���فیتزو کوبانیدا ن���ەک ته نها بەراوردێک���ی ناڕاس���ت و هه ڵەبێ���ت، بەڵکو بازدانێکی تەواویش بێت بەس���ەر ئەو ئاکارە هه رە س���ەرەکیی و بنەڕەتییەدا کە شوناسی کوبانی جەنگاوەرەکانی دەستنیشان دەکات،

مەبەستم ئاکاری بەرگریکردنە.

کوبانی و پۆلسباش���ە ئەگەر کوبانی نەکرێت بەئەوشفیتز بەراورد بکرێت، ئ���ەی بەچ مانایەک دەکرێت

بەپۆلس بەراورد بکرێ���ت؟ بۆ وەاڵمدانەوەی ئەم پرسیارە دەبێت خوێنەر لەوە ئاگاداربێت پۆل���س لەنوس���ینەکەی مندا ب���ەچ مانایەک بەکارهات���وە. ئایا من ب���اس لەپۆلس وەک واقعێکی مێژویی دەکەم، یانی وەک شوێنێک ک���ە کۆیل���ەی تێدای���ەو ژن بێماف���ەو ته نها کۆمەڵێک کەسی کەم خاوەنی بڕیارن، یاخود وەک میتافۆرێکی فەلسەفیی باسی دەکەم کە هێما بۆ ش���ێوازێکی زۆر تایبەتی ڕێکخستنی "ژیانی گشتیی" دەکات. بۆ یەکالکردنەوەی ئ���ەم خاڵەو بۆ ئەوەی ئاش���کرابێت من بەچ مانایەک باس���م لەپۆلس ک���ردوەو لەبەرچی کوبانیم بەپۆل���س بەراوردکردوە، وا جارێکی تر ئەو پەرەگرافە دەنوس���مەوە کە من تیایدا کوبانی بەپۆلس بەراورد دەکەم. لەو وتارەدا من ئەمەم نوس���یوە: " لەزۆر ڕوەوە کوبانی ش���ارە تازەی لەلەدایکبونەوەیەکی جۆرێکە یۆنانییە کۆنەکان، ئەوەی لەزمانی فەلسەفەی سیاس���یی پێیدەگوترێت پۆلس، Polic، شار وەک دەوڵ���ەت و دەوڵەتیش وەکو "دەوڵەتی دانیش���توان"، دەوڵەتی هه م���وان. کوبانی لەدی���دی کوبانییەکان���دا کەمتر لەش���ارێکی کوردیی ناو خۆرهه اڵتی ناوەڕاس���ت دەچێت و زیاتر لەشارە یۆنانییە کۆنەکان و لەو شارانە دەچێت ک���ە یۆتۆپیاکان دروس���تبونیان بۆ ئاین���دە هه ڵدەگرن. وەک وتم یەکس���انیی جێندەر ڕۆڵێکی هێجگار گەورە دەبینێت لەم

وێناکردنە یۆتۆپییەی شارو نەتەوەدا".ئاش���کرایە کەسێک نەیەوێت سەر لەخۆی و لەخوێنەری���ش بش���ێوێنێت دەزانێت من لەو پەرەگراف���ەدا ب���اس لەپۆلس ناک���ەم بەمانا مێژوییەک���ەی، مەبەس���تم ئ���ەو زانیاریی���ە س���ەرەتاییانە نیی���ە کە هه م���و خوێنەرێک لەڕێ���گای ڤیکیپێدی���اوە دەتوانێت لەس���ەر پۆل���س بیاندۆزێت���ەوە، بەڵکو م���ن باس لە ت���ازەی" ماناکانی پۆلس "لەدایکبون���ەوەی دەکەم بەوجۆرەی لە "فەلسەفەی سیاسی"دا باس���دەکرێت. لەمەش���دا پۆلس هێما نییە ب���ۆ "دەس���ەاڵتی ئۆلیگارش���ی" وەک کاک بەختیار دەیەوێ���ت لەخوێنەرانی بگەیەنێت، واتە هێم���ا نییە بۆ دەوڵەت���ی "نوخبەیەکی بچوکی"لەشارەکەدا، بەڵکو من زۆر بەڕونیی و ئاش���کرایی نوس���یومە هێمایە بۆ "دەوڵەتی دانیش���توان"، "دەوڵەت���ی هه م���وان". نەک هه ر ئەم���ە بەڵکو دێڕێ���ک دوای ئەوە هێما بۆ مەس���ەلەی جێن���دەرو پەیوەندیی نێوان نێرو م���ێ دەکەم و جەغت ل���ەوە دەکەم کە ل���ەم لەدایکبون���ەوە تازەی���ەدا پەیوەندییە یەکس���انن و پەیوەندی���ی جێندەریی���ەکان هه رگی���ز ب���ەو مان���ا کۆنە نییە ک���ە پۆلس دەیگرێتە خۆی. مێژوییەک���ەدا لەئەزمون���ە ئەو پەرەگرافە هێندە ئاش���کرایە کەس���ێک نەیەوێت شتەکان بش���ێوێنێت باس لەپۆلس ن���اکات بەمانا مێژوییەکەی. بێگومان لێرەدا پرس���یارێک دروس���ت دەبێت کە پێویستی بەوەاڵمدانەوەیە، پرسیاری ئەوەی ئایا ناکرێت پۆلس بەم ش���ێوە تازەیە لێکبدرێتەوە؟ ئایا پۆلس لەدایکبونەوەی���ەی س���ەرلەنوێ ئەم لەفەلسەفەی سیاس���یدا هه ڵگری هه مان ئەو مانا مێژوییانەیە کە پۆلس وەک شار هه ڵگری بوە؟ ئای���ا کەس هه یە لەفیکری سیاس���یی مۆدێرندا پۆلس���ی بەو مانایە بینیبێت کە من لەو وتارەکەدا باسی دەکەم؟ ئاشکرایە زمانە مارکسییە دۆگماییەکەی کاک بەختیار مەودای ئەوەی پێنادات لەپۆلسدا جگە لە "دەسەاڵتی ئۆلیگارشی" شتێکی دیکە ببینێت، دەنا هه ر خوێنەرێکی ئاس���ایی فەلس���ەفەی سیاسیی مۆدێ���رن، بەتایبەتی ه���ه ر خوێنەرێکی ژنە فەیلەس���وفی ئەڵمانی���ی هان���ا ئارێنت، ئەو ڕاس���تییە دەزان���ن کە پۆلس لەفەلس���ەفەی سیاس���یی نوێ���دا هه ندێک مان���ای هه یە کە پەیوەندیی بەدەرکەوتە مێژوییەکەی پۆلسەوە نییەو ئەو قس���ەکردنەش لەسەر"دەس���ەاڵتی لەتێزێکی مارکسیستی ئۆلیگارشی" بەشێکە بێڕۆح ک���ە ڕێگرە لەب���ەردەم بینینی مانای

ڕاستەقینەی دیاردەکاندا.

هانا ئارێنت و پۆلسئەوەی لەو پەرەگرافەی س���ەرەوەی مندا جەغتی لێکراوە گرێدانەوەی چەمکی پۆلسە بەش���ێوازێکی تایبەتیی "ژیانی گشتیی"ەوە، ک���ە ژیانێک���ی یەکس���انەو هه م���وان تیایدا بەشدارن لەبڕیارو بەڕێوەبردن و بەرگریکردندا. ئەو فەیلەس���وفەی ئ���ەم ڕوانینەی بۆ پۆلس لەفەلسەفەی سیاسیی نوێدا گەشەپێداوە ژنە

فەیلەسوفی ئەڵمانیی هانا ئارێنتە.خوێنەران دەزانن فیکری ئارێنت فیکرێکە لەس���ەرەتاوە تا کۆتاییەکه ی دژ بەئەزمونی تۆتالیتاریزم کە کاریگەرییەکی ڕاس���تەوخۆی نەک ته نها لەسەر ژیانی کۆمەڵگا ئەوروپییەکان بەجێهێش���ت، بەڵکو لەسەر ژیانی شەخسیی ئارێن���ت و ژیان���ی ه���اوڕێ و دۆس���تە هه رە نزیکەکانیش���ی. الی ئارێن���ت پۆلس دیوە تۆتالیتاریزمە، ئەزمون���ی ناکۆکەکەی هه رە چ لەئاس���تی سیاس���ەتکردنداو چ لەئاس���تی بەڕێوەبردن���داو چ لەئاس���تی بەرگریکردن���دا لەو ژیانە گش���تییە. پۆلس لەخوێندنەوەی

هان���ا ئارێنتدا پێچەوانەو دژە دیوی ئەزمونی تۆتالیتاریزمە، گەڕانەوەش بۆ ئەزمونی پۆلس لەدونیای یۆنانی کۆندا بەشێکە لەستراتیژێتی بەرەنگاربون���ەوەو دۆزین���ەوەی ئەلتەرناتیڤ بۆ تۆتالیتاریزم. لەمەش���دا بەش���داریکردنی لەبڕی���اردان و هاواڵتی���ان ڕاس���تەوخۆی گشتیی لەژیانی بەرگرییکردندا بەڕێوەبردن و خۆیان مەس���ەلەی هه رە س���ەرەکیی و هه رە بنەڕەتیی���ە. لەیەکێ���ک لەوتارەکان���ی بەر لەنوس���ینی کتێبی "هه لومەرجی ئینسانیی" هان���ا ئارێنت پێ لەس���ەر ئ���ەوە دادەگرێت کە لەپۆلس���دا ش���تێک بەناوی "حوکمڕان" و "حوکم بەس���ەرداکراو" بون���ی نییە، ئەوەی هه ی���ەو ئەنج���ام ئەدرێ���ت "حوکمڕانییەکی هاوبەش���ە". ئارێن���ت باوەڕی وای���ە پۆلس ئەو ش���وێنەیە کە تیایدا سیاس���ەت بەمانای خەمخواردن لەژیانی گش���تیی ئامادەیە. الی هانا ئارێنت پۆلس ته نها ئەزمونێکی مێژویی نییە، بەڵک���و جۆرە پارادایمێک���ی تایبەتە، پارادایمێک���ی ت���ەواو تایبەت ب���ۆ چۆنیەتی تێگەیشتن و دروس���تکردن و پێکهێنانی ژیانی گش���تیی ک���ە دەرەنجامی بەش���دارییکردنی هه موان بێت لەو ژیانەدا، هاوکات تاکەکەسە بەشداربوەکانی ناو ئەو ژیانە گشتییە بتوانن هه ست بەجیاوازیی خۆیان و لەوانیترنەچونیان بکەن و ئ���ەم تاکایەتییەش بپارێزن. لەدیدی ئارێنتدا مەس���ەلەی حوکمڕانیی لەپۆلس���دا مەسەلەی بونی کەسانێک نییە سەرکردەبن و حوکمڕان و هه ندێ���ک ژێرک���ردە، ئەوانیت���ر هه ندێک ڕەعیەت، بەڵکو ئەوەیە ش���ێوازێک لەدەسەاڵتدارێتیی گشتیی دروست بکرێت کە بەرهه می بەشدارییکردنی هه موان بێت، بەبێ ئەوەی ئەم بەش���داریکردنەی هه موان ببێتە هۆی لەناوچون���ی تایبەتمەندێتیی و جیاوازیی تاکەکەسەکان لەگەڵ یەکدا. ئارێنت دەنوسێت پۆلس" شانسی ئەوە بەهه مو کەسێک ئەدات

کە جیاوازبێت لەوانیتر، بتوانێت چ بەقس���ەو چ بەکردەوە نیش���انی بدات ک���ە ئەو کێییەو Arendt,( " بەچ مانایەک لەوانیتر جیاوازەHuman Condition, 197.( لەم شارەدا هه مو هاواڵتییەک دەتوانێت "هه م قس���ەکەرو حیکایەتخوان بێت، هه م ش���ایەت بێت"، هه م خۆی بەشداربێت لەقس���ەو باسەکانی ژیانی گشتیدا هه م چاودێرو شایەتیش بێت بەسەر ئەو ژیانە گش���تییەوە. ئارێنت ئەم ڕوانینە بۆ پۆل���س دوات���ر لەکتێب���ی "هه لومەرجی ئینسانیی"دا گەشە پێئەدات و قوڵتر دەکاتەوە. وەک یەکێ���ک لەش���ارەزایانی فیکری ئارێنت دەنوس���ێت، گرنگیدانی ئارێن���ت بەچەمکی پۆلس لەدوای نوس���ینی کتێب���ی "بنەماکانی تۆتالیتاریزم"ەوەی���ە، لەس���ەردەمێکدا ک���ە ئ���ەم خانمە فەیلەس���وفە ب���ەدوای جۆرێک لەتاکگەرایی���دا دەگ���ەڕا ک���ە بتوانێت بەگژ گەش���ەکردنی "کۆمەڵ���گای جەماوەری���ی"دا بچێتەوە، گەش���ەکردنێک ک���ە بەباوڕی هانا ئارێنت بەرپرس���یارە لەدروستبونی ئەزمونی RDAVID L. MA تۆتالیتاری���زم.) بڕوانە: SHALL )2010(. THE POLIS AND ITS

ANALOGUES IN THE THOUGHTOF HANNAH ARENDT Modern InR tellectual History / Volume 7 / Issue

.)01 / April 2010, p 128هانا ئینس���انییدا" "هه لومەرجی لەکتێبی ئارێنت دو شێوازی جیاوازی ژیانی ئینسانیی "ژیانی یەکەمیان لەیەکتری جیادەکات���ەوە. چاالک"ە کە ناوی "ڤیتا ئەکتیڤای" لێدەنێت، vita activa، دوهه میان "ژیانی تەئەمولیی"ە vita ،کە ناوی "ڤیتا کۆنتێمپالتیڤا" لێدەنێتcontemplativa. هه ریەکێ���ک لەمانە هێما بۆ ج���ۆرو ڕوانینێکی تایبەتیی ژیان دەکەن. "ژیانی چ���االک" الی ئارێنت ئ���ەو مۆدێلەیە لەژیان کە لەشارە یۆنانییە کۆنەکاندا هه بوە، ئ���ەوەی ئارێنت وەک پۆلس دەیناس���ێنێت. خاڵی هه رە س���ەرەکیی و بنەڕەتیی پۆلس���ی یۆنان���ی بەش���داریکردنە لەژیانی گش���تیدا، ئەم بەش���داریکردنە نەک ته نها س���ەرچاوەی وەک سیاس���ەتە درس���تبونی س���ەرەکیی کردەیەکی ئینس���انی بەڵکو بەدەس���تهێنانی نەمریی و ئەبەدیەتیش هه ر لەناو پۆلس خۆیداو لەڕێگای ئەم بەش���داربونەوە بەدەس���تدێت، گش���تیی و لەژیانی بەش���داریکردن لەڕێگای لەدیالۆگی گش���تیی و لەجێبەجێکردنی کردە گشتییەکاندا. هانا ئارێنت هه مو ئەمانە وەک کردەی سیاس���یی و وەک بەشێک لەچاالکیی لەبەراورکردن���ی سیاس���یی دەناس���ێنێت. مۆدێرنەدا بەپۆلس ئارێنت پێیوایە نەخۆشیی هه رە گەورەو هه رە سەرەکیی دونیای مۆدێرن لەوەدای���ە کە ئەم ڕەهه ن���دە گرنگەی "ژیانی گشتیی" لەدەست ئەدات، کە "ژیانی چاالک" دەگۆڕێتەوە بە "ژیانی تەئەمولیی". بەبۆچونی ئارێنت الوازبونی تەواوی ئەم ڕەهه ندە گرنگەی ژیانی گشتیی ئەو نەخۆشییە ترسناکەیە کە

مۆدێرنە لەگەڵ خۆیدا دەیهێنێت.الی ئارێن���ت پۆلس مەجالێکی گش���تیی و کردەی دروس���تکراوە، گش���تیی ژیانێک���ی مێژویی مرۆڤەکان دروس���تی دەکات، شتێک نییە پێدراوو سروشتیی، بۆیە شتێکی ناسک و قابیلی تێکش���کانەو ته نها کاتێک دەتوانێت هه بێ���ت کە کردەی ئازادو قس���ەکردنی ئازاد R198 Human condition p( .ئامادەب���ن

299R99(. الی ئارێن���ت ته نها کارەس���اتە نغرۆک���ردن و س���ەرچاوەی سروش���تییەکان وێرانکردن���ی ئەم جۆرە ش���ارانە نین، بەڵکو نەمان���ی ئەو جۆرە هه ڵس���وکەوت و کردەوەو قس���ەکردنە ئازادو گش���تییانەش کە پۆلس دروس���ت دەکەن، دەتوانێت کۆتایی بەپۆلس بهێنێت. ئارێنت تا ئەو ش���وێنە ئەڕوات کە بڵێت "لەهه ر ش���وێنێکدا مرۆڤەکان بەیەکەوە کۆببنەوە، پۆل���س وەک ئەگەرلەوێیە، بەاڵم ته نها وەک ئەگەر نەک وەک پێداویس���تیی و ناچاریی و نەک بۆ هه میشەیی و هه تاهه تایش" ) هه مان س���ەرچاوە ل 199( . الی ئارێنت ش���ێوازی کۆبونەوەی مرۆڤەکان لەپۆلسدا بۆ کەیف و س���ەفاو خ���واردن و خواردنەوە نییە، بەڵکو بەمەبەستی "موناقەشەکردن و دیالۆگ و بیرکردنەوەیە لەمەسەله هاوبەشەکانی ژیانی گشتیی"، "بۆ پیادەکردنی کۆمەڵێک پرۆژەی

پێکەوەیی دەستەجەمعییە".بەکورتی���ی پۆل���س ل���ەم خوێندنەوه یەدا هێم���ا بۆ ش���ێوازێکی تایبەتی ڕێکخس���تن و بەڕێوەبردن و بەرگریکردن لە "ژیانی گشتیی" دەکات کە پەیوەستە بەهه مو دانیشتوانەکانی ناو پۆلس���ەوە، بەهه مو ئەوان���ەوە کە لەناو جوگرافیای پۆلس���دا دەژین، ک���ە هه مویان بونەوەری سیاسیین و بەشدارن لەدروستکردنی ئەو ژیانە هاوبەشەدا، کە هه مویان یەکسان و ئ���ازادن. لەم خوێندنەوەیەدا پۆلس هێما بۆ جۆرە ئەزمونێکی سیاس���یی کۆیی و هاوبەش دەکات، وەک ئارێن���ت دەڵێت، تەواو ناکۆکە بەئەزمونی نازیزم و فاش���یزم. کە من دەڵێم کوبانی دەکرێ���ت بەپۆلس ب���ەراورد بکرێت مەبەس���تم ئەم ڕوانینە تایبەتەیە، مەبەستم ئەو ژیانە گشتییەیە کە کۆمەڵێک بونەوەری یەکسان و ئازاد دروس���تیانکردوەو کۆمەڵێک بون���ەوەری ئازادی���ش بەرگری���ی لێدەکەن. ئەگەرچ���ی من لەنوس���ینەکەمدا ن���اوی هانا ئارێنتم نەهێناوە، بەاڵم کەس���ێک کەمەکێک ش���ارەزای نوس���ینی م���ن بێ���ت، دەزانێت بەرگریکردن لەژیانی گش���تیی و لەش���ار وەک ش���اری دانیش���توان و وەک ئەزمون���ی هه مو ئەوان���ەی تیای���دا دەژین، لەنوس���ینی مندا ڕەگوڕیش���ەیەکی ئاتێنتیانەی هه یە. ڕەنگە هه ڵەی من لەو نوس���ینەدا ئەوەبێت کە ناوی هانا ئارێنتم نەهێناوە، بەاڵم کەسێک نەیەوێت نوسینەکە بش���ێوێنێت و س���ەر لەخوێنەران تێکبدات بەوجۆرە تەفس���یری ناکات کە کاک بەختیار کردویەتی. ئێس���تا ئەگەر بپرسین ئای���ا کوبانی لەئەوش���فیتز نزیکە وەک کاک بەختیار دەڵێت یان لەپۆلس نزیکە، بەو مانا ئارێنتیەی کە من بەچەمکی پۆلسی دەدەم؟ گومانم لەوە نییە وەاڵمدانەوەی ئەم پرسیارە ئاسانە، کوبانی ئەوەندەی لە ئەزمونی پۆلس بەمانا فەلس���ەفیەکەی نزیکە سەدیەکی ئەوە

لەئەزمونی ئەوشفیتز نزیک نییە.

بیروڕا)457( سێشه ممه 122014/12/16 birura.awene@gmail.com

کوبانی و ئەوشفیتز یان کوبانی و پۆلس؟

ئەوەی کوبانی دەکات بەمیتافۆرو ئیکۆنێکی گرنگ ئەو توانا گەورەو سەرسوڕهێنەرەی بەرگریکردنە کە بەهه مو دونیایان نیشاندا. بۆیە

کوبانی بکرێت بەهه ر شتێک بەراورد بکرێت

ناکرێت بەئەوشفیتز بەراورد بکرێت

کوبانی دیوی هه رە ناکۆک و هه رە دژی

ئەوشفیتزە

لەم خوێندنەوەیەدا پۆلس هێما بۆ جۆرە ئەزمونێکی سیاسیی

کۆیی و هاوبەش دەکات کە من دەڵێم کوبانی

دەکرێت بەپۆلس بەراورد بکرێت مەبەستم

ئەم ڕوانینە تایبەتەیە مەبەستم ئەو ژیانە

گشتییەیە کە کۆمەڵێک بونەوەری یەکسان و

ئازاد دروستیانکردوەو کۆمەڵێک بونەوەری

ئازادیش بەرگریی لێدەکەن

19 »»

بەشی یەکەملەکوردستانی سیاس���یی کۆمەڵگای باشوردا لەنێوان دو مەترسیی گەورەدا ژی���اوەو دەژی. مەترس���یی یەکەمیان بونی ملمالنێی توندوتیژە کە بەنەمانی لێکتێگەیش���تن و دیالۆگ لەنێوان پارتە ئ���ەم کۆتاییهات���وە. سیاس���ییەکاندا ملمالنێیەش تاوەکو ئەمڕۆ بەدو فۆرمی جیاوازدا خ���ۆی بەیانک���ردوە. فۆرمی یەکەمیان بریتییە لەش���ەڕی جوگرافیاو فۆرمی دوهه میش���یان بریتییە لەشەڕی زەمەن. مەبەستم لەش���ەڕی جوگرافیا ئەو فۆرمە جەنگاوەرانەیە لەملمالنێ کە هێزە سیاس���ییەکان بەشەڕو پێکدادانی چەکدارانە ویس���تویانە ئیرادەی خۆیان بەسەر یەکتردا فەرزبکەن و جوگرافیای یەکتر داگیربکەن. فۆرمی دوهه میشیان بریتییە لەقۆناغی دوای دابەش���کردنی دەس���ەاڵتدارێتیی جوگرافی���ای دەستپێکردنی سیاسیی و هه رێمییانەی قۆناغی کۆنترۆڵکردن و دیس���پلینکردنی زەمەنی ت���اک و گروپەکانی ئەو پارچە جوگرافیی���ەی کە لەژێ���ر کۆنترۆڵیاندا بوە. واتە هه ریەکەی���ان لەناوچەی ژێر کۆنترۆڵ���ی خۆیدا س���ەروەرێتیی خۆی پیادەکردوە لەژێر پرنس���یپی ”نە شەڕ نە ئاش���تیی“، یان مۆدێل���ی ”ئەوەی ت���ۆ بۆ ت���ۆو ئ���ەوی منیش ب���ۆ من“ رێکخستوە. دابەشکردوەو کۆمەڵگایان بون رێکخس���تنیش فۆرمەکەی هه ردو بەهۆکارێ���ک ب���ۆ کوش���تنی ملمالنێی ئاش���تییانەی ن���او کۆمەڵ���گای ئێمە. ئ���ەم دو پرۆس���ەیەش دەرئەنجام���ی زەبروزەنگ و بەسەروەریی لەقۆناغێکدا ملمالنێ���ی توندتیژان���ە کۆتایی هاتوەو لەقۆناغێکی تردا بەبنبەستیی پرۆسەی نەتەوە بیناس���ازیی بەکۆمەڵگاب���ون و گەیش���توەو لەجێ���ی ئەودا پڕۆس���ەی دروستکردنی لۆکاڵیی و بەکۆمەڵەبونی ئەمارەتی سیاسیی کەوتۆتە گەڕ. هه ردو هه بو، دەرئەنجامی ی���ەک فۆرمەکەش ئەویش کوش���تنی ڕەگ���ەزی ملمالنێی ئاشتییانەو مەدەنییانە بو لەکۆمەڵگای

کوردستانی باشوردا. مەترس���یی دوهه میش���یان بریتیی���ە ”ئاش���تیی کولتوری له دروس���تکردنی لەرێککەوتن���ە ک���ە گۆڕس���تان“ ستراتیژییەکانی نێوان الیەنە رکەبەرەکان ی���ان دروس���تکردنی پاکتی سیاس���یی لەنێوان هێزە سیاسییەکاندا بەرجەستە دەبێت. دیارە کۆی ئەم فۆرم و مۆدێالنە لەڕێککەوتن بەدابەشکردنی جوگرافیای س���امان و بەئەبەدییکردن���ی زەمەن���ی دەسەاڵتی لۆکاڵییدا کۆتایی هاتوە. ئەم فۆرمەشیان گەرچی ئاهێکی کۆمەاڵیەتیی بۆ جوگرافیاو زەمەنی کۆمەڵگا تێدایە، تێدا جەنگاوەرانەی پێکدادانی چونکی نییە، بەاڵم دوبارە بەکوشتنی پرۆسەی ملمالنێ���ی کۆمەاڵیەتی���ی و سیاس���یی تەندروس���ت کۆتایی هات���وە، چونکی لەتوندتوتیژبون���ەوەی ملمالنێ ت���رس وایک���ردوە ک���ە هی���چ الیەنێکیان باس لەخراپی���ی یان کەموکوڕی���ی ئەوی تر نەکات و حیساب بۆ کۆمەڵگای مەدەنیی دەسەاڵت بۆ بەدمەس���تییەک نەکەن و ببێ���ت بەکولت���وری سیاس���یی واڵت. مەترس���یدارەکانی لەدەرکەوتە یەکێک بنجبەس���تکردنی پرۆس���ەیەش ئ���ەم دەس���ەاڵتدارێتیی س���وڵتانییزمی نوێ ب���وە. بەمانایەکی ت���ر، کۆمەڵگایەکی سیاسیی حزبیی دروس���تکرا کە لەژێر ناوخۆیی و گۆڕانکارییە هۆکارو جەبری فۆرمێ���ک ناچارب���و دەرەکییەکان���دا دروستبکات، سیاس���یی لەئیجماعێکی ک���ە رەگەزی ملمالنێ تێیدا ون بو. ئەم فۆرمەش لەزانس���تە کۆمەاڵیەتییەکاندا دیس���ێنز لەکۆمەڵگایەک���ی بەت���رس )Dissens( پێناس دەکرێت کە دەکرێت بەقوربانی���ی لەپێن���او دروس���تکردنی .)Konsens( کۆمەڵگایەکی کۆنزێنزدا

بەم چەش���نە دەتوانین بڵێین بکەرە ئێم���ە کۆمەڵ���گای سیاس���ییەکانی ئەکتەرێکن کە لەنێوان ملمالنێی توندو س���ڕینەوەی ملمالنێدا هامۆشۆ دەکەن. هێ���زە سیاس���ییەکانمان ی���ان ئەوەتا لەس���ەنگەری جەنگدان دژ بەیەکتر یان گۆڕستانئاسادا لەئاش���تییەکی ئەوەتا دەس���ت لەمل���ی یەکتر دەک���ەن. ئەم

کولت���ورە لەالیەک بەرهه می س���ااڵنێک توندوتیژانەی ملمالنێ���ی لەکولت���وری ترەوە لەالیەکی سیاسیی و سەربازییە، بەش���ێکی دانەب���ڕاوی س���ایکۆلۆژیای لەواڵت���ی سیاس���ییەکانە س���ەرکردە

ئێمەدا.واڵتی سیاس���یی لەکولتوری ئەوەی ئێم���ەدا تێبینی دەکرێ���ت لەالیەکەوە تر دیدگایەک���ی لەنەبون���ی بریتیی���ە ب���ۆ کۆمەڵ���گاو فۆرمی رێکخس���تنی و رێزنەگرتن���ە لەفرەیی و جیاوازییەکانی و لەبێتوانایی لەالیەکی تریشەوە بریتییە نوێ و نەبونی کۆنس���ێپتێکی فیکریی و ئی���رادەی سیاس���یی ب���ۆ دۆزینەوەی مۆدێلێک���ی مەدەنیی ب���ۆ ملمالنێکان و ئاستی نەگەنە تاوەکو فیلتەرکردنیان، توندوتیژیی. گروپە سیاسییەکانمان یان ئەوەتا ناک���ۆک و دژبەیەکن یان ئەوەتا ملمالنێکوژو دۆستی بێڕەخنەی یەکترن. لەهه ردو حاڵەتەکەش���دا مەترسیییەکی گەورە بۆ کۆمەڵ���گا بەرهه مدەهێنرێت، ئەویش گۆجکردنی فرەیی سیاس���یی و کولتوری عەقالنییەت و ڕوبەری نەمانی

ڕێزە لەملمالنێ سیاسییەکاندا. ل���ەدوای ک���ە تێڕامان���ە ش���ایانی سەرهه ڵدانی ئۆپۆزیسۆنی سیاسییەوە، ن���او دەچێت���ە ئێم���ە کۆمەڵ���گای دۆخێکی مەترس���یداری نوێوە. ئەویش هه ڕەش���ەی ئ���ەم هێزە تازەی���ە بو بۆ س���ەر ئەو رێکخستنەی دەسەاڵت لەناو کۆمەڵ���گای ئێمەداو ش���ڵەقاندنی ئەو فۆرمی ئیجماعە سیاسییە درۆزنانە بو لەنێوان پارت���ی و یەکێتیدا. بەڕای من ئۆپۆزیسیۆن س���ەرهه ڵدانی گرنگێتیی ل���ەڕوی سۆس���یۆلۆگییەوە ل���ەو خاڵە گرنگەدا بەرجەس���تە دەبێ���ت کە ئەم سیاس���ییە کۆمەاڵیەتی���ی و بک���ەرە کولت���وری ملمالنێی مەدەنیی هێنایەوە ن���او هاوکێش���ەی سیاس���ییەوە. واتە ئەو پێدراوەی هێنایە ناو هاوکێش���ەی سیاسیی و کۆمەاڵیەتییەوە کە کۆمەڵگای ئێمە لەم چەقبەس���تییە س���ەراپاگیرە ئازاد بکات و کولتورێکی نوێی ملمالنێی پڕێتی چونک���ی بهێنێتەوە، بەره���ه م سیاس���یی و ناعەدالەتیی لەبێدەنگیی و کۆمەاڵیەتی���ی و ئافات���ی گەندەڵی���ی. کۆی ئەم دۆخ���ەو مۆدێلی حزبییانەی مەترسییەکی کۆمەڵگاش رێکخس���تنی گەورەی بۆ س���ەر ئازادی و مافی مرۆڤ دروس���تکردبو. هه رئەم���ەش وایک���رد ئۆپۆزیس���یۆن لەهه ڵبژاردنەکاندا ک���ە ناڕەزاییەکانی لەدەنگە زۆر ژمارەیەکی ناو کۆمەڵگا بۆخۆی ببات. ئەم دەنگانە یەکەم شەپازلەیەکی سیاسیی بەپلەی بو لەهه ردو حزبە فەرمانڕەواکەو بەپلەی دوهه می���ش هه ڵگ���ری بەرژەوەندی���ی و نەوەیەکی نوێ���ی ئیرادەی سیاس���یی تازەی کۆمەڵگای ئێمە بو کە دەیویست خۆی لەناو رێکخراوێکی سیاسیی نوێدا

رێکبخات.

پێشتر و له س���ێ وتاری جیاجیامدا له م رۆژنامه یه دا، قس���ه مان له سه ر به شداریی بزوتنه وه ی گۆڕان له ده سه اڵت و حكومه تی بنكه فراوان كردوه و له سه رجه میاندا ئه و به ش���دارییه مان به نه رێنی و خۆكوش���تن و زانی���وه و خه ڵ���ك كوش���تنی ئی���راده ئه و ب���ۆ ئارگۆمێنت���ی پێویستیش���مان رایه مان هه بوه . وه كچۆن دۆس���تی نزیكی بزوتنه وه ی گۆڕان و بیریاری سیاسی كورد د. بوره���ان یاس���ین له چاوپێكه وتنێكی كه ناڵی )KNN(دا ئه م به شداریكردنه ی به "ئینتیحاری سیاسی" وه سفكرد. له گه ڵ ئه وه ی خودی بزوتنه وه ی گۆڕان له ماوه ی ئۆپۆزس���یۆنبونیدا ره خنه گری به ده وامی

ئه م جۆره حكومڕانیه بوه .

ترسی ئینتیحاری سیاسی گرفته كه له وه دا نیه )بزوتنه وه ی گۆڕان( وه ك حزبێكی سیاسی له حكومه تی بنكه فراواندا زه ره رمه ن���د ده بێت یان نا، واتا ترس���ی ئینتحیاری سیاسی بۆ ئه م هێزه نی���ه به ته نها، به ڵكو بۆ كۆی پرۆس���ه ی سیاسی و ئه و ئیراده یه ی خه ڵكه كه ئه م هێزه یان دروستكردوه . ئه ویش له به ر دو

هۆ:یه كه م: هه مو حكومه ته كه له ده س���تی ئ���ه م هێ���زه دا نی���ه و به چ���وار وه زاره ت ناتوانێ ئ���ه و به رنامه یه ی كه هه یبوه بۆ گه نده ڵی و ریشه كێش���كردنی چاكسازی و خۆشگوزه رانكردنی خه ڵك جێبه جێبكات.دوه م: له م "سیس���تمه سیاس���یه "ی كوردس���تاندا )كه سیس���تمێكی كه سی و خێڵه كیه (، هێش���تا ویستی پاوانخوازی و قبوڵنه ك���ردن و یه كت���ر داگی���ركاری و سڕینه وه ی هه وڵ و هه نگاوی یه كتر له الیه ن ئ���ه م هێ���زه ده س���ه اڵتدارانه له ئارادایه ، به ئاس���انی ناهێڵرێت ئه م هێزه ئه س���پی

خۆی تاوبدات.س���ێیه م: به ه���ۆی بێ ئه زمون���ی و بێ توانایی ئه و كه ره ستانه ی له به رده ستیدایه له س���ه رچاوه ی مرۆیی وه ك وه زیره كانی ، ناتوان���ن ده ره قه ت���ی ئ���ه و دو نه هه نگه گه وره بێن، كه خاوه نی ئه زمونێكی باشن

له ئیداره دان و به هه ده ردانی سامانی گشتی و له مپه ر دروستكردندا بۆ به رامبه ره كه یان. كاتێكی���ش ئه م هێ���زه نه یتوانی ئه و به رده گه وره یه بهاوێژێت كه هه ڵیگرتوه و الن���ی كه م���ی ئ���ه و خه ونان���ه ی خه ڵك بهێنێت���ه دی كه به ڵێن���ی دابو )وه كچۆن له م سه ره تایه وه ئه وه به دیده كرێت(، ئیتر خه ڵك متمانه ی به هه ڵبژاردن و پرۆس���ه ی سیاسی و گۆڕانكاری نامێنێت و ئه وكاتیش

ده گه ڕێینه وه بۆ خاڵی سفر.

وه زیر نه ك وه زاره تزیاتر له و ترس���ه ش، له و رۆژه وه ی ئه م هێزه بڕیاری به ش���داریی ئ���ه م حكومه ته بنك���ه فراوانه ی داوه ، له یه كه م هه نگاویدا پاشه كه شه له قس���ه و دروشمه كانی خۆی ده كات، كاتێك كه ده ڵێت "ئێمه وه زاره ت وه رده گری���ن، ن���ه ك وه زیر" به پاس���اوی ئ���ه وه ی ده س���ه اڵتی ته واویان به س���ه ر ئه و وه زاره تان���ه دا هه بێ���ت و له ڕێیانه وه چاكسازی بكه ن. له گه ڵ ئه وه ی داوایه كی به ج���ێ و دروس���ت ب���و، به اڵم ه���ه ر زو پاشه كش���ه ده كات و وه زی���ر وه رده گرێت له كاتێكدا وه زیره كانیشی نه ك وه زاره ت. توانای تێپه ڕاندنی ئ���ه م گرفته یان نیه و ناتواننن لیپێچینه وه له كارمه ندێك بكه ن. بۆ نمون���ه له و هه م���و پێش���یلكارییه ی وه زاره تی له چوارچێ���وه ی ماوه یه ی ئه م پێش���مه گه ئه نجامدران، چ ده سه اڵتێكی لێپرس���ینه وه مان له وه زیری پێش���مه رگه بین���ی ؟! كه ئه وه بۆ هه م���و وه زیره كانی

تریش هه مان شته .

)c.v( كاری پێناكرێتل���ه دوه م هه نگاویدا و ه���ه ر له له دانان و ئ���ه وه ی وه زیره كان���ه وه ، دیاریكردن���ی ئه م هێ���زه حس���ابی بۆ ن���اكات و بیری پسپۆڕییه ، سی .ڤی )c.v( و لێناكاته وه ، به جۆرێك كه زۆرێك له دۆس���ت و الیه نگر و ته نانه ت هه ڵسوڕاوه كانی ئه م هێزه مافی كه ده ركه وت پێن���ه درا، كێبركێكردنیان حزب���ی ب���ون ده خرێته پێ���ش كاركردن به تواناو سی ڤیه وه . له كاتێكدا ئه م هێزه به رده وام له قسه و دروشمه كانیدا جه ختی له دانانی كه سی ش���یاو بۆ شوێنی شیاو ده كردوه دور له پێوه ری حزبایه تی و به پێی پس���پۆڕی و تواناو )سی .ڤی (. به گوێره ی نزیكه ی زانیاریش، هه ندێ س���ه رچاوه ی 25 هه زار )c.v( پێشكه ش به بزوتنه وه ی گۆڕان كراون و تائێستا كاریان پێنه كراوه . له كاتێك���دا وه ك باس ده كرێت له نێو ئه و )س���ی .ڤی (یانه دا، كه س���ی زۆر به تواناو

شایسته ی تێدایه .به حزبیكردنی كۆمسیۆنی هه ڵبژاردن

یه كێك له و كێش���انه ی كه له سه ره تای

گ���ۆڕان بزوتن���ه وه ی دروس���تبونیه وه گیرۆده یه ت���ی ، وه ك خۆی هاواری ده كرد "ته زویری گه وره ی به رامبه ر ئه نجامدراوه " و كۆمس���یۆنی حزبیبونیش���یه وه ، به هۆی هه ڵبژاردن بێالیه نانه مامه ڵه ی نه كردوه و چاوپۆشی له ته زویر كردوه . به رده وام ئه م هێزه قسه ی له سه ر ئه م كۆمسیۆنه حزبیه كردوه و ره خنه ی توندی لێگرتوه و داوای كردوه ئه م كۆمس���یۆنه بدرێته كه سانی بێالیه ن و له حزبه كان بسه ندرێته وه . به اڵم كاتێك ئه م هێزه له دوای به ش���دایكردنی له ده س���ه اڵت، داوای پش���كی حزبیانه ی خۆی له كۆمس���یۆنی به ناو س���ه ربه خۆی هه ڵبژاردن���ی هه رێ���م ده كات، ئیدی هیچ هه ڵناگرێت، لێكدانه وه یه ك شیكردنه وه و له دروش���م و له پاشه كش���ه كردن جگ���ه به ڵێنه كان���ی و ب���ێ ئومێدكردن���ی هه مو ئه و نوخبه سیاس���ی و رۆش���نبیرانه ی كه داكۆكی���ان له م هێزه ده ك���رد و دژی ئه و ته زویر و فڕوفیاڵنه هه ڵوێستیان ده رده بڕی

كه له گۆڕان ده كران.

له حكومه تی بنكه فراوانه وه بۆ ففتی به ففتی

ئه گه ر بزوتنه وه ی گۆڕان پاساوی بۆ بۆ

به شداریكردن له حكومه تی بنكه فراواندا هه بێت )كه قسه مان له سه ر پاساوه كان هه بوه (، ئه وا دابه شكردنی حوكم و ئیداره به سیس���تمی په نج���ا به په نج���ا )ففتی به ففت���ی ( هیچ بیانوی���ه ك هه ڵناگرێت، یاده وه رییه كی به فتی له به رئه وه ی ففتی ت���اڵ و په ڵه یه ك���ی ره ش���ه له مێ���ژوی حكومڕانی كوردیدا، كه جگه له ش���ه ڕی براكوژی و كوشتن و بێ سه روشوێنكردنی په رتكردن و به جۆرێ���ك كه س، هه زاران دابه ش���ه كردنی خاك و خه ڵك و سامان و كه لتوری لێكه وته وه ، كه هه زاران ساڵی تریش ئاسه واره كه ناسڕێته وه . بزوتنه وه ی دروس���تبونیه وه ل���ه رۆژی گۆڕانی���ش ل���ه م دابه ش���كارییه ره خن���ه ی توندی گرتوه و به هۆكاری كێشه و ماڵوێرانیه كانی حكومڕانی كوردی نازانیوه ، به اڵم كاتێك ئه م هێزه له دابه ش���كردنی پۆس���ته كانی پارێ���زگای س���لێمانیدا، هه مان رێچكه ی پارت���ی و یه كێت���ی ده گرێته ب���ه ر و ففتی به ففتی قبوڵده كات، ئیدی هیچ مانایه ك بۆ هه مو ئه و ره خنانه نامێنن كه ئه م هێزه

له كاتی ئۆپۆزسیۆن بوندا گرتویه تی .

شه ڕه به ش یان چاكسازی پاشكش���ه كردنی بزوتن���ه وه ی گۆڕان ئاماژه مان پرنس���یپانه ی به ڵێ���ن و له و پێكردن، له گه ڵ ئه م شێوه به شدارییه ی ال پرس���یارێكمان له حكومڕانی���دا، دروس���تده كات، ك���ه ئای���ا بزوتنه وه ی گۆڕان ش���ه ڕی به ش و به ده س���تهێنانی پۆس���ت ده كات؟، یان ده یه وێت له ڕێی حكوم���ه ت و ئه و پۆس���تانه وه ش���ه ڕی

چاكسازی بكات؟ ئه گه رچی تائێس���تا پاساوێكی رون و قه ناعه تپێكه ر له الیه ن ئه و هێزه و كه سی یه كه میه وه نابینرێت بۆ ئه م پاشكه ش���ه له ش���ێوزای پره نس���یپ و له به ڵێ���ن و كوردستاندا حكومڕانیی به شداریكردنی نی���ه و نابینرێ���ت )كه قه ناعه ت���م وایه هێنده بڕیاری به ڕێز نه وشیروان مسته فا بزوتنه وه كه ی���ه ، هێنده دید و رێكخه ری بڕیاری سه كردایه تی گۆڕان و هه ڵسوڕاوانی نیه (، به اڵم گرنگه ئه م هێزه ش )گۆڕان( دواج���ار نه بێته ژماره یه ك���ی زیادكراو و له به رگیراوه ی ئه و هێزانه ی تر و به شێك له و سیستمه سیاسیه ناته ندروسته . ده بێ ئه وه ش بزانێت، ته نها هۆكاری مانه وه و سه ركه وتنی ، جێبه جێكردنی النی كه می ئه و گۆڕان���كاری و چاكس���ازییانه یه كه له ماوه ی چوار س���اڵی ئۆپۆزسیۆنبوندا به پێچه وانه شه وه كردوه ، بۆ بانگه شه ی به له ده س���تدانی ئه و متمانه یه ، ئیراده ی خه ڵ���ك ده كوژێت و ئینتحاری سیاس���ی

لێده كه وێته وه .

له م����اوه ی ڕاب����ردودا خه ڵ����ك و الیه نه لیس����تی چاوه ڕێب����ون سیاس����ییه کان خزمه ت-ئیس����المییه کان- پرسی حکومه ته س����لێمانی، کانتۆن����ی خۆجێییه ک����ه ی به الیه کدا بخه ن. له گه ڵ بزوتنه وه ی گۆڕان، ک����ه براوه ی یه که می پارێزگای س����لێمانی ب����و، یاخود له گه ڵ یه كێتیی نیش����تمانیی ک����ه لیس����تی دوه م و خاوه ن ده س����ه اڵتی زۆنی س����ه وزه، بگه نه ئه نجام و ئه وان ئه و گرێکوێره یه بکه نه وه. به و پێیه ی هیچ کام له بزوتنه وه ی گۆڕان و یه کێتی نیش����تمانی ئه نجومه ن����ی کورس����ییه کانی نی����وه ی پارێزگایان نه هێنابو، ده رفه تێکی له بار بۆ لیستی سێیه م ڕه خس����ابو، تا له گه ڵ ئه و الیه نه دا ڕێکبكه وێ که زۆرترین خواس����ت و داواکارییه کان����ی ب����ۆ جێبه ج����ێ ده که ن. له دنی����ای سیاسه تداهه ڵوێس����ت وه رگرتن و ڕێکه وت����ن له س����ه ر بنه م����ای پیاوه ت����ی و خێروچاکه-وه ك ئه وه ی لیس����تی خزمه ت ناک����رێ. س����ااڵنێکه، ک����ردی- نه ب����وه و ئیسالمییه کان له الیه ن پارتیی و یه کێتییه وه په ڕاوێ����ز خراون، هی����چ ڕۆڵێکی کاریگه رو گرنگیان له پرۆسه ی سیاسیی و حکومکردن دانه بوه. ئ����ه م جاره ده رفه تێکی زێڕینیان بۆ ڕه خسابو کۆتایی به و سیاسه ته بهێنن. له هێزێکی حساب بۆنه کراو پاسیفه وه ببنه هێزێکی خاوه ن بڕیارو ئه کتیڤ و پارسه نگی هێ����ز ب����ه الی خۆیان����دا بخه ن. لیس����تی خزمه ت ئه و شانس����ه ی ب����ۆ هه ڵکه وتبو، ملمالنێ و پرس����ه سیاسییه که، له ماڵه که ی ئ����ه ودا به ئاقارێک����دا یه کالی����ی بکاته وه که زۆرترین ده س����که وت و باشترین خزمه ت به پرۆس����ه ی دیموکراس����یی بکات. نه ك به پێچه وانه وه، گوایه هه ڵوێستی بێالیه نانه دانیش����ێ و لێی ده سته وس����ان ده نوێنێ،

کلیلی چاره س����ه ر ک����ه له باخه ڵیئه ودا بو، به خۆڕایی و بێ به رامبه ر ببه خشێته ئه وانی یه کالیی ڕێنه که وت����ن و بێگوم����ان، تر!!. نه کردنه وه ی ئه و پرس����ه له گ����ه ڵ گۆڕان، خێ����ر، چاکه ، پیاوه تی����ی، خزمه تێکی بێ به رامب����ه رو خۆڕایی، لیس����تی خزمه ت بو به رامب����ه ر یه کێت����ی و ب����اره الره که ی بۆ ڕاس����تکرده وه. الی زۆرێ����ك له چاودێرانی جه م����اوه ری ده نگ����ده رو سیاس����یی و ئیسالمییه کان، پێش����بینی ئه وه نه ده کرا، لیستی خزمه ت، خزمه تێکی بێ به رامبه رو خوڕایی له و چه شنه، پێشکه شی یه كێتیی بکات. هه ڵوێس����ت و ئه ده بیات����ی ڕابردوی یه کێتیی به رامبه ر ئیسالمییه کان، ده رفه تی نه هێشتبوه وه. ئه گه رێکی وای سه وزبونی پرس����یاره که لێره دا ئه وه یه، ئایا نه ده کرا لیستی خزمه ت،به رگه ی فشاره ناوخۆیی و ده ره کییه کان بگرێ؟ هه نگاوێ نه نێ که له به رژه وه ندی ئه ودا نین. یان ئه وه باش����تر نه بو، هه ر له س����ه ره تاوه لیس����تی خزمه ت له گ����ه ڵ یه كێتی����ی ڕێکبکه وێت؟ الی که م پارێزگای هه ڵه بجه و کۆمه ڵێ ده س����که وت له پارێزگای س����لێمانی بۆ خۆی به ده ست بهێنێت. س����ه ره نجام ئه وه ت����ه یه کێتی له گ����ه ڵ گ����ۆڕان ڕێکه وت و هیچ حس����ابێکی ئه وتۆشی بۆ پیاوه تی و چاکه که ی لیستی خزمه ت نه کرد و هه ڵوێسته که شی له به رچاو نه گرت. پێک����ه وه له گه ڵ گۆڕان، برابه ش پۆسته کانیان له نێوان خۆیاندا دابه شکرد. لیس����تی خزمه تی����ش، به ده س����تی به تاڵ له یارییه که هاته ده ره وه. نه ده کرا لیستی خزمه ت هه ڵوێس����تێ بنوێنێ تا ڕوبه ڕوی جه ماوه ره که ی ده نگه ر و گازنده ی گله یی و نه بێت؟ به وه ش هانیان بدات و دڵخۆشیان ب����کات، ده نگه کانی����ان ڕۆڵ و س����ه نگێکی گه وره و کاریگه ری هه بوه و کلیلی کردنه وه ی

ده رگا داخراوه کان بوه.

م����ن ل����ه وه دڵنی����ام، ک����ه له داهاتودا ئیسالمییه کان، زیاتر له وه ی که گۆڕان له م قۆناغ و له و پرسه دا پێویستی به هه ڵوێست و هاوکاریی لیس����تی خزم����ه ت بو، ئه وانیش له زۆر وێس����تگه و قۆناغدا، پێویستیان به گ����ۆڕان ده بێت. ده کراو جێ����ی خۆی بو، لیس����تی خزم����ه ت، وردو دور بینانه، هه ر له سه ره تاوه له گه ڵ گۆڕان ڕێبکه ون و ئه و پرسه یه کالیی بکه نه وه. ئه وسا ده یانتوانی کۆمه ڵێ ده ستکه وت وخاڵ به ده ست بهێنن و

گۆڵی خۆیان بکه ن.١- ده رفه تێکی باش بو، بۆ چه سپاندنی پره نسیپی ده ستاوده ستکردنی ده سه اڵت و

پڕۆسه ی دیموکراسیی.2- کاڵبونه وه ی س����نوری زۆنی حزبیی و کۆتایی هێنان به بااڵده ستیی و قۆرغکاریی

تاکه حزبێك.

٣- کۆتایی هێنان به نه ریتی ڕێکكه وتنی فیفت����ی به فیفتی، که س����ااڵنێکه پارتیی و پڕۆس����ه ی ڕاهاتون و له س����ه ری یه کێتیی به داخه وه، وا کردوه. پێئیفلیج سیاسییان گۆڕانی����ش جارێکی تر، هه مان پرۆس����ه ی شکس����تخواردو، زین����دو ده کات����ه وه. ئایا نه ده کرا ڕێکه وتنه کهس����ێ قۆڵ����ی بوایه؟ له بری یه کێتی و گۆڕان )گۆڕان، یه كێتیی ، لیس����تی خزمه ت( س����ێ قۆڵی ڕێکبكه ون. تۆ بڵێ����ی یه کێتیی ئاماده بێ و پێی خۆش بێ، ئیسالمییه کانی بنده ستی له په ڕاوێزدا ل����ه دوای هه ڵبژاردنه کانه وه، نه مێننه وه. گومانی ئه وه ده کرا باڵی ده ستڕۆیش����توی ناو یه كێتی����ی که ترس����ی ئه وه یان هه بو گۆڕان و لیستی خزمه ت ڕێکه ون، به وردی و زیره کان����ه، کاری����ان له س����ه ر په یوه ندی ڕێی له ده ک����رد، گۆڕان وئیس����المییه کان ئه و گۆڕانانه ی که هێش����تا دیدو تێڕوانینی یه کێتییان����ه به رامبه ر به ئیس����المییه کان به س����ه ریاندا زاڵه،زۆرتری����ن هه وڵی����ان دا په یوه ندی گۆڕان و ئیس����المییه کان ساردو سڕیی تێکه وێ و ئه و دو هێزه ڕێنه که ون.

٤- به ڕێکكه وتنی لیستی خزمه ت و گۆڕان، ده کرا پارێزگای هه ڵه بجه بۆ ئیسالمییه کان بێ. هه ر له س����ه ره تاوه زۆربه ی چاودێران پێشبینی ئه وه یان ده کرد، لیستی خزمه ت پرس����ه که له به رژه وه ندی گ����ۆڕان یه کالیی بکاته وه ، چونکه ئه ده بیاتی سیاسیی ئه و دوالیه نه لێکه وه نزیكه، ساڵێكیش پێکه وه له به ره ی ئۆپۆزیسیۆن بون و پڕۆژه و پاکێجی چاکسازیی هاوبه شیان هه بو. دڵنیام گه ر لیس����تی خزم����ه ت به لێزانان����ه یارییه که ی ئه نج����ام بدایه، ده یتوان����ی به ڕێکكه وتنی له گ����ه ڵ گ����ۆڕان، یه کێتیی ناچ����ار بکات له که لی ش����ه یتان بێته خواره وه، ئه وس����ا زه مینه ی ڕێکكه وتنی س����ێ قۆڵیی له بارو

گونجاوتر ده بو.

13 )٤57( سێشه ممه ١6/20١٤/١2 birura.awene@gmail.comبیروڕا

ئاراس فه تاح

گه ر لیستی خزمه ت به لێزانانه یارییه که ی

ئه نجام بدایه، ده یتوانی به ڕێکكه وتنی له گه ڵ

گۆڕان، یه کێتیی ناچار بکات له که لی شه یتان

بێته خواره وه

كاتێك ئه م هێزه له دوای به شدایكردنی

له ده سه اڵت، داوای پشكی حزبیانه ی خۆی

له كۆمسیۆنی به ناو سه ربه خۆی هه ڵبژاردنی

هه رێم ده كات، ئیدی هیچ شیكردنه وه و

لێكدانه وه یه ك هه ڵناگرێت، جگه له پاشه كشه كردن

له دروشم و به ڵێنه كانی

گروپە سیاسییەکانمان یان ئەوەتا ناکۆک و

دژبەیەکن یان ئەوەتا ملمالنێکوژو دۆستی بێڕەخنەی یەکترن.

لەهه ردو حاڵەتەکەشدا مەترسیییەکی

گەورە بۆ کۆمەڵگا بەرهه مدەهێنرێت

ملمالنێ و مەترسییەکانی یان ترس لەملمالنێ؟

گۆڕان له نێوان شه ڕی به ش و چاكسازیدا

لیستی خزمه ت بۆچی وایکرد؟

١9 »»

كامیل عومه رمامۆستای زانكۆی سلێمانی

نالی پێنجوێنی

دورنزیک گۆشه‌یه‌که

‌‌سه‌ردار‌عه‌زیز‌ده‌ینوسێت

ئاسایش هه میش���ه له کرۆکی فه لسه فه دا ب���وه، چونک���ه ڕاس���ته وخۆ په یوه س���ته به جۆری حوکم، ماف، سه روه رو ده سه اڵت. به اڵم فه لس���ه فه له هه رێم ده ترسێت خۆی له م بوارانه بدات. ئێمه له م ستونه دا باس له س���ێینه ی ئاسایش ده که ین. مه به ستمان له سێینه ی ئاس���ایش په یوه ندیی سێینه یی )ترینیت���ی( نێوان حکوم���ه ت، کۆمه ڵگاو کۆمپانیای نێوده وڵه تیی نه وتیه. سێینه یی به بون���ی ئام���اژه له ئاین���ی مه س���یحیدا په یوه ندیی نێوان باوک، کوڕو رۆحی پیرۆز ده کات. مه به س���تمان له م ده ربڕینه ئاینیه ئه وه یه که ئاسایش���ی هه رێم تا ئاستێکی زۆر ڕه هه ندێک���ی ئاین���ی پی���رۆزی هه یه. هه مو پیرۆزکراوێک داوای قوربانی ده کات، خاکی کوردستان قوربانی زۆری بۆ دراوه. تێکچرژان بون���ی په یوه ندی له هه مانکاتدا له نێوان ئه م س���ێینه دا. ئاسایش و چۆنێتی هاتن���ه ئارای���ی و چۆنێت���ی درێژه پێدانی و بابه ت���ی پیاداچون���ه وه ی چۆنێت���ی به شداریکردنمه له کۆنفرانسی نه وت و غازی

هه رێم له له نده ن.له دونی���ای کوردیدا ئاس���ایش چه مکی رون نیه، ی���ان هیچ نه بێ���ت ڕه هه ندێکی س���ه ربازیی و زیات���ر نهێنی���ی هه ی���ه. بۆ نمونه له نێوان ئاس���ایش و فه لسه فه دا هیچ په یوه ندیه ك نابینیت، له کاتێکدا په یوه ندیی نێوان فه لسه فه و ئاسایش له زۆر بواری تر پته وت���ره. ڕه نگه گه ر له هۆبزه وه ده س���ت پێبکه ین سه ره تایه كی باش بێت. الی هۆبز ترس رۆڵێکی سه ره كی ده بینێت له چۆنێتی داڕش���تنی سیس���ته می سیاس���ی. ترس ده بێ���ت نه مێنێت ی���ان الوازبکرێت: به م پێیه پێچه وانه ی ترس ئاسایشه. ئاسایش بریتیه له الوازب���ون یان نه مانی ترس. الی هۆبز کاتێک ترس نامێنێت که سه روه رێکی به هێزو خاوه ن ده س���ه اڵتێکی دابه ش نه بو له س���ه ر حوکم بێت. لێ���ره وه په یوه ندیی نێوان ئاس���ایش و س���ه روه ر دێته ئاراوه. به پێی تیوره ی هۆبز ده سه اڵتداری خاوه ن ده سه اڵتی تۆتاڵ له ئه نجامدا ده بێته هاتنه ئارای ئاسایشی ته واو. به اڵم ئه مه بۆ دونیای ئه مڕۆ ناگونجێت. ده س���ه اڵتی تۆتاڵ یانی دیکتاتۆر، دیکتاتۆر یانی وه س���تانی ژیانی مه ده نی���ی. بۆیه ئاس���ایش ده بێت له پاش هۆبز بی���ری لێبکرێته وه. دونیای رۆژگاری هۆبز دونیایه ك بو که سه رمایه داریی تیایدا الوازبو. به هاتنه ئارای سه رمایه داریی هیچ نامێنێت و له کۆمه ڵ���گادا س���ه قامگیریه ك له گۆڕانکاریی و ب���ه رده وام ش���تێک هه مو نوێبون���ه وه دا ده بێت، ب���ۆ پوخته ی ئه مه بن���واڕه مانیفێس���تی مارک���س له وێدا که ب���اس له ش���لبونه وه و به هه ڵه مبونی به هاو دابونه رێ���ت و قاڵب���ه کان ده کات به ه���ۆی گه ش���ه ی بۆرژوازیه ت و مۆدێرنه. له دونیای ب���ه رده وام گۆڕاودا مرۆڤ���ه كان ده جوڵێن، ده بنه خاوه ن زانیاریی و شته کان. له رێگای ئه مه وه پانتایی خه یاڵیان فراوانتر ده بێت. ئارگومێنت���ه به ناوبانگه ک���ه ی بێنده ك���ت ئه نده رسون بهێنه یادی خۆت. ئه نده رسون ده ڵێت که له ئه نجامی هاتنه ئارای چاپخانه و رۆژنامه خه ڵک ئاس���ۆی خه یاڵیان فراوانتر ده بێت، ئه مه ش ده بێته هۆکاری ئه وه ی که بتوانن فراوانتر له دونی���ای خۆیان خه یاڵ بکه ن. ئه م���ه ش بنه مای ئه و ئارگومێنته ی ئێمه ی���ه که مۆدێرن���ه و خه ی���اڵ پێکه وه گرێ���دراون. لێره وه دێینه س���ه ر کرۆکی مۆدرێنه و کااڵیه كی ن���ه وت بابه ته که مان. له هه مانکاتدا مۆدرێنک���ه ره. نه وت ده بێته هۆی مۆدرینایزه یشن یان تحدیث. له میانه ی ئه م پرۆس���ه یه دا تاکه كانی کۆمه ڵگا ده بنه خاوه ن خه یاڵی نوێ، توانای نوێ، ده رفه تی نوێ. ئه م���ه ش وه هایان لێ���ده كات زیاتر به ریه كبک���ه ون، روب���ه روی یه كتر ببنه وه و کێبڕکێ���ی یه كتر بک���ه ن. ئه مه ش کرۆکی کۆمه ڵگای سه رمایه داریه که فۆکۆ به باشی باسی ده کات که چۆن له رێگای لیبرالیزمه وه رێگ���ه به جوڵه ی ب���ه رده وام ده درێت وه ك شێوازێک له حوکم. حکومداریی ئه م جوڵه به رده وامه ن���او ده نێ���ت حکومه تدارێتی. لێره وه تاک پێویس���تی به ئازادیه، فۆرمی حکومه ت ده بێت له هه مانکاتدا دیموکراسی بێت هه تا کۆمه ڵگایه كی سه رمایه داریی بێته ئاراوه. پرس���ه که لێره دا ئه وه یه که چۆن کۆمپانی���ای نه وتی بتوانێت هاوس���ه نگیی له نێوان کۆمه ڵگاو حکومه تدا ڕابگرێت، یان چۆن حکومه ت ده توانێت ئه م هاوسه نگیه ڕابگرێت؟ ڕاگرتنی ئه م هاوسه نگیه کرۆکی هێنانه ئارای ئاسایشه. کۆمپانیای نه وتی پێویس���تی به دو جۆر ئاسایشه: ئاسایشی ڕه ق )ه���ارد( له گ���ه ڵ ئاسایش���ی نه رم. کۆمپانیاکانی له رێ���گای ڕه ق ئاسایش���ی ئاسایشه وه دابین ده كرێت، به اڵم ئاسایشی

نه رم له رێگای کۆمه ڵێک یاس���او رێس���اوه ده هێنرێته ئاراوه. هه ردو ئاسایش���ی ڕه ق و ن���ه رم له په یوه ندیی یه كت���ر ته واوکه ردان. ڕه نگه خاوه ن کۆمپانیاکانی ئاسایشی ڕه ق، ئاسایش���ی نه رم به گرنگ نه زانن یان بێنرخ بیبینن چونکه زیانی بۆ بیزنسه که یان هه یه، به اڵم ئه رکی حکومه ته که ئاسایشی نه رم فه راهه م بکات. ئاسایشی نه رم ئامرازه كانی بریتین له ده س���ه اڵت )به مانا فۆکۆییه كه ی ک���ه یانی بون���ی په یوه ندی���ی له نێوان دو پێکهات���ه دا به بێ ناڕه زای���ی هیچ الیه ك(، له س���ودگه یاندن، له ده رفه ت ڕه خس���اندن، له سامان، هه روه ها له سودمه ندبون له کار، له بونیادنان���ی توان���ا. به کورت���ی بریتیه په یوه ندیی مۆدرێنانه ی له رێکخس���تنێکی نێ���وان کۆمپانی���او به رهه مه كان���ی له گه ڵ کۆمه ڵگادا. ئه م جۆری رێکخستنه کرۆکی ئاسایش و س���ه قامگیریه له بواری ئاسایشی کورتخای���ه ن و مامناوه ن���دو درێژخای���ه ن. دیاره بواره كانی تری ئاسایشیش هه ن که په یوه سته به ژینگه وه، چونکه په یوه ندیه كی نزیکایه ت���ی زۆر هه ی���ه له نێ���وان ترس و مه ترس���یدا. گه ر وه ه���ا دابنێین که ترس مرۆییه و مه ترس���ی نامرۆیی���ه، ئه وا ژینگه ده بێت���ه مایه ی مه ترس���ی له میانه ی کاری وه به رهێنانی سامانی سروشتیدا. ئه وه ی من پێش���نیاری ده که م زیاترو زیاتر بایه خدانه به ئاسایش���ی ن���ه رم له پێن���او زیادکردنی رۆڵ���ی کاراکت���ه ری مه ده ن���ی له به رامبه ر کاراکته ری نامه ده ن���ی. دیاره ڕه هه ندێکی تر کۆمپانی���ا هه ی���ه له په یوه ندیی له گه ڵ حکوم���ه ت و ئاسایش���دا؛ ئه ویش ڕه هه ندی ده ره كی���ه هه تا چه ندێک بون���ی کۆمپانیا سودمه نده بۆ دابینکردنی ئاسایشی هه رێم له ده ره وه یان له به رامبه ر ترس و مه ترسیه ده ره كیه كان؟ ئه مه جێگای مش���تومڕێکی زۆره؛ ئای���ا کۆمپانی���ا هۆکارێکی گه وره ی ئێمه یه. نیشتمانیی ئاسایشی به هێزکه ری به ڕای من به ڵێ. ئ���ه م کۆمپانیایانه ئێمه به دونیا ده گه یه نن، توانامان پێده به خش���ن که مۆدرێن بێن ئه گه ر بخوازین. به اڵم ئه م توانا مۆدرێنکه ره ده بێت کۆمه ڵگایی بێت

نه ك ته نها سیاسیه كی به رته سک.کۆمپانیای نه وت���ی کاراکته رێکی گرنگی ده س���ه اڵته له جیهان���دا. حکومکردنی ئه م په یوه ستکردنی حکومه ت، ئه رکی توانایه دابینکردن���ی رێ���گای به کۆمه ڵ���گاوه ئاسایش���ێکی درژخایه ن���ه. بۆی���ه لێره دا چه ندین یاساو رێساو میتۆدی نوێ گرنگه. هه تا بێت ڕه هه ندی ئاس���ایش ئالۆزده بێت له ب���ه ر به توانبون���ی تاکو ده س���تکه وتنی زانیاریی بۆیه میتۆده کۆنه کانی ئاس���ایش ده بێت���ه مایه ی قه یران. ل���ه م ڕوانگه یه وه شێوازی نوێ رێگای گونجاوه بۆ رێگه گرتن له شکستی سیسته می سیاسی و مۆدرێنبونی

کۆمه ڵگا.

بیرورا)457( سێشه ممه 2014/12/16 14

ئایا کۆمپانیا نه وتییه کان

هۆکارێکی گه وره ی به هێزکه ری ئاسایشی

نیشتمانیی ئێمه یه؟ به ڕای من به ڵێ

ئه م کۆمپانیایانه ئێمه به دونیا

ده گه یه نن، توانامان پێده به خشن که

مۆدرێن بێن ئه گه ر بخوازین

فه لسه فه ی ئاسایش

پێگه ی واڵتی توركیا له ستراتیجی وزه ی نوێی ڕوسیا

سیاس���ه تی منۆپۆلی ڕوسیا، گازپڕۆم به دوای پێكانی ئه و ئامانجه دا ده گه ڕێت ك���ه هه ر خۆی به رهه مهێنه ری زۆربه ی گازی سروش���تی ئه وروپ���ا بێ���ت و هه رخۆش���ی له ڕێگه ی بۆریه كانیه وه ئه م وزه یه بگه یه نێته بازار و ده ست گش���ت ئه وروپی. وات���ه به كارب���ه ری گواستنه وه و به رهه مهێنان، ئه لقه كانی به بازاڕكردن���ی ئ���ه م وزه ی���ه له ژێر كۆنتڕۆل���ی خۆیدا بێت. تا ئه مڕۆكه ش ڕوس���یاو/ گازپ���ڕۆم ب���ۆ به ئه نج���ام گه یاندی ئه م س���تراتیجیه به س���ه دان ملی���ادر دۆالری له بازاڕه كان���ی وزه ی ئه وروپادا خه رج كردوه ، به اڵم هۆكاری وزه به چككردن���ی به سیاس���یكردن و له الیه ن ڕوسیاوه بوه هۆی ئه وه ی كه ئه وروپاییه كان زیاتر بیر له ئاسایش���ی ترس���یان بكه نه ه وه و خۆی���ان وزه ی لێبنیش���ێت و هه وڵبده ن به پێیی یاسا ڕێگ���ری له م ئامانجه ی ڕوس���یا بگرن وزه به رهه مهێنه ره كان���ی واته واڵت���ه نه توانن له هه ماكاتیش���دا بنه خاوه نی به بازاڕكردنی وزه و گه یاندنی پرۆژه ی

له نێو پیشه سازی و بازاڕی ئه وروپادا.پ���اش ئ���ه م بایكۆت���ه ی برۆكس���ل، سیاس���ه تی نوێی والتی ڕوسیا ئه وه یه كه به دوای دۆس���ت و ب���ازاڕی وزه ی نوێ���دا بگه ڕێت وه كو فش���ارێك ناوی ب���ازاڕی مه زنی چین و پاش���ان بازاڕی نوێ و تینوی توركیا ده هێنێته گۆڕی.

هه روه ها واڵتی ڕوس���یا له به ر هۆكاری ڕامیاری و ڕێگری سیاسه ته كانی واڵتانی ئه وروپای یه كگرتو/برۆكسل و هۆكاری ئابوریش پاش دابه زینی نرخی نه وتی خاو/گازی سروش���تی له بازاڕدا چیتر س���ه رمایه گوزاری خوازی���اری توانا و له بواری گه یاندن���ی وزه دا نی یه ، هه ر خێرادا له په رچه كردارێك���ی بۆی���ه ش گ���ۆڕی و خۆی سیاس���ه تی ڕوس���یا یه كراس���ته پڕۆژه ی س���اوت ستریمی هه ڵوه ش���انده وه ، )south stream(ك���ه به هۆی ئ���ه م پ���ڕۆژه ی بۆریه وه bcm/(گازی ڕوس���ی به بڕی سااڵنه یس���ێجا مه ت���ر (ملی���ارد 63)yearبه نێ���و ده ریا ڕه ش وواڵت���ی بۆلگاریادا ده گه یش���ته نێو بازاڕه كانی ئه وروپا و

واڵت���ی پێگ���ه ی له هه مانكاتیش���دا گازی گواس���تنه وه ی ب���ۆ ئۆكرانیای ڕوس���ی بۆ نێو بازاره كان���ی ئه وروپا الواز ده كرد. ڕاس���ته واڵت���ی بولگاریا زه ره مه ندی سه ره كی هه ڵوه شاندنه وه ی ئه م پرۆژه یه ده بێت، به اڵم سیاسه تی وزه ی ئه وروپ���ای یه كگرتو بولگاریای

ملكه چ كرد كه تاكڕه وانه بڕیار نه دا.واڵت���ی توركی���ا به ب���ڕی 100% گازی سروش���تی ڕۆژان���ه ی خۆی ه���اورده ده كات، به اڵم پێگ���ه ی واڵتی توركیا له به راورد له گه ڵ واڵتی بولگاریا كه مێك جی���اوازه ، چونكه به فه رم���ی توركیا ئه ندامی یه كێتی ئه وروپا نییه و ده ستی وااڵیه بۆ ئه نجامدانی هه ر گرێبه ستێكی مه زن له هه ر بوارێكدا. توركیاش پاش نائومێدی ده یان س���اڵه له به ر ده رگای ئه وروپای یه كگرتودا له هه وڵدایه كه هه ر ده ر فه تێك به قازانجی خۆی بقۆزێته وه و ش���ه ریكه س���ه رپێچی جارجارێكیش ناتۆكان���ی ده كات. ڕوسیاش ویس���تی

به ئه وروپاییه كان بڵێت كه ئێستا ئێمه و توركیا له بواری گه یاندن و به بازاڕكردنی

وزه دا هاوڕاین.له سه رتای ئه م مانگه دا ڕاسته وخۆواڵتی له گه ڵواڵت���ی گرێبه س���ێكی ڕوس���یا توركیا واژو ك���رد كه ئه و واڵته بتوانێت )bcm/year( له ڕێگه ی خۆیه وه سااڵنه50 (ملی���ارد مه تر س���ێجا بگه یه نێته بازاڕه كانی ئه وروپا. واژوكردنی ئاوه ها گرێبه س���تێك پێگ���ه ی جیوپۆلیتیكی واڵتی توركیا له بازاڕی وزه ی ئه وروپا له هه مانكاتیشدا ده بات و به ره وس���ه ر پێگ���ه ی واڵتی ئۆكرانیا وه كو واڵتێكی نێوه ند ب���ۆ تێپه ڕاندن���ی وزه به ره و

الوازیی و نه مان ده بات.له م نێوه نده دا ئێس���تا توركیاش هیچ وه كو ڕێڕه وێكی تێپه ڕاندی وزه به نێو خاكه كیدا قازانجێك���ی مه زن ده كات، له هه مانكاتیشدا پیشه سازی واڵته كه ی به گازی هه رزانی ڕوس���ی تێر ده كات و ب���ه ره و پێش���ی ده بات. پ���اش ئه م دۆس���تایه تیه ی نێوان روسیاو توركیا پێگه ی ڕامیاریی واڵتی توركیا به هێزتر ده بێت و ئه وروپای���ه كان ده بێت چیتر له ژێر كاریگه ریی دو واڵتدا چاوه ڕوانی وزه ی ڕۆژانه ی���ان بك���ه ن. له ترس���ی ئاوه ها پێگه یه كی ڕامیاریی بو بۆ سه ر سیاس���ه تی ده ره كی واڵتانی ئه وروپا و ئاسایش���ی وزه كه یان كه سه رئه نجام

به هۆیه وه پڕۆژه ی نابۆكۆ له چاڵ نرا.له پڕۆژه ی نابۆكۆدا ته نها بیر له گه یاندنی س���ااڵنه ی )bcm/year( 31 ملی���ار مه تر س���ێجا كرابوه وه كه له ڕاس���تیدا به هیچ شێوه یه ك سه رچاوه ی ئه و گازه سروشتیه دیاری نه كرابو، هه ر بۆیه ش

ئه نجامی نه پێكا.ئێمه ش له هه رێمی كورس���تاندا ده بێت بایه خ���ه وه پڕس���ه رنج و به دیدێك���ی بڕوانینه ئه م گرێبه سته نوێیه ی نێوان ڕوس���یاو توركیا.واڵتی ڕوسیا به هۆی خاوه ندارێت���ی زیاتر ل���ه 25% یه ده گی له توانایدا جیه���ان سروش���تی گازی ملیارد 50)bcm/year( هه یه سااڵنهمه تر س���ێجا به نرخێكی ه���ه رزان بۆ پیشه س���ازی تورك���ه كان و له ڕێگ���ه ی ئه وانیشه وه بگه یه نێته نێو بازاڕه كانی ئه وروپا. ب���ه اڵم ئایا پێگ���ه ی وزه ی هه رێ���م و توركی���ا به چ ئاڕاس���تیه كدا پێویس���تی هه رێم ته نانه ت ده چێت؟

به س���ه رمایه گوزاریه كی مه زنه له بواری به رهه مهێن���ان و گواس���تنه وه ی گازی سروش���تیی و كاتێكی چه ند ساڵه یه تا 5)bcm/year( بتوانێت ته نها سااڵنهملیار مه تر س���ێجا بگه یه نێته بازاڕی

وزه ی توركیا!ئایا پ���اش ڕێكه وتنی ت���ازه ی نێوان به غدا و هه رێم قورس���ایی هێزی به غدا له توركی���ا چ كاردانه وه یه كی له س���ه ر سیاس���ه تی وزه ی هه رێ���م ده بێت؟ ئای���ا پاش نه وتی خ���او ده بێت گازی له ڕێگ���ه ی هه رێمی���ش سروش���تی س���ۆمۆوه بفرۆش���رێت؟ ئه مان���ه ئه و پرس���یاره گرنگانه ن كه ده بێت له الیه ن هه رێمه وه ڕامی���اری كاربه ده س���تانی

وه اڵمی گونجاوی بۆ بدۆزرێته وه .

*شاره زا له بواری وزه

سیاس���ه تی وات���ه : ژیۆپۆڵه تی���ك فراوانخوازیی له به رژه وه ندیی جوگرافیا به والوه هیچ جۆره ئیحساسات و سۆزو عاتیفه ناناس���ێ ، ئه گه ر له ڕوی سۆزو مرۆڤایه تی عاتیفی���ه ی ئیحساس���ات و س���ه یری داعش بكه ین له ب���ه ر ئه وه ی رێكخراوێكی لێواولێو دژی مرۆڤایه تییه ، دژی دیموكراتیی���ه ، ژی���ان و دژی پێكه وه ژیان���ه ، دژی هه مو خۆش���یی و

جوانیه كانه ، دژی شارستانیه ته .هه روه ها ئه گه ر به پێودانگی س���ۆزی نه ته وه ی���ی ك���ورد س���ه یری داع���ش بكه ین به غه در په الماری كوردس���تانی داوه ، پێش���مه رگه ی ش���ه هید كردوه و ئه نجامداوه ، ئیزیدیه كانی جینۆسایدی خاكی ك���وردی داگیرك���ردوه ، كه واته به پێ���ی ئ���ه و دو پێودانگ���ه ده بێ���ت هه موم���ان له گه ڵ نه م���ان و بنبڕكردنی داعش بین، نه ك هه ر له موسڵ، به ڵكو ده بێ���ت هه وڵبده ی���ن له سه رانس���ه ری

جیهان بیانسڕینه وه .

به اڵم ئه گه ر له ڕوانگه ی ژیۆپۆڵه تیكی به رژه وه ندیخوازانه سه یری داعش بكه ین ده بینین: به هۆی داعش���ه وه به ش���ێك له خاكی كوردس���تان كه سه دان ساڵه داگیركراوه كه وته وه ژێر ڕكێفی كوردو بو به دیفاكتۆ، ئه مڕۆ یان سبه ی به غدا ئه و ناوچانه له بی���ری خۆی ده باته وه ، ئه و پشتیوانییه نێوده وڵه تییه ی به هۆی داعش به ده ستمان هێنا هه نگاوی ده یان س���اڵمان به یه ك هه نگاو بڕی ، به هۆی داعشه وه بو پێش���مه رگه ی كوردستان پێناسه ی گۆڕا له سه ر ئاستی ناوه خۆو ده ره وه ، هێزی پێش���مه رگه له میلیشیا بو به پێشمه رگه ی نێوده وڵه تیی ، ئه گه ر ئێمه بڵێین باشه ئه و ده ستكه وتانه مان به ده ستهێنا ئیتر كارمان به داعش نه ما با قه اڵچۆیان بكه ین، نه خێر.. ماویه تی به رژه وه ندیمان، گرینگتری���ن هێش���تا رونتر بڵێین ش���اده ماری حوكمڕانیمان په یوه س���ته به مانه وه ی داعش له ناوچه

عه ره بییه كانی موسڵ.چۆن؟ ب���ۆری نه وت���ی كه ركوك كه سه ت س���اڵه عه ره ب نه وتی كه ركوكی پێی���دا ره وان���ه ی به ن���ده ری جه یهانی توركیا ده كات ئێس���تا له به ر ده س���تی ژه نگی له وش���كبونه وه دا داعش���دایه و ئیعتم���ادی عێراقی���ش هه ڵهێن���اوه ، سه ره كیی له سه ر نه وته بۆ دابینكردنی بودجه ی س���ااڵنه و ده بێت مه جبور بێ په نا بۆ حكومه تی كوردستان بێنێ بۆ ئه وه ی چڕه نه وتێكی به بۆریه كانی خۆی ب���ۆ ره وانه ی به نده ری جه یهانی توركیا

بكات، ئه م نه وت ڕه وانه كردنه ی به غدا له ڕێگای بۆریه كانی هه رێم بێ به رانبه ر نییه ، به ڵكو ده بێت عێراق مل بۆ هه رێم كه چ بكا، وه كو دو ده وڵه ت رێككه وتنی فه رمی له گ���ه ڵ حكومه تی هه رێم بكات "وه ك بینیمان ئه وه ی له نێوان شاندی هه رێم و به غدا رێككه وتنی له سه ر كرا".

جگ���ه ل���ه وه ش ده بێت عێ���راق واز نایاساییبونی یاس���ایی و پرتی له پرته بهێنێ ، هه رێم نه وت���ی هه نارده كردنی ده بێت واز له ش���كایه ت و شكایه تكاریی رۆیش���تنی نه وتی هه رێ���م له ده وڵه تان بهێنێ ، ده بێت موسته حه قاتی پێشمه رگه بدات، ده ب���ێ بودج���ه ی هه رێم دابین ده س���تكه وته ستراتیژیی و ئه م بكات، گه ورانه له پای چ���ی ؟ بێگومان له پای مان���ه وه ی سیاس���ه تێك به ناوی داعش له جوگرافیایه ك به ناوی موسڵ، كه ئه م ژیۆپۆڵه تیكه وایكردوه داعش ده س���ت به سه ر بۆری نه وتی كه ركوك كه به ره و توركی���ا ده ڕوات دا بگرێت، خۆ ئه گه ر داعش نه مێنێ و بۆری نه وتی كه ركوك ئ���ازاد بێت و عێراق نه وتی كه ركوك بێ كێشه ره وانه ی بازاڕه كانی جیهان بكات ئ���ه و كاته عێراق به س���ه ره لێو وه اڵمی

هه رێم ناداته وه .له الیه كی تر به نه مانی داعش شه ڕی چاوه ڕوانكراوی دوه م ده ست پێ ده كات له گه ڵ میلیشیا شیعیه كان له كه ركوك و ئ���ه و ناوچانه ی دوای په یدابونی داعش

كه وتنه وه ده ست پێشمه رگه .ئه م ده ستكه وتانه كه به ده ست هاتون له پای گۆڕینی سه رۆك وه زیرانی عێراق و له پیاوچاكی���ی ع���ادل عه بدولمه هدی و ف���ان و فیس���ار نیی���ه ، به ڵك���و ئه مه )به رژه وه ندیی���ه به رژه وه ندی���ی ( ك���ه ده كات ده س���ته به ری جیۆپۆڵه تی���ك له ڕێ���گای مان���ه وه ی داع���ش له ناوچه

عه ره بیه كانی موسڵ.

له‌روانگه‌ی‌‌ژیۆپۆڵه‌تیكه‌وه‌..مانه وه ی داعش له موسڵ بۆ ئێستا له به رژه وه ندیی كورده

عه بدولواحید گوانی

به نه مانی داعش شه ڕی چاوه ڕوانكراوی

دوه م ده ست پێ ده كات له گه ڵ

میلیشیا شیعیه كان له كه ركوك و ئه و ناوچانه ی دوای

په یدابونی داعش كه وتنه وه ده ست

پێشمه رگه

د. قه یوان سیوه یلی*

پاش ئه م دۆستایه تیه ی نێوان

روسیاو توركیا پێگه ی ڕامیاریی

واڵتی توركیا به هێزتر ده بێت و

ئه وروپایه كان ده بێت چیتر له ژێر

كاریگه ریی دو واڵتدا چاوه ڕوانی وزه ی

ڕۆژانه یان بكه نئایا پاش ڕێكه وتنی

تازه ی نێوان به غدا و هه رێم

قورسایی هێزی به غدا له توركیا

چ كاردانه وه یه كی له سه ر سیاسه تی

وزه ی هه رێم ده بێت؟ ئایا پاش نه وتی خاو ده بێت

گازی سروشتی هه رێمیش له ڕێگه ی سۆمۆوه بفرۆشرێت؟

جه نگ و زه بری ده رونیی كۆمه ڵ����گای كوردیی به درێژای����ی مێژوی ب����ه رده وام روب����ه روی چه ندی����ن جه ن����گ و كاره س����اتی مرۆیی و سروشتیی یه ك له دوای یه ك بوه ت����ه وه ، هه مو ئه و كاره س����اتانه ش گ����ه ر له چركه س����اتێكدا رویاندابێ����ت، ئه وا س����ه رده مێكی مێژویی درێژی ویس����توه بۆ

كۆتایی هاتنیان.به درێژایی مێژوی سیاس����یی كورد جه نگ یه كێك����ه ب����وه ل����ه و كاره س����اته مرۆییانه كه ب����ه رده وام روب����ه روی ك����ورد بوه ته وه ، ئه وه ش وایك����ردوه پش����ێوییه كی ده رونیی له تاكی كوردیدا دروس����ت بكات، به تایبه ت الی خێ����زان و ئ����ه و مندااڵنه ی ك����ه باوكیان

له به ره كانی جه نگدان. له جه نگ����دا هه میش����ه مرۆڤ����ه كان ده بنه قورس����ایی قوربانییانه ش ئ����ه و قوربانیی ، له س����ه ر ژیان����ی كۆمه ڵگا وئ����ه و خێزانانه ن دروس����ت ده كه ن ك����ه نه وه كانی����ان ده بنه سوتماكی جه نگ، به وه ش كاریگه ریی له سه ر كۆمه ڵ����گا و خێزان����ه كان دروس����ت ده كات،

ده بێته هۆی پشێویی و شپرزه یی ده رونیی.پش����ێویی پاش زه بری ده رونیی ، جۆرێكه له نه خۆش����یی ده رونیی، ك����ه ده بێته هۆی ش����ڵه ژانی ده رونیی یان س����ۆزداریی پاش توش����بونی كه س����ێك به روداوێكی زه براویی تون����د، به وه ش هه س����ت به ترس����ێكی زۆر ده كات، یان روداوێكی هاوش����ێوه ده بینێت

كه توشی یه كێكی دیكه ده بێت.هه م����و ته مه نه كان ئه گه ری توش����بونیان به م نه خۆشیه هه یه ، به اڵم رێژه ی توشبونی له نێرینه ش����دا )%12-%10( له مێین����ه دا

)5%-6%( ده بێت.له هه م����و ده رونی����ه نه خۆش����یه ئ����ه م جیهان����دا بونی هه یه ، ب����ه اڵم ماكه كانی له و كۆمه ڵگانه دا زۆرتر ده رده كه وێت كه جه نگ و پشێویی ده رونییان تێدایه ، ئه وه ش واده كات نیشانه كانی ئه م نه خۆش����یه وه ك برینێكی

نه بینراو بێت له سه ر جه سته ی كۆمه ڵگا.له م����اوه ی زیاتر له ش����ه ش مانگه جه نگ به ری هیوای كوردی گرتوه ، كه ئه گه ره كانی دروستبونی زۆرن، به اڵم ئه وه ی كه جێگای له ش����ه هید و زۆر ژماره یه ك����ی تێڕامان����ه ، قوربانی����ی و برین����دار له م جه نگ����ه دا هه ن، به جۆرێ����ك هه مو ش����ارو ش����ارۆچكه كانی كوردستان رۆژانه خێمه ی پرسه یه كی نوێی

تێدا هه ڵده درێت.گوێم لێبوله پرسه یه كدا كه دایكێك كوڕه ش����ه هیده كه ی ده الوان����ده وه ، ده یوت" رۆڵه جه رگس����وتاوم كۆرپه ك����ه ی دای����ه ، خۆزگه مه رگ����ی من له بری تۆ بوایه ... "، ئه موته یه بونی ش����پرزه ییه كی ده رونی����ی زۆر خراپه و مه ترسی شپرزه یی پاش زه بری ده رونیشیی

لێده كرێت.ده رونیی ش����پرزه ییه كی جه نگ����ه ئ����ه م خراپ����ی له كۆمه ڵ����گادا دروس����تكردوه ، كه نه ته نها خودی كۆمه ڵ����گا به ڵكو هه مو ئه و سه ربازانه ش����ی كه له به ره كان����ی جه نگدان ئاماژه توێژینه وه پزیشكیه كان گرتوه ته وه ، به وه ده كه ن له ماوه ی ش����ه ش مانگی دوای نه خۆش����یی خه مۆكیی و ئه گ����ه ری جه نگدا ش����پرزه یی ده رونیی به ش����ه ش هێن����ده زیاد

ده كات.ش����پرزه ییه ئ����ه م نیش����انه كانی دوباره بون����ه وه ی ده رونیه له كه س����ه كاندا، خه وی ناخۆش و په یوه ندیدار به روداوه كه وه ، هه لوه س����ه و به هه ڵه راڤه كردنی ش����ته كانی ده وربه ر، گرژیی ده رونیی و گۆڕانی فیسۆلۆژیی بۆنمونه كاتێك دایكێك یان ژنێك روبه روی وێنه ی شه هیده كه ی ده بێته وه هه مو روداوی

شه هیدبونی كوڕه كه ی بیرده كه وێته وه .هه روه ها ئه و كه س����انه چه ندین نیشانه ی له وانه ش تیایان����دا ده رده كه وێت، به ئاگایی به گران خه ویان لێده كه وێت، گرژیی و نۆبه ی هه ڵچون، گرفتی هۆش����پێدان، كه مبونه وه ی چاالكیی كۆمه اڵیه تیی ، هه س����تكردنبه ئازاری

جه سته .هه روه ها ئه و مندااڵنه ی كه باوكیان له ده ست ده ده ن، نیش����انه و ماكه كانی ئه م نه خۆشیه زیاتر تێیاندا ده رده كه وێت و هه ندێك جاریش ره فتاریی ره نگدان����ه وه ی له گه وره بونیان����دا ده بێت، وا ده كات زیاتر منداڵه كه هه س����ت

به شه رم و ترس بكاتله كۆمه ڵگادا. بۆی����ه پێویس����ته رێكخراوه كانی ژنان و من����دااڵن و میدیاكان كار ب����ۆ ئه وه بكه ن كه ئه و زه بره ده رونییه ی له سه ر )خێزان و ژن و منداڵ و جه ن����گاوه ره كان( دروس����ت ده بێت پێدانی له رێ����گای ئه وی����ش كه مبكه ن����ه وه هۆشیاریی ته ندروستیی ده رونیی ، بۆ ئه وه ی

كۆمه ڵگایه كی ته ندروست بونیاد بنرێت.سود وه رگیراوه له كتێبی :

ده روازه ی����ه ك ب����ۆ نه خۆش����یه ده رونیی و محه م����ه د د.ئه ف����رام هۆش����مه ندییه كان،

حه سه ن، 2013

ئاژار دو هه فته جارێك

ئیسماعیل عوسمان ده ینوسێت

15 )457( سێشه ممه 2014/12/16 tandrostyawene@gmail.comته‌ندروستی

زۆرج���ار ب���اوان و به تایبه ت���ی دایكان كێش���ه ی ئه وه یان له گه ڵ منداڵه كانیان بۆ دروس���ت ده بێت ك���ه منداڵه كه یان كێشه و نهێنیه كانی ماڵه وه بۆ كه سانی تر یاخ���ود له قوتابخانه و ش���وێنی تر ب���اس ئه كات ك���ه ئه م���ه ش واده كات باوان نه توانن هه مو نهێنیه ك بدركێنن. بۆ ئه م مه به س���ته ش���اره زایان ده ڵێن پێویس���ته باوان ئه م چه ن���د رێنماییه

ئه نجام بده ن له گه ڵ منداڵه كانیان:بۆ منداڵه كه تی رونبكه وه كه نهێنیه كانی م���اڵ زۆر گرنگه و نابێ���ت بیدركێنێت

له ده ره وه و الی كه س و كار. وا خ���ۆت رابێن���ه كه له پێش

منداڵه كه ت باسی كه سانی

ت���ر نه كه ی���ت و نهێنی كه س���یتر باس نه كه یت.

به منداڵه كت بڵێ یاخود هه ندێ نهێنی بۆ ب���اس بكه و پێی بڵێ ك���ه ئه مانه نهێنین و نابێت بۆ كه س���ی تریان باس

بكه یت.

هه مو ش���تێك له منداڵه كه ت مه شاره وه با ئه ویش هه وڵی ئه وه نه دات به دوایدا بگه ڕێ���ت و تامه زرۆی بێت، به اڵم فێری

بكه كه نهێنی پارێز بێت.له گ���ه ڵ منداڵه كه تان كراوه بن و گوێیان بۆ رابگ���رن چونكه زۆرجار منداڵ وای لێدێت قسه ت لێبشارێته وه و بۆ كه سی

ده ره وه ی خێزانی باس بكات.هه وڵبده ئه و روداوانه ی ماڵه وه یاخود ئ���ه و نهێنیان���ه له راب���ردودا رویانداوه ب���ۆ منداڵه ك���ه ت به ش���ێوه ی چیرۆك بگێڕیته وه و دواتر بۆچونی له وباره یه وه

وه ربگره .

نه خۆش: به دخۆراكیی چییه ؟خۆراك����ه كه مبون����ی دكت����ۆر: له ش����ه وه ك پێویس����تیه كانی پرۆتی����ن و كاربۆهی����درات و چه وریی و ڤیتامینه كان و كانزاكان كه له نه بونی كه سه كه پێویس����تیانه خۆراكه ئه م

توشی به دخۆراكیی ئه بێت.نه خۆش: هۆكاره كه ی چیه ؟

خۆراكه ئ����ه و نه خواردنی دكت����ۆر: پێویستیانه ی كه له پێشتر باسمانكرد، نه بون����ی ڤیتامیناتی پێویس����ت له و خواردنان����ه ی كه ده خورێ����م، مژینی ماده خۆراكیه كان له الیه ن ریخۆڵه وه ب����ۆ نمون����ه خواردنی چا م����اده ی ناهێڵێ����ت، له خواردنه ك����ه ئاس����ن كه س����انه ی ئه و ریخۆڵه ، هه وكردنی ئال����وده ی خواردن����ه وه كهولیه كانن، تێكچونی ده رونیی ، س����ااڵنه به هۆی به دخۆراكیه وه به سه دان هه زار كه س

گیان له ده ست ده ده ن.نه خۆش: نیشانه كانی چین؟

دكتۆر: نیشانه كانی ده گۆڕێن به پێی هۆكاره كه ی ، به اڵم به گشتیی بریتین له كه مبونه وه ی كێش، نه مانی به رگریی ل����ه ش، وش����كبونه وه ، ماندوێتی����ی ، سكچون، دروستبونی باو بژ، ئه گه ر

چه ندی����ن نه كرێ����ت چاره س����ه ریش نیشانه ی مه ترس����یدار دروست ده بن

كه ده بنه هۆی مردنی كه سه كه .نه خۆش: ئه و نه خۆش����یانه چین كه له ئه نجامی ئه م نه خۆش����ییه دروست

ده بن؟دكتۆر: به دخۆراكیی سه ره تایه كه بۆ نه خۆشیه كان، زۆرینه ی ده ركه وتنی ئه م نه خۆش����یانه به گشتیی دروست ده بن: نه خۆشیه كانی كه میی پرۆتین، شه كره ، ئێس����كه نه رمه ، پوكانه وه ی ئێسك، تێكچونی كۆئه ندامی هه رس،

كه مخوێنیی .نه خۆش: كێن ئه و كه سانه ی كه زۆر

توشی ده بن؟دكت����ۆر: هه م����و كه س����ێك ئه گه ری توش����بونی هه یه ، به اڵم منداڵ و ژنی دوگیان و به ته مه نه كان زیاتر توش����ی

به دخۆراكیی ده بن.نه خ����ۆش: چاره س����ه ركردن چ����ۆن

ده بێت؟دكتۆر: سه ره تا پێویسته ورده ورده ئه و خۆراكانه ی كه بۆ له ش پێویستن چاره سه ركردنی بیانخوات، كه سه كه ئ����ه و نه خۆش����یانه ی ه����ۆكارن ب����ۆ

به دخۆراكیه كه .

پرسیاری نه خۆش و وه اڵمی پزیشكه ته

تایبه کی

ۆشه ی گ

ه کانۆشی

ه نه خب

به دخۆراكیی

ئامۆژگاری بۆ ئه وه ی منداڵه كه ت نهێنیی ماڵ بپارێزێت

لێكۆڵینه وه نوێیه كانی واڵتی به ریتانیا ئه وه یان سه لماندوه به ڕێوه به ری خراپ رۆڵێكی گرن����گ ده بینێت له زیادبونی

كێشی فه رمانبه ران.توێ����ژه ره وه كان گه یش����تونه ته ئ����ه و ئه نجامه ی ئه و كه سانه ی به ڕێوه به ریان تون����ده و له ش����وێنی كاره كه یان زیاتر روبه روی مامه ڵه ی خراپ ده بنه وه زیاتر په نا ده به نه ب����ه ر خواردنه خێراكان و به پێچه وانه ی خ����واردن، ش����یرینیی ئه و كه س����انه ی كه به ڕێوه به ره كانیان

له گه ڵ نه رم مامه ڵ����ه ی نه رمونیانن و فه رمانبه ره كانیان ده كه ن.

توێژینه وه كه كه زیاتر له سه ر 2 هه زار كه س ئه نجامدراوه ده ریخس����توه ئه و كه س����انه ی میزاژیان خراپه له شوێنی كار كاریگه ریی كردۆته س����ه ر جۆری ئه و خواردنه ی ك����ه ده یخوات و زیاتر ناته ندروست ده ڕوات به الی خواردنی هه ر ئه م����ه ش وایكردوه ك����ه له كاتی كارك����ردن زیاتر خواردن����ه خێراكان

بخۆن.

به ڕێوه به ره كه ت مامه ڵه ی خراپ

بێت قه ڵه و ده بیت

لێكۆڵینه وه به ریتانیه كان ئاماژه یان به وه كردوه البردنی بۆری هێلكه دان ئه گه ری توش���بون به شێرپه نجه ی كه مده كات���ه وه . هێلك���ه دان س���ه لماندوه ئه وه ی توێژینه وه كه هێلك���ه دان ش���ێرپه نجه ی 60%ی هۆكاره ك���ه ی ب���ۆری هێلكه دان���ه به تایبه ت���ی ئ���ه و به ش���ه ی نزیكه

له هێلكه كه وه .

ش���ێرپه نجه ی هێلك���ه دان پێنجه م جۆری ش���ێرپه نجه یه ك���ه له هه مو جۆره كانی تر زیاتر توشی ئافره تان ده بێت و سااڵنه زیاتر له 250 هه زار ئافره ت له س���ه روی 50 س���اڵیه وه له جیهاندا ده بێت. توشبونی بۆری بۆ توشبونی هێلكه دانیش هۆكاره هێلكه كه . به اڵم البردنی ئه م به شه ی منداڵ���دان به بێ الیه ن���ی نه رێنیی

نابێت كه ئه وه ش ئه وه یه كه سه كه س���وڕی مانگانه ی ب���ۆ دێت به اڵم نابێت. شاره زایانی منداڵ دروست بواره كه ده ڵێن پێویسته ئافره تانی ته مه ن س���ه رو 50 ساڵ هه ر شه ش بكه ن و پش���كنین مان���گ جارێك له خێزانه كه یاندا ئه وانه ی هه روه ها ئه م نه خۆش���ییه یان هه ی���ه زیاتر

بایه خ به پشكنینه كه بده ن.

سااڵنه 250 هه زار ئافره ت توشی شێرپه نجه ی هێلكه دان ده بن

خوێندن(457( سێشه ممه 162014/12/16

ریکالم

لەناو سەرجەم زانکۆکانی هەرێمدا تەنها لەیەک زانکۆ سیستمی پارالێڵ پەیڕەو دەکرێت"هه‌مو‌خوێندکاران‌ده‌توانن‌سود‌له‌سیستمه‌که‌‌وه‌ربگرن"

ئا: رێنوار نەجم

زانکۆی پۆلیتەکنیکی سلێمانی بۆ ئەمساڵی خوێندن، سیستمی پارالێڵ

پەیڕەو دەکات، ئەویش بریتییە لەوەرگرتنی خوێندکاران و خوێندنیان

لەهەندێک لەکۆلێژو پەیمانگای دیارییکراودا لەبەرامبەر بڕێک پارەی

سااڵنەدا.

رابردو هەفت����ەی ئ����ەوەی ل����ەدوای وەزارەتی خوێندنی بااڵ ناوی وەرگیراوانی باڵوکردوەو پەیمانگاکان����ی لەزانک����ۆو ژمارەی����ەک خوێندکار ناویان لەهیچ کام لەزانک����ۆو پەیمان����گاکان نەهاتبویەوە، زانک����ۆی پۆلیتەکنیک����ی س����لێمانی بۆ پارالێڵی ئەو خوێندکارانە، سیس����تمی راگەیاندو ده رچووانی ئاماده یی وێژه ی و زانستیی و ده رچوانی په یمانگاكان ئه گه ر ده رچوی ئه مس����اڵ یاخود س����اڵی پارو پێرار ب����ن، ده توانن ف����ۆرم وه ربگرن. ئ����ه و خوێندکارانه ش هه م����و هه روه ها که ناویان له به ش����ێک ده رچوه و خۆیان حه زی پێ ناکه ن و ده یانه وێت له به شێکی دیکه بخوێنن، به هه مان شێوه ده توانن ئه و فۆڕمه وه ربگ����رن. زانکۆکە 10%ی کورس����ی خوێندنی س����ەرجەم کۆلێژو پەیمانگاکانی بۆ ئەو مەبەستە تەرخان

کردوە.به ختیار عوبێد به رێوه به ری تۆمارگای زانک����ۆی پۆلیتەکنیکی س����لێمانی لەو باریەوە بەئاوێنەی راگەیاند کە هۆکاری راگەیاندن����ی ئەو سیس����تمە ئەوەبوە لەخوین����دکاران زۆر رێژەیەک����ی ک����ە ئەو ب����ۆ دەرفەتێک����ە وەرنەگی����راوەو خوێندکارانە، "وەک بەهاناوەچونێک بۆ ئ����ەو خوێندکارانەی لەرێی زانکۆالینەوە

ناویان ناهاتۆتەوە". ب����ااڵ لەوەرزی وەزارەت����ی خوێندنی خوێندنی 2011-2012 سیستمی خوێندنی پارالێڵ����ی راگەیاندوەو ه����ەر زانکۆیەک سەرپش����کن کوردس����تان لەزانکۆکانی لەپەیڕەوک����ردن یاخ����ود نەکردنی ئەو

سیستمە.زانک����ۆی وەرزەوە، ئ����ەو ل����ەدوای پۆلیتەکنیک����ی س����لێمانیی سیس����تمی پارالێڵ����ی بۆ دو س����اڵی لەس����ەر یەک

پەیڕەوکردو س����اڵی خوێندن����ی ڕابردو سیستمەکەی وەستاند، بەاڵم وا ئەمساڵ جارێکی دیکە گەڕایەوە بۆ پەیڕەوکردنی

خوێندنی پارالێڵ.لەو بارەیەوە بەڕێوەبەرەکەی تۆمارگا رایگەیان����د ک����ە ئەمساڵنوس����راوێکیان بەرزکردوە ب����ۆ وەزارەت کە لەتوانایاندا هەی����ە ئەو سیس����تمە پەی����ڕەو بکەن و ئەوانیش رەزمانەندی لەسەر دەربڕیوە. هەرێم����ی زانکۆکان����ی لەس����ەرجەم کوردستان، تەنها ئەو زانکۆیە سیستمی پارالێڵ پەی����ڕەو دەکات، لەو بارەیەوە بەختی����ار عوبێ����د دەڵێ����ت "دەش����ێت زانکۆکان����ی دیکە داوای����ان نەکردبێت، زانکۆکانی بۆ س����ەرجەم رێنماییەک����ە زانکۆیەکی ب����ۆ تەنه����ا کوردس����تانەو دیاریک����راو نیی����ە. هەم����و زانکۆی����ەک س����ەربەخۆیی خۆی هەیە، ڕەنگە ئەوان

توانای وەرگرتنیان نەبێت". زانک����ۆی پۆلیتەکنیک����ی س����لێمانیی

پێکدێ����ت لەپێن����ج کۆلێ����ژ )کۆلێ����ژی کۆلێ����ژی ئینفۆرملتی����ک، تەکنیک����ی کۆلێ����ژی ئەندازیاری����ی، تەکنیک����ی تەکنیکی کارگێ����ڕی، کۆلێژی تەکنیکی تەندروستیی(. هەروەها هەشت پەیمانگا )پەیمان����گای تەکنیک����ی س����لێمانیی، پەیمانگای کەالر، تەکنیکی پەیمانگای تەکنیکی هەڵەبجە، پەیمانگای زانستی کۆمپیوتەر، پەیمانگای تەکنیکی دوکان، دەربەندیخان، تەکنیک����ی پەیمان����گای کش����توکاڵی تەکنیک����ی پەیمان����گای بەکرەجۆ(. بەسەرجەم بەشەکانیشیەوە بۆ س����اڵی نوێی خوێندن نزیکەی 6000

خوێندکاریان وەرگرتوە.خوێن����دکاران دەتوانن ب����ۆ هەر پێنج کۆلێ����ژو هەش����ت پەیمانگاکەی زانکۆی پۆلیتەکنیکی س����لێمانیی بەسیس����تمی پارالێڵ ف����ۆڕم بکەنەوەو لەفۆڕمەکانیان

سێ هەڵبژاردە بنوسن.ڕێنماییەکانی بەپێ����ی نرخەکانی����ش

وەزارەتی خوێندنی بااڵ بۆ هەر ساڵێکی خوێندن بەم شێوەیەیە:

کۆلێژە تەکنیکییەکان: پێنج ملیۆن دینار

پەیمانگا پزیش����کییەکان: چوار ملیۆن دینار

پەیمانگا تەکنەلۆژییەکان: س����ێ ملیۆن دینار

ملیۆن دو کارگێڕیی����ەکان: پەیمان����گا دینار

زانکۆی تۆم����ارگای بەڕێوەبەرەکەی لەهەوڵدان ک����ە دەڵێت پۆلیتەکنی����ک نرخان����ە ئ����ەو کەمکردن����ەوەی ب����ۆ "پێش����نیارێکمان بەرزکردوەتەوە لەگەڵ س����ەرۆکی زانکۆ بۆ ناوەندی وەرگرتن و وەزیری خوێندنی ب����ااڵ، تێیدا داوامان ب����ەو بکرێ����ت پێداچون����ەوە ک����ردوە نرخان����ەداو لەگ����ەڵ بارودۆخی ئابوری

بگونجێنرێت و کوردس����تاندا ئێس����تای ڕەچ����اوی ئەو قەیران����ە داراییە بکرێت، وەاڵمدانەوەکان زۆر ئیجابین و پێشبینی

دەکەین نرخەکان کەمبکرێنەوە". بەش����ە ب����ۆ هەرخوێندکارێ����ک ئەندازیارییەکان و پزیشکییەکان 15 نمرە کەمتر ل����ەوە کە لەزانکۆ الین هاتۆتەوە دەتوانێت پێشکەشی سیستمی پارالێڵی بکات، بۆ بەش����ەکانی دیک����ە 20 نمرە خوێندکارێک ئەگ����ەر وات����ە کەمت����ر. بەش����ی ئەندازیی����اری لەتەکنیک����ی پالنسازی بەکۆنمرەی 630 وەرگیرابێت، خوێندکارێکی دیکە دەتوانێت بەکۆنمرەی 615ەوە پێشکەش����ی ب����کات و دەچێتە کۆنمرەکان بەرزتری����ن پێش����بڕێکەوەو

وەردەگیرێن.هەروەها رێژەی تەمەن لەم سیستمەدا زیات����رە لەوەی لەزانکۆ الین داوا کراوە، لەزانکۆالین ه����ەر خوێندکارێک تەمەنی لە35 زیاتربێت مافی پێشکەش کردنی

نییە، ب����ەاڵم لەسیس����تمی پارالێڵ ئەو تەمەنە بەرزکراوەتەوە بۆ 45 ساڵ.

ت����ارۆژی پۆلیتەکنی����ک زانک����ۆی 12/21 ف����ۆڕم دابەش دەک����ەن بۆ ئەو خوێندکاران����ەی دەیانەوێت بەس����یتمی پارالێ����ڵ لەزانکۆیەکەی����ان بخوێنن و تا

12/24 فۆڕمەکان وەردەگرنەوە. پۆلیته كنیك����ی س����لێمانی ، زاك����ۆی س����ه ره تا به ناوی )ده س����ته ی په یمانگا ته كنیكی����ه كان( ل����ه 1996 دامه زراوه ، دواتر لەساڵی 2003 دا ناوه كه ی گۆرا به )ده سته ی خوێندنی ته كنیكی سلێمانی (. بۆ له دامه زراندنی ، سه ره كیش ئامانجی سه رپه رشتی كردنی خوێندنی ته كنیكی

له كوردستاندا ده گه ڕێته وه .س����اڵی 2012، بریاردرا ب����ه گۆرینی ده س����ته ی خوێندنی ته كنیكی سلێمانی بۆ زانكۆی پۆلیته كنیكی س����لێمانی كه س����ه رجه م كۆلێج و په یمانگاكانی زانكۆ

لەخۆدەگرێت.

داوامان کردوە پێداچونەوە بکرێت

بەو نرخانەداو لەگەڵ بارودۆخی ئابوری

ئێستای کوردستاندا بگونجێنرێت و

ڕەچاوی ئەو قەیرانە داراییە بکرێت

(457( سێشه ممه 2014/12/16 komalayatyawene@gmail.com17 کۆمه‌اڵیه‌تی

ئا: كیژان ئیسماعیل

له م چه ند ساڵه ی دواییدا خوێندنه وه ی كتێب به شێوه یه كی سه رسوڕهێنه ر

روی له كه مبونه وه كردوه ، به تایبه ت له الیه ن توێژی گه نجانه وه ،

به دیاریكراوییش له دوای په یدابونی ته كنه لۆژیای نوێ و زۆربونی هۆیه كانی

په یوه ندیی و ئینته رنێت و تۆڕه كۆمه اڵیه تیه كان، به پێی بۆچونی

ژماره یه ك له كتێبفرۆشه كان ئه مانه هه موی رۆڵێكی كاریگه ریان هه بوه له كه مبونه وه ی خوێندنه وه ی كتێب و

ته نانه ت ڕۆژنامه و گۆڤارو بابه ته چاپكراوه كانی تریشدا.

زانس���تیانه ی توێژینه وه ئه و به پێی له س���ه ر كاریگه ریی���ه ئیجابییه كان���ی خوێندنه وه ك���راون، ده ركه وتوه ئه گه ر خوێندنه وه هه ر له قۆناغه كانی سه ره تای ته مه ن���ه وه ببێته نه ری���ت، كاریگه ریی گ���ه وره ی ده رونیی و كلتوریی و عه قڵیی

به سه ر خوێنه رانه وه جێده هێڵێت.به پێ���ی ئ���ه و توێژینه وه ی���ه ، چه ند راس���تیه كی زانس���تیی خراونه ته رو كه وه ك ده ره نجامی خوێندنه وه ی به رده وام ده رده كه وێ���ت، كه س���ه كان له س���ه ر له گرنگترینی���ان ئه وه یه كه خوێندنه وه هۆكارێك���ی به هێزه بۆ ئ���ه وه ی له گه ڵ هه ڵكش���انی ته مه ن���دا، رێگ���ه بگرێت له توشبون به نه خۆشیی له بیرچونه وه كه نه خۆشییه كی باوه له ناو به سااڵچواندا. هاوكات كه س���ی خوێنه ر هه میشه ئه و هه س���ته ی ال دروست ده بێت كه رۆژانه شتێكی نوێ فێرده بێت كه پێشتر الی

نامۆ بوه . دارا محێدی���ن كه خاوه ن���ی دوكانی مه وله وی له ش���ه قامی كتێبفرۆش���ییه س���لێمانی ب���ۆ ئاوێن���ه ب���اس ل���ه و كه مبونه وه یه له خوێنه ری كتێب ده كات و ده ڵێ���ت، "له م چه ند س���اڵه ی دواییدا رێژه ی خوێنه ری كتێب به ش���ێوه یه كی

به رچاو كه میكردوه ". ئه و ك���ه م���اوه ی 14 س���اڵه كاری كتێبفرۆش���یی ده كات ئام���اژه به وه ش ده دات كه هه تا ساڵی 2010 خوێنه رانی كتێب له ئاس���تێكی ب���اش و به رزدا بو، "ب���ه اڵم له گ���ه ڵ باڵوبون���ه وه و زیات���ر به ئینته رنێ���ت و ئاش���نابونی خه ڵ���ك فه یس���بوك و تۆڕه كۆمه اڵیه تییه كان، ڕۆژ به ڕۆژ ئاس���تی خوێن���ه ری كتێب

له دابه زیندایه ".دیكه زانس���تیانه ی راس���تیه ل���ه و ك���ه له توێژینه وه ك���ه دا ده ركه وت���وه ،

ئاماژه به وه كراوه كه ئه و كه س���انه ی زیات���ر ده خوێنن���ه وه ، زیات���ر ح���ه ز ده كه ن و ش���ته كان به تاقیكردن���ه وه ی خوێندنه وه ه���ه روه ك عه قڵكراوه ترن، هۆكارێكیش���ه ب���ۆ فراوانبونی خه یاڵ و

ئه ندێشه ی مرۆڤ.ب���ه اڵم عه باس محه م���ه د كه یه كێكه سه راو به رده ركی له كتێبفرۆش���ه كانی 25 س���اڵه پیش���ه ی كتێبفرۆش���ییه ، به هه مانش���ێوه ئاماژه بۆ ئه وه ده كات ك���ه "س���ااڵنی هه ش���تاكان خوێنه ری كتێب باش���ترو زیات���رو پوختتر بون له ئێس���تا و خه ڵك���ی ئ���ه وكات كتێبی بابه ته كانی شۆڕش و دیوانی شاعیرانیان له ئێس���تادا ب���ه اڵم ده خوێن���ده وه ، خوێنه ران���ی كتێ���ب له پاشه كش���ێدان ئه مه ش به هۆی س���ه رقاڵبونی خه ڵكی به تۆڕه كۆمه اڵیه تییه كان و ته كنه لۆجیا و

درام���ا ته له فیزیۆنیه كان كه كاریگه ریی خراپی���ان له س���ه ر كاتبردن���ی خه ڵك

هه یه ". س���وده كانی دیك���ه ی له به ش���ێكی خوێندنه وه دا، ده ركه وتوه خوێندنه وه ی به رده وام بیری م���رۆڤ به هێز ده كات. هاوكات خه سڵه تێكی سه رسوڕهێنه ریش له پیاوان���دا ده خوڵقێنێ���ت ك���ه وایان لێده كات له الی ئافره تان سه رنجڕاكێشتر ده ربكه ون. ئه مه جگه له وه ی یارمه تیده ر ده بێ���ت له وه ی توانای ش���یكردنه وه ی دیارده و روداوه كانی ده وروبه ر له مرۆڤدا

به هێز ده كات.له الیه ك���ی دیكه وه دڵش���اد محه مه د ب���اس ژی���ار كتێبخان���ه ی خاوه ن���ی كتێب رێ���ژه ی خوێنه رانی له كه می���ی ده كات و ب���ۆ ئاوێنه ده ڵێ���ت، "كتێب خوێندن���ه وه كه مبوه ته وه بۆ ڕێژه یه كی

كه م، ئه ویش توێژێكی تایبه تن یاخود ئه وان���ه ن كه بۆ توێژین���ه وه و راپۆرت و ئه و ده یخوێننه وه "، پێویس���تیه كانیان رۆڵی نه رێنی���ی مۆبایل و ته كنه لۆجیای له نه هێشتنه وه ی ئینته رنێت سه رده م و كات ب���ۆ خوێندن���ه وه ، به گرنگتری���ن ژماره ی له پاشه كشێی داده نێت هۆكار

خوێنه رانی كتێبدا. ه���ه روه ك ئازاد به رزنجی س���ه رۆكی س���ه رده م، په خش���ی چاپ و ده زگای ب���ۆ ئاوێنه باس���ی داكش���انی ڕێژه ی هۆكاره كان���ی كتێ���ب و خوێنه ران���ی پاشه كشه ی خوێندنه وه ی كتێب له الیه ن تاك���ی كوردی���ه وه ده كات و ده ڵێ���ت، "س���ااڵنی هه ش���تاكان خه ڵك���ی زیاتر ئاش���نابون به كتێب، به اڵم پێشكه وتنی ته كنه لۆجیاو هۆیه كانی گه یاندن و تۆڕه كۆمه اڵیه تی���ه كان كاریگه ریی به هێزیان

هه ب���و له س���ه ر كه مبون���ه وه و نه مانی بایه خی كتێب".

ب���اس له جه نجاڵی���ی ژیان و ئ���ه و گوزه ران���ی خه ڵك���ی ده كات ل���ه ڕوی دارایی و كۆمه اڵیه تیی���ه وه كه واده كات كه متر به ره و كتێ���ب بچن، ئه مه جگه ل���ه وه ی ڕۆڵی كاریگه ری پ���ه روه رده و خوێندن هه ر له قۆناغه كانی س���ه ره تای خوێندن���ه وه له كه موكورتی���ی و نه بونی داڕش���تنی گونجاوو زانستیی پرۆگرامی

خوێندن بۆ خوێندكاران.ئه وان���ه ی زیاتر ده خوێنن���ه وه ، ئه و راس���تیه یان ال دروست بوه كه ئه وه ی له كه س���انی جیاده كات���ه وه ئ���ه وان زانین���ی كۆمه ڵێ���ك ده وروپش���تیان، وش���ه و زاراوه ی تایبه ت���ه كه ئه مه ش وا له خوێن���ه ر ده كات وه ك كه س���ێكی بلیم���ه ت ده ربكه وێ���ت، النیكه م له الی

خه ڵكی ئاس���ایی . ه���ه روه ك خوێنه ره راسته قینه كان به رده وام له پیشه كانیاندا ده كه ونه پێش هاوپیش���ه كانیان و هه لی

سه ركه وتن هه میشه بۆ ئه وانه . به رزنجی ، كه بۆخۆی خاوه نی چه ندین له رۆڵی ره خنه وه رگێ���ڕدراوه ، كتێبی دام���ه زراوه په روه رده ییه كان ده گرێت و ده ڵێ���ت "به داخ���ه وه له زانكۆكانی���ش به ش���ێكی زۆری مامۆس���تایانی زانكۆ هانی خوێن���دكاران ناده ن به ره و كتێب خوێندنه وه بچن و ته نه���ا به مه لزه مه وه خه ریكن و گه نجی ئێمه هه ر له سه ره تای ته مه نی���ه وه ڕۆح و خولیایان بۆ كتێب خوێندن���ه وه نی���ه و تیایاندا دروس���ت

نه كراوه ".ئه و باس له كاریگه ریی ڕاگه یاندنه كان و به تایب���ه ت ده كات تیڤی���ه كان خۆس���ه رقاڵكردنیان له په خش���كردن و له جێگه ی بێسود، بابه تی به كۆمه ڵێك هان���دان و خۆشه ویس���تكردنی كتێ���ب ل���ه الی خه ڵك و ده ڵێت، "بۆش���اییه كی ڕۆش���نبیرییان دروستكردوه و پێویسته كاری جدی���ی و پرۆگرامی ڕۆش���نبیریی بكه ن بۆ كه مكردنه وه ی ئه و پاشه كشێیه كه له ڕێژه ی خوێنه ری كورددا دروست ب���وه و كاربكه ن ب���ۆ ئاش���تكردنه وه و خه ڵك و گه نجان و ئاش���ناكردنی زیاتر خوێندن���ه وه ڕۆح���ی بنیاتنان���ه وه ی

له كۆمه ڵگه ی كوردییدا".

ئا: ئاوێنه

ده مه و ئێواره یه كی دره نگ له ژێر لێزمه ی بارانه به خوڕه كه دا و

له ناوه ڕاستی شه قامه قه ره باڵغه كه دا وه ستابو، ئاو به هه مو الیه كی

ئه و بارانگیره دا ده هاته خوار كه له به ریكردبو بۆ ئه وه ی ته ڕ نه بێت،

چه ند خوله كێكی كه می مابو بۆ ئه وه ی ده وامه شه ش كاتژمێرییه كه ی

ته واوبكات، به اڵم به جۆرێك هه ڵده سوڕا وه ك ئه وه ی خوله كی

یه كه می ده ستپێكی كاره كه ی بێت، چونكه ته نها بیری له وه ده كرده وه

چۆن بتوانێت وه ك كارمه ندێكی هاتوچۆ به باشترین شێوه هاتوچۆی

ئۆتۆمبیله كان رێكبخات.

ئاراس عوم���ه ر )ناوێكی خوازراوه (، یه كێكه له كارمه ندانی پۆلیسی هاتوچۆ، له باراناویترین یه كێ���ك ك���ه دوێن���ێ رۆژه كان���ی ئه م هه فته یه ب���و، له كاتی راپه ڕاندن���ی ئه ركه كه ی���دا ب���ۆ ئاوێنه به شه وقه وه باس���ی له خۆشه ویستی بۆ پیشه كه ی ده كرد، ئه گه رچی نزیكه ی 3

مانگه موچه شی وه رنه گرتوه . ئاراس له كات���ی لێدوانی بۆ ئاوێنه ، چاوێكی الی ئێمه و ئه وی دیكه ی هه ر الی ئۆتۆمبیله كان بو، به ده ستیشی ئاماژه ی بۆ جوڵه كردن و وه ستانی ئۆتۆمبیله كان ده كرد، له وبه ری ش���ه قامه كه له مبه رو ده سته كانیشی به جۆرێك له به ر سه رماو لێزمه ی بارانه كه سورهه ڵگه ڕابون، هه ر جاره ی یه كێكیانی ده خسته ناو گیرفانه

ته ڕه كانیه وه بۆ ئه وه ی ئاهێكی گه رمی پێدا بێته وه .

ئه و ده ڵێت "تا ئێستا موچه ی مانگی تش���رینی یه كه م���م وه رنه گرتوه ، به اڵم به ئه رك���ی سه رش���انی خۆم���ی ده زانم پێویس���ته بك���ه م، خزمه ت���ی خه ڵك ئه وانیش رێزی پیشه كه ی ئێمه بگرن".

ئه و كارمه نده كه خێزانداره وه ك خۆی

ده ڵێت، به خت���ی هه یه كه له خانویه كدا ده ژیت كرێ نادات، "ده نا موچه كه مان

به شی پێداویستیی ژیانمان ناكات". كارمه ندان���ی هاتوچ���ۆ له خۆش���یی و له س���ه ر ه���ه ر ناخۆش���ییدا ده بێ���ت ش���ه قامه كان بن، چونكه نه بونی ئه وان ل���ه وێ گرفتی گ���ه وره ی رێكخس���تنی هاتوچۆ دروست ده كات، ئاراس ده ڵێت،

"له جه ژناندا دو رۆژمان هه یه بۆ پش���و، ب���ه ده ر له وه به س���ه رماو گه رما ده بێت

ئه ركی خۆمان جێبه جێ بكه ین".ئ���ه و تاكه كێش���ه ی گله یی كردن بو له هه ندێ���ك كه س كه وه ك پێویس���ت به چاوی نرخه وه س���ه یری پیش���ه كه ی ناكه ن، "ئه گه ر خه ڵ���ك وازمان لێبێنن زۆر ئاسوده م له گه ڵ پیشه كه م، چونكه

هه ندێكجار كه سانێك خۆیان سه رپێچی لێپرس���ینه وه ش له حاڵه تی ده ك���ه ن و لێی���ان، ده چ���ن له س���ه روی خۆم���ان ش���كاتمان لێده كه ن". ب���ه اڵم ئه وه ش ناشارێته وه كه له پاڵ ئه وه شدا، ده یان كه س هه ن ده ستخۆش���ییان لێده كه ن و

پێزانینیان هه یه بۆ ئیشه كه یان. ئاس���ۆ كه مال )ناوێكی خ���وازراوه (، كارمه ندێك���ی دیكه ی هاتوچۆی س���ه ر نزیك له چوارڕیانێك���ی ش���ه قامه كانه و پاركی ئازادیی سلێمانی و كاتژمێر 7ی رێكخس���تنی دوێنێ خه ریكی ئێواره ی

هاتوچۆی ئۆتۆمبیله كان بو. له پ���ڕ ئۆتۆمبیلێ���ك به هۆڕین لێدان له سایدێكی وه س���تاوه وه كه وته جوڵه ، دیارب���و حاڵه تێك���ی كتوپ���ڕ رویدابو، ئاسۆ به په له سایده جواڵوه كه ی راگرت ت���ا ئۆتۆمبیله ك���ه تێپه ڕی ، ئ���ه و بۆی رونكردین���ه وه كه "ئه وانه پێویس���تیان به هاوكاری���ی هه یه و به هیچ ش���ێوه یه ك هاواڵتیانی له نێ���وان ناكه ین جیاوازیی ئاس���ایی و كه س���انی دیك���ه دا، چونكه هه مویان له به رده م یاسادا ده بێت وه ك

یه ك بن".ئاس���ۆ ماوه ی 13 س���اڵه كارمه نده و رۆژانه هاوش���ێوه ی ئ���اراس ده بێت 6 كاتژمێ���ر كاربكه ن. ئ���ه و له گه ڵ ماڵی نیش���ته جێن و له خانویه ك���دا باوك���ی "خێزان���دارم دو منداڵم ه���ه ن، ژیانمان به شێوه یه كی ئاسایی ده ڕوات به ڕێوه ". ئاس���ۆ م���اوه ی كاتژمێرێ���ك بو له و بڕیاریش وه س���تابو، ش���وێنه ی خۆی بو تا كاتژمێر 11ی ش���ه و له وشوێنه ی خ���ۆی بمێنێته وه . هه رچه ن���ده هه وای

ساردی شه قامه كه ده ست و ده موچاوی سڕكردبو، به اڵم ئه و ته نها ئه وه ی دوباره ده كرده وه كه "من له به ر هیچ ش���تێك و هیچ كه س���ێك ئه مه ناكه م، ته نها له به ر

خۆشه ویستیی خۆم بۆ پیشه كه مه ".ئه گه رچی ئ���ه و كارمه ندانه ی س���ه ر ش���ه قامه كان زیاتر مه ترس���یی روداوی نه خوازراوی���ان له س���ه ره و پێده چێ���ت زیاتری���ش مان���دو بب���ن، ب���ه اڵم هیچ جیاوازیی���ه ك له ئیمتیازات���ی ئ���ه وان و ئه و كارمه ندانه دا نی���ه كه له ناو بینای هاتوچ���ۆدا پۆلیس���ی دائیره كان���ی

كارده كه ن. عه بدواڵ، به هم���ه ن خۆیه وه له الیه ن وته بێ���ژی به ڕێوه به رایه ت���ی پۆلیس���ی هاتوچ���ۆی س���لێمانی ، وت���ی "هی���چ ئ���ه و له نێ���وان نی���ه جیاوازیی���ه ك كارمه ندانه ی س���ه ر جاده كان و ئه وانه ی ن���او به ڕێوه به رایه تی���ه كان، هه رچه نده ئێم���ه داوامانك���ردوه ئه وانه ی س���ه ر ج���اده كان ده رماڵه ی مه ترس���ییان بۆ

خه رج بكرێت".له كاتێكدا ترافیك بۆ ئه وه داده نرێت رێكبخات، ئۆتۆمبیله كان هاتوچۆی كه به اڵم لێره له پاڵ ترافیكه كه دا هه میشه هه یه ، ئاماده یی هاتوچۆش پۆلیس���ی له وباره یه شه وه به همه ن ده ڵێت، "ره نگه نه مانتوانیبێ���ت وه ك ئێم���ه هێش���تا پێویست سود له ته كنه لۆژیا وه ربگرین، هه ندێكجار ئ���ه و ترافیكانه ده كوژێنه وه ئه گ���ه ر فریانه كه وی���ن قه ره باڵغیی زۆر دروست ده بێت، یاخود هه ندێك حاڵه تی كتوپ���ڕ روده دات كه پێویس���ت ده كات

كارمه ندی ئێمه له وێ بێت".

فه یسبوك و ته كنه لۆژیا خه ریكه گۆڕه پانه كه به كتێب چۆڵ ده كه ن

ئێواره یه كی باراناویی له گه ڵ ئێشكگرانی شه قامه كان

ئه گه ر خه ڵك وازمان لێبێنن زۆر ئاسوده م

له گه ڵ پیشه كه م، چونكه هه ندێكجار كه سانێك

خۆیان سه رپێچی ده كه ن و له حاڵه تی

لێپرسینه وه ش لێیان ده چن له سه روی خۆمان

شكاتمان لێده كه ن

سااڵنی هه شتاكان خه ڵكی زیاتر

ئاشنابون به كتێب به اڵم پێشكه وتنی

ته كنه لۆجیاو هۆیه كانی گه یاندن و

تۆڕه كۆمه اڵیه تیه كان كاریگه ریی به هێزیان

هه بو له سه ر كه مبونه وه و نه مانی بایه خی كتێب

"له م چه ند ساڵه ی دواییدا رێژه ی خوێنه ری کتێب به شێوه یه کی به رچاو که می کردوه"

ئیداره ی سلێمانی و، وه جاخی وه فده که ی گۆڕان تایبه‌ت (457( سێشه ممه 182014/12/16

س���ه نگی ڕاس���ته قینه ی گ���ۆڕان له پارێزگای س���لێمانی به زۆر له سه رو س���ه د ه���ه زار ده نگ���ه وه له یه کێتیی زیات���ره ، ب���ه اڵم له ڕێککه وتننام���ه ی نێوان گۆڕان و یه کێتیی بۆ ئیداره دانی پارێزگاکه ، نه ك ئه نجامه ساخته که ی س���ی نیس���ان که هێش���تا گ���ۆڕان کورسیی و نیوێك له پێش یه کێتیه وه ، حیسابی بۆ نه کراوه ، به ڵکو یه کێتیی بۆته هێزی یه ک���ه م و گۆڕانیش بۆته

هێزێکی په راوێزخراو. به پێ���ی ڕێککه وتننامه که ، تێکڕای پای���ه و جومگه کانی ده س���ه اڵت الی یه کێتی���ی ئه مێنێته وه . ئ���ه وه ی دو ده ی���ه زیات���ره یه کێتیی س���لێمانی پێ ئ���ازار ئه دات و ده س���ه اڵتی خۆی ئ���ه وه ی کۆنترۆڵی پ���ێ دائه کوتێ، خه ڵ���ك و قۆرخی ب���ازاڕو بازرگانیی پێک���ردوه ، ئه وه ی زه وی���ی و مۆڵك و دارو به ردی ش���اری سلێمانی و شارو ش���ارۆچکه کانی پارێزگاک���ه ی پ���ێ پێخس���تۆته ژێ���ر ڕکێف���ی خۆیه وه ، له س���لێمانیدا وه به رهێنانی ئ���ه وه ی ن���ۆکان و له گه ل���ه ش���وقه ی حزب و به رپرسه کانیدا کورتکردۆته وه ، ئه وه ی

له ڕێگه یه وه کهول و جگه ره و که لوپه لی خراپی پێ ئه گاته س���لێمانی، ئه وه ی بازرگانیی نه وتی پێ ئه کات، ئه وه ی که رتی ته ندروس���تیی کردۆته بزنسی حزب، ئه وه ی به نهێنیی موچه ی 37 هه زاری���ی و 150 هه زاریی بۆ هه زاران ئه ندام و کادری حزب پێ بڕیوه ته وه ، ئ���ه وه ی له جیات���ی چاودێریک���ردن، له گه نده ڵیه کانه وه گالوه ، بۆ خ���ۆی ئه وه شی بۆته پارێزه ری هه مو ئه مانه و خه ڵکی پێ سه رکوت ئه کرێ، هه موی

له ده ست یه کێتییدا ماوه. بۆ ش���ه ش س���اڵ ئه چێ یه کێتیی له س���ایه ی که مینه یه و له س���لێمانی هێزو پاره ، حوکمی ئ���ه م پارێزگایه ئه کات، به اڵم وه فدی دانوس���تانکاری پاره یان گۆڕان، وه س���یله کانی هێزو له س���ه ر مێ���زی وتوێ���ژ ته س���لیمی یه کێتی���ی کردۆته وه. دی���اره وه فدی له ناشا ره زایی و گۆڕان دانوستانکاری که م ئه زمونییدا، بێ ئه وه ی به خۆیان ده ره وه ی فڕێداوه ته گۆڕانیان بزانن،

گشت ده سه اڵته کان.گشتیه کان، به ڕێوه به ره به ژماره ی به اڵم یه کس���انن، گۆڕان، یه کێتیی و هه ریه که ی���ان ئ���ه وه ی جیاوازی���ی وه ریانگرت���وه ، زۆر گه وره ی���ه . ئاخر خ���ۆ یه کێتی���ی له ڕێگ���ه ی کاره باو

په روه رده و ئه وقاف و ڕۆش���نبیرییه وه قایم ده س���ه اڵتی نه بوه و ده وڵه مه ند ڕۆش���نبیریی و په روه رده و نه کردوه . ئه وقاف و کاره ب���او ئه وانی تریش که گۆڕان وه ریگرتون ، شوێنی گه نده ڵییه گ���ه وره کان نه ب���ون، به ڵکو یه کێتیی وێرانیکردون و هه ر له بنه ڕه تدا بار بون به ده ست له مه ودواش به س���ه ریه وه ، هه رالیه که وه بێت، توش���ی کێش���ه ی گ���ه وره و گله یی خه ڵك���ی ئه کاته وه . ته نانه ت ئاوادانکردنه وه ش باره به سه ر

یه کێتییه وه و ده مێکه لێی ڕائه کات.هه رچ���ی ش���اره وانیی س���لێمانی و قه زاو ناحیه کانه ، کش���توکاڵ، تاپۆ، فڕۆکه خان���ه ، وه به ر هێنان، چاودێریی دارایی، بازرگانیی نه وت، سنوره کان، کاروب���اری ته نان���ه ت ئاس���اییش و کۆمه اڵیه تیی و ته ندروستییش هه مویان ڕاس���ته وخۆ په یوه س���تن به جومگه ی ده سه اڵته کانی حزب و ڕاسته وخۆ له گه ڵ پاره کانی نۆکان و به رژه وه ندیی حزب و به رپر س���ه کان کار ئه ک���ه ن. جێگه ی بیرخستنه وه یه ده یان به ڕێوه به رایه تی هه ن، له به ر ئه وه ی گش���تیی نین بێ ماونه ته وه یه کێتیی الی دانوس���تان له کاتێک���دا ده س���ه اڵت و قه ڵه مڕه ویی فراوانه و زۆر به ڕێوه به رایه تییانه ئه م پله ی به ڕێوه به ره کانیش���ی گشتیین،

له وانه تاپۆو ئامارو نفوس و...هێش���تا له وه دای���ه نه گبه تیه ک���ه پێیوای���ه گ���ۆڕان وه فده ک���ه ی ش���اره وانیه کان به ڕێوه به رایه ت���ی ده س���که وته بۆ گ���ۆڕان به بێ ئه وه ی بزانێ ئ���ه م به ڕێوه به رایه تی���ه ته نها ش���اره وانیه کانی له نێوان ره بتێک���ه ق���ه زاو ناحیه کان له گ���ه ڵ وه زاره تی ش���اره وانیی، به ب���ێ ئ���ه وه ی هی���چ ده س���ه اڵتێکی هه بێت به س���ه ر تاپۆو ناحیه کان���دا ق���ه زاو ش���اره وانیی له قه اڵدزێ���وه تا کفری ک���ه هه موی ئه مێنێته وه . یه کێتیی���دا له ده س���ت س���ینیه له س���ه ر گۆڕان وه فده که ی ئاڵتونیه که س���ه رۆکایه تی شاره وانیی س���لێمانی و هه ردو تاپۆی 1و تاپۆی 2ی ته س���لیمی یه کێتی���ی کردۆته وه که له س���ایه ی ده س���ه اڵتی یه کێتییدا به سه ریاندا، سلێمانی زۆرترین ئازاری

چه شتوه . هه ڵه ی���ه پێمانوابێت فڕۆکه خانه ی س���لێمانی له الیه ن به غ���داوه به ڕێوه ئه برێ���ت، ئه گ���ه ر ل���ه ڕوی مۆڵه تی په یوه س���ت فڕۆکه وانیی مه ده نییه وه بێت به به غداوه ، ئه وا هه مو جومگه کانی فڕۆکه خانه که الی یه کێتیین و یه کێتیی وه ك موڵک���ی خ���ۆی مامه ڵه ی پێوه ئه کات،. خۆ کۆمسیۆنی هه ڵبژاردن و

به ڕێوه به ره که شی سه ر به به غدا بون، پێش���ێلکارییان گه وره ترین که چ���ی به رامبه ر سلێمانی و مافی ده نگده ران KNN ئه نجام���دا. به پێی دوا هه واڵیبۆ فڕۆکه خانه ی سلێمانی تێرمیناڵی ماوه ی په نجا س���اڵ دراوه به ئه زمه ڕ

ئێر که سه ر به نۆکانه .ئه گه ر گۆڕان هه ر چوار س���اڵه که ی بدایه به ئاسۆ فه ره یدون به اڵم هه ندێك له و پۆس���تانه ی داوێتی به یه کێتیی، وه ربگرتای���ه ، زۆر قازانجت���ری ب���و. گومان���ی تیا نیه ئ���ه وه ی گۆڕان له م به یه کێتیی، داوێت���ی ڕێککه وتن���ه دا ش���ه ش مانگ پێش���نیاری بکردایه ، یه کێتیی هه ڤ���اڵ ئه بوبه کری بۆ هه ر قه بوڵ به پارێ���زگار س���اڵه که چوار بو، چونکه ئه وه ی ئێس���تا یه کێتیی وه ریگرت���وه ، ئه وه یه که 23 س���اڵه

شه ڕی له سه ر ئه کات.وه ف���دی گۆڕان نوێن���ه ری خه ڵکی زۆرینه ی س���لێمانی و زوڵملێک���راوی خه ڵکی پارێزگاکه بون، به اڵم دوای نزیکه ی ش���ه ش س���اڵ له حوکمڕانیی وه جاخ���ی یه کێتی���ی، ن���اڕه وای وه فده که ی گۆڕان ته س���لیمکردنه وه ی گشت جومگه کانی ئیداره ی سلێمانی ب���و. وه ك ده ڵێن کێوێ���ك ژانیگرت و

مشکێکی بو!

كێشه ی كه مه نه ته وه كان له هه رێمی دروستبونی دوابه دوای كوردس���تان ده سه اڵتی حوكمڕانی كوردیی له یه كه م حكومه تی هه رێم كه م كه م گه ش���ه ی ك���ردوه ، ئه وه ش له وه س���ه رچاوه ی گرتوه هه ری���ه ك له پارتی و یه كێتیی شكاندنه وه ی به مه به س���تی له ڕابردو به اڵنسی سیاسیی به الی خۆیان له پاڵ دروستكردنی چه ندین حزبی كارتۆنی كوردی���ی ل���ه و الوه چه ندی���ن حزبی دروستكرد، مه س���یحیان توركمانی و ئه ویش بۆ ئه وه ی پیش���انی بده ن كه ڕای گش���تی كه مه نه ته وه كان به الی ئه وان���ه ، له وه ش���دا ده س���تی پارتی به سه ر ئه و پرس���ه زه قتره ، ئه وه ش ڕێگا خۆشكه ر بو له كاتی دیاریكردنی رێژه ی كۆتا بۆ كه مایه تیه كان پارتی به پل���ه ی یه ك���ه م پاڵپش���تی دانان و زۆركردنی ژماره ی كورس���یی كۆتای ده كرد، به و نیه ته ی هه رچۆنێك بێت دواجار ئه و كورسیانه بۆ الیه نگرانی خ���ۆی له نێو ئ���ه و دو پێكهاته یه كال

ده كات���ه وه ، له ئه نجامیش���دا ه���ه روا ده رچو، بۆیه ئێستا به ده گمه ن هه ست به وه ده كه ین كه ئه و 10 كورس���یه ی هه روه ه���ا مه س���یحی و توركم���ان و كورس���یه كه ی ئه رمه نی به پێچه وانه ی لیس���تی پارتی هه ڵوێست وه ربگرن، ئه و به به ش���داریی تایبه ته ئ���ه وه ی دو پێكهاته ی���ه ، له م���اوه ی ڕاب���ردو چه ندین جار فراكس���یۆنی په رله مانی داوایانك���ردوه پێكهات���ه دو ئ���ه و بااڵكانی له پۆسته پێبدرێت پشكیان س���ه رۆكایه تی حكومه ت و په رله مان و حكوم���ه ت ب���ه اڵم ت���ا ئێس���تا ئه و خواس���ته یان جێبه ج���ێ نه ك���راوه ، له دواین كێش���ه ی كه م���ه نه ته وه كان نوێنه ریان ك���ه له وه ی ناڕه زاییان���ه له كۆمس���یۆنی نه چه س���پێنراوه یاس���اكه ، به گوێ���ره ی هه ڵب���ژاردن ده نگدانیان بایكۆت���ی ئ���ه وه له به ر هه ڵبژاردنه كانی به كۆمس���یۆنی كرد كوردستان، من نامه وێ قسه له سه ر ش���ێوازی دیاریكردن���ی ئه ندامان���ی كوردستان هه ڵبژاردنی كۆمس���یۆنی بكه م ئه وه بۆ كاتێكی تر به اڵم ئه وه ی تایبه ت���ه به و دو پێكهاته پێویس���ته

له سه ری بوه س���تین، پێشتر پارتی و له پش���كی ڕایانگه یاندبو یه كێتی���ی خۆیان هه رالیه كیان كه س���ێك له و دو پێكهاته یه هه ڵده بژێرین، به اڵم هه ردو فراكس���یۆنی توركم���ان و مه س���یحی له په ڕله مان ڕایانگه یاند ئه وانه نوێنه ری ئه وان نین! چونكه پارتی و یه كێتیی ئ���ه و دو نوێنه ره یان هه ڵب���ژاردوه و، مافی ئه وه یان نیه خۆیان به نوێنه ری توركمان و مه س���یحیه كان بزانن، من نامه وێ به رگریی ل���ه و دو نوێنه ره ی كه مه نه ته وه كان بكه م له كۆمس���یۆن ب���ه اڵم خ���ۆ هه م���وان ده زانی���ن دو فراكسیۆنه په رله مانیه كه ی مه سیحی و ده نگ و به پاڵپشتی و توركمانه كانیش ته زویری پارتی نه بوایه نه یانده توانی بگه نه په رله مان، له به ر ئه وه به هه مو مانایه ك ده توانین بڵێین له په رله مانی به ناوی نی���ه ش���تێك كوردس���تان توركمانه كان مه سیحی و نوێنه رایه تی هه تا هه ڵوێس���تی له و شێوه بنوێنن، یه كێك له دیارترین به ڵگه كان له دواین هه ڵب���ژاردن لیس���تی پارت���ی توانی له ناحی���ه ی عه ن���كاوه ی پارێ���زگای هه ولێ���ر پل���ه ی یه ك���ه م به ده س���ت

ئه وێ س���ه نته ری له كاتێكدا بهێنێت ئه وه مه س���یحیه كانی كوردس���تانه ! بانگه شه ی ئه وان نوێنه رایه تیه كامه

بۆ ده كه ن؟پێموایه گش���تیی به ش���ێوه یه كی له جومگ���ه ده كات پێویس���ت سیاسیه كانی كوردس���تان توركمان و مه س���یحیه كان هاوبه ش بن به اڵم به ر له وه پێویس���ت ده كات پارتی ده ست هه ڵبگرێت له و ده س���تێوه ردانه ی كه ده یكات له كاروباری ئه و كه مایه تیانه ، به ش���ێوه یه ك ئ���ه و كه س���انه ی كه به فیعلی ده رده چ���ن له هه ڵب���ژاردن له وێش���ه وه بن، ئ���ه وان نوێن���ه ری ئه وه ڕێگا خ���ۆش ده كات بۆ ئه وه ی ڕاس���ته قینه ی نوێنه رایه تیه ك���ی له كوردس���تان كه مایه تی���ه كان به رپابكرێ���ت، بۆ ئه وه ش پێویس���ت ده كات له كۆمسیۆنی نوێی هه ڵبژاردنی كوردس���تان جۆرێ���ك له میكانی���زم بدۆزرێت���ه وه ك���ه ڕێ���گا بگرێت له و وای ده بینم به پێچه وانه وه دیارده یه ، كێش���ه ی كه مه نه ته وه كان چاره سه ر نابێ���ت و، هه ر رۆژێك به ش���ێوه یه ك

دێته وه .

كێشه ی كه مه نه ته وه كان و كۆمسیۆن

دانا ئه مین

گۆڕان هه ر چوار ساڵه که ی بدایه

به ئاسۆ فه ره یدون به اڵم هه ندێك له و پۆستانه ی

داوێتی به یه کێتیی وه ربگرتایه ، زۆر

قازانجتری بو

لیس���تی خزم���ەت لەراگەیاندنەکانی خۆیان کەوتونه ت���ه کەمکردنەوە لەبەهای رێکكەوتن���ی نێ���وان گ���ۆڕان و یەکێتیی، بۆمەبەس���تی لیس���تی خزمەت لەکاتێکا خزمەتکردنی خەڵکی کوردستان دروشمی لەبێخزمەتیدا بەاڵم خزمەتیان هەڵگرتبو، بێخزمەت کەوتن، سەره نجام ئەو ئامانجەی لەنیوەش بۆدەکرد،زەرەری کاریان ئەوان بۆ نەگێڕانە، بۆیە ئێستا کەوتونەتەوە پالر ئ���ەم رێکكەوتنە گرتنە ئەم رێکكەوتنە، بەرهەم���ی ش���ەش مانگ بێهەڵوێس���تیی لیستی خزمەتە، کە هەم خۆیان و هەمیش خەڵکی کوردستانایان توشی دەردەسەریی گەورەکردبو، بەه���ۆی چاوی تەماعیانەوە

کە داوای زۆرترین پۆستیان دەکرد . ئەوەی لیس���تی خزمەت دەیویست لەم یاریەی بەدەس���تی بێن���ی ئەوەبو، وایان دانابو کە ملمالنێیەک���ی قوڵی دەکەوێتە نێوان گۆران و یەکێتیی و سەرەنجام ئەوەی س���ودمەندی یەکەم دەبێت ل���ەم یاریەدا ئەوان دەبن، دەتوانن نەک هەر پۆس���تی زۆر زیاترو گەورەتر بەدەست دێنن، بەڵکو بەه���ۆی ملمالنێوە نێوان گۆڕان و یەکێتیی زۆرترین رێژەی دەنگ لەهەڵبژارنی داهاتودا دەبەن، بەاڵم هەستیان بەوەنەکرد ئەوەی ئەوکەس���ەیە بەردەکەوێ زیاتری گورزی

کەده بێتە نێوانگری شەڕەکان .

دوای ئەوەی لیس���تی خزمەت چەندین پێش���نیاری پێشکەش���کرد، گۆڕان وەک هاوکاریی پێشوی ئۆپۆزسیۆن و لەبەردڵی پێش���نیاری چەندی���ن خەڵکەک���ەی، ئەوان���ی کردەبڕی���اری خۆی ب���ۆ ئەوەی ئ���ەم گرێکوێرەی���ە بکرێت���ەوە، خەڵکی کوردس���تان چیتر زەرەرمەند نەبێت لەم ملمالنێ س���ەختەدا، بەاڵم دواجار ئەوان خۆی���ان و بەپێش���نیارەکانی گاڵتەی���ان دەنگدەران���ی خۆیان���ەوە ک���رد، ئەم���ە ئینسانیی و هەڵوێس���تێکی ئەوەی لەبری بەردەوام و بنوێنن، ئاینیی مرۆڤدۆستیی و رۆژ ل���ەدوای رۆژ بێهەڵوێس���تترو بەه���ا مرۆڤایەتیەکانیانکاڵدەکردەوە کە لەپەیڕەو

پرۆگرامیاندا هەیە .دوای ئەوەی ئ���ەوان لەماوەی رابردودا، هیچ رۆڵێکیان نەبو لەبەڕێوەبردنی ئیداریی کوردس���تان، ب���ەاڵم هەمیش���ە الیەنگری دەس���ەاڵتیک بون کە رێگرو داڕوخێنەری ئ���ەوان بو، ئەم���ەش یان لەترس���ان بوە یاخ���ود لەبرس���ان، بۆی���ە گ���ۆڕان وەک ئەرکێکی ئەخالقیی و مرۆیی بڕیاریدا چیتر بەبەرچاوی دۆست و دوژمن بۆسەرخستنی پرۆسەی دیموکراس���یی و راگرتنی بەهای مرۆیی، دەس���تی لەهەندێک دەس���کەوتی خۆیناو دەستبەرداریان بو، کەمافی رەوای خۆش���یبو.بۆ بەرژەوەندی���ی گەلەک���ەی و زیاترو دەس���کەوتی چاوەڕێی ئەوان���ەی ملمالنێ گەورەتر ب���ون، لەکۆتاییدا تەنیا ئەوەیان بۆ مایەوە کە بەدەستێکی بەتاڵ

لەبەردەم الیەنگرانیاندا دابنیشن و بگەڕێن بۆ بەهانەیەک کە خۆیان لەم شەرمەزارییە

پێرزگار بکەن .لیس���تی خزم���ەت جگە لەدەس���تدانی لەئێس���تا زیاتر، کۆمەڵێک دەس���کەوتی

زیاتر ئەوەیان س���ەلماند گەش���ەنەکردن و گەورەنەبونی���ان ل���ەم قەبارەی���ە زیاتر، پشتکردنیان خۆبەکەمزانین و هۆکارەکەی ب���وە لەبڕی���ارو بەڵێنەکانی���ان، ت���ا بەم ئاراس���تەیه ش بڕۆن جگە لەبچوکبونەوەی الیه نگرانی���ان، لەده س���تدانی زیات���رو خەڵکی کوردس���تانیش ئەو راستیەیان بۆ دەرکەوت ئەوە دەسەاڵت نەبوە، رێگربوە لەکارەکانی���ان، بەڵکو ئ���ەوە بێئیرادەیی خۆیان بوە لەئەنجامی بڕیاری سیاسییان و خ���ۆ بەکەم گرتنیان، ئەگینا ئەم قۆناغە باش���ترین قۆناغی کاری سیاسییان بوە، ب���ۆ ئەوەی مۆرکی خۆی���ان لەگۆڕانکاریی کوردیی بدەن لەئێس���تاو داهاتو، لەپێناو خزمەتکردن���ی گەلی ک���ورد،. ئایا دوای ئەوەی لیس���تی خزمەت ئ���ەوەی دەیڵێن ئاراس���تەی رەخن���ە لەراگەیاندن���ەکان، رێکكەوتنی گ���ۆڕان و یەکێتی���ی دەکەن، بڕیارەکە لەژێردەستی خۆیان بو ئەوەیان بۆ نەکرد؟ دەیانویست بەم هەڵوێستانەیان چ���ی بەرهەمبێن���ن؟ ی���ان دەیانویس���ت بەنەیارانی ک���ورد بڵێن ئەوە ئێمە هەین و توانیومانە دەس���ەاڵتی کوردیی لەبەردەم گەل و دنیا ناش���یرین بکەی���ن؟ کەناتوانن ئیدارەی پارێزگایەک بکەن. ئێس���تا کاتی توڕەبونتان نیە، چونکە لەماوەی ش���ەش مانگ���ی راب���ردو دەرکەوت ک���ە ئێوە نە توانیوتان���ە لەرێگای دین���ەوە کارەکانتان بکەن و بەڵێنی دەنگدەرانتان ببەنەسەر نە

لەرێگای مرۆڤدۆستیەوە.

فه رمان ڕه شاد

لیستی خزمەت چی دەوێ ؟ئامانج هەرتەلی

لەماوەی شەش مانگی رابردو

دەرکەوت کە ئێوە نە توانیوتانە

لەرێگای دینەوە کارەکانتان بکەن و

بەڵێنی دەنگدەرانتان ببەنەسەر

نە لەرێگای مرۆڤدۆستیەوە

له گ���ه ڵ ئه و هه مو پش���ێویی و ش���ه ڕو ته قین���ه وه وجه نجاڵیی���ه ی حكومه ت���ی عێراقیی ڕوبه ڕوی بۆته وه زۆرجارهه نگاوی ب���اش ده نێ���ت و په رله م���ان و حكومه ت به جورئه ت���ه وه پ���ڕۆژه یاس���ای ب���اش ده رده كه ن، س���ه ره ڕای ئه وه ی له ڕابردوو حكومه تی دروستكردنه وه ی له سه رده می عێڕاق به دابه شكردن و ته وافوقی سیاسی و نادادگه ری دروستكراوه و سه روه ت و سامانی عێڕاق وه كو گۆشتی خێر به سه ر خۆیان به شمه ینه ته كه ش دابه شیانكردوه وخه ڵكه بێبه ش���كراوه و بۆته ئامانجی كوش���تن و مه زهه بیی و ش���ه ڕی ده ربه ده ری و بڕین و تائیف���ی پێ ده كرێت، له گه ڵ ئه وه ش���دا كه مكردن���ه وه ی بڕی���اری په رله م���ان پاره وموچ���ه ی ئه ن���دام په رله مانه كانیدا، هه رچه ند ئه گه ر كه مكردنه وه كه بۆ سه دا 50% بێت هێش���تا هه ر كه م���ه و موچه ی په رله مانتاری هیچ واڵتێك له ڕۆژهه اڵته وه تا ڕۆژئ���اوا ناگات���ه ئه و ڕێژه ی���ه ی كه نوێنه رانی ئه نجومه نی په رله مانتارێك���ی هه س���تكردن به اڵم وه ریده گرێت، عێراق

به م به رپرسیاریتیه گه وره یه هه ر باشه .پێشنیاریش���م ب���ۆ حكومه ت���ی هه رێم ئه وه یه كه له ئێس���تادا هیچ پاس���اوێك نیی���ه بۆهه نگاونان به ره و چاكس���ازیی، چونك���ه له كابینه ی ئێس���تای حكومه ت س���ه رجه م الیه نه براوه كان���ی هه ڵبژاردن به ده س���ه اڵت و حكومه ت���ن به ش���داریی س���ه یر ئه گه ر چاكه خوازه كانیش���ه وه ، بكه ین س���ه رۆك په رله مانێكی چاوكراوه و هه ڵبژێرراوی خه ڵ���ك و جه ماوه ر خاوه ن دیدێكی نوێ و دورله گه نده ڵی پشتیوانیه كی به هێزی جه ماوه روالیه نه كان و هه مو ئه ندام هه ڵبژێرراوی نوێن���ه رو په رله مانه كانیش خه ڵكن، حكومه تیش به هه مانش���ێوه كه لێیده ڕوانین سه رۆكی حكومه ت له وه ته ی هه ی���ه باس���ی چاكس���ازیی و ئی���راده ی به متمان���ه وه زۆر ده كات چاكس���ازیی پرسی چاكس���ازیی ڕاگه یاندوه ئه وه یشی له به رده م���ی ده زان���ی به به ربه س���تی ڕابردو نه بون���ی یه كڕیزیی كابینه كان���ی الیه نه كان و دو ئیداره یی بو به اڵم له حاڵی ئێستادا خۆش���به ختانه هیچ یه ك له مانه بونیان نه ماوه ، هه روه ها كوڕی سكرتێری گشتیی جێگری سه رۆكی حكومه ته و هاتوه بۆ چاكسازیی، كه واته به هه مو پێوه رێك له گه ڵ بونی ئه و هۆكاره گونجاوانه ی كه له به رده می حكومه ت و په رله ماندایه ئه گه ر

له ئێستادا چاكسازیی نه كرێت ئاخۆ كه ی ده كرێت؟، به هه مو قه ناعه ته وه سه رۆكی هه رێمی���ش ڕێگر نابێت ب���ۆ به رپاكردنی ئه و فه زایه و ئاس���وده كردنی دڵ و ده رونی جه ماوه رو روحی ش���ه هیده كان، بێگومان ئ���ه وه ش ده بێ���ت له خۆتانه وه ده س���تی پێبكرێ���ت له پ���اره و بودجه ی هه رس���ێ ك���ه قه باره یه ك���ی س���ه رۆكایه تیه كه وه گ���ه وره ی بودج���ه داده ب���ڕن، له موچه و له گه نده ڵ���ی و به رپرس���ان بودج���ه ی بندیوارو به هه ده ردانی سه روه ت و سامانی

كوردستان ده ست به چاكسازیی بكه ن.بۆ هه رێمی كوردستان نه بێته پێشه نگ له پرسی چاكسازیدا تاكو بتوانێت له سه ر پێی خۆی بوه ستێت و چیتر چاوی له ده ستی ئه مالو ئه وال نه بێت؟ بۆ نه بێته هه رێمێكی بكات؟ په یڕه و به رهه مهێنه رو خودكفائی ئیتر به پ���اره ی خه ڵكی ڕه ش و ڕوتی ئه م هه رێمه سه یاره و بیناكانتان مه ڕازێننه وه . ئه گه رنا به پێچه وان���ه وه خه ڵكی هه رێمی كوردستان متمانه ی به قسه و به ڵێنه كانیش نامێنێ���ت و هێ���زی دژه گه نده ڵی له نێو كه س���ه رهه ڵده دات خۆڵه مێشی ده نگی س���ه رجه م الیه نه كان له كاتی پڕۆس���ه ی هه ڵبژاردنه كان پش���تی پێ ده به س���تن و ده بن به سه نگی مه حه ك بۆ هه رالیه نێك، ئیتر پرسی چاكس���ازیی كاتی له به رده م

ماوه سه ربه رزانه هه نگاوبنێن.

ده ستخۆشیی له حكومه تی عێراق و

پێشنیارم بۆ حكومه تی هه رێم

سه لیم كۆیی

به هه مو پێوه رێك له گه ڵ بونی ئه و

هۆكاره گونجاوانه ی كه له به رده می

حكومه ت و په رله ماندایه ئه گه ر

له ئێستادا چاكسازیی نه كرێت ئاخۆ كه ی

ده كرێت؟

(457( سێشه ممه 2014/12/16 19تایبه‌ت

ونبون * ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )زیالن رفیق احمد(

هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )ڕه وه ند یاسین فرج(

هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )عمر محمود احمد(

هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .

کوبانی و حەماسەتخاڵێک ک���ە کاک بەختیار منی پێ تاوانبار دەکات حەماسەتس���ازییە، ئەو پێوایە من نوسەرێکی "حەماسەتساز"م و لەڕێگای حەماسەتەوە شکست دەگۆڕم بەس���ەرکەوتن، پێش���یوایە بەزمانێکی "کەرنەڤال"ی���ی نەگونج���او قس���ە لە "برین"ەکان���ی کوبان���ی دەکەم. کاک بەختیار پێیوایە کە گوتت ئەوەی پاڵ بەجەنگاوەرەکانی کوبانییەوە دەنێت بۆ بەرگریکردن و تەس���لیم نەبون ڕەهه ندە یۆتۆپییەکەی ناس���یۆنالیزمە، یان ئەو سیاس���یی و یۆتۆپییە پەروه ردەکردنە ڕەمزییەی���ە ک���ە جەنگاوەرەکانی پێ پەروەردەک���راون، ک���ە وت���ت کوبانی بەب���ەراورد بەژینگەک���ەی دەوروبەری لەیۆتۆپی���ا دەچێت، ک���ە وتت کوبانی لەپۆلس���ی یۆنانیی دەچێ���ت، ئیتر تۆ دەگۆڕی���ت دۆڕان حەماسەتس���ازیت و ژێرکەوتن و مکی���اژی بەس���ەرکەوتن و شکس���ت دەکەیت و ئومێ���دی درۆزنانە بەرهه مدەهێنی���ت.. من قس���ەم لەم هه م���و تۆمەت���ەی کاک بەختیار نییەو گەردنی ئازادبێت تۆمەتەکانی تا کوێ و تا چەن���د درێژدەکاتەوە. بەاڵم ئەوەی شوێنی سەرنجە ئەوەیە کاک بەختیار بڕی ئ���ەو حەماسەتس���ازییە گەورەیە نابینێ���ت ک���ە لەنوس���ینەکانی خۆیدا بەبۆچونی نیشانیداوەو لەسەر کوبانی من وایکردوە کەس وەک کاک بەختیار کەرنەڤاڵییەوە حەماسیی و بەڕۆحێکی نەنوسیوە. کوبانی "برینەکانی لەسەر کەس وەک ئەو باس���ی لەوە نەکردوە کوبان���ی "خاڵێکی ن���وێ"ی بێوێنەی ناو مێژویەکی "ت���ازە" و "ڕادیکاڵ"ەو "دابڕانێکی" تەواوە نەک ته نها لەمێژوی

ک���وردو مێ���ژوی ناوچەک���ەدا، بەڵکو لەمێژوی"کاپیتالیزم" و مێژوی "سیستم" خۆش���ی. ئەگەرچی س���ەرجەمی ئەم وێناکردن���ەی کاک بەختیار بۆ کوبانی هه ڵەو ناڕاس���ت و نامێژوییە، ئەوەندەی وەهمێک���ی ئایدیۆلۆژی���ی ئاراس���تەی دەکات لێکدانەوەیەکی هێمن و میتۆدیی ڕوداوەکان ئاراس���تەی ن���اکات، بەاڵم ئەم هه ڵەو ناڕاس���تییانە ل���ەو ڕۆحی ئاهه نگس���ازییە حەماسەتس���ازیی و گەورەی���ە کەمناکەن���ەوە ک���ە ئەو بۆ قس���ەکردن لەس���ەر کوبانی نیش���انی ئ���ەدات. با پێکەوە ئەم پەرەگرافەی بخوێنین���ەوە: نوس���ینەکەی ن���او س���اتێکی کوبان���ی لەکاتێک���دا "تەقینەوەی وزەی ژیان���ە بەهەمو مانا نیتشەوییەکەی، جوڵەیەکە لەدەرەوەی ئێمە، کۆمەڵگای ڕەمزیی کۆنتێکستی قەی���ران و هەره س و کە کۆنتێکس���تی قوربانیبون���ی پاس���یڤانەیە، هەر خێرا ئەم چرکەس���اتە دەبێت گەمارۆبدرێت و بخزێنرێتەوە ژێر خانەی ناسیونالیزمی کوردیی ی���ان بزوتن���ەوەی چەپ یان شەڕی دژە تیرۆری ئەمه ریکیی، تا گەر مانایەکی ڕادی���کال لەکوبانییدا هەبێت گەمارۆبدرێت و بئاخنرێتەوە ژێر سایەی تەفسیرە تەقلیدی و فۆرمە ئایدیۆلۆژییە ب���اوو قەبوڵک���راوەکان. " کوبان���ی لێرەدا "س���اتێکی تەقین���ەوەی وزەی نیتش���ەوییەکەی"، مانا بەهه مو ژیانە جوڵەیەکە لەدەرەوەی "مێژوی ئێمەدا"، هه ڵگری "تایبەتمەندییەکی ڕادیکاڵ" و مانایەکی "ئینس���انیی گش���تیی" هه یە ک���ە نابێ���ت بهێڵرێ���ت ئەم ی���ان ئەو هێزی سیاس���یی کوردی و ئەم یان ئەو ئایدیۆلۆژیا ئەو شتە گرنگانە "بدزێت"

. ئ���ەم نەغمە حەماسەتس���ازییە تا ئەو ش���وێنە پاڵ ب���ەکاک بەختیارەوە دەنێت ک���ە بڵێت"لەعەقڵی فەرمانبەرە ئایدیۆلۆژییەکان���دا، کوبان���ی نابێ���ت وەک خاڵێک���ی ن���وێ، وەک داب���ڕان، وەک ئەگەرێک ب���ۆ دوبارەنەکردنەوەی سیستم س���ەیر بکرێت، بۆیە هەر خێرا دەبێ���ت بەرزبکرێتەوە ه���ەم بۆ پلەی یۆتۆپیا هەم بۆ زادەی ناس���یونالیزم." واتە الی کاک بەختیار کوبانی"خاڵێکی ن���وێ"، "داب���ڕان"، "ئەگەرێ���ک ب���ۆ هه ر و دوبارەنەکردنەوەی سیس���تم"ە کەس���ێکیش وای نەبینی ئەوا لەنرخی دەیخاتەوە کەمدەکات���ەوەو کوبان���ی

خزمەتی "کاپیتالیزم" و "سیستم".بەرگری���ی بەختی���ار کاک الی بەرگرییەکی کوبان���ی جەنگاوەرەکانی ئاسایی نییە کە کۆمەڵێک جەنگاوەری س���ەر بە چەن���د هێزێکی سیاس���یی خ���ەون و لەنیش���تیمان و دیاریرک���راو کۆمەاڵیەتیی سیاس���یی و چاوەڕوانییە خۆیان دەیکەن، بەرگرییەک نییە لەناو تەفیس���رێکی تایبەتی ناسیۆنالیزمەوە هاتبێت، وزەیەک نییە لەپەروەرده کردن و ڕوانینێکی ناسیۆنالیستیی و یۆتۆپییەوە هاتبێت، بەڵکو بەرگرییەکی "ڕادیکاڵ"و "نوێیە" کە هێما بۆ "س���ەرەتای تازە" و "ئەگ���ەری تازە"ی ڕادی���کاڵ دەکات کە دژە "سیس���تم" و "دژە کاپیتالیزم" جەوهه رەکەیان پێکدەهێنێت. بەرگریەکە وادەکات "سیس���تم" چیت���ر نەتوانێت بەس���ەر ئارەزوەکان���ی خۆی ک���ۆدو مرۆڤەکاندا بس���ەپێنێت. بەمانایەکی دیک���ە جەنگاوەرەکان���ی کۆبانی ته نها ش���ەڕ بۆ مافە نیشتیمانیی و سیاسیی و فەرهه نگییەکانی خۆیان کۆمەاڵیەتیی و

ناک���ەن، وەک ل���ەزۆر ش���وێنی تری دونیاداخەڵکان���ی ترو هێزی سیاس���ی ت���ر دەیک���ەن، بەڵکو ئ���ەوان کۆتایی ب���ەو "مرۆڤە تاکڕەهه ن���دە" کۆدکراوە دەهێنن ک���ە "کاپیتالیزم" لەدوس���ەد س���اڵی ڕاب���ردودا لەهه مو ش���وێنێکی دونیادا چاندویەتی. کوبانی ش���ەڕ بۆ چەند مافێکی بچوک و دیاریکراو ناکات، بەڵکو لەگەڵ"کاپیتالیزم" و "سیستم"دا دەجەنگێ���ت بۆئ���ەوەی نەهێڵێت ئەم دوانە مرۆڤ���ەکان بگۆڕن ب���ە "ئامێر" لەناوی���دا خۆی���ان "ک���ۆدەکان"ی و ئومێدی جەنگاوەران���ە ئ���ەم بچێنن. ئەوە دەبەخش���ن ک���ە ڕۆحیەتی "دژە سیستم" نەک ته نها لەکوبانیدا بەڵکو" لەهه مو جێگای���ەک و لەهه مو مرۆڤێکدا لەو جەن���گاوەرەکان زیندوبکرێتەوە". "شارە بچوکەدا" شتێک دەکەن لەمێژودا بێوێنەی���ە، لەدونیادا بون���ی نییە یان نەم���اوە، ئەویش ڕزگارکردنی ماناکانی تەپوت���ۆزە "لەهه م���و بەرگریکردن���ە کە بەرگریی���ەک ئایدیۆلۆژیی���ەکان"، "ناچێتە ژێر ڕەحمەتی هیچ پێناسێکی

مەزهەبی یان ئایدۆلۆژییەوە ."ئێستا هه قمانە بپرسین ئەرێ بەڕاست کێ خەریکی داتاش���ین و دروستکردنی ک���ێ لێ���رەدا؟ حەماسەتس���ازییە وەک"سەرەتایەکی شارێک گەمارۆدانی ڕادیکاڵ" نیش���انئەدات بۆ کۆتایهێنان بەتواناو کۆدو ئارەزوەکانی "سیستم"؟ مێژویەکی لەدروس���تبونی قس���ە کێ ن���وێ دەکات کە "سیس���تم" نەتوانێت بیکات بەمێ���ژوی خۆی و "کاپیتالیزم" نەتوانێت لەناو کۆدەکانی خۆیدا نوقمی بکات؟ کێ باس لەوە دەکات لەکوبانیدا جۆرێ���ک لەجەنگاوەر دروس���تبون کە

هه م���و مرۆڤایەت���ی لەش���ێواندن و لە "تاکڕەهه ند"کردنی مرۆڤ ڕزگار دەکات، یان النیکەم س���ەرەتای ئەو ڕزگاربونە دەس���تپێدەکات. ئ���ەم غینائی���ەت و ڕۆمانسیەتە سیاس���ییە پڕ حەماسەتە کە لەسەر وەهمی تێپەڕاندنی"سیستم" و کۆتایی "کاپیتالیزم" دروست کراوە، حەماسەتس���ازییەکی ئەوپەڕی ئەگەر چییە؟ نەبێت پەڕگیر کۆنترۆڵنەکراوو کاک بەختیار لێرەشدا، وەک لەزۆربەی نوس���ینەکەیدا، خۆی تری بەشەکانی سەرجەمی ئەو شتانە ئەنجام ئەدات کە دەیداتە پ���اڵ ڕەخنەگرەکانی. ئەگەر وتت وزەی بەرگریکردنی جەنگاوەرەکانی کوبانی لەناو ڕەهه ن���دە یۆتۆپییەکەی ناس���یۆنالیزمەوە دێت و ئ���ەم وزەیەیە ئەو جەنگاوەرانە دەجوڵێنێت، ئەوا تۆ دۆڕاندن و دەکەیت و حەمساتەس���ازیی مکی���اژ بەس���ەرکەوتن شکس���تەکان دەکەیت، بەاڵم گەر وتت ئەو بەرگەرییە مرۆڤێکی دروستبونی جۆرە سەرەتای ن���وێ و جۆرە مێژویەک���ی نوێ و جۆرە ژیانێکی تازەیە کە دەکەوێتە دەرەوەی ئەوا و"کاپیتالی���زم"ەوە، "سیس���ت�م" حەماسەتساز نیت، بەڵکو لێکدانەوەی فەلس���ەفییت ب���ۆ ڕوداوەکان کردوەو خەریک���ی تێپەڕاندنی "س���ەتحیەت"ی لەنوسیندا. من لەبەردەم ئەم شێوازە لەبەرخوردو نوس���یندا هی���چ ناڵێم با خوێنەر خۆی سەرپش���ک بێت و خۆی

بڕیاری خۆی بدات.دەکات کوبان���ی بەختی���ار کاک مرۆڤێک���ی لەدایکبون���ی بەش���وێنی گلۆباڵیی و گەردونیی نوێ کە سیس���تم نەتوانێت بیگرێتە خ���ۆی و کاپیتالیزم مرۆڤێ���ک بیخڵەتێنێ���ت، نەتوانێ���ت

بەڕۆحێکی نیتش���ەویی و نوێوە لەسەر هه پ���رون بەهه پرونکردن���ی "مرۆڤ���ی تاکڕەهه ند" کاردەکات، کەچی ئەو بەمن دەڵێت "بەزمانێک���ی غەمڕەوێن" باس لەکارەساتی کوبانی دەکات و "برینە"کان یۆتۆپیا" فانتازی���او "ئەمپول���ی ب���ە ئاهه نگس���ازییەکەی دەکات. مکی���اژ کاک بەختیار تا ئەو ش���وێنە دەڕوات دەگمەنی ساتەوەختێکی وەک کوبانی ل���ە " "فاش���یزم! بەگژاچون���ەوەی ئەمدواییەی"مێژوی س���اڵی" "پەنج���ا خۆره���ه اڵت! "دا ببینێ���ت. ناکۆکیی ناو ئەم قس���انەی کاک بەختیار لەوە ئاش���کراترن بتوانین بیشارینەوە. ئەو لەسەرێکەوە دەڵێت کوبانی کارەساتەو نابێت وەک ئاهه نگێک سەیری بکەین، نابێت بەزمانێک قس���ەی لەسەر بکەین ئاهه نگس���ازانە بێت، کەچی هه ر خۆی باس لەوە دەکات کە نابێت ئاهه نگەکە لەخۆمان تێکبدەی���ن و لەنرخی کوبانی ڕادی���کاڵ و مان���ا کەمبکەین���ەوەو بەقوربانیی بکەی���ن گەردونییەکان���ی هه ندێک عەقیدەو ئایدیۆلۆژیاو پرۆژەی سیاسیی تایبەت. لەم خوێندنەوەیه دا کوبان���ی هێن���دە گەورەی���ە دەبێ���ت ئایدیۆلۆژیاکاندا هه م���و ل���ەدەرەوەی دایبنێین، چونکە کاک بەختیار پێیوایە ئەگەر کوبانی بەئایدیۆلۆژیاو شوناس و سیاس���ەتەوە ببەس���تینەوە ئەوا "بڕی هه رە زۆری ن���رخ و بەها ڕەمزییەکەی" دەدۆڕێنین، بەکورتیی نابێت ئاهه نگەکە لەخۆمان تێکبدەین و باس لەوە بکەین کە جەن���گاوەرەکان ئەندامی دو پارتی ناسیۆنالیستی کوردیین و ئەو جەنگەی دەیک���ەن لەپێن���اوی کۆمەڵێک مافی

نیشتیمانیی و نەتەوەییدایە.

پرسیارەکە بۆ هه مو تاکێکی ناڕازیی کوردس���تان ئەمڕۆی دوێنێ و لەدۆخی ئەوەیە کە ئایا پرسی کولتوری ملمالنێ کوێ ب���ەرەو ئێم���ەدا لەکۆمەڵ���گای دەڕوات؟ ئای���ا دوب���ارە رێککەوتنێکی تر لەفۆرم���ی رێککەوتنەکانی پێش���و دوبارە دەبێتە ک���ە ئەمجارەیان تیایدا بەقوربانیی ش���ەڕکەر لەبری دەنگدەر دەکرێ���ت و بەفۆرمێکی نوێ خۆی وەک گەم���ژەی نەتەوەی���ی ملمالنێی نێوان حزبەکان وێنا دەکات؟ یان کولتورێکی نوێ لەملمالنێی سیاس���یی بەرهه مدێت ک���ە دەنگدەر هه س���تبکات بەش���دارە سیاسیی و نەخش���اندنی لەپرۆس���ەی

واڵتەکەی؟ کولتوری���ی کۆمەاڵیەتیی و س���ەرهه ڵدانی س���ەرباری دی���ارە ئۆپۆزیس���یۆن لەئەدای ناڕەزایەتی���ی لەناو دەس���ەاڵت و لەگەڵ دەس���ەاڵتدا، وەاڵمی ئەم پرس���یارانە بێگرفت نین. بۆ ئەوانەی کە ڕەشبینن یان خوازیاری گۆڕانکاریی گەورەو خێران، ئەم دۆخە بە دوبارەبون���ەوەی کولتوری ملمالنێ ئەزمون���ی نوێکردن���ەوەی کۆنەک���ەو پێش���وی پارتی و یەکێتیی دادەنێن. بۆ ئەوانەشی کە گەشبینن، وایدەبینن کە ئەگەری س���ەردەمێکی نوێ لەکولتوری ملمالنێی سیاس���یی مەدەنیی بەڕێوەیە کە خەسڵەتێکی سیستەمی دیموکراسی

پێکدەهێنێت.پێش ئەوەی وەاڵمی ئەم پرس���یارانە بدەم���ەوە، مەبەس���تە لێ���رەدا جەغد لەس���ەر ئ���ەوە بکەم���ەوە ک���ە م���ن ن���ەک بون���ی هێ���زی ئۆپۆزیس���یۆن تەنها لەکوردس���تان، بەڵک���و لەهه مو کۆمەڵگایەک���دا بەگرن���گ دەزانم. ئەم بەگرنگییزانین���ەش لەبەرئەوە نییە کە ئەم هێزان���ە هه ڵگری خ���ەون و خەمە لەبەرئەوەی بەڵک���و فیکرییەکانمانن، ملمالنێ بونی لەڕوی سۆسیۆلۆگییەوە بەگرنگ دەبینم، بۆ ئ���ەوەی کۆمەڵگا لەدۆخ���ی چەقبەس���تویی سیاس���یی و کۆمەاڵیەتیی���دا نەژی. تەنه���ا لەبونی

ملمالنێ و قبوڵکردنی فرەیی و جیاوازییدا گروپەکان دەتوانن ملمالنێی خۆیان بۆ باش���ترکردنی ژیان و پێشکەش���کردنی فۆرمێک���ی باش���تر لەفەرمانڕەوایەتیی بکەن. دیارە هی���چ کۆمەڵگایەک بەبێ ملمالنێ پێشکەوتن بەخۆیەوە نابینێت و ه���ه ر کۆمەڵگایەکی���ش ملمالنێی تێدا نەبێ���ت، مانای ئەوەیە کە سیس���تەمە سیاسییەکەی دیکتاتۆرو دەسەاڵتگەرە. هه ر ئ���ەم خاڵەش���ە لەئێس���تادا وام لێدەکات، پاش رێککەوتنی سیاس���یی س���لێمانی، لەهه ولێرو ئۆپۆزیس���یۆن دوبارە ب���اس لەگرنگیی بونی کولتوری ملمالنێ لەکۆمەڵگای ئێمەدا بکەمەوە.

کوبانی‌و‌ئەوشفیتز...‌پاشماوه‌

ملمالنێ‌و‌مەترسییەکانی...‌پاشماوه‌

www.awene.com

سیستم و نه خشه تازه كه ی ڕۆژهه اڵتی ناوه ڕاست

له م كاتانه دا زۆربه ی سه نته ره كانی لێكۆڵ���ه ره وه كان و توێژین���ه وه و میدیاكان���ی جیهان به بایه خه وه باس له هه ڵوه شاندنه وه ی په یمانی سایكس بیكۆ و داڕش���تنی نه خشه ی تازه بۆ ئه و واڵتان���ه ده كه ن كه ئه و په یمانه

بۆی كێشابون.عوس���مانیه كان ده س���ه اڵتی له ڕۆژهه اڵتی ناوه ڕاست به دروستكردنی چه ندین والیه ت وای كرد ڕۆژهه اڵتی ن���وێ نه خش���ه یه كی ناوه ڕاس���ت وه ربگرێت و دواتریش ڕێككه وتننامه ی سایكس بیكۆی لێكه وته وه و ناوچه كه له نێوان واڵتاندا دابه ش���كرا, واڵتانی زلهێزی جیهان له پێناو به رژه وه ندیی دروستكرد نه خش���ه یان ئه و خۆیان له كاتێك���دا ئه و نه خش���ه یه كێش���را هیچ پرس و ڕای���ه ك به خه ڵك و گه لی ناوچه ك���ه نه ك���را, ئه م���ڕۆ دوباره نه خش���ه كه ده كێش���رێته وه ب���ه اڵم خه ڵك بڕیاری به ئی���راده و ئه مجاره به تایبه ت���ی ك���ورد ك���ه خه ریك���ی كێشانی سنوره كانی خۆیانن به مه ش مێ���ژوی خ���ۆی ده نوس���ێته وه بۆیه ئێس���تا له هه وڵی دوباره كێشانه وه ی

نه خشه ی ناوچه كه ن.ئاژانس���ی ماڵپه ڕی كلوپال پۆست باڵویكرده وه كه )ئێستا زه مینه یه كی

له بار هه یه ب���ۆ گۆڕانكاریی گه وره و ڕیش���ه یی س���ه باره ت به پابه ندبونی ئه مه ریكا به نه خش���ه ته قلیدییه كه ی س���ایكس بیك���ۆوه بمێنێ���ت! چیتر یه كپارچه ی���ی س���وریا و عێراق هێڵی سور نه بێت و لێكترازانی ئه و سیستمه سیاس���یه ی له ئارادایه له ناوجه رگه ی ڕۆژهه اڵتی ناوه ڕاس���تدا ب���ۆی هه یه نه خشه ستراتیژییه كه دابڕێژێته وه (.

عێراق به شێوه یه كی زاره كی دابه ش بوه به سه ر سێ ناوچه ی )كوردیی و دابه شبونه ش ئه م س���وننه ( شیعه و س���ه د نه خش���ه یه كی یه كه مجار بۆ ساڵه ی دوای جه نگی یه كه می جیهان هه ڵده وه شێته وه و عێراق به سه ر سێ

ناوچه ی جیاوازدا دابه ش ده كات.نه وتی كوردستان بوه ته مۆته كه ی ده وڵه ت���ی عێراق, ئه و دابه ش���بونه زۆر خێرات���ر ده كات به تایبه ت دوای دروستبونی كۆمپانیای كوردستان ) كۆمۆ( و دامه زراندنی سندوقی داهاتی نه وت و غاز له الیه ن حكومه تی هه رێمی كوردستان كه هه نگاوێكی گرنگه بۆ

سه ربه خۆیی ئابوریی كوردستان.پرۆفیس���ۆر كیل���ی گل���ب ده ڵێت ڕۆژهه اڵت���ی )گۆڕانكارییه كان���ی ڕۆژێك ده ڵێ���ت پێمان ناوه ڕاس���ت ده بێ���ت به پێ���ی واقع���ی سیاس���ی دان به س���ه رجه م پرۆس���ه ی نه وتی فاكته ره ببێته بنرێت و كوردس���تان به هێزه كان���ی هه رێمی كوردس���تان و

به ره و ده وڵه تبون بڕوات(.دوای ڕوخاندن���ی ڕژێمی پێش���وی

به ئاراسته یه كی مێژو ئێستا عێراق, ب���ه ره و ك���ورد ده ڕوات و دیك���ه سه ربه خۆیی هه نگاو ده نێت و عێراقی

جارانیش ناگه ڕێته وه .نه خش���ه ی ڕۆژهه اڵتی ناوه ڕاس���ت دێ���ت و به س���ه ردا زۆری گۆڕان���ی ده گۆڕێت و هه ر گۆڕانێك له ناوچه كه دا به كورده وه په یوه ندیی ڕاس���ته وخۆ هه یه و ك���ورد س���ودمه ندی یه كه می

ناوچه كه ده بێت.

دیدێكی ستراتیژیی بۆ بارودۆخی ئێستای عێراق

ئومێدێك���ی زۆر كه م له ئێس���تادا یه كپارچه ی���ی بتوانرێ����ت هه ی���ه عێ���راق بگێڕرێت���ه وه , عێ���راق له به ریه كهه ڵوه ش���اوه بۆ سێ به شی مێژویی و سروش���تیی , شیعه كان كه زۆربه ی ره هان له باشوره وه هه ڵكشاون بۆ به غداو، س���وننه كان له ناوه ڕاست ك���ه له م���اوه ی زیاتر له س���ه ده یه ك حكومڕانی عێراق بون و ئێستا له گه ڵ ده وڵه ت���ی تون���دڕه وی ئیس���المیی داعش تێكه ڵ بون، كورده كانیش كه له باكوری ئه م واڵت���ه ن و خاكی ئه م گه له به رده وام داگیركراوه , هه ریه ك له م پێكهاتانه به پێی میتۆدو ڕێگه ی تایبه ت به خۆیان له پێناو مانه وه یاندا ده بن���ه وه . یه كت���ر ب���ه ره وڕوی بۆ یه كبخرێ���ت تواناكانی���ان ی���ان به ره وڕوبونه وه ی تیرۆریستانی داعش هه ربۆیه )كوردو ش���یعه و س���وننه ( به هیچ شێوه یه ك هه ستی هاوبه شیان

نیه س���ه باره ت به و ده وڵه ته ی پێی ده وترێ�ت عێراقی یه كگرتو.

حكومه ته كان���ی عێراق له س���ااڵنی ڕابردودا شێوازێكی شۆڤێنیی و هه ڵه و مه ترس���یداریان په یڕه و ده كرد دژی نه ته وه كانی دیكه ی عێراق, ئه مه ش بوه هۆكاری ناكۆكیی و بێمتمانه یی به و حكومه ته ی كه توانای به رقه راركردنی

ئاشتیی و ئارامیی هاواڵتیانی نییه .به هیچ شێوه یه ك عێراقه كه ی )10( ساڵ پێش ئێس���تا دروستنابێته وه , ئه و عێراقه ی مالیكی تێكیدا به هه مو جیهان ڕاست ناكرێته وه , ئه مه ریكاو هاوپه یمانانی نایانه وێت ئه و عێراقه ی ج���اران دروس���تبێته وه , هه ربۆی���ه درێژخایه نه وه جه نگێك���ی له ڕێگای عێ���راق و به ش���ێكی زۆری واڵتان���ی ڕۆژهه اڵتی ناوه ڕاست به ره و دابه شبون ده ب���ه ن. چونك���ه عێ���راق ل���ه ڕوی دیموگرافیی���ه وه جیۆپۆله تیكی���ی و

خۆی خۆی دابه شكردوه .هیچ كاتێك عێراق به درێژایی مێژوی ئێستای له م شێوه ی له بارودۆخێكی نه ب���وه , ده بینین ك���ه ده وڵه تێكی تیرۆریست هه یه له ناو خاكی عێراق و س���وریادا كه بڕوای به س���نورو هیچ به هایه ك���ی مرۆی���ی نێوده وڵه تی���ی نیی���ه و گه وره تری���ن مه ترس���ییه بۆ

هه ڵوه شاندنه وه یان.

گه یشتن به ئامانجه كه كورد نه ته وه یه ك���ه مێژو, زمان, كلتورو نیشتمانێكی هاوبه شی هه یه ,

س���ه ره ڕای ئه وه ی غه دری لێكراوه و ك���راوه و داب���ه ش نیش���تمانه كه ی لێكدابڕێنراوه . به اڵم چاره نوسی ئه م گه له له هه مو به شه كانی كوردستاندا پێك���ه وه گرێ���دراوه . بوژاندن���ه وه و په ره س���ه ندنی سیاس���یی و ئابوریی و به س���ودی كلتوریی هه ر پارچه یه ك

به شه كانی تر ته واو ده بێت.گه لی كورد ئه مڕۆش���دا له قۆناغی له باش���ورو ڕۆژئ���اوای كوردس���تان گیرۆده ی شه ڕێكی داسه پێنراو له گه ڵ بوه ته وه و داعش تیرۆریستی گروپی ده بینی���ن پێش���مه رگه كانی هه م���و به به شدارییان كوردستان به شه كانی له ش���ه ڕی دژی داعش���دا یه كبون���ی كوردیان زین���دو كردوه ته وه له پێناو یه كڕیزیی گه لی كوردس���تان و گیانی

یه كێتیی نه ته وه یی .به تایبه تی ناوچه ك���ه ڕوداوه كانی شه ڕی دژی داعش به ڵگه ی ڕاستییه ل���ه وه ی كوردس���تان چوه ت���ه ن���او جوگرافیای سیاس���یی و نه خش���ه ی ئاین���ده ی ڕۆژهه اڵت���ی ناوه ڕاس���ت. ئێس���تا ده بینین زۆرینه ی ئه ندامانی په رله مانی ڕوسیا ده نگیانداوه به وه ی ك���ورد مافی بڕیاردانی چاره نوس���ی خۆی هه یه له كۆمه ڵگای نه ته وه ییدا. ئه م���ه ش ده بێت���ه ه���ۆی ئ���ه وه ی كوردستان به ره و ئاینده یه كی ڕۆشن

هه نگاو بنێت.زۆر زه حمه ته بتوانرێ�ت یه كپارچه یی عێراق و سوریا به سنوره ته قلیدییه كه ی دوب���اره بكرێت���ه وه ، بۆی���ه ته نه���ا

ڕێگه ئه وه یه كه بوار به كوردس���تان بدرێت، وه ك س���ه نگه ری پێشه وه ی توندڕه وی���ی تیرۆریس���تان و دژی

له ناوچه كه دا، ڕابوه ستێت.ئه گ���ه ر ئ���ه م ئامانجه تا ئێس���تا وه ك خه ون���ی هه ر تاكێك���ی كورد س���ه یركرابێت، ئه وا له ئێستا به دواوه هه مو ئامانجێكی ستراتیژیی ده بێته تیرۆریس���تان دژی هاوپه یمان���ان ب���ۆ ئ���ه وه ی س���ه نگه ری ئازادیی و ناوه ڕاستدا له ڕۆژهه اڵتی پێكه وه ژیان

بێته دی .ئه م���ڕۆ هه م���و جیه���ان چ���اوی له س���ه ر ش���اری كۆبانێیه كه چۆن به گیانێكی ش���ه ڕڤانان پێشمه رگه و یه كگرتو داكۆكی له و ش���اره ده كه ن به رامب���ه ر تیرۆریس���تانی داعش ئه و ش���ێوازه له بڕینی سنوری داتاشراودا ده ڕواننه به سه رس���امیه وه واڵت���ان ئازای���ی و یه كده نگی���ی گه لی كورد, كورده به رگریی نیش���انه ی ئه مه ش چاره نوس���ی بڕیاردان���ی له م���اف و خۆی و مژده ی س���ه ربه خۆیی ده داته ك���وردو ده بێته ڕه مزێك���ی جیهانی هاوش���ێوه ی خۆڕاگری���ی و نه به ردیی خه ڵك���ی س���تالینگراد دژی نازیی و فاشیس���ته كان له جه نگ���ی دوه م���ی ش���كاندنی له وه وبه ریش جیهان���داو به ندینخان���ه ی باس���تیل له پاری���س له كۆتاییدا فه ره نس���ادا. له شۆڕشی ك���ورد ده بێت���ه خ���اوه ن ده وڵه تی س���ه ربه خۆی خۆی كه ئاواتی گه لی

كوردستانه .

دوای‌‌شه‌ڕی‌‌داعش‌نه‌خشه‌ی‌‌نوێی‌‌ڕۆژهه‌اڵتی‌‌ناوه‌ڕاست‌ده‌كێشرێته‌وه‌م/ ئه حمه د هه ورامی

میزاجی سلێمانی!‌‌خه‌اڵت‌عومه‌ر

هه‌فته‌ی‌ڕابردو‌نه‌ته‌وه‌‌یه‌كگرتوه‌كان،‌كۆمه‌ڵێك‌ئاماری‌گرنگی‌له‌سه‌ر‌سلێمانی‌باڵوكرده‌وه‌،‌كه‌‌به‌پێی‌ئه‌و‌ئامارانه‌‌ڕاده‌ی‌گوزه‌ران‌و‌خزمه‌تگوزاریه‌كان‌له‌م‌ش���اره‌دا‌له‌ئاس���تێكی‌به‌رزدایه‌‌

)به‌به‌راورد‌له‌گه‌ڵ‌عێراق(.ئه‌و‌ئامارانه‌‌هه‌ڵده‌گرم‌و‌له‌گه‌ڵ‌هه‌ر‌بێگانه‌یه‌كدا‌سه‌باره‌ت‌كوردستان‌بكه‌ومه‌‌قسه‌،‌به‌به‌ڵگه‌‌بۆ‌باشیی‌‌دۆخی‌واڵتی‌خۆمان‌وه‌ك‌نمونه‌‌بۆی‌ده‌بژێرم،‌به‌اڵم‌كه‌‌له‌به‌ینی‌خۆماندابێت‌ڕازی‌‌

دڵ‌به‌كوردیی‌‌بێت‌شتێكی‌تر‌ده‌ڵێم.له‌الی���ه‌ك‌پێموای���ه‌‌ئه‌و‌مرۆڤه‌ی‌له‌ن���او‌داتابه‌یس‌و‌ئاماردایه‌،‌ئه‌و‌مرۆڤ���ه‌‌نیه‌‌كه‌‌له‌واقیعی‌زیندودایه‌،‌له‌الیه‌كی‌تریش‌ئه‌بێت‌كه‌‌زۆربه‌ی‌ئامارو‌پێوانه‌كاریه‌كانی‌ئه‌م‌سه‌رده‌مه‌‌له‌بنه‌ڕه‌تدا‌

بۆ‌ڕه‌واجپێدان‌و‌پڕوپاگانداو‌به‌بازاڕكردنه‌،‌نه‌ك‌مه‌به‌ستی‌‌تر.له‌س���ه‌رده‌می‌"زین‌ئه‌لعابدی���ن"دا،‌تونس‌یه‌كێك‌ب���و‌له‌و‌واڵتانه‌ی‌كه‌‌له‌الیه‌ن‌س���ه‌نته‌رو‌نێوه‌ن���ده‌‌جیهانیه‌كان���ه‌وه‌،‌به‌پێی‌ڕاپۆرت‌و‌ئام���اره‌كان‌چ‌له‌ڕوی‌گ���وزه‌ران‌و‌په‌ره‌پێدان‌و،‌چ‌له‌ڕوی‌دیموكراسیش���ه‌وه‌‌زۆر‌به‌پێشكه‌وتو‌داده‌نرا.‌به‌هه‌مو‌حساب‌و‌كیتابێكیش‌به‌الی‌كه‌مه‌وه‌‌هه‌تاچه‌نگرێیه‌كی‌تری‌زه‌مان،‌خه‌ڵكی‌لیبیا‌نمونه‌ی‌ئه‌و‌خزمه‌تگوزاریه‌‌نابیننه‌وه‌‌كه‌‌له‌سه‌رده‌می‌"قه‌زاف���ی"دا‌بینیویانه‌،‌به‌اڵم‌خه‌ڵكی‌ئه‌و‌دو‌واڵته‌‌خۆ‌هار‌نه‌بوبون‌كه‌‌شۆڕش���یان‌به‌رپاكرد!‌ئاماره‌كانی‌س���لێمانی‌مژده‌به‌خش���ن،‌به‌اڵم‌هه‌ر‌نه‌ته‌وه‌‌یه‌كگرت���وه‌كان‌خۆی‌ده‌توانێ‌ئاماری‌زۆرتر‌به‌رده‌ستبخات،‌سه‌باره‌ت‌به‌وه‌ی‌كه‌‌چه‌ند‌شتی‌خراپ‌له‌ئارادا‌هه‌ن.‌من‌الیه‌نگری‌الیه‌نه‌‌باش���ه‌كه‌م‌و‌ده‌ڵێم‌مژده‌به‌خشن،‌به‌اڵم‌س���ه‌ڕه‌ڕای‌ئه‌وه‌،‌خه‌ڵكی‌ئه‌م‌شاره‌‌میزاجی‌ته‌واو‌نیه‌.‌لێمده‌پرسی‌"میزاجی‌ناته‌واو‌چیه‌؟"‌ئه‌توانم‌به‌په‌نجا‌الپه‌ڕه‌‌وه‌اڵمت‌بده‌مه‌وه‌،‌به‌اڵم‌چ‌پێویستت‌به‌و‌سه‌رئێش���ه‌یه‌،‌ئه‌گه‌ر‌خه‌ڵكی‌ئه‌م‌ش���اره‌یت،‌خۆت‌ئه‌زانیت‌بۆ‌میزاجت‌ته‌واو‌نیه‌.‌خه‌ڵك‌له‌س���لێمانیدا‌له‌حه‌فتاكاندا‌میزاجی‌زۆر‌له‌ئێس���تا‌ته‌واوتر‌بو،‌له‌سلێمانیدا‌هه‌مو‌شت‌بارگاوی‌كراوه‌‌به‌سیاسه‌ت،‌ته‌نانه‌ت‌په‌یوه‌ندیه‌‌كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانیش‌له‌سه‌ر‌بنه‌مای‌سیاسیی‌دابه‌ش‌بوه‌،‌هه‌زارویه‌ك‌به‌ڵگه‌‌هه‌ن‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌بڵێیت،‌ئێس���تا‌س���لێمانی‌ش���اری‌ڕۆش���نبیریی‌‌نیه‌و‌شاری‌سیاسه‌ته‌.‌ڕوداوی‌سیاسی‌گرنگی‌ئه‌م‌ڕۆژانه‌ی‌سلێمانی‌پێكهاتنی‌یه‌كێتی‌و‌گۆڕانه‌،‌هیچ‌شتێك‌له‌مه‌‌باش���تر‌نیه‌،‌ئه‌گه‌ر‌به‌و‌ئاڕاسته‌یه‌دا‌بێت‌میزاجی‌سلێمانی‌با‌چاك‌زاخاو‌بداته‌وه‌،‌مادام‌له‌كوردستاندا‌ملمالنێ‌سیاسیه‌كان،‌زه‌مینه‌ی‌توندوتیژیی‌‌و‌توندڕه‌ویی‌‌خۆش‌ده‌كات‌و‌ده‌ستمان‌پێ‌له‌سه‌ر‌دڵ‌داده‌نێ،‌ئه‌بێت‌هه‌میشه‌‌الیه‌نگری‌نزیكبونه‌وه‌و‌پێكهاتنی‌هێزه‌‌سیاسیه‌كان‌بین.‌

به‌اڵم‌نه‌ك‌به‌و‌شێوه‌یه‌‌ئێمه‌ی‌ڕه‌عیه‌ت‌بكه‌نه‌‌كه‌ره‌سه‌‌بۆ‌به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانیان.ده‌رفه‌تێكی‌باش���ه‌‌ب���ۆ‌یه‌كێتیی‌‌و‌گۆڕان،‌نمونه‌و‌مۆدێلێكی‌جیاوازی‌حوكمڕانیمان‌پیش���ان‌بده‌ن،‌ئ���ه‌و‌مۆدێله‌ی‌كه‌‌بۆ‌هه‌مو‌هه‌رێمی‌ده‌خوازین،‌ده‌كرێ���ت‌نمونه‌‌بچوكه‌كه‌ی‌له‌ناوچه‌ی‌زۆنی‌س���ه‌وزدا‌ئاراببێت.‌ئه‌مه‌ش‌به‌وه‌‌ده‌بێت‌كه‌‌پێكهاتنی‌یه‌كێتیی‌‌و‌گۆڕان‌له‌سه‌ر‌پڕۆگرام‌و‌ڕانینێك‌بێت‌كه‌،‌ڕه‌چاوی‌ئه‌وه‌‌بكات‌ئه‌م‌ناوچه‌یه‌‌له‌ڕوی‌حوكومڕانی‌و‌دیموكراسیه‌وه‌،‌بكاته‌‌مۆدێلێ���ك‌بۆ‌الساییكردنه‌وه‌.كێش���ه‌ی‌هه‌رێمی‌كوردس���تان‌ئه‌وه‌‌نی���ه‌‌دو‌زۆنی‌جیاواز‌هه‌ن،‌ئ���ه‌وه‌ش‌نیه‌‌یه‌كێكێان‌ئێران‌و‌ئه‌ویتریان‌مه‌یلی‌توركیای‌هه‌یه‌،‌كێش���ه‌كه‌‌له‌وه‌دایه‌‌ڕوانینێكی‌بابه‌تیانه‌‌بۆ‌شێوازی‌سیاسه‌تكردن‌نیه‌،‌له‌سیاسه‌تدا‌شتی‌دراماتیكی‌و‌سه‌رتاپاگیر‌نیه‌‌مه‌گه‌ر‌دابڕانێكی‌مێژویی‌بیخوڵقێنێت،‌ئه‌گه‌ر‌بمانه‌وێت‌هه‌رێمی‌كوردستان‌چاك‌بكه‌ین‌دیموكراسیه‌تی‌تێدا‌بچه‌س���پێنین‌و‌په‌ره‌ی‌پێبده‌ین،‌ئه‌بێت‌له‌پچوكتره‌وه‌‌ده‌س���تپێبكه‌ین.‌كاتی‌خۆی‌ملمالنێ‌یه‌كێتیی‌‌و‌پارتی‌ئه‌گه‌ر‌له‌سه‌ر‌پڕۆژه‌و‌ڕوانینی‌جیاواز‌بوایه‌و،‌الساییكردنه‌وه‌ی‌یه‌كتری‌نه‌بوایه‌،‌

نه‌ده‌بو‌به‌به‌ركه‌وتن‌و‌له‌توندوتیژیی‌‌و‌جه‌نگ‌سه‌ری‌ده‌رنه‌ده‌كرد.ده‌رفه‌تێكی‌گونجاوه‌‌یه‌كێتیی‌‌و‌گۆڕان‌نمونه‌یه‌ك‌له‌م‌ناوچه‌یه‌داپێش���كه‌ش‌بكه‌ن،‌كه‌‌هه‌ولێر‌ناچار‌بكات‌الس���ایی‌بكاته‌وه‌و،‌هه‌رێمی‌كوردس���تان‌بخاته‌‌سه‌ر‌ئه‌و‌ئاڕاسته‌یه‌ی‌كه‌‌هه‌مومان‌ده‌یخوازی���ن.‌بزوتنه‌وه‌ی‌گۆڕان‌بانگه‌ش���ه‌ی‌ئ���ه‌وه‌ی‌ده‌كرد‌كوردس���تان‌ده‌گۆڕێت،‌چاكه‌‌با‌له‌س���لێمانیه‌وه‌‌ده‌ستپێبكات،‌ڕاس���تگۆیی‌خۆی‌بۆ‌ده‌نگده‌ره‌كانی‌بسه‌لمێنێت.‌چه‌ندین‌ساڵه‌‌یه‌كێتیی‌‌بانگه‌شه‌ی‌ئه‌وه‌‌ده‌كات‌و‌پارتی‌نیه‌و‌جیاوازه‌،‌كارێكی‌باش‌ده‌كات‌كه‌‌له‌زۆنی‌سه‌وزدا‌ئاڵوگۆڕی‌ده‌س���ه‌اڵت‌قبوڵ‌ده‌كات،‌با‌له‌سه‌ر‌ئه‌و‌ئاڕاسته‌یه‌‌به‌رده‌وامبێت‌خۆ‌هه‌نگاوه‌كانی‌تر‌

كه‌‌بۆ‌پێشكه‌شكردنی‌نمونه‌ی‌حكومڕانیه‌كی‌جیاوازه‌،‌له‌مه‌‌قورستر‌نیه‌!ئه‌گه‌ر‌تۆ‌هاواڵتیه‌كی‌ئه‌مه‌ریكایی‌بیت‌و‌بته‌وێت‌خۆت‌بۆ‌سه‌رۆكایه‌تی‌ئه‌و‌واڵته‌‌هه‌ڵبژێریت،‌مه‌رجی‌یه‌كه‌م‌ئه‌وه‌یه‌‌له‌ماڵه‌كه‌ی‌خۆتدا‌كه‌سێكی‌سه‌ركه‌وتوبیت.‌چ‌ده‌رفه‌تێكی‌باشتر‌له‌وه‌ی‌ئێستا‌ڕه‌خساوه‌‌بۆ‌یه‌كێتیی‌‌و‌گۆڕان،‌تا‌بیسه‌لمێنن‌كه‌‌ده‌توانن‌ماڵه‌كه‌یان‌به‌شێوه‌یه‌كی‌وه‌ها‌نمونه‌ی���ی‌به‌ڕێوه‌ببه‌ن،‌كه‌‌ش���ایانی‌ئه‌وه‌ن‌بۆ‌هه‌مو‌واڵته‌كه‌‌نمونه‌و،‌بۆ‌س���لێمانییش‌مایه‌ی‌

چاكردنی‌میزاجی‌بن؟!

نوێنه‌ری‌ئاوێنه‌‌له‌ئه‌وروپاشوان‌حه‌مه‌‌ـ‌نه‌رویج004799004729

hamashwan.awene@yahoo.noAweneکوا‌لێکۆڵینەوەی‌یاسایی‌لەخوێنی‌کاوه‌‌گه‌رمیانی،‌سەردەشت‌عوسمان،‌سۆرانی‌مامە‌حەمە،‌عەبدولستار‌تاهیر

خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د

‌ریکالم

زمانی دایک

پورتوگالی‌3

ئینگلیزی‌5

چینی‌12

هیندی‌3

به‌نگالی‌3 ‌66ئه‌وانی‌دیکه‌

ساڵساڵساڵساڵ

ته مه ن

ئایینه کان

ئینته رنێت

مۆبایل

خوێنده واری ره گه ز

‌30که‌س‌ئینته‌رنێت‌به‌کارده‌هێنێت‌70که‌س‌ئینته‌رنێت‌به‌کارنا‌هێنێت

‌60ئاسیا

‌75که‌س‌مۆبایلی‌هه‌یه‌‌25که‌س‌مۆبایلی‌نییه‌

‌15ئه‌فه‌ریقا

‌11ئه‌وروپا

مه‌سیحیبێ‌ئایین مسوڵمان هیندوسی ئایینه‌کانی‌بودیتر

توانای‌نوسین‌ومێنێر‌9ئه‌مه‌ریکای‌باشور‌خوێندنه‌وه‌یان‌هه‌یه‌

توانای‌نوسین‌و‌خوێندنه‌وه‌یان‌نییه‌

‌5ئه‌مه‌ریکای‌باکور

دابه شبون به سه ر کیشوه ره کان

عه‌ره‌بی‌3

ئیسپانی‌5