ژماره 422

20
4500 : تیراژ دینار1000 نرخیش دەکاتوێنە دابەڤ پەیک ئاای ب کۆمپانی3201274 : تهلهفۆنی شۆڕشی کوڕانر ئامادهیهرامبه ب-ۆڕشڕهکی ش: سلێمانی گهیشان ناون گشتییهی سیاسیهكی رۆژنامهیهریدهکاتای ئاوێنه د کۆمپانی)422( ژماره2014/4/1 مە سێشەمwww.awene.com 12 »» 17 »» هكێتیو گۆڕان یهڵبژاردنیتی ههڵمه هریكاوهپرسانی ئهمهدی بهر لهدیی کوردستانهڵبژاردنریکاو ه ئهمه» 12 »» 17 »» وردێکوە کو دڵپیسییە غیرە بەهۆیی دەکوژێکەادەرە کوردەرانی بر دەزگیی دهکوژێچێکی پۆڵهندتانیا کوردێک لهبهری ک17»» خه ژیان لێره دۆزهویانه بهگدا نوسیێو سلێمانێزی سوات لهن همی ئیس سواتی ئێرانی بژی هێزی16 »» م ریکم ریک2 گهیهنرێتمیش رادههشتهی ه، کابینه تاڵهبانیوهیۆ لهگهڵ گهڕانه ئهمڕ بانگهش���هیابردوهوهش���هوی رنیوه لهنو عێراقیشداردن لهكوردس���تاهڵبژا هس���ێكی پارت���یپرد، بهر دهس���تیپێكرهڵبژاردن���یه له پێش���بینیدهكاتن���دا پۆس���تی ئهنجومهن���ی پارێزگاكاوه،بهنهولێرو دهۆكیش به پارێزگاری هوهی بردنهو لهس���هر گۆڕانی���ش گ���رههكێتیش دهكاتو ی سلێمانی پارێزگایوههڵبژاردنی لهكهركوكهی ه بانگهش���ه دهستپێكرد.ێ���زه س���ێ ه���هت بهئاوێن���ه: تایبپارتی،( هكهی كوردس���تانرهكی س���هرهكیهكی سهشێوهی به)هكێتی گۆڕانو یهڵبژاردنی ئهنجومهنیر ه چاویان لهسههرێمی كوردس���تانه كه پارێزگاكانی هكردنی ئهنجومهنیاس���ای كار ی بهپێی ئهنجومهنان���ه ئ���هم پارێ���زگاكانورهنو رۆڵیتێكی گهس���ه خاوهنی دههرهن له دهبین���ی لۆكاڵ���ی حكومهتێكیهكدا. پارێزگاهتیكردای ئهندامی ئهنجومهنی سهر بهئاوێنهیهورام���ی پارتی، هێم���ن هن پارتیكهینی دهاند، "پێش���بی راگهیوهباتههكانی كورد ب كورس���ینهی زۆرینی عێراقدا، بۆردن���ی پهرلهماهڵبژاه له پارێزگاكانیشهڵبژاردنی ئهنجومهنی هولێرو دهۆكه پارێزگاری هاین كه دڵنی���ش بهتهماین، لهكهركوكیوهبهینه دهو باشتربین".هڵبژاردنی پێشه لهابردودای گۆڕان ك���ه لهروه بزوتن���ههس���هر س���لێمانینێی للمترین م زۆرهمهڵبهندو پێگهیوهی ب لهبهرئ���ه بوهیمهركهزی ، خۆی دهزانێترهكی س���هدا كردوههڵبژاردن���هم ه���داری ل���ه ئیهكانی.رهكیێك لهدروشمه س���ه بهیهكس���ی ئۆفیپرس���یل بهر زمناكۆ جهوهیی بزوتنههڵبژاردن ژوری ه سلێمانیگهیان���د، "بۆوێن���هی ران بهئا گ���ۆڕا���ی پارێزگاكانهڵبژاردنی ئهنجومهن هتی���ه بریم���انكردن كار بنهم���ایمهركهزی". تیسهفراوانكردنی ده لهردنهكانیهڵبژاه لههكێتیش یهی بهوپێییدا ك���ه تیانێك تاكه ش���وێاب���ردودا ر���ری لهپێگهی خۆیێت���ی بهرگ توانیبنێیلموك بوه، مات، ش���اری كهرك بكانیس���تهێنده زیاتر بۆ بههڵبژاردنی هو ش���اره پارێ���زگاری ئ���ه پۆس���تیوهش دوای ئهوه، ئ���هوهت���ه چڕكردوهابردوداهڵبژاردنی رس���ێ ه دێت كه لهوهی گۆڕان���ی بزوتنهنگهكان رێژهی دهوههكێتیه زۆر لهپێ���ش یهس���لێمانی ل بوه.وهیازی بردنه بهنی پارتیهڵبژاردنهدام ه لهوكهكێتیش كهركو ی سلێمانیۆكه، گۆڕانولێرو دهه ه Û44ͦ4#444+ Õ44 ÛÍÎ d Ø/Í ÛÍ'/Íã 44'¥ Û44Ù# Ë d Þ źǀǀƜŤƫř CHANGE p¼ ÎÙ´ ]! d #¢ 0pÍ.¥ Õ 0pÍ.¥ Õ Í 1ت٠1 źǀǀƜŤƫř CHANGE Û44ͦ4Ǎ444+ Õ44 ÛÍ¿ª d Ø ÛÍ'/Íã Ï/¿ ß(ˌ-+ 44'¥ Û44Ù# Ùp° 0.ãÕ 1Í/ d Øũ # p Í ]p° Ï g Õ 1Ù# م ریکم ریک3 4 فۆتۆ: ئاوێنهدن دهستیپێکردهڵبژارتی ههڵمهابردو ه شهوی ر نیوه

Upload: awene-newspaper

Post on 07-Mar-2016

244 views

Category:

Documents


9 download

DESCRIPTION

 

TRANSCRIPT

Page 1: ژماره 422

کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار تیراژ: 4500 ته له فۆن: 3201274 ناونیشان: سلێمانی گه ڕه کی شۆڕش- به رامبه ر ئاماده یی شۆڕشی کوڕان

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )422( سێشەممە 2014/4/1

w w w . a w e n e . c o m

12 »» 17 »»

هه ڵمه تی هه ڵبژاردنی یه كێتی و گۆڕان له دیدی به رپرسانی ئه مه ریكاوه

«« 17 «« 12 ««6ئه مه ریکاو هه ڵبژاردنی کوردستان

بەهۆی غیرەو دڵپیسییەوە کوردێک دەزگیرانی برادەرە کوردەکەی دەکوژێ

««17کوردێک له به ریتانیا کچێکی پۆڵه ندی ده کوژێ ژیان لێره دۆزه خههێزی سوات له نێو سلێمان به گدا نوسیویانه

بژی هێزی سواتی ئێرانی ئیسالمی

16 »»

ریکالم

ریکالم

2 ئه مڕۆ له گه ڵ گه ڕانه وه ی تاڵه بانی، کابینه ی هه شته میش راده گه یه نرێت

له نیوه ش���ه وی رابردوه وه بانگه ش���ه ی عێراقیشدا له كوردس���تان و هه ڵبژاردن ده س���تیپێكرد، به رپرس���ێكی پارت���ی له هه ڵبژاردن���ی پێش���بینیده كات ئه نجومه ن���ی پارێزگاكان���دا پۆس���تی پارێزگاری هه ولێرو دهۆكیش ببه نه وه ، گۆڕانی���ش گ���ره و له س���ه ر بردنه وه ی یه كێتیش ده كات و سلێمانی پارێزگای بانگه ش���ه ی هه ڵبژاردنی له كه ركوكه وه

ده ستپێكرد. تایب���ه ت به ئاوێن���ه : س���ێ هێ���زه س���ه ره كیه كه ی كوردس���تان )پارتی ، گۆڕان و یه كێتی ( به شێوه یه كی سه ره كی چاویان له سه ر هه ڵبژاردنی ئه نجومه نی پارێزگاكانی هه رێمی كوردس���تانه كه به پێی یاس���ای كاركردنی ئه نجومه نی ئه نجومه نان���ه ئ���ه م پارێ���زگاكان خاوه نی ده س���ه اڵتێكی گه وره ن و رۆڵی

حكومه تێك���ی لۆكاڵ���ی ده بینن له هه ر پارێزگایه كدا.

سه ركردایه تی ئه نجومه نی ئه ندامی به ئاوێنه ی پارتی ، هێم���ن هه ورام���ی پارتی ده كه ین "پێش���بینی راگه یاند، زۆرینه ی كورس���یه كانی كورد بباته وه له هه ڵبژاردن���ی په رله مانی عێراقدا، بۆ پارێزگاكانیش ئه نجومه نی هه ڵبژاردنی دڵنیاین كه پارێزگاری هه ولێرو دهۆك به ته ماین له كه ركوكی���ش ده به ینه وه ،

له هه ڵبژاردنی پێشو باشتربین".بزوتن���ه وه ی گۆڕان ك���ه له رابردودا زۆرترین ملمالنێی له س���ه ر س���لێمانی بوه له به رئ���ه وه ی به مه ڵبه ندو پێگه ی س���ه ره كی خۆی ده زانێت، المه ركه زیی ئی���داری ل���ه م هه ڵبژاردن���ه دا كردوه س���ه ره كیه كانی . له دروشمه به یه كێك ئۆفیس���ی به رپرس���ی جه الل زمناكۆ

سلێمانی ژوری هه ڵبژاردنی بزوتنه وه ی "بۆ راگه یان���د، به ئاوێن���ه ی گ���ۆڕان پارێزگاكان ئه نجومه ن���ی هه ڵبژاردنی بریتی���ه كاركردنم���ان بنه م���ای له فراوانكردنی ده سه اڵتی المه ركه زی ".

به وپێیه ی یه كێتیش له هه ڵبژاردنه كانی راب���ردودا تاكه ش���وێنێك ك���ه تیایدا توانیبێت���ی به رگ���ری له پێگه ی خۆی بكات، ش���اری كه ركوك بوه ، ملمالنێی به ده س���تهێنانی بۆ زیاتر هه ڵبژاردنی ش���اره ئ���ه و پارێ���زگاری پۆس���تی چڕكردوه ت���ه وه ، ئ���ه وه ش دوای ئه وه دێت كه له س���ێ هه ڵبژاردنی رابردودا رێژه ی ده نگه كان���ی بزوتنه وه ی گۆڕان له س���لێمانی زۆر له پێ���ش یه كێتیه وه

بوه .

له م هه ڵبژاردنه دا پارتی به نیازی بردنه وه ی هه ولێرو دهۆكه ، گۆڕان سلێمانی و یه كێتیش كه ركوك

CHANGECHANGE

ریکالم ریکالم

نیوه شه وی رابردو هه ڵمه تی هه ڵبژاردن ده ستیپێکرد فۆتۆ: ئاوێنه 34

Page 2: ژماره 422

تایبه‌ت(422( سێشه ممه 22014/4/1

ئا: ئاوێنه

ژماره یه ك له كادێر و كه سوكاری شه هیدان و پێشمه رگه ی

دێرین و راگه یاندنكاری یه كێتی له سكااڵنامه یه كدا كه ئاراسته ی

جێگرانی سكرتێر و ئه ندامانی مه كته بی سیاسی و سه ركردایه تی و ئه نجومه نی

ناوه ندی حزبه كه یان كردوه ، چه ندین ره خنه ی توند له سیاسه تی

یه كێتی و سه ركردایه تیه كه ی ده گرن و رایده گه یه نن، "حاشا ئێوه یه كێتی

نین و له یه كێتیش ناچن".

له و س���كااڵنامه یه دا ك���ه وێنه یه كی ده س���ت ئاوێنه كه وتوه ، ئه و كه سانه كه خۆی���ان وه ك نوێنه ری ژماره یه كی

یه كێت���ی له ئه ندامان���ی به رچ���او له قه ڵه مداوه و نامه كه ش���یان ئاراسته ی س���كرتێری له جێگران���ی هه ری���ه ك گش���تی، ئه ندامانی مه كته بی سیاسی و ناوه ندی ئه نجومه نی س���ه ركردایه تی و رایده گه یه ن���ن، ك���ردوه ، یه كێت���ی "ئ���ه م خۆگێلك���ردن و بێهه ڵوێس���تیه له به رامبه رم���ان، بێكرده ییه ت���ان ئه وه نده یت���ر ش���ه رعیه تی سیاس���ی و حیزبتانی خستوه ته ژێر پرسیاره وه ".

به وته ی خۆی���ان، باڵوكردنه وه ی ئه و بێئومێدبونی���ان دوای س���كااڵنامه یه دێ���ت له داخوازییه كانیان كه پێش���تر دو بانگه وازو س���كااڵی هاوش���ێوه یان له جێگران���ی هه ری���ه ك گه یاندوه ت���ه ئه ندامان���ی گش���تیی و س���كرتێری ده س���ته ی كارگێڕیی ، بۆیه له به شێكی

روده كه نه س���كااڵنامه كه یاندا دوای���ن س���ه ركردایه تی یه كێت���ی و ده ڵێ���ن، " هه مو ئ���ه و شكس���ته یه ك ل���ه دوای یه كانه ی دێته س���ه ر رێگه ی یه كێتی ، بریتین ئاكامه ك���ه ی به ره���ه م و ك���ه له ناعه داله تی و گه نده ڵی و پاشاگه ردانی و ناكۆك و لێدوان���ی فره مه رجه عی���ه ت و ده رپه ڕاندنی تێكۆشه رانی راسته قینه و سازش���كردن له ناو ژوره تاریكه كان... ئێوه لێیبه رپرس���یارن و ئۆباڵه كه ش���ی هه ر له ئه ستۆی ئێوه دایه ... ئێوه واتان له یه كێت���ی كردوه ك���ه خه ڵك و ئێمه و گومانبكه ین و پێكه وه كادیرانیش���مان به ڕاشكاویی بڵێین: حاشا ئێوه یه كێتی

نین و له یه كێتیش ناچن".له به شێكی دیكه ی ئه و سكااڵنامه یه دا ك���ه مێ���ژوی 31ی مارس���ی 2014ی

"له س���ایه ی هات���وه ، لێ���دراوه ، ده س���ه اڵتی ئێوه دا، به رهه می خه بات و ش���ه هیدانمان ئێمه و قوربانیدانه كانی له توانا مادی و مه عنه ویه كانمان، رۆژانه ئه یكه ن به قوڕگی كه سه نزیكه كانتان و ده وروبه رتان���دا – به تایبه ت���ی ئ���ه و كه سانه ی بونه ته كۆیله و ئه ڵقه له گوێتان – ئه مه جگه له س���كرتێر و ده رگاوان و شۆفێر و پاسه وان و چایچی و راپۆرتچی و هه ندێكیان ك���ه تفه نگچییه كانت���ان، له پاش���ه ڵ و نه وه ی جاش و به عس���یه ئێم���ه گۆڕبه گۆڕه كان���ن! تاوانب���ار و رۆژان���ه به چاوی خۆمان ده بینین بنكه جه ماوه رییه كه م���ان دوچ���اری نه زیفی داخوران و هه ڵوه رین بوه ، به اڵم ئێوه ی لوتب���ه رزو بێباك له ئاس���ت هه مو ئه م له ژێر له دواییه كان���ه ، یه ك شكس���ته

په رده ی هه بونی ناكۆكی و باڵباڵێنه وه ، كه دورو نزیك په یوه ن���دی به ناكۆكی )فیكری و ئایدۆلۆژی (یه وه نیه ، به رۆژی روناك په رده پۆشی ده كه ن و جه ماوه ره

پڕژوباڵوه كه مانی پێده گه وجێنن"."ل���ه ڕه وت و ده ڵێ���ن له كۆتایی���دا پرۆسیسی به رده وامیی مێژودا هه رگیز نه بینراوه زه مه ن لوتفی به هیچ هێزێكی رو له پاشه كشێی خۆسه پێنه ر و دڵڕه ق و لوتبه رز له ئاس���ت نه وه كانیدا كردبێت، تا له م ساته وه خته ناسك و مێژویینه ی ئه مڕۆش���دا له ئاست ئێوه دا به خشنده و له ش���كۆی بێ���ت و ش���ه رم دڵن���ه رم

تۆزلێنیشتوتان بكات!ناوی ئه و كه س���انه ی كه سكااڵنامه و ئاوێنه الی نوس���یوه بانگه وازه كه یان

پارێزراوه .

گه ڕانه وه ی له گ���ه ڵ ه���اوكات ئه مڕۆ تاڵه بان���ی ب���ۆ هه رێمی كوردس���تان، س���ه رجه م الیه ن���ه كان كۆده بن���ه وه و پاش رێككه وتن له س���ه ر به رنامه یه كی هه ش���ته م كابین���ه ی هاوب���ه ش،

راده گه یه نرێت.

سه رچاوه یه ك كه سه ره تا نه یویست بابه ته ك���ه وه ، ورده كاری بچێت���ه ك���ه راگه یان���د ئه وه ن���ده ی ته نه���ا گشتی س���كرتێری تاڵه بانی ، "ئه مڕۆ یه كێتی به "ته ندروس���تیه كی باشه وه " ده گه ڕێته وه خاكی نیش���تمان و الیه نه ده كه نه بۆنه یه ئه م سیاس���یه كانیش ده رفه تێك ب���ۆ راگه یاندنی پێكهێنانی حكومه ت���ی هه ش���ته می كابین���ه ی

هه رێم".ج���ه الل ،2012/12/17 رۆژی تاڵه بان���ی س���ه رۆك كۆم���اری عێراق دوچ���اری جه ڵت���ه ه���ات و به هۆیه وه ره وانه ی نه خۆشخانه ی شاری پزیشكی له به غدا كرا، دوای مانه وه ی بۆ ماوه ی دو رۆژ له و نه خۆشخانه یه ، به فڕۆیه كی تایب���ه ت گه یه نرای���ه نه خۆش���خانه ی شاریت له به رلینی پایته ختی ئه ڵمانیاو له وكات���ه وه تا ئێس���تا ته نه���ا چه ند باڵوكراوه ته وه و فۆتۆگرافی وێنه یه كی پزیش���كه له خانه واده ك���ه ی و جگ���ه تایبه ته ك���ه ی رێگه به هیچ كه س���ێك

نه دراوه سه ردانی بكات. ه���اوكات هه ڵبژاردن���ی په رله مانی كوردس���تان ل���ه 21ی ئه یلولی 2013

ك���راوه و ت���ا ئێس���تا كابین���ه ی نوێ پێكنه هێن���راوه و باس ل���ه وه ده كرێت دوابخرێ���ت ب���ۆ هه ڵبژاردنه كه ی 30ی

نیسانی ئه مساڵ.ئه و س���ه رچاوه یه له كۆتایدا ئه وه ی دركاند كه سه رچاوه ی زانیارییه كانی ، خه وێك���ی ش���یرینی خۆی ب���وه كه تامه زرۆی���ی ئ���ه و وه ك ده نگده رێك و كه س���ایه تی خ���ودی هه وادارێك���ی تاڵه بان���ی ، وایك���ردوه خه وێك���ی له و

شێوه یه ببینێت.هه واڵه ش ته نزه ئه و باڵوكردنه وه ی له الیه ن ئاوێن���ه وه ، په یامێكه بۆ ئه و الیه ن و به رپرسانه ی كه یه كالكردنه وه ی ئ���ه و دو مه له فه ی���ان له ئه س���تۆدایه و زۆرترین به ڵێنی ناڕاس���تیان له باره وه

داوه ، نه ك بۆ خوێنه رانی هه فته نامه ی ئاوێنه .

مه به سته كه ش ته نها ئه وه یه له مڕۆدا ك���ه رێكه وت���ه له گه ڵ یه ك���ه م رۆژی مانگی نیس���ان و له ئه ده بیات و كلتوری زۆرب���ه ی گه الن���دا به "رۆژی فش���ه ی نیسان" ناسراوه ، پێكێك له تااڵوی بێ به ڵێنیی بخاته وه به رده م به رپرس���انی ئه و دو دۆسیه یه . ئه وان كه 192 رۆژه كوردس���تانیان ده نگده ری جه ماوه رو كابینه ی پێكهێنان���ی له چاوه ڕوان���ی ن���وێ و 470 رۆژیش���یان له چاوه ڕوانی تاڵه بانیدا چاره نوس���ی ئاشكراكردنی هێشتوه ته وه ، ده شێت مافی خه ڵكیش بێت ته نها بۆ یه ك رۆژ، پش���ودرێژیی

ئه وان تاقیبكه نه وه .

ئا: هێمن

گۆڤاری توركیاناسی كه گۆڤارێكی تایبه ت بو به پرسی كورد له توركیاو دۆستایه تی كوردو تورك و خاوه نی ئیمتیازه كه ی فه له كه دین كاكه یی

ئه ندامی ئه نجومه نی سه ركردایه تی پارتی دیموكراتی كوردستان بو داده خرێت و كچه كه ی فه له كه دین كاكه یش ده ڵێت "باوكم ئه زیه تی

زۆری به م گۆڤاره وه دیت و نه ده بوا ئه م گۆڤاره داخرایه ".

ئ���ه و زانیارییان���ه ی كه به پێ���ی ده ست ئاوێنه كه وتون له چه ند رۆژی رابردودا له الیه ن مه كته بی راگه یاندنی پارتیه وه په یوه ندی كراوه به ش���وان تاڤین���گ سه رنوس���ه ری گۆڤاره كه و پێیانوتوه گۆڤاره كه راگره و پاره كه ی

راگیراوه ".تاڤین���گ ش���وان له به رامب���ه ردا سه رنوس���ه ری گۆڤاری توركیاناسی به ئاوێنه ی راگه یاند "له راستیدا ئێمه پێشوتر له الیه ن حكومه تی هه رێمه وه ل���ه و بودجه ی���ه ی كه ب���ۆ گۆڤارو بودجه یه كمان دانراب���و رۆژنامه كان وه رده گ���رت، ب���ه اڵم دوای بڕین���ی هاوكاری رۆژنام���ه و گۆڤاره كان ئه و بودجه ی���ه راگیراو ئێم���ه ش ماوه ی ساڵێكه به هاوكاری ئه م و ئه و، وه ك

گۆڤاره كه وتی "به س���واڵكردن" ئه و ده رده چ���و. ئام���اژه ی به وه ش���كرد گۆڤاره ك���ه مانگ���ه دو "م���اوه ی

راگیراوه ".س���ه باره ت به م پرس���ه لیزا كچی فه له كه دین كاكه یی خاوه ن ئیمتیازی راگه یان���د به ئاوێن���ه ی گۆڤاره ك���ه "به داخه وه بۆ راگرتنی ئه م گۆڤاره ، چونك���ه باوكم زۆر ب���ه م گۆڤاره وه ماندوبو، باوكم بوه هۆی دۆستایه تی ك���وردو تورك، بۆی���ه ده بوایه هه م سه رنوسه ره كه ی و هه م ئه و كه سانه ی بڕی���اری راگرتن���ی گۆڤاره كه یان���دا فه له كه ین به بنه ماڵه ی پرس���ێكیان

كاكه یی بكردایه ".فه له كه دین كاكه یی كه سایه تیه كی پارت���ی كاكه یی���ه كان و ن���اوداری دیموكرات���ی كوردس���تان ب���و، ئه و ته نه���ا كه س���ی ناو ئ���ه و حیزبه بو به درێژكردن���ه وه ی به رامب���ه ر ك���ه له 30ی بارزانی ماوه ی سه رۆكایه تی ئه یلولی ساڵی رابردودا، هه ڵوێستی نه گونجاوی به كارێك���ی ده رب���ڕی و ناوبرد له پرۆسه ی سیاسیدا و هیوای خواس���ت ك���ه ئه م���ه دواجاربێت و دوباره نه كرێته وه ، دوای ده ربڕینی ئه و هه ڵوێسته ی ، كاكه یی گیانی سپارد، سه ركردایه تی پارتی هۆكاری مردنی ناوب���راوی گه ڕانده وه بۆ "توش���بون

به جه ڵته ی دڵ ".

ئا: هێمن مامه ند

بریكاری وه زاره تی ناوخۆی حكومه تی هه رێمی كوردستان بڕێكی زۆر

ئاڵتون و پاره له ماڵه كه ی ده دزرێت و ده شڵێت پاره و ئاڵتونه كان هی

خوشكێكمه و له الیه ن پاسه وانه كه مه وه دزراوه و پۆلیسیش ده ڵێت كه سه كان ده ستگیركراون و به م نزیكانه دادگایی

ده كرێن.

به پێ���ی ئه و زانیارییان���ه ی كه له چه ند سه رچاوه یه كه وه ده ست ئاوێنه كه وتون، چه ن���د رۆژێك له مه وب���ه ر له ماڵی فایه ق تۆفیق، كه ناسراوه به فایه قه ره ش بڕی 90 ده فت���ه ر دۆالرو 95مس���قاڵ ئاڵتون دزراوه و دواتری���ش ده ركه وت���وه كه ئه و

كه سه پاسه وانێكی ناوبراوه ".به پێی زانیارییه كان ئه و كه س���ه ی كه ئاڵت���ون و پاره كان���ی دزیوه پاس���ه وانی فایه قه ره ش بریكاری وه زاره تی ناوخۆی حكومه ت���ی هه رێم���ه و پێش���وتر خۆی و هاوس���ه ره كه ی له الی���ه ن فایه ق���ه ره ش له حكومه ت���ی هه رێ���م وه ك���و فه رمانبه ر دام���ه زراون و له دوای ده وامی���ش له ماڵی

فایه قه ره ش كاریانكردوه و وه كو كه سێكی ناوماڵه كه ره فتاریان له گه ڵ كراوه ".

به ئاوێنه ی پۆلی���س س���ه رچاوه یه كی راگه یان���د "له كات���ی لێكۆڵینه وه پۆلیس گومانی���ان هه بوه له و پاس���ه وانه ، به اڵم له الیه ن فایه قه ره ش به هیچ ش���ێوه یه ك قه بوڵ نه ك���راوه كه لێكۆڵینه وه ی له گه ڵ بكرێت، چونك���ه ئه و وتویه تی ئه و وه كو ك���وڕی ماڵه كه م���ه و متمان���ه ی ته واوم پێ���ی هه یه ، به اڵم دوات���ر له لێكۆڵینه وه ده ركه وتوه كه دزه كه ئه و بوه و دانیشی به تاوانه كه ی ناوه و ئێستا له به ندیخانه یه و

چاوه ڕێی حوكمی دادگان".س���ه باره ت ب���ه م روداوه فایه ق تۆفیق ناوخۆی حكومه تی وه زاره ت���ی بریكاری هه رێم بۆ ئاوێنه وتی "له راستیدا پاره كه 90 ده فته ر دۆالر نییه و 4 ده فته ر دۆالره ، هه روه ه���ا ئاڵتونه ك���ه ش 105 مس���قاڵ ئاڵتونه و سه رجه میشیان هی خوشكێكمه و

الی ئێمه ی داناوه ".بریكاره كه ی وه زاره تی ناوخۆ وتیش���ی "ئێس���تا ئه و كه س���ه ك���ه پاس���ه وانی خۆم���ه ده س���تگیركراوه و ئاڵتونه ك���ه ی گه ڕاندۆته وه ، به اڵم هێشتا پاره كه مان بۆ

نه گه ڕاوه ته وه ".

ژماره‌یه‌ك‌كادری‌‌یه‌كێتی‌‌بۆ‌سه‌ركردایه‌تی‌‌حزبه‌كه‌یان: حاشا ئێوه یه كێتی نین و له یه كێتیش ناچن

ئه مڕۆ له گه ڵ گه ڕانه وه ی تاڵه بانی ،كابینه ی هه شته میش راده گه یه نرێت

گۆڤاری‌‌توركیاناسی‌‌داده‌خرێت

كچه كه ی فه له كه دین كاكه یی : ئه وانه ی گۆڤاره كه یان راگرت ده بوایه پرسێكیان به ئێمه كردبایه

105 مسقاڵ ئاڵتون و چوار ده فته ر دۆالر له ماڵی بریكاری

وه زاره تی ناوخۆ ده دزرێت

ریکالم

فه له كه دین كاكه یی

Page 3: ژماره 422

‌‌‌ئا:‌ئاسۆ‌سه‌راوی‌

به‌رێوه‌به‌ری‌‌گشتی‌‌پۆلیسی‌‌هه‌رێم‌لیوا‌عه‌بدواڵ‌خیالنی‌،‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌

ده‌كات‌كه‌‌هێزه‌كانیان‌سه‌رپشككردوه‌‌له‌وه‌ی‌‌له‌هه‌ڵبژارندا‌ده‌نگ‌به‌چ‌الیه‌نێك‌ده‌ده‌ن‌"ئه‌ی‌‌دیموكراسی‌‌مانای‌‌چییه‌‌ئه‌گه‌ر‌پۆلیس‌سه‌رپشك‌نه‌بێت‌له‌وه‌ی‌‌ده‌نگ‌به‌چ‌الیه‌نێك‌ده‌دات".‌ئه‌وه‌ش‌

ده‌خاته‌رو‌كه‌‌له‌كاتی‌‌بانگه‌شه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردندا‌له‌75%ی‌‌هێزه‌كانیان‌ده‌خه‌نه‌‌حاڵه‌تی‌‌ئاماده‌باشیه‌وه‌.

به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌گش����تی‌‌پۆلیسی‌‌هه‌رێم‌لیوا‌عه‌بدواڵ‌خیالنی‌‌له‌دیدارێكی‌‌ئاوێنه‌دا‌ب����اس‌له‌چۆنێت����ی‌‌ئاماده‌كارییه‌كانیان‌ده‌كات،‌ب����ۆ‌به‌هێمن����ی‌‌به‌ڕێوه‌چون����ی‌‌هه‌ڵمه‌ته‌كانی‌‌بانگه‌شه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردن‌كه‌‌

بڕیاره‌‌له‌ئه‌مڕۆوه‌‌ده‌ستپێبكات.به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌ وته‌كانیدا‌ له‌س����ه‌ره‌تای‌‌گشتی‌‌پۆلیسی‌‌هه‌رێم‌ئه‌وه‌‌ده‌خاته‌رو‌كه‌‌لیژنه‌یه‌كی‌‌بااڵ‌به‌س����ه‌رۆكایه‌تی‌‌وه‌زیری‌‌ناوخۆ‌له‌الیه‌نه‌‌په‌یوه‌ندیداره‌‌ئه‌منیه‌كانی‌‌حكومه‌ت‌دروس����تكراوه‌،‌ب����ۆ‌به‌هێمنی‌‌به‌رێوه‌چونی‌‌بانگه‌شه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردن‌"زۆر‌مه‌به‌ستمانه‌‌له‌كه‌ش����ێكی‌‌ئازاد‌و‌ئارام‌و‌دیموكراتیانه‌دا‌بانگه‌شه‌كانی‌‌هه‌ڵبژاردن‌

به‌ڕێوه‌بچێت".هه‌ڵب����ژاردن،‌ بانگه‌ش����ه‌ی‌‌ ب����ۆ‌په‌رله‌مان����ی‌‌ پێش����وی‌‌ له‌هه‌ڵبژاردن����ی‌‌كوردستان‌تا‌كاتژمێر‌10ی‌‌شه‌و‌دیاری‌‌ك����را،‌به‌اڵم‌هه‌واداران����ی‌‌چه‌ند‌الیه‌نێك‌پابه‌ن����دی‌‌ئه‌وه‌‌نه‌ده‌بون‌له‌و‌كاته‌‌زیاتر‌له‌شه‌قام‌و‌شوێنه‌‌گشتیه‌كان‌ده‌مانه‌وه‌،‌به‌اڵم‌هه‌روه‌ك‌ئه‌‌و‌به‌رپرسه‌ی‌‌هێزه‌كانی‌‌ناوخ����ۆ‌جه‌ختی‌‌له‌س����ه‌ر‌ده‌كاته‌وه‌،‌بۆ‌ئه‌م‌بانگه‌شه‌یه‌ش‌كات‌دیاری‌‌ده‌كه‌ن‌و‌ه����ه‌ر‌الیه‌نێكی����ش‌پابه‌ندی‌‌ئ����ه‌و‌كاته‌‌نه‌بێت‌روبه‌روی‌‌سزای‌‌یاسایی‌‌ده‌بێته‌وه‌‌لیژنه‌ی‌‌ له‌الیه‌ن‌ كاته‌ك����ه‌‌ "دیاریكردنی‌‌ئه‌منی‌‌شاره‌كانه‌وه‌‌دیاری‌‌ده‌كرێت".

ناوب����راو‌هێم����ا‌ب����ه‌وه‌ش‌ده‌كات‌كه‌‌س����ه‌رجه‌م‌هێزه‌كانیان‌سه‌رپشككردوه‌،‌له‌وه‌ی‌‌ل����ه‌رۆژی‌‌ده‌نگدانی‌‌تایبه‌تدا،‌كه‌‌بۆ‌هێزه‌كانی‌‌ناوخۆ‌‌4/28دیاریكراوه‌،‌ده‌نگ‌به‌چ‌الیه‌نێ����ك‌ده‌ده‌ن.‌ئه‌و‌وتی‌‌"ئه‌ی‌‌دیموكراس����ی‌‌مانای‌‌چییه‌‌ئه‌گه‌ر‌پۆلیس‌سه‌رپشك‌نه‌بێت‌له‌وه‌ی‌‌ده‌نگ‌

به‌چ‌الیه‌نێك‌ده‌دات".له‌رابردودا‌ئه‌وه‌‌بینراوه‌‌كه‌‌كه‌سانێك‌به‌جل‌وبه‌رگ����ی‌‌ ناوخ����ۆ‌ له‌هێزه‌كان����ی‌‌فه‌رمیه‌وه‌،‌بانگش����ه‌یان‌ب����ۆ‌الیه‌نێكی‌‌دیاریكراو‌كردوه‌،‌بۆ‌ئه‌م‌هه‌ڵبژاردنه‌ش‌مه‌ترس����ی‌‌دوباره‌بونه‌وه‌ی‌‌حاڵه‌تی‌‌له‌و‌ج����ۆره‌‌ده‌كرێت،‌له‌وباره‌ی����ه‌وه‌‌خیالنی‌‌ب����اس‌ل����ه‌وه‌‌ده‌كات‌"ئه‌گه‌ر‌كه‌س����ێك‌له‌هێزه‌كان����ی‌‌ناوخ����ۆ‌له‌كات����ی‌‌ده‌وام‌و‌به‌جلوبه‌رگی‌‌فه‌رمیه‌وه‌‌بانگه‌شه‌ی‌‌كرد،‌ئه‌وا‌قورسترین‌س����زا‌ده‌ده‌ین‌و‌لیژنه‌ی‌‌لێكۆڵینه‌وه‌ی‌‌له‌سه‌ر‌دروست‌ده‌كه‌ین".س����ه‌رباری‌‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌رابردوشدا‌هێزه‌‌ئه‌منی����ه‌كان‌وه‌های����ان‌راگه‌یان����دن‌كه‌‌رێوش����وێنی‌‌توندی����ان‌گرتۆته‌ب����ه‌ر‌بۆ‌رونه‌دان����ی‌‌پش����ێوی‌‌و‌ئ����اژاوه‌‌له‌كاتی‌‌بانگه‌ش����ه‌كاندا،‌ب����ه‌اڵم‌له‌بانگه‌ش����ه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌په‌رله‌مانی‌‌كوردس����تان‌كه‌‌ساڵی‌‌رابردودا‌كرا،‌نه‌ك‌ئاژاوه‌،‌به‌ڵكو‌له‌هه‌ولێ����ر‌و‌س����لێمانیش‌خه‌ڵك‌كوژرا،‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌لیوا‌عه‌بدواڵ‌ئه‌وه‌‌ده‌خاته‌رو‌كه‌‌ئه‌و‌روداوی‌‌كوش����تنانه‌‌تا‌ئێستاش‌له‌قۆناغی‌‌لێكۆڵین����ه‌وه‌‌و‌دادگادان‌و‌ئه‌و‌وتی‌‌"ته‌مه‌ننا‌ده‌كه‌ین‌و‌هه‌مو‌هه‌وڵێكیش‌

ده‌ده‌ین‌روداوی‌‌كوشتن‌له‌م‌هه‌ڵبژارنه‌دا‌رونه‌دات".‌س����ه‌باره‌ت‌به‌ئاماده‌باش����ی‌‌هێزه‌كانیشیان‌ئه‌و‌به‌ڕێوه‌به‌ره‌‌باس‌له‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌له‌كاتی‌‌بانگه‌شه‌دا‌له‌75%ی‌‌هێزه‌كانی����ان‌له‌حاڵه‌تی‌‌ئاماده‌باش����یدا‌ده‌بن‌و‌له‌رۆژی‌‌هه‌ڵبژاردنیش����دا‌له‌سه‌دا‌س����ه‌دی‌‌هێزه‌كانیان‌ده‌خه‌ن����ه‌‌حاڵه‌تی‌‌

ئاماده‌باشیه‌وه‌.ئه‌و‌نایشارێته‌وه‌‌كه‌‌له‌كاتی‌‌بانگه‌شه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌پێشودا‌به‌به‌راورد‌به‌هه‌ردو‌شاره‌كه‌ی‌‌تر،‌گرفتیان‌له‌سلێمانی‌‌زۆرتر‌ب����وه‌‌"ته‌مه‌ننا‌ده‌كه‌ی����ن‌ئه‌مجاره‌‌وه‌ها‌

نه‌بێت‌و‌كه‌مترین‌گرفتمان‌هه‌بێت".سه‌باره‌ت‌به‌هه‌ڵگرتنی‌‌چه‌كیش‌له‌كاتی‌‌بانگه‌ش����ه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردندا،‌به‌رپرسه‌كه‌ی‌‌پۆلیسی‌‌هه‌رێم‌ئه‌وه‌‌رونده‌كاته‌وه‌‌كه‌‌ئه‌و‌كه‌س����ه‌ی‌‌مۆڵه‌تی‌‌هه‌ڵگرتنی‌‌چه‌كیشی‌‌هه‌بێت،‌نابێت‌له‌كاتی‌‌بانگه‌شه‌دا‌چه‌ك‌هه‌ڵبگرێ����ت،‌"به‌پێچه‌وان����ه‌وه‌‌ده‌س����ت‌به‌س����ه‌ر‌چه‌كه‌كه‌یدا‌ده‌گیرێ‌‌و‌روبه‌روی‌‌

سزای‌‌یاسایی‌‌ده‌بێته‌وه‌".هه‌ن����دێ‌‌ج����ار‌به‌رپرس����انی‌‌هێ����زه‌‌باس����یان‌ راب����ردو‌ ئۆپۆزس����یۆنه‌كانی‌‌ل����ه‌وه‌‌ده‌ك����رد‌هێزێ����ك‌ك����ه‌‌زۆرینه‌ی‌‌

ئه‌ندامه‌كان����ی‌‌به‌ته‌زكیه‌ی‌‌هه‌ردو‌حیزبه‌‌دامه‌زرابن‌ كوردستان‌ ده‌سه‌اڵتداره‌كه‌ی‌‌چاوه‌ڕێ����ی‌‌ئه‌وه‌ی����ان‌لێناكرێ����ت‌ك����ه‌‌له‌كات����ی‌‌هه‌ڵبژاردندا‌ته‌واو‌بێالیه‌ن‌بن،‌به‌پێچه‌وان����ه‌ی‌‌ئه‌و‌بۆچون����ه‌،‌لیواكه‌ی‌‌پۆلیسی‌‌هه‌رێم‌جه‌خت‌له‌سه‌ر‌بێالیه‌نی‌‌"بۆ‌ ده‌ش����ڵێت‌ ده‌كاته‌وه‌و‌ هێزه‌كانیان‌س����اڵێكه‌‌ پۆلیس‌چه‌ند‌ دامه‌زراندن����ی‌‌

ته‌زكیه‌ی‌‌حیزبیمان‌نه‌هێشتوه‌".له‌كاتی‌‌بانگشه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌پێشو،‌به‌تایب����ه‌ت‌له‌س����لێمانی‌‌ت����ا‌راده‌یه‌ك‌ش����اره‌كه‌،‌ س����ه‌ره‌كی‌‌ ش����ه‌قامی‌‌ دو‌جیاكرابون����ه‌وه‌‌بۆ‌دو‌الیه‌ن����ه‌‌ركه‌به‌ره‌‌س����ه‌ره‌كیه‌كه‌ی‌‌ش����اره‌كه‌،‌به‌جۆرێ����ك‌به‌زۆری����ی‌‌ مه‌لی����ك‌ ت����وی‌‌ ش����ه‌قامی‌‌هه‌وادارن����ی‌‌بز‌وتن����ه‌وه‌ی‌‌گۆڕانی‌‌لێبو،‌له‌شه‌قامی‌‌سالمیش‌هه‌وادارانی‌‌یه‌كێتی‌‌به‌وه‌ی‌‌ س����ه‌باره‌ت‌ لێده‌بینرا،‌ به‌زۆریی‌‌ناكرێت‌الیه‌نه‌‌ئه‌منیه‌كان‌ش����ه‌قامه‌كان‌به‌و‌جۆره‌‌داب����ه‌ش‌بكه‌ن،‌لیوا‌عه‌بدواڵ‌باس‌ل����ه‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌هه‌ر‌پارێزگایه‌ك‌تایبه‌تمه‌ندی����ی‌‌خۆی‌‌هه‌یه‌‌"ئه‌و‌لیژنه‌ی‌‌ئه‌منیه‌ی‌‌شاره‌كان‌ده‌توانن‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌

رێنمایی‌‌خۆیان‌بده‌ن".

‌‌‌ئا:‌میهره‌بان‌سه‌الم

كاكه‌ییه‌كان‌هه‌ڕه‌شه‌ی‌‌بایكۆتی‌‌سیاسیی‌‌ده‌كه‌ن‌و‌سكااڵی‌‌ئه‌وه‌ش‌ئه‌كه‌ن‌كه‌‌به‌هۆی‌‌ئه‌و‌سیاسه‌ته‌ی‌‌

له‌هه‌رێمی‌‌كوردستاندا‌په‌یڕه‌وده‌كرێت،‌نه‌یانتوانیوه‌‌نوێنه‌رو‌پشكیان‌

له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‌عێراق‌و‌ئه‌نجومه‌نی‌‌پارێزگاكاندا‌هه‌بێت،‌پێشیانوایه‌‌ئه‌مه‌‌

زوڵمێكه‌‌كه‌‌لێیانكراوه‌.‌

مه‌نزه‌ر‌عه‌لی‌،‌مامۆستایه‌كی‌‌كاكه‌ییه‌‌و‌ب���اس‌له‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌"ئه‌وه‌ی‌‌‌ئێس���تا‌مایه‌ی‌‌بێزاركردن���ی‌‌كاكه‌ییه‌كانه‌‌ئه‌وه‌یه‌‌ڕاپه‌ڕین‌و‌دروستبونی‌‌حكومه‌تی‌‌ له‌دوای‌‌هه‌رێم���ی‌‌كوردس���تان‌په‌راوێزخ���راون‌و‌كوردس���تان‌و‌ له‌په‌رله‌مانی‌‌ نوێنه‌ری���ان‌پێنه‌دراوه‌،‌ پارێزگاكان���دا‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌‌ته‌نان���ه‌ت‌خۆكاندیدكردن���ی‌‌كه‌س���ێكی‌‌كاكه‌یی‌‌له‌نێو‌حیزبه‌‌ده‌س���ه‌اڵتداره‌كاندا‌ئاس���ان‌ كارێكی‌‌ پارت���ی‌(‌ )یه‌كێت���ی‌‌و‌نییه‌و‌ڕێگای‌‌پێنادرێت،‌ئه‌گه‌ر‌ڕێگه‌شی‌‌پێبدرێت‌ئ���ه‌وه‌‌بۆ‌كۆكردنه‌وه‌ی‌‌ده‌نگه‌و‌

ڕێگه‌‌به‌ده‌رچونی‌‌ناده‌ن".باخه‌وان‌محه‌م���ه‌د‌گه‌نجێكی‌‌ هاوكات‌تری‌‌كاكه‌ییه‌و‌پێیوای���ه‌‌ئه‌وان‌له‌كایه‌ی‌‌سیاسیی‌‌و‌حزبایه‌تیشدا‌مافیان‌خوراوه‌و‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌راگه‌یان���د،‌"ئێمه‌‌نه‌ك‌ته‌نها‌له‌هه‌ڵبژاردن���ی‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌پارێزگاكان‌و‌په‌رله‌م���ان‌غه‌درمان‌لێك���راوه‌،‌ته‌نانه‌ت‌له‌پله‌و‌پایه‌ی‌‌حیزبیش‌مافمان‌خوراوه‌،‌له‌كاتێك���دا‌له‌مێ���ژودا‌كاكه‌ییه‌كان‌ڕۆڵی‌‌به‌رچاوی���ان‌هه‌بوه‌‌له‌ش���ه‌ری‌‌ده‌ربه‌ندی‌‌ئه‌شكه‌وه‌ڵ‌له‌دژی‌‌ئینگلیز‌و‌له‌شۆڕشه‌كانی‌‌

نوێ‌ده‌ستێكی‌‌بااڵیان‌هه‌بوه‌".باخه‌وان‌هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌‌ئه‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌به‌مش���ێوه‌یه‌‌ هه‌ر‌ بارودۆخه‌كه‌‌ ئه‌گ���ه‌ر‌به‌رده‌وامبێت،‌"ئ���ه‌وا‌به‌یه‌ك‌ده‌نگ‌‌واز‌ده‌هێنین‌و‌ ده‌س���ه‌اڵتداره‌كان‌ له‌حیزب���ه‌‌به‌م���ه‌رج‌له‌گ���ه‌ڵ‌الیه‌نێك���ی‌‌دیك���ه‌ی‌‌سیاس���ی‌‌ڕێكده‌كه‌وی���ن،‌بۆی���ه‌‌به‌مافی‌‌خۆمانی‌‌ئه‌زانین‌‌وه‌ك‌كه‌مایه‌تیه‌كانی‌‌تر‌

نوێنه‌رمان‌هه‌بێت".‌له‌م���اوه‌ی‌‌س���ااڵنی‌‌راب���ردودا،‌چه‌ند‌ده‌نگۆیه‌ك‌هه‌بون‌كه‌‌به‌ش���ێك‌له‌الیه‌نه‌‌ئیسالمیه‌كان‌دژایه‌تی‌‌كاكه‌ییه‌كان‌ده‌كه‌ن‌و‌

پڕوپاگه‌نده‌‌له‌دژیان‌باڵوده‌كه‌نه‌وه‌.له‌وباره‌یه‌وه‌‌سه‌الم‌كه‌ریم‌كاندید‌له‌سه‌ر‌

لیستی‌‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌ئیسالمی‌‌ده‌نگۆیه‌كی‌‌له‌وش���ێوه‌یه‌‌ره‌تده‌كات���ه‌وه‌و‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌تا‌ له‌مێژه‌وه‌‌ "كاكه‌یی���ه‌كان‌ راگه‌یان���د،‌ئه‌م���ڕۆ‌به‌ش���ێكی‌‌گرنگ���ن‌و‌ئێمه‌‌‌وه‌ك‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌ئیسالمی‌‌له‌ڕابردوشدا‌هه‌رگیز‌نه‌مانهێش���توه‌‌هی���چ‌ڕوداوێ���ك‌هه‌بێت‌به‌ن���اوی‌‌جیاوازیی‌‌ئاینی���ه‌وه‌،‌ئه‌وانیش‌به‌ڕێوه‌به‌رو‌ خاوه‌نی‌‌ مسوڵمانه‌كان‌ ‌وه‌ك‌یه‌كه‌‌ئیداریه‌كانن،‌به‌تایبه‌ت‌له‌هه‌ڵه‌بجه‌دا‌دیارترینیان‌ئه‌وه‌یه‌‌توانیویانه‌‌قایمقامیه‌ت‌ده‌نگۆیه‌ك‌ جۆره‌‌ هه‌مو‌ به‌ده‌س���تبێنن‌و‌به‌درۆ‌ده‌خه‌ینه‌وه‌‌كه‌‌دژیان‌بین،‌به‌ڵكو‌برایه‌تیه‌كی‌‌گه‌وره‌‌له‌نێوانماندا‌هه‌یه‌".

له‌كوردس���تاندا‌ بون���ی‌‌كاكه‌یی���ه‌كان‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌بۆ‌پێش‌ئاینی‌‌ئیسالم‌و‌له‌ڕوی‌‌دابه‌ش���بونی‌‌جوگرافیه‌وه‌،‌له‌ناوچه‌كانی‌‌س���لێمانی‌‌و‌هه‌ولێرو‌كه‌ركوك‌و‌خانه‌قین‌ژماره‌یه‌كی‌‌ ئێس���تاش‌ نیش���ته‌جێبون‌و‌زۆری���ان‌له‌ناوچه‌ی‌‌هه‌ڵه‌بجه‌و‌هه‌وراماندا‌به‌شێوه‌یه‌كی‌‌ له‌ئێرانیش‌ هه‌روه‌ها‌ هه‌ن،‌چ���ڕ‌بونی���ان‌هه‌ی���ه‌.‌ل���ه‌روی‌‌ئاینی‌‌و‌دابونه‌ریت‌و‌ خاوه‌نی‌‌ كۆمه‌اڵیه‌تیش���ه‌وه‌‌

په‌یڕه‌وێكی‌‌ئاینی‌‌جیاوازن.‌

‌‌‌ئا:‌هاوكار‌حسێن

هێزه‌‌ئیسالمیه‌كان‌و‌گۆڕان،‌ناوه‌ڕۆكی‌‌په‌یامی‌‌بانگه‌شه‌كانیان‌له‌سه‌ر‌"المه‌ركه‌زیه‌تی‌‌ئیداریی"‌

چڕده‌كه‌نه‌وه‌و‌دو‌الیه‌نه‌‌سه‌ره‌كیه‌كه‌ی‌‌دیكه‌ش‌)یه‌كێتی‌‌و‌پارتی‌(،‌له‌سه‌ر‌

"خۆشگوزه‌رانی‌"‌هاواڵتیان،‌هه‌ریه‌كه‌شیان‌به‌رنامه‌ی‌‌خۆی‌‌هه‌یه‌‌بۆ‌

هه‌ڵبژاردنی‌‌په‌رله‌مانی‌‌عێراق.‌

ب���ۆ‌ بانگه‌ش���ه‌‌ زه‌نگ���ی‌‌ له‌م���ڕۆوه‌‌ ‌له‌هه‌رێمی‌‌ چاره‌نوسس���از‌ هه‌ڵبژاردنێكی‌‌كوردستان‌لێده‌درێت،‌كه‌‌هاوكاته‌‌له‌گه‌ڵ‌هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی‌‌په‌رله‌مان���ی‌‌عێ���راق‌و‌هه‌ر‌هێزێكی‌‌سیاس���یش،‌گۆش���ه‌یه‌كی‌‌دیاریكراوی‌‌هه‌ڵبژاردوه‌‌به‌ئومێدی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌م���اوه‌ی‌‌‌30رۆژدا،‌زۆرتری���ن‌ده‌نگده‌ر‌

له‌ده‌وری‌‌خۆی‌‌كۆبكاته‌وه‌.‌له‌وانه‌ی‌‌ هه‌ڵبژاردن���ه‌‌ ئ���ه‌م‌ جیاوازی‌‌پێشوتر‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌یه‌كه‌مینجاره‌‌له‌دوای‌‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌‌ هه‌ڵبژاردن���ی‌‌ 2005ه‌وه‌،‌مه‌به‌س���ت‌ كه‌‌ ئه‌نجامبدرێت‌ پارێزگاكان‌لێی‌‌كه‌مكردنه‌وه‌ی‌‌ده‌سه‌اڵتی‌‌ناوه‌ندییه‌و‌شۆڕكردنه‌وه‌ی‌‌ده‌سه‌اڵته‌‌ئیدارییه‌كانه‌‌بۆ‌ئاستی‌‌پارێزگاو‌ناحیه‌و‌قه‌زاو‌گونده‌كان،‌ك���ورد‌ یه‌كه‌مینجاریش���ه‌‌ هه‌روه‌ه���ا‌هه‌ڵبژاردنێكی‌‌ بچێته‌‌ لیس���ته‌وه‌‌ به‌ورده‌‌

نیشتمانیه‌وه‌‌له‌سه‌ر‌ئاستی‌‌عێراق.‌‌

زۆرینه‌ی‌‌هێزه‌‌سیاسییه‌‌كوردستانیه‌كان‌چاویان‌له‌س���ه‌ر‌هه‌ڵبژاردنی‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌پارێزگاكان���ه‌،‌بونی‌‌به‌رنامه‌و‌دروش���می‌‌تایبه‌ت‌ب���ه‌و‌هه‌ڵبژاردنه‌و‌جیاكردنه‌وه‌ی‌‌ل���ه‌وه‌ی‌‌په‌رله‌مان���ی‌‌عێ���راق،‌ره‌نگ���ه‌‌له‌گرنگیدان���ی‌‌ئ���ه‌م‌هێزان���ه‌وه‌‌بێت‌بۆ‌كورس���ی‌‌ زۆرتری���ن‌ مس���ۆگه‌ركردنی‌‌ئه‌نجومه‌ن���ه‌كان،‌چونكه‌‌به‌پێی‌‌یاس���ای‌‌كاركردنی‌‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌‌پارێزگاكان،‌ئه‌م‌ئه‌نجومه‌نانه‌‌خاوه‌نی‌‌ده‌سه‌اڵتێكی‌‌زۆرن‌و‌رۆڵ���ی‌‌حكومه‌تێكی‌‌ناوخۆی���ی‌‌ده‌بینین‌

له‌هه‌ر‌پارێزگایه‌كدا.‌س���ه‌رنجی‌‌س���ێ‌‌الیه‌نه‌كه‌ی‌‌پێش���وی‌‌ئۆپۆزسیۆن‌)كۆمه‌ڵ،‌گۆڕان،‌یه‌كگرتو(‌له‌سه‌ر‌المه‌ركه‌زیه‌تی‌‌ئیداری‌‌چڕبوه‌ته‌وه‌و‌دو‌الیه‌نه‌‌س���ه‌ره‌كیه‌كه‌ی‌‌ناو‌ده‌سه‌اڵتی‌‌پێشوش‌)یه‌كێتی‌‌و‌پارتی‌(،‌به‌شێوه‌یه‌كی‌‌خۆش���گوزه‌رانی‌‌ له‌س���ه‌ر‌ گش���تیی‌‌

هاواڵتیانه‌.‌ئه‌نوه‌ر‌سه‌نگاوی‌،‌به‌رپرسی‌‌ده‌زگای‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌كۆمه‌ڵی‌‌ئیسالمی‌‌باس‌له‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌په‌یامی‌‌ئه‌وان‌بۆ‌هه‌ڵبژاردنی‌‌په‌رله‌مان���ی‌‌عێ���راق،‌"ته‌ئكیدكردنه‌وه‌یه‌‌بۆ‌س���ه‌ربه‌خۆییبونی‌‌ هه‌نگاونان‌ له‌سه‌ر‌كوردستان"‌و‌بۆ‌ئه‌نجومه‌نی‌‌پارێزگاكانی‌‌"په‌یڕه‌وكردنی‌‌ كوردس���تانیش،‌ هه‌رێمی‌‌سیس���تمی‌‌المه‌ركه‌زیی‌‌و‌ش���ۆڕبونه‌وه‌ی‌‌ده‌سه‌اڵته‌كانه‌‌له‌ناوه‌نده‌وه‌‌بۆ‌ئه‌نجومه‌نه‌‌خۆجێییه‌كان‌و‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‌ده‌س���ه‌اڵته‌‌بۆ‌

ده‌ست‌هاواڵتی‌".‌خورماڵ���ی‌،‌ ئیس���ماعیل‌ ه���اوكات‌به‌رپرس���ی‌‌ده‌زگای‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌یه‌كگرتو‌له‌سلێمانی‌‌هه‌مان‌بۆچونی‌‌به‌رپرسه‌كه‌ی‌‌كۆمه‌ڵی‌‌هه‌یه‌و‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌راگه‌یاند،‌"بۆ‌ئه‌نجومه‌نی‌‌پارێزگاكان،‌باس‌له‌سیستمی‌‌بابه‌ته‌كان���ی‌‌ ئی���داری‌‌و‌ المه‌رك���ه‌زی‌‌

به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‌ ده‌كه‌ین‌ خزمه‌تگ���وزاری‌‌خێراتر،‌بۆ‌هه‌ڵبژاردنی‌‌عێراقیش‌جه‌خت‌له‌سه‌ر‌چه‌سپاندنی‌‌مافه‌‌نه‌ته‌وه‌ییه‌كانمان‌ده‌كه‌ین���ه‌وه‌و‌چۆنیه‌ت���ی‌‌په‌ره‌پێدانیان‌و‌نێ���وان‌هه‌رێم‌و‌ په‌یوه‌ندی‌‌ رێكخس���تنی‌‌به‌غدا‌به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‌ده‌ستوری‌...‌هتد".‌كه‌‌ نه‌ش���ارده‌وه‌‌ ئه‌وه‌ش���ی‌‌ خورماڵ���ی‌‌

به‌نیازن‌"هه‌ڵمه‌تی‌‌توند‌بكه‌ین‌له‌س���ه‌ر‌ئه‌و‌سیاس���ه‌ته‌‌چه‌وتان���ه‌ی‌‌هه‌ولێر‌كه‌‌به‌رامب���ه‌ر‌به‌غدا‌كراوه‌،‌له‌الیه‌ك‌ش���ه‌ڕ‌ده‌كه‌ن‌و‌له‌الیه‌كی‌‌دیكه‌وه‌‌فه‌رش���ی‌‌سور‌

راده‌خه‌ن".‌به‌رنامه‌ی‌‌بانگه‌شه‌ی‌‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌گۆڕانیش‌به‌جۆرێك‌له‌ج���ۆره‌كان‌جه‌ختكردنه‌وه‌یه‌‌دو‌ س���ه‌ره‌كیه‌كانی‌‌ په‌یام���ه‌‌ له‌س���ه‌ر‌المه‌ركه‌زیه‌ت���ی‌‌ ئیس���المیه‌كه‌و‌ الیه‌ن���ه‌‌له‌هه‌ڵمه‌ته‌كه‌ی���ان،‌ به‌ش���ێكه‌‌ ئی���داری‌‌به‌رپرس���ی‌‌ جه‌الل،‌ زمناكۆ‌ له‌وباره‌یه‌وه‌‌ئۆفیس���ی‌‌س���لێمانی‌‌ژوری‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌گۆڕان،‌بۆ‌ئاوێنه‌‌وت���ی‌"‌بۆ‌ئه‌نجومه‌نی‌‌پارێ���زگاكان،‌بنه‌مای‌‌كاركردنمان‌بریتیه‌‌له‌فراوانكردنی‌‌ده‌سه‌اڵتی‌‌المه‌ركه‌زیی‌‌بۆ‌ئه‌و‌ئه‌نجومه‌نانه‌و‌به‌شێوه‌یه‌كی‌‌كرداریی‌‌پی���اده‌ی‌‌ده‌س���ه‌اڵته‌كانی‌‌خۆیان‌بكه‌ن،‌ئه‌مه‌‌جگه‌‌له‌‌به‌گژداچونه‌وه‌ی‌‌گه‌نده‌ڵی‌‌و‌به‌هه‌ده‌ردانی‌‌س���امانی‌‌گشتیی‌‌و‌چه‌ندین‌

پرسی‌‌دیكه‌".‌‌‌له‌الیه‌ك���ی‌‌دیك���ه‌وه‌،‌هه‌رچه‌نده‌‌ئه‌مه‌‌دوه‌مینج���اره‌‌یه‌كێتی‌‌و‌پارتی‌‌به‌لیس���تی‌‌جیا‌به‌شداری‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‌بكه‌ن،‌به‌اڵم‌ناوه‌رۆك���ی‌‌بانگه‌ش���ه‌كانیان‌تا‌ڕاده‌یه‌ك‌"خۆش���گوزه‌رانی‌"‌ له‌یه‌ك���ه‌وه‌و‌ نزیك���ه‌‌

هاواڵتیان‌ناوه‌رۆكی‌‌په‌یامه‌كانیانه‌.‌كوردس���تان،‌ نیش���تمانی‌‌ یه‌كێت���ی‌‌دروش���مانه‌دا‌ ل���ه‌و‌ په‌یامه‌كان���ی‌‌له‌بانگه‌ش���ه‌ی‌‌ ك���ه‌‌ چڕكردوه‌ت���ه‌وه‌‌

به‌كاریانده‌هێنێ���ت،‌ هه‌ڵبژاردن���دا‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌ئ���ه‌ژی‌‌عه‌بدولقارد،‌راوێژكار‌له‌ده‌زگای‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌یه‌كێتی‌‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌هه‌یه‌و‌ دروش���ممان‌ "ئێم���ه‌‌ راگه‌یان���د،‌ئه‌وانه‌ش‌ده‌بنه‌‌په‌یام‌و‌بابه‌تی‌‌یه‌كێتی‌،‌به‌اڵم‌به‌گش���تیی‌‌یه‌كێتی‌‌ته‌ركیز‌ده‌خاته‌‌س���ه‌ر‌ئارامی‌‌و‌خۆشگوزه‌رانی‌‌هاواڵتیان،‌هاوكات‌پاراستنی‌‌ئه‌م‌كیانه‌و‌یه‌كڕیزیی‌‌

الیه‌نه‌كانه‌".هه‌روه‌ها‌خه‌س���ره‌و‌گۆڕان،‌به‌رپرسی‌‌ده‌زگای‌‌هه‌ڵبژاردن���ی‌‌پارتی‌‌دیموكراتی‌‌هه‌مان‌ له‌سه‌ر‌ ته‌ئكیدی‌‌ كوردس���تانیش‌ئ���ه‌و‌په‌یامان���ه‌‌ك���رده‌وه‌‌ك���ه‌‌یه‌كێتی‌‌كردونی‌‌به‌به‌ش���ێك‌له‌بابه‌تی‌‌بانگه‌شه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌ك���ه‌ی‌‌و‌به‌ئاوێن���ه‌ی‌‌راگه‌یاند،‌"له‌س���ه‌ر‌ئاس���تی‌‌عێراق،‌ئێمه‌‌جه‌خت‌له‌سه‌ر‌پرسه‌‌نیش���تمانیه‌كان‌ده‌كه‌ینه‌وه‌‌وه‌ك‌پش���كی‌‌هه‌رێم‌له‌بودج���ه‌،‌نه‌وت‌و‌ب���ۆ‌ پێش���مه‌رگه‌..."‌ بودج���ه‌ی‌‌ گاز،‌پارێزگاكانیش‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌‌ هه‌ڵبژاردنی‌‌"خزمه‌تگوزاری‌‌و‌خۆشگوزه‌رانی‌‌بۆ‌خه‌ڵك‌

له‌سه‌روی‌‌هه‌مو‌شتێكه‌".بڕی���اره‌‌كۆتایی‌‌ئه‌م‌مانگه‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌هه‌رێم���ی‌‌ پارێزگاكان���ی‌‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌‌له‌گه‌ڵ‌هه‌ڵبژاردنی‌‌ كوردس���تان‌هاوكات‌ئه‌نجومه‌نێك���ی‌‌نوێ���ی‌‌نوێنه‌رانی‌‌عێراق‌پێكه‌وه‌‌ئه‌نجامبدرێت،‌كه‌‌پێشتر‌چه‌ندین‌ج���ار‌واده‌ی‌‌به‌ڕێوه‌چونی‌‌ب���ۆ‌دیاریكرا‌

به‌اڵم‌به‌بیانوی‌‌جیاجیا‌دواده‌خرا.

3)422(‌سێشه‌ممه‌‌‌2014/4/1هه‌نوکه

له‌هه‌ڵمه‌تی‌هه‌ڵبژاردنداگۆڕان و ئیسالمیه كان "المه ركه زیه تی ئیداریی"یان ده وێت و پارتی و یه كێتیش باسی "خۆشگوزه رانی هاواڵتیان" ده که ن

بۆ‌هه‌ڵبژاردنی‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌پارێزگاكان،‌

خزمه‌تگوزاری‌‌و‌خۆشگوزه‌رانی‌‌

بۆ‌خه‌ڵك‌له‌سه‌روی‌‌هه‌مو‌شتێكه‌

په‌یاممان‌بۆ‌هه‌ڵبژاردنی‌

په‌رله‌مانی‌عێراق‌ته‌ئكیدكردنه‌وه‌یه‌‌له‌سه‌ر‌هه‌نگاونان‌

بۆ‌سه‌ربه‌خۆییبونی‌‌كوردستان

خۆكاندیدكردنی‌‌كه‌سێكی‌‌كاكه‌یی‌‌

له‌نێو‌حیزبه‌‌ده‌سه‌اڵتداره‌كاندا‌)یه‌كێتی‌‌و‌پارتی‌(‌كارێكی‌‌ئاسان‌نییه‌و‌ڕێگای‌‌

پێنادرێت

له‌كاتی‌‌بانگه‌شه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌

پێشودا‌له‌سلێمانی‌‌به‌به‌راورد‌به‌هه‌ردو‌

شاره‌كه‌ی‌‌تر‌گرفتمان‌زۆرتر‌بو‌

ئه‌گه‌ر‌كه‌سێك‌له‌هێزه‌كانی‌‌ناوخۆ‌له‌كاتی‌‌ده‌وام‌و‌به‌جلوبه‌رگی‌‌

فه‌رمیه‌وه‌‌بانگه‌شه‌‌ی‌‌كرد،‌ئه‌وا‌قورسترین‌

سزای‌ده‌ده‌ین

به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌گشتی‌‌پۆلیسی‌‌هه‌رێم:‌هێزه كانمان سه رپشكن ده نگ به هه ر الیه نێك ده ده ن

كاكه ییه كان هه ڕه شه ی بایكۆتی سیاسیی ده كه ن

عه‌بدواڵ‌خیالنی

Page 4: ژماره 422

ئا: نزار گزالی

هێمن هه ورامی ئه ندامی ئه نجومه نی سه ركردایه تی و به رپرسی مه كته بی

په یوه ندیه كانی ده ره وه ی پارتی دیموكراتی كوردستان له م گفتوگۆیه ی

ئاوێنه دا ده ڵێت "پێشبینی ده كه ین پارتی زۆرینه ی هه ره زۆری كورسیه كانی كورد بباته وه له هه ڵبژاردنی په رله مانی عێراق، بۆ ئه نجومه نی پارێزگاكانیش دڵنیاین كه

پارێزگاری دهۆك و هه ولێر ده به ینه وه ".

ئاوێن���ه : ئه م���ڕۆ پێده نێین���ه هه ڵمه تی له كه رك���وك ئێ���وه هه ڵبژاردن���ه وه ، هاوب���ه ش و له لیس���تی به كش���انه وه تان دابه زینت���ان به جیا دۆخی ئه م ش���اره تان خستوه ته مه ترسیه كی گه وره وه بۆ كورد، ئای���ا ئێ���وه دابه زینتان به لیس���تێكی جیا

له كه ركوك به كوردایه تی ده زانن؟هێمن هه ورامی: ئێمه پێمانوایه هۆكاری سه رنه گرتنی لیس���تی هاوبه ش له كه ركوك ئێم���ه نه بوین و ته نها كه س���ێك ب���و له ناو یه كێتی نیشتمانی كوردستان. ئه گه ر ته نها پارتی لێیبه رپرس بوه ئه ی بۆ بزوتنه وه ی گۆڕان له لیسته هاوبه شه كه كشایه وه ؟ ئه ی بۆ یه كگرتوو كۆمه ڵ كشانه وه ؟ بۆ یه كێتی نه جمه دین كه ریم له جیات���ی ئاماده نه ب���و كه س���ێكی دیكه دابنێت؟ ئێم���ه له پارتی دیموك���رات الریمان نه بو كه س���ێكی وه كو خالید ش���وانی، وه كو كاك ئاسۆ مامه ند، ی���ان ئااڵ تاڵه بانی یان وه ك هه ر به ڕێزێكی دیكه سه رۆكی ئه و لیسته بێت، ئیدی ته نها ئه وه مان داواكرد كه ئه و لیسته هاوبه شه و هی هه مو هێزه كان���ه ده بێ�ت هێزه كانیش رایان هه بێت كه كێ س���ه رۆكی ئه م لیسته بێت، بۆی���ه ئه گه ر له م پرس���یاره پارتی تۆمه تبار ده كرێ���ت، ئه ی گۆڕان و یه كگرتو بۆ كش���انه وه ؟ بۆیه ئێم���ه پێمانوایه نه ك هه م���و یه كێتی به ڵكو به ش���ێك له یه كێتی له كه ركوك پێداگیریان له سه ر ئه وه ده كرد كه نه جمه دین كه ریم س���ه رۆكی لیس���ته كه بێ���ت، هۆكاری شكس���ته كه ب���ون. ئێمه له موسڵ لیستی هاوبه شمان هه یه ، یه كێتی له لیس���ته كه كش���ایه وه ، به اڵم یه كگرتوی ئیسالمی له لیسته كه نه كشاوه ته وه ، الیه نه كوردیه كان���ی دیك���ه ش نه كش���اونه ته وه ، كه واته ئه مه ئ���ه وه ده گه یه نێت كه پارتی دیموكراتی كوردس���تان له كه ركوك له گه ڵ لیس���تی هاوبه ش بو، ئێمه له به غدا ئێستا لیستی هاوبه ش���مان هه یه و هیچ كێشه مان به هه مانش���ێوه ، موس���ڵ له دیاله و نی���ه ، له كه ركوك ئێس���تاش هیچ كێش���ه یه كمان نیه ، با لیسته كه هاوبه ش و سه رۆكه كه شی یه كێت���ی بێت و ته نها ئه وه مان گوتوه له ناو یه كێتی ئه و به ڕێزه نه بێت، چونكه به پێی ئه زمونه كانی پێشوتر یه كڕیزیی و كۆده نگی لیس���ته كه ناهێڵێت، بۆی���ه پێمانباش بوه

به ڕێزێكی دیكه سه رۆكی لیسته كه بێت.ئاوێن���ه : باس ل���ه وه ده كرێت كه ئێوه و پ���اره خه ریك���ی له كه رك���وك یه كێت���ی به خش���ینه وه بن ب���ۆ كۆكردنه وه ی ده نگ، ئایا ملمالنێی س���ه ره كیتان له گه ڵ یه كێتی

له كه ركوكدا ده بێت؟هێم���ن هه ورامی: ج���ارێ له هه ڵبژاردنی راب���ردو هه ندێك هه ڵ���ه ی ته كنیكی هه بو وایكرد كۆمه ڵێك ده نگ���ی ئێمه بفه وتێن، پارت���ی به م هه اڵنه ی خۆیدا باش چۆته وه و پالنێكی ته كنێكی باشتری هه یه بۆ ده نگه بێالیه نه كانی ده نگه مسۆگه ره كانی خۆی و خ���ۆی، بۆیه هه م���و پێش���بینیه كان به و ئاڕاس���ته یه ن كه پارتی ئه مجاره ده نگێكی باشتر له كه ركوك ده هێنێت، ئه و الیه نانه ی له ئێس���تاوه ده زانن پارتی ده نگێكی باشتر باڵوكردن���ه وه ی كه وتونه ت���ه ده هێنێ���ت، ئه مج���ۆره تۆمه ت���ه بێبنه مایان���ه ، ئه گینا مه س���ه له ی پاره به خش���ینه وه من به هیچ ش���ێوه یه ك له گه ڵی نیم و باوه ڕیش ناكه م

خه ڵ���ك ویژدان���ی ئه وه ن���ده هه رزانفرۆش بكات، له به رانبه ر پێدانی پاره ده نگی خۆی دیموكراتی كوردستان پارتی بفرۆش���ێت، نه ئه وه ن���ده پ���اره ی هه یه بیبه ش���ێته وه ، نه پێش���مانوایه پارتی پش���ت به و ده نگانه ببه ستێت كه به پاره بفرۆشرێن. سه باره ت به بڕگ���ه ی دوه می پرسیاره كه ش���ت، وه كو دو هێ���زی سیاس���ی زۆر ئاس���اییه له هه ر هه ڵبژاردنێ���ك ملمالنێ���ی یه كت���ر بكه ین، ناشتوانی تۆ بڵێی ته نها له كه ركوك، ئه مه ملمالنێیه له س���ه ر ئاس���تی هه مو عێراق، پارت���ی دیموكراتی كوردس���تان هه وڵ بۆ ئه وه ده دات زۆرترین كورس���یه كانی كورد له په رله مانی عێراق ه���ی پارتی بن، وه ك ئه وه ی ئه مه چۆن مافی پارتیه مافی هه ر الیه نێكی سیاس���ی دیكه یه ك���ه ملمالنێی له سه ر بكات، ئه مه ئه لف و بێی سیاسه ت و

دیموكراسیه ته .ئاوێنه : ئێس���تا په یوه ندیتان به گش���تی له گه ڵ یه كێتیدا چۆنه ، ئایا فره جه مسه ریی ناو یه كێتی ئه رك���ی ئێوه ی له مامه ڵه كردن

له گه ڵ ئه و حیزبه دا قورستر نه كردوه ؟هێمن هه ورامی: غیاب���ی مام كاریگه ری له س���ه ر وه زعی ك���ورد له به غ���دا هه بوه ، غیابی مام جه الل كاریگه ری له سه ر وه زعی سیاسی هه رێم هه بوه . بۆیه ئۆتۆماتیكیه ن غیاب���ی جه نابی م���ام ج���ه الل كاریگه ری له س���ه ر وه زع���ی ناوخۆی���ی یه كێتی���ش كردوه ، به نه تیج���ه ش كاریگه ری نێگه تیڤی له س���ه ر په یوه ندی پارتی و یه كێتی داناوه . چونك���ه جه نابی مام جه الل ئ���ه و رابه ره مێژوییه ی یه كێتیه ك���ه من پێموانیه هیچ كام له جه مس���ه ره كانی یه كێت���ی بتوان���ن جێگه ی بگرنه وه . بۆیه په یوه ندیمان له گه ڵ یه كێتی نیشتمانی له چوارچێوه ی رێكه وتنی ستراتیژی هه ر درێژه ی هه یه ، ئێمه سه یری لێدوانی ئه م به رپرس و ئه م كه سی یه كێتی ناكه ی���ن، س���ه یری مه س���ه له نه ته وه یی و مه سه له ستراتیژیه كان ده كه ین، تا ئێستاش ئه و ژینگه ستراتیژیه ی كه له ده وروبه رمان هه ی���ه و هه رێمی كوردس���تانی تێدا ده ژی پێویس���ت به وه ده كات ن���ه ك ته نها به ینی پارتی و یه كێتی رێكه وتنه كه به رده وامبێت، به ین���ی پارتی و گ���ۆڕان به ین���ی یه كێتی و گ���ۆڕان و به ین���ی پارتی و ئیس���المیه كان و به ینی هه مو الیه نه كان به شێوه یه كی گشتی پێكه وه باشتر بێت، ئیتر غیابی مام جه الل بۆش���اییه كی به جێهێش���توه ، كه ره نگه بۆ پارتی وه كو جاران ئاسانتر نه بێت بتوانێت

مامه ڵه له گه ڵ وه زعی یه كێتی بكات. ئاوێنه : وه ك ده زانن پێكهێنانی حكومه ت زۆر دواكه وت، تا چه ند ئۆباڵی دواكه وتنی له ئه س���تۆی پارتیدای���ه ك���ه وه ك ده ڵێن كۆمه ڵێك پۆس���ت و دۆسیه ی گرنگی الیه و

ده ربه ستی پێكهێنانی حكومه ت نییه ؟هێمن هه ورامی: من به هیچ ش���ێوه یه ك له گه ڵ ئه وه نیم پارتی به ته نها به رپرس���ه

ل���ه م دۆخ���ه ، پارتی ه���ه ر له س���ه ره تاوه له دوای )9/21( دروش���می پارتی پێكه وه به ره و كوردس���تانێكی گه ش���تر بو. دوای ئه گه ر پارتی هه ڵبژاردن���ه كان ئه نجام���ی بیویس���تبایه ته نها به )56( كورس���ی واتا به لۆجیكی ماتماتیكی، كابینه ی حكومه تی دروس���تبكردبایه ، ئه وه رۆژی )11/6( كه یه كه م كۆبونه وه ی په رله مان ده ستیپێكرد، به یانی كۆبونه وه كه بو ئێمه بۆ ئێواره كه ی ده مانتوان���ی رێككه وین و )56( كورس���ی دابی���ن بكه ین، به اڵم پارتی نه هات پش���ت به م لۆجیكه ماتماتیكیه ببه ستێت، ئه گه ر ئه وه م���ان بكردبایه هه ر ئه وانه ی ئێس���تا ره خن���ه له پارتی ده گ���رن و ده ڵێن و پارتی هۆكاری دواخس���تنی حكومه ت���ه ئه وكات پێیانده گوتین فه رمو دیس���ان پارتی هات له گ���ه ڵ یه ك دو ح���زب هاوپه یمانی كردو حكومه تی دروس���تكرده وه . پارتی هێزێكی وردت���ری خوێندنه وه یه ك���ی واقعبین���ه ، ریزبه ندی هێز هه ی���ه ، )9/21( ریزبه ندی

كاره كته ری گۆڕیوه ، له كوردس���تان هێزی تازه ت���ری هێناوه ته ئارا، ئ���ه م قۆناغه ش له سه ر پارتی ده خوازێت كه هه مو الیه نه كان بازنه ی دروس���تكردنی بڕیاری سیاس���ی و س���تراتیژی هه رێم���ی كوردس���تان هه مو الیه نه س���ه ره كیه كانی كوردستان تێدابن، پارت���ی رێ���زی له ده نگ���ده ری الیه نه كانی دی گرت، نه یویس���ت ته نه���ا به قاعیده ی الیه نێك حكومه ت دروست بكات، ویستمان به قاعی���ده ی هه م���و الیه نه كان ئ���ه و كاره

بكات.ئاوێنه : به اڵم ئێستا زۆرینه ی الیه نه كان ناراسته وخۆ راس���ته وخۆو به ش���ێوه یه كی ئۆباڵ���ی دواكه وتن���ی حكوم���ه ت ده خه نه

ئه ستۆی ئێوه ؟هێم���ن هه ورامی: ئه ی بۆ ئ���ه و الیه نانه فراكس���یۆنه كانیان رێكه وتنی )11/6( ی له په رله م���ان ئیمزا نه ك���رد كه كۆبونه وه ی یه كه می په رله م���ان به كراوه یی بمێنێته وه ، ئه گه ر وایه بۆ ئه و ئیمزایانه ی خۆیان سه حب ناكه ن���ه وه ؟ به اڵم پێموایه ئیس���تا به هۆی مه سه له ی هه ڵمه تی هه ڵبژاردنی په رله مانی عێراق و پارێزگاكان ئه م الیه نانه بۆ هه ڵمه تی هه ڵبژاردن ئه م قسانه ده كه ن، ئه گینا هه مو ئیمزامان كردوه پێكه وه ن و فراكسیۆنه كان به كراوه یی ك���ه كۆبونه وه ك���ه ی )11/6( بمێنێته وه ، یان ئه و الیه نانه ئه گه ر راس���ت ده كه ن ئ���ه وكات خۆ ده یانتوانی یه كێكیان

خۆیان هه ڵبژێرن بۆ س���ه رۆكی په رله مان و به كراوه یی ئ���اوا كۆبونه وه ك���ه نه هێڵ���ن بمێنێته وه ، بۆ ئه وكات نه یانكرد، ئێس���تا بۆ ئیمزاكانیان ناكێش���نه وه ، بۆیه ئه وه ی له میدیا ده گوترێت زۆر جیاوازه له وه ی كه له كۆبونه وه كان ده گوترێت. ئێمه هه مومان به یه ك���ه وه به رپرس���ین و به هاوس���ه نگیش به رپرس���ین چونكه دۆخه كه تازه یه و وه ك وتم ریزبه ندی هێزیش گۆڕاوه و خواس���تی

الیه نه كانیش بۆ به شداری گۆڕاوه . ئاوێن���ه : هه ندێك پێیانوایه دانوس���تان كردن له گه ڵ پارتی زۆر زه حمه ته ، ئه مه ش كه حكومه ت���ه دواكه وتن���ی هۆكارێك���ی هه مو ش���تێكیان ته نهاو ته نه���ا له خاڵێكدا چڕده بێت���ه وه ك���ه ئه وی���ش پاراس���تنی ماڵی ده سه اڵتی پارتی و به رژه وه ندیه كانی

بارزانیه ؟هێم���ن هه ورامی: پارت���ی دیموكراتی نه به كوده ت���ا هات���وه ، نه هێزێك���ی ده ره كی هێناویه تی، هێزێ���ك )743( هه زار ده نگ

به ده س���تبهێنێت، )38( كورسی هه بێت، هێزێ���ك )68( س���اڵ بێ���ت رابه رایه تی بكات، بزوتنه وه ی شۆڕشگێڕی كوردستان ماڵ���ی ب���ارزان له گه ڵ پارت���ی دیموكراتی راسته دوانه یه كن له یه كنابنه وه ، به اڵم شێخ عه بدولسه المی بارزانی له )1914( له سێداره ده رێت، گوندی ب���ارزان )16( جار خاپور ده كرێ���ت، )8( ه���ه زار بارزان���ی ئه نفال ده كرێت، بۆیه به ڕاس���تی ئه م پرس���یاره له فۆبیا پارتیه كه وه هات���وه ، نه ك له وه ی كه هه قانیه تێك���ی تێدا بێت، ئێمه ده ڵێین هێ���زی براوه ی یه ك���ه م له هه م���و واڵتێك له به رئه وه ی مافی سروش���تی خۆیه ت���ی، به رنامه ك���ه ی ئه و ب���راوه بوه ، س���ه یری به ریتانی���ا بكه ن پارت���ی كۆماریی له گه ڵ پارتی لێب���ڕاڵ دیموك���رات هاوپه یمانییان به س���ت، ئه و پۆس���تانه ی كه به الی حزبی موحافزین���ی به ریتانیا گرن���گ بوه خۆی ئیداره یان ده كات، حزبه كه ی )سی دی ئو( ئینگیاڵ مێركڵ ئه وانیش )5( مانگیان پێچو له پێكهێنانی حكوم���ه ت، ئه و وه زاره تانه ی كه ب���ه الی پارتی كریس���تیان دیموكراتی ئه ڵمانی���اوه گرن���گ ب���ون خه ڵكه كان���ی كریس���تیان دیموكراتی تیابو، بۆیه هێزی براوه مافی خۆیه تی بڕیار له سه ر ئه وه بدات كه چی پێویس���ته بۆ ئه وه ی به رنامه كانی خ���ۆی كه خه ڵك ده نگی پێ���داوه و یه كه م بوه ، جێبه جێی ب���كات، بۆیه پێموایه ئه م

پرسیاره ش دیس���ان له و روانگه یه ی ئه نتی پارتیه وه هاتوه .

ئاوێنه : دوای چه ندین سه ردانی نه وشیروان مسته فا بۆ الی بارزانی و هاتوچۆكانی ئێوه ب���ۆ الی ئ���ه وان بۆچی نه گه یش���تنه هیچ

رێككه وتنێك له گه ڵ گۆڕان؟هێمن هه ورامی: گفتوگۆكان له گه ڵ گۆڕان به رده وام���ن، كێ ده ڵێت نه گه یش���توینه ته رێكه وتن؟ هێش���تا ئێمه نه گه یش���توینه ته بنبه ست له گه ڵ هیچ الیه نێك، گفتۆگۆكان به رده وام���ن و په ی���ام ب���ۆ یه ك���دی ناردن به رده وام���ه ، چونكه ئێم���ه پێمانوایه ئه و قۆناغ���ه ی كه ئێس���تاو له )4-5( س���اڵی ئاین���ده ش هه رێم���ی كوردس���تانی پێ���دا كیانێكه دروستكردنی قۆناغی تێده په ڕێت بۆ هه رێمی كوردس���تان و پاراس���تنی ئه و كیانه ی كه ئێستاش هه مانه ، ئه مه ش ئه وه ده خوازێت له سه ر پارتی و هه مو الیه نه كان كه پێك���ه وه به رده وامبین له گفتۆگۆكردن، چونكه هیچ به دیلێكم���ان بۆ دیالۆگ نیه ،

ئه بێ به دیالۆگ بكه ین و ده بێت پشودرێژبین و هیچ كاتێك نه كه وینه ژێر باری گوش���اری كات و ئه مالو ئه وال، هه روه ها به شداریكردن له پرۆسه ی سیاسی ته نها به شداریكردن نیه له سندوقی ده نگدان و بردنه وه ی هه ڵبژاردن، كۆمه ڵێك بابه تی په یوه ندیدار هه ن له روی به رپرسیاره تی سیاسی نه ته وه یی ئاسایشی نه ته وه یی، ده بێت هه مومان وه ك یه ك شان

بده ینه به ری. به مدواییه چه ندینجار یه كێت���ی ئاوێنه : رایگه یان���دوه كه پارت���ی دوای هه ڵبژاردن پێیوتون كه با پێكه وه و بێ الیه نه كانی تر حكومه ت پێكبهێنی���ن و ئێمه نه مانكردوه ، به رپرس���ێكی گۆڕانی���ش ده ڵێ���ت بارزانی پێش���نیاری ئه وه ی كردوه بۆ گۆڕان به بێ ئیس���المیه كان حكوم���ه ت پێكبهێنن، ئایا ئه مانه ته نها گه مه كردن نین به كات و پارتی نایه وێت ت���ا دوای هه ڵب���ژاردن حكومه ت

پێكبهێنرێت؟هێم���ن هه ورامی: جارێ س���ه باره ت به و لێدوانه ی به رپرس���ه كه ی گۆڕان، وته بێژی فه رمی س���ه رۆكایه تی هه رێم ره تیكرده وه ، چونكه جه نابی س���ه رۆك بارزانی له یه كه م رۆژه وه له گه ڵ ئه وه دا بوه ئیس���المیه كان به ش���داربن. هه روه ها ئه مه گفتوگۆی حزبه سیاسیه كانه جه نابی بارزانی وه ك سه رۆكی هه رێم هیچ په یوه ندییه كی به گفتوگۆی حزبه سیاسیه كان بۆ پێكهێنانی حكومه ت نه بوه ،

یه كخس���تنه وه ی نزیكردنه وه و ته نها رۆڵی الیه ن���ه كان بوه . جه نابی س���ه رۆك له گه ل ئه وه بوه هه مو الیه نه براوه كان به شداربن بۆ ئه وه ی ئه م حكومه ته بنكه یه كی فراوانی هه بێت. من بۆ وه اڵمی ئه و پرسیاره ت ده ڵێم ئه گ���ه ر پارتی بیویس���تبایه به بێ یه كێتی حكومه ت ته شكیل بكات ده یتوانی، هه روه ها ئه گه ر بیوستبایه به بێ گۆڕانیش حكومه ت به بێ به هه مانشێوه ده یتوانی، پێكبهێنێت ته نها گوتم پێش���تریش ئیسالمیه كانیش، )56( كورسیمان پێویست بو، پێموایه بۆ پارتیش )56( كورسی له ناو پێكهاته كانی ئێستا زۆر ئاسانه ، به اڵم پارتی واقیعبینترو دوربینتره ، پارتی ده یه وێت ش���ه راكه تێكی راس���ته قینه ی له گ���ه ڵ هه م���و الیه نه كان یه كێتیش ب���ه وه ی س���ه باره ت هه بێ���ت، هیچ ش���تێكی ل���ه و ب���اره له كۆبونه وه كان باس نه كراوه و پارتی���ش ناچێته ژێر باڵی خواستی ئه م الیه ن و ئه والیه ن، پارتی وه ك هێزی یه كه م سیاسه ت و ستراتیژیه تی رونی

خۆی هه یه .ئاوێنه : پێش���بینتان چیی���ه بۆ ئه م دو هه ڵبژاردن���ه ی به ڕێ���وه ن ئه نجامی پارتی له س���ه ر ئاس���تی پارێزگاكانی كوردستان و

په رله مانی عێراق چۆن ده بینن؟له به رئه وه ی ئه مج���اره هه ورامی: هێمن ئێم���ه )18( بازنه ی هه ڵبژادنم���ان هه یه بۆ هه ڵبژاردنه كان���ی په رله مانی عێراق، بۆ ئه نجومه ن���ی پارێزگاكانی هه رێمیش چه ند بازنه یه ك���ی جیاوازمان هه ی���ه ، پارتی بۆ ئه م هه ڵبژاردنه س���ود له ته كنیكی تازه تر وه رده گرێت و ته كتیكی هه ڵبژاردنی تازه تری هه یه ب���ه وه ی كه رێكخس���تنه كانی خۆی، مس���ۆگه ره كانی ده نگه جه ماوه ری خۆی، خۆی ده نگ���ه نزیكه كانی ب���اش مۆبیلیزه ب���كات، باش بتوانێت له س���ه ر س���ندوقی ده نگدان ئاماده یان بكات چونكه رێكخستن و ده نگی مسۆگه ر له م هه ڵبژاردنه به تایبه تی كاریگه ریه كی یه كج���ار گه وره تری ده بێت، پارتیش ریكخستنێكی فراوانی هه یه ، بۆیه پێش���بینی ده كه ین بۆ هه ڵبژاردنی عێراق پارت���ی دیموكراتی كوردس���تان زۆرینه ی هه ره زۆری كورس���یه كانی كورد ده باته وه ، له دهۆك، له هه ولێر، ئێمه به ته ماین ئه مجاره له سلێمانیش ده نگێكی باشتر بۆ په رله مانی عێراق به ده ستبهێنین، له كه ركوك به ته ماین كه زۆر له هه ڵبژاردنه كانی پێش���و باش���تر بین، له موسڵ و پارێزگای نه ینه وا مه علومه هه ڵكش���انه ، روه و پارت���ی ده نگه كان���ی له به غ���داش ده نگی باش���مان ده بێت، بۆ ئه نجومه ن���ی پارێزگاكانی���ش دڵنیاین كه پارێ���زگاری دهۆك و هه ولێ���ر ده به ینه وه ، دڵنیاین رێژه یه كی باش���ی كورس���یه كانی س���لێمانیش ده به ین، به اڵم له هه مو ئه وانه گرنگتر به ئارامی به رێوه چونی پرۆسه كه یه ،

له گه ڵ سه رخستنی پرۆسه كه . ئاوێنه : كاك هێمن ده مانه وێت راشكاوانه پێمانبڵێیت بۆچی ئه دهه م بارزانی ده ستی له پۆس���ته حیزبیه ك���ه ی كێش���ایه وه ، ئه و له چ���ی ناڕازی بو كه ده ڵێ���ت له م واڵته دا حیزب ده بێت به په رس���تگاو ئه ندامه كانیش

به كۆیله ؟هێمن هه ورامی: حیزب ئه گه ر په رستگه بێت به كونفه یه كونێك نه بۆته په رس���تگه ، پێش���تریش جه ناب���ی كاك ئه دهه م خۆی دوای هه ب���وه ، شۆڕش���گێری حزب���واڵی )2003( هاتۆته نێو پارتی، پێش كۆنگره ی )13(ش كاك ئه ده���ه م له نێو پارتی رۆڵی هه بوه ، بۆی���ه ئه م پرس���یاره ده كه م ئایا به كونفه یه كونێك بۆته په رس���تگه ؟ لێره وه ده ڵێم پارتی دیموكراتی كورستان ماڵێكی یه كج���ار گ���ه وره و فراوانه ، هه ركه س���ێك هاتبێت���ه ن���اوی تیایدا خه بات���ی كردوه ، هه ر كه س���ێك ئه گه ر له سه ر مه سه له یه كی شه خس���ی هه ندێ بابه تی دی لێی ده چێته ده ره وه ئه مه په یوه ندی به خودی خۆیه وه

هه یه .

هەنوکە)422( سێشه ممه 42014/4/1

هێمن‌هه‌ورامی‌:‌ماڵی‌بارزان‌له‌گه‌ڵ‌‌پارتی‌دوانه‌یه‌كن‌له‌یه‌كنابنه‌وه‌

غیابی مام جه الل كاریگه ری نێگه تیڤی له سه ر په یوه ندی پارتی و

یه كێتی داناوه

باسی ئه وه مان له گه ڵ یه كێتی نه كردوه كه پێكه وه به ته نها حكومه ت پێكبهێنین، پارتی ناچێته ژێر باڵی خواستی ئه م الیه ن و ئه والیه ن

هێمن هه ورامی فۆتۆ: نزار

ئا: سۆران كامه ران

به مه به ستی هه ڵمژینی ده نگی هاواڵتیانی عه ره بی سنوره كه ی

وه ك به شێك له هه ڵمه تی هه ڵبژاردن وه زیری په روه رده ی عێراقی

"محه مه د ته میمی " ده ستیكردوه به دامه زراندنی ده رچوانی زانكۆو

په یمانگه كانی دانیشتوانی كه ركوك و سنوری حه ویجه ."

زانیاریان���ه ی ئ���ه و به پێ���ی ده ست تایبه ته وه له سه رچاوه یه كی

ئاوێنه كه وتون رۆژانه چه ندین ده رچو له الیه ن عه ره ب���ن له نه ت���ه وه ی كه عێراقیه وه پ���ه روه رده ی وه زی���ری مانگی له ماوه ی ته نها داده مه زرێن و ڕاب���ردودا زیات���ر له )150( كه س���ی دامه زراندوه كه زۆربه یان دانیشتوی

سنوری حه ویجه ن.ئه م���ه جگ���ه ل���ه وه ی وه زی���ری زۆری به شێكی عێراقی په روه رده ی خانه نش���ینكردنی گواس���تنه وه و له پ���ه روه رده ی مامۆس���تایانی ب���ۆ خۆی و قۆس���ته وه كه رك���وك له پێناو به رژه وه ندی تایبه تی خۆی و

هه ڵمه تی هه ڵبژاردن به كاریدێنێت.ئاماژه كه ركوكی���ش په روه رده ی ب���ه وه ده ده ن كه رۆژان���ه خه ڵكی ت���ازه داده مه زرێت له س���ه ر میالكی

په روه رده ی گشتی كه ركوك.عومه ر قادر جێگ���ری به ڕێوبه ری كه رك���وك پ���ه روه رده ی گش���تی "رۆژانه ك���ه راگه یاند به ئاوێن���ه ی خه ڵك���ی ت���ازه و ده موچ���اوی تازه پرس���کردن به ب���ێ داده مه زرێ���ن وات���ا كه رك���وك، به پ���ه روه رده ی له ناوه نده وه و، وه زاری به فه رمان���ی

رۆژانه ته عیناتی تازه داده نرێت".

ئ���ه و به رپرس���ه ی پ���ه روه رده ی ئاوێنه ی زانیاریه كان���ی كه رك���وك ب���ه اڵم نه ك���ردوه ، پشتڕاس���ت وه زی���ری ك���ه ڕه تیش���ینه كردوه په روه رده خه ڵكی سنوره كه ی خۆی

داده مه زرێنێت.وه زی���ری پ���ه روه رده ی عێراق���ی محه م���ه د ته میمی به ه���ۆی ئه وه ی عه ره بی له كاندیده كان���ی یه كێك���ه سوننه له سنوری كه ركوك به شێكی له ده رچوان���ی عه ره بی خه ڵكی زۆر حه ویج���ه ی س���نوری كه رك���وك و

دامه زراندوه .

بۆ‌هه‌ڵمه‌تی‌‌هه‌ڵبژاردن‌وه‌زیری‌‌په‌روه‌رده‌‌ده‌ستیكردوه‌‌به‌دامه‌زراندنی‌‌خه‌ڵکی‌شاره‌‌كه‌ی‌

رۆژانه خه ڵكی تازه و ده موچاوی تازه داده مه زرێن

به فه رمانی وه زاری له ناوه نده وه

Page 5: ژماره 422

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

به پێی رێكه وتنه پێشوه خته كانی الیه نه سیاسییه كان سه رۆكایه تی په رله مان

بۆ یه كێتی یان گۆڕان و سه رۆكی حكومه تیش بۆ پارتی ده بێت، به اڵم

هه ردو یه كێتی و گۆڕان له ئێستادا ناتوانن پرسی سه رۆكایه تی په رله مان

یه كالییبكه نه وه ، په رله مانتارێكی یه كێتیش ده ڵێت "كێشه كه له نێوان ئه و

دو هێزه دا نییه ، به ڵكو پارتی یاری ده كات و یه كێتی و گۆڕانیشی خستوه ته

نێو یارییه كه وه ".

فراكسیۆنی په رله مانتاری له وباره یه وه سه وز، رێواز فایه ق له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه رایگه یاند "له راس���تیدا كێشه كه له نێوان یه كێتی و گۆڕان نییه و هه ركه س���ێك به و شێوه یه وێنای ده كات گوایه پێكنه هێنانی س���ه رۆكایه تی په رله مان له نێوان ئه م دو ده كات، گه وره بێویژدانییه كی هێزه دایه به ڵكو له ئێس���تادا پارتی یاری ده كات و یه كێت���ی و گۆڕانیش���ی خس���توه ته نێو پێكهێنانی مه به س���تێتی یارییه ك���ه وه و حكومه ت بخاته دوای هه ڵبژاردنی 4/30 بۆ ئ���ه وه ی هه م���و پاكێجه كانی ناوه ندو

هه رێم پێكه وه گرێ بدات"."ئه گ���ه ر حكومه ت و په رله مان پێكبێت یان ن���ا، ش���ه مه نده فه ری فه رمانڕه وایی پارتی و یه كێتی هه روه كو پێشو ده ڕوات". ئه مه وته ی سه رۆكی فراكسیۆنی گۆڕان یوسف محه مه ده ، ئه و پێیوایه له ئێستادا به ش���ێك له یه كێت���ی و له نێو پارتیش���دا حه ز به وه ده كه ن په رله مان دابنیش���ێت بۆ ئه وه ی فش���ار له س���ه ر دروستكردنی حكومه تی نوێ كه مبێته وه و ئه م حكومه ته كاربه ڕێك���ه ره درێژه ی پێبدرێت، چونكه له الیه كه وه ده ستیانگرتوه به پۆسته كانی خۆیانه وه و له الیه كیش���ه وه په رله مانێكی

ئیفلیج دێته كایه وه .ك���ه به ش���ێك له كاتێكدای���ه ئه م���ه

له چاودێران پێیانوایه گه مه ی هه ڵبژاردن ته نها كایه یه كی روكه شه بۆ شێواندنی رای گشتی و رۆڵی نییه له ده ستاوده ستكردنی ده س���ه اڵت، ئه وه تا زیاتر له شه ش مانگه هه ڵب���ژاردن ك���راوه و ئاڵوگۆڕ به س���ه ر رێ���ژه ی ده نگ���ی حزبه كان���دا هات���وه ، كه چی ده س���ه اڵت و ده ستگرتن به جومگه سه ره كییه كانی قه ڵه مڕه ویی سیاسییه وه وه ك���و خۆیه ت���ی و هی���چ گۆڕانكارییه ك

روینه داوه .په رله مانتاره كه ی یه كێتی رونیده كاته وه كه پێویس���ته خه ڵك بزانێ���ت یه كێتی و گۆڕان 42 كورس���ی و پارتی 38 كورسی هه یه ، كه چی له دابه شكردنی پۆسته كاندا پارتی هه رچه نده چوار كورس���ی له و دو هێزه كه متره هه وڵده دات ئه و پۆستانه ی ده یه وێت بیبات زۆر له پۆس���ته كانی ئه و

دو هێزه زیاتره .به قه د هه وڵده دات پارتی له ئێس���تادا هه مو هێزه كان پۆسته كانی حكومه ت بۆ ئه و بێت و الیه نه كانیش ته نها چاوه ڕوانن، رێواز فایه ق ل���ه و روه وه ده ڵێت "پارتی ده یه وێت بایی 50 كورسی پۆست ببات و بایی 50 كورس���ی دیكه بدات به یه كێتی و گ���ۆڕان و كۆمه ڵ و یه كگرت���و و هێزه كانی تر له كاتێكدا پارتی 38 كورس���ی هه یه و هێزه كانی تر نزیكه ی 60 كورس���ی، بۆیه جێ���ی داخێكی گه وره ی���ه ئه گه ر گۆڕان

بچێته ژێر باری ئه م جۆره یارییه وه ".وه ك باس���ده كرێت گوای���ه س���ه رۆكی په رله م���ان ب���ۆ یه كێت���ی ی���ان گۆڕان یه كالییبوه ت���ه وه كه چ���ی ناتوان���ن ئه و سه رۆكایه تییه پێكبهێنن، به اڵم سه رۆكی ئ���ه و كۆمێنت���ه فراكس���یۆنی گ���ۆڕان ره تده كات���ه وه و ده ڵێت "هیچ پۆس���تێك یه كالنه بوه ت���ه وه گوای���ه س���ه رۆكایه تی په رله مان بۆ گۆڕان ی���ان یه كێتی بێت، رێككه وت���ن له س���ه ر په رله م���ان به ب���ێ رێككه وتن له سه ر سه رۆكایه تی حكومه ت هیچ مانایه كی نابێت، چونكه دانیشتنی په رله مان به بێ هاتنه كایه ی حكومه تێكی

نوێ هی���چ ده ره نجامێكی ئیجابی نابێت، ئه گه ر دروستیش له به رئه وه ی په رله مان بێت ناتوانێت لێپێچینه وه له م حكومه ته كاربه ڕێكه ره ی ئێس���تا ب���كات، چونكه هیچ ناش���توانێت پێن���ه داوه و متمانه ی

یاسایه كی گرنگ ده ربكات".یوس���ف محه مه د ئاماژه ی به وه شكرد له الی���ه ن حكوم���ه ت هه ڵنه بژاردن���ی په رله مانه وه ده بێت���ه هۆی ئه وه ی ئێمه درێژه به و بۆشاییه بده ین به شێوه یه كی روپۆشكراو، ئه زمونیشمان هه یه بۆ نمونه له مانگی 2005/6 سه رۆكایه تی په رله مان هه ڵبژێردرا، كه چی پێكهێنانی حكومه ت كه وته مانگ���ی 2006/5 ل���ه و ماوه یه دا

له هیچ لێپێچینه وه نه یتوانیوه په رله مان هه ولێ���رو كابینه ك���ه ی دو وه زیرێك���ی س���لێمانی ب���كات و نه ش���یتوانیوه هیچ

یاسایه كی گرنگ ده ربكات.له درێژه ی لێدوانه كه یدا په رله مانتاری ره خن���ه فای���ه ق رێ���واز یه كێت���ی له په رله مانتاران���ی گ���ۆڕان ده گرێ���ت و په رله مانت���ار 24 "كاتێ���ك ده ڵێ���ت یاداشتێكمان پێشكه شكرد به مه به ستی جیاكردنه وه ی س���ه رۆكایه تی په رله مان له حكوم���ه ت ده بوای���ه یه ك���ه م كه س په رله مانتاران���ی گ���ۆڕان له گه ڵمان���دا بونای���ه بۆ ئه وه ی ئێمه س���ه رۆكایه تی پیش���انی هه ڵبژاردایه و په رله مانم���ان پارتیمان بدای���ه ئه گه ر ئێمه بمانه وێت كارێك بكه ین ئه وان به 38 كورسییه وه

ناتوانن رێگریمان لێبكه ن".وه ك باس���ده كرێ له ئێستادا وه زاره تی ناوخۆو پێش���مه رگه بوه ت���ه گرێكوێره ی كه چ���ی حكوم���ه ت، دروس���تبونی سه رۆكی فراكس���یۆنی گۆڕان ئه و وته یه ره تده كات���ه وه و رونیده كاته وه وه زاره تی ناوخۆو پێش���مه رگه نه بونه ته كێش���ه ی پێكهێنان���ی حكومه ت، به ڵكو رێزنه گرتن له ده نگ���ی هاواڵتیان و حس���ابنه كردن بۆ ئه نجام���ی هه ڵب���ژاردن بوه ته كێش���ه ، ئه گه رنا پێش���تریش ئێمه ده ستبه رداری جێگری س���ه رۆكی حكوم���ه ت بوین بۆ یه كێت���ی، دواتر داوای وه زاره تی ناوخۆو پێشمه رگه ده كه ن وه كو ئه وه ی تاپۆ بێت له سه ریان، ئه گه ر ئه مه ش چاره سه ربێت

كێشه ی تر دروست ده كه ن.په رله مان���ی هه ڵبژاردن���ی رۆژه 192كه چ���ی ئه نجام���دراوه ، كوردس���تان فه رمانڕه وایه تی په رله م���ان و حكومه ت و ئاس���ۆی پێكنه هاتوه و هه رێ���م نوێ���ی

پێكهێنانیشی ناڕونه .ئاوێن���ه دو ج���ار په یوه ن���دی ك���رد به په رله مانتاری فراكس���یۆنی زه رد ئاری هه رس���ین، ئه و وتی "كات���م نییه ، دواتر

په یوه ندیتان پێوه ده كه م".

ئا: سۆران كامه ران

له سه ر پێكهێنانی ژوی هاوبه ش بۆ ڕوبه ڕوبونه وه ی هه ر حاڵه تێكی

نه خوازراو له كاتی هه ڵمه تی بانگه شه ی هه ڵبژاردنه كانی ئه نجومه نی نوێنه رانی

عێراق له كه ركوك، پارتی ئاماده نیه ئه ندامی ئه و ژوره بێت كه نه جمه دین

كه ریم سه رپه رشتی ده كاو ده ڵێت "دانیشتن له گه ڵ ئه و هیچ سودێكی

نیه ".

لیژن���ه ی ئه منیی پارێ���زگای كه ركوك بڕیاریدا به پێكهێنانی ژورێكی عه مه لیاتی هاوب���ه ش ب���ۆ چاودێریكردن���ی قۆناغی هه ڵبژاردن���ه كان، وابڕیاره بانگه ش���ه ی له و لیژنه یه دا نوێنه ری س���ه رجه م الیه نه سیاسیه به شداربوه كانی هه ڵبژاردنه كانی

ئه نجومه نی نوێنه رانی تێدا بێت.سه رۆكی لیژنه ی ئه منیی له ئه نجومه نی پارێ���زگای كه ركوك وتی ئه م ژوره كاری پاراستنی هێمنی ڕه وشی هه ڵبژاردنه كان و ڕێگه گرتنه له هه ر ڕوداوێك كه كار بكاته

سه ر پڕۆسه ی هه ڵبژاردن.ئه حمه د عه س���كه ری سه رۆكی لیژنه ی ئه منیی له ئه نجومه نی پارێزگای كه ركوك تایب���ه ت هێزێك���ی به ئاوێن���ه ی وت:" داده نرێت بۆ سه رپه رش���تی پرۆس���ه كه له كات���ی بانگه ش���ه ی هه ڵبژاردنه كانه وه ده ستبه كارده بن و كاری ئه م هێزه ڕوبه ڕوی ه���ه ر حاڵه تێك ده بنه وه ك���ه دێته ڕێگا وتیشی هه ڵبژاردن". بانگه شه ی له كاتی ل���ه و ژوره دا نوێنه ری س���ه رجه م الیه نه سیاسیه كان كه به ش���دارن له هه ڵبژاردن

ئاماده ده بن.هه ڵبژاردنه كان���ی ژوی به رپرس���ی بزوتن���ه وه ی گۆڕان له ش���اری كه ركوك بیرۆك���ه ی ده كات ب���ه وه ئام���اژه هاوبه ش عه مه لیاتی ژوری دروستكردنی له الیه ن بزوتن���ه وه ی گۆڕانه وه چه كه ری

كردو ئه وان ده ستپێشخه ربون.ژوری به رپرس���ی محه م���ه د وری���ا هه ڵبژاردنه كان���ی بزوتن���ه وه ی گ���ۆڕان له ش���اری كه ركوك به ئاوێنه ی ڕاگه یاند:" ئێمه وه ك بزوتنه وه ی گۆڕان له كه ركوك پێمانب���اش ڕاب���ردودا له ماوه كان���ی بوه ك���ه ژورێك���ی عه مه لی���ات هه بێت ب���ۆ ڕوبه ڕبون���ه وه ی ه���ه ر حاڵه تێك���ی نه خوازراو له كاتی هه ڵمه تی بانگه ش���ه ی

هه ڵبژاردنه كان. ئ���ه و بۆچونه ی ئێمه ش ئه م���ڕۆ كرایه بڕی���ارو ژوری عه مه لیاتی به سه رپه رش���تی پێكهێن���را هاوب���ه ش نه جمه دین كه ری���م پارێزگاری كه ركوك و ل���ه و ژوره دا نوێنه ری س���ه رجه م قه واره هه ڵبژاردنه كان به شداربوه كانی سیاسیه

نوێنه ریان ده بێت.لیژنه كه له سه رۆكی ڕه خنه یان به هۆی پارت���ی دیمكراتی كوردس���تان ئاماده ی دانیش���تنه كه نه ب���ون و ده ڵێ���ن ناكرێت سه رۆكی لیژنه كه پارێزگاربێت كه خۆی

یه كێكه له كاندیده كان.كه ركوك���ی عه دن���ان له مباره ی���ه وه به رپرس���ی ده زگای هه ڵبژاردن���ی پارتی له شاری كه ركوك به ئاوێنه ی وت:" ئێمه ئاگادارنه كراینه وه له دانیش���تنه كه ، ئێمه دانیشتن له گه ڵ پارێزگاری كه ركوك به بێ سود ده زانین چونكه هیچ سودێكی نیه و پارێزگار ده ستپێش���خه ریی سه رنه گرتنی ڕێككه وتنه كانه و نمونه ی یادی نه ورۆزیش

باشترین به ڵگه یه .له كه ركوك پارت���ی به رپرس���ه ی ئه و پارێ���زگاری كه ركوكی به وه تۆمه تباركرد لیستی هه ڵوه ش���اندنه وه ی هۆكاری كه كه ركوكی كوردس���تانیه ، بۆیه پێویست

به دانیشتن ناكات له گه ڵی .ده زگای به رپرس���ی له به رامب���ه ردا له ش���اری كه ركوك یه كێتی هه ڵبژاردنی بوره���ان ده روێش ب���ۆ ئاوێن���ه ئه وه ی

ڕاگه یان���د ك���ه پارێ���زگاری كه رك���وك "نه جمه دین كه ریم" ڕاس���ته ئه و یه كێكه له كاندیده كانی یه كێتی به اڵم ئه و سه رۆكی لیژنه ی ئه منیه و ناكرێت كه س���ێكی دیكه بكرێته سه رۆكی ئه و لیژنه یه ، بۆیه ئه وه

مافی ئه وه .ه���ه روه ك ئه وه ش���ی وت ك���ه كه ریم لیس���تی هه ڵوه ش���اندنه وه ی ه���ۆكاری

"كه ركوكی كوردستانی " نه بوه .

پارتی : ئێمه دانیشتن له گه ڵ

پارێزگاری كه ركوك به بێ سود ده زانین یه کێتی : نه جمه دین

که ریم سه رۆكی لیژنه ی ئه منیه و ناكرێت كه سێكی

دیكه بكرێته سه رۆكی ئه و

لیژنه یه

په رله مانتارێكی یه كێتی: پارتی

یاری ده كاو ده یه وێت هه مومان

به یه كدا بدات

(422( سێشه ممه 2014/4/1کوردستانی

پارتی‌‌بۆ‌جاری‌‌دوه‌م‌ڤیتۆ‌دژ‌به‌نه‌جمه‌دین‌كه‌ریم‌به‌كارده‌هێنێیه‌كێتی‌‌و‌پارتی‌‌له‌سه‌ر‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌لیژنه‌یه‌ك‌ڕێكناكه‌ون

شه‌ڕی‌ساردی‌‌نێوان‌هێزه‌‌براوه‌كان‌توندتر‌ده‌بێت

19»»

5

به‌ختیار‌عه‌لی‌ده‌ینوسێت

ستەمی‌خۆرهەاڵتی‌و‌ستەمی‌خۆرئاوایی‌»فاشیزم‌‌وەک‌سنتێز«

له ڕەخنەی خوێندنەوەکانی پێشتردا بۆ کۆمەڵگای خۆرهەاڵتیکارل ئەوگۆست ڤتفۆگڵ، مستەفا حیجازی، داریوشی شایگان وەک نمونە

مستەفا حیجازی و سایکۆلۆژیای مرۆڤی دواکەوتو »بەشی چوارەم«

حیج���ازی ژیان���ی دەرون���ی مرۆڤی دواکەوتو له سێ وێستگەدا پۆڵێن دەکات. یەکەم: قۆناغی ملکەچی. دووەم: قۆناغی چەوساندنەوە. سێهەم: قۆناغی یاخیبوون و ڕووبەڕووبوونەوە. ئەم ڕیزبەندییە گەرچی وردە، بەاڵم له ناوەوە هەڵگری کێش���ەی زۆر و پرسیاری زۆرن. له قۆناغی یەکەمدا مرۆڤ���ەکان خۆیان به تاوانب���ار دەبینن، هەس���ت به الوازی���ی و بچوک���ی دەکەن، هەس���تی هیچی و خۆئ���ازاردان له ناوەوە به دۆخی خۆیان، دەره���ەق دەیانخوات، س���ەرەکی گوناهب���اری خۆی���ان وەک دەزانن. بەاڵم له قۆناغی دووەمدا، کەسی دەرەکیدا تاوانبارێکی بەدوای شکس���ت دەگەڕێت، ئەو ش���ەڕانگێزییە مۆڵبووەی ناخی خۆی ئاڕاس���تە بکات. ناکرێت ئەم مرۆڤ���ە ب���ەردەوام خ���ۆی وەک تاوانبار هاوکێش���ەیە ئەم له س���اتێکدا ببینێت، له هەس���تی دەکات���ەوە و پێچەوان���ە بێ���زاری و خودئازاریی���ەوە دەگوازێتەوە بۆ هەس���تکردن به چەوس���اندنەوە، واتە هەس���تکردن بەوەی ئەویدی بەرپرس���ی نوشوس���تی و تێکش���کاندنە، لێرەدا چی هەس���تێکی خراپ و ش���ەڕانگێزانە مرۆڤ س���ەرەتا بەرامبەر خودی خۆی هەیبوو س���ەر بەریدەدات���ەوە دەیگوازێت���ەوە و ئەوانی دی، هۆیەک ک���ە دەبێتە بەهانە بۆ تێکش���کاندن و وێرانکردنی. تێزەکەی حیجازی لێرەدا زۆر گرنگ و وردە، حیجازی لێرەدا قسە لەجۆرە هەستێکی دروستی چەوساندنەوە ناکات، هەستێکی هوشیار ک���ە دەتوانێت دوژمنی خۆی بناس���ێت، له هەس���تێکی دەرونییە بەڵکو قس���ەی کە هەموو ف���ەزای کۆمەاڵیەتی پڕدەکات ئاس���تەدا لەم توندوتیژیی، له بارگ���ەی مرۆڤی شکس���تە هەر سەردەس���تەکان و چەوس���ێنەران به مایەی نوشوستی خۆی نازانێت، بەڵکو بۆ ئەوەی له الوازیی خۆی هەڵبێت، هەستی بچوکی و ناچیزی خۆی دەس���ەپێنێتە س���ەر ئەوانەی ژێر خۆی، شەڕانگێزانە و به نیگای ڕوانین دەکەوێتە قێزەوە له ئەوانیدی و شتەکانی دەوروبەری، ئیدی بارگەیەکی وەحشیانەی توندوتیژیی ئاڕاستەی شتەکانی دەوروبەری دەکات. لێ���رەدا خودی س���تەمکار ناکەوێتە بەر پەالمار، بەڵکو هاوشێوەکەی، ئەوەی کە کەسی شکس���تە دەیتاشێت تا تاوانباری بکات و تێکیبش���کێنێت، دەبێتە ئامانجی س���ەرەکی. مرۆڤی دواکەوتو لەم دۆخەدا دەبێتە مرۆڤێکی هەستیار کە بچوکترین بەریەککەوت���ن، دەمەقاڵە دەبێتە مایەی گەورە و شەڕانگێزییەتییەکی تەقینەوەی پەالم���اردان و کوش���تن. » ه� س پ. ل 52 و 53«. له قۆناغی سێهەمدا، مرۆڤی شکس���تە به ڕووی دۆخی دژواری خۆیدا ڕادەپەڕێ���ت، ملکەچ���ی و ش���ەڕانگێزیی البەالیی، کە هەمیش���ە ئۆبژێکتی خۆی هەڵەدەکات، وەردەگەڕێتە سەر جەنگێکی به دەس���ەاڵتدارن و دژ شۆڕش���گێڕانە لەس���ەرەخۆ قۆناغەدا لەم داگیرکەران. هەڵگرتنی به ڕێ���گای الوازیی هەس���تی چەک و شۆڕشی چەکدارەوە وەردەگەڕێت بۆ هەستێکی هەاڵوسا و ناتەندروستی هێز و توان���ای له ڕادەبەدەر، ئەو مرۆڤەی کە تا دوێنێ هەستی بچوکی دەیخوارد له ناکاو دەبێتە ماش���ێنێکی توندکار و جەنگاوەر کە به هۆی چەکەکەی دەستی و ئەو هێزە تازەیەی کە لەناو خۆیدا هەستیپێکردوە، هەڵش���اخانی خۆزلبی���ن و هەس���تێکی ناعەقاڵنی تێدەگەڕێت. ئەم هەستە به هۆی الوازیی فەرهەنگی سیاس���ییەوە هەر زوو له ئەکتێک���ی ڕزگارییەوە دەبێت به ئەکتی نواندن و خۆدەرخس���تن. لێرەدا حیجازی سەرەتاکانی ش���تێک دادەڕێژێت کە زۆر ئەویش پەرەیپێبدرێ���ت، زیات���ر گرنگە ئیشکردنە لەسەر سایکۆلۆژییەتی چەک، به کورتی عەقڵییەتی دواکەوتو له قۆناغی شۆڕشی چەکداردا، یان خەباتی ڕزگاریدا ناتوانێت له گرێ قووڵەکانی خۆی ڕزگاری بێ���ت، ناتوانێت چەکەک���ەی بگۆڕێت بۆ چەک���ی ڕزگاری . »ه� س پ. ل.54 تا

.»58ئەم دابەش���کردن و پۆلێنەی حیجازی،

ئاماژەدانێکی خێرایە به هەندێک تەوەری گرنگ کە دەکرێت وردتر و فراوانتر بکرێن، بەاڵم له هەر س���ێ وێستگەکەدا تێزەکانی حیجازی ڕووبه ڕووی کۆمەڵێک پرسیاری گرنگ دەبنەوە، م���ن گەرچی چوارچێوە تیورییەک���ەی حیجازی���م پ���ێ ڕاس���تە، بەاڵم ئیش���کردنی لەس���ەر دی���اردەکان خێ���را و پەل���ەن، زۆرجاری���ش گەلێ���ک تاک ڕەهەندن، س���وودێکی راس���تەقینە لەسەرچاوەکانی دەرونشیکاری نابینێت و ریش���ە فەلس���ەفییەکانی خۆش���ی الی پێش���تر. ناچێتە دیل���دەکات و فان���ون ب���ۆ نمونە، حیج���ازی گەرچی لەس���ەر کێشەی مازۆش���یزم الی مرۆڤی شکستە دەوەستێت و ئاماژەیەکی خێرای پێدەدا، بەاڵم گەر ورد بڕوانین ئیش���کالییەتێکی ق���ووڵ له تێگەیش���تنی حیجازی���دا ب���ۆ دیاردەک���ە دەبینی���ن. حیج���ازی کۆی ئ���ەو هەس���تە مازۆش���یانەی مرۆڤ���ی خۆره���ەاڵت هەیەت���ی »له قۆناغێکدا کە حیجازی به قۆناغی نوشوس���ت و ملکەچی بێتوانایی ب���ۆ دەگێڕێتەوە ناویدەبات« ئەم مرۆڤە له ڕاوەستان بەرامبەر به هێزە گەورە و دەرەکییەکانی خۆی و شکانەوەی هەموو وزە ش���ەڕانگێزییەکانی ناوی دژ به خود. پشکنینی ریشەکانی مازۆشییەت له مرۆڤ���ی خۆرهەاڵتی���دا، یاخود مرۆڤی شکستەدا له پاڵ ئەو هەستی بچووکییەدا کە بەرامب���ەر به ئەویدی گ���ەورە هەیە، هەڵەیەکی هەی���ە. تریش���ی ه���ۆکاری گەورەی���ە واتێبگەین، مرۆڤی مازۆش���ی تەنیا له ژێر ب���اری نەتوانینی دەرکردن و دەبێت���ە ش���ەڕانگێیزیدا دەربڕین���ی بوونەوەرێک���ی ملکەچ. مازۆش���یزم بەر له هەر شتێک، لەزەت وەرگرتنە له ئازار و بچوکی و ملکەچی و خودریسوایی. کێشەی حیجازی لەوەدایە ت���ا ئەندازەیەکی زۆر ملکەچیدا له قۆناغی مازۆش���یەتەی ئەو باسیدەکات، وەک بەرەنجامی »بێتوانایی � عجز« دەیبینێ���ت. واتە وەک جۆرێک له خۆبچوککردن���ەوە و خۆئ���ازاردان ک���ە ڕیش���ەکانیان له هەس���تی »کەمهێزی« و ب���ەاڵم هات���وون. ی���ەوە »بێتین���ی« دەبێ���ت بزانین ک���ە مازۆش���یزم، مەرج به »بێهێزی«یەوە پەیوەندییەک���ی نییە هەبێت. کەس���ی مازۆش���ی م���ەرج نییە له پەیوەندییەک���ی زۆرکاریدا بێت لەگەڵ سەردەس���تەکەیدا، واتە مازۆشیزم مەرج نیی���ە تەنی���ا ئاوێنەی رقێ���ک بێت کە ناتوانێت خۆی ئاش���کرابکات، توڕەییەک ک���ە ناتوانێ���ت خ���ۆی بەتاڵبکات���ەوە، لەبەرئەوە وەردەگەڕێت و ئاڕاستەی خود دەکرێ���ت. لێرەدا حیجازی تەواو دیوێکی بنەڕەتیی مازۆش���یزم له یاد دەکات، کە

پەیوەندی مازۆشیزمە به عەشقەوە.

مازۆشیزم، مەرج نییە پەیوەندییەکی به »بێهێزی«یەوە

هەبێت. کەسی مازۆشی مەرج نییە

له پەیوەندییەکی زۆرکاریدا

بێت لەگەڵ سەردەستەکەیدا

نه جمه دین كه ریم

Page 6: ژماره 422

ئا: هاوكار حسێن

به رپرسانی ئه مه ریكا باس له جیاوازییه كانی هه ڵمه تی

هه ڵبژاردنی یه كێتی و گۆڕان ده كه ن له سلێمانی ، كه وێڕای

خه رجكردنی پاره یه كی زۆر له الیه ن یه كێتیه وه ، به اڵم هێشتا

سیمای گۆڕان به شێوه یه كی به رچاو به سه ر شاره كه وه دیاره .

س����ایتی به ڵگه نامه یه كی به پێی ویكیلیكس كه له الیه ن دیپلۆماتكاره ئه مه ریكیه كانه وه له عێراق نوسراوه و ئاوێنه ده قه كه ی كردوه به كوردی ، "هه ڵمه تی هه ڵبژاردنی لیستی گۆڕان به سه رۆكایه تی نه وشیروان مسته فا، جه ماوه رێكی گه وره ی به الی خۆیدا راكێشاوه له س����لێمانی ، به تایبه تی له نێو ده نگده ره گه نجه كاندا. به اڵم یه كێت����ی نیش����تمانی كوردس����تان دان ب����ه وه دا ده نێن ك����ه هه ڵمه تی هه ڵبژاردنه كه یان له چه ند رویه كه وه

گرفتی هه یه ".به ڵگه نامه یه دا ئه و له به ش����ێكی ك����ه مێژوه ك����ه ی بۆ س����اڵی 2009 ده گه ڕێته وه ، ئه مه ریكیه كان له زاری پارێزگاری دانا ئه حمه د مه جی����د، " ده ڵێن، س����لێمانیه وه ، ئه وكاتی یه كێت����ی ب����ڕی 25 دۆالری داوه ته كه س����انی گه ن����ج ب����ۆ هه ڵگرتنی ئااڵكانی و 1000 دۆالریش����ی داوه بۆ ماده كانی پۆس����ته رو هه ڵواسینی به اڵم به پاس����ه كاندا. هه ڵب����ژاردن سه ره ڕای ئه و پاره خه رجكردنه ش، كه چی ژم����اره ی ئه و ئۆتۆمبیالنه ی ئ����ااڵی گۆڕانی����ان به رزكردوه ته وه زۆر زیاتربون له وانه ی یه كێتی له و

رۆژه دا".دیك����ه ی ت����ه وه ری چه ندی����ن س����ه رنجڕاكێش له و به ڵگه نامه یه دا هات����ون ك����ه ب����اس له چۆنیه ت����ی كۆنترۆڵكردن����ی ش����ه قام ده ك����ه ن له گ����ۆڕان و هه ریه ك����ه له الی����ه ن

یه كێتیه وه .

ده قی به ڵگه نامه كه :09BAGHDAD1852 : ئای دی

باب����ه ت: وێنه كان����ی هه ڵمه ت����ی هه ڵبژاردن له سلێمانی

سه رچاوه : باڵیۆزخانه ی ئه مه ریكا له به غدا

به روار: 9ی ته مموزی 2009پۆلێن: زۆر نهێنی

پوخته :به ڵگه یه ك����ی زاره ك����ی هه یه كه هه ڵمه تی هه ڵبژاردنی لیستی گۆڕان به سه رۆكایه تی نه وشیروان مسته فا، جه ماوه رێكی گه وره ی به الی خۆیدا راكێشاوه له س����لێمانی ، به تایبه تی له نێ����و ده نگ����ده ره گه نجه كان����دا. ته نان����ه ت س����ه ركردایه تی یه كێتی پێده چێت كوردس����تان نیشتمانی

بگه نه ئ����ه وه ی دان ب����ه وه دا بنێن هه ڵبژاردنه كه یان هه ڵمه ت����ی ك����ه هه یه . گرفتی رویه ك����ه وه له چه ند س����ه رمایه و به له به رچاوگرتن����ی ده سه اڵتی دامه زراندنه كه ی ، یه كێتی هێش����تا ده ش����ێت وه ك الیه نێكی

په سند سه یربكرێت له و روه وه .

نمایشی پۆس����ته ره كانی یه كێتی له كۆتاییدا ده كه وێته گه ڕ

رۆژی 29ی حوزه ی����ران، كاتێك رێكخه ری تیم����ی ئاوه دانكردنه وه ی له هه ولێره وه ئه مه ری����كا هه رێمیی به ڕێكه وت، توشی به ره و سلێمانی گه وره تری����ن قه ره باڵغ����ی هاتوچۆ بو له و ش����اره هه میش����ه جه نجاڵه یه ك ملیۆن كه س����یه دا كه پێشتر نه بینیبو. ل����ه و ج����ۆره ی ش����تی ه����ۆكاری كه ده رك����ه وت دوات����ر ئۆتۆمبیالنه ئ����ه و قه ره باڵغیه ك����ه بون كه به ده روی شاری سلێمانیدا به ئااڵی الیه نه كانه وه ده س����وڕانه وه هه ڵبژاردن بانگه شه ی به مه به ستی كه زۆرینه ی هه ره زۆری ئااڵكان هی لیس����تی گۆڕان بون. به پێی وته ی پارێزگاری دانا ئه حمه د مه جی����د، سلێمانی ، یه كێتی بڕی 25 دۆالری داوه ته كه سانی گه نج بۆ هه ڵگرتنی

ئااڵكانی و 1000 دۆالریش����ی داوه بۆ ماده كانی پۆس����ته رو هه ڵواسینی به اڵم به پاس����ه كاندا. هه ڵب����ژاردن سه ره ڕای ئه و پاره خه رجكردنه ش، كه چی ژم����اره ی ئه و ئۆتۆمبیالنه ی ئ����ااڵی گۆڕانی����ان به رزكردوه ته وه زۆر زیاتربون له وانه ی یه كێتی له و

رۆژه دا. هه ر له یه كه م هه فته ی بانگه شه وه ، پۆس����ته ره كانی هه ڵبژاردن به سه ر كاره ب����ادا س����تونی دی����واره كان و له ژێر ناوچه ی بنده س����تی یه كێتیدا به رچاوده كه وت����ن. به ئاش����كرا تیم����ی رێكخ����ه ری له وكات����ه دا ئاوه دانكردنه وه ی هه رێمیی ئه مه ریكا ئه و پۆس����ته رانه ی ك����ه به رچاوی كه وت����ن زیاتر هی گۆڕان بون وه ك هه ندێك له كاتێك����دا له یه كێت����ی . له و پۆس����ته رانه ی گ����ۆڕان وێنه ی نه وشیروان مسته فاو تاكه مۆمێكی سپی داگیرس����اوی به باكگراوندێكی كه نیش����انده دا تۆخ����ه وه نیل����ی له ژێری����دا به وش����ه یه ك نوس����راوه "گۆڕان". به پێی وته ی د. ش����اهۆ س����ه عید، وته بێژی ره سمی لیستی گۆڕان، ئه و مۆمه زۆر به مه به س����ت هه ڵبژێردراوه و هه مان ماناو به های ئه و مه ش����خه ڵه ده به خش����ێت كه

ئه مه ریكادا ئ����ازادی له په یك����ه ری به دیده كرێت. ئ����ه م وێنه یه ی مۆمه داگیرس����اوه جیاوازییه كی گه وره ی یه كێتی له پۆس����ته كاره كانی هه یه ك����ه به ته نه����ا وێنه یه ك����ی به رهه م ساڵحی جێگری س����ه رۆك وه زیران پیشانده دات كه له سه ر ال وه ستاوه و

قۆڵه كانی تێكئااڵندوه .

هه فته یه ك دواتر دیمه نه كه به ته واوی گۆڕاوه

یه كێتی به پۆس����ته ری سلێمانی زۆرب����ه ی هێش����تا داپۆش����رابو. وێن����ه ی ه����ه ر پۆس����ته ره كان به رهه میان پێوه بو، به اڵم له ئێستادا به زه رده خه نه وه یه و په نجه گه وره ی ده س����تی هه ڵبڕیوه . یه كێكی دیكه به رهه م وێن����ه ی له پۆس����ته ره كان بو له گه ڵ ژماره یه ك س����ه ركرده ی یه كێتیدا له پش����ته وه ی فڕۆكه یه كی ئه مه ریك����ی ده ركه وتون كه هه ردو پیت����ی "US" به گه وره یی به س����ه ر ب����ون. )كۆمێن����ت: فڕۆكه ك����ه وه هه ندێك یه كێتی����ان به وه تۆمه تبار وای هه وڵ����ده دات ك����ه ده ك����رد نیشانبدات كه حكومه تی ئه مه ریكا له و ده كات له یه كێتی پش����تیوانی

هه ڵبژاردنه دا(.

وه رگرتنی نمونه ی بیروبۆچونه كانی سه ر جاده :

س���ی ئێ���م ئ���ای رێكخ���راوی میدیای���ی س���ه نته رێكی ك���ه یه كێتی له الی���ه ن س���ه ربه خۆیه و ئه وروپ���اوه پش���تیوانی ده كرێت، هه ڵده ستێت به راهێنان و رێنماییدان دام���ه زراوه به رۆژنامه نوس���ان و میدیاییه كان له هه رێمی كوردستان. له مه وب���ه ر، مانگێ���ك نزیك���ه ی له راهێنانه كان���ی ، به ش���ێك وه ك رێكخراوه كه چه ند رۆژنامه نوسێكی نارد بۆ ئه وه ی له سه ر شه قامه كانی بدوێن���ن خه ڵك���ی س���لێمانی له ن���او هه ڵبژاردنه ك���ه . له م���ه ڕ سه ر چواریان رۆژنامه نوس���ه كاندا به راگه یاندن���ه كۆنترۆڵكراوه كان���ی یه كێتی و پارتی بون و دوانیش���یان به رۆژنامه س���ه ربه خۆكان. س���ه ر پرس���یاری رۆژنامه نوس���ه كان كردوه خه ڵكیان پێش���بینیه كانی ئه و هه ڵبژاردنه كانه وه و له ب���اره ی بابه تان���ه ی كه به الی ئه وانه وه زۆر ده نگ به نیازن هه روه ه���ا گرنگن،

بده ن به چ الیه نێك. سه ر له رۆژنامه نوسه كان یه كێك به كه ناڵی كوردسات-ی یه كێتی بوو قس���ه ی له گه ڵ 75 كه سدا كردبو.

ته نه���ا 20 له وان���ه وتبویان ده نگ ده ده ین به لیس���ته هاوبه ش���ه كه ی یه كێتی و پارتی ، 15ش���یان هێشتا خۆیان یه كالنه كردبۆوه ، 5یش���یان بڕیاریاندابو له ماڵ بمێننه وه و نه چن ب���ۆ ده نگدان، به اڵم 35 كه س���یان وتبوی���ان ده نگده ده ی���ن به گۆڕان. گرنگتری���ن دو بابه تیش كه به الی ئ���ه و كه س���انه وه جێگ���ه ی بایه خ بوبێت���ن بریتیب���ون له مه س���ه له ی گه نج���ان و له نێ���وان بێكاری���ی ئه نجامانه ش ئ���ه و بوه . عه داله ت كه پێنج رۆژنامه نوس���ه كه ی دیكه ده ستیانكه وتبو هه ر هه مان ئاماژه ی كوردس���اتی رۆژنامه نوس���ه كه ی داب���و به ده س���ته وه . ئه مه ش ئه و ئه نجامه نه بو كه رۆژنامه نوسه كان راهێنه ری كردب���و. پێش���بینییان رێكخراوه كه ی ئا ئێم سی كاردانه وه ی هه ندێك له وانه ی ناو گروپه كه ی به

"تۆقێنه ر" وه سفكرد. پێ���وه ره به پێ���ی تێبن���ی : ئه م���ه ی بێ���ت، پیش���ه ییه كان ناچێته كردویه ت���ی رێكخراوه ك���ه هه ڵبژاردنه وه ، راپرس���ی قاڵب���ی سه رژمێریش���ه وه ل���ه روی دروست به ش���ێوه یه كی ناتوانرێت

له قه ڵه مبدرێت.

تایبه‌ت)422( سێشه ممه 662014/4/1

هه ڵمه تی هه ڵبژاردنی یه كێتی و گۆڕان له دیدی به رپرسانی ئه مه ریكاوه ویکیلیکس 2009

ئا: هاوكار

هه ریه ك له یه كێتی نیشتمانی كوردستان و بزوتنه وه ی گۆڕان بیر له شێوازی نوێی بانگه شه ی

هه ڵبژاردن ده كه نه وه و هیچ الیه كیشیان ناخوازێت گرژیی و

ئاڵۆزیی له نێوانیاندا دروستببێت، به تایبه ت له سلێمانی .

هه ڵبژاردنی ئه مجاره بۆ یه كێتی و گ���ۆڕان زیات���ر له ه���ه ر الیه نێكی دیك���ه ی سیاس���یی گرنگیی خۆی ئه مج���اره به وپێی���ه ی هه ی���ه ، له س���ه ر هه ڵبژاردنی ملمالنێ���كان ئه نجومه ن���ی پارێزگاكانه كه رۆڵی به م ده بینێت، خۆماڵی حكومه تی ده بێته سلێمانی بێت پێودانگه ش له نێوان هێز یه كالكه ره وه ی خاڵی له هه ڵبژاردنه كانی دوالیه نه دا، ئه و گرژی���ی و زۆرتری���ن پێشوش���دا

ملمالنێی س���ه ختی هه ڵبژاردن له م شاره دا بوه .

بانگه ش���ه ی ئاڵۆزییه كان���ی هه ڵبژاردن له سه ر ئاستی جه ماوه ریی له س���لێمانیداو له هه ڵبژاردنه كان���ی رابردودا، ببوه مای���ه ی نیگه رانیی ناوچه ی���ی و ناوخۆی���ی و هێ���زه نێوده وڵه تیه كانی���ش، به وپێی���ه ی له سه روبه ندی بانگه شه كانی رابردودا راشكاوانه ئه مه ریكا به رپرس���انی نیگه ران���ی خۆی���ان له ئاڵۆزبون���ی ره وش���ی س���لێمانی به به رپرسانی له دیارترین راگه یاندب���و، هه رێ���م ئاڵۆزیانه ش، ش���ه ڕو ئه و نمونه ی 2009ی س���اڵی پێكدادانه ك���ه ی به رده م مه ڵبه ندی سلێمانی بو كه چه ند كه سێك له الیه نگرانی گۆڕان و یه كێتی برینداربون، ئه مه ش وایكرد به رپرس���انی ئه منی���ی و حكوم���ی پارێ���زگای س���لێمانی بی���ر له وه

دواتردا له هه ڵبژاردنه كانی بكه نه وه م���اوه ی بانگه ش���ه ی هه ڵب���ژاردن 9ی تا كورتبكه نه وه له س���لێمانی

شه و. به هه مانشێوه له ماوه ی بانگه شه ی هه ڵبژاردنی 21ی ئه یلولی 2013ش، له س���لێمانی چه ند كه سێك به هۆی ته قه كردن���ه وه بون���ه قوربانی ، كه دیارترینی���ان ئافره تێك بو به ناوی روپ���اك عومه ر، كاتێ���ك له الیه ن ته قه ی نه ناس���راوه وه چه كدارێكی

لێكراو دواتر گیانی له ده ستدا.

گۆڕان و به رپرس���انی ئه گه رچی یه كێت���ی به ئاش���كرا داوایانده كرد به ڕێوه بچێت و ئارام بانگه شه یه كی دوربكه ون���ه وه الیه نگرانی���ان توندوتی���ژی ، ب���ۆ له په ناب���ردن به اڵم له س���ه ر ئاس���تی جه ماوه ری به رده وامبو، رۆژان���ه ئاڵۆزییه كان 2009 و له هه ڵبژاردنه كانی ته نانه ت

2010، شه قامی س���ه هۆڵه كه ببوه مه یدانی پێكدادانی نێوان هه وادارانی گۆڕان و یه كێتی و ت���ا دره نگانێكی شه و، ئه و شه قامه دیمه نی كاروانی هاتوهاواری ئۆتۆمبیله كان و درێژی

بانگه شه كاران و هۆڕینلێدان بو.

ل���ه م هه ڵبژاردنه ی ئه مجاره دا كه ه���ه ردو ئه نجومه ن���ی پارێزگاكان و پێك���ه وه عێ���راق په رله مان���ی جارێكی پێده چێت ئه نجامده درێن، دیكه سلێمانی گه رمترین بانگه شه ی هه ڵبژاردن و ملمالنێ له نێوان گۆڕان و یه كێتی���دا به خۆی���ه وه ببینێته وه ، ئه گه رچی هه ردوالی���ان داواده كه ن

به ئارامی ره وشه كه تێبپه ڕێت.

جه الل، زمناكۆ خۆیه وه له الیه ن به رپرسی ئۆفیسی سلێمانی ژوری گۆڕان بزوتن���ه وه ی هه ڵبژاردن���ی "هیوادارین راگه یان���د، به ئاوێنه ی

هه مو الیه ك پابه ندبێت به رێنمایی و رێكاره كانی بانگه شه ی هه ڵبژاردن، ئێمه رابردوشدا له هه ڵبژاردنه كانی رێنماییمان بۆ الیه نگران و دۆستانی خۆمان ده رك���ردوه به وه ی هێمنی بپارێزن و نه بنه ه���ۆی بێزاركردنی

هیچ كه س و الیه نێك".

زمناكۆ وتیش���ی ، "هه ر ش���تێك له الی���ه ن كۆمس���یۆنه وه رێگ���ه ی پێدرابێ���ت ئێم���ه به ركایده هێنین، هۆكاری هه رس���ێ گۆڕانیش وه ك میدی���ا كاندی���دو رێكخس���تن و به كارده هێنین بۆ بانگه شه كه مان".

هاوكات له الیه ن خۆیشیه وه ئه ژی عه بدولق���ادر، راوێ���ژكار له ده زگای نیش���تمانی یه كێتی هه ڵبژاردن���ی كوردس���تاندا، هه م���ان بۆچون���ی به رپرسه كه ی گۆڕانی هه یه له سه ر پاراس���تنی ئارام���ی بانگه ش���ه ی

هه ڵب���ژاردن و به ئاوێنه ی راگه یاند، "هه وڵده ده ی���ن ئارامترین هه ڵمه تی بانگه ش���ه ی هه ڵبژاردن بكه ین كه دوربێت له پشێوی نانه وه و تێكدانی

ئارامی شار".

ئ���ه ژی ئاماژه ی ب���ه وه ش كرد هه ڵبژاردنی هه ڵمه تی شێوازی كه یه كێت���ی به ش���ێوه یه كی جیاوازتر

ده بێت له وانه ی پێشو.

بڕی���اره كۆتای���ی ئ���ه م مانگه )نیس���ان(، هه ڵبژاردنی په رله مانی عێ���راق و ئه نجومه ن���ی پارێزگاكان به ڕێوه بچێت، كه له ساڵی 2005ه وه ئه م���ه یه كه مینج���اره له هه رێم���ی كوردستاندا هه ڵبژاردنی ئه نجومه نی پارێزگاكان ئه نجامبدرێت، سه ره ڕای ئ���ه وه ی چه ندینج���ار كات���ی ب���ۆ دیاریكرا، به اڵم هه رجاره به بیانوی

جیاواز دواده خرا.

یه كێتی و گۆڕان ده خوازن بانگه شه كانیان به ئارامی به ڕێوه بچێت

هه ڵمه تی هه ڵبژاردنی لیستی گۆڕان 2009 فۆتۆ: ئاوێنه

هه ندێك یه كێتیان به وه

تۆمه تبار ده كرد هه وڵده دات

وای نیشانبدات كه حكومه تی

ئه مه ریكا پشتیوانی

له یه كێتی ده كات له و هه ڵبژاردنه دا

Page 7: ژماره 422

دوكه ڵه به سوده كه به فیڕۆ ده چێت

له عێ����راق رۆژانه زیاتر له )12( ملیار مه تری چوارگۆش����ه غازی سروش����تی به فی����ڕۆ ده چێ����ت، ئه م����ه ش هێنده ی قه ب����اره ی ئ����ه و غازه یه ك����ه واڵتێكی وه كو نه مس����ا به كاریده هێنێت، كه چی حكومه تی به غ����دا له بری وه به رهێنانی ،

ده چێت له ئێران غاز ده كڕێت.گۆڤ����اری راپۆرتێك����ی به پێ����ی ئیكۆنۆمیس����تی به ریتانی ، س����ااڵنه له له گه ڵ به س����ره و نه وتیه كانی كێڵگ����ه ده رهێنان����ی نه وتدا، ب����ڕی )12( ملیار مه تری چوارگۆش����ه غازی سروش����تی به شێوه ی دوكه ڵ به فیڕۆ ده چێت و هیچ س����ودێكی لێ وه رناگیرێت. ئه و بڕه ش هێنده ی قه باره ی ئه و غازه یه كه سااڵنه به كاریده هێنێت. نه مسا وه كو واڵتێكی وه به رهێنانی له ب����ری له هه مانكات����داو ئه و غ����ازه ، به مه به س����تی دابینكردنی پێداویستیه كانی ناوخۆ، عێراق ده چێت

له ئێران غازی سروشتی ده كڕێت. راپۆرته كه باس له وه ده كات هه رچه نده به خۆڕایی غازه ك����ه ی رۆژانه به رده وام ده س����وتێت، حكومه تی عێراق ناتوانێت به بێ پچڕان كاره بای رۆژێك به ته واوه تی بۆ هاواڵتیه كانی دابی����ن بكات، كه چی به نرخێكی به رز غاز له ئێران و كاره باش له توركی����ا ده كڕێت. ئه مه له كاتێكدایه وه زاره ت����ی كاره با ل����ه )2013/10/6( پارێزگاكان سه رجه م به غداو رایگه یاند رۆژان����ه )24( كاژێری����ان كاره بای����ان ده بێت، كه چی تائێس����تاش ئه و خه ونه

به دینه هاتوه .ب����ه دواوه )1990( له س����اڵی عێراق دوچ����اری گرفتی كه می كاره با بۆته وه ، ل����ه دوای روخان����ی رژێمی به عس����یش له ساڵی )2003(، به هۆی كۆنی زۆرێك له وێستگه كان و تێكدانی هه ندێكیانه وه ، كاژێره كانی پچڕانی كاره با زیادیكردوه . راپۆرته ك����ه ئاش����كرای ده كات توانای به رهه مهێنانی كاره بای عێراق له ئێستادا ئ����ه وه ش گی����گاوات )13( ده گات����ه چاره كێك����ی ك����ۆی پێداویس����تیه كانی عێراقه . ئه و رێژه یه ش به "مایه ی شه رم" بۆ عێراق ناوده بات، چونكه له س����ااڵنی داهاتودا پێویس����تی به )42( گیگاوات ده بێ����ت. له الیه ن خۆی����ه وه وه زاره تی )2014/2/28( رۆژی ل����ه كاره ب����ا رایگه یان����د توانای به رهه م����ی كاره بای عێ����راق رۆژان����ه ده گات����ه )12( هه زار میگاوات و به نیازن له وه زری هاویندا بۆ

)16( هه زار میگاوات زیادی بكه ن.جگه له وه ی رونیده كاته وه راپۆرته كه ئ����ه و غازه ب����ۆ به رهه مهێنان����ی كاره با س����ودی لێ وه رناگیرێت، له هه مانكاتدا ب����ۆ بواری پیشه س����ازیش س����ودی لێ وه رناگیرێت. هه روه ها له گه ڵ زیادبونی بڕی به رهه مهێنانی نه وتیشدا، بڕی ئه و غازه ش كه به فیڕۆ ده چێت زیاتر ده بێت. به وته ی ئه ندازیاری نه وت جۆرج سه راف له گروپی كۆمپانیاكانی بوزی جیهانی ، ئه گه ر عێراق پش����ت به كه رتی تایبه ت كاره با، به رهه مهێنانی بۆ نه به س����تێت ئه وا حكومه ت ناچار ده بێت له س����اڵی )2035(دا نزیكه ی )140( ملیار دۆالری بۆ خه رج بكات. ناوب����راو ره خنه له وه ده گرێت هه ندێك دام����ه زراوه ی عێراقی تائێستاش ناتوانن زۆرێك له پڕۆژه كان زۆر ژماره یه كی چونك����ه به ڕێوه به رن، ئه ندازی����ار واڵتیان به جێهێش����توه یان به هۆی یاسای ریشه كێشكردنی به عسه وه

له كاره كانیان دورخراونه ته وه .له به شێكی دیكه ی راپۆرته كه دا هاتوه كۆمپانیای غازی به سره ئاماده یی خۆی پڕۆژه یه كی ئه نجامدان����ی بۆ ده ربڕیوه ش����یل و كۆمپانیاكانی له گه ڵ هاوبه ش باشور، غازی كۆمپانیای میسۆبۆشی و بۆ كۆكردنه وه ی ئه و غازه و به كارهێنانی له ب����واری كاره بادا وه كو س����وته مه نی ، ب����ه اڵم هه ندێك له به رپرس����انی كه رتی وزه ی عێراق بێزاری خۆیان له و پڕۆژه یه ئیمتیازی ئه وه ی به هۆكاری ده ربڕیوه ، زۆری شێوه قۆرغكاری به خشیوه ته ئه و

كۆمپانیا بیانیانه .ئه و س����ێ كۆمپانیایه ش رایده گه یه نن له ئێس����تادا نزیك����ه ی )1,1( ملیار پێ چوارگۆش����ه غ����از به ره����ه م ده هێنن، كۆمپانیای غازی به سره ش )400( مه تر چوارگۆش����ه ی كۆده كاته وه و ده ڵێت تا س����اڵی )2016( توان����ای ئه مباركردنی ته نها یه ك ملیار مه تری ده بێت، ئه وه ش واده كات ئه و كۆمپانیایانه په نابه رنه به ر دروستكردنی ئه مباری نوێ و راكێشانی

بۆری تایبه ت.

7 )422( سێشه ممه 2014/4/1 عێراق

پرۆفایل

ئا: ئاوێنه

رێكخراوێكی تایبه ت به چاودێریكردنی كاروباری هه ڵبژاردن ئاشكرای ده كات

له ناوچه جیاوازه كانی عێراق، ژماره یه ك الیه نی سیاسی ده ستیانكردوه به

كڕینی كارتی ئه لیكترۆنی ده نگده ران، نرخی كارتێكیش له هه ندێك ناوچه ی به غدای پایته خت گه یشتۆته نزیكه ی

)160( دۆالر. كۆمیسیۆنی هه ڵبژاردنیش رایده گه یه نێت زیاتر له )21205( كارتی

دوباره هه ستی پێكراوه .

ب���ۆ چاودێری س���ه نته ری )أتجاهات( رایگش���تی پێوانه كردن���ی هه ڵب���ژاردن و له عێراقدا، له ڕێگه ی نۆ تیمه وه له ناوچه هه ڵمه تێك���ی عێراق���دا، جیاوازه كان���ی به دواداچ���ون و كۆكردن���ه وه ی زانیارییان كارت���ی فرۆش���تنی كڕی���ن و له ب���اره ی ئه نجامداوه . ده نگده ران���ه وه ئه لیكترۆنی له به دواداچونه ش���یان ئ���ه و ئه نجام���ی تیایدا باڵوكردۆته وه و فراواندا راپۆرتێكی باس له پرۆس���ه یه كی به به رنامه ی كڕین و فرۆش���تنی كارته كه ده كه ن، به اڵم ناوی ئه و الیه نانه یان ئاش���كرا نه كردوه كه ئه و

كاره یان كردوه .ده كات ئاش���كرای رێكخ���راوه ئ���ه و ژماره یه ك الیه نی سیاس���ی به شێوه یه كی به رنام���ه بۆ داڕێژراو ده س���تیانكردوه به كڕین���ی كارتی ده نگده ران، ل���ه راپۆرتی ئ���ه و رێكخ���راوه دا هاتوه "ئ���ه و كاره ش ده بێت���ه ه���ۆی گۆڕانكاری ل���ه ئه نجامی

هه ڵبژاردنه كاندا".س���ه ربه خۆی ب���ااڵی كۆمیس���یۆنی هه ڵبژاردن���ه كان رایگه یاند به مه به س���تی س���اخته كاری كه مكردن���ه وه ی هه ڵبژاردنی خولی بۆ له هه ڵبژاردنه كاندا، نوێ���ی پارله مان���ی عێراق ك���ه بڕیاروایه له كۆتای���ی ئه م مانگ���ه دا ئه نجام بدرێت، پش���ت به كارتی ئه لیكترۆنی ده به سترێت. ئ���ه و كه سه ش���ی كارته ك���ه وه رده گرێت پێویسته له رۆژی هه ڵبژاردندا ناسنامه ی خۆی پێ بێت بۆ سه لماندنی خاوه ندارێتی

كارته كه .به پێ���ی ئ���ه و زانیارییانه ی ل���ه میدیا پڕۆژه ی باڵوكراوه ت���ه وه ، عێراقیه كان���دا كارت���ی ئه لیكترۆن���ی ده نگ���ده ران بڕی )126( ملیۆن دۆالری ب���ۆ خه رجكراوه . به اڵم له ئێستاوه باس له شكستهێنانی ئه و پڕۆژه یه ده كرێ���ت، ئه وه ش به هۆی بونی كێش���ه له و ئامێرانه دا كه ته رخانكراوه بۆ له كاتی هاواڵتیان په نجه مۆری وه رگرتنی به هۆیه وه كارته كه یان���دا، وه رگرتنه وه ی زۆر فش���ارێكی روب���ه روی كۆمس���یۆن

بوه ته وه .كۆمس���یۆن راگه یاندنی به ڕێوه ب���ه ری عه زیز خیكانی ، س���ه باره ت به گرفته كانی كارتی ئه لیكترۆنی ئاشكرایكرد، كۆمسیۆن چه ن���د حاڵه تێك���ی وه ك دوباره بونه وه ی له هه ردوو ده نگده ران���ی هه ندێ���ك ناوی تایبه ت گش���تی و ده نگده رانی تۆم���اری

به دیك���ردوه ، له گ���ه ڵ بونی ن���اوی ئه و هاواڵتیی���ه عێراقییانه ی له ده ره وه ی واڵت نیش���ته جێن و هه روه ها ن���اوی ژماره یه ك

له مردوانیش.كۆمس���یۆن راش���یگه یاند، خیكان���ی زیاتر له یانزه ه���ه زار كارتی ئه لیكترۆنی مردوانی كێشاوه ته وه كه ناویان له تۆماری ده نگ���ده ران هه بوه ، هه روه ه���ا زیاتر له )21205( كارتی دوباره هه ستی پێكراوه ، كه ده گه ڕێته وه بۆ ده نگده رانی گش���تی و

تایبه ت له سه رجه م پارێزگاكاندا.)أتجاهات( س���ه نته ری له راپۆرته كه ی

دا هات���وه ، له ئه نجام���ی به دواداچونێكی وردا بۆیان ده ركه وت���وه نرخی كارتێكی دین���اره وه ه���ه زار ده ل���ه ده نگ���دان به رزبوه ته وه و گه یشتۆته سی هه زار دینار له پارێزگاكاندا، له هه ندێك ناوچه ی شاری به غداش گه یش���تۆته )200( هه زار دینار

واته نزیكه ی )160( دۆالری ئه مریكی . له به ش���ێكی دیك���ه ی راپۆرت���ی ئه و رێكخراوه دا و به بێ ئه وه ی ناوی الیه نه كان ئاشكرا بكات، ئاماژه به وه ده كات "هه ندێك الیه نی سیاسیی هه ستاون به كڕینی نزیكه ی ده هه زار كارت بۆ ه���ه ر پاڵێوراوێك كه هه وڵی بردنه وه ده دات له هه ڵبژاردنه كاندا، واته نزیكه ی ملیۆنێك و )600( هه زار دۆالر

بۆ هه ر كورسیه ك خه رج ده كه ن".ئ���ه و راپۆرته رونیده كاته وه پرۆس���ه ی كڕین و فرۆشتنی كارتی ده نگده ران به زۆری له و ناوچانه دا بوه كه هه ژارنشینن، وه كو له خاڵ���ی دوه می راپۆرته ك���ه دا هاتوه ، هه ندێك الیه نی سیاسی پێداویستی مادی دانیش���توانی ناوچه هه ژارنش���ینه كانیان قۆس���تۆته وه بۆ كڕینی كارتی ده نگدان، ئه و حاڵه ته ش له هه ندێك ناوچه ی به غداد، به سره ، موسڵ، هه ندێك ناوچه ی پارێزگای

ئه نبار كه شه ڕی تێدانیه ، هه ندێك ناوچه ی پارێزگاكانی سه اڵحه دین و واست رویداوه .

ل���ه خاڵ���ی س���ێیه می راپۆرت���ی ئه و ئه گه ر به وه ك���راوه ئاماژه س���ه نته ره دا، بێ�تو پرۆس���ه كڕینی كارتی ئه لیكترۆنی ده نگده ران به رده وام بێت، ئه وا پارله مانی داهات���و "ده بێت���ه پارله مان���ی خ���اوه ن پێش���وه خت كورس���یه كانی پ���اره كان و ده كڕدرێ���ن و هیچ به هایه ك بۆ پرۆس���ه ی

هه ڵبژاردن نامێنێته وه ".ئه و رێكخراوه ه���ۆكاری به رده وامبونی كڕی���ن و فرۆش���تنی كارت���ی ئه لیكترۆنی ده نگ���ده ران ده گێڕێت���ه وه ب���ۆ ئه وه ی رێوش���وێنی به هێ���ز ب���ۆ رێگرت���ن لێی حاڵه ت���ه ش ئ���ه و نه گیراوه ته ب���ه ر. به "مه ترس���یدارو به هه ڕه ش���ه بۆ س���ه ر پرۆس���ه ی دیموكراتی " ناوده بات، چونكه پارله مانێكی له دایكبون���ی "ده بێته هۆی بێ ئیراده و پێش���تر فرۆشراوو پێچه وانه ی

خواستی ده نگده رانی عێراق".پارله مانی داهات���وی عێراق له )328( كورس���ی پێكدێ���ت، بۆ بردن���ه وه ی ئه و كورس���یانه ش نزیك���ه ی )300( قه واره و هاوپه یمانێت���ی ركاب���ه ری یه كتر ده كه ن. پرۆس���ه ی بانگه ش���ه ی هه ڵبژاردنیش له ئه مڕۆ )4/1( ده ست پێده كات و بڕیاروایه تا كۆتای���ی ئه م مانگه ب���ه رده وام بێت. ئه مه له كاتێكدای���ه ئه ندامانی ئه نجومه نی كۆمیسیارانی ده س���ت له كاركێشانه وه یان له پۆسته كانیان نوسیوه ، به اڵم پارله مان و الیه نه سیاس���یه كان داواكه یان په س���ه ند

نه كردوه .له كۆتای���ی )أتجاه���ات(، س���ه نته ری راپۆرته كه ی���دا داوا له الیه نه حكومیه كان و چاودێریی���ه كان و الیه ن���ه كۆمیس���یۆن و رێكخراوه كانی كۆمه ڵگه ی مه ده نی ده كات، به شێوه یه كی ورد مامه ڵه له گه ڵ پرۆسه ی كڕینی كارت���ی ئه لیكترۆن���ی ده نگده ران بك���ه ن، هه روه ها داواده كات رێوش���وێنی پێویست بگیرێته به ر بۆ "له باربردنی دزینی ده نگ���ی ده نگده ران و دزین���ی مافی گه ل به گونجاوی كه س���ه ی ئه و له هه ڵبژاردنی

ده زانێت بۆ پارله مانی داهاتو".

رێكخراوێكی مه ده نی : نرخی كارتێكی ده نگدان گه یشتۆته )160( دۆالر

ئا: بارام سوبحی

به وته ی پارله مانتارانی ره وتی سه درو ئه نجومه نی بااڵی ئیسالمی ،

به مه به ستی وه رگرتنی پۆستی سه رۆك وه زیرانی داهاتوی عێراق هه ردوالیان له گفتوگۆدان و هه وڵی دروستكردنی هاوپه یمانیه كی نوێ ده ده ن، پارله مانتارێكی ده وڵه تی

قانونیش رایده گه یه نێت لیسته كه یان یه كه م ده بێت و حكومه تی داهاتو

دروستده كه ن.

ماوه ی هه شت س���اڵه نوری مالیكی سه رۆك وه زیرانی عێراقه ، ناوبراو له چوار هاوپه یمانی له ڕێگه ی یه كه مدا س���اڵی له خول���ی ش���یعه كان و نیش���تیمانی سه رۆكایه تیكردنی له ڕێگه ی ئێستاشدا هاوپه یمان���ی ده وڵه ت���ی قانونه وه بوه س���ه رۆك وه زیران. له ماوه ی ئه م چوار ساڵه ی رابردودا دوچاری چه ندین گرفت و قه یران هات له گه ڵ الیه نه كوردییه كان و الیه نه عه ره بیه كان به شیعه و سوننه وه ، بۆیه له ئێس���تاوه الیه نه سیاس���یه كان باس له دروس���تكردنی هاوپه یمانی نوێ ده كه ن، به مه به ستی وه رگرتنی پۆستی

سه رۆك وه زیران.هه ریه ك���ه ل���ه لیس���ته كانی ئه حرار )ئه نجومه نی مه واتن سه در(و )ره وتی ده كه ن، ئاش���كرای ئیس���المی ( بااڵی سه ره تایی رێكه وتنێكی لێكگه یش���تن و له نێوانیان���دا هه یه له باره ی سروش���تی پێكهاته ی پارله مان و حكومه تی داهاتو، ب���ه اڵم ده وڵه تی قان���ون رایده گه یه نێت ده ره نجامی هه ڵبژاردن شێوازی سیستمی

سیاسی داهاتو دیاری ده كات.

ئه ح���رار كوتل���ه ی پارله مانت���اری حاك���م زامل���ی رایده گه یه نێت ش���ێوه رێكه وتنێ���ك هه ی���ه له نێ���وان كوتله ی ئه حرارو هاوپه یمانی مه واتن و لیس���تی مه ته حی���دون و هه ندێك الیه نی عێراقی و هاوپه یمانی كوردس���تانی بۆ پێكهێنانی له ڕێگه ی ئ���ه وه ش داهاتو، حكومه تی هاوپه یمانێتیه كی سیاس���ی پێكهێنانی گه وره كه هه مو الی���ه ن و پێكهاته كانی

گه لی عێراق له خۆبگرێت.به وته ی ناوب���راو، به پێی رێكه وتنه كه س���ه رۆكایه تی وه زیران بۆ هاوپه یمانی بۆ پارله مان سه رۆكایه تی نیشتیمانی و كۆماریش س���ه رۆكایه تی موته حیدون و بۆ الیه نه كوردییه كان ده بێت. له باره ی ئه و كه سانه ی ئه و پۆستانه وه رده گرن، زاملی ده ڵێت "تائێستا ناوه كان بۆ ئه و پۆس���تانه دیارینه كراون و ماوه ته وه بۆ

دوای هه ڵبژاردن".بڕیاره كۆتایی ئه م مانگه هه ڵبژاردنی پارله مان���ی عێ���راق ئه نج���ام بدرێت، له دوای ئ���ه م هه ڵبژاردنه ش حكومه ت و الیه ن���ه له نێ���وان ن���وێ پارله مان���ی براوه كاندا پێكده هێنرێت، به اڵم به وته ی چاودێران پێده چێت به هۆی گۆڕانكاری له نه خشه ی سیاسیدا، حكومه تی داهاتو

به ئاسانی پێكنه یه ت.ئه نجومه نی بااڵی ئیسالمی كه له الیه ن عه ممار حه كیمه وه سه رۆكایه تی ده كرێت، یه كێكه له پارته ناس���راوه كانی شیعه ، له ئێس���تادا به چه ند وه زیرێك به شدارن له كابینه كه ی مالیكیدا، پارله مانتارێكی ئه و لیسته ش رایده گه یه نێ�ت ده یانه وێت گۆڕانكاری له حكومه تی داهاتوی عێراقدا

بكه ن.پارله مانتاری لیس���تی مه واتن عه زیز

عگێلی ، باس له وه ده كات لێكگه یشتنێك له نێوان دیارتری���ن پێكهاته كانی گه لی عێراق هه یه ، به مه به س���تی "پێكهێنانی نیش���تیمانی یه كێت���ی حكومه تێك���ی راس���ته قینه ، كه له پێناوی نیشتیماندا هاواڵتی���ان به رژه وه ن���دی كارب���كات و

له به رچاو بگرێت".ئێستای حكومه تی پارله مانتاره ئه و

تاك���ڕه و حكومه تێك���ی ب���ه عێ���راق ناوده بات، پێشیوایه هه ر ئه و تاكڕه وییه بوه ته هۆی ئه وه ی الیه نه كان له هه وڵی دروس���تكردنی حكومه تێكی نوێدا بن. عه زیز عگێلی ، ده ڵێت "ئامانجی الیه نه جه ختكردنه میان���ڕه وه كان سیاس���یه له س���ه ر پێویس���تی كۆتایهێن���ان ب���ه بنیادنان���ی له حكوم���ه ت و تاك���ڕه وی بۆ نیشتیمانی ، هاوبه شی حكومه تێكی خزمه تی گه ل و كۆتایهێنان به نه هامه تی و

قه یرانه كان".الیه نان���ه ئ���ه م خواس���ی ب���اس و له س���ه ر پێكهێنان���ی حكومه تی داهاتو له كاتێكدایه ، ئه مڕۆ هه ڵمه تی بانگه شه ی بڕیاروایه پێده كات و ده ست هه ڵبژاردن تا كۆتایی ئه م مانگ���ه به رده وام بێت. به مه به ستی كه مكردنه وه ی ساخته كاریش له هه ڵبژاردنه كاندا، كۆمیس���یۆنی بااڵی به كار هه ڵبژاردن���ه كان س���ه ربه خۆی

كارتی ئه لیكترۆنی ده كات.كۆمیسیۆنی راگه یه نراوه كانی به پێی بااڵی س���ه ربه خۆی هه ڵبژاردنه كان، بۆ به ده س���تهێنانی )328( كورسی خولی داهات���وی پارله م���ان )277( قه واره ی سیاس���ی و )42( هاوپه یمان���ی ن���اوی خۆی���ان تۆماركردوه . له سه رانس���ه ری عێراقیش���دا زیاتر له )1080( ناوه ندی

ده نگدان كراوه ته وه .ئوسامه له الیه ن موته حیدون لیستی پارله مان���ه وه س���ه رۆكی نوجه یف���ی پارله مانتارێكی ده كرێت. سه رۆكایه تی ئه و لیس���ته رایده گه یه نێت بۆ شێوه ی حكومه ت���ی داهات���و گفتوگ���ۆ له نێوان

الیه نه كاندا هه یه .پارله مانت���اری لیس���تی موته حیدون ره عد ده هله كی ، ده ڵێت "بۆ دیاریكردنی

ش���ێوه ی حكومه تی داهاتو، كه شێكی لێكگه یشتن و دانوستان له نێوان هه ندێك الیه نی سیاس���یدا هه ی���ه ". هه رچه نده ده هله كی باس له گفتوگۆو دانوس���تانی ب���ه اڵم ده كات، الیه ن���ه كان نێ���وان ئه وه ش راده گه یه نێت "ش���تی نه گۆڕ له سیاسه تدا نیه ، ئه وه ی ئه مڕۆ له سه ری رێكده كه وین س���به ی له س���ه ری جیاواز ده بین"، سه باره ت به هاوپه یمانی نێوان الیه نه كانیش ده ڵێت "سندوقی ده نگدان و قه ب���اره ی حیزب���ه كان هاوپه یمانیه كان

دیاری ده كات". هه رچی لیس���تی ده وڵه ت���ی قانونی هه رچه ن���ده عێراق���ه ، فه رمان���ڕه وای رایده گه یه ن���ن ئه گ���ه ری بردنه وه ی���ان له هه ڵبژاردنه كاندا به هێزه ، به اڵم ئاماژه به وه شده گه ن كه گفتوگۆی سه ره تاییان له گه ڵ چه ند الیه نێك���دا بۆ پێكهێنانی

حكومه تی داهاتو ئه نجامداوه .پارله مانت���اری ده وڵه تی قانون خالید ئه سه دی ، ده ڵێت "گفتوگۆی سه ره تایمان له گه ڵ هه ندێك له هاوبه ش���ه كانمان له پرۆسه ی سیاسی هه یه ، به اڵم گفتوگۆی راس���ته قینه دوای راگه یاندنی ئه نجامی وتیش���ی ده بێ���ت". هه ڵبژاردن���ه كان "به گوێره ی راپرس���ی و ئاماژه كان، له م هه ڵبژاردنه دا ب���راوه ده بین و حكومه تی

داهاتوی عێراق دروست ده كه ین".له ب���اره ی وته ی ئ���ه و الیه نانه ی كه له دروس���تكردنی ب���اس له ئێس���تاوه هاوپه یمانی ده كه ن ب���ۆ وه رگرتنه وه ی حكومڕانی له ده وڵه تی قانون، ئه سه دی ده ڵێت "ئ���ه وه ی له ئێس���تادا له باره ی هاوپه یمانیه كه یان���ه وه ده وترێت، ته نها ئاماده سازی كه ش���ی هه ڵبژاردنه و هیچ

شتێكی ورد له وباره یه وه نیه ".

بۆ وه رگرتنی پۆستی سه رۆكایه تی وه زیرانی داهاتوی عێراقره وتی سه درو ئه نجومه نی بااڵ هه وڵی دروستكردنی

هاوپه یمانیه كی نوێ ده ده ن

هه شت ساڵه مالیكی سه رۆك وه زیرانی

عێراقه له چوار ساڵی یه كه مدا له ڕێگه ی

هاوپه یمانی نیشتیمانی شیعه كان و له خولی ئێستاشدا له ڕێگه ی سه رۆكایه تیكردنی

هاوپه یمانی ده وڵه تی قانونه وه بوه سه رۆك

وه زیران

Page 8: ژماره 422

‌‌‌ئا:‌ئاسۆ‌سه‌راوی‌

ئه‌و‌گه‌شتیارانه‌ی‌‌رو‌له‌هه‌رێم‌ده‌كه‌ن‌"ته‌نها‌2تا‌3شه‌و‌

ده‌مێننه‌وه‌"‌له‌كاتێكدا‌به‌پێی‌‌پێوه‌ره‌‌جیهانیه‌كان،‌ده‌بێت‌گه‌شتیار‌"النیكه‌م‌8شه‌و‌

بمێنێته‌وه‌"‌مامۆستایه‌كی‌‌زانكۆ‌دوای‌‌لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی‌‌ورد‌

له‌سه‌ر‌گه‌شتوگوزاری‌‌هه‌رێم،‌به‌و‌ده‌ره‌نجامه‌‌و‌چه‌ندین‌ئاماری‌‌نوێش‌

گه‌یشتوه‌.

مامۆستای‌‌زانكۆ‌و‌شاره‌زای‌‌ئابوری‌‌لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك‌ دوای‌‌ عه‌لی‌،‌ یونس‌له‌سه‌ر‌كه‌رتی‌‌گه‌ش���تیاریی‌‌هه‌رێم،‌ئام���ار‌و‌ به‌چه‌ندی���ن‌ گه‌یش���توه‌‌ئ���ه‌و‌گرفتان���ه‌ش‌ك���ه‌‌رووب���ه‌روی‌‌ده‌بێت���ه‌وه‌،‌ هه‌رێ���م‌ گه‌ش���تیارانی‌‌یون���س‌چه‌ن���د‌پێش���نیارێكیش‌بۆ‌به‌رپرس���انی‌‌گه‌ش���تیاریی‌‌هه‌رێ���م‌ده‌كات‌"به‌پێ���ی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌پێش���نیارم‌كردوه‌‌كار‌بكه‌ن،‌تا‌2016به‌جۆرێكی‌‌چاوه‌ڕواننه‌كراو‌گه‌شتوگوزاری‌‌هه‌رێم‌

پێشده‌كه‌وێت"."ل���ه‌وه‌‌ده‌چێ���ت‌خه‌ڵكانێ���ك‌بۆ‌كردبێت،‌ له‌هه‌رێم‌ روی���ان‌ كاركردن‌

به‌اڵم‌به‌گه‌شتیار‌هه‌ژماركرابن".

هه‌رێم‌‌12جۆری‌‌گه‌شتیاری‌‌هه‌یه‌ئابوریه‌ی‌‌ ئه‌و‌مامۆس���تا‌ به‌بڕوای‌‌زانكۆی‌‌س���لێمانی‌،‌ده‌كرێت‌كه‌رتی‌‌به‌كه‌مترین‌ هه‌رێم،‌ گه‌ش���توگوزاری‌‌تێچ���و‌داهاتێك���ی‌‌زۆری‌‌هه‌بێ���ت،‌چونكه‌‌وه‌ك‌له‌‌12جۆری‌‌س���ه‌ره‌كی‌‌گه‌ش���تیاریی‌،‌هه‌رێم‌ه���ه‌ر‌12كه‌ی‌‌هه‌یه‌،‌كه‌‌گرنگترینیان‌له‌باریی‌‌كه‌ش‌و‌هه‌وا‌و‌جوانی‌‌سروشته‌كه‌یه‌تی‌،‌به‌اڵم‌ت���ا‌ئێس���تا‌هه‌رێ���م‌"نه‌مانتوانیوه‌،‌س���ود‌له‌هه‌ر‌12جۆره‌كه‌ی‌‌ببینین".‌له‌رابرودودا‌نه‌بونی‌‌ئامار،‌هۆكارێكی‌‌كه‌رتی‌‌ پێش���نه‌كه‌وتنی‌‌ س���ه‌ره‌كی‌‌گه‌ش���تیاریی‌‌ب���وه‌،‌به‌اڵم‌ل���ه‌دوای‌‌ساڵی‌‌2007وه‌،‌به‌هه‌وڵی‌‌ده‌زگاكانی‌‌ئام���ار‌ چه‌ندی���ن‌ گه‌ش���تیاریی‌،‌خراوه‌ته‌رو،‌دوا‌ئاماریش‌باس‌له‌وه‌‌ده‌كرێت‌كه‌‌س���اڵی‌‌پێش���و‌نزیكه‌ی‌‌3ملیۆن‌گه‌ش���تیار‌روی���ان‌له‌هه‌رێم‌كردوه‌،‌به‌اڵم‌گرفتی‌‌ئ���ه‌و‌ئامارانه‌‌وه‌ك‌ئه‌و‌شاره‌زا‌ئابوریه‌‌ده‌یخاته‌رو،‌ئه‌وه‌‌بوه‌‌ك���ه‌‌باس‌له‌ورده‌كاریه‌كان‌نه‌ك���راوه‌،‌به‌نمون���ه‌‌نازانرێ‌،‌ئه‌وان‌هات���ون،‌چه‌ند‌ماونه‌ت���ه‌وه‌،‌چونكه‌‌گه‌شتیار‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌24كاتژمێر‌له‌و‌ش���وێنه‌ی‌‌بۆی‌‌ده‌چێت‌بمێنێته‌وه‌،‌ناشبێت‌مانه‌وه‌كه‌ی‌‌له‌ساڵێك‌زیاتر‌بێت،‌"ل���ه‌وه‌‌ده‌چێت‌خه‌ڵكانێك‌بۆ‌

كردبێت،‌ له‌هه‌رێم‌ روی���ان‌ كاركردن‌به‌اڵم‌به‌گه‌شتیار‌هه‌ژماركرابن".‌

چه‌ندیان‌خه‌رجكردوه‌؟ئ���ه‌و‌ لێكۆڵینه‌وه‌كان���ی‌‌ به‌پێ���ی‌‌ئابوریناسه‌،‌ئه‌و‌گه‌شتیارانه‌ی‌‌رویان‌له‌هه‌رێم‌كردوه‌،‌به‌شێوه‌یه‌كی‌‌گشتی‌‌ئه‌وانه‌ی‌‌ناوخۆ‌185$‌‌و‌گه‌شتیارانی‌‌خه‌رجكردوه‌،‌ ی���ان‌ ‌$425 بیانیش‌به‌زۆری‌‌ بیانیش‌ گه‌شتیارانی‌‌ هاتنی‌‌له‌واڵتانی‌‌چوارده‌ورو‌ئه‌و‌شوێنانه‌وه‌‌ب���وه‌‌ك���ه‌‌داهاتی���ان‌س���نورداره‌،‌"ته‌نها‌به‌رێ���ژه‌ی‌‌10%ی‌‌له‌ئه‌وروپا‌و‌ئه‌مه‌ری���كاوه‌‌گه‌ش���تیار‌هات���وه‌‌بۆ‌

هه‌رێم".‌

گرفته‌كانیان‌چین؟ئ���ه‌و‌كاتێك‌دێته‌‌س���ه‌ر‌باس���ی‌‌كێشه‌كانی‌‌گه‌ش���تیاری‌‌بیانی‌‌ئه‌وه‌‌ده‌خات���ه‌رو‌ك���ه‌‌ل���ه‌70%ی‌‌گرفتی‌‌ئه‌وه‌ی���ان‌هه‌بو‌كه‌‌له‌و‌ش���وێنانه‌ی‌‌بۆی‌‌چون،‌نوس���ینگه‌ی‌‌گۆڕینه‌وه‌ی‌‌دراوی‌‌لێنه‌بوه‌،‌یاخود‌خزمه‌تگوزاریه‌‌سه‌ره‌تاییه‌كانی‌‌كه‌م‌بوه‌،‌یان‌پێشتر‌ئه‌نته‌رنێته‌وه‌‌ له‌رێگای‌‌ نه‌یانتوانیوه‌‌شوێن‌له‌میوانخانه‌كان‌بگرن،‌گرفتی‌‌س���ه‌ره‌كی‌‌‌گه‌ش���تیاری‌‌ناوخ���ۆش‌خراپیی‌‌رێگا‌وبانه‌كان‌بوه‌‌"ش���وێن‌هه‌بو‌رێگاكه‌ی‌‌كاتژمێرێك‌بوه‌،‌به‌اڵم‌به‌هۆی‌‌خراپیی‌‌رێگاكه‌وه‌‌گه‌ش���تیار‌به‌2كاتژمێر‌پێیگه‌یش���توه‌".‌ناوبراو‌گرنگیدانی‌‌ كه‌‌ ناشارێته‌وه‌،‌ ئه‌وه‌ش‌حكوم���ه‌ت‌به‌ته‌نه���ا‌به‌پارێزگایه‌كی‌‌وه‌ك‌هه‌ولێر‌وایكردوه‌‌گه‌شتیار‌زیاتر‌رو‌له‌و‌پارێزگایه‌‌بكه‌ن‌و‌پارێزگاكانی‌‌س���لێمانی‌‌و‌دهۆك‌تا‌راده‌یه‌ك‌"ببنه‌‌قوربان���ی‌"‌ئ���ه‌و‌دۆخ���ه‌.‌گرفتێكی‌‌تری‌‌گه‌ش���تیاریی‌‌هه‌رێ���م،‌ئه‌وه‌یه‌‌زۆرین���ه‌ی‌‌گه‌ش���تیاره‌كانی‌‌ناوخۆی‌‌عێراقه‌وه‌‌ خ���واروی‌‌ له‌ناوه‌ڕاس���ت‌و‌دێن،‌به‌پێی‌‌ئاماره‌كانی‌‌گه‌شتیاریی‌‌هه‌رێم‌80%ی‌‌گه‌ش���تیاری‌‌ناوخۆیی‌‌له‌ناوه‌ڕاست‌و‌خواروی‌‌عێراقه‌وه‌‌دێن،‌"ئاشكراش���ه‌‌نائارامی‌‌ئ���ه‌و‌ناوچانه‌‌كه‌واته‌‌ س���ه‌ره‌كیه‌كه‌یه‌تی‌،‌ هۆكاره‌‌به‌ئاساییبونه‌وه‌ی‌‌دۆخی‌‌ئه‌و‌ناوچانه‌‌هاتنی‌‌گه‌ش���تیار‌ل���ه‌‌و‌ده‌روازه‌یه‌وه‌‌

كه‌م‌ده‌كات".

باسی‌‌ئه‌وانه‌‌ناكرێت‌كه‌‌ده‌ڕۆنه‌‌ده‌ره‌وه‌

باسكراوه‌‌ ئێس���تا‌ تاوه‌كو‌ ئه‌وه‌ی‌‌ئاماره‌كان���ی‌‌هاتنی‌‌گه‌ش���تیار‌بوه‌،‌به‌اڵم‌گه‌شتكردنی‌‌خه‌ڵكی‌‌هه‌رێم‌بۆ‌دره‌وه‌،‌له‌الی‌‌مامۆستا‌یونس‌گرنگیی‌‌ئاماره‌كانی‌‌ خۆی‌‌هه‌یه‌‌و‌پێویس���ته‌‌بخرێت���ه‌رو،‌ب���ۆ‌ئه‌و‌گرنگ���ه‌‌بزانی‌‌

ئه‌وانه‌ی‌‌ده‌ڕۆن���ه‌‌ده‌ره‌وه‌‌ژماره‌یان‌چه‌نده‌؟‌بۆ‌چ‌مه‌به‌ستێك‌ده‌ڕۆن؟‌چ‌له‌كوردستان‌ هه‌یه‌‌و‌ له‌دره‌وه‌‌ شتێك‌نییه‌،‌"توێژینه‌وه‌ی‌‌دوه‌م‌له‌باره‌یه‌وه‌‌

ده‌بێت".

پێویسته‌‌حكومه‌ت‌هانده‌ر‌بێتئ���ه‌و‌مامۆس���تایه‌ی‌‌زانك���ۆ‌هێما‌به‌وه‌ش‌ده‌كات،‌كه‌‌پێویسته‌‌الیه‌نی‌‌گه‌ش���تیاریی‌‌هه‌رێم،‌زیات���ر‌گرنگی‌‌سنوریه‌كانیش‌ ناوچه‌‌ به‌گه‌شتیاریی‌‌بده‌ن،‌ئه‌مه‌ش‌له‌پێناوی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌له‌واڵتانی‌‌ رو‌ بیانیانه‌ی‌‌ گه‌ش���تیاره‌‌چوارده‌ورم���ان‌ده‌ك���ه‌ن‌س���ه‌ردانی‌‌هه‌رێمیش‌بك���ه‌ن‌"به‌نمونه‌‌ده‌كرێت‌حكوم���ه‌ت‌هانی‌‌فرۆش���یاران‌بدات،‌یاخ���ود‌پش���تگیرییان‌ب���كات،‌كه‌‌به‌هه‌رزانتر‌كااڵكانیان‌به‌گه‌ش���تیاره‌‌به‌نمونه‌‌ ئه‌و‌ بفرۆش���ن".‌ بیانیه‌كان‌ك���ه‌‌ ده‌كات‌ له‌راب���ردوش‌ ب���اس‌

له‌سه‌رده‌می‌‌رژێمدا‌گۆڕینه‌وه‌ی‌‌دراو‌بۆ‌گه‌شتیاری‌‌بیانی‌‌جیاوازی‌‌هه‌بو،‌له‌گه‌ڵ‌بازرگانانی‌‌ناوخۆیی‌‌و‌خه‌ڵكانی‌‌ئاس���ایی‌،‌"به‌جۆرێ���ك‌دۆالریان‌بۆ‌تا‌ هانده‌ربێ���ت‌ ك���ه‌‌ ده‌گۆڕای���ه‌وه‌‌

جارێكی‌‌تر‌بگه‌ڕێنه‌وه‌".‌

سودمان‌له‌جۆره‌كانی‌‌گه‌شتیاریی‌‌وه‌رنه‌گرتوه‌

ئه‌و‌جه‌خ���ت‌ل���ه‌وه‌ش‌ده‌كاته‌وه‌‌كه‌‌هه‌رێم‌نه‌یتوانیوه‌‌س���ود‌له‌هه‌مو‌جۆره‌كانی‌‌گه‌شتوگوزاریی‌‌وه‌ربگرێت‌له‌ناوچه‌ی‌‌ كش���توكاڵكردن‌ "یه‌كه‌م‌چه‌رم���ۆی‌‌چه‌مچه‌ماڵ���ی‌‌ئێمه‌‌بوه‌،‌نه‌مانتوانیوه‌‌س���ود‌ ئێم���ه‌‌ ب���ه‌اڵم‌ل���ه‌‌وه‌‌وه‌ربگری���ن‌وه‌ك‌ناوچه‌یه‌كی‌‌مێژویی‌‌به‌گه‌ش���تیارانی‌‌بناسێنین".‌ریكالمك���ردن‌به‌ته‌نها‌به‌زمانی‌‌كورد‌هه‌رێم،‌ گه‌ش���تیاریه‌كانی‌‌ ناوچه‌‌ بۆ‌به‌ڕای‌‌ئه‌و‌شاره‌زایه‌ی‌‌ئابوری‌‌كارێكی‌‌

دروست‌نییه‌‌"پێویسته‌‌ریكالمكردن‌به‌چه‌ندین‌ گه‌شتیاریه‌كان‌ ناوچه‌‌ بۆ‌زمانی‌‌زین���دوی‌‌جیهانی‌‌بێت،‌نه‌ك‌

ته‌نها‌به‌زمانێكی‌‌لۆكاڵی‌".

پێشنیاره‌كانی‌‌داوه‌ته‌‌گه‌شتیاریی‌‌هه‌رێمهه‌مو‌ئه‌و‌ده‌ره‌نجامانه‌ی‌‌كه‌‌م.یونس‌عه‌لی‌‌له‌توێژینه‌وه‌كه‌یدا‌پێیگه‌یشتوه‌،‌ده‌س���ته‌ی‌‌ راگه‌یاندن���ی‌‌ داوێتی���ه‌‌گه‌ش���توگوزاری‌‌هه‌رێ���م‌ئه‌وانی���ش‌په‌یمان���ی‌‌ئه‌وه‌یان‌پێ���داوه‌‌له‌پالنی‌‌داهاتوی‌‌ده‌سته‌كه‌یاندا‌كاری‌‌له‌سه‌ر‌بكه‌ن‌"به‌پێی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌پێشنیارمكردوه‌‌ت���ا‌2016به‌جۆرێك���ی‌‌ بك���ه‌ن‌ كار‌چاوه‌ڕواننه‌كراو‌گه‌شتوگوزاری‌‌هه‌رێم‌

پێشده‌كه‌وێت".

هاتنی‌‌گه‌شتیار‌زیانیشی‌‌هه‌یه‌به‌وته‌ی‌‌ئه‌و‌زۆر‌هاتنی‌‌گه‌شتیار‌بۆ‌هه‌رێم‌به‌ده‌ر‌نییه‌‌له‌زیانیش‌چونكه‌‌

وه‌ك‌ئ���ه‌و‌رونیده‌كات���ه‌وه‌،‌ئه‌گه‌ر‌له‌س���اڵێكدا‌س���ێ‌‌ملیۆن‌گه‌شتیار‌بێته‌‌هه‌رێم���ه‌وه‌،‌ئه‌وا‌نزیكه‌ی‌‌دو‌به‌كارده‌هێنن‌ ئۆتۆمبی���ل‌ ملی���ۆن‌ب���ۆ‌رێگاوبانه‌كان‌ "ئه‌مه‌ش‌زیانی‌‌ده‌بێ���ت،‌یاخود‌ره‌نگ���ه‌‌له‌هه‌ندێ‌‌ناوچ���ه‌‌ببنه‌‌ه���ۆی‌‌به‌رزبونه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌ دانیش���توانیش".‌ له‌سه‌ر‌ نرخ‌له‌سه‌ره‌تای‌‌ ده‌كات‌ پێش���نیاریش‌ئ���ه‌م‌وه‌رزی‌‌به‌ه���اره‌وه‌،‌الیه‌ن���ی‌‌گه‌ش���توگوزار‌ب���ه‌وردی‌‌بكه‌ون���ه‌‌كۆكردن���ه‌وه‌ی‌‌زانی���اری‌‌له‌س���ه‌ر‌بیانیان���ه‌ی‌‌رو‌ ئ���ه‌و‌گه‌ش���تیاره‌‌له‌وته‌ی‌‌ "ده‌كرێت‌ ده‌ك���ه‌ن‌ هه‌رێم‌گه‌ش���تیارانی‌‌بیانی���ه‌وه‌‌به‌زۆرێك‌تاوه‌كو‌ كه‌‌ بزانین،‌ له‌كێشه‌كانمان‌ئێستا‌هه‌س���تمانپێنه‌كردوه‌،‌خۆم‌ئاماده‌م‌به‌ب���ێ‌‌به‌رامبه‌ر‌هاوكاری‌‌بك���ه‌م‌ گه‌ش���توگوزار‌ ده‌س���ته‌ی‌‌

هه‌رچیم‌پێبكرێت".

گه شتوگوزار، دوه مین سه رچاوه ی داهاتی )49( واڵته هۆشیاری‌‌گه‌شتیاریی‌‌چییه‌؟

ئابوری(422(‌سێشه‌ممه‌‌2014/4/1 8

یه‌كێك���ه‌‌ گه‌ش���توگوزار‌ كه‌رت���ی‌‌له‌پێكهێنه‌ره‌كان���ی‌‌ئابوری‌‌نه‌ته‌وه‌یی‌‌هه‌ر‌واڵتێ���ك،‌به‌ش���دارییه‌كی‌‌گه‌وره‌‌داهات���ه‌‌ له‌كۆكردن���ه‌وه‌ی‌‌ ده‌كات‌گشتییه‌كان،‌ڕۆڵ‌و‌گرنگی‌‌ئه‌م‌كه‌رته‌‌س���تراتیژییه‌‌له‌ئابوری‌‌‌واڵتێكه‌وه‌‌بۆ‌ئاب���وری‌‌‌واڵتێكی‌‌تر‌جی���اوازه‌،‌ئه‌م‌جیاوازیی���ه‌ش‌خ���ۆی‌‌له‌گرنگیپێدانی‌‌

كه‌رت���ه‌‌ ئ���ه‌م‌ ب���ۆ‌ حكومه‌ت���ه‌كان‌ده‌بینێت���ه‌وه‌،‌ب���ۆ‌نمون���ه‌‌هه‌ریه‌كه‌‌له‌فه‌ره‌نسا‌و‌توركیا‌و‌لوبنان‌گرنگییه‌كی‌‌ئه‌وتۆ‌ده‌ده‌ن‌به‌الیه‌نی‌‌گه‌شتوگوزاری‌بودجه‌یه‌كی‌‌ س���ااڵنه‌‌ ‌‌واڵته‌كانی���ان،‌تایبه‌تی‌‌بۆ‌داده‌نێن،‌به‌پالن‌و‌به‌رنامه‌‌بوژانه‌وه‌‌و‌ زیاتر‌ له‌پێن���او‌ كارده‌كه‌ن‌گه‌ش���ه‌پێدانی‌‌ئ���ه‌م‌كه‌رت���ه‌دا،‌ئه‌م‌كه‌رت���ه‌‌ئابوریی���ه‌‌پیشه‌س���ازییه‌كی‌‌پڕ‌داه���ات‌و‌كه‌م‌تێچ���ون‌و‌خاوێنه‌،‌پاڵنه‌رێكی‌‌گرنگه‌‌ب���ۆ‌ئه‌و‌‌واڵتانه‌ی‌‌كه‌‌ت���اك‌به‌رهه‌من‌و‌ئابورییان‌الوازه‌.‌گه‌ش���تیاریی‌‌ ده‌ریده‌خه‌ن‌ ئاماره‌كان‌بازرگانی‌‌ به‌شێكی‌‌س���ه‌ره‌كی‌‌ بوه‌ته‌‌جیه���ان‌و‌ش���اره‌زایانیش‌به‌كه‌رتێكی‌‌گرنگ���ی‌‌داده‌نێ���ن‌ب���ۆ‌په‌ره‌پێدانی‌‌ئابوری‌،‌به‌پێی‌‌ئاماره‌كانی‌‌ڕێكخراوی‌‌جیهانی‌‌گه‌ش���توگوزار‌گه‌ش���تیاریی‌‌داهاتی‌‌ س���ه‌رچاوه‌ی‌‌ دوه‌مین‌ بوه‌ته‌‌

(49(‌واڵت‌و‌نزیكه‌ی‌‌)10%(ی‌‌داهاتی‌‌جیهانیش‌له‌م‌كه‌رته‌وه‌‌چنگ‌ده‌كه‌وێت.‌هه‌رێمی‌‌ ئاب���وری‌‌ ناوه‌ن���ده‌دا‌ ل���ه‌م‌گه‌شتوگوزاردا‌ له‌بواری‌‌ كوردس���تان‌ڕه‌گه‌زه‌كانی‌‌ زۆربه‌ی‌‌ بونی‌‌ سه‌ره‌ڕای‌‌گه‌ش���تیاریی‌،‌ب���ه‌اڵم‌بوژانه‌وه‌ی‌‌ئه‌م‌كه‌رت���ه‌‌له‌س���ه‌ره‌تایدایه‌‌و‌هیوادارین‌ئاس���تی‌‌گه‌ش���ه‌پێدانی‌‌گه‌شتوگوزار‌له‌ئاینده‌دا‌بێت���ه‌دی‌‌به‌تایبه‌تی‌‌دوای‌‌ئه‌وه‌ی‌‌ڕێژه‌ی‌‌گه‌ش���تیاران‌له‌به‌هاری‌‌ئه‌مساڵدا‌به‌هه‌زاران‌گه‌شتیار‌ئه‌ژمار‌

ده‌كران.‌سه‌ركه‌وتن‌و‌هاتنه‌دی‌‌گه‌شه‌پێدانی‌‌له‌بون���ی‌‌ خ���ۆی‌‌ گه‌ش���توگوزار‌هۆش���یاری‌‌گه‌ش���تیاران‌له‌ش���وێن‌و‌جێگا‌گه‌ش���تیارییه‌كاندا‌ده‌بینێته‌وه‌،‌گه‌شتیاریی‌‌ له‌هۆشیاری‌‌ مه‌به‌ستمان‌

ئه‌مانه‌ی‌‌خواره‌وه‌یه‌‌به‌كورتی‌:له‌پاكوخاوێنی‌‌ پارێزگاریك���ردن‌ ‌�1

گه‌ش���تیارییه‌كان،‌ جێ���گا‌ ش���وێن‌و‌له‌ڕاستیدا‌ئه‌مه‌‌ئه‌ركێكی‌‌نیشتمانی‌‌و‌نه‌ته‌وه‌ییه‌،‌بۆ‌كه‌رتێك‌له‌كه‌رته‌كانی‌‌ئابوری‌‌نه‌ته‌وه‌یی‌‌هه‌رێم‌كه‌‌پێموایه‌‌گه‌ش���تیارییه‌كان‌ ناوچ���ه‌‌ ش���وێن‌و‌پارێزگاریی���ان‌ ئه‌گ���ه‌ر‌ ده‌گمه‌ن���ن‌و‌ئاق���اری‌‌ له‌ب���ه‌رده‌م‌ لێنه‌كرێ���ت‌

له‌ناوچوندان.2�‌پاراستنی‌‌هێمنی‌و‌ئارامی‌‌ناوچه‌‌گه‌ش���تیارییه‌كان،‌ئاشكرایه‌‌هێمنی‌‌و‌له‌ڕه‌گه‌زه‌كانی‌‌ ڕه‌گه‌زێك���ه‌‌ ئارام���ی‌‌پاراستنی‌‌ژینگه‌ی‌‌گه‌شتیاریی‌،‌ئه‌وه‌ی‌‌تێبین���ی‌‌ده‌كرێ���ت‌له‌ش���وێن‌و‌جێگا‌به‌رته‌سك‌و‌ ڕوبه‌ر‌ گه‌ش���تیارییه‌كاندا‌ته‌نگ���ه‌،‌بۆیه‌‌له‌س���ه‌ر‌گه‌ش���تیاران‌پێویسته‌‌له‌پێناو‌به‌سه‌ربردنی‌‌ڕۆژێكی‌‌خۆش،‌هێمن���ی‌‌و‌ئارام���ی‌‌بپارێزن‌و‌ئه‌ته‌كێتی‌‌گه‌شتیاریی‌‌په‌یڕه‌و‌بكه‌ن.‌3�‌پاراس���تن‌و‌ڕێزگرت���ن‌له‌ئازادی‌‌

جێ���گا‌ له‌ش���وێن‌و‌ تاكه‌ك���ه‌س‌گه‌ش���تیارییه‌كاندا،‌به‌اڵم‌به‌مه‌رجێك‌ئه‌م‌ئازادییه‌‌له‌چوارچێوه‌ی‌‌كولتوری‌‌كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌ داب���ی‌‌ ك���ورده‌واری‌و‌نه‌كرێ���ت‌ جیاوازی���ی‌‌ ده‌رنه‌چێ���ت‌و‌

له‌گه‌شتیاراندا.له‌ئه‌س���تۆی‌‌گه‌شتیاراندایه‌‌ ئه‌مانه‌‌تایبه‌تییه‌‌ دام���وده‌زگا‌ به‌ه���اوكاری‌‌حكومیی���ه‌كان‌به‌گش���تی‌و‌‌وه‌زاره‌تی‌‌شاره‌وانی‌و‌گه‌ش���توگوزار‌و‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ناوخۆ‌پێكه‌وه‌،‌به‌و‌ئومێده‌ی‌‌سااڵنی‌‌داهاتوی‌‌الیه‌نی‌‌گه‌ش���تیاریی‌‌هه‌رێم،‌بوژانه‌وه‌یه‌ك���ی‌‌گرن���گ‌به‌خۆی���ه‌وه‌‌ببینێت‌و‌داهاتی‌‌ئ���ه‌م‌كه‌رته‌‌گرنكه‌‌ژیانی‌‌ له‌بژێوی‌‌ بێت‌ س���ه‌رچاوه‌یه‌ك‌دانیش���توان‌و‌بارگران���ی‌‌سه‌رش���انی‌‌

بودجه‌ی‌‌حكومه‌ت‌ئاسان‌بكات‌.

*ئابوریناس

ئه‌م‌الپه‌ڕه‌یه‌‌به‌‌سپۆنسه‌ری‌گروپی‌کۆمپانیاکانی‌قه‌یوان‌چاپ‌و‌باڵوده‌کرێته‌وه‌

گرفته‌كانی‌‌كه‌رتی‌‌گه‌شتوگوزاری‌‌هه‌رێم‌ئاشکرا‌ده‌کرێن"زۆرینه ی گه شتیاره کان له ناوه ڕاست و خواروی عێراقه وه دێن"

نزیكه‌ی‌‌)%10(ی‌‌داهاتی‌‌

جیهان،‌له‌كه‌رتی‌‌گه‌شتوگوزاره‌وه‌‌چنگ‌ده‌كه‌وێت‌

سه‌ركۆ‌یونس*

Page 9: ژماره 422

9 (422( سێشه ممه 2014/4/1 لۆکاڵ

ئا: ئاسۆ سه راوی

له ناوه ڕاستی ئه مساڵدا، كارگه ی به رهه مهێنانی ئاسن له سلێمانی

ده كه وێته كار به وته ی خاوه نه كه ی )ئه حمه د ئیسماعیل( ئه و كارگه یه

35%ی پێداویستی عێراق له ئاسن دابین ده كات، به راسته وخۆ و ناراستوخۆ زیاتر

له 5هه زار كه س كاری تێدا ده كه ن و به رهه می سااڵنه ی ده گاته زیاتر له یه ك

ملیۆن و250هه زار ته ن. ئه وه یه كێكه له پرۆژه گه وره كانی سه رمایه داری كورد

ئه حمه د ئیسماعیل.

سه رمایه داری كورد ئه حمه د ئیسماعیل له دیدارێك���ی ئاوێن���ه دا، ب���اس له كار و پرۆژه كانی و باردۆخی ئێس���تای ئابوری هه رێ���م ده كات و ئ���ه وه ش ده خاته رو كه ل���ه و قه یرانه دارایی���ه ی روبه روی هه رێم بۆته وه ، ئه و وه ك سه رمایه دارێك یارمه تی حكومه تی هه رێم���ی داوه ، به اڵم ئاماده نییه بڕه كه ی ئاش���كرا ب���كات "هاوكاری میلله ت و حكومه تی خۆم به ئه رك ده زانم

نه ك منه تكردن".

چۆن ده ستی به به رهه مهێنانی كاره با كرد؟

گه وره ترین پرۆژه ی ئه م سه رمایه داره ی كورد له راب���ردودا، به رهه مهێنانی كاره با بوه ، له ئێس���تادا 3هه زار مێگاوات كاره با به رهه مده هێن���ێ ، ناوبراو ئه وه ده خاته رو له س���ااڵنی 2005 ب���ۆ 2006 كه ئه و كاته كاره با له دۆخێكی زۆر خراپدا بو، چۆته الی سه رۆكی حكومه ت نێچیرڤان بارزانی ، بۆ به رهه مهێنانی 500مێ���گاوات كاره باو پرۆژه كی خس���تۆته به رده ست، ئه ویش په یمان���ی هاوكاریی پێ���داوه "كه چومه الی كاك نێچیرڤ���ان وت���ی متمانه به من ده كه ی���ت؟ وتم به ڵێ ، وتی ده بڕۆ چیت پێده كرێت بیكه ، له سه ر به ڵێنی ئه و بایی 400ملیۆن دۆالر پێداویس���تیی پرۆژه كه م كڕی ، به بێ ئه وه ی گرێبه س���تیش بكه م، دواتر ئه وانیش كاره كانیان بۆ ڕاییكردم و س���ه ره نجام هه رێم ل���ه و گرفته گه وره یه ك���ه نه بونی كاره با بو تا راده یه كی باش

رزگاری بوه ".

هه رێم چه ند فه رمانبه ری پێویسته ؟ئه وه ی له الی ئه م سه رمایه داره ی كورد جێگه ی داخه ، زۆریی ئه و كه سانه یه كه له كه رت���ی حكومه ت دام���ه زراون، به بێ ئه وه ی هه مویان كاریان هه بێت، چونكه

به بڕوای ئه و "هه رێم 200 هه زار فه رمانبه ری پێویسته نه ك ملیۆنێك"، به پێی پێوه ری جیهانییش، رێژه ی فه رمانبه ری ده وڵه ت ده بێت له نێ���وان 2 تا 5% بێ���ت "ئێمه هه ستمان به گه وره یی ئه و گرفته نه كرد تا ب���ه م دواییه هه رێم روبه روی ئه و قه یرانه بوی���ه وه ". ئه م س���ه رمایه داره به ئه ركی حكومه تیشی ده زانێ هه لی كار بۆ هه مو تاكه كانی بڕه خسێنێ به تایبه ت له كه رتی به خاوه نكار و "ده بێت حكومه ت تایبه تدا سه رمایه داران بڵێ به نمونه هه زار ده رچوم له كه رتی تایبه ت ب���ۆ دابمه زرێنه منیش ئه وه نده هاوكاریت ده كه م، به و جۆره زۆر

له گرفته كانمان چاره سه ر ده بێت".

زۆرینه ی پرۆژه كانی له سلێمانیه ئه م سه رمایه داره ی كورد باس له وه ش ده كات ك���ه 70%ی پرۆژه كانی له ناوخۆی كه وتۆت���ه زۆرترینیش���ی هه رێمدای���ه و "له كاتێك���دا س���لێمانیه وه پارێ���زگای خۆم خه ڵكی هه ولێ���رم، به اڵم زۆرینه ی پرۆژه كان���م له س���لێمانیدایه ، هی���وادارم ئ���ه وه هانده رێ���ك بێ���ت ب���ۆ ئ���ه وه ی

پرۆژه ی س���لێمانی س���ه رمایه داره كانی وه به رهێنان له شاره كه یاندا بكه ن".

ئ���ه م پرۆژه كان���ی له س���ه رجه م سه رمایه داره دا به راسته وخۆو ناراسته وخۆ نزیك���ه ی 16هه زار ك���ه س كار ده كات، گه وره ترین پرۆژه ش���ی ك���ه به وته ی خۆ ناوه ڕاست ئاس���تی رۆژهه اڵتی له س���ه ر پرۆژه یه ك���ی تری وه ك ئه وه ی ئه و هه یه به رهه مهێنانی كارگ���ه ی له ئه بوزه ب���ی ، ئاس���نه ك���ه 35%ی پێداویس���تی هه مو عێراق له ئاس���ن دابین ده كات، بڕیاریشه ئ���ه م پرۆژه یه له مانگی 6ی ئه مس���اڵدا

له سلێمانی بكه وێته كار.

بڕی هاوكاریه كه ی بۆ حكومه ت ئاشكرا ناكات

له وه ب���اس به دڵگرانییش���ه وه ئ���ه و ده كات ك���ه حكومه تی هه رێ���م به رگه ی دو مانگ بڕینی موچ���ه ی نه گرت، به اڵم ئه وه ش ده ڵێت كه هه مو واڵتێك توش���ی قه ی���ران ده بێت "گرنگ ئه وه ی���ه وانه ی وانه ی حكومه ت پێموای���ه لێوه ربگرین، باشی له و قه یرانه وه رگرتوه ". سه باره ت

به وه ش ئایا ئه و وه ك سه رمایه دارێك له و هه رێمی حكومه تی یارمه ت���ی قه یرانه دا داوه ، وه اڵمه ك���ه ی ئ���ه و به ڵێیه ، به اڵم ئاماده نی���ه بڕی ئه و هاوكاریه ئاش���كرا میلل���ه ت و حكومه تی "ه���اوكاری بكات خ���ۆم به ئه رك ده زانم ن���ه ك منه تكردن، پێویس���تیش ن���اكات بڕه كه ی ئاش���كرا بكه م". ئه و به نمونه باس له قس���ه یه كی گه وره ی سه رمایه داری جیهان بیل گیتس ده كات ك���ه وتویه تی )ئه گه ر زیره كترین كه سیش بیت له بیابانێكدا داتبنێن ناتوانی یه ك دۆالر قازان���ج بكه یت( بۆیه ده ڵێت "س���ه رمایه دارانی كورد به بازرگانیكردن، له و واڵته دا ده وڵه مه ندبون، خۆ پاره كه یان له ئه فریق���ادا په یدانه كردوه ، بۆیه ئه ركی هه ر یه كێكمانه له كاتی قه یراندا هاوكاری

میلله تی خۆمان بكه ین".

سه روه ته كه ی چه نده ؟له ب���اره ی ب���ڕی سه رمایه كش���ی ئه و ده ڵێت "گرنگ نییه چه ندت هه یه ، گرنگ ئه وه یه له رێ���گای پرۆژه كانته وه چی بۆ میلله ته كه ت ده كه یت، كه س هه یه پاره ی

زۆره و هیچی پێناكات، هه شه له ده ره وه پ���اره ق���ه رز ده كات و ده یكاته پرۆژه بۆ

واڵته كه ی خۆی". گله یی���ه ك ك���ه روب���ه روی به ش���ێك له س���ه رمایه داران ده بێت���ه وه ئه وه یه كه پ���رۆژه ی خێرخوازییان كه م���ه ، ناوبراو ئه و گله ییه بۆ به ش���ێك له سه رمایه داران به ڕاس���ت ده زانێ ، ده شڵێت "ئێمه وه ك خۆم���ان پرۆژه م���ان هه ب���و هه رچه نده حه ز به باس���كردنی ناكه م، به اڵم بۆ ئه و پرس���یاره ی تۆ ده بێ���ت وه اڵمم هه بێت، ئێم���ه 300 قوتابیم���ان ناردۆته ده ره وه ب���ۆ خوێندن���ی دكت���ۆرا، له هه ولێر دو قوتابخان���ه ی گه وره مان دروس���تكردوه و نه خۆش���خانه ی شێرپه نجه مان هه یه ، له و گوندان���ه ی ئاویان كه مه بی���ری قوڵمان لێ���داوه و ده زگای نانه كه لیم���ان هه ی���ه نزیك���ه ی 2هه زار هه تی���وو كه مده رامه ت

موچه یان هه یه ".ئه وه ی تا ئێستا هه یه سه رمایه داره كانی ك���ورد پ���رۆژه خێرخوازیه كانیان به ش به ش���ه و پرۆژه یه كی هاوبه شی گه وره یان نییه ، ل���ه م روه وه ئه حمه د ئیس���ماعیل

ئه و س���ه رنجه به دروست ده زانێ و ده ڵێت وت���وه به س���ه رمایه داره كانم "زۆرج���ار كه ب���ا پڕۆژه یه كی هاوبه ش���ی گه وره ی به اڵم بمێنێته وه ، بكه ی���ن و خێرخوازیی كه وه كو پێویست به ده نگه وه هاتن نه بوه

منیش وازم هێناوه ".

"سیاسه ت و بزنسكردن پێكه وه كاره ساته "

له باره ی الیه نی سیاسیش���ی ئه و خۆی به پێویستیش���ی ده زانێ و به س���ه ربه خۆ ده زان���ێ س���ه رمایه دار كاری سیاس���ی بازرگانیك���ردن "سیاس���ه ت و ن���ه كات، پێكه وه ناكرێت، با سیاس���یه كان كاری خۆی���ان و بازرگانه كانی���ش كاری خۆیان بكه ن، چونكه سیاس���ه ت و بزنس���كردن پێكه وه كاره س���اته ". سه باره ت به دواین پرۆژه شی دوای كارگه ی ئاسنه كه ئه حمه د ئیس���ماعیل وتی "به نیازی���ن له گه رمایی وێس���تگه كانی كاره ب���ا، دوب���اره كاره با به رهه مبهێنین���ه وه له هه ولێر خه ریكه له و كاره ته واو ده بین له سلێمانی و دهۆكیش

ده ستبه كار ده بین".

ئا: ئاسۆ

خاوه ن كۆگایه كی ده رمان ئاماژه به وه ده كات هاتنی ده رمان به قاچاخ به شێوه یه كی به رچاو زیادیكردوه .

ده ڵێت "چه ند به فه رمی دێت بیست ئه وه نده به قاچاخ" سه رۆكی

سه ندیكای ده رمانسازانیش ئه وه ره تده كاته وه و ده ڵێت "جاران وه هابو، به اڵم ئێستا به و جۆره نییه ". وه زیری

ته ندروستی هه رێمیش جه خت له وه ده كاته وه كه ئێستا ده رمان له ژێر

كۆنترۆڵدایه .

"هێنانی ده رمان به قاچاخ زۆره " خ���اوه ن كۆگایه ك���ی ده رم���ان، كه پزیشكی ده رمانس���ازه و پێیباش نه بو ن���اوی باڵوبكرێت���ه وه ، ئام���اژه به وه ده كات چه ندینجار ئه وه یان پێوتوه ،كه چه ند كارت���ۆن ده رمان���ی ده وێت جا له ه���ه ر جۆرێك بێت، ئام���اده ن بۆی $50 كارتۆن���ی به مه رجێ���ك بێن���ن قازانجی هێنانه كه یان بداتێ ، ئه و وتی "من ره تمكردۆته وه ، ب���ه اڵم ئایا ئه مه به ڵگه ی ئه وه نییه كه هێش���تا هێنانی ده رمان به قاچاخ زۆره و له ژێر كۆنتڕۆڵدا به جۆرێك پزیش���كه ئ���ه و نیی���ه ؟". له وباره یه وه ره ش���بینه هه ت���ا ده گاته ئه وه ی كه بڵێت "چه ند به یاسایی دێت بیست ئه وه نده ش به قاچاخ ده هێنرێت".

ئه و خاوه ن ك���ۆگای ده رمانه ئه وه ش رونده كات���ه وه ، كه كه مترین چاودێریی ده رمانخان���ه كان ده كرێ���ت "س���اڵێكه كه س���ێك نه هاتوه پێمبڵێ���ت ده رمان چۆن ده كرێت، ئه مه ش به ڵگه ی ئه وه یه

كه لێپرسینه وه نییه ".

مۆڵه ته كانیان ده فرۆشنه وه ده رب���اره ی ئ���ه وه ش ك���ه ده وترێ به ش���ێك له پزیش���كه ده رمانسازه كان كه سانی ده فرۆش���نه وه مۆڵه ته كه یان تر تا بازرگانی هێنانی ده رمان بكه ن، یاخود ده رمانخانه بكه نه وه ، ئه و پاش ئاخ هه ڵكێش���انێك وت���ی "به داخه وه حاش���اهه ڵنه گره ، راستیه كی ئه وه ش خۆزگ���ه وه ه���ا نه بوای���ه ، تا ئێس���تا به رگریم له و پزیشكانه بكردایه ، به اڵم ئ���ه وه واقعێكه ك���ه س ناتوانێ نكوڵی

لێبكات".

"گه ر بێ ویژدان بیت، بازرگانیه كی گه وره یه "

سه رۆكی س���ه ندیكای ده رمانسازانی قس���ه ی له وباره ی���ه وه كوردس���تان خۆی هه ی���ه ، زۆرینه ی قسه كانیش���ی پێچه وانه ی وته كانی ئه و خاوه ن كۆگای ده رمانه ی���ه ، د.ئه میر ش���یت چه له بی س���ه رۆكی س���ه ندیكای ده رمانسازانی كوردستان، ئاماژه به وه ده كات، ئه گه ر به ب���ێ ویژدانانه كاری ده رمان بكرێت و

ته نها وه ك بازرگانیه ك مامه ڵه ی پێوه بكرێ���ت، ئه وا بازرگانیه ك���ی گه وره یه "هه ن���دێ ده رمانی س���اخته كراو هه ن، قازانجه كه ی له ماده هۆش���به ره كانیش زیاتره ، به اڵم ئه گ���ه ر كاره كه به ته نها له الی ئێمه بێت له هه مو شتێك قازانجی

كه متره ".

90كۆمپانیا كاری هێنانی ده رمان ده كه ن

90كۆمپانیا كوردس���تاندا له هه رێمی ده ك���ه ن، ده رم���ان هێنان���ی كاری ئ���ه و كه س���انه ی ئ���ه و مه رجیش���ه موڵه ته ی���ان هه یه ، ده رچ���وی كۆلێژی ده رمانس���ازیی به ش���ی پزیش���كیی ب���ن، ب���ه اڵم وه ك خ���اوه ن كۆگاكه ی ده رم���ان ئام���اژه ی پێكرد، به ش���ێك له وان���ه مۆڵه ته كه یان به ك���رێ داوه ته بازرگانێك، كه هیچ په یوه ستبونێكیان به اڵم نییه ، ته ندروس���تیه وه به بواری ده رمانسازان س���ه ندیكای س���ه رۆكی ئ���ه وه ره تده كاته وه و ده ڵێت "ئه ش���ێ پێش س���ێ س���اڵ له مه وبه ر وابوبێت، به اڵم ئێس���تا به و ج���ۆره نییه ، ئێمه له هه رێمدا نزیكه ی 60كۆگای ده رمانمان هه یه به پێی یاس���اش ده كرێت خاوه ن كۆگا كه س���ێك له كه رتی تایبه ت بكاته هاوبه ش���ی كاره كه ی خ���ۆی به رێژه ی 49%، ب���ه اڵم ده بێ���ت ه���ه ر خ���ۆی

سه رپه رشتی كۆگاكه ی بكات".

نزیكه ی 450 ده رمانخانه مۆڵه تی كاركردنیان هه یه

هه ر به پێی وته ی سه رۆكی سه ندیكای ده رمانس���ازان له هه رێم���دا نزیكه ی 450 ده رمانخانه مۆڵه تی كاركردنیان پێدراوه ، ده ش���وترێ ، به ش���ێك له و ده رمانخانانه ، ته نها مۆڵه ته كه یان به ناوی پزیش���كێكی ده رمانس���ازه وه وه رگیراوه ، پزیش���كه كه كه متری���ن كات ده چێت���ه ده رمانخانه كه ، یاخود ه���ه ر ناچێت و كه س���انی تر بۆی به ڕێ���وه ده به ن، كه پزیش���ك نین، به اڵم له بواری ته ندروس���تیدا كار ده كه ن، به اڵم سه رۆكی سه ندیكای ده رمانسازان ئه وه ش ره تده كات���ه وه و ده ڵێت "ئه گه ر له رابردودا وه هابوبێت، به اڵم ئێس���تا به هیچ جۆرێ وه ه���ا نییه ، چونك���ه ئێم���ه چاودێریی

ده رمانخانه كان ده كه ین".

15كۆمپانیا و كۆگای ده رمانمان داوه ته دادگا

وه زیری ته ندروستی هه رێم د. رێكه وت حه مه ره ش���ید وه كو به رپرس���ی یه كه می ته ندروستی هه رێم قس���ه ی خۆی هه یه و به توندی ئ���ه وه ره تده كاته وه كه ده رمان له ژێ���ر كۆنتڕۆڵی ئه وان���دا نه بێت و ئه وه رونده كاته وه كه تا ئێس���تا پش���كنینیان ك���ردوه و ده رم���ان ج���ۆره بۆ6ه���ه زار ده ستیش���یان گرت���وه به س���ه ر 900ته ن ماوه به س���ه رچودا، قاچ���اخ و ده رمان���ی ه���اوكات ه���ه ر له م���اوه ی كاركردنیاندا

15كۆمپانی���ا و كۆگای ده رمانیان روبه روی دادگا كردۆت���ه وه و ئ���ه و ده ڵێ���ت "ئ���ه و كاران���ه به ڵگه ی ئه وه ن ئێمه زۆر به وردی چاودێریی ده رمان ده كه ین، ده س���تگرتن به س���ه ر 900 ت���ه ن ده رمان���ی قاچ���اخ و ماوه به سه رچودا و دانی 15كۆمپانیا و كۆگای

ده رمان به دادگا به ڵگه ی ئه وه یه ئێمه زۆر به وردی چاودێری���ی ئه و الیه نه ده كه ین". ناوبراو ئه وه ش���ی خس���ته رو كه هه ر بۆ كۆنتڕۆڵكردن���ی هێنانی ده رمان و رێگرتن بازگه كاندا له زۆرب���ه ی له به قاچاخهێنانی

پزیشكی ده رمانسازیان داناوه .

چاوپێكه وتن له گه ڵ ئه و ده وڵه مه نده هه ولێریه ی ، زۆرینه ی پرۆژه كانی له سلێمانیه ئه حمه د ئیسماعیل: سیاسه ت و بزنسكردن پێكه وه كاره ساته

خاوه ن كۆگایه كی ده رمان: چه ندێک ده رمان به یاسایی دێت، بیست ئه وه نده به قاچاخوه زیری ته ندروستی : هێنانی ده رمان له ژێر كۆنتڕۆڵدایه

سه رمایه دارانی كورد

به بازرگانیكردن له و واڵته دا

ده وڵه مه ندبون خۆ له ئه فریقا

پاره یان په یدانه كردوه

له ناوه ڕاستی ئه مساڵدا كارگه ی ئاسن له سلێمانی

ده كرێته وه و 35%ی

پێداویستی عێراق دابین

ده كات

گرنگ نییه چه ندت هه یه گرنگ ئه وه یه

له رێگای پرۆژه كانته وه

چی بۆ میلله ته كه ت

ده كه یت

ئه حمه د ئیسماعیل

هه ندێ ده رمانی ساخته كراو هه ن، قازانجه كه ی له ماده هۆشبه ره كانیش زیاتره

Page 10: ژماره 422

‌ره‌نگاڵه(422( سێشه ممه 2014/4/1 [email protected]@gmail.com (422( سێشه ممه ‌2014/4/1ره‌نگاڵه

گاکاوڕ

ئه بێت رێگه چاره یه كی به په له بدۆزیته وه ب���ۆ ده ربازبون���ت له و ب���اره داراییه ی كه تێكه وتویت، با خۆشه ویس���ته كه ت

ئاگاداری هه ستت بێت.

چاوپێكه وتنێك ده كه یت س���ه باره ت به كارێكی نوێ كه ده ته وێت ئیش���ی لێبكه ی���ت، ب���اوه ڕ ب���ه وه بكه كه

كه سێك خۆشی ئه وێیت.

ئی���ش و كاره كان���ی رۆژان���ه ت هه م���و ته ركیزتی ب���ردوه ، ئاگاداری خۆتبه با

ته ندروستیت ناڕه حه تت نه كات.

هه واڵێكی خۆشت به ده ست ده كه وێت كه په یوه ندی به سه ركه وتنت هه یه له ش���وێنی كاره كه ت، له روی

خۆشه ویستیه وه هه نگاوی باشت ناوه .

زۆربه ی كه س����ه كان له شوێنی كاره كه ت وای ئه م����ه ش به دڵه و بیرۆكه كه تی����ان لێتكردوه كه زیاتر هه وڵی خۆت بده ی .

ئه م ماوه یه دڵخۆش����كه ر نابێت بۆت به هۆی ئه و هه مو ئیشه ی له سه رت كه ڵه ك بوه ، هیچ

كارێكی تر ئه نجاممه ده كه له تواناتدا نیه .

هه رچه نده ئه م ماوه یه په ستانێكی زۆرت له سه ر، به اڵم ئازایه تی خۆت وایكردوه

به سه ر زۆرینه ی شته كاندا زاڵبیت.

ره نگه په س���تانێكی زۆر بخرێته س���ه رت له الیه ن له گه ڵ مامه ڵه به هێمن���ی خۆشه ویس���ته كه ته وه ،

دۆخه كه بكه با كێشه دروست نه بێت.

ریزبه ندییه ك دابنێ ب���ۆ كاره كانت و بایه خدان به خێزانه كه ت، هه ستناكه یت

به ته واوه تی پشت گوێت خستون.

هه ست به بڕوابون به خۆت ده كه یت و زۆر ئازایان���ه بڕیار ده ده ی���ت، هه ندێ كات

له گه ڵ خۆشه ویسته كه ت به سه ربه ره .

زۆرب���ه ی كاته كان���ت به چاوپێكه وتن و هی���چ به س���ه رده به یت، كۆبون���ه وه بایه خێك���ت ب���ۆ كه س���ه نزیكه كانت

دانه ناوه .

قرژاڵدوانه‌‌

هه ست ده كه یت دڵخۆشنیت له و كاره ی ئێستا ده یكه یت، هه وڵی ئه وه ئه ده یت

بگه ڕێی به دوای كارێكی نوێدا.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

1011

گۆشه یه كی تایبه ته به جل و به رگ

له جیهانی فاش���یۆندا، به ژن و بااڵی رێك و باریك و جوان، گرنگیی و

جوانیی خۆی هه یه ، به اڵم ئه مه به هیچ ش���ێوه یه ك به مانای ئه وه

نیه كه ئه و كه س���انه ی كێشیان زۆره ، خۆیان له جوانی و فاشیۆن و

نوێكردن���ه وه به دوربگ���رن، له جیهانی خۆڕازاندنه وه و پۆش���اكدا،

باوه ڕبه خۆب���ون هێنده ی به ژنڕێكیی گرنگه ، ئه گه ر كێش���ت زۆره

دڵگ���ران مه ب���ه چونكه ت���ۆش ده توانیت جوان و س���ه نجڕاكێش

ده ربكه ویت، له ڕێگه ی پۆش���ینی ئه و جلوبه رگانه ی كه هه میش���ه

ش���ێوه ی كێش���ت كه مده كه ن���ه وه وه ك عه زی ف���راوان و پێاڵوی

پاژنه ب���ه رز، به تایبه تی پێاڵوی پاژنه به رز بۆ ئه وانه ی كێش���یان

زۆره ئێجگار پێویسته ، چونكه له گه ڵ به رزبونه وه ی بااڵت شێوه ی

كێشت باریكتر ده بێته وه و زیاتر سه رنجڕاكێش ده رده كه ویت.

هه روه ها ده توانیت له ڕێگه ی قژ به ستنت له دواوه به خاویی، سیمات

له گه ڵ بااڵ و كێش زۆرییه كه ت زیاتر بگونجێنیت.

ئا: هاوكار حسێن

له كاتی گه ڕان به ناو شه قامه چۆڵه كانی هه ولێ���ردا، بێئومێ���د ده بی���ت له وه ی هی���چ دوكان و مۆڵێك به و كاتژمێر 2ی ش���ه وه كراوه بێت، چونك���ه به رله وه ی به ڕێبك���ه وی ب���ۆ هه ولێ���ر ده ڵێن كه دوكان و بازاڕه كانی شاره كه تا نزیكه ی پێش نیوه شه و كراوه ن، به اڵم دیمه نی پڕ جموجوڵی ش���ه قامێك پێچه وانه ی

ئه م وته یه ده سه لمێنێت. له ق���ه اڵی هه ولێ���ره وه ت���ا نزیك ئه و شه قامه ، ئه وه ی به خه به ر بو ته نها گڵۆپه داگیرساوه كان و پشیله بێداره كان بون، به اڵم له پڕ ده كه وتیت به سه ر شه قامێكی پڕ جه نجاڵ و دوكان و بازاڕێكی كراوه دا، وه ك ئه وه ی پێماتنابێته سنوری شار و واڵتێكی دیكه وه ، به اڵم ئه و كه س���انه ی له و ش���ه قامه دا كاریان ده كرد دڵنیات ده كه ن كه : "به ڵێ ئێره ئیسكانه ، ئه و ش���ه قامه ی كه هه ولێر ده خه وێت و ئه و

هه ر بێداره ". به ش���ی خواروی ئیس���كان ده كه وێته ش���اره كه وه و ش���ه قامی س���ی مه تری مه ترییه وه . به شه س���ت ده به ستێته وه ئه و به ش���ه ی كه تا دره نگانێكی شه و هه ر جمه ی دێت، نزیكه ی كیلۆمه ترێك ده بێت و تا پرده كه ی به ش���ی خواروی بڕده كات، ئیدی له وێوه خامۆش���یه كه

ده ستپێده كاته وه . كراوه یی ش���ه قامی ئیسكان به خولێكی 24 كاتژمێریدا تێپه ڕده بێت، به جۆرێك هه ر له به ره به یانیه ك���ی زوه وه دوكان و فرۆش���گا تایبه تیه كانی وه ك چایخانه و

س���ه مونخانه كان س���ه روپێخانه و ده كرێنه وه ، له گه ڵ خۆركه وتنیشدا، ئه و خاوه ن دوكانانه ی شه وان پشویانداوه و دوكانه كانی���ان كاریاننه ك���ردوه ، ده كه نه وه تا ده مه و ئێواره ، شه وانیش هه ندێ���ك چێش���تخانه و دوكانه كان���ی خوارده مه نی���ه كان و ی���ه ك دو چایخانه س���ازو ئاماده ده بن بۆ پێشوازیكردن له رێبواران، به مش���ێوه یه تا به ره به یان ئه م خوله به رده وام ده بێت و سه رله نوێ

ده ستپێده كاته وه .

عه ل���ی له تی���ف، 24 س���اڵ، خاوه نی یه كێك له فرۆش���گاكانی شه قامه كه یه و كه لوپه له كانی كۆكردن���ه وه ی ب���ه ده م دوكانه كه ی���ه وه باس���ی ش���ه قامه كه ی "ئ���ه و خه ڵكانه ی ش���ه وانه ده ك���رد، روده كه نه ئێ���ره ، زیاتر ئه وانه ن كه بۆ

نانخواردن دێن". به وت���ه ی عه لی رێبوارانی ش���ه و زیاتر پیاوان���ن و ئه گ���ه ر ژنانی���ش روبكه نه شه قامه كه ئه وا زیاتر "ئه و ئافره تانه ن ك���ه له ناوچه كانی خ���واروی عێراقه وه

رویانكردوه ته شاره كه ".دروس���ت زانیارییه ك���ی ئه گه رچ���ی له به رده س���تدا نی���ه له س���ه ر مێ���ژوی به رپرس���ی زۆرب���ه ی ش���ه قامه كه و ش���اره وانیه كانی هه ولێریش زانیاریه كی به اڵم له وباره ی���ه وه ، نه ب���و ئه وتۆیان ئه وه یه ، باسده كرێت ئه وه ی ده ماوده م له سااڵنی په نجاكانی سه ده ی رابردوه وه ، شه قامی ئیسكان وه ك یه كێك له شه قامه سه ره كیه كان بنیاتنراوه . ئه وانه شی كه به سه ربردوه ، له شاره كه دا ته مه نێكیان

باس ل���ه وه ده كه ن كه مێژوی كراوه یی شه قامه كه له ش���ه واندا ده گه ڕێته وه بۆ

دوای ساڵی 1991.مام س���ابیر ره سوڵ، 59 ساڵ، یه كێكه هه رێم و له خانه نش���ینه كانی حكومه تی ئێس���تا پیشه ی پاس���ه وانی شه وانه ی به ناوبانگه كان���ی له هۆتێل���ه یه كێ���ك هه ولێره . كاتێك گه یش���تینه الی مام س���ابیر، له كاتژمێر 3ی ش���ه و الیدابو، قژه س���پیه كانی ئ���ه و له ژێ���ر روناكی گڵۆپه كانی سه ر ش���ه قامه كه داو چاوه پیره پیاوێكی س���یمای ماندوه كان���ی ، به ئه زمونی ده نواند كه زۆری چه شتبێت به ده ست رۆژگاره وه ، ده ستێكی برد بۆ قایش���ی چه كه كه ی و له شانی توندكرد، مژێكی قوڵ���ی له جگه ره كه ی داو وتی ، "كاتی خۆی ئێمه بۆمان نه بو ش���ه وان بێینه ده ره وه ، شه قامی ئیسكانیش تا پێش راپه ڕینه ك���ه ی 1991، وه ك هه ر ش���ه قامێكی ش���اره كه چۆڵ و خامۆش

بو". كرانه وه ی بازاڕو شه قامه سه ره كیه كان به شه وان له هه رێمی كوردستاندا، له دوای پرۆسه ی ئازادی عێراق له ساڵی 2003، خه ریك���ه ده بێته دی���ارده و به تایبه ت له مانگی ره مه زاندا كه زۆربه ی شه قامی ش���اره س���ه ره كیه كان تا دره نگانێكی ش���ه و به كراوه یی ده مێننه وه ، ئه وه ش به هۆی ئه و گه شه ئابوریی و كراوه ییه ی ك���ه هه رێم له م چه ند س���اڵه ی دواییدا به خۆیه وه بینی���وه و ژماره یه كی زۆری گه ش���تیارو میوانان���ی بیانی س���ااڵنه روی جیاجیاكان���دا وه رزه له بۆن���ه و

تێده كه ن.

ئا:‌ئاوێنه‌

له‌ماوه‌ی‌‌پێنج‌ساڵی‌‌رابردودا،‌گه‌رماوه‌‌به‌به‌رده‌وامی‌‌ س���لێمانی‌‌ میللییه‌كانی‌‌ژماره‌یان‌له‌كه‌مبون���ه‌وه‌دا‌بوه‌،‌له‌18 گه‌رم���اوه‌وه‌‌بون‌به‌‌‌11گه‌رماو،‌به‌اڵم‌

هێشتا‌بازاڕیان‌گه‌رمه‌.ن���ه‌ورۆز‌غه‌ری���ب‌ب���ه‌ده‌م‌ریزكردنی‌‌شانه‌و‌شوشه‌‌بۆنه‌‌ره‌نگاو‌ره‌نگه‌كانی‌‌س���ه‌ر‌مێزه‌‌بچوكه‌ك���ه‌ی‌‌به‌رده‌میه‌وه‌‌به‌وه‌‌ ئاماژه‌ی‌‌ له‌گه‌رماوی‌‌چوارب���اخ،‌كرد‌ك���ه‌‌هه‌رچه‌نده‌‌س���اڵ‌‌ل���ه‌دوای‌‌س���اڵ‌‌ت���ا‌دێ‌‌ژم���اره‌ی‌‌گه‌رم���اوه‌‌میللییه‌كانی‌‌ش���ار‌رو‌له‌كه‌مبونه‌وه‌ن‌و‌ده‌كرێن‌ تێكده‌درێن‌و‌ گه‌رم���اوه‌و‌ هه‌ر‌به‌بین���او‌گه‌راج،‌به‌اڵم‌ئ���ه‌م‌و‌براكانی‌‌هێش���تا‌سورن‌له‌سه‌ر‌ئه‌وه‌ی‌‌گه‌رماوه‌‌میللییه‌كه‌یان‌كه‌‌مۆركی‌‌جاری‌‌جارانی‌‌به‌ده‌س���تلێنه‌دراوی‌‌ پاراستوه‌،‌ خۆی‌‌بهێڵنه‌وه‌و‌ه���ه‌ر‌گه‌رماوبێت.‌ئه‌و‌وتی‌‌"خۆش���تن‌له‌م‌جۆره‌‌گه‌رماوانه‌دا‌هه‌م‌نرخ���ی‌‌هه‌رزان���ه‌و‌هه‌م‌ت���ام‌و‌چێژی‌‌

تایبه‌ت‌به‌خۆی‌‌هه‌یه‌".ئه‌و‌كه‌‌ك���راس‌و‌پانتۆڵێكی‌‌ره‌ش���ی‌‌له‌به‌ردایه‌‌و‌یه‌كێكه‌‌له‌خاوه‌نه‌كانی‌‌ئه‌و‌گه‌رماوه‌ی‌‌ماوه‌ی‌‌‌42ساڵه‌‌له‌گه‌ڕه‌كی‌‌چوارباخه‌،‌باس‌له‌وه‌‌ده‌كات‌سه‌ره‌ڕای‌‌هاتنی‌‌ بیناس���ازیی‌‌و‌ گۆڕانكارییه‌كانی‌‌چه‌ندین‌دیزای���ن‌و‌ته‌كنه‌لۆجیای‌‌نوێ‌‌بۆ‌دروس���تكردنی‌‌گه‌رماوی‌‌ناو‌مااڵن،‌به‌اڵم‌هێش���تا‌ئه‌م‌گه‌رماوه‌‌میللییانه‌‌هه‌واداری‌‌تایبه‌ت‌به‌خۆیان‌هه‌یه‌،‌ئه‌و‌وتی‌‌"گه‌رماو‌جگه‌‌له‌وه‌ی‌‌سه‌ردانكه‌ری‌‌گشتی‌‌هه‌یه‌و‌خه‌ڵك‌هه‌یه‌‌جاروبار‌بۆ‌خۆشتن‌یان‌به‌هۆی‌‌سه‌رماو‌گرژبونی‌‌ده‌ماره‌كانی‌‌له‌شیانه‌وه‌‌روی‌‌تێده‌كه‌ن،‌به‌رده‌وامیشمان‌ س���ه‌ردانكه‌ری‌‌ به‌اڵم‌هه‌ن،‌ده‌‌پانزه‌‌س���ه‌ردانیكه‌رمان‌هه‌ن‌كه‌‌هه‌مو‌به‌یانییه‌ك‌یان‌هه‌مو‌رۆژێك‌

دێن‌بۆ‌خۆشۆردن".

خالید‌رامب���ۆی‌‌گۆرانیبێژ‌یه‌كێكه‌‌له‌و‌گه‌رماوی‌‌ به‌رده‌وامانه‌ی‌‌ سه‌ردانیكه‌ره‌‌چوارباخ،‌ئه‌و‌رۆژ‌نییه‌‌سه‌ر‌نه‌كا‌به‌و‌گه‌رماوه‌دا‌و‌خۆی‌‌تێدا‌نه‌شوات،‌"گه‌ر‌رۆژێك‌نه‌ی���ه‌م‌وا‌ئه‌زانم‌دنیام‌لێئاخر‌بوه‌‌و‌هه‌ر‌ئه‌بێ‌‌بێم"،‌خالید‌وایوت.

ئه‌و‌به‌رله‌وه‌ی‌‌له‌خۆش���تن‌ته‌واوبێت‌و‌بچێته‌ده‌ر‌بۆ‌خۆپۆش���ته‌كردن،‌به‌ده‌م‌قسه‌كردنه‌وه‌‌دو‌ته‌ش���ت‌ئاوی‌‌سارد‌ساردی‌‌كرد‌به‌خۆیداو‌وتی‌‌"خۆم‌و‌چه‌ند‌براده‌رێكیشم‌بوه‌‌به‌خوو،‌به‌یانی‌‌خوا‌

نییه له كاتژمێر شه شه وه تا هه شت له م گه رماوه نه بین، ئه مه چوار س���اڵه من وام، مه گه ر له شاردا نه بم ئه گینا هه مو به یانی���ه ك لێ���ره م، به یانیه كیش بۆم نه كرێت، ئه وا دوای نیوه ڕوانه كه ی دێم دو سێ جار به ده وریدا ده سوڕێمه وه و

خۆمی پێدا ده كه م".ل����ه م گه رم����اوه میللییان����ه دا، ك����ه له یه ككات����دا نزیكه ی 20 بۆ 30 كه س ده توانن خۆیانی تێدا بش����ۆن، هه مو جۆره ته مه نێك ده بینرێت، له گه نجه وه

به س����ااڵچو به پیره مێردی ت����ا بگره چه ن����د به به رده وامیی����ش ده گات، خاولی و په ش����ته ماڵ و جل و به رگێكی گه رمه كه ی ب����ه رده له س����ه ر ژێره وه ناوه ڕاس����تی گه رماوه كه دا ده بینرێت، جاروباری����ش كه س����ێك ده بین����ی بۆ ئ����ه وه ی له ناو ه����ااڵودا تینی گه رمی زیاتری پێبگات له س����ه ر س����ه كۆیه ك داده نیش����ێت كه كه وتوه ته ئه وسه ری گه رماوه كه وه ، دو ناتریش له م نێوه دا دێن و ده چن و خه ریكی ش����تن و پشت

شۆردنی خۆشۆره كانن.دلێر یه كێكه له ناتره كانی گه رماوه كه ، ش���ۆخی و ب���ه ده م ب���ه رده وام ك���ه گاڵته كردن���ه وه خه ریك���ی ش���ۆردن و ش���ێالنی خۆش���ۆره كانه ، ئ���ه و باس ل���ه وه ده كات ك���ه وه زری زس���تان و سه رما سه ردانیكه ریان زیاتره و له گه ڵ گه رمكردنی كه ش و هه واو هاتنی وه رزی هاویندا، ئیتر بازاڕیان رو له كزی ده كاو رۆژیی پانزه بیست سه ردانیكه رێكیان ده بێ���ت، دلێر وتی "پایزو زس���تانان

به به رده وامی رۆژی 100 س���ه ردانیكه ر جومعه و پێنجش���ه ممه و رۆژانی دێن، ش���ه ممانیش گه رماوه ك���ه قه ره باڵغتر ده بێت و رۆژی 300 بۆ 400 كه س دێن، به اڵم ده م���ه و هاوین ك���ه دنیا گه رم ده كات رۆژیی پانزه تا بیست كه سێك

دێن".له س���لێمانی مێژویه كی كۆنی گه رماو هه یه ، گه رماوی به رخی كه ده كه وێته خ���وار مزگه وت���ی حاج���ی حان���ه وه به كۆنترین گه رماوی ش���ار داده نرێت،

ئێس���تا له كۆی ئه و 12 گه رماوه ی كه له س���لێمانیدا هه ن، ته نه���ا یه كێكیان نه بێ���ت ئه وانیتر هه موی���ان گه رماوی تاكه موفت���ی گه رم���اوی پیاوان���ن، گه رم���اوی تایبه ت به ژنانه له ش���اردا كه ل���ه 7ی به یانیه وه ت���ا 4ی ئێواره گه رماوی ب���ه اڵم كراوه ی���ه ، ده رگای چوارباخ له هه فته یه كدا ته نها دو رۆژی ته رخانك���ردوه ب���ۆ ژنان ك���ه رۆژانی

شه ممه و چوارشه ممانن.نه ورۆز باس ل���ه وه ده كات كه جاران

گه رماو به گش���تی دڵڕفێنت���ر بو، كه زۆرێ���ك له س���ه ردانیكه ران خه ڵك���ی ب���ون و هه ریه ك���ه و بوخچه ی گه ڕه ك دوای له سندوقێكدا و هه بوو تایبه تیان خۆش���ۆردنیش ته ڕه سازو شیری گه رم بۆ سه ردانیكه ران ئاماده بو، هه رچه نده ئ���ه و جه غتی ل���ه وه ش ك���رده وه كه كاره ك���ه ی "ب���ێ سه رئێش���ه " نییه ، به اڵم وتی "به اڵم ئێستاش ئه م جۆره گه رماوانه خۆش���یی و تام���ی تایبه ت

به خۆیان ماوه ".

پێشتر سیمكارتی 4 سه نتی ئاسیا سێڵ به تایبه ت���ی ژماره سه رنجڕاكێش���ه كان پاره یه ك���ی زۆریان ده كرد، به اڵم چه ند هه فته یه ك���ه نرخی���ان به ش���ێوه یه كی

به رچاو له بازاڕدا دابه زیوه .

مۆبایل فرۆش���ه كانی س���ه ر ش���ه قامی مه ول���ه وی ئام���اژه به وه ده ك���ه ن كه له م چه ن���د هه فته یه ی راب���ردودا هه ر سیمكارتێكی 4 س���ه نتی كه له بازاڕدا كڕین و فرۆش���ی پێوه ده كرا 1000 دۆالر ب���ۆ 1500 دۆالری لێبۆت���ه وه ، ئه گ���ه ر دۆالری 4500 پێش���تر س���یمكارتێك كردبێ���ت ئێس���تا 3000 دۆالر زیات���ر

ناكات.دلێر مه حمود كه ماوه ی دوانزه س���اڵه له و شه قامه دا خه ریكی كڕین و فرۆشتنی مۆبایله ، ه���ۆكاری دابه زینی نرخی ئه و بۆ گه ڕان���ده وه جۆره س���یمكارتانه ی ئه وه ی كه خس���تنه ڕو له بازاڕدا زۆره و

خواستیش���ی له س���ه ر كه م���ه به هۆی بێبازاڕیی و ب���ێ موچه ییه وه ، ئه و وتی "له ماوه ی رابردودا كه خه ڵكی ده یانزانی ئه و جۆره س���یمكارتانه پاره ده كه ن، رێژه یه ك���ی به رچاو له وان���ه ی خاوه نی ئه و جۆره س���یمكارته بون، ده یانهێناو ده یانویس���ت پاره یان ب���ۆ بكات، ئه مه بوه هۆی ش���كانی نرخه كه ی له بازاڕدا له وانی كه 152ه وه كانیشه وه ، به ژماره

تر زیاتر پاره یان ده كرد".وتیشی "پار ئه م كاته ژماره 152یه كی ئاس���ایی 5500 دۆالر بو، كه چی ئێستا

له نێوان 4000 تا 4500 دۆالردایه ".ناوب���راو ئام���اژه ی به وه ش ك���رد كه ژماره ج���وان و سه رنجڕاكێش���ه كانیش نرخی���ان دابه زی���وه ، ئه و وت���ی "پار و پێ���رار ژماره یه كی س���یمكارتی 152ی جوان هه بوه تا ش���ه ش ده فته ر كڕین و

فرۆشیان پێوه كراوه ".

گه‌رماوه‌‌میللییه‌كان‌هێشتا‌بازاڕیان‌گه‌رمه‌

له‌سلێمانی‌‌جوتێك‌كه‌روێشكنرخی‌‌سیمكارتی‌‌‌4سه‌نتی‌‌داده‌به‌زێتئیسكان،‌شه‌قامێك‌تا‌به‌ره‌به‌یان‌به‌دیار‌هه‌ولێره‌وه‌‌ئێشكده‌گرێتبه‌ ‌600دۆالر‌ده‌فرۆشرێت

باوه‌ڕه‌خۆبونهێنده‌ی‌‌به‌ژنڕێكیی‌‌

گرنگه‌!

كه‌ركوكشارێك‌بێ‌‌هۆڵی‌‌شانۆ

ئا:سۆران كامه ران

شانۆكارانی ش���اری كه ركوك ڕه خنه ی توند له ئیداره ی پارێزگای ش���اره كه یان ده گرن به وه ی كه هیچ ئاوڕێكی له بواری رۆش���نبیری نه داوه ته وه و كه رتی هونه ری له و

شاره دا په راوێزخستوه .

زانیار جومعه ش���انۆكار ڕایگه یان���د له ماوه ی ڕابردوودا به هۆی نه بونی هۆڵی ش���انۆی چه ند جارێك من له سه ر شه قامه كان نمایشی شانۆیم ئه نجامدا له ئێستاشدا له م شاره ی ئێمه هۆڵێكی شانۆی نیه كه تێدا نمایشی شانۆ بكه ین، ئه مه ش گرفێكی گه وره یه له پێش ش���انۆكاران وایكردوه ش���انۆكاران بیر له داهێنان نه كه نه وه و زیاتر

ره وشێكی نائومێدی باڵ بكێشێ به سه ریاندا.هاوشێوه ی ئه و ش���انۆكاره به شێكی زۆری شانۆكاران ڕه خن���ه له ئی���داره ی پارێزگا ده گرن ب���ه وه ی كه هیچ ئاوڕێكی نه داوته وه له بواری ش���انۆو ش���اری كه ركوك له ڕووی رۆشنبیریه وه په راوێزخراوه ، هه رچه نده 3/27ی ئه و رۆژه یه كه به رۆژی جیهانی شانۆ ناوده برێت، تێدا شانۆكاران نمایش���ی شانۆی جۆراوجۆر ئه نجامده ده ن، به اڵم له ش���اری كه ركوك به هۆی نه بونی هۆڵی شانۆو په راوێزخس���تنی بواری هونه ری و كایه ی رۆش���نبیری ، شانۆكاران ئه و رۆژه یان به بێ چاالكی شانۆی به ڕێكردو

ته نها خست.

له ژێ���ر پرده ك���ه ی س���لێمانی ، نرخی جوتێك كه روێش���ك چ���وه 600 دۆالر، گرانی���ی ه���ۆكاری فرۆش���یاره كه ی ب���ۆ گه ڕان���ده وه كه روێش���كه كانی ئه وه ی "تایبه تمه ندی���ی خۆیان هه یه و

هۆڵه ندیین".

عه لی كه كاس���بكارێكی ژێر پرده كه یه ، وه ك هه م���و رۆژانێك���ی هه ینی ده وری قه ره باڵغییه ك���ه ی ب���و، قه ره باڵ���غ كه پرده كه شه وه له س���ه ر ده وربه ری و شه قامی مه وله وییه ، خه ڵكی له و جوته له پالسكۆیه كی رامابون كه كه روێشكه گ���ه وره دا، یارییان ده ك���ردو خه ریكی

گوێزه ر خواردن بون.عه لی كه شه رواڵ و كراسێكی كاڵه وه بوی له به ردابو، به رده می كارتۆن و پالسكۆی پڕژ و باڵوی پڕ له كه روێش���كی س���پی و ئ���ه و له نێ���و ب���و، ره ش و زه ردب���او كه روێشكانه دا دو كه روێشكی گه وره یان زیات���ر له وانی تر س���ه رنجی خه ڵكیان دۆالری 400 داوای ك���ه راده كێش���ا

لێده كرد بۆ فرۆشتن.كه روێش���كی "ئه مان���ه وت���ی ئ���ه و هۆڵه ندیین و پاره ی باش ده كه ن، چه ند رۆژێك له مه وبه ر جوتێكی گه وره تریانم

به 600 دۆالر فرۆشت".هۆكاری ئه م نرخه به رزه ش���ی به راورد

نرخیان ك���ه خۆماڵی به كه روێش���كی له نێ���وان 10 بۆ 15 ه���ه زار دیناردایه ، تایبه تمه ندیی كۆمه ڵێك بۆ گه ڕانده وه ئه م جۆره كه روێشكه هۆڵه ندییانه ، كه گرنگترینیان ئه وه یه عه رد هه ڵناكۆڵن و كێش���یان ده گات���ه س���ه رو 12 كیلۆو زازوزێ زیات���ر ده كه ن و به چكه ش���یان زۆرتر ده بێ���ت، عه لی وتی "ئه م جۆره كه روێش���كه ماوه ی دو ساڵێك ده بێت س���لێمانی ، هێنراونه ته له هۆڵه ن���داوه ئێستا كڕیاری خۆیان هه یه ، به تایبه تی ئه وانه ی باخیان هه ی���ه حه زیان لێیه ، له به رئ���ه وه ی كه روێش���كه كان جوانن و عه ردیش هه ڵناكۆڵن، ئه مه ش وایكردوه كه ئه م توخمه له كه روێشك كه گوێیان قوت و توكیان نه رمه له كوردستانیش���دا

باڵوبێته وه ". شه قامی ئیسكان

كه روێشكێکی هۆڵه ندی به ده ست گه نجێکه وه له ژێر پرده که

گه رماوی چوارباخ

Page 11: ژماره 422

‌ره‌نگاڵه(422( سێشه ممه 2014/4/1 [email protected]@gmail.com (422( سێشه ممه ‌2014/4/1ره‌نگاڵه

گاکاوڕ

ئه بێت رێگه چاره یه كی به په له بدۆزیته وه ب���ۆ ده ربازبون���ت له و ب���اره داراییه ی كه تێكه وتویت، با خۆشه ویس���ته كه ت

ئاگاداری هه ستت بێت.

چاوپێكه وتنێك ده كه یت س���ه باره ت به كارێكی نوێ كه ده ته وێت ئیش���ی لێبكه ی���ت، ب���اوه ڕ ب���ه وه بكه كه

كه سێك خۆشی ئه وێیت.

ئی���ش و كاره كان���ی رۆژان���ه ت هه م���و ته ركیزتی ب���ردوه ، ئاگاداری خۆتبه با

ته ندروستیت ناڕه حه تت نه كات.

هه واڵێكی خۆشت به ده ست ده كه وێت كه په یوه ندی به سه ركه وتنت هه یه له ش���وێنی كاره كه ت، له روی

خۆشه ویستیه وه هه نگاوی باشت ناوه .

زۆربه ی كه س����ه كان له شوێنی كاره كه ت وای ئه م����ه ش به دڵه و بیرۆكه كه تی����ان لێتكردوه كه زیاتر هه وڵی خۆت بده ی .

ئه م ماوه یه دڵخۆش����كه ر نابێت بۆت به هۆی ئه و هه مو ئیشه ی له سه رت كه ڵه ك بوه ، هیچ

كارێكی تر ئه نجاممه ده كه له تواناتدا نیه .

هه رچه نده ئه م ماوه یه په ستانێكی زۆرت له سه ر، به اڵم ئازایه تی خۆت وایكردوه

به سه ر زۆرینه ی شته كاندا زاڵبیت.

ره نگه په س���تانێكی زۆر بخرێته س���ه رت له الیه ن له گه ڵ مامه ڵه به هێمن���ی خۆشه ویس���ته كه ته وه ،

دۆخه كه بكه با كێشه دروست نه بێت.

ریزبه ندییه ك دابنێ ب���ۆ كاره كانت و بایه خدان به خێزانه كه ت، هه ستناكه یت

به ته واوه تی پشت گوێت خستون.

هه ست به بڕوابون به خۆت ده كه یت و زۆر ئازایان���ه بڕیار ده ده ی���ت، هه ندێ كات

له گه ڵ خۆشه ویسته كه ت به سه ربه ره .

زۆرب���ه ی كاته كان���ت به چاوپێكه وتن و هی���چ به س���ه رده به یت، كۆبون���ه وه بایه خێك���ت ب���ۆ كه س���ه نزیكه كانت

دانه ناوه .

قرژاڵدوانه‌‌

هه ست ده كه یت دڵخۆشنیت له و كاره ی ئێستا ده یكه یت، هه وڵی ئه وه ئه ده یت

بگه ڕێی به دوای كارێكی نوێدا.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

1011

گۆشه یه كی تایبه ته به جل و به رگ

له جیهانی فاش���یۆندا، به ژن و بااڵی رێك و باریك و جوان، گرنگیی و

جوانیی خۆی هه یه ، به اڵم ئه مه به هیچ ش���ێوه یه ك به مانای ئه وه

نیه كه ئه و كه س���انه ی كێشیان زۆره ، خۆیان له جوانی و فاشیۆن و

نوێكردن���ه وه به دوربگ���رن، له جیهانی خۆڕازاندنه وه و پۆش���اكدا،

باوه ڕبه خۆب���ون هێنده ی به ژنڕێكیی گرنگه ، ئه گه ر كێش���ت زۆره

دڵگ���ران مه ب���ه چونكه ت���ۆش ده توانیت جوان و س���ه نجڕاكێش

ده ربكه ویت، له ڕێگه ی پۆش���ینی ئه و جلوبه رگانه ی كه هه میش���ه

ش���ێوه ی كێش���ت كه مده كه ن���ه وه وه ك عه زی ف���راوان و پێاڵوی

پاژنه ب���ه رز، به تایبه تی پێاڵوی پاژنه به رز بۆ ئه وانه ی كێش���یان

زۆره ئێجگار پێویسته ، چونكه له گه ڵ به رزبونه وه ی بااڵت شێوه ی

كێشت باریكتر ده بێته وه و زیاتر سه رنجڕاكێش ده رده كه ویت.

هه روه ها ده توانیت له ڕێگه ی قژ به ستنت له دواوه به خاویی، سیمات

له گه ڵ بااڵ و كێش زۆرییه كه ت زیاتر بگونجێنیت.

ئا: هاوكار حسێن

له كاتی گه ڕان به ناو شه قامه چۆڵه كانی هه ولێ���ردا، بێئومێ���د ده بی���ت له وه ی هی���چ دوكان و مۆڵێك به و كاتژمێر 2ی ش���ه وه كراوه بێت، چونك���ه به رله وه ی به ڕێبك���ه وی ب���ۆ هه ولێ���ر ده ڵێن كه دوكان و بازاڕه كانی شاره كه تا نزیكه ی پێش نیوه شه و كراوه ن، به اڵم دیمه نی پڕ جموجوڵی ش���ه قامێك پێچه وانه ی

ئه م وته یه ده سه لمێنێت. له ق���ه اڵی هه ولێ���ره وه ت���ا نزیك ئه و شه قامه ، ئه وه ی به خه به ر بو ته نها گڵۆپه داگیرساوه كان و پشیله بێداره كان بون، به اڵم له پڕ ده كه وتیت به سه ر شه قامێكی پڕ جه نجاڵ و دوكان و بازاڕێكی كراوه دا، وه ك ئه وه ی پێماتنابێته سنوری شار و واڵتێكی دیكه وه ، به اڵم ئه و كه س���انه ی له و ش���ه قامه دا كاریان ده كرد دڵنیات ده كه ن كه : "به ڵێ ئێره ئیسكانه ، ئه و ش���ه قامه ی كه هه ولێر ده خه وێت و ئه و

هه ر بێداره ". به ش���ی خواروی ئیس���كان ده كه وێته ش���اره كه وه و ش���ه قامی س���ی مه تری مه ترییه وه . به شه س���ت ده به ستێته وه ئه و به ش���ه ی كه تا دره نگانێكی شه و هه ر جمه ی دێت، نزیكه ی كیلۆمه ترێك ده بێت و تا پرده كه ی به ش���ی خواروی بڕده كات، ئیدی له وێوه خامۆش���یه كه

ده ستپێده كاته وه . كراوه یی ش���ه قامی ئیسكان به خولێكی 24 كاتژمێریدا تێپه ڕده بێت، به جۆرێك هه ر له به ره به یانیه ك���ی زوه وه دوكان و فرۆش���گا تایبه تیه كانی وه ك چایخانه و

س���ه مونخانه كان س���ه روپێخانه و ده كرێنه وه ، له گه ڵ خۆركه وتنیشدا، ئه و خاوه ن دوكانانه ی شه وان پشویانداوه و دوكانه كانی���ان كاریاننه ك���ردوه ، ده كه نه وه تا ده مه و ئێواره ، شه وانیش هه ندێ���ك چێش���تخانه و دوكانه كان���ی خوارده مه نی���ه كان و ی���ه ك دو چایخانه س���ازو ئاماده ده بن بۆ پێشوازیكردن له رێبواران، به مش���ێوه یه تا به ره به یان ئه م خوله به رده وام ده بێت و سه رله نوێ

ده ستپێده كاته وه .

عه ل���ی له تی���ف، 24 س���اڵ، خاوه نی یه كێك له فرۆش���گاكانی شه قامه كه یه و كه لوپه له كانی كۆكردن���ه وه ی ب���ه ده م دوكانه كه ی���ه وه باس���ی ش���ه قامه كه ی "ئ���ه و خه ڵكانه ی ش���ه وانه ده ك���رد، روده كه نه ئێ���ره ، زیاتر ئه وانه ن كه بۆ

نانخواردن دێن". به وت���ه ی عه لی رێبوارانی ش���ه و زیاتر پیاوان���ن و ئه گ���ه ر ژنانی���ش روبكه نه شه قامه كه ئه وا زیاتر "ئه و ئافره تانه ن ك���ه له ناوچه كانی خ���واروی عێراقه وه

رویانكردوه ته شاره كه ".دروس���ت زانیارییه ك���ی ئه گه رچ���ی له به رده س���تدا نی���ه له س���ه ر مێ���ژوی به رپرس���ی زۆرب���ه ی ش���ه قامه كه و ش���اره وانیه كانی هه ولێریش زانیاریه كی به اڵم له وباره ی���ه وه ، نه ب���و ئه وتۆیان ئه وه یه ، باسده كرێت ئه وه ی ده ماوده م له سااڵنی په نجاكانی سه ده ی رابردوه وه ، شه قامی ئیسكان وه ك یه كێك له شه قامه سه ره كیه كان بنیاتنراوه . ئه وانه شی كه به سه ربردوه ، له شاره كه دا ته مه نێكیان

باس ل���ه وه ده كه ن كه مێژوی كراوه یی شه قامه كه له ش���ه واندا ده گه ڕێته وه بۆ

دوای ساڵی 1991.مام س���ابیر ره سوڵ، 59 ساڵ، یه كێكه هه رێم و له خانه نش���ینه كانی حكومه تی ئێس���تا پیشه ی پاس���ه وانی شه وانه ی به ناوبانگه كان���ی له هۆتێل���ه یه كێ���ك هه ولێره . كاتێك گه یش���تینه الی مام س���ابیر، له كاتژمێر 3ی ش���ه و الیدابو، قژه س���پیه كانی ئ���ه و له ژێ���ر روناكی گڵۆپه كانی سه ر ش���ه قامه كه داو چاوه پیره پیاوێكی س���یمای ماندوه كان���ی ، به ئه زمونی ده نواند كه زۆری چه شتبێت به ده ست رۆژگاره وه ، ده ستێكی برد بۆ قایش���ی چه كه كه ی و له شانی توندكرد، مژێكی قوڵ���ی له جگه ره كه ی داو وتی ، "كاتی خۆی ئێمه بۆمان نه بو ش���ه وان بێینه ده ره وه ، شه قامی ئیسكانیش تا پێش راپه ڕینه ك���ه ی 1991، وه ك هه ر ش���ه قامێكی ش���اره كه چۆڵ و خامۆش

بو". كرانه وه ی بازاڕو شه قامه سه ره كیه كان به شه وان له هه رێمی كوردستاندا، له دوای پرۆسه ی ئازادی عێراق له ساڵی 2003، خه ریك���ه ده بێته دی���ارده و به تایبه ت له مانگی ره مه زاندا كه زۆربه ی شه قامی ش���اره س���ه ره كیه كان تا دره نگانێكی ش���ه و به كراوه یی ده مێننه وه ، ئه وه ش به هۆی ئه و گه شه ئابوریی و كراوه ییه ی ك���ه هه رێم له م چه ند س���اڵه ی دواییدا به خۆیه وه بینی���وه و ژماره یه كی زۆری گه ش���تیارو میوانان���ی بیانی س���ااڵنه روی جیاجیاكان���دا وه رزه له بۆن���ه و

تێده كه ن.

ئا:‌ئاوێنه‌

له‌ماوه‌ی‌‌پێنج‌ساڵی‌‌رابردودا،‌گه‌رماوه‌‌به‌به‌رده‌وامی‌‌ س���لێمانی‌‌ میللییه‌كانی‌‌ژماره‌یان‌له‌كه‌مبون���ه‌وه‌دا‌بوه‌،‌له‌18 گه‌رم���اوه‌وه‌‌بون‌به‌‌‌11گه‌رماو،‌به‌اڵم‌

هێشتا‌بازاڕیان‌گه‌رمه‌.ن���ه‌ورۆز‌غه‌ری���ب‌ب���ه‌ده‌م‌ریزكردنی‌‌شانه‌و‌شوشه‌‌بۆنه‌‌ره‌نگاو‌ره‌نگه‌كانی‌‌س���ه‌ر‌مێزه‌‌بچوكه‌ك���ه‌ی‌‌به‌رده‌میه‌وه‌‌به‌وه‌‌ ئاماژه‌ی‌‌ له‌گه‌رماوی‌‌چوارب���اخ،‌كرد‌ك���ه‌‌هه‌رچه‌نده‌‌س���اڵ‌‌ل���ه‌دوای‌‌س���اڵ‌‌ت���ا‌دێ‌‌ژم���اره‌ی‌‌گه‌رم���اوه‌‌میللییه‌كانی‌‌ش���ار‌رو‌له‌كه‌مبونه‌وه‌ن‌و‌ده‌كرێن‌ تێكده‌درێن‌و‌ گه‌رم���اوه‌و‌ هه‌ر‌به‌بین���او‌گه‌راج،‌به‌اڵم‌ئ���ه‌م‌و‌براكانی‌‌هێش���تا‌سورن‌له‌سه‌ر‌ئه‌وه‌ی‌‌گه‌رماوه‌‌میللییه‌كه‌یان‌كه‌‌مۆركی‌‌جاری‌‌جارانی‌‌به‌ده‌س���تلێنه‌دراوی‌‌ پاراستوه‌،‌ خۆی‌‌بهێڵنه‌وه‌و‌ه���ه‌ر‌گه‌رماوبێت.‌ئه‌و‌وتی‌‌"خۆش���تن‌له‌م‌جۆره‌‌گه‌رماوانه‌دا‌هه‌م‌نرخ���ی‌‌هه‌رزان���ه‌و‌هه‌م‌ت���ام‌و‌چێژی‌‌

تایبه‌ت‌به‌خۆی‌‌هه‌یه‌".ئه‌و‌كه‌‌ك���راس‌و‌پانتۆڵێكی‌‌ره‌ش���ی‌‌له‌به‌ردایه‌‌و‌یه‌كێكه‌‌له‌خاوه‌نه‌كانی‌‌ئه‌و‌گه‌رماوه‌ی‌‌ماوه‌ی‌‌‌42ساڵه‌‌له‌گه‌ڕه‌كی‌‌چوارباخه‌،‌باس‌له‌وه‌‌ده‌كات‌سه‌ره‌ڕای‌‌هاتنی‌‌ بیناس���ازیی‌‌و‌ گۆڕانكارییه‌كانی‌‌چه‌ندین‌دیزای���ن‌و‌ته‌كنه‌لۆجیای‌‌نوێ‌‌بۆ‌دروس���تكردنی‌‌گه‌رماوی‌‌ناو‌مااڵن،‌به‌اڵم‌هێش���تا‌ئه‌م‌گه‌رماوه‌‌میللییانه‌‌هه‌واداری‌‌تایبه‌ت‌به‌خۆیان‌هه‌یه‌،‌ئه‌و‌وتی‌‌"گه‌رماو‌جگه‌‌له‌وه‌ی‌‌سه‌ردانكه‌ری‌‌گشتی‌‌هه‌یه‌و‌خه‌ڵك‌هه‌یه‌‌جاروبار‌بۆ‌خۆشتن‌یان‌به‌هۆی‌‌سه‌رماو‌گرژبونی‌‌ده‌ماره‌كانی‌‌له‌شیانه‌وه‌‌روی‌‌تێده‌كه‌ن،‌به‌رده‌وامیشمان‌ س���ه‌ردانكه‌ری‌‌ به‌اڵم‌هه‌ن،‌ده‌‌پانزه‌‌س���ه‌ردانیكه‌رمان‌هه‌ن‌كه‌‌هه‌مو‌به‌یانییه‌ك‌یان‌هه‌مو‌رۆژێك‌

دێن‌بۆ‌خۆشۆردن".

خالید‌رامب���ۆی‌‌گۆرانیبێژ‌یه‌كێكه‌‌له‌و‌گه‌رماوی‌‌ به‌رده‌وامانه‌ی‌‌ سه‌ردانیكه‌ره‌‌چوارباخ،‌ئه‌و‌رۆژ‌نییه‌‌سه‌ر‌نه‌كا‌به‌و‌گه‌رماوه‌دا‌و‌خۆی‌‌تێدا‌نه‌شوات،‌"گه‌ر‌رۆژێك‌نه‌ی���ه‌م‌وا‌ئه‌زانم‌دنیام‌لێئاخر‌بوه‌‌و‌هه‌ر‌ئه‌بێ‌‌بێم"،‌خالید‌وایوت.

ئه‌و‌به‌رله‌وه‌ی‌‌له‌خۆش���تن‌ته‌واوبێت‌و‌بچێته‌ده‌ر‌بۆ‌خۆپۆش���ته‌كردن،‌به‌ده‌م‌قسه‌كردنه‌وه‌‌دو‌ته‌ش���ت‌ئاوی‌‌سارد‌ساردی‌‌كرد‌به‌خۆیداو‌وتی‌‌"خۆم‌و‌چه‌ند‌براده‌رێكیشم‌بوه‌‌به‌خوو،‌به‌یانی‌‌خوا‌

نییه له كاتژمێر شه شه وه تا هه شت له م گه رماوه نه بین، ئه مه چوار س���اڵه من وام، مه گه ر له شاردا نه بم ئه گینا هه مو به یانی���ه ك لێ���ره م، به یانیه كیش بۆم نه كرێت، ئه وا دوای نیوه ڕوانه كه ی دێم دو سێ جار به ده وریدا ده سوڕێمه وه و

خۆمی پێدا ده كه م".ل����ه م گه رم����اوه میللییان����ه دا، ك����ه له یه ككات����دا نزیكه ی 20 بۆ 30 كه س ده توانن خۆیانی تێدا بش����ۆن، هه مو جۆره ته مه نێك ده بینرێت، له گه نجه وه

به س����ااڵچو به پیره مێردی ت����ا بگره چه ن����د به به رده وامیی����ش ده گات، خاولی و په ش����ته ماڵ و جل و به رگێكی گه رمه كه ی ب����ه رده له س����ه ر ژێره وه ناوه ڕاس����تی گه رماوه كه دا ده بینرێت، جاروباری����ش كه س����ێك ده بین����ی بۆ ئ����ه وه ی له ناو ه����ااڵودا تینی گه رمی زیاتری پێبگات له س����ه ر س����ه كۆیه ك داده نیش����ێت كه كه وتوه ته ئه وسه ری گه رماوه كه وه ، دو ناتریش له م نێوه دا دێن و ده چن و خه ریكی ش����تن و پشت

شۆردنی خۆشۆره كانن.دلێر یه كێكه له ناتره كانی گه رماوه كه ، ش���ۆخی و ب���ه ده م ب���ه رده وام ك���ه گاڵته كردن���ه وه خه ریك���ی ش���ۆردن و ش���ێالنی خۆش���ۆره كانه ، ئ���ه و باس ل���ه وه ده كات ك���ه وه زری زس���تان و سه رما سه ردانیكه ریان زیاتره و له گه ڵ گه رمكردنی كه ش و هه واو هاتنی وه رزی هاویندا، ئیتر بازاڕیان رو له كزی ده كاو رۆژیی پانزه بیست سه ردانیكه رێكیان ده بێ���ت، دلێر وتی "پایزو زس���تانان

به به رده وامی رۆژی 100 س���ه ردانیكه ر جومعه و پێنجش���ه ممه و رۆژانی دێن، ش���ه ممانیش گه رماوه ك���ه قه ره باڵغتر ده بێت و رۆژی 300 بۆ 400 كه س دێن، به اڵم ده م���ه و هاوین ك���ه دنیا گه رم ده كات رۆژیی پانزه تا بیست كه سێك

دێن".له س���لێمانی مێژویه كی كۆنی گه رماو هه یه ، گه رماوی به رخی كه ده كه وێته خ���وار مزگه وت���ی حاج���ی حان���ه وه به كۆنترین گه رماوی ش���ار داده نرێت،

ئێس���تا له كۆی ئه و 12 گه رماوه ی كه له س���لێمانیدا هه ن، ته نه���ا یه كێكیان نه بێ���ت ئه وانیتر هه موی���ان گه رماوی تاكه موفت���ی گه رم���اوی پیاوان���ن، گه رم���اوی تایبه ت به ژنانه له ش���اردا كه ل���ه 7ی به یانیه وه ت���ا 4ی ئێواره گه رماوی ب���ه اڵم كراوه ی���ه ، ده رگای چوارباخ له هه فته یه كدا ته نها دو رۆژی ته رخانك���ردوه ب���ۆ ژنان ك���ه رۆژانی

شه ممه و چوارشه ممانن.نه ورۆز باس ل���ه وه ده كات كه جاران

گه رماو به گش���تی دڵڕفێنت���ر بو، كه زۆرێ���ك له س���ه ردانیكه ران خه ڵك���ی ب���ون و هه ریه ك���ه و بوخچه ی گه ڕه ك دوای له سندوقێكدا و هه بوو تایبه تیان خۆش���ۆردنیش ته ڕه سازو شیری گه رم بۆ سه ردانیكه ران ئاماده بو، هه رچه نده ئ���ه و جه غتی ل���ه وه ش ك���رده وه كه كاره ك���ه ی "ب���ێ سه رئێش���ه " نییه ، به اڵم وتی "به اڵم ئێستاش ئه م جۆره گه رماوانه خۆش���یی و تام���ی تایبه ت

به خۆیان ماوه ".

پێشتر سیمكارتی 4 سه نتی ئاسیا سێڵ به تایبه ت���ی ژماره سه رنجڕاكێش���ه كان پاره یه ك���ی زۆریان ده كرد، به اڵم چه ند هه فته یه ك���ه نرخی���ان به ش���ێوه یه كی

به رچاو له بازاڕدا دابه زیوه .

مۆبایل فرۆش���ه كانی س���ه ر ش���ه قامی مه ول���ه وی ئام���اژه به وه ده ك���ه ن كه له م چه ن���د هه فته یه ی راب���ردودا هه ر سیمكارتێكی 4 س���ه نتی كه له بازاڕدا كڕین و فرۆش���ی پێوه ده كرا 1000 دۆالر ب���ۆ 1500 دۆالری لێبۆت���ه وه ، ئه گ���ه ر دۆالری 4500 پێش���تر س���یمكارتێك كردبێ���ت ئێس���تا 3000 دۆالر زیات���ر

ناكات.دلێر مه حمود كه ماوه ی دوانزه س���اڵه له و شه قامه دا خه ریكی كڕین و فرۆشتنی مۆبایله ، ه���ۆكاری دابه زینی نرخی ئه و بۆ گه ڕان���ده وه جۆره س���یمكارتانه ی ئه وه ی كه خس���تنه ڕو له بازاڕدا زۆره و

خواستیش���ی له س���ه ر كه م���ه به هۆی بێبازاڕیی و ب���ێ موچه ییه وه ، ئه و وتی "له ماوه ی رابردودا كه خه ڵكی ده یانزانی ئه و جۆره س���یمكارتانه پاره ده كه ن، رێژه یه ك���ی به رچاو له وان���ه ی خاوه نی ئه و جۆره س���یمكارته بون، ده یانهێناو ده یانویس���ت پاره یان ب���ۆ بكات، ئه مه بوه هۆی ش���كانی نرخه كه ی له بازاڕدا له وانی كه 152ه وه كانیشه وه ، به ژماره

تر زیاتر پاره یان ده كرد".وتیشی "پار ئه م كاته ژماره 152یه كی ئاس���ایی 5500 دۆالر بو، كه چی ئێستا

له نێوان 4000 تا 4500 دۆالردایه ".ناوب���راو ئام���اژه ی به وه ش ك���رد كه ژماره ج���وان و سه رنجڕاكێش���ه كانیش نرخی���ان دابه زی���وه ، ئه و وت���ی "پار و پێ���رار ژماره یه كی س���یمكارتی 152ی جوان هه بوه تا ش���ه ش ده فته ر كڕین و

فرۆشیان پێوه كراوه ".

گه‌رماوه‌‌میللییه‌كان‌هێشتا‌بازاڕیان‌گه‌رمه‌

له‌سلێمانی‌‌جوتێك‌كه‌روێشكنرخی‌‌سیمكارتی‌‌‌4سه‌نتی‌‌داده‌به‌زێتئیسكان،‌شه‌قامێك‌تا‌به‌ره‌به‌یان‌به‌دیار‌هه‌ولێره‌وه‌‌ئێشكده‌گرێتبه‌ ‌600دۆالر‌ده‌فرۆشرێت

باوه‌ڕه‌خۆبونهێنده‌ی‌‌به‌ژنڕێكیی‌‌

گرنگه‌!

كه‌ركوكشارێك‌بێ‌‌هۆڵی‌‌شانۆ

ئا:سۆران كامه ران

شانۆكارانی ش���اری كه ركوك ڕه خنه ی توند له ئیداره ی پارێزگای ش���اره كه یان ده گرن به وه ی كه هیچ ئاوڕێكی له بواری رۆش���نبیری نه داوه ته وه و كه رتی هونه ری له و

شاره دا په راوێزخستوه .

زانیار جومعه ش���انۆكار ڕایگه یان���د له ماوه ی ڕابردوودا به هۆی نه بونی هۆڵی ش���انۆی چه ند جارێك من له سه ر شه قامه كان نمایشی شانۆیم ئه نجامدا له ئێستاشدا له م شاره ی ئێمه هۆڵێكی شانۆی نیه كه تێدا نمایشی شانۆ بكه ین، ئه مه ش گرفێكی گه وره یه له پێش ش���انۆكاران وایكردوه ش���انۆكاران بیر له داهێنان نه كه نه وه و زیاتر

ره وشێكی نائومێدی باڵ بكێشێ به سه ریاندا.هاوشێوه ی ئه و ش���انۆكاره به شێكی زۆری شانۆكاران ڕه خن���ه له ئی���داره ی پارێزگا ده گرن ب���ه وه ی كه هیچ ئاوڕێكی نه داوته وه له بواری ش���انۆو ش���اری كه ركوك له ڕووی رۆشنبیریه وه په راوێزخراوه ، هه رچه نده 3/27ی ئه و رۆژه یه كه به رۆژی جیهانی شانۆ ناوده برێت، تێدا شانۆكاران نمایش���ی شانۆی جۆراوجۆر ئه نجامده ده ن، به اڵم له ش���اری كه ركوك به هۆی نه بونی هۆڵی شانۆو په راوێزخس���تنی بواری هونه ری و كایه ی رۆش���نبیری ، شانۆكاران ئه و رۆژه یان به بێ چاالكی شانۆی به ڕێكردو

ته نها خست.

له ژێ���ر پرده ك���ه ی س���لێمانی ، نرخی جوتێك كه روێش���ك چ���وه 600 دۆالر، گرانی���ی ه���ۆكاری فرۆش���یاره كه ی ب���ۆ گه ڕان���ده وه كه روێش���كه كانی ئه وه ی "تایبه تمه ندی���ی خۆیان هه یه و

هۆڵه ندیین".

عه لی كه كاس���بكارێكی ژێر پرده كه یه ، وه ك هه م���و رۆژانێك���ی هه ینی ده وری قه ره باڵغییه ك���ه ی ب���و، قه ره باڵ���غ كه پرده كه شه وه له س���ه ر ده وربه ری و شه قامی مه وله وییه ، خه ڵكی له و جوته له پالسكۆیه كی رامابون كه كه روێشكه گ���ه وره دا، یارییان ده ك���ردو خه ریكی

گوێزه ر خواردن بون.عه لی كه شه رواڵ و كراسێكی كاڵه وه بوی له به ردابو، به رده می كارتۆن و پالسكۆی پڕژ و باڵوی پڕ له كه روێش���كی س���پی و ئ���ه و له نێ���و ب���و، ره ش و زه ردب���او كه روێشكانه دا دو كه روێشكی گه وره یان زیات���ر له وانی تر س���ه رنجی خه ڵكیان دۆالری 400 داوای ك���ه راده كێش���ا

لێده كرد بۆ فرۆشتن.كه روێش���كی "ئه مان���ه وت���ی ئ���ه و هۆڵه ندیین و پاره ی باش ده كه ن، چه ند رۆژێك له مه وبه ر جوتێكی گه وره تریانم

به 600 دۆالر فرۆشت".هۆكاری ئه م نرخه به رزه ش���ی به راورد

نرخیان ك���ه خۆماڵی به كه روێش���كی له نێ���وان 10 بۆ 15 ه���ه زار دیناردایه ، تایبه تمه ندیی كۆمه ڵێك بۆ گه ڕانده وه ئه م جۆره كه روێشكه هۆڵه ندییانه ، كه گرنگترینیان ئه وه یه عه رد هه ڵناكۆڵن و كێش���یان ده گات���ه س���ه رو 12 كیلۆو زازوزێ زیات���ر ده كه ن و به چكه ش���یان زۆرتر ده بێ���ت، عه لی وتی "ئه م جۆره كه روێش���كه ماوه ی دو ساڵێك ده بێت س���لێمانی ، هێنراونه ته له هۆڵه ن���داوه ئێستا كڕیاری خۆیان هه یه ، به تایبه تی ئه وانه ی باخیان هه ی���ه حه زیان لێیه ، له به رئ���ه وه ی كه روێش���كه كان جوانن و عه ردیش هه ڵناكۆڵن، ئه مه ش وایكردوه كه ئه م توخمه له كه روێشك كه گوێیان قوت و توكیان نه رمه له كوردستانیش���دا

باڵوبێته وه ". شه قامی ئیسكان

كه روێشكێکی هۆڵه ندی به ده ست گه نجێکه وه له ژێر پرده که

گه رماوی چوارباخ

Page 12: ژماره 422

کۆمۆنی���زم ژیژێ���ک الی س���اڤۆ پرۆژەیەکی کۆمەاڵیەتیی مێژوویی نییە، ن���اوەرۆک و چوارچێوەیەکی کۆنکریتی نییە، بکەرێکی مێژوویی دیاریکراو نییە خەریک���ی پیادەکردنی بێت، کۆمۆنیزم ئەبستراکتە. تیوریی دروس���تکراوێکی کۆمۆنی���زم الی دیک���ە بەمانایەک���ی ژیژێ���ک پرۆژەیەک���ی تەتبیقیی، واتە ئیمپێریی نیی���ە، مۆدێلێک له کۆمەڵگا و ئابوریی و ڕێکخس���تنی دەس���ەاڵتەکان نیی���ە، بەڵکو بیرۆکەیەک���ی تیورییە، ئەوەندەی دروش���مە ئەوەن���دە پرۆژە گش���تیی و ھێمایەکی ئەوەندەی نییە، لێڵ و ناکۆنکریتە بۆ ئایدیالێکی تیوریی ئەوەن���دە ئەلتەرناتیڤێک���ی ڕاڤەکراو و کارلەس���ەرکراو بۆ دونیای ئەمڕۆ نییە. ژیژێک ھه زاران الپەڕەی لەسەر ڕەخنە له کاپیتالیزم و ڕەخنە له دیموکراسیەتی لیبراالنە نووس���یوە، لەچەندان کتێبدا باس له کۆمۆنی���زم وەک ئەلتەرناتیڤی لەھی���چ ب���ەاڵم دەکات، کاپیتالی���زم نەکێشاوە ئەوەی شوێنێکدا زەحمەتی س���ادەترین زانیاریم���ان لەس���ەر ئەو ئەلتەرناتیڤ���ە پێبڵێ���ت، چوارچێ���وە دەستنیش���انبکات و گش���تییەکانی ھه نگاوێ���ک ب���ۆ ئەودی���وی دیدێک���ی تیوری���ی ئەبس���تراکت بن���ێ. بەاڵم ھاوکات ژیژێک سڵ لەوە ناکاتەوە داوا له مرۆڤ���ە شۆڕش���گێڕ و مولتەزیمەکان بکات ئامادەبن له پێناوی گەیشتن بەو کاپیتالیزمدا تیوریی���ەی ئەلتەرناتیڤە ھه م پەنا ب���ۆ توندوتیژیی ڕزگارکەرانە ببەن، ھ���ه م ئیلتیزام���ە پۆاڵییەکەیان بەرامبەر به گۆڕان تا ڕادەی ئامادەگیی

تەواوەتی بۆ مردن بیانبات.ژیژێ���ک کە ئەم داواکارییە گەورانەی ھه یە، پێمانناڵێت ئەو مرۆڤانە لەپێناوی کام دونی���ادا بمرن و ئ���ەو توندوتیژییە ب���ۆ ڕزگارک���ەرە کام کۆمۆنیزمم���ان بۆ پێمانناڵێ���ت، دەس���تەبەردەکات، ئابورییەک���ەی سیس���تمە نموون���ە، چ باس���یدەکات کۆمۆنیزم���ەی ئ���ەو سیس���تمێکە، دەزگا س���ەرەکییەکانی دەس���ەاڵت چۆن کامانەن، حوکمڕانی لەو دونیا کۆمۆنیستییەدا پیادەبکرێت ھت���د... ژیژێ���ک نەک لەس���ەر ھیچ یەکێک لەم شتانە ھیچ بەخوێنەرەکانی ناڵێت، بەڵکو ڕەخنەی سەرەکییش���ی له مارک���س ئەوەی���ە ک���ە ئ���ەو ئ���ەو به شێوەیەکی جێبەجێکردوە و شتانەی کۆنکریت کۆمۆنیزمی بۆ خوێنەرەکانی ش���یکردۆتەوە و پێیگوتون قسە لەسەر چ پرۆژەیەکی مێژوویی دەکات. ژیژێک ئەو بێدەنگبوونەی له چییەتی کۆمۆنیزم وەک ئەلتەرناتی���ڤ ب���ۆ کاپیتالی���زم، بیرکردن���ەوەوە به ڕادیکاڵبوون���ی گرێئ���ەدات. ژیژێ���ک پێیوایە فیکر بۆ ئ���ەوەی ڕادیکاڵ بێت نابێت کۆنکریت و ئێمپیریی بێت. بەشێک له ڕەخنەکانی ژیژێ���ک له مارکس ئەوەی���ە کە کەمتر تیوری���ی و زیات���ر ئەمپێری���ی، وات���ە تەتبیقیی، بووە. خەریکی لێکۆڵینەوەی دۆخی کۆنکریتی مێژوویی و کێشەکانی ھێزەکانی دیاریک���راو و س���ەردەمێکی س���ەردەمێکی دیاریکراو بووە. ژیژێک پێیوای���ە ئ���ەوەی مارک���س تیوریزەی کردوە مەسەلەی ئەگەرە واقیعییەکانی مێژووی���ی س���اتەوه ختێکی ن���او مارکس ئەمەش وایکردوە دیاریکراوە، خەریک���ی تیوریزەکردن���ی "ش���ۆڕش" نەبێت وەک بیرۆکەیەکی ئەبس���تراکت، مێژوویی" و "پرۆژەیەک���ی بەڵکو وەک وەک ئەگەرێکی کۆنکریت، کە بەدوای دۆزین���ەوەی ئەلتەرناتیڤ���ی ئابوریی و کۆنکریتدا کۆمەاڵیەتی���ی دەزگای���ی و گ���ەڕاوە بۆ ئەو دونیایەی لەئێس���تادا دروس���تکراوە. الی ژیژێک ئەم ڕۆحە کۆنکریت و ئیمپێرییەی مارکس وادەکات نەتوانێت ڕۆش���نبیرێکی ڕادیکاڵ بێت و به شێوەیەکی شۆڕشگێڕانە بیربکاتەوە.له کتێب���ی "کەمتر له ھیچ"دا ژیژێک تا ئەو ش���وێنە دەڕوات کە بڵێت مارکس س���ەرمایەدارییە، سیستمی پارێزەری ڕەخنەکانی له سەرمایەداریی ڕەخنەیەکن س���ەرمایەداریی گۆڕان���ی لەبات���ی س���ەرمایەداریی دەپارێزن. ژیژێک لەو کتێبەدا دەنووس���ێت "دی���دی مارکس بۆ کۆمەڵگای کۆمۆنیس���تیی بەشێکە له فانتازی���ای کاپیتالیزم خۆی، ئەوەی مارک���س لەس���ەر کۆمۆنی���زم دەیڵێت سیناریۆیەکی فانتازییە بۆ ڕزگارکردنی

ن���او له ناکۆکییەکان���ی کاپیتالی���زم ھه ن���اوی" ) کەمتر له ھی���چ ل ٢٥٧(. بەمانایەک���ی دیک���ە ئ���ەوەی مارکس ناوی کۆمۆنیزمی لێدەنێت و چوارچێوە ژیژێک دەکێش���ێت، الی گشتییەکانی ئیمپێریدا و فیک���ری لەناو نووقمبوونە لەدەس���تدانی بیرکردن���ەوەی ڕادیکاڵە دەربارەی گۆڕین���ی کاپیتالیزم. بۆیە ئ���ەوەی مارک���س داوای دەکات نەک تێپەڕێنێ���ت، کاپیتالی���زم ناتوانێ���ت کاپیتالیزم لەن���او بەڵک���و دەکرێ���ت دەتوانرێ���ت دروس���تبکرێت، خۆی���دا له ئامرازەکان���ی به ئامرازێ���ک ببێ���ت بەردەوامبوون و خۆپاراستنی کاپیتالیزم خۆی. لەم کتێبەدا، مەبەستم کتێبی "کەمتر لەھیچ"ە، ژیژێک دیدی مارکس بۆ کۆمۆنی���زم رەتدەکاتەوە و ڕەخنەی ئ���ەوەی لێدەگرێت کە دیدێکی تیوریی ڕاس���تەقینە و شۆڕش���گێڕ نییە، ھیجڵ ڕادیکاڵترە. شۆڕش���گێڕتر و له مارکس بەاڵم خۆی ئەزیەتی ئەوە ناکێش���ێت به خوێن���ەر بڵێ���ت ئ���ەو کۆمۆنیزمەی ئەوباس���ی دەکات کام کۆمۆنیزمە؟ چ پرۆژەیەک���ە؟ سیس���تمە ئابورییەکەی دەزگاکان���ی ڕێکدەخرێ���ت؟ چ���ۆن پەرلەمان و دەب���ن؟ کامانە حوکمڕانی لێکجیاکردنەوەی دەس���ەاڵتەکانی تیادا دەبێ���ت، یاخ���ود حوکم���ی حیزبێکی س���ەرۆکێکی سایەی لەژێر پێش���ڕەو لینینی���دا ئاراس���تەی دەکات؟ ئ���ەی پەیوەن���دی نێوان دەوڵ���ەت و کۆمەڵگا چ���ۆن ڕێکدەخرێ���ن؟ دەوڵ���ەت خۆی چین���ە فۆرمێ���ک وەردەگرێ���ت؟ چ کۆمەاڵیەتییەکانی ناو کۆمەڵگا چییان لێدێت؟ ھتد... ھه موو ئەو ش���تانەی مارکس ب���ە وردی له کتێب���ی کاپیتاڵ و مانیڤێستی کۆمۆنیزمدا باسیان دەکات، الی ژیژێک نەک باس نکرێن و ھێمایەکی سادەش���یان بۆ ناکرێت، بەڵکو ھه موو باسکردن و ھێماکردنێک بۆ ئەم مەسەله سەرەکیی و گرنگانە وەک الدان له فیکری ڕادیکاڵ و نووقمبوون لەناو ئیمپیریزمدا

ناودەبات.

ژیژێ���ک کە ئ���ەم ڕۆح���ە ئیمپیرییە ڕەتدەکاتەوە و نایەوێت ھیچ لەسەر ئەو کۆمۆنیزمە بڵێت کە پێویس���تە خەڵک خۆیانی لەپێناودا بۆ بدەن به کوش���ت، ھ���اوکات ھه ندێ���ک ش���تی گش���تیی لەس���ەر ئەگەرەکانی گۆڕانکاریی لەناو "سیس���تم"دا دەڵێت. ژیژێک پێیوایە ش���تێک نییە له مێژوودا ناوی "کۆتایی ناکۆکیی"بێت، ھه میشە و ھه ردەم لەناو ھه مو سیستمێکی مێژووییدا پەراوێزی ناکۆکی جی���اوازی ش���ێوازی گۆڕان و ھه یە، ئەمانە وادەکەن سیستم داخراو نەبێت و لەناوخۆیدا ھێزی دەرەسیستم و دژەسیس���تم دروستببێت. ژیژێک ئەم دیدە به دیدێکی دیالێکتیکی ناودەبات و ھیجڵەوە بۆ تایبه تی له لێکدانەوەیەکی بەدەستیدەھێنێت. لەم لێکدانەوەیەدا به رەتکردنەوەی یەکس���انە دیالێکتیک پرنسیپیا "کۆتاییهاتن به ناکۆکیی".

لەپ���اڵ ژیژێ���ک، دیالێکتی���ک الی مانای ھیجڵدا، تایبەتی تەفس���یرێکی ناکۆکی���ی و بەردەوام���ی ئامادەگ���ی "نەمان���ی فیک���رەی رەتکردن���ەوەی مان���ای ئەم���ەش . ناکۆکی���ی" رەتکردن���ەوەی ئەو دیدەی کە پێیوایە گەش���ەکردن دەتوانێت تا ئەو شوێنە بڕوات ک���ە چیت���ر ناکۆکی���ی بوونی نەمێنێت. ژیژێک ئەم دیدە رەفزدەکات و پێ لەس���ەر ئەوە دادەگرێت کە دونیا ھه میشە دونیایەکە به ناکۆکییەوە. ئەم مانەوەیەی ناکۆکیی���ش لەناو مێژوودا تیایدا س���اتەوەختێک نەبوونی مانای سیس���تم بتوانێت ھه موو شتەکان وەک خۆی لێب���کات و ھه موویان بهێنێتە ژێر بەو "سیس���تم"ەوە و لۆژیک���ی ڕکێفی ش���ێوەیە ڕێکیانبخات و بیانبات بەڕێوە کە "سیس���تم" دەخوازێ���ت. بەمجۆرە لەناو "سیس���تم"دا ھه میش���ە جۆرێک لەناکۆک���ی ھه یە کە ئەگ���ەری کردەی مێژوویی جیاواز و کردەی بەرگریکارانە ڕوانین���ە ئ���ەم دەکات. مەیس���ەر گش���تیی و ئەبس���تراکتەیە ب���ۆ بوونی ئەگەرێ���گ گۆڕان لەناو سیس���تمدا کە ژیژێ���ک وەک ئەلتەرناتیڤێک بۆ دیدی مێژووی���ی مارکس و بۆ ھه ر پرۆژەیەکی مێژوویی مەیسەری دەکات. بەمجۆرە ئەبتسراکتە پێداگرتنە گش���تیی و ئەم سادەیە لەس���ەر ئەوەی کە "سیستم" ناتوانێ���ت ھه موو ش���تەکان کۆنترۆڵ بکات، دەچێتە ش���وێنی شیکردنەوەی دۆخە مێژووییە کۆنکریتەکان و دەچێتە پرۆژەیەکی له ھه ر بیرکردنەوە شوێنی

مێژویی کۆنکریت.ن���اکات ب���ەوە پێویس���ت م���رۆڤ فەیلەسوفی سیاس���یی بێت بۆ ئەوەی ئ���ەم پرنس���یپە گش���تیی و بزانێ���ت ئەبستراکتە لەسەر ئەوەی کە سیستم ناتوانێ���ت ھه موو ش���تەکان کۆنترۆڵ بکات و ھه میشە پەراوێزێک بۆ نا ووتن و یاخیب���وون ھه ی���ە، ب���ەس نیی���ە بۆ ئەوەی فیکرێکی شۆڕش���گێڕ و ڕادیکاڵ ستراتیژیەتێکی بتوانێت دروستببێت و شۆڕش���گێڕانەی ڕادیکاڵ گەاڵڵە بکات به مەبەس���تی دۆزینەوەی ئەلتەرناتیڤ بۆ ئەوەی له ئێستادا ھه یە و بااڵدەستە. ئ���ەم ڕوانین���ە ئەبس���تراکتە بەھی���چ مانای���ەک بەس نییە بۆ ئەوەی قس���ە لەگۆڕان���ی ڕادیکاڵ بکەی���ت و بتەوێت کاپیتالیزم تێپەڕێنیت. ئەم ش���ێوازە له بیرکردنەوە تیوریزەکردنی ش���ۆڕش و بکەرە ھێز و ل���ەدەرەوەی گۆڕانکارییە تیوریزەکردن���ی کۆمەاڵیەتییەکان���دا، مێ���ژووە لەدەرەوەی ڕاس���تیی و فاکتە مێژووییەکان���دا، س���وڕانەوەیە لەن���او ک���ە بەتاڵ���دا تیوری���ی فەزایەک���ی بەتاڵتر لەگریمانەکانی دەرەنجامەکانی دەبن. ل���ەم ش���ێوازە له بیرکردنەوەدا بەته نه���ا له ئیمپێریس���م ڕقبوون���ەوە لەوەوە نای���ەت کە ڕێگ���رە له بەردەم ئەم له تیوریزەک���ردن و ج���ۆرە ئ���ەم جۆرە دروس���تکردنەی وێنەی گشتیی بۆ نامێژوویی س���ادە و ئەبس���تراکت و دونی���ا، بەڵکو لەبەر ئەوەش���ە ھه موو گەڕانەوەی���ەک ب���ۆ مێ���ژوو، بۆ دۆخە بوون پش���کنینی بۆ کۆنکریت���ەکان، ی���ان نەبوونی بک���ەری کۆمەاڵیەتیی، نادروس���تبوونی ھه ڵەبوون و بەردەوام ئەو وێنە گش���تییانە نیشان ئەدات کە تیوریزەکردنێکی ئەبستراکت دروستیان دەکات. ئەوەی دەبێتە گۆڕستانی ئەو وێنە گش���تییانە ئەو دۆخ���ە مێژووییە کۆنکریتانەیە کە ھیچ ش���تێکی ناو ئەو وێنە گش���تییە لەناو بوون���ی مێژوویی خۆیاندا نیشان نادەنەوە. بەمانەیەکی دیک���ە ئیمپریریس���یم و گەڕان���ەوە بۆ دۆخ���ی مێژوویی کۆنکری���ت و بۆ ھێزی قسەی لەباتی کۆنکریت، گۆڕانخوازیی گش���تیی لەش���ێوەی ئەوەی سیس���تم ناتوانێت ھه موو شتێک کۆنترۆڵ بکات و پەراوێ���ز ب���ۆ گ���ۆڕان بەجێدەھێڵێت، ڕێگرن لەبەردەم تیوریزەکردنی مێژوودا لەدەرەوەی فاکتە مێژووییەکان خۆیاندا، ڕێگرن لەبەردەم کورتکردنەوەی پرۆژەی شۆڕشگێڕیی و دۆزینەوەی ئەلتەرناتیڤ بۆ قسەکردنێکی سادە و گشتیی لەسەر ھه موو ناتوانێ���ت "سیس���تم" ئەوەی

شتێک کۆنترۆڵبکات.لەگەڵ ژیژێ���ک مامەڵەی���ەی ئ���ەو چەمکی کۆمۆنیزمدا دەیکات، مەبەستم

بەتاڵکردنەوەی ئ���ەم چەمکەیە لەھه ر پێدراو و دەرکەوتێکی مێژوویی، ھه مان ئ���ەو مامەڵەیەیە کە لەگ���ەڵ چەمکی پڕۆلیتاریا خۆش���یدا دەیکات. ژیژێک له کەس���ی ناش���ارێتەوە ک���ە دونیای له به بەرگریک���ردن پێویس���تی ئەمڕۆ ھه یە و پڕۆلیتاری���ا" "دیکتاتۆریەت���ی پڕۆلیتاری���ا وەک ھێزێکی شۆڕش���گێڕ لەدونی���ای ئەم���ڕۆدا پێویس���تە. لەم ڕووەوە ژیژێ���ک پێ لەس���ەر ئەو دیدە دادەگرێت کە دونیای ئەمڕۆ دونیایەکە ناچارمان���دەکات ن���ەک ته نه���ا" پەنا بۆچەمک���ی پڕۆلیتاری���ا ببەین" بەڵکو "بەش���ێوەیەکیش ڕادیکاڵی بکەین کە لەدەرەوەی خەیاڵی مارکس خۆش���یدا بێت"، پێویس���تە پرۆلیتاری���ا "بکەین

به مەقولەیەکی وجودیی")ل ٢٤١(.بەاڵم لێرەشدا پرسیاری ژیژێک ئەوە نییە ئایا بەڕاستی پڕۆلیتاریا ئەمڕۆکە ھێزێک���ی شۆڕش���گێڕە یان ن���ا؟ ئایا ئەو ھێزەیە ک���ە دەتوانێت دونیایەکی ئەلتەرناتیڤ دروس���تبکات و کاپیتالیزم پرۆلیتاریا ئای���ا بەکورتی لەناوببات؟ لەڕووی ئیمپیریی���ەوە، واتە لە واقیعدا، ب���ووە ب���ه چ ھێزێ���ک؟ چ وزەیەک���ی شۆڕش���گێڕیی واقیعییان���ەی پێی���ە؟ ئایا بەڕاس���تی بکەرێک���ی مێژووییە؟ ھیچ یەکێک لەم پرس���یارانە پرسیاری ژیژێک نین و الی ئەو پرۆلیتاریا ھێزێکی مێژووی���ی نیی���ە، بەڵک���و چەمکێکی پێویس���تە ئەوەش���ی تیوریی���ە. بەس���تنەوەی ئ���ەو پ���رۆژەی گۆڕانە به بکەرێکی مێژوویی کۆنکریتەوە نییە، بەڵکو ئەوەیە چەمکی پڕۆلیتاریا وەک دروستکراوێکی تیوریی ڕادیکاڵ بکەین. لەڕاس���تیدا الی ژیژێک مەسەلەکە ھه ر لەبنەڕەتەوە مەس���ەلەی گۆڕینی دونیا نییە، مەسەلەی تێپەڕاندنی کاپیتالیزم نیی���ە، بوونی پرۆژەیەکی کۆمەاڵیەتی و سیاسیی گۆڕانکاریی نییە کە دیاربێت و بکرێ���ت کاری ب���ۆ بکرێ���ت، بەڵک���و بەرھه مھێنانی تیورەیەکی ڕادیکاڵە کە وەھمی گۆڕان���ی دونیا به خوێنەره کانی ببەخش���ێت و وای نیشانبدات کە ھێشتا "فیکری ڕادیکاڵ" ماوە و دەژی. ئەوەی له دروس���تکردنی ئەم وەھم���ەدا گرنگە پەیوەن���دی نێوان فیک���ر و واقیع نییە، ئ���ەوە نییە ئەو فیکرە چەند ڕاس���تە، چەند ڕاستیی لە واقیعدا ئەدۆزێتەوە، چ پەیوەندییەکی بەمێژووەوە ھه یە، باس له چ ھێزێک���ی کۆنکریت بۆ گۆڕانکاریی دەکات، ئەوەی گرنگە ئەوەیە ئەو فیکرە خۆی ببێت به ڕاستیی و خۆی وەک تاکە فیکری���ی ڕادی���کاڵ و وەک تیوریەیەکی شۆڕش���گێڕ و بەرگریکەر بناسێنێت، با س���نووری کاریگەرییەکانیشی مێشکی نوخبەیەک���ی بچ���ووک و بێکاریگەریش

تێنەپەڕێنێت.بەکورتی الی ژیژێک ھه م پڕۆلیتاریا و ھه م کۆمۆنیزم ھێمانین بۆ ش���تێک کە لەناو مێژو و دونیادا ئامادەییان ھه بێت، نە یەکەمیان بکەرێک���ی مێژوویی و نە دووھه میش���یان پرۆژەیەکی مێژووییە. لەمەشدا دیدی ژیژێک ڕێک پێچەوانەی دیدی مارکس���ە کە ھه ردووکیانی وەک دوو ئەگ���ەر و دووھێزی س���ەرەکیی ناو

مێژووی دونیای مۆدێرن دەبینی. وەک و وت���م الی ژیژێک کۆمۆنی���زم دۆخێکی دیاریک���راو و پرۆژەیەک���ی سیاس���یی و کۆمەاڵیەتی���ی کۆنکری���ت نییە، وەک الی مارکس واب���وو، بەڵکو ئەگەرێکی تیوریی���ە، گریمانەیەک���ە، چەمکێک���ە ناکرێت ناوەرۆکەک���ەی دیاری بکرێت. کۆمۆنی���زم الی ژیژێ���ک ھێمایەک���ە، بەش���ێکە ئەبس���تراکتە، ڕوانینێک���ی له زمانێک���ی تیوری���ی تایب���ەت، کاری ئەمانەش ئەوەی���ە بکەری کۆمەاڵیەتی دروس���تبکەن، شۆڕش���گێڕ ڕادیکاڵ و وەک وزەی���ەک بۆ یاخیب���وون ھه بن و کاربک���ەن. کۆمۆنیزم لێ���رەدا پرۆژە نییە بەڵکو جۆرێکە لە وزەی نەبینراو و ناکۆنکری���ت، تارماییەکە کاری ئەوەیە دۆخێکی شۆڕشگێڕ دروستبکات، بەبێ ئەوەی خ���ۆی ناوەرۆکێک���ی مێژوویی دیاریکراوی ھه بێت. بەاڵم پرس���یاری

ئ���ەوەی ئایا بەڕاس���تی کۆمۆنیزم بەم مانا ناکۆنکریت و ئەبستراکتە دەتوانێت ببێت بە وزەیەک ب���ۆ گۆڕانی ڕادیکاڵ، کاپیتالیزم، تێپەڕاندن���ی بۆ به ھێزێک

ھه موو ئەمانە پرسیاری ژیژێک نین.کۆمۆنی���زم بەھه مانش���ێوەی پڕۆلیتاریاش له دیدی ژیژێکدا چەمکێکی تیورییە، دروستکراوێکی ئەبستراکتە، ن���ەک بکەرێکی مێژووی���ی کۆنکریت. لەباش���ترین دۆخ���دا پڕۆلیتاری���ا الی ژیژێک وێنەیەکی تیوریی گریمانکراوی بکەرێک���ە کە پێویس���تە له ئاس���تی تیوریی���دا یاخیگەر و شۆڕش���گێڕبێت، بەبێ ئەوەی ئەم شۆڕشگێڕییە تیورییە بوونی شۆڕش���گێڕانەی ب���ۆ ھێمابێت ئ���ەو ھێزە له مێ���ژوودا، ی���ان النیکەم پەیوەندییەک���ی بەو بوون���ە مێژووییە شۆڕشگێڕەوە ھه بێت. پڕۆلیتاریا الی ژیژێ���ک ھێمایە بۆ وزەیەک���ی نادیار و ناکۆکریت، ب���ۆ تارماییەکی گۆڕانکەر، ب���ۆ دروس���تکراوێکی تیوری���ی، نەک کۆمەاڵیەتیی و مێژووی���ی و بکەرێک���ی سیاس���یی ڕاس���تەقینە. ب���ەاڵم وەک پێشتریش باس���مکرد ژیژێک سڵ لەوە ناکات���ەوە ئەم تارمایی���ە گۆڕانخوازە و له ڕۆحی تیوریی���ە ئەم دروس���تکراوە شەھادەت و له توندوتیژییەکی ڕزگارکەر

مارە بکات.ئ���ەو ئای���ا ئەوەی���ە پرس���یار توندتیژیی���ەی ژیژێ���ک باس���یدەکات توندوتیژییەکی مێژوویی و واقیعییە یان ئەویش وەک کۆمۆنی���زم و پڕۆلیتاریا، ئەبس���تراکتی ھێزێک���ی ئەوەن���دەی ڕزگارک���ەرە، ئەوەن���دەی فیکرەیەکی شۆڕش���گێڕ و تەنان���ەت موقەدەس���ە، کۆنکریت توندوتیژییەک���ی ئەوەن���دە نیی���ە و بەش���ێک نیی���ە لەپرۆژەیەکی کۆمەاڵیەتی و مێژوویی دیارکراو. الی ژیژێ���ک گرنگ نییە داخۆ واقیعیبوون و ئ���ەم توندوتیژییە چ مێژووییبوون���ی وێرانەیەک دروستدەکات، چ قوربانییەک ئینس���انی پەژارەیەکی چ دەخاتەوە، گرنگ���ە ئ���ەوەی بەرھه مدەھێنێ���ت، بوون���ی توندوتیژییە وەک فیکرەیەکی ڕزگارکەر، وەک ھێزێکی موقەدەس بۆ

گۆڕان. ئەگەر "توندوتیژیی شۆڕشگێڕانە" بۆ مارکس و لینی���ن توندوتیژیەک بووبێت سیاس���یی و پرۆژەیەک���ی لەپێن���اوی کۆمەاڵیەتی���ی و ئابوری���ی کۆنکری���ت و دیاریکراودا: ک���ە پرۆژەی کۆمۆنیزمە وەک ئەلتەرناتیڤ���ی کاپیتالیزم. ئەوا الی ژیژێک ئەم توندوتیژییە بەش���ێکە له دونیایەکی ئەبستراکت کە تیایداھه م کۆمۆنی���زم و ھ���ه م پڕۆلیتاری���ا و ھه م ش���تگەلێکن خۆش���ی توندوتیژی���ی لەدەرەوەی مێژوو و لەدەرەوەی کردەی

کۆنکریتیی مرۆڤەکاندا ئامادەن.

بیروڕا)٤٢٢( سێشه ممه 12٢0١٤/٤/١ [email protected]

سالڤۆ‌ژیژێک‌و‌کۆمۆنیزمێکی‌بەتاڵ

ژیژێک له کەسی ناشارێتەوە کە دونیای ئەمڕۆ

پێویستی به بەرگریکردن له

"دیکتاتۆریەتی پڕۆلیتاریا" ھه یە و

پڕۆلیتاریا وەک ھێزێکی شۆڕشگێڕ لەدونیای ئەمڕۆدا

پێویستە

ژیژێک دیدی مارکس بۆ کۆمۆنیزم رەتدەکاتەوە و

ڕەخنەی ئەوەی لێدەگرێت کە دیدێکی تیوریی ڕاستەقینە و

شۆڕشگێڕ نییە، بەاڵم خۆی ئەزیەتی ئەوە ناکێشێت به خوێنەر

بڵێت ئەو کۆمۆنیزمەی ئەوباسی دەکات کام

کۆمۆنیزمە؟

له کتێبی "کەمتر له ھیچ"دا ژیژێک تا ئەو شوێنە دەڕوات

کە بڵێت مارکس پارێزەری سیستمی

سەرمایەدارییە ڕەخنەکانی

له سەرمایەداریی ڕەخنەیەکن

لەباتی گۆڕانی سەرمایەداریی سەرمایەداریی

دەپارێزن ساڤۆ ژیژێک

Page 13: ژماره 422

ب���اوه ڕه ی كه ئ���ه و به پێچه وان���ه ی هه ڵب���ژاردن ده وترێ���ت هه ندێكج���ار گۆڕانكاریی ناتوانێ���ت له كوردس���تان به دیبهێنێ���ت و هی���چ گۆڕانكارییه ك���ی له هه رێمی كوردستان دروست نه كردوه ، رێژه ی ده نگ و به ته ماش���اكردنی به اڵم نه خشه ی هه ڵبژاردنه كان تێگه یشتنێكی پێچه وانه دروس���تده كات و ده ریده خات، كه له نێوان هه ڵبژاردنی خولی یه كه می په رله م���ان له س���اڵی 1992 ب���ۆ دواین هه ڵبژاردنی خولی چواره می په رله مانی ده رده كه وێ���ت ل���ه 2013 كوردس���تان ك���ه ئه نجامی هه ڵبژاردن���ه كان گۆڕانی گه وره ی له نه خشه ی سیاسی هێزه كاندا دروستكردوه و پله به ندیی حیزبه كانیشی له سه ر س���احه ی سیاس���ی كوردستان

گۆڕیوه .

هه ڵبژاردنی 1992/5/19ئه گه ر بڕوانینه سه رجه م پرۆسه كانی هه ڵبژاردنه كان ئه نجام���ی هه ڵبژاردن و بخه ین���ه رو به رونی بۆمان رونده بێته وه ، كه هه ڵبژاردن كاریگه ریی گه وره ی له سه ر گۆڕانی نه خش���ه ی سیاس���ی هێزه كان له هه رێمی كوردس���تان دروس���تكردوه ، پرۆس���ه ی له یه ك���ه م به وپێی���ه ی هه ڵبژاردن���ی په رله مانی كوردس���تاندا ك���ه ل���ه 1992/5/19 دا به رێوه چ���و، یه كێتی كوردستان و دیموكراتی پارتی نیش���تیمانی كوردستان پێكه وه )861 ه���ه زارو 712( ده نگیان به ده س���تهێنا، كه بۆ ئ���ه و كات���ه ده یك���رده رێژه ی )89.1%( كۆی ده نگه كان، الیه نه كانی دیكه ش )105 ه���ه زارو 517( ده نگیان به ده س���تهێنا كه ده یك���رده )%10.9( ده نگی هه ڵبژاردن���ه كان، به اڵم به هۆی یاس���ای هه ڵبژاردنه كان���ه وه كه رێژه ی 7%ی دیاریكردب���و ب���ۆ چون���ه ن���او په رله مان و هیچ یه كێ���ك له حیزبه كانی دیك���ه نه یانتوانی ئ���ه و رێژه یه بهێنن بۆیه س���ه رجه م كورسیه كانی په رله مان

له نێوان یه كێتی و پارتیدا دابه شكرا.

هه ڵبژاردنی 2005/1/30ب���ه اڵم له خولی دوه م���ی په رله مانی كوردس���تاندا كه دوای جه وله ی شه ڕی ناوخ���ۆو پرۆس���ه ی ئازادكردنی عێراق به ڕێوه چ���و له س���اڵی 2005، ك���ه ت���ا ئه و كاتی���ش هیچ هێزێك���ی كاریگه رو نه بو، له گۆڕه پانه ك���ه دا ئۆپۆزس���یۆن پارت���ی و یه كێتی پێك���ه وه كه به یه ك 507 )ملیۆنێ���ك و دابه زی���ن لیس���ت هه زارو 27( ده نگیان به ده س���تهێنا، كه ده یكرده رێژه ی )85.2%( ده نگه كان، الیه نه كان���ی تر )260 ه���ه زارو 966( ده نگیان به ده س���تهێنا، ك���ه ده یكرده رێژه ی )14.8%(، واتا ده نگی یه كێتی و پارتی له نێ���وان هه ڵبژاردنی 1992 بۆ كه میكردوه و ل���ه )%4( به رێژه ی 2005ده نگی الیه نه كان���ی تر به رێژه ی )%4( زیادیكردوه ، به و پێوه دانگه ی یه كێتی و پارت���ی ت���ا ئه وكاتی���ش هه ریه ك���ه و له ناوچ���ه ی خ���ۆی خاوه ن���ی ئیداره ی خۆیان بون و س���ه رجه می دام و ده زگا و فه رمانگ���ه و دامه زراوه كانیان بۆ خۆیان

قۆرخكردبو.

هه ڵبژاردنی 2009/7/25به اڵم له هه ڵبژاردنی خولی س���ێیه می په رله مانی كوردستاندا كه له 2009/7/25 به رێوه چ���و، تیای���دا به ه���ۆی چه ندین گۆڕانكاری���ی سیاس���ی و كۆمه اڵیه ت���ی له دۆخی هه رێمی كوردس���تاندا له نێوان هه ڵبژاردنی 1992/5/19 بۆ 2009/7/25 دا گۆڕانكاری���ی گ���ه وره له نه خش���ه ی سیاسی هێزه كاندا دروستبو، به وپێیه ی هێزی نوێ و ئۆپۆزسیۆنی نوێ له دایكبو، كه بۆ یه كه مجاربو به شداریی هه ڵبژاردن بكات، ئه ویش بزوتنه وه ی گۆڕان بو كه )445 هه زار و 24( ده نگی به ده ستهێنا كه ده یك���رده رێ���ژه ی ) %23.72 ( كۆی ده نگه كان و به ده ستهێنانی ) 25 ( كورس���ی په رله م���ان، له هه ڵبژاردنی به هه ڵبژاردن���ی به ب���ه راورد دا 2009

1992 رێژه ی ده نگ���ی یه كێتی و پارتی به رێژه یه كی به رچاو دابه زی و الیه نه كانی

تر سه ركه وتن.له هه ڵبژاردنی 2009 دا كه )ملیۆنێك و 876 هه زارو 96( هاواڵتی له هه رس���ێ پارێزگاكه ی هه رێم ده نگیاندا، لیس���تی كوردس���تانی ك���ه له )یه كێتی و پارتی( پێكهاتبو )ملیۆنێك و 76 هه زارو 370( ده نگیان به ده س���تهێنا، ك���ه ده یكرده رێ���ژه ی )57.37%( كۆی ده نگه كان، الیه نه كانی تری ده ره وه ی پارتی و یه كێتی )799 ه���ه زار 826( ه���ه زار ده نگیان به ده س���تهێنا واته رێژه ی )%42.63( ده نگه كان، واتا ئاستی ده نگی یه كێتی و پارتی له نێ���وان هه ڵبژاردنی 1992 بۆ

2009 ل���ه )89.1%( ب���ۆ )%57.37( دابه زی به رێژه ی )31.73%(، هاوكات ده نگ���ی الیه نه كانی ت���ر )10.9%( بۆ )42.63%( به رزب���ۆوه واتا الیه نه كانی ت���ر به رێ���ژه ی )31.73%( ئاس���تی

ده نگه كانیان زیادیكردوه .سیاسی نه خشه ی 2009 هه ڵبژاردنی هه رێمی كوردس���تانی گۆڕی ، به جۆرێك هاوسه نگیی هێز له هه رێمدا له نێوان دو حیزبی زلهێزدا گ���ۆڕا، ئه م هه ڵبژاردنه سیس���تمی )په نج���ا به په نجا(ی گۆڕی ئه زمونی یه ك���ه م ل���ه دوای به وپێیه ی هه ڵبژاردن، یه كێتی و پارتی، په رله مان و سه رجه م پۆسته كانیان دابه شكرد، به اڵم ل���ه دوای هه ڵبژاردن���ی 2009/7/25 وه

هۆڵی په رله مان له سیستمی دابه شكردنی )په نجا به په نجا( وه گۆڕا بۆ فراكسیۆن و

لیستی جیاواز.له هه ڵبژاردن���ی 1992دا په رله مان���ی كوردس���تان پێكهاتبو له )50( كورسی بۆ پارتی )50( كورس���ی بۆ یه كێتی، ب���ه اڵم ل���ه دوای هه ڵبژاردن���ی 2009 وه نه خش���ه ی ناو په رله مان گۆڕا بۆ 59ی یه كێتی و پارت���ی و 41ی الیه نه كانی تر، واتا كورسیه كانی پارتی و یه كێتی له 100 كورس���یه وه بۆ 59 كورسی كه میكرد وه

تا )41 كورسی(.

هه ڵبژاردنی 2013/9/21ب���ه اڵم له هه ڵبژاردنی خولی چواره می په رله مانی كوردستاندا كه له 2013/9/21 به رێوه چو، یه كێتی و پارتی به لیس���تی جیا به شدارییانكرد و به ته واوی نه خشه ی سیاس���ی هێزه كان گۆڕان به تایبه تیش به وه ی پله به ندیی حیزبه كاندا له پێگه و سیستمی جوت حیزبیی كۆتایی هات و پارتی پل���ه ی یه كه م و گ���ۆڕان دوه م و یه كێتی بوه هێزی سێیه می كوردستان له و هه ڵبژاردنه دا كه )1 ملیۆن و 968 ه���ه زار و 950( كه س ده نگیاندا، ده نگی یه كێت���ی و پارتی پێك���ه وه )1 ملیۆن و 95 هه زار و 484( ده نگیان به ده ستهێنا به رێ���ژه ی )55.59%( هاوكات ده نگی الیه نه كان���ی تر پێك���ه وه )%44.41( واتا له نێ���وان هه ڵبژاردن���ی 1992 بۆ 2013 ده نگ���ی یه كێتی و پارتی پێكه وه الیه نه كانی كه میك���ردوه و )%33.51(زیادیك���ردوه . هاوكات تر )%34.51( له 100 په رله مانتارانیش���یان ژم���اره ی ب���ۆ 55 په رله مانتار په رله مانت���اره وه كورس���ی )45( كه میك���ردوه وات���ا

كه میانكردوه .ئاماره كان ئه وه ده خه نه رو كه سه ره ڕای ئ���ه وه ی تا ئه مڕۆش دۆخی سیاس���ی و كۆمه اڵیه تی هه رێم گۆڕانكاریی گه وره ی به خۆ نه دیوه ، له روی فه رمانڕه وایی جوت حیزبی و كۆنترۆڵكردنی ته واوی جومگه هه س���تیاره كانی كۆمه ڵگ���ه له الیه ن دو حیزبه وه به اڵم هه ڵبژاردنی 2013/9/21 هێزه كانی نه خشه ی سیاسی به ته واوی گ���ۆڕی، چاوه ڕوان ده كرێت له ئاس���تی هێزه كان نه خشه ی سیاسی عێراقیشدا

بگۆڕێت.

له نێوان هه ڵبژاردنی 1992 بۆ 2013

ده نگی یه كێتی و پارتی پێكه وه )%33.51(

كه میكردوه و الیه نه كانی تر )%34.51(زیادیكردوه

هاوكات ژماره ی په رله مانتارانیشیان

له 100 په رله مانتاره وه بۆ 55 په رله مانتار

كه میكردوه واتا )45( كورسی كه میانكردوه

سه ره ڕای ئه وه ی تا ئه مڕۆش دۆخی سیاسی و

كۆمه اڵیه تی هه رێم گۆڕانكاریی گه وره ی

به خۆ نه دیوه ، له روی فه رمانڕه وایی جوت

حیزبی و كۆنترۆڵكردنی ته واوی جومگه

هه ستیاره كانی كۆمه ڵگه له الیه ن دو حیزبه وه

به اڵم هه ڵبژاردنی 2013/9/21 به ته واوی

نه خشه ی سیاسی هێزه كانی گۆڕی

13 )422( سێشه ممه 2014/4/1 [email protected]بیروڕا

ئاراس فه تاح

به شی سێیه م کات دیاردەیەک����ە بەدرێژایی ژیانمان هاوڕێ بەبێ هاوەڵەش هاوەڵمانە.ئەم دیاریک����راوی ئەبەدییەکەی وێنایەک����ی نیی����ە، کە ئەویش رووب����ەرە. کات بۆ مرۆڤ سامانێکی گەورەیە؛ ئەم سامانە ن����ە دەتوانین وەک����و کااڵ کەڵەک����ەی بکەی����ن و ن����ە دەش����توانین وەکو پارە پاش����ەکەوتی بکەی����ن. کات یەکێک����ە له هۆکارە سەرەکییەکان کە کاریگەریی گەورەی بەس����ەر مرۆڤبوون و پرۆسەی مۆدێرنەوە بەکۆمەڵگابوونی سەردەمی

بەجێهێشت. پرۆس����ەی مۆدێرنە گۆڕانی گەورەی ب����ۆ چەمکی له تێگەش����تنی مرۆڤ����دا کات بەرهه مهێن����ا. یەکێک لەو گۆڕانە گرنگان����ە بریتی بوو له دروس����تبوونی "کاتی کۆمەڵگا" کە له بەیەککاتکردنی ژیان����ی مرۆڤەکاندا بەرجەس����تە بوو. گۆڕانێک����ی ت����ر بریتی ب����وو له دانانی سیس����تەمێکی نێونەتەوەی����ی کات کە ببێت بەپێوەر بۆ کاتی هه موو ئینسان و کۆمەڵگاکان. سەرەتاکانی ئەم گۆڕانە لەگەڵ سەرهه ڵدانی شار و پێشکەوتنی بەدونیای گەیشتن خواستی تەکنیک و دەرەوە دەس����تپێدەکات کە سێکتەری لەم گ����ەورەی رۆڵێک����ی بازرگانی����ی رووەوە گێڕا. پ����اوڵ ڤیریلیۆ له کتێبە بەناوبانگەکەی "شۆڕش����ی خێرایی"دا رادەکێش����ێت ئ����ەوە بۆ س����ەرنجمان کە پرس����ی خێرایی لەناو ش����ارەکاندا دروستنەبوو، بەڵکو لەنێوان شارەکاندا س����ەریهه ڵدا. لەو س����ەردەمەوە پرسی کات و ش����وێن و خێرایی دەبن بەپرسی سەردەم و تاوەکو ئەمڕۆش بەردەوامن.

مۆدێرن����ە ک����ە ت����ر رەهه ندێک����ی لەگ����ەڵ خۆی����دا دەیهێنێ����ت بریتییە له تێکش����کاندنی چەمکی "س����ەرەتا" و "کۆتای����ی" ژیان بەمان����ا دینییەکەی. لەگەڵ رۆش����ەنگەریدا چەمکی ئایینیی "س����ەرەتا"ی ژی����ان و "کۆتایی"دونی����ا بەهاکان����ی خۆی����ان لەدەس����تدەدەن و لێکدانەوە زانس����تییەکان جێگایان پێ چۆڵدەکەن. چەمکە دینییەکەی"ئادەم و دەب����ن دونی����ا" "کۆتای����ی ح����ەوا" و بەحیکایەتی ن����او دەزگا ئایینییەکان و پەرستگاکانیش����دا ل����ه دەرەوەی حورمەتێکی زانستییان بۆ نامێنێتەوە. دەتوانی����ن گش����تیی بەش����ێوەیەکی بڵێین هۆش����مەندییەکی ن����وێ بۆ کات هۆش����مەندییە ئ����ەم دروس����تدەبێت. له کەنیس����ە و مزگەوتەکان����دا پێناگات، بەڵک����و لەقوتابخانە و زانکۆ و پەیمانگا و بەش و کایە جیاوازەکانی ناو زانس����تە سروش����تی و مرۆییەکانەوە س����ەرچاوە

دەگرێت. پێشکەوتنی زانست وایکرد گۆڕانی گەورە له پەیوەندی نێوان ئینسان و کاتدا دروستببێت. گومانی تێدا نییە کە رۆژێک 24 کاتژمێرە، نە زیاد دەکات و نە کەم. واتە گەر ئێم����ە کارەکانمان له رۆژێکدا کاتژمێرێک زووت����ر تەواوبکەین، مانای ئەوە نییە کە ئێمە دەتوانین ئەم یەک کاتژمێرە لەگەڵ خۆماندا بۆ س����بەینێ ببەی����ن. گەر ج����اران لەب����ەر گەرمیی یان س����اردیی یاخود لەب����ەر تاریکیی ی����ان رووناکیی، نەدەتوان����را لەهه موو کاتەکان����دا کاربکرێت، ئێس����تا بەهۆی بوونی تەکنیکی نوێوە ئەم کێشەیەمان نەماوە؛ واتە پرۆس����ەی بەرهه مهێنانی نوێ دەتوانێت پێداویس����تییەکانی 24 کاتژمێر بۆ کارک����ردن فەراهه م بکات.لەکاتێکدا بەرهه مە کش����توکاڵییەکانی پێ����ش مۆدێرنە وابەس����تەی وەرزەکان بوون، کەچی ئێستا جەبری وەرزەکان ئەو رۆڵەیان نەماوە و مرۆڤ دەتوانێت هه م����وو می����وە و س����ەوزەکان لەکاتی جیاوازدا بەرهه مبهێنێت، هتد. خێرایی له دونیای ئێس����تاماندا رۆڵێکی گەورە له دەس����تکاریکردنی چەمک����ی کات����دا دەگێڕێت. بۆ نموونە ئێستا له دەواجنە مۆدێرنەکان����دا دەتوانرێ����ت لەڕێ����گای دروس����تکراو وتاریکییەوە رووناکی����ی کاتژمێرەکان����ی رۆژ ب����ۆ 23کاتژمێ����ر لەپێناوی تەنها کەمبکرێتەوە وئەمەش بەرهه مهێنان پرۆس����ەی ک����ە ئەوەیە هێلکەکان تروکاندنی ژمارەی خێراتر و

زۆرتر بکرێت. "هۆشمەندیی کات" مانای تێگەشتن و رێزگرتنە له کات وەکو پێدراوێکی نوێی سۆسیۆلۆژی بۆ رێکخستنی پەیوەندییە هۆشمەندییە ئەم کۆمەاڵیەتییەکانمان.

له دونی����ای ئێم����ەدا گەلێ����ک ئاڵۆزە و ناکرێت گش����تگیرانە باسی لێوەبکەین و له چەکمەجەیەکی سایکۆلۆژییدا بەندی بکەین. سەرنجێکی یەکەم پێماندەڵێت، ئینسانی ئێمە چەندە بۆ هه مووشتێک کات����ی هه ی����ە، له هه مانکات����دا بۆ هیچ نییە. کات����ی بەتەواوەتی ش����تێکیش کات زۆری ی����ان کات نەبوون له دونیای ئێمەدا ئەوەندەی مانای ئامادەنەبوونی هۆش����مەندیی کاتە، هێندە مانای بوون یان نەبوون����ی خودی کات خۆی نییە. کات وەکو هه موو شتێکی تر پەیوەندی بەهۆش����مەندی و کولتووری پەیوەندی و چەشنی رێکخستنی کۆمەڵگاوە هه یە. ب����ۆ نموون����ە لەکۆمەڵ����گای مۆدێرنی ئێمەدا هه ر کاتێک بمانەوێت دەتوانین دۆس����تەکانمان ببینین و س����ەردانییان بکەین، بەاڵم کاتێ����ک پێکەوە دەبین، ئەوەندەی کات لەگەڵ هاندی، کۆمپیوتەر یان تەلەفیزیۆندا سەرفدەکەین، هێندە کات ب����ۆ یەکترو گفتوگۆک����ردن نییە. ئەم فۆرم����ە نوێی����ە له پەیوەندیی ناو کۆمەڵ����گای ئێمە مان����ای ئەوەیە کە دەزگاکانی راگەیاندن و گەیاندن له ڕێگای پەیوەن����دی دیگیتاڵی و ناڕاس����تەخۆوە جێگای����ان بەپەیوەندییە کۆمەاڵیەتییە راس����تەخۆکانمان لەقک����ردووە، وات����ە بەپەیوەندی جێگای سارد پەیوەندیی گ����ەرم چۆڵک����ردووە. بەمانایەکی تر، ئەوەن����دەی ئەوان����ی تر قس����ەمان بۆ دەکەن و کاتمان بۆ ڕایی دەکەن، هێندە خۆم����ان فەنتازیا وئایدیامان نییە کاتی خۆمانی تێدا رێکبخەین. ئەم کولتووری خس����تەبرییە مانای ئەوەیە کە چیدی دونیای مۆدێرن لەجیاتی ئێمە کاتمان بۆ ئۆرگانیزە دەکات و بۆشاییەکانی ژیانمان پڕدەکاتەوە. لەمج����ۆرە کۆمەڵگایانەدا کە جاران زۆرترین قسەی تێدا دەکراو زۆرتری����ن کاتیش بۆ پەیوەندی هه بوو، له دونیای مۆدێرن����دا مرۆڤەکان کاتیان قس����ەبکەن و یەکتر لەگ����ەڵ نامێنێت گەمەبک����ەن، چونکی ئەوان����ی تر ئەم وەزیفانەیان بۆ جێبه جێ دەکەن. بەم چەشنە کات لە وەختی فەراغدا دەبێت بەکەرەسەیەک بۆ دیسپلینکردنی چێژ و ئاراس����تەکردنی خواس����تەکان لەالیەن

دەزگاکانی پەیوەندی و راگەیاندنەوە. دی����ارە کات هیچ مانایەکی پێوەریی نامێنێت کاتێک ئینسانەکان بەئارەزووی خۆیان هه ڵس����وکەوتی لەگەڵدا بکەن. بەهادانەنان بۆ کات مانای ئەوە نییە کە ئەو کەس����ە له مافی خۆی خۆشدەبێت، بەڵک����و مانای ئەوەیە کە ئەو کەس����ە مافی کەسی بەرامبەر پێشێل دەکات. بۆ نموونە کاتێک مرۆڤ بۆ پش����کنینی پزیش����کیی کاتێک����ی دیاریک����راوی بۆ دەستنیشاندەکرێت، کەچی لەو کاتەدا ن����اڕوات و رێزی ئەو کات����ە ناگرێت کە بۆی دانراوە. بەم کردەیەش خەلەلێک له سیس����تەمی بەڕێوەبردن و بەڕێکردنی

کاری نەخۆشەکان دروست دەبێت.

ھۆشمەندیی کات

ئینسانی ئێمە چەندە بۆ هه مووشتێک کاتی

هه یە، له هه مانکاتدا بۆ هیچ شتێکیش بەتەواوەتی کاتی

نییە. کات زۆری یان کات نەبوون له دونیای

ئێمەدا ئەوەندەی مانای ئامادەنەبوونی

هۆشمەندیی کاتە هێندە مانای بوون یان

نەبوونی خودی کات خۆی نییە

19 »»

ھه ڵبژاردنه كان چییان گۆڕی!؟

محه مه د ره ئوف

Page 14: ژماره 422

قه ڵ���ه م ئه و چه ك���ه به هێزه یه بڕیار له س���ه ر جوڵ���ه ی چه كه قورس���ه كان ده دات. جگ���ه له وه له هه مو نوس���ین و گفتوگۆ و خه بات و شۆڕش و په روه رده دا گرنگ���ی ته واو ب���ه ڕۆڵ و پێداویس���تی ل���ه وه گرنگت���ر خودا قه ڵ���ه م دراوه خ���واردوه . پێ س���وێندی له قورئاندا )ن والقلم و مایس���گرون(. بۆیه هه میشه باس له گرنگی���دان به قه ڵه م هۆكارێكی گرنگه بۆ هۆشیاری گشتی و تاك، هه ر قه ڵه مه داهێنانی جوانی و ناش���یرینی و چاك و خراپه ی پێ واژو ده كرێ . مرۆڤ له ڕێگای قه ڵه مه وه داهێنانه گه وره كان و ش���اكاره گه وره و جوانه كان و ڕێكه وتن و په یماننام���ه ی ئاش���تی واژۆ ده كات و، له ڕێ���گای قه ڵه م���ه وه م���رۆڤ خۆی و خه ونه كانی ده نوسێته وه و به رجه سته یان ده كات. كاتێ ده ڵێین بزوتنه وه ی مێژو ئه وه مان پێده ڵێت كه جیهان له س���ه ر یه ك حاڵه ت ناوه ستێ به یه ك ئاراسته ن���اڕوات به ڵكو ئاراس���ته ی بزوتنه وه ی مێژو بۆی هه یه له هه ر چركه س���اتێكی بگۆڕێ و گۆڕانكاری گه وره ش مێژوییدا ب���ه دوای خۆیدا بهێنێته ئ���اراوه ، ئه وه

ئاراس���ته كان قه ڵه مه كان���ن واژوی ده گۆڕن. س���ه یری هه مو بڕیاره گرنگه مێژویی���ه كان بكه ن چ بڕیاری ش���ه ڕ و چ بڕیاری خێر دواجار له س���ه ر مێزێك قه ڵه م���ه كان ب���ه واژوی الپه ڕه ی���ه ك دوابڕیاری له سه ر دراوه . ئه گه ر سه یری مێژوی كورد بكه ین هه میشه وتومانه با گرنگی به قه ڵه م بده ین، به اڵم به كرداریی جێبه جێنه ك���راوه ، یاخود ئ���ه و بڕیار و پالنانه ی له س���ه ر كورد كراون دواجار به واژوی قه ڵه مێك یان چه ند قه ڵه مێك واژوی له سه ر كراوه هه ر له دابه شكردنی كوردستان )سیڤه ر-لۆزان( پیالنگێڕیی ئه یل���ول و شۆڕش���ی دژی جه زائی���ر ڕوخانی كۆم���اری مه هاب���اد و ڕوخانی ش���ێخ مه حمود و له س���ێداره دانی شێخ عه بدولس���ه الم بارزانی و قازی محه مه د، ك���ورد و دواج���ار جینۆس���ایدی ت���ا ئه نفال و كیمیاباران���ی هه ڵه بجه ، هه مو ب���ه واژوی قه ڵ���ه م و موره كه به ئه مانه ئه هریمه نه كان ڕۆح���ه ژه هراوییه كانی بوه به اڵم دواجار هه مو شت له باریكیدا له ئه س���توریدا. زوڵم ب���ه اڵم ده پچڕێ له باش���وری كوردس���تان فاشسته كانی به عس���ی ش���ۆڤێنیزمی ع���ه ره ب هیچ ڕێگایه ك نه ما له دژی كورد نه یگرنه به ر له هه مو ب���ه رده وام پالنگێڕیی جه نگی ڕویه كه وه تا گه ش���ته لوتكه ی زوڵم كه جینۆساید بو ئه و كاته ی به عسییه كان و كیمی���اوی واژوی عه ل���ی س���ه دام و كیمیابارانی هه ڵه بجه یان كرد به خه یاڵی یارو نه ی���اردا نه ده هات ڕۆژگارێك دێت به ع���س ده ڕوخێ و هه ڵه بج���ه ئاوه دان ده بێ���ت و ده بێته پارێزگا كه واته ئه گه ر به نۆبه ش بێت خودا نۆبه ده دا به كورد.

وه ك ئه رستۆ ده ڵێ "ئه وین و قین به نۆره گه ردون ده به ن به ڕێوه ، جارێك ئه وین هه م���وان ڕێكده خات و، جارێكی تر قین هه موان ده كات به دوژمنی یه ك". كه واته

ده كرێت بڵێین ئه و سه رده مه ی به عس حوكمڕانی ئه م مه مله كه ته ی ده كرد قین هه موانی كرده دوژمنی یه ك و نیشتیمانی قه ڵه مه كانیان به واژوی ته فروتوناكرد. ش���ه رعییه تیان به چه كه كاندا بۆ قه تڵ و عام، به اڵم ئه مڕۆ ده كرێ بڵێین ئه وین قه ڵه مه كان ئاراسته ده كات بۆیه به ره و ئاوه دان���ی و گه شه س���ه ندن ده ڕۆی���ن، ئ���ه وه واژوی قه ڵه م���ه كان ب���و دوێنێ ئه وه ش هه ر هه ڵه بجه ی ش���ه هیدكرد، واژوی قه ڵه مه كانه خوێنی ش���ه هیدانی كرده مه ره كه بی قه ڵه مه كانی سه رۆكی حكوم���ه ت و س���ه رۆكی هه رێ���م واژوی ك���رد. هه ڵه بج���ه ی به پارێزگابون���ی ه���ه ر ب���ه واژوی قه ڵه م���ه كان بڕیاری له سێداره دانی سه ددام و عه لی كیمیاوی درا، ئێستا هه ردو قه ڵه مه كان چونه ته ڕه فه كانی مێ���ژوه وه دانراون و جیاوازی ئ���ه م دو قه ڵه مه ئه وه ی���ه كه خه ڵك سه یریان ده كات نه فره ت له و قه ڵه مانه و خاوه نه كانی���ان ده كات ك���ه بڕی���اری دا و، هه ڵه بجه ی���ان كیمیابارانكردن���ی ستایش���ی ئه و قه ڵه مه و خاوه نه كانیان ده كات ك���ه بڕی���اری به پارێزگابون���ی بڵێین ده كرێ هه ڵه بجه یان واژوك���رد. ئه گه ر ئێم���ه ی كورد ته بایی ناوخۆمان پت���ه و بكه ین و قه ڵ���ه م بكه ینه ڕابه ر و گه ش ئاینده یه كی ده كرێ ڕێنیشانده ر دروستبكه ین و به رده وام ئه وین ئیداره ی زه م���ه ن و مه مله كه ت بده ن وه ك حاجی ق���ادری كۆی���ی ده ڵێ "ش���یر و قه ڵه م ش���ه ریكن له م عه س���ره دا، من قه ڵه مم هه یه شیر نادیاره ". به و هیوایه ی شیر هه ر نادیار بێ و قه ڵه م به ده ستمانبێت و

پێویستمان به شیرنه بێته وه .

سه ردار عه زیز

ڕه شنوس���ی یه ك���ه م رۆژان���ه ئ���ه م کتێب���ی تورکی���او هه رێم���م ته واوک���رد. ئێس���تا پیاداچونه وه یه ك���ی هه ڵه ب���ڕی و ک���ه هاوینی نوێکردنه وه یه ك���ی ده وێت. س���اڵی 2012 ده س���تمکرد ب���ه م کتێبه تورکیا واڵتێکی جیاوازبو له زستانی 2014 که نوس���ینی کتێبه كه کۆتایی هات. که ئابی 2012 ڕۆش���تمه ئه نکه ره بۆ ئه وه ی له خانه ی بیری ئۆرسام جێگیربم و له وێوه دیدار و چاودێری���ی و تێکه ڵی بکه م له گه ڵ دیپلۆمات���ان، ئه كادیمی���ه كان، ئه ندامانی خانه ی بیر، که سایه تی سیاسی و که لتوری و چاالکوانان، رۆژنامه نوسان، تورکیا واڵتێکی جیاوازب���و. ئ���ه و رۆژانه تورکی���ا کڵپه ی ده هات، هه مو ش���تێک وه ها ده رده كه وت ک���ه تورکیای هه ژاری، ناس���ه قامگیر، پڕ له ئازار ته واوبو. ئه و ماوه یه که له ئه نقه ره به باڵوێزخانه ی نزی���ک له گه ڕه کێکی بوم ئه ڵمانی���ا ش���وقه یه كمان هه ب���و. هه مو به یانیه ك که ده رۆش���تم بۆ ئۆرسام به الی ماڵی ن���ازم حیکمه ت���دا تێده په ڕیم. نازم حیکمه ت ش���اعیرێکی تورکی شیوعی بو که زۆربه ی ته مه ن���ی له زیندان و غه ریبیدا له خێزانێکی به ڕه چه ڵ���ه ك به س���ه ربرد. پۆڵۆنیه که چه ند س���ااڵنێکی زۆر پێشتر هاتونه ته تورکیا. که له ماڵه كه م ده ڕوانی دو شتم بیرده كه وته وه: رۆژانی الوێتیم که له گه رمیان له قه راغ سیروان که شیعره كانیم خوێن���ده وه، ئه و ده م له گۆڤ���اری کۆنی تورکیایه ك له هه مانکاتدا کورد. نوسه ری که بۆ نازم حیکمه ت جێگای ئازار و سزادان بو. له خۆمم ده پرسی ئایا ئه و تورکیایه بۆ یه كجاری به سه رچو؟ ئێواران جارجارێکی له سه ر شۆس���ته ی به رده م ماڵه كه کتێبی چه پیان ده فرۆش���ت، به یادی سلێمانیه وه

هه میشه به دیاریه وه ده وه ستام. ب���ه اڵم ل���ه وه ئه چێ���ت ک���ه رۆژگاری ئایا به س���ه رچوبێت. تورکیا خۆشحاڵیی تورکیا به ره و کوێ ده چێت؟ ئایا گۆڕانی دۆخی سیاس���ی و ئابوری له تورکیا چۆن کار ده كاته س���ه ر کورد به گشتی و هه رێم به تایبه ت���ی؟ ئ���ه م پرس���یاره له میانه ی نوس���ینی کتێبه ك���ه دا راوه دوی ده ن���ام، له س���ه ره تاوه له خ���ۆم ده پرس���ی ئای���ا تورکیای به هێز چ���ۆن کاریگه ریی ده بێت له سه ر هه رێم، به اڵم ئێستا ده بێت بپرسم تورکیای شلۆقی ناس���ه قامگیر ده بێت چ

کاریگه ریه كی هه بێت.نوس���ینی ئه م کتێبه وه ک س���ه فه رێک وه هاب���و. س���ه فه رێکی پڕ سه رکێش���ی و

زانیاری و چێژبه خش.تورکیا واڵتێکی ئاڵۆزه، به ده یان توێژی ئه ستور و ته نک پۆشراوه. چۆن ده گه یته کرۆکی ئه م واڵته. له ڕاستیدا ڕه نگه وه ك پیاز وه هابێت کرۆکی نه بێت هه ر توێژبێت له س���ه ر توێژ، کردنه وه شی له زۆر جاردا، وه ک پیازی تون، مایه ی فرمێسک ڕشتنه. تورکی���ا واڵت���ی کێیه؟ تورکی���ا خه ونی کێیه؟ تورکیا پرۆژه ی کێیه؟ پرس���یاری زۆری ناکۆتا. ئایا تورکیا برینداره، وه ك سامۆئێل هه نتنگتۆن ده ڵێت، بۆ سارێژی برینه ك���ه ی ده بێت بگه رێته وه باوه ش���ی که شارس���تانی ڕه س���ه نی شارس���تانی ئیس���المیه. به اڵم من دوکتۆراکه م له سه ر ئه م سه فه ره یه، سه فه ری به زۆر پێکراوی رۆژهه اڵتی ناوه راس���ت ب���ه ره و مۆدێرنه. سه فه رێک به مۆدێرنه دا به بێ بونه هۆکاری ناتوانێت بگه ڕێته وه. مۆدرێنبون. تورکیا ناش���توانێت له و زیاتر بڕوات. داود ئۆغلۆ له وه اڵمی هانتنگتۆن���دا ده ڵێت ئه م برینه س���اته وه ختی داهێنان���ه. ب���ه اڵم هێنده وه اڵمێک���ی ئایدیۆ ل���ۆژی تۆڵه كه ره وه یه، هێن���ده ڕامانێکی مه عریف���ی نیه. که س ناتوانێ���ت نکوڵ���ی له برینداری���ی تورکیا ب���کات، برینێک که هه مو چه ند س���اڵێک ده کولێت���ه وه و خوێنێک���ی زۆری لێده ڕوا. به اڵم بۆ من ئه م برینه شاعیرانه بو. زمانی تورکی زمانێکی برینداره، هۆشی تورکی هۆش���ێکی برین���داره. به اڵم خه س���ڵه تی بری���ن وه هایه که ئازاربه خش���ه، ئازاریش ناچارت ده كات که به دوای چاره س���ه ردا بگه ڕێیت. ئه م گه ڕانه به دوای چاره سه ردا داینه مۆی ناسه قامگیری تورکیایه. چونکه ه���ه ر چاره س���ه رێک ته نها چاره س���ه ری که مینه یه كه. یان هیچ چاره سه رێک هه تا ئه مڕۆ چاره سه رێک نه بوه مه قبوڵ بێت الی هه موان. به اڵم چیرۆکی تورکیا زۆر له وه ئاڵۆزتره. ئه م برین���ه ته نها ده روازه یه كه ب���ۆ چونه ن���او جه س���ته یه كه وه. تورکیا پرۆژه یه ک���ه که ب���ه دوای جێبه جێکه ریدا

ده گه ڕێ���ت. هیچ ش���تێک له تورکیا یه ك مانای نیه. گه ر پرسیارێکی ساده بکه ین به ئاس���انی وه اڵممان له کوێدایه؟ تورکیا ده س���تناکه وێت، تورکی���ا له ئه وروپای���ه، له په راوێ���زی ئه وروپای���ه، ل���ه ده روازه ی شارستانیه ته كانه، گه یه نه ری ئه وروپایه، رێڕه وه، پ���رده، پانتاییه که بۆ تێپه ڕبون، نه خێ���ر تورکی���ا له ئاس���یادایه، تورکیا زیاتر واڵتێک���ی جیهانی س���ێیه، نه خێر واڵتێکی رۆژهه اڵتی ناوه ڕاس���ته، نا هه مو ئه مانه هه ڵه یه تورکی���ا ده گمه نه چونکه له ناوه نددایه، تورکی���ا ئه و جێگایه یه که هه موان له خۆی ده گرێت و کۆیانده كاته وه و تیایدا به یه ك ده گ���ه ن. تورکیا له کوێدایه له روی ش���وناس، له روی که لتور، له روی حوکمڕانی. سیس���ته می له روی ئابوری، چه ندێک تورکیا هه ی���ه هێندێک پێکهاته هه ن له ن���او تورکیادا. ت���ورک که مینه ن له تورکیا. گه ر س���ه فه ر بکه ی به تورکیادا هه ر ن���او به ناو به زۆنی که لتوری جیاوازدا تێده په ڕی، به جۆرێک که هه ندێکجار وه ها

هه ست ده که ی که له واڵتێکی تری.تورکیا هه رگیز سه قامگیر نابێت ئه گه ر وه ك تورکی���ا بمێنێته وه. ب���ه اڵم تورکیا وه ك تورکیا ده مێنێته وه، که واته تورکیا ده بێ���ت له ن���اوه وه به گۆڕانی گ���ه وره دا ب���ڕوات. پرۆژه ی م���ن بۆ تێگه یش���تنی په یوه ن���دی تورکیا و هه رێم ل���ه و دیده وه بو ک���ه ده بێت تورکیا بناس���رێت، ئینجا ده توانرێت هه ڵسوکه وتی هه ڵبسه نگێنرێت یان پێش���بینی بکرێت. به تایبه تی ئه گه ر له ڕوانگ���ه ی س���تراتیژی درێژخایه ن���ه وه مامه ڵ���ه له گه ڵ په یوه ندیه ک���ه دا بکرێت. دیاره په یوه ندیه که دو س���ه ره یه، ئه گه ر ناس���ینی تورکیا گرنگ بێت ئه وا ناسینی هه رێمی���ش گرنگ���ه. وه اڵمێکی حازرباش ده رب���اره ی په یوه ن���دی هه رێ���م و تورکیا ئه وه یه که په یوه ندیه كه، په یوه ندی نێوان هه رێم و تورکیا نیه به ڵکو په یوه ندی نێوان بنه ماڵ���ه ی بارزانی و ئ���اک پارتیه. دیاره بێگومان ڕاستیه ك له م دیده دا هه یه به اڵم له هه مانکات���دا کورتکردنه وه یه كی هه ڵه ش له م دیده دا هه یه. ئه گه رچی په یوه ندیه كان له ئاس���تی ب���ااڵدا له خزمه ت���ی ئ���ه و دو جه ماعه ته ن به تایبه تی به اڵم به ش���ێوازی جیاواز کاریگه ریی هه یه له س���ه ڕ سه رتاپا کورد، نه ك هه ر له باشور به ڵکو له باکور و ناتوانرێت په یوه ندی���ه ئ���ه م رۆژئاواش. ته نه���ا له سیاس���ه ت، یان ئاب���وری، یان به رژه وه ندی ده س���ته بژێر، یان که لتوری، یانی جیوپۆله تیکدا کورتبکرێته وه. به ڵکو ناچارین که هه موی له گورزه یه كدا پێکه وه گرێبده ین. له کاتێکدا له هه رێم په یوه ندیه كه وه ه���ا داده رێژرێت که مانه وه ی بنه ماڵه ی بارزانی له سه ر حکومڕانی هه رێم مسۆگه ر ب���کات، له هه مانکاتدا له تورکی���ا له پێناو

مانه وه ی پارتی ئاک پارتی.په یوه ندی تورکیا و هه رێم به سه ر چه ندین س���یناریۆدا ده كرێته وه ک���ه هه ریه كه یان ئه گه ریان هه یه له س���اتێکدا بااڵده س���تبن ی���ان ببن به ئه مری واقی���ع. هه ریه ك له م س���یناریۆیانه پێویستی به هه ڵسه نگاندن و راڤه کردن هه یه. به هیوام ئه مساڵ کتێبه كه

بگاته ده ستی خوێنه ر.

بیرورا)421( سێشه ممه 2014/3/25 14

دورنزیک گۆشه‌یه‌که

‌‌سه‌ردار‌عه‌زیزو‌نیاز‌نه‌جمه‌دین‌‌ده‌ینوسن

ناسینی تورکیا گرنگ بێت ئه وا ناسینی هه رێمیش گرنگه

وه اڵمێکی حازرباش ده رباره ی په یوه ندی

هه رێم و تورکیا ئه وه یه که په یوه ندیه كه په یوه ندی نێوان

هه رێم و تورکیا نیه به ڵکو په یوه ندی نێوان بنه ماڵه ی

بارزانی و ئاک پارتیه

کتێبی‌تورکیاو‌هه‌رێم

واژوی‌‌قه‌ڵه‌مه‌كان

فارس نه ورۆڵی ئه گه ر ئێمه ی كورد ته بایی

ناوخۆمان پته و بكه ین و قه ڵه م بكه ینه ڕابه ر و

ڕێنیشانده ر ده كرێ ئاینده یه كی گه ش

دروستبكه ین و به رده وام ئه وین ئیداره ی زه مه ن و مه مله كه ت بده ن

مێ����ژوی پەیوەن����دی نێ����وان پارت����ی و پەکەکە، مێژوی خوێن و کێبەرکێی سیاسی بەردەوام����ە. "جارێ ن����ەرم و چەند جارێک توند" ئەو دۆخەیە کە له بیست و سێ ساڵی ڕابردودا پەیوەندیەکان����ی هەردو الی پێدا تێپەڕیوە. له چەند ساڵی ڕابردوداو بەهۆی ڕوداوەکانی س����وریاو ڕۆژئاوای کوردستان، کێبەرکێی نێوان پارتی پەکەکە هێندەی تر توندکردوەتەوە. هەمانکات کۆمەکی پارتی بۆ حیزبەکەی ئەردۆغان له بانگەش����ەکانی هەڵبژاردنەکان����دا ک����ە له ئێس����تادا بەڕێوە دەچێت، هێندەی تر دۆخی پەیوەندیەکانی

هەردو الی هەڵئاوساندوە. هەوڵەکانی پارتی بۆ چاالککردنی )پارتی دیموکراتی کوردس����تان � باکور( بێئەنجام خۆی بەرژەوەندییەکانی پارتی ماوەتەوە. لەگەڵ پارتی دادو گەشەپێدانی دەسەاڵتدار له تورکیا گرێداوە . دڵداری سیاسیی پارتی و ئەردۆغان گەیش����تە ئەو ئاستەی مەسعود بارزانی له دواس����ەردانیدا بۆ تورکیا شڤان پ����ەروەری گۆرانیبێژ لەگ����ەڵ خۆی ببات و بناس����ێنێت. بەئەردۆغان����ی له نزیک����ەوە دیارەکانی له بانگەشە یەکێک له ئیس����تادا ئەردۆغ����ان بۆ هەڵبژاردن، ئەو وێنە قەبارە گەورەیەیە، ئەردۆغان له گەڵ شڤانپەروەر و ئیبراهیم تاتلیسازدا گرتویەتی. یەکێک لەو وێنانەش له شاری )ڕحا � ئورفە( دانراوە. ڕحا ئ����ەو ش����ارەیە کە کوردان����ی باکور وه ک زێدی عەب����دواڵ ئۆجەالن لێیدەڕوانن. گرێدان����ی بەرژەوەندی ئابووری و سیاس����ی پارتی لەگەڵ دادوگەش����ەپێدان له ئاس����تی لوتکەدایە، بەاڵم ئەوەی تا ئێس����تا پارتی نەیتوانیوە بەدەس����تی بێنیت، جێپێیەکی سیاس����ی دیاریکراوە له ژینگەی سیاس����ی

باکووری کوردستاندا.هەرگیز پەیوەندیەکانی پارتی دیموکرات لەگەڵ پارت����ی ژیانی ئازادی کوردس����تان )پ����ژاک( س����اغڵەم نەب����وە. ئاگربڕی دو الیەنەی نێوان ئەرتەشی ئێران و گەریالکانی پ����ژاک کە پێش����نیاری م����وراد کەرەیاڵن و بەناوبژیوان����ی پەکەکە بەڕێوەچو، ئاماژەی ئاش����کرای قورسایی سیاس����ی و سەربازیی پژاکە بەس����ەر جمه����وری ئیس����المیەوە. پەیوەندیەکانی پارتی لەگەڵ هێزە سیاسیە

کوردیەکان����ی ت����ر وەک دیموکرات����ەکان و کۆمەڵەکان، کەم و زۆر پەیوەندی گشتین، لەالی����ەک کۆمەڵ����ەکان دیموکرات����ەکان و خۆیانن، ناوخۆییەکانی کێش����ە سەرقاڵی پارتی بەهاوپەیمانیەتی متمانە لەالیەکیتر ناکەن. لەن����او ڕەوەندی کوردی ڕۆژهەاڵتدا پارتی پش����تیوانیی له دروس����تبونی چەند دەس����تەو گروپی سیاس����ی تازە دامەزراو ک����ردوە، ب����ەاڵم هیچی����ەک ل����ەو گروپانە دۆخی لەس����ەر کاریگەریی نەیانتوانی����وە

سیاسی کوردی ڕۆژهەاڵتی دابنێن.ڕۆژائاوای کوردس����تان ب����ۆ پارتی تەنیا پرس����ێکی کوردی نییە، بەڵکە پرس����ێکی ناوچەیی و نێودەوڵەتیشە. پارتی بەئاشکرا چوەتە ب����ەرەی تورکیاو س����عودیەوە، کە دواج����ار بەرەیەک����ی س����وننە مەزهەب����ەو دژی ئێران و س����وریاو حکومەتی مالیکی و حیزب����واڵی لوبنان����ی ش����یعە مەزهەب����ە. ناوخۆی شەڕی دروس����تبونی له سەرەتای س����وریا، چەندین گروپ����ی چەکداری وەک کەتیبەی س����ەاڵحەدینی ئەیوبی، کەتیبەی ئازادی ، کەتیبەی مستەفا بارزانی و کەتیبەی ئیدریس بارزانی ڕاگەیه نران. دواتر ئاشکرابو ئ����ەو کەتیبان����ە کاریگەریی س����ەربازییان نییەو تەنیا لەس����ەر ئاستی میدیایی، وەک پارتی ب����ۆ دەستڕۆیش����تویی پڕوپاگەندە له ڕۆژئاوا بەکارهێن����راون. هاوکاری پارتی لەگەڵ حکومەتی تورکیاو شانش����ینەکانی کەن����داوی عەرەبی دەرفەتی ب����ەو حیزبە داوە بەشێک له ئەجەندا سیاسیەکانی خۆی لەڕێگ����ەی کۆبون����ەوە نێودەوڵەتیەکانەوە بجوڵێنێت. بەاڵم تا ئێستا کارکردی پارتی بەرهەمێکی سیاس����ی و سەربازیی بەرچاوی یەکینەکانی دواج����ار بەدەس����تنەهێناوە، پاراس����تن )یەپەگە( هێزی دەستڕۆیشتوو یەکالکەوەرەی پێکدادانە س����ەربازیەکانن و بونەتە س����ەنگەری پاراس����تنی دامەزراوە هەڵبژێردراوەکان����ی ڕۆژائاوای کوردس����تان

کە له هەر س����ێ کانتۆنی عەفرین و کوبانی و جەزیرە پێکهاتوە.

بەدرێژای����ی مێژوی بنەماڵ����ەی بارزانی هێندەی ئێستە دەوڵەمەند نەبون. هەوڵی دەربازکردن����ی نەوت����ی هەرێ����م له ڕێگەی تورکیاوە، س����تراتیژیترین پرۆژەی پارتیە. ژیاندنەوەی خەونی بەسعودیکردنی هەرێمی کوردستانە. بنەماڵەی بارزانی هەوڵدەدەن جومگ����ەی س����ەرەکیترین وەک ن����ەوت ئاب����ووری بخەنە ژێر دەس����تی خۆیانەوە، تا ل����ەو ڕێگەی����ەوە داهاتوی دەس����ەاڵتی سیاس����ی و ئاب����ووری پەیوەندیە ناوچەیی و نیودەوڵەتیەکان بۆ خۆیان مسۆگەر بکه ن.

لەس����ەر ئاس����تی باش����وری کوردستان، هەوڵەکانی پارتی ب����ۆ پاوانکردنی نەوت و بێسەروش����وێنکردنی داهاتەکەی، هێندەی تر ئ����ەو پارت����ەی له پش����تیوانی زۆرینەی خەڵک����ی کوردس����تانی دورخس����توەتەوە. لەسەر ئاستی پارچەکانی تری کوردستان، ملمالنێ����ی پارتی لەگ����ەڵ پەکەکەو پژاک و پەی����ەدە تا ڕادەیەک����ی زۆر پارتی بەتەنیا

هێشتوەتەوە.وەک چ����ۆن ن����ەوت خەونی گ����ەورەی پارتییە، بەهەمانش����ێوە خاڵی الوازی ئەو حیزبەش����ە. گەریالکانی پەکەکە له باشورو له باکوری کوردس����تان، بەئاسانی دەتوانن بگەنە سەر هێڵی گواستنەوەی نەوتی نێوان هەرێم و تورکی����ا. پەکەکە له توانایدا هەیە ڕێگ����ە له بەواقیعیکردنی خەونە گەورەکەی پارت����ی بگرێ����ت. توان����ا جۆراوجۆرەکانی پەکەک����ە وای له پارتی ک����ردوە بەردەوام له هەوڵی بەدەس����تهێنانی کارتی فش����اردا بێ����ت. هەرکاتی����ش پێوس����تیکرد، پارتی ئامادەی����ە زۆرب����ەی کارتەکان����ی خ����ۆی له بەرامب����ەر تێپەڕکردن����ی ن����ەوت لەگەڵ پەکەک����ە بگۆڕێتەوە. ب����ەاڵم ئایا پەکەکە بەهێنانەدی خەونە س����تراتیژیەکەی ڕێگە

پارتی دەدات؟

ئایندەی‌ملمالنێی‌نێوان‌پارتی‌و‌پەکەکە‌

شوان حەمە[email protected]

ریکالمێکی هه ڵبژاردنی AKP له تورکیا

لەسەر ئاستی باشوری کوردستان، هەوڵەکانی پارتی بۆ پاوانکردنی

نەوت و بێسەروشوێنکردنی داهاتەکەی، هێندەی

تر ئەو پارتەی له پشتیوانی زۆرینەی خەڵکی کوردستانی

دورخستوەتەوە. لەسەر ئاستی پارچەکانی تری

کوردستان، ملمالنێی پارتی لەگەڵ پەکەکەو

پژاک و پەیەدە تا ڕادەیەکی زۆر پارتی بەتەنیا هێشتوەتەوە

Page 15: ژماره 422

گێالس یه كێك����ه له میوه كانی ئه م ل����ه و خواردنانه وه رزه و به یه كێك داده نرێت كه به س����وده بۆ مرۆڤ و به پێی ش����اره زایانی بواری خۆراك دائه نرێ����ت. ش����یفا به می����وه ی

له سوده كانی ئه م میوه یه :خوێن. په س����تانی دابه زاندنی -1گێ����الس بڕێكی زۆر پۆتاس����یۆمی ئه بێت����ه هۆی به م����ه ش تێدای����ه كه مكردن����ه وه ی رێژه ی س����ۆدیۆم بااڵنس����ێك به م����ه ش له له ش����دا و له نێوان ئه م دو مادده یه دروس����ت ده كات و ئه بێته هۆی كه مكردنه وه ی

په ستانی خوێن.2- گێ����الس ده وڵه مه نده به ماده ی ده توێته وه و ریش����اڵێكه به كتین. ئه بێته هۆی پاراس����تنی كه سه كان له رێگ����ه ی دڵ له نه خۆش����ی كۆلیس����ترۆڵی كه مكردن����ه وه ی

زیانبه خش.3- كه مكردنه وه ی سه رئێشه و ئازاری جومگوكان. به پێی توێژینه وه یه ك

كه له زانكۆی میشیگان ئه نجامدراوه خواردنه وه ی كوپێك ئاوی گێالس ئه بێته هۆی كه مكردنه وه ی ئازاری س����ه رو جومگه كان. ه����ه ر به پێی ترش����ی گێالس لێكۆڵین����ه وه كان كه مده كاته وه . له خوێن����دا یوریك ئه م ترش����ه هۆكارێكه ب����ۆ ئازاری

جومگه كان.

15 (421( سێشه ممه 2014/3/25 [email protected]ته‌ندروستی

ئاژار دو هه فته جارێك

ئیسماعیل عوسمان ده ینوسێت

ستراتیژیه تی راگه یاندنی ته ندروستی

)2-1)

ئ���ه وه ی تاوه كو ئێس���تا له میدی���ای كوردیدا ده گوزه رێت نه بونی س���تراتیژیه تی دیاریكراوه له كارو پیش���ه یه دا، ئ���ه وه ش وایك���ردوه كه میدی���ا نه توانێ���ت رۆڵ���ی رێبه رایه تیك���ردن ببێنێ���ت له كۆمه ڵگادا، به هه مانش���ێوه میدیا

ته ندروستیشی گرتوه ته وه .)استراتبحوس( له وشه ی ستراتیژیه ت وشه ی یۆنانی���ه وه وه رگی���راوه ، به مان���ای )قیاده ( دێ���ت، بۆیه س���تراتیژیه ت به مانای زانس���تی رابه رایه ت���ی ی���ان هون���ه ری رابه رایه تیكردن دێ���ت، ئه مه ش دو پای���ه ی گرنگ ده گرێته وه ، ئه ویش په یوه ندییه كی ناوه كیه له نێوان گۆڕاوه جیاوازه ته ندروستیه كاندا، هه روه ها كاریگه ریی

ئه و گۆڕاوانه ش له سه ر یه كتر.ستراتیژیه تی راگه یاندنی ته ندروستی په یوه ندی ته ندروستیه وه به س���تراتیژیه تی راسته وخۆی هه یه ، ئه م ستراتیژیه ته ش جێگیر نیه ، به ڵكو گ���ۆڕاوه ئه م���ه ش په یوه ندیداره ب���ه و ئه زمه ته ندروس���تیانه ی و زروف���ه تایبه تیان���ه ی كه

روبه روی كاری ته ندروستی ده بێته وه .چه ن���د مه رجێك پێویس���ته له س���تراتیژیه تی

میدیاییدا بونیان هه بێت:� جه غتكردنه وه له س���ه ر پێكهاته ی ته واوكاری زانس���تی راگه یاندن���ی ته ندروس���تی له رێگای هه م���و هۆكاره كان���ی راگه یاندن���ی بیس���تراو بینراوو خوێنراو. بۆ نمونه ، له كاتی هه ڵمه تی دژ به په تایه ك���ی ئه نفلۆنزای به راز پێویس���ته س���ه رجه م هۆكاره كانی راگه یاندن ته واوكاری

یه كتربن له و پرسه گرنگه دا.� دروس���تكردنی په یوه ندی و گفتوگۆ له نێوان پێكهاته كانی ده وڵه ت و گه لدا، ئه مه ش له پێناو

په یوه ندیكردن و داهێناندا.� دروستكردنی هۆشیاری هاواڵتیان و بارزكردنی كێشه ته ندروستیه كان له پێناو باوه ڕپێهێنانی . بۆ نمون���ه بارزكردنی مه ترس���یه كانی ده رزی

ئاڤاستین له كوردستاندا.� پێشكه شكردنی په یامێكی میدیایی دروست و گونج���او له پێن���او ئاسایش���ی رۆش���نبیریی و ته ندروس���تی هاواڵتیان، بۆیه پێویس���ته ئه و په یامه ترسێنه ر نه بێت كه میدیای ته ندروستی

پێشكه شی ده كات.هه روه ها هه ریه ك له زانایانی )روجه رزو بیكه رو س���پوری ( س���ێ گۆش���ه نیگایان هه یه بۆ ئه م

ستراتیژیه ته :� هه ڵمه تی راگه یاندنی مه به ستدار ئامانج تێدا دروستكردنی كاریگه رییه له سه ر جه ماوه ر. وه ك

راگه یاندنی مه ترسی زیادبونی شێرپه نجه .� هه ڵمه تی راگه یاندن به مه به س���تی كاركردن

له سه ر خشته یه كی زه مه نی دیاریكراو.� هه ڵمه ت���ی راگه یاندن���ی رێكخ���راو له پێناو ئ���ه و چاالكیه كان���ی به ه���ه وڵ و گرنگی���دان رێكخراوه دا. بۆ نمون���ه هه ڵمه تی راگه یاندنی

.)WHO( رێكخراویلێ���ره دا پێویس���ته ده ستنیش���انی پێكهات���ه راگه یاندن���ی س���تراتیژیه تی س���ه ره كیه كانی

ته ندروستیش بكه ین كه ئه مانه ن:ئ���ه و هه م���و كۆكردن���ه وه ی راگه یان���دن: �زانیاریان���ه ی ك���ه هه ی���ه و پێشكه ش���كردنی به ش���ێوه یه كی گونج���اوو رێكخ���راو له س���ه ر كێش���ه یه كی ته ندروستی گونجاو، به مه به ستی دروس���تكردنی بڕیارێكی ئیداری و ئه كادیمیی و

جه ماوه ریی .� زانس���تی : هه م���و ئ���ه و هۆكاران���ه ی كه بۆ پێویسته به كارده هێنرێن زانستی ئاسانكاریی بگیرێنه به ر له پێناو یارمه تیدانی جه ماوه ر بۆ بڕیاردان، هه روه ها دروس���تكردنی كاریگه ریی له س���ه ر هه ڵس���وكه وتی جه م���اوه ر ئه گه ر بۆ

ماوه یه كی دوریش بێت.� په یوه ندیكردن: پێویسته كۆمه لێك هۆكاری پالن بۆ داڕێژراو هه بێت، كه یارمه تی جه ماوه ر بدات كه ئه و هه ڵس���وكه وته نوێیانه وه ربگرێت

كه بانگه شه ی بۆ ده كرێت.به اڵم ئ���ه وه ی له ئێس���تادا به ن���اوی میدیای ته ندروستی بونی هه یه ، له رۆژنامه دا الپه ڕه یه كی ته ندروس���تیه ، كه چه ند هه واڵێكی زانس���تی تێدایه ، كه پش���ت به لێكۆڵێنه وه و توێژینه وه ی زانستی نه به ستوه ، هیچ رۆژنامه یه كی تایبه ت

به ته ندروستی بونی نیه .هه روه ه���ا له ته له فزیۆنیش���دا به هه مانش���ێوه چه ند هه واڵێكی زانس���تیی كورت���ه ، هۆكاری ئه وه ش واده كات كه بین���ه ر تێر نه كات، هیچ بینه ر بیركردنه وه كانی كاریگه ریه كیش له سه ر

دروست ناكات.هه ندێك پرۆگرامی ته له فزیۆنیش له ستۆدیۆكاندا ده بینرێت، ناتوانێت به ش���ێوازێكی دروس���ت سه رنجی بینه ر بۆ الی خۆی رابكێشێت، چونكه له هه مو دونیادا ئێستا مۆدیلی نوێی ئه م كاره پرۆگرامی مه یدانیه ، هه روه ها له بیستراودا كه

رادیۆیه ئه م پرۆگرامه زۆر الوازه .ئه ركی راگه یاندنی وه زاره تی ته ندروس���تیه كه س���تراتیژیه تێكی گونجاو به هاوكاری سه رجه م میدیاكاران���ی ئه و بواره له كه ناڵه جیاوازه كاندا له پێناو دروس���تكردنی بكات، ده ستنیش���ان

كۆمه ڵگایه كی ته ندروستدا.

سود له م كتێبانه وه رگیراوه : 1ـ‌االعالم‌الصحی‌

2ـ‌استراتیجیه‌‌االعالم‌و‌االتصال‌الصحی‌

بریتیی����ە پزیش����ک ئێم����ەی کاری له پێشکەش����کردنی خزمەتگوزاری����ی تەندروس����تی ب����ۆ کۆمەاڵنی خەڵک، کە جێی ش����انازییە بڵێین کار نییە هێندەی کاری ئێمە مرۆڤانەو جددی مومارەس����ەکردنی هەربۆیەش بێت، کارێک لەم ش����ێوەیە ئاس����ان نییەو زۆرجارو ئێستاشی لەگەڵ بێت لێرەو له زۆربەی ش����وێنەکانی ت����ری دونیا پێش����کەوتوەکانیش واڵتە تەنانەت پزیشک بەهۆی کارەکەیەوە قوربانی و نرخی زۆری داوە له زۆرالیەنەوە وەک تەندروس����تی خۆی و ژیانی خێزانیی و کۆمەاڵیەتی هەروەها سودمەندنەبون شکستیشمان ژیان، له خۆشییەکانی له کاری ڕێکخراوەیی یەکێکی ترە لەو

قوربانیانە.

کرۆکی کاری ئێمە دەستنیشانکردن و بۆیە نەخۆش����ییە، چارەسەرکردنی هەمومان له دێرزەمانەوە دەستنیشانی بەردەم لەمپەرەکانی کەموکوڕی����ی و ڕێکخراوەی����ی خۆمان کردوە، کاری نەمانتوانیوە چارەس����ەری بۆ بەاڵم بکەین؟ . وەاڵمی ئەم پرس����یارەش هێندە ئاڵۆز نییە ئەگەر ئەم پرسیارە له هەر هاواڵتییەکی ڕۆش����نبیری ئەم دەڤ����ەرەی ئێمە بکەی����ت چەندەها ه����ۆکاری هەمەالیەن����ەت دەخات����ە بەردەس����ت، ئیت����ر چ����ۆن ئێم����ەی پزیش����کان ناتوانی����ن ئ����ەو وەاڵمە

بدەینەوە.گونجاوی س����ەرچاوەی س����ەرەڕای بەردەس����تی پزیش����کان بەب����ەراورد لەگ����ەڵ توێژەکانی ت����ری کۆمەڵگا، ئام����اژەکان پێماندەڵێ����ن کە ئێمەی له کاری شکس����تمانهێناوە پزیشکان له پەیوەندیی����ە ڕێکخراوەی����ی و ئ����ەم ه����ۆکاری گش����تییەکانماندا، شکس����تەش هەمەالیەنەی����ە، الیەنە بابەتییە س����ەرەکییەکانی خۆی����ی و

)ژاتی و موچوعی(خۆیی: ئەو هۆکارانەی کە پەیوەندی

بەکەمتەرخەمیی خۆمانەوە هەیە.بابەتی����ی: ئ����ەو هۆکاران����ەی ک����ە پەیوەن����دی بەبارودۆخی سیاس����ی و

ناوچەیی و کۆمەاڵیەتیەوە هەیە.کەوات����ە زوڵ����م ئەکەی����ن له خۆمان و ئەگەر نابێت ورد دەستنیش����انێکی هۆکاری شکس����ت بەتەنه����ا بخەینە ئەس����تۆی خۆمان. ڕاستە خۆشمان ب����ەاڵم س����ەرەکیین هۆکارێک����ی تەنه����ا هۆکارنی����ن، بۆی����ە بەهان����ە هێنان����ەوە دادم����ان ن����ادات ئەگەر کارنەکەین بۆ چارەس����ەرکردنی ئەو هۆکارانەی پەیوەس����تە بەخۆمانەوە گوێپێن����ەدان له کەمتەرخەمی����ی و له بوارەکانی ڕێکخراوەیی و پەیوەندییە

گشتییەکاندا.پێشکەوتن و پەرەسەندنی کۆمەاڵیەتی بمان����ەوێ و حەتمیی����ە گش����تگیرو نەمانەوێ هەر ڕوئەدات ئێس����تابێت یان س����بەی، پزیشکانیش بەدەرنین لەو هاوکێش����ەیە بەاڵم با هەمومان پێک����ەوە کار بکەی����ن ب����ۆ ئ����ەوەی ئێستابێت نەک سبەی، شەرەفی ئەو هەنگاوە بۆ خۆم����ان بپچڕین، ئێمە بین ن����ەک چاوەڕوانی نەوەی داهاتو بکەین، با ڕێگای نەوەی پزیش����کانی

داهاتو ڕۆشنتر بکەین.ئاش����کرایە بەدیهێنانی ئەم ئامانجە کارێک����ی س����انا نییە بەڵک����و کاری چڕوپ����ڕی هەمەالیەن����ەی ئەوێت کە بەتەنه����ا بەهی����چ ک����ەس و گروپێک ناکرێت بەاڵم ئەگەرهەمو پزیش����کان بێگوێدانە پاشخان و بۆچونی دینیی و سیاس����ی و فیکری )مامۆستا بەڕێزو پزیشکانی خانەنشینەکان، پزیشکە پس����پۆڕو ش����ارەزا، خوێندکاران����ی پزیش����کانی ب����ااڵ، خوێندن����ی پایەبڵندو پزیش����کانی نیش����تەجێی خوێندکاران����ی تەنان����ەت خ����ول و پێکەوە پزیش����کییەکانیش( سکوڵە بەش����ێوەیەکی ڕێکخ����راو کاربکەین و گش����تی ڕەوای بەرژەوەن����دی پزیشکان بخەینە پێش بەرژەوەندیە تەس����کەکانەوە بێگومان ئەو هیوایە هەر دێتەدی له پێن����اوی بەدیهێنانی پزیش����کان بۆ گونجاو بارودۆخێکی تا بتوانن زیاترو بەشێوەیەکی باشتر خزمەتگوزاریی تەندروستی پێشکەش

بەکۆمەاڵنی خەڵک بکەن.

سیاسەتی تەندروستی دکتۆر شێرکۆ سەعید زمناکۆ ده ینوسێت

شکستی کاری ڕێکخراوەیی پزیشکان

ئا: هاوڕاز سه لیم

دكتۆر فه ره یدون ئیبراهیم، پسپۆری نه خۆشیه كانی سینگ

نه خۆش: سیل چیه ؟بریتی���ه فه ره ی���دون: دكت���ۆر له نه خۆش���یه كی میكرۆبی���ی په تایی هۆكاره ك���ه ی وات���ا درێژخای���ه ن. میكرۆبه , له كه س���ێكه وه بۆ یه كێكی تر ده گوێزرێته وه . له هه مو به شه كانی له ش���دا روئ���ه دات وه ك س���ییه كان و جگه رو ئێس���قان و پێس���ت و مێشك و

چه ندین شوێنی تر.نه خۆشیه ئه م نیشانه كانی نه خۆش:

چین؟ نیش���انه كانی فه ره ی���دون: دكت���ۆر به گشتی بریتین له به رزبونه وه ی پله ی گه رمیی له ش و ئاره قكردنه وه له شه ودا، الوازیی جه سته یی و نه مانی ئیشتیهای خواردن. نیشانه كانی تریش ده گۆڕێت به پێی ئه و شوێنه ی توشی ده بێت بۆ نیشانه كانی س���یلی سییه كان نمونه

جیاوازه له هی ئێسقان. نه خۆش: هۆكاره كه ی ؟

دكتۆر فه ره یدون: بریتیه له میكرۆبێك

میكرۆب���ی پێیده وترێ���ت ك���ه یه كێكه میكرۆبه ئه م مایكرۆبه كتریا. له و میكرۆبانه ی كه له شوێنی تاریك و س���اردو ش���ێدار كه بۆ ماوه ی چه ند ساڵیك تێپه ڕ ده بێت هه رده مێنێته وه . ئه م میكرۆبه له و شوێنانه دا ناژی كه تیشكی خۆر لێیده دات. هه روه ها ئه م میكرۆبه به زۆریی له رێگه ی هه ناسه وه ئه گوازرێته وه له كات���ی پژمین و كۆكه له كه سێكی توشبو بۆ كه سێكی ساغ. نه خ���ۆش: ك���ێ زیاتر توش���ی ئه م

نه خۆشیه ئه بێت؟دكتۆر فه ره ی���دون: له هه مو ته مه نێك ڕوئه دات واته له ته مه نی زۆر منداڵیه وه تا ته مه نی زۆر گه وره یی, ئه و كه سانه توشئه بن كه به ركه وتنی به رده وامیان هه ی���ه له گه ڵ میكرۆبه ك���ه . هه روه ها ئه و كه سانه توش ئه بن كه له شوێنی كه مپه كان و وه ك ئه ژی���ن قه ره باڵغدا

گرتوخانه كان.نه خۆش: ئه م نه خۆش���یه چاره سه ری

هه یه ؟زو ئه گ���ه ر فه ره ی���دون: دكت���ۆر بكرێت، ده ستنیش���ان نیش���انه كانی به ڵێ ، به وه رگرتنی چاره سه ر كه سه كه

به ته واوه تی چاكده بێته وه .

پرسیاری نه خۆش و وه اڵمی پزیشكه ته

تایبه کی

ۆشه ی گ

ه کانۆشی

ه نه خب

نه خۆشیی سیل

به رزبونه وه ی په س���تانی خوێن له ژنانی دوگیان یه كێك���ه له هۆكاره كانی مردنی دای���ك یاخود كۆرپه له و نزیكه ی 9%ی دایكان له كاتی دوگیانی توش���ی ده بن به تایبه تی ل���ه دوای 20 هه فته تاوه كو به پێی كۆتای���ی س���كپڕیی روده دات. له 15%ی پزیش���كیه كان لێكۆڵین���ه وه هۆكاری مردنی دایكان له كاتی دوگیانی له ئه نجام���ی به رزبونه وه ی په س���تانی خوێنه ، هه ندێ جاری���ش ئه بێته هۆی له دایكبون���ی منداڵ���ی نات���ه واو. ئه م نه خۆشیه هه ندێ كه س له پێش دوگیانی له گه ڵیدای���ه و له كات���ی دوگیانی زیاتر

ئه وه یه تریان جۆرێكی به رزده بێته وه ، ك���ه له كاتی دوگیانی توش���ی ده بێت و له دایكبونی تاوه ك���و به رده وام ده بێت

كۆرپه له كه پاشان نامێنێت.نیشانه كانی نه خۆشییه كه :

قاچ و ده س���ت و عه ره قكردن���ه وه ی �1ده موچاو.

به تایبه ت���ی زۆر سه رئێش���ه یه كی �2له به یانیاندا.

3� زیادبون���ی كێ���ش له ماوه یه كی زۆر كه مدا.

4� ئازار له به شی سه ره وه ی الی ڕاستی سك.

5� ناڕه حتی له بینین.كێن ئه و كه سانه ی كه زیاتر توشی ئه م

جۆره په ستانه ده بن؟1� ئه و كه سانه ی له پێشوتریش په ستانی

خوێنیان هه بوه .2� ئه و دایكانه ی ته مه نیان له 17س���اڵ

كه متره و له 35 زیاتره .3� هۆكاری بۆماوه و ژینگه یی .

4� پێست ئه سمه ره كان.5� خواردن���ی ناته ندروس���ت و نه كردنی وه رزش و جگه ره كێش���ان و قه ڵه وی���ی و هه روه ه���ا ئه و كه س���انه ی ئ���او كه م

ده خۆنه وه .

به رزبونه وه ی په ستانی خوێن له كاتی دوگیانی هۆكاری

مردنی دایك و كۆرپه له یه

ئ����ازاری به ش����ی خواره وه ی پش����ت هۆكارێك����ی س����ه ره كی په ككه وتن����ه له جیهان و هه روه ها یه ك له سه ر سێی خه ڵكی به هۆیه وه په كی ئیشوكاریان

ده خه ن.ئ����ازاری پش����ت به گش����تی و به ش����ی له كێش����ه یه كێكه به تایبه تی خواری ته ندروس����تیه كان كه به ش����ێكی زۆر خه ڵك����ی ده ناڵێن����ن به ده س����تیه وه و زۆرتری����ن ده رمانی ئازارش����كێنی بۆ به كارده هێن����ن. به پێ����ی لێكۆڵینه وه زیاتر ئوستوراڵیه كان كه ئه مه ریكی و له 180 واڵت ئه نج����ام دراوه زیاتر له 9%ی خه ڵ����ك له جیهان����دا ته نان����ه ت

ئ����ازاری به ده س����ت له منداڵیش����دا پش����ته وه ناره حه ت����ن. ه����ه ر هه مان توێژینه وه ئام����اژه ی به وه كردوه ئه م جۆره نه خۆش����یه له واڵته دواكه وتوه زۆر مامناوه ن����ده كان هه ژارنش����ین و زیاتره و هه روه ه����ا جوتیارانیش چوار ئه وه ندی خه ڵكی ئاسایی زیاتر توشی ده ب����ن. ب����ۆ كه مكردنه وه ی ئ����ازاری پش����ت به گشتی ش����اره زایانی بواری پزیش����كیی رایده گه یه نن كه پێویسته ئه نجامبدرێ����ت رێنمایی����ه ك چه ن����د له وانه . دوركه وتنه وه له زۆر دانیشتن و هه ڵگرتنی كێ����ش و كه مكردن����ه وه ی

قورسایی به شێوه یه كی ته ندروست.

زیاتر 9%ی خه ڵكی ئازاری پشتیان هه یه

گێالس شیفای نه خۆشیه كانه

Page 16: ژماره 422

خوێندن(421( سێشه ممه 162014/3/25 [email protected]

ریکالم

ئیحسان مه ال فوئاد

"ژیان لێره دۆزه خه "، مامۆستایه كی ئاواره له سلێمان به گ به مجۆره

گوزارشت له نه هامه تی ده ربه ده ری و ئاواره بونیان ده كات، كه له ده شتێكی

چۆڵ و هۆڵدا 40 رۆژه چادریان هه ڵداوه و هیچ رێكخراوو كۆمه ڵه یه كی

مافی مرۆڤ سه ردانیان ناكات.

هاواڵتی قاسم حه مودی كه شۆفێره له تاوه رێك���ی ك���ۆڕه ك تیلیك���ۆم الی ئاواره بوونیانی چیرۆكی به گ سلێمان به م شێوه یه گێڕایه وه "ئێمه له گوندی گون���ده كان هاتووی���ن، لوقوم���ه وه ده وروبه ری س���لێمان ب���ه گ زۆربه یان چۆڵك���راون، چونكه س���وپای عیراق و هێزی س���وات به به رده وامی هه ڵمه تی پش���كنین گ���ه ڕان و ره ش���بگیری و ئه نجامده ده ن و بێزاریان كردووین، جگه له وه ی فڕۆكه كانی سوپا ئه و ناوچه یه بۆردومان ده كه ن، مه سه له كه له بنه ڕه تدا داعش نییه ، هه رچه نده داعش جاروبار ب���ه یه ك دوو ئۆتۆمبیلێك دێن و ده چن و ب���ه و هۆی���ه وه ئه م هه م���وو خه ڵك

تێوه گالوه و بوونه ته قوربانی".محه مه د عه بدوڵ���ا پیاوێكی ته مه ن 41 س���اڵی س���ه ر س���پییه له ناحیه ی سلێمان به گ داده نیشێت روونیكرده وه كه كێش���ه كه ته نها ئه وه ی���ه كه ئێمه س���ونه مه زهه بین و مالیكی نایانه وێت به ش���داری هه ڵب���ژاردن بی���ن، ئه وه تا به ه���ۆی تۆپباران و ره ش���بگیرییه وه ئ���اواره بووی���ن و نازانی���ن كارت���ی هۆیه وه ب���ه و له كوێیه ، ده نگدانم���ان ناتوانی���ن ده نگ بده ین و به ش���داری هه ڵبژاردن بین، چونكه س���لێمان به گ و ده وروبه ری هه مووی خه ڵكی س���ونه مه زهه به و ته نهاش چاویان خستووه ته سه ر سونه كان، بۆیه ئامانجی سه ره كی

مالیكی له ئێستادا ته نها ئه مه یه .ئ���ه و پی���اوه سه رس���پییه باس���ی له وه ش���كرد ئه و ش���ه ڕه ته نها شه ری تایه فه گه رییه و هیچی تر، ئه گینا بۆچی ته نها له كاتی هه ڵبژاردندا ئه م كوشتن

و شه ڕو ته قینه وانه سه رهه ڵده دات.قاس���م حه م���ودی نمون���ه ی خۆی له تاوه رێكی ك���ه ش���ۆفێره هێنایه وه ك���ۆڕه ك تیلیكۆم الی س���لێمان به گ ناتوانێت ده وام بكات، وه ك خۆی وتی "سوپا هه موو كه سێك له گه وره و بچوك و گه نج ده س���تگیر ده ك���ه ن، ئه وه تا له ترس���ی تۆپباران و س���وپاو هێزی س���وات بریكاری دابه شكردنی خۆراك له گونده كه مان ش���تومه كه كانی هێناوه

لێره دابه شتی ده كات".گه نجێكی ته مه ن 32 ساڵی خه ڵكی س���لێمان به گ بۆ ئاوێنه ئاشكرای كرد ئه و سوپایه و هێزی سوات كه هاتوون هه مووی ش���یعه مه زهه بن و س���ه ر به مالیكی س���ه رۆك وه زیران���ی عیراقن، زۆربه شیان ئێرانییه ، چونكه له یه كێك له دیواره كان���ی نێو س���لێمان به گ به

بۆیاغ نوسیبویان )بژی هێزی سواتی ئێرانی ئیس���المی(، ئایا ئه مه میلیشیا

نییه .ژیان له س���لێمان به گ و ده وروبه ری مه ترس���یداره ، محه م���ه د عه بدوڵا كه پیش���ه ی كرێكارییه ئ���ه وه ی گێڕایه وه له ئێستادا بارودۆخی ژیانیان ناجێگیرو نادیاره ، ئاس���ایش نییه ، چه كداره كان به ئ���اره زووی خۆیان دێ���ن و ده چن، به اڵم خه ڵك به گش���تی له سوپاو هێزی ده ترس���ێت، چونكه سوپای س���وات عیراق له ناحیه كه مان كارێكی ئه وتۆیان به خه ڵك كردووه س���وپای مه غۆل به ماڵی خه ڵكیان نه ك���ردووه ، به غدادی س���وتاندووه ، خه ڵك ده كوژن، كه سی به ته مه ن واتا80 س���اڵیان سه ربڕیوه وتویانه ئه مه قه ناس���ی به ده س���ته وه ب���ووه ، كه س���ی كه م عه قڵ و ش���ێت

تیرۆریس���ته و ئه مه ده ڵێ���ن ده كوژن له سعودیه وه هاتووه .

جامانه یه ك����ی ك����ه محه م����ه د ئاڵكاندب����وو به س����ه ره وه س����وری وتیش����ی ئاوێنه بۆ له لێدوانه كه یدا "بڕوا بكه هێزی س����وات و س����وپا خێزانێكی 4 كه س����یان سه ربڕیوه ، ئیتر چاوه ڕوانی چییان لێ ده كه یت و خه ڵك چۆن بتوانێت له و شوێنانه بمێنێته وه ، دۆخه كه زۆر ترسناكه ، ئه توان����ن بچن ن����او ناحیه كه ببینن له فیلمی ترس����ناك ده چێت، هه موو تۆپباران س����وتاوه و خان����ووه كان ماڵه كان چۆڵكراوه و هه موو كراوه ،

خه ڵك رایكردووه و ده ترسێت".حاجی عه بدوڵای ته مه ن 65 س���اڵ كه به هۆی نه خۆشییه وه له نێو جێگادا كه وتبوو باس���ی له وه ك���رد كه ماوه ی

زیات���ر له 40 رۆژه له م ده ش���ته چۆڵه ژیان���ی كوله مه رگی به س���ه ر ده به ن و ئایینده ش���یان روون نیی���ه چییان لێ

به سه ر دێت.ئه و حاجییه به ده م له رزینه وه ده یوت من زۆر له وه ده ترسم شه ڕێكی گه وره ی تایه فه گ���ه ری س���ه رهه ڵبدات، چونكه ئه وه تا سه ره تاكه ی ده ركه وتووه ، بۆیه ئه گه ر ئه و شه ڕه رووبدات به ئاسانی كپ نابێت���ه وه و خوێن و ئاوی عیراقییه كان

تێكه ڵ به یه كتری ده بێت.حاجی عه بدوڵا ئه وه ش���ی گێڕایه وه ك���ه ده ڵێ���ن گوای���ه به عس���ییه كان ل���ه م ناوچه ی���ه ن، ئه م���ه زۆر دووره له راستییه وه ، ئاخر حزبی به عس هیچ س���ه ركرده و هێزێكی نه ماوه ئیتر ئه م تۆمه تانه چییه بۆ ئه م خه ڵكه هه ژاره

دروستی ده كه ن.

چیرۆكی‌نه‌هامه‌تی‌ژیانی‌ئاواره‌كانی‌سلێمان‌به‌گهێزی سوات له نێو سلێمان به گدا نوسیویانه بژی هێزی سواتی ئێرانی ئیسالمی

ژیان لێره

دۆزه خه

ماڵه ئاواره کان له سلێمان به گ

Page 17: ژماره 422

ئا: کاوە ڕەش، بەریتانیا

کچە هەرزەکارێکی پۆڵۆنی، بەشێوەیەکی دڕندانە بەدەستی

هاوڕێی دەزگیرانەکەی دەکوژرێ. هۆکاری کوشتنی ئەو کچە، وەک

)Yorkshire post( ڕۆژنامەیباڵویکردۆتەوە، کوردێکی هاوڕێی دەزگیرانه کەی بەالیەوە پەسەند

نەبوە، کچێکی سەر بەئایینی کاسۆلیک، لەگەڵ کوڕێکی سەر بەئایینی ئیسالم، دەزگیرانداریی

بکات.

Lidia Motylska,ی تەمەن 19 ساڵ، لەیەکێک لەکۆاڵنەکانی شاری leedsی واڵتی بەریتانیا، بەدەستی کۆچنشینێکی عێراقی لەنەتەوەی کورد، بەن����اوی ا.ج کوژراوە. ئەو پەیوەندی خۆشەویس����تیی کچ����ە لەگ����ەڵ کوردێ����ک هەب����وە، ک����ە هاوزم����ان و هاوڕێ����ی جەبار بوە و, لەیەک شوقە بەیەکەوە ژیاون. ا.ج تەمەن 39 س����اڵ، لەس����اڵی 2005 پێدراوە. بەریتانیی رەگەزنام����ەی ا.ج دوای ئامادەبون����ی لەب����ەردەم ش����اری ب����ااڵی دادگای دادوەری ش����ەفێڵد، ددانی بەتاوانەکەیدا ناو تاوانب����ار دەرچو بەکوش����تنی ئەو کچە ه����ەرزەکارە پۆڵۆنیە. دادوەر چۆنیەتی گێڕانەوەی گوێبیس����تی ڕوداوەکە بو، کە چۆن ا.ج بەهۆی بەکارهێنان����ی پەت����ی بێجامەکەی بەتوندی����ی زۆر )تراکس����وت(، لەقوڕگ����ی قوربانیەک����ەی ئااڵندوە لەپش����تەوە، تا جەستەی بێگیان بوە. دواتریش بەچەقۆ چەندینجار سەر سینگ و مل و سکی هەڵدڕیوە. بەناردن����ی بۆ زیندان����ی تاهەتایی و کەمتری����ن س����زای19 س����اڵ و نیو، دادوەر McKinnon گوت����ی، ئەو سزایە س����زایەکی دروستە بۆ ئەو تاوانە زۆر دڕاندانەیه و توندوتیژیەی دەڵ����ێ، دادوەر بەکارتهێن����اوە. گومان����ی تێدا نیە، تۆ نیش����انەی توندوتیژیی وغیرەو دڵپیسیت تێدا

بوە بەرامبەر ئەو دو خۆشەویسته ، بەردەوام لەهەوڵی تێکدانی بەینی ئەو دو کەسەدا بوی، بەهۆی بونی خۆشەویس����تییانەوە. پەیوەن����دی ا.ج ک����ە لەعێ����راق گ����ەورە بوە، دوات����ر بەزۆرەمل����ێ چۆت����ە ریزی س����وپای عێ����راق. پ����اش ئەوەی دەچێتە هەڵدێت، س����وپا لەریزی نێو حیزبی کۆمۆنیس����تی عێراقی، ڕژێم����ی بەرهەڵس����تکاری ک����ە س����ەددام حوس����ەین بوە. دواتر ڕادەکات ئ����ەو حیزبە بەهاوکاریی بۆ واڵتی س����وریا. جەبار لەساڵی هاوس����ەرەکەی لەگ����ەڵ 1999هاتۆت����ە بەریتانیا، ب����ەاڵم لە2003 دوای جیابۆتەوە. لەهاوسەرەکەی ئەوەی لەمانگ����ی تەمموزی 2004،

دەست بەکاری سیمفۆنی چێشخانە دەکات لەشاری Leeds، لەشوێنی کارەک����ەی ئ����ەو کچ����ە پۆڵۆنیەو هاوەڵێک����ی دیکەی کوردی عێراقی بەن����اوی ئەژین دەناس����ێت. دواتر لەگەڵ ئەو هاوەڵە کوردەی دەبێت بەهاوڕێ و لەیەک ش����وقەدا دەژین. لەدوی����دا ا.ج دەبێت����ە دوژمنکار، کاتێک دەبینێت هاوەڵە کوردەکەی و کچە پۆڵۆنیەک����ە، کەوتونەتە نێو Simon خۆشەویس����تیەوە. داوی Myerson لەن����او دادگادا دەڵ����ێ، ا.ج خۆش����حاڵ نەبوە ب����ەوەی کە هاوەڵ����ه کوردەکەی لەگەڵ کچێکی خۆشەویستیی پۆڵۆنی کاسۆلیکی بکات، بەوهۆیەش ب����ەردەوام قین ل����ەدڵ ب����وە بەرامبەر ب����ەو کچە

ئ����ارەزوی نەدەکرد ئ����ەو گەنجە. Lidia لەگەڵ ئەژینی هاوەڵی لەناو ش����وقەکەی ئەودا پێکەوە بخەون. وای بیردەک����ردەوە ک����ە ئەوکچ����ە رەفتاری سێکس����یی لەناو خەڵک و بەهەمو دەنوێنێت، شوێنی گشتی شێوەیەک ئەوی ڕەتدەکردەوە. ا.ج دەڵێ بەکچەکە بەردەوامدەبێ����ت و "نابێت ئەژین بۆ لەمەودوا تۆ ببینێت، کاس����ۆلیک و کچێکی ت����ۆ چونکە پۆڵۆن����ی". Lidia Motylska کە لەگ����ەڵ دایک����ی Renata دەژیا، ،Leedsلە ,Beeston لەشەقامیلەوکاتەدا هەس����تیکردبو سکی پڕە لەئێوارەی دەزگیران����ی. لەئەژینی کوشتنەکەیدا، نیازی هەبو دیداری ئەژینی خۆشەویستی بکات. دوای

ئەوەی بەپاس دادەبەزێت لەنزیک ش����وقەکەی ئەژی����ن، لەکاتژمێ����ر 6,45ی ئێوارە، دە خولەک دواتر لەالی����ن دو ڕێب����وارەوە پەیوەندی فریاکەوتن بەژم����ارەی دەکرێ����ت 999وە، ڕیپۆرتی ئ����ەوە دەکرێت، لەناوچەی بینی����وە ژنێکی����ان کە alleyway in Lincoln Greenلەس����ەر زەوی و پیاوێک لەس����ەری دانیش����توە، هەروەها توند دەستی لەقوڕگ����ی گیرک����ردوەو بۆڵەب����ۆڵ ئێوارە 7,00ی کاتژمێ����ر دەکەن. ڕوداوەکە، شوێنی دەگاتە پۆلیس ب����ەاڵم ئه وكات����ه کچەک����ە گیانی لەدەس����تداوه . بەهۆی بونی برینی ق����وڵ لەملی����ەوە ب����ۆ الی هەردو

گوێیه کانی.

بەپێی قسەی دەزگیرانەکەی ئەو کچە هانده ری یانەی ئەرسیناڵ بوە، هەربۆیە ئ����ەو ئێوارەیەش نیازیان هەبوە لەگ����ەڵ ئەژی����ن بەیەکەوە سەیری یاری ئەرسیناڵ بکەن. دوای ئەوەی چەند جارێک ئەژین، زەنگ بۆ مۆبایلی دەزگیرانە پۆڵۆنیەکەی پێیرابگەیەنێ����ت ت����ا لێ����دەدات، ئەرسیناڵ گۆڵی تۆمارکردوە، بەاڵم

مۆبایلەکەی بێوەاڵم دەبێت. بۆ ڕۆژی دوات����ر ئەژین و دایکی کچەک����ە بەپۆلی����س ڕادەگەیەن����ن کە Lidia بزرب����وە. دواتر پۆلیس ئەو کەس����ێک پێیانڕادەگەیەنێت، هەرزەکارەی کوشتوە. بکوژ ئێستا بۆ بەس����ەربردنی سزای تاوانەکەی

ژیان لەزینداندا بەسەردەبات.

(422( سێشه ممه 2014/4/1 [email protected]کۆمه‌اڵیه‌تی

بەریتانیا، چیرۆکی کوشتنی کچە هەرزەکارێکی پۆڵۆنی بەدەستی کوردێکبەهۆی غیرەو دڵپیسییەوە کوردێک دەزگیرانی برادەرە کوردەکەی دەکوژێ

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

به هۆی تۆپباران و ره شبگیری و ده ستگیركردن و مه ترسی كوشتن، خوێندنی قوتابیان و فێرخوازانی ناحیه ی سلێمانبه گ و گونده كانی

ده وروبه ری ده فه وتێت، وه ك قوتابییه كی پۆلی 4ی بنه ڕه تییش

ده ڵێت، "ماوه ی مانگێك زیاتره له خوێندن بێبه شین و ره نگه خوێندنی ئه مساڵمان بفه وتێت، چونكه له ترسی تۆپباران ناوێرین بچینه وه بۆ شوێنی

خۆمان".

قوتابی پۆلی 4ی بنه ڕه تی له گوندی سلێمانبه گ به ناحیه ی س���ه ر لوقومی به ن���اوی ره ع���د محه م���ه د چیرۆك���ی بێبه ش���بونی له خوێندنی به م شێوه یه بۆ ئاوێنه باس ده كات: "ده ترسین بچن بۆ ده وامی قوتابخانه و ماوه ی مانگێك زیات���ره ده واممان نه ك���ردوه ، چونكه گونده كه مان تۆپباران���ی فڕۆك���ه كان ده كه ن، سێ رۆژ پێش ئێستا فڕۆكه كان به شه و تۆپبارانی گونده كه مانیان كرد، بۆیه باوك���م ده ڵێت ج���ارێ ناتوانین

بگه ڕێینه وه ".ره عد داوای كرد به هانایانه و بچن "بۆ ئه وه ی خوێندنی ئه مساڵمان نه فه وتێت و ب���ۆ گونده كه ی بتوانی���ن بگه ڕێینه وه خۆمان، چونكه له م ش���وێنه هیچمان نییه و زۆربه مان نه خۆش كه وتوین، هیچ

ده واو ده رمانیش نییه به كاریبهێنین".دیكه یه قوتابییه كی زێدان، ئه حمه د كه له گه ڵ خێزانه كه ی ئاواره ی ناحیه ی س���لێمانبه گ بون و له نزیك شاخه كانی خۆرهه اڵتی ناحیه كه یان گیرساونه ته وه ، ئه و باسی له وه كرد كه له پۆلی هه شتی بنه ڕه تی���ه و له ناحیه ی س���لێمان به گ ده خوێنێت، "له دوای نیوه ی ساڵه وه دو رۆژ ده وامم كردوه ، ئیت���ر نازانم كه ی

ناحیه كه مان و خوێندن ب���ۆ ئه چینه وه ده ستپێده كه ینه وه ، ئه وه ماوه ی مانگ و

نیوێكه له خوێندن بێبه شین".به گ و ناحیه ی س���لێمان هاواڵتیانی گونده كانی ده وروب���ه ری وه كو لوقوم و حه فرییه ، شوێنی خۆیان به جێهێشتوه و ئاواره ی ده ش���ته كانی ق���وڕی چایی و قاهیره بون و ده وروپشتیان به ره بیه كانی پۆلیسی به رگری و فریاكه وتنی گه رمیان

ده وره دراوه .له ناحیه ی مامۆستا سه عدون عومه ر سلێمانبه گ مه ترسیه كانی سه ر پرۆسه ی ده خاته روو له ناحیه كه ی���ان خوێن���دن به ئاوێنه ی راگه یاند، "به هیچ شێوه یه ك ده وامی قوتابخانه كان نییه و وه ستاوه ، چونكه نازانرێ���ت چ كاتێك تۆپباران و گرت���ن و كوش���تن ده س���تپێده كاته وه ، بۆیه هه مو خه ڵكه كه ش���وێنی خۆیان

به جێهێشتوه و ناوێرن بگه ڕێنه وه ".ئه و مامۆس���تایه كه به هۆی وه ستانی ج���اران خوێندن���ه وه وه ك ده وام���ی به خۆیه وه خه ریكب���ون حه وس���ه ڵه ی نه ماوه و له ئێستادا ریشێكی ماشوبرنجی جواڵندن���ی له گ���ه ڵ هێش���توه ته وه ، ده سته كانی و ئاماژه دان به ژیانی خۆیان، گرفته كانیان، له باسكردنی به رده وامبو "من كه پیشه م مامۆس���تایه له نیوه ی ساڵه وه تاوه كو ئێستا ده وامم نه كردوه ، جاروبار لێره وه ده چ���م بۆ قوتابخانه و نزیكه ی دو كاتژمێر ده مێنمه وه و دوای نیوه ڕۆ ده گه ڕێم���ه وه ، چونكه ژیانمان

له مه ترسیدایه ".به نائومێدییه وه س���ه عدون مامۆستا ك���ه ی نازانی���ن وتیشی"ئێس���تا بارودۆخه كه باش ده بێت و قوتابییه كان ده س���تده كه نه وه به خوێندن، ناشزانین شێوازی پرسیارو تاقیكردنه وه كان چۆن ده بێت، ره نگه خوێندنی ئه مساڵیشیان

بفه وتێت".ناحیه ی س���لێمان به گ به دوریی 50

باش���وری خۆرهه اڵتی ده كه وێت���ه كم قه زای دوزخورماتوی سه ر به پارێزگای س���ه اڵحه دین و ده كه وێته س���ه ر س���ێ ریان���ی دوزخورمات���و كف���ری به غدا، به ه���ۆی تێكچونی بارودۆخ���ی ئه منی ناوچه كه وه ، دانیشتوانه كه ی له حاڵه تی ماڵو به شێكیشیان ده ژین و دڵه ڕاوكێدا حاڵیان جێهێشتوه و ئاواره ی ناوچه كانی

ده روبه ر بون.

خراپبونی ره وشی ئه منی سلێمانبه گ، مندااڵن له خوێندن بێبه شده كات

ده وامی قوتابخانه كان

نییه و وه ستاوه چونكه نازانرێت چ كاتێك تۆپباران و

گرتن و كوشتن ده ستپێده كاته وه

Lidia Motylska

ا.ج بەهۆی بەکارهێنانی

پەتی بێجامەکەی )تراکسوت(، زۆر

بەتوندیی لەقوڕگی قوربانیەکەی

ئااڵندوە لەپشتەوە، تا

جەستەی بێگیان بوە

دادوەر دەڵێ گومانی تێدا

نیە، تۆ نیشانەی توندوتیژیی وغیرەو

دڵپیسیت تێدا بوە بەرامبەر ئەو دو خۆشەویسته ،

بەردەوام لەهەوڵی تێکدانی بەینی ئەو

دو کەسەدا بوی

دو منداڵی ئاواره فۆتۆ: ئیحسان

Page 18: ژماره 422

BDP به ده په42.46%تونجه لی

55.32%ئامه د56،35%باتمان49.04%سیرین

44.05%به دلیس59.55%شرناخ

66.76%هه کاری45،92%ئاگر

43.89%ئغدیر53.33%ماردین

AKP ئه که په48.25%موش

58.82%ئه رزروم58.32%بنگول

55.58%ئه لعه زیز56.58%ئه دایمان

60.76%ئورفه MHP مه هه په

28.31%قارس

تایبه‌ت 18

با له منداڵه كانمانه وه ده ستپێبكه ین..

هاوڕێ جه مال

كاتێ���ك منداڵێ���ك ده س���تی بچوكی خ���ۆی ده خاته ناو ده س���تی ئێوه ، له وانه یه ده س���تی چه ور بێت یان ش���یله ی پێوه بێ���ت، ئه مه گرنگ نیه ، گرنگ ئه وه یه ئه م ده س���ته بچوكه كه له ناو ده س���تی ئێوه دایه ده ستێكه كه په یوه ندی به ئاینده وه هه یه له وانه یه ئه م ده س���ته ڕۆژێك بێت كتێبێك به ده س���ته وه بگرێت، هه روه ك ئه گه ریش هه یه ده مانچه یه ك به ده س���ته وه بگرێت ڕۆژنامه نوس���ێك تیرۆر بكات ئامێرێكی ئ���ۆرگ بژه نێت یان مێزی قومار ڕێكبخات، به نه رمی و دڵس���ۆزیه وه برینێك سارێژ بكات یان به ترس و ده ستی له رزۆكه وه شرینقه ی مادده هۆشبه ره كان به ده سته وه بگرێت ئه م ده س���ته ئێستا له ده ستی ئێوه دایه ئه م ده سته نیشانده ری كه سایه تی ئه م منداڵه یه له چوارچێوه یه كی زۆر بچوكتردا، كه سایه تیه ك كه وه كو تاكێكی تایبه تمه ند ش���ایه نی ڕێزگرتنه و گه ش���ه و پێگه یش���تنی ئه و تاكو قۆناغی گه وره بونی ئه ركی سه رش���انی ئێوه یه )جوبران خه لیل جوبران(ی گه وره بیرمه ندو شاعیر ده ڵێت "سامانی ڕاسته قینه ی نه ته وه یه ك له كۆكردنه وه ی زێڕو زیودا نیه ، له توانای فێربونی دڵ و ده رونی منداڵه كانیه تی به كرده وه ی

چاكه ".هه ر ئه م ڕاس���تیانه ن كه پێشه واو فه رمانڕه واكانی واڵتانێكی وه ك ژاپۆن و مالیزیا و چه ندین واڵتی تر، كه ئێستا له ڕیزی واڵته پێشكه وتوه كان ئه ژمار ده كرێن، بۆ پێشخستن و س���ه ركه وتنی گه له كه یان پێش هه مو شتێك له و په یڕه و پرۆگرامه وه ده س���تیانپێكرد كه منداڵه كانیان له سه ره تای پرۆسه ی

خوێندن و هۆشیاری تاكه وه پێ له سه ر گۆش و په روه رده ده كرێن.ئێس���تا با بێین له به ر ڕۆش���نایی ئه م تێڕوانین و تێگه یش���تنه بۆ منداڵ و نه وه كانم���ان، بڕوانین���ه كۆمه ڵگه كه ی خۆمان و ئ���ه و جیاوازییانه ببینین ك���ه له نێوان واقیعێدا هه یه ، كه هه ر خۆمان به ش���ێك له به رپرس���یارێتی دروس���تبونیمان ده كه وێته ئه س���تۆ، له گه ڵ ئه و تێڕوانینه ی كه له و چه ند

دێڕه ی سه ره وه دا ئاماژه مان پێداون.ب���ا بێین ئه و جیاوازیی���ه گه وره یه ده رك پێبكه ین ك���ه خێزانه كانی ئێمه له جیات���ی وانه كانی )جوب���ران خه لیل جوبران( كه داوام���ان لێ ده كات فێ���ری منداڵه كانمانی بكه ین، كام وانانه یان به گوێدا ده ده ین، با بێین ئه و قه یرانه قوڵه هه س���ت پێ بكه ین كه له هه ناوی س���ه ركرده و پێشه واكانی ئێمه دا ش���ه پۆالن ده دات و دواجار نه وه یه كمان بۆ پ���ه روه رده ده كه ن كه چاوی پڕ له ته ماع و هه ڵپه بۆ كراو به دوای پاره و قه س���ر و ڤێال و ئۆتۆمبێلی گرانبه ه���ا زیاتر نه بێت هیچی دیكه نابینێت، كه ده كرا له جێی ئه پارتمان و ڤێالكانیان له خه می ئه وه دابن باشترین خوێندنگه و قوتابخانه ی نمونه یی بۆ منداڵ و نه وه تازه پێگه یشتوه كه ی دروست بكات، له جیاتی خه می گۆڕینی ئۆتۆمبیل���ه گرانبه هاكانیان بیر له كڕینی پاس و هۆكانی تری گواس���تنه وه بكه ن بۆ ئه و خوێندكارو قوتابیانه ی كه پێستی نه رم و پاژنه ی پێیه كانیان

له ناو پێاڵوی قوڕاویی و عه الگه ی ڕه ش ده خوسێن و قڵیش ده بن. س���ه ركرده كانی ئێمه ده س���تی نه وه یه كیان له ناو ده س���تایه كه بێ سێ و دو له جیاتی كتێب، ده مانچه و كالش���ینكۆفیان ڕاده ست ده كه ن، له جیاتی ده ست و په نجه نه رمكردن له گه ڵ ژێیه كانی ئامێرێكی عود یان گیتار فێریان ده كه ن كه چۆن و به چ ڕێگه یه ك زیاتر و زیاتر خه ریكی كۆكردنه وه ی دۆالرو دینار بن، دۆالرو دیناری كێش؟ س���ه روه ت و سامانی مندااڵنیك كه هێشتا له دای���ك نه بون، نه وه یه ك كه هێش���تا قۆڵبڕی���ن و قاچاخچێتی ئه م به ناو به رپرسانه ی نه بینیوه . لێره وه گرنگی و قورسی ئه و ئه ركه به دیار ده كه وێت ك���ه ده كه وێته ئه س���تۆی دایكان و باوكانی ئ���ه م كۆمه ڵگه یه ، ئه ركێك كه ته واو پێچه وانه ی خواس���ت و ویستی نوخبه ی سیاس���ی فه رمانڕه وایه له م هه رێمه دا، ئه ركێك كه له س���ه ر تێڕوانین له گۆشه نیگایه كه وه خه مڵیبێت كه ته واو جیاواز بێت له گۆشه نیگای ته ماعكارانه ی حاكمه كان، هه وڵدان و خۆماندوكردنێ���ك كه ته واو جیاواز بێت له هه ڵپه كردنی هه لپه رس���تانه ی

والیه كان.

)422( سێشه ممه 2014/4/1

حیزبه ك���ه ی AKPئه ردۆغان ته یب ره جه ب بۆ جاری س���ێهه م براوه ی هه ڵبژاردن���ی یه كه م���ی شاره وانیه كانی توركیا بو، كه نزیکه ی 48%ی كۆی ده نگه كانی به ده ستهێنا و ئه مه ش رێگه بۆ بونی ئه ردۆغان به س���ه رۆك كۆمار ته خت سیس���ته مێكی له س���ایه ی ده كات

سه رۆكایه تیدا.

هه ڵبژاردنه كانی دوائه نجامی به پێی توركی���ا، AKP ب���راوه ی یه ك���ه م و MHPس���ێهه م و دوه م و CHPب���و، چ���واره م BDPب���راوه ی رێژه ی ئه ردۆغان حیزبه ك���ه ی ده نگه كان���ی ك���ۆی 46%ی پێرێی هه ڵبژاردن���ه ی ئه م له كاتێكدا به ده س���تهێنا، كه AKP له هه ڵبژاردنی نی نیه كا ا ه و ر ش���اته نه���ا 2009دا 38%ی ده نگه كانی بو، به ده ستهێناحیزب���ه ئ���ه م

ش���اره زۆری ه���ه ره له زۆرب���ه ی یه كه م ب���راوه ی توركیا گه وره كانی ب���و، له پێش���یانه وه ئه س���ته نبول و ئه نق���ه ره ، له ئه س���ته نبول كه یه ك له پێنجی كۆی دانیش���توانی توركیا له خۆده گرێت، AKP به رێژه ی %48 بردی���ه وه و له ئه نقه ره رێژه ی 44%ی له شاری به ده س���تهێنا، ده نگه كانی گه وره كه س���ێهه مین "ئه زمیر"یش ش���اری توركیای���ه ، CHP به رێژه ی AKP 50% بردیی���ه وه ، له به رامبه ردا43%ی ده نگه كان���ی به ده س���تهێنا، 2009دا له هه ڵبژاردنی كه له كاتێكدا ته نه���ا 29%ی ده نگه كان���ی هێنابو. گه وره كان ملمالنێی سه ره كی شاره CHP ،دا بوCHP و AKP له نێوانزۆرب���ه ی ش���اره كانی س���ه ر كه نار MHPده ریاكان���ی توركیای برده وه و

ش له چه ند ش���ارێكی پ���رژو باڵودا براوه ب���و، DTP ده نگ���ی زۆرب���ه ی به ده ستهێنا كوردنشینه كانی ناوچه ك���ه گرنگترینیان ش���اری ئامه ده و له ش���اره كانی رۆژهه اڵت و باش���وری ركه ب���ه ری توركی���ادا رۆژهه اڵت���ی

سه ره كی AKP بو.

ئامه د جارێكیتر كورد بردیه وه پێش���بینی AKP بردنه وه یه ی به م زۆرێ���ك له چاودێ���ران نه هات���ه دی ، كه ئاماژه یان ب���ه وه ده كرد به هۆی ملمالنێی AKPه وه له گه ڵ جه ماعه تی تێوه گالن���ی گول���ه ن و فه تح���واڵ وه زیره كانی ئه و حیزبه ده سه اڵتداره له گه نده ڵییه وه و هه ڵنه كردنی له گه ڵ پرۆس���ه ی دیموكراسی و فره ره نگی و ده نگ���ی ناڕه زایی���دا، ئ���ه و رێژه ی ده نگانه ی پێش���وی ناهێنێت، به اڵم ئه نجامه كان پێچه وانه ی ئه و بۆچون و

پێشبینیانه یان سه لماند.ئه ردۆغان و AKP و به هێ���زی خاڵی س���ێهه مینجار ب���ۆ بردن���ه وه ی ده گه ڕێنه وه توركیادا له هه ڵبژاردنی بۆ ئه و گه شه ئابوریه ی كه له سایه ی به دیهاتوه و ئه م حیزبه دا ده سه اڵتی خۆی مێ���ژوی به درێژایی توركی���ا ئه م له س���ایه ی نه دیوه ، به خۆیه وه گه ش���انه وه ی ئابوریی���ه دا چینێكی ناوه ڕاس���ت له توركیادا رسكاوه كه پش���ت و په نای سه ره كی ئه ردۆغان و نهێنی بردنه وه ی ئ���ه م پیاوه یه كه ده بینێت به س���وڵتانیبونه وه خه ون

له سایه ی ده ستكاریكردنی ده ستوری توركی���ا و ب���ون به س���ه رۆكی ئ���ه و

واڵته دا.ئێس���تا توركیا له ڕیزبه ندی ئابورییه له پل���ه ی جیهان���دا گرنگه كان���ی ش���انزه هه میندایه و ب���ڕی هه نارده ی سااڵنه ی ده چێته سنوری 200 ملیار دۆالر، ئه م واڵته كه په یوه ندییه كی مێژوی���ی كلتوری���ی و توندوتۆڵ���ی به واڵتانی رۆژهه اڵته وه ی ده به ستێت، چاوی له سه ر ئه وه شه ببێته ئه ندامی له هه مانكاتیش���دا ئه وروپا، یه كێتی حكومه ت���ی AKP پالن���ی هه یه بۆ ئه وه ی له ساڵی 2023دا توركیا ببێته ده هه مین ه���ه ره ئاب���وری به هێزی جیهان، ب���ه و پێیه ی هه نارده ی ئه م واڵته له و ساڵه دا بگات به 500 ملیار

دۆالر.ل���ه و كات���ه وه ی كه س���اڵی 2002 ئه ردۆغان و AKP به رپرس���یارییه تی حكومه ت���ی توركیای���ان له ئه س���تۆ گرتوه ، سیمای ئه و واڵته ی له ره گ و ریش���ه وه گۆڕیوه ، ئه مه ش به پله ی یه ك���ه م نهێن���ی بردنه وه یه تی نه ك

ئیسالمیبونه كه ی .

3/31/2014 2014 Belediye Seçimleri - Seçim 2014 - CNN TÜRK

http://www.cnnturk.com/secim2014/#belediye/2014 2/5

412b %4,84

Açılan

%99,56

Belediye Seçimleri Belediye Meclisi

2014 2009

Açılan sandık:

193.130 / %99,28

Toplam seçmen:

52.718.458

2014 Belediye Seçimleri

Parti Oy Oran

İl ara

İlçe ara

2014 Belediye Seçimleri

CNN TÜRK CANLI YAYIN

(http://www.cnnturk.com/canli-yayin)

ئه ردۆغان بو به "سوڵتان" رێژه ده نگدان پارت رێژه ده نگدان پارت

رێژه ده نگدان پارت رێژه ده نگدان پارت

ده نگدان له سه رتاسه ری تورکیا ئه سته مبول

ئه نکه ره ئزمیر

هه ڵبژاردنی شاره وانیه کانی 2009

هه ڵبژاردنی شاره وانیه کانی 2014

AKP

CHP

MHP

پارته کانی تر پارته کانی تر

پارته کانی تر

Page 19: ژماره 422

(422( سێشه ممه 2014/4/1 تایبه‌ت

یەکێک له کێش���ە گەورەکانی مرۆڤی خۆرهەاڵت���ی ئەوە نییە ک���ە له رووی ناچاریی رووتەوە، یاخود تەنیا به هۆی »بێتوانایی«ەوە بۆتە مازۆش���ی، واتە ملکەچییەکەی تەنیا خۆنەویست و له ژێر گوشاردا خوڵقاو نییە، بەڵکو زۆرینەی دەرەنجامی دەرکەوتەکان���ی ف���ۆرم و عاش���قانەیە له پەیوەن���دی جۆرێ���ک بە وێنەی »ئەویدی گەورە« وە. ئەوەی وا له مازۆش���یزم دەکات ترسناک بێت، ڕیشە خۆویست و خۆبەخشەکەیەتی کە له ناو ستراکتوری سیاسیدا سیفەتێکی فاشیس���تی پێدەبەخشێت. کۆیلەیەتی مازۆش���یزمی تەنیا فۆرمی سیاس���ی دەرونی نییە، بەڵکو بۆ تەفسیرکردنی پێویس���تمان به گەڕان���ەوە بۆ هەندێک

سیس���تمی تیوری���ی دیک���ە هەی���ە. له خۆرهەاڵتدا مازۆش���یزمی سیاس���ی، تەنیا له شێوەی ملکەچی و خۆشلکردندا بۆ چەوساندنەوەی دوژمن دەرناکەوێت، بەڵکو زیاتر له ش���ێوەی خۆفیداکاری و ئامادەگی بۆ مەرگدا له پێناوی بابەتی دەردەکەوێت. قسەی حجازی عەشقدا لەس���ەر مازۆش���یەت زۆری دەچێت���ە خانەی خۆ ش���لکردن بۆ ئەشکەنجەی سەردەس���ت و زۆرداران. بەب���ڕوای من نوشوستی و ملکەچی مرۆڤی خۆرهەاڵتی له ملکەچییەوە نایەت بۆ دوژمن، بەڵکو له ملکەچییەوە دێت بۆ ئەو هێزەی کە ئینتیمای بۆ هەیە. مازۆش���ییەتی ئەم مرۆڤە بەرامبەر ئەو هێز و بیرورایانەی ک���ە هەڵیاندەگرێ���ت، دەگات���ە پلەی

له خۆبوردن���ی ت���ەواو و خۆفی���داکاری له ئامادەگی بریتییە فاشیزم موتڵەق. ڕەها بۆ کوش���تن، لەگ���ەڵ ئامادەگی ڕەها بۆ خۆبەکوشتدان. ئێمە له سەرەتا تیورییەکانی قوتابخانەی فرانکفۆرتەوە دەزانین کە فاش���یزم تەنیا سادییەت نیی���ە، بەڵکو مازۆشیزمیش���ە، تەنیا هێ���زی ئازاردان نیی���ە، بەڵکو لەزەت وەرگرتن���ە له ئازاریش. تەنیا ملکەچی مرۆڤ بۆ ئ���ەو بیروڕایانەی کە به زۆر نییە، ترسناک سەپێنراون، بەسەریدا بەڵکو ئەو ملکەچییەش ترس���ناکە کە بۆ بیروڕاگەلێ���ک هەیەتی کە باوەڕی پێیانە، هەر ئەو س���ەمبوالنە ترسناک نین کە دەسەاڵت به زەبر دەیانسەپێنێت ئەو سەمبوالنەش بەڵکو بەس���ەریدا،

ترس���ناکن ک���ە لەرەوت���ی راکردنیدا به ئومێدەوە دروستیاندەکات و له ستەم دەچێتە ژێر سایەیان و دەیانپەرستێت. له خۆرهەاڵت ئ���ەو زۆردارەی کە به زۆر ئەو به ئەن���دازەی خۆیدەس���ەپێنێت، ستەمکارە ترسناک نییە کە مرۆڤەکان خۆیان وەک فریادڕەس دروستیدەکەن و ئی���رادەی خۆیانی دەنێنە بندەس���ت و ئەو زۆربەی دەچن���ە خزمەتیی���ەوە. جۆرانە له مازۆش���یزم کە دەگاتە پلەی ترس���ناک، کە ل���ەزەت له خۆبچوکی و خۆهیچ���ی دەبینێ���ت، له جۆرەکان���ی تەواودەبێت. سیاس���یدا مەرگدۆستی ش���ەهادەت، کولت���ووری ناکرێ���ت خۆتەقاندن���ەوە، خۆفیداکاری موتڵەق بەشێکی جیابکرێتەوە. له مازۆشییەت

گرنگی کولتووری فاشیزم لەسەر ئەوە ڕاگیراوە، مرۆڤەکان خۆیان به کوش���ت دەدەن، دەمرن تاوەکو سەمبولەکانیان له مازۆش���یزم ئەمج���ۆرە بژی���ن. خۆفەناکردنێکی ش���ێتانەی تێدایە بۆ بابەتی عەش���ق، بۆ توانەوە له ڕێگای مردنەوە لەگەڵ مەعش���وقدا. هەربۆیە له ریشەوە بڕوانین فاشیزم خاڵی نییە شەیتانیانە تەوزیفێکی له بەکارهێنان و

بۆ عەشق.حیجازی دەنوس���ێت »نوشوس���تی له خۆسەلماندندا، نوشوستی له گەیشتن به بەهایەک���ی تایب���ەت به خ���ود، کە مانایەک به بوون ببەخشێت، هەستێکی زۆر ئازاربەخش���ی گوناه���� له مرۆڤ���دا دروس���تدەکات، ک���ە زۆر بەس���ەختی

له دەرون���دا دەچەپێنرێت و پش���تگوێ دەخرێ���ت« »ه���� س پ، ل 51« . بەاڵم حیجازی ئەوە فەرامۆشدەکات کە مازۆش���یزم، خۆفیداکاری، شەڕانگێزی بەرامب���ەر به خ���ود و دەرەوە، خ���ۆی دەبێ���ت به یەکێ���ک له میکانیزمە هەرە مرۆڤی خۆسەلماندن. سەرەکییەکانی شکس���تە، کەس���ێک نییە ک���ە خۆی کەس���ێکە بەڵکو ناس���ەلمێنرێت، بۆ توندتیژییەوە خۆی م���ردن و له رێگای دەس���ەلمێنێت. س���ەرکەوتن بەس���ەر »م���ردن«دا کە حیج���ازی له قۆناغی به پۆزەتی���ڤ ڕووبه ڕووبوون���ەوەدا باسیدەکات، هیچ نییە جگە له گەیشتنی مازۆش���یزمی فاشیس���تیانە به ترۆپکی

خۆی.

ستەمی‌خۆرهەاڵتی‌و‌ستەمی‌خۆرئاوایی...‌پاشماوه‌

ونبون * ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )ئاریان جلیل علی( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئ��اوێنه .

* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )میران عبدالرحمان مصطفی( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئ��اوێنه .

19

دەزگای����ەک هه م����وو ئاش����کرایە کات����ی له دابەش����کردنی سیس����تەمێک هه یە، گەر ئەم سیستەمەش خەلەلێکی تێک����ەوت ئەوە تووش����ی ش����پرزەبوون دەبێت. ئەم سیس����تەمە وەکو شەقامی خێرا وای����ە کە بەس����ەرچەند خەتێکدا داب����ەش دەکرێت و هه ر خەتە رێژەیەکی دیاریک����راوی خێرایی ب����ۆ دانراوە. گەر له حاڵەتێک����دا ئۆتۆمبیلەکان هه موویان بچن����ە س����ەر خەت����ی خێ����را، ب����ەاڵم بەخێراییەک����ی زۆر کەمتر لێبخوڕن کە بۆیان هه ی����ە، ئەوە خەتەکە تووش����ی لۆد دەبێت و دەشێت چەندین کیلۆمەتر پاڵەپەستۆکێ دروس����تبکات. سیستەم ب����ۆ خ����ودی خ����ۆی چەن����دە لەڕێگای

ئیدارەی ژیانمانەوە خۆی ڕێکخس����تن و بە ش����ێوەیەکی بەهێز و پت����ەو نماییش دەکات، ب����ەاڵم ئەوەن����دەش ناس����ک و تێکچوونێکی سیستەمی هه موو الوازە. کات لەناو سیستەمی رێکخستن و کاردا، ئەوس����ا له جیهان����ی بەرهه مهێناندا بێت یان خزمەتگوزاری یان ژیانی رۆژانەش، دەشێت ببێت بەهۆکارێک بۆ ئاڵۆزبوون یان تێکچوون����ی پەیوەندییەکان یاخود

لەبەریەکهه ڵوەشاندنەوەیان. نەبوون����ی رێ����ز ب����ۆ کات مان����ای نەبوونی رێزە بۆ سیس����تەم و لەوێشەوە بەئینس����ان. بەرامب����ەر بێڕێزیکردن����ە بۆ نموونە س����ەرەنەگرتن یان نەبوونی ف����ەوزاو مانای نۆب����ەت، سیس����تەمی

نۆبەبڕی دەگەیەنێ����ت. ئەم فەوزایەش سیستەمی رێکخس����تنی خۆی هه یە کە س����ەرهه ڵدانی له هۆکارەکانی یەکێ����ک گەندەڵیی وبێڕێزییە لەگەڵ کاتی خەڵک و ناعەدالەتییە دروس����تبوونی جیاوازیی و له هه ڵسوکەوتکردن لەگەڵ کاتی خەڵکدا. نۆبەتبڕی ب����ەهۆکاری پارە، خزمایەتی و کاتە رێکخس����تنی مان����ای پلەوپای����ە لەس����ەر بناغەی ئارەزوو و بەرژەوەندیی ئێمە دەس����ەاڵتی شەخس����یی. کاتێک سیس����تەمی له خ����ودی دەس����ەاڵت دەیدەی����ن دەس����ەنینەوە کات کار و بەخواس����ت و بەرژەوەندی کەس����ەکان، ئ����ەوە ل����ەو چرکەس����اتەدا جیاوازیی و بەسەر کات له دابەشکردنی ناعەدالەتی

چەشنێک دروستدەکەین و ئینسانەکاندا له رێکخس����تن دروستدەکەین کە جەبری کات دابەش����کردنی دادپەروەران����ەی ژیانم����ان رێکناخ����ات، بەڵک����و جەبری خواستی کەسیی ودەسەاڵتی خزمایەتی و

پلەوپایە ژیانمان رێکدەخات. هه ڵس����وکەوتکردن لەگ����ەڵ کات����دا دەستنیش����انکردنی ب����ۆ پێوەرێک����ە بوونی رێز یان بێڕێزی����ی له کۆمەڵگادا. لەکۆمەڵگای ئێمەدا هۆش����مەندیی کات له نزمترین ئاس����تی خۆیدای����ە، چونکی بێڕێزییەک����ی گەورە بەرامب����ەر بەکات دەکرێت. ئەم بێڕێزییەش مانای بێڕێزیی سیستەمی رێکخستنی سیاسیی و ئیداریی

کۆمەڵگایە بەرامبەر بەئینسانەکان.

هۆشمەندیی‌کات...‌پاشماوه‌

باڵوکراوه ی نوێ

به ڕێز وه زیری په روه رده

الی هه م���وان ئاش���كرایه پ���ان بۆ سه ركه وتنی هه ر پرۆس���ه یه ك بنه مای یه كه می س���ه ركه وتنه كه ئه ڵبه ت كاری پاندانان ئه گه ر بۆ وه زاره ته كانی دیكه بواری تێ���دا بێت هه ندێ���ك ئیهمالی و كه موكوڕی���ی هه بێت ئه مه بۆ وه زاره تی

په روه رده ئه سته مه و قابیلی قبوڵ نیه ، چونكه هیچ كام له وه زاره ته كان هێنده ی پ���ه روه رده په یوه ن���دی راس���ته وخۆی

به كاته وه نیه !ئه وه ی مه به س���تمه كاری س���ای نه ی دیاریكراودا له ڕۆژێك���ی خوێن���دگاكان به پێی به هه مانشێوه ده س���تپێده كات و خشته یه كی كاتیی كۆتایی پێده هێنرێت,

كه واته پ���ان گرنگیه كی ئه وتۆی هه یه بو سه رخستنی ئه م پرۆسه یه .

س���ه رنجتانی ده مه وێ���ت ئ���ه وه ی كاری تێهه ڵكیش���یی ڕابكیش���م ب���ۆ كۆمیسیۆن و په روه رده یه , من ده پرسم ئای���ا هیچ حس���ابێكتان بو ئ���ه و كاته زۆره ك���ردوه ك���ه به ه���ۆی ده نگدان و به كارهێنان���ی خوێندنگاكانه وه له الیه ن

كومیس���یۆنه وه له ده س���ت مامۆس���تاو خوێندكار ده رده چێت؟

ئایا به ڕێزتان بیرتان له وه كردۆته وه ك���ه به ه���ۆی داخس���تنی خوێندنگاوه )ئه وان���ه ی ده نگی���ان تی���ا ده درێت( له 4/20/ ت���ا 5/2 خوێن���دكار چه نده له ته واوكردن���ی پرۆگرام���ی خوێن���دن پۆالنه ی ئه و به تایبه ت���ی دواده كه وێت

تاقیكردن���ه وه ی نیش���تیمانی ئه نج���ام ده ده ن؟

بۆیه پیشنیار ده كه م كه :1� ئه گ���ه ر بكرێ���ت كاری ده نگ���دان له قوتابخانه كان���دا نه بێت كه له وانه نیه

ئه مه بێته دی .2� ئه مساڵ تاقیكردنه وه ی نیشتمانی ئه نجام نه درێت, ئاش���كرایه سااڵنیكی

زۆریش كوردستان ئه م تاقیكردنه وه یه ی ئه نجامنه داوه له رابوردودا.

3� ئه و پڕۆگرامه ی بۆ تاقیكردنه وه ی نیشتمانی دیاری ده كرێت به ندی كۆتایی

تیا نه بێت و الببرێت. له گه ڵ رێزمدا

م. ئاراز مه حمود محه مه دق. ئامێدی بنه ڕه تی / سلێمانی

نامه‌یه‌كی‌‌كراوه‌‌بۆ‌وه‌زاره‌تی‌‌په‌روه‌رده‌تکایه قوتابخانه و خوێندنگاکان مه که نه بنکه ی هه ڵبژاردن

له ژماره )416( ی رۆژنامه ی ئاوێنه ، له الپ���ه ره 18-2-2014 و له ب���ه رواری دوی رۆژنام���ه به رێزه كه ت���ان بابه تێك

باڵوكراوه ته وه له ژێر ناونیشانی:له چه ندین وه زاره ت فێ���ڵ هاواڵتیه ك ده كات و به سه دان ده فته ر دۆالر ده بات، من بابه ته كه له ناوه رۆك���ی بێگوم���ان وه ك ئه و هاواڵتیه ناوبراوم، كه هه ست ده ك���ه م رۆژنامه كه و رۆژنامه نوس���ه كه زوڵمێك���ی گه وره ی���ان به رانب���ه ر به من كردوه ، ك���ه پێویس���ته بابه ته كه به و شێوه یه باڵونه كرێته وه و من به و شێوه یه

تۆمه تبار نه كرێم.خۆی راستی بابه ته كه به م شێوه یه : م���ن وه كیلی كۆمه ڵێك عائیله ی هه ولێر بوم كه قه ره بویان هه یه له شاره وانیه كانی هه ولێ���ر و م���ن راس���پێردرابوم و ئ���ه و قه ره بوه یان بۆ وه ربگ���رم، چونكه من كه سێكم رابردوم پاكه و الی حكومه تیش جێگه ی سیقه م، ئیدی بۆ ئه م مه به سته من وه كاله تی گش���تیم بۆ كراوه و دوای وه رگرتن���ی زه وی���ه كان له حكومه ت من وه كاله ته ك���ه م داوه ته وه ، مس���تحقاتی خۆشمم وه رگرتوه كه به رێژه ی له سه دا له دادنوس���ی بوه . وه كاله ته كانیش 10هه ولێر كراون و زۆر دروس���تن، هه روه ها ئه و زه وییانه ی تر كه فرۆشراون له الیه ن دراوه ته وه خاوه نه كانیانه وه وه كال���ه ت كڕی���اره كان، بۆ ئێمه ش ش���اهید هه یه وه ك كاك هێرش و كاك حاجی پوش���ۆ

كه خاوه ن نوسینگه ی عه قاراتن.هه روه ها ئه و پش���تیوان ن���اوه ی كه له راپۆرته ك���ه ی ئاوێنه ناوی هاتوه ئه و پیاوه راس���تناكات هیچ زه ویه كی له من نه كڕیوه ، زۆر جار هاتۆته كۆمپانیاكه ی م���ن له پرس���گه نیوكاتژمێ���ر زیات���ر دانیشتوه و نه شمبینیوه . هه روه ها ئه گه ر سه ردانی شاره وانی بكه ن ئه وه زۆرجار هه ڵه ده بێ���ت و دوای ئه وه ی خه ڵكه كه رۆشتنه ئاسایش شكاتیان كردبو ئه وه بو ئاسایشی گش���تی به دواداچونیان كردو ده رك���ه وت كه س تاوانبار نیه ، ته نانه ت هه ڵه یه كی چاپ هه بوه پاره كانیش���یان گه ڕانده وه ، ش���اره وانیش كارت و پارچه

زه ویه كانی گۆڕی.دوات���ر له راپۆرته ك���ه دا هات���وه من قه رزداری پێش���انگای ئۆتۆمبێلم ئه وه دوره ، له راس���تی به هه مو ش���ێوه یه ك هه ر كه س���ێك وا هه س���ت ده كات من پاره ی ئه وم الیه با بێت له رۆژنامه كه ی ئێ���وه باڵویبكاته وه ، ته نانه ت دو كه س نه بێ���ت به ناوه كانی س���ه ردار و عه بدواڵ كه ماوه یه كی درێژه مامه ڵه م له گه ڵیان

هه یه و په یوه ندیش���م پێوه ك���ردون كه من له كوێ���م و كه ی پاره كانیش���یان بۆ

ده گه ڕێنمه وه .سه باره ت به كۆمپانیاكه شم كه تایبه ته به بواری گه شت و گوزار به ڵێ من 3 ساڵ ب���ه دوای یه ك پله ی یه كه مم به ده س���ت هێن���اوه له س���ه ر كۆمپانیاكانی هه ولێر له روی پێشكه ش���كردنی خزمه تگوزاری جۆراوجۆر و ژماره یه كی زۆر له گه ش���ت و ت���اد... س���ه باره ت به و فیزان���ه ی كه ماوه یه كه دواكه وتون ئێستا من له شاری به غدام كار له سه ر ئه و فیزانه ده كه م بۆ ئه وه ی بۆ خاوه نه كانیان وه ریبگرم، كه سااڵنه كۆمپانیاكه ی من له 250 تا 300 فیزای ئه وروپای بۆ خه ڵكی جۆراوجۆر

دابینكردوه .هه روه ها ئ���ه و كارتانه ی من هیچیان له ش���اره وانیم وه رگرتوه و نین و ته زویر له ش���اره وانی، هه ب���وه ئه وه لیاتی���ان س���ه باره ت ب���ه وه ی م���ن پش���كه كانم زیادك���ردوه كش���توكاڵ له وه زاره ت���ی ئ���ه وه ه���ه ر زۆر دوره له راس���تی، من به مه س���ه له ی په یوه ندی���م ئه س���ڵه ن وه زاره تی كش���توكاڵه وه نه بوه ، چونكه عه قاری و له دائیره ی موڵكه كان خاوه ن كشتوكاڵ موس���ته حه قات و مه ساحاتی خۆی���ان هێن���اوه م���ن ته نه���ا ئه وه ی كارم هه بوه و به ش���اره وانی په یوه ندیم

له سه ری كردوه .هی���چ زه وی هه ندێ���ك هه روه ه���ا كۆنوس���ێكی نیه له ش���اره وانی كه من وه رمگرتوه ئیدی بۆ بخرێته ئه س���تۆی م���ن، ئه وان���ه ی ك���ه وه ریش���مگرتون بێمنه تانه دانیپیاده نێم و كه س���یش بۆی

نیه بڵێت ساخته ن.هی���وادارم ئاوێنه ئه م رونكردنه وه یه م باڵوبكات���ه وه ، ئه وانه ی تریش كه ناوی منی���ان هێن���اوه دوای گه ڕان���ه وه م بۆ هه ولێر له رێگ���ه ی دادگا مافی خۆمیان لێوه رده گرم���ه وه ، چونكه له دادگایه كی تایبه ت كه س بۆی نیه كه س���ێكی دیكه به ته زویرچی تۆمه تبار بكات، سه باره ت به وه ی م���ن وێنه ی جه نابی س���ه رۆك بارزانی و س���ه ركرده كانم هه ڵواس���یوه ، ئه مه مانای ئه وه یه من كه سێكی جێگه ی متمان���ه م بۆیه ئه و كه س���انه وێنه یان له گه ڵ من هه بوه ، هه روه ها سه رۆكیش سه رۆكی كوردستانه و ئاساییه وێنه كه ی

هه ڵبواسین.

هه ندرێ���ن محه مه د ره ش���ید خاوه نی كۆمپانیای مه رجان بۆ گه شت و گوزار و

فرۆكه وانی

رونكردنه وه

Page 20: ژماره 422

ریکالم

ریکالم

نوێنه‌ری‌ئاوێنه‌‌له‌ئه‌وروپاشوان‌حه‌مه‌‌ـ‌نه‌رویج004799004729

[email protected] کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی سۆرانی مامە حەمە، عەبدولستار تاھیر، سەردەشت عوسمان

خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د