ژماره 456
DESCRIPTION
ÂTRANSCRIPT
پاش����نیوه ڕۆی ئه مڕۆ 12/9، هه ردو یه كێتیی دانوس����تانكاری وه ف����دی نیشتیمانیی كوردستان و بزوتنه وه ی گۆڕان واژۆ له س����ه ر ئه و رێككه وتنه ده كه ن كه سه باره ت به دابه شكردنی پارێ����زگای ه����ه ردو پۆس����ته كانی س����لێمانی و هه ڵه بج����ه كردویان����ه ، رێوره س����می واژۆكردنه ك����ه به ب����ێ ئاماده بونی نه وشیروان مسته فا و هێرۆ
ئیبراهیم ئه حمه د به ڕێوه ده چێت.
ئاك����ۆ د. س����لێمانی : ئاوێن����ه حه م����ه كه ری����م، ئه ندام����ی لیژنه ی دانوس����تانكاری بزوتن����ه وه ی گۆڕان بڕیاره ك����ه راگه یاند، به ئاوێن����ه ی دوانی����وه ڕۆی ئه م����ڕۆ رێككه وتنه كه له نێوان ه����ه ردوالدا واژۆبكرێت، ئه و وتی "وه فدی دانوستانكاری هه ردوال ئیم����زای ده كه ن له گه ڵ س����ه رۆكی فراكس����یۆنی یه كێتیی و گۆڕان له ناو
ئه نجومه نی پارێزگای سلێمانی ".
ناوبراو ره تیكرده وه كه داواكرابێت خودی نه وش����یروان مسته فاو هێرۆ خان ئیم����زا له س����ه ر رێككه وتنه كه بك����ه ن و له باره ی شوێنه كه ش����ه وه ، ئاوێن����ه ئه وه ی زانیوه كه س����ه ره تا پارێزگای ئه نجومه نی له بینای باس سلێمانی كراوه ، به اڵم دواتر گۆڕاوه زۆره ئه گه ری دیكه و به ش����وێنێكی له بینای مه كته بی سیاسیی یه كێتیی
واژۆ بكرێت.
به پێی زانیارییه كانی ئاوێنه ، پێشتر ئیبراهیم نه وشیروان مسته فاو هێرۆ ئه حمه د ره زامه ندییان له س����ه ر ئه م رێككه وتنه نواندوه ، كه به ش����ێوه ی دو س����تون پۆس����ته ئیداریه كان����ی هه ردو پارێزگای سلێمانی و هه ڵه بجه خۆیان����دا له نێ����وان به یه كس����انیی دابه ش بكه ن، هه ریه كه و بۆ ماوه ی س����اڵێك و نۆ مانگ ئه و پۆستانه یان به ده س����ته وه ده بێ����ت و دوای ئه وه
ده یده ن����ه هێزه ك����ه ی ت����ر، به پێی رێككه وتنه ك����ه بزوتن����ه وه ی گۆڕان ئیداریه كانی پۆسته 40%ی نزیكه ی
پارێزگای سلێمانی به رده كه وێت.هه رچه نده ئ����ه و رێككه وتنه ی كه كراوه له نێوان یه كێتیی و گۆڕاندا بوه ، به اڵم دواتر گفتوگۆ له گه ڵ الیه نه كانی دیكه ده كرێت، پێش����بینی ده كرێت لیس����ته كانی )خزم����ه ت، پارت����ی، پۆس����ته كانی كۆتا( هاوپه یمان����ی،
جێگری دوه می پارێزگاری سلێمانی و هه ڵه بج����ه ، جێگری دوه می ئیداره ی راپه ڕین و گه رمیان، جێگری سه رۆكی ئه نجومه ن����ی پارێزگای س����لێمانی و به رێوه به ری قایمقامێ����ك و چه ن����د
ناحیه و به رێوه به رێكیان پێبدرێت.
ئارام ش���ێخ محه مه د، جێگری دوه می سه رۆكی په رله مانی عێراق ئاماژه به وه ده كات ك���ه هیچ ره وا نییه كه س���ێك له عێراق���دا 200 هه زار دین���ار موچه ی بێت و كه سێكی تر 14 ملیۆن دینار، ئه و ده ڵێت "ئه و كات���ه ی كه وتم هیوادارم كه مكردن���ه وه ی موچه ی پل���ه بااڵكان كوردستانیش بگرێته وه ، هه ندێ براده ر
به و قسه یه م په ست بون".ئاوێنه ، سلێمانی : ئارام شێخ محه مه د له چاوپێكه وتنێك���ی تایبه ت به ئاوێنه دا رایگه یاند كه "ئێس���تا له عێراقدا هێزه پێده درێت گرنگییان زیاتر سوننیه كان تا كورد"، ئه و وت���ی "له دوای روخانی رژێمی به عس���ه وه ، ئێم���ه وه ك كورد له گه ڵ شیعه ده س���ه اڵتمان كێش���ه ی هه بوه و كێش���ه ی خاكیش���مان له گه ڵ
سوننه هه بوه ".ئ���ارام ئه وه ش���ی رونك���رده وه ك���ه پێویست ناكات هه ر په رله مانتارێك 30 پاسه وانی هه بێت و پالنیشیان هه یه بۆ ئه وه ی سیسته می دانانی پاسه وان به و
جۆره ی ئێستای نه مێنێ .
ئاوێنه ته واوی ئه و نامه یه باڵوده كاته وه ك���ه 16 ئه ندامی مه كتبی سیاس���یی و ئه نجومه ن���ی ناوه ندی یه كێتیی واژۆیان له س���ه ر كردوه و له بنه ڕه تدا ئاراسته ی ئیبراهی���م ئه حمه د"یان كردوه ، "هێرۆ یه كێ���ك له واژۆكاران���ی نامه كه ده ڵێت "هه ت���ا كار له س���ه ر ئ���ه و به رنامه یه نه كرێ���ت، به ش���داری كۆبونه وه كان���ی مه كته بی س���ه ركردایه تی و ئه نجومه نی
سیاسی ناكه ین".ئاوێنه ، سلێمانی : كۆسره ت ره سوڵ و به رهه م ئه حمه د ساڵح له نامه یه كدا كه
به ناوی "به رنام���ه ی كاری بوژاندنه وه و یه كێتی " كێش���ه كانی چاره سه ركردنی ئه نجومه ن���ی ئه ندامان���ی ئاڕاس���ته ی س���ه ركردایه تیی )ی .ن.ك(یان كردوه ، ئام���اژه به وه ده ك���ه ن "به رده وامبونی وه زعی ئێس���تای یه كێتی چیتر قابیلی
قبوڵ نییه ".ئه وان جه غت له وه ده كه ن كه "وه زعی ئێستای یه كێتیی گه یشتۆته بنبه ست و له س���ه ر مه ترس���یداری كاریگه ری���ی ڕه وش���ی نێوخۆی یه كێتی���ی و بڕیاری سیاس���یی و پێگه ی نێ���و كورده واریی
دڵسۆزه كان یه كێتیه داناوه . ناوچه كه ئاڕاس���ته ی له : ناڕازی���ن نیگ���ه ران و سیاسیی و حكومڕانی ئێستای یه كێتی، به ڕێوه بردنی وه رگرت���ن، بڕیار جۆری په یوه ندیی���ه كان، هاوپه یمان���ی و له ده س���تدانی س���ه ربه خۆیی بڕی���اری سیاس���یی، ش���ێواندنی ش���یرازه كانی ڕێكخس���تن، پاوانكردن���ی جومگه كانی بڕیارو ده رامه تی یه كێتی و به ركارهێنانی بۆ ده سته مۆكردنی كادیرو خزمخزمێنه و خزمه تكردن���ی به رژه وه ن���دی تایبه ت و جیاوازه كان���ی، ده نگ���ه كپكردن���ی
به پێچه وان���ه ی تێزی چه پكه گوڵه كه ی مام جه اللی رێبه رو سه روه رمان".
ئ���ه وان دواكارن ك���ه "ب���ۆ ئه وه ی كۆنگره یه ك���ی ش���ه رعی و بێ خه وش و دواجار سه ركه وتو ببه ستین، پێویسته ئاڵوگۆڕ له هه مو ئۆرگانه كانی یه كێتیدا بكرێ���ت، له پێ���ش هه مویان���ه وه ، ئه و په یوه س���تن ناوه ندان���ه ی ئ���ۆرگان و پێویس���ته كۆنگ���ره . به كاروب���اری چاره س���ه ری ئه و بڕیاران���ه بكرێت كه بونه ته مایه ی ش���ێواندنی ئۆرگانه كانی ده سته مۆكردنی به مه به س���تی یه كێتی
كۆنگره و به پێچه وانه ی په یڕه وی ناوخۆ ئه نجامدراون".
س���ه رچاوه یه ك له مه كته بی سیاسیی یه كێت���ی ك���ه واژۆی له س���ه ر نامه كه كردوه به ئاوێن���ه ی راگه یاند "هه تا كار له س���ه ر ئه و به رنامه یه نه كرێت، ئه وان ئه نجومه نی كۆبونه وه كانی به ش���داری س���ه ركردایه تی و مه كته ب���ی سیاس���ی
ناكه ن".
رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات
ژماره )456( سێشەممە 2014/12/9
w w w . a w e n e . c o m
با گۆڕان به رده وام
بێت
5
ریکالم
9 16 6
17"ئه مه ریكییه كان داوایان نه كردوه
خه باتی چه كداریی رابگرین"
کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار ته له فۆن: 3201274 ناونیشان: سلێامنی گه ڕه کی شۆڕش- به رامبه ر ئاماده یی شۆڕشی کوڕان
ئامه د، پاشاموه ی
تیرۆری قه ڵه م
تیراژ: 4500
ئهمڕۆبهبێنهوشیروانمستهفاوهێرۆئیبراهیمئهحمهد
یهكێتییوگۆڕانرێككهوتنێكئیمزادهكهن
"خوێندکارانی هەرێم ناتوانن
لەزانکۆکانی عێراق بخوێنن"
سهرچاوهیزۆرینهیگۆڕانكاریهكانیناویهكێتیی،نهوشیروان
مستهفابوه
گفتوگۆیه ک له گه ڵ كونسوڵی گشتیی به ریتانی
له هه ولێر4
"كهمكردنهوهیموچهیپله
بااڵكانههندێبرادهری
لهكوردستانپهستكردوه"
ئاوێنهدهقینامهیناڕازییهكانیناویهكێتییباڵودهكاتهوه"تاجێبهجێكردنیداواكاریهكانمانبهشداریكۆبونهوهكانی
ئهنجومهنیسهركردایهتیومهكتهبیسیاسیناكهین"
3
3
4
هه ڵبژاردنه ناوخۆییه کانی گۆڕان په یامه که
راده ستی "جیلێکی گه نج" ده کات؟
به رهه م ساڵح و کۆسره ت ره سوڵ
تایبهت(456( سێشه ممه 22014/12/9
ئاوێنهیرووداوهکان
خه اڵتی كاوه گه رمیانی و
غه دركردن له ئاوێنه ئیحسان مه ال فوئاد
له یه كه مین خه اڵتی كاوه گه رمیانیدا، بۆچی و به چ هه قێك ئێمه ی په یامنێرانی له وه رگرتن���ی بێبه ش���كراین ئاوێن���ه ئ���ه و خه اڵته ؟! له س���ه ر چ بنه مایه ك و پێوه رێك ئه و سێ كه س���ه دیاریكران بۆ هه ڵسه نگاندنی راپۆرته كان؟ بۆچی خه اڵته كه درا به و كه س���انه ی كه م تا زۆر كار بۆ گۆڤاری ئه ندامێكی لیژنه ی
هه ڵبژاردنی خه اڵته كان ده كه ن؟
ئاشكرایه وه اڵمی ئه م پرسیارانه و زۆر پرسیاری تریش به نه زانراویی و ناڕونیی ده مێننه وه ، به اڵم ئه و راس���تییه ی كه ون نابێت ئه وه یه له یه كه مین ساڵیادی ش���ه هیدكردنی كاوه گه رمیانیدا غه در
له ئاوێنه و له كاوه گه رمیانییش كرا.له به رئ���ه وه ی یه ك���ه م، پاس���اوێكی زۆر بێبای���ه خ هێنرایه وه بۆ ئه وه ی كه رۆژنامه نوس و په یامنێرانی ئاوێنه نه چنه خه اڵته كه وه ، به ده ستهێنانی كێبڕكێی كه دواتر ده ركه وت هێنانه وه ی هه مان پاساویش بۆ كردنه ده ره وه ی میدیای بینراوو بیس���تراویش ته نها بۆ ئه وه بو كه رێگه ب���ۆ لیژنه ی هه ڵس���ه نگاندن خۆش بێ���ت، خه اڵته كه بده ن به وانه ی
كه خۆیان ده یانه وێت.دوه م، له لیژنه ی هه ڵسه نگاندنه كه دا، ك���ه س هه بوه رۆژێك له رۆژان كاری بۆ گه نده ڵیی دۆس���یه كانی ئاشكراكردنی نه كردوه ، له هه مو ژیانیش���یدا دوژمنی میدی���ای ئه هلی���ی و ئازاد ب���وه ، ئیتر ب���ه كام پێوه ر هێن���راوه ب���ۆ ئه وه ی راپۆرته كان���ی ب���ۆ هه ڵس���ه نگاندن بڕیار له سه ر ئاشكراكردنی گه نده ڵیی و دیاریكردنی خه اڵتێ���ك بكات كه ناوی ئ���ه و هه ڵگرت���وه ، گه رمیان���ی كاوه هه ر ژیا و به هه ژاریی رۆژنامه نوس���ه ی به هه ژارییش س���ه ری نایه وه ؟! ئه مه ش دیس���ان غه درێكی ت���ر ب���و له ئاوێنه كرا، ئه و رۆژنامه یه ی پش���كی ش���ێری به رده كه وێ���ت له به پاكی���ی مان���ه وه ی
راگه یاندنی ئازادیی كوردییدا.سێهه م، بۆ دابه شكردنی خه اڵته كان، چ پێویس���تی ده ك���رد به رپرس���ێكی ره سمیی و حزبیی بهێنرێت؟! كه كاوه تا له ژیاندا بو چاره ی هیچ به رپرسێكی
نه ده ویست!چ���واره م، بۆچ���ی ن���اوی راپۆرت و راپۆرته كان باڵوكردن���ه وه ی ش���وێنی له رێوره سمی دابه شكردنی خه اڵته كاندا ئاش���كرا نه ك���ران؟ خ���ۆ خه اڵته ك���ه ئاش���كراكردنی بۆ ته رخانكرابو خۆی نهێنیی���ه كان، ئه ی ب���ۆ لیژنه كه خۆی
ئه مه ی شارده وه ؟!پێنج���ه م، ئ���ه و خه اڵتان���ه ی درایه س���ێ راپۆرتی س���ێ رۆژنامه نوس���ی هاوڕێ و هاوكارم���ان، له چه ند بوارێكدا ئه وانه وه له پێش زۆر ئاماده كراب���ون، ئاوێنه ئه و زانیارییانه ی ئاشكراكردبو، ه���ه ر له ئاش���كراكردنی بازرگانیكردنی ئۆتۆمبی���ل و نه وت و غ���از و به نزینه وه له گه ڵ داعش تا به ئاشكراكردنی ناوی ده گات، له بازرگان���ه كان ژماره ی���ه ك بۆچی ئه مه به په یامنێرانی ئاوێنه ره وا گۆڤارێك به رۆژنامه نوس���انی نه بینرا و سه رنوس���ه ره كه ی ك���ه بین���را ره وا
له لیژنه ی هه ڵسه نگاندنه كه دا بو؟ئه وه ی جێ���ی داخه ، كاوه گه رمیانی پێ���ش تیرۆركردنی ه���اواری كرد كه ژیان���ی له مه ترس���یدایه و هه ڕه ش���ه ی لێك���راوه ، داوای ده كرد ئه م نوس���ه رو رۆژنامه نوس و رۆش���نبیرانه ی ئێس���تا قسه ی له سه ر ده كه ن و نان و پیازی پێوه وتارێكی ده رده خه ن، ده خۆن و خۆیان له سه ر بنوس���ن و كه مێگ گرنگیی به و هه ڕه ش���انه بده ن كه لێیكراوه ، كه چی نه ك ه���ه ر گوێ���ی لێنه گی���را، به ڵكو كه پاڵ���ی ده خس���ته تۆمه تیش���یان ده یه وێت به و هه ڕه ش���انه خۆی گه وره بكات، تاوه كو هه ڕه ش���ه كه پیاده كراو فیشه ك نرایه سه ریه وه و ئێستا خه اڵتی بۆ داده نرێت! وه ك چۆن سۆرانی مامه حه مه وتی هه ڕه شه م لێكراوه ، پێیانوت به مه به ستی رۆشتنه ده ره وه ی واڵت وا ده ڵێت، دواتر ئه میش خه اڵتی بۆ دانراو هه ندێك ك���ه س كردویانه ت���ه نه ریت و له و رۆژه دا بۆ دوباره ده رخس���تنه وه ی
خۆیان وتارێك پێشكه ش ده كه ن.
ئا: ئاوێنه
"پاش ماوه یه كی تریش كه دڵنیابوین له وه ی بزوتنه وه كه كه وتوه ته
سه ر پێی خۆی ، په یامه كه مان ته سلیمی ده ستی جیلێكی گه نجی تازه پێگه یشتو ده كه ین"، له دوای دروستبونی بزوتنه وه ی گۆڕان،
كاریگه رترین په یامی نه وشیروان مسته فا بۆ شوێنكه وتوانی
بزوتنه وه كه و به تایبه ت گه نجان، ئه م رسته یه بو.
ئێس����تا پاش تێپه ڕبونی نزیكه ی 5 ساڵ، خودی مس����ته فا له رۆژی 22ی جڤاتی له كۆبون����ه وه ی رابردو مانگی نیش����تیمانیی بزوتنه وه كه ی����دا دان����ی به وه دا ن����ا كه بزوتنه وه كه "كه وتوه ته سه ر پێی خۆی "، به اڵم وه ك هه ستی پێده كرێت نه ك په یامه كه راده س����تی تازه پێگه یش����تو" گه نجی "جیلێك����ی نه كراوه ، به ڵكو به ش����ێك له گه نجانی ناو بزوتنه وه كه ترس����یان له وه هه یه به ش����ێك له سه ركرده كانی پێشوی ناو یه كێتیی به ته واویی ده س����ت به س����ه ر جومگه هه ستیاره كانی گۆڕاندا بگرن. كۆتایی ئه م هه فته یه خولی سێیه می
گۆڕان ناوخۆییه كان���ی هه ڵبژاردن���ه له هه رێمی كوردستان ئه نجامده درێت، بادینان و كه ركوك و به ده ر له ناوچه ی ناوچه دابڕێنراوه كان، به اڵم به ش���ێك ن���او گ���ۆڕان ترس���ی له گه نجان���ی راس���ته قینه یان هه یه له وه ی به شێك له س���ه ركرده كۆن���ه كان كۆنترۆڵ���ی پرۆس���ه كه بك���ه ن و ئاراس���ته ی ئه و ملمالنێی���ه ی كه هه یه به ئاس���انترین شێوه به قازانجی خۆیان وه ربچه رخێنن، به درێژایی كه له وه ی به س���ه رنجدان چه ن���د س���اڵی راب���ردو گروپێكیان رۆڵی س���ه ره كییان له گفتوگۆ له گه ڵ الیه ن���ه كان و له دیاریكردنی كاندیدانی پارێزگاكان و ئه نجومه ن���ی ئه ندامانی بینیوه و په رله مان���دا كاندیده كان���ی به شێكیشیان به رپرسی چه ند ژورێكی گرنگ���ی بزوتنه وه ی گۆڕان���ن، به بێ ئه وه ی ده رفه ت بۆ هاتنه پێش���ه وه ی نه وه ی نوێی ناو گۆڕان بڕه خسێنن. س����ه رچاوه یه كی به رپ����رس له ن����او بزوتن����ه وه ی گۆڕان كه داوایكرد ناوی نه هێنرێت، بۆ ئاوێنه ی ئاش����كرایكرد كه چه ندین كۆس����پ ه����ه ن له به رده م گۆڕان و ناو گه نجه كانی ئیش����كردنی "ره نگه ئاس����ان نه بێت هه مو ئه وانه ی كه سیاسه ت ده كه ن مه جالێك بده ن
به و براده رانه ی ك����ه نوێن بۆ ئه وه ی وا زو گه شه بكه ن، ئه وه پرۆسه یه كی ئاسان نیه "، به اڵم گازنده ی ئه وه شی له گه نجه كان كرد كه زۆرجار ئه وانیش "كه م س����ه برن و ده خوازن خێرا ببنه
به رپرس و بگه نه پێگه ی به رز".هه ركات پرس����یاری ملمالنێی نێوان ن����ه وه ی كۆن و ن����وێ له ن����او گۆڕاندا ئاراسته ی به رپرسانی ئه و بزوتنه وه یه وه اڵمێك����ی ده موده س����ت بكرێ����ت، ئاماده ی ده درێت����ه وه : "ئه وه ی هه یه تێكه ڵكردنی توانای گه نجه به ئه زمونی كۆنه كان یان ئه وانه ی له كاری سیاسیدا پرسیاری جه وهه ریی به اڵم قاڵبون"، ئه وه ی����ه كه ئاخۆ ت����ا چه ند ره چاوی ده رفه تی وه كیه كیی و راگرتنی بااڵنس ك����راوه له م تێكه ڵكردن����ه دا؟ به وته ی س����ه رچاوه كه ی گۆڕان، كه گه نجێكی به رپرس����یارێتیه خ����اوه ن چاالك����ی له ناو بزوتنه وه ك����ه دا، "ره نگه بااڵنس به ش����ێك چونك����ه رانه گیرابێ����ت، له ب����راده ره كۆن����ه كان له گه نج����ه كان زۆریش پش����ودرێژترن، به ئه زمونتر و
به سه لیقه سیاسه ت ده كه ن". ئه و سه رچاوه یه ی گۆڕان نه یشارده وه كه ئه و س����ه ركردانه ی پێش����تر له ناو یه كێتییدا بون و ئێستا له ناو گۆڕاندان،
به ش����ێك له جومگه سه ره كیه كانی ناو وازهێنانی به ده س����ته وه یه و گۆڕانیان ژماره یه كیش گه نج له گۆڕان "ده رفه تی عاقاڵنه تر ئ����ه وه ی ب����ۆ ره خس����اند ئه و ش����وێنه س����ه ره كییانه ی گۆڕان
پڕبكه نه وه ".ئ����ه وه ی ئه مج����اره ئه نجامده درێت هه ڵبژاردن����ه س����ێیه می خول����ی ناوخۆییه كانی گۆڕانه كه بڕیاره رۆژی هه ین����ی )2014/12/12( له س����ه عات (8(ی به یان����ی به چه ن����د قۆناغێ����ك ت����ا كاتژمێر )4(ی ئه نجامبدرێ����ت و دوانیوه ڕۆی هه مان رۆژ درێژه بكێشێت، ئه وه ش دوای ئه وه ی له ساڵی )2012(
و )2013(دا خول����ی یه ك����ه م و دوه م ئه نجامدران.
به ش����ێك له چاودێران تێبینی ئه وه ده كه ن كه له دو خولی هه ڵبژاردنه كانی ناوخۆی گۆڕان و ئه م خوله شدا، گۆڕان خۆی ن����ادات له ق����ه ره ی ئه نجامدانی ئ����ه م پرۆس����ه یه له و ناوچان����ه ی كه تێیدا پێگ����ه ی الوازه یاخود ملمالنێی به نمونه به هێ����زه ، تێی����دا ناوخۆیی
ناوچه كانی بادینان و كه الر.داهێ���ن هاش���م، ئه ندام���ی ژوری رۆژنامه وانی���ی بزوتن���ه وه ی گ���ۆڕان به ئاوێنه ی راگه یاند، "له م خوله ش���دا
بادینان له ناوچه كان���ی هه ڵب���ژاردن ناكرێت، چونكه شێوه ی به ڕێوه بردن و كاری رێكخراوه یی له ناوچه ی بادینان بۆ بزوتنه وه ی گۆڕان له ئێستادا كارێكی ئاس���ان نیه ، له كه الری���ش گرفتێكی بچ���وك هه یه ، دوای چاره س���ه ربونی
هه ڵبژاردنه كه ده كرێت". ئه مه له كاتێكدایه له هه مو قه زایه كی س���ه ر به س���نوری پارێزگای هه ولێرو به اڵم هه یه ، باژێڕوانێك س���لێمانی ، له هه م���و س���نوری ده���ۆك ته نه���ا ی���ه ك مه كۆ هه یه و باژێڕوانه كه ش���ی به هه ڵبژاردن دانه نراوه ، به ڵكو له سه ر
بنه مای لێهاتویی دانراوه .ه���اوكات ش���ه ماڵ عه بدولوه ف���ا، په یج���وری ژوی به رپرس���ی بزوتنه وه ی گ���ۆڕان كه خۆی یه كێكه ن���او پێش���وی له س���ه ركرده كانی ده ستوه ردان ره تیكرده وه یه كێتیی ، هه بێت له هه ڵبژاردنه كانداو به ئاوێنه ی هه ڵبژاردنانه ل���ه و "ك���ێ راگه یاند،
ده رده چێت موباره كی بێت".گه نجان، هێنانه پێشه وه ی له باره ی عه بدولوه ف���ا جه ختی ل���ه وه كرده وه كه "حه ماس���ی نوێ و ئه زمونی كۆن ده بێت موتوربه بكه ی���ن، بۆ ئه وه ی
سه ركردایه تیی بزوتنه وه كه بكه ین".
ش���یعه كان گروپه س���ه ركرده یه كی تااڵنچیه كانی دز و "زۆرینه ی ده ڵێت، ن���او جه ل���ه وال له پش���تی هێزه كانی پێش���مه رگه وه هاتن" ئاماژه به وه ش ده كات ك���ه ئ���ه وان یه كه مجار چونه
جه له والوه و داعشیان لێده ركرد.
محه م���ه د حس���ێن، ئاوێن���ه : عه لی جه مال حس���ێن، ناس���راو به س���ه ید عه لی عه تب���ی، جێگری فه وجی دوی )س���ه رایای خۆراسانی(، كه به وته ی خ���ۆی یه ك���ه م هێ���ز ب���وه چوه ته راگه یاند، به ئاوێن���ه ی جه ل���ه والوه ، "هێزه كان���ی ئێم���ه ، به پش���تیوانیی پێش���مه رگه ، له ماوه ی دو كاتژمێردا جه ل���ه والی پاكك���رده وه له داع���ش و دواتر هه وڵماندا ماڵ و دوكان و موڵكی
خه ڵكی شارۆچكه كه بپارێزین ئه وه ی ك���ه ل���ه دوای كاولكاریه كانی داعش
مابوه وه ".ده رباره ی ئ���ه و دزیی و تااڵنكاریه ی دوای داعش له جه له وال ده ستیپێكرد، س���ه ید عه لی رونیكرده وه كه "له ناو ش���ه عبیی( و )حه ش���دی هێزه كانی پێشمه رگه ش���دا دز و تااڵنچیی هه ن، ئه مان���ه نوێنه رایه تیی خۆیان ده كه ن ن���ه ك گ���روپ و هێزه كانی���ان، به اڵم له راستیدا زۆرینه ی دز و تااڵنچیه كانی ن���او جه ل���ه وال له پش���تی هێزه كانی
پێشمه رگه وه هاتن".ناوب���راو وتیش���ی ، "م���ن ڤی���دۆی تۆماركراوم الیه كه ئه وه نیش���انده دات چۆن هێزه كانی پێشمه رگه ماڵ و دوكانی
خه ڵك ده سوتێنن و تااڵنی ده كه ن".
ناوبراو ئه و لێدوانانه ی ره تكرده وه كه میلیشیا شیعه كان به ته قاندنه وه و كاولكردن���ی مزگه وت���ی س���وننه كان تۆمه تب���ار جه ل���ه وال له س���ه عدیه و مزگه وتانه ی "ئ���ه و وت���ی، ده كات و ك���ه ته قێنرانه وه له س���ه عدیه داعش تی���ا تیئێنت���ی بۆم���ب و هێن���ده چاندب���و كه به هیچ ش���ێوه یه ك پاك نه ده كرانه وه ، تیمه كانمان نائومێدبون له پوچه ڵكردنه وه یان ئینجا به ناچاریی
مزگه وته كان ته قێنرانه وه ".سه رایای خۆراسانی، یه كێكه له هێزه شیعه كانی میلیش���یا سه ره كیه كانی عێراق، )الحش���د الشعبی( كه له سه ر داوای مه رجه ع���ی بااڵی ش���یعه كان
عه لی سیستانی دروستكراوه .
ئایا هه ڵبژاردنه ناوخۆییه كانی گۆڕانپه یامه كه راده ستی "جیلێكی گه نج" ده كات؟
به فه رمان���ی به ڕێوه به ری چاكس���ازیی گه ورانی س���لێمانی راژه ی 4 كارمه ند ده گوازرێته وه ، چوار كارمه نده كه سكااڵی ئه وه ده ك���ه ن كه گواس���تنه وه كه یان به هۆی ئینتیمای سیاس���ییانه وه یه كه "گۆڕان���ن"، به ڕێوه به ره ك���ه ش ده ڵێت "ئه وان نه گۆڕانن و نه یه كێتیی ، بیست رۆژ ده وامیان نه كردوه . كارمه ندێكیش ئه و ماوه یه ده وام نه كات، پێویس���تم
به ڕاژه كه ی نییه ".ئاوێنه ، س����لێمانی : ج����ه زا عه لی كه یه كێك����ه له و كارمه ندان����ه ی فه رمانی راژه كه ی دراوه و پێشتر گواستنه وه ی لێپرسراوی گه نجینه بوه له چاكسازیی گ����ه وران ئام����اژه ب����ه وه ده كات كه گواس����تنه وه كه یان ن����ه په یوه ندی����ی ب����ه ده وام نه كردن����ه وه هه ی����ه و ن����ه به گه نده ڵییه وه ، ئه گه ر وابوایه خۆمان داوای دروستكردنی لیژنه مان نه ده كرد تا به دوای هۆكاری ئه م گواستنه وه یه دا بچێت، ئه و به ئاوێنه ی راگه یاند "ئه گه ر
ئێمه س����ه رپێچییمان ك����ردوه بۆچی به ب����ێ ئاگاداریی خۆم����ان به ڕێوه به ر
ئه ستۆپاكیی بۆ كردوین؟".وتیش����ی "ته نها به ه����ۆی ئینتیمای فه رمان����ه ئ����ه م سیاس����ییمانه وه به ڕێوه ب����ه ری ته نان����ه ت دراوه ، چاكسازیی به ڕێوه به رایه تی گش����تیی ده ركردن����ی دوای كۆمه اڵیه تی����ی فه رمانه ك����ه ش پێیوتوی����ن ده وام����ی خۆتان بك����ه ن و ئینفی����كاك مه كه ن، به اڵم به ڕێوه به ری چاكسازیی گه وران به پرس����گه كه ی وتوه ك����ه نه مانكه نه
ژوره وه ".له به رامبه ریش����دا، موقه ده م به رزان چاكس����ازیی به ڕێوه به ری عه ب����دواڵ، راگه یان����د كه به ئاوێن����ه ی گ����ه وران ئه و چوار كه س����ه پابه ن����د نه بون به و گۆڕانكارییه وه كه دوای ده ستبه كاربونی ئه نجامیداوه ، ئه و وتی "ئه وان بیس����ت رۆژ ده وامیان نه كردوه . كارمه ندێكیش ئه و ماوه یه ده وام نه كات، پێویس����تم
به ڕاژه كه ی نییه ".كوبب����ه "به س����ه ركه وتی وتیش����ی بڵێ����ن، بزان����ن ئه وان له س����ه ر گۆڕان دورخراونه ت����ه وه ؟ كاك س����ه ركه وت و یه كێتی����ی و حكومه تیش ئاگاداری ئه م كاره ن. ئه مانه نه گۆڕانن نه یه كێتیی، خنكاندوه ، گه ورانی����ان چاكس����ازیی المان دروس����تكردوه و گۆڕانكارییمان ب����ردون، ئه م����ه ڕۆتین����ه و له هه م����و دائیره یه ك����دا ڕوده دا كه به ڕێوه به ری تازه بچێت، ئه گینا به رپرسی بازنه ی گۆڕانمان الیه ، هیچ كه سێكمان له سه ر
ئینتیمای حزبیی سزا نه داوه ". له الیه ك����ی دیك����ه وه ، به ڕێوه به ری به ڕێوه به رایه تیی گش����تیی چاكسازیی كۆمه اڵیه تی����ی "دكتۆر ئ����اری " ئاماژه ب����ه وه ده كات ك����ه ن����ه وه زی����رو نه ئه ویش ئاگاداری گواستنه وه ی ڕاژه ی ئ����ه و فه رمانبه ران����ه بون، ئ����ه و وتی "بڕواناكه م گواس����تنه وه كه یان به هۆی ئینتیم����ای سیاس����ییه وه بێت، به اڵم
له ڕوی یاس����اییه وه كاتێك كارمه ندێك ده گوازرێت����ه وه ب����ۆ فه رمانگه یه ك����ی دیك����ه ، ی����ان به هۆی س����زادانه وه یه ، یاخود له س����ه ر داواكاری����ی خۆیه تی. ئه وان داوایان نه كرده وه بگوازرێنه وه ، س����زاش دیار نییه ، چونك����ه له كاتی سزاداندا به ڕێوه به ر ده بێت لیژنه یه كی لێكۆڵینه وه دروس����تبكات، به اڵم ئه و كارمه ندانه لیژنه یان بۆ پێكنه هێنراوه و
ئێمه ش ئاگادار نه كراوینه ته وه ".وتیشی "كاتێك به به ڕێوه به ره كه م وت بۆچی ئه وانه ت دورخس����تۆته وه ، وتی ناتوانم كار له گ����ه ڵ ئه و كارمه ندانه دا
بكه م.ئێم����ه به دواداچ����ون بۆ كێش����ه ی ئ����ه و فه رمانبه ران����ه ده كه ین، داوامان له به ڕێوه به ر كردوه ئه و نوس����راوه مان ب����ۆ به رزبكاته وه و منی����ش و جه نابی وه زیری����ش قس����ه ی خۆم����ان ده بێت له س����ه ر ئه و بابه ته و ده بێت عه داله ت
هه بێت له ناو فه رمانگه كاندا".
به ڕێوه به ری چاكسازیی گه ورانی سلێمانی فه رمان به گواستنه وه ی 4 كارمه ند ده داتكارمه نده كان: گواستنه وه كه سزای سیاسییه
فه رمانده یه كی شیعه كان: زۆرینه ی دز و تااڵنچیه كانی ناو جه له وال له پشتی هێزه كانی پێشمه رگه وه هاتن
عه لی جه مال
کۆپییه کی فه رمانه که
ئا:ئاوێنه
"بهرنامهیكاریبوژاندنهوهوچارهسهركردنیكێشهكانییهكێتیی"،چهندرۆژێكهبابهتیگهرمیمیدیاو
شهقامیكوردییوكادێرانییهكێتییه،ئاوێنهتهواوینامهكهباڵودهكاتهوه
كهلهالیهنكۆسرهترهسوڵوبهرههمئهحمهدساڵحهوهسهرپهرشتییكراوه.
ئاوێن���ه، زانیارییهكان���ی بهپێ���یبوژاندن���هوهو كاری "بهرنام���هیچارهسهركردنیكێش���هكانییهكێتیی"ك���هلهش���ێوهینامهیهك���دابهڕوكهشئهنجومهن���ی ئهندامان���ی ئاڕاس���تهیلهكرۆكدا )ی.ن.ك(و س���هركردایهتییئاڕاس���تهی"هێرۆئیبراهیمئهحمهد"یئێستای راس���تهقینهی دهس���هاڵتدارییهكێتی���یك���راوه،دوایئهنجامدان���یچهنددانیشتنێكلهسلێمانینوسراوه،ئهوانهیواژۆیانلهس���هرنوس���راوهكهكردوه،لهجێگرانیس���كرتێرومهكتهبیسیاسیی،بریتینلهد.بهرههم،كۆسرهترسوڵ،حاكمقادر،مهحمودسهنگاوی،رزگارعهلی،ش���ێخجهعفهرمستهفا،ههریهك ههروهه���ا جوندیانی. ئ���ازادلهئهندامانیئهنجومهنیسهركردایهتیی:حامیدحاج���یغالی،عهدنانیحهمهیمین���ه،جهمی���لههورام���ی،حهمهیحهمهسهعید،بهرزانئهحمهدكورده،نهرمینعوس���مان،محهم���هدوهتمان،شااڵوكۆسرهترهس���وڵ،شااڵوعهلی
عهسكری،واژۆیانكردوه.
لهمهكتهبیسیاسیی س���هرچاوهیهكیهكێتی،كهنهیویس���تناویئاش���كرابكرێت،لهمب���ارهوهبهئاوێنهیراگهیاند"ههت���اكارلهس���هرئ���هوبهرنامهی���هنهكرێت،ئهوانبهشدارییكۆبونهوهكانیمهكتهبی س���هركردایهتیو ئهنجومهنی
سیاسییناكهن".
تهواوینامهكه:
نهێنیوتایبهتههڤااڵنیبهڕێزئهندامانیئهنجومهنیس���هركردایهتییهكێتی���ینیش���تمانی
كوردستانب���ۆ ب���ۆ باب���هت/بهرنام���هیكاربوژاندنهوهوچارهس���هریكێش���هكانی
یهكێتیی
ساڵوێكیگهرمهاوپێچ)بهرنامهیكاریبوژاندنهوهوچارهسهركردنیكێشهكانییهكێتی(تانبۆدهنێرینبهسوپاسیشهوهچاوهڕوانیبههی���وای س���هرنجتانین، تێبین���یوپش���تیوانیوهاوكاریتانینبۆخزمهتی
گهلویهكێتینیشتمانیكوردستان.بهش���ێوهیهكیبهردهوامی���شئێوهیههڤااڵن���ی لهههڵوێس���تی بهڕێ���زس���هركردایهتیلهمهڕئ���همبهرنامهیه
ئاگاداردهكهینهوه.لهگهڵرێزیههڤااڵنتان.بهرههمئهحمهدساڵحكۆسرهترهسوڵعهلی
2014/12/4
بهرنامهیكاربۆبوژاندنهوهوچارهسهركردنیكێشهكانییهكێتیی
2014/12/4خۆشهویستیی پهرۆش���ییو سهرهڕای كۆمهاڵنیخهڵكیكوردس���تانبۆیهكێتی،هێزی مهزنهكانی س���هركهوتنه سهرهڕایلهنهبهردهكانی كوردس���تان پێشمهرگهیڕوبهڕوبونهوهیمرۆڤكوژانیداعش،وهزعیئێس���تاییهكێتییگهیش���تۆتهبنبهستوڕهوشی لهسهر مهترس���یداری كاریگهریینێوخ���ۆییهكێتی���یوبڕیاریسیاس���ییوپێگهینێوكوردهوارییناوچهكهداناوه.
یهكێتیهدڵس���ۆزهكاننیگهرانوناڕازینئاڕاس���تهیسیاس���ییوحكومڕانی ل���ه:ئێس���تاییهكێتی،جۆریبڕیاروهرگرتن،بهڕێوهبردنیهاوپهیمانیوپهیوهندییهكان،لهدهستدانیسهربهخۆییبڕیاریسیاسیی،ڕێكخس���تن، ش���یرازهكانی ش���ێواندنیپاوانكردن���یجومگهكانیبڕیارودهرامهتیدهستهمۆكردنی بۆ بهكارهێنانی یهكێتیوخزمهتكردن���ی خزمخزمێن���هو كادی���روبهرژهوهن���دیتایبهتوكپكردن���یدهنگهچهپكه تێزی بهپێچهوانهی جیاوازهكانی،گوڵهكهیمامجهاللیرێبهروسهروهرمان.ئهمئاڕاس���تهچهوتهبێباك���هلهمێژووسهنگییهكێتی،بێباكلهبهرژهوهندییگهل،پهراوێزخس���تنو ههڵدێری بهرهو یهكێتیپوكانهوهدهبات.بۆیهبۆیهكێتییهدڵسۆزوڕهسهنهكان،بهردهوامبونیوهزعیئێستای
یهكێتیچیترقابیلیقبوڵنییه.لهڕوانگ���هیپهرۆش���یمانبۆئێس���تاوئاین���دهییهكێت���ی،لهدڵس���ۆزیمانب���ۆكهس���وكاریس���هربهرزیش���ههیدان،بۆ
لهوهف���ا قارهمان���هكانو پێش���مهرگهدڵس���ۆزیمانب���ۆمامجهاللیس���هروهروڕابهرمان،بهئهركینیشتمانیونهتهوهییوحیزبییخۆمانیئهزانینپێداگریبكهینبۆگێڕانهوهییهكێتییبۆڕاستهڕێیخهباتیزامنكردن���ی نهتهوهی���یو دیموكراتی���یوئایندهیهكیگهشبۆیهكێتیوهكهێزێكی
پێشڕهووكاریگهر.ل���همس���اتهمێژویی���هدا،ههڵوێس���تیخۆم���اندوپاتدهكهینهوهبۆپێویس���تییهكێت���یو نێوخ���ۆی ڕێكخس���تنهوهیدهربازكردنیلهگێژاویكێشهكان.ئهمهشبهن���دهبهجێبهجێكردن���یبهرنامهیهك���یههمهالیهن���هوچارهس���هریبهك���ردهوهیكێش���هكان،نهكتێپهڕكردنیانبهقس���هو
دروشمیگش���تییوچهواش���هكان.دهبێبهجێبهجێكردن���ی ك���ردهوه، بهك���رداروداواكان���یزۆرین���هیكادی���روئهندامانولهڕێزگرتنلهپێگهی یهكێت���ی جهماوهرییهكێت���یو دامهزراوهكان���ی ش���هرعی
دادپهروهریوشهفافیهت.لهپێن���اوییهكێتی،ب���ۆیهكڕیزیینێویهكێتی،پێویس���تهوهكههنگاوییهكهمئێس���تامان، لهقهیرانی دهربازب���ون ب���ۆبهك���ردهوه،بهڕێكهوتن���یدیاریكراونهكدروش���میچهواش���هكار،ئ���همئهركانهی
خوارهوهجێبهجێبكهین: 1.ناوهن���دیبڕی���اربگهڕێتهوهدهزگاش���هرعییهكانییهكێت���یوبڕی���اربهپێیپهیڕهویناوخ���ۆوبهڕێزگرتنلهدامهزراوه
شهرعییهكانییهكێتیبێت،لهسهربنهمایسهربهخۆییبڕی���اریسیاس���یییهكێتیوپاراس���تنی
بهرژهوهندییهكانیگهلبێت.سهرلهنوێ یهكێتی، ڕاگهیاندنهكانی .2پێناس���هوحصربكرێتویهكبخرێتهوهوبهپێیسیاسهتیدیاریكراویدهستهجهمعی
یهكێتیرێبهرایهتیبكرێ.3.تایهكخستنهوهیهێزیپێشمهرگه،لههێ���زینیش���تمانیحكومهت���یههرێم،یهكێتی هێ���زهچهكدارهكان���ی ت���هواویبخرێنهوهس���هرفهرماندهییگشتیهێزیفهرماندهییهوه ئهو لهالیهن پێش���مهرگهو
سهركردایهتیبكرێن.4.ب���ۆئ���هوهیبتوانی���نكۆنگرهیهكیش���هرعیوبێخهوشودواجارسهركهوتوببهس���تین،پێویس���تهئاڵوگ���ۆڕلهههموئۆرگانهكان���ییهكێتیدابكرێ���ت،لهپێشناوهندانهی ئ���ۆرگانو ئهو ههمویان���هوه،پهیوهس���تنبهكاروباریكۆنگره.ههروههاپێویس���تهچارهسهریئهوبڕیارانهبكرێتكهبونهتهمایهیش���ێواندنیئۆرگانهكانییهكێت���یبهمهبهس���تیدهس���تهمۆكردنیكۆنگ���رهوبهپێچهوانهیپهی���ڕهویناوخۆ
ئهنجامدراون.5.دارایییهكێتی،لهههركوێیهكبێتلهدامهزراوهیشهرعیخۆی،كهمهكتهبیبهش���ێوهیهكی كۆبكرێت���هوهو دارایی���ه،سیس���تهممهن���دوش���هفافانهلهپێناویبهرژهوهندیی���هگش���تییهكانییهكێتی���دا
بهكاربهێنرێت.
ئا:ئاسۆسهراوی
ئارامشێخمحهمهد،جێگریسهرۆكیپهرلهمانیعێراقلهمگفتوگۆیهی
ئاوێنهدادهڵێت"ئهوكاتهیكهوتمهیوادارمكهمكردنهوهیموچهیپله
بااڵكانكوردستانیشبگرێتهوه،ههندێبرادهربهوقسهیهمپهستبون".
ئاوێنه:سهرهتابالهرێككهوتنیههولێروبهغ����داوهدهس����تپێبكهین،بهبۆچونیتۆخاڵ����یبههێ����زوالوازیئ����همرێككهوتنه
چییه؟ئارامش����ێخمحهمهد:خاڵهبههێزهكهیئهوهی����هلهباردۆخێكداكراك����هههردوالپێویستیانبهیهكتربو،واتهبوهجۆرێكلهئهمریواقع،پێشرنێوانیههولێروبهغدازۆرخراپبوتهنانهتكارگهیشتهئهوهیوهزی����رهكوردهكانیشگهڕان����هوهههرێم،هاتنیداعشزیاترئهوهیپێویس����تكردك����هههولێروبهغدالهی����هكنزیكببنهوهورێككهوتننامهی����هی ئ����هو س����هرهنجاملێكهوتهوه،خاڵیالوازیشیئهگهرههبێتئهوهیهكهداخۆئ����هورێككهوتننامهیهتاچهن����دجێبهجێدهكرێ����ت،ئهركیههموالیهن����هكوردیهكانهبهوردی����یچاودێریی
جێبهجێكردنیبكهین.ئاوێن����ه:پێش����ترس����هرۆكیحزبێ����كلهكوردس����تانوتبویبونونهبونیكوردلهپهرلهمانیعێراقوهكیهكه،ئێستاكه
ئێوهلهوێنئهمهوایه؟ئارامشێخمحهمهد:پهرلهمانیعێراقیه����یههم����وعێراقیهكانه،بهش����ێكلهوپهرلهمانهئیستیحقاقیئێمهیهوهككورد،ههتائهوكاتهیكوردبهش����ێكلهعێراقلهپهرلهمانی بهش����داریكردنیكورد بێت،عێراقگرنگییخۆیههیه،عێراقناتوانێعێ����راقبێتبهبێكورد،وات����هدهوڵهتیعێراقبهبێك����وردناتوان����ێبهمجۆرهی
ئێستایههبێت.ئاوێنه:بهاڵملهپێكهێنانیحكومهتهكهیعهب����ادیپێچهوان����هیئهوهم����انبینی،حكومهتهك����هدروس����تكرابهب����ێئهوهی
چاوهڕێیكوردبكهن؟ئارامش����ێخمحهمهد:ج����ارێبائهوهبڵێ����مپهرلهمانتارهكانیك����وردههرپێنج
فراكس����یۆنهكهپێكهوه،سهرهتابهبڕیاریس����هركردایهتیك����وردچوین����هبهغ����دا،لهوێشئهوش����هوهیحكومهتراگهیهنراك����هنهچوینههۆڵ����یپهرلهمان����هوهههرلهسهرداواكارییسهركردایهتیكوردبو،ههربهبڕیاریئهوانی����شچوینهوههۆڵیپهرلهمان،جگ����هلهوهئهودهمهحكومهتبهناتهواوییراگهیهن����را،لهالیئێمهوئهوقسهیهیهیچمانایهكیسیاسیینییهكهدهوترێ،بونونهبونیكوردلهپهرلهمانیعێراقوهكیهكه،ههرلهش����هڕیداعشدائهوهدهركهوترۆڵیكوردوپێش����مهرگه
چهندگرنگهبۆعێراق.هێ����زه لهنێ����وان لهبهغ����دا ئاوێن����ه:كوردیهكانداملمالنێیحزبییبونیههیه،بهچهشنێككهزیانیبهبهرژهوهندیهكانی
كوردبگهیهنێت؟ئارامشێخمحهمهد:واقیعێكههیهكهجێگایدهستخۆش����ییه،ئهوی����شئهوهیهتائێس����تاكوتل����هكوردیی����هكانلهبهغدابهپشویهكیكوردانهكاردهكهنهیوادارم
ههرواشبمێنێتهوه.ئاوێنه:بۆبڕیاردانلهپهرلهمانیعێراق،ئاگاداربیتفش����اریدهرهكیی ئهوهندهی
لهسهركوردههیه؟ئارامش����ێخمحهمهد:لهماوهیرابردوبهڵێههبو،لهسهرههموالیهنهكانیشئهوفشارهههبوه،نهكبهتهنهالهسهركورد،جۆریفشارهكانیشچۆنبوهبهنمونه،ئهورۆژهیگفتوگۆكرابۆپێكهێنانیحكومهتیعێراقیئێمهلهگهڵنوێنهرانیئهمهریكاونهتهوهیهكگرتوهكانقسهمانكردئاراستهیقس����هكانیئهوانئهوهبوكهدهبێتههرلهورۆژهداحكوم����هترابگهیهنرێ،ههتاشهوهكهیكهلهمهكۆیسهرهكییگۆڕانكورد نوێنهرانی كۆبونهوهی لهس����لێمانیك����رائهوانجهختیانلهس����هرپێكهێنانیحكومهتهك����هدهك����ردهوه،ئێمهوتمانبائهوشهوهحكومهترانهگهیهنرێوبچێتهرۆژیدواتر،كهچیوتیانبڕیارهكهئهوهیهنابێتلهوهزیاتردوابكهوێت.دواتروتیانكێشهنییهئێوهوهكوكوردداواكاریهكانیخۆت����انبهێڵنهوه،بهاڵمحكومهتهكهههر
رادهگهیهنرێ.ئاوێن����ه:رۆڵ����یك����وردهلهحكومهتوپهرلهمانیعێراقچۆنههڵدهسهنگێنی؟
ئ����ارامش����ێخمحهم����هد:رۆڵ����یكوردخراپنییه،بهاڵمئێس����تالهعێراقداهێزهسوننیهكانزیاترگرنگییانپێدهدرێت.
ئاوێنه:بۆچی؟ئارامش����ێخمحهمهد:لهماوهیرابردودائهوهندهیس����هردانیدهرهوهمانكردوهوبهش����دارییچهندینك����ۆڕوكۆبونهوهمانك����ردوه،ئهوهمانب����ۆدهركهوت����وهكهئاراستهیهكههیهپێیوایهئهوهیداعشیهێنایهعێراقهوهزیاترئهوشكس����تانهیهكهلهحكومهتیپێش����ویعێراقداههبوه،سوننیهكان هێزه پشتگوێخس����تنهی ئهوگرفتهكان����یقوڵتركردۆتهوه،لهبهرئهوهیموراعاتكردن����ی لهئێس����تادا پێیانوای����هس����وننهزۆرپێویس����تهب����ۆنهمانیئهوگرفتانه.تهنانهتلهپێدانیپۆستهكانیشلهحكومهتیعێراقی����دائهوهرهنگدانهوهیههبوه،س����وننهمافیش����هشوهزارهتیههیه،كهچیزیاتریانپێدراوه،ههرچهندهئێمهلهپهرلهمانئهوهماننهكردوهبهپێیپۆس����تهكانمان الیهنهكان ئیس����تیحقاقی
دابهشكردوه.ئاوێنه:كوردكێش����هیلهگهڵش����یعه
زۆرترهیانسوننه؟ئارامش����ێخمحهمهد:لهدوایروخانیرژێم����یبهعس����هوه،ئێم����هوهكك����وردكێشهیدهسهاڵتمانلهگهڵشیعهههبوهوكێشهیخاكیشمانلهگهڵسوننهههبوه،لوتكهیئهوناكۆكیانهمانلهگهڵش����یعه
مالیك����ی(دا )ن����وری لهحكومهتهك����هیرهنگدانهوهیههبو،سهبارهتبهسوننهشكهئێمهوهكوكوردهاوسنورینلهگهڵیاندا،ئێس����تائهواندهیانهوێس����ودلهپێگهودهس����هاڵتیكوردوپێش����مهرگهوهربگرنب����ۆئازادكردنیناوچهكانیانلهدهس����تیداعش،چونكهبهبێكوردس����تانئهوهیان
پێناكرێت.ئاوێنه:كوردلهكوێیملمالنێیش����یعهو
سوننهدایه؟ئارامشێخمحهمهد:كوردنابێتببێتهبهش����ێكل����هوملمالنێیه،ك����وردئهبێت
ئهجێندهینیش����تیمانییخۆیههبێت،بۆكورددوش����تزۆرگرنگه،یهكپێویستهئێمهههرێملهرویدیموكراسییوكرانهوهیزیات����ربههێزتربكهین،ه����هرئهوهشبوههۆیپاراس����تنیههرێملهكاتێكداداعشهاتبوهمهخمورئهمهریكازۆربهزوییهاتهس����هرهێڵوئهومهترسیهیدورخستهوه،جگهلهوهپێویس����تهلهبهغ����داگوتارێكینهتهوهییم����انههبێت،ئهوهزۆرگرنگهبۆ
كورد.ئاوێنه:لهكاتێكداباسلهكهمكردنهوهیموچهكانت����اندهك����هنبۆنی����وه،بهاڵمدهوترێئۆتۆمبیل����یدرعتانبهپارهیهكی
خهیاڵییبۆكڕراوه؟ئێم����ه محهم����هد: ش����ێخ ئ����اراملهكۆبونهوهیهكدا،له30-11،وهكودهستهیبڕیارمان����دا پهرلهم����ان س����هرۆكایهتییبهنیازیش����ین كهمبكرێتهوه، موچهكانمانئهوهبخهینهچوارچێوهیهكییاس����اییهوه،ئێمهپێمانوایهههڵهیهكلهسیس����تمهكهداههیه، بهراس����تكردنهوه پێویستی ههیهوئهوموچهزۆرهوئیتمیازاتهخهیاڵیهیپلهلهعێراقدادهبێ����تكهمبكرێتهوه، بااڵكانم����نلهكۆبونهوهیهك����دالهگهڵس����هرۆككوتلهكان����یپهرلهم����انباس����یئ����هوهمكردئهگ����هرپهرلهم����انبیهوێقس����هیلهس����هربكرێتدهبێتلهخۆیهوهدهستبهچاكسازییبكات،ئهبێتئهوبۆچونهیخهڵ����كبگۆڕێتكهئهوپۆس����تانهچیتر
پۆستیخۆدهوڵهمهندكردننییه،بهڵكوپۆس����تینوێنهرایهتییكردنه.تهنانهتئهوكاتهوتمهی����وادارمكهمكردنهوهیموچهكوردس����تانیشبگرێتهوه،ب����هاڵمههندێبرادهربهوقسهیهمپهستبون،ئێستاشجهخ����تل����هوهدهكهم����هوهئهبێ����تئهوجیاوازییهیلهنێوانموچهیپلهبااڵكانوپلهنزمهكانداههیهكهمبكرێتهوه،بهنمونههی����چرهوانییهكهس����ێكلهعێراقدا200 ه����هزاردینارموچهیبێتوكهس����ێكیتر
14ملیۆندینار.ئاوێنه:باش����هئهمانهبۆناكهنهپڕۆژهیاس����ات����الهپهرلهمانیاس����ایلهس����هر
دهربكرێت؟ئارامشێخمحهمهد:بهدڵنیاییهوهئهوهدهكهمهپرۆژهیاس����ایهكوكاریش����یبۆ
دهكهم.ئاوێنه:لهبارهیزۆرییپاسهوانهوهقسهزۆردهكرێ����ت،وهكئ����هوهیكهدهوترێههرپهرلهمانتارێك30پاس����هوانیههیهوتۆشوهكجێگریسهرۆكیپهرلهمان40
پاسهوانتههیه،ئهمهشزۆرنیه؟ئارامشێخمحهمهد:بۆئهوهشپرۆژهمههیهپێشكهشیدهكهم،بهراستیینابێتسیستهمیدانانیپاس����هوانبهوجۆرهیئێس����تایبمێن����ێ،لهپرۆژهیاساكهش����داباس����یئهوهدهكهمدهكرێتفیرقهیهكیتایبهتبهپهرلهماندروست پاس����هوانییبكرێت،پاسهوانهكانیشبهپێیپێویستییبهس����هركوتلهكاندادابهشبكرێت،ئهوهناوخۆ بهوهزارهت����ی فیرقهی����هشس����هربێت،بهاڵمبهرپرس����یارێتیس����هربهخۆیخۆیههبێ����توس����هربهپهرلهمانبێت،وهزارهت����ی لهالی����هن موچهكانیش����یانناوخۆبدرێت،نهكبچێتهس����هرحسابیپهرلهمانتاران،لهدنیاداكۆمپانیایتایبهتیئهمنییههیهودهكرێتعێراقسودلهجۆره
بیرۆكهیهكیوههاشوهربگرێت.لهپهرلهمانتاران����ی بهش����ێك ئاوێن����ه:ك����ورد،بهتایبهتئیس����المیهكان،ههندێلهموچهكانیاندهدهن����هوهبهحزبهكانیان،ئێوهشوهكوگۆڕانههمانشتدهكهن؟ئارامش����ێخمحهمهد:ئێمه30%یئهوپارهیهیوهریدهگریندهدهینهگۆڕان،واتهبهو9پهرلهمانتارهیگۆڕان،مانگانه27 ملیۆندیناردهدهینهبزوتنهوهیگۆڕان.
3)456(سێشهممه2014/12/9ههنوکه
كۆسره ت ره سوڵ و د.به رهه م ساڵح:وه زعی ئێستای یه كێتیی چیتر قابیلی قبوڵ نییه
ئارام شێخ محه مه د، جێگری سه رۆكی په رله مانی عێراق:كێشه ی ده سه اڵتمان له گه ڵ شیعه و كێشه ی خاكیشمان له گه ڵ سوننه هه یه
پێویستهئاڵوگۆڕلهههموئۆرگانهكانی
یهكێتیدابكرێت،لهپێشههمویانهوهئهوئۆرگانوناوهندانهیپهیوهستنبهكاروباریكۆنگره
یهكێتیهدڵسۆزهكاننیگهرانوناڕازینله:ئاڕاستهیسیاسییوحكومڕانیئێستای
یهكێتی
هیچرهوانییهكهسێكلهعێراقدا200ههزاردینارموچهیبێتوكهسێكیتر
14ملیۆندینار
ئارامشێخمحهمهد
ئهوكاتهیكهوتمهیوادارمكهمكردنهوهیموچهیپلهبااڵكان
كوردستانیشبگرێتهوهههندێبرادهربهوقسهیهم
پهستبون
ئا:محهمهدرهئوف
دوایزیاترله7مانگگرێكوێرهكهیسلێمانیكرایهوه،یهكێتییوگۆڕانلهسهردابهشكردنیپۆستهكانی
پارێزگایسلێمانیوههڵهبجهوههردوئیدارهیگهرمیانوراپهڕینبهشێوهییهكسانرێككهوتن،لهمرێككهوتنهدا
نزیكهی)40%(یپۆستهكانیپارێزگایسلێمانیبهرگۆڕاندهكهون.
دابهشكارییپۆستهكانلهس���نوریپارێ���زگایس���لێمانیكهلهئێس���تادادهتوانرێ���تبوترێ���تچوارپارێزگایه،كهبریتینلهههردوپارێزگایئی���دارهی ههڵهبج���ه(و )س���لێمانیو)گهرمیانوراپهڕین(،كهپۆستهبااڵكانلهنێوانیهكێتییوگۆڕاندادابهش���كراونوالیهنهكانیدیكهشلهپۆس���تهكانیوهكقایمقاموبهرێوهبهرهكانبهش���داردهبن،ئهمپۆس���تهبااڵیانه،پۆس���تیگۆڕاونوگۆڕانكارییانبهسهردادێتودوساڵبهدوساڵهوپۆستهكانیدیكهشناگۆڕێندوای
دوساڵهكه.لهپارێ���زگایس���لێمانیپۆس���تهكانی)پارێزگار،دوجێگریپارێزگار،سهرۆكیئهنجومهن���یپارێزگا،جێگریس���هرۆكیقایمقامیسلێمانی( پارێزگا، ئهنجومهنیه���اوكاتلهپارێ���زگایههڵهبج���هشكه)پارێزگار،دوجێگریپارێزگار،قایمقامیپارێزگار ئهنجومهنی سهرۆكی ههڵهبجه،كهلهئێس���تادانیه(ههروههالهئیدارهیئیداره، )سهرۆكی گهرمیانیش راپهڕینودوجێگریس���هرۆكیئیداره،قایمقامیناوهند(بهوپێیهشپۆس���تهكانیئهودو
پارێزگایهبهمشێوهیهدابهشكراوه:
یهكهم:پۆستهكانییهكێتییس���هرۆكی س���لێمانی، )پارێ���زگاری
ئی���دارهیگهرمیان،جێگ���ریپارێزگاریئیدارهی ههڵهبج���ه،جێگریس���هرۆكیراپهڕین،قایمقام���یههڵهبجه،قایمقامیرانیه،س���هرۆكیئهنجومهن���یپارێزگایههڵهبجهئهگهردانرا،كهئهمپۆس���تانهدوس���اڵیداهاتوبۆگۆڕاندهبن(لهگهڵژمارهیهكقایمقاموبهرێوهبهریگشتییو
بهرێوهبهریناحیه.
دوهم:پۆستهكانیگۆڕانس���هرۆكی ههڵهبج���ه، )پارێ���زگاریئی���دارهیراپهڕین،جێگ���ریپارێزگاریسلێمانی،سهرۆكیئهنجومهنیپارێزگایئیدارهی س���لێمانی،جێگریس���هرۆكیگهرمیان،قایمقامیناوهندیس���لێمانی،قایمقام���یكهالر،كهئهمپۆس���تانهدوس���اڵیدواتربۆیهكێتی���یدهبن(لهگهڵژمارهیهكقایمقاموبهرێوهبهریگشتییو
بهرێوهبهریناحیه.
سێیهم:الیهنهكانیدیكهههرچهن���دهئهورێككهوتنهیكهكراوهلهنێ���وانیهكێتییوگۆڕان���دابوهودواترگفتوگۆلهگهڵالیهنهكانیدیكهدهكرێت،بهاڵمچاوهڕواندهكرێ���تبۆالیهنهكانیدیكهكهلیس���تهكانی)خزمهت،پارتی،پۆستهكانیجێگری كۆتا( هاوپهیمانیی،دوهمیپارێزگاریس���لێمانیوههڵهبجه،جێگ���ریدوهم���یئی���دارهیراپهڕی���نوگهرمیان،جێگریس���هرۆكیئهنجومهنیقایمقامێكو س���لێمانیوچهند پارێزگایبهرێوهبهرێكیان ناحی���هو بهرێوهب���هری
پێبدرێت.
دابهشكردنیپۆستهكانبهپێیدهنگهكانپارێ���زگای س���نوری پۆس���تهكانیس���لێمانیوههڵهبجهبهس���هردوبهشدادابهشكراون،بهش���ێكیانپۆس���تهكانیپارێزگاروس���هرۆكیئیدارهوس���هرۆكی
ئهنجومهن���یپارێزگایه،ئهمهدوس���اڵبهدوس���اڵبهس���هرگ���ۆڕانویهكێتییدادابهش���كراونوئهوماوهیهیكهرۆیشتوهدابهشدهكرێتبهس���هرههردوكیانداواتاههریهكی)یهكساڵونزیكهینۆمانگ(پۆس���تهكانیانبهدهستهوهدهبێتودواتردهدرێتبههێزهكهیتر،بهاڵمبهشیدوهمكهپۆستیقایمقاموبهرێوهبهریناحیهوبهرێوهب���هرهگش���تییهكانه،ئهمهیانبۆچوارس���اڵهكهیهولهگۆڕانیدوساڵهكهدا
گۆڕانیانبهسهردانایهت.لهئێستاداس���نوریپارێزگایسلێمانیلهپارێزگایسلێمانیوپارێزگایههڵهبجهپێكهاتوه، راپهڕین گهرمیانو بهئیدارهیپۆس���تهكانیپارێزگایس���لێمانیجگهلهبهرزتری���ن ههڵهبج���ه، لهپارێ���زگایپۆس���تهوهك���هلهی���هكپارێ���زگارودوبهرپرس���یئیدارهو)14قایمقام(و)58هاوكات ش���ارهوانی(یه 68( ناحی���ه(وپارێزگایههڵهبجهشكهلهیهكپارێزگاو)4ناحیه(و)5ش���ارهوانی(پێكهاتوه،وات���الهس���نوریپارێزگایس���لێمانیودو پارێ���زگاو دو پۆس���تی ههڵهبج���هس���هرۆكیئیدارهو)15قهزا(كهبریتینلهقهزاكانی)سلێمانی،ههڵهبجه،كهالر،دهربهندیخان، كفری، رانیه،چهمچهماڵ،شارهزور،سهیدسادق،پێنجوێن،چوارتا،م���اوهت،دوكان،ق���هاڵدزێ،قهرهداغ(،و)62ناحی���ه(و)73ش���ارهوانی(ههن،پارێزگاریس���لێمانیوبهرپرس���یههردوئیدارهیراپهڕینوگهرمیانوسهرجهم15قایمقامهك���هو62بهرێوهبهریناحیهكهو73ش���ارهوانیهكهسهرجهمیانیهكێتیینبهرێوبهری ش���ارهزورو لهقایمقامی جگهسێش���ارهوانیئهوانیششارهوانیهكانی)س���یروان،خورماڵ،سهیدسادق(،واتالهكۆی)174(پۆس���تیبااڵتهنهاس���ێپۆس���تیانیهكێتیینین،واتا)98%(یپۆستهبااڵكانیهكێتیینونزیكهی)%2(
یبهدهس���تالیهنهكانیت���رهوهن،ئهمرێژهیهبۆپۆستهكانیدیكهشههرواكهلهكۆی)7740(پۆس���تیدیكهنزیكهی)95%(یلهدهس���تییهكێتیدایهو)%5(
لهدهستیالیهنهكانیتردایه.ئهگهردابهش���كردنیپۆستهكانبهپێیئهنجامیههڵبژاردنی30ینیسانی2014بێت،ئهوابزوتن���هوهیگۆڕانكههێزیهیچپۆس���تێكیلهدهس���تدانیه)%40(یدهنگ���هكانویهكێتیی)35%(وپارتی)10%(ویهكگرتو)7%(وكۆمهڵ)6%(والیهنهكانیتری���ش)4%(یدهنگهكانیانبهپێی پۆستهكان ئهگهر بهدهستهێناوه،
دهنگیهێزهكاندابهشبكرێن،بزوتنهوهیپارێزگای پۆس���تهكانی )40%(ی گۆڕانس���لێمانیبهردهكهوێتكه)6قایمقام(و)25بهرێوهب���هریناحیه(لهكۆی)62(گش���تییو بهرێوهبهری له)1020( ناحیهبهرێوهب���هری )408( بهرێوهبهرایهت���یبهردهكهوێ���ت بهرێوهب���هری گش���تییوه���اوكاتلهنزیك���هی)8760(پۆس���تزیاترل���ه)3500(پۆس���تیلهپارێزگایس���لێمانیوههڵهبج���هیبهردهكهوێ���ت،ههروههالهیهكێتییكهئێس���تازۆرینهیپۆس���تهكانیبهدهس���تهوهیهو)35%(یدهنگهكانیههیه)5(پۆس���تیقایمقامو)22(پۆس���تیبهرێوهب���هریناحی���هیبهردهكهوێ���ت،پارتیكهل���ه)10%(یدهنگهكانیههی���هنزیكهی)2قایمقام(ولهك���ۆی ناحی���ه(و بهرێوهب���هری 6(پۆستی )876( س���لێمانی پۆستهكانی
بهردهكهوێت،یهكگرتویئیسالمییبهپێیرێژهیدهنگهكانیكه)7.3%(دهكات)1قایمق���ام(و)4بهرێوهبهریناحیه(وزیاترله)613(پۆس���تیبهردهكهوێتو)6%(ی ك���ه ئیس���المییش كۆمهڵ���یدهنگهكانیههیه،پۆس���تی)1قایمقام(و)4بهرێوهبهریناحیه(و)525(پۆستی
دیكهیبهردهكهوێت.لهئێستادارێككهوتنیگۆڕانویهكێتییگهیشتۆتهنزیكهیكۆتایی،بهاڵمگۆڕانداوایزهمان���هتدهكاتكهلهدوس���اڵیدوهمدایهكێتییبهئاس���انیپۆستهكانیئاڵوگ���ۆڕپێبكاتلهگ���هڵگۆڕان،بۆیهگۆڕانپێیباشهلهپهرلهمانرێككهوتنهكهواژۆبكرێتوپهرلهمانیكوردستانحهكهمبێ���تویهكێتیشپهرلهمانبهپێویس���تنازانێ���تودهیهوێتتهنهال���هدادگائهو
رێككهوتنهواژۆبكرێت.
پۆستهكانیدوپارێزگارودو
ئیدارهیسهربهخۆبهیهكسانییدابهش
دهكرێن
هەنوکە)456(سێشهممه42014/12/9
گرێكوێرهكهیسلێمانیكرایهوه
ئا:هاناچۆمانی
ئهنكسمهكیكونسولیگشتییبهریتانیابۆههرێمیكوردستانوباكوریعێراقلهمگفتوگۆیهیئاوێنهدادهڵێت"بهریتانیاخۆی
بهدۆستێكینزیكیكورددهزانێت".
ئاوێن���ه:ئاڵوگ���ۆڕیبازرگانی���ینێ���وانبهریتانیاوحكومهتیههرێمیكوردستانلهچئاس���تێكدایه،ئایالهئاستیخواستیئێوهی
بهریتانیدایه؟لهئاس���تێكی بهدڵنیایهوه مهكی: ئهنكسباش���دایهپهیوهندییهكانمانزۆرباشنبهاڵملهوبڕوای���هدانزیاتردهبێتوكاتهكهئێس���تاقورس���هبهاڵمئی���شوكارهكانبهردهوامنوهیواداراینلهداهاتوباش���تروگهورهتربێتوگهشبینیش���ینلهداهاتوداباشتربێتچونكهزۆری كاری ههل���ی كوردس���تان ههرێم���یتێدایهوبهش���یزۆریش���یلهالیهن���ینهوتوگازهوهبهش���هكانیت���رشزۆرگرینگنوهكش���وێنیستراتیژییكوردس���تانكهلهنێوانسێواڵتدایهوبۆحكومهتیعێراقیشگرنگهلهههمانكاتیشدالهرویئابورییوبازرگانیهوهلهگهڵئێ���رانوتوركیاوس���وریاپهیوهندییههیهجگهلهن���هوتوگازئهوهیزۆرگرنگهخوێندنیبااڵیهچونكهئهوهبنهمایزۆربهیشتهكانوس���ێكتهرێكیزۆرگرنگهوچهندینكۆمپانیامانلێرهیهل���هوبوارانهكاردهكهنوههوڵیشدهدهینكۆمپانیایزیاتربهێنینبۆكوردستانتاههلیكاریزیاترپهیداببێت.ئاوێنه:قهبارهیئاڵوگ���ۆڕینێوانعێراقبهگش���تییوههرێمیكوردس���تانبهتایبهتی
چهنده؟ئهنكسمهكی:پێش���ترژمارهیهكمانههبوب���هاڵمئێس���تاگۆڕانكارییبهس���هرداهاتوهبههۆیرهوش���یئێس���تاوهژمارهیوردمانبهردهس���تنییه،ئهمس���اڵس���اڵێكیزۆرقورسبوب���ۆههرێمیكوردس���تانبههۆیش���هڕوكێش���هناوخۆیهكانیعێ���راقبۆیهناتوانی���نرێژهیتهواوتانپ���ێبڵێینبهاڵمههرچیبێتلهخواس���تیئێمهنهبوهبههۆیكێش���هداراییهكانودابهزین���ینرخینهوتلهنێ���وبازاڕهكانیجیهانداكێش���هینێوانههرێ���موبهغداشكاریگهرییدروس���تكردوهبازرگانیی ئاڵوگ���ۆڕیو قهب���ارهی لهس���هرئێم���هلهگ���هڵه���هردوحكومهت���یبهغداوههرێ���موگهش���بینینبهخودیعهب���ادیكهههنگاوهكانیو گۆڕانكاری���یو حكومهتهكهیهاوكاری���یزیات���ریه���هردوحكومهتی���شدهكهینبۆئ���هوهیروبهڕویداعشببنهوه،ئێم���هههمیش���هلهههوڵداینترس���یتیرۆرلهس���هرعێراقكهمبكهینهوه،ئهوهیجێگای
دڵخۆش���ییئێمهیهحكومهتیههرێموبهغدالهچهن���درۆژیڕابردوگهیش���تنهرێككهوتن،ئهوهشهاندانێكهت���ازیاتركاریبازرگانییگهش���انهوهبهخۆیهوهببینێتودڵنیاش���ینلهساڵیداهاتوزیاتردهبێتبهتایبهتیئهگهرههرێموبهغدابگهنهرێككهوتنیتهواوچونكهزیاتركۆمپانیاكانبهرهوههرێمیكوردستانڕادهكێشێتورێككهوتنینێوانههرێمبهغدا
بۆحكومهتیههرێمیكوردس���تانزۆرگرنگب���وچونكهبهوش���ێوازهحكومهتیههرێمیفهرمانبهران موچهی دهتوانێت كوردس���تانبداتودهتوانێتبهرژهوهندییئابورییههبێتوهانیس���ێكتهرین���هوتوگازدهداتزیاترپێش���كهوتنبهخۆیهوهببینێتوبازرگانانیشزیات���رچاویانلهس���هرس���ێكتهرینهوتوگازه،كهوات���هئهگهرس���ێكتهرینهوتوگازلهكوردس���تانبهرزبێتهوهوگهشهبهخۆیهوهببینێتئهواسێكتهرهكانیتروكۆمپانیاكانیتریشبههۆیهوهرودهكهن���هههرێم.ئێمهشوهككونس���وڵیبهریتانییلهعێراقوبهشیبازرگانییلهههوڵداینكۆمپانیاكانیبهریتانییبگهڕێنینهوهكوردستانوكۆمپانیایبهریتانییزیاتربێنبۆكوردس���تانوهبهرهێنانبكهن.بۆنمون���هلهههفتهیداهاتولهپێش���انگاینێودهوڵهتی���یچهندینكۆمپانیای ههولێریبهریتانییدێنورهوشهكهههڵدهسهنگێننتابزاننكهههرێمیكوردس���تانچۆنهلهههموروهكان���هوهب���ۆئ���هوهیبێ���نوهبهرهێنانبكهنلێرهوژورێك���یبازرگانییبهریتانییوگروپێكیتایبهتبهخاوهنكارانیبهریتانیایانلهكوردس���تاندامهزران���دوه،وات���اژورێكیتایب���هتبهبازرگانان���یبهریتانییبۆئهوهیهان���یكۆمپانیاكانیترب���دهنبێنهههرێمووهبهرهێن���انبكهن،ههروههارێكخراوێكیتربهناویرێكخراویڕۆژههاڵتیناوهڕاس���تكهئهوانیشس���هرجهمیانخاوهن���كاروپرۆژهنس���هردانیههرێمدهكهنبهاڵمئهوانگرنگییبهزۆرب���هیواڵتان���یرۆژههاڵتیناوهڕاس���تدهدهنبۆئ���هوهیوهبهرهێنانیتیادابكهن.تهنیاكوردستاننیهولهناوهڕاستیئهممانگه
لهلهندهنكۆنفرانسینهوتوگازبهرێوهدهچێتبهس���هرۆكایهتی كوردس���تانیش ههرێم���ینێچیرڤانبارزانیبهش���دارییئهوكۆنفرانسهدهكاتوتایبهتی���شبهبارودۆخینهوتوگازكهس���ااڵنهبهرێوهدهچێتكهچۆنبوهههربهرزبون���هوهونزمبونهوهی���كرویدابێ���تبۆساڵیداهاتوپالنیبۆدادهنرێت،حكومهتیههرێمشسهربهخۆبهشداردهبێتوحكومهتی
عێراقیشبهجیابهشداردهبێت.ئاوێنه:حكومهتیبهریتانیاچكاریگهرییهكیههبولهسهررێككهوتنهكهیههولێروبهغدا؟ئهنك���سمهك���ی:هاوكاری���یههردوالمانكردوهبۆئ���هوهیبگهنهڕێككهوتن،كارمانلهگ���هڵك���ردونوهانمانداونكێش���هكانیانكۆتایی ناكۆكیهكانی���ان بكهنو چارهس���هرپێبهێنن.ههمیش���هوبهردهوامیشدهبینكه
ههردواللهیهكترنزیكببنهوه.ئاوێن���ه:چهن���دكۆمپانی���ایبهریتانی���ی
لهكوردستانههنوزیاترلهچبوارێكدان؟ئهنكسمهك���ی:زیاترل���ه100كۆمپانیایبهریتانی���یلهكوردس���تانه���هنولهزۆربهیبوارهكانداوهبهرهێنانوكاردهكهن،لهچهندكۆمپانیایهك���ی س���هردانی ڕاب���ردو رۆژیدهرهێنانینهوتیبهریتانیامكردكهیهكێكهلهبهناوبانگترینكۆمپانیانهوتیهكانیبهریتانیاكهلهبۆرسهیبهریتانیاشداههیهوكۆمپانیامانههیهلهبواریئاسمانییوزهمینییوچهندینكۆمپانیایترم���انههنكهتایبهتنبهبواریخزمهتگوزاری���هنهوتیهكانیوهكبۆریهكانیئامێ���رهكانو،كۆمپانیایگرنگتریش نهوتوههنكهتایبهتنبهخوێندنیبااڵبهاڵمهێشتائهوهلهئاستپێویستییوداخوازییئێمهنیهو
ئهمانهوێتكۆمپانیایتروزیاتربێنهههرێمیههوڵدهدهین زیات���ر لهمهودوا كوردس���تان.ئابوریی ژێرخان���ی ب���واری كۆمپانیاكان���یبێنینهكوردستانچونكهحكومهتیههرێمیكوردس���تانئێس���تازۆرگرنگییبهژێرخانیئابورییدهداتویهكێ���كلهههوڵهكانیئێمهبهریتانیا كۆمپانیاكانی گهورهتری���ن ئهوهیهبێنینهئێرهبۆئهوهیواڵتانیتریشمتمانهیكوردستانبهدهس���تبهێننوبێنوهبهرهێنانبكهن.بهگشتییئێمهلهزۆربواردابهشدارینن���هكتهنی���ابازرگانی���یبهڵك���ولهالیهنیجێبهجێكردن،الیهنییاس���الهكوردس���تانومهش���قكردنبهكارمهندان���یوهزارهتهكانبۆئهوهیبتواننش���ێوهیهكیبنهمایزانستییوگرن���گوهربگ���رن،ههروههائ���هوهیبهالیئێم���هوهگرنگهئهوهیهكهئهمانهوێتالیهنیئاساییش���یكوردستانباشبێتوسهقامگیربێت،ئ���هوهیهكێكلهخاڵهههرهگرنگهكانیبهریتانی���اوبهرژهوهندی���یگش���تییعێراقوكوردستانبهتایبهتیلهوهدایهكهئاسایشیههرێمباشبێتچونكهبهرژهوهندییعێراقو
كورستانوبهریتانیابهیهكهوهبهستراوه.ئاوێن���ه:تاچهن���دزهمینهس���ازییكراوهب���ۆئ���هوهیكۆمپانیاكانیبهریتانی���ابێنهكوردس���تان،یانئهوكۆسپوتهگهرانهچیبونك���هبونهتهرێگ���رلههاتن���یكۆمپانیا
بهریتانیهكان؟ئهنكسمهكی:ئهوهیگرنگهبۆكۆمپانیابهریتانیهكانئهوهیهئاساییشبهرقهراربێتوبازارگهڕییئهویاسایانهیحكومهتدهریاندهكاتئهوانهشههرس���ێكیانلهكوردستانداههنوههرچهندهالیهنیئهمنییئهمساڵباشنهبوبهاڵمحكومهتیههرێمئهبێتباشتربێتبۆئهوهیئاس���ایشزیات���ربهرقهراربێتبۆئ���هوهیكۆمپانی���اكانبتوان���نوهبهرهێنانبكهنبهاڵمئهگهربێینهسهرالیهنیئابورییئهورهوش���هیحكومهتیههرێموحكومهتیبهغ���دایپێداتێپهڕیوایك���ردكاریگهرییههبێلهس���هرعێراقوكوردس���تانبهاڵمئهودهبێ�تو گرنگی���ی كاریگهریی رێككهوتن���هگهش���بینیینبهس���اڵی2015كهزۆرش���تئابوریی بازرگانییو كاریگهری���ی دهگۆڕێتوزیاترلهكوردستاندروس���تدهبێ،ئهوهشبۆكۆمپانیاكانوبۆههرێمیكوردس���تانیش
گرنگه.لهههرێمی یاس���ایوهبهرهێن���ان ئاوێنه:كوردس���تانچهن���دهاوكاری���یكۆمپانیاكانبوهبۆئهوهیبێنهكوردس���تانوهبهرهێنان
بكهن؟ئهنك���سمهكی:منیاس���ایوهبهرهێنانیكوردس���تانمنهخوێندۆتهوهوناشزانمچۆنه،بهاڵمزۆرێ���كلهكۆمپانیاكانكهوهبهرهێنان
دهكهنلهكوردس���تاندهڵێنیاسایهكیزۆرباشوگرنگه،ئهوهشسهرنجیكۆمپانیاكانیب���ۆوهبهرهێن���انلهههرێم���یكوردس���تانیڕاكێش���اوه،بهاڵمئایائهوهبهسه؟بێگوماننهخێ���ر،بهڵك���وئهبێتیاس���ایهكههبێتمافوئهرك���یكۆمپانیاكانیشدیارییبكاتویاس���ایهكیرێ���كههبێتب���ۆلێپێچینهوهوبهدواداچ���ونل���هكاریكۆمپانی���اكان،واتالێكۆڵینهوهبكرێتلهه���هردوالیهنكامهیانكهمتهرخهمبونئهوالیهنهسزابدرێت،واتایاس���ایهكیواههبێته���همحكومهتوههمكۆمپانیابهیهكچاوس���هیرب���كاتوكامهیانكهمتهرخهمبونسزابدرێن،ئهوهشئاگادارمئێستایاسایوهبهرهێنانلهپهرلهمانبهنیازهههمواربكرێت���هوه.ئهگهرحكومهتیههرێموپهرلهمانیكوردس���تانبیانهوێتئهویاسایهبهحكومهتی پێویس���تیان ههمواربكهن���هوهبهریتانیاههبێ���تئهوابهریتانی���ائامادهیههاوكارییانبكات،بهاڵمهیوادارمپهرلهمانوحكومهتوخاوهنكارانبهیهكهوهدابنیش���نو
یاسایهكهبهشێوهیهكیباشرێكبخهن.ئاوێن���ه:خاڵ���یبههێ���زوالوازیههرێمی
كوردستانلهرویبازرگانیهوهچیه؟ئهنكسمهكی:بههۆیشوێنیجوگرافییگرنگیكوردس���تانكهب���هدهروازهیعێراقدادهنرێتودهكهوێتهنێوانئێرانوس���وریاوعێراقوتوركیاوئهوهشوادهكاتش���وێنێكیگرنگیههبێ���توس���هرنجیكۆمپانیاكانیشزیاتررابكێشێتبهالیخۆیدا.لهههموشتێكگرنگتری���شئهوهیهكهكوردس���تاننهوتیههیه،ئهوهزۆرگرنگه،ههروههاوهبهرهێنانیخهڵكوهكنمونهیخوێندیبااڵلهدهرهوه،ئهوانهئهزمونوهردهگرنودهبنهس���هرمایهبۆواڵت.كوردس���تانهاوڕێودۆستینزیكیههیهلهوانهبهریتانیاكهخۆیبهدۆس���تێكینزیكیك���ورددهزانێت،كوردس���تانبههۆینهوت���هوهدهتوانێ���تس���ێكتهرهكانیتریشزیندوبكاتهوه،واتاژێرخانیئابورییبههۆینهوتهوهدروس���تب���كاتوبیكاتهپردێكبۆئهوهیسێكتهریتریپێگهشهپێبدات.
ئاوێنه:دابهزین���ینهوتچكاریگهرییهكیلهههرێمیكوردستاندهبێت؟
ئهنكسمهكی:منناتوانمئایندهینرخین���هوتوگازدیارییبكهمی���انبیزانمبهاڵمدهتوانمئ���هوهبڵێمئهگهرحكومهتیههرێموحكومهتیكوردستانبهیهكهوهبنوبهیهكهوهكاربكهنودهتواننبوارینهوتزیاترگهش���هپێبدهنوزیاتركارایبكهنوچۆنحكومهتس���ودلهوپارهزۆرهوهربگرێ���تكهلهڕێینهوت���هوهدهس���تیدهكهوێتبۆپشتبهس���تنبهسێكتهرهكانیتروبوژانهوهیسێكتهرهكانی
تر.
كونسوڵیگشتییبهریتانیلهههولێر:لهههوڵداینگهورهترینكۆمپانیاكانیبهریتانیابێنینهكوردستانبۆوهبهرهێنان
ئهگهرحكومهتیههرێموپهرلهمانی
كوردستانبیانهوێتیاسایوهبهرهێنانههمواربكهنهوهپێویستیان
بهحكومهتیبهریتانیاههبێتئهوابهریتانیائامادهیههاوكارییان
بكات
ئا: هاناچۆمانی
بهشێكلهچاودێرانرهخنهیانلهئهدایكاریرێكخراوهكانیكۆمهڵیمهدهنیی
ههیهلهكوردستانوپێیانوایهلهگهڵئهوهیژمارهیهكیزۆررێكخراوههن،بهاڵمرۆڵیان
لهههندێكپرسینیشتیمانییوههستیارداوهكپێویستنیه،بهتایبهترۆڵیچاودێرییانبهسهرئهوپڕۆژهیاسایانهیكهلهالیهن
پهرلهمانهوهدهردهچن.
لهئێس���تاداژمارهیهك���یبهرچ���اورێكخ���راویناحكومی���یلهههرێم���یكوردس���تاندابهمۆڵهتیرهس���مییكاردهك���هن،چاودێرانی���شداوای���انلێدهكهنرۆڵیچاالكانهیانههبێتلهشیكردنهوهووهك پهرلهمان���دا كارهكان���ی چاودێرییكردن���یدهزگایهكیگش���تییكهنوێنهرایهتیگهلدهكات،
بهتایبهتلهدهرچواندنیپڕۆژهیاساكاندا.لهوبارهیهوهمافپهروهرشۆڕشچۆمانیبهئاوێنهیراگهیاند،"دهبینینبهالیهنیكهمچهندینرێكخراودامهزراون،بهتایبهتی���شلهدوای2003بهاڵموهكپێویستكاریگهرنهبون.وهكچۆنڕۆژنامهگهرییدهس���هاڵتیچوارهم���هوپ���ردیپهیوهندیینێوانخهڵكوحكومهتن،دهبێتئاواشئهورێكخراوانهدهس���هاڵتیپێنجهموپ���ردیپهیوهندی���ینێوانخهڵكوپهرلهمانبن،لهبهرئهوهیپهرلهمانیاساب���ۆكۆمهڵگادهردهكات،بۆیهئهركیسهرش���انیس���هرۆكایهتیولیژن���هكانوپارلهمانتارهكانه،كه
لهكاتیئامادهكردنیپرۆژهیاس���اكانداڕاگۆڕینهوهبكهنلهگهڵڕێكخراوهكان،تاوهكویاسایگونجاو
لهگهڵواقیعیكۆمهڵگادهربكهن".ه���اوكاتراك���ۆن���هورهسدهرچ���ویكۆلێژیوهرگرتن���ی گرنگی���ی پێیوای���ه ڕاگهیان���دنڕاوبۆچونیڕێكخ���راوهكانبهندهبهجۆروناوهڕۆكیپرۆژهیاس���اكانیپهرلهمانهوه،"بۆی���همهرجنیهلهههموپرۆژهیاساكانداڕاوبۆچونیڕێكخراوهكانوهربگیرێ���ت،بهاڵمئ���هوپرۆژهیاس���ایانهیكهپهیوهندییانبهكهرتیمهدهنیهوهههیهدهتوانرێتس���ودلهڕاوبۆچونی���انوهربگیرێ���ت،بهمهرجێكئ���هوڕێكخراوان���هدی���دگایڕونوپڕۆژهیاس���ای
پیشنیاركراویانههبێت".پرۆژهیاس���ایهك "كاتێ���ك دهڵێ���ت، ئ���هولهحكومهت���هوهپێشكهش���یپهرلهم���اندهكرێتیانیاس���ایهكیتایبهتیوهكنهوتوكش���توكاڵوپیشهس���ازیی...هتددهچێتهبهردهمپهرلهمانبۆگفتوگۆكردنوبڕیاردانلهسهری،ڕێكخراوهكانهیچپهیوهندیهكیانبهوبابهتانهوهنیهوبگرهسهریانلێ���یدهرناچێت،ئیترچۆنوبۆچیپرس���یانپێ
بكرێت؟"ناسیحوهردیكهبۆخۆییهكێكهلهچاالكوانانیكۆمهڵ���یمهدهنیی،بۆچون���یپێچهوانهیههیهوبهپێویستیدهزانێتڕێكخراوهناحكومیهكانپێشدهركردنیپڕۆژهیاساكانپرسوڕاوێژیانپێبكرێتوراس���تهوخۆ وهربگیرێت،"ئهوكاتهش راوبۆچونیانكاریگهری���یئهرێن���یدهبێتلهس���هرتێڕوانینیڕێكخراوهكانوهكدامهزراوهیمهدهنییبهرامبهر
بهئهدایپهڕلهم���انوهكگهورهتریندامهزراوهیشهرعییلهواڵتدا".
ئ���هوپێیوای���هلهنێ���وزۆرلهرێكخراوهكان���دا"كهس���یش���یاووپس���پۆره���هن،بۆیهدهكرێتس���ودیانلێوهربگیرێت،بهاڵمئهوهخهمس���اردییپهرلهمانوئهن���دامپهرلهمانهكانهكهحیس���اببۆ
دامهزراوهمهدهنیهكانناكهن".هاوكاتمهوالنقادر،خاوهنیماس���تهرلهیاساوبهرپرسیرێكخراویچاودێریییاساییلهباڵهكایهتی،بهئاوێنهیراگهیاند،"شێوازیدهركردنییاساكانوئهوك���هسوالیهنانهیكهمافیپێشكهش���كردنیپرۆژهیاس���اكانیانههیه،لهواڵتێكهوهبۆواڵتێكیترجیاوازه.لهههم���وحاڵهتهكانداڕێكخراوهكانی
كۆمهڵگایمهدهنییڕۆڵێكیزۆركاریگهریاندهبێتلهدهوڵهمهندكردنیپرۆژهیاساكان،چونكهئهوانپردێكیراس���تهوخۆینێوانخهڵكودهستهاڵتنئهوكاتیشزیاتررێكخ���راوهكانبهرهوتایبهتمهند
بوندهچن".لهئهنجام���ی "ڕێكخ���راوهكان پێیوای���ه ئ���هوكاركردنیانوقوڵبونهوهیانبهكێش���هوگرفتهكانوزانیاریی���ان زۆری ژێرخانێك���ی رێگاچ���ارهكان،ل���هالگهاڵڵهدهبێتكهدهكرێ���تئهوانهیكهمافیپێشكهش���كردنیپڕۆژهیاس���ایانههیهسودلهورێكخراوانهوهربگرن.بهتایبهتلهداڕش���تنیپڕۆژهیاس���اكاندایانخودیڕێكخراوهكهپرۆژهیاس���ائامادهب���كات،ئهمش���ێوازیكاركردنهكاریگهرییزۆردهبێتلهدهوڵهمهندكردنیپڕۆژهیاس���اكان،چونكهههندێكجارلهكاتیپێشكهش���كردنیپرۆژه
یاساكهموكورتییههیه".بهپێیوتهیبهش���ێكلهچاودێ���رانپهرلهمانیكوردس���تانلهههندێكپرس���دالهپهیوهندیدابوهلهگ���هڵرێكخ���راوهناحكومی���هپهیوهندیدارهكانبهمهبهستیدهوڵهمهندكردنیههندێپرۆژهیاسا.مهوالنقادرل���هوبارهیهوهدهڵێت،"ههرچهندهرێژهكهكهمهبهاڵمپهرلهمانلهههندێكپڕۆژهیاساڕاوبۆچونیههندێكرێكخراویوهرگرتوه،راستهتهنیاپهرلهمانتارانندهتوانپرۆژهیاساپێشكهشبكهن،بهاڵمراوێژك���ردنووهرگرتنیبیروبۆچونوبیرۆكهپێشكهش���كردنیقهدهغ���هنهكردوه،بۆیهرهنگهئ���هوهیههیهنهبون���یههماههنگییبێت
لهنێوانیاننهككهمتهرخهمیی".
ئا: هانا
داواكارییپهرلهمانتارانبۆئهوهیئۆتۆمبێلیانبۆبكڕرێت،كاردانهوهیهاواڵتیانوچینو
توێژهجیاجیاكانیلێكهوتهوهوپێیانوایهنابێتلهمكاتهداكهههرێمیكوردستانبهقهیرانێكی
قوڵیداراییداتێپهڕدهبێت،پهرلهمانیكوردستانههنگاویلهوشێوهیهبنێت.
ئ���همداوای���هلهكاتێكدایهلهخولیپێش���ویپهرلهمانیش���داچهندینئهندامپهرلهمانداواییان پهرلهمانتاران ب���ۆ ئهوهیانكردئۆتۆمبێ���لبهپێییاساركێبخرێتیاننهكڕرێتكهبههۆیهوه
سااڵنهملیۆناندۆالرخهرجدهكرێت.هۆگرشهریفدهرچویپهیمانگایتهكنیكییبهشیڕاگهیاندنبهئاوێنهیراگهیاند،"پێمباشنیهئهندامپهرلهمانئۆتۆمبێلیتایبهتبهخۆیب���ۆیبكڕێت،لهبهرئهوهی ههبێتوحكوم���هتپهرلهمانت���ارلههاواڵتیئاس���اییجیادهبێتهوه
لهكاتێكدابهدهنگیهاواڵتیانههڵبژێرراوه".ئهوبهپهرۆش���یهوهدهپرس���ێت،"ئایاڕهوایهلهمقۆناغهداكههاواڵتی���انلهڕویدهرونیهوهتێكش���كاونبههۆیقهیران���یداراییهوهوواڵتتوش���یبێبازاڕییوبێكاری���یوبێموچهییبوه،
ئهوانداوایكڕینیئۆتۆمبێلبكهن؟"ههروهه���اش���هماڵجهم���الفهرمانب���هریحكوم���هتپێیوای���هفهرمانبهرانس���ێمانگداوای "ئهوانی���ش موچهوهردهگ���رن جارێ���ككڕینیئۆتۆمبێلدهك���هنجانهكههرئهندامپهرلهمانهكانی���ش،بهڵكووهزی���روبهڕێوهبهرهراوێژكارهكانیش، گش���تییهكانوجێگ���رهكانوئهوهیجێگ���هیداخهئهوانهههمویانئهوهندیبارگرانینبهس���هرحكومهتهوه،هێندهبهرههمو
خزمهتیاننیهبۆحكومهتوخهڵك".ناوبراودهڵێت،"ئهوهنایاس���اییه،چونكهئهوپارهیهقوتیخهڵك���هوئهتوانیتهنیابۆكاری
خهڵكبهكاریبهێنیتنهكبۆخۆت".بهئاوێنهی گ���ۆران محهمهد رۆژنامهن���وس،راگهیاند،"پهرلهمانتارلهبهرئهوهیموچهكهیباش���ه،دهتوانێتبهپارهكهیخۆیئۆتۆمبێلبكڕێت.لهوباوهڕهشدامزۆرینهیپهرلهمانتارانبهرلهوهیببنهپهرلهمانتار،ئۆتۆمبێلیخۆیانههب���وهومهرجیشنییهلهئێس���تادائۆتۆمبێلی
مۆدێلبهرزیانپێبێت".ئهودهڵێت،"دهبوای���هپهرلهمانتارانخۆیاندهسپێش���خهرنهبونایهل���هوكارهو،ههوڵیانداباپرۆژهیاسایهكیشئامادهبكهنوهزیروبهڕێوهبهرهفهرمانگهحكومییهكان، وهزارهتو گشتییهكانیچیدیماف���یئهوهیاننهب���ادوایتهواوبونیئۆتۆمبێلهكان پلهكانیان، جێهێشتنی خزمهتو
لهگهڵخۆیانبهرنهماڵهوه".ه���اوكاركهمالدهرچ���ویكۆلێژییاس���اوڕامیاری���یوئهندام���یرێكخ���راویچاودێری���ییاساییلهباڵهكایهتیدهڵێت"ئهندامپهرلهمانهبهرێزهكانفهرمانبهرنینبهڵكوراس���پێرراونبهخزمهتیگش���تیی،ئهواندهبێ���تئاگاداربنلهكێش���هوگیروگرفتیهاواڵتیانوگهیاندنیانوچاودێری���یحكوم���هتودهركردنییاس���اكان،پێویستهس���هردانی مهبهس���تهش ئ���هم ب���ۆب���ۆبهجێگهیاندنی شاروش���ارۆچكهكانبكهنئهركهكانیان،رهنگهئهوهپاڵنهریسهرهكیبێتبۆكڕینیئۆتۆمبێلبۆئهندامپهرلهمانهكان".
بهشێكلهچاودێرانرهخنهیئهوهلهپهرلهماندهگ���رنك���هتائێس���تائ���هوالیهن���هیبۆیههیهیاس���ادهربكاتوكاروبارهكان���یحكومهتونهیتوانیوهیاسایهك بكات، بهیاسایی هاواڵتیاندهرب���كاتب���ۆرێكخس���تنیئهمپرس���ه،كهس���ااڵنهملیاراندینارتهرخاندهكرێتبۆكڕینیئۆتۆمبێلبۆبهرپرسانكهلهرێگهیهوهپارهیهكیزۆربهفی���ڕۆدهبرێ���ت،س���هرهڕایئهمانهشدهتوانرێ���تلهرێگهیهوهبهش���ێكلهبودج���هی
بهكاربردنكهمبكرێتهوه.ههروهككهمالئاماژهیبۆدهكات،"بۆئهوهیچیت���ركڕینوپێدانیئۆتۆمبێلبۆبهرپرس���اننهبێتهبارگرانییبۆسهربودجهیگشتییواڵت،دهبێتئهوپرسهبهیاس���اییبكرێتبۆگش���تدهسهاڵتهكانوسزایقورسیشدابنرێتبۆئهم
مهبهستهلهكاتیسهرپێچیكردندا".ناوبراوئ���هوهبه"ناههقیهكیگهوره"دهزانێت
ك���ه"دوایتهواوبونیچوارس���اڵهكهیئهندامپهرلهمانی���ی،ئۆتۆمبێلهكهیانبۆخۆیانبێت،ناههقیهك���یگهورهش���هئهگهره���هروهكچۆنبهئیمزایهكی���ش وهریانگرت���وه، بهئیمزای���هكبهیاس���ا دهبێ���ت بهڵك���و بیگهڕێنن���هوه،
رێكبخرێت".
5(456(سێشهممه2014/12/9پهرلهمان
كاریگهرییڕێكخراوهكانبهسهرپرۆژهیاساكانیپهرلهمانهوهالوازه
كڕینیئۆتۆمبێلبۆپهرلهمانتارانناڕهزاییلێدهكهوێتهوه
پارله مانی كوردستان و
ره وابونی یاساكان
باگۆڕانبهردهوامبێت
د.شێرکۆحهمهئهمینقادر
گۆڕان،وهكپهیامودواتریشبهرجهس���تهبونی،لهلیستێكیههڵبژاردنوقهوارهیهكیسیاسییدا،ههرلهسهرهتاوهههڵگریدروشمینوێودیدگاینوێوداڕش���تنهوهیجیاوازبوه،بۆسیاسهتوكایهكانیدیژیان.بهجۆرێكیارونهیارهسیاسییهكانیشی،
بهشێوازیجیاوازشوێنپێیانههڵگرتوه.یهكێكلهسیمادیاروخاڵهجیاوازهكانیگۆڕان،بهراوردبهپارتهكانیدیكوردس���تان،بهش���دارییكاراینهوهینوێبولهدروستكردنیبزوتنهوهكهوتێكش���كاندنیبازن���هیب���ژاردهكان،لهبازنهیهكیداخراوهوهبۆس���نورێكیكراوهو،بوارڕهخساندنبۆپێگهیاندنوپێگهیش���تنیكارهكتهرینوێ،كهبهشێكیزۆریانلهدوایڕاپهڕینوبگرهدرهنگتریش
تێكهڵیكاریسیاسییبون.بێگومان،لهمڕوهوهناكرێت،ڕۆڵیئهوبهڕێزانهیكهلهناوهندهكانیبڕیارییهكێتیدابون،بهتایبهتیڕێكخ���هریگش���تییبزوتن���هوهیگ���ۆڕاننادیدهبگیرێت،كهبهردهوامپش���تیوانورێخۆشكهربون،
بۆدهركهوتنیسهركردهینوێ.رۆڵیئهوكاراكتهرهسیاس���ییانه،لهشۆڕش���یكوردوبهتایبهتیشۆڕش���ین���وێوقۆناغیدوایئهنفالوراپهڕینوپرۆسهیحوكمدارییكوردستانوههوڵهبهردهوامهكانیانبۆچاكسازییناویهكێتییوحكومهتیكوردس���تان،دیاره،ك���هكاریگهورهوگرنگئهنجام���دراوهوتوانراوههێزوش���ارهزاییوئهزمونیئ���هوانتێكهڵب���هوزهوتوان���اوئهقڵیگهنج���انبكرێتوههمویبهئامانجیچاكس���ازییو
سهرپێخستنیحوكمڕانییهكیدروست..هتد.سهبارهتبهخودیگۆڕانیش،كه2014/12/12،دهس���تپێدهكات، ناوخۆییهكان���ی ههڵبژاردن���هوێس���تگهیهكیت���رهب���ۆبهردهوامی���یگ���ۆڕانولهبهدیهاتنی زیاتری نزیكبونهوهی گهش���هكردنیوئامانجهكان���یقۆن���اغبهقۆن���اغ،ئهم���هبهپلهییهكهمبهندهبهپرۆس���هینوێبون���هوهیكرداریی
لهناوخۆیدا.بێگوم���اننوێبون���هوهیراس���تهقینهشكاتێكرودهدات،ك���هگۆڕانكارییوهكتاكتیكمامهڵهیلهگ���هڵنهكرێ���ت،بهڵك���ولهههموئاس���تێكدا،وهكبنهم���اوئامانجێكیجێگی���ر،لهپێناوزیندو
هێشتنهوهوبهرهوپێشبردنبێت.ئهزمون���یحزبایهتی���یلهههرێم���دا،لهرابردوداسهلماندویهتیزۆرجارگۆڕانكارییلهدهموچاوهكانوبردنهپێش���هوهیخوێنیت���ازهتهنهاوهكمكیاجبهكارهێن���راوه،ب���ۆجوانكردن���یگروپ���هبڕیار
بهدهستهكانیحزب.بهاڵمپێویستهلهناوگۆڕاندابابهتینوێبونهوهیبهردهوامبهههندوهربگیرێتو،ناكرێتقس���هكردنلهسهری،لهروانگهیبهرژهوهندییتایبهتولهپێناورێگرییلهخودینوێبونهوه،شیكاریبۆبكرێت.
گۆڕانلهدروستبونیهوهبهشێوازوپشویهكینوێدهستیپێكردونهوهیقاڵبویسیاسهتلهرابردوداو،نهوهینوێیخوازیاریبهشداریكردنلهسیاسهتوبڕیار،لهپێناوگۆڕانكارییلهدۆخیچهقبهس���تویحزبییوحكومڕانییلهكوردستاندهستیانپێكرد.
ئهمپێكگرێدانونهفهسوش���ێوازیكاركردنه،قۆن���اغبهقۆن���اغونهوهل���هدواینهوه،لهس���هربنهم���اینوێبون���هوهوگهش���هكردن،پێویس���تی
بهتێكههڵكیشكردنیئهزمونهكانوتواناكانه.بێگومانسهرخستنیئهمپرۆسهیه،كههۆكاریس���هرهكییمان���هوهیه���هرحزبێك���هلهمهیدانیسیاس���هتوحكومڕانییدا،وهكهێزێكیكاریگهر،دهستاودهس���تكردنه لهپێویس���تیهكانی یهكێ���كبڕیاردان،شانبهشانی بهڕێوهبردنو لهجومگهكانی
تێركردنیپهیاموبهرنامهیسیاسیی.لهئێس���تادا،ك���هگ���ۆڕانلهبهردهمپرۆس���هیئاس���تهكاندا لهههمو بزوتنهوهكهمان ههڵبژاردنه،بۆی���ه س���هقامگیرتره، بههێزت���رو لهه���هركاتس���اتهوهختیئهمههڵبژاردن���هگونجاوترینكاته،بۆئهوهیلهئاستیحزبداههنگاویباشونهوعییبنێی���ن،ب���هرهوپێش���هوه،ب���هرهوجێگیركردنی
بنهماكانینوێبونهوهبهشێوازێكیئۆتۆماتێكی.بێگومانلهمروهوهوهكیهكێكلهههنگاوهكان،منبهپێویستیدهزانمئێستالهههركاتگونجاوترهبهش���ێكلهوبرادهرانهیكهسااڵنێكهكاردهكهنوشانازییئهوهیانبهركهوتوهچلهسهردهمیشاخوچلهس���هردهمیدوایراپهڕی���نوتادروس���تبونیگۆڕان،كهخۆنهویستانهخهباتیانبۆسهرخستنیئامانجهكانیانكردوه،لهمقۆناغهش���دادیسانهوهخۆیانس���هرقافڵهیچۆڵكردنیبهشێكلهپێگهوپۆس���تهكانیگۆڕانبنلهههموئاس���تهكاندا،بۆ
كهسانیدی.ئهمهبهومانایهنایهت،بهیهكجارییدوربكهونهوه،بهڵكودهكرێتبهتهجروبهوراوێژیانناڕاس���تهوخۆ
رۆڵێكیبهرچاویانههبێت.لهكۆتایی���داجهختلهس���هرئ���هوهدهكهمهوه،كهگ���ۆڕانجێگایئومێدێكیگهورهیهوبهش���ێكلهقۆناغهسهختودژوارهكانیبڕیوهو،دهبێترۆژلهدوایرۆژكۆڵهكهكانیتۆكمهتربكهین،بهجۆرێكبهرگهیتهحدیهكانیقۆناغهكانیداهاتوبگرێتو،نابێتلێگهڕێینخۆرهوخوهخراپهكانیحزبهكانی
دی،لهژێرهیچبیانویهكدا،لهئێمهشبدات.
له په رله مانه وه
گۆشه یه کی تایبه ته په رله مانتاران ده ینوسن
فهالحمستهفاسدیق
لهفیقه���ییاس���ایدهس���تورییدوزاراوهییاساییههن،كهپێیاندهوترێترهوا)الشرعیه(ورهوایهتی)المشروعیه(،بۆجیاكردنهوهیئهمدوزاراوهیهبهپێویستیدهزانمپێناسهیانبكهم،بهوهیرهوارێككهوتنهلهگهڵبنهمایاساییهكانبهههموس���هرچاوهكانێوه،گ���هربڕیاربێتیانرێنمایییانمهرس���ومیانیاس���ایاندهستوریانئایدیۆلۆجیایحوكمڕانییواڵتبهمهرجێكلهگهڵبنهمایپلهبهندكردنیبنهمایاساییهكان
بگونجێت)مبدأتدرجالقواعدالقانونیه(.ههرچیزاراوهیرهوایهتیمانایملكهچبونیواڵت���هبۆیاس���ا،كهوات���هب���ۆدهركردنیههربڕیارێ���كدهبێ���تبنهمایهكییاس���اییههبێتبۆئ���هویرهوابێ���ت،ههروههاب���ۆدهركرنیرێنماییهكدهبێتبنهمایهكییاس���اییههبێتبۆرهوابونی.بهههمانش���ێوهبۆتهشریعكردنییاس���ایهكلهپارلهم���اندهبێ���تبنهمایهك���ییاس���اییههبێتبۆرهوابونی،ئهگهررهوابونیبڕیارهكانورێنماییهكانلهیاس���ایهكیپارلهمانخ���ۆیببینێتهوه،ههرچهن���دهئهمهشپهیڕهونهكراوهلهههرێمیكوردس���تان،بهڵگهشزۆرنلهمبارهیهوه،بهاڵمئهوهیئێمهمهبهس���تمانهلهمباس���كردنهئهوهیهكهتاچهندیاس���اكانی
پارلهمانیكوردستانرهوان؟پارلهمانیكوردستانلهتهشریعكردنییاساكانداپشتبهیاس���ایژمارهیهكیس���اڵی)1992(دهبهستن،ئهمیاسایهناوییاسایههڵبژاردنیئهنجومهنینیشتیمانییكوردستانه،كهلهساڵی(1992(لهالی���هنپێنچس���هركردهكهیبهرهیكوردستانییئهوسهردهمهواژوكراوه.یاسایهكهب���ۆبارودۆخێكدان���راوه،ب���ۆروبهڕوبونهوهیبۆش���اییهكییاس���اییكهلهههرێمیكوردستانلهپ���اشكش���انهوهیرژێمیبهعس���یلهناوچولهس���نورهكانیههرێمیكوردستانسهریههڵدا،ههروههائهمیاس���ایهنوسرایهوهبۆئهنجامدانیههڵبژاردنیئهنجومهنینیشتیمانییوپێكهێنانییهكهمكابینهیحكومهت،ئهمیاس���ایهمیلهتدهنگیلهسهرنهداوه،ناكرێتبهدهستورههژماربكرێت،لهبهرئهوهیدانانیدهستوربهشێوازیدیموكراس���ییرێ���ڕهویخۆیههی���هولهوتاریپێش���ومانداكهههرلهمرۆژنامهیهباڵوكرایهوه
باسمانلێوهكرد.بۆیهلێ���رهوهدهتوان���مبڵێمپشتبهس���تنیپارلهمانیكوردس���تانبهیاسایهككهدهستورنییهومیلهتدهنگیلهس���هرنهداوهرهوانییه،ئهویاس���ایانهشك���هدهردهچ���نلهپارلهمانن���اڕهوان،بۆیهدهبێتههنگاوهكانچڕبكرێنهوهبۆدانانیدهستورێككهڕایگهلیلهسهربێت،بۆئهوهییاس���اكانیشڕایگهلیلهسهربێتو
رهوابن.*ماستهرلهیاسایگشتی
لهنێوزۆرلهرێكخراوهكانداكهسیشیاووپسپۆرههن،
بۆیهدهكرێتسودیانلێوهربگیرێت
ئهوهندیبارگرانینبهسهرحكومهتهوه
هێندهبهرههموخزمهتیاننیهبۆحكومهتوخهڵك
دانیشتنێکیپهرلهمانیكوردستان
تایبهت(456( سێشه ممه 662014/12/9
ویکیلیکس 2006
ئا: هاوكار حسێن
به پێی وته ی دیپلۆماتكاره ئه مه ریكیه كان له عێراق، زۆرینه ی ئه و گۆڕانكاریانه ی له ناو یه كێتیدا كراون،
سه رچاوه كه ی نه وشیروان مسته فا بوه ، "به تایبه تی ئه وانه ی په یوه ستن
به به ره نگاربونه وه ی گه نده ڵیی و هه وڵی هێنانی ده موچاوی گه نج بۆ ناو حزب". باس له وه ش ده كه ن كه نه وشیروان مسته فا ئه وكاته ی له ناو یه كێتیدا جێگری سكرتێری گشتیی بوه ، پشتیوانێكی به هێزی نێچیرڤان بارزانی بوه بۆئه وه ی ببێته سه رۆكی
حكومه تی هه رێم.
پێگ���ه ی به ڵگه نامه یه ك���ی به پێ���ی ره سمیی ویكیلیكس كه ئاوێنه ده قه كه ی كردوه به كوردیی و له الیه ن دیپلۆماتكاره نوس���راوه و له عێراقه وه ئه مه ریكیه كان وه زاره ت���ی باڵیۆزخان���ه و ره وان���ه ی هاتوه ، ك���راوه ، واڵته كه یان ده ره وه ی ناوخۆی گۆڕانكارییه كانی "زۆرین���ه ی نه وش���یروان بۆ ده گه ڕێنه وه یه كێتیی مسته فا، به تایبه تی ئه وانه ی په یوه ستن به به ره نگاربونه وه ی گه نده ڵیی و هه وڵی هێنانی ده موچاوی گه نج بۆ ناو حزب. نه وشیروان مسته فا پشتیوانێكی گرنگی ناو یه كێتییش���ه بۆ نێچیرڤان بارزانی ،
سه رۆك وه زیرانی حكومه تی هه رێم".ناوه رۆك���ی ئ���ه و به ڵگه نامه یه باس نێوان له ورده كاری���ی كۆبونه وه یه ك���ی ئه مه ریكیه كان و نه وش���یروان مس���ته فا تێی���دا ،2006 له س���اڵی ده كات نه وش���یروان وه ك جێگری س���كرتێری گشتیی ئه وكاته ی یه كێتیی ئاماژه به وه كردوه كه "حكومه تی هه رێم و قه رارگای "رێككه وتنێك���ی ئێ���ران ئه منیه ت���ی ش���ه ره ف"یان هه ب���وه ب���ۆ رێگه گرتن ناوخۆ به رهه ڵس���تكارانی له هێرش���ی بۆسه ر سنوره كانی یه كتری ". هه روه ها ناوبراو ئێرانی به وه تۆمه تباركردوه كه "په نای 600 ئه ندامی س���وننه ی گروپی تیرۆریستی ئه نسار ئه لئیسالمیان داوه پێش ئ���ه وه ی ناچار به گه ڕانه وه بكرێن
بۆ ناوچه كانی باشوری عێراق". به ڵگه نامه كه دا دیكه ی له به ش���ێكی وتویه ت���ی ، مس���ته فا نه وش���یروان گرنگ���ه كه رك���وك "كۆنترۆڵكردن���ی ب���ۆ پێگ���ه ی س���تراتیجیی حكومه تی هه رێم له پاراستنی س���لێمانی و هه ولێر هه رێ���م حكومه ت���ی له نه یاره كان���ی . پاراس���تنی ئی���داره دان و ده توانێ���ت هه ندێك كه رتی هه ستیار بگرێته ئه ستۆ، وه ك كۆمپانیاكان���ی ن���ه وت و بۆریی���ه
نه وتیه كان".
ده قی به ڵگه نامه كان:06KIRKUK125: ئای دی
بابه ت: یه كێتیی ده گۆڕێت: پێویس���ته كه رك���وك بچێته پ���اڵ پارت���ی ، ئێ���ران
هاوپه یمان نیه س���ه رچاوه : نوێنه رایه ت���ی ئه مه ری���كا
له كه ركوكبه روار: 15ی ته مموزی 2006
پۆلێن: زۆر نهێنی پوخته :
سه ركرده ی بااڵی یه كێتیی ، نه وشیروان 2006 ته مم���وزی 1ی رۆژی مس���ته فا ئه مه ری���كای به نوێن���ه ری له س���لێمانی راگه یاند كه یه كێتیی چاكسازیی گه وره ی ده س���تپێكردوه ، له وان���ه هه ڵبژاردنه وه ی تێك���ڕای س���ه ركردایه تی یه كێتی���ی كه له گونده كانه وه ده س���تپێده كات تا قه زاو ناحیه كان. هه روه ها باس���ی له وه ش كرد كه ریفراندۆم له سه ر ماده ی 140 پێویسته بۆ پێگه ی ستراتیجیی حكومه تی هه رێمی كوردستان له پاراستنی سلێمانی و هه ولێر ئاماژه ی دوات���ر نه یاره كانی . به رامب���ه ر به وه دا كه حكومه تی هه رێمی كوردستان په یوه ندییه كان���ی خ���ۆی له گه ڵ ش���اره به اڵم پاراس���توه ، ئێران كوردییه كان���ی
له گه ڵ حكومه تی ئێراندا وانیه .
ئێران، دۆستی كورده كان نیه حكومه تی هه رێم و قه رارگای ئه منیه تی ئێران "رێككه وتنێكی شه ره ف"یان هه بوه به رهه ڵستكارانی له هێرشی رێگه گرتن بۆ ناوخ���ۆ بۆس���ه ر س���نوره كانی یه كتری . هه روه ها یه كێتیی په یوه ندییه كی ره سمیی هه بوه له گه ڵ س���ه ركرده كانی سێ شاری كوردیی ئێران. ب���ه اڵم حكومه تی هه رێم و حكومه تی نیشتیمانیی ئێران هیچ شتێكی هاوبه ش���یان نه بوه ، ته نان���ه ت جیاوازن له زمان، ئامانجی نه ته وه یی ، ئایدیۆلۆژیی و ئایین. مسته فا وتی ، ئێرانیه كان چاالكانه كاریانك���ردوه له دژی عێ���راق، بۆ نمونه ئێرانیه كان په نای 600 ئه ندامی سوننه ی گروپی تیرۆریستی ئه نسار ئه لئیسالمیان داوه پێش ئه وه ی ناچار به گه ڕانه وه بكرێن
بۆ ناوچه كانی باشوری عێراق. م���اده ی 140 كۆنترۆڵكردنی كه ركوك،
حكومه تی هه رێم ده پارێزێتله س���ه ر جه ختیك���رده وه مس���ته فا له كاتی له كه ركوك ریفراندۆم ئه نجامدانی له به رئ���ه وه ی له س���اڵی 2007، خۆی���دا حكومه تی هه رێم پێویس���تی به زیادبونی رێ���ژه ی بودج���ه ی نیش���تیمانیی هه بوه كه رك���وك. پارێ���زگای له گێڕان���ه وه ی پاش���ان حكومه ت���ی هه رێ���م ده توانێت
پاره یه كی زیاتر دابینبكات بۆ ئه و ناوچه دابڕێنراوان���ه ی كه رك���وك كه به ده س���ت هه ژاریی���ه وه ده ناڵێن���ن، كه له ئێس���تادا عه ره به كان ته مویلی حكومه تی هه رێم وه ك لێكده ده نه وه س���تراتیجه ئه و هێمایه كی كه كاتی خۆی جوله كه كان له فه ڵه س���تین گرتیانه ب���ه ر. هه روه ه���ا كۆنترۆڵكردن���ی كه ركوك گرنگه بۆ پێگه ی س���تراتیجیی حكومه تی هه رێم له پاراس���تنی سلێمانی و هه ولێر له نه یاره كان���ی . حكومه تی هه رێم هه ندێك پاراستنی ئیداره دان و ده توانێت كه رتی هه س���تیار بگرێته ئه س���تۆ، وه ك كۆمپانیاكانی نه وت و بۆرییه نه وتیه كان.
گۆڕانكارییه كانی ناوخۆی یه كێتیی هه ڵبژاردنه وه ی مانگیه كه ی دو پرۆسه قه زاو له گوندو یه كێتیی س���ه ركرده كانی ناحیه كان���ی دهۆك، س���لێمانی و هه ولێر له 1ی ته مموز ده س���تیپێكرد. نه وشیروان مس���ته فا وتی ، ئه م ئاڵوگۆڕه ریش���ه یی و گش���تگیره ی س���ه ركردایه تی ح���زب بۆ جێكردنه وه ی یه كێتی���ی و نوێبون���ه وه ی ئه ندامان���ی گه نج له س���ه ركردایه تی بوه ، هه روه ها بۆ دابه ش���كردنه وه ی ده سه اڵت له رێگ���ه ی ئاس���ۆیی به ش���ێوه یه كی كۆتاییهێن���ان به قۆرخكردنی ده س���ه اڵتی بڕی���اردان له الیه ن مه كته بی سیاس���یی و
ئه نجومه نی سه ركردایه تیه وه . مسته فا باسی له وه ش كرد كه نزمترین ئاستی ته مه ن بۆ به شداربون له هه ڵبژاردن به س���ه ركردایه تیی گه یشتن به مه به ستی حزب، ل���ه 30 س���اڵیه وه كه مكراوه ته وه بۆ 16 س���اڵ. هاوكات نزمترین ئاس���تی س���ااڵنی ئه ندامێتیی���ش له 15 س���اڵه وه هاتۆته خ���واره وه بۆ 6 مان���گ و مه رجی بون���ی بڕوانامه ی زانكۆ الب���راوه . ئه وان هیوادارب���ون ژنان���ی زیات���ر خۆی���ان بۆ پۆس���ته كان بپاڵێون، به اڵم ئه مه له سه ر ئاس���تی گونده كان���دا زه حم���ه ت ب���وه . به شێوه یه كی تیۆریی ، له هه ر مه ڵبه ندێكی
رێكخستندا ژنێك هه بوه . ده ستپێشخه رییه كی یه كێتیی هه روه ها جێبه جێكردوه مس���ته فای نه وش���یروان لێپرس���ینه وه مه كته بێكی دانان���ی ب���ۆ گه نده ڵیی به ره نگاربونه وه ی به مه به ستی له ناوخۆی حزبدا. ئه م مه كته به ده توانێت لێپرس���ینه وه له ه���ه ر ئه ندامێ���ك و هه ر ده نگۆیه ك بكات، ده س���ه اڵتی ته واویشی ده بێ���ت ب���ۆ به دواداچون له ب���اره ی هه ر كاری مه كته ب���ه ئ���ه م كێش���ه یه كه وه . نیه ، راب���ردوه وه روداوه كانی به ت���اوان و ته نه���ا له گه نده ڵی���ی ده پێچێت���ه وه ، بۆ نمونه س���ه رچاوه ی داهاتی نوێ . لیژنه ی
ناوخۆیی س���ێ ئه ندام له خۆی ده گرێت: دارای���ی و به ڕێوه به رێك���ی دادوه رێ���ك، ئه ندامێك���ی س���ه ركردایه تیی یه كێتی���ی نیش���تیمانیی كوردس���تان. ئه م مه كته به ده توانێ���ت پل���ه ی ئه ندامێتی���ی له حزب ناتوانرێت بڕیاره كانیشی بكش���ێنێته وه و
هه ڵبوه شێنرێنه وه .كۆمێنت:
بۆ نه وش���یروان مس���ته فا هه وڵه كانی هه رێم���ی حكومه ت���ی دورخس���تنه وه ی دوای ئێ���ران، له حكومه تی كوردس���تان دزه پێكردن���ی به ڵگه نامه یه ك���ی ناوخۆیی دێت س���ه باره ت به كۆبونه وه یه كی نهێنیی نێوان ده زگای ئیتالعاتی ئێران و مه كته بی پارت���ی . یه كێتی���ی و سیاس���ییه كانی ناوخ���ۆی گۆڕانكارییه كان���ی زۆرین���ه ی یه كێتی���ی ده گه ڕێن���ه وه بۆ نه وش���یروان مس���ته فا، به تایبه تی ئه وانه ی په یوه ستن هه وڵی گه نده ڵیی و به به ره نگاربون���ه وه ی هێنانی ده موچاوی گه ن���ج بۆ ناو حزب. نه وش���یروان مس���ته فا پش���تیوانێكی حزبه كه یه تی خۆگونجاندن���ی به هێزی له گه ڵ عێراقی نوێ له پێناوی مانه وه دا، پشتیوانێكی گرنگی ناو یه كێتییشه بۆ نێچیرڤان بارزانی ، س���ه رۆك وه زیرانی
حكومه تی هه رێم.
سه رچاوه ی زۆرینه ی گۆڕانكاریه كانی ناو یه كێتیی، نه وشیروان مسته فا بوه
ئا: ئاوێنه
پێده چێت كابینه ی هه شته م، خولی تۆڵه كردنه وه ی سیاسیی بێت له نێوان
به رپرسانی حكومیی یه كێتیی و گۆڕاندا، ئاماژه سه ره تاییه كانی ئه م
ملمالنێیه ش سه ره تا له وه زاره تی بازرگانیی و پیشه سازییه وه
سه رهه ڵده دات، كاتێك گواستنه وه و پله دابه زاندن له نێوان به ڕێوه به رو فه رمانبه رانی سه ر به هه ردوالدا
روده دات.
له وش���ێوه یه دیارده یه ك���ی بون���ی یه كێتی���ی و گۆڕان له كاتێكدای���ه ، كه هاوبه شن له كابینه ی هه شته مدا، به اڵم ئه و گرژییه ی له رابردودا له نێوان ئه م دو هێزه دا هه بوه ، هێشتا كاریگه رییه كانی له س���لێمانی . به تایبه ت���ی م���اون، حاڵه ت���ی هه ندێ���ك له ئێستاش���دا گواس���تنه وه ی فه رانبه ران له وه زاره تی بارزگانیی له سلێمانی ، هه بوه و هه یه كه به سزای پێیانوایه په یوه ندیی هه ردوال
سیاسییه وه هه یه . ریش���ه ی ملمالنێكه ده گه ڕێته وه بۆ كه گۆڕان، دروس���تبونی س���ه ره تای له وس���ه روبه نده دا كێش���ه ده كه وێت���ه نێ���وان به ڕێوه ب���ه ری به ڕێوه به رایه تی
خ���ۆراك پس���وڵه ی رێكخس���تنی له سلێمانی و یه كێك له فه رمانبه ره كانی و به وهۆیه وه فه رمانبه ره كه له پۆسته كه ی دورده خرێته وه ، دواتر ئه م فه رمانبه ره وه ك سزادراوێكی سیاسیی ناو گۆڕان له قه ڵه مده درێ���ت و پ���اش ماوه ی���ه ك به بڕی���اری دادگاو ئه نجومه نی وه زیران پۆسته كه ی س���ه ر بۆ ده گه ڕێنرێته وه
پێشوی .له دوای پێكهێنانی كابینه ی هه شته م، وه زاره تی بازرگانیی و پیشه سازیی به ر بزوتنه وه ی گۆڕان ك���ه وت، ئه وه نده ی پێنه چو به ڕێوه ب���ه ری به ڕێوه به رایه تی خ���ۆراك پس���وڵه ی رێكخس���تنی به ڕێوه به رایه تیه كی ب���ۆ گوازرای���ه وه دیك���ه به ن���اوی كۆمپانیای گش���تیی كه ره سته ی بیناسازیی كه به ڕێوه به ری ئه م كۆمپانیایه ش به پله ی فه رمانبه ری دیكه ، ش���وێنێكی بۆ گواستراوه ته وه ئه م دو به ڕێوه به ره ش گواستنه وه كه یان وه ك تۆڵه یه كی سیاسیی لێكده ده نه وه و بۆ ده ڵێن وه زاره تی���ش به رپرس���انی
به رژه وه ندیی گشتییه .به ڕێوه ب���ه ری ئه حم���ه د، به ی���ان رێكخستنی به ڕێوه به رایه تی پێش���وی پس���وڵه ی خۆراك، ك���ه له هه مانكاتدا ئه ندامی ئه نجومه نی ناوه ندی یه كێتیی نیشتیمانیی كوردستانه ، ئه و هه نگاوه ی
سیاس���یی به تۆڵه س���ه ندنه وه یه كی لێكده دات���ه وه و به ئاوێن���ه ی راگه یاند، "له سه ر كێش���ه ی ئه و فه رمانبه ره كه س���زای سیاس���ییه ، وه زیر به شه خسی بانگی خۆمی كرد و فه رمانێكی وه زاریی بۆ ده ركردبوین و وتی ، ئه و فه رمانبه ره بخه ره وه شوێنی خۆی ، منیش پێموت
كه كێشه مان له گه ڵیدا هه یه ".به ی���ان ئه حمه د كه ئێس���تا به پله ی به ڕێوه به ر گواستراوه ته وه بۆ كۆمپانیای بیناس���ازیی ، كه ره س���ته ی گش���تیی ئاماژه ی به وه ش كرد كه "له ئێس���تادا گواستراومه ته وه وه زیر من به فه رمانی ب���ۆ به ڕێوه به رایه تیه كی تر، له كاتێكدا له س���ێ كۆبونه وه دا به ئێمه ی وتوه ئه و
كۆمپانیایه هه ڵده وه شێنینه وه ".ئه م���ه له كاتێكدایه به پێی یاس���ای ئ���ه و ،1997 س���اڵی 22ی ژم���اره لقی له بنه ڕه ت���دا به ڕێوه به رایه تیان���ه به غ���دان، حكومیه كان���ی كۆمپانی���ا به پێ���ی وته ی به رپرس���انی وه زاره تی بازرگانییش ئه گه ر بڕی���ار بدرێت ئه و شوێنه هه ڵبوه ش���ێته وه ، ئه وا ده بێت
له به غداوه بێت. له الیه ن خۆی���ه وه ، فه رهه نگ خالید دیوان گشتیی به ڕێوه به ری س���ه عید، پیشه س���ازیی بازرگانیی و له وه زاره تی له باره ی وته كانی به ی���ان ئه حمه ده وه كارێكمان راگه یاند،"هی���چ به ئاوێنه ی نه ك���ردوه ك���ه بچێته قاڵبی س���زای
سیاسییه وه ، به ڵكو له به ر به رژه وه ندیی گش���تیی و رێكخس���تنه وه ی كار ئ���ه و ده ش���ێت گرتوه ته به ر، هه نگاوه م���ان له دهۆك و هه ولێرو ناوچه كانی دیكه ش ئه م���ه بكرێت وپه یوه ندی���ی به پالن���ی
وه زاره ته وه هه یه ".له باره ی هه ڵوه شاندنه وه ی كۆمپانیای بیناس���ازیی ، كه ره س���ته ی گش���تیی فه رهه ن���گ وت���ی ، "ئ���ه و دائیره ی���ه هه ڵناوه شێته وه و هیچ پالنێكیش نیه بۆ هه ڵوه شانه وه ی ، به اڵم به پێی پێویست
فه رمانبه ره كانی كه مده كرێنه وه ".چه ن���د ل���ه زاری ئاوێن���ه ی س���ه رچاوه یه كه وه ئ���ه وه ی زانیوه كه خودی قوب���اد تاڵه بانی له س���ه ر ئه و
مه س���ه له یه هاتوه ته سه رخه ت له گه ڵ وه زی���ری نوێ���ی بازرگانیی و باس���یان له دوباره نه بونه وه ی كێشه ی له وشێوه یه
كردوه . له وكات���ه دا ك���ه به ی���ان لێدوانی بۆ ئاوێن���ه ده دا، په یتا په یتا فه رمانبه ره نوێیه كان���ی ده هات���ن ب���ۆالی و داوای ئه وه یان ده ك���رد ره زامه ندیی بدات بۆ گواس���تنه وه یان بۆ ش���وێنێكی دیكه و ئه و ش���وێنه چۆڵبكه ن كه به یان وه ك به ڕێوه به ری نوێ ده ستبه كاربوه لێی . ب���ه اڵم فه رهه ن���گ خالید ه���ۆكاری ئ���ه وه ی گه ڕاندن���ه وه بۆ ئ���ه وه ی كه "به ش���ێك له و دائیرانه ئیش���وكاریان كه مبوه ته وه وفه رمانبه رێكی زۆر زۆریان هه یه و ئێمه ش له شوێنی تر پێویستمان داوه ماوه یه كم���ان بۆی���ه پێیان���ه ، به فه رمانب���ه ره زی���اده كان به ئاره زوی خۆیان گواستنه وه بكه ن له شوێنێكه وه بۆ ش���وێنێكی ت���ر كه ئیش���وكاریان
هه بێت". له ئه نجومه ن���ی س���ه رچاوه یه كیش ناوه ن���دی یه كێتیی ك���ه به دواداچونی ك���ردوه ب���ۆ ئ���ه و كه یس���ه ی به یان، نه یش���ارده وه كه ئ���ه وه ی له وه زاره تی "جۆرێك���ه روی���داوه ، بازرگانی���ی له تۆڵه س���ه ندنه وه ی سیاس���یی نێوان
یه كێتیی و گۆڕان".
وه رزی تۆڵه سه ندنه وه ی سیاسیی له نێوان یه كێتیی و گۆڕان سه رهه ڵده دات
له سه ر كێشه ی ئه و فه رمانبه ره كه سزای سیاسییه ، وه زیر به شه خسی بانگی خۆمی كرد و فه رمانێكی وه زاریی بۆ
ده ركردبوین و وتی ، ئه و فه رمانبه ره بخه ره وه شوێنی خۆی
نه وشیروان مسته فا پشتیوانێكی به هێزی
خۆگونجاندنی حزبه كه یه تی له گه ڵ
عێراقی نوێ له پێناوی مانه وه دا، پشتیوانێكی گرنگی ناو یه كێتییشه بۆ نێچیرڤان بارزانی
سه رۆك وه زیرانی حكومه تی هه رێم
نه وشیروان مسته فا و جه الل تاڵه بانی
ئا: بارامسوبحی
حكومهتیعێراقلیژنهیهكبۆوردبینكردنلهموچهخۆرانی
وهزارهتهكانیناوخۆوبهرگریپێكدههێنێت،پارلهمانتارێكیكوردیش
رایدهگهیهنێتلهوهزارهتیبهرگریزیاترلهپهنجاههزارچهكداری
بندیوارولهوهزارهتیناوخۆشزیاترلهسهدههزارنوچهخۆریبندیوار
ههیه.
دوایلهسهركارالبردنیدهیانگهورهبهرپرس���یس���وپاوپۆلیس���یعێراق،سهرۆكوهزیرانیعێراقكهلهههمانكاتدافهرماندهیهێزهچهكدارهكانهلیژنهیهكیب���ۆوردبینیكردنلهناویس���هربازانوپۆلیس���یعێراقپێكهێناوه،ههروههالیژنهیهك���یپارلهمانیعێراقیشچهندبهسهردهكاتهوه، سهربازی ناوهندێكیناو گهندهڵیهكان���ی لهراپۆرتێكیش���دائاشكرا بهرگری ناوخۆو وهزارهتهكانی
دهكهن.پارلهمانتاریعێراقلهس���هرلیستیپارتیدیموكراتیكوردستانشاخهوانعهب���دواڵ،رایگهیان���دوهك���ولیژنهیلهپارلهم���ان، بهرگ���ری ئاس���ایشودهس���تیانكردوهبهلێكۆڵینهوهلهبونیناویكهس���انیوههمیلهناوریزهكانیسوپاوپۆلیس���یعێراقدا.بهمهبهستیس���هردانی زیاتری���ش بهدواداچون���یژمارهی���هكفیرق���هولی���واویهك���هیئهنجامی لهبارهی كردوه. سهربازییانس���هردانهكانیان،وتی"بهنمونهكاتێكچوین���هفهوجێ���كبهناوچوارس���هد
چهكداریههبو،بهاڵمدهركهوتتهنهاسهدچهكداریانبهفیعلیبونیانههیه".وتیش���ی"بۆگرتنهبهریرێوش���وێنیپێویس���ت،ههموئ���هوزانیارییانهمانبهراپ���ۆرتبۆئهنجومهن���یوهزیران
بهرزكردۆتهوه".ببێتهپارلهمانتار، بهرلهوهی ناوبراوقانونی هۆب���هی بهش���ی بهرپرس���یبهڕێوهبهرایهت���یئاسایش���یكهركوكبهوهدا ئاماژهی لهلێدوانهكهی���دا بوه،س���هرهتاییهكان لێكۆڵینهوه بهپێ���یدهردهكهوێ���تزیات���رلهپهنج���اههزارچهك���داریوههمیلهوهزارهتیبهرگریههیه.وتیشی"ئهگهروردترلێكۆڵینهوهبكرێ���ت،ژمارهكهزۆرل���هوهگهورهتر
دهبێت".ئهو تۆماركردنی چۆنێت���ی لهبارهیناوان���هوه،رونیكردهوهئ���هوناوانهدوج���ۆرن،بهش���ێكلهوناوان���هبونیاننیهوتهنه���ابهناویئهوان���هوهموچهوهردهگیرێت،بهش���هكهیدیكهش���یانكهس���انێكنناویانتۆماركراوهوموچهوهردهگ���رن،ب���هاڵمتائێس���تانازاننلهكوێی���ه، س���هربازییهكهیان یهك���هچونكه"س���هردانیاننهكردوهوئێمهش
لهلێكۆڵینهوهبهردهوامین".بندیوار بونیموچهخۆری دهربارهییاخ���ودوههمیلهوهزارهت���یناوخۆیئاش���كرای پارلهمانتاره ئ���هو عێراق،دهكاتزیاترلهسهدههزارموچهخۆریوههم���یههی���ه،كهبهب���ڕوایناوبراو"ئهوجۆرهگهندهڵیان���هبونهتههۆیداڕوخان���یس���وپایعێ���راقلهناوچهدوای راش���یگهیاند جی���اوازهكان".تهواوبون���یلێكۆڵینهوهكانیانتهواوی
راپۆرتێ���كو دهكهن���ه زانیاریی���هكانلهپارلهمانداگفتوگۆیلهبارهوهدهكهن،بۆئهوهیبڕیاریپێویستیانلهبارهوه
وهربگیرێت.ئ���هوپارلهمانت���ارهك���وردهب���اسلهجۆرێك���یدیك���هله"گهندهڵی"لهناودامهزراوهسهربازیوئهمنیهكانیعێراقدادهكات،كهئهوی���شبازرگانیكردنهبهپلهوپۆستیس���هربازییهوهلهسوپادا.لهوبارهی���هوهوت���ی"كهس���انێكههنملیۆن���اندیناردهدهنب���ۆوهرگرتنیئهم���هش لهس���وپاداو پۆس���تێك
كارهساتێكیگهورهیه".س���هرچاوهیهكی دیكهوه، لهالیهكیب���ااڵیوهزارهت���یناوخۆ،ئاش���كرایكردئهولیژنهیوردبینیهیس���هرۆكوهزیرانیعێراقپێكیهێناوه،توانیویهتین���اوی)75(ه���هزاركهس���یوههمیلهتۆمارهكانیوهزارهتئاش���كرابكات،تهنانهتئهوكهس���انهموچهیمانگیئهو ئاشكرابونی پێدراوه. رابردوشیانژمارهیهشدوایئ���هوهیهاتوه،داوالهسهرجهمئهفسهروپلهدارهكانكراوهكهباجیفهرمیلهگهڵخۆیاندابهێنن،
ئینجاموچهكهیانپێدهدرێت.راپۆرت���هرۆژنامهوانی���هكان،هێم���اب���ۆئهوهدهكهنبهش���ێكیزۆریناویموچهخۆرانیوههمی،لهریزیپاسهوانیبهرپرس���اندایه.بهوپێیهیبهرپرسانژمارهیهك���یزۆریپاس���هوانیانب���ۆدانراوه،مانگانهشحكومهتموچهیانبۆدابیندهكات.لهوبارهیهوهجێگریسهرۆكوهزیرانیعێراقبههائهعرهجی،رایگهیاندخهرجیپاس���هوانیتایبهتیموچهكانیان لهكهلوپهلو بهرپرس���ان
دهگاتهملیارێكدۆالر.پاس���هوانی رێكخس���تنهوهی ب���ۆرایدهگهیهنێت ئهعرهجی بهرپرس���ان،پ���ڕۆژه ئامادهكردن���ی لهههوڵ���ییاس���ایهكدان،ناوهڕۆك���یپڕۆژهكهش
بریتیهلهوهیههرسێسهرۆكایهتهكهیعێراق)سهرۆكایهتیكۆمار،حكومهت،پارلهمان(ههریهكهوههشتاپاسهوانیانپهنجا جێگرهكانی���ان ب���ۆ ههبێ���ت،پاسهوان،وهزیرهكانیشههریهكهوسی
پاسهوانیانههبێت.لهئێس���تادائهگهربهرپرسێكوهزیربێتی���انلهپلهیوهزی���ردابێتیانپهرلهمانتاربێتولهناوچهیس���هوزدانیش���تهجێبێت،ئهوهبۆیههیهسیپاس���هوانیههبێت،ئهگهرلهدهرهوهیناوچهیسهوزیشنیشتهجێبێتئهوهب���ۆیههیهپهنجاپاس���هوانیههبێت،نوس���ینگهكهیو ئهندامان���ی لهگ���هڵشۆفێروكارمهندانیتر.لهبارهیسهرۆكوهزی���رانوس���هرۆككۆم���اروگهورهبهرپرسانیشهوه،ههریهكهیانبهفهرمی)500(پاسهوانیانههیه،ئهمهشرێك
دهكاتهفهوجێكیسهربازیی.
پاسهوانیبهرپرسان* )128(ه���هزارك���هسلهالی���هنبۆ تۆمارك���راون ناوخۆوه وهزارهت���یفهرمی كهسانی بهرپرسانو پاسهوانی
لهسهرانسهریواڵتدا.*موچهیههرپاسهوانێكنزیكهی
)500(دۆالره.*ههروهزیرێكس���یپاس���هوانوبریكارهكهیبیستپاسهوانیههیه.
*ههشتپاس���هوانبۆراوێژكارانوپێن���جپاس���هوانیشب���ۆبهڕێوهبهرهئهنجومهنی ئهندامان���ی گش���تیهكانو
پارێزگادادهنرێ.*بهوت���هیپارلهمانتارێكپارلهمان
زیاترلهدهههزارپاسهوانیتێدایه.
ئا: بارام
حكومهتیعێراقبهپشتیوانیئهمریكالهههوڵیدروستكردنی
هێزێكیچهكداریتایبهتبهعهرهبهسوننهكانن،لهبودجهیساڵیداهاتوشدانزیكهی)75(ههزار
چهكداریشیعهوسوننهلهسهرمیالكیحكومهتدادهمهزرێنرێن.ههندێكلهپارلهمانتارانیشدروستكردنیئهوهێزهبهمهترسیبۆئایندهیعێراقو
ناوچهجێناكۆكهكاندهزانن.
ه���ۆزه وهفدێك���ی ئ���هوهی دوایواش���نتۆنی س���هردانی س���ونییهكانحكومهتی كرد، ئهمریكایان پایتهختیئهمری���كابهمهبهس���تیدهرپهڕاندن���یداعشلهناوچهكانیان،پشتیوانیخۆیبۆدروس���تكردنیهێزێك���یچهكدارییپێن���جههزاركهس���یلهخهڵكیئهنبارراگهیاند.ههروهه���اوهزارهتیبهرگریئهمریكالهنوسراوێكداداوالهكۆنگرێسلهپڕچهككردن���ی پش���تیوانی دهكات،عهشیرهتهسوننهكانبكات،كهئهمریكاعێراق حكومهتی لهگهڵ بهههماههنگی
ئهنجامیدهدات.هێزێك���ی دروس���تكردنی لهب���ارهیچهك���داریبۆس���وننهكان،راوێژكاریسهرۆكیپارلهمانیعێراقبۆكاروباریئاش���تبونهوهینیش���تیمانید.وهحدهجومهیل���ی،دهڵێ���ت"چ���ۆنك���وردپێشمهرگهوشیعهكانحهشدیشهعبیانههی���ه،س���وننهكانیشماف���یخۆیانهحكومهت، دانپێدانانی بهپش���تیوانیوهێزێكینیزام���یلهئهندامانیهۆزهكاندروس���تبكهن،ب���ۆبهرهنگاربونهوهیداعشوپاكردنهوهیناوچهكانیان".
ه���ۆزه بهئهرك���ی جومهیل���ی،بهرهنگاری كه دهزانێت س���ونییهكانیداعشببنهوهوبهرگریلهخاكیخۆیانلهناوچهكانیان تیرۆریس���تان بك���هنودهرپهڕێن���ن،نهوهكوچاوهڕوانیهاتنیگهنجانیش���ارهكانیباش���وربكهنبۆههروهها داع���ش. لهدژی ش���هڕكردندهڵێت"پێویس���تناكاتلهالیهنهیچ
الیهنێكهوهترسلهدروس���تكردنیئهمهێزهههبێت".
ههواڵیدروس���تكردنیئ���هوهێزهیس���وننهكانلهكاتێكدای���هلهئێس���تاداداعشدهستیبهسهرچهندینناوچهیپارێزگایئهنبارداگرتوه،لهوانهشاریفهلوجهوبهشێكلهشاریرومادی،ئهمهجگهلهشارهكانیتكریتوموسڵوچهندناوچهیهكیدیك���ه.ههروههاهێزهكانی
پێشمهرگهشدهستیانبهسهركهركوكوچهندناوچهیهك���یپارێزگاكانیدیالهوسهاڵحهدینونهینهواداگرتوه.بهشێكلهوناوچانهشبهپێیماددهی)140(یدهستوریعێراق،بهناوچهجێناكۆكهكانبهفهرم���ی تائێس���تا ناودهبرێ���تو
چارهنوسیانیهكالنهكراوهتهوه.لهالی���هنخۆیان���هوهپارلهمانت���ارانلهدروس���تكردنی دهدهن هۆش���داری
هێزیچهكداریلهناوچهس���ونیهكان،گۆڕانی ب���ۆ دهزان���ن بهئاماژهیهك���یدیمۆگران���یلهپارێزگاكان���یكهركوكودهس���ت داواش���دهكهن نهین���هوا.لهچهكداركردنیه���ۆزهكانههڵبگیرێتلهالی���هنئهمریكاوه،چونك���هبهبڕوایئهواندروستكردنیئهمهێزهلهئایندهدادهبێت���ههۆیپێك���دادانلهگهڵكوردلهبارهیچارهنوس���یكهركوكوناوچه
جێناكۆكهكان.پارلهمانت���اریدهوڵهتیقانونعالیهنوس���هیف،رایدهگهیهنێتئهمریكاهیچش���تێكبێبهرانبهرن���اكات،ههروههادامهزراوهیهك���ی "ئهمری���كا دهڵێ���تهێزی لهخۆی���هوه نی���ه خێرخ���وازیپڕچهكی بكاتو دروس���ت س���هربازیبكاتلهدهرهوهیس���وپا،ئامانجیئهمكارهیئهمریكادابهش���كردنیعێراقه،بۆئ���هوهیلهنێ���وانیهك���دابجهنگنلهسهرسنوروس���امانهسروشتیهكان،تاوهكوملمالنێ���كانبۆچهندنهوهیهكیداهات���ودرێژبێت���هوه،ئهمهشباجی
چهكداركردنیهۆزهكانه".لهالیهك���یدیك���هوهپارلهمانت���ارانئاش���كرایدهكهن،لهبودجهیس���اڵیداهاتودابهدهیانههزارچهكداریسهربهسوننهكانوشیعهكانلهسهرمیالكی
حكومهتیعێراقدادهمهزرێنرێن.
7 )456(سێشهممه2014/12/9 عێراق
شاره ره شپۆشه كان
بهرگی ئااڵك���هیو بهتهنه���ا داع���شخهلیفهكهیرهشنییه،بهڵكولهههوڵیبهردهوام���دانب���ۆئ���هوهیجلوبهرگیژنانوقوتابی���انوتهنانهتشۆس���تهیش���هقامهكانیشبكهنهرهش،لهئێستادابهش���ێكلهوناوچانهیلهژێردهسهاڵتی
داعشدانرهشدهچنهوه.رێكخراویدهوڵهتیئیسالمیلهعێراقوش���ام"داع���ش"لهمانگ���یحوزهیرانیئهمساڵدا،شاریموسڵوتكریتوچهندناوچهیهكیدیكهیعێراقیكۆنترۆڵكرد،ئااڵیفهرمیئهمگروپهرهشه،تهنانهتخهلیفهكهشیانتهنهاگرتهیهكیڤیدیۆییباڵوك���ردهوهلهكاتێكدال���همزگهوتێكیموسڵبهجلێكیسهرتاپارهشهوهوتاریدهدا.ئێس���تادهیانهوێ���ترهنگیرهش
بهسهرزۆرینهیهاواڵتیاندابسهپێنن.بهگوێرهیراپۆرتهرۆژنامهوانیهكان،لهوش���ارانهیكهلهژێردهسهاڵتیداعشدانههموشتهكانرهشن،بهنمونهلهشارێكیوهكوئهنبارژنانبههۆیسهپاندنیكۆتوبهندهكانیداعشهوهدوچاریئاستهنگوزهحمهتیزۆرهاتون.چونكهیهكهمكارێككهداعشكردیسهپاندنیحیجاببو،كهتامندااڵنیشدهگرێتهوه.بهگوێرهیبڕیارورێنماییهكانیداعش،ههركچێكتهمهنیگهیشتبێتهشهشساڵپێویستهحیجابلهبهربكات،بهپێچهوانهوهناتوانێتبچێتبۆقوتابخانه،ئهگهرسهریشیروتبێت
رێگهینادرێتبچێتهپۆلهوه.یهكێكیدیك���هل���هكارهكانیداعشكهبۆتهمایهیسهرس���امیدانیشتوانیناوچهكانیژێردهسهاڵتیان،باڵوبونهوهیههواڵیسهرژمێركردنیئهوكچوژنانهیهكهتهمهنیانلهش���ازدهس���اڵزیاترهوئامادهیی���هكاندهخوێنن. لهخوێندنگابهنمون���هلهناوچهیعهن���هیخۆرئاوایداعش���هوه لهالی���هن كچ���ان ئهنب���ار،)1500( كه پێیانوتراوه سهرژمێركراونوچهكداربهرهوعێراقبهڕێوهنوپێویستیانبههاوس���هرگیرییه.بۆیهناووناونیشانولهپێن���اوی تۆمارك���ردون، تهمهنی���انئامادهكردنیانبۆش���تێكك���هلهوانهیه
هاوسهرگیرییهكیبهكۆمهڵبێت.لهبهرانبهرداژن���اندهیانهوێتفێڵلهچهكدارانیداعشبكهن،بۆیهكاتێكلهماڵدهردهچنوبهشهقامهكاندادهڕۆن،لهترسیچهكداراننهوهكوهاوسهرهكانیانحیجابونیقابدهكهن،بهاڵمكاتێكلهشارهكانیژێردهسهاڵتیداعشدهردهچن،نیقابهكهو
ههندێكجارحیجابهكهشفڕێدهدهن.ئ���هممامهڵهتون���دهلهگ���هڵژناندا،ناوچهكانیان ناچارك���ردوه زۆرێكیان���یبهجێبهێڵنلهترس���یخۆی���انوخێزانوكچهكانیان،چونكهبهجێهێش���تنیماڵورزگاركردنیكچهكانیانبهباشتردهزانن،لهوهیكچهكانیانرادهستیچهكدارێكیداعشبكهن،كهرهنگهژیانیخۆیبكاتهقوربانیفیشهكێككهنرخهكهیلهیهكدۆالركهمترهونههامهتیهكهشبۆكچهكهو
خێزانهكهیبهجێبهێڵێ.لهههوڵێكیدیكهداب���ۆباڵوكردنهوهیرهنگیرهش،چهكدارانیداعشههستاونبهرهنگكردنیشۆستهیشهقامهكانبهرهنگهكانیسپیورهش،لهكاتێكدارهنگیفهرمیلهعێراقدابۆشۆس���تهكانسپیوزهرده،ئهمهجگهلهوهیتابلۆیسهرجهمفهرمانگهودامهزراوهكانیانرهشكردوهو
بهسپیناونیشانهكهیانلێنوسیوه.چهك���دارهج���لرهش���هكانیداعش،لهههندێ���كناوچهدائام���ۆژگاریپیاواندهكهنوهانیاندهدهنبۆئهوهیزیاترلهژنێكبهێنن،ههروهكپێیاندهڵێنئهوهیژنیدوهموس���ێیهموچ���وارهمنههێنێتترسنۆكهونیش���انهیئهوهیهلهژنهكهیدهترس���ێت.هۆكاریئهمداوایهش���یاندهگێڕن���هوهبۆزۆربونیژم���ارهیژنانیبێوهژنوتهاڵقدراوودهڵێن"حهرامهپیاوان
تهنهاژنێكیانههبێت".بهشێكیزۆریژنانیئهوناوچانهلهدژیئهوهنمێردهكانیانژنیانبهسهردابهێنێت،ئهوانرایانگهیاندوهمردنیهاوسهرهكانیانلهالئاسانترهلهوهیژنیدوهمیانبهسهردابێ����ت.لهوهاڵمیئهوهش����دادوایمردنیدهژێنێت، پیاوهكهیكێخێزانهكهی����انژنێكدهڵێت:زهحمهتیورهنجوماندوبونلهپێناویبژێویمنداڵهكانم،باشترهلهوهی
ژنیدوهممبهسهردابهێنێ.
پرۆفایل )150( هه زار موچه خۆری بندیوار له وه زاره ته كانی به رگریی و ناوخۆ هه ن
پارله مانتارێك: ئه و گه نده ڵییانه بونه هۆی داڕوخانی سوپای عێراق
هێزێكی چه كدار بۆ سوننه كان دروستده كرێت"ئه و هێزه هه ڕه شه یه بۆ سه ر ئاینده ی ناوچه جێناكۆكه كان"
پارلهمانتارانئاشكرایدهكهن،لهبودجهیساڵیداهاتودابهدهیانههزارچهكداریسهربهسوننهكانوشیعهكانلهسهرمیالكی
حكومهتیعێراقدادهمهزرێنرێن
بهشێكیزۆریناویموچهخۆرانیوههمی،لهریزی
پاسهوانیبهرپرساندایه.بهوپێیهیبهرپرسانژمارهیهكیزۆریپاسهوانیانبۆ
دانراوه،مانگانهشحكومهتموچهیانبۆدابیندهكات
پێکهاتهجیاوازهکانیعێراقبۆپارێزگاریکردنلهخۆیانهێزیچهکداردروستدهکهن
ئا: شکۆ
به هۆی پێشكه وتنی باران بارینه وه ، ئه مساڵ جوتیاران زوتر گه نمیان
چاندوه و به پێی ئاماره كانی به ڕێوه به رایه تی كشتوكاڵی پارێزگای
سلێمانییش، زیاد له ملیۆنێك دۆنم زه وی كراوه ته گه نم، تائێستاش 2هه زارو 300
بنه تۆوی گه نم به نرخێكی هه رزانتر به سه ر جوتیاراندا دابه شكراوه .
هه ر تاكێك مانگانه پێویستی به 7تا9 كیلۆ ئارد هه یه
جێگری به ڕێوه به ری گشتیی كشتوكاڵی س���لێمانی رزگار حه مه د خدر له دیدارێكی ئاوێن���ه دا ئ���ه وه ده خات���ه ڕوله به رهه می گه نم���دا ئه وان توانیویانه بگه نه ئاس���تی خۆبژێویی ، ئه وه ش پاڵپش���ت به به رهه می گه نمی چه ند س���اڵی پێشوو ئه مساڵیش ته نها له سه ر ئاس���تی پارێزگای سلێمانی به رهه م���ی گه ن���م 222هه زار ت���ه ن بوه ، له س���ه ر ئاس���تی هه ر س���ێ پارێزگاكه ی
هه رێمیش زیاتر ل���ه 700 هه زار ته ن گه نم به رهه مهاتوه .
به پێی ستانداردی جیهانیی هه ر تاكێك مانگانه پێویستی به 7تا9 كیلۆ ئارد هه یه ، له مساڵیش���دا 2014، له سنوری پارێزگای س���لێمانی ملیۆنێك دۆن���م زه وی كرابوه گه ن���م و به رهه می هه مو ئ���ه و زه ویانه ش كه له 5س���ایلۆدا كۆكرابۆوه س���ه رجه م كردی���ه 222هه زار ته ن،ب���ه م پێیه ش كه ه���ه ر ته نێ���ك له گه نم 800 كلی���ۆ ئاردی لێده رده چێ���ت، "له ئێس���تادا به رهه مێكی
باشی ئاردی عه مباركراو هه یه ".
زیادبونی گه نم هه مو هه رێمی گرتۆته وه هه ر به پێی زانیاریه كانی رزگار،پارێزگای به 21هه زار پێویس���تی مانگانه سلێمانی ته ن ئ���ارد هه یه ، "به وه ش ئێمه له گه نمدا گه یشتوینه ته ئاستی خۆبژێویی ". زیادبونی به رهه می گه نم هه ر پارێزگای س���لێمانی نه گرتۆته وه ، به ڵكو وه ك ئه وه به رپرسه ی كش���توكاڵ ئاماژه ی پێده كات له هه ولێر و به رهه م���ی به هه مانش���ێوه دهۆكی���ش
له هه رس���ێ به جۆرێك زیادیكردوه ، گه نم پارێزگاكه دا 700 هه زار ته ن گه نم هه بوه ، ئه و ده ڵێت "ئه گه ر هه رێمی كوردس���تان 5ملیۆن دانیشتوشی هه بێت، ئه و گه نمه ی
به رهه مهاتوه به شی ده كات".
به نرخێكی هه رزانتر بنه تۆویان ده درێتێ رزگار حه مه د خدر ئه وه ش رونده كاته وه ئه مس���اڵ كه ب���اران بارین پێش���كه وت، جوتیاران زوتر زه وییان كێاڵ وه ، ئه وانیش تائێس���تا 2هه زارو 300 ت���ه ن بنه تۆوی گه نمیان، به نرخی پاڵپشتیی كه 600هه زار
دیناره بۆ هه ر ته نێك، به سه ر جوتیارندا دابه ش���كردوه ,"ئه و بنه تۆو گه نمه ی ئێمه دابه ش���ی ده كه ین له س���ه ر حكومه ت هه ر ته نێكی 862 هه زار دینار ده كه وێت، به اڵم ئێمه ته نی به 600 هه زار دینار ده یده ینه وه به جوتیاران".ئه و به رپرس���ه ی كشتوكاڵی سلێمانی رونیده كاته وه ، له وه رزی چاندنی ئه مس���اڵدا جگه ل���ه وه ی ملیۆنێك دۆنم زه وی كراوه ته گه ن���م، هاوكات 250هه زار دۆنم زه وییش كراوه ته جۆ و 21هه زار دۆنم زه ویش كراوه ته نۆك و 17هه زار دۆنمیش
كراوه ته نیسك.
له سێ به ش به شێكی پاره ی جوتیاران دراوه
باس����ی رزگار وه ك هه رچه ن����ده جیاواز جی����اواز به رێ����گای ده كات ده ك����ه ن، جوتی����اران هاوكاری����ی ب����ه اڵم گله یی به ش����ێك له جوتیاران ئه وه یه كه تائێس����تا پاره ی گه نمی فرۆشراویان وه رنه گرتوه ، له مڕوه وه ، جه مال ئیسماعیل كه ریم به ڕێوه به ری سایلۆی س����لێمانی ئه وه ده خاته ڕو كه له س����ێ به شی پاره ی فرۆشراوی گه نمی جوتیارانی سلێمانی تائێستا ئه و گه یشتوه ,"تائێستا به ش����ێكی پاره ی گه یشتوه و داومانه به جوتیاران 60 ملیار دینار بوه ، هه رچه نده ئێمه فشاری ته واو ده كه ین بۆ گه یشتنی هه مو پاره كه ، ب����ه اڵم ئه ویش وه ك موچه ی فه رمانبه ران دواده كه وێت".
ئه وه ی جێگای خۆشحاڵیی جه مال ئیسماعیله زیادكردنی به رهه می گه نمه ساڵ له دوای ساڵ "ئێمه له پارێزگای سلێمانی س����اڵی رابردو 142 هه زار
ته ن گه نممان به رهه مهێنابو، ئه مساڵ بوه 222هه زار ته ن، هیوادارین ساڵی
داهاتو زۆر له وه زیاتر بێت".
بردنی ئارد بۆ ده ره وه قه ده غه یه گه ن����م و به رهه مهێنان����ی زۆری����ی دابه ش����كردنی ئاردێك����ی زۆر به بێ به رامبه ر به سه ر هاواڵتیاندا له الیه ن بریكاره كانی خۆراكه وه ، وه هایكردوه نرخی ئ����ارد زۆر دابه زێ ، به جۆرێك نرخی فه رده یه ك ئاردی 50 كیلۆیی دیناره ، 10ه����ه زار بایه عیی ،ته نه����ا ئ����ه وه له كاتێك����دا له واڵتێكی وه كو ئێران نرخی ئ����ارد به رزبونه وه یه كی به رچاوی به خۆیه وه بینیوه ، ئه وه ش دروس����تكردوه ئه وه ی مه ترس����یی كه به ش����ێك ل����ه و ئ����ارده ی هه رێم به رێگای قاچاخ ببرێته ئێران، به اڵم رزگار حه مه د ئ����ه وه ره تده كاته وه و رایده گه یه ن����ێ به بڕی����اری قایمقامی س����لێمانی بردنی ئارد بۆ ده ره وه ی
هه رێم قه ده غه كراوه .
ئابوری(456( سێشه ممه 2014/12/9 8ئهمالپهڕهیهبهسپۆنسهریگروپیکۆمپانیاکانیقهیوانچاپوباڵودهکرێتهوه
پارێزگای سلێمانی مانگانه پێویستی
به 21هه زار ته ن ئارد هه یه
ئا: ئاسۆ سه راوی
به های تمه نی ئێرانیی بۆ نزمترین ئاست داده به زێ و ئه مه شبه وته ی
به شێك له بازرگانه كان، ئه و دابه زینه هه رچه نده له قازانجی هاواڵتیانی هه رێمی
كوردستانه ،به اڵم به پێچه وانه وه ده بێت به زیان بۆ به شێك له بازرگانیی ، چونكه
جوڵه ی بازرگانیی هه رێم له گه ڵ ئه و واڵته زۆر سست كردوه به تایبه ت بۆ
پارێزگای سلێمانی .
به های تمه ن چه ند دابه زیوه ؟مانگێك له مه وبه ر 100دۆالری ئه مه ریكیی به رامبه ر بو به نزیكه ی 3هه زارو 250تمه نی ئێرانی����ی ، به اڵم له چه ن����د رۆژی رابردودا تمه ن����ی ئێرانیی دابه زینێك����ی به خۆیه وه بینی به جۆرێ����ك 100دۆالری ئه مه ریكیی به رامب����ه ر ب����و به نزیكه ی 3ه����ه زارو 400 له نرخی گۆڕانكارییه كی����ش تمه ن.ه����ه ر تمه ن و بازاڕه كانی ئێراندا وه ك سه رۆكی ژوری بازرگانیی و پیشه س����ازیی سلێمانی باس����ی ده كات كاریگه ریی راس����ته وخۆی به سه ر بازاڕه كانی هه رێم به تایبه ت شاری سلێمانی ده بێت، چونكه وه ك ئه و ده ڵێت "له 80%ی بازرگانیی س����لێمانی ئێس����تا
له گه ڵ ئێرانه ".
بازرگانانی هه رێم توشی زیان ده كاتئه ندامی ژوری بازرگانیی و پیشه سازیی س����لێمانی م.حه مید عه بدواڵ له لێدوانێكدا ب����ۆ ئاوێنه ئام����اژه ب����ه وه ده كات دوای دابه زین����ی نرخی ن����ه وت ب����ه و جۆره ی ئێس����تا و س����ه رنه كه وتنی گفتوگۆكان����ی ئێ����ران له گه ڵ واڵتانی خۆرئ����اوا، به های دراوی ئێ����ران رۆژ ب����ه رۆژ رو له دابه زین ده كات، به جۆرێ����ك له م����اوه ی مانگ����ی رابردودا نرخی هه ر 100دۆالرێك له ئێراندا نزیكه ی 150تمه ن به رزبویه وه ،واته به های دراوه كه یان به رێژه یه ك دابه زیوه ، به وه ش به ش����ێك له و كااڵیان����ه ی ل����ه و واڵته وه دێت ب����ۆ هه رێ����م نرخی����ان داده به زێ ، ئه مه ش ئاش����كرایه له قازانجی هاواڵتیانی هه رێمی كوردستانه ، به اڵم به پێچه وانه وه زۆرتری����ن زی����ان له بازرگانه كان����ی هه رێم ده دات به تایبه ت بازرگانی س����لێمانی كه زۆرترین بازرگانییان له گه ڵ ئه و واڵته دایه وتی "زۆرێ����ك مامۆس����تا حه می����د وه ك كااڵیه ك����ی س����لێمانی له بازرگانه كان����ی زۆر ده ب����ه ن بۆ ئێ����ران به تایبه ت بابه تی كاره بایی زۆر ده ڕوات، به ش����كانی به های تمه ن ئه و بازرگانیه زۆر الواز بوه ، چونكه ئێرانیه ك ك����ه به های دراوه كه ی دابه زێ ،
پێداویستیه س����ه ره كیه كانی به دڵنیاییه وه ده كڕێ����ت، نه ك وه ك ده ڵێ����ن كه مالیاتی
ژیان".بازرگانیی سلێمانی ئه ندامه كه ی ژوری ئاشكراشی ده كات دابه زینی به های تمه ن، وای له زۆرێ����ك له بازرگانه كان����ی هه رێ����م كردوه ، بچن����ه ئێران له وێ زه وی و خانوو بك����ڕن "به ش����ێك له بازرگانه كانی هه رێم له بانه و ت����اران زه وی و موڵكی����ان كڕیوه
به تایبه ت له شوێنه بازرگانیه كان".
ئێستا مامه ڵه به دۆالر ده كه نبه ه����ای دراوه كه یان دابه زینی له كاتی زۆرێ����ك له بازرگانانی ئێران په نا بۆ ئه وه ده بن كه به دۆالر كااڵكانیان بفرۆش����ن بۆ ئه وه ی له كاتی دابه زینی تمه ندا توش����ی زیان نه بن، س����االر عه بدواڵ ك����ه بابه تی پاككه ره وه له ئێرانه وه ده هێنێ بۆ هه رێمی كوردستان، ئاماژه بوه ده كات، له ئێستادا بازرگانانی ئێ����ران كه متر مامه ڵه به تمه ن
به دۆالر ده فرۆش����ن، ده كه ن و كااڵكانیان بۆ ئه وه ی له كاتی ش����كانی به های تمه ندا توشی زیان نه بن، به تایبه ت ئه و كااڵیانه ی كه په یوه ندیی����ان به بازاڕه كانی جیهانه وه هه یه ، راسته وخۆ به رهه می ئێران نین ئه و وتی "ئێستا هه مو مه وادێكی پاككه ره وه
به دۆالر ده فرۆشن"..
بابه تی خوارده مه نی نرخی شكاوه تائێس����تا دابه زین����ی نرخ����ی تم����ه ن ته نه����ا له نرخ����ی هه ن����دێ خوارده مه نیدا ره نگدانه وه ی هه بوه ئه ویش به رێژه یه كی كه م، فه ره ی����دون عه لی ك����ه بازرگانیی به ش����ێك له بابه ته خۆراكی����ه كان ده كات له گ����ه ڵ ئێ����ران، باس ل����ه وه ده كات كه دابه زینه كه ی تائێس����تا ته نها نزیكه ی %5 بوه ، ناوبراو ئه وه ش ده خاته ڕو كه ئه وه ی ئێس����تا له ئێرانه وه زۆر دێ����ت بۆ هه رێم له مه وادی خۆراكیدا به پله یه كه م دۆشاوی ته ماته وش����ه كره ودوای ئه وانیش خۆراكیه
كش����توكاڵیه كانی وه ك فاس����ۆلیا و نۆك و نیس����ك زۆر دێن، "هه ر یه كێك له وانه ش به رێژه ی����ه ك نرخی����ان ش����كاوه ، ئه گه ر دابه زینی به های تمه ن به رده وامیی هه بێت
ئه وا نرخی ئه وانه زیاتریش ده شكێ ".
گومرگی خۆراك پێشتر نه بوه فه ره یدون عه لی باسی ئه وه شی كرد كه گومرگی مه واده خۆراكیه كان زۆره ، ئه گه ر ئه وش كه مبكرێته وه كاریگه ریی زۆر ده بێت له س����ه ر دابه زینی نرخ، ئه و وتی "له چه ند ساڵی رابردودا هێنانی مه وادی خۆراكیی هیچ گومرگێكی له سه ر نه بو، به اڵم ئێستا ب����ه و جۆره نیی����ه و گومرگێك����ی زۆریان خستۆته سه ر، به نمونه ئێستا تڕێله یه ك دۆشاوی ته ماته نزیكه ی 400 هه زار دینار گومرگیه ت����ی ، له زوربه ی واڵت����ان مه واده خۆراكیه س����ه ره كیه كان ی����ان گومرگیان له سه ر نییه یان به رێژه یه كی كه م گومرگ ده كرێ����ن، هیواداری����ن حكومه تی هه رێم
چاوێك به گومرگ����ی بابه ته خۆراكیه كاندا بخشێنێته وه ".
كاریگه ریی له سه ر ئاستی بازرگانیی سلێمانی ده بێت
به بۆچونی س����یروان محه مه د سه رۆكی بازرگانیی و پیشه سازیی سلێمانی ، ژوری دابه زین����ی به های تمه نی ئێ����ران الیه نی ئه رێنیی و نه رێنی����ی بۆ هه رێم هه یه ، ئه و باس����ی ده كات و نه رێنیه كه وه له الیه ن����ه ئه وه ده خاته ڕو كه بازرگانیكردنی هه رێم له گه ڵ ئ����ه و واڵته زۆر سس����ت ده كات، چونك����ه زۆرێ����ك له ب����ازرگان به تایبه ت له سلێمانی مامه ڵه بازرگانیه كانیان له گه ڵ ئ����ه و واڵته دایه ، كااڵی هه مه جۆر له رێگای هه رێمه وه ده چێت بۆ ئه و واڵته به تایبه ت بایه ت����ی كاره بای����ی وه ك ته له فیزی����ۆن و س����ه الجه وموجه میده و جلشۆر و چه نده ها مه وادی تری كاره بایی . ئه و وتی "شكانی به های تم����ه ن كاریگه ریی راس����ته وخۆی
له سه ر ئاس����تی بازرگانیی هه رێم ده بێت، به تایبه ت شاری سلێمانی ، چونكه 80%ی بازرگانیی سلێمانی ئێستا له گه ڵ ئێرانه ". ئه و له و بڕوای����ه دا دابه زینی به های تمه ن كه مترین الیه نی ئه رێنیی بۆ هه رێم ده بێت، چونك����ه "بازرگان����ه ئێرانیه كانی����ش كه ده بینن به های پاره كه یان شكاوه ، نرخی كااڵكانیان به رزده كه نه وه ، بۆیه كه مترین الیه نی ئه رێنیی ده بێت بۆ هه رێم". ناوبراو باس����ی له وه ش كرد كاتێ����ك بازرگانێك كااڵی����ه ك ده هێنێته عێ����راق و هه رێمه وه گوم����رگ ده كرێت، دوات����ر كه ده یبات بۆ لێوه رده گیرێته وه پ����اره ی ئێراندوب����اره "ئه م����ه ش له هیچ ش����وێنێكی دنیادا نییه بازرگانێك بۆ هێنان و بردنی كااڵیه ك دو جار پاره ی لێوه ربگرێت، زۆرمان وتوه كه ئه وه نه مێنێ ، كه هۆكارێك بۆ سس����تی بازرگانیی له م سنوره دا، به اڵم به داخه وه حكومه ت����ی هه رێ����م ئ����ه و داوایه مان بۆ
جێبه جێ ناكات".
"دابه زینی به های تمه ن له قازانجی هاواڵتیانی هه رێم و زیانی بازرگانانه "
له سلێمانی زیاد له ملیۆنێك دۆنم زه وی كراوه به گه نم"2ههزارو300بنهتۆویگهنمبهسهرجوتیارانیسلێمانیدادابهشكراوه"
به شێک له بازرگانیی نێوان هه رێم و ئێران به مجۆره ده کرێت فۆتۆ: ئاوێنه
دوای دابه زینی به های تمه ن
به شێك له بازرگانانی هه رێم
له بانه و تاران خه ریكی زه وی
كڕینن
ئا: شاهۆ ئه حمه د
له به رئه وه ی موچه ی هه ر سێ سه رۆكایه تیه كه ی هه رێمی كوردستان و پله
تایبه ته كانی جیاوازییه كی زۆریان له گه ڵ موچه ی فه رمانبه راندا هه یه ,هه ر بۆیه داوا ده كرێت موچه ی هه رسێ سه رۆكایه تیه كه
كه مبكرێته وه ،سكرتێری په رله مانی كوردستانیش ده ڵێت"به هۆی قه یرانی داراییه وه ماوه ی ساڵێكه ئێمه نیوه ی
موچه كه مان وه رده گرین".
بڕیارده ری لیژن����ه ی دارایی له ئه نجومه نی نوێنه ران����ی عێراق ئه حمه د حاجی ره ش����ید له باره ی كه مكردنه وه ی موچه ی هه ر س����ێ س����ه رۆكایه تیه كه ی عێ����راق راگه یده گه یه نی كه ئ����ه و كه مكردنه وه یه له ش����ێوه ی قه رزه وه رگرتنێكدای����ه ئه ویش دو ج����ۆری هه یه یان ب����ه زۆره یان ئاره زومه ندانه یه كه ئه وانه ب����ۆ حاڵه ت����ی گرانی����ی و هه ندێكجاریش بۆ حاڵه تی ئه وه ی حكوم����ه ت نه توانێت مافی كارمه ندانی خۆی بدات،هه ر بۆیه له ئێس����تا
حكومه تی عێراق توش����ی قه یران����ی دارایی ب����وه بۆیه په ن����ا ده باته به ر ق����ه رزی به زۆر "له مكاته شدا هه ر سێ سه رۆكایه تیه كه په نا ده به نه به ر ئ����ه و حاڵه ته بۆ ئه وه ی دواجار فه رمانبه ران����ی خواره وه ش چ����اوی لێبكه ن به و ش����ێوه ش حكومه ت موچه ی هه ر س����ێ س����ه رۆكایه تیه كه ی كه مك����رده وه بۆ نیوه ، دواتریش ئه وه ش����ۆڕده بێته وه بۆ خواره وه به ش����ێوه یه ك بریكاره كان له 40% و هه روه ها به رێوه به ره گشتیه كان 30% كه مده كرێته وه تاكو له و قه یرانه داراییه رزگاریان ده بێت".
ناوبراو ئاماژه ی به وه ش كرد كه پێویسته هه رێمی كوردستانیش په نا به رێته به ر ئه و قه رزه چونكه "ئه وه شتێكی باش بو له عێراق بڕیاری له و شێوه یه درا به وه ی ئه گه ر هاتو له هه رێمی كوردستانیش حكومه ت بڕیارێكی له و ش����ێوه ی ده ركرد الی هاواڵتیان شتێكی
ئاسایی بێت".كوردس����تان په رله مان����ی س����كرتێری فه خره دین ق����ادر له ب����اره ی كه مكردنه وه ی موچ����ه ی س����ه رۆكایه تیه كان ئ����ه وه ی ب����ۆ ئاوێنه رونكرده وه كه ئه و بڕیاره تازه له الی
حكومه تی عێ����راق ده رچوه ، ب����ه اڵم ئه وان ماوه ی ساڵێك جێبه جێی ده كه ن، "موچه ی ئێمه نیوه یه هه تا ئێستاش����ی له گه ڵ بێت، عێراقی����ش قه یران����ی دارای����ی هه ی����ه بۆیه موچه كانی����ان ك����ردوه به نیوه ،موچه ی هه ر سێ س����ه رۆكایه تیه كه ی عێراق به ئه ندامانی ئه نجومه ن����ی نوێنه ران����ی عێراقیش جیاوازه له گ����ه ڵ موچه كان����ی ئێمه ب����ه وه ی ئه وان موچه ی����ان زۆر زۆره بۆ نمون����ه ئه ندامانی ئه نجومه ن مانگان����ه 11 ملیۆن وه رده گرن، به اڵم په رله مانتارانی كوردستان یه ك مانگی موچه ی ته واوب����وه ئه گین����ا مانگه كانی تر هه موی نیوه بوه , له گه ڵ ئه وه شدا هه وڵێكی زۆر هه یه له الیه ن س����ه رجه م فراكسیۆنه كان به وه ی موچه ی پل����ه تایبه ته كان و موچه ی پل����ه بااڵكان����ی س����ه رۆكایه تیه كانی هه رێم كه مبكرێته وه ،به اڵم به به رده وامیی بێت نه ك
كاتیی ".ناوبراو ئاماژه ی به وه ش كرد كه سیسته می موچه له هه رێمی كوردستان دادگه رانه نیه و موچ����ه هه یه زۆر به رزه و موچه ش هه یه زۆر نزمه ، "ه����ه ر بۆیه هه وڵێك����ی زۆر له الیه ن
س����ه رجه م فراكس����یۆنه كان هه ی����ه به وه ی سیسته می موچه له هه رێم رێكبخرێت"
ئابورین����اس و مامۆس����تای زانكۆ د.خالید حه ی����ده ر له باره ی كه مكردن����ه وه ی موچه ی هه ر سێ سه رۆكایه تیه كه ی عێراق به ئاوێنه ی راگه یاند"ئه وه ی له عێراق كراوه به شێوه یه كی كاتییه ، باوه ڕناكه م به ش����ێوه یه كی فه رمیی
بێت و تاكو س����ه ر بێت، ئه وه له مانگی یه كی 2015ه وه جێبه ج����ێ ده كرێ����ت، هه روه ه����ا ئه گه ر هاتو ئه و بڕیاره به شێوه ی به رده وام بێت ئ����ه وا كاریگه ریی ده بێ����ت، به اڵم به و ش����ێوه یه نابێ����ت ئه گه ر به ته نیا ئه و س����ێ سه رۆكایه تیه بێت، ئه وه نده ی زانیاریم هه یه نوێنه ران و ئه نجومه ن����ی له ئه ندامان����ی داوا وه زیره كانی����ش كراوه ،ئه گ����ه ر هات����و هه مو كاریگه ریی به دڵنیایی����ه وه بكرێ����ت ئه وانه زۆری ده بێت له سه ر ئابوریی عێراق و ئه گه ر
هه میشه یی بێت".ناوبراو ئاماژه ی ئه وه ش����دا كه ئه گه ر ئه و پاره یه بگه ڕێته وه ب����ۆ كه رتی وه به رهێنان ئ����ه وكات س����ودی تایبه تی خ����ۆی ده بێت، ئه وه هه نگاوێكی باش����ه ئه گ����ه ر له هه رێمی كوردستان جێبه جێ بكرێت به وه ی ئه وانه ی ئێستا بونه ته په رله مانتار پێشتر موچه یه كی كه میان هه بوه و ئێستاش موچه كه یان چه ند تایبه ت و پل����ه به رزبۆته وه ،هه روه ها ق����ات
بااڵكان له خه ڵكی ئاسایی نزیكده كاته وه .ئه ندامی گروپی هه ڵمه تی دادوه ریی له موچه عه ل����ی مه حم����ود له ب����اره ی كه مكردنه وه ی
موچه ی هه ر س����ێ سه رۆكایه تیه كه ی هه رێم به ئاوێن����ه ی راگه یاند"ئێمه زۆر ده مێكه داوا ده كه ین موچه ی پله بااڵكان كه مبكرێته وه ی له به رئه وه ی جیاوازییه كی زۆر هه یه له نێوان موچ����ه ی ئ����ه وان و فه رمانبه رانی ئاس����ایی كه ئ����ه وه ش حاڵه تێك����ی نامۆی����ه ده جار زیاتر له واڵتێك����ی وه كو به ریتانیا،بۆیه ئێمه پێمانباش����ه حكومه تی هه رێ����م بڕیاری له و ش����ێوه یه بدات،به اڵم به مه رجێك به شێوه ی كاتیی نه بێت و په یوه ست نه بێت به قه یرانی دارایی����ه وه و جیاوازیه كه ش ی����ه ك به ده بۆ دوانزه بێت بۆ ئه وه ی سیسته می دادوه ریی
له هه رێمی كوردستان جێبه جێ بكرێت".ناوبراو ئه وه ش����ی رونكرده وه كه له ئێستا له هه رێمی كوردستان موچه ی فه رمانبه ران و پل����ه تایبه ت����ه كان جیاوازی����ی زۆره به وه ی ی����ه ك به س����ه ده ئ����ه وه ش به پێ����ی هه مو س����تانداره جیهانیه كان زۆر به رزه ،هه روه ها س����ه رچاوه ی ده وڵه مه ندی����ی له هه رێم ته نیا نیه ،چونكه ژم����اره ی ملیاردێره كانی موچه ملیاردێره كانی له ژماره ی زیاتره كوردستان
واڵتێكی وه كو یابان و فه ره نسا و ئیسرائیل.
داوادهكرێتموچهیههرسێسهرۆكایهتیهكهیههرێمكهمبكرێتهوه
9 (456( سێشه ممه 2014/12/9 لۆکاڵ
ئا: خالید محه مه دزاده
خالید عه زیزی سكرتێری گشتیی حزبی دیموكراتی كوردستان له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا ده ڵێت "حزوری پێشمه رگه ی
دیموكرات له به ره كانی شه ڕی دژ به داعش كۆمه ڵێك حه ساسییه تی ناوچه یی بۆ
هه رێم به دواوه ده بو".
ئاوێنه : زۆرتان بۆ كۆنگره ی حزب نه ماوه ، ئایا به رنامه ی ته واونه كراوتان ماوه كه له و
چوار ساڵه نه كرابێت پیاده ی بكه ن؟ خالید عه زی���زی : له به ر ئ���ه وه ی ئێمه وه ك حزبێكی فه رمیی و قانونیی له نێوخۆی واڵت���دا ب���واری كارو تیكۆش���انمان نییه ، به داخ���ه وه ناتوانی���ن به رنام���ه ی ح���زب بخه ین���ه مه یدان���ی كار و ژیانی سیاس���یی رۆژان���ه ی خه ڵ���ك و به و ج���ۆره قه زاوه تی له س���ه ر بكرێت تاكو بزانین چه نده مان بۆ پیاده ك���راوه و كه موكوڕیه كانمان له چیدان. له گه ڵ ئه وه ش���دا ئێمه له كۆنگره ی ڕابردوه تا ئێس���ته تێكۆش���اوین كه به شێوه یه كی فره ڕه هه ند له گه ڵ بارودۆخی ئێران ره فتار بكه ین بۆ وێنه ، تێكۆشاوین له و ده رفه تانه ی كه له پێوه ندی له گه ڵ كێشه كانی نێوخۆی ده س���ه اڵت و هه ڵبژاردنه كان له ئێراندا دێنه گ���ۆڕێ به جۆرێ���ك قه زیه ی ك���ورد به ڕۆژ بكه ین و خه ڵ���ك هانبده ین كه به دواداچون بكه ن و به گوێره ی ئیمكان و گونجان داواكانی خۆیان له ڕۆژهه اڵتی كوردستان ده ستنیشان
بكه ن و ڕێكخستنی له سه ر دروست بكه ن. ئاوێن���ه : كونگره ده گ���رن یا به ئومێدی
یه كگرتنه وه له گه ڵ حدكا دوایده خه ن؟ خالید عه زیزی : به پێی پێڕه وی نیوخۆیی حزب ئێمه ده بێ له ماوه ی س���اڵی داهاتوی ئێراندا كۆنگره بگرین. بێگومان كۆمیته ی ناوه ندی���ی ده توان���ێ به له ب���ه ر چاوگرتنی حزبیی سیاس���یی و تایبه تی بارودۆخێكی پێشنیازی ئه وه بكات كه گۆنگره زوتر یان دره نگتر له كاتی خۆیدا بگیرێ. چاره سه ری كێش���ه ی دێموكراته كان ب���ۆ هه ردوك الی دێموكرات ده توانێ بابه تێك بێت و ش���وێن له سه ر كاتی گۆنگره ی هه ردوك ال دابنێت. ڕه وت���ی دانیش���تن و گفتوگۆكان���ی ئێمه و نه گه یشتۆته ئێس���ته تاكو دێموكراته كان ئه و قۆناخه له چاره س���ه ری كێش���ه كان كه كۆنگره ی ب���ۆ وه دوا بخه ین. به اڵم، ئه گه ر له درێژه ی ئ���ه و ڕه وته دا بۆ جێبه جێكردنی میكانیزمه كان بۆ یه كگرتنه وه به پێویستمان زان���ی، ل���ه و حاڵه ت���ه دا ده ك���رێ قس���ه
له وه دواخستنی كۆنگره ش بكه ین.ئاوێن���ه : له نێوخۆی ح���دك، ره خنه تان لیێده گ���رن ك���ه زۆر خۆت���ان به پرس���ی خه ری���ك ح���دكا له گ���ه ڵ یه كگرتن���ه وه ده كه ن له حاڵێكدا وه ك ده ڵێن كه پرس���ی یه كگرتنه وه الی حدكا ته فسیر و لێكدانه وه ی تری بۆ ده كرێت، ئه م هه مو چاوه ڕوانیه بۆ یه كگرتنه وه بۆ ك���ه الیه نی به رامبه ر وه ك
خۆتان ده ڵێن ئاماده نین؟ خالید عه زی���زی : هه روه كی كاتی خۆی لێكترازان و له تبونی حزب���ی دیموكرات بو به ئه س���بابی كۆمه ڵیك كێش���ه و توڕه یی و ڕه خنه لێكتر كه ئێس���ته به خۆشیه وه زۆر كه مبۆته وه . بێگومان پرسی یه كگرتنه وه ش
قه زاوه ت و تێبین���ی و ڕه خنه ی جۆراوجۆری دێت���ه وه س���ه ر. ئ���ه وه ڕاس���ته ئێمه زۆر خه ریكی پرس���ی یه كگرتنه وه بوین و ڕه نگه ده ستپێشخه رییش���مان كردبێ و كاتی خۆی به جیدییش ئاماده كردو گه اڵڵه یه كیش���مان كارم���ان ب���ۆ ك���ردوه . ب���ه اڵم به داخه وه ئێم���ه تاكو ئێس���ته ش ئ���ه و جیدییه ت و دیك���ه ی له الیه ك���ه ی به دواداچونه م���ان دێموكرات���دا نه بینیوه . بۆیه هیچ س���ه یر نییه كه به شێك له ئه ندامانی حزب ڕه خنه له خۆم ده گرن و ده ڵێن مادام الیه كه ی دیكه جیدیی نییه ، پێویست ناكات ئێمه ش له وه پت���ر خۆی پێوه ماندو بكه ین. س���ه ره ڕای هه م���وی ئه وان���ه ، ئێمه ده ب���ێ زه روره تی یه كگرتنه وه ی دێموكراته كان بخه ینه خانه ی پێداویس���تیی به رژه وه ندی���ی ڕۆژهه اڵت���ی كوردس���تان. بێگوم���ان ئ���ه و پڕۆس���ه یه پشودرێژیی و حه وس���ه ڵه ی گه ره كه ، به اڵم نابێ زۆر بكێش���ێ و كات له ده س���تبده ین. ئه گه ر ئه و كێش���انه چاره س���ه ر نه كه ین و به توانای���ی و ده س���تئاوه ڵه ییه كی باش���تر ڕوبه ڕوی پێشهاته كان نه بینه وه ، هه م وه ك دێموكرات و هه میش وه ك كوردی ئێران زۆر
زه ره رمه ند ده بین.ئاوێن���ه : ل���ه و س���ه فه ره ی دوای���ت بۆ ئه مه ریكا باس���ی چیتان له گه ڵ ئه مه ریكا كردوه ؟ گوای���ا ئه مه ریكیه كان پێیانگوتون ك���ه مه وافیقی چاالكی���ی چه كداریی ئێوه به رامبه ر به ئێران نین و ئێوه ش دوای ئه وه چاالكیی چه كداریی پارێزه رانی رۆژهه اڵتتان
راگرتوه ؟ خالی���د عه زی���زی : من له و س���ه ردانه ی واش���ینگتۆندا، یه كه م باسی ئه وه م كردوه كێش���ه كانی نێوه ڕاس���تدا له رۆژهه الت���ی قه ومیی، تایفیی و ئاینیی كه پاش���خانێكی مێژویی و چاره سه رنه كراوی هه یه و له خۆیدا بۆته ئه س���بابی نائه منی���ی و توندوتیژیی و دی���ارده ی وه ك داعش���ی لێككه وتۆته وه ، ك���ورد بۆته فاكتۆرێك ك���ه ئه گه ر دیفاعی یارمه تیب���درێ پش���تیبگیرێ و لێبك���رێ و ده توانێ ده وری باشی هه بێ له دروستكردنی ئه من و ئاس���اییش و سه قامگیریی ناوچه كه . دوه���ه م، ئێم���ه پێمانوای���ه ك���ه كۆماری زۆری به ش���ێكی س���ه رچاوه ی ئیسالمیی ناوچه یه ن و ئ���ه و ئاڵۆزیه كان���ی كێش���ه و ئێران بونی خۆیان له دروستكردنی كێشه و قه یران و نائه منی���ی له ناوچه كه دا ده بینێ و هاوكاتیش به رده وام سیاسه تی هه اڵواردن و ئێران و كوردس���تانی به ئه منییه تیكردن���ی بێڕێزیی به كه س���ایه تی و مافه كانی كوردی ئێران درێ���ژه ده ده ن. ئێمه داوامانكرد كه له ب���واره جۆراوجۆره كانی مافی ئه مه ریكا مرۆڤ و مافه نه ته وایه تیه كانی كوردی ئێران به گوێره ی ئیمكان زه خت بۆ ئێران بێنێت. دیاره باس���ی چاالكییه كانی ئ���ه و دوایه ی پارێزه رانی ڕۆژهه اڵتی كوردس���تانیش كرا، به اڵم ئه وان داوایه كی به و شێوه یان له ئێمه
نه كردوه كه ئه و چاالكییانه ڕابگرین. ئاوێنه : بۆچی دو خول، كۆبونه وه پێنج قۆڵیه كانی حزبه كان���ی رۆژهه اڵت ئیدامه ی هه بو، له پرڕا راگی���ران . هۆكاری ڕاگیران و
درێژه نه دانی چ بوه ؟م���ن به ب���اوه ڕی عه زی���زی : خالی���د ده س���تپێك و س���ه ره تای كۆبون���ه وه پێنج
قۆڵێك���ه ی )دێموكرات���ه كان كۆمه ڵه كان( ش���تێكی باش بوو ده یتوان���ی له ئیدامه ی خۆیدا ببێت به بنه مایه ك بۆ چوارچێوه یه كی به كرده وه بۆ كارو تێكۆش���انی هاوبه ش بۆ ئێس���تاش ئێمه كوردس���تان. ڕۆژهه اڵتی زۆر به باش���ی ده زانین كه ئه و پێنجقۆڵییه درێ���ژه به كاری خۆیان بده ن. ئێمه نه ته نیا هۆكاری ڕاگیرانی نه بوین به ڵكو به شایه دیی هه موی���ان هان���ده ری ئه وه بوی���ن كه ئه و پێنجقۆڵییه به كار و به رنامه بچێته پێش و ش���تی عه مه لی هاوبه شیشی لێبكه وێته وه . له تبونه كان و شوێنه واری به داخه وه به اڵم، ڕوحی یه كتر ته حه م���ول نه كردن هۆكاری س���ه ره كییه ك���ه ئ���ه و ج���ۆره پڕۆژان���ه له باربچن و سه ركه وتو نه بن. سه ره ڕای ئه و ڕاستییانه ش دیسان ئێمه به رده وام ده بین له هه وڵی خۆمان بۆ ئ���ه وه ی میكانیزمێك
له پێوه ندیدا بدۆزینه وه . ئاوێنه : ئێوه به شداریی شه ڕی داعشتان نه ك���رد و الیه نه كانی دیك���ه ی رۆژهه اڵتیش به شداربون، جیاوازیی نه چونی ئێوه له گه ڵ به ش���داریی الیه نه كانی رۆژهه اڵت له شه ڕی داعش به رامبه ر به باشور له چیدا ده بینی ؟
خالی���د عه زیزی : پێش���ه كی، پرس���یار ئه وه ی���ه داعش ك���ه به رهه می كێش���ه ی سوننه و ش���یعه یه له عێراق و سوریاو ڕویان له دیمه ش���ق و به غ���دا ب���و، بۆچ���ی به ره و كوردستان سوڕانه وه ؟ بێ ئه وه ی بچمه نیو تاوت���ۆی ورده كاریه كانی ئه و وه اڵمه ، ئێمه هه ر له ڕۆژانی یه كه مدا پش���تیوانیی خۆمان له حكومه تی هه رێم له و ش���ه ڕه دا ڕاگه یاندو ئاماده یی خۆمان ده ربڕی بۆ به شداریكردن و
ب���ۆ ناردن���ی پێش���مه رگه ی دێموك���رات الیه نه كان���ی ب���ه اڵم ش���ه ڕ. به ره كان���ی پێوه ندی���دار وێڕای س���وپاس و پێزانین بۆ ئاماده گیی ئێمه پێیانوابو پێویس���ت نییه . من به باش���یی له وه اڵمی ئ���ه وان تێده گه م و هی���چ گله ییه كمان نیی���ه . هه روه ها ده زانم حزوری پێشمه رگه ی دێموكرات له به ره كانی ش���ه ڕدا كۆمه ڵێك حه ساسییه تی ناوچه یی ب���ۆ هه رێم به دواوه ده ب���و. جیاوازیی ئێمه له گه ڵ هه ندێك له الیه نه كانی دیكه له وه دابو كه ئێمه به له به رچاوگرتنی ئه و ڕاس���تییانه له گه ڵ بێهه ماهه نگیی نه زانی به دروستمان پێش���مه رگه ی هه رێ���م، كاربه ده س���تانی دێموكرات ڕه وانه ی به ره كانی شه ڕ بكه ین.
ئاوێنه : له باشوری كوردستان، هه ندێك الیه نی سیاس���یی زۆر وه سفی رۆڵی قاسم س���لێمانی له پاراس���تنی باش���ور ده كه ن، هه ڵوێس���تتان به رامب���ه ر به رۆڵی قاس���م س���لێمانی له باش���ور چیه ، بۆچ���ی حزبه سیاسیه كانی باش���ور زۆر گرنگیی به رۆڵی
قاسم سلێمانی ده ده ن؟ خالید عه زیزی : ئێمه هیچ دژایه تییه كمان له گ���ه ڵ پێوه ندیی حكومه تی هه رێم و ئێران نییه و ئه و عیالقاته به شتێكی زۆر ئاسایی ده زانین و پێش���مانوایه دو الیه ن كۆمه ڵێك هه ی���ه . هاوبه شیش���یان به رژه وه ندی���ی له ڕاس���تیدا ئێمه نه ده توانین و نه بۆشمان هه یه كه خه ت و ش���وێن ب���ۆ چه ندو چۆنی عیالقاتی هه رێم و هه روه ها ڕاوێژو ش���ێوه ی لێدوان���ی نوێن���ه ری هه رێم له س���ه ر ئه م و ئه و دیاری���ی بكه ین. زۆر سروش���تییه كه حكومه تی هه رێ���م به گوێره ی به رژه وه ندیی
خۆی سه یری ئه و پێوه ندییانه بكات و هه ر به و پێوانه یه ش دۆس���تایه تی خۆی له گه ڵ ئێران و كاربه ده ستانی ئێرانیی ته نزیم بكات. كێشه ی ئێمه وه ك كوردی ئێران و حزبه كانی ڕۆژهه اڵت له گه ڵ ئێران به و مانایه نییه كه ك���وردی پارچه كانی دیك���ه ش و به تایبه ت هه رێم���ی كوردس���تان هه مان كێش���ه یان له گه ڵ ئێران بێت. ئێمه ده بێ ئه وه قه بوڵ بكه ین كه كێش���ه ی خۆمان له گه ڵ كۆماری ئیسالمیی تێكه ڵ به عیالقاتی هه رێم و ئێران واقیعییش غه ی���ره چاوه ڕوانی نه كه ی���ن و
له خۆماندا دروست نه كه ین. ئاوێنه : له ئیستادا به شبونێكی حزبه كانی كوردستان به سه ر دو به ره ی ئێران و توركیا ده بینرێ���ت و به ش���ێكی زۆری حزبه كان���ی رۆژه���ه اڵت دابه ش���بون به س���ه ر ب���ه ره ی توركیا و پارتی ، ئێ���وه له كام به ره خۆتان
ده بیننه وه ؟ خالید عه زی���زی : پێش���ه كی ئێمه دژی ئه وه ین كه الیه نه كوردیه كان به س���ه ر دو ب���ه ره ی توركی���او ئێراندا دابه ش���بن و به و جۆره پێناس���ه بكرێن. ئێمه له هه مانكاتدا ك���ه به ش���ێك ل���ه و به ره یه نی���ن، به اڵم بێگۆمان حزبێكی دژبه ری ئێرانین و كێشه ی ئێمه وه ك كوردی ئێ���ران له گه ڵ كۆماری ئیس���المیه نه ك له گ���ه ڵ توركیا. هیوادارم كێش���ه كانی نێوماڵی كوردی���ی به تایبه ت له هه رێم به ش���ێوه یه كی كوردانه و خۆماڵی چاره س���ه ر بكرێ و له جیات���ی ئه وه ی كورد دابه ش بێت به سه ر به ره ی توركیاو ئێران، س���ێ كوچكه ی كوردو توركیاو ئێران یان چوارگۆشه ی كوردو تورك و ئێران و عه ره ب
پێكبێنێ���ت. له س���ه ریه ك وه ك كورد یان هه رێ���م ببێته فاكتۆرێكی ئه و گه مه یه نه ك
وه ك حزب. رۆژهه اڵتی���ه كان و بۆچ���ی ئاوێن���ه : حزبه كانی���ان كه متر بای���ه خ به رۆژهه اڵتی كوردس���تان ده ده ن و چ���االك نی���ن ب���ۆ
رۆژهه اڵتی كوردستان؟ خالی���د عه زی���زی : حزب���ی دێموك���رات حزبێكی رۆژهه اڵتی كوردستانه و بۆ ئه وێش دام���ه زراوه و مه یدانی خه بات و تێكۆش���انی ئێم���ه ش هه ر ئه و به ش���ه ی كوردس���تانه . ئه وه نده ی پێوه ندی به حزبی ئێمه وه هه یه له هه مو بواره كانی سیاسیی، ڕێكخراوه یی، كۆمه اڵیه تی���ی، ڕاگه یاندن، دیپلۆماس���یی، ح���زور له نێوخ���ۆی واڵت، هاندانی خه ڵك له نێوخۆ ب���ۆ كارو چاالكیی و تێكۆش���ان و خۆرێكخستن و كه ڵكوه رگرتن له ده رفه ته كان و دۆس���ت په یداك���ردن له نێ���و ئێرانییه كان به رده وامی���ش زۆرمان���داوه و هه وڵێك���ی له هه وڵداین. به اڵم، له به ر ئه وه ی ئێس���ته باس���ی پارچه كان���ی دیكه وه ك باش���ورو باكورو ڕۆژئاوا زۆر له گۆڕێدایه و كێشه كه یان كه وتۆته نێو خانه ی چاره سه ریی و وتوێژو ڕاگه یان���دن زۆرت���ر دیارو به رچ���اون تاكو ڕۆژهه اڵت���ی كوردس���تان. بێگوم���ان ئه و بارودۆخه وایكردوه كه به شێك له كورده كانی ئێرانی���ش س���ه رقاڵی پارچه كانی دیكه بن
تاكو به شه كه ی خۆیان. ئاوێنه : دروشمی رۆژهه اڵت میحوه رێ كه هێناوتانه ته گۆڕێ ره خنه ی هاتوه ته سه ر و زۆرێك له ره خنه گرانی���ش رۆژهه اڵتیه كانن،
ئه م كاردانه وه بۆ چی ده گه ڕێته وه ؟ خالید عه زیزی : ئێم���ه ماوه یه ك پێش هێنایه میحوه رییم���ان ڕۆژهه اڵت ئێس���تا گ���ۆڕێ و هه وڵمانداوه به مێدی���ای بكه ین و وه ك بۆچونێك و تێگه یش���تنێكی گشتگه ر ب���ۆ ڕۆژه���ه اڵت كاری هاوبه ش���ی به دوادا بێت و ئ���ه رك و وه زیفه بۆ چاالكییه كانی ڕو به ڕۆژهه اڵتی لێبكه وێت���ه وه . ڕه خنه گه رانی ڕۆژه���ه اڵت میحوه ری���ی ره نگه به باش���یی مه به ست تێنه گه یشتبن. ئێمه له مه به ستی له ڕۆژه���ه اڵت میحوه ریی ئه وه یه كه حزب و كورده كان���ی ڕۆژه���ه اڵت زۆرت���ر خۆی���ان به به ش���ه كه ی خۆیانه وه مه ش���غوڵ بكه ن و جۆراوج���ۆری له بواره كان���ی تێبكۆش���ن كارو تێكۆش���انی خۆیان���دا ده نگ و ڕه نگی ڕۆژهه اڵت ب���ن و به و جۆره ئ���ه و پیالنه ی كۆماری ئیسالمیی كه ده یهه وێ مه سه له ی كوردی ئێران له په راوێز بخات و كپی بكات پوچه ڵبكه ن���ه وه . م���ن له وب���اوه ڕه دام كه كوردو حزبی هه ر به ش���ێك له كوردس���تان ئه رك و وه زیف���ه ی به رانبه ر به به ش���ه كه ی خۆی هه یه و ئه گه ر ئه و ئه ركه باش ئه نجام بدات ئه وه یارمه تیه كی باش���ی به قه زیه ی كورد به گش���تیی كردوه . ئێمه وه ك حزبی دێموكرات و ك���وردی ڕۆژهه اڵت له ده ربڕینی هه ڵوێس���تی هاوده ردی���ی و هاونه ته وه ی���ی له گه ڵ پارچه كانی دیكه نه ته نیا كۆتاییمان نه ك���ردوه ، بگره زۆریش���مان مایه داناوه . له س���ه ر یه ك هه ر وه كی ئاماژه م پێدا ئێمه به حزب به ت���اك و ڕۆژهه اڵت كورده كان���ی ئه ركدارین كه به كارو تێكۆش���انی خۆمان نه هێڵی���ن ڕۆژهه اڵتی كوردس���تان بكه وێته
په راوێزه وه .
خالیدعهزیزیسكرتێریگشتییحزبیدیموكراتیكوردستان:
ئهمهریكییهكانداوایاننهكردوهخهباتیچهكدارییرابگرین
جیاوازیی موچه ی فه رمانبه ران و پله تایبه ته كان یه ك
به سه ده
هیوادارم كێشه كانی نێوماڵی كوردیی
به تایبه ت له هه رێم به شێوه یه كی
كوردانه و خۆماڵی چاره سه ر بكرێ و له جیاتی ئه وه ی
كورد دابه ش بێت به سه ر به ره ی توركیاو ئێران
[email protected] (456( سێشه ممه 2014/12/9رهنگاڵه
هه م����و هه وڵت ب����ۆ خێزان����ت بده ، كه س����ێكی زۆر هه س����تناكه یت خۆپه رس����تیت؟ هێنده كات بۆخۆت
ته رخان مه كه .
ئه ركه كانت به باش����یی خه ریكه زۆر بایه خ تۆزێ����ك ده كه ی����ت، ت����ه واو به ته ندروس����تیت بده چونكه هه ست
به ناڕه حه تیی ده كه یت.
سه فه رێكی كورت ئه نجامبده و خۆت دوربخه وه ، جه نجاڵی����ه كان له هه مو ل����ه م هه فته یه ئه ركه كان����ت زیاترت
ماندو ده كه ن.
له شوێنی كردوه مامه ڵه ت به باشیی ره زامه ندیی خه ریك����ه كاره ك����ه ت، ده وروبه رت به ده ست دێنی, شه ممه
رۆژی به ختته .
سه رقاڵی پرۆژه یه كی خێرخوازییت كاره كانت تكای����ه ماوه یه دا، له م به باش����یی مه خ����ه و پش����تگوێ
بیانكه .
ته ندروستیت زۆر باش بوه ، خه ریكه ده گه ڕێیته وه دۆخی ئاسایی خۆت. به اڵم هه ر ئه ب����ێ چاودێریی خۆت
بكه یت له وروه وه .
نهههنگسهتڵگیسککهواندوپشکتهرازوو
11
وه ک به ڵک���و هه ڵماننه ب���ژاردوه ، ئه م پاڵه وانێک. وه ک س���یمبولێک و کچه 19 ساڵه باکگراوندێکی مه عریفیی وای ک���ردوه ببێته ئه و پاڵه وانه . ئه و له چاوپێکه وتنه که ی که ناڵی BBC دا ته نها باس له چوار پارچه ی کوردستان ده کات، نه ک باس له پارچه یه ک یاخود
شارێک بکات". تا ئێس���تا چ���وار ه���ه زار گوڵئێخه جیاوازه کاندا به شوێنه دروستکراوه و باڵوکراونه ته وه . له هه ندێک حاڵه تیشدا چه ند که س���ێک هه بون زیاد له پاره ی دیارییک���راو ک���ه 5 ه���ه زار دیناره ،
یه کێک به پرۆژه ک���ه . به خش���یویانه له به رامب���ه ر کڕین���ی ی���ه ک دانه دا، س���ه د دۆالری داوه . که سێکی دیکه 45 دانه ی هه ڵگرت���وه هه زار دۆالری به خشیوه . که سێکی دیکه ش دو سه د
دۆالری له به رامبه ر دو دانه دا داوه .س���ه روه ر محێدی���ن ئام���اژه به وه ش ده کات که پرۆژه که ی���ان بێ گرفت و "هه ندێک خه ڵک نه بوه ، ناخۆشییش هه بوه ئه و که س���انه یان بریندارکردوه که خۆبه خش���انه کاریان بۆ پرۆژه که کردوه ، به و هۆیه شه وه هه ندێک که س
له پرۆژه که کشاونه ته وه ".
گوڵئێخه که ی کۆبانی گه یشتۆته 12 واڵتی ئه وروپیی
ئا: ئاوێنه
Marinaleda مارینالیدا گوندێکی ئیسپانییە، دەکەوێتە باشوری ئەو واڵتەوەو لەڕوبەری
25 کیلۆمەتردایەو نزیکەی 3 هەزار کەسی تێدا دەژی.
ئەوەی ئەو گوندە لەگوندەکانی دیکەی ئیسپانیاو جیهان جیادەکاتەوە، شێوازی
بەڕێوەبردنەکەیەتی.
لەوێ بانگەشەی بەڕێوەبردن بەشێوازی سۆش���یالیزمیی و دروس���تکردنی دونیا
یۆتۆپییەکەی ئەو ئایدیۆلۆژیایەن.لەس���اڵی 1979 گەنجێکی تەمەن 30 س���اڵ بەناوی خوان مانوێل س���انچێز Juan Manuel Sánchez گۆردیل���ۆGordillo، وەک ش���ارەدارو سەرۆکی ش���ارەوانی ئەو گوندە هەڵبژێردراو تا ئێس���تاش لەو پۆس���تەدایە. گۆردیلۆ توانی س���ەرکرایەتی ئەو گوندە بکات ب���ۆ دەرهێنان���ی زەوییەکان���ی لەژێر بەخشینەوی دەرەبەگێکداو دەس���تی دامەزراندنی گوندەک���ەو بەهاواڵتیانی سۆش���یالیزم بەڕێوەبردنی ش���ێوازی
لەگوندەکه دا. گۆردیلۆ ریشێکی ماش و برنجیی هەیەو هەمیش���ە جامانەیەکی فەڵەس���تینیی لەملدای���ە، ئەویش لەس���ەردانێکی بۆ ئەو واڵتەدا پێی بەخش���راوەو بەڵێنی
ت���ا فەڵەس���تین س���ەربەخۆیی داوە بەدەستدەهێنێت، ئەو جامانەیە لەملی
النەبات. لەو گون���دەدا س���ەرجەم خانوەکان هەمانش���ێوازو بەرزیی���ان هەیە، هیچ پتر دیک���ە لەیەکێک���ی خانوەی���ەک بەئاسماندا نەچوەو خۆشتر دیار نییە. کێڵگەکان���ی ئەو گوندە، موڵکی کەس نییەو هەمویان بەش���ێوەی یەکس���ان کش���توکاڵیان تێدا دەکەن. هەرکاتێک کەسێکی گوندەکە پێویستی بەهاوکاریی ئەوان���ی دیکە بێ���ت لەکارێکدا، وەک دروستکردنی خانوەیەک، ئەوا هەموان
یارمەتیی دەدەن.
هەروەها زۆرینەی ناوچەو کۆڵەنەکانی ئەوێ، ناوی ڕێبەرە سۆشیالیزمییەکانی هەڵگرتوە، وەک جیڤاراو کاسترۆ. جگە شوێندا لەزۆر وێنەکانیش���یان لەوەی
نەخشێنراون.باش���وری لەش���ارەکانی هەرچەن���دە ئیس���پانیا ڕێ���ژەی بێکاری���ی 35%�ە لەتەمەنەکانی نێوان 16-24 ساڵییدایه ، بەاڵم رێژەی بێکاریی لەمارینالیدا تەنها
5%�ە.یەکێک���ی دیک���ە لەدی���اردە نامۆکانی گوندەکە، ئەوەیە کە پۆلیس���ی نییە. مارینالی���دا پۆلیس���ەکانی کاتێ���ک خانەنش���ین بون، ئیتر کەس���یان بۆ
ئەو ش���وێنە دانەمەزراند. ش���ارەداری گوندەک���ە گۆردیلۆ، خۆی بەدواداچون
بۆ کێشەی هاواڵتیان دەکات.لەوێ کرێی کرێ���کار لەهەر پێگەیەکدا بێ و هەر کارێک بکات، مانگانەی 1200 یۆرۆیە. لەدوای ئەوەی لەکش���توکاڵدا قازانجیانک���رد، پارەکەی گەڕایەوە بۆ قازانجی گش���تیی و چەند کارگەیەکیان
دروستکرد.س���ەردەمی کۆتاییهاتن���ی ل���ەدوای دیکتاتۆری���ی ئیس���پانیا فرانکۆ، ئەو دیموکراس���یی بەش���ێوەی گون���دە راس���تەوخۆ بەڕێوەدەبرێ���ت و ناودارە
بەگوندە سۆشیالیسته کەی ئەوروپا.
ئا: په رێز ناسڕ
هه رچه نده هیچ جۆرێک له وه رزشه کان جیانه کراوه ته وه و
تایبه ت نه کراوه به ڕه گه زێک، به اڵم له به شێکی کۆمه ڵگاکانی
جیهانداو که کۆمه ڵگای کوردییش به شێکه تێیدا، ڕه گه زی مێ،
بێبه شه له وه رزش و ئه مه ش بوه ته هۆی بێبه شبونی ئه و ڕه گه زه
له سوده کانی وه رزش.
26 ته م����ه ن عه ب����دواڵ، ڕه نج����او هۆکارگه لێک����ی پێیوای����ه س����اڵ، زۆر ه����ه ن ک����ه ئافره ت����ی ک����ورد فه رامۆش����کردوه ، وه رزش����کردنی
"له وانه گرنگترینیان و باوترینیان داب و نه ریت����ه که تائێس����تاش زاڵه به س����ه ر ئه قڵیه تی مرۆڤی ئه و س����ه ده یه". ئ����ه و پێیوایه
کاتێ کچێک خواستی ئه وه ی هه یه وه رزش بکات بۆ سودی خۆی، یاخود ببێته وه رزش����کارێکی ن����اودار ئه وا ڕوبه ڕوی چه ندی����ن گرفت ده بێته وه "له به رکۆمه ڵ����گاو کلت����ور ناتوانێت ده س����تبداته خولیاکه ی و به ده ستی بهێنێ����ت، چونک����ه له کوردس����تان کاتێک ئافره تێك ببینن له گۆڕه پان و ڕاهێنه ره که ی ره گه زی به رامبه ربێت، ئ����ه وا دۆزه خ����ی ب����ۆ ده خوڵقێنن و که م به چاوێک����ی له ناوکۆمه ڵ����گادا س����ه یر ده کرێ����ت و له ب����ری ئه وه ی هانیبده ن و هاوکاریی بکه ن، الیه نی
ده رونیی ده ڕوخێنن". هه روه ها ئاماژه به وه ش ده کات که هه ندێ له کچانیش هه ن که گوێ به و ناده ن، کۆمه ڵگا تێڕوانینه ی جۆره ب����ه اڵم رێگرییه ک����ی دیکه ی����ان بۆ دروست ده بێت، ئه ویش خێزانه که ی
خۆیانه .ب����ه اڵم به بڕوای خوێن����دکاری زانکۆ ڕۆزی فه ره یدون، ئه وه کچان و ژنان خۆیانن ئه و بارودۆخه یان بۆ خۆیان دروس����تکرد وه و ئ����ه وه ش وایکردوه ڕه گه زی مێ له زۆر شتدا بێبه ش بێت. زانکۆ خوێن����دکاره ی ئه و هه روه ها پێیوای����ه ک����ه به ش����ێکی دیک����ه ی کچانه وه به تێڕوانین����ی په یوه ندیی
هه یه بۆ وه رزشکردن که به پێویستی نازانن ، ی����ان به ه����ۆی ته مه ڵییه وه "له کۆنیش����ه وه ن����اده ن، ئه نجامی وه هاب����وه ، ڕێگری����ی له کچان و ژنان ئاواته کانی و له هه ڵبژاردنی ده کرێت ئه مه ش جێبه جێکردنی خولیاکانی، ب����ۆ ئه وه ی خاوه ن����ی خۆیان نه بن و
ده سه اڵتیان نه بێت".قاس����می ئ����اوات کۆمه ڵن����اس خۆبه دورگرتنی ژنان و کچانی کوردی گه ڕان����ده وه ب����ۆ چه ن����د هۆکارێکی جی����اواز، ئ����ه و پێیوای����ه نه بون����ی ڕۆش����نبیریی له و ب����واره دا یه کێکه له هۆکاره هه ره گرنگه کان، "چونکه ئه گه ر ڕۆشنبیرییه ک نه بێ ئه وا ناتوانن خۆیانی ئافره تان تێدا ببیننه وه ". هه روه ها ئه و کۆمه ڵناسه پێیوایه خاڵ����ی که چه ندی����ن جه وهه ریی دیک����ه ی
هه ن
بۆ که ده بنه به ربه ست به کۆمه ڵکردن و په ره پێدانی هه ندێک الیه نی ژیان که ده بنه ڕێگر له به رده م ئافره تانی ک����ورد، "ئه ویش ئه وه یه عه شیره تگه ریی و کۆمه ڵگایه کی که پیاوس����االریی بونی هه یه . هه روه ها نه بون����ی ش����یرازه یه کی خێزانی����ی ژنان و زۆرب����ه ی به ب����اوه ڕ، ده وری کچانی ک����وردی داوه بۆیه ناتوانن خواسته کانیان به ئازادیی ده رببڕن".س����ه ره ڕای هه مو ئه و رێگرییانه ش، ئ����ه و کۆمه ڵناس����ه پێیوای����ه ک����ه له کۆتاییدا تاک خۆی به رپرسیاره ، "ئ����ه وه ی قبوڵک����ردوه که چونکه ده بێ����ت نه ریت����ی کۆمه ڵ����گا قبوڵ
بکات".
زۆربهیژنانوکچانیکوردبێبهشنلهوهرزش
مۆدێلی سۆشیالیزم لەگوندێکی ئیسپانیادا
فۆتۆکان: رێبه ر نه جم
گۆردیلۆ
رهنگاڵه(456( سێشه ممه 2014/12/9 [email protected]
گاکاوڕ
ئه و كاران����ه ی ده یانكه یت كه وتونه ته ژێر تاقیكردنه وه ی چه ند كه سێكه وه ، خ����ۆت توش����ی ڕاڕایی مه ك����ه هه مو
شته كان به ئاسانی ده ڕۆن.
سه ردانی ئازیزه كانت ده ستپێكردوه و له گ����ه ڵ باش����یان كاتێك����ی په یوه ندیه ل����ه و به س����ه رده به یت،
كۆمه اڵیه تیه ت به رده وامبه .
ئه ركه كان����ت كه مبكه وه ورده ورده ب����ا بتوانیت كات له گه ڵ خێزانه كه ت به س����ه ربه ریت،چونكه ئه وان زۆریان
پێویست پێته .
ره نگه ئه م كێش����انه ی ئێس����تا هه ت����ن كات����ی زیاتری����ان بوێت بۆ چاره س����ه ر، وریاب����ه و راوێژ
به ده وروبه رت بكه .
هه س����ت ده كه یت ئه و توانایه ی هه ته له ب����واری كاره ك����ه ت رۆژێ����ك بێت بیته قێنیت����ه وه ، ئاگادارب����ه ئه وكاره
قورس به سه رتدا ده كه وێته وه .
قرژاڵدوانه
هۆكاری زۆرت هه ن بۆئه وه ی دڵخۆش بی����ت، ه����ه ر ئه م����ه ش وایلێكردوی كه چوارده وریش����ت دڵخۆش����بن به و
گه شبینیه ت.
فهریکشێر
1010
ئا: ئاوێنە
لەدوای سوتاندنی، بۆ جاری دوەم پەیکەری خۆشەویستیی لەپارکی
ئازادیی دروست دەکرێتەوەو پەیکەرسازەکەشی ئاماژە بەوە
دەکات ئەمجارە پەیکەرەکە لەمادەیەک دروستکراوە بەرگەی
سوتاندن دەگرێت.
هونەرمەند زاهیر س���دیق، خاوەنی نوێیەک���ەی ک���ۆن و پەیک���ەرە لەوبارەی���ەوە خۆشەویس���تیی، بەئاوێنەی ڕاگەیاند کە هەر لەکاتی لەساڵی پەیکەرەکەوە س���وتاندنی ڕابردو، بڕیاری دروس���تکردنەوەیان داوە، "بەاڵم بەهۆی دۆخی ئابوریی و
کارەکە کوردس���تانەوە سیاس���یی لەقۆناغی لەئێس���تادا دواخ���راوەو
کۆتاییدایە".لەبارەی کاتی پەردەالدان لەس���ەر ئەو پەیکەرەش، ئ���ەو هونەرمەندە ئاماژەی ب���ەوە کرد ڕەنگە بکەوێتە رۆژی ڤاالنتاینی ساڵی نوێوە، وەک هێمایەک بۆ یەکگرتنی خۆشەویستیی
پەیکەرەکەو رۆژەکە.لەبارەی ئەگەری دوبارە ش���کاندن، یاخ���ود س���وتاندنی پەیکەرەکەوە ک���ە رایگەیان���د س���دیق زاهی���ر لەپەیک���ەرە نوێیەکەدا حس���اب بۆ ئەوە کراوەو ماتریاڵەکەی پێکهاتوە لە ئاس���ن و پلێت و بەرگەی سوتان پەیکەرەکەی لەکاتێک���دا دەگرێت، پێش���و لەم���ادەی فایب���ەر گاڵس
دروستکرابو.زاهی���ر س���دیق سوپاس���ی چەن���د کەسێکیش���ی ک���رد ک���ە لەکات���ی پەیکەرەک���ەدا دروس���تکردنەوەی هاوکارییان کردوە، ئەوانیش هەریەک لە وەستا ئاسۆ عەلی و ئومێد حسێن و بەڕێوەبەری باخچەکانی سلێمانیی.
وەک خۆشەویس���تیی پەیک���ەری ئاماژەی���ەک بۆ عاش���قان و دڵداران لەپارکی ئازادیی ش���اری سلێمانیدا دروس���تکرابو، بەاڵم لەناوەڕاس���تی مانگی ئۆکتۆبەری س���اڵی ڕابردودا، لەگەڵ ئەوەی لەماوەیەکی کەم���دا گڵکۆو مەزاری ش���ێرکۆ بێکەس���ی ش���اعیر ش���کێنرا، ئەو پەیکەرەش سوتێنراو تا ئێستاش بکەرانی ئەو
کارە دیارنین و ئاشکرانەبون.
لهههولێر"مێگهل"بهتابلۆنمایشدهکرێت
پەیکەری خۆشەویستیی دروستدەکرێتەوە
ئا: رێنوار
له دوای به رخۆدانی شه ڕڤانانی شاری کۆبانی، له چه ندین شوێنی جیاوازی
جیهان و کوردستانه وه ، پرۆژه ی جیاواز بۆ هاوکاریی و پشتگیریی
ئه و شاره ی خۆرئاوای کوردستان و دانیشتیوانه که ی راگه یه نراوه .
" م���ن و کۆبان���ی ش���انازییت پێوه خۆبه خش���ی پرۆژه یه کی ده که ی���ن" "س���تۆدیۆی کوردی ب���ۆ فیلم"�ه بۆ پشتگیرییکردنی کۆبانی، "ئه مه ناوی هاوکاریی نییه ، به ڵکو پش���تگیرییه . له به ر ئه وه ی ئ���ه وان هاوکاریی ئێمه ده ک���ه ن و ده مانپارێ���زن، ئێمه ته نها به رخۆدانه ی���ان ئ���ه و پش���تگیریی خاوه نی محێدین، سه روه ر ده که ین". بیرۆکه و سه رپه رشتیاریی پرۆژه که وا
ده ڵێت. پرۆژه که پێکدێت له گوڵئێخه یه ک که ده به خشرێته هاواڵتیان و له به رامبه ردا 5 هه زار دینار وه رده گیرێت. له و پاره یه 750 دیناری بۆ تێچوی گوڵئێخه که یه و ئه وه ی دیک���ه کۆده کرێته وه و به وته ی راسته وخۆ پرۆژه که ، سه رپه رشتیاری ده نێررێت بۆ ئه و س���نوره ی خواردن و ده برێ���ت پێ���دا پێداویس���تییه کانی ب���ۆ ش���ه ڕڤانه کانی کۆبان���ی، "واته ڕاس���ته وخۆ بۆ ش���ه ڕڤانه کانه ، نه ک له ڕێی ئه مه ش کۆبان���ی. ئاواره کانی ئه نۆر موسلیم س���ه رۆكی ئه نجومه نی كۆبانی -یه وه كانتۆن���ی به ڕێوه بردنی
ده کرێت".ئ���ه و س���تافه ی کاره کان���ی پرۆژه که کراوه یه و س���تافێکی به ڕێوه ده ب���ه ن هه ر که س���ێک حه ز ب���کات ده توانێت به شداربێت، "هه ندێک که س هه بون بۆ ماوه ی چه ند رۆژێک به شدارییانکردوه ، له به ر ئه وه ی ئیشه که خۆبه خشییه ".
پرۆژه که وه ، سه روه ر ماوه ی له باره ی مانگ���ه "دو رایگه یان���د محێدی���ن ئێمه هه رچه نده ده س���تمانپێکردوه ، کۆتاییهاتن���ی کات���ی له س���ه ره تاوه پرۆژه که م���ان دیاریی نه ک���رد، به اڵم ئه وه نده نه ده ک���رد پێشبینیش���مان درێژه بکێشێت. له به ر ئه وه ی پرۆژه که زۆر باڵوبویه وه و جگه له چه ندین شارو ش���ارۆچکه ی کوردس���تان، پرۆژه که
گه یشتوه ته 12 واڵتی ئه وروپییش".پرۆژه که جگ���ه له الیه نه مادییه که ی، الیه نی مه عنه ویشی هه یه . ده بێت هه ر که س���ێک گوڵئێخه که ده کڕێت، وه ک
به سینگیدا کۆبانی، بۆ هاوسۆزییه ک هه ڵیبواسێت، "هه ندێک خه ڵک هه بون پاره که ی���ان داوه ، به اڵم ئاماده نه بون لۆگۆکه وه ربگرن، یاخود هه ڵیبواسن، ئێمه ش به وه ڕازی نه بوین و پاره که مان
داوه ته وه ".له سه ر لۆگۆی گوڵئێخه که ، وێنه یه کی کچه شه ڕڤانێک هه یه به ناوی جه یالن، که له ئاکامی به رگه رییه کانی کۆبانیدا گیان���ی به ختک���ردو ڕۆحی س���پارد، وێنه یه وه ئ���ه و هه ڵبژاردنی له باره ی لۆگۆکه ، سه رپه ش���تیاری س���ه ر بۆ پرۆژه ک���ه ده ڵێ���ت "وه کو ش���ه هید
گوڵئێخهکهیکۆبانیگهیشتۆته12واڵتیئهوروپیی
ئا: ترێ شۆڕش
هونه رمه ندی بواری شێوه کاریی وریا عومه ر، ئه مڕۆ 9ی دیسه مبه ر له هۆڵی
گه له ریی میدیا له شاری هه ولێر پێشانگایه ک ده کاته وه .
پێشانگاکه بۆ ماوه ی دو ڕۆژ به رده وام ده بێت و تێیدا کۆمه ڵێک تابلۆی قه باره
جیاواز نمایش ده کرێن. وریا عومه ر له باره ی پێش����انگاکه یه وه به ئاوێنه ی ڕاگه یاند که زیاتر له ساڵێکه س����ه رقاڵی کارکردن����ه له تابلۆکانیداو هی����واداره بینه ران����ی پێش����انگاکه ی له په یامه کان����ی بگ����ه ن ک����ه له رێ����ی
تابلۆکانییه وه گوزارشتی لێکردون.
له باره ی شێوازو ڕێبازی کاکردنیشییه وه ده ڵێت "کۆی شێوازو رێبازی هونه ریی کاره کانی من ده ربڕینه له ژان و قه هرێکی ره نگدانه وه ی تابلۆکان ته واوی خۆم . ناخمه و ئه و کایگه رییانه ی که له ژیانی رۆژانه ده یبین����م به زمانێکی هونه ریی ته رجه م����ه ی ده که م ده یخه مه س����ه ر
تابلۆ ".ڕه نگدانه وه ی پێش����انگاکه و له باره ی کوردس����تان ئێس����تای دۆخ����ی
وریا له تابلۆکانی����دا، یده گه یه نێ����ت ا ر"کۆمه ڵگاکه م����ان ته نگژه یه کی له ناو ئابوریی و سیاسیی تێپه ڕ ده بێت و پڕه
له کێشه یان کۆنتراس����ی بیرکردنه وه سیاس����یه کان. ئه مان����ه بۆ م����ن بونه خامێک بۆ کارکردنم و له ڕێگای تابلۆوه ده مه وێ بڵێم ئ����ه وه ژیان و گوزه رانی ئێوه یه، چونك����ه له ژینگه یه کدا ده ژیم به یه که وه بیرده که ین����ه وه ، به یه که وه راوێ����ژ ده که ی����ن، حه زه کانم����ان لێک نزیک����ن، به یه ک����ه وه بری����ار ده ده ین. کۆمه ڵگایه کی نا کۆمه ڵگاین، ده سته ی کلتورو دین و حزبن که ئه مانه هه موی م����رۆڤ وێران ده کاو س����نوری بیرکردنه وه کانی����ان ئاس����ت له ی����ه ک ده خولێنه وه و خاوه ن خ����ۆی ئی����راده ی ده یخه سێنن، نابێ و ش����ه رمن و ترسنۆک و گرگنی لێ ده رده چێ و ده ژی����ی و ق����ه ده ری ئه مان����ه وایانکرد ناو بنێم له پیشانگاکه م
)مێگه ل(".
بەشیسێههم
لەبەش���ییەکەمودوههمیئەمنوسینەداههوڵم���دائ���ەوڕاس���تییەب���ۆخوێنەرانش���یبکەمەوەکەنەمنونەهیچکەس���ێکلەوانەیلەسەرکوبانییاننوسیوە،گوتومانەئایدیۆلۆژی���الەژیانگرنگت���رەوبەهایەکیئایدیۆلۆژی���ییانسیاس���ییههیەلەنرخیم���رۆڤگەورەترە.ئەمخاڵ���ەکەخاڵیههرەبنەڕەتیینوسینەکەیکاکبەختیارەپەیوەندییبەنوس���ینەکەیمن���ەوەنییەودەستکردوداتاشراویخەیاڵیخۆیەتی.کاکبەختیارلەنوسینەکەیدادەڵێتجەنگاوەرانلەکوبانیدابەرگرییلە"ژیانیڕوت"دەکەن،مندەڵێمش���تێکنییەناوی"ژیانیڕوت"بێتنەلەکوبانیونەلەهیچشوێنێکیتریسەرئەمئەستێرەیەدا.ههرچیفۆرمێکیژی���انکەههی���ەژیانێکیپ���ڕە.کەئەمەدەڵێ���ممنب���اسلەوەناک���ەم"ژیانیپڕ"لە"ژیان���یڕوت"گرنگتریانباش���تریانبەرزترە،یەکێکنەیەوێتنوس���ینەکەیمنبش���ێوێنێتئەمدەرەنجامەیلێوەرناگرێت.ئ���ەوەیم���نبەرگرییلێدەکەمس���ەرەتاوسادەیە زۆر پرنس���یپێکیسۆس���یۆلۆژییکەنیش���انیئەداتههموفۆرمەکانیژیانفۆرمیکۆمەاڵیەتیینوبەحوکمیئەوەشکەکۆمەاڵیەتینژیانێکیپ���ڕنلەماناوزمانوخ���ەونوچاوەڕوانییتایبەتبەوژینگەیەیتیای���دائامادەنهتد..ههروەهالەبەش���ییەکەمودوههمیئەموەاڵمەداباسیشملەوەک���ردکەچەمکی"ژیان���یڕوت"چەمکێکیبەتاڵەوهێمابۆدۆخێکدەکاتلەدەرەوەیدەرەوەی کۆمەڵ���گاو دەرەوەی مێ���ژووسیس���تمیگوتارەکان���دا،ئەمەشدۆخێکەلەهی���چش���وێنێکیدونی���ادابون���ینییە،ن���ەکلەکوبانیداکەپ���ڕەلەجەنگینێوانوێنەکانوخەونەکانوپرۆژەوچاوەڕوانییوئایدیۆلۆژیاوتەفس���یرەجیاوازەکانیدونیا.ههروەه���ال���ەوەدوامکاکبەختی���ارههمکوبانیوەکش���اروه���همجەنگاوەرەکانیئەوشارەلەمێژویخۆیاندادەبڕێتووەکدودیاردەوبونەوەریبێمێژوتەماش���ایاندەکات.لەمبەشەدادەمەوێتوەاڵمیئەوپرس���یارەبدەمەوەئایالەنوسینەکەیکاکبەختیارداکوبانییەکانبەڕاس���تییشەڕبۆچیدەکەنوبەرگرییلەچشتێکدەکەن؟ئەگ���ەرجەنگاوەرەکانیکوبانیش���ەڕبۆمافەنیش���تیمانییونەتەوەییوجێندەرییوتاکەکەس���ییەکانیخۆیانناکەن،وەکمنلەنوس���ینەکەمدابەرگری���یلێدەکەم،ئهیئاخۆبەرگرییلەچیدەکەن؟کاکبەختیارچۆنوێنایبەرگرییکردنیجەنگاوەرەکانی
کوبانیدەکات؟
جەنگبۆ"ژیانیڕوت"یانجەنگدژبە"کاپیتالیزم"
لەئاس���تێکداوەاڵمینوس���نیەکەیکاکبەختیاربەوپرس���یارەیس���ەرەوەئەوەیەکەجەنگاوەرەکانیکوبانیشەڕبۆ"ژیانیڕوت"دەکەن،ش���ەڕبۆژیانێکدەکەنبەرئایدیۆلۆژیاوزمانو لەدروستبونیشوناسووێنەوچاوەڕوانییەکان،کەالیئەوئیش���یئەمان���ەئەوەیە"ژی���انپیس"بکەن.بەاڵمخوێنەرێ���ککەمەکێکوردترئەونوس���ینەبخوێنێتەوەبەئاس���انیب���ۆیدەردەکەوێتک���ەمەس���ەلەکەمەس���ەلەیبەرگریکردنل���ە"ژیان���یڕوت"نیی���ەو"ژیان���یڕوت"ئەوش���تەنییەکەخەباتیب���ۆدەکرێت،بەڵکومەس���ەلەمەسەلەیبەگژاچونەوەیش���ەڕڤانان کاپیتای���زم"ە. "سیس���تمیلەکوبانی���دادژب���ە"سیس���تم"دەجەنگنوسیستمیشلەونوس���ینەداولەبەشیههرەزۆرینوس���ینەتیورییەکان���یت���ریکاکبەختی���اردا"کاپیتالی���زم"ە.لەوەاڵمەکەیکاکبەختی���اردائەمج���ارە"مۆدێرن���ە"شخراوەت���ەپ���اڵکاپیتالی���زموجەنگەک���ەلەکوبانیدابوەبەجەن���گدژبە"مۆدێرنە"و"کاپیتالیزم".بەممانایەجەنگاوەرەکانیکوبانیش���ەڕبۆمەس���ەلەیەکیسیاسییونیش���تیمانییونەتەوەی���یوجێندەرییزۆرتایب���ەتناکەن،کەمەس���ەلەیکوردەلەوبەش���ەیکوردس���تاندا،وەکمەس���ەلەشتێکەڵ���ەبەبەرگریک���ردنلەکۆمەڵێکمافیکۆنکریت تاکەکەس���یی دەس���تەجەمعییوکەپەیوەندییەک���یپتەویبەمێژویکوردوناس���یۆنالیزمیکوردییەوەههیە.ناشەڕلەکوبانی���داب���ۆئ���ەوەنییەوش���ەڕڤانانبەرگرییلەودونیابینیی���ەتایبەتەناکەن،بەڵک���وبەپێچەوان���ەوەئەوانش���ەڕلەگەڵ"کاپیتالیزم"و"مۆدێرن���ە"دادەکەنوئەمش���ەڕەشش���ێوەیبەرگریکردنلە"ژیانیڕوت"دەگرێتەخۆیدژبە"سیس���تم".الیکاکبەختی���ار"کاپیتالی���زم"و"مۆدێرنە"دوس���ەدساڵەدەموچاوەدڕندەکەیخۆیانلەههمواندەش���ارنەوە،بەاڵمخۆش���حااڵنەلەکوبانیداوبەهۆیداعشەوەئەودەموچاوەدڕندەی���ەدەرکەوتو"جەوههر"یدڕندانەو
دژەئینسانیی"کاپیتالیزم"و"مۆدێرنە"بۆههمودونیاڕونبوەوە.ئەگەرسەفس���ەتەوزاراوەبازییوهێماکردنبۆهیجڵلەنوسینەکەدەربکەینووردلەوەبڕوانینئەونوس���ینەدەیەوێ���تچیمانپ���ێبڵێت،ئ���ەواڕێکپێماندەڵێتجەنگاوەرەکانیکوبانیش���ەڕلەگەڵ"مۆدێرنە"و"کاپیتالیزم"دادەکەن،بەهۆیداعشیش���ەوەودوایدوس���ەدساڵدەموچ���اویڕاس���تەقینەی"کاپیتالیزم"و"مۆدێرنە"ئاش���کرابو.لەمخوێندنەوەیەداداعشبەشێکەلە"سیس���تمیکاپیتالیزم"وبەش���ێکەلە"مۆدێرن���ە"،بریتییەلەڕوی"ڕاس���تەقینە""جەوههر"یئ���ەودوانەکەدڕندایەتییەک���یعەقاڵنییفرەجۆرە،بەاڵمتاساتەوەختیکوبانیودروستبونیداعشتوانیوایان���ەڕوەڕاس���تهقینەکەیخۆی���انماکی���اژبکەنوبش���ارنەوە.ئ���ەمتێزەیکاکبەختیارهێندەئایدیۆلۆژییوناڕاس���توبێقواڵییە، داتاش���راوو هێن���دە نامێژوییە،خوێن���ەرپێویس���تیبەوەنییەش���ارەزایمێ���ژویمۆدێرنەومێ���ژویکاپیتالیزمبێتب���ۆئ���ەوەیس���ادەگۆییوههڵەبونەکەیبس���ەلمێنێت.هاوکاتیشهێن���دەدابڕاوەلەکێشەیکوبانیوڕۆحیەتیجەنگاوەرەکانیمرۆڤپێویستیبەوەنییەبۆقسەوباسونوسینوڕوانینیجەنگاوەرەکانبگەڕێتەوەب���ۆئ���ەوەیپێچەوانەکەیبس���ەلمێنێتونیش���انبداتئەوجەنگاوەرانەش���ەڕلەگەڵمۆدێرن���ەوکاپیتالیزم���داناک���ەن،بەڵکوش���ەڕبۆکۆمەڵێ���کمافینیش���تیمانییوکۆنکریت تایبەتو نەتەوەییوجێندەری���یدەکەن،لەس���ەرێکەوەلەگەڵدەوڵەتەکەیبەش���ارئەسەدولەس���ەرکەیترەوەلەگەڵخەالفەتەکەیداعش���دا.نیش���اندانیئەوجەنگ���ەوەکجەنگلەگ���ەڵکاپیتالیزمداخۆدزینەوەی���ەلەخوێندنەوەیدۆخەکەبەوش���ێوەیەیکەههی���ە،بەدەعەجانودێوودرنجکردنیکاپیتالیزمیشبەشێکەلەودیدە"مارکسیزمەنوێ"یەکەسەرجەمینوسینیئ���ەمچەندس���اڵەیدوای���یکاکبەختیارئاراس���تەدەکات،بەتایبەت���یلەکۆپیی���ەژیژێک���یوبادیۆییەکەی���دا،بەش���ێکەلەوحیکایەت���ەگەورەیەکەباسلە"جەنگێکیگەورە"لەگەڵ"سیستم"ێکیگەورهدادەکاتکەناوی"کاپیتالیزم"ەوکاکبەختیارواینیش���انئەداتلەنوسینیئەودا،وەکتاقەنوسەرێکیکورد،حیکایەتیگەورەئامادەنییە.بەاڵمبەرل���ەوەیکەمەکێکوردترقس���ەلەس���ەرپەیوەندیینێ���وانداعشو"کاپیتالیزم"و"سیستم"بکەم،بەپێویستیدەزان���مجارێکیدیکەکەمەکێکلەس���ەرتێزەی"ژیانیڕوت"بوەستموئەوپرسیارەکەمەکێکوردتروەاڵمبدەمەوەئایابەڕاستش���تێکههیەناوی"ژیانیڕوت"بێت؟ئایابەرگریک���ردنلەم"ژیانەڕوتە"ئەو"جەنگەگەورەیە"یەکەدەکرێتلەگەڵکاپیتالیزمدابکرێ���ت؟ئای���اجەنگیم���رۆڤلەدونیایئەم���ڕۆدا"یەکجەنگ���ە"وئەویشدژبە"کاپیتالیزم"ەیانچەندانجەنگیجیاوازە
لەس���ەرچەندانمەس���ەلەومافوخەونوخواستوویس���توپێداویستییجیاواز،کەجەنگلەگەڵکاپیتالیزمداتەنهایەکێکەلەوجەنگانە؟ئایاچەمکی"ژیانیڕوت"دەکرێتهاریکارمانبێتبۆتێگەیش���تنلەملمالنێکۆنکریتەکانیدونیایئێمەیاخودبەشێکەلەڕوانینێک���یئەفالتونی���یمیتافیزیکییانەبۆژیانوهی���چپەیوەندییەکینەبەمێژویکوبانییونەبەمێ���ژویجەنگاوەرەکانونەبەمێژوخۆش���ییەوەلەهیچبەش���ێکیتری
دونیاداههیە.
ژیانیڕوتوغیابیکۆمەڵگاههموخوێنەرێکیسەرەتاکانیفەلسەفەدەزانێ���تش���تێکههی���ەالیئەفالت���ونن���اوی"دونی���ایئایدیال"ەکان���ە،دونیای"فۆرمەنەگ���ۆڕوئەبەدیی���ەکان"،"دونیایجەوههرەکان".ئەمدونیایەجێگەیبیرۆکەڕەهاکانەکەتەعبیرلە"جەوههر"یشتەکاندەکات،کە"ههقیق���ەت"یههموش���تەکانیبەڕەهایی ههقیقەت���ەکان لەوێ���دا تێدایەوئام���ادەن.لەبەرامبەرئەمدونیائەبەدییونەگ���ۆڕوئایدیالیەدا،دونیایەکیدیکەههیەدونیایس���ێبەرووێنەوکۆپی���یئەودونیائایدیالییەیە،ههرچییەکیتێدایەوێنەیەکیپلەدویدونیاییەکەمە،سێبەریئەوانە.ب���ۆنمونەئەگەرکورس���یەکی���انمێزێکی���انپەرداخێکلەش���وێنێکداببینین،ئەوکورسییومێزوپەرداخەسێبەریانوێنەیانکۆپیکورسییومێزوپەرداخێکیئایدیالیینک���ەلەدونیایف���ۆرموجەوه���هروئایدیالەنەگۆڕەکاندائامادەیە.دونیایئایدیالەکاندونیایەک���یس���افوبێگ���ەردوپێرفێکتە،دونیای"ههقیقەت"ەنەگۆڕەکانە،دونیایەکەنەزەمەنونەههس���تەکانونەوێناکردنون���ەڕاوبۆچونوڕوانگ���ەکانونەزمانونەناونانەکانپوختییوئایدیالبونیشێواندوە.لەمدونیائایدیالییەداتەنهاجەوههرەڕوتوبێگەردوئەبەدییەکانئامادەن،مەگەرتەنهاخوداکانلەپ���اڵئەوئایدیاالنەدائامادەبن،بەکورتییلەمدونیای���ەدامرۆڤیلێنییە.چونک���ەلەکوێدامرۆڤههب���و،ئیترههموئەوشتانەیکە"جەوههر"ەکانتێکئەدەنودەیانگۆڕنبۆس���ێبەروکۆپییدیاردەیپڕگ���ۆڕانوجوڵ���ەوههقیقەتەکانیشدەگۆڕنبەڕاوبۆچونیتایبەت،دروس���تدەبن.الیئەفالتون،بۆنمونە،ورچێکلەسەرزەویولەژیان���یس���ەرزەمینیدا،کۆپیەکیالوازیورچێکیئایدیالیئەبەدیی���ەکەلەدونیایئایدیالەکاندائامادەیە،ورچەکانیناوژیانورچیئەسڵینینبەڵکوسێبەریئەوورچەئایدیالیەن،کۆپییەکیئەون،شتێکنهێمابۆجەوههریئ���ەوورچەئایدیالییەدەکەنب���ەاڵمخۆیانئەوجەوه���هرەنین.ورچیئایدیالییئەفالتونی���یورچێکینەبینراوە،ورچێکیموقەدەس���ە،دواههمینههقیقەتیورچوورچبونە،بونێک���یخوداییانههیەودورەدەس���تە.ئەوەینوس���ینەکەیکاکبەختیارلەسەرکوبانیبەوردییبخوێنێتەوەبۆیدەردەکەوێتچەمکی"ژیانیڕوت"لەونوس���ینەدابونێکیئەفالتونی���یئایدیالییجەوههرگەرایانەیههیە،لەههمانش���ێوەیئ���ەوجەوه���هروئایدیاالن���ەیئەفالت���ونباس���یاندەکات."ژیان���یڕوت"ژیانەبەرلەبیرکردن���ەوەوزم���انوخ���ەونوخولیاوش���وناسوگوتارەکانیم���رۆڤ،ژیانەبەرلهدروس���تبونیکۆمەڵگا،بەرلەدروستبونیتەئویلی���یو بونەوەرێک���ی وەک م���رۆڤڕوت" "ژیانی کۆمەاڵیەتیی. تەفس���یرکەروژیانێکیپاکژوئایدیالییکەهیچش���تێکیمرۆڤکردوهی���چدیاردەیەکیکۆمەاڵیەتییوهی���چش���تێکیمێژوکردپیس���ینەکردوەونەیگۆڕیوەبۆسێبەریئەمیانئەوڕوانینولێکدان���ەوەوش���وناس،زماندەس���تیبۆنەبردوەبۆئەوەیبەکۆمەڵێکمانایتایبەتبارگاوییبکات،ژیانەلەخاڵیس���فردا،یانلەخاڵیتەنانەتبەرلەدرس���تبونیژمارەوسفریشدا.بەکورتیی"ژیانیڕوت"ژیانێکیپوختوپاکوبێدەسکاریکردنوژاکاندنە،ژیانێکیسروشتییوکێوییویەزدانیی،بەرلەتێکەڵبونیبەزمانوبەگوتاروشوناسەکان.ئەمەشوەکئاش���کرایەژیانێکەنەژیاوە،ژیانێکەلەدەرەوەیکۆمەڵگادا،جەوههرێکەب���ەرلەلەدایکبون���یههموئەوش���تانەیلەژیان���داناوی���انههیەوزم���اندەتوانێتناوەرۆکێکیتایبەتیانپێببەخشێت.لەمڕوەوە"ژیان���یڕوت"بەش���ێکەلەدیدێکیئەفالتونی���یمیتافیزیکییک���ەپەیوەندییبەمێژووکۆمەڵگاوسیاقەکانەوەنییە،بەڵکوئایدیالیینەش���ێواو قس���ەیلەدونیایەکیدەکاتلەدەرەوەیمێژوودەرەوەیمرۆڤوتەنان���ەتدەرەوەیژیانێکدایەکەژیابێت.بێگومانخوێنەراندەزان���نکاکبەختیارنایەوێتخۆیوەکنوسەرێکیئەفالتونییبناس���ێنێت،ئەوپێیوایەفاروقڕەفیقومنخەریکیزیندوکردنەوەیفیکرییۆنانیینبۆخوێندن���ەوەیدونیایئەمڕۆ،بەاڵمهاوکات
نایش���ارێتەوەکەنوس���ەرێکی"الکان"ییەوالکان،بەوش���ێوەیەیئەولێیتێگەیشتوە،ڕوانینەکان���ی زۆری بەش���ێکی ژێرخان���یدەستنیشاندەکات.بەاڵمئایاپەیوەندیی
نێوانالکانوئەفالتونچۆنە؟
لەنێوانئەفالتونوالکانداکەسێکشارەزاییەکیسەرەتاییلەفیکریالکان���داههبێ���ت،دەزانێ���تدوالیزمەکەیئەفالتون،مەبەستمدوالیزمیجیاکردنەوەی"دونیایجەوههر"و"دونیایسێبەر"ەکان،"ئایدیال���ەکان"و"وێنەکانی���ان"،"ب���ون"ل���ە"دەرکەوتەپڕجوڵ���ەوگۆڕان"ەکانی،بەش���ێوەیەکیتایبەتبۆناوفیکریالکانگواس���تراوەتەوە.ئەمدی���دەئەفالتونییەبەش���ێکەلەوپەیوەندییەیالکانلەنێوان"ڕیال"و"سیس���تمیرەمزیی"داپێشنیاریدەکات.الیالکانی���شم���رۆڤناتوانێتلە"ری���ال"تێبگاتوبیناس���ێت،"ریاڵ"وەک"دونی���ایئایدیالەکان"ش���وێنیخودایانخوداکانەومرۆڤناتوانێتبچێتەناوییەوەوههقیقەتەکانیئاشکرابکات،ئەوەیمرۆڤئەتوانێتئەنجامیبداتگۆڕینی"ڕیال"ە،بۆڕەمزوناووزمان،دروستکردنی"سیستمێکیرەمزی���ی"ەبۆههوڵدانبۆتێگەیش���تنلەو"ڕیال"ەیکەوەکجەوههرەئەفالتونییەکاندەرگاکانیانبۆم���رۆڤکراوەنییە.وەکچۆنلەدیدەئەفالتونییەکەداورچیس���ەرزەویورچەئایدیالیی���ەگەردونیەکەنییەوئ���ەوورچ���ەناتوانێ���تههقیقەت���یورچەئایدیالییەکەم���انپێبڵێت،بەههمانش���ێوەالیالکانیشههموئ���ەوماناودەاللەتانەیلەناوسیس���تمیڕەمزیدادروستدەکرێن،ناتوان���نههقیقەت���ی"ڕیال"م���انپێبڵێن،"ڕیال"وەکدونیایفۆرمەکانوئایدیالەکانالیئەفالتونبەنەناس���راوییدەمێننەوە.)ب���ۆپەیوەندیینێوانئەفالتونیەتوفیکریRobertoHarariالکانبڕوانە)کتێبێک���یLacan”s Four Fundamental بەن���اویConcepts of Psychoanalysis: An
Introductionل٩٤(.وەکدەبینی���نئەمش���ێوازەلەڕوانیننبەشێوەیەکیترسناکجەوههرگەراییەوئەوشێوازەیەلەئەفالتونیەتکەهیچنرخێکبۆواقیعومێ���ژووکردەیکۆنکریتیمرۆڤەکانهیچ بەڕادەیەکیشجەوههرگەرایە دانانێت،ش���تێکنایگەڕێنێتەوەن���اوهیچمێژویەک.لەدۆخیجەنگاوەرەکانیکوبانیداقس���ەیکۆمەڵێ���ک دەرب���ارەی بەختی���ار کاک"جەنگاوەریس���ەرەتایی"ەکەنەبەشێکنلەمێ���ژویکوردون���ەبەش���ێکنلەمێژویناوچەکەونەبەشێکلەمێژویهیچشوێنێکیدیک���ە.ئ���ەواننوێن���ەروبەرگریک���ەری"ژیانێک���یڕوت"یدەرەوەیههرمێژویەکیکۆنکریتن.لەموێنەیەداشەڕڤانانلەباتیئەوەیلەناوکۆمەڵگادابن،بەتایبەتیلەناوکۆمەڵگایکوردیدابن،لەناودارس���تاندان،لەن���اودونیایەکیناونەنراودان،کەس���ەربەقۆناغیبەرلەدروستبونیکۆمەڵگاوبەرلەدروس���تبونیپێکەوەبونیکۆمەاڵیەتیین،لەوشوێنەش���دابەرگرییلەژیانێکدەکەنهێش���تانەکەوتۆت���ەن���اوکۆمەڵ���گاوهیچئەوەندەی ژیانێک ڕەمزییەوە، سیستمێکینزیک���ە، ئەفالتونییەکان���ەوە لەئایدیال���ەئەوەندەیبەش���ێکەلە"ڕی���ال"یالکانیی،یانبەش���ێکەلەچەمک���ەدینییەکانیوەکبەههش���تودۆزەخ،بەش���ێکنیی���ەلەهیچ
مێژویەکیکۆنکریت.س���ەیرلەوەدایەلەبەرئەوەیمنلەههمودەس���تەواژەی وتارەکەم���داچەندجارێکمانای پۆل���س بەکارهێن���اوە، "پۆل���س"مش���ارەلەیۆنانیکۆندا،بۆناس���ینیدۆخیکوبانی،کەچیکاکبەختیاردەیەوێتئەوەبەخوێن���ەربڵێت،گوایەمنیشوەکفاروقڕەفیقس���ەرقاڵیئەوەمفیک���رییۆنانییزیندوبکەمەوەودونیایئەمڕۆلەڕێگایئەوفیکرەوەبخوێنمەوە.ئەگەرچیمنکێشەملەگ���ەڵئ���ەوەدانییەکەس���ێکههوڵبداتدونی���اینوێلەڕێگایفیک���رییۆنانییەوەبخوێنێتەوە،چونکەئەوەیگرنگەشێوازیبەکارهێنان���ی ش���ێوازی خوێندنەوەک���ەوچەمکوزاراوەوتیوەیۆنانییەکانە،باشتریننمون���ەشگەڕانەوەیمیش���ێلفۆکۆیەبۆئەخالقی���اتیۆنانیی،بەاڵمههرخوێنەرێکالن���یههرەکەمیش���ارەزاییلەنوس���ینیمنداههبێت،دەزانێ���تکاکبەختیارفێڵلەخوێن���ەراندەکات.ههم���وخوێنەرێکیس���ادەینوس���ینەکانیم���ندەزانێتمننەبۆفیکرییۆنانییک���ۆندەگەڕێمەوەون���ەگەڕاومەتەوەوفیک���رییۆنانییلەهیچش���وێنێکدابەش���ێکنییەلەڕوانینیمنبۆهی���چدیاردەی���ەکلەدیاردەکان���یئەمڕۆ.دەس���تەواژەی"پۆلس"یشلەنوس���نیەکەیمن���دابەمانایەکیزۆرتایب���ەتبەکارهاتوەک���ەهی���چپەیوەندییەک���یبەدەرکەوت���ەمێژوییەکانیپۆلسییۆنانییەوەنییە.)ئەمبابەتەدواتردێمەوەسەری(.ئەوەیسەیرە
کاکبەختی���ارخۆیت���ابینەقاقاینوقمیناوش���ێوەههرەخراپەکەیئەفالتونیەتیتەقلیدیی���ەکەچیمنبەوەتۆمەتباردەکاتکەبۆفیکرییۆنانییکۆندەگەڕێمەوە.
کوبانیوداعشوکاپیتالیزم
بەختی���ار کاک شوناس���ەی ئ���ەوکوبان���ی ش���ەڕڤانانی بەبەرگریکردن���یبەگژاچون���ەوەی شوناس���ی دەبەخش���ێتکاپیتالیزم���ەوەکسیس���تمێکیگلۆب���اڵ،وەکش���تێککەپێویستەدواههمینشەڕیگەورەیبەرامبەربکرێتووەکمەترس���ییههرەگەورەوههرەس���ەرەکییئەمڕۆکەیدونیاببینرێ���ت.کاپیتالیزملەنوس���ینیکاکبەختی���اردادەعەجانێک���یدڕن���دەیگەورەیەکەچوەههرشوێنێکوێرانوکاولیدەکات.تاقەخەباتێکیشکەمانایههبێتخەبات���ەدژبەم"سیس���تم"ەک���ەلەههموش���وێنێکیدونیاداخەریک���یپیادەکردنیبێگوم���ان خۆیەت���ی. دڕندایەتییەک���ەیخوێن���ەرپێویس���تیبەماندوبونێکیئەوتۆنیی���ەبۆئەوەیلەوەتێبگاتئەموێنەیەیکاپیتالیزمبەشێکەلەوڕوانینەئایدیۆلۆژییەمارکس���ییەتازەیەیکاکبەختیارکەلەمچەندس���اڵەیدواییدابەسەفس���ەتەیەکیگەورەوەبەرگرییلێدەکات،خۆشییەکێکەلەحیکایەت���ەههرەگەورەکانیئەمڕۆژگارەکەکاکبەختیارپێیوایەلەنوس���ینیههموڕۆش���نبیرانیکوردوخۆرههاڵتداههیە،لە
نوسینیخۆیدانەبێت.کاپیتالی���زم بەگژاچون���ەوەی تێ���زەیلەکوبانی���داپەیوەس���تەب���ەووێنەی���ەوەکەنوس���ەرب���ۆداعشدروس���تیدەکات،پەیوەس���تەبەوەوەچ���ۆنتیوریزەیئەمهێزەسەلەفییەجیهادییەگلۆباڵییەدەکات.داع���شلەنوس���ینەکەیکاکبەختی���اردا
هێزێکیپڕمەترسییە،بەاڵممەترسییەکانیتەنه���ابۆخەڵکیکوبانیوبۆجەنگاوەرانوشارەکەنییە،بەڵکوبۆئەوشتەیەکەکاکبەختیارناوی"سیستم"یلێدەنێت.داعش"کاپیتالیزم" ب���ۆ مەترس���ییەکیگەورەیەوەک"سیس���تم"ی���انبۆ"سیس���تم"وەک"کاپیتالیزم"،چونکەوەکپێشترنیشانمداکاکبەختیارپێیوایەکاپیتالیزمدوس���ەدساڵەماسکلەسەردەکاتودڕندەییەکانیلەژێرناوی"دیموکراسیەت"و"مافیمرۆڤ"و"ئازادی���ی"دادەش���ارێتەوە،بەاڵمداعشگەمەکەیتێکداوەوبوەبەنیش���اندەریڕوەدڕندەک���ەیکاپیتالیزم،ئەوڕوەیکەکاکبەختی���ارپێیوایە"سیس���تم"بەبەردەوامییدەیەوێتبیش���ارێتەوە.بەمانایەکیدیکەداع���شلەبەرئ���ەوەمەترس���یینییەکەقوربانییەکانی کەرنەڤاڵیی بەش���ێوەیەکیدەکوژێتونمایش���یجەستەکانیاندەکات،لەبەرئەوەشنییەههزارانگەنجیخۆرئاواییل���ەدەوریکۆبونەت���ەوەوبەش���ێوەیەکیشپەروەردەیکردونس���ڵل���ەوەنەکەنەوەههمانئەوکارانەیداعشلەموسڵوڕەقەو
کوبانی���دائەنجام���یئەداتلەن���اوخودیکۆمەڵگاخۆرئاواییەکان���دائەنجامیبدات،لەبەرئەوەشترس���ناکنیی���ەکەههوڵیبااڵدەستەکانی ڕیزبەس���تە دەسکاریکردنیپەیوەندییەکانیهێزلەخۆرههاڵتیناوەڕاستدادەداتوگۆڕانیهاوکێش���ەکانیدەس���ەاڵتلەنێ���وانبلۆک���ەسیاس���ییەگەورەکان���یناوچەکەدادروس���تدەکات،لەبەرئەوەشنییەکە"س���ەروەرییسیاسیی"سەرجەمیسیستمی"دەوڵەتینەتەوە"یلەناوچەکەداخس���تۆتەمەترس���ییەوە،لەب���ەرئەوەشنییەب���وەبەس���ەکۆیەکب���ۆکۆبونەوەیههموتاکەک���ەسوگروپ���ەجیهادییەکانیدونی���اوئەمەشدەیکاتبەخاوەنیتۆڕێکیگەورەلەخانەوش���انەوگ���روپوئۆرگانیلەئاس���تیجیهاندا، تون���دڕەو جیهادی���یلەب���ەرئەوەشنیی���ەڕوبەرێکیجوگرافییگەورەیلەژێردەستدایەکەدەکرێتبکرێتبەکارخانەیەک���یگ���ەورەب���ۆههڵهێنانیلەجیهادیس���تی ن���وێ ن���ەوەی چەن���دانس���ەلەفییودرێژەدانبەتێرۆرلەئاس���تینەتەوەی���یوناوچەییوگلۆباڵییدا،ههروەهالەبەرئەوەشنییەسەرچاوهیەکیگەورەیداهات���ینەوتوغ���ازیلەژێردەس���تدایەودەتوانێتبەبێخ���ەمبەکاریانبهێنێتبۆگەورەکردنی خ���ۆیو زیاتری بەهێزبون���یجوگرافیایجیهادی���یگلۆباڵییلەدونیادا.لەبەرئەوەشنییەههڵگریئایدیۆلۆژییەکیتوندڕەوەکەوێنەیئومەیەکیئیس���المییپێویس���تی دروس���تکردوە چەوس���اوەیبەجیهادیڕۆڵەکانیەتیبۆئەوەیبتوانێتبەرگری���یلەخۆیب���کاتودژبەههموئەوش���تانەبجەنگێتک���ەلەناووێن���ەیئەونابێت���ەوە،لەپێش ئومەی���ەداجێگەی���انههموانیش���ەوەخۆرئاواک���ەتەنهاهێزێکیئیمپریالییوچەوسێنەرنییە،بەڵکوهێزێکی
بێدینوکافریشە.الیکاکبەختی���ارهی���چیەکێ���کلەمئابوری���یوئەمنی���یو هۆکارەسیاس���ییوکۆمەاڵیەتییوئایدیۆلۆژییوجیۆپۆلیتیکییوس���تراتیژییانەداعشیاننەکردوەبەهێزێکیپڕمەترس���یی،ئەمانە،لەدیدیئەودا،ئەوهۆکاران���ەنینوایانکردوەگەلەکۆمەکییەکیس���ەربازییوسیاس���ییوئابوری���یگەورەبکرێت���ەس���ەریانوههوڵ���یلەناوبردنیانبدرێ���ت.الیئەمنوس���ەرەبینینیداعشلەبیرکردنەوە بەش���ێکە ئاس���تانەدا ل���ەونەبینینی"قواڵیی"ەکانە، "س���ەتح"داو ل���ە"مکیاژکردنیسیستم" لەکردەی بەش���ێکەو"بارکردن���یژیان���یڕوتبەئایدیۆلۆژیا"ولەکاپیتالی���زم.بەاڵمکاک بەرگریک���ردنبەختیارچونکەنوس���ەری"قواڵیی"ەکانەولە"س���ەتح"دابیرناکاتەوە،بۆیەتەنهائەودەزانێجەنگیکوبانیچجۆرەجەنگێکەوئ���اکارەس���ەرەکییوبنەڕەتییەکانیچینوجەنگاوەرەکانیبەرگرییلەچیدەکەنودژبەچیدەجەنگن.الیکاکبەختیارئەوەیداعشدەکاتبەههڕەشەیەکیترسناکئەوهۆکارانەیس���ەرەوەنین،بەڵکوئەوەیەکەداعشدەمانباتەوەبۆناودڵیکاپیتالیزموڕۆحەدڕندەوناشیرینەکەیماننیشانئەداتولەڕوخس���اریکاپیتالیزم ههمومکیاژەکاندەسڕێتەوە.لەمڕوانینەداداعشههقیقەتیکاپیتالیزم���ە،ئەوههڕەش���ەدڕندانانەکەکاپیتالیزمههڵیگرتوە،بەاڵمتاساتەوەختیجەن���گلەکوبانی���داتوانیویەت���یلەژێ���رپەردەیمافەکانیمرۆڤودیموکراس���یەتودەوڵەتییاساودەوڵەتیڕیفاهولیبرالیزموئازادی���ی دەس���ەاڵتەکانو دابەش���کردنینوسینوڕادەربڕینوویژدانوزۆرشتیتریبێماناوبێنرخودرۆزنانەیتریلەمبابەتەدابیانش���ارێتەوەوڕوخس���ارەڕاستەقینەکەیخ���ۆیونبکات.کاکبەختی���ارپێیوایەکاپیتالیزمدوسەدساڵەڕوەڕاستەقینەکەیخۆیلەژێرناویلیبرالیزمودیموکراسیەتوماف���یمرۆڤداش���اردۆتەوە،ب���ەاڵمداعشبەتاڵکردەوە. کاپیتالیزمی ئەمس���یحرەیلەڕوانین���یکاکبەختی���اردا"داع���شئەوبەشەیسیس���تمەکەنیشانئەداتکەنابێتببینرێت"،ئەوڕوەی"سیستم"دەردەخاتکەدەبێت"بش���اردرێتەوە".ئاشکرایەئەمحیکایەت���ەئایدیۆلۆژییەبێتامەچڕێگرێکیگەورەی���ەلەب���ەردەمه���هرههوڵدانێک���یڕاستەقینەوکۆنکریتومێژوییدابۆناسینیداعشوناسینیمەترسییەکانی.ئەمقسەگش���تییانەلەسەر"سیستم"و"کاپیتالیزم"و"دڕاندایەتی���یعەقاڵنی"و"ئەوبەش���ەیسیستمکەدەبێتبشاردرێتەوە"ئەوەندەیئینش���ایەکیفیکریین،لەزۆرسەریش���ەوەلەکەلەپوریس���تالینیزم،سەد بەش���ێکنیەکیئەوەههوڵدانێکیتیورییبەسەمەروش���یکردنەوەیەکیکۆنکریتنینبۆناسینیچییەتیداع���شوئەوهۆکارانەیوادەکەنداع���شهێزێکیپڕمەترس���ییوترس���ناک
بێت.
بیروڕا)٤56(سێشهممه٩/12/12201٤ [email protected]
جەنگاوەرانی کوبانی شەڕ لەگەڵ چیدا دەکەن؟
ئەوجەنگاوەرانەشەڕلەگەڵمۆدێرنەوکاپیتالیزمداناکەن
بەڵکوشەڕبۆکۆمەڵێکمافینیشتیمانییونەتەوەییو
جێندەرییتایبەتوکۆنکریتدەکەن
لەسەرێکەوەلەگەڵدەوڵەتەکەی
بەشارئەسەدولەسەرکەیترەوە
لەگەڵخەالفەتەکەیداعشدا
کاکبەختیارپێیوایەکاپیتالیزمدوسەدساڵەڕوە
ڕاستەقینەکەیخۆیلەژێرناویلیبرالیزمودیموکراسیەتومافیمرۆڤداشاردۆتەوەبەاڵمداعشئەم
سیحرەیکاپیتالیزمیبەتاڵکردەوە.لەڕوانینیکاکبەختیاردا"داعشئەوبەشەیسیستمەکەنیشانئەداتکەنابێتببینرێت"،ئەوڕوەی
"سیستم"دەردەخاتکەدەبێت"بشاردرێتەوە"
1٩»»
جەوهەری دیموکراسیی وەک تیورەزانانی بەرگریکەر لەدیموکراسیی بەدروستیی جەختیان لەسەر کردوە
بریتیە لەتوانای هاواڵتیان بۆ گۆڕینی حکومەتێک بۆ
حکومەتێکی تر، بۆ ئەوەی بتوانن خۆیان لەو مەترسیە بپارێزن کە
بڕیاربەدەستان خۆیان بکەن بەهێزێکی نەگۆڕ
دیڤید هڵد
رەنگە ئێس���تا ئەو قۆناغ���ە لەفکری سیاس���یی کۆتاییهاتبێت ک���ە پێکهاتەو ش���ێوازی حوکمڕانی���ی ئەبەس���تێتەوە ئ���ەو بەرەنگدان���ەوەی بەئابوری���ەوەو پەیوه ندیانە لێکیئەداتەوە کە لەئاس���تی ئابوریی���دا روئەدەن. ئ���ەو هەمەرەنگیە سیاس���ییەی لەنێوان ئ���ەو ئەزمونانەدا هەیە ل���ەڕوی ئابوری���ەوە لەیەک ئەچن لەالیەک و ئەو لێکچون���ەش کە لەنێوان ئەو ئەزمونە سیاسییانەدا هەیە لەژیانی و هەیە جیاوازیی���ان ئابوریی پێکات���ەی لەالیەکی دیەوە، ئەوە ئاش���کرا ئەکات کە بۆ تێگەیش���تن لەژیانی سیاس���یی و کۆمەاڵیەتیی، پێویس���تمان بەش���تێکی زیات���ر لەلێکدان���ەوە یان بەس���تنەوەو گەڕان���ەوەی هەمو ش���تیک ب���ۆ ژیانی ئابوریی هەیە. گەر دەربڕینە مارکسیەکە ژێرخانی بڵێین ئەتوانی���ن بەکاربهێنین لەیەکچو، مەرج نیە سەرخانی لەیەکچو دروست بکات، هەرواش ژێرخانی جیاواز مەرج نیە س���ەرخانی جیاواز دروس���ت بکات. گەر بمانەوێت لەژیانی سیاسیی و کۆمەاڵیەتی���ی کۆمەڵ���گاکان تێبگەین، ئەبێت چاومان لەس���ەر زیاد لەئاس���ت و بوارێکی ژیان بێت کە کاریگەریی لەسەر
ژیانی سیاسیی کۆمەڵگاکان هەیە.یەکێ���ک ل���ەو زاراوانەی ک���ە دەوری لەدیاریکردنی شێوازی حوکمڕانییدا هەیە، زاراوەی کلتور یان فەرهەنگی سیاسییە. کلتوری سیاس���یی بریتیە لەو ) باوەڕو هەڵوێست و بەهاو هەست و هەڵسەنگاندنە بااڵدەستانەی( کە تێڕوانینی کۆمەڵگایەک بۆ سیستەمی سیاس���یی واڵتەکەی و بۆ دەوری تاکەک���ەس لەم سیسس���تەمەدا دیاری ئ���ەکات )الری دایموند: مصادر الدیموقراگیە..ت: سمیە فلو عبود. دار الساقی الگبعە االولی ١٩٩٤(. کاریگەریی ئەم کلتورە سیاس���یە لەهیچ ش���تێکدا هیندەی ئەزمونی دیموکراس���یی ڕاست نیە. چونکە دیموکراسیی پەیوەندیەکی نزیکی بەو بەهاو باوەڕو س���ایکۆلۆجیا بااڵدەس���تەوە هەی���ە ک���ە لەکۆمەڵگادا ئامادەیە. یان راستتر بڵێین مەرجەکانی دیموکراس���یی ب���ەر لەهەندێک مەرجی مادیی و ئابوریی، مەرجی سایکۆلۆجیی و ب���ڕواو بەهایە ک���ە ئەبێ���ت ئامادەییان هەبێت بۆ ئەوەی کۆمەڵگایەک بتوانێت ئەزمون���ی دیموکراس���یی تاقیبکاتەوە. دیموکراسیی بەبێ کۆمەڵێک پێشمەرجی س���ایکۆلۆجیی و عەقیدەتی���ی و بەه���ا، ئەس���تەمە پێ بگرێت و توانای مانەوەی
هەبێت.زۆرێ���ک لەبیری���اران ئ���ەم مەرج���ە فکریی و سایکۆلۆجییانەی دیموکراسیی لەدژەکەی���ەوە پێن���اس ئەک���ەن. واتە دیموکراسیی ئەبێت شانی لەسەر جۆرێک لەڕوانین و سایکۆلۆژیاو بەها دانابێت کە دژی ئەو ڕوانین و سایکۆلۆژیاو بەهایانەیە ک���ە لەسیس���تەمێکی دیکتاتۆریی یان فاشیستییدا ئامادەیی هەیە. )کلتوری سیاسیی دیموکراس���یی جەمسەری دژ بەکۆڵەکەکانی کەس���ایەتی فاشیستییە توندڕەویسیاسیە( بەرەو ئاراستەی کە رەگەزەکانی پێکهێنەری ئەم کەسایەتیە بریتی���ە ل���ە )بڕوابون بەس���ەرکردەی الدەرەکان، لەبێگان���ەو رق بەهێ���ز، دەستەوسانیی، بەالوازیی و هەستکردن نائومێدی���ی و رەش���بینیی زیادەڕەوانە، گوم���ان و بێباوەڕیی بەکەس���انی دی( )ه.س.پ(. فاش���یزم پێویس���تی بەو جۆرە کەسایەتیەیە کە رقێکی گەورەی لەهەم���و بێگانەیەک هەبێت و بەدگومان بێت بەرامبەر بەهەمو کەسێک و متمانە بەهیچ ک���ەس ن���ەکات، بەنائومێدیی و بکات و دنیا تەماش���ای رەش���بینیەوە خۆی بەبەشێک لەو جیهانە نەزانێت کە تیایدا ئەژی. لەبەرامبەر ئەمەدا کلتوری دیموکراس���یی پێویس���تی بەجۆری���ک لەب���ڕواو بەهاو س���ایکۆلۆجیا هەیە کە
رێک پێچەوانەی ئ���ەم حاڵەتانە بێت: لەوان���ە: )نەرمیی و بڕوابون و چاالکیی و کرانەوە بەس���ەر بیرو ئەزمونی جیاوازو جیاوازیی و لەبەرامبەر لێکبوردن تازە، هەڵوێس���تە ناڕون���ەکا، قەبوڵکردن���ی ئەوان���ی دی و جۆرێ���ک لەهەڵوێس���ت وەرگرتن لەدەس���ەاڵت کە نە ملکەچیی ن���ە رەدکردنەوەیەکی بێ���ت و کوێرانە دوژمنکاران���ە، بەڵک���و هەڵوێس���تیکی بەوریایی���ەوە( بێ���ت بەرپرس���یانە )ه.س.پ(. دیموکراس���یی پێویس���تی بەجۆریک بڕواو متمانەو س���ایکۆلۆجیا هەیە ک���ە بڕێکی زۆر لەخۆش���بینیی و کارک���ردن بەوانی���دی و باوەڕب���ون دیموکراس���یی بێت. تێدا لەگەڵیان���ی رێگەی لەناوبردن���ی ناحەزو نەیارەکان نیە، بەڵکو رێگەو شێوازی قەبوڵکردن و پێکەوە ژیان و کارکردنە لەگەڵ )نەیار(و )ناح���ەزان(دا. نەخش���یەک نیە بۆ پێدراوەکانی لەرێگ���ە گروپێک ئەوەی بۆ دەس���ەاڵت بگاتە دیموکراس���یەوە ئەوەی هەمو ئەو هێزو گروپ و کەسانە س���ەرکوت یان بێدەنگ یان لەناوببات ک���ە لەگەڵ روانین و بیرکردنەوەی ئەودا نین، پیشبڕکێیەک نیە کە ئەوەی تیایدا یەکەم ئەبێت، دوهەم و سێهەم ئەخوات و لەهیچ شتێکدا ئەژماریان ناکات. بەڵکو نەخش���ە رێگەیەکە بۆ ئەوەی هەموان پێکەوە کار بکەن و بژین و تاقه تی یەکتر بگرن. چەن���د ملکەچی���ی کوێرانە بۆ دەس���ەاڵت دژی دیموکراسیە، هەرواش بەدوژمن تەماش���اکردنی دەسەاڵت دژی دیموکراس���یە. لەدیموکراس���یدا دوژمن نیە، بەڵک���و هێزی جی���اوازو روانینی جیاواز هەیە کە دیموکراسیی پێشنیاری پێکەوە ژی���ان و تەحەمولکردنی یەکیان بۆ ئ���ەکات. ئەوانەی بەلۆژیکی دوژمن و لەناوبردن و سڕینەوەی هێز یان گروپی تر تەماش���ای پرۆس���ەی دیموکراسیی ئەکەن، لەراس���تیدا خاوەنی کلتورێکن س���ەر بەجیهانی فاشیزم و ستەمکاریی، دیموکراس���یی دیموکراس���یی. ن���ەک ک���ە بەس���ایکۆلۆجیایەکە پێویس���تی سیاس���ەتی بەرامبەر بەهەقیقەت نەرم و دور لەدەمارگیریی بێ���ت و بڕوای بەوە هەبێت کە ئەش���ێت هەقیق���ەت چەند رویەک���ی هەبێت و پاوان���ی هیچ کەس و هێزێ���ک نەبێت. س���ایکۆلۆژیایەک کە حەماس���ەتی بۆ راس���تیی و هەقیقەت، نایخاتە س���ەنگەرێکی جەنگەوە لەگەڵ ئەو کەس���انەی بەبڕوای ئ���ەو گومڕاو هەڵ���ەن، بەڵک���و ئەیخات���ە وتوێ���ژو هەوڵدان لەگەڵیان���داو گفتوگۆک���ردن بۆ دۆزین���ەوەی ش���ێوازێک لەپێکەوە ژی���ان بەب���ێ بەدوژمن تەماش���اکردنی لەگرنگرترین یەکێ���ک لێرەوە یەکدی. دیموکراسیی کلتوری خەس���ڵەته کانی بینینی واقع���ە وەک خۆی، نەک وەک ئەو شێوازەی خۆی ئەیەوێت بیبینێت. مامەڵەکردن���ە لەگ���ەڵ پێداراوەکان���ی واقعدا دور لەویس���ت و حەزی تایبەتی. بەدەربڕین���ی ماک���س فیب���ەر داننانە بەبونی )راس���تیە ناخۆشەکاندا(، واتە ئەو راس���تیانەی لەگەڵ ویست و حەزی بەکۆنکرێتی ب���ەاڵم نایەن���ەوە، ئەودا ه���ەن و رەدکردنەوەیان هی���چ لەبەهای ناگۆڕێت. کلتوری دیموکراسیی بونیان پێویستی بەداننانە بەو راستیانەی کە هەن و بەدڵ���ی ئێمە نین، بەاڵم ئەبێت و ئەتوانین تەحەمول���ی بکەین و لەگەڵیدا
بژین.
بەشی سێهەم و کۆتایی بنیامین لەدرێژەی قس����ەیدا لەس����ەر ئائورا ڕای وایە کە داهێنانێکی وەک کامێرا گورزێکی پیرۆزەک����ەی کاری لەش����ەبەنگە کوش����ندەی هونەری����ی داوە، ئەم گ����ورزە تەنیا بەوە نابێت کە کامێرا تاقانەیی کاری هونەریی و ش����ێوەی بینین و پەیوەندیی هونەرمەند بەئۆبێکتەکەیەوە دەگۆڕێ����ت. بەڵک����و لەفۆتۆگراف����دا دەتوانین ب����ەرەو وردەکاریی����ەکان بڕۆی����ن، فیگەرەکان بەجۆرێکی پارچەبکەی����ن، چاوم����ان پارچ����ە وردترو دۆزێنتر لەش����تەکان نزی����ک بکەینەوە، ئ����ەو یەکێتیی و پانۆرامابینییەی نیگارکێش����ان خولقاندویان����ە بیانش����کێنین. وات����ە بەش����ێک لەنیازی ش����کاندنی ئائورا ئەوەیە، کە بتوانین ئەو ڕوانینە گشتگیرەی شتێک پێماندەبەخشێت بیشکێنین و بۆ یەکەی بچوکتر وردیانبکەینەوە. الی بنیامی����ن، کامێرای س����ینەمایی و هونەری مونتاژک����ردن و فیلمس����ازیی نمونەیەکی زەقی ئەو کاری دابەش����کردن و پچڕان و لێکنانەن کە هەمو ئۆرگینال بون و تاقانەییەک لەش����تەکان دەس����تێننەوە. ئەم ڕەهەندەی شکاندنی ئائورا گرنگ����ە تا وەک میتۆد لەبواری فەلسەفەش����دا چ����اوی لێ بکەی����ن. هیچ فەلس����ەفەیەک نییە نیگارێکی پانورامایی و کۆتاییمان بداتێ، هەمو فەلسەفەیەک، هەمو تێکستێک بونێکی پارچە پارچەو لێکترازاوی هەیە، هەمو فیکرێک قابیلی دەش����ێت و فیکرێک هەمو مۆنتاژکردنەوەی����ە، دەبێت لەس����ەنتەری خۆی بترازێت، بشکێت بۆ بەشەکانی و لەڕۆحی مەرکەزگەراو سەنتراڵیزمی تێکس����تەوە دابەزێت بۆ نرخاندن و بەکارهێنانی جودای پارچەکانی. ئەوە عەقڵییەتی ئائوراییە، دەیەوێ����ت فەلس����ەفەکان وەک ی����ەک یەکەی نەترازاو س����ەیربکەین. بەب����ڕوای من لەکاتێکدا کە عەقڵی مەزهەبگەرای ئێمە دوای ش����ەبەنگی فیکرێک ی����ان ئایدیۆلۆژیایەک دەکەوێت و جۆرە پەیوەندییەکی مس����تیکیی لەگەڵدا دەبەستێت و خەولێخ����ەری کاریگەری����ی ژێ����ر دەکەوێت����ە نەفرەت و لەوی����ادا دەکەوێتە چەمکەکانییەوە، خۆجیاکردن����ەوە لەهەمەڕەنگیی و فرەچەمکیی. کارکردی کوش����ندەو خەولێخ����ەری چەمکەکان وایک����ردوە، مەزهەبگەراکان����ی ئێمە بەجۆرێکی تایبەت����ی لەجوغزی بچوک����ی خۆیاندا نوقمبن و نەتوان����ن بێن����ەدەرێ و مەزه����ەب بەمەزه����ەب وەاڵمبدەن����ەوە. ئەوەی لەس����اتەوەختی وەهادا پێویستە، تێکش����کاندنی ئەو شەبەنگە نەگۆڕو
ڕاوەستانە یەک پارچەیەی فیکرە.الی مەزهەبگەراکان، وشەی سەرەکیی وشەی پارادۆکس � ناکۆکییە، ئەوەی دەیانترس����ێنێت ئەوەیە کە هەس����ت بەناکۆکی����ی بکەن. ئەوان وەهم����ی خۆیان لەس����ەر یەکپارچەی����ی فیکر، ئایدیۆلۆژی����ی چەمکەکان یەکێتی����ی لەس����ەر داڕش����توە. گەرچی ئەم یەکێتییە لەجەوهەردا تەنی����ا وەهمێک����ی عەقڵیی����ەو لەن����او خودی فەلس����ەفەدا بونی نییە، ب����ەاڵم ئۆرگینالیتەیت یان وەفاداربون بۆ ئەس����ڵ الی ئەوان بریتییە لەوەف����ا بۆ س����ەنتەرێک ک����ە دەبێ����ت هەمو چەمکەکان لەدەوری بسوڕێنەوە، دەبێت هەمو چەمکەکانی فەلسەفەیەک وەک گروپێکی سەما یەک سەما بکەن، یان وەک تیپێکی ئۆکسترایی هەم����ان ئ����اواز لەچەندین ئامێ����ری جیاوازەوە بژەنن. پارادۆکس الی ئ����ەوان ونکردنی فیکرە بۆ س����ەنتەرێکی پیرۆز، بۆ شا فەیلەسوف، بۆ شوناس و پێناسەی ڕۆشنی چەپ یان ڕاست، بۆ ئاراستەیەکی ڕۆشن یاخود خەتێکی دیاریکراوی بیرکردنەوە. لەگەڵ س����ەرهەڵدانی پارادۆکسدا بیرکردنەوە س����افێتیی و ئۆرگینالیی و یەکێتیی تایبەتی خ����ۆی ون����دەکات، ڕەگەزێکی نامۆی تێکەاڵودەبێ����ت کە هەڵیدەوەش����ێنێتەوە، بۆیە گ����ەر دەمانەوێت فەلس����ەفەیەک ئائورای خۆی ون ن����ەکات، دەبێت بەپرۆس����ەیەکی توڕدان و تەواوی لەخۆدورخس����تنەوە، لەخۆتەران����دن و چەمک����ە نام����ۆو الدەرو ش����ێوێنەرەکان بکاتە
دەرێ.ب����ەاڵم ئەمج����ۆرە لەبەهەڵەداچ����ون لەکوێی فیکری فەلسەفییدا دەوەس����تێت؟. سەرەتا با ئەم پرس����یارە لەهەندێک فەیلەسوفی »خاوەن مەزهەب« بکەی����ن، بۆ نمونە مارکس؟ ... با بپرس����ین: چی دەبو گەر مارک����س بیگوتبایە، ڕی����کاردۆو هیگڵ چۆن لەمەنجەڵێکدا دەکوڵێن، سان سیمۆن و ئادەم سمس چی کۆیاندەکاتەوە؟ هەڵب����ەت س����وپاس کە مارکس هێن����دە نەفام نەبوە، گەر وابوایە ئەمڕۆ ش����تێک نەدەبو ناوی مارک����س بێت. س����ەرچاوەکانی فیکری مارکس ئاش����کران، فەیلەس����وفە ئیلهام بەخش����ەکانی مارکس هەر کۆمەڵێک فەیلەسوفی جیاواز نین، بەڵکو کۆمەڵێک بیریارو فەیلەسوفی ناو کایەی جیاوازیش����ن، لەفەلس����ەفەی ئەڵمانیی����ەوە بۆ
کۆمەڵناسیی فەرەنسی تا ئابوریی ئینگلیزیی. دیارە بەڕوکەش شتێک ئادەم سمس لەفۆیەرباخ نزی����ک ناکاتەوە، ری����کاردۆو هی����گڵ پێکەوە نابەس����تێت، بەاڵم کەی ئیش����ی ڕۆشنبیر یان بیریار ئەوە بوە تەنیا لەو جوغزەدا بوەس����تێت ت����ا بزانێت چ����ی لەچی ناچێت. ئیش����ی فیکر دۆزینەوەی ئ����ەو هێڵە نهێنی و ش����اردراوانەی پەیوەندییە کە لەنێوان فەلسەفەکان و کایەکاندا لەوردەکارییەکاندایە، هەمیش����ە فیک����ر هەن. ل����ەو فۆرمەدایە ک����ە لەجوڵ����ەدا وەریدەگرێت، لەجیابون����ەوەی بەش����ەکاندایە لەه����ەر جۆرە کۆیەکی ئاسنین، لەهەڵوەشاندنەوەی فیکردایە بۆ یەکەی وردتر جیا لەهەر خەتێکی گشتی... فیکر تەنیا لەو کاتەدا دروستدەبێت کە وابکەین لەدەرەوەی ناوکۆیی خ����ۆی، جیا لەوەی هێڵە س����ەرەکییەکان دەیدرکێنن و گوتارە گەورەکان ئاش����کرایدەکەن، ش����تێکی تر بڵێ. کێ هەیە ئەمڕۆ ڕەگوڕیشە نیتشەییەکانی فرۆید نەزانێت، هەڵبەت لەگەڵیشیدا ڕەگوڕیشە نیتشەوییەکانی کۆی قوتابخانەی دەرونشیکار. میشال ئونفرای لەکتێب����ە ناودارەکەی����دا »ئەنت����ی فرۆید« بێ هی����چ تەمومژێ����ک ئ����ەوەی ڕونکردۆت����ەوە کە نیتش����ەییانەیە. دۆزینەوەیەک����ی »نەس����ت« لەڕاس����تیدا خوێنەری نیتش����ە بێ گەڕانەوە بۆ میش����ال ئۆنفرایش بەکەمێک زیرەکی دەتوانێت ئەوە بدۆزێتەوە کە نیتش����ە بەر لەفرۆید قسەی لەس����ەر کاریگەرییە قوڵەکانی نەست کردوە. مێژوی فیکر بریتییە لەلەیەکدانی مەحاڵەکان، س����ەندنەوەی ش����وناس لەچەن����د فیکرێک بۆ فیکرێک����ی دیک����ە. گرنگی����ی فەیلەس����وفێکی وەک ئالتۆس����یر لەوەدای����ە ک����ە مارکس����ێکی بونیادگەرامان مارکس����ێکی نادیالەکتیکی����ی، دەداتێ. من هیچ کات ژیژیکم ال پەسەند نەبوە بەبڕوای بەپێچەوانەوە مارکسییە، لەبەرئەوەی من مارکسیزم دیوە داهێنەرو گرنگەکەی ژیژیک نییە، ژیژیک بۆیە بایەخدارە، چونکە هەمان ئەو گەمە ڕادیکالە دەکات کە فەیلەسوفە گەورەکان دەیک����ەن، ژیژیک هیگڵێکمان پێدەبەخش����ێت خاڵیی لەحەتمیی����ەت، دۆلۆزێکی هیگڵیی یان هەندێج����ار دۆلۆزێکی ئۆدیبیی ی����ان الکانێکی مارکسییمان دەداتێ، واتە کەناڵ و خەندەکێکی لێنەدراومان لەفەلس����ەفەدا بۆ دەکێش����ێت کە ب����ێ ژیژیک کردن����ەوەی نامومکی����ن بو، بەاڵم یەکێ����ک بێت ژیژیک خ����ۆی بگۆڕێتە مەزهەب، ژیژیک فیک����ری دەرەنجام����ە سیاس����ییەکانی بگۆڕێت بۆ ژێرخان����ی جۆرێک لەمەزهەبگەرایی ت����ازە، بەب����ڕوای من بەوە هەمان ئ����ەو ڕێگایە دەبڕێت و هەمان کێش����ە توش����ی ژیژیک دەکات کە کاتی خۆی مارکسیستەکان بەسەر مارکسدا هێنای����ان. ژیژیک خۆی نمونەیەک����ی گونجاوە ب����ۆ خوێندنەوە، جگە لەوان����ە خاڵێکی گرنگی تری ژیژی����ک لەوەدایە کە لەناو خودی ژیژیکی الکانیی و هیگڵییدا، فیگەرێکی نیتشەیی هەیە. لەقواڵی����ی ژیژیک خۆیدا نە لینین، نە س����تالین بونێکی ڕاس����تەقینەو کاریگەریان هه یە، بەڵکو م����ن تارمایی ڕۆحێک����ی نیتش����ەویی دەبینم، ک����ە هێ����زو جورئەت����ی ئەوەم����ان دەداتێ دژ بەمەزهەبگەرایی و جەوهەرگەرایی بین. مرۆڤ کە ژیژیکی نەناسی ئیدی دەتوانێت کورتیبکاتەوە بۆ نازناوی چەپی نوێ، لینینیی، س����تالینیی، ئەم جۆرە ناونانانە گیرس����انەوەیە بەتوێژاڵکی سەرەوەی فیکرو جیهانبینیی ژیژیک، بەرهەمی تێنەگەیشتنە لەستایلی نوس����ینی ژیژیک، کە
س����تایلێکی ڕاڕا، پ����ڕ لەپرس����یار، پارادۆکس، تێک����ەاڵو، بێیەقین����ە، بەجۆرێ����ک ئەس����تەمە لەهی����چ کتێبێک����ی ژیژیکدا س����ەنتەرێکی ڕون یان هەتا بابەتێکی یەکجارەکیی س����ەنتراڵ یان پەیامێک����ی ڕون و کۆتایی و دۆگمایی بدۆزینەوە، لێرەوە کورتکردنەوەی ژیژیک بۆ سیاس����ییەکی چەپ، بۆ س����تالینییەک، بێئاگاییە لەس����تایڵی ڕیزیومی ژیژیک، لەفرەڕویی ژیژیک، لەزاڵبونی لەنوس����ینی دەمامکس����ازیی کەرنەڤالیی����ەت و ئەودا، بێئاگاییش����ە لەس����تایلی پچڕپچڕو فرە هێڵی فۆرمی نوس����ین الی ئەم فەیلەسوفە، کە لەئێستاوە خەریکە بەهەمان ئەو دەردە دەبرێت کە لەکۆتایی و س����ەرەتاکانی س����ەدەی بیستدا بەس����ەر نیتشەدا هات. هێزی ژیژیک لەتێکدانی لەتێکش����کاندنی توانایەی ئ����ەو نرخەکاندایە، ڕیزبەندییەکان����دا، ئەو هێ����زەی لەئاوێتەکردنی چەمکەکاندا، ئەو توانا ئەفس����انەییە لەچنینی تۆڕی نوێ لەتێکس����تەکان، پێک����ڕا گەمەیەکی مەنتیقیی و ئەپۆلۆیی نییە، بەڵکو س����ەمایەکی دیۆنیسیس����ییە لەناو فەلس����ەفەدا. ژیژیک الی م����ن دروس����تکەری ڕوبەڕێکی نوێ����ی تێکدان و هەڵهاتنە، ڕوبەرێکی نوێی تێکەڵکردن و لێکدان و لێکنزیککردن����ەوە، هێزێک ک����ە چەپێنراوێک و دەرکراوێکی وەک »هیگڵ« کە سەدەیەک زیاترە بەردەوام سەرزەنشت دەکرێت بەجۆرێکی نوێ دەهێنێتەوە ناو کایەی بیرکردنەوەی فەلسەفیی. ژیژیکێک کە دوژمنێکی سەرس����ەختی مۆراڵ و بۆچون����ە باوەکان����ە، دوژمنێکی سەرس����ەختی دۆگماکان����ی چ����ەپ و ڕاس����تە، پرس����یارکەرە، ئاڕاس����تەگۆرە. ئەو ڕوبەڕوبونەوە س����ەختەیە لەگەڵ ئ����ەو بۆچونە باوانەی جیه����ان لەمڕۆدا وەک بەڵگەنەویست وەریگرتون، ڕاستە تەوەرە س����ەرەکییەکانی بیرکردنەوەی ژیژیک نیتشەیی نییە، بەاڵم ئەتیکی ژیژیک، س����تایلی ژیژیک... ئەتیک و س����تایلێکی نیتش����ەییە، لێ����رەوە ئەو تێبینیی����ە کۆمیدیانەی کە هەندێک کەس لێرەو لەوێ لەسەر ژیژیک دەینوسن، نەوەک بەرهەمی خوێندنەوەو ناسینی ژیژیک نین، بەڵکو زادەی عەقڵێکی میکانیکیی ڕوکەش����بینی تەسکە، کە لەهەر جێگایەکدا ڕەخنەیەکی کەپیتالیزم ببینن ئەژنۆکانیان دەکەونە لەرزین و یەکسەر دەکەونە باس����ی س����تالین، بەوپێیە هەر کەس ڕەخنەی لەکەپیتالیزم گرت ئیتر لەستالین بەوالوە هیچی تر نیی����ە، کەواتە ژیژیکی����ش وەک ڕەخنەگری
کەپیتالیزم تەنیا مەزهەبگەرایەکی ستالینییە.هەم����و فیکرێ����ک بریتیی����ە لەزنجیرەی����ەک پۆتێنسیالیتەیت، لەسیاق، لەمانای ناحەتمیی،
لەتێکس����تی مەحک����وم بەژی����ان ل����ەدەرەوەی هەم����و فەزایەکی جێگیر. فیک����ر مۆلەقبونێکی هەمیش����ەییە، هیچ بنکەیەک نیی����ە بتوانێ تا س����ەر فیکرێک لەجێگایەکدا بچەقێنێت. هەمو فیکرێک مەحکومە بەتێکەڵبون و یەکدی بڕین و تێکەاڵویی لەگ����ەڵ ئەویدیدا، لەم ڕوەوە ژیژیک جیاوازییەک����ی لەگەڵ مێژوی پێش خۆیدا نییە، وەک فەیلەس����وفێک کە ئیش����ی کۆکردنەوەی پارادۆکسەکانە لەمەنتیقێکی نوێدا. مێژوی فیکر هیچ نییە جگ����ە لەکۆکردنەوەی دژەکان، فۆکۆ کێیە جگ����ە لەکۆبونەوەیەکی گەورەی مارکس و هایدگەرو نیتشە لەناو یەک بۆتەی نوێدا. خودی فیکری فەلس����ەفیی نوێ هەمیش����ە دەرهێنانی ئ����ەوی دی بوە لەچاڵی تاریکی مەزهەبگەرایی، بەنی����ازی گۆڕینی بۆ کەرەس����تەیەکی تازە بۆ
وەزیفەیەکی تازە لەجێگایەکی تازەدا.لەئاس����تی روکەش����دا فرۆی����دو مارک����س دو فەیلەسوف نین لەیەکبدرێن و لەسەر سفرەیەک کۆبکرێنەوە، هەر یەکەیان سەر بەسەر زەمینێک و زانس����تێکن، مارکس ش����تێکی بەناوی دەرون نەناسیوەو ش����تێکی دەربارەی گرێ قوڵەکانی نەزانی����وە. فرۆیدی����ش نەوەک هەر هەس����تی بەنزیکیی نەکردوە لەمارکسییەکانەوە، بەڵکو الی ئەوان هەمیشە وەک ئایدیالیستێک سەیرکراوە ک����ە ڕوانینەکانی هی����چ بنەمایەکی مەتریالییان
نیی����ە. یەکەمین ه����ەوڵ بۆ شۆڕش����گێڕکردنی فیکری فرۆیدیی لەسەردەمی فرۆید خۆی و الی سوریالیس����تەکان بەڕێوەدەچێت، کۆکردنەوەی ه����ەردو دژی گ����ەورە مارکس و فرۆی����د تەنیا خەونێکی س����وریالی نییە، بەڵکو ڕوانگەیەکی فیکریی����ە. الی سوریالیس����تەکان »کە ناکرێت نیتش����ەوییە فراوانەکەیان بنەما دیۆنیسیسی و فەرام����ۆش بکەین« ئاش����کراکردنی ناوەڕۆکی نەس����ت بەهەم����ان پلەی خەبات����ی چینایەتیی شۆڕش����گێڕانەیە. هەڵبەت جگە لەترۆتس����کی و والتەر بنیامین، کە بەحەماس����ەتەوە پێشوازیی نە مارکسیس����تەکان و س����وریالیزمیان کردوە، نە فرۆیدییەکان ئەم گەمە س����وریالییە بەهەند وەرده گرن، فرۆید خۆی هیچ مەیل و ئارەزویەک بۆ س����وریالییەکان نیش����ان نادات. بەاڵم هێزی سوریالییەکان لەوەدا بو شتێک شۆڕشگێڕبکەن ک����ە لەجەوه����ەردا وادەرناکەوێ����ت، فیک����ری ڕادیکالی����ش بەب����ڕوای من یەک مان����ای هەیە، شۆڕشگێڕکردنی ئەو ئایدیایانەی کە شۆرشگێڕ دەرناک����ەون. لێرەش����دا قس����ەیەکی نیتش����ە دێت����ەوە یادمان و دەبێتە پاڵپش����تمان »هەمو حیکمەتێک ڕۆژێک لەڕۆژان، گرمەو بروس����کەی خ����ۆی دەنێرێت«. بەاڵم بۆ ئەوەی حیکمەتێک بتوانێت گرمەو بروسکەی خۆی بنێرێت، دەبێت ئێمە بتوانی����ن لەڕوانگەیەکی ترەوە س����ەیری
پارادۆکسەکان بکەین.بەڕوکەش هیچ ش����تێک نییە نیتش����ە لەگەڵ هیگڵ، مارک����س لەگەڵ فرۆی����د، الکان لەگەڵ هۆلی����ۆد، هایدگەر لەگەڵ چەپ����دا کۆبکاتەوە، بەاڵم تەواوی فیکری فەلس����ەفیی لەس����ەدەی بیس����تدا خەریکی کۆکردنەوەی ئەم دژانە بون، لەقوتابخانەی ژیژیک، تا لەس����وریالییەکانەوە فرانکفۆرت����ەوە بۆ فۆکۆ هەوڵ����ی کۆکردنەوەی مارک����س و فرۆید دەدرێ����ت و هەرجارەش جۆرە بەرهەمدێ����ت. هەواڵن����ە ل����ەم کۆنس����ێپتێک دواهەوڵ����ی ژیژیک ب����ۆ کۆکردن����ەوەی الکان و لینین لەکۆنس����ێپتێکدا کەمتر س����وریالی نییە لەهەوڵ����ی کۆکردنەوەی مارک����س و فرۆید الی خودی س����وریالییەکان، بەڵک����و هەمان هێڵە، هەمان خەونە، کە بەشێوەی بەردەوام و جیاواز دەردەکەوێت و دوبارەدەبێت����ەوەو دەگەڕێتەوە. ئەم خەونی لێکدان و کۆکردنەوەی دژانە »وەک دینامیکییەت����ی خ����ودی فیک����ر / وەک کرۆکە بیرکردنەوە« پرۆسەی ئایدۆلۆژییەکەی ئەنتی الی فۆکۆ ئاس����ۆکانی فراوانتر دەبێت و دەبێت بەکاری لێکدانی »نیتش����ە، فرۆید، مارکس«، الی درێدا دەبێت بەلێکدانی »هایدگەر، نیتشە، مارک����س«، ن����ەک هەر ئ����ەوە ئەم����ڕۆ بزاوتی هایدگەریی����ە چەپەکان، بەتایبەت لەفەرەنس����ا یەکێک لەه����ەرە بزاوتە فراوانەکانی ناو فیکری هاوچەرخمان����ه . کۆمەاڵیەتی����ی فەلس����ەفیی و هەڵبەت دەیان نمونەی تر ه����ەن بیهێنینەوە، ب����ەاڵم دوای یەک س����ەدەی ت����ەواو لەهەوڵی هێڵە دۆزین����ەوەی نزیککردن����ەوەو لێک����دان و نهێنییەکان لەنێوان ئایدیا فەلسەفییە دژەکاندا، ئەمڕۆ لەم کولتورە مەزهەبییەی ئێمەدا ناچارین جەنگ ب����ۆ فرە ڕەهەندی فەلس����ەفیی بکەین. لەمڕۆدا جگە ل����ەوەی دژ بەم مۆراڵە دەرونییە بوەس����تینەوە کە پرۆسەی گاڵوبینیی هێناوەتە ناو ژیان����ی ڕۆش����نبیریمانەوە، جگە لەوەی دژ بەو ئائورا دینییە بوەستینەوە کە شەبەنگێکی موقەدەس بەدەوری هەندێک مەزهەب و بۆچوندا کێش����اویانە... ڕێگایەکی ترم����ان نییە. فیکر لەدونی����ای ئێمەدا ی����ان دەبێت لەن����او گۆڕی مەزهەبەکان����دا بمرێت، یان وەربگەڕێتە س����ەر سەرکێشییەکی بەردەوام و ئەزمونێکی بێوچان و تاقیکردنەوەیەکی گەورەی لێکدان و تێکەڵکردنی
ئەداتە فەلسەفییەکان.
هەندێک لەسەرچاوە س����ەرەکییەکان کە بۆ رونکردنەوەی هەردو چەمکی گاڵوبینیی و ئائورا
سودیان لێ وەرگیراوە :
Inge Suchsland: Kristeva zur Ein-.führung. Hamburg: Junius 1992
Zimmermann, Anja: Skandalöse Bilder – Skandalöse Körper. Berlin,
.2001A.Nünning: Metzler Lexikon Litera- tur- und Kulturtheorie: . J. B. Metzler
.verlag. 2013 Menninghaus, Winfrie: Ekel , Theorie und Geschichteeiner starken Empfindung. Frank-
furt am Main.Suhrkamp.. 1999Antke Engel: Wider die Eindeutig- keit, Sexualität und Geschlecht imFokus queerer Politik der Repräsen- tation. Campus Verlag. Frankfurt am
.Main.2002 Walter Benjamin: Das Kunstwerkim Zeitalter seiner technischen Repro-duzierbarkeit. Drei Studien zur Kunst- soziologie. Suhrkamp, Frankfurt am
.Main 1963Bertolt Brecht: Arbeitsjournal 1938- 1942. Suhrkamp . Frankfurt am
.Main.1974
13 )٤56( سێشه ممه ٩/20١٤/١2 [email protected]بیروڕا
رێبین هەردی
کورتکردنەوەی ژیژیک بۆ سیاسییەکی چەپ بۆ ستالینییەک، بێئاگاییە
لەستایڵی ڕیزیومی ژیژیک، لەفرەڕویی ژیژیک، لەزاڵبونی
کەرنەڤالییەت و دەمامکسازیی لەنوسینی
ئەودا، بێئاگاییشە لەستایلی پچڕپچڕو فرە
هێڵی فۆرمی نوسین الی ئەم فەیلەسوفە
فیکر لەدونیای ئێمەدا یان دەبێت لەناو گۆڕی مەزهەبەکاندا بمرێت، یان وەربگەڕێتە سەر
سەرکێشییەکی بەردەوام و ئەزمونێکی بێوچان و
تاقیکردنەوەیەکی گەورەی لێکدان و
تێکەڵکردنی ئەداتە فەلسەفییەکان
دیموکراسیی رێگەی لەناوبردنی ناحەزو
نەیارەکان نیە، بەڵکو رێگەو شێوازی قەبوڵکردن و پێکەوە
ژیان و کارکردنە لەگەڵ )نەیار(و
)ناحەزان(دا
کلتوری دیموکراسیی
گەڕان بەدوای ئیمانی بزربوداڕەخنە لەجەوهەرگەرایی لەبواری بیرکردنەوەی فەلسەفییدا
بەختیار عەلی
بەدەر لەهەمو پێناسەیەکی نێو وشەنامەکان ب���ۆ چەمک���ی فاش���یزم ک���ە بەرژێمێک���ی س���ەنتەرخواز، راس���تڕەوو هێزگەرا پێناسە دەکات، چونک���ی بوار بەهیچ ئۆپۆزس���یۆن و جیاوازی���ی بیڕوڕاو تێگەیش���تنی تر نادات. ه���اوکات، لەدەرەوەی ئ���ەو ناوبردنە باوەی رۆژنامەکانی س���ااڵنی رابوردو کە بەشێوازی جی���اواز ئەو چەمک���ە تاوتوک���راوە، لێرەدا )polemic( "شێوازی نوس���ینی "پۆڵیمیکوەک دەرکەوتێکی فاشیستانە باس دەکەم.
دیارە، دەمەوێ لەو رەهەندە ش���اراوانەی نوس���ینیش بدوێم کاتێ���ک وەک ئامرازێکی دەستەوسان الی نوسەر لەدەرەوەی ئامانج و ستراتیژیەتی نوس���ین بەکاردێت. هەڵبەت، وەس���فکردنی ئ���ەم رەهەندەی نوس���ین بە لێکچونێکی ب���ۆ "فاش���یزم" دەگەڕێت���ەوە مەبەس���تدار لەنێ���وان ئ���ەو رژێمان���ەی کە بەفاشیست ناودەبرێن و شێوازی نوسینگەلێک کە بەمەبەست و بێ مەبەست، ئەمڕۆ هەوڵی خنکاندن���ی وتوێ���ژو کران���ەوەو فرەدەنگیی
دەدات.لێ���رەوە، فاش���یزمی نوس���ین ئەوەیە کە دوائامانجی نوس���ین نەک هەر پڕکردنەوەی بۆشایی و گرێ س���ایکۆلۆجییەکانی نوسەرە، بەڵک���و ئام���رازی لێ���دان و خاڵیکردنەوەی رک و کین���ەو داخە کەڵەکەب���وەکان و حەزە بەدینەهاتوەکانیش���ە. بەتایبەتت���ر، کاتێک کە نوس���ەر خۆی لێدەبێتە سەرچاوەو خۆرە درەوش���اوەکەی تێکڕای کایەی رۆشنبیریی. دان���او فرەزان و رابەری ن���ەوە تازەکان. ئەم نوس���ەرە وەک چۆن پەنا دەباتە بەر نوسین لەپێناو لێدان یا وەک پردی پەڕینەوە بەرەو مەبەس���تە زاتیەکانی، ئاوەهاش بەنوس���ین ل���ەدەرگای هەمو بابەتێکی جی���اواز، بەاڵم بەیەک مەبەس���ت دەدات: رازیکردنی زاتێکی
تێرنەبوو ناگیرساوە.ئیدی، فاش���یزمی نوس���ین خەسڵەتێکی زەقەوەبوی مەیلە خودییەکانی نوسەرە بەسەر بابەتی نوسیندا. خۆپفدانێکە لەنێو چەمک و دەس���تەواژەو تێزە بریس���کەدارو قەبەکاندا. هەاڵو هەرا خوڵقاندنە نەک گۆڕانکاریی. بۆیە، بابەتەکانی لەپێناو لێکدانەوەدا نین، بەڵکو لەب���ەر خۆنوس���ینەوەیە. تەنانەت کە بایەخ بەبابەتێک���ی گ���ەورەش دەدات، هەر لەبەر خۆی بەشان و باڵیدا هەڵدەدات. وەکیتریش، بابەتێک چەندە گرنگ بێت، بەاڵم لەبەرئەوەی ح���ەزی پێ نییە، وەال دەنێت. جگە لەوەی، پرسە هەس���تیارەکانیش لە "نیازی خودیی" دەئاخنێت و دەیکاتە بەردەبازێک بۆ ناوبانگ، خوێنەر ڕاوکردن و سەرقاڵکردنی راگەیاندن و
ڕای گشتیی بەخۆیەوە!لەنوسینی فاشیستانەدا، نەک هەر پێوەر نییە، بەڵکو مجێز)مزاج(ی نوس���ەر حاکمی رەهایە. نوس���ینێکە کە "نوسەر- تەوەرە"، داگیرخوازیش���ە. خوێنەرک���وژو ه���اوکات هەڵچ���ون و گوێزان���ەوەی بەدەس���توبردیی دۆگماکان و وەستایی لە "وشەتێوشین"دا، وا دەکات نوس���ەرەکەی شێوازی سەرکۆنەکەر، نوێنەرایەتیکردن���ی خۆبەدەمڕاس���تزان و هەقیقەتی بگرێتەبەر. لەوێدا، نوس���ەر نەک هەر لەبری ئێمە بیردەکاتە، بەڵکو بڕیارمان ب���ۆ دەدات. چونکی پێیوای���ە، دەبێ هەمو ش���تێک لەساتی نوسینی ئەوەوە دەست پێ بکات. ه���ەر لەکۆتایی خاڵی نوس���ینەکەی ئەویش���دا، هەمو ش���تێک بێدەنگ و بەکۆتا
بگات!نوس���ینێ کە تەنها "خۆری ئەو"ی نوسەر زاڵگەبێ، ئیتر ناوەڕۆک���ی بابەتەکان دەبنە سێبەر. بۆیە، داپۆشینی مەبەستە شاراوەکان کە ختوکەی ئەنگێزە پەڕگیرو تاکڕەوەکانی نوسەر، میکانیزمێکی ترە. لەراستییدا "ئەو" نانوس���ێ بەڵکو، دەیەوێ خۆی بەنوس���ین هەڵبڕێژێت. بۆیە، بەدەسەاڵتی بەکارهێنانی وشەکان لەخۆسەپاندن و خۆبڵندکردن بەسەر ئەویتردای���ە. ج���ا با ئەویترەکە نوس���ەر یا
خوێنەر بێت!لەنوس���ینی وەه���ادا، نوس���ەر لەبۆن���ە دەگ���ەڕێ. چونک���ی بەبۆن���ەو ب���ۆ بۆن���ە دەنوسێت. دواجار، بۆنەدۆزیی دەبێتە پیشە تەریبەک���ەی نوس���ین. ئەگ���ەر بۆنەیەکیش بەردەست نەبو، دەیخوازێ تا بینوسێتەوە! لەبەرئەوەی نوسین بۆتە خوو، ئالودەبون و لێڕاهاتنێکی بێتام. هاوکات، رێخۆشکردن بۆ توانج و پالرو وش���ەی زبر بەرامبەر رکابەرو ناهاوڕاکانی. ئ���ەو، رەخنەگر نییە لەبابەت، بەڵکو کەس���ەکان ئامانجە. جا ئەو کەس���ە نوس���ەرێک یا دوژمنێکی زەینیی خۆی بێ. بۆیە، هەمیشە رکابەرەکەی دەباتە ئاستێک کە بیری لێبکاتەوە، ب���ەاڵم لەپێناو وتوێژو
ئاڵوگۆڕی راوبۆچوندا نا. تەنانەت رەخنەش لەو تەرزە نوس���ینەدا ئامرازی س���ەندنەوەی ش���ەرعیه تی نوسینە لەئەویتر. بەم مانایە بەرپاکردنی شۆڕشێک نیی���ە ك���ە گۆڕانکاری���ی ب���کات، بەڵک���و لێدان���ی دژبەرەکەی و س���فرکردنەوەی مافی بیركردن���ەوەو کەش���فکردنی هەگبەکەیەتی. ئەمەش بەهەڵدانەوەو گەڕانەوە بۆ سەرچاوە
هزریەکان���ی رکابەرەکەی، دەس���تپێدەکات. وەرگرت���ن و رادەی دەستنیش���انکردنی کەسانیتر تێزەکانی جوینەوەی کۆپیکردن و هەنگوینەکەیە. پ���ورەی دۆزینەوەی لەودا، ئی���دی، ئەویت���ر دۆزەخێک���ی دەرونیی���ە، ن���ەک هان���دەری بیرکردن���ەوەو بەدواچون و
خۆدەوڵەمەندکردنی روناکبیریی."ش���ەڕە- مش���تومڕو لەمێ���ژوی راب���وردودا، رۆش���نبیرییەکان"ی س���ەدەی پێکهەڵپرژان���ی "ب���ەرەی چەپ و راس���ت"ە نیشانەیەکە کە دواجار نەخشەی روناکبیریی رۆش���نبیرانی داب���ەش کرد. هەڵب���ەت، تا ڕادەیەک���ی ب���اش بەناکۆکی���ی و لێکترازانی کام���ۆ" "س���ارتەرو نێ���وان هاوڕێیەت���ی ئاشناین. کاتێک "س���ارتەر" نوسی: دۆزەخ ئەویترە، لەو وێناندنەدا یەکس���ەر "ئەلبیرت کامۆ"مان دێتە بەر چاو. ئاشکرایە، زۆربەی مش���تومڕە بەناوبانگەکان بەجۆرێک هۆکاری روناکبیریی و ڕای گشتیی و دەوڵەمەندکردنی ئازادبون. دەربڕینی زیندوێتیی بەخش���ینی لەم س���ۆنگەوە جوانتریین هەڵوێس���تە، وتە بەنرخەک���ەی "ئەرس���تۆ"یە: " ئەفالت���ون، مامۆستامە بەاڵم هەقیقەت خۆشەویستترە".
بێگوم���ان، دەب���ێ رەخن���ە هەب���ێ ت���ا دەرگای وتوێ���ژی روناکبیریی و سیاس���یی و پش���ت و س���ەر بکەوێت���ە کۆمەاڵیەتی���ی لێبکەوێتەوە. راگۆڕین���ەوەی خوێندن���ەوەو بەاڵم، پێدەچێ شێوازی نوسینی پۆڵیمیک، هەر دژایەتیکردن و پەالماردان بێت. چونکی ه���ەر لەرەگوڕیش���ە یۆنانیەکەی وش���ەکەدا بەمانای ش���ەڕ دەکەوێتەوە. بۆیە، نوس���ەر لەپێن���او سەرخس���تنی بۆچونەکانیدا هەمو ش���تێک بەڕەوا دەبینێ. کاتێکیش لەشەڕو خۆشەویس���تیدا، هەمو شتێک رەوایە، چیتر نوسین ئامانج نییە! بۆیە، نوسینی پۆڵیمیکی دروستیی ڕاس���تیی و بانگەشەی هەمیش���ە نوس���ەرەکەو پوچەڵی���ی روانگەکانی ئەوی تر دەکات. نوس���ینێک کە هێندە س���ەرڕێژە ئەوەن���دەش لەتەنگەتاوی���ی هێرش���کردن،
نوسەرەکەی بەرگریخوازانە دەپەیڤێت.جگ���ە ل���ەوەی، ئ���ەم ج���ۆرە نوس���ینە خۆبەبازاڕیکردن���ەوه و ت���ری گەمەیەک���ی خۆهێنانەوە سەرشانۆ پانەکەی پاڵەوانێتییە. لەبەرئەوە، ئەو نوس���ەرانە لەگەڵ سیاسییە دیماگۆجییەکاندا کە س���ەرگەرمی تەکنیکی بەخ���ۆو س���ەرقاڵکردن سەرنجڕاکێش���ان، خڕکردن���ەوەی ڕای گش���تیین، جیاوازییەکی ئەوتۆی���ان نییە. بۆیە، دەبێ���ت دوژمنێک، نەیارێ���ک هەبێ تا بەپێکان���ی، کاریزمایەک س���ازبکرێت. ئی���دی، ئەم���ە لێکچونێک���ی نەبینراوی روناکبیرو رژێمێکی فاشیستە کە ئامانجی دروستکردنی چەق و تاقە ناوەندێکی هێزە. چەقێک کە میکانیزمی فەرامۆشکردن و لەخۆدەگرێت. دەرپەڕاندن پەراوێزخس���تن و ئیتر، نوس���ین چیت���ر پەیام���ی پاکیزەیی و مرۆڤان���ەی تێدا نییە. ئەو گومانەش���مان ال دروس���ت دەکات ئاخۆ: نوسین دەمامکێکی ت���ری مرۆڤی ژی���رە، لەپێناو ش���اردنەوەی
ئەنگێزە ناچیزەکانیدا؟
بیرورا(456( سێشه ممه 2014/12/9 14
رهههندیسێیهم گۆشه یه که دو هه فته جارێک
"نه وزاد جه مال" ده ینوسێت
فاشیزمی نوسین ئەوەیە کە دوائامانجی
نوسین نەک هەر پڕکردنەوەی
بۆشایی و گرێ سایکۆلۆجییەکانی
نوسەرە، بەڵکو ئامرازی لێدان و خاڵیکردنەوەی
رک و کینەو داخە کەڵەکەبوەکان و
حەزە بەدینەهاتوەکانیشە
پۆڵیمیک: فاشیزمی نوسین
ده سه اڵتی كوردیی به حسابی خۆی له ده رگاوه ئابوریی كوردستانی له چنگ به غ���دا ده رهێنا، ب���ه اڵم له په نجه ره وه راده س���تی ك���رده وه ، زۆرن ئه وان���ه ی دڵخۆش���ن به رێككه وتنی نێوان هه رێم و به غدا له سه ر ئاریشه ی نه وت و بودجه ی
پێشمه رگه .كه مێك بگه ڕێنه وه دواوه بیربكه نه وه ئاش���تی بارزانی و نێچیرڤ���ان ئ���ه وه له میدیاكان و ب���ه رده وام بون هه ورامی دواجار له به رده م په رله مانی كوردستاندا ده یانوت ئیتر گه ڕاندنه وه ی فرۆش���تنی نه وتی كوردستان له رێگای )سۆمۆ(وه هێڵی سوره و گه ڕانه وه یه بۆ خاڵی سفر، یان ده یانوت به غدا ده یه وێ ئێمه نه وت ده ربهێنین و به ب���ۆری ره وانه ی بكه ین و عه دادو وه رگرتنی پاره كه ی راده س���تی به غدا بكه ین، ئه مه به و مانایه دێت كه
ئێمه ببینه )حه ماڵ(ی ئه وان.ئه ی له م رێككه وتنه دا چییانكردوه ؟
320 كوردستان به رهه می له ئێستادا ه���ه زار به رمیل نه وت���ه له رۆژێكدا، له م 320 هه زار به رمیله به رپرس���انی كورد 250000 به رمیلی ده درێته س���ۆمۆ واته بۆ عێراق ده بێت. كه واته رێژه ی 78%ی نه وت كوردس���تان بۆ س���ۆمۆ. به هۆی كۆنترۆڵكردنی بۆری نه وتی )كه ركوك - به نده ری جه یهان( له الیه ن داعشه وه ئێس���تا هه نارده كردنی نه وتی كه ركوك كه پێش���تر كۆمپانیای سۆمۆی عێراق به رژه وه ندیی ب���ۆ ده ك���رد هه نارده ی
عێراق وه ستاوه . وه فدی كوردیی چونه ژێر باری ئه وه ی له رێ���گای بۆریه كه ی خۆیانه وه رۆژانه 300 هه زار به رمیل بۆ سۆمۆی عێراق و له ژێر چاودێریی ئه واندا
هه نارده بكه ن.2015ی له بودج���ه ی له به رامب���ه ردا بێ���ت ك���ورد ب���ۆ 17%ی عێ���راق )بێگوم���ان به ده ركردنی خه رجیه كانی حاكیمه و س���یادیی ( هه روه ها خه رجیی پێشمه رگه ش بنێرن. به هه مو حسابێك و به خه رجی���ی پێشمه رگه ش���ه وه ناگاته
12%ی كۆی گشتیی بوجه ی عێراقبه ش���ه ڕ كورد ئ���ه وه ی ب���ه رده وام به ده س���تی دێنێ به وتوێژ ده یدۆڕێنێ، گه ر هێزی پێش���مه رگه نه بوایه ئیستا داع���ش له كه ركوك بو، كه ركوك خاكی كوردستانه و خۆیان وته نی دڵ و قودسی كوردس���تانه ، به خوێن���ی پێش���مه رگه پارێ���زراوه به اڵم ك���ورد نه وته كه ی بۆ مه س���یحییانه توركمان و عه ره ب و ئه و ده فرۆش���ێ كه نه یانتوانی یه ك چركه به رگری���ی له كه ركوك بك���ه ن به رامبه ر داعش و ش���ه هیدێكیان ل���ه م پێناوه دا به رگریی ك���ورد ته نها نه به خش���یوه ، لێكرد، راسته ئێستا حكومه تی ناوه ند ده سه اڵتێكی ئه وتۆی له كه ركوك نه ماوه به اڵم زۆر ژیران���ه به ڕه كه ی له ژێر پێی وه فدی كوردیی ده رهێناو پێیوتن ئێوه بۆ ئێمه له وێن. پێش���یوتن ئێوه نه وتی كوردستان ده ردێنن به اڵم78%ی قوفڵ و پاره وه رگرتن الی ئێمه یه و ئێوه ته نها بارودۆخه كه بك���ه ن و كۆنترۆڵ 22%ی ئێستا واده خوازێ و له ئاینده یه كی نزیكدا
ئه و 22%ه شتان له ده ست ده ردێنین.نه وت ده رهێنان���ی پێ���ش هه رێ���م بێ كێش���ه 17%ی بودج���ه ی عێراقی وه رده گرت، به اڵم وا ئێستا نه وتی كورد ده فرۆش���ین و بۆش���یان ده رده هێنین و ئه وانی���ش بودجه مان ده ده نێ، كورد چ س���ودێكی وه رگرت له م پرۆسه یه ی كه بكوژانی ئابوریی كوردستان كردیان؟!
س���ه رنجبده ن 550ه���ه زار به رمی���ل نه وت250 ه���ه زار له هه رێم و 300 هه زار له كه ركوك )هه ردوكیان نه وتی كوردن ده رده هێنرێن( كوردس���تان له خاك���ی له ی���ه ك رۆژدا یه ك به رمیل به 70 دۆالر ده كات���ه 1155000000دینار )ملیارێك و س���ه دو په نجاو پێنج ملیۆن دینار( بۆ یه ك مان���گ، بودج���ه ی خه مڵێنراوی
2015ی عێراق 80 ملیار دۆالره و پشكی ك���ورد ب���ه 12% ده كات���ه 800000000 دین���ار )هه شتس���ه د ملی���ۆن دۆالر(، كه وات���ه نه وت���ی خۆمان فرۆش���ت بۆ به غداو به غدا پاره مان ده داتێ و كه متر له پاره ی نه وته كه ی خۆمان، له كاتێكدا پێش فرۆشتنی نه وت له الیه ن بكوژانی ئابوریی كوردس���تان ئێمه مانگانه 1،2 ملی���ار دینارم���ان بۆ ده ه���ات و نه وتی خۆش���مان له ژێر زه وی خۆماندا بوو بۆ وه فدی به داخه وه داهات���و، نه وه كانی دانوس���تان له بری داننان به شكس���تی سیاسه تی نه وتیی و ئابوریی سه ربه خۆ، بانگه ش���ه ی ده س���كه وت ده كه ن به اڵم ش���اره زایان ب���اش ده رك به وه ده كه ن كه ئه مه پاشه كشه یه به رامبه ر ناوه ندو گه ڕان���ه وه بۆ خاڵی نه ك س���فر به ڵكو
ژێر سفر.كوردس���تان كوژه كان���ی ئابوری���ی سیاسه تی نه وتی كوردستانیان دۆڕان، ئابوریی س���ه ربه خۆو ده وڵه تی كوردیی موزایه ده ی سیاسیی و ته نها سه ربه خۆ س���ه رقاڵكردنی خه ڵ���ك ب���و، ب���ه اڵم بۆخۆیان وه ك كۆمپانیاكانی كار گروپ و قه یوان و ئه وان���ی دی نه دۆڕاون چونكه فرۆش���تنی ده رگای رێككه وتنه ب���ه م نه وت و گازو س���وته مه نیی به تانكه ر بۆ ئێران و توركیاو ئه فغانس���تان ئاوه اڵتر ب���و، پااڵوگه كانی نه وت كه به بودجه ی حكوم���ه ت دروس���تكراون و كۆمپانیای حزبی���ی به ڕێوه یان ده ب���ات له مه ودوا ده سكراوه تر ده بن و گه لی سته مدیده ش چی به سه ردێ بابێ گرنگ ئه وه یه قیاده خۆش بژی ، ئ���ه وان حه كیمن بۆ حاڵی خۆیان، یانزه مانگه خه ڵكی كوردستان جه ور ده كێش���ێ به هیوای سه ربه خۆیی دارای���ی و دواتر خه ونی س���ه ربه خۆیی ئابوریی و س���ه ربه خۆیی سیاسیی، به م رێككه وتنه و به ده ستی بكوژانی ئابوریی كوردس���تان هی���واو خه ونه كه یان بوه
بڵقی سه ر ئاو.
له واڵتێكدا كه ته نها چوار ملیۆن مرۆڤی تێدا ده ژین، چوار ملیۆن مرۆڤی ماندوو، رابردو پڕ مه ینه ت، كه ئێس���ته ئێوه به ڕێوه یان ده به ن بێ ئه وه ی ئێوه وردبین له ڕوانین و دیده ئاوه اڵ بن له ئاست داواكاریه كانیان، خه می چینایه تی له م هه رێمه دا خه مێكی گه وره یه له بێكاریی و نایه كسانیی و دادپه روه رییدا. پێویست ناكات وته كه ی به رناردش���ۆتان بیربێنمه وه )زۆریی له به رهه مهێن���ان و ناڕێكیی له دابه ش���كردندا( خه م���ی هه ر توێژێك���ی كۆمه اڵیه تییش ئه وه خه مێكی تایبه تمه ندو پڕ چورتم و كه س���ه ره ب���ۆ خۆی . بۆیه له م وت���اره كورته مدا ته نها له خه م���ی ئه دی���ب و رۆش���نبیران ده دوێ���م، به تایبه ت له ش���اری پایته ختی رۆش���نبیریی كوردس���تاندا كه بۆ من ناب���ێ ئه و هه ڵه یه ی ئێ���وه دوباره بكه م���ه وه و بڵێ���م )پایته ختی رۆش���نبیریی ( به ڵكو ئه و ش���اره پایته ختی ئه دیب و توێ���ژی په راوێزكردن���ی خه ڵ���ك و
رۆشنبیرانه .جه نابی سه رۆك و جێگره كه ی
هه ن���دێ رۆش���نبیرییدا له پایته خت���ی له چیرۆكن���وس و ش���اعیره كان ش���ه وانه له )عه لوه ی ( پایته ختی رۆشنبیرییدا حه ماڵیی ده كه ن! ب���ه اڵم ئه مه نوكته نیه ، راس���تییه راستی ! ئه و راستییه یه كه ئێوه نایزانن یان ناتانه وێ بیزانن. به ته مه نترین و به ئه زمونترین ئه دیب ش���ۆفێری ته كس���ییه ! )له گه ڵ رێزی زۆرم ب���ۆ ش���ۆفێری ته كس���یی و حه ماڵ���ه به ڕێزه مان���دوه كان( به كوێ���ره كوێر كۆاڵن به كۆاڵن ش���ه قام به ش���ه قام ئه گه ڕێن به ڵكو لێڕابگرێت، پیره ژنێك���ی چاوكز ده س���تیان رۆش���نبیریی پایته ختی گه نجه كانی چونكه ئه یانناسن و خۆیان شه رمه زار ناكه ن ئه دیبه به ئه زمون���ه كان به م ش���ێوه یه ببینن، ئه وان خۆیان بێئومێدو شه رمه زار ناكه ن به اڵم ئێوه
هه ر به خه یاڵیشتاندا نایه ت!جه نابی سه رۆك و جێگره كه ت
ئه گه ر ئێوه له گه ڵ ئه و شۆفێره ئه دیبانه دا سواربن كه هه رگیز س���واری ته كسیی نابن! چونك���ه جامه كان���ی س���اده ن و ره ش نین! چ���ۆن له ڕوت���ان هه ڵدێت بڵێن مامۆس���تای
چیرۆكنوس, دابه زین هه یه .ئێوه ئاگاداری شار نین كه خاوه ن ماڵه كان له گه ڕه كه په راوێزكراوه كانی ئه وپه ڕی شاردا توڕه و نیگه ران هاوار ئه كه ن تكایه با ئه دیب و هونه رمه ندو رۆشنبیره كان سه ری مانگ كرێی خانوه كانیان بنێرن كه تیایاندا هه یه له چوار مانگ زیاتره نه یانتوانیوه كرێی خانوه كانیان ب���ده ن. ئێ���وه داوای ئه فران���دن و داهێنان له ئه دیب���ان ئه ك���ه ن به اڵم ئ���ه وان له خه می داوای خ���اوه ن خانوه كانیاندان )كه ر له كوێ
كه وتوه و كونده له كوێ دڕاوه (. ئێوه السایی شاره كانی سانفرانسیسكۆو دوبه ی ئه كه نه وه ، یاریزان���ه به ناوبانگه كانی جیهان بانگهێش���ت ده كه ن بۆ كوردس���تان، گۆرانیبێژه ناوداره كان بانگهێش���ت ده كه ن، به اڵم به هیچ كلۆجێ ئاگاداری گوزه ران و ژیانی رۆش���نبیرانی كورد نین. ده زان���م گوزه رانی ئه وان له پایته ختی هه رێم و شاره كانی تریشدا هه ر وان ب���ه اڵم من مه به س���تم له پایته ختی رۆشنبیرییه ! ئه وه نده ی شانازیی به وه رزش و یارییه وه ئه كه ن نیو ئه وه نده بیر له گوزه رانی رۆش���نبیران ناكه ن���ه وه .. ئ���ه و وه زاره ته ی ناوی وه زاره تی رۆش���نبیرییه ، ده بێت بزانێت كه س���ه چاالكه كانی بواری رۆشنبیریی كێن و پێداویستییه سه ره تاییه كانی ژیانیان چییه . به س���ه ئیتر بێ���زار بوین، ئه گ���ه ر ئێوه له م راستییه تێناگه ن ئه وا ئایینده كه ئێوه ی تیادا پی���ر پیر بون ئه نجامی ئه م په راوێزكردنه یان له تێكسته كانیاندا ده خوێننه وه . ئه وسا هه مو میدیا بانگه شه كه ره كانی دیموكراسیه ت دادتان ن���اده ن. ئه رێ ئه وه ئێوه له مێژو ناترس���ن؟ ها... ناترسن؟ مێژو له وه دادوه رتره كه ئێوه
واده زانن ئێوه دروستی ده كه ن.جه نابی سه رۆكی حكومه ت و جێگره كه ی
با هه مو خه ڵكی كوردستان به شوێن تۆپێكی گۆڕه پان و یاریدا رابكه ن، ئێوه خۆش���حاڵ و شاگه ش���كه مه بن به م دیمه ن���ه یۆتۆپیایه ! ئه وه نیشانه ی الس���اییكردنه وه یه كی ساكارو ساده یه وه ك چۆن الساییكردنه وه ی خواردنی ماكدۆناڵس له واڵته دراوسێكاندا له بره ودایه . ده بوایه پێش ئه وه ی ئێمه بێینه ده نگ ئێوه به رنامه و چاره سه رتان البوایه ، ناشتوانن باس له وه بكه ن ئه م گه له سته مدیده یه له مه ترسی داعش و ماعش���دایه ، من خۆم له شارۆچكه ی
قه ره ته په له مه یدانی جه نگی دژ به داعش���دا ب���وم، ئه و ش���اره ی پێیده ڵێ���ن قه ره ته په و ش���اری زه وتكراوی خاكی كوردستان، ده یان ك���چ و ك���وڕی الوم بینی پی���ری په ككه وته و هه اله���ه الم بینی یه ك���ی به دیار شوش���ه ی بیبس���ی پڕ له به نزینه وه كزۆڵه دانیش���تون تا ماتۆڕس���وارێكی وێڵ بێت���و لێیانبكرێت. هه ر چه ند كیلۆمه ترێك له رۆژئاوای ئه وانه وه س���ه دان ته نكه ر گازو نه وت فڕكه یان ده كردو س���نوریان ئه به زان یان بڵێین )بازرگانییان ك���ورده ژیان���ی ب���اری ئ���ه وه ئه ك���رد!( ته عریبكراوه كانه و ئه مه یش گوزه رانی ئه دیب و رۆشنبیری ! له پایته ختی رۆش���نبیره كانتانه من هیچ ده رب���اره ی رێكخراوه كانتان ناڵێم با
ئه وان قات و بۆینباغه كانیان دانێن و س���اده و س���اكارانه پێ له ڕاس���تییه كان بنێ���ن.. ئایا ئه توان���ن چی بك���ه ن بۆ رۆش���نبیران جگه له دروشمی سیاسیی زه ق و ره ق و ته ق! نازانم جه نابی س���ه رۆك و جێگره ك���ه ی له وه ناچێ ئێوه وه اڵمتان هه بێت، بۆیه داوا له و ئه دیب و رۆش���نبیرانه ئه كه م هه ر كه س���ه ی له جیاتی س���ه ندیكاكانیان له ڕێكخراوو ئه ندامێتی���ان بچنه ناو س���ه ندیكانی حه ماڵه كان و شۆفێری ته كسیی و پاس���ه كان. ئه وان هه ر هیچ نه بێ به ته نگی یه كتره وه ن چونكه به ڕاستی ده زانن ره ن���ج و خه باتیان چه ند ئه س���ته مه و باریان چه ند گرانه با ئه وان چاوه ڕێی ئێوه نه كه ن, ئه وه ی چاوه ڕێی كاس���ه ی ماڵه دراوسێ بێت
ئه بێ بێ شێو سه ربنێته وه .جه نابی سه رۆك و جێگره كه ی
واز ل���ه و گه م���ه سیاس���ییانه یه بێنن كه هه ندێ له به رپرسه كان بۆ پێكه نین و القرته و گاڵته جاڕیی ره خن���ه ی رۆژنامه و گۆڤاره كان به چ���ات و ته له ف���ۆن ب���ۆ یه كت���ر ده نێرن. ده س���ه اڵتی رۆشنبیریی له ده س���ه اڵتی دوای هه ڵبژاردن و په یمانه كانتان گاریگه رتره . ئیتر ده بێت راش���كاوانه تر ره خنه ت���ان لێبگرین. ئه گه ر ئ���ه م چیرۆكانه تان نه بیس���توه ئه وا سه دان چیرۆكی له وه تراژیدیترو سامناكترو ش���ه رمهێنتر ه���ه ن تا ئاس���تی فرۆش���تنی ئه ندامه كانی له ش���ی مرۆڤ و فرۆش���تنی زۆر
شتی پیرۆزتریش له وانه !جه نابی سه رۆكی حكومه ت و جێگره كه ی
له س���ه ر خه ره ندێكی ترس���ناكدایه ! گه ل ئێوه چاوتان هه ر له س���ه ر داعش و ماعش���ه ، به اڵم مه ترسییه كانی ناو كۆمه ڵگا له داعش و ماع���ش ئه س���ته مترن و بێخه می���ی زۆربه ی كاربه ده س���تانتان له بێبه هاكردن���ی كه لتورو فه رهه نگی سه دان س���اڵه ی ئه م میلله ته بێ
حسابه .دڵنیاب���ن كه س چاوه ڕێ���ی مه دالیای ئێوه ن���اكات بیكاته ملی له پاداش���تی ئه و هه مو سااڵنه یاندا له نوس���ین و داهێنان، به اڵم هه ر بۆ ش���كۆی حكو مه تی هه رێمی كوردستان و رێ���ز له و نازناوه ی له ش���اری س���لێمانییتان ناوه ، ئیتر به س���ه )له شه مه نده فه ری به ڵێن و په یمانه كانی دوای هه ڵبژاردنه كانتان... تكایه
دابه زین هه یه !(.
بكوژانی ئابوریی كوردستان خه ونی سه ربه خۆیی كوردیان له گۆڕنا
عومه ری حاجی عینایه ت
جهنابیسهرۆكوجێگریسهرۆكیحكومهتیههرێم به یارمه تی خۆتان دابه زین هه یه !
عه بدولقادر سه عید
له پایته ختی رۆشنبیرییدا هه ندێ
له چیرۆكنوس و شاعیره كان شه وانه له )عه لوه ی ( پایته ختی رۆشنبیرییدا حه ماڵیی
ده كه ن! به اڵم ئه مه نوكته نیه ، راستییه
راستی ! ئه و راستییه یه كه ئێوه نایزانن یان
ناتانه وێ بیزانن
ئابوریی كوژه كانی كوردستان
سیاسه تی نه وتی كوردستانیان دۆڕان ئابوریی سه ربه خۆو ده وڵه تی كوردیی سه ربه خۆ ته نها
موزایه ده ی سیاسیی و سه رقاڵكردنی خه ڵك بو، به اڵم بۆخۆیان
وه ك كۆمپانیاكانی كار گروپ و قه یوان و ئه وانی
دی نه دۆڕاون
نه خۆشخانه ی فریاكه وتن یان ئاوایی بێ كه سه ؟
محهمهدگهردش*
فریاكهوتن���ی نهخۆش���خانهیتاك���ه س���لێمانی نهش���تهرگهرییفریاكهوتن���ه نهخۆش���خانهیسلێمانیو خهڵكی كه لهس���لێمانییدا،تهنانهت میوانهكان���یو دهوروب���هریولهكاتیتهقینهوهكانیشداخهڵكیشاروپارێزگاكانیتری���شهانایبۆدهبهن.ئهمنهخۆش���خانهیهلهگهڵئهوئهركهگهورهیهیخراوهتهس���هرشانیبهاڵمبهق���هدگهورهییئهركهك���هیگرنگییهۆكاری پش���تگوێخراوه. پێنادرێ���توو ههرچی���هك پشتگوێخس���تنهكهشههركهسێكبێتگرنگئهوهیهكهتهنهاخهڵكیسلێمانیوكارمهندهماندوهكانی
نهخۆشخانهكهباجهكهیدهدهن.نهخۆش���خانهكه كهموكوڕیهكان���یزۆرن،ب���هاڵمئ���هوهیجێگ���هیباسئهم ڕوب���هری ڕوبهرهكهیهتی.. بێ���تنهخۆشخانهیهزیاترلهبینایكۆمپانیایهكدهچێتنهكنهخۆشخانهیفریاكهوتن،چونك���هئهودیزاینهیك���هدانراوهبۆئهونهخۆشخانهیهدیزاینینهخۆشخانهنیه،لهگهڵئهوهیڕوبهرێكیباش���یانلهبهردهس���تدابودهیانتوانیباشترینتێ���دا بین���ای گهورهتری���ن ڕوب���هرودروس���تبكرێت،بهاڵمنهكراوهوئهمهپرسیارهكهیه،بۆچینهكراوه؟سلێمانیبهشایس���تهیئهوهدانهنراوهیانههرشتێككهدهسهاڵتوپارێزگاریئهوكاتلێیبهپرسن..وتهیهكیستانداردههیهلهسهرههرنهخۆشخانهیهكیفریاكهوتنكهبۆ500ههزاركهسه،ئایاسلێمانیتهنهائهوژمارهیهی���هیانزیاتر؟گهرمرۆیی كارهس���اتێكی توشی سلێمانییانپهتایهكیكوش���ندهیوهكوكۆلێراببێتهوه،چشوێنێكههیهتانهخۆشیل���ێتیماربكرێت؟.لهكاتیئاسایش���داناتوانی���نبهش���ێوهییهكیزانس���تییوپێش���كهش خزمهتگوزاری���ی باش���تربههاواڵتی���انبكرێ���ت.ئ���هوهیك���هدهمانهوێتلێ���رهدابیخهینهڕوئهوهیهدهمانهوێ���تنهخۆش���خانهبۆنهخۆشبێت،چونك���هئهوهیههی���هخزمهتهبهپزیش���كوبهڕێوهبهران،نهخۆشخانهباش نهخۆشوخزمهتگوزاریهكی بهبێلهكهالوهیهكزیاترهیچیترنیه،بۆیهههوڵهكانمانبۆئهوهیهبهش���ێوهیهكیخزمهت���ی تهندروس���ت گونج���اوو
نهخۆشهكانمانبكهین.لهن���اوكێش���هكانینهخۆش���خانهیتیشك بهش���ی كێش���هی فریاكهوتنداههیه،كهیهكێكهلهپایهسهرهكیهكانیزۆریی بهه���ۆی نهخۆش���خانهیه، ئهمناتوانرێ���ت نهخۆش���هوه ژم���ارهیبهش���ێوهیهكیباشخزمهتینهخۆشبكهین..بههۆیزۆریینهخۆشوكهمییلهسهر زۆر لۆدێكی نهخۆشخانهكانهوهئامێرهك���نههیه،ئهمهشوایكردوهكهلهكاربكهون،ئهم ئامێ���رهكان زۆركاتل���هكاركهوتنهوالهخهڵ���كویاوهرینهخۆشدهكاتك���هخزمهتهكانیئهونهخۆش���خانهیهلهبیربكرێتوبهردهوامگلهی���یوگازندهههیهلهس���هرجۆریئ���هوخزمهتگوزاریهیكهپێشكهش���ی
نهخۆشیدهكهین.ئهمبهش���هلهبهرئهوهیتهنهابهشینهخۆش���خانهكانی لهتهواوی تیش���كهسلێمانییداكه24كاتژمێرودوانزهمانگهلهڕوی س���نوردارهوه زۆر بهتوانایهكیكارمهندوئامێریتیشكوپێداویستیهوهلهكاردابێت.ههرچهندهئهمهبهشێكهب���ۆ فریاكهوت���نو لهنهخۆش���خانهیحاڵهتیكتوپڕدان���راوهكهچیزیاترلهعهیادهیهك���یئههلی���یدهچێت.ئهوبێسهرهوبهرهییهیلهمبهشهداههیهبهشاهیدییدكتۆروكارمهندهكانههموس���نورهكانیتێپهڕاندوهوكهسیشلێیناپرسێتهوه.بۆنمونهئهوئیشهیلهمبهش���هدائهنجامدهدرێتلهڕویژمارهینهخۆشوژمارهیئهوگرتهتیشكییانهیدهگیرێ���تلهڕۆژێكدا،دهكاتهئیش���یمانگێكزیاترینهخۆشخانهیهكیوهكوقهاڵچواالن،ئیشیمانگێكیئهمبهشهزیات���رلهدهئهوهندهیتهواویئیش���یههم���ونهخۆش���خانهكانیس���لێمانی،دهش���كاته20ئهوهندهیئیشیههموههڵهبجه.. پارێزگای نهخۆشخانهكانیب���هراوردیقهب���ارهی ئهم���هتهنه���ائیش���هكانه،ئهمههموئیشهتهنهابه
16بۆ22كارمهنددهكرێت.
*كارمهندینهخۆشخانهیفریاكهوتن
15 (456(سێشهممه2014/12/9 [email protected]تهندروستی
نهخ���ۆش:چ���ۆنباوبژلهس���كیگهورهومنداڵدروستدهبێت؟
دكتۆر:س���ێجۆرباوبژلهس���كیمنداڵوگهورهدروستدهبێتئهوانیش)هایدرۆجینومیسانودوهمئۆكسیدیههڵمژینهوه لهرێگ���هی كه كاربۆن(،لهكات���یخ���واردنیاخ���ودخواردنیدانهوێڵهدروس���تدهبێ���ت.ههروههالهكاتیدانیشتنباوبژكهمتردهچێتهسكهوهبهپێچهوانهوهلهكاتیوهستان
بڕێكیزۆرتردهچێتهگهدهوه.نهخ���ۆش:ه���ۆكاریدروس���تبونی
چیه؟دكت���ۆر:خواردنیههن���دێخۆراكج���ۆری ههن���دێ دانهوێڵ���ه، وهكش���یری پیازو ههروهها ش���یرینییومانگاوههندێكلهبهرههمهكانیشیروخواردنهوهگازێكان.ههروههاقوتدانیه���هوالهكاتینانخ���واردن،بۆیهزۆرپێویستهلهكاتیجوینیخواردندهمنهكرێت���هوه،ههروههاقس���هنهكرێوبجورێ���ت. بهجوانی���ی پاروهك���هشههندێجاری���شهۆكارهكهیههوكردنیگ���هدهوریخۆڵهكانهوبهشێكیش���یان
پهیوهندییبهبۆماوهوهههیه.نهخۆش:نیشانهكانیباوبژچین؟یهكێكی بۆ لهكهس���ێكهوه دكتۆر:
تردهگۆڕێت،بهاڵمبهگش���تییبریتیهكرداری تێكچون���ی لهئازاریس���ك،ههرس،ئاوسانیس���ك،بونیباوبژوههندێجاربۆنێكیناخۆش���یههیهك���هپهیوهندییبهخواردن���هوهههیه
جاروباریشهیچبۆنێكینیه.منداڵ،چۆن س���هبارهت نهخۆش:دهتوانی���نلهدروس���تبونیب���اوب���ژ
بیپارێزین؟دكتۆر:پێویس���تهلهكاتیشیردانس���هروس���ینگیمنداڵهكهبهرزبێتولهدوایتهواوبونیش���یرهكهمنداڵهكهبدهبهس���هرشانتبۆماوهیزیاترله5خولهك،باشتروایهئهوخواردنانهیباوبژدروس���تدهكهنكهلهپێشترباس���مانكرددایكهك���هنهیانخ���وات،دوركهوتن���هوهلهبهكارهێنانیمهمهیوشك،شێالنیسكیمنداڵهكهرۆژانهیهكدوجاروبهكاتژمێرێكدوایشیر
خواردن.نهخۆش:ب���ۆگهورهچ���ۆنخۆی
بپارێزێت؟دوای بهپ���ێ رێك���ردن دكت���ۆر:نانخواردنبهنیوكاتژمێر،دوركهوتنهوهل���هوخواردنان���هیباوبژدروس���تدهكهن،نانخواردنبهدانیشتنهوهنهك
بهپێوه.
پرسیاری نه خۆش و وه اڵمی پزیشكهتهتایبهکیۆشهیگ
هکانۆشیهنهخب
دروستبونی "باو بژ"
یهكێكلهههرهكێشهباوهكانیئهمسهردهمهزیادبونیكێشهبهگشتییودروستبونیورگهبهتایبهتی.لهمبارهیهوهپسپۆرانیبواریروهكه
سروشتیهكانرایانگهیاندوهههندێروهكیسروشتیی
دهكرێتزۆربهسودبێتبۆكهمكردنهوهیچهورییناوچهی
ورگ.
پێكهاتهكهبریتیهله:
3كوپئاویگهرمكهوچكێكزهنجهفیلیلهڕنگهدراو
كهوچكێكزیرهچهندقاشهلیمۆیهكچۆنێتییئامادهكردن:
دوایئ����هوهیئاوهكهتبهباش����یپێكهاتهكان����ی س����هرجهم كواڵن����دتێك����هڵبكهوبۆماوهینیوكاتژمێر
دایپۆش����ه،پاش����انرۆژیسێجارنیو بهكاتژمێرێك نانخ����واردن دوایپ����هرداخلهوگیراوهی����هبخۆرهوهبۆماوهیمانگێك.پ����اشئهوماوهیهبهتهواوهتیههس����تبهنهمانیورگتدهكهیت.ئ����همپێكهاتهیهجگهلهوس����ودهیچهن����دتایبهتمهندیهك����یلهوانه:نههێش����تنی تریش����یههیهباوبژیس����ك،رێكخستنیكرداری
ههرسوتێكچونیگهده.
به م گیراوه رسوشتیه ورگت مه هێڵه
هۆكاری ئازاری سنگ له ژنان
زیاترل���ه70%یژنانلهژیانیانداتوشیئازاریسنگئهبن.رهنگهبۆئهم���هشچهن���دهۆكارێكههب���ن،دیارتری���نهۆكاریشهۆرمۆنییهكانه. گۆڕانكارییهزیاتر گۆڕانكارییان���ه ئ���هملهكات���یس���وڕیمانگان���هزیاتریش دهبێت. دروس���تئ���هوئازارانهلهدوایس���یدهبێ���ت پهی���دا س���اڵیهوهك���هزۆرج���ارلهگهڵیش���یدادهئاوس���ێتو مهمكهك���هلهگۆیهك���هی ئ���ازاردهبێ���ت. دروس���تهۆكاری دۆزین���هوهیئ���ازاری س���هرهكیس���نگكاتیدهوێتوتایبهت���ی پش���كنینیزۆرین���هی پێویس���ته.نی���ش هكا ینهو ێژ تو
ئ���ازار بون���ی دهڵێ���نلهس���نگكهمترمهترسیلێدهكرێت، ش���ێرپهنجهیبهردهوامبونی لهگهڵ بهاڵمئازارهكهبۆماوهیهكیزۆر،پزیشك سهردانی پێویستهئهگهر بهتایبهتی بكرێ���ت،ههس���تبهبونیگرێكرا.ئاو كۆبونهوهی ههندێج���ارخۆراكی بههۆی لهلهش���دائ���ازاری ناتهندروس���تهوه
سنگدروستدهكات.
ئهمخااڵنهیخوارهوهچهندرێنماییهكنگهربێتوژنانپهیڕهویانلێبكهنبهدرێژایی
سكپڕییهكهیانتهندروستییانباشدهبێت,رێنماییهكان:
كۆنترۆڵكردنیڕشانهوهیبهیانیان
یهكلهسهرس���ێیژنانیدوگیانتوش���یئهمحاڵهتهئهبن،ههربۆیهههربۆیه دهكهن. بهماندویی ههستشارهزایاندهڵێندهكرێتژهمهكانبڕێكیك���همبخورێنب���هاڵمچهندجارێكلهرۆژێكدانانبخورێت،واتارێژهی بهمهش دایمخۆر. كهمخۆریش���هكرلهخوێنرێ���كدهبێتووزهوردهوردهبۆكهس���هكهدروس���ت
دهبێت.
Dڤیتامینرهنگهئهمڤیتامینهژنانبهپێیپێویستلهخواردنوهرینهگرن،بۆیهباش���تروایهبهش���ێوهیحهبوهریبگرنب���هاڵملهژێرچاودێرییپزیشكدا.ههروههائهمڤیتامینهلهههتاویشدهس���تدهكهوێت،ههربۆیه
باشترهرۆژانهخۆیبهرههتاوبخات.
كهمخواردنهوهیكافایینپێویس���تهژنانلهكات���یدوگیانییئهوخواردنهوان���هكهمبخۆنهوهك���همادهیكافاینی���انتێدای���ه،وهكچ���ا،ق���اوهوئهوهی���ان توێژین���هوهكان ش���وكوالته.س���هلماندوهپهیوهندیهك���یپت���هوههیهلهنێوانئ���هوژنانهیكافایی���ندهخۆنودروس���تبونیمنداڵیتوڕهوڕاڕا.ههروههازۆرپێویس���تهدوگی���انش���لهمهنیزۆر
بخواتهوهبهتایبهتیئاو.
خواردنیحهبیفۆلیكئهسید
ئهمحهبهزۆرپێویس���تهبۆدوگیان،ههروههاپێویس���تهس���ێمانگپێشسكپڕییشبخورێت،تاكوسكهكهدهبێتهس���ێمانگ،واتاسێمانگپێشوسێ
مانگپاشسكپڕییبخورێت.
بههێزكردنیماسولكهكان
ب���ۆبههێ���زكردن���یماس���ولكهكانبهتایبهتیحهوزدهكرێترۆژانهههندێوهرزشبكرێ���ت،وهكرێكردنبهپێویهكو لهس���هر دهجار خۆههڵواس���ینرۆژیس���ێجار.چونكهكێشیمنداڵپهستاندهخاتهسهرحهوزومیزهڵدانوب���هموهرزش���ه ئیت���ر ریخۆڵ���هكان،
پهستانهكهلهسهریانكهمدهبێتهوه.
به درێژایی سكپڕییه كه ت به م شێوه یه ته ندروستیت بپارێزه
خوێندن(456( سێشه ممه 162014/12/9
ریکالم
بەدو جار ناوی خوێندکارانی وەرگیراو لەکۆلێژو پەیمانگاکان باڵوکرایەوە"خوێندکارانی هەرێم ناتوانن لەزانکۆکانی عێراق بخوێنن"
ئا: رێنوار نه جم
دوای دواکەوتنێکی زۆر، دواجار وەزارەتی خوێندنی بااڵ بەدو جار
ناوی خوێندکارانی وەرگیراوی لەزانکۆو پەیمانگاکان باڵوکردەوەو وتەبێژی وەزارەتەکەش شێوازی پەڵپگرتن و دابەزاندن ڕوندەکاتەوە. سەرۆکی لیژنەی پەروەردەی ئەنجومەنی
نوێنەرانی عێراقیش ڕایدەگەیەنێت کە ھەماھەنگی لەنێوان بەغداو ھەولێر نییە
بۆ وەرگرتنی خوێندکارەکانی یەکدی.
س���ەرەتای ئەم ھەفتەی���ە وەزارەتی خوێندنی بااڵی ھەرێمی کوردستان ناوی 32 ھەزارو 249 خوێندکاری ئاشکراکرد ک���ە لەبەش���ە جیاوازەکان���ی زانک���ۆو پەیمان���گا حکومەییەکانی کوردس���تان وەرگیراب���ون لەکۆی 53 ھ���ەزارو 208 خوێن���دکار ک���ە لەڕێی زانک���ۆ الینەوە داواکارییان پێش���کەش کردبو. ئەمەش واتە 80.36%ی خوێندکاران وەرگیراون بەو خوێندکارانەی لەوەجبەی دوەمیشدا
ناوەکانیان ڕادەگەیەنرێت.
ئەمس���اڵیش سیس���تمی وەرگرتن���ی پەیمانگاكان لەزانک���ۆو خوێن���دکاران ئینتەرنێتەوە لەرێی الین-بوەو بەزانکۆ خوێن���دکاران ن���اوی ئەو بەش���انەیان
نوسیوە کە دڵخوازی خۆیان بوە.بڕیاریش���ە رۆژی ش���ەممەی داھاتو، 12/13 دەستبکرێت بەدەوامی فەرمیی قۆناغ���ی یەک���ی س���ەرجەم زانک���ۆو
پەیمانگاکانی ھەرێمی کوردستان.
ناوی 1596 خوێندکاریدیکە ڕادەگەیەنرێت
کۆنم���رەی کەمتری���ن لەئەمس���اڵدا وەرگیراو لەبەش���ی زانس���تی 61.57 بوەو لەبەش���ی وێژەییش 63.57 بوە. خوێندکار چەندین ئەوەش س���ەرەڕای ھەبون ک���ە نمرەکانیان لەوە زیاتربوە، بەاڵم ناویان لەھیچ کۆلێژو پەیمانگایەک نەھاتۆتەوە. لەو بارەیەوە فوئاد عەلی، بااڵ وتەبێ���ژی وەزارەت���ی خوێندن���ی بەئاوێنەی ڕاگەیان���د "زیاتر ئەو ھەاڵنە الی ئەو کەس���انەوەیە کە فۆڕمەکانیان قوتابی���ی و وات���ە پڕکردوەت���ەوە،
خوێندکاران ن���ەک وەزارەتی خوێندنی بااڵو سیس���تمی زانکۆ الی���ن. بۆ نمونە ھەمو خوێندکارێک بۆی ھەبوە 40 بەش پڕبکات���ەوە، بەاڵم ئ���ەوان لەو ژمارەیە کەمتر ن���اوی کۆلێ���ژو پەیمانگاکانیان نوس���یوە، نمرەی ئەوانیش لەو بەشانە
کەمتربوە، بۆیە ناویان نەھاتۆتەوە". بەاڵم ھەم���و ئ���ەو خوێندکارانە کە ژمارەیان 1596 خوێندکارە، لەوەجبەی دوەم���ی ڕاگەیاندنی ن���اوەکان، ناویان ئاش���کرا دەکرێ���ت ک���ە ل���ەچ کۆلێژو
پەیمانگایەک بخوێنن. وەرگرتن���ی میکانیزم���ی لەب���ارەی ئەو ژم���ارە خوێن���دکارە، وتەبێژەکەی وەزارەت���ی خوێندنی بااڵ ئاش���کرایکرد کە پێوست ناکات جارێکی دیکە ئەوانە فۆڕمی زانکۆ الی���ن پڕبکەنەوە، بەڵکو س���ەیری کۆنمرەک���ەی دەکرێ���ت و ئەو بەش���انەی کە ئەو نمرەیەی وەرگرتوە، "لەالیەک���ی دیکش���ەوە گ���وێ لەحەزو
ئارەزوەکان���ی ئەویش بگیرێت و بزانرێت ئ���ەو کۆلێژو بەش���انە کامانەن کە ئەو
نوسیونی".
خوێندکاران توانایپەڵپگرتن و دابەزاندنیان ھەیە
سەرجەم ئەو خوێندکارانەی ناویان لەو بەشە نەھاتوەتەوە کە خۆیان ویستویانە یاخود ھەر ڕەخنەیەکی دیکەیان ھەیە، دەتوان���ن پەڵ���پ )اعت���راض( بگرن و داواکاریی پێش���کەش بک���ەن و تا رۆژی ش���ەممە 12/13 ماوەی���ان ھەیە. ئەو دوەمی لەوەجب���ەی خوێندکارانەش���ی زانکۆالیندا ناویان دێتەوە، تا ماوەیەکی
درێژتر ماوەی پەڵپگرتنیان ھەیە.ھەروەھا خوێندکاران توانای دابەزاندنی ئەو بەش���ەیان ھەیە کە لێیوەرگیراون ب���ۆ بەش���ێکی دیک���ە ک���ە کۆنمرەی بارەیەوە لەو نزمتربێت. وەرگرتنەکەی بااڵ خوێندنی وەزارەت���ی وتەبێژەکەی
ڕایگەیان���د "ھەمو خوێندکارانی قۆناغی یەکەمی زانکۆ دەتوان���ن لەو کۆلێژەی لێی وەرگیراون بچن���ە کۆلێژێکی دیکە کە کۆنمرەی وەرگرتنەکەی کەمتربێت، بەاڵم مەرجە ھەمو خوێندکاران سەرەتا پەیوەندی بکەن بەو شوێنانەی کە لێی وەرگیراون، ئەگەر بەنیازی دابەزاندنیش بن، دواتر دەتوانن نامەیەک بنوس���ن و داوای دابەزاندن بکەن بۆ ئەو شوێنەی دەیانەوێت، ئەگەر ئەو بەش���ەی داوای دەکەن کۆنمرەی وەرگی���راوی )ئەگەر پۆینتێکیش بێت( لەو بەش���ە کەمتربوە ک���ە خوێندکارەکە ناوی لێی ھاتۆتەوە،
ئەوا وەردەگیرێت".
خوێندکارانی ھەرێم ناتواننبچنە زانکۆکانی عێراق
ھەرچەنە سااڵنی ڕابردو خوێندکارانی ن���او ھەرێ���م دەیانتوان���ی داواکاری���ی پێشکەش���ی زانکۆکان���ی دیکەی عێراق
سەر بەحکومەتی ناوەندی بکەن، بەاڵم لەئێستادا ئەو پەیوەندییە پچڕاوە. دکتۆر ش���ێرکۆ مەنگوڕی، س���ەرۆکی لیژنەی خوێندنی ب���ااڵ لەئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بەئاوێنەی ڕاگەیاند کە تا ئێستا ئەو ھەماھەنگییە لەنێوان بەغداو ھەرێم لەوبارەی���ەوە نیی���ە. نەخوێندکاران���ی ھەرێ���م دەتوانن بچنە زانکۆکانی عێراق بخوێن���ن، نەخوێندکاران���ی ناوچەکانی دیکەی عێ���راق دەتوانن داوای خوێندن
لەزانکۆکانی ھەرێم بکەن. لەبارەی الیەناکانی ئەو ھەماھەنگییە، دکتۆر ش���ێرکۆ دەڵێ���ت "ئەمە الیەنی باشیی و خراپیی ھەیە. زانکۆکانی ھەرێم خوێندکارانی ھەم���و نییە لەتوانای���دا کوردستان وەربگرن، ئەی چۆن دەتوانێت خوێندکارانی دەرەوەی ھەرێم وەبگرێت؟ لەالیەنێکی دیکەشەوە کە سودی ھەیە ئەوەیە خوێندکارانی ھەرێم چانس���یان ھەبێ���ت بچنە ناوچەکانی دیکەی عێراق
دەرفەتی خوێندنیان ھەبێت و تێکەاڵویی دروست ببێت، ئەمە ئەگەر لەحاڵەتێکدا
دۆخی ئەمنیی جێگیر ببێت".لەگەڵ ئەوەشدا، بۆ خوێندنی ئەمساڵ وەزارەت���ی خوێندن���ی ب���ااڵی ھەرێ���م خوێندکاریی ژمارەی���ەک کە ڕایگەیاند دەرەوەی كوردس���تانیەكانی ناوچ���ە ئیدارەی ھەرێمی كوردستان وەردەگرن
بەپێی ڕێنماییەكان.
14 زانکۆی حکومیی و12ی ئەھلیی
لەھەرێم���ی کوردس���تاندا 14 زانکۆی حکومیی ھەیەو 12 زانکۆی ئەھلییش، ک���ە س���ەرجەمیان لەژێ���ر چاودێریی و بااڵدان. خوێندنی وەزارەت���ی ڕینمایی جگە ل���ەو ژمارە خوێن���دکارەی ناویان باڵوکرایەوە، پەیمان���گاکان لەکۆلێ���ژو زانکۆ ئەھلییەکانی ھەرێمیش لەتوانایاندا
ھەیە 16 ھەزار خوێندکار وەربگرن.
مەرجە ھەمو خوێندکاران سەرەتا پەیوەندی بکەن بەو شوێنانەی کە لێی وەرگیراون، ئەگەر
بەنیازی دابەزاندنیش بن، دواتر دەتوانن
نامەیەک بنوسن و داوای دابەزاندن بکەن بۆ ئەو
شوێنەی دەیانەوێت ئه مساڵ 32 ھەزارو 249 خوێندکاری نوێ ده چنه زانکۆکان
(456( سێشه ممه 2014/12/9 [email protected] کۆمهاڵیهتی
ئا: ئاراز محه مه د
ئامه د-ی كوڕی كاوه گه رمیانی ئێستا ته مه نی )11( مانگ و )16( رۆژه و 22 ئه م مانگه پێ ده نێته ساڵێكی ته مه نیه وه ، ئه و یه كێك له بچوكترین كه سایه تیه كان بو كه
بۆ سكااڵی خوێنی باوكی، روی له مه سعود بارزانی كرد كه ئه وكات ته مه نی ته نیا
وه رزێك بو.
هه رچه ن���ده ئامه د هێش���تا به ته واوه تی وشه ی )بابه ( فێرنه بوه و ته نها ده ڵێت )با(، ب���ه اڵم وه ك دایكی ده ڵێت: به ش���ێوه یه ك له باوه ش���ی س���ه رۆكی هه رێمدا گریا، وه ك ئه وه ی س���كااڵیه كی هه بێ���ت و داوای مافی
خۆی بكات. ئامه د كوڕی ئ���ه و رۆژنامه نوس���ه یه كه رۆژی 5ی كانون���ی یه كه می س���اڵی رابردو له به رده م ماڵی خ���ۆی و له به رچاوی دایكی له الیه ن چه ند كه سێكه وه درایه به ر رێژنه ی گولل���ه و تیرۆرك���را، دوای كه متر له س���ێ هه فته ش یه كه می���ن منداڵی له دایك بو كه
له سه ر وه سیه تی خۆی ناونرا ئامه د.ئه مساڵ ئامه د یه كێك بو له به شداربوانی ئ���ه و چاالكی���ی و مه راس���یمانه ی ك���ه بۆ یادكردن���ه وه ی تیرۆركردنی باوكی له ناوچه جیاجیاكانی هه رێمی كوردستان سازده كراو به دواداچ���ون و داوای هێم���ا به دروش���م و
به سزاگه یاندنی بكوژانی باوكی ده كرد.ئامه د هێشتا ته مه نی كه متر له سێ مانگ بو كه له گه ڵ كه سوكاره كه ی له رۆژی 17ی مارسی 2014، س���ه ردانی مه سعود بارزانی كردو سكااڵی تیرۆركردنی باوكی پێگه یاند، پێش���وازیكردنی بارزانی له ئامه د دیمه نێكی تایب���ه ت بو، چونكه هێش���تا ئ���ه و وێنه یه به خه نده وه بارزان���ی له یادنه چۆت���ه وه كه
ئامه دی له باوه ش گرتوه . له وباره یه وه شیرین ئه مین، دایكی ئامه د
به ئاوێنه ی راگه یاند، "ئامانجی بردنی ئامه د ئه وه بو كه نه وه ی كاوه گه رمیانیمان كرده باوه ش���ی س���ه رۆكی هه رێمه وه بۆ ئه وه ی ماف بۆ خودی ئام���ه د بگه ڕێنێته وه ، وه ك ئه وه ی حه ق بگه ڕێته وه ، كاتێك كه كردمانه باوه شی سه رۆكی هه رێم به شێوه یه ك ئه گریا وه ك ئه وه ی بیه وێت داوای مافی خۆی بكات
له سه رۆكی هه رێم". ش���یرین ده ڵێت، "س���ه رۆكی هه رێم وتی ئه گه ر ئێوه ش ده ست له كه یسه كه هه ڵبگرن م���ن قبوڵناكه م، چونك���ه ئه بێت تاوانباری
پشت تاوانه كه به سزا بگات".دوای زیات���ر ل���ه 3 مان���گ و رۆژی 4ی له رێگ���ه ی بارزان���ی ،2014 حوزه یران���ی رونكردنه وه یه ك���ه وه وه اڵمی ئه م رولێنانه ی ئامه دو كه سوكاره كه ی دایه وه كه "له پێناو دادگاییكردنی ڕێوشوێنه كانی خێراتركردنی كاوه ڕۆژنامه نووس تی���رۆری تۆمه تبارانی گه رمیان���ی، بارزان���ی ڕاوێژكاری یاس���ایی
خۆی ڕاس���پاردوه بۆ ئه وه ی به دواداچون و لێكۆڵینه وه ی تایبه ت له س���ه ر دۆسییه كه و چۆنیه تی به ڕێوه چونی ڕێوشوێنه كانی دادگا
ئه نجامبدات".ئام���ه د كه له دایك بو، م���اوه ی 17 رۆژ ده بو ك���ه باوكی له ژێر گڵدا بو. هه رچه نده ئ���ه و ته نی���ا به وێنه باوكی بینی���وه ، به اڵم ئێس���تا هه ندێك وش���ه ی وه ك )بڤه ، دا( ده دركێنێت و چه ند جارێكیش وشه ی بابه ی
به ده مدا هاتوه ، وه ك "با یان باب".ئام���ه د ب���ۆ دایكی ه���ه م ك���وڕه و هه م یادگارییه كی تاڵ و شیرینی باوكیشیه تی كه بۆ ش���یرین-ی دایك جێمابێت، "پیرۆزترین یادگاری���ی كاوه بۆ من مابێت���ه وه ئامه ده ، من كاتێك هه س���تم به دایكایه تیی كرد كه هاوسه ره كه م له ده س���ت دابو، تاكه شتێك بۆنی كاوه ی لێبێت ئامه ده بۆ من"، ئه مه ش
بۆچونی شیرینه له سه ر ئامه د.ره نگه له هه رێمی كوردستاندا هیچ كه س وه ك���و ئام���ه د له ته مه نێكی وه ه���ا بچوكدا ل���ه الی خه ڵكی به وش���ێوه فراوان���ه و به و زویی���ه ناوبانگی ده رنه كردبێ���ت، ته نانه ت رۆژی له دایكبون���ی ئام���ه د وه ك روداوێكی له میدیاكانی هه رێمی كوردس���تان گرن���گ ره نگیدای���ه وه و وێنه كانی به س���ه ر روپه ڕی رۆژنامه و شاش���ه ی تیڤیه كان���ه وه له هه مو
شوێنێك په خش ده كرا. "ئام���ه د ده ڵێ���ت، دایك���ی ش���یرینی خه ڵ���ك و، الی هه ب���وه ده نگدان���ه وه ی له ده ستدانی باوكی ئامه د به شێوه یه كی تر بوه بۆیه خه ڵكێكی زۆر ئه یناس���ن، كاتێك ئام���ه د ده برێته به ر ده رگا یان ش���وێنێكی گش���تیی هه مو كه س ئه یه وێ���ت له ئامێزی بگرێت، ته نانه ت كه س���انێك هه ن به بینینی خۆیان پێناگیرێت و بۆی ده گرین، كه باوكی له ده س���تدا ئ���ه و هه مو پیرۆزی���ه بۆ ئامه د ماوه ته وه كه ره نگه خۆی گه وره بێت لێیان
تێبگات".
ئامهد،پاشاموهیتیرۆریقهڵهم
ئا: ئاوێنه
به شێكی زۆر له ئاواره مه سیحیه كان كه ئێستا له هه رێمی كوردستان ده ژین
گله ییان هه یه له هێزی پێشمه رگه و ده ڵێن پێش هاتنی داعش بۆ ناوچه كانمان به بێ ئه وه ی ئاگادارمان بكه نه وه ،
جێیانهێشتین، له كاتێكدا ئێمه متمانه ی زۆرمان پێیانبوه .
دوای ئ���ه وه ی له مانگی ئاب���ی رابردودا مه سیحییه كانی ناو موسڵ و ده شتی نه ینه وا له الی���ه ن ده وڵه تی خه اڵفه تی ئیس���امیی )داعش(ه وه ناچاركران به وه ی یان ده بێت ببن به موس���ڵمان یان وه ك "ئه هلی زمه " س���ه رانه بده ن، یاخود قه تڵوعام ده كرێن، هه مویان به ره و ناوچه كانی ژێر ده سه اڵتی
هه رێمی كوردستان كۆچیانكرد. ته مه ن یه عق���وب، ئیس���حاق ئیبتیهاج 47 س���اڵ، كه ئێس���تا له گه ڵ 3 منداڵ و له س���لێمانی روی���ان هاوس���ه ره كه ی كردوه به ئاوێنه ی راگه یاند، "س���ێ كاتژمێر به رله وه ی داعش هه ڵكوتێته سه رمان، ئێمه له ده وروبه ری موسڵ هه ر له شوێنی خۆمان بوی���ن، ك���ه پێیانده وتین بۆچ���ی ناڕۆن، ده مان���وت ئێمه متمانه مان به پێش���مه رگه هه یه ك���ه جێمان ناهێڵن، ب���ه اڵم ئه وه ی مایه ی سه رسوڕمان بو، ئێمه یان جێهێشت بێ ئه وه ی پێش���تر ئاگادارم���ان بكه نه وه ، بۆیه كاتێك ك���ه گه ڕاینه وه زێدی خۆمان پێمانخۆشه هێزێك بمانپارێزێت كه جێمان
نه هێڵێت".مێژویی���ه كان، س���ه رچاوه به پێ���ی به یه كێ���ك عێ���راق مه س���یحیه كانی مه س���یحیی كۆمه ڵگ���ه ی له دێرینتری���ن ئه ژمارده كرێ���ت له جیهاندا كه ریش���ه یان ده گه ڕێته وه بۆ ئاشورییه كۆنه كان و كاتی ده وڵه مه ندیان شارس���تانیه تێكی خ���ۆی له باكوری میزۆپۆتامیا )عێراقی ئێس���تا(
دامه زراندبو.ئیبتیهاج كه هاوس���ه ره كه ی له ش���ه ڕی ئێران-عێراقدا كه مئه ندام بوه و تا ئێستاش به وجۆره ماوه ته وه ، به حه ماسه وه باسی له و شه وه ده كرد كه له ترسی هاتنی داعش بۆ موسڵ، ماڵ و حاڵیان جێهێشتوه و ده ڵێت،
"ه���ه ر كه گه یش���تینه بازگ���ه ی كه ڵه ك، ش���وێنێكی گه یشتوینه ته هه س���تمانكرد
ئارام و چیتر ترسمان له سه ر نه ماوه ".ئێستا زۆرینه ی ئه و ئاواره مه سیحییانه ی له هه رێمی كوردستانن، كڵێساكانیان كردوه ته ش���وێنی مانه وه ی خۆیان و وه ك خۆشیان ده ڵێ���ن له الی���ه ن ده زگا خێرخوازییه كان و ده كرێن، هاوكارییان هه رێمه وه حكومه تی زۆرینه شیان به ئاوێنه یان راگه یاند، "راسته لێره هه س���ت به ئارامی���ی ده كه ین، به اڵم پێمانخۆش���ه به زوتری���ن كات بگه ڕێینه وه زێ���دی خۆمان، چونكه هه م���و رابردومان
له وێ جێهێشتوه ". ه���اوكات ئیخ���اس مه تی ، 46 س���اڵ، ورده كاریی دیكه ی���ه و مه س���یحیه كی ژنه هه ڵهاتنیان له ده س���تی داع���ش بۆ ئاوێنه ده گێڕێت���ه وه و ده ڵێ���ت، "پێ���ش مانگی ته مموزی رابردو به رل���ه وه ی داعش بێت، ناوچه كه مان پێش���مه رگه ی لێبو، ئێمه له و كاته دا هه س���تمان به ئه مان ده كرد، به اڵم كاتێ���ك زانیم���ان ك���ه چه كدارانی داعش خه ریكه ده بنه مایه ی هه ڕه ش���ه بۆ س���ه ر ژیانمان، ناوچه كه مان به جێهێش���ت به ره و
هه ولێر". ئیخاس كه هێش���تا ژیانی هاوس���ه ریی باوك و دای���ك و له گ���ه ڵ پێكنه هێن���اوه و خوش���كێك و دو برای ئێستا له كڵێسایه كی سلێمانی ده ژیت، باس له وه ش ده كات كه "سه ره تا عه ره بی ناوچه كه پێیانده وتین كه متمانه تان به هێزه كانی پێشمه رگه نه بێت، ب���ه اڵم ئێمه گوێمان پێن���ه ده دان، چونكه ده مانزانی ئ���ه وه به هۆی ئه و رێكارانه وه یه كه پێش���مه رگه گرتبونیه به ر بۆ پاراستنی ئه منیه ت���ی ناوچه كان���ی ژێ���ر ده س���تی
خۆیان".مه س���یحیه كان ده ربه ده ربون���ی دوای له زێ���دی خۆیان، چه ندین واڵتی ئه وروپیی ئاماده یی خۆیان ده ربڕی بۆ پێشوازیكردن له و مه س���یحییانه ی له خانه و النه ی خۆیان هه ڵكه نراون و یه كه مین گروپی مه سیحییش ك���ه ڤی���زه ی په نابه ریی���ان وه رگرتب���و، س���ه ره تای مانگی ئابی راب���ردو له ڕێگه ی فڕۆكه خانه ی "شارل دیگۆل"ه وه گه یشتنه
پاریسی پایته ختی فه ره نسا.به اڵم ئیخاس و زۆربه ی مه س���یحیه كانی
دیك���ه ش ن���ه ك ه���ه ر ئاماده نی���ن واڵت جێبهێڵن، به ڵكو ئه وان خۆیان به خانه خوێی عێراق ده زانن، "ئێم���ه خۆمان به خاوه نی سه ره كیی عێراق ده زانین هه ر له باكوره وه تا باش���ور، ئێمه ئه هلی شارس���تانیه تی باب���ل و ئاش���وریه كانین، ئێم���ه خۆم���ان ته نانه ت خاوه نی زه وی و قانونه كانیش���ین كه پێیانده وترێ���ت قانونه كانی حاموڕابی ، ئیدی چۆن ده بێت ئه و هه مو كلتورو مێژوو
شارستانیه ته جێبهێڵین".
تاس���اڵی 2003، مه س���یحیه كانی عێراق ژماره ی���ان نزیكه ی 1 ملی���ۆن و 500 هه زار كه س بون كه ده یكرده %5ی دانیشتوانی هه مو عێراق. له كاتێكدا له س���اڵی 1987 ژماره یان زیاتر له 1.4 ملیۆن كه س بو كه ده یكرده %8ی دانیش���توان. له ماوه ی 10 ساڵی رابردوش���دا ژماره یان به شێوه یه كی دراماتیكی���ی روی له كه مبون���ه وه كردوه و تاساڵی 2013 رێژه یان هاتوه ته خواره وه بۆ
كه متر له 450 هه زار كه س.
مهسیحیهكانیموسڵ:
متمانه مان به پێشمه رگه بو، به اڵم ئه وانیش جێیانهێشتین
كاتێك كه كردمانه باوه شی سه رۆكی
هه رێم به شێوه یه ك ئه گریا وه ك ئه وه ی بیه وێت داوای مافی
خۆی بكات
ئیخاس مه تی ئیبتیهاج ئیسحاق
خۆمان به خاوه نی سه ره كیی عێراق ده زانین هه ر له باكوره وه تا باشور، ئێمه ئه هلی
شارستانیه تی بابل و ئاشوریه كانین
ئامه د کوڕی کاوه گه رمیانی
تایبهت (456( سێشه ممه 182014/12/9
ه���ەر هەرێم و ناوچ���ەو میللەتێ���ك هێزی ئ���ازاری نەبێ���ت، تێ���دا به دەوڵەتبون���ی بێهێزییەكەی زۆر زیاترو مەترسیدارتر دەبێت له راگەیاندنەك���ەی، به دیوەكەی دی حیكمەت له راگەیاندن���ی س���ەربەخۆیی نیی���ە به ق���ەد ئ���ەوەی حیكمەتی زۆر زیاتر له كەرەس���تەی بەهێزییەك���ەو حیكم���ەت له بەهێزبون���ی ئەو بەهێزبون���ی دەوڵەتە ئینجا س���ەربەخۆییەو راگەیەندراوەكەیە. دەسەاڵتی كوردی لەماوەی ئەو 23 س���اڵەی رابردودا س���ەرەڕای ئەوەی زۆركاری گرنگ���ی لەم هەرێمی كوردس���تانە ك���ردوە، ه���اوكات زۆر كەلێنی گەورەش���ی دروس���تكردوە ی���ان زۆر كەلێن���ی گەورەش بەرپرس���انی نەكردونەتەوە،یان پڕی هەبون حیزبی و حكومی خۆیان بەشدارێكی كارا بون دوای كەلێنەكان.له جیهانی له دروس���تكردنی تازەگەری و مردنی تازەگەری و مردنی مرۆڤ و له جیهان���ی جیهانگەرای���ی و كۆتای���ی مێژو، له جیهانی زۆر ش���تی دیكەی ك���ە بەرهەمی پێشكەوتنی كۆمەڵگای مرۆڤایەتین، 23 ساڵی ئەم قۆناخە بەقەد2300 س���اڵی س���ەدەكانی ناوەڕاس���تە، بەقەد 300 س���اڵی سەدەكانی ش���ازدەو حەڤدەو هەژدەیە، كۆریای باش���ور لەماوەیەكی یەكجار كورتدا توانی دەیان ساڵی پێشكەوتن ببڕێت و بیگاتێ، سەنگافورە به هۆی لی كوان یو، له جیهانی س���ێیەمەوە گەیشتە جیهانی یەك���ەم، ئەندۆنیزیا بەهۆی محەمەد مەهاتیرەوە، كەوتە هەڵسانەوەیەكی گەورەی پیشەسازی و پێشكەوتنی كۆمەاڵیەتی، میچی بەردی بناخ���ەی پێش���كەوتنی ژاپۆنی داناو دوای جەنگی دوەمی جیهانی گەڕانەوە س���ەر ئەو هێڵە گشتییەی كە میچی كێشابوی،ئەمە ب���ۆ چی���ن و هین���د و چەند واڵتێك���ی دیكەش
هەمانشێوەیە. ئێستا پرسیارەكەم ئەوەیە بۆچی كورد به گش���تی و دەس���ەاڵتی كوردیش به تایبەتی نەیتوانی ئەو 23 ساڵە زێڕینەی باشتر لەوەی كە هەی���ە بیقۆزێت���ەوەو هێ���زی راگەیاندنی سەربەخۆیی و به دەوڵەتبونمانی زۆر بەهێزترو تۆكمەتر بكردایە؟، بۆچ���ی نەیكرد..؟رەنگە هەر یەكێك له ئێمە وەاڵم���ی جیاوازی بۆ ئەم پرس���یارە گش���تگیرە هەبێت، بۆیە با بچینە س���ەر ئەو پرسیارە، ئایا هێزی دەوڵەتبونمان تێدا بەهێزە، له روی مادی و مەعنەوی، له روی س���ەرخان و ژێرخانی كۆمەاڵیەتی..حەزدەكەم لێرە هەڵوەس���تەیەك بكەم و چەند بۆچونێكی با س���ەرەتاییش بێت دەربب���ڕم، چونكە ئەم هەرێم���ە تا س���ەرنج و رەخن���ەی زیاتر بێت باشتر پێشدەكەوێت، بۆیە دەڵێم لێمانگەڕێن با رەخن���ە بگرین، چونك���ە به رەخنەكانمان ئێوە له هەڵە گەورەكان س���ڵدەكەنەوە، تەنیا به رەخنە نیشتمان جوانتر دەبێت، دڵنیاشبن هەم���و رەخنەكانمان لەناو خوێن و ئازارو ژانە
بەسوێكانمانەوە دێن. ك���ورد ئەدیب و خ���اوەن بەهرەی زۆرە ، بەاڵم داهێن���ەری نییە، نەخ���وازە داهێنەری فیكر،فیك���ر به مانا فراوانەكەی ناو كۆمەڵگا.ئاخر هەر به تەنیا له رێگای فیكرو فەلسەفەوە، بنەماكانی فیكرو هزر دانارێژرێن،راس���تە لەو بارەی���ەوە زۆر كۆڵەواری���ن، بەاڵم نوس���ەرو ئەدیب���ی به توان���ا دەتوانێت له رێ���گای تاقە رۆمانێكەوە ی���ان تاقە دیوانێكی ش���یعرەوە رەنگڕێژی فیكر ب���ۆ كۆمەڵگاكەی و بۆ هەمو مرۆڤایەتی���ش ب���كات، تۆ بڕوان���ە )فیكتۆر هۆگۆ، مەوالنای رۆمی، خەیام( بەناوبانگترین فەیلەس���وفەكانی ئەڵمان سەرس���امی خۆیان بۆ هۆگۆ نیش���انداوە، مەوالنا رۆمی و خەیام و چەندانی دیكەش به هەمانشێوەن. ئێمەی كورد نەك هزرڤان و فەیلەسوفمان نییە، بەڵكو لەناو جیهانی داهێنانی چیرۆك و شیعریشدا، هێشتا نە هۆگۆیەك نە مەوالنایەكمان هەبوە، ئەوەی هەمانە خانی و نال���ی و مەحوی و حاجییە، كە ناچارین دەس���تبنێین به بن باڵیانەوە، شێركۆ دەردی ئەوان���ەی دەزان���ی بۆی���ە توانی ئەو س���نورانەی ئەوان���ە كێش���ابویان بیبەزێنێ و لەو ناوان���ەی باس���مكردون له هەمویانی زۆر به زی���ادەوە تێپەڕاند، بۆیە ش���ێركۆ راس���تە ش���اعیری تەنیا یەك س���ەدەش نییە بەڵكو شاعیری مێژوە، مێژوی كورد لەوەتەی هەیە، بەاڵم شێركۆیەك لەناو ئەو پاشماوە شیعریی و ئەدەبییە چاویكردبێتەوەو له كوردستانیش���دا گەورە بوبێت و زمانێكی جیهانیش فێر نەبوبێ، پێموابێ هەر كەسێكی دیكەش بێت ناتوانێت لەوە زیاتر س���نوری پێش خۆی ببەزێنێ، كوا ئەو شاعیرو چیڕۆكنوس و ئەو فەیلەسوفانەی به زمانێك���ی لۆكاڵی و تەواو دروس���ت نەبودا س���ەریانهەڵداوە، ك���ورد هێش���تا زمانەكەی زۆر لەنگ���ە، هێش���تا جگە ل���ەوەی زمانێكی یەكگرتوم���ان نییە،ئاخ���ر زم���ان پەیوەندی هەیە،له رێگای بیركردن���ەوەوە به تێڕوانی���ن و زمانەوە مرۆڤ���ەكان بیردەكەنەوە، تۆ بڕوانە
ئەڵمانییەك لەگەڵ فەڕەنسییەك، ئیسپانییەك لەگ���ەڵ بەریتانییەك بیركردنەوەیان له یەكدی چەن���د جیاوازە،تەنانەت فەلسەفەكانیش���یان ك���وردی زمان���ی ئێس���تا ت���ا جی���اوازە، توانای وەرگێڕانی چەمكە زانس���تییە تازەكانی نیی���ە. زمانەكەش���مان وەكو هزرم���ان هەژارو دەستەوەس���تانە.ئەم دەردە رەنگە پەیوەندی كەی هەبێت، واتا به دەوڵەتبونمان���ەوە زۆری بوین به دەوڵەت ئیتر وردە وردە زمانەكەش���مان دەوڵەمەندتر و گەشەس���ەندوتر دەبێت، بەاڵم ئەمە نابێتە هۆی ئەوەی بتوانین پاس���او بۆ
ئەو تەمبەڵییەی خۆمان بهێنینەوە. كۆمەڵگای رۆژهەاڵتی)كە كۆمەڵگای كوردی���ش هەوێنی ئەمج���ۆرە كۆمەڵگایەیە(چەن���دە كۆمەڵگایەك���ی پ���ڕ له هەڵچون���ە، ئەوەن���دەش عاتیفیی���ە، ب���ەردەوام ئامادەن له پێن���اوی خۆش���كردنی ژیان���ی هاوڕێكەیان خۆیان بك���ەن به قوربان���ی و كۆتایی به ژیانی خۆیان بهێنن،زۆرجاری دیكەش به پێچەوانەوە، نزیكتری���ن و گوایا خۆشەویس���تترین هاوڕێی خ���ۆی كوش���توە له پێن���اوی خۆی���دا، ئەم كۆمەڵگایە لەنێو تەمتومانی كولتورو نەریت و ئاخاوتنی پێكناكۆك���ی رۆژانەیدا نقوم بوە، تا ئێستا نەیتوانیوە وەكو كۆمەڵگایەكی نیمچە تەندروس���ت خۆی نمایش ب���كات، بەردەوام ب���ه دەردو پەتاوە دەناڵێنێ و وەاڵمی س���ەدان پرسیاریش���ی به كراوەیی هێشتۆتەوە..ئێمەی رۆژهەاڵت���ی ئەقڵمان ل���ێ كەوتۆتە خوارەوە ب���ەاڵم نەمانهێش���ت بكەوێت���ە س���ەر زەوی له نی���وەی رێ���گا گرتمانەوەو خس���تمانە ناو دڵمان، ئێستا ئەقڵمان لەناو دڵماندایە، ئەقڵ و بیركردنەوەكانمان له ژێر روناكی دڵدایە، دڵ ئەنجامدانی هەر ئیعازی هەڵماندەس���وڕێنێ و كارێكم���ان پێدەدات، چونك���ە ئەقڵمان لەناو دڵم���ان خەواندوەو له خەوێك���ی زۆر قوڵدایە.لەناو كوردان ئەوە دڵ���ە گومانی دیكارتیمان پێدەبەخش���ێت، ئ���ەوە دڵە م���رۆڤ دەكات به س���ۆپەرمانی نیچە، به دڵ له ئامێرەكان نامۆ دەبی���ن ، دڵ بۆ هەر الیەك بمانبات ئەقڵیش هەمان ئاراستە وەردەگرێت، ئێمە دڵمان نەبێ ژیانیش���مان نابێت، ئێس���تا لەناو میللەتانی دونی���ادا كورد گەورەترین دڵ���ی هەیە، بەاڵم بچوكترین ئەقڵ.هەمو فەیلەس���وفەكانی دونیا له تالیس���ەوە تا پۆل ریكۆرو هابرماس و ئاالن تۆرین به ئیمامی ش���یعییەك یان به شێخێكی قادری یان نەقش���بەندی ناگۆڕینەوە، دڵمان له الی ش���ێخ و ئیمامەكان���ە، كەچی هیچیش له ب���ارەی ئیبن تەیمییەو ئیبن غەزالی نازانین ئەگەرچ���ی دڵیش���مان لەگەڵیاندایە.مرۆڤ���ی ك���ورد بەر له هەر ش���تێك مرۆڤێكی بەرخۆرو مش���ەخۆرو مرۆڤی بێگوم���ان مش���ەخۆرە، هەنگوین كەشیلەی لەوجۆرانەن بەرخۆریش، دەم���ژن و ئینج���ا ل���ه دواوە ژەه���ر و كیمیا دەردەدەن و ژینگ���ەو سروش���تت لێدەك���ەن به ژەهرو لێدەكەن زبڵدان.ژینگەت به گوفەك و
كیمیا. رەنگە هیچ نەتەوەیەك بەقەد كورد لەخۆی رازی نەبێت و ئەو هەمو س���تایش و شانازییەی فەڕەنس���ی، ئەڵمان، ن���ەكات، بەخۆی���ەوە ئەنگلیز، ت���ورك، خۆیان بااڵتر له نەتەوەكانی
دیك���ە دەبینن، بەاڵم هەریەك لەمانە چەندین بەرهەمهێناوە،توركیش قوتابخانەی فیكرییان عوس���مانییەكانەوە دەس���ەاڵتی لەس���ایەی توانیان 37 خەلیفە وەبەربهێنن بۆ حوكمڕانی كە زیات���ر لە)598(س���اڵ حوكمڕانیان گرتە دەس���ت و گەورەترین ئیمپراتۆریایان لەس���ەر نەت���ەوە ئاس���تی جیه���ان پێكەوەنا.ك���ەم هەی���ە بەقەد فارس���ەكان رەخن���ە له خۆیان بگرن،چونكە فارس ئازارە بەسوێكانی خۆیان دەستنیش���انكردوەو دەیبینن، لێناگەڕێن ئەو ئازاران���ە س���ەرهەڵبدەنەوە، بۆی���ە بەردەوام رەخن���ە دەگرن. كورد تا ئێس���تا دەزگایەكی ئەكادیم���ی مۆدێرنی بۆ ش���یكردنەوەی ئەم هەمو نەخۆش���ی و پەتا كوش���ندانەی نییە تا فێرببێ بۆ چارەسەركردنیان،نەتەوەیەكی بێ فیكرە، هەر نەتەوەیەكیش فیكری نەبێ، وەك ئەو ئۆتۆمبێلە وایە كە سوكانەكەی به دەستی خاوەنەك���ەی خۆی نەبێ، بەڵكو كەس���ێكی دیكە به ئ���ارەزوی دڵی خ���ۆی لێیدەخوڕێ، نەتەوەیەك���ی تا سەرئێس���قان دەس���تەمۆی ئاینین،بۆیە زۆر باوەڕمان به قەزاو قەدەر هەیەو بڕوامان بەوجۆرە ش���یعرانە هەیە، وەك هێمن دەڵێ)هەر بەاڵیەك كە له ئاس���مانەوە دێت بۆ من،كە گەیشتە سەر زەوی دەكا پرسیار ئەرێ له كوێیە ماڵی مام هێمن(له بنەڕەتدا ئەمجۆرە لێكدانەوانە زۆر س���ەقەتن. ئاخر ئێمە هێشتا فێری خۆشەویس���تی نەبوین، خۆشەویس���تی ئەوكاتانە گەورە دەبێت، ك���ە ئەقڵ لەگەڵیا گ���ەورە بوبێ.خۆشەویس���تییەك تەنیا به دڵ دروس���تبوبێ و ئەقل تیایدا ب���ااڵی نەكردبێ، ئەو خۆشەویستییە هیچ جیاوازی نییە لەگەڵ دوژمنایەتییەك كە به دڵ دروستكرابێ، چونكە
هەردوكیان له یەك سەرچاوەوە هەڵقواڵون. له مێژوی كورداندا زۆرن ئەوانەی بەناو ئەم نیش���تمانەماندا هاتن و چون و داگیریان كردو خەڵكیان لێ كوشتین، هەر له ئەگزەنیفۆنەوە تا تەیم���ور لەنگ، هەر له لەش���كری عەرەبی ئیس���امی تا هاتن���ی عوس���مانییەكان، هەر له ئیمپراتۆریای عوس���مانییەكانەوە تا هاتنی ئینگلیز، سەدەی بیستەمیش سەدەی دەوڵەتە داگیركەرەكان بو بەس���ەر كوردستان، هەمو ئەمان���ە تەنیا ماڵوێرانی و س���ەرگەردانی بون بۆ كورد،خ���اك و نەتەوەیەكیان پارچە پارچە ك���رد، ب���ەاڵم به درێژایی زیاتر ل���ه دو هەزارو له چەوس���اندنەوەو رابردو س���اڵی پێنجسەد ئازاردانمان، ئێمە نەمانتوانیوە سود لەو هەمو ئازارو نەهامەتیانە وەربگرین كە بەسەرمانیاندا
هێناوە.
گوایا زەردەشت پێغەمبەری كوردانە، بەاڵم هیچ ش���تێكی بونیادی و ن���ا بونیادی له ژیانی نەتەوەی كورد نەگۆڕیوە، تەنها ش���تێك كە رایەڵەی پەیوەندی نێوان كوردو زەردەشتییەت بێ ئەوەیە كورد ش���انازی پێوە دەكات، دەنا زەردەش���ت نەیتوانیوە كولتورێ���ك بۆ كورد دابنێت،ی���ان كۆمەڵگاك���ەی نەیتوانی هەزمی بكەن،بۆی���ە نەیتوانیوە بێتە ناو ماڵەكانمان و له نزیك���ەوە خۆیمان پێ بناس���ێنێ و ژیانمان بگۆڕێ���ت)وەك ئەوەی ب���ودا چۆتە ناو ماڵی هەمو هیندییەك و تەنانەت خۆی گەیاندۆتە ناو ماڵی ژاپۆنییەكانیش، یان وەك كۆنفۆنشیۆس ماڵێك���ی چینیدای���ەو هەم���و لەن���او ك���ە كولتورێك���ی پڕ له ئارام���ی و دانبەخۆداگرتن و ب���ۆ بەرنەدان���ی له هەڵس���انەوەو ورە پ���ڕ بەرهەمهێناون( زەردەش���ت هیچكام لەوانەی بۆ نەكردین،زەردەش���ت چۆن هات ئاوەهاش رۆیی، بەبێ ساڵو و به بێ ماڵئاوایی، زەردەشت لەن���او كولتوری ك���وردی گۆش���ەگیركراوە، ئەڵمانی فەیلەس���وفی بەناوبانگترین ب���ەاڵم نیچە س���ودی لەو وتەیەی زەردەش���ت وەرگرت )كاری چ���اك بیری چاك ك���ردەوەی چاك( و بەناوبانگتری���ن و پ���ڕ بەهاتری���ن كتێبی لێ
بەرهەمهێنا)زەردەشت وەهای گوت(كە یەكێك له هەرە بەناوبانگترین كتێبی سەدەی نۆزدەیە.ب���ەم كتێبه نیچە بو به بزێوترین فەیلەس���وفی س���ەدەی نۆزدە. كورد زەردەشتی تەنیا وەكو رەمزێك���ی رەزا قوڕس بەكارهێناوە،له كاتێكدا ب���ودا راچەنین و راپەڕینێكی خس���تە ناو دڵ و ه���زری هیندیی���ەكان، بودا وێ���ڕای ئەم هەمو چەرمەس���ەرییەی له ژیانیا بینی بەاڵم بوێری و جەس���ارەتێكی بێ وێنەی له خۆیدا نیشان دان بۆی���ە توان���ی بیركردنەوەی چەندی���ن هەزار س���اڵەی هیندی بگۆڕێت. چینییەكان دڵیان بەشكۆفەو پشكوتنی گوڵێك خۆشدەبو، ئێمە به بڕینەوەی دار س���نەوبەرێك، ئەوان ئیشقی تاڤگ���ە بەرزو زیوینەكان ب���ون، ئێمە دەیان و س���ەدان كانی پڕ له ئاوی س���ازگارمان كوێر كردونەتەوە، ئاس���یایەكان به گشتی بەتایبەت ژاپۆنی و چینی و هیندی ئێس���تاش كۆرییەكان دڵ و دەرون���ی خۆی���ان به ئ���اوی زیندەگ���ی كردۆتەوە، پاكیان به تەواوی شوش���تۆتەوەو ئێم���ە ت���ا ئەم���ڕۆش دڵ و دەرون���ی خۆمان گەندەڵتر دەكەین. خۆ كۆنفۆنشیییۆس تەنیا سروشتی لەگەڵ چینییەكان ئاشت نەكردەوە، بەڵكو فێری میان���ڕەوی و دان بەخۆدا گرتن و خۆگری كردن، فێریكردن دەبێ پشودرێژ بن، بەاڵم من ئێس���تاش نازانم زەردەشت ئێمەی فێ���ری چی ك���ردوە، كۆنفۆش���یۆس خەڵكی بۆ ترس���اندن له خوداو زین���دو بونەوە نەبرد، بەڵكو كاریكرد بۆ ئ���ەوەی چینییەكان فێری عەدالەتخوازی بكات و ب���ەرەو چاكەیان ببات ب���ەاڵم ئێمە دور له حكومەتی س���تەمكاری،
خەونی جوانیش نابینین.ئێم���ەی ك���ورد ئەمڕۆ له ژێ���ر دو كولتوردا دەرەبەگ���ی و كولتورێكی���ان دەناڵێنی���ن، دواكەوتوی���ی و دروس���تكردنی می���رو ئاغایە بەس���ەر خۆمان���دا، ئەویتریش���یان كولتوری ئیس���امگەراییە، تا ئێس���تا ئ���ەو كولتورەی جیهانی گۆڕی و كەرامەتی بۆ مرۆڤ گێڕایەوە نەگەیشتوە به ئێمە كە كولتوری رۆشنگەری و به كورت���ی مۆدێرنەی���ە، دوای مۆدێڕن���ەو هەزم رۆژئاوای���ی كولت���وری نەمانتوانی���وە بكەین و بۆ خۆمان س���ودی لێوەربگرین. ئێمە كاتێك تەس���لیم به كولتوری ئیس���امگەرایی عەرەب تورك و فارس و بوین،نەمانتوانی وەكو س���ودی لێوەربگرین،ئێم���ە زیاتر چەش���نی مەیمون الس���اییەكی نەزۆكانەمان دەكردەوە، ئێم���ە زیات���ر ش���وێنكەوتو بوین، ب���ەدوای ئەقڵی ئامێرییەوە بوی���ن، ئەقڵی داهێنەرانە ك���ە ناوەڕۆكەك���ەی رەخنەگرانەیە خۆمانمان لێی بەدور گرت، ئێمە ئێس���تا له گۆشەیەكی بچوكی ئەم جیهانەین،كەرەستەی زۆر باشمان ه���ەن، دەتوانین ب���ۆ ماوەیەك���ی دیاریكراو ئەم نیش���تمانە بكەی���ن به چ���ەق و ناوەندی جیهان���ی، بەاڵم به بێ ئەق���ڵ كاری لەمجۆرە رودان���ی مەحاڵە،بینیم���ان ل���ەدوای روخانی سۆڤێت له بۆسنەو هەرزەگۆڤینیا چۆن هەمو راكێش���ابو، كامێراكان���ی دونیایان بۆخۆیان ئێم���ەش له بەه���اری 1991 دەمانتوانی كاری لەمج���ۆرە بكەین، بەاڵم ن���ە ئازایەتیمان تێدا هەبو نە ئەقڵ، له س���ااڵنی 2003 دیس���انەوە مێژو خۆی دوبارە كردەوە،ئەویشمان له كیس خۆ دا، ئێستاش له بارودۆخێكی وەهاین، بەاڵم ..... ئاخر ئەقڵی كوردی ئەوەندە بچوكە تا ئەو ساتە وەختەش ماركس و ئەنگڵس بەهۆی
لینین و ستالینەوە دەناسێت..نابێت خەڵك وا تەماشای ئەم هەرێمە بكات كە واڵتی قەزاو قەدەرە، ئاخر لەم نیش���تمانە س���وتماكەدا ه���ەر له كرێكارێك���ی بێ���كاری خوێندەواری پڕ له ئازارەوە، تا مامۆس���تایانی زانكۆو نوخبەی ناو كۆمەڵگا ، هەر هەمویان ئەم واڵت���ە به قەزاوق���ەدەر دەچوێن���ن، ئەوە لەوپەڕی نائومێدییەوە دروستبوە، نەك لەناو
ئومێدو هیوا. لەگەڵ س���ەرهەڵدانی ئیمپراتۆریای رۆما، تا دوا قۆناخەكانی س���ەدەكانی ناوەڕاس���ت، كە سیس���تەم ل���ەم ماوەیەدا سیس���تەمێكی دەرەبەگایەتی بو، له كۆتایی سەدەی شازدەو سەرەتای سەدەی حەڤدەوە ئەوروپا له خەمی ئەوەدا ب���و كولتورێكی ن���وێ بەرهەمبهێنێ، نوێی���ەدا، كولت���ورە ل���ەو سەریش���كەوت رێنیس���انس به تەنیا كۆتاییهێنان نەبو به 1000 ساڵەی سەدەكانی ناوەڕاست كە پێشكەوتنی مرۆڤایەت���ی به هۆی بەربەس���تی زۆر توندی كڵێس���ا هەزار س���اڵ بو له بازنەیەكی بەتاڵدا گینگڵی دەخ���واردو پێڕەوك���ەی دەكرد،واتا رێنیس���انس تەنیا له ب���واری ریفۆرمی ئایینی نەبو بەڵكو پێش���كەوتنی هزرو فیكریش بو، هاوكات شۆڕش���ێكی گەورەی پیشەس���ازیش دەس���تی به جولەیەك���ی خێرا كرد،شۆڕش���ی پیشەسازیش تەنیا چەند كارگەو كارخانەیەك نەبو، بەڵكو سیس���تەمی سەرمایەداری خولقا كە موڵكداری تایبەت و بەرهەمهێنان و لەگەڵیدا ئازادییە سیاس���ییەكان و پێش���بڕكێی بازاڕی
ئازاد هاتنە ئاراوە. ئایین���ی مەس���یحی ك���ە له س���ەدەكانی ناوەڕاست بۆماوەی هەزار ساڵ هەمو رۆژئاوای گرتب���وەوە، ئێس���تا ه���ەر ل���ەو رۆژئاوایەدا گۆش���ەگیركراوە، تەنانەت خ���ودی یۆنان كە س���ەرچاوەو بنكەی ئەو ئایینەیە،ئێستا هەر ئاگایان لێی نییەو سیس���تەمی كۆمەاڵیەتی و فەرهەنگ���ی كۆمەاڵیەت���ی خۆی���ان بەتەواوی
گۆڕیوە.
پێش سەربەخۆیی
ک���ەس زۆر بەتێپەڕبون���ی س���اڵ پێیانوای���ە ئێمەی گ���ەورە بەهەڵەدا چوین کە منداڵ فێری هەمو ش���تێک دەکەین. ئەوەی گ���ەورەکان دەیکەن ڕەخس���اندنی ئەو ک���ەش و هەوایەیە کە منداڵ بەهۆیەوە دەتوانێت ش���تە نوێ���کان بدۆزێتەوە. هۆڤ���ارد گروبەر یەکێک���ە لەوانەی لەنزیک���ەوە کاری لەگەڵ ئ���ەم بابەتەدا کردوەو پێیوایە بەمندااڵن زانس���ت ناتوانێت ک���ەس بڵێتەوە بەڵکو ئ���ەوان خۆیان دەبێ زانستەکان بدۆزنەوە. ڕۆژئاوا پێویستی بەچەندین ساڵ هەبو تا ئەم تێڕوانینە لەڕێگ���ەی دیداکتیکێکی تازەوە لەناو پرۆگرامەکان���ی خوێندن���ی قوتابخانە
بنەڕەتییەکاندا جێگیر بکات. گروب���ەر ئام���اژە بەتاقیکردن���ەوە س���ەرەتاییەکانی پی���اژێ دەدات کە Schwebe(سەلماند ئەوەی تیایاندا
: )l&Raph,1976.P.75منداڵ مەعریفیی ))گەشەسەندنی ڕەنگدانەوەییەک���ی پەس���یڤانەی ����� یا کۆپ���ی ����� ڕوداوە دەرەکییەکانی دەوروبەرەکەی خودی منداڵ نییە کە کاریگەریی بەسەر هەستەکانیەوە هەیە، بەڵک���و ڕەنگدان���ەوەی چاالکییەکانی خ���ودی منداڵە ک���ە بەبەردەوامیی شێماکانی ناوو مێشکی ستروکتورێزەو واتە دوبارە ستروگتورێزە دەکاتەوە. من���داڵ بەش���ێوەیەکی ئەکتیڤ ئەو جیهانەی دەوروبەری بونیاد دەنێت و
زانستی لێ وەردەگرێت(( .س���ەرەوەی دەرئەنجام���ەی ئ���ەو وەاڵمێک���ی ڕون���ی پی���اژێ ب���و بۆ تاقیگەرایی تی���ۆری ڕەتکردن���ەوەی تیۆریی���ە ئ���ەو بەپێ���ی زانس���ت. هەمو زانس���تێکی ڕاس���تەقینە لەناو هەس���تی مندااڵندای���ە ی���ا لەڕێگەی ئ���ەو هەس���تانەوە دروس���ت دەبێت و خودی بەچاالکییەکانی پەیوەندی���ی دی بەش���ێوەیەکی نییە، مندااڵنەوە زانس���تەکان لەڕێگەی س���ەرنجدانەوە
دروست دەبن.ئەگەر جاران زاناکان پێویس���تیان ب���ەوە بوبێ���ت چەندی���ن بەڵگ���ە بۆ ئ���ەوە بێنێن���ەوە کە بەش���ی هەرە گ���ەورەی گەشەس���ەندنی مەعریفیی مندااڵن ت���ا تەمەنی 12-9 س���ااڵن بەرجەس���تە دەبێت و من���داڵ لەپۆلی نیوەی نزیکەی بنەڕەتیدا س���ێیەمی ئەو گەشەس���ەندنەی تێپ���ەڕ کردوە، ئ���ەوە ئەم���ڕۆ ئ���ەوە ڕونبۆت���ەوەو پێویس���ت بەهیچ بەڵگە هێنانەوەیەک ن���اکات. قۆناغی باخچەی س���اوایان و ش���ەش س���اڵی یەکەمی قوتابخانەی بنەڕه تی���ی قۆناغ���ی هەرە بنەڕەتین بۆ ئەو گەشەس���ەندنەو بۆ بنەماکانی بیرکردن���ەوەی لۆژیکیی و دۆزینەوەی فاکتەرەکان���ی ژیریی ل���ەالی منداڵ. لەقۆناغی پێش وانەگوتنەوە گرنگیی قوتابخانەدا بەئەندازەیەک گرنگە وای لەهەندێک کردوە ناوی بنێن پەیڕەوی
فێرکاری شاراوەی جینی ناوەڕاست.بۆ دروستکردنی پرسیارو وروژاندنی منداڵ لەم دو قۆناغەدا پیاژێ بایەخێکی زۆری بەحەزو ئارەزوبزواندنی مندااڵن داوە کە لەناخەوە دێنە دەرێ و دەبنە گەشەسەندنی برەودان و بۆ هۆکارێک مەعریفی���ی من���دااڵن. لەنێ���و هەمو پەروەردەزانەکاندا پیاژێ پێ لەس���ەر ئ���ارەزوی مندااڵن بایەخدان بەحەزو دادەگرێت )چونک���ە دیوێکی دیکەی گەشەس���ەندنی مەعریفی���ی ئەوانە(و هەر لەم ڕوانگەیەشەوە پیاژێ ڕەخنە لەقوتابخان���ەکان دەگرێ���ت و پێیوایە نابێت قوتابخانەکان لەئاس���تی حەزو سەرکێش���یی مندااڵندا بیرکردنەوەی بکەن و پەی���ڕەوی فێ���رکاری خۆیان بەڵکو دەبێ بس���ەپێنن، بەسەریاندا خۆیان لەگەڵ منداڵەکاندا بگونجێنن. دوای ئەم ناڕەزایی���ە ڕونەی پیاژێ، سیس���تمی پەروەردەیی لەسەرجەمی بەش���ێک هەوڵیان���داوە واڵتەکان���دا لەپێویس���تیی و حەزی مندااڵن بخەنە ناو پەی���ڕەوی فێرکارییەوە کە وەکو پەروەردەیی سیس���تمی دەستورێک
واڵتان بەڕێوە دەبات.باندۆرێک���ی زۆر بەهێز لەنێوان ئەو قسەیەی پیاژێ و پەیامە بەناوبانگەکەی فەیلەس���وفی دانیمارکی���ی س���وێرن کیرگ���ەگارددا )1813-1855(هەی���ە لەمەڕ دابەزینی قوتابخانە بۆ ئاستی کیرگەگارد پەیامەی ئەم منداڵەکان. )Lindahl&Bergstedt,2007.P.2)
بۆ مامۆس���تاو بەڕێوب���ەرو هەمو ئەو کەسانەیە کە ڕۆڵی ڕابەر دەگێڕن:
))ئەگەر بمەوێ لەوەدا سەرکەوتوبم کە یەکێک بەرەو ئامانجێکی دیاریکراو ببەم، پێویستە یەکەمجار ئەو مرۆڤە لەو ئاس���تەدا ببینم کە ئەو تێیدایەو ه���ەر لەوێش���ەوە دەبێ دەس���ت پێ بکەم. هەر کەس���ێک ئەم���ە نازانێت، خ���ۆی هەڵدەخەڵەتێنێ���ت، ئەگ���ەر پێیوابێت کە ئەو دەتوانیت هاوکاریی ئەوانی دیکە بکات. بۆ ئەوەی بتوانم بەئەگەری بک���ەم، یەکێک هاوکاریی زۆر دەبێ زۆر لەئاس���تی کرادرەکانی ئەو کەس���ە زیاتر بزانم. بەاڵم لەپێش هەمو شتێکیش���دا دەبێ ئەوە تێبگەم ئ���ەو چی تێ دەگات. ئەگەر من ئەوە نەزانم، ئەوە هیچ س���ودێکی نییە کە من چەن���د بەتوانابم و چەند زۆرتریش بزانم. بەاڵم لەگەڵ ئەوەش���دا ئەگەر هەر بمەوێت تواناکانی خۆم دەربخەم، ئەوە پەیوەندیی بەخۆش���انازیکردن و لەڕاستیش���دا هەیەو لەخۆباییبونەوە مانای ئەوە دەگەیەنێ لەجێی ئەوەی ئ���ەوی دی بک���ەم، من هاوکاری���ی خوازیاری ئەوەم ئەوی دی پێم سەرسام بێت. هەمو ج���ۆرە هاوکاریکردنێکی ڕاستەقینە لەتەوازوعەوە بەرامبەر بەو کەسەی هاوکاریی دەکەیت، سەرچاوە دەگرێ. ه���ەر لەبەر ئ���ەوەش دەبێ من ل���ەوە تێبگەم ک���ە هاوکاریکردن بەمانای خواستی خزمەتکردن دێتەوە نەک خواستی زاڵبون. ئەگەر من لەمە تێنەگ���ەم مانای وایە من ناش���توانم
هاوکاریی هیچ یەکێک بکەم((زیاتر کیرگ���ەگارد پەیام���ەی ئەم ئەم هەڵدەگرێت و لەش���رۆڤەکردنێک کتێبەش تەنها بۆ شرۆڤەکردنی فیکرو تیورییەکان���ی پی���اژێ تەرخانکراوە. کارەکانی پیاژێ و ئ���ەم پەیامە جگە لەدابەزینی قوتابخانەکان بۆ ئاس���تی خوێندکاران، لەوەشدا یەکدەگرنەوە کە بەمیهرەبانیی زۆر دەبێ مامۆستاکان زانس���تەکان بەو ش���ێوازانە بڵێنەوە تێدەگەن. لێی���ان خوێن���دکاران کە بەم ش���ێوەیە خوێن���دکاران دەتوانن چەمکەکان دروست بکەن و زانستەکان
بەرهەمبێننەوە.هاوچەرخەکە بەشێوە کارکردن بۆ پیاژێ زیاتر کاری لەس���ەر سیستمی کراوەو بەکراوەیی هێشتنەوە بەشێکی زۆری گرفت���ەکان ک���ردوە. چونک���ە گۆشەنیگای پیاژێ بۆ فێربون بریتییە لەوەی من���دااڵن خۆیان کار بکەن بۆ ئ���ەوەی ببنە خ���اوەن ئەزمونێک کە لەگەورەییدا بتوانن پشتی پێببەستن. بەهەمانش���ێوە ب���ۆ ئ���ەوەی مندااڵن توانای بەرهەمهێنانەوەی زانستەکانیان
هەبێت.
پرۆسەی فێربونفایەق سەعید
من لەوە تێبگەم کە هاوکاریکردن بەمانای خواستی
خزمەتکردن دێتەوە نەک
خواستی زاڵبون ئەگەر من لەمە تێنەگەم مانای
وایە من ناشتوانم هاوکاریی هیچ
یەکێک بکەم
فوئاد سدیق
ئێمەی كورد ئەمڕۆ له ژێر دو كولتوردا
دەناڵێنین كولتورێكیان دەرەبەگی و
دواكەوتویی و دروستكردنی میرو
ئاغایە بەسەر خۆماندا ئەویتریشیان كولتوری
ئیسامگەراییە، تا ئێستا ئەو كولتورەی
جیهانی گۆڕی و كەرامەتی بۆ مرۆڤ گێڕایەوە نەگەیشتوە به ئێمە كە كولتوری
رۆشنگەری و مۆدێڕنەو دوای مۆدێرنەیە
گوایا زەردەشت پێغەمبەری كوردانە بەاڵم هیچ شتێكی
بونیادی و نا بونیادی له ژیانی نەتەوەی
كورد نەگۆڕیوە، تەنها شتێك كە رایەڵەی
پەیوەندی نێوان كوردو زەردەشتییەت بێ ئەوەیە
كورد شانازی پێوە دەكات، دەنا زەردەشت نەیتوانیوە كولتورێك بۆ
كورد دابنێت
19 »»
(456( سێشه ممه 2014/12/9 19تایبهت
ونبون * ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )گۆران رۆسته م احمد( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )كاوه صابر عبدالكریم( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )خه سره و حسن قادر( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )كاروان احمد علی ( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* پێناسێكی كۆلیجی په روه رده ی وه رزش ونبوه به ناوی )طه علی رشید( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .
جەنگاوەرانیکوبانیشەڕ...پاشماوهل���ەم لۆژیک���ە س���تالینیەدا بەرگرییکردنی جەنگاوەرەکانی کوبان���ی لەخۆیان، بەرگریی نییە لەش���ارەکەو لەو مەس���ەلە نیشتیمانیی و کە کۆنکریتان���ەی ئینس���انییە نەتەوەی���ی و خۆی���ان و پارت���ە سیاس���ییەکانیان باوەڕیان پێیەت���ی، بەڵکو جەنگە دژ ب���ە "کاپیتالیزم" وەک "سیس���تم". بەرگریی جەنگاوەرەکانیش بۆیە گرنگە چونکە بەرگرییە دژ بەکاپیتالییزم، نەک بەرگریی بێت بەرامبەر بەهێزێک کە ئەو هه مو مەترسییانەی بۆ ش���ارەکەو ناوچەکەو جیه���ان هه یە کە لەس���ەرەوە باس���مکردن. ش���ەڕڤانانی یەپەگەو پەکەک���ە جەنگ لەگەڵ کاپیتالیزم���دا دەک���ەن و بەناوی پاراس���تنی "ژیان���ی ڕوت"ەوە "س���ەرەتایەکی ت���ازە" و دەس���تپێدەکەن، بەکاپیتالیزم دژ "ڕادیکاڵ" نەک ش���ەڕ بۆ مافە سیاسیی و کۆمەاڵیەتیی و ئەتنیی و نیشتیمانیی و جێندەرییەکانی خۆیان. لەبەردەم ئ���ەم جۆرە لێکدانەوە س���تالینییە کاریکاتێری���ەدا م���رۆڤ نازانێ���ت چی بڵێت. ئەم ج���ۆرە لێکدانەوەیە ن���ەک تەنها هه ڵەو ناڕاس���ت و نامێژویی نامەنتیقی���ی و فانتازیی و
ش���ێواوو دروس���تکراوو بێ ناوەرۆکە، بەڵکو لێکدانەوەیەکە لەهه مو وشەیەکیدا ئایدیۆلۆژیا بەمان���ا ه���ه رە دۆگمای���ی و ه���ه رە داخراوو ه���ه رە خراپەکەیەوە ئامادەی���ە. ئەم جۆرە لێکدانەوەیە بەشێک نییە لەشیکردنەوەی ئەو دونیا کۆنکریتەی ڕوداوەکان لەناویدا ڕودەدەن و بکەرەکان دەجوڵێن، بەڵکو بەشێکە لەو وێنە ئایدیۆلۆژییە داخراوەی مارکسیزمێکی دۆگمایی
بۆ دونیاو ڕوداوەکانی هه یەتی .
کاپیتالیزم وەک شەیتانزۆری ه���ه رە لەبەش���ی بەختی���ار کاک خەریک���ی تەنه���ا ن���ەک نوس���ینەکانیدا بەشەیتانیکردنێکی تەواوی کاپیتالیزمە، بەڵکو کاپیتالیزم وەک حیکایەتێکی گەورە سەرەتاو کۆتایی هه مو ڕوانین و لێکدانەوەیەکە. الی ئەو کاپیتالیزم سیستمێکی تۆتالەو لەهه موو کون و قوژبنێکی دونیادا وەک ش���ەیتانێک ئامادەیە. هه م���و خراپەکارییەکان���ی دونی���ا خەت���ای کاپیتالیزم���ەو هه رچییەک لەهه ر ش���وێنێکی دونیادا ڕودەدات کاپیتالیزم لێی بەرپرسیارە.
ئەم ڕوانینە بۆ کاپیتالیزم نەک تەنها س���ادەو ناڕاس���ت و نامێژوی���ی و ئایدیۆلۆژیی���ە، بەڵکو ڕوانینێکی ئەفس���انەیی و سیحرییشە. بەهیچ مانای���ەک ملمالنێ���ی م���رۆڤ و کۆمەڵگاکانی ئەمڕۆک���ە کورتناکرێنەوە ب���ۆ ملمالنێ لەگەڵ لەگ���ەڵ ملمالن���ێ ڕاس���تە کاپیتالیزم���دا. کاپیتالیزمدا، بەتایبەتی لەگەڵ ڕەهه ندە خراپ و وێرانەکه رەکان���ی کاپیتالیزم���دا ملمالنێیەکی گرنگەو بەشێکی گرنگی بەرگریکردنی ئینسانە لەخۆی، بەاڵم س���ەرجەمی ملمالنێکان نییە. بینینی ملمالن���ێ لەگ���ەڵ کاپیتالیزمدا وەک "تاک���ە ملمالن���ێ" و بێنرخکردن���ی ملمالنێ و خەب���ات و تێکۆش���ان ب���ۆ مەس���ەلەکانی تر ن���ەک تەنه���ا دیدێک���ی ئایدیۆلۆژیی زادەی س���ادەو دۆگماییە، بەڵکو دیدێکی بیماریشە کە کاپیتالیزم تیایدا بوە بەوەسوەس���ەیەکی دەرونیی. لەدونیای ئەمڕۆدا چەندان بابەت و ش���ێوازی تری خەبات و تێکۆش���ان هه ن کە ناکرێ���ت بەئاس���انیی بیانترنجێنین���ە خانەی خەبات دژ بەکاپیتالیزمەوە، لەوانەش بۆ نمونە خەباتی ئافرەتان بۆ مافی یەکسان، خەبات بۆ
مافی پیران و من���ااڵن و کەمئەندامان و کەمینە نەتەوایەتیی و دینیی و جنسیی و کولتورییەکان، خەبات دژ بەستراتیژە جیاوازەکانی دەسەاڵت و مۆدێلەکانی جیاکردنەی "ساغ" لە "نەخۆش"، "ئاسایی" لە "نائاسایی" و "ئەشێ" لە "ناشێ" و "حەرامک���راو" لە"حەاڵڵکراو"ی بااڵدەس���ت لەیەکتری. مەرج نیە ئەم شێوازانە لەخەبات و ملمالنێ بەشێکبن لەخەبات دژ بەکاپیتالیزم.
بۆ کەس���ێک لەدەرەوەی مارکس���یزم وەک ئایدیۆلۆژیایەکی دۆگماییدا بیربکاتەوە ئاسانە ببینێ���ت کێش���ەکانی دونیای ئەم���ڕۆ تەنها کێش���ەی کاپیتالیزم نین وەک سیس���تمێکی چەوس���ێنەر، بەڵک���و چەن���دان کێش���ەی تر لەکۆمەڵگاکان���ی ئەم���ڕۆدا هه ن ک���ە جیان دروس���تیکردون. کاپیتالیزم کێش���انەی لەو بەکورتیی گرێدانەوەی بەرگریی ش���ەڕەڤانانی کوبانی بەکاپیتالیزمەوە سەندنەوەی هه مو ئەو مانا کۆکریت و مێژویی و س���یاقییانەیە کە ئەم بەرگریی���ە لەخۆی گرتوە، بەستنەوەش���یەتی بەوەهمێک���ی ئایدیۆلۆژیی گ���ەورەوە کە ناوی
جەنگە دژ بە "کاپیتالیزم".
ئاخر ب���ڕوا هێنان به خ���ودا دۆزینەوەی خودا نییە، ئەوانەی بڕوایان به خودا هێناوەو ئەوانەیش كە بڕوایان پێی نەهێناوە، ناتوانن بیدۆزنەوە. ئایین له بنەڕەتدا هێزێكی رۆمانسی
بەهێزو تا رادەیەك شاراوەی تێدایە. كۆمەڵ���گای كوردی هێزی بیركردنەوەی قوڵی نییە، بۆیە تا ئێستاش نازانێ كام هزرو فیكر مرۆڤی كورد له ژێردەستەیی قورتاردەكات و دەی���كات به مرۆڤێكی ئازادو س���ەربەخۆ، كە خاوەن قەوارەی سیاس���ی خ���ۆی بێت.، ئایا ئەو هزرە ناسیۆنالیزمە، یان سۆسیالیزمە،یان سیستەمێكی دیموكراس���ییە كە دادپەروەری كۆمەاڵیەتی تێدا بەرقەرارە، یان، یان،.... یان هیچكام لەودوانە نیی���ە، بەڵكو دواجار تەنیا ئایین مرۆڤەكان رزگاردەكات له ژێردەستەیی، مێژوی تێكۆش���انی كورد، رەنگە نەیتوانیوە هەندێك لەو رێگا پێچاوپێچانە ش���ەن بكات، بۆیە نەیشیتوانیوە بگات به ئەنجامی كۆتایی. روس���یا لەنێوان ئەوروپاییبون و ئاسیاییبونیدا تێدا ماوە، دیستۆیڤسكی 150 ساڵ زیاترە وتی روس���یا هەردوكیانە، بەاڵم هێش���تا به تەواو روە رۆژئاواییبونەك���ەی ی���ان بڵێی���ن روە
ئەوروپاییبونەكەی زۆر تۆخ نەبۆتەوە.هەمو پێش���كەوتنی ئەوروپ���او رۆژئاوا كە
بەهەش���تێكی لەسەر زەمین مس���ۆگەركردوە كەچی تا ئێس���تا نەیتوانی���وە الیەنی گرفتی رۆحی و دەرونی تاكی رۆژئاوایی س���وك بكات بگ���رە ت���ا دێ زۆرت���ر دەبێت و نەخۆش���ییە دەرونیی���ەكان هەڕەش���ە له تاك���ی رۆژئاوایی بەهەش���تێكە چ ئ���ەوە كەوات���ە دەكات، دروس���تكراوە، ك���ە خەڵكێكی زۆر هەس���ت
به دۆزەخ بكەن.كاتی ئەوە هاتوە ئەو سیاس���ەتمەدارانەی حەز به مۆس���یقا ناك���ەن، له سیاس���ەت دور سیاس���ەتمەداری وامان ئێم���ە بخرێن���ەوە، پێویس���تە وەكو نیچە ئیش���قی مۆسیقا بێت و له ئیستاتیكاش بتوێتەوە، ش���یعریش لەگەڵ تێب���گات، ئەم���ە چ پیاوێكی سیاس���ییە كە ئیس���تاتیكا تەنیا له كچانی ش���ەهوەتئامێزی
باڵەخانە بەرزو بڵندەكاندا دەبینێت.س���ەدان ساڵ و بگرە هەزاران ساڵە هونەری بەردەوامە،ئێس���تا له ئەوروپا پەیكەرتاش���ی میراتێك���ی دەوڵەمەن���د له ئەوروپا ماوەتەوە، كە كەس���یش نازانێ خاوەنی ئ���ەو پەیكەرە جوانان���ە كێن. ئەم هەمو روب���ارە جوانانەی كە له ئێران هەن، له سەردەمێكی زودا مرۆڤی ئێرانی جوانترین دیمەنیان لێدروس���تكردون، ئێس���تا بونەتە جوانترین سروش���ت بۆ ئێران
كەسیش نازانێ كێن ئەوانەی ئەو روبارانەیان دروس���تكردوە، ئەمەی���ە نیش���تمانپەروەری و
ئەمەیە ئەقڵی بونیادی دەوڵەتی ... نەت���ەوەی ك���ورد بەگش���تی و ه���ی ئەم هەرێمە بەتایبەتی هێشتا له ژێر چەتری وشەی رەنگین و سەنگین و گەرموگوڕەكانی نەتەوەیی و س���ەربەخۆییدایە، بەاڵم هێش���تا نە قۆناخی فیكرییە(،نە له یاخیبونی یاخیبون)مەبەستم قۆناخ���ی نامۆبون)مەبەس���تم قۆناخ���ی پێشكەوتنی پیشەسازییە(، هێشتا نە لەمانای قوڵی كەرامەت گەیشتوە، نە له مانای ئیرادە، نە رۆح���ی ش���ێتانەی بلیمەتانی وەكو)نیچەو له ب���ون و هەزمكردوە،ن���ە ك���وخ(ی ڤ���ان به مان���ا هەبون)الوجود والموج���ود( هایدگەرییەك���ەی، ن���ە گومان���ی دیكارت���ی ال پەس���ندە، ن���ە ئەقاڵنیەت���ی كان���ت و نە رۆحانییەتی هیگڵ نە ئیرادەی شوبنهاوەرو نە گرێی دەرونی فرۆیدو زۆریدیكەیش���ی قەبوڵە، ئ���ای ل���ەم كۆمەڵگایە!.ب���ڕوادارەو بێ بڕوا، له تەنگانە پشت به خوادەبەستێ و له بەختیاریدا بڕوایان لێیهەڵدەگەڕێتەوە،حزبەكانی���ش وان، به خودا هەیەو ئەوەی خوداش پێی ناخۆش���ە ئەوش���تە دەك���ەن، بڕوای���ان به عەدالەت���ی كۆمەاڵیەتی هەیە، بەاڵم به كردەوە عەدالەتی
كۆمەاڵیەتییەكەی���ان له یاس���اكانی حاموڕابی بۆگەنت���ر كردوە،باس���ی بەه���ای ئاف���رەت و نی���وەی كۆمەڵت ب���ۆ دەكەن، ب���ەاڵم تەنیا له روانگەی چێژی سێكس���ییەوە تێیدەڕوانن و هی���چ متمانەیەكیان به ئاف���رەت نییەو رۆژانە توندوتیژی بەرامبەر به ئافرەت بەكاردەهێنن و زۆر جار ش���ەوە س���ورەكانیان به گوللەیەكی بێدەن���گ س���ورتر دەكەن،دەڵێن سۆس���یال دیموكراتین بەاڵم هەڕەشەی هەڵگیرساندنەوەی ش���ەڕو دو ئیدارەیی دەكەن، خۆیان به حزبی دەمێكە نوخبه لەناویان بەاڵم نوخبه دادەنێن، بەرژەوەندخوازی كۆمەڵێ���ك كۆچیك���ردوەو تایبەتی ئەو حزبەی هێشتۆتەوە،باسی مافی مرۆڤ دەك���ەن، بەاڵم هێش���تا مافی مرۆڤ له ش���انۆگەرییەكی گاڵتەجاری دەچێت، هەر حەز بكەن به س���وك و س���انایی بەڵگەنامەی ساختەشت دەدەنە پاڵ،تۆ سەیری ئەم هەمو دروشمە جوان و رەنگینانەیان بكەو ئینجا وەرە فایل���ی تاوانەكانیش���یان هەڵ���دەوە، بزانە چ
كارەساتێكیان خولقاندوە.سەركردەكانی ئێمە هەمویان له چەشنی ئەو راوچیانەن ئاس���ک له بازاڕ دەکڕن و دەیبەنەوە ماڵێ و دەڵێن چوبوینە راو له راو گرتومانن، تا
ئەو ئەقڵیەتە باو بێ سەربەخۆییمان نابێ.
پێشسەربەخۆیی...پاشماوه
پێویستنه له قوتابخانه وه ده ستپێبكه ین، ئه وسا كۆمه ڵی
داهاتومان به و قوتابخانانه بنیات ده نێین
)لوبرۆ(
هه وڵدان بۆ به رده وامبونی گۆڕانكاریی نوێی په روه رده و له گۆڕینی سیس���تمی فێركردن له كوردس���تاندا هه نگاوێكه بۆ به مه ده نیكردنی پرۆس���ه ی پ���ه روه رده له الیه ك و، رێخۆش���كه رو رێپیش���انده ره له الیه ك���ی ت���ر، له حكومه ت���ی هه رێمی كوردستاندا چوار كۆنگره ی په روه رده یی به ستراوه له دوای راپه ڕینه وه بۆ چاكردنی هه ردو روه دیارو نادیاره كه ی په روه رده ، كه یه كه میان دیوی ئاشكرایه ، كه بریتییه له كۆڵه كه س���ه ره كییه كان و، كه ره سته و كه لوپه له كان���ی ن���او دام و ده زگاكان���ی په روه رده یه ، دیوی دوه میشیان كه دیوی ش���اراوه یه كه ئه ویش ئه و كاریگه رییه ده رونی���ی و تیۆری���ی و عه قڵیانه ی���ه كه له ن���او خوێندكاراندا چه ك���ه ره ده كات و ده بێته مۆركی گه ش���ه كردنی مه ده نیی
له كۆمه ڵگاكه ماندا.دیاره هه م���و ئامانجه كانی په روه رده له ئامانجه دوره كانه وه هه ڵقواڵوه له گه ڵ ئامانج���ه كۆمه اڵیه تی���ی و ئابورییه كاندا بونیادنان���ی له پێن���او یه كده گرن���ه وه كۆمه ڵگایه ك���ی مه ده نیی پێش���كه وتو، گه لێ���ك بی���روڕا له م باره ی���ه وه هه یه ، ده ڵێت )لیبنتز( ئه ڵمانیی فه یله سوفی ))پ���ه روه رده م پێب���ده ن له ماوه ی نیو س���ه ده دا ئه توانم روی جیهان بگۆڕم((. كه وات���ه گۆڕینی جیهان به ره و باش���تر وا ده خوازێ���ت ك���ه ئامانج���ه له ب���ارو ش���یاوه كان ده ستنیشان بكرێن، كه واته زاڵبون له گۆڕاندایه ، به رده وام سروشت به س���ه ریاندا ش���تێكی خه یاڵییه و، واته ده بێ���ت په روه رده یی���ه كان ئامانج���ه به رده وام له كات و دۆخی تازه دا له گۆڕان و
گه شه كردندا بن.دیاره بۆ ئه م ئامانجه په روه رده ییانه رۆژنام���ه گۆڤ���ارو كتێ���ب و گه لێ���ك دان���راون و چه ندین كۆنگ���ره ی جیهانیی رێكخراون، له عێراقیشدا له دوای روخانی دیكتاتۆریی���ه ت كۆنگره یه كی كرچ و كاڵ به په له به س���ترا هه روه كو كۆنگره كانی ))یه كه م و، دوه م و، سێیه م(( به سه رپێی كاره كان چون به ڕێوه و بگره ئه و س���ێ به ستران، له كوردس���تان كه كۆنگره یه هه ن���دێ گۆڕانكاریی بچوكی )جوزئیی ( تیا ئه نجامدرابێ���ت به اڵم ئه مه ی عێراق
هیچ چاوه ڕوانییه كی لێناكرێ .بۆیه له كوردستاندا بیر له كۆنگره یه كی په روه رده یی یه كگرتو كرایه وه و، ڕۆژانی (22-24 /ئای���ار/2007( ئه و كۆنگره یه به ش���ێوازێكی مۆدێ���رن و دور له كۆنگره ته قلیدیی���ه كان به س���ترا، به دڵنیاییه وه كۆنگره ی چواره م كه ناونرا ))كۆنگره ی یه كگرتو(( به ته واویی سیستمی خوێندنی كۆن���ی ل���ه ڕه گ و ڕیش���ه وه ده رهێناو، گۆڕانكاری���ی له س���ه رجه م پێكهات���ه و، كۆڵه كه س���ه ره كییه كانی پ���ه روه رده دا كراو، ئه م كۆنگره یه دنیابینییه كی نوێی هێنای���ه ناو ناوه نده كان���ی خوێندنه وه ، هه رچه ن���ده ش���ۆڕش له ش���اخ گه لێك ق���ورس و گران بو، قوربانیی و ش���ه هید ده درا له پێناو ئازادیی كوردو كوردستان، به اڵم ئ���ه م گۆڕانكارییه ش هیچی كه متر نه بو له و خه بات و تیكۆش���انه له ش���اخ، ده ش���توانرێت به شۆڕشێكی نوێ ناوزه د له ساڵی له كوردستاندا، بكرێت، چونكه 1992وه حكومه ت���ی دیفاكتۆ دامه زراوه تا رزگاركردنی عێراق له س���اڵی 2005، كوردستانیش به فه رمیی بوه به هه رێمێكی فیدراڵ، ب���ه اڵم هیچكام له وه زاره ته كانی حكومه ت���ی هه رێم له كابینه ی یه كه مه وه ت���ا كابین���ه ی هه ش���ته م نه یانتوانیوه گۆڕانكارییه ك���ی به م ش���ێوازه ئه نجام جارێكی كابینه یه ش���دا ل���ه م ب���ده ن. ده یه وێت پ���ه روه رده وه زاره ت���ی ت���ر ئاماده س���ازیی ب���كات ب���ۆ كۆنگ���ره ی ئاواته خوازین په روه رده ی���ی ، پێنجه می ئه م كۆنگره یه پێداچونه وه یه ك بێت به و خااڵنه ی كه له گۆڕانكارییه كانی پێش���و بوبونه ئاس���ته نگ له به رده م پرۆس���ه ی خوێندنداو، پێوس���ته وه زاره ت ره چاوی چه ند خاڵێك بكات، ئه مانه ی خواره وه
گرنگترینیانن:یه ك���ه م: پێش���وه خت زه مینه خۆش بكرێ بۆ په روه رده ناس���ه كانی ناوه وه ، چ له كوردس���تان و چ له عێراق، كه كۆڕو سیمیناری تایبه ت سازبكرێ بۆ ئه وانه ی شاره زایی و پس���پۆڕییان هه یه له بابه ته جیاجیاكان���داو، كۆمه ڵێك���ی دیاریكراو
بانگهێش���ت بك���رێ بۆ ك���ۆڕه كان یان س���میناره كان، گفتوگۆی چڕوپڕ بكرێ له كۆتای���ی بابه ته كان���ه وه ، له ب���اره ی كۆڕه ك���ه دا ی���ان س���یمیناره كه چه ند خاڵێكی گرنگ پاكنوس بكرێت و، بكرێته
كاری داهاتوی كۆنگره .راگه یاندن���ه وه له ده زگاكان���ی دوه م: رۆژنامه كان ته له فزیۆنه كان و به گشتیی و به تایبه تیی ، مێزگردی تایبه ت سازبكرێ بۆ سه رجه م بابه ته گرنگه كان و له ڕێگه ی بینه رانه وه راس���ته وخۆ گفتوگۆ بكرێت و بیرو بۆچونی ئازاد به هه ند وه ربگیرێت، له كۆتاییدا خاڵ���ه گرنگه كانی كۆمه اڵنی خه ڵ���ك بگوێزرێت���ه وه ب���ۆ گفتوگۆی ن���او كۆنگره ، له به رئ���ه وه ی بابه ته كانی په روه رده راس���ته وخۆ په یوه ندیی هه یه
به سه رجه م كۆمه اڵنی خه ڵكه وه .س���ێیه م: زه مین���ه خ���ۆش بكرێ بۆ سیاسه تمه داران و نوس���ه ران و ئه دیبان و رۆژنامه نوسان، ئه وانه ی كه شاره زاییان هه یه له ب���واری په روه رده به گش���تیی و فه لس���ه فه ی په روه رده ی���ی به تایبه تی ، به ه���ه ر رێگایه ك بێت، واته به نوس���راو یان به ك���ۆڕو س���یمینارو مێزگرد، بیرو بۆچونه كانیان س���ه باره ت به گۆڕانكاریی په روره ده و داهاتوی په روه رده پێشكه ش بكه ن و خاڵه گرنگه كانی پاكنوس بكرێت و
بگوێزرێته وه بۆ هۆڵی كۆنگره .چواره م: بانگهێش���تی تایبه ت بكرێت ب���ۆ په روه رده ناس���انی جیهانی���ی ب���ۆ ناوچه كه مان به گش���تیی و، ئه و واڵتانه ی كه پرۆس���ه ی پ���ه روه رده تیایاندا زۆر ب���ۆ به تایبه ت���ی له پێش���كه وتندایه ، گێڕان���ی ك���ۆڕو س���یمینارو مێزگرد بۆ په روه ده ناس���انی خۆم���ان و له كۆتاییدا س���ه رجه م بیرو پێشنیاره كانیان به هه ند وه ربگی���رێ و كاری جدی���ی ب���ۆ بكرێ ب���ۆ كۆنگ���ره ی داهاتو، ئه گ���ه ر چه ند كه سێكیش له پس���پۆرانی نێوده وڵه تیی زۆر كارێكی به ش���داربكه ن له كۆنگره دا
چاكه .پێنجه م: وا چاكه ئه و خااڵنه ی سه ره وه كاری وردیان له س���ه ر بكرێت و، تاوه كو ئ���ه و كارانه ی كه له كۆنگره ی پێش���ودا كاری له س���ه ر نه كراوه ئ���ه م كۆنگره یه ب���ۆ پڕكردنه وه ی ببێته ئه لته رناتیفێك بۆش���اییه كانی كۆنگره كانی پێشو، یان ئه و كارانه ی ك���ه بیریان لێنه كراوه ته وه به رنام���ه ی كارو پێداچونه وه بكرێن���ه به بڕگ���ه و بابه ته كانی سیس���تمی نوێی خوێندن. بۆیه نه گونجاندنی به شی هه ره زۆری الیه نه هه مه جۆره كانی سیس���تمی په روه رده له گه ڵ ئه و بارودۆخه نوێیه داو، ب���ۆ نزیكبون���ه وه له دنیای س���ه رده م و عه قڵی نوێ و له و گۆڕانكارییه به رده وام و هه میشه ییانه ی كه دنیای ئه مڕۆدا دێنه په ككه وته یی ده سته وس���انیی و گۆڕێ و پرۆس���ه ی په روه رده م���ان به رامبه ریان، جوینه وه و لێدانه وه ی ئه و قه وانانه ی كه زۆربه یان سواون و كه ڵكی ئه مڕۆیان پێوه نه ماوه ، هه ر هه م���و ئه مانه ده مانخه نه ب���ه ر دادگایه كی مێژویی سه رتاس���ه رو
رومان تێده كه ن.ب���ه رده وام نه بین ناكرێ���ت س���ااڵنه له سه ر گۆڕانكاریی ، كه ژه نگی به عه قڵی چه نده ها نه وه مان هێناوه ، تا كه ی سود له دنیای كراوه ی هه مو ئه و گۆڕانكاریی و نوێبونه وان���ه ی پ���ه روه رده له جیهان���دا
نه بینین؟ئای���ا ئێمه ه���ه ر له خۆمان���ه وه به بێ به ش���ێوه یه كی ده ره وه و ش���اره زایانی هه ڕه مه كیی بكه وینه شه ن و كه وكردنی ، یان پێویستمان به ڕێنمایی و چاوساغیی و ئایدیۆلۆژی���ی هه ی���ه كه بناغه یه ك���ی ئامانجه كانی رون و دیارو بێ پێچ و په نا بن. دی���اره ئه گه ر گرفته كانی پێش���و له به رچاو نه گرین ئه وا نه گرنتی كۆنگره زۆر باشتره له وه ی كه خۆمان ماندو بكه ین به بێ ئه نجام، ئه گه ر مه به ست هه ر ناونان بێت واته بڵێین كۆنگره مان به س���توه ، ئه وه هه ڵه یه ك���ی گه وره یه . ئه گه ر بێتو ئه وانه ی هه ڵئه سن به سازدان و، به ستنی كۆنگ���ره بڕوایان به سیس���تمی حوكم و ده سه اڵت هه بێت له ئه نجامی كوده تا یان شۆڕش���ێك هاتبێته دی ، ئه وه مه حاڵه كوده تا یان شۆڕش بتوانێت گۆڕانكاریی له ناخی كۆمه ڵدا بكات، ئه گه ر ش���ۆڕش له سیس���تم و فه لس���ه فه و ئامانجه دورو
نزیكه كانی په روره ده دا نه كات. بۆیه پێویسته ئێمه به و ئامانجه بیر له كۆنگ���ره ی په روه رده یی بكه ینه وه بۆ ئه وه ی بتوانین گۆڕانكاریی راس���ته قینه ئه نج���ام بده ین وه كو زان���ای به ریتانی )برتراند راس���ڵ( ده ڵێت ))په روه رده
كلیلی جیهانی نوێیه ((.
*به رێوه به ری په روه رده ی ده ربه ندیخان
كۆنگرهیداهاتویپهروهردهییدهبێچۆنبێت؟
عومه ر محه مه د ئه مین*
هاوشانی نوسه ران و رۆژنامه نوسان و نوخب���ه ی رۆش���نبیری ئ���ه م واڵته و مه ده نیی، كۆمه ڵگای رێكخراوه كانی زۆرترین ره خن���ه و گازندای هه ریه ك یه كگرتو گ���ۆڕان و له "بزوتن���ه وه ی بریتی راب���ردو له س���ااڵنی كۆمه ڵ" حزبییان���ه ی له به رێوه چون���ی ب���و
پرۆسه كانی ده نگدان و هه ڵبژاردن. پرسی به حزبییكردنی دام و ده زگا نیش���تیمانیه كانی ئه م واڵته له الیه ن یه كێتیی و پارتیه وه ، ناش���اررێته وه و نه گه تیڤه كانی له دیارده بوه یه كێك ئاوه دانی���ی و پرۆس���ه ی ب���ه رده م مه ده نیه ت و دیموكراتیزه كردن، دیاره هه س���تیارو جومگه به حزبییكردنی ره س���میه كانی فه رمانگ���ه ده زگاو ئه م واڵت���ه به په رله مان و حكومه ت و نه وتیش���ه وه ، پێش���مه رگه و كه رتی هه مان���كات یه كێ���ك ب���وه له گرفته رێگربوه خه ڵ���ك و س���ه ره كیه كانی
ئه زمون���ی له به دامه زراوه ییكردن���ی حوكمڕانیی كوردیی .
زۆرتری���ن ره خن���ه ش ب���ۆ ئ���ه و ئۆپۆزس���یۆن له الی���ه ن مه به س���ته ب���و له رابردو، به تایبه ت قس���ه كردن رێكخ���راو س���اخته كردنی له س���ه ر له الی���ه ن مون���ه ززه م" "ته زوی���ری كۆمسیۆنی بااڵی هه ڵبژاردنه كانه وه ، قس���ه ی ئه وه نده كۆمس���یۆنه ئه م له ب���اره وه كرابو، له قه باره ی له خۆی گه وره ت���ر و هه ندێكج���ار ئه گه ش���ته ته خوینی ئه ندامانی كۆمس���یۆنه كه ، ن���ه ك له به ر ئ���ه وه ی كاری باش���ی كردوه و ده س���تكه وتی باشی هه بوه ، به ڵكو به هۆی ئه و ئه زمونه خراپه ی ك���ه هه یب���و له كات���ی به رێوه چونی نه یتوان���ی وه ك هه ڵبژاردنه كان���دا و چ نیش���تیمانیی دامه زراوه یه ك���ی له به غداو شاره عه ره بیه كانی عێراق و چ له كوردس���تان و شاره كوردیه كان، ئه دایه كی ته ندروس���ت و هاوس���ه نگ نیشانبدات، ئه مه هۆكاره كه ی بریتی بو له وه ی ئه م كۆمس���یۆنه بێالیه ن یاس���اكانی به ده ست حزبه وه نه بو، ب���و، ئه ندامه كانی ح���زب داینابون، كاری ئاش���كرای بۆ پارته سیاسیه
بااڵده سته كان ئه كرد. ره خنه ی به باشیی ئۆپۆزسیۆنیش ئه م دی���ارده و ده ركه وت���ه خراپه ی كرد تا ئاس���تی جواڵندنی ش���ه قام و ناڕه زایه تیه كان���ی خه ڵك، به تایبه تی
"ره شنوس���ی یاس���ای كۆمسیۆنه كه له 2010" زۆر دروشمی به رزكرده وه تا ئه م واڵته بیكه ینه واڵتی دامه زراوه و كۆمس���یۆنێك ت���ا س���ه ندیكایی، س���ه ربه خۆیی بكه ی���ن دروس���ت خ���ۆی بپارێزێت و به یه ك مه س���افه مامه ڵه ب���كات له گ���ه ڵ پارته كاندا، هه ڵب���ژاردن، پێ���ش به ڵێنه كان���ی هێش���تا زرنگه ی���ان دێ له گوێماندا، ئه وه ن���ده زۆر بون بۆ چاره س���ه ری ئ���ه م دۆخ���ه نایه ن���ه هه ژماركردن، كه چی" گ���ۆڕان و یه كگرتوو كۆمه ڵ" له ن���او به یاس���او ل���ه 2014/12/2 به كۆمسیۆنێكی ده نگیاندا په رله مان حزبیی و به ڕه شنوس���ه كۆنه كه ، كه كات���ی خۆی ره خنه ی���ان لێی هه بو، له ب���ری ئه وه ی بایكۆت���ی په رله مان بكه ن و كار ب���ۆ به دامه زراوه ییكردن و بكه ن حزب ده ستی دورخستنه وه ی له كۆمسیۆنه كه دا و هه یمه نه ی حزبیی البه ن به سه ر كۆمسیۆنه كه وه خۆشیان س���اخته كاریه كان و ش���ه ریكی بونه به س���ه ر س���ه پاند هه یمه نه ی���ان كۆمسیۆنه كه وه وه ك ئه وه ی خه ڵكی بێالی���ه ن نه بێ���ت له م واڵت���ه پیاوه
حزبیه كانی ئه وان نه بێت؟ئاخر نه نگیی نیه هه ر 9 ئه ندامه كه ی كۆمس���یاری ب���ااڵی ئه نجومه ن���ی حزبه كانن، نوێنه ری هه ڵبژاردنه كان ئه و حزبانه ی كه دوێنی واوه یالیان بو بۆ ده نگه كانیان و باسی ساخته كاریی و
ئه كرد و كۆمسیۆنیان به حزبییكردنی حزبی���ان ڕه ش ك���رد له به رچاومان، ئێس���تا هه رخۆی���ان كۆمس���یۆنه كه به حزبی���ی ئه كه ن و كه س���یش بۆی نیه قس���ه بكات، ئیت���ر چۆن رویان دێت باس���ی ده وڵه تی دیموكراسیی و پارله مانی���ی و دامه زراوه ی���ی بكه ن، ی���ان ئه وانی���ش فێرب���ون و فێركران ساخته كاریی بكه ن به اڵم به كه میی و به پێی قه باره ی ده نگه كانیان و به پێی له كۆمس���یۆنه كه ، ئه ندامیان رێژه ی ئایا ئه مه دابه شكردنی ساخته كاریی
نیه بۆ ئاینده .له بری ئه وه ی ئه م ئۆپۆزس���یۆنه ی دوێن���ێ فایلی س���اخته كاریه كانیان هه ڵدایه ته وه و كۆمسیۆنیان بانگێشتی لێپرس���ینه وه بۆ بكردایه په رله مان م���ردوان و ناوی هه ڵه و له تۆم���اری دزین���ی س���اخته كاریی و دوب���اره و ده نگه كانی خه ڵك و به عه سكه ركردنی ناوه نده كان���ی ده نگدان و هه ڕه ش���ه و به رده ی بێنه و چاوسوركردنه وه كان و حزب به سندوقه كانه وه ، كه چی خۆیان هاتنه ن���او چیرۆكی گه نده ڵیه كه وه و حزبیه كانی هه ره كاراكته ره سیڤیی خۆیان نارد ت���ا ببنه ئه ندامی بااڵی به باشیی ئه مانیش كۆمس���یۆنه كه و كار بك���ه ن ب���ۆ قه ڵه وكردنی حزب، ئه م���ه رێك هه وڵه بۆ دابه ش���كاریی ساخته كردن به پله ی ئیمتیاز و به پێی
یاسا.
یه كگرتوو كۆمه ڵ و گۆڕانههستیارتریندهزگایانبهحزبییكرد؟
ئاسۆ عه بدولله تیف
ژه نه ڕاڵه كانی ئیمزا میران محه مه د
4ی ئه م مانگه ، جێگرانی سكرتێری گشتیی ی.ن.ك، به دو ئیمزاو به یه ك نوسراو، به رنامه یه كیان بۆ چاكسازیی ئاراسته ی ئه ندامانی سه ركردایه تی خۆی���ان كردوه . تیای���دا، ئۆباڵی سیاس���ه تی چ���ه وت و خراپه كاریه كان له )بێڕێزیی به په یڕه و، قۆرخكردنی ڕاگه یاندن و پێش���مه رگه ، ش���ێواندنی ئۆرگانه كان���ی ح���زب و ده س���ته مۆكردنی كادرو دواجاری���ش دیارنه مانی سه روه ت و سامان(یان، خستۆته ئه ستۆی خانه واده ی تاڵه بانی، ئه وانه ی س���اڵه كانی ژیانی سیاس���یی و مه س���كه نی كۆمه اڵیه تییان و وجودیشیان به ژماره له ناو )ی.ن.ك(و هه رێمی كوردس���تاندا، له په نجه كانی ده س���ت
تێناپه ڕن.ناوه ڕۆك���ی به رنامه ك���ه زیاتر له ڕونكردنه وه ی كێش���ه كوش���نده كانی ناوخۆی خۆیان ده چێت نه ك پڕۆژه ی چاكسازیی و هه نگاوه كانی ڕیفۆرم و چاره س���ه ركردن. ئه و كێش���انه ی چاره كه س���ه ده یه كه س���ه ری زۆرێك له پیاوه كانی شۆڕش���ی نوێی به چاره نوسی سپی بون و هه ڵگرتن و تیاچون س���پاردوه ، هه ر له كۆنگره ی یه كه مه وه تا به یاداش���ته كه ی نه وش���یروان مس���ته فاو هاوڕێكانی و، تا نائومێدبون و به س���ه ڵتی جێهێشتنی براكانی ش���اخ و خوڵقاندنی بزوتنه وه ی گۆڕان ده گات. ئه و كێشانه ی تا ئێستاش وه ك ش���ه پۆله هاره كان���ی ده ریایه كی گه نده ڵیی، له ناوخ���ۆدا هه دادانی هه یه ، به رده وامبونیش���ی ئه نجامی سیاسه ت و تێزه كانی تاڵه بانیی باوكه له )ده رزیی و فشكردنه وه ، فایلی گه رمی ناو نانه نه رمه كان و زۆری تریش(، كه بۆ هاوسه نگیی هه ڵچون و داچون و یاریكردن به شه پۆله كانی ئه و ده ریایه ده یكردن. بێگومان جێگره كان و هاوه ڵه كانیان له شه پۆله به هێزه كان بون و به پش���تیوانیی ئه وانیش ستونه كانی به گژاچونه وه ی گه نده ڵیی له ناوخۆدا ڕوخێنران. گه ر كوڕوكاڵی ماڵباتی تاڵه بانی به درێژه دان به و خه تاكارییانه
تۆمه تبار بن، بێشك له سه رهه ڵدان و گه شه كردنیدا، بێبه ریی و بێتاوانن.ل���ه دوای كۆنگ���ره ی س���ێیه مه وه ، جێبه جێنه كردنی په ی���ڕه وو بڕیارو ڕاس���پارده كانی، له ئه س���تۆی س���ه ركردایه تیی هه ڵبژێ���رراودا بوه ، به و به نده شه وه كه ش���ه رعییه تیان نه ماوه و تا ئێستا ته مه توع به ده سه اڵت و ئیمتیازی ناش���ه رعییه وه ده كه ن، بۆیه ئه گه ر سزاو لێپرسینه وه هه بێت و بكرێ���ت، یه كه م كه س ئه وانه به رده كه ون ك���ه به رنامه كه یان بۆ گفتوگۆو ڕاگۆڕینه وه و ئیمزا كۆكردنه وه نوس���یوه و ئاراس���ته كراوه ، هه ر ئه وانیش بون له حزوری تاڵه بانی باوكدا، چه ك و چۆڵ و زینی ئه سپه كانی شۆڕش و یه كێتییان له جوانوه كانی بنه ماڵه كه ی باركردو له سێبه ری بااڵیاندا، خاوو
خێزانی خۆیانیان حه سانده وه .ئێس���تاش له كه فته كاری���ی باوك���دا، كوڕیژگه ، ماف���ی خۆیانه موتااڵی یاده وه ریه كان و س���ه رگه رمی كردنه وه ی فایلی نان���ه نه رمه كان و میراتی
سامان و ده سه اڵته كه ی بن.ڕه نگ���ه هه نگاوه كانی ئاینده یان به ش���ێك بێت له ڕاس���تكردنه وه ی ئه و هه اڵنه ی باوك به س���ه ریدا تێپه ڕیوه ، یان جێبه جێكردنی ئه و به رنامه یه ی
نه خۆشیی ڕێگه ی پێنه دا ته واوی بكات. نادی���اره ، وه ل���ێ ئ���ه وه ی دیاره ئیت���ر س���ه روه خت و بنته ختی ئیمزا كۆكردنه وه و گه له كۆمه كێ الی ئه وان به س���ه رچوه ، له تاقه تی ئه وانیش���دا نیه س���ه رگه رمی ڕازیكردن و گوزه ران���ی نه یاره كانی ناو ماڵی خۆیان بن، پێده چێت خوڵقی ئه وه شیان نه بێت و تامه زرۆی ڕازیكردنی ژه نه ڕاڵه كانی ئیمزا نه بن، چونكه زایه ڵه ی هه راوزه نای ئه مجاره ، له كه پنه كی دوای باران
یان له بانگی له شكرێكی شكاو ده چێت.
نوێنهریئاوێنهلهئهوروپاشوانحهمهـنهرویج004799004729
[email protected]کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه گه رمیانی، سەردەشت عوسمان، سۆرانی مامە حەمە، عەبدولستار تاهیر
خاوهنیئیمتیاز:کۆمپانیایئاوێنهسهرنوسهر:سهردارمحهمهد
ریکالم
ئا: ئاوێنه
یه كێتی نیشتمانی كوردستان تا دێ زیاتر نیشانه ی پیریی تێدا
ده رده كه وێت، جگه له درێژه كێشانی نه خۆشیی و هه ڵكشانی ته مه نی
تاڵه بانی سكرتێری گشتیی به ره و 82 ساڵ ، سه رباری ئه وه ی به شێك
له سه ركرده بنه ڕه تیه كانی ئه م حزبه به ده ست نه خۆشییه وه گیرۆده ن و
هه ر هه موشیان ته مه نیان له "په نجا" به ره وژوره .
ماوه ی 39 ساڵ سكرتێریی تاڵه بانی ، س����ه ركرده و له ب����ه رده م ده رفه ت����ی به رپرس����انی ئ����ه م حزبه دا ب����ۆ بون به كه سی یه كه م و سكرتێریی ، یه كسان
كردوه به سفر. ته مه نی جێگرانی س����كرتێرو ئه ندام مه كت����ه ب سیاس����یه كانی یه كێتی����ی ، پیرێتییه وه قۆناغی له چونه گوزارشت ل����ه م به رپرس����انه ، ده كات، زۆرێ����ك ئ����ه وان رۆیش����توه ، زۆر زه مه نی����ان به رپرس����انی قۆناغ����ی راب����ردون نه ك
ئاینده .
)ی .ن.ك(.. ده ركه وتنی نیشانه كانی پیریی جێگرانیسكرتێرومهكتهبسیاسیهكانییهكێتییتهمهنیانچهنده؟
كۆسره ت ره سوڵ 63 ساڵ
مه ال به ختیار 61 ساڵ
رزگار عه لی55 ساڵ
شۆڕش ئیسماعیل 59 ساڵ
سه عدی پیره 64 ساڵ
عیماد ئه حمه د 60 ساڵ
نه جمه دین كه ریم66 ساڵ
ئازاد جوندیانی 55 ساڵ
عومه ر فه تاح68 ساڵ
عه دنان موفتی 65 ساڵ
ره فعه ت عه بدواڵ 56 ساڵ
ئه رسه الن بایز65 ساڵ
ئاسۆ مامه ند52 ساڵ
شێخ جه عفه ر65 ساڵ
به رهه م ئه حمه د 55 ساڵ
هێرۆ ئیبراهیم 67 ساڵ
حاكم قادر 58 ساڵ
مه حمود سه نگاوی 63 ساڵ
تاڵه بانی 82 ساڵ
سه رنجێك:
گرنگتری����ن س����ه رمایه له ژیانی م����رۆڤ و گه الندا "زه م����ه ن"ه ، له ئه مه ریكاو روس����یا، ک����ه دو واڵتی گرنگی س����ه ر نه خش����ه ی سیاسیی و س����ه ربازیی و ئابوریی جیهانن. باراك ئۆباما له 47 س����اڵیدا بوه سه رۆكی ئه مه ریكا، ڤالدیمێر پۆتین له ته مه نی 47
ساڵیدا بوه سه رۆكی روسیا.