ژماره 405
DESCRIPTION
ÂTRANSCRIPT
به ش���داربونی پێیوای���ه یه كێت���ی بنكه فراواندا، له حكومه تێك���ی گ���ۆڕان رێگه خۆشكه ر ده بێت بۆ ئاساییكردنه وه ی په یوه ندیه كان���ی نێوانی���ان و ئه ندامێكی س���ه ركردایه تی یه كێتیش رایده گه یه نێت ئه گه ر گۆڕان پابه ند نه بێت به رێككه وتنی
ده باش���انه وه ، ئه وان پ���اش پێكهێنانی حكومه ت هه وڵی جێبه جێكردنی ده ده ن.
ئه سه سه رد، فه رید سلێمانی: ئاوێنه ، له باره ی یه كێتی سه ركردایه تی ئه ندامی رێككه وتننام���ه ی كردن���ه وه ی زین���دو ده باشانه وه به ئاوێنه ی راگه یاند که "ئێمه
هێشتا پێوه ی پابه ندین هیچ شتێكی وامان ده رنه بڕیوه بۆ په ش���یمانبونه وه ، ئه وه ی وامان لێده كات پێوه ی پابه ندبین ئه وه یه كه ناوه ڕۆكه كه ی به ش���ێكه له بانگه شه ی هه ڵبژاردن���ی خۆمان ل���ه م هه ڵبژاردنه ی دواییدا". وتیش���ی ، "ئه گه ر هه رس���ێ ال
)پارتی ، گۆڕان، یه كێتی ( له حكومه تێكدا كۆببنه وه ، ده رفه تێكی باشتر ده بێت بۆ
ئاساییكردنه وه ی په یوه ندییه كان".
پارت���ی به مه رج���ی به ش���داری كردن س���زادراوو كه یس���ی له حكوم���ه ت، نانبڕاوه كانی یه كگرتو چاره سه رده كات و به رپرسێكی پارتیش مه سه له ی مه رج و داواكاری له دانوس���تانه سیاس���ییه كان له به رامبه ریشدا ناوده بات، به ئاس���ایی یه كگرتو مه كته بی سیاسی ئه ندامێكی ئاماژه به وه ده كات كه به پێی یاس���ای په رله مان ده بێت س���ه رجه م سزادراوه
سیاسییه كان بگه ڕێنه وه سه ر كاره كانی پێشویان.
هێمن مامه ند، هه ولێ���ر: به پێی ئه و زانیارانه ی ده س���ت ئاوێن���ه كه وتون، دۆس���یه ی به دواداچون���ی له كات���ی س���زادراوه كانیان، پارتی به یه كگرتوی ئیس���امی وتوه ، ئه وان ب���ه و مه رجه سه رجه م سزادراوه سیاسییه كانیان بۆ ده گه ڕێننه وه ، كه به شداری له حكومه ت
بكه ن.له به رامب���ه ردا عوم���ه ر عه بدولعه زیز یه كگرت���وی فراكس���یۆنی س���ه رۆكی ئیس���امی له خولی رابردوی په رله مانی كوردستان بۆ ئاوێنه وتی ، "مه سه له ی سیاس���ی ، س���زادراوانی گه ڕان���ه وه ی له په رله مانی كوردس���تان یاس���ای بۆ بگه ڕێنه وه هه م���و ده بێت ده رچ���وه و
شوێنی خۆیان".
له الی���ه ن خۆیش���یه وه ئه ندامێك���ی دیموكرات���ی پارت���ی س���ه ركردایه تی كوردستان كه نه یویست ناوی بهێنرێت "مه س���ه له ی راگه یان���د به ئاوێن���ه ی داواكاری و رێككه وتن له س���ه ر هه ندێك
شت له كۆبونه وه كان ئاساییه ".
بری���كاری پێش���وی ئاش���تی هه ورامی سروش���تییه كان س���امانه وه زی���ری ئام���اژه ب���ه وه ده كات ك���ه مانه وه ی ئاش���تی هه ورامی و هه ر كه س���ێكی تر له پۆس���ته كه یدا بۆ ماوه ی زیاتر له 8 س���اڵ ، جێی مه ترس���ییه ، ئه و ده ڵێت "دۆس���یه ی ن���ه وت ب���ۆ من ش���ه فاف نه بوبێت ب���ۆ هاواڵتی ئاس���ایی چۆن
شه فاف ده بێت؟" ئاوێنه ، هه ولێر: بریكاری پێش���وی سروش���تییه كان س���امانه وه زی���ری س���اڵح" حه م���ه "حه مه ج���ه زا له چاوپێكه وتنێك���ی تایبه ت به ئاوێنه دا رایگه یان���د ك���ه "س���ێ س���اڵه ئ���ه و ئێس���تا گازه ی نه وت و كۆنفرانس���ه ی له هه ولێ���ر ده به س���ترێت له یه ك خاڵدا قه تیس ماوه ، ئه ویش دۆزینه وه ی نه وت و ده رهێنان و هه وڵی هه نارده كردنیه تی بۆ ده ره وه ، به بێ ئه وه ی هه نگاوبنرێت بۆ
به پیشه سازیكردنی نه وت".ئ���ه و وت���ی "ت���ا كات���ی ده س���ت له كاركێش���انه وه م له مانگ���ی ته مموزی رابردودا، له الی من كه بریكاری وه زیری سامانه سروش���تییه كان بوم، دۆسیه ی نه وت شه فاف نه بو، ئه وه ش یه كێك بو له هۆكاره كانی ده ستله كاركێش���انه وه م، جا بۆ من داهات و گرێبه سته كانی نه وت
ش���ه فاف نه بوبێت، بۆ هاواڵتی ئاسایی چۆن شه فاف ده بێت".
حه مه جه زا جه غتی له س���ه ر ئه وه ش كرده وه كه دۆسیه ی نه وت له ئاستێكی ب���ااڵدا كۆنترۆڵكراوه و وتی "بۆچی له و
ئاستانه دا قه تیس ماوه ؟ نازانم!". ئ���ه و وتی "هه رچه ن���ده ئه نجومه نی ب���ااڵی ن���ه وت و گازی هه رێ���م هه یه و له س���ه رۆكی حكوم���ه ت و جێگره كه ی و سروش���تییه كان و س���امانه وه زی���ری پاندان���ان و دارایی پێكدێت، به اڵم كوا ئ���ه و ئه نجومه ن���ه چه ن���د كۆبونه وه ی كۆبونه وه كان؟! بڕی���اری كوا كردوه ؟ ئه نجومه ن���ه كۆبونه وه ی ئ���ه م ئه گه ر راپۆرتی بك���ه ن و رێكوپێك���ی خۆیان خۆیان ب���ده ن به ئه نجومه نی وه زیران و په رله م���ان و چاودێری���ی دارایی، ئه وا ئێمه نه گومانمان ده مێنێت و نه به غداش
ئه وه نده گێچه ڵمان پێده كات".وتیش���ی "جگه له وه ش، پێویس���تبو گاز نه وت و نیش���تمانی كۆمپانیایه كی دابنێین و كۆمپانیای س���ندوق و داهاته نه وتییه كانم���ان و كۆمپانی���ای پااڵوگه نه وتییه كانم���ان دابمه زراندای���ه ، به اڵم
ئه مانه هیچیمان نه كردوه ".
ویكیلیكس به ڵگه نامه یه ك���ی به پێ���ی مه سرور بارزانی پێیوایه ، یه كگرتنه وه ی هه ردو كابینه ی هه ولێرو سلێمانی زیاتر ئارایشته و ئه مریكیه كانیش دركیان به وه ك���ردوه كه "پارتی به رده وام به دگومان
بوه به رامبه ر تاڵه بانی.تایب���ه ت به ئاوێن���ه: به ڵگه نامه یه كی نهێن���ی پێگ���ه ی ره س���می ویكیلیكس بارزانی ، مه س���رور كه ئاشكرایده كات كوڕه گه وره ی مه سعود بارزانی سه رۆكی
هه رێم ل���ه الی ئه مریكیه كان به دگومانی خۆی نیشانداوه به رامبه ر سه ركردایه تی یه كێتی ، به تایب���ه ت تاڵه بانی و به رهه م ب���ۆ له به غ���دا كار ب���ه وه ی س���اڵح، به رژه وه ندیه كان���ی حزبه كه یان ده كه ن، هه ردو یه كگرتنه وه ی راش���یگه یاندوه ، كابینه ی هه ولێرو س���لێمانی ئه وه نده ی
ئارایشته ئه وه نده واقعی نیه .به ڵگه نامه یه ئ���ه و ناوه رۆكی به پێی ك���ه باڵیۆزخان���ه ی ئه مری���كا له به غدا باڵویكردوه ت���ه وه ، ل���ه زاری مه س���رور بارزانی���ه وه كێش���ه نهێنیه كانی نێوان ناوبراو یه كێتی و پارتی ئاشكراده كات و رایگه یاندوه ، "یه كێتی هه میش���ه به درۆ بانگه ش���ه ی ئ���ه وه ده كات ك���ه ئه وان له خانه قی���ن، ده س���ه اڵتن خاوه ن���ی له كاتێك���دا به درێژای���ی مێ���ژو پارتی پێگه یه ك���ی گه وره ت���ری هه ب���وه له و
ناوچه یه دا".له الیه ن خۆیشیانه وه ئه مریكیه كان ئه و هه ڵوێسته ی مه سروریان والێكداوه ته وه ك���ه "پارتی ب���ه رده وام به دگومان بوه
به رامبه ر تاڵه بانی ."
بڕیارمان ده وێت، نه ك به ڵێنی
رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه بێ كردارکۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات
ژماره )405( سێشەممە 2013/12/3
w w w . a w e n e . c o m
12 »» 17 »»
ده وڵه تی قانون و عێراقیه دژی هه نارده كردنی نه وتی كوردستانن بۆ توركیا
«« 7خولێکینوێیگرژیهکان 12 »» 17 »»
چیرۆکی روداوی دو ته قینه وه که ی دوێنێ له زاری شایه تحاڵێکه وه
فهرهادپاشگهزبۆوه««4تهقینهوهکهیدوێنێیسلێمانی"ئاسایش ده رگای ژوره که میان شکاند و
برینداریانکردم "
تیراژ:4500 کۆمپانیایباڵڤپەیکئاوێنەدابەشدەکاتنرخی1000دینار تهلهفۆن:3201274 ناونیشان:سلێمانیگهڕهکیشۆڕش-بهرامبهرئامادهییشۆڕشیکوڕان
17 »»
«« 9 ریکالم
16»»
3»»
2»»
4»»
بریكاری پێشوی وه زیری سامانه سروشتییه كان:دۆسیهینهوتبۆمنشهفافنهبوبێتبۆهاواڵتیئاساییچۆنشهفافدهبێت؟
وەزارەتیرۆشنبیریی،وەزارەتیبێرۆشنبیروبێمەعریفەت
مه سرور بارزانی : یه كگرتنه وه ی كابینه ی
هه ولێرو سلێمانی ئارایشته
ئه ندامێكی سه ركردایه تی یه كێتی : ههوڵیجێبهجێكردنیرێككهوتنیدهباشاندهدهین
پارتیمهرجبۆگهرانهوهیسزادراوانییهكگرتودادهنێت
کرێکارێک له کاتی کارکردن له کێلگه یه کی نه وتدا له کوردستان فۆتۆ: ئاوێنه
ئا:هێمنمامهند،ههولێر
پارتیدیموكرتیكوردستانبهمهرجكهیسیسزادراونانبڕاوهكانییهكگرتوچارهسهردهكاتو
بهرپرسێكیپارتیشمهسهلهیمهرجوداواكاریلهدانوستانه
سیاسییهكانبهئاساییناودهبات،لهبهرامبهریشدائهندامێكیمهكتهبیسیاسییهكگرتوئاماژهبهوهدهكاتكهبهپێییاسایپهرلهماندهبێتسهرجهمسزادراوهسیاسییهكان
بگهڕێنهوهسهركارهكانیپێشویان.
بهپێیئ����هوزانیارانهیكهلهچهندس����هرچاوهیهكهوهدهس����تئاوێن����هكهوتون،لهكاتیبهدواداچونیدۆسیهیس����زادراوهكانییهكگرت����و،پارت����یدیموكراتیكوردس����تانبهیهكگرتویئیس����امیوتوه،ئ����هوانبهومهرجهس����هرجهمس����زادراوهسیاسییهكانی16یشوباتیانبۆدهگهڕێننهوه،كه
بهشداریلهحكومهتبكهن.عهبدولعهزیز عوم����هر لهبهرامبهرداس����هرۆكیفراكس����یۆنییهكگرت����ویئیسامیلهخولیرابردویپهرلهمانیمهكتهب����ی ئهندام����ی كوردس����تانو
سیاسییهكگرتوبۆئاوێنهوتی،"منپێموانییهئهممهسهلهیهبهمشێوهیهبهیهكگرت����و پارتیی����هوه لهالی����هنوترابێت،چونكهمهسهلهیگهڕانهوهیس����زادراوانیسیاس����ی،لهپهرلهمانیكوردس����تانیاس����ایب����ۆدهرچوهودهبێ����تههم����وبگهڕێنهوهش����وێنیخۆیان،ههروههابڕیاریسهرۆكایهتیس����هرۆكایهتی ئهنجومهنیوهزی����رانوههرێمیش����یپێدهرچوهك����هدهبێتبگهڕێن����هوه س����زادراوانیسیاس����ی
شوێنیخۆیان".عومهرعهبدولعهزیزوتیش����ی"ئێمه
وهك����ویهكگرت����ویئیس����امیپێنجسهدس����زادراوونانبڕاویسیاسیمانههیه،ئ����هوكاتهیك����هئێمهوهكوفراكس����یۆنییهكگرت����ولهپهرلهمانیكوردس����تانكارمانلهسهریدهكرد،تهنیاچهندكهس����ێككهبهپهنجهیدهس����تدهژمێردرانگهڕابونهوهكاروش����وێنیخۆیانوتائێستاژمارهیهكیزۆرم����انماوه،بۆئهومهبهس����تهشمهكتهبی دراوهته دۆس����یهكه ئێستا
سیاسی".بۆئهومهبهستهئاوێنهپهیوهندیكردبهبهرپرس����یدۆس����یهكهلهمهكتهبی
سیاس����ییهكگرتویئیسامی،بهاڵمناوبراوبهبیان����ویههبونیكۆبونهوهئامادهنهبولهس����هرئهمپرسهقسه
بكات.پرس����ه، ب����هم س����هبارهت ه����هرئهندامێك����یس����هركردایهتیپارت����یدیموكراتیكوردستانكهنهیویستناویبهێنرێتب����ۆئاوێنهوتی"ئێمهوهكوپارتیهی����چمهرجێكماننییهبۆبهش����داریكردنلهحكومهت،بهاڵمرێككهوت����ن داواكاریو مهس����هلهیلهس����هرههندێكشتلهكۆبونهوهكان
ئاساییه".
ئا:هاوكارحسێن
ههریهكلهبزوتنهوهیگۆڕانویهكێتینیشتمانیلهئێستادابهخۆیانهوهسهرقاڵنویهكهمیانبهنیازه
تاكۆتاییئهممانگهیهكهمینكۆنگرهیگشتییخۆیببهستێتودوهمیشیانچوارهمینكۆنگرهیخۆیخستوهتهدوای2مانگی
دیكه،بۆههریهكێكیشیانكۆنگرهكانتایبهتمهندیخۆیانههیهولهوانهی
پێشتریجیادهكاتهوه.
ئ���هوهیپهیوهن���دیبهبزوتنهوهیگۆڕانهوهههیه،لهپاشدامهزراندنیلهس���اڵی2009ووهرگرتنیمۆڵهتیرهسمیوهزارهتیناوخۆیحكومهتییهكهمینجاره كوردس���تان، ههرێمیگش���تیی كۆنگرهی بزوتنهوهیه ئهوخۆیدهبهس���تێتوپێشترچهندینكۆنفرانس���یناوخۆی���یئهنجامداوه،ئهم لهالیهن نهبهس���تنیكۆنگرهشبزوتنهوهی���هوهههمیش���هلهالی���هنوهك بهكارهێنراوهو نهیارهكانی���هوهخاڵێكیالوازدراوهتهوهبهرویدا.
لهب���ارهیمیكانیزم���یبهس���تنیئهوكۆنگرهیهیگۆڕان،ئارامش���ێخمحهمهد،رێكخهریژوریههڵبژاردنیبزوتنهوهیگۆڕان،بهئاوێنهیراگهیاند،ئام���ادهكاریبۆكۆنگره "گهورهترینبریتیهلهدیاریكردنینوێنهریكۆنگرهوئێس���تاشپرۆس���هیخۆكاندیدكردنكراوهتهوهبۆههڵبژاردنینوێنهرایهتیكۆنگ���رهو13یمان���گلهههڵبژاردنینوێنهرایهتیكۆنگرهتهواودهبین.ئهم
كۆنگرهیهشهفافورونوئاشكرادهبێتبۆههموكهسێك".
ئاوێنه، زانیارییهكان���ی بهپێ���ی لهئێس���تاداگۆڕانتهنهاپرۆس���هیكۆنگرهی ئهندامان���ی دیاریكردن���یماوهتهواویبكات،چونكهنوێنهرانیههڵبژاردن���ه لهگ���هڵ هان���دهرانراب���ردودا س���اڵی ناوخۆیهك���هینوێنهرایهت���ی ههڵبژێ���ردراونوژورهكانوجڤاتینیش���مانیوجڤاتیگشتیونوێنهرایهتیفراكسیۆنهكانیپهرلهمان���یكوردس���تانوبهغ���داوئهنجومهنیپارێزگاكانیشئامادهن.
ئامانج���یس���هرهكی لهب���ارهی ش���ێخ كۆنگرهیه، ئ���هو بهس���تنیمحهمهددهڵێت،"ئهدایچوارساڵیههڵدهسهنگێنین، بهگش���تی رابردوبهتایبهتیئهدایرێكخستنراگهیاندنفراكس���یۆنیوبهرنامهیسیاس���ییوستراتیژیلهكۆنگرهگفتوگۆیلهسهر
دهكهین".لهم���اوهیرابردودازۆرترینرهخنهلهشێوازیپێكهێنانیجڤاتینیشتمانیگیراوكارگهیشتهئهوئاستهیچهندینس���هركردهیبااڵیئ���هوبزوتنهوهیهك���هرۆڵیانههب���ولهدانانییهكهمینچینیبناغهكهیدا،ناڕهزاییدهرببڕنوبهپێی ئێس���تاش ماڵ���هوه، بڕۆنهوهزانیاریهكانیئاوێنه،ئهوههڵس���وڕاوهناڕازییانهبهشداریكۆنگرهكهناكهنونوكیرم���یرهخنهكانی���انكردوهتهرێكخهریگشتییبزوتنهوهكه،چونكهپێیانوایه"تاك���ڕهوی"لهبهڕێوهبردنیكاروبارهكانداههیهورێگهبهوهنادرێتلهناوخۆدا لهخۆگرت���ن رهخنه گیانی
رێكخ���هری ب���هاڵم پهرهپێبدرێ���ت،ژوریههڵب���ژاردنپێیوایه"رێكخهریگش���تییئهندامیخان���هیراپهڕاندنهبهپێ���یرێنمایی���هبنهڕهتیهكان،ئهمخانهیهشلهالیهنجڤاتینیشتمانیهوهههڵدهبژێردرێ���توجڤاتی���شلهالیهنخوارهوهی ئهندامانی ههڵس���وڕاوانوگۆڕان���هوهههڵدهبژێردرێت.بۆیهوهكچۆنئهندامانیفراكسیۆنهكانیگۆڕانراس���تهوخۆدهبنهئهندام���یكۆنگرهچونكهشهرعیهتیدهنگدهریگۆڕانیانههیه،رێكخهریگش���تیشس���هرۆكیئ���هوقهوارهیهیهكه500ههزاردهنگی
بهدهستهێناوه".لهههڵبژاردنهپهرلهمانیهكهی گۆڕان25یتهم���وزی2009توان���یببێت���هخاوهن���ی25كورس���یپهرلهم���انوكورسی 24 ههڵبژاردنیشیدا لهدوایینریزبهن���دی ل���هروی بهدهس���تهێناوهێزیشهوهبوهدوهمینهێزیسیاسییلهههرێمیكوردستانویهكێتیخستهپلهیس���ێیهمهوهكهئێس���تائهویشبهههمانش���ێوهس���هرقاڵیبهس���تنیچوارهمی���نكۆنگ���رهوقورس���ترینیخۆیهت���یلهمێ���ژویدامهزراندنیئهو
حزبهدا.یهكێتیلهپلنیۆمێكییهكسهعاتیدایهك���هم، تش���رینی 10ی ل���هرۆژیبڕیاری���داكۆنگ���رهیچوارهمیخۆیلهكۆتاییكانونیدوهمیساڵیداهاتولهئێستاشهوه ببهس���تێت، )2014(دائامادهكاریی���هكانبۆئهومهبهس���تهدهس���تیپێكردوهودۆخێكیدڵهراوكێدروستبوهلهناوئهوحزبهداوبهتایبهتلهنێوانجهمس���هرهس���هرهكیهكانداو
ناوبهناولێدوانیتون���دلهدژییهكتردهدهن.
ئامادهكارییهكان���ی لهب���ارهیكۆنگرهوه،د.یوسفگۆران،وتهبێژیفهرمیكۆمس���یۆنیبااڵیئامادهكاریكۆنگرهیچوارهمییهكێتینیشتمانیكوردستان،بهئاوێنهیراگهیاند،"دواههنگاوهكانبۆكۆنگرهئهوهیهلیژنهیبااڵ،14لیژنهیفهرعیدروستكردوهولهههفت���هیداهات���ودادهس���تدهكهنبهكارك���ردنولیژنهیب���ااڵشلهگهڵس���هرجهممهكتهبهكان���ییهكێت���یو
ئۆرگانهكانكۆدهبێتهوه".بهوتهیگۆرانجیاوازینێوانئهمئهوهیه پێشوتر كۆنگرهی كۆنگرهیهوك���ه"دهمانهوێتزۆرتری���نگفتوگۆودانوس���تانلهنێ���وانكادروئهندامانلهخۆبگرێ���توبهش���ێكیزۆریئ���هولیژنانهشكهئێستاپێكهێنراونپێشترلهناوكۆنگ���رهدادهم���هزران،لهروی
ئامادهكاریشهوهلهوانهیپێشتر".بهستنیكۆنگرهیچوارهمییهكێتیلهكاتێكدایه،س���كرتێرهكهی)جهاللتاڵهبان���ی(ماوهیزیات���رله11مانگهئهڵمانیای���هو لهنهخۆش���خانهیهكینهبهدهنگونهبهڕهنگبۆس���اتێكیشلهچاالكیهكانیحزبهكهیدا بهش���داریكۆنگرهی بهیهكهمین ئهمهش كردوه.ئ���هوحزب���هدادهنرێتك���هلهغیابیتاڵهبانی���داببهس���ترێت.ئ���هوپیاوهتهمهن)80(س���اڵه،ك���هلهرابردودارۆڵیههبوهلهبهستنهوهیجهمسهرهناكۆك���هكانپێك���هوه،ه���هربهتهنهائامادهنهبونهكهیكێشهیبۆحزبهكهیدروس���تنهكردوه،بهڵكوپۆستهكهشی
بوهتهئهوپرس���یارهحس���ابیهیكهلهشیكاركردنی س���هر یهكێتی ئێستایوسف د. لهمبارهیهشهوه دهرناكات،گ���ۆرانپێیوای���ه،"ئهومهس���هلهیهجێگ���هیمناقهش���هنیهل���هالیهیچكهسوس���هركردهیهك.ئهمپۆستهدهزانی���نو پڕك���راوه بهپۆس���تێكیپێویس���تیبهپڕكردنهوهنیه،چونكهحاڵهتهكهیمامجهاللتاكوئێستاشوهكوحاڵهتێكینهخۆش���یس���هیریدهكهینوبۆیهدهكرێتچاوهڕێیئهوهبكهینمامجهاللخۆیبگهڕێتهوه".لهب���ارهیئهوئاس���تهنگانهیدێنهب���هردهمئ���همكۆنگرهی���ه،گ���ۆراندهڵێت،"تاكهئاس���تهنگتهنهاكاتهكه2مانگێكیماوهوتائێستابیرمانكۆنگرهیه ئ���هو نهكردوهتهوه ل���هوه
دوابخرێت".دروس���تبونیهوه لهكاتی یهكێت���یلهساڵی1976،س���ێكۆنگرهوچواریهكهم بهس���توه،كۆنگرهی پلنیۆمیلهس���اڵی1992لهههولێروسلێمانی،لهس���لێمانی، 2001 لهس���اڵی دوهمسێیهمیشلهساڵی2010،لهسلێمانی.ئهگهربهس���تنیكۆنگرهبۆگۆڕانیهكهمی���نئهزمون���یق���ورسبێ���تدامهزراندنیهوه لهكات���ی بهوپێی���هیههنگاوێكیلهوشێوهیهینهناوهوئهمهدهبێتهسهنگیمهحهكبۆكامڵبونی،ئهوابۆیهكێت���یلهیهكهمینئهزمونیس���هختتردهبێ���ت،بهوپێی���هیب���ۆئامادهنیهو یهكهمجارهتاڵهبانیتێیدابهس���تهرو بهب���ێ جهمس���هرهكانكۆكهرهوهیهكیجێ���یمتمانهدهچنه
هۆڵیتاقیكردنهوهوه.
پارتی به مه رجی به شداریكردن له حكومه ت كه یسی سزادراوانی یه كگرتو چاره سه ر ده كات
یه كێتی و گۆڕان یه كه مین ئه زمونی قورس تاقیده كه نه وه
تایبهت)405(سێشهممه22013/12/3
ریکام
ئاوێنهیرووداوهکان
نه وت و ده خیله كه ی
سهرتیپجهوههر
بهدرێژای���یمێ���ژونهوتب���ۆكوردنیعم���هتنهب���وه،ههمیش���هپارهكهیبهفیش���هكدراوهودوات���ربهخۆمانهوهنراوه،ئێستاشدوای10ساڵلهروخانیسهدامورهخس���انیدهرفهتیكرانهوه،دیس���انن���هوتسهرئێش���هیهولهبریدهس���توقاچمانبكاتهوهبۆدهربازبونتهوقێكی لهتهوقیعێراقیبون،خهریكهدیكهم���انب���ۆلهقاچبدات���هوهب���هاڵمئهمجارهیانلهگهڵتوركیانهكعێراق،لهناردن���هدهرهوهی پش���تیوانیی ههمونهوتدهكهینبهبێپرسكردنبهبهغداورێكخس���تنیههم���وئامادهكاریی���هك،بهمهرجیشهفافبونوبهدامهزراوهكردنیپرسینهوت،بهاڵمههرشهمنهوتهمانبۆب���دهنبهكهلهپچهیهكیدیكهلهبریقاچدهستیش���مانببهستن،ئهمهعوزر
لهقهباحهتگهورهتره.ئاخ���رلهكوێ���یدونی���اب���وهنهوتههناردهیدهرهوهبكهیتبۆفرۆش���تنكهچ���یگیرفانودهخیلهكهتالیخۆتنهبێت؟چمهنتقێكهن���هوتههناردهیدهرهوهبكهیتوكهچیتائێستادهستهیسهرپهرشتیارییسندوقیداهاتینهوتتنهبێتكهپێویس���تهپێشوهختهبهپێییاس���اههمدهس���تهكهپێكهاتبێتههمسیس���تمیچۆنییهت���یبهڕێوهبردن���یداهاتهك���هبهت���هواویداڕێژرابێت،ئهیخۆدهبوتائێستاكۆمپانیایفرۆشتنینهوتیكوردس���تانكهلهیاساینهوتوبهپێ���ی پێكبهێنرێ���تو هات���وه گازدایاس���ارێكبخرێت؟ئاخ���رناكرێنهوتیكوردستانبفرۆشنوهیچكۆمپانیایهكینیش���تیمانییشنهبێ���تسهرپهرش���تیفرۆش���تنهكهیب���كات؟خراپترئهوهیهئهودهخیلهی���هیلهتوركیادهكرێتهوه،حكومهت���یتوركی���ابڕی���اریلێدهداتپ���ارهیل���ێبێت���هدهرهوهی���اننا،كهواتهتهوقێكم���انكردهملیخۆمان،ئهمجارهلهب���ریئهوهین���هوتببێتهدهبێته دهوڵهت دروستكردنی فاكتهریگرهنتییهكبۆدروس���تنهبونیكیانێكی
سهربهخۆیكورد.ئهوهحهوتساڵهیاساینهوتوگازیكوردس���تاندهرچوه،ئهوهندهپهلهكرالهدهركردنییاساكه،خهریكبوبارگرژیینێ���وانیهكێتیوپارت���یلێبكهوێتهوه،كهچیلهماوهیحهوتس���اڵیاس���اكهجێبهجێنهكراوهوئێستاشدیسانبهبێبونیهی���چئامادهكارییهكوبنهمایهكیئیم���زا رێككهوتننامهی���هك یاس���ایی،
دهكرێت؟خراپتروخراپترئهوهیه،لهماوهیچهندبهشێوهیهكی ئۆپۆزسیۆن رابردو ساڵیگشتییبهتایبهتبزوتنهوهیگۆڕانوهكداركونك���هرهههمودهمباس���ینهوتوری���زهتانكهرهكانی���اندهكرد،ئێس���تاخۆیانوخهڵكیانبهگۆڕینیپارێزگارێكس���هرقاڵكردوه،وهكلهواڵتێك���یب���ێب���اوباران،یهكبهیانیشلهس���هرئهمرێككهوتن���هدهرناكهن،كوردیشوتهنی)گاڕانبهگ���ردهوهدهڕۆیش���تپیرهژنلهگۆلك���یس���وریدهپێچای���هوه(،خۆئهگهرئ���همرێككهوتنهیاس���اییهیانرێككهوتنێك���یالیهن���هسیاس���یهكانیلهس���هركراوه،فهرم���ونئاگاییخۆتانلهمهڕئهمپرس���هرابگهیهن���ن،ئهگهربێدهنگییهتان ئ���هم نی���ن، ئاگاداریشگومانێك���یزۆرههڵدهگرێ���ت،ئهگهرنا)الس���كوتعامةالرظ���ی(،ئهگهرههربێدهنگی���شدهبنچیتردهملهپرس���ینهوتمهكوتنوباسیوهزارهتیسامانهسروشتییهكانووهزیرهئهبهدهییهكهیشی
مهكهن.ئهگ���هرباس���ییهكێتی���شبكهینبێگومانئاگاداریشتێكیئهوتۆنییه،ئهوهت���ابهرههمس���اڵحبهڕون���یوتیم���نئاگاداریهیچنی���م،كهچیعیمادئهحم���هدلهدوایئهودێتدهڵێتبهڵێئاگاداریههموشتێكین،كهمنپێموایهن���هكوانییهبهڵكوگومانمههیهلهوهیلهس���هردانهكهیاندابۆئهنكهرهتهنهابۆئهوهبوبیبهنوێنهیهكیپێبگرن،ئهگهرنابڕواناك���همچوبێتههۆڵیكۆبونهوهكهیئهردۆغانونێچیرڤانبارزانییوئاگاداری
وردهكارییهكانبێت.
کۆمپانیای ئاوێنه پێویستی به موحه ریر و
په یامنێره
رۆژنامهیئاوێنهپێویستیبهموحهریرێكوپهیامنێرێكه.بهمهرجێك:ئهزمونیرۆژنامهنوسییپێشوتریههبوبێت.
دهوامهكهینیوتایمه.كهسیئارهزومهنددهتوانێتتا2013/12/15
لهڕێگهیئهمئیمهیلهوهCVبنێرێت:
ئا: ئاوێنه
سه رله به یانی دوێنێ له كاتێكدا كه سلێمانی دو ته قینه وه ی یه ك له دوای یه كی به خۆیه وه بینی، هه ولێر خۆی
ئاماده ده كرد بۆ سازكردنی كۆنفرانسی تایبه ت به نه وت و گاز، بریكاری پێشوی
وه زیری سامانه سروشتییه كانیش ده ڵێت: "دۆسیه ی نه وت بۆ من
شه فاف نه بوبێت بۆ هاواڵتی ئاسایی چۆن شه فاف ده بێت؟ سێ ساڵه ئه م كۆنفرانسه له یه ك خاڵدا قه تیس ماوه ، ئه ویش دۆزینه وه ی نه وت و ده رهێنان و هه وڵی هه نارده كردنیه تی بۆ ده ره وه ،
تائێستاش له كوردستاندا هه نگاونانرێت بۆ به پیشه سازیكردنی نه وت".
دوێن���ێ 12/2، به ئاماده بونی چه ندین گه وره به رپرس و كه س���ایه تی و بزنسمانی ناوخ���ۆو ده ره وه ، نوێنه ران���ی كۆمپانیا گه وره كانی ئیكس���ۆن مۆبیل و شیفرۆن و تۆتال و گازبرۆم و وه زیری وزه ی توركیا و باڵی���ۆزی پێش���وی ئه مه ری���كا له عێراق سێهه م كۆنفرانسی تایبه ت به نه وت و گازی كوردستان به وته ی ئه لیریۆ پارا وه زیری پێشوی نه وتی فه نزوێلال ده ستیپێكرد كه به پایته ختی گه ڕان به دوای "كوردستانی
نه وتی جیهان"دا ناوبردوه .س���ه باره ت به چۆنیه ت���ی ئاماده كاری و به ڕێوه چونی ئه م كۆنفرانسه كه ئه كته رو قسه ی به ش���داربوه كانی چه ندین هێمای تایبه ت به خۆی هه یه ، حه مه جه زا حه مه س���اڵح بریكاری پێشوی وه زیری سامانه سروش���تییه كان به ئاوێن���ه ی راگه یان���د "كۆنفرانس���ی س���ااڵنه ی ن���ه وت و گازی سروشتی كوردستان له الیه ن كۆمپانیایه كی كۆنفرانس، سااڵنه به رێكخستنی تایبه ت له هه ولێر و به غداو به س���ره ش كۆنفرانسی رێكده خ���ات و گاز به ن���ه وت و تایب���ه ت ئاماده ب���وان له به رامبه ر به ش���داربونیان به كۆمپانی���ای ده ده ن پ���اره بڕێ���ك ئاماده كار، زۆربه ی به شداربوانیش گه وره به رپرس و بزنس���مانه كانن، كۆنفرانسه كه كه چوار رۆژ ده خایه نێت وۆرك شۆپێك رێكده خات ب���ۆ ئاماده ب���وان، تا له رێی ئه م كۆنفرانس���ه وه ، كوردستان و سامانی بیان���ی به وه به رهێنان���ی گاز، ن���ه وت و
بناسێنێت".حه مه جه زا وتی "سه ره ڕای گرنگیشی، به اڵم س���ێ ساڵه كۆنفرانس���ه كه له یه ك خاڵدا قه تیس ماوه كه ئه ویش قسه كردنه
ده رب���اره ی گه ڕان و دۆزین���ه وه ی نه وت و ده رهێن���ان و هه وڵ���ی هه نارده كردنی بۆ ده ره وه ، به بێ ئ���ه وه ی هه نگاوبنرێت بۆ
به پیشه سازیكردنی نه وت".وتیش���ی "ده بو بناخه یه كی پته وترمان بۆ ئابوری خۆمان دابنایه ، چونكه ناردنه ده ره وه ی هه ر كه ره سه یه كی خاو له ڕوی ئابورییه وه كارێكی باش نییه ، به تایبه تی بۆ كااڵیه ك���ی گرنگ و س���تراتیجی وه ك نه وت، كه له ڕێگ���ه ی پااڵوتنه وه نزیكه ی 700 به رهه م���ی تری لێبه رهه مده هێنرێت، ه���ه ر له پیترۆكیمیاییه وه بگره تا ده گات به ده رمانس���ازی و ده كرێت له م رێگه یه وه كوردس���تان پیشه س���ازیكردنی بنه مای دابنرێت، به اڵم تائێس���تاش بیر له پالن و
هه نگاوێكی به وجۆره نه كراوه ته وه ".ئه مه له كاتێكدایه وه ك ناوبراو ده ڵێت "ماوه ی دو س���اڵه حكومه ت���ی ناوه ندی نێوده وڵه تی و بانك���ی به هاوكاری عێراق به بواری تایبه ت راوێ���ژكاری كۆمپانیای نه وت و گاز، كار ب���ۆ ئه وه ده كات پالنی نیشتمانی درێژخایه ن تا 2030 دابڕێژێت،
به اڵم ئه مه كوردستان ناگرێته وه .سه باره ت به سودی ئه و گرێبه ستانه ش كه به مدواییه له نێوان حكومه تی هه رێمی كوردس���تان و توركیادا كراون و هه رایه كی زۆری���ان ناوه ت���ه وه و حكومه تی ناوه ندی عێراق به زیان���ی گه لی عێراقی ناوده بات، حه م���ه جه زا ئاماژه ی ب���ه وه كرد به پێی ده س���توری عێ���راق ئه و س���امانه ی له م واڵت���ه دا هه ی���ه ده بێ���ت به ش���ێوه یه ك به رهه مبهێنرێ���ت ك���ه گه وره ترین قازانج به گه لی عێراق بگه یه نێت، ئه و پرسی "ئایا گرێبه سته كانی ئێمه له گه ڵ توركیا ئه وه دابین ده كات؟ ئ���ه وه ئه ركی ده زگایه كی كه راسته قینه یه پسپۆڕی لێكۆڵینه وه ی بزانێ���ت چ الیه كمان پابه ن���دی ئه وه ین هه رێم���ی كوردس���تان ی���ان حكومه تی
عێراق؟".ناوبراو وت���ی "ره نگه له پێناوی ئه وه ی كۆمپانیاكان بێن بۆ كوردستان له ئێستاش و رابردوشدا ئاسانكاری و ده ستكراوه ییه كی فراوان هه بێت له م گرێبه ستانه دا، بۆیه وا هه مویان روده كه نه كوردستان و به غدایان
به جێهێشتوه ".ده س���ت كات���ی "ت���ا وتیش���ی له كاركێش���انه وه م له مانگ���ی ته مم���وزی رابردودا، له الی من كه بریكاری وه زیری س���امانه سروش���تییه كان بوم، دۆسیه ی نه وت ش���ه فاف نه بوو ئ���ه وه یه كێك بو ده ستله كاركێش���انه وه م، له هۆكاره كانی
جا بۆ من ش���ه فاف نه بوبێت بۆ هاواڵتی ئاسایی چۆن شه فاف ده بێت".
حه م���ه جه زا جه غتی له س���ه ر ئه وه ش كرده وه كه دۆس���یه ی نه وت له ئاستێكی بااڵدا كۆنترۆڵ ك���راوه و وتی "بۆچی له و ئاستانه دا قه تیس ماوه یان نا؟ نازانم!". ئه و باس���ی له وه ك���رد كه هه رچه نده ئه نجومه ن���ی بااڵی ن���ه وت و گازی هه رێم هه یه و له سه رۆكی حكومه ت و جێگره كه ی و سروش���تییه كان و س���امانه وه زی���ری پالندانان و دارای���ی پێكدێت، "به اڵم كوا چه ن���د كۆبونه وه ی ك���ردوه ؟ كوا بڕیاری كۆبونه وه كان؟! ئه گه ر ئه مانه كۆبونه وه ی رێكوپێكی خۆیان بكه ن و راپۆرتی خۆیان بده ن به ئه نجومه نی وه زیران و په رله مان و چاودێریی دارایی، ئه وا ئێمه نه گومانمان نه به غداش له هه مانكاتیش���دا ده مێنێت و
ئه وه نده گێچه ڵمان پێده كات".ئ���ه و وتی "جگه له وه ش، پێویس���تبو گاز ن���ه وت و نیش���تمانی كۆمپانیایه كی دابنێی���ن و كۆمپانیای س���ندوق و داهاته نه وتییه كانم���ان و كۆمپانی���ای پااڵوگ���ه به اڵم دابمه زراندای���ه ، نه وتاییه كانم���ان
ئه مانه هیچیمان نه كردوه ".وتیشی "هه ندێك س���ودو قازانج هه یه ك���ه به ماتماتیكی حس���اب ناكرێت، ئه م قه واره ی���ه چۆن و به چ ش���ێوه یه ك خۆی پته و ده كات، یه كێك له و رێگایانه ی خۆی پێ پته و بكات پیشه س���ازی نه وته ، كه
تائێستا نه كراوه ".له وه اڵمی ئه و پرسیاره ش���دا كه بۆچی تائێس���تا زیاتر نێچیرڤان بارزانی خۆی س���ه روكاری دۆس���یه ی ن���ه وت ده كات، ته نانه ت ئه و كاته شی كه دكتۆر به رهه م س���ه رۆك وه زیر بوه كه چی ئه و چوه بۆ توركیاو گفتوگ���ۆی له وباره یه وه كردوه ، حه م���ه جه زا وتی "نه وت مه س���ه له یه كی گرن���گ و كاری سیاس���یه بااڵكان���ه ، بۆ نمون���ه ئۆبام���ا خۆی له زۆر مه س���ه له دا له به رژه وه ندی بڕی���ارده دات له وب���اره وه كۆمپانیا نه وتی���ه گه وره كانی ئه مه ریكا، شه هرس���تانی مالیك���ی و له عێراق���دا له لوتكه ی بڕیاردان له و مه س���ه له یه دان، هه رچه ن���ده دكت���ۆر رۆژی���ش جێگ���ری سه رۆك وه زیری عێراقه ، به اڵم پۆستێك دروس���تكراوه به ناوی جێگری س���ه رۆك وه زیر بۆ كاورباری وزه و به شه هرس���تانی سپێردراوه ، ئه و وتی "به اڵم ئه وه ئه ركی داراییه یاسادانان و چاودێریی ده سه اڵتی كه بچنه ئه و مه سه النه وه و رێگه له به خراپ
به كارهێنانی بگرن".
وتیش���ی " ئێمه له كوردستان چانسی چاكمان له به رده مدایه ، به اڵم هه نگاوه كان به باشی ناڕۆنه پێشه وه ، هۆكاریش زۆره ، ده بێت ئێمه كار به سیس���ته ماتیككردنی
ئه م دۆسیه یه بكه ین". س���ه باره ت به وه ش كه پێشبینی ئه وه ده كات له كابین���ه ی داهات���ودا پۆس���تی سروش���تییه كان س���امانه وه زاره ت���ی به كه سێكی دیكه بدرێت و ئاشتی هه ورامی نه بێته وه به وه زیری سامانه سروشتییه كان،
حه م���ه جه زا وت���ی "له روانگ���ه ی منه وه مانه وه ی ئاش���تی هه ورامی و هه ركه سێك ب���ۆ ماوه یه ك���ی دورودرێ���ژ پێچه وانه ی به دامه زراوه كردن و سیس���ته ماتیزه كردن و جێی مه ترس���ییه ، پشتبه ستن به كه سێك له سه رپه رش���تیارییكردنی ئه و دۆس���یه و هه ورام���ی و ئاش���تی به رده وامبون���ی بۆ له پۆس���ته كه یدا ت���ر هه ركه س���ێكی ماوه ی 8 تا 10 س���اڵ ب���اش نیه و جێی
مه ترسییه ".
3(405( سێشه ممه 2013/12/3ههنوکهبریكاری پێشوی وه زیری سامانه سروشتییه كان:
دۆسیهینهوتبۆمنشهفافنهبوبێتبۆهاواڵتیئاساییچۆنشهفافدهبێت؟خه لیلزاد..!
سه رله به یانی دوێنێ ، نێچیرڤان بارزانی له سه ره تای وته كه یدا به خێرهاتنی گه رمی خ���ۆی به ناو ب���ۆ چه ن���د ئاماده بویه كی كۆنفرانسی نه وت و گاز له هه ولێر راگه یاند، له وان���ه "وه زی���ری وزه ی توركیا، د.ڕۆژ جێبه جێكاری سه رۆكی شاوه یس، نوری
گازپرۆم و د.به رهه م ساڵح".به ب���ێ ئه وه ی ناوی كه س���ێك بهێنێت ك���ه به عاله می ئاش���كرا ج���ێ په نجه ی به دۆس���یه ی نه وتی كوردستانه وه دیاره و له ناوه ن���ده سیاس���ی و میدیاییه كاندا به "رێوی " ناس���راوه ، كه ئه وی���ش زه لمای
خه لیلزاده .زه لمای كه س���ێ كورسی له الی چه پی نێچیرڤان���ه وه له نێوان دكت���ۆر به رهه م و كه ریم سنجاری دانیشتبوو، سه رده مانێك باڵێ���وزی ئه مه ریكا له عێ���راق و نوێنه ری هه میش���ه یی ویالیه ت���ه یه كگرتوه كان بو له un، س���ااڵنێكه خه ریكی بازرگانییه له كوردستان، به پێی هه ندێ سه رچاوه ی سیاس���ی بااڵی عێ���راق، زه لم���ای به وه تۆمه تب���ار ده كرێت كه ده س���تی هه بوه له به قاچاغبردن���ی نه وت���ی كوردس���تان به ته نكه ر بۆ ئێران و ته نانه ت له وێش���ه وه بۆ ئه فغانس���تان ك���ه زێد و نیش���تمانی
یه كه می ئه وه .ئ���ه م پی���اوه بااڵب���ه رزه به ڕه چه ڵه ك تاجیكه ، كه له گه ڵ زۆرێك له به رپرسه كانی كورددا به فارس���ی ده دوێت، له كردنه وه ی زۆرب���ه ی پ���ڕۆژه نه وت���ی و ئابوریه كانی كوردستاندا له ریزی پێشه وه دا ده بینرێت. كاركردنی���ه وه به ه���ۆی ك���ه زه لم���ای له ئی���داره ی بوش���ی ك���وڕدا، خاوه ن���ی رایه ڵێ���ك له په یوه ندی���ی چڕ وپڕه ، وه ك زۆرێك له به رپرس���ه ئه مه ریكیه كان دوای به جێهێش���تنی كاری ره س���می و حكومی ئه و په یوه ندیان���ه ی به كارده هێنێته وه بۆ بزنس و پڕۆژه تایبه تیه كانی، ئه و ئێس���تا بزنس���مان و راوێ���ژكار و ئه ندامی زۆرێك كۆمپانیا به ڕێوه بردن���ی له ئه نجومه ن���ی
زه به الحه كانی نه وته .
توركیا سه نته رو كوردستان
پاشكۆهه نوكه كوردستان دوه م شه ریكی بازرگانی توركیایه له ئاستی جیهاندا بازاڕێكی كه ئه ڵمانیا(، )له دوای گه وره ی ساغكردنه وه ی كه لوپه لی توركییه و رۆڵێكی به رچاوی هه بوه ئابوری هه ڵكشانی له پێشخستن و ئه ردۆغان و له سه رده می توركیادا له س����ێ AKPش سه رخس����تنی هه ڵبژاردنی ی����ه ك له دوای یه كدا، زۆری پێویس����تییه كی توركی����ا به نه وت و گازه و 90% پێویستیه كانی خۆی ه����اورده ده كات، ده وڵه تی له بودج����ه ی 2012دا 30 ت����ورك ملی����ار دۆالری ته رخانك����ردوه بۆ له م����اوه ی وزه و هاورده كردن����ی 10 س����اڵی رابردوش����دا خواستی ئ����ه و واڵت����ه ب����ۆ وزه 3 به رابه ر ئه م����ه ش ه����ه ر زیادیك����ردوه ، وایكردوه كه راس����ته وخۆ بكه وێته دانوس����تانه وه له گ����ه ڵ ك����ورددا هه ڕه شه ی توڕه بون و س����ه ره ڕای كاربه ده س����تانی به غداش، چونكه یه ده گێكی خاوه نی كوردس����تان نه وتی هاوشێوه ی لیبیا و یه ده گێكی هاوش����ێوه ی سروش����تی گازی وه ك كوردستان كازاخستانیشه ، جێگ����ه ی وزه ، س����ه رچاوه یه كی بایه خی توركیایه ، توركیا خوازیاره له ڕوی ئابورییه وه ببێته سه نته رو په راوێزو ده وروبه ریش����ی واڵتانی پێناوه ش����دا له و بن، پاش����كۆی گه وره ترین كوردس����تان هه رێمی
یارمه تیده ری ده بێت.
ئایا نه وت، ئاگر له په یوه ندیه كانی بارزانی و مالیكی
به رده داته وه ؟ئاس���اییكردنه وه ی هێش���تا بارزانی و نێ���وان په یوه ندییه كان���ی مالیك���ی و هاتنی س���ه رۆك وه زیری عێراق ب���ۆ به غداو چونی بارزانیه كان زنجیره یه ك ئه نجامدان���ی به غداو بۆ ب���ۆ وه رنه گێڕراب���ون كۆبون���ه وه كارو واقیعێك���ی به رده س���ت، ك���ه گرێبه سته كانی نه وتی نێوان هه رێمی كوردستان و هه نارده كردنی بۆ توركیا له ڕێگ���ه ی بۆریی���ه وه له س���ه ره تای ئ���ه م هه فته ی���ه دا، س���ه رله نوێ ئه و
په یوه ندیانه ی ئاڵۆزكرده وه .حسێن شه هرستانی جێگری سه رۆك وه زیران���ی عێراق ب���ۆ كاروباری وزه رایگه یاند كه "پرۆس���ه ی ده رهێنانی نه وت و هه نارده كردنی به بێ ره زامه ندی به غدا مومكین ناوه ن���دی حكومه تی نیه ، ته نها وه زاره تی نه وت ده سه اڵتی
هه نارده كردنی نه وتی هه یه ".پێش���بینی ئه وه ده كرێ���ت، ناكۆكی س���ه باره ت ئه نقه ره به غ���داو نێوان به هه نارده كردنی نه وت، س���ه رله نوێ نێ���وان له په یوه ندییه كان���ی ئاگ���ر بارزان���ی و مالیكی به رب���دات، ره نگه ئه وه ی ئه م كه ش���ه ش هه رچی زیاتر به ره و ئاڵۆزی ببات، رۆژ به ڕۆژ زیاتر عێراق له واده ی هه ڵبژاردنی په رله مان نزیكده بێته وه و هه ردوالش پێویستیان به جۆرێك له موزای���ه ده ی نه ته وه یی و نیش���تمانییه بۆ ئ���ه وه ی ده نگی پێ
كۆبكه نه وه .
چه ند راستیه ك له باره ی نه وت و گازی هه رێمی كوردستان
خاوه نی 100-200 ملیار مه تر سێجا غازی سروشتیه
به رهه مهێنانی نه وت پااڵوگه سه ره كیه كانی نه وت و توانای نه وتی خاو له 2013
هه رێم له ساڵی 2007، یاسای نه وت و گازی خۆی ده ركرد.
بازیان: 34 هه نارده كردنی نه وتهه زار به رمیل
له رۆژێكدا
كه ڵه ك: 100 هه زار به رمیل
له رۆژێكدا
200 هه زار به رمیل له رۆژێكدا له ساڵی 20131 ملیۆن به رمیل له ساڵی 20152 ملیۆن به رمیل له ساڵی 2019
رێژه ی به رهه مهێنانی نه وتی هه رێم له كۆتایی 2013، ده گاته
250 هه زار به رمیله له ه رۆژێكدا.
له ئێستادا پااڵوتگه كانی نه وتی هه رێم توانای پااڵوتنی 1.3 ملیۆن لیتر گازیان هه یه له رۆژێكدا،
به اڵم له ئاینده یه كی نزیكدا چاوه ڕوانده كرێت به رزببێته وه بۆ 4 ملیۆن لیتر له رۆژێكدا.
57 كیڵگه ی نه وت و گازی دۆزراونه ته وه
كانزا سروشتییه كان: ئاسن، كرۆم، نیكڵ، پالتین، ئاڵتون، مس، باریت، توتیا
14 پرۆژه له ساڵی 2013 له قۆناغی دۆزینه وه ی نه وتدان
رێژه ی وه به رهێنان تا ساڵی 2013،15بۆ 20 ملیار دۆالر
ئاشتی هه ورامی : تا ساڵی 2015، نزیكه ی 1 ملیۆن به رمیل نه وت له هه رێم به رهه مده هێنرێت، جگه له كاری دۆزینه وه و ناردنه ده ره وه ی نه وت بۆ بازاڕه كان. له ساڵی 2019-ش، چاوه ڕوانده كرێت رێژه كه بگاته 2 ملیۆن به رمیل نه وت له رۆژێكدا، له كاتێكدا یه ك ملیۆن به رمیل نه وتی دیكه له كێڵگه ی ناوچه كانی دیكه ی باكوری
عێراقه وه به رێگه ی بۆری نه وتی باكوردا ده ڕوات.
له 19
واڵتی جیاجیاوه كۆمپانیاكان له هه رێمی كوردستاندا كارده كه ن.
بۆریه نه وتیه كان
ته قته ق-خورمه ڵه : 400 هه زار به رمیل له رۆژێكداخورمه ڵه - پیشخاپور: 1 ملیۆن به رمیل له رۆژێكدا
)له كۆتایی 2013 ته واوده بێت(
بۆری گوێزه ره وه ی گازی نێوان هه ولێر-دهۆك بڕیاره له 2013 ته واوببێت.
ئه و گرێبه ستانه ی بواری وزه كه له نێوان هه رێمی كوردستان و توركیا واژۆكراون بۆ گواستنه وه ی 420 هه زار به رمیل نه وتی خاوه له رۆژێكدا، چاوه ڕوانیشده كرێت بۆری
نه وتی نێوان هه رێمی كوردستان و توركیا له ناوه ڕاستی ساڵی 2014 ته واوببێت.
هێڵی گوێزه ره وه ی نه وتی خاوی عێراق-كوردستان:
کوردستانخاوه نی 45 ملیار
به رمیل یه ده گی نه وت و گازه
ئا:ئاوێنه
سهرلهبهیانیدوێنێ)دوشهممه(سلێمانیبهههواڵیدوتهقینهوه
لهناوچهیسهرچنارخهبهریبویهوه،کهدوئۆتۆمبێلیبهرپرسیوهزارهتیپێشمهرگهیحكومهتیانکردبوهئامانجو
لهئهنجامداعهمیدێكوعهقیدێكیوهزارهتیپێشمهرگهوپۆلیسێكی104برینداربونوتهقینهوهکهش
لهرێگهیبۆمبیموگناتیسیهوهرویداوشایهتحاڵێکیشکهلهوکاتهدائهویشلهئۆتۆمبێلێکیوهزارهتیپێشمهرگهدابوهولهوانهوهنیزكبوه،چیرۆکی
روداوهکهبۆئاوێنهدهگێڕێتهوه.
لههێزی ڕشتهکان، بهشی بهرێوهبهریپش���تیوانیدو،عهمیدج���هاللقادرکهلهکاتیروداوهکهدائوتومبێلهكهیلهنێوانههردوئهوئۆتۆمبێلهدابوهکهتهقینهوهوباسیسهرهتایروداوهکهدهکات،ئهووتی"شهویرابردوئهوبۆمبهموگناتیسییهیانک���ردوهبهئۆتۆمبێلهکهیانهوهوزانیویانهوبهیانی���انکهیئێمهدهچینبۆدهواموبۆئهوکاتهتهوقیتیانکردوه،ماوەیش���ەشلەنێ���وانه���ەردووتەقینەوەكە خولەكهەبوو،تەقینەوەییەكەم7:31خولەكل���ەنزی���كب���ازاڕیس���ەرچنارروویداوتەقین���ەوەیدووەمی���ش7:37لەنزیك
رێستۆرانتیداواالیقلیاسان".عهمی���دج���هاللب���اسل���هوهدهکاتکهئ���هولهگ���هڵه���هردوبریندارهک���هداپی���ادا موگناتیس���ییهکهیان کهبۆمب���هتهقیوهتهوهلهی���هکگهڕهکدانوههمویانکوردهنیش���تهجێنو کان���ی لهگهڕهک���یدهوامهکانی���انلهیهککاتدای���ه،ئهووتی"بههۆیئهوهیمنپاس���هوانمههبوهئهوکهسانهش���هونزیک���یم���ننهبونهتهوهونهیانتوانیوهبهڵکوبۆمبهکهیانبۆئهوانداناوهكاتێكئوتومبێلهكهیانلهبهردهرگاراگرتووهوهیچحهرهسێکیاننهبوه،گهرحهرهس���یانههبوایهحاڵهتیلهوشێوهیه
روینهدهدا".ئهوجهغتل���هوهشدهكاتهوهکهئهمکردهوهی���هتیرۆریس���تییب���وهوبههۆیدڵسۆزییئهوکهسانهوهبوهبۆکارهکهیان
کهبۆتههۆیئهوهیبکرێنهئامانج.ه���هردو ل���هوهدهکات ب���اس ئ���هوکهس���هکهتهمهنیانله45س���اڵبهرهوژوره،ههردوکی���انلههێزیپش���تیوانی
دوکاردهک���هنوفهرماندهیکۆنن،بهاڵمهیچیانپێشمهرگهیکۆننهبون.
س���هبارهتبههۆكاریكردن���هئامانجیئهوانیشباسلهوهدهکاتكهچهندینجار
گهڕهكهی ل���هو "تیرۆریس���ت" پێش���ترئهوان���دادهس���تگیرکراوه،"بۆیهدهبوایهبهئاگاییهکیزیاترهوهمامهڵهیانبکردایه"،ب���هاڵمرهتیدهکاتهوهکهئهوانچاوهڕوانی
روداوێکیلهوشێوهیهیانکردبێت.ههروههاباسل���هوهدهکاتههردوکیانعهمیدجهاللوعهقیدكهماللهئێس���تادابۆیان نهش���تهرگهریی ئهنجامدانی دوای
تهندروس���تییانباش���ه،ئهم���ڕۆیاخودسبهینهخۆش���خانهبهجێدههێڵن.باسلهوهشدهکاتکهپارچهبهرقاچوپشتیان
کهوتوه.
هەنوکە)405(سێشهممه42013/12/3
ئاوێنه چیرۆکی روداوی دو ته قینه وه که ی دوێنێ له زاری شایه تحاڵێکه وه ده گێڕێته وه
روداوان���هی ئ���هو زۆرب���هی لهش���اری لهمانگێك���ه زیات���رزۆرێك بهالی رودهدهن س���لێمانیتاوانی لهوهی زیاتر لهچاودێرانهوهئاس���اییبن،دهچنهخانهیتاوانیتائێستا زۆربهش���یان سیاسیهوه،ئهنجامدهرانیانئاشكرانهكراون.
ههرچهندهبهرێوهبهریئاسایشیگشتیس���لێمانی،عهمیدحهسهننوری،بهئاوێنهنیوزیڕاگهیاند،ئهوتهقینهوانهیبهیانیس���هرلهبهیانی
دوێنێلهسلێمانیرویاندا،لهڕێگهیدوبۆمب���یچێن���راوهوه"گوم���اندهكرێتكردهوهیهكیتێرۆریس���تی
بێت".بهاڵمبهپێیلێدوانیشارهزایهكیبواریئهمنی،ئهگهرێكیدورهئهوزنجیرهتهقهكردنوكوشتنانهیكهلهچهن���درۆژوههفتهكانیرابردوداس���لێمانیگرتوهت���هوه،ك���ردهیگروپوالیهنیدهرهوهیههرێمبن.بهڵك���وئهوپێیوای���هههندێكلهم
كارانهلهوهبهدهرنینكهبهش���ێكپیالنگێڕانێ���ك لهملمالن���ێو ب���نلهیهكتریكهلهناوخۆیكوردستانوبگ���ره س���لێمانیو لهناوخ���ۆیلهناوخۆیحیزبێكیش���دادهكرێت،چونكهبهش���ێكلهوانهیروبهرویئهوجۆرهكارانهبونهتهوههاواڵتیخانهی دهچن���ه نی���نو ئاس���اییتائێس���تاش سیاس���یهوهو تاوانیدهستگیرنهكراون، ئهنجامدهرهكانیكهئهمهشگوماندروستدهكات.
ناوهناوهس���لێمانیلهسهرههواڵیتهقهکردنیاخودکوش���تنیکهسێکخهبهریدهبێتهوه،تادێریتمیئهمتهقوتۆقوكوش���تنانهخێراتروزیاتر
دهبێت:10/26س���هرهتایدهرکهوتنیئهوزنجیرهروداوهنهخوازراووترس���ناکهب���وک���هبهتهقهک���ردنلهشاس���وارعهبدولواحیدخاوهنیکۆمپانیاینالیا
دهستیپێکرد.10/31ئهندامێکیمهکتهبیسیاسیحیزبیکۆمۆنیس���تلهس���هررێگایس���لێمانیکهرکوکدوایکوش���تنی
سوتێنرا. 11/7تهق���هلهبرازایهک���یبهکریحاجیسهفهریئهندامیسهرکردایهتییهکێتیکرابهناویزانیاربههادینکهخوێن���دکاریزانکۆیس���لێمانیبو،کوژراودواتروتهبێژیپۆلیسرایگهیاندک���هئهوانهیكوش���تویانهكارمهندی
ئاسایشبونودهستگیركراون.11/9لهناوهندیش���اریسلێمانی.لهبینایس���هراکهس���ێکبهفیشهکراگهیاندن���هکان دهكوژرێ���توخ���ۆی ک���ه واباڵویانک���ردهوه
خۆیکوشتهوه.11/20جارێک���یدیکهس���لێمانیبهدهنگیههواڵیکوش���تنیکهسێکیت���رخهب���هریب���وهوه،ئهمجارهشهاوش���ێوهیدۆس���یهکانیدیکهئهوکهس���هیکوژرابوکهس���ێکیئاسایینهب���و،بهڵک���وجێگریبهرپرس���ی
پاس���هوانهتایبهتهکان���یتاڵهبان���یس���هرۆککۆم���اریعێراقب���و،کهسهروهرحهمهرهشیدبهسێفیشهکیدهمانچهینۆملیملهنیوشهوداکوژرالهکاتێکدادهیویستچهندكاتژمێرێكیتربگهڕێت���هوهب���ۆئهڵمانیابۆالی
تاڵهبانی.11/21هێ���زهئهمنیهکانگهمارۆیلهگهڕهک���یش���ێخ ماڵێ���کدهدهنتێدایه ک���هگومانلێکراوێکی محێدینک���هئهندام���ییهکێتینیش���تیمانیکوردس���تانهوخزمیس���هروهرحهمهرهشیدهوناویجوتیارعومهردهبێتوئهوی���شکاتێکدهزانێ���تچاودێرییدهکرێتئام���ادهکاریدهکاتولهگهڵهێ���زهئهمنیهک���داروبهرودهبێتهوهوس���هرئهنجامدهکوژرێتوئاسایشێکیلوقم���انحهمه س���لێمانیشبهناوی
رهشیددهکوژێت.11/24تهرم���یگهنجێ���كلهن���اونزی���ك قلیاس���انی چنارەكان���یهاوینەهەواریس���ەرچنارکهبهچهقۆ
کوژرابودۆزرایهوه.لهس���لێمانی، دوای���نروداو 12/2سهرلهبهیانیدوێنێبوکهدوتهقینهوهبهدوئۆتۆمبێلیهێزێکیپێشمهرگهدالهئهنجامداعهقیدێکو دهتهقێت���هوهو
موقهدهمێکبرینداردهبن.12/2كاتژمێریانزهیشهویرابردوئوتۆمبیلێكلهپردیدهباش���انتهقهدبهسهرکۆمپانیایهکدادهكاتودواتر
ههڵدێت.
سلێمانی مانگێكی پڕ له ته قه و كوشتنی تێپه ڕاند
له نێوان تاوانی ئاسایی و سیاسیدا
ئا:هاوكارحسێن
یهكێتیلهبهردهمدوڕیانیرێككهوتنیستراتیژیورێككهوتنیدهباشانداوهستاوهورهنگهقورسترینبڕیارئهوهبێتبهالیكامیاندابڕوات،بهاڵمكۆبونهوهكهیپیرمامینێوانبارزانیونهوشیروان،
پاساوێكیبههێزیدایهدهستیهكێتیبۆئهوهیپهیوهندیهكانیلهگهڵگۆڕانئاساییبكاتهوه،كهههنگاوێكیلهمشێوهیهشدهشێتبهزیندوكردنهوهیئهوهیدهباشان
دهستپێبكات.ئهندامێكیسهركردایهتیئهوحزبهشدهڵێت،"ئهگهرگۆڕان
پابهندبێتپێوهییاننا،ئێمهپاشپێكهێنانیحكومهتههوڵی
جێبهجێكردنیدهدهین".
پیرم���ام راب���ردو، دوش���هممهینێ���وان قۆڵ���ی دو كۆبونهوهیهك���ینهوشیروانمس���تهفاومهسعودبارزانیبهخ���ۆوهبینی،ئهگهرچیبهڕهس���میهی���چزانیارییهكیگرن���گلهوبارهیهوهباڵونهكرای���هوه،ب���هاڵمكۆبونهوهیهكیلهوش���ێوهیهلهئێس���تاداك���هههرێ���ملهچاوهڕوان���یپێكهێنان���یكابین���هینابێت كهم كاریگهرییهكانی نوێدای���ه،ب���ۆئێس���تاوئاین���ده،بهتایب���هتبۆنێوان پهیوهندیهكانی ئاساییكردنهوهی
گۆڕانوپارتی.زۆرێكلهچاودێرانپێیانوایهیهكێتیلهبهرامب���هرپارتیههنگاوێكدواكهوتب���ۆئاس���اییكردنهوهیپهیوهندیهكانیلهگهڵگ���ۆڕانوئهگ���هریهكێتیزوترئ���هوا بكردای���ه، دهستپێش���خهریبهس���هنگێكیزیاترهوهدهچوهبهردهمپارت���یب���ۆپێكهێنان���یحكوم���هت،
ئهسهس���هرد، فهری���د لهمبارهی���هوهیهكێت���ی س���هركردایهتی ئهندام���یبهئاوێن���هی كوردس���تان نیش���تمانیراگهیاند،"ههلومهرجیدوایراگهیاندنیئهنجامیههڵبژادنهكاندهرفهتێكیوایپێكنههێنابویهكێتیبیرلهممهسهلهیهبكاتهوه،ههندێككێش���ههاتهبهردهمزۆر رهخنهیهك���ی س���هركردایهتیوئاراس���تهیسیاس���هتیپێش���ویكرا،ئهم���هشئهوهن���دهس���هرقاڵیكردكهنهتوانێ���تبایهخبهئاس���اییكردنهوهیپهیوهندیهكانیبداتلهگهڵگۆڕان".
زیندوكردن���هوهی لهب���ارهی دهباش���انهوه، رێككهوتننام���هیئهسهس���هرددهڵێ���ت،"ئێمههێش���تاپێ���وهیپابهندینهیچش���تێكیواماندهرنهبڕیوهبۆپهشیمانبونهوه،ئهوهیوامانلێدهكاتپێوهیپابهندبینئهوهیهكهناوهڕۆكهكهیبهشێكهلهبانگهشهیههڵبژاردنیخۆمانل���همههڵبژاردنهی
دواییدا".ههرچهن���دهگ���ۆڕانویهكێت���یتائامادهكردنیئ���همراپۆرتهشهاوڕانینلهس���هرناونانیئهونوسراوهیلهدواینهوش���یروان تاڵهبانیو كۆبونهوهكهیباڵوكرایهوه، لهدهباش���ان مس���تهفاوهلهس���هركردایهتی بهش���ێك بهجۆرێكهاوب���هشو بهبهیاننام���هی یهكێت���یگۆڕانیشبهرێكهوتنناویدهبات،بهاڵمئهمهلهوراستیهكهمناكاتهوهكهئهگهرناوهڕۆكیئهوباڵوكراوهیهوهكئهوهینهخش���هیبۆكێشرابوجێبهجێبكرایه،ههرێمیكوردس���تانلهرویدهستوریوگۆڕان���ی حكومڕانی���هوه سیس���تمیتاڕادهیهكگهورهیبهخۆوهدهبینی.
یهكێتی س���هركردایهتی ئهندامهكهیپێیوایهدوهۆكاروادهكاتكهههردوالبگهڕێنهوهسهری،"یهكهم:ههردوالیهن
ئهمبهیاننامههاوبهشهیانئیمزاكردوهوپێ���وهیپابهندن،دوهم:یهكێتیخۆیلهبانگهش���هیههڵبژاردن���داجهخت���یكردوهتهسهرئهممهسهلهیه)ناوهڕۆكیرێككهوتنیدهباشان(،ههروههائهگهرگ���ۆڕانپابهندبێتپێوهییاننا،ئێمهپ���اشپێكهێنان���یحكوم���هتههوڵی
جێبهجێكردنیدهدهین".وتیشی،"ئهگهرههرسێال)پارتی،لهحكومهتێك���دا یهكێت���ی( گ���ۆڕان،كۆببنهوه،دهرفهتێكیباشتردهبێتبۆ
ئاساییكردنهوهیپهیوهندییهكان".لهالیهكیدیكهوهئارێزعهبدواڵ،ئهندامیس���هركردایهتییهكێتیتهئكیدلهسهروتهكانیئهسهسهرددهكاتهوهوپێیوایهپێكهێنان���یحكومهتێكك���هیهكێتیوكاریگهری بهش���داربن، تێی���دا گۆڕانباش���یدهبێتلهسهرئاساییكردنهوهیپهیوهندییهكانیانودهڵێت،"پێویس���تهیهكڕیزی بنكهف���راوانو حكومهتێك���ینیش���تمانیدروس���تبێت،ت���اخاڵوبهندهكانیرێككهوتننامهیس���تراتیژیجێبهجێبكرێتوپهیوهندییهكانیش���مان
لهگهڵگۆڕاندائاساییبێتهوه".لهبارهیههڵوێستیئێستاییهكێتیلهسهررێككهوتنیستراتیژیودهباشان،عهب���دواڵپێیوایه،"ههریهكلهیهكێتیوپارت���یپابهن���دنبهرێككهوتننام���هیگۆڕانی���ش لهگ���هڵ س���تراتیژیهوهوپێویستمانبهلێكتێگهیشتنوپهیوهندیباشههی���ه،چونكهئهگ���هروانهبێت
ههردوالمانزیاندهكهین".لهالی���هنخۆیش���یهوهد.محهم���هدحاج���یرێكخ���هریژوریپهیوهندییهگ���ۆڕان، بزوتن���هوهی سیاس���یهكانیئاش���كرایدهكاتكههی���چههنگاوێكیرهس���مینهنراوهب���ۆزیندوكردنهوهیرێككهوتن���یدهباش���انوبهئاوێن���هی
نهخۆش���كهوتنی "لهپێش راگهیان���د،مامجهاللدوجاردانیش���تنكرا،بهاڵمواقیعه تاڵهبانی، نهخۆشكهوتنی دوایسیاسیهكهگۆڕاوشتێكیئهوتۆنههاتهئ���اراوه،پهیوهندییهكانی���شلهس���هرئاستیشهخسینوهیچكۆبونهوهیهكیرهس���مینهكراوهب���ۆزیندوكردنهوهی
رێككهوتننامهیدهباشان".حاجیپێیوای���ه،"مهرجنیهحزبێك
لهگ���هڵالیهنێ���كههبو، رێكهوتن���یئیت���رنهتوانێ���تلهگهڵهی���چالیهكیترگفتوگۆورێكهوت���نبكات،دهكرێتس���تراتیژی رێككهوتن���ی یهكێت���یههبێ���تورێككهوتنیشلهگ���هڵهێزوالیهنهكانوبزوتنهوهیگۆڕانیشبكات،بهههمانشێوهبۆالیهنهكانیتریشئهمه
راسته".بارزان���یو دیدارهك���هی ل���هدواینهوش���یروان،بۆچونێكلهناویهكێتیدادروس���تبوهب���ۆئ���هوهیرێككهوتنیدهباشانزیندوبكاتهوهولهورێگهیهشهوهگ���ۆڕان لهگ���هڵ پهیوهندیهكان���یپارتیشدا لهبهرامبهر ئاس���اییبكاتهوهوپارسهنگێكیهێزبۆخۆیپهیدابكات،لهوبارهیهوهئارێزوتی،"ئێمهههمیشهباس���مانكردوهه���هررێككهوتنێكمامج���هاللئیمزایلهس���هركردبێتوئێمهبهباش���یبزانین،درێ���ژهیپێدهدهین،ههتا س���تراتیژییش رێككهوتننام���هیپێویس���تبێتپێوهیپابهنددهبین،بهلهبهرچاوگرتنیگۆڕانكارییهكان".
چاوپێكهوتنیدا لهدوایی���ن ه���اوكاتلهگهڵرۆژنامهیشهرقلئهوسهت،فازڵمیرانی،س���كرتێریمهكتهبیسیاسییپارتیدیموكراتیكوردس���تانلهبارهیرێككهوتننامهیس���تراتیژیهوهدهڵێت،س���تراتیژیه پهیوهندیه ئ���هم "ئێم���هبهگرنگدادهنێینبۆئێستاودوارۆژمان،ل���همرێككهوتنهدابهندێ���كههیهكهدهڵێتئ���همپهیوهندییهتاكوس���اتیبهرهوباش���ترچونیدۆخیكوردستانبهردهوامدهبێت،بهاڵمهیچپێشهاتێكی
نوێنیهلهمبارهیهوه".حزبهك���هی پابهندبون���ی میران���یخ���ۆیبهرێككهوتن���یس���تراتیژییهوهدهبهس���تێتهوهب���هوهیك���هیهكێتیدهیهوێ���تبۆیهئهوانی���شبهردهوامن
لهس���هریودهڵێ���ت:"ه���هرالیهنێكئازادهلهوهیههركاتێكویس���تیلهمرێككهوتنهبكش���ێتهوه،ب���هاڵممادهمنیش���تمانی یهكێتی لهحزبی براكان���مدهیانهوێتبهردهوامب���ن،ئهوائێمهش
ههمانشتماندهوێت".رێككهوتنیستراتیژیلهساڵی2008،لهنێ���وانیهكێتیوپارت���یئهنجامدراوبهمهبهستیكۆتاییهاتنیشهڕیناوخۆینێوانی���انودابهش���كردنیدهس���هاڵتلهنێ���وان هاوس���هنگ بهش���ێوهیهكیخۆیاندا،لهوكاتهشهوهچهندیندهنگیجیاوازلهناوالیهنهئۆپۆزس���یۆنهكانوتهنان���هتناوخ���ۆیه���هردوپارتهكهبهرزبوهت���هوهوداوایگۆڕان���كاریلهورێككهوتن���هدادهك���هن،لهگهڵئهوهیلهكاتیئیمزاكردن���یئهورێككهوتنهوهچهندی���نگۆڕانكاریلهس���هرئاس���تیقانونیوسیاس���ییلهههرێمرویانداوه،ههمواركردنێك دهستكاریو هیچ بهاڵمبهسهرئهورێككهوتنهدانههاتوه.
لهنێوانكهسی رێككهوتنیدهباشانتاڵهبانی(و یهكێتی)ج���هالل یهكهمیكهس���ییهكهمیگۆڕان)نهوش���یروانمس���تهفا(لهرۆژی24یئهیلولی2012 ئهنجام���دراوناوهڕۆكیرێككهوتنهكهشجهختكردن���هوهب���ولهس���هرگۆڕینیسیستمیسیاسییههرێمیكوردستانلهس���هرۆكایهتیهوهب���ۆپهرلهمان���یوگهڕانهوهیرهشنوس���یپرۆژهیاس���ایدهستوریههرێمبۆپهرلهمانیكوردستانبهاڵم ههمواركردنهوهی، بهمهبهس���تیتاڵهبان���ی نهخۆش���كهوتنی بهه���ۆینزیكهیساڵێكلهمهوبهرورهوانهكردنیبۆئهڵمانیاومانهوهیلهوێتائێس���تا،ناوهڕۆكیئهوكۆبونهوهیهجێبهجێنهكراویهكێتیش گ���ۆڕانو پهیوهندییهكان���ی
گرژییزیاتریبهخۆوهبینی.
یه كێتی له به رده م دوڕیانی رێككه وتنی ستراتیژی و ده باشاندا تیاماوه
یهكێتیلهبهرامبهرپارتیههنگاوێك
دواكهوتبۆئاساییكردنهوهی
پهیوهندیهكانیلهگهڵگۆڕانوئهگهریهكێتیزوتردهستپێشخهری
بكردایه،ئهوابهسهنگێكیزیاترهوه
دهچوهبهردهمپارتیبۆپێكهێنانی
حكومهت
سه ردار عه زیز
له پاش شۆڕشی گه النی ئێرانه وه مه الکان ئاسمانی فڕینیان له ئاسمانی نیوده وڵه تیدا هه تا ده هات ته سک ده بوه وه. کۆمه ڵگای نێوده وڵه تی هه ر له س���ه ره تاوه به ئاشکرا ناره ح���ه ت ب���و به حوکم���ی تیوکرات���ی )ده وڵه تی دینی( ئێرانی. که س���ه ددام له بری رۆژئاوا ده س���تیکرد به شه ڕ له گه ڵ ئێراندا، دو ساڵی ویس���ت هه تا له نه ته وه به رزبێته وه. ده نگێ���ک یه كگرتوه كانه وه ب���ه اڵم ه���ه ر چه ن���د کاتژمێرێ���ک پاش غه زوی کوێ���ت ئاسایش���ی نیوده وڵه تی کۆبوه وه. هه رچه نده له نێوان ئایده لۆژیاو جیاوازیه ك���ی ئێران���دا جیوس���تراتیژی گه وره هه یه، وه ك تریتا پارسی له کتێبی ده كات. باسی ئازاراوی، هاوپه یمانیه كی ئێ���ران چه ندێک به ده م ه���اوارده كات دژ به سیس���ته مه جۆراوجۆره كان���ی جیهانه ب���ه اڵم له هه مانکاتدا واڵتێکی پراگماتیکه. به هه مانشێوه ی واڵتانی تری ناوچه كه له یاری هاوسه نگی هێزدایه، له گه ڵ ده وروبه ریدا. ئ���ه م راس���تیه جیوپۆلیتیکه وه هایکردوه ک���ه حکومه ته كانی ئێ���ران له یه ک بچن س���ه رباری جیاوازی رژێمه كانیان. ره نگه ته نها جی���اوازی حکومه تی ئه مڕۆ له گه ڵ سه رده می شادا ئه وه بێت که شوناسه كه ی به ده ست ئێرانی سایکۆلۆژیای جیاوازه. دو گرێ کوێره ی س���ه خته وه ده ناڵێنێت: یه كێکیان خ���ۆ به زلزانین، ئه ویتریان خۆ به که مزانی���ن. دیاره ئ���ه م دو دیارده یه ده رکه وته ی جیاوازی���ان هه یه له ناوه ندو په یوه ن���دی جی���اوازدا. به داخه وه لێره دا ناتوانی���ن بڕۆینه ت���ان و پۆیه وه. ئه مه یه له پشت داخوازی هه میشه یی ئێرانه وه که ب���ه رده وام داوای رێزده کات له کۆمه ڵگای
نیوده وڵه تی. ئێ���ران له پاش جه نگی له گه ڵ عێراقدا ده س���تیکرد به زیندوکردن���ه وه ی پرۆژه ی دروس���تکردنی چه کی ئه تۆمی، که ش���ا سه ره تاکه ی دامه زراندبو. ئێران له بونیادی چه كی ئه تۆمی یان به ده س���تهێنانی وزه ی ئابوری و ئامانج���ی کۆمه ڵێک ئه تۆم���ی سیاس���ی و جیوپۆله تیکی هه بو. ئامانجی ب���و له به ده س���تهێنانی ئاب���وری بریتی وزه بۆ پاش���ه كه وتکردنی ن���ه وت و غازو فرۆش���تنی، به تایب���ه ت ئاب���وری ئێرانی سااڵنێكی زۆره له ئاستی پێویستدا نیه. له هه مانکات���دا که رتی نه وت���ی ئه و واڵته زۆره. به نوێکردنه وه یه ك���ی پێویس���تی له ڕوی سیاس���یه وه چه کی ئه تۆمی ئێران ده پارێزێ���ت له هه ر هه ڕه ش���ه یه ک و ئه و رێزه ی بۆ ده سته به ر ده كات که به رده وام ل���ه روی جیوپۆله تیکه وه ده كات. داوای چه ك���ی ئه تۆمی ئێران ده کاته هێزی بااڵ له رۆژهه اڵت���ی ناوه ڕاس���تدا. خه ونی بااڵ الی ئێرانیه کان بنه مایه كی قوڵ و ئاڵۆزی هه یه. ئێران واڵتێکه که به ئیسالمکراوه، له به رامبه ر نه ك���راوه. به ع���ه ره ب به اڵم لێیان ع���ه ره ب رقی به عه ره بنه بونی���ان بێپایانی ئێرانیش رقێک���ی ده بێت���ه وه. له عه ره به، به خه ڵکانێکی بێ فه رهه نگیان ده بینن. له کاتێکدا عه ره ب خۆیان به بااڵتر به پێچه وانه وه ف���ارس له فارس، ده بینن ئه وان به که م ده بینێت. داگیرکردنی ئێران له الیه ن ئیس���المه وه و ئیسالمبونی فارس گرێ کوێره یه كه ئێرانیه كان نازانن چۆن
مامه ڵه ی له گه ڵدا بکه ن.چه کی ئه تۆمی له س���ه رده می بوش���ی به تایبه ت گه وره بو، کێش���ه یه كی کوڕدا به ه���ۆی نزیک���ی بوش���ی ک���وڕ له لۆبی ئیس���رائیلی و پارێ���زه ره نوێیه کان���ه وه. مامه ڵه ی بوش���ی کوڕ له گه ڵ ئێراندا دو جۆر ب���و. یه که م، پارێ���زه ره نوێیه کان
بڕوای���ان وه هاب���و که له رێ���گای گرتنی عێراق و بونیان له ئه فگانس���تان و کۆتایی جه نگی س���ارد، که یان���ی نه بونی هیچ هێزێک���ی زه به الحی جیهان���ی که ئێران بتوانێ���ت داوای یارمه ت���ی لێبکات، ئه وا ئێران له ئه نجامدا، وه ك ساندویچی لێدێت و رازی ده بێت به مه رجه كانی ئه مریکا. به م شێوازه له دیپلۆماسی ده ڵێن باندواگنینگ؛ به م پێیه کاتێک واڵتێک له الیه ن واڵتێکی به هێ���زه وه ده که وێت���ه ژێر فش���ار ئه وا واڵته الوازه كه هه مو فش���اره كانی واڵته به هێزه كه جێبه جێ���ده كات. ئه گه ر هاتو جێبه جێ���ی نه كرد ئه وا ده بێت هه وڵبدات هاوسه نگی هێز له گه ڵ واڵته به هێزه كه دا دیپلۆماسیه به م ش���ێوازه دروستبکات، ده ڵێن بااڵنس ئۆف پاوه ر، هاوس���ه نگیی
هێز.تێگه یش���تنه كانی به پێچه وانه ی ئێران له واش���نتۆن دارێ���ژه ره كان پۆله س���ی هه وڵ���ی به ڵک���و نه ب���و باندواگینی���ن هاوس���ه نگیی هێزی دا له گه ڵ ئه مریکادا. ئ���ه م هاوس���ه نگیی هێزه له ناو س���نوری خاکی عێراقدا زۆر سه رکه وتو بو. دیاربو ئه مریکاییه كان هێنده پش���تیان به هێزی خۆیان به س���تبو، ئام���اده ی جۆرێکی تر له دیپلۆماس���ی نه ب���ون. وه ک ڕون���ه که باندواگینین زۆر پشت به هێز ده به ستێت.
له س���ه ر دانوس���تان دۆخی کاتێ���ک چه کی ئه تۆمی ئێ���ران له گه ڵ ئه مریکادا بوش بوشدا، له س���ه رده می هاته ئاراوه، بڕوای وه هابو ئه گه ر بێت و له گه ڵ ئێراندا بکه وێت���ه گفتوگ���ۆوه ئه وا یان���ی دانی به ئێران���دا ناوه و ئیعتیب���اری بۆ داناوه. ب���ۆ ئێرانیش ئه مه به ب���ێ رێزیی ده بینرا بۆیه دانوس���تانه كان هه رگیز به هیچ کوێ له الیه ن و زۆرێک ئێران و نه ده گه یش���تن. ش���اره زایان گه یش���تبونه ئه و بڕوایه که ئامانج���ی رۆژئاوا گۆڕین���ی رژێمه، بۆیه دانوستانه کان ته نها بۆ زه مینه ره خسانه
بۆ ئه و ئامانجه.که ئۆباما هات ه���ه ر چه ند چرکه یه ك پاش به س���ه رۆکبونی په یامێکی بۆ ئێران نارد. هه وڵی ئاش���تی ئه مری���کا له الیه ن ئۆباوه به و خێراییه نه رۆشت که پێویست بو. ئێرانی���ه کان بڕوای���ان به کۆمه ڵگای نیوده وڵه تی نه بو. بۆیه دانوس���تانه كان کاتێک نه ده گه یش���تن. ک���وێ به هی���چ به رازی���ل و تورکیا هه وڵیان���دا، ئه وکاته رۆژئاوا پێی ناخ���ۆش بو، که واڵتانێکی مامناوه ند به كارێک هه ڵبستن که له توانای رۆژئاوادا نه بێت. بۆی���ه هه ر زو ئابڵۆقه ده س���تیپێکرد، به تایبه ت کاتێک روسیاو چین رازیب���ون به ئابڵوقه دانان. ده كرێت وه ها لێکیبده ینه وه که چین و روس���یا بۆ رێگه گرتن له تورکیا و به رازیل له وه ی ببنه هێ���زی کاریگه ری دیپلۆماس���ی رازیبون به ئابڵوقه. ئابڵوق���ه هه تا ده هات چڕتر ده ب���و، ئێران هه تا ده ه���ات له ئه نجامدا
الوازتر ده بو.
5)405( سێشه ممه 2013/12/3کوردستانی
بهختیارعهلیدهینوسێت
ئا: رۆژ ئه حمه د
لەکاتێکدا سەدان هەزار کورد هەفتەی ڕابردو له کوردستان و سەرتاسەری
جیهاندا له ژێر ناوی، "جەژنی ژیانەوە"، یادی دامەزراندنی پارتی کرێکارانی کوردستان )پەکەکە(یان کردەوە،
هاوکات ئەم پارتە پێی نایه 20 ساڵی تەمەنی قەدەغەکردنی له ئەوروپا.
لەم ڕاپۆرتەدا ئاوێنە کورتە مێژوی دامەزراندنی ئەم پارتە و مۆتیڤە
سیاسیەکانی و کاردانەوەکانی ئەو قەدەغەکردنەش لەسەر مافەکانی ڕەوەندی کورد له ئەوروپا شیکار
دەکات.
پەکەکە لەنێوان دوێنێ و ئەمڕۆدا35 س���اڵ لەمەوبەر، له 25ی تشرینی دوەمی ساڵی 1978 دا، له چایخانەیەکی )دیاربەکر(ی ئام���ەد ش���اری ناوەندی پایتەختی کوردستان، چەند خوێندکاری ک���ورد و تورک، ک���ە س���ااڵنێک خۆیان ڕێکخس���تبو به س���ەرۆکایەتی عەب���دواڵ ئۆجاالن )ئاپۆ( له ناو یەکێتیە خوێندکاریە نوخبەییەکانی زانک���ۆ چەپڕەوەکان���ی ئەنکەرەی پایتەختی تورکیادا، بڕیاریاندا دەست له دواقۆناغی خوێندنیان بەردەن و پارتێکی نوێ بۆهەڵگیرساندنی شۆڕشی له داگی���رکاری کوردس���تان ڕزگاری ڕابگەیەنن. پارتێ���ک، پێچەوانەی هەمو پارتە ب���اوەکان، له ڕێگای چارەس���ەری پرسی نەتەوەیی کورد و هەڵوەشاندنەوەی پەیمان���ی لۆزان���ی س���اڵی1923، ک���ە سەرئەنجام دابەش���کردبو، کوردستانی دیموکراتیزەبون���ی واڵتان���ی داگیرکەری کوردس���تان و ناوچەکەش بەدوای خۆیدا بهێنێ���ت. دو رۆژ دوای کۆبونەوەک���ەی ئامەد، له 27ی تشرینی دوەمی 1978دا، ئ���ەو گەنجانە دەچن���ە گوندی "فیس"ی هەرێمی "لیجەی" س���ەر به شاری ئامەد، ل���ەوێ له ماڵێک���ی ق���وڕی گوندەکەدا، یەکەم کۆنگرەی خۆیان دەبەستن و ناوی کرێکارانی دەکەنە:"پارتی پارتەکەی���ان
کوردستان" )پەکەکە(.به پێچەوان���ەی هەم���و ڕەوت���ە ب���اوە چەپەکان���ی س���ەدەی بیستەمیش���ەوە، ئەم���ان ڕزگاری گەالنی تورک و عەرەب و فارسیان له ڕزگاری کوردستاندا بینیەوە. هێڵێکی ئایدۆل���ۆژی چەپی نوێ بو، کە به ڕەتکردن���ەوەی تیۆریەکان���ی "ڕزگاری نیش���تمانی" یەک�ێتی سۆڤیەتی جاران و پارتە کۆمۆنیستەکانی پاشکۆی ئەوکاتە ئەژم���ار دەکرێت، زیاتر پشتیبەس���تبو به تێزەکانی سەدەی نۆزدەهەمی مارکس لەس���ەر ڕزگاری ئێرلەندا کە ئەو ڕزگاریە دەخاتە سەر شانی کرێکارە ئینگلیزەکان دیموکراتیزەبون���ی پێش���مەرجی وەک به پێچەوان���ەی ئەم���ەش بەریتانی���ا. سیاس���ەتی پارت���ە کۆمۆنیس���تەکانەوە بو ک���ە بانگ���ەوازی تێ���زی "کرێکاری هۆشیار"ی لینینیس���تەکانی سۆڤیەتیان دەکرد و هۆکارێک بو بۆ ئەوەی پارتێکی کۆمۆنیس���تی سەر به س���ۆڤیەت بەناوی کورس���تانەوە هەرگیز لەدای���ک نەبێت. پەکەک���ە لەبەرامب���ەر ئەم���ە لەس���ەر ناوی کوردس���تانیش لەس���ەر مارکس و خۆی ڕێکخس���ت. هەربۆیە ناوی پەکەکە
خۆی هەڵگری دو ناسنامە بو، کرێکاران وەک چینێک���ی جیهانی هەمو گەالن کە بو، ئەنتەرناسیۆنالیستەکەی ناس���نامە کوردس���تانیش تایبەتیانەتر وەک واڵتی یەکێ���ک ل���ه زۆر چەوس���اوەکانی دنیا و گۆڕانکاریەکانی مێژوی���ی س���ەنتەرێکی خۆرهەاڵت���ی ناوی���ن، ن���ەک تورکی���ا و واڵتان���ی داگیرک���ەر. ئەوکات���ە هەم���و دنی���ا له ئەجێن���دەی سیاس���یاندا ناوی هەربۆیە کاڵکردب���ۆوە. کوردس���تانیان ناوەک���ەش دیس���ان س���ەنتێزی بیرۆکە کالسیک مارکسیستەکانی ئەو گەنجانەی دەکردەوە، کە لەالی���ەک دژبەری هێڵێ واڵتان���ی س���ەرمایەداری ب���و، لەالیەکی سۆڤیەت و پێگەی دژبەری دیکەش���ەوە چین و واڵت���ە بەناو سۆسیالیس���تەکانی دیک���ەی ئەو کات���ەی دنیا بو لەس���ەر
کوردستان.
به خەباتی ب���ڕوای س���ەرەتا پەکەکە ش���ەقامی جەماوەر و نەب���و، چەکداری به بنەما گرتبو، بەاڵم چوار س���اڵ دوای کۆدەت���ا س���ەربازیەکەی 12 ی ئەیلولی 1980 له تورکی���ا، ک���ە قەدەغەکردن���ی پەرلەمان و دەس���تور و کوش���تنی دەیان له سەرانسەری هەزار چاالکوانی سیاسی واڵت لێکەوت���ەوە، پەکەک���ە تاکتیک���ی ش���ەڕی 1984دا، له س���اڵی گ���ۆڕی و ل���ه دژی دەوڵەت���ی تورکیا چەک���داری راگەیاند. یەکەم دەس���تەی گەریال تازە بیقاع له دەشتی پێگەیشتوەکانیش���یان له واڵتی لوبنان، کە ئەودەمە س���ەنتەری ئۆپۆزسیۆنەکانی تورکیا بو دژی جەنڕاڵه بۆتان هەرێمی ب���ەرەو کۆدەتاچیەکان، له باکوری کوردس���تان گەڕانەوە و یەکەم فیشەکی شۆڕشەکەیان بەرامبەر دەوڵەت تەقاند، کە جەنگێکی 30 ساڵەی لەسەر مافەکانی کورد توش���ی تورکیا کرد و تا
نەورۆزی ئەمساڵ بەردەوام بو. لەالی���ەن تورکی���اش س���ەربازانی زلهێزەکانی جیهان و سوپای ناتۆ له دژی پەکەکە بەردەوام هاریکاری لۆجیس���تی کران. دوای 9 ساڵ خەباتی چەکداریش، له 26 ی تش���رینی دوەمی ساڵی 1993، پەکەک���ە لەالیەن ئەڵمانی���ا یەکەمجار قەدەغەک���را، دواتریش یەکێتی ئەوروپا و ئەمری���کا به ڕێکخراوێکی "تیرۆریس���تی"
له کۆمەڵی نێودەوڵه تی ناساندیان. پەکەک���ە له س���اڵی 1986 ب���ەدواوە گۆڕان���کاری زۆر ڕیش���ەیی له بونی���ادی فەلس���ەفی خۆی���دا کردوە کە لەس���ەر بنەما فەلس���ەفیەکانی عەبدواڵ ئۆجاالن، ئێس���تاکە له ژێ���ر ناوی "مانیفێس���تۆی شارس���تانی دیموکراتیک" دەناس���رێت. پەکەک���ە پێیوایە کورد له ب���ری ئەوەی دەبێت بچێت، داگیرکەرەکانی له نەتەوە ئەوان به میت���ۆدی جیاوازبێت و ل���ەوان سیاس���ەت نەکات، لەم سۆنگەیەش���ەوە باس له دروس���تکردنی دەوڵ���ەت ناکات، بەڵکو ڕەتیدەکات���ەوە، چونکە پێیوایە: "دەوڵەت به سروشت هەرەمێکی فاشیستی هەیە له س���ەرەوە بۆ خوارەوە کۆنترۆل دەکات، ئینجا ئایدۆلۆژیاکەی هەرچیەک بێت، ناس���یۆنالیزمی سەرەتایی دەوڵەت س���ەرمایەداری کۆمۆنی���زم، نەت���ەوە، ی���ان ئاینی بێ���ت." بۆ پش���تگیری لەو بۆچون���ەش ئارگومێنتی ئ���ەوە دەکرێت کە،"هێچ گەلێکی دنیا نییە له حوکمڕانی دەوڵەتەکانی���ان خ���واری ب���ۆ س���ەر ئێستاش ڕازیبن."له سۆسیالیس���تەکانی "خۆس���ەری داوای، رادیکاڵت���ر دیموکراتی���ک )خۆبەڕێوەبردن( له ڕێگای کۆمەن���ەی راس���تەوخۆ و دیموکراس���ی لۆکاڵ���ی گەل" له کوردس���تان و ناوچەکە دەکات، کە ئەوەندەی له سۆسیالیس���ت ئانارش���یزمی ئیکۆل���ۆژی دیموکراتخواز له مەکس���یک و زاپاتیس���تەکان وەک بیرمەندەکان���ی وەک نوام چۆمس���کی و م���ورەی بوکچی���ن نزیک���ە، ئەوەن���دە له مارکس���یزم لینینیزمی"ئەرتۆدۆکس"ی دورکەوتۆتەوە. ئەمڕۆ پارتێکی جەماوەریە ک���ە به گەورەتری���ن پارتی کوردس���تان ئەژمار دەکرێت و کاریگەریەکانی بەس���ەر سیاس���ەتی ناوچەکەوە ڕۆژانە ش���رۆڤە
دەکرێن.س���اڵ 35 ی���ادی ک���ە ئێس���تاش دامەزراندنی دەکاتەوە، هاوکات 20 ساڵ تێپەردەبێت بەسەر قەدەغەکردن و دواتر ناساندنی وەک "ڕێکخراوێکی تیرۆریستی". لێ زۆرێک له میدیا و سەنتەری لێکۆڵینەوە سیاس���یەکانی جیهانیش ئاماژە دەکەن، "پەکەک���ە یەک���ەم پارت���ی سیاس���یە له جیهان���دا کە له دوای دەس���تگیرکردنی س���ەرکردەکەی،ئۆجاالن، هەروەه���ا 20 ڕێکخراوێکی قەدەغەک���ردن وەک س���اڵ تیرۆریست، کە فشاری زۆری بۆ هێناوە، له ب���ری کاڵبونەوە له ج���اران زیاتر بنکە ف���راوان بون و، کاریزما جەماوەریەکانی کاری تێنەکردو سیاسەتەکانی له تورکیا و ناوچەکە له جاران تۆختر رەنگیانداوەتەوە و
دەبنە سەردێری رۆژانە."
پەکەکە بۆ له ئەوروپا قەدەغە کرا؟ئولف پیتەرس���ۆن، کە مافناس���ێکی ن���اوداری به نەژاد ئەڵمانیەو بەرپرس���ی
رێکخراوی "بزوتنەوەی هاوکاری کوردە" له بەرلینی پایتەخت، له لێدوانێکی تایبەتدا پەکەکە و "قەدەغەکردنی ئاوێنە وتی، بۆ به تاوانکردن���ی چاالکیەکانیان له س���اڵی 1923 دەگەڕێت���ەوە ب���ۆ ڕێککەوتننامە ئەڵمانی���ا و ئابوریەکان���ی س���تراتیژیە تورکیا، کە وەک هاوکاری ناتۆ پەس���ند ک���را. ڕێکەوتننامەکە به ئاش���کرا دەڵێت پەکەکە هەڕەش���ەیەکی سیاسیە بۆ سەر ئەو ش���ێوە هاوپەیمانیانە، کە بازرگانی چەک���ە. هەرچەن���دە تورکی���ا خوازیار بو به ن���اوی تیرۆرەوە زیات���ر جەوهەری
قەدەغەکردنەکە پێناسە بکات.""قەدەغەکردنی وتیش���ی، پیتەرسۆن پەکەک���ە ماف���ی ڕادەڕبڕین���ی کلتوری و سیاس���ی ڕەوەندی کوردی له ئەوروپا بۆ ماوەی 20 س���اڵە خستۆتە ژێر فشارێکی تون���دەوە، بەتایبەتی له ئەڵمانیا کە هەر گردبونەوەیەک���ی کلتوری وێنەی عەبدواڵ ئۆج���االن یان س���یمبۆڵەکانی پەکەکە و ئااڵی س���ەوز و سور و زەردی کوردستانی لێبێت، پۆلیسی دژە تیرۆر دای دەخات و
ڕێکەخەرەکانیش دەستگیر دەکەن."بێ���ن فریتل���ەر، کە پێش���تر لەس���ەر یاس���اکانی ماف���ی م���رۆڤ له زانکۆکانی ئێس���تا ئەڵمانیا وانەی وتۆت���ەوە، چاالکوان و کۆمینتوس���ێکی رەخنەگری ئەڵمانیە، به ئاوێنەی وت، " تەنیا ئامانجی ئ���ەم قەدەغەکردنە بەتاوان ناس���اندنی تێکۆش���انی ڕەوای ڕزگاریخوازی کورد و گەالنی جیهانە، کە تێکۆش���انێکی تەواو یاسایشە له روانگەی بەرگریکردن له خۆت
له هەمبەر داگیرکاری."دوای ئەوەی له س���اڵی 1993 پەکەکە زنجیرەیەک خۆپیش���اندانی قەدەغەکرا، س���ەدان هەزار کەس���ی سەرتاس���ەری ئەڵمانیای���ان گرت���ەوە، ک���ە میدیاکانی ئەو واڵتە ئەوکاتە بە، "گەورەترین چاالکی سیاس���ی سەر ش���ەقامەکان" ئەژماریان دەکرد ل���ه دوای ڕوخانی دیواری بەرلین. ئەو خۆپیشاندانانە به شێوەیەکی زۆر توند کپکران لەالیەن پۆلیسەوە، کە دەرەنجام پێکدادان���ی تون���دی سەرش���ەقامەکانی لێکەوتەوەو ئاکامیش چەند گەنجی کورد تیایان���دا گیانیان لەدەس���تدا، کە یەک لەوان به گولەی پۆلیس پێکراو به ئاشکرا ڕاگەیەنرا به تۆمەتی هەڵگرتنی سیمبولی
پەکەکە کوژرا. کری���س دێڤیریم، کە باوک���ی تورکەو س���ااڵنی له س���ەرەتای ئەڵمانە، دایکی نەوەدەکانەدا لەو خۆپیشاندانانە بەشداری کردوە و، وت���ی، " ئ���ەم قەدەغەکردن���ە له دوای یەکگرتنەوەی ئەڵمانیا دەس���تی پێک���رد، ئەوکاتە ئەڵمانی���ا به ناوی ناتۆ بەش���ی س���ەربازیەکانی ئامێرە چەک و رۆژهەاڵتی ئەڵمانیای به تورکیا فرۆشت تا له دژی سەرهەڵدانی کوردەکان به کاری
بێنێت."وتیشی، "فرۆشتنی ئەو چەکانە ئابوری ئەڵمانی���ای بەرز ک���ردەوە، کە ئەوکاتە به س���ەرکەوتنی تێزەکان���ی فوکویام���ا و سەرمایەداری بەسەر بەناو سۆسیالیزمی ئەڵمانیای رۆژهەاڵت باس���یان لێدەکرد، لەالیەکی دیکەش���ەوە ڕێگەی بۆ تورکیا خۆشکرد ئیتر به ئاس���انی لەگەڵ واڵتانی دیک���ەی نات���ۆدا گرێبەس���تی چ���ەک و فڕۆکە و تانک ببەس���تێت، چونکە تورکیا
ڕەوایی وەرگرت."سەرباری ئەوەی ئەڵمانیا و دواتر واڵتانی ئەوروپا بڕوای���ان به تۆمەتەکانی تورکیا هێن���ا ک���ە دەخرای���ە پ���اڵ پەکەک���ە، تۆمەتێکی دیکەی دیار بۆ قەدەغەکردنی ئ���ەوە بو کە پەکەکە قاچاخچێتی مادە هۆش���بەرەکان دەکەن بۆ بەدەستهێنانی س���ەرمایە له ئەوروپا. کەچی له ڕاپۆرتی هەواڵگ���ری دەزگای 2011ی س���اڵی ئەڵمانیا ناس���راو بە،"مەکتەبی فیدرالی پارێزگاریک���ردن له دەس���تور"، ک���ە بۆ ئەنجومەنی یەکێتی ئەوروپاش نێردراوە، هاتوە:" هیچ بەڵگەیەک نییە بیسەلمێنێ پەکەک���ە ڕیکخس���تنەکانی پەیک���ەری بازرگانی مادە هۆش���بەرەکانیان کردبێت یان بیکەن." س���ەرباری ناوەڕۆکی ئەو راپۆرتە، قەدەغەکردنی پەکەک هەر وەک
خۆی مایەوە.
مافی کورد، قوربانیە گەورەکەمافپارێ���زان و چاالکوانان���ی مافەکانی م���رۆڤ دەڵێ���ن قەدەغەکردنی پەکەکە سیاس���یەکانی کلت���وری و ڕەوا ماف���ە
ڕەوەندی کوردی پیشێل کردوە .الرس فیش���ەر پارێزەرێکی ئەڵمانیەو باسی لەوەکرد کە له پێنج ساڵی ڕابردودا لەسەر چەند دۆسیەی بەرگری پەنابەرانی
کورد کاری کردوە
پەکەکە بو به 35 ساڵ 20 ساڵە ئەوروپا قەدەغەی کردوە
پەکەکە پێیوایە کورد له بری ئەوەی له نەتەوە
داگیرکەرەکانی بچێت، دەبێت
لەوان جیاوازبێت و به میتۆدی ئەوان سیاسەت نەکات،
لەم سۆنگەیەشەوە باس له دروستکردنی
دەوڵەت ناکات، بەڵکو ڕەتیدەکاتەوە
کورد هه رگیز له به رژه وه ندی نیه
که واڵتانی ده وروبه ری به هێز بن
19 »»
19 »»
و ه رزی هاتنه وه ی مه الکان
له م ژماره ی���ه دا به ختیار عه لی، به ه���ۆی کاری تایبه ته وه گۆش���ه ی ژورێک له ئاوێنه نانوسێت، له گه ڵ داوای لێبوردندا.
ئاهه نگێکی النه نگرانی په که که له قه ندیل فۆتۆ: رێبه ر نه جم
حه سه نی روحانی
ئا: هاوكار حسێن
مه سرور بارزانی پێیوایه ، یه كگرتنه وه ی هه ردو كابینه ی هه ولێرو سلێمانی زیاتر ئارایشته و یه كێتی هه میشه به درۆ بانگه شه ی ئه وه ده كات كه
ئه وان خاوه نی ده سه اڵتن له خانه قین. هه روه ها ده ڵێت، "كه مالی سه ید قادر به نهێنی له الی من دانی به وه داناوه
كه هه رچیه كی وتوه درۆ بوه ". له الیه ن خۆیشیانه وه ئه مریكیه كان دركیان به وه كردوه كه "پارتی به رده وام به دگومان بوه به رامبه ر تاڵه بانی و
ده شڵێن، به درێژایی مێژو كورده كان كێشه ی ئه وه یان هه بوه كه نه یاتوانیوه
یه كگرتویی خۆیان له به رامبه ر یه ك دوژمنی هاوبه شدا بپارێزن.
به ڵگه نامه یه كی نهێنی پێگه ی ره سمی ویكیلیكس ئاش���كرایده كات كه مه سرور بارزانی ، كوڕه گه وره ی مه سعود بارزانی س���ه رۆكی هه رێم ل���ه الی ئه مریكیه كان به دگومان���ی خۆی نیش���انداوه به رامبه ر به تایب���ه ت یه كێت���ی ، س���ه ركردایه تی تاڵه بانی و به رهه م ساڵح، به وه ی له به غدا كار ب���ۆ به رژه وه ندیه كان���ی حزبه كه یان ده كه ن، راش���یگه یاندوه ، یه كگرتنه وه ی ه���ه ردو كابین���ه ی هه ولێرو س���لێمانی ئه وه نده ی ئارایشته ئه وه نده واقعی نیه .به پێ���ی ناوه ڕۆكی ئ���ه و به ڵگه نامه یه ك���ه باڵیۆزخان���ه ی ئه مری���كا له به غدا باڵویكردوه ت���ه وه و وێنه یه ك���ی ده س���ت ئاوێنه كه توه ، له زاری مه س���رور بارزانی س���ه رۆكی پێشوی ئاژانس���ی پاراستنی كوردس���تانه وه دیموكرات���ی پارت���ی كێش���ه نهێنیه كان���ی نێ���وان یه كێتی و پارتی ئاش���كراده كات و ناوبراو پێیوایه ، "یه كگرتنه وه ی هه ردو كابینه ی هه ولێرو سلێمانی ره نگه ئه وه نده ی ئارایشت بێت
ئه وه نده واقعی نه بێت".ل���ه و به ڵگه نامه ی���ه دا ك���ه ب���ه "زۆر نهێن���ی " پۆلێنكراوه ، مه س���رور بارزانی ئه مریكیه كان له گ���ه ڵ له كۆبونه وه یه كدا رایگه یاندوه ، "یه كێتی هه میش���ه به درۆ بانگه ش���ه ی ئ���ه وه ده كات ك���ه ئه وان خاوه نی ده سه اڵتن له خانه قین، له كاتێكدا به درێژای���ی مێ���ژو پارت���ی پێگه یه كی
گه وره تری هه بوه له و ناوچه یه دا".هه روه ها مه س���رور بارزانی وتویه تی ، كاروچاالكیه كان���ی بۆچ���ی "ده زان���م رێكخراوی ئۆپیك به زۆری له س���لێمانیه ، له به رئ���ه وه ی به ره���ه م س���اڵح نزیك���ه له رۆبێرت مۆسباچه ر، سه رۆكی ئۆپیك و ده چێته خانه ی ژێربه ژێر بڕیاره كانیشی
به رژه وه ندی یه كێتیه وه ".له الیه ن خۆیشیانه وه ئه مریكیه كان ئه و والێكداوه ته وه مه سروریان هه ڵوێسته ی كه "پارت���ی ب���ه رده وام به دگومان بوه به رامبه ر تاڵه بانی . هه روه ها پارتی ترسی له وه هه یه ئه م رێككه وتنه ده س���ه اڵتی
زۆرتر بداته یه كێتی له به غدا".له به ڵگه نامه كه دا باسی كه مالی سه ید قاد كراوه له الیه ن مه س���روره و ده ڵێت، "بارزانی باسی له وه كرد، كه مالی سه ید قادر ته نها پێویس���تی به ئاگاداركردنه وه هه بوه . وتیشی ، "كه مال له الی من دانی به وه دا ن���اوه كه ئه وه ی بۆیه كردوه ، تا
هه مو خه ڵك ناوی بزانن، هه روه ها دانی به وه ش���داناوه كه هه رچیه كی وتوه درۆ
بوه ".ئه مریكی���ه كان له كۆتایی���دا ئاماژه یان ب���ه وه كردوه كه "له دو س���اڵی رابردودا ك���ورده كان له به غدا به هێزب���ون به هۆی كاركردنی���ان وه ك یه ك به ره ، له كاتێكدا به درێژایی مێژو كێشه ی ئه وه یان هه بوه نه یاتوانی���وه یه كگرتویی خۆیان بپارێزن ی���ه ك دوژمنی ته نان���ه ت له به رامب���ه ر
هاوبه شیشدا".
نێوان هاوپه یمانێتیه ك���ه ی باب���ه ت: یه كێت���ی و پارتی هه موی ب���زه و خه نده
نیه ئه مریكا باڵیۆزخان���ه ی س���ه رچاوه :
له به غدا06BAGHDAD443 : ئای دی
به روار: 13ی شوباتی 2006پۆلێن: زۆر نهێنی
پوخت���ه : له ئاهه نگێكی ئێواره خوانی له ماڵ���ی ،2006 ش���وباتی 8ی رۆژی ئه ندام���ی مه كته بی به ره���ه م س���اڵح، سیاسیی یه كێتی نیشتمانی كوردستان، مه س���رور بارزانی ، س���ه رۆكی ئاژانسی كوردستان دیموكراتی پارتی پاراستنی گومان���ی قوڵ���ی نیش���اندا به رامب���ه ر حزب���ه ركابه ره ك���ه ی ك���ه یه كێتی���ه و یه كگرتن���ه وه ی ك���ه ته ئكیدیك���رده وه ه���ه ردو كابین���ه ی هه ولێرو س���لێمانی ره نگه ئه وه نده ی ئارایشت بێت ئه وه نده واقعی نه بێ���ت. بارزان���ی به دورودرێژی س���كااڵی ل���ه دژی یه كێتی ك���رد. ئه و به ش���ێوه یه كی چاوه ڕواننه ك���راو كه وته به رگریكردن به رامبه ر ئ���ه و راپۆرتانه ی ب���اس له زیادبونی پێگه ی پارتی ده كه ن له خانه قی���ن و ئه و ده ستپێش���خه ریانه ی له پارێزگای ده كرێ���ن وه به رهێن���ان بۆ سلێمانی . ئه و كاردانه وه سلبیه ی مه سرور كه پشتڕاس���تده كاته وه ده نگۆیانه ئه و ده وترێ���ت هاوپه یمانی نێ���وان یه كێتی و
پارتی قورسه به ڕێوه ببرێت.
كاردانه وه ی مه سرور به رامبه ر یه كێتی مه س���رور بارزان���ی كاردانه وه یه ك���ی سه یری نیشاندا، كاتێك كه وته باسكردن ئ���ه و مه س���ه النه ی په یوه ندی له باره ی
به یه كێتیه وه هه یه . كاتێكیش راوێژكاره پرس���یاری ئه مری���كا سیاس���یه كه ی كرد له ب���اره ی ئ���ه و ده نگۆیانه ی باس له جموجوڵی ئاژانس���ی پاراستنی پارتی ده ك���ه ن له ناو خانه قیندا، ده س���تبه جێ مه س���رور وتی ، "كێ ئه م���ه ی پێوتن؟ یه كێت���ی ؟ عه ره ب���ه كان؟ گره وده ك���ه م ئ���ه وه یه كێتی بوه ، وانیه ؟ به بێ ئه وه ی چاوه ڕوانی وه اڵمدانه وه بكات، بارزانی بۆ ماوه ی بیس���ت خوله ك باسی له وه كرد كه چۆن ئه ندامێكی پارتی به شێوه یه كی شه رعی پۆس���تی به ڕێوه به ری پۆلیسی خانه قینی بردۆته وه . وتیش���ی ، یه كێتی هه میش���ه ب���ه درۆ بانگه ش���ه ی ئ���ه وه ده كات ك���ه ئه وان خاوه نی ده س���ه اڵتن له خانه قین، له كاتێك���دا به درێژایی مێژو پارتی پێگه یه كی گه وره تری هه بوه له و ناوچه یه دا. بارزانی باسی له وه ش كرد، كه "هه مو جوڵ���ه ی پارتی بۆ خانه قین ته نها یه ك پیاو بوه ، ئه ویش به ڕێوه به ری
نوێی پۆلیس بوه ".
پ���اش كه مێك وه س���تان، مه س���رور بارزان���ی بابه تی ده ستپێش���خه ریه كانی ئۆپیكی هێنایه پێش���ه وه كه مه به ست لێی پێشخس���تنی كه رت���ی وه به رهێنانه له عێراق. هه روه ها داوای كۆبونه وه ی كرد له گه ڵ به رپرسانی ئۆپیك بۆ باسكردنی ئه وه ی بۆچی پرۆژه كان���ی ئۆپیك هه ر له س���لێمانین. وت���ی ، "ده زان���م بۆچی به زۆری رێكخراوه ئه و كاروچاالكیه كانی ساڵح به رهه م له به رئه وه ی له سلێمانیه ، نزیكه له رۆبێرت مۆس���باچه ر، سه رۆكی ئۆپیك و بڕیاره كانیشی ژێربه ژێر ده چێته خانه ی به رژه وه ندی یه كێتیه وه ". بارزانی ئام���اژه ی به وه ش كرد ك���ه هه ولێر زۆر پێشه كه وتوترو شیاوتره بۆ وه به رهێنانی
تایبه ت.
ده ستگیركردنی كه مالی سه ید قادر هه ڵه بو
راوێ���ژكاری پرس���یاری له وه اڵم���ی بارودۆخی له باره ی ئه مریكا سیاس���یی د. كه مال س���ه ید قادر، كه ره گه زنامه ی نه مس���ایی هه ی���ه و له س���ه ر قس���ه وتن به بنه ماڵه ی بارزانی بۆ ماوه ی 30 س���اڵ حكوم���درا، مه س���رور بارزانی وتی ، ئه و
ده ستگیركردنه هه رگیز نه ده بو روبدات. وتشی ، ئه گه ر له كاتی ده ستگیركردنه كه ی له ناو هه ولێردا بوایه ، ئه وا نه یده هێش���ت ده س���تگیری بكه ن. ئام���اژه ی به وه ش ك���رد ك���ه به رپرس���انی هه ولێ���ر هیچ رێگه چاره یه كی تری���ان له به رده م نه بوه جگه له لێپرس���ینه وه ی ، له س���ه رئه وه ی كه مال سكااڵی ده س���تی قوربانیه كانی یاس���اییان تۆماركردبو. هاوكات بارزانی باس���ی له وه ش ك���رد، ئ���ه و حاڵه ته ی كه مالی سه ید قادر مه سه له یه كی عه قڵی بوه كه ته نها پێویستی به ئاگاداركردنه وه هه بوه . وتیش���ی ، "به تایبه تی له الی من دانی به وه دا ناوه كه ئه وه ی بۆیه كردوه تا هه مو خه ڵك ن���اوی بزانن، هه روه ها دانی به وه ش���داناوه كه هه رچیه كی وتوه درۆ بوه ." بارزان���ی ئاماژه ی به وه كرد، جێگ���ه ی داخ���ه میدیای خۆرئ���اوا ئه و روداوه یان گه وره كردوه . هه روه ك سوربو له س���ه ر ئه وه ی كه ده بێ���ت دادگاكانی كوردستان له كاتی خۆیدا ئه و مه سه له یه تاوتوێ بكه ن. بارزانیه كان ناتوانن داوا له دادگا بكه ن قادر ئازاد بكات بێئه وه ی
به رێوشوێنه یاسایییه كاندا نه ڕوات.
كۆمێنت:مه س���رور بارزان���ی كوڕی س���ه رۆكی دیموكراتی كوردستان و سه رۆكی پارتی هه رێ���م، مه س���عود بارزانی���ه . ئه و زۆر به باشی ئاگاداری شێوازی بیركردنه وه ی حزبه كه یه ت���ی . ئه و ك���ه كاره كته رێكی سیاسیی كاریگه ره ، به رده وام روخسارێكی نه رمونیان نیشانی دنیا ده دات. ده شێت مه س���رور بارزانی خۆی وه ك كه سێكی گفتوگۆكردن له كاتی ده ربخات كاریگه ر له گه ڵ راوێژكاره سیاسیه كه ی ئه مریكا، ب���ه اڵم ئه و جۆره وه اڵمدان���ه وه تونده ی له باره ی یه كێتیه وه ئه وه نیش���انده دات ك���ه كاردانه وه كان���ی كوێران���ه ب���وه . راپۆرته كان���ی مه س���رور هه ڵوێس���تی پێش���و پشتڕاس���تده كه نه وه كه پارتی به رده وام به دگومان بوه به رامبه ر جه الل تاڵه بانی س���كرتێری یه كێتی نیشتمانی كوردس���تان. پارتی وای نیش���انده دات ك���ه خۆش���حاڵه به رێككه وتن���ی له گه ڵ یه كێت���ی بۆ پش���توانیكردن له تاڵه بانی تا ببێته س���ه رۆكی عێراق و له به رامبه ردا
مه سعود بارزانی ببێته سه رۆكی هه رێمی كوردستان. به اڵم پارتی ترسی له وه هه یه ئه م رێككه وتنه ده س���ه اڵتی زۆرتر بداته یه كێت���ی له به غدا. له راس���تیدا، چه ندین ئه ندامی پارتی به راوێژكاری سیاس���یی ئه مریكای���ان راگه یاندوه كه وه ك پارتی هه ستده كه ن له دابه شكردنی پۆسته كاندا له به غدا كه میان به ركه وتوه . له دو ساڵی له به غدا به تایبه ت ك���ورده كان رابردودا به هێزبون به هۆی كاركردنیان وه ك یه ك به ره ، له كاتێكدا به درێژایی مێژو كێشه ی یه كگرتویی نه یاتوانیوه هه بوه ئه وه یان خۆیان بپارێزن ته نانه ت له به رامبه ر یه ك دوژمنی هاوبه شیشدا. ئێمه هه ستده كه ین نێ���وان په یوه ندیه كان���ی ئیداره دان���ی یه كێتی و پارتی شتێكی زه حمه ته .
كابینه ی پارتی و گۆڕان
ج���ۆر دو سیاس���ه تدا له دنی���ای به هۆی یه كی���ان هه یه ؛ نزیكبون���ه وه هێزه كان���ه و هاوبه ش���ی قه ناعه ت���ی گۆڕان���ی به ه���ۆی ئه ویدیكه ش���یان هاوكێش���ه كانه ، یه كه میان ته مه ندرێژ و هاوته مه ن���ی كات���ی و دوه می���ان هاوكێشه كه ده بێت، یه كه میان ئامانجی هاوبه ش و دوه میشیان رێگای هاوبه ش كۆیانده كات���ه وه . هێش���تا زوه ن���اوی بنێی���ن )نزیكبونه وه (، ب���ه اڵم ئه گه ر له پێكهێنان���ی كابین���ه ی هه ش���ته می بگه نه گ���ۆڕان پارت���ی و حكومه ت���دا نزیكبونه وه كه یان ئ���ه وا رێككه وت���ن، له جۆری دوه م ده بێت، واته له ئه نجامی هاوكێش���ه كانه هێز و ته رازوی گۆڕانی ده ركه وت. هه ڵبژاردن���دا له دوایین كه نه وشیروان له كۆبونه وه ی ئه وه ی بۆیه مس���ته فا له گ���ه ڵ مه س���عود بارزانی و نێچیرڤان بارزانی-دا بینیمان، تێكه ڵێك له نوان���دن و وریایی به س���ه ریدا زاڵبو؛ له ته وق���ه و خه نده گۆڕینه وه و نوان���دن وریایی���ش له ده ره نجام���ه نادیاره كان. چونكه بۆش���اییه كی گ���ه وره ئه و دو خه ره ندێكی له یه كجیاده كاته وه ، هێزه له نێ���وان هه ردو كه س���ێتییه قوڵیش مه سعود )نه وش���یروان و سیاسییه كه بارزانی(دا هه یه كه ره گوریشه كه ی بۆ س���ااڵنێكی زوتر له دروستبونی گۆڕان بۆیه كۆبونه وه كه ش���یان ده گه ڕێته وه . دوبه دو و داخراوبو و تا ئێستا كه مترین زانیاری���ی له باره ی���ه وه دزه یكردوه بۆ میدی���اكان. یه كێتی-ش كه له دۆخێكی هه ستیارییه كه ی ناله باردایه ، ده رونیی بۆ هه ر نزیكبونه وه یه كی له وجۆره زیاتر بوه و به ڕونی هه س���ت به و دڵه ڕاوكێیه ده كرێت كه له الی سه ركردایه تییه كه ی دروس���تبوه . هه ستێك كه له مه ترسیی هاوپه یمانه ك���ه ی پش���تتێكردنی )پارتی( و فێڵ و غ���ه دری ركابه ره كه ی )گۆڕان( هه ڵده قوڵێ. له هه مانكاتیشدا ئ���ه و بۆش���اییه ی غیابی م���ام جه الل رونت���ر رۆژب���ه رۆژ دروس���تیكردوه ؛ توش���ی حزبه ك���ه ده رده ك���ه وێ و په كخس���تنی بڕی���ار ده كات؛ ه���ه ردو جێگری س���كرتێری گش���تیی ده توانن له گه ڵ رێكخه ری گشتیی گۆڕان له سه ر چاره س���ه ركردنی كێش���ه ی پارێزگاری س���لێمانی رێكك���ه ون، ب���ه اڵم له گه ڵ مه كته بی سیاس���یی حزبه كه ی خۆیان ناگه نه رێككه وتن، به شێكیان مه سعود بارزانی به مه رجه ع���ی خۆیان ده زانن و ده ڵێن )له قس���ه ی ئ���ه و ده رناچین!(، كه چ���ی هی���چ ك���ه س و ئۆرگانێك���ی بڕیار به س���ه رچاوه ی حزبه كه ی خۆی نازانێ!.. حزبیش ل���ه م دۆخه دا ته نیا ده توانێ له سه ر بڕیاری الواز كۆده نگیی ه���ه رزو ئ���ه وه ی دروس���تبكات؛ وه ك رایگه یاند كه ئه و ئاماده یه به ش���داریی حكومه ت ب���كات، بێ ئه وه ی چاوه ڕێی ده ستپێكردنی گفتوگۆكان بكات و بزانێ مه رج���ی الیه نه كانی دیكه چی ده بێت. ره نگه گۆڕانیش له ڕقی ئه وه ی یه كێتی به ده سپێش���خه رییه كه ی بۆ پێكهێنانی نه بو رازی په رله مانی فراكس���یۆنێكی )كه ب���ه )42( كورس���ی-ه وه ده بون به گه وره ترین فراكسیۆن و بۆ پێكهێنانی حكومه ته ك���ه راده س���پێردران(، زیاتر له پارت���ی چاوه ڕێده ك���رێ ل���ه وه ی نزیكببێته وه ، بۆ ئ���ه وه ی ئه و په یامه بگه یه نێت ك���ه ده توانێ له په راوێزێكی به رفراواندا یارییه سیاسییه كانی خۆی شه ریكێكی ببێته س���ه ره نجام بكات و حكوم���ه ت و له كابین���ه ی س���ه ره كی له هه ڵبژاردنی داهاتوی پارێزگاكانیشدا، به مس���ۆگه رییه وه ده سه اڵتی پارێزگای س���لێمانی ده باته وه و ده ب���ێ یه كێتی وه ك تاكه زه ره رمه ندی هاوكێش���ه كان
به ركه ناربكات. بۆیه ئه م دۆخه ده رونی – سیاسییه ی پێكهێنانی گفتوگۆكانی له سایه یدا كه حكومه ت به ڕێوه ده چێت؛ ئه گه ری ئه وه به هێزده كات كه چاوه ڕوانی كابینه یه كی جیاواز له وانه ی پێشو بین، به اڵم گرنگ ئه وه یه دیدی كام الیه ن زیاتر به س���ه ر ئ���ه و جیاوازییه دا زاڵ ده ب���ێ؛ پارتی ی���ان گۆڕان؟.. مه نتیقه سیاس���ییه كه كابینه كه وه ك پارت���ی پێمانده ڵ���ێ؛ ده س���ته مۆكردن و ب���ۆ كێڵگه ی���ه ك بێده نگكردنی گۆڕان ده بینێ و گۆڕانیش وه ك كێڵگه ی تاقیكردنه وه ی پرۆژه كانی بۆ چاكسازیی ده یبینێ. كه واته با پێش
روداوه كان نه كه وین و چاوه ڕێ بین..
تایبهت)405( سێشه ممه 662013/12/3
62ئه مریكیه كان: پارتی به رده وام به گومان بوه له تاڵه بانی مهسروربارزانی:یهكگرتنهوهیكابینهیههولێروسلێمانیئارایشته
مه سرور بارزانی كاردانه وه یه كی
سه یری نیشاندا، كاتێك كه وته
باسكردن له باره ی ئه و مه سه النه ی
په یوه ندی به یه كێتیه وه هه یه
كورده كان له به غدا به هێزبون به هۆی
كاركردنیان وه ك یه ك
به ره ، له كاتێكدا به درێژایی مێژو
كێشه ی ئه وه یان هه بوه نه یاتوانیوه یه كگرتویی خۆیان بپارێزن ته نانه ت
له به رامبه ر یه ك دوژمنی هاوبه شیشدا
مه سرور بارزانی
ئا:بارامسوبحی
پارلهمانتارانیلیستیدهوڵهتیقانونوعێراقیهناڕهزاییلهدژی
رێكهوتنینێوانحكومهتیههرێموتوركیابۆههناردهكردنینهوتوغازیكوردستان،دهردهبڕنو
بهپێچهوانهیدهستوریدهزانن.پارلهمانتارانیكوردیشرێكهوتنهكهبهدهستوریناودهبهنورایدهگهیهننبۆرونكردنهوهیناوهڕۆكیرێكهوتنهسهرۆكیحكومهتیههرێمسهردانی
بهغدادهكات.
ناوخۆییو میدیا ههفتهیهكه ماوهینێودهوڵهتی���هكان،ههواڵیجۆراوجۆررێكهوتن���یههناردهكردنی لهب���ارهینهوتیههرێمیكوردس���تانلهڕێگهیبهگوێرهی باڵودهكهن���هوه. توركیاوهزانیاریمیدیاكان،رێكهوتنهكهجهختلهوهدهكاتهوهلهساڵی)2015(داههرێمی���هكملیۆنبهرمیلن���هوتههناردهدهكات،داهات���ینهوتیههرێمیشلهبانكێك���یحكومیتوركی���ادادهنرێ،تائهوكاتهیههرێموناوهندلهس���هررێكدهكهون. داهاتهكهی دابهشكردنیلهساڵی)2017(شداههناردهیغازیههرێمدهس���تپێدهكات،س���ااڵنهشتوركیا)20(ملیارمهترچوارگۆش���ه
غازدهكڕێ.پارلهمانتاریلیستیدهوڵهتیقانونئاشكراكردنی داوای فهتالوی، حهنانناوهڕۆكیرێكهوتنهكهدهكاتودهڵێتئ���اگاداریحكومهتی بهب���ێ "ئهگهرناوهندیرێكهوتنكرابێ،ئهواپێویستهپهیوهندییهكانی عێ���راق حكومهت���یبهبۆچونی بپچڕێنێت". توركیا لهگهڵئهوپارلهمانتارهیلیس���تهكهینوریمالیك���یس���هرۆكوهزی���ران،ئهگهر
توركیاپهیوهندییهكیسیاسیوئابوریباشیلهگهڵعێراقدهوێ،"پێویستهلهسهریرێزلهعێراقبگرێوپابهندبێئهگهر بهحكومهتیعێراقهوه،چونكهرێكهوتنكرابێواتهتوركیازیادهڕۆییكردۆتهسهرسهروهریعێراقوزیانیبهبهرژهوهندیهاواڵتیانگهیاندوه".
ههواڵیمیدیاكانلهبارهیرێكهوتنینێوانههرێموتوركیا،زانیاریدژبهیهكیجهخت ههندێكیان بهجۆرێ���ك تیایهلهواژوكردن���یرێكهوتنهكهدهكهنهوه،لهوهدهكهن ب���اس دیكهش ههندێكیبههۆیفشارهكانیحكومهتیئهمریكاونهكراوه. واژو رێكهوتنهكه عێراقهوه،نادیاریزانیارییهكانلهئاس���تێكدایه،س���هرۆك راگهیاندن���ی راوێ���ژكاریوهزیرانیعێراقعهلیموس���هوی،لهلێدوانێك���یرۆژنامهوانی���دارایگهیاندتائێس���تالهالیهنتوركیاوحكومهتیههرێمهوه"هیچزانیارییهكیفهرمیمانپێنهگهیشتوهكهگرێبهستهكهیانواژو
كردبێت".ههندێكلهچاودێرانباسلهوهدهكهنرێكهوتن���ینێ���وانحكومهتیههرێموتوركیا،بهبێرهزامهندیبهغدا،دهبێتههۆیگرژبونیپهیوهندییهكانیههرێموناوهند،لهكاتێكداتائێس���تابودجهیس���اڵیداهاتونهگهیشتۆتهپارلهمانوپهس���هندنهكراوه،ئهم���هجگهلهوهیبڕیاروایهلهكۆتاییمانگینیس���انیس���اڵیداهاتوداههڵبژاردنیپارلهمانبهڕێوهبچێت.بۆرهواندنهوهیگومانوس���هرنجهكانیش،پارلهمانتارانیكوردباسلهس���هردانیسهرۆكیحكومهتیههرێ���منێچیرڤانبارزان���یبۆبهغدا
دهكهن.پارلهمانتاریهاوپهیمانیكوردستان)یهكێتی(حهس���هنجیهاد،ئاشكرایكردتائێس���تانهوتیههرێملهڕێگهی
نهكراوه. توركیا رهوان���هی بۆرییهوهههروههاوتیش���ی"سهرۆكیحكومهتههرێمسهردانیبهغدادهكاتوحكومهتیناوهن���دیل���هجهوه���هروناوهڕۆكیرێكهوتنهك���هئ���اگاداردهكات���هوه".لهبارهیكات���یههناردهكردنینهوتیكوردستانیش���هوه،وت���ی"نازانمبهرلهكۆبونهوهلهگهڵحكومهتیناوهندینهوتههناردهدهكرێیاننا،چونكهئهوباس���هدهبێتلهوكۆبونهوهیهیكهبڕیارهسهرۆكوهزیرانیههرێمبۆ
بهغدابیكاتیهكالبكرێتهوه".ناكۆكیهكانینێ���وانههرێموناوهندلهسهرپرسینهوتوغازلهكاتێكدایهم���اوهیحهوتس���اڵهقانونینهوتوغازل���هپارلهمانیعێراقهوتائێس���تاپهس���هندنهك���راوه،لهكۆتاییمانگیس���هرۆكی ئهمساڵیش���دا نیس���انیحكومهت���یعێراقوههرێ���مرێكهوتنلهسهرچارهسهركردنیپرسیپێدانیكرێیكۆمپانی���انهوتیهبیانیهكانكهلهكوردستانكاردهكهن،بهاڵمتائێستا
ئهمخاڵهشجێبهجێنهكراوه.ئهندام���یلیژن���هین���هوتوغ���ازلهپارلهمان���یعێراقفوراتش���هرع،پێیوای���هههررێكهوتنێكلهس���ایهیغ���ازو ن���هوتو قانون���ی نهبون���یههماههنگیلهگ���هڵحكومهتیناوهندنابێت". بدرێت"ش���هرعیهتی ئهنجامئاماژهبهوهش���دهكاترێكهوتنامهكهینێ���وانههرێ���موتوركیالهئێس���تاداپهیوهندییهكانینێوانههرێموناوهندوتوركیا"بهرهوئاڵۆزیدهباتوخزمهتی
بهرژهوهندیهیچالیهنێكناكات".سهرهڕاینهبونیقانونینهوتوغازلهعێراقدا،بهشێكیدیكهیسهرچاوهیكێش���هكانینێ���وانههرێ���موناوهندبۆچونهكانیانه شیكردنهوهو جیاوازیلهس���هرئ���هومادانهیدهس���توركه
بهس���هروكاریكردنی پهیوهندی���اندۆسیهینهوتهوهههیه.پارلهمانتارانیههناردهكردنی رایدهگهیهن���ن ك���وردن���هوتلهالی���هنههرێم���هوهكارێكیعێراقیش پارلهمانتارانی دهستورییهو
رهتیدهكهنهوه.هاوپهیمانی لیس���تی پارلهمانتاریكوردس���تان)پارتی(شوانمحهمهدنهوتی گرێبهس���تی واژوكردنی تهها،
بهمافێكی توركی���ادا ههرێمو لهنێوانناودهب���اتو ههرێ���م دهس���توریهۆكارهكهیدهگێڕێت���هوهبۆماددهی)112(دهس���تور،كهبهوتهیناوبراوئهومادهی���هئهوهیزامنك���ردوهكه
نهخشیسیاسهتینهوتیبههامهههنگیلهنێوانحكومهتوههرێموپارێزگاكاندا
دهبێت.س���هبارهتب���هداواكاریههندێ���كالیهنیعێراقیبۆئهوهیداهاتینهوترهوانهیخهزێنهیحكومهتیناوهندی"هیچ دهڵێ���ت ناوب���راو بكرێت���هوه،گرفتێ���كلهوهدانی���ه".لهههمانكاتدارهخنهیلهوهشگرتكهماوهیحهوتس���اڵهقانونینهوتوغازلهپارلهمان
پهسهندنهكراوه.ههرچهندهش���وانمحهم���هدئاماژهبهوماددهیهیدهستوردهدات،بهاڵمپارلهمانتارێكیدهوڵهتیقانونجهختلهوهدهكات���هوهبهپێ���یئ���هومادهیهتهنها نهوت ههناردهكردنی دهسهاڵتیلهدهسهاڵتیحكومهتیناوهندیدایه.
عهبد قانون دهوڵهتی پارلهمانتاریعهباسشیاع،باسلهوهدهكاتماددهی)112(دهستوردهسهاڵتینهوتیتهنهاداوهت���هحكومهتیناوهن���دی"تائهوكاتهیقانونینهوتوغازدهردهچێتوئهوپرۆسهیهرێكدهخاتبهههماههنگیلهگ���هڵههرێ���موئ���هوپارێزگایانهیرێكنهخراون". ههرێمدا لهچوارچێوهیههناردهكردنینهوتیشبهبێگهڕانهوهبۆحكومهتیناوهندیبه"نادهستوری"ناودهباتودهڵێت"لهبهرئهوهیقانونینهوتوغ���ازنییه،حكومهتیناوهندی
بهرپرسهلهدۆسیهینهوت".لهالی���هنخۆی���هوهپارلهمانت���اریلیستیعێراقیهسوهادفازڵعوبێدی،پشتیوانیلهبۆچونهكهیشیاعدهكاتونهوت ههناردهكردنی رایدهگهیهنێ���تبهبێگهڕانهوهبۆحكومهتیناوهندی"دهس���تور چونكه "نادهس���تورییه"،رونیكردۆتهوهكهس���امانینهوتبۆههموان���هوناكرێبهب���ێگهڕانهوهبۆ
حكومهتمامهڵهیپێوهبكرێت".
ئا:ئیحسانمهالفوئاد
بههۆیخراپیرهوشیئهمنیوكهمیخزمهتگوزارییهوه،ئهنجومهنیقهزایخورماتوداوادهكهنقهزاكهیانبخرێتهسهرپارێزگایكهركوك.ئهندامێكیئهنجومهنیپارێزگایسهاڵحهدین
رایدهگهیهنێتزۆرینهیئهندامهكانیاندژیئهوداواكارییهن،بهوتهی
پارلهمانتارێكیكوردیشبهپێیماددهی)140(ناوچهجێناكۆكهكانبۆیاننییه
بڕیارلهچارهنوسیخۆیانبدهن.
ههفت���هیرابردوس���هرجهمئهندامانیق���هزایخورماتوداوایانك���ردقهزاكهیانداببڕێ���تو س���هاڵحهدین لهپارێ���زگایبهپارێزگایكهركوكهوهبلكێنرێت،سهرهتام���اوهیههفتهكهیانب���ۆجێبهجێكردنیوادهكهی���ان دوات���ر دان���او داواكهی���ان
درێژكردهوه.ك���ورد بهرپرس���ی س���هرچاوهیهكیلهق���هزایخورماتو،كهنهیویس���تناویراگهیاند بهئاوێن���هی بكرێ���ت ئاش���كراداواكاریئهنجومهنیئهوقهزایه"یاسایینییه"،بههۆكاریئهوهیبهپێییاس���ایكه عێ���راق پارێزگاكان���ی ئهنجومهن���یئهنجومهنی لهس���اڵی)2008(دهرچوه،قهزاب���ۆیههیهناحیهدروس���تبكات،ب���هاڵم"ئهومافهیپێن���هدراوهقهزایهكداببڕێ���توبیخات���هس���هرپارێزگایهكیتر،تهنانهتئهنجومهن���یپارێزگامافیئهوهش���ینییهقهزایپارێزگایهكبخاته
سهرپارێزگایهكیتر".)31( م���اددهی یان���زهی لهبڕگ���هیییاس���ایژماره)21(س���اڵی)2008(داهات���وه،پارێ���زگاربۆیههی���هتانهپارێ���زگاو ئهنجومهن���ی لهبڕیارهكان���یئهنجومهنهمحهلییهكانبدات،ئهگهربێتوپێچهوانهیدهستورویاساكارپێكراوهكانبێ���ت،ی���انئ���هوبڕی���ارهكاریئ���هوئهنجومهن���هنهبێت،یاخ���ودپێچهوانهیپالنهگشتییهكانیبودجهیانحكومهتیناوهندیبێت.پارێزگاردهتوانێتبڕیارهكهبگێڕێتهوهبۆئهنجومهنیپهیوهندیداربهوبڕی���ارهلهماوهیپان���زهرۆژداوهۆكاریگێڕانهوهكهیدیاریبكات،ئهگهربێتوئهوئهنجومهنهشسوربێتلهسهربڕیارهكهی،
ئهواپارێزگاردهتوانێترهوانهیدادگایبااڵیفیدراڵیبكات.
بڕیارهكهیئهنجومهنیقهزایخورماتو،دوایئهوش���هپۆلیتوندوتیژییههاتكهگرتۆتهوهو قهزاك���هی زۆره ماوهیهك���یدهیانهاواڵتیبههۆیهوهبونهتهقوربانی،سهرجهملیستهكانیناوئهنجومهنهكهشپشتیوانیانلهوبڕیارهكردوه.لهوبارهیهوهلهخورماتو، رۆژنامهنوسهیش���امعهلیرونیدهكاتهوهههم���ونهتهوهوالیهنهكانئهنجوم���هن لهبڕبارهكان���ی پش���تیوانیدهكهن"چونك���هبهرژهوهندیههمویانیتێدایهوتیرۆرجیاوازیلهنێوانكهسیاندا
ناكات".ئهنجومهنیق���هزایخورماتوله)21(ئهندامپێكهاتوه،ك���هحهوتتوركمانوحهوتكوردوح���هوتعهرهبن،پڕۆژهیجیاكردنهوهیخورماتولهس���هاڵحهدینپێش���نیاریتوركمانهكانبوهكهماوهی
دهساڵهدژیكارێكیلهوشێوهیهن.لهبارهیئ���هوهیئهگهربێتوخورماتوبخرێت���هوهس���هركهرك���وك،چس���ودوئهندامیئهنجومهنی كهڵكێكیدهبێ���ت،ق���هزایخورمات���وكهمالگل���ی،دهڵێت"ئهگ���هربخرێینهس���هركهركوكدۆخی
ئهمنیباش���تردهبێ���ت،بهنمونهقهزایداقوقكهس���هربهپارێزگایكهركوكهوبهتهنیشتیخورماتوهوهیه،ساڵیجارێك
تهقینهوهیهكتێیدارونادات".گلی،ئاماژهبهوهدهكاتبۆگهڕانهوهیخورماتوبۆس���هركهرك���وكدهتوانرێتپش���تبهماددهی)140(ببهس���ترێت،بهحوكمیئهوهیقهزاكهیهكێكهلهناوچهكیش���هلهس���هرهكان.لهوهاڵمیئهوهشدائ���همداوایهیئ���هوانتهنهافش���ارێكیسیاسیهوپێچهوانهیقانونه،ناوبراوهێمابۆئهوهدهكاتبهپێییاسایئهنجومهنیپارێزگاكانپارێ���زگاردهتوانێتلهماوهیپان���زهرۆژداتان���هلهبڕیارهك���هبداتوبیگێڕێت���هوهبۆئهنجومهن���یقهزاوهۆیتانهكانیشرونبكاتهوه،بهاڵمئهگهرلهوماوهیهدائهنجومهنیقهزاسوربولهسهربڕیارهكهیخۆی،ئ���هوادهبێتپارێزگاربڕیارهكهرهوانهیدادگایفیدراڵیبكات"ئێم���هشتهنه���ادهتوانینپش���تبهو
داكۆكییهمانببهستین".ئهنجومهن���یپارێ���زگایس���هاڵحهدینل���ه)28(ئهندامپێكدێ���توتهنهایهكراگهیاندن���ی دوای ك���ورده، ئهندام���یبڕیارهك���هیئهنجومهنیقهزایخورماتو،
سهرۆكیئهنجومهنیپارێزگایسهاڵحهدینرایگهیاندجیاكردن���هوهیخورماتوهێڵی
سوره.لهئهنجومهنی ك���ورد ئهندام���ی تهنهاپارێ���زگایس���هاڵحهدینمهالحهس���هنئاوێن���هیرونكردهوهدوای ئهحمهد،بۆئهوهیتهواویئهندامهكانیئهنجومهنهكهدژایهتیخۆیانبۆبڕیارهكهیئهنجومهنیق���هزایخورمات���وراگهیان���دوه،لهڕویمێژوییوبهبهڵگهوهباس���یئهوبابهتهیك���ردوهووردهكاریدابڕاندنیخورماتویلهكهركوكولكاندنیبهس���هاڵحهدینهوهلهالیهنرژێمیبهعس���هوهرونكردۆتهوه،لهوهاڵم���دائهندامهناڕازیی���هكانداوایانك���ردوهپارلهمانئهوبابهتهچارهس���هربكات،چونكه"ئهوهبابهتێكیدهستورییهو
دهبێتلهپهرلهمانچارهسهربكرێت".مهالحهس���هن،داواكارهسهركردایهتیكوردوههموحیزب���هكانوپارلهمانتارانیب���ۆ فش���اربكهن لهعێ���راق ك���وردجێبهجێكردنیداخوازییهكهیئهنجومهنیقهزایخورماتو"چونكهماوهیدهساڵه
چاوهڕوانیههلێكیلهمشێوهین".پارلهمانتارێك���یك���وردرایدهگهیهنێتبهپێیمادهی)140(ناوچهجێناكۆكهكان
مافیئهوهیاننییهبڕیارلهچارهنوس���یخۆی���انبدهن،ب���هاڵمدهكرێتخورماتوبهشێوهیدیفاكتۆبخرێتهسهركهركوكتاوهكوحكومهت���یعێراقبهفهرمیدانی
پێدادهنێت.ئهندامیلیژنهییاساییپارلهمانیعێراقحاكمش����ێخلهتیفمستهفا،لهلێدوانێكدابۆئاوێنهرایگهیاندبهپێیماددهی)140(ناوچهجێناكۆكهكانمافیاننییهبڕیاریچارهنوس����یخۆی����انب����دهن.ههرچهندهلهئێس����تاداپێنجساڵیبهسهردواوادهیجێبهجێكردنیئ����هومادهیهداتێپهڕیوهو"حكومهتیفیدراڵیپێش����ێلیدهستوری
كردوه،كهجێبهجێیناكات".لهب���ارهیئهنجام���یبڕیارهكهیقهزایخورمات���و،ئهگ���هرهات���وحكومهت���یناوهندیئهوداوایهیفهرامۆش���كرد،ئهوپارلهمانت���ارهداوادهكاتئهنجومهنهك���هبڕیارهكهیانبكهن���هئهمریواقیع"وهكچ���ۆنحكومهتیههرێمل���ه)1991(وهلهژێرئهمریواقیعدابوتاوهكو)2003(،دواتردانیانپێدانا،دهشێتكهركوكیشمامهڵهیلهگهڵدابكاتوههمورێكارێكییاساییبۆبكاتودوایماوهیهكدهبێته
واقیع".
بهزازیسیاسیلهنوس����هرێكیسادهوهدهس����تیپێكردتاگهیش����تهسهرنوس����هریرۆژنامهیفهرمیعێراق،پاشانوازیهێناوبوهنهیاریرژێمیبهعس،لهدوایروخانیئهورژێمهشچهندكهناڵێكیئاس����مانیدامهزران����دوكهوتهوهدژایهتیكردنیحكومهت،لهئێستاشداههوڵیسوننهكانی س����هركردایهتی رێكخستنهوهو
عێراقدهدات:سهعدبهزاز.س����هعدبهزارله)1952/4/18(لهموسڵلهدایكبوه،لهزانكۆیهكیمیس����رماستهریلهعێراقیش نێودهوڵهت����یو لهپهیوهن����دیماس����تهریلهمێ����ژویهاوچ����هرخهێناوه،ماوهی����هكوهك����ووانهبێ����ژلهزانكۆكان����یعێراقوئ����وردنوبهریتانیاوانهیوتۆتهوه.لهبهرئ����هوهیخاڵیش����اعیروبهڕێوهبهریگشتیئاژانسیههواڵهكانیعێراقووهزیریراگهیان����دنوباڵێوزیعێراقلهس����ۆڤیهتوپاش����انبوهتهوهزی����ریدهرهوه،تاوهكول����ه)1974(لهمهغری����بژههرخواردك����را.بهزوی����یپلهحیزبیهكانیبڕی����وهوچهندین
پۆستیجیاوازیبهدهستهێناوه.ب����هزاز،زانیارییهك����یك����هملهب����ارهیلهبهردهس����تدایه،بهاڵم قۆناغهكانیژیانیس����هرهتا ئهوهیه دهزانرێ����ت ئهوهن����دهیوهكونوس����هرلهگۆڤاری)عهمهلشهعبی(دهستبهكاربوه،دوایداخستنیئهمگۆڤارهچوهتهرادیۆیبهغداوبوهتهبێژهر،ئیترلهوكاتهوهئهس����تێرهیبهردهواملهههڵكشاندابوه.دواتریشچوهتهتهلهفزیۆنوچهندینبهرنام����هیجۆراوجۆریپێشكهش����كردوه.خاوهن����ینزیكهیدهكتێب����ه.ئارهزویهكیزۆریبۆجگهرهیكوبیوویسكیئینگلیزی
ههیه.ناوب����راو،تهنه����اوهك����ورۆژنامهن����وسنهماوهت����هوه،بهڵكوبوهت����هبهڕێوهبهریخان����هینیش����تیمانیب����ۆباڵوكردن����هوهودابهش����كردن،ك����هیهكێ����كب����وهلهخانهگرنگهكانیههناردهكردنیفیكریبهعسیزم،چونكهبهرپرسبوهلهدهركردنیرۆژنامهوچاپكراوهكانیوپاش����انبوهتهبهڕێوهبهریرادیۆوتهلهفزیۆنوسهرنوسهریرۆژنامهی
)الجمهوریه(.لهس����هروبهندیش����هڕیئێ����رانعێراقداكاریگ����هری رۆڵێك����ی )1988 - 1980(لهناومیدیایعێراق����داههبوه،یهكێكبوهلهپالنداڕێ����ژهرانوبهڕێوهبهرانیماش����ێنیمیدیاییبهع����س.كاتێكع����ودهیكوڕیسهدامئاوڕیبهالیناوهندیرۆژنامهگهریداوهرچهرخاند،بهزازبوهجێگریلهسهندیكای
رۆژنامهنوسان.عێراق، لهسیاس����هتكارانی زۆرێك پێشب����هزازههوڵ����یدروس����تكردنیپهیوهندیلهگهڵسعودییهداوه،بۆئهومهبهستهشلهس����هرهتاینهوهدهكانیسهدهیرابردودارایهڵێكیپهیوهندیلهگهڵسهرۆكیدیوانیپادشایهتیسعودیچێكرد،ئهوهشبوهتهدهروازهیهكبۆپشتیوانییهكیبێكۆتایی.لهتشرینییهكهمی)1992(،بهزازعێراقجێدههێڵێتولهلهندهندهگیرسێتهوه،لهوێرۆژنامهی)الزمان(دادهمهزرێنێتودهبێتهنهیاریرژێم����یبهع����سوژمارهیهكیزۆرنوسهروئهدیبیعێراقیلهخۆیكۆدهكاتهوه.ساڵی)2003(گهڕایهوهبهغداونوسینگهیرۆژنامهیزهمانیدامهزراندوچاپیبهغدایرۆژنامهكهیدهركرد.لهناوهڕاس����تیمانگیئای����اری)2004(لهعهممان����یپایتهخت����یئوردن،كهناڵیشهرقیهیدامهزراند،دواتركهناڵهكانیشهرقیهنیوزشهرقیهدراماشی
كردهوه.ب����هزاز،كهناڵهكان����یتهرخانك����ردوهبۆگواستنهوهیههواڵهكانیعێراقوبایهخدانبهوروداوهسیاسیوئهمنیانهیپهیوهندیسوننهكانی عهرهبه بهژیانی راستهوخۆیانعێراق����هوهههیه،ههروهه����ارهخنهكردنیحكومهتهك����هیمالیك����ی.كارێكیدیكهیناوب����راودهس����تگیرۆییكهس����انیههژارو
نهخۆشولێقهوماوه.لهئێستاش����دابهوتهیپارلهمانتارتهاڵڵزهوبهعی،بۆجێگرتنهوهیلیستیعێراقیهوبهئامانجیكۆكردن����هوهیههموالیهنهكانین����اوهاوپهیمانیعێراقیهب����ۆههڵبژاردنیداهات����ویپارلهمانیعێراقك����هبڕیاروایهبهزاز بدرێ����ت، ئهنجام ل����ه)2014/4/30(دروس����تكردوهو عهرهبی میحوهری رهوتیدیالهو ئهنب����ارو نهینهواو لهپارێزگاكان����یسهاڵحهدینوبهغدانوسینگهیكردۆتهوه.
ئهدیبێك����یعێراقیك����هدهیهیهكزیاترلهگ����هڵب����هزازكاریك����ردوه،دهڵ����ێئهمئهختهبوتهدهستیلهههموواڵتێكداههیهوزیاتر لهههوا مهترس����یدارترهو لهس����یانیدباڵودهبێت����هوه،بهخهس����ڵهتێكیدیاریكراوزۆری خهس����ڵهتی چونكه ناناس����رێتهوه،
ههیه.
7 )405(سێشهممه2013/12/3 عێراق
پرۆفایل پارلهمانتارانیدهوڵهتیقانونوعێراقیهدژیرێكهوتنیههناردهكردنینهوتیكوردستاننبۆتوركیا
داواكهیئهنجومهنیقهزایخورماتوپێچهوانهییاسایپارێزگاكانه
رێكهوتنامهكهینێوانههرێمو
توركیالهئێستاداپهیوهندییهكانی
نێوانههرێموناوهندوتوركیا"بهرهوئاڵۆزی
دهباتوخزمهتیبهرژهوهندیهیچالیهنێكناكات
پڕۆژهیجیاكردنهوهیخورماتولهسهاڵحهدینپێشنیاری
توركمانهكانبوهكهماوهیدهساڵهدژیكارێكیلهو
شێوهیهن پێشمهرگهیهکلهخورماتوفۆتۆ:ئارامکهریم
ئا:رامانعومهر
بهپێیراپۆرتیدهستهیئاماریههرێملهماوهیشهشساڵی
رابردوداههرشمهكوخۆراكێكلهههرێمدابهرێژهی%6.5نرخهكهیبهرزبۆتهوه،بهپێی
وتهیئابوریناسێكیشئهورێژهیهئاسایینییه"رێژهیههڵئاوسانبهپێیستانداردیجیهانیتا%4
ئاساییه،بهاڵمئهوهیلهكوردستانداههیهئاسایینییهو،ههركاتێكیشههڵئاوسانرویدامانایوایهنرخبهرزهوخهڵكیخۆشگوزهراننین".
بهپێ���یئ���هوئام���ارهلهههرێم���یلهخ���واردنو ههری���هك كوردس���تانپێ���او، جلوب���هرگو خواردهمهن���یوكرێیخانو،بوارهكانیتهندروس���تیوپ���هروهردهوفێرك���ردن،ئ���اووكارهبابهخۆیانهوه نرخی���ان بهرزبون���هوهیبینیوهوبهرزترینرێژهشبهرخواردنوخواردهمهن���یدهكهوێ���تبهرێژهی7،
.%3لهمانگ���ین���ۆیئهمس���اڵدارێژهیپێوانهینرخیبهكاربهرگهیشتهزیاترله143%وبهمهشتێكڕاییبهرزبونهوهینرخلهمانگ���یئهیلولدابهرێژهی%0،8
بهرزبویهوه،ئهمرێژهیهشدوهێندهیههمانمانگیساڵیرابردوه.
بهرزبونهوهینرخلهههرێمیكوردستانلهكاتێكدای���هكهقهیرانێك���یبێكاریكه دهستیپێكردوه، لهشارهكاندا توندبهههزارهه���اگهنج���یخاوهنبڕوانامهودهرفهتێكی هی���چ زانكۆكان دهرچوی
كاریاننیهوبێئیشدهسوڕێنهوه.لهدوایروخانیدهسهاڵتیبهعسهوهولهس���اڵی2003وهئهوهبۆیهكهمجارهپارێزگایس���لێمانیتوشیگهورهترینقهیرانیئابوریبێتوپارهلهدهس���تیخهڵكداكهمبێتهوهوكهمتریندهرفهتیكاریشههبێت،ب���همحاڵهتهشوهكدهكهن باس���ی لهبازرگانان بهش���ێكنزیك���هیچهن���دمانگێكهبهت���هواویههس���تیپێكراوه،ئاڵوگۆڕوبازرگانیلهپارێزگاك���هدابهرهوداخزاندهچێتوزۆرب���هیپڕۆژهكانیكهرت���یتایبهت
كارهكانیانكهمبۆتهوه.ئهمحاڵهت���هلهپارێزگایههولێریشههستیپێدهكرێتبهتایبهتدوایدوتهقینهوهتیرۆرستیهكهكهلهوشاردارویدا،ههندێكخاوهنپیشهلهئێستا3/1داهاتیرۆژانهی���انلهچاوجاران
كهمبۆتهوه.ههربهپێیراپۆرتیدهستهیئاماریههرێ���م،كهرتیرۆش���نبیرییزۆرترین
رێ���ژهیدابهزینیبهخ���ۆهوهبینیوهولهمانگیئهیلولدانزمبونهوهینرخلهوئهمهش كهرتهداگهیش���تۆته%6.3.بههۆیكهمبونهوهیفرۆش���یكتێبورۆژنامهوگۆڤارهكانودابهزینیبینهری
شانۆوسینهماومۆزیكهوه.لهماوهیش���هشساڵیرابردوداههرشمهكوخۆراكێكلهههرێمیكوردستانبهرێژهی6.5%نرخهكهیبهرزبۆتهوهلهساڵی2007یش���هوهتا2012رێژهی
ههڵئاوس���انلهههرێم���یكوردس���تانههولێریش بوه.پارێ���زگاری ل���ه%39بهرزتری���نئاس���تیبهردهكهوێت،كهلهوماوهیهدارێژهیههڵئاوس���انلهول���ه51%بوه،واته پارێزگایهنزیكهیههرش���مهكوخۆراكێكبهرێژهی48
8%نرخهكهیبهرزبۆتهوه.پهرلهمانت���اریههرێ���موئابوریناسل���هوبارهیهوه د.عی���زهتس���ابیر،دهڵێ���ترێ���ژهیههڵئاوس���انبهپێیس���تانداردیجیهانیتا4%ئاساییه،ب���هاڵمئ���هوژمارهی���هلهكوردس���تانكردنه. لهسهر بهههڵوهسته پێویستیههركاتێكیشههڵئاوس���انرویدامانایوایهن���رخبهرزهوخهڵكب���هودۆخه
خۆشگوزهراننین.عیزهتسابیر،ئهوهشیخستهڕوكهپێویس���تهحكومهتیههرێمكاربكاتبۆئهوهیرێژهیههڵئاوسانلهههرێمیكوردستانلهوهزیاترنهبێتووتیشی"ئهگ���هربهرزبێ���تواتهههڵئاوس���انلهنرخهكانداههی���هلهئابوریواڵتكهلهبهرژهوهندیدانیشتوانیئهوناوچهیهدانیه،چونكهههموبهرزبونهوهیهكلهونرخانهدامان���ایكهمبونهوهیداهاتیراستهقینهیتاكوخێزانهكانه".ناوبراوباسلهوهشدهكاتههتاههڵئاوس���انزیاتربێتخهڵككهمترخۆشگوزهران
دهبێ���توئهمهشكاریگهریلهس���هردهرون���یخهڵ���كدهبێتب���هوهیكه
ههستبهئاسودهیینهكهن.بهجیالهههرێمیكوردستان،رێژهیلهرێژه كهمترهو لهعێراقدا ههڵئاوسانستاندارداوهستاوه،پسپۆڕیئابوریئهحم���هدئهبرههیبهئاژانس���ی)ایبا(یراگهیان���دوه،ك���هتێك���ڕایرێژهیههڵئاوس���انلهعێراقلهپێنجس���اڵیراب���ردودادابهزیوهوبهپێیئامارهكانینێوانس���ااڵنی2007تا2012رێژهیههاڵوس���ان4.6%وئ���همرێژهی���هشپێوانهییهلهچ���اوواڵتانیتریخاوهننهوتوتازهگهش���هكردوداكهئهمرێژهنزیكهی8جارلهرێژهیههڵئاوس���ان
لهههرێمیكوردستانكهمتره.بهپێیئامارهكان���یدهزگایئاماریس���هربهوهزارهتیپالندانانیعێراقیشنرخیش���مهكوههڵئاوس���انلهساڵیراب���ردودا3.6%بوهئهوهشكهمترین
رێژهیهله2007وه.لهئێس���تادا كوردس���تان ههرێم���یبهدۆخێكینهخوازراویئابوریداتێپهڕلهكهمبونهوهی بریتی���ه ك���ه دهبێت،داهات���یمانگانهورۆژان���هیتاكهكانوبهردهوامیبهرزبونهوهینرخهكان،كهئهوهشتهنهالهزیانیهاواڵتیكۆتایی
دێت.
ئابوری)405(سێشهممه2013/12/3 8ئهمالپهڕهیهبهسپۆنسهریگروپیکۆمپانیاکانیقهیوانچاپوباڵودهکرێتهوه
ههموبهرزبونهوهیهكلهونرخانهدا
مانایكهمبونهوهی
داهاتیراستهقینهی
تاكوخێزانهكانه
پارێزگایههولێربهرزترینئاستی
ههڵئاوسانیبهردهکهوێتكهپارێزگایهنزیكهی
له51%بوه،واتهههرشمهكوخۆراكێكبهرێژهی%848
نرخهكهیبهرزبۆتهوه
ئا:ئاسۆسهراوی
كۆمپانیاینیڤاستانداردیفۆردیئهمریكیبۆئۆتۆمبێلبهكاردههێنێت،
بڕیاریداوهخزمهتگوزارییهكینوێبهێنێتهعێراقهوه،ئهویشگۆڕینهوهیههموجۆرهئۆتۆمبێلێكهبهئۆتۆمبیلیفۆرد،وهكبریكارهكهیانلهههرێمدهڵێت"بهنرخێكیگرانترلهبازاڕئۆتۆمبێللههاواڵتیاندهكڕینهوه،لهبهرامبهردائۆتۆمبێلێكیفۆردیان
پێدهفرۆشین".
ئۆتۆمبێلیكۆندهگۆڕنبۆتازهبهڕێوهب���هریماركیتینگیكۆمپانیاینیڤاب���ۆبازرگانیئۆتۆمبی���ل)رێژینبریكاری كۆمپانیاكهی���ان كه باس���ل(،س���هرهكیكۆمپانیایفۆردولینكۆڵینیرایدهگهیهن���ێ، لهعێ���راق ئهمریكهی���هكۆمپانیای نوێ���ی خزمهتگوزارییهك���یفۆردی���انهێناوهت���هههرێم���هوهوبهمبهجێبهجێكردن���ی دهس���ت زوان���هشدهكهن،خزمهتگوزاییهكهشلهژێرناوی)ئۆتۆمبیل���یبهكارهاتویباوهڕپێكراو(رونیدهكات���هوه رێژی���ن وهك ه.ب���هو نوێیهكهی���ان خزمهتگوزاریی���هج���ۆرهدهبێتك���هههركهس���ێكحهزبهئۆتۆمبێلیفۆردبكات،ئۆتۆمبێلهكهیخۆیجاههرجۆرێ���كبێتبهنرخێكیگرانترلهبازاڕلێدهكڕنهوهولهبهرامبهردائۆتۆمبێلێكیجۆریفۆردیپێدهفرۆشن"بۆئهمكارهشلهناوچهیپیشهس���ازیسلێمانی،پێشانگایهكمانئامادهكردوهولهماوهیهك���ینزیكدادهس���تبهوكاره
دهكهین".لهبارهیئهوانهشكهخۆیانئۆتۆمبێلیفۆردیانههیه،بهاڵمحهزدهكهنبیگۆڕنبهجۆرێك���یت���ریئۆتۆمبیلیفۆردیانمۆدێلێكیبهرزتر،ئهواوهكرێژینباسیدهكاتئ���هوكارهشدهكهنبهجۆرێكئۆتۆمبێل���هفۆردهك���هبهنرخێكیزیاترلهب���ازاڕوهردهگرنهوه،پاشئهنجامدانیپش���كنینوچاككردن���هوهیپێویس���تبهش���ێوهیهكیباشدوبارهدایدهنێنهوهبۆفرۆش���تن"ئێمهمهبهس���تمانهههموكهسێكبهێنینهناوخێزانیكۆمپانیایف���ۆردهوه،بۆئهومهبهس���تهشههمو
جۆرهئاسانكارییهكدهكهین".
خهڵكیههرێمپێشتركهمترئۆتۆمبێلیفۆردیانبهكارهێناوه
كۆمپانیایفۆردیئهمریكیلهس���اڵی2007كۆمپانی���ای)نیڤ���ا(یلهعێ���راقخۆی. س���هرهكی بری���كاری كردۆت���هبهڕێوهبهریماركیتینگیكۆمپانیاینیڤاباسلهخاڵهباش���هكانیبونیبریكاریسهرهكیكۆمپانیاكانیئۆتۆمبێلدهكاتدهخاتهڕو، ئهوه كوردستانو لهههرێمیكهپێشتریهكێكلههۆكارهكانیئهوهیكهخهڵكیلهههرێ���مكهمترئۆتۆمبیلیفۆردیانكڕیوه،ئهوهبوهكهپارچهكانیكهمتردهس���تكهوتون،ب���هاڵموهكئهوجهختیلهسهردهكاتهوهئهوان،بهشیههم���و كردۆت���هوهو چاككردنهوهی���انپارچهكان���یئۆتۆمبیل���یفۆردیش���یانب���ۆش���ۆفێراندهس���تهبهركردوهوئهوبهش���هشبهردهواملهفراوانبوندایه،ئهووتیشی"ههركهسێكئۆتۆمبێلێكیفۆردبهتازهییبكڕێت،بۆماوهیس���ێساڵیانشهس���تههزاركیلۆمهترگهرهنتی
ههم���وئۆتۆمبیلهك���هدهكهین،بۆگێڕومهكینهشپێنجس���اڵیانس���هدههزاركیلۆمهترگهرهنتیمانههیه،ئهمهجگهلهوهیههركهسێكپێشهكیپارهیسێساڵییان60ههزاركیلۆمهترسیانهكردنوخزمهتگوزاریپێویس���ت)ك���هبهپێیپڕۆگرام���یفۆرددیاریكراوه(بدات،ئهواداش���كاندنێكیبهرچاویب���ۆدهكهین،بهنمونهئهگهرلهماوهیئهوسێساڵهداخزمهتگوزارییهك���هی1500$تێبچێ���ت،
ئهواتهنها700$لێوهردهگیرێ".كۆمپانیاكان���ی فرۆش���تنی ئام���اریئۆتۆمبێللهكوردستانئاشكراناكرێت
ئاس���تیفرۆشتنیش���یان، لهب���ارهیههرچهن���دهب���اسل���هوهدهكاتكهلهم���اوهی3س���اڵیرابردودالهس���هدا365فرۆش���یانبهرزبۆت���هوه،ب���هاڵمگلهییئهوهشلهالیهنهپهیوهندارهكانیحكومهتدهكات،بهوهیتائێس���تاهیچلهكوردس���تان ئۆتۆمبیل كۆمپانیایهكینازانێكهفرۆشیكۆمپانیاركابهرهكانیلهههرێم���داچهنده"لهزۆرب���هیواڵتانبهواڵت���هدواكهوتوهكانیش���هوه،جگ���ه
لهعێراقڕێژهیفرۆشتنیههرجۆرێكیئۆتۆمبێلئاشكرایهوبهئاماریشدهدرێتهئ���هوبریكارانهیئۆتۆمبی���لكهداوایدهكهن،ئهمهشبهمهبهستیئهوهیكهبتواننبهشێوهیهكیتهندروستركابهریییهكتریبكهن،بهاڵمئێمهتائێستاچهندجارێ���كداوامانك���ردوهداخۆفرۆش���یلهكوردس���تاندا كۆمپانیاكانیئۆتۆمبێلچهنده،بهاڵمبهداخهوهئهمداتایانهمانپێنادهن،بۆیههیوادارینحكومهتئهوئامارانهئاش���كرابكاتبۆكۆمپانیاكانیئۆتۆمبێل،چونكهئاس���انكارییهكیزۆربۆس���هرجهمكۆمپانیاكان���یئۆتۆمبێلدهكاتك���هش���وێنیخۆی���انلهن���اوب���ازاڕیكوردس���تاندابزان���نكهئهشهاواڵتیان بهس���ودی دهرئهنجامهك���هی
دهشكێتهوه".ئۆتۆمبێلیالفاودههێننهكوردستان
رێژینوتی"بهشێكلهوئۆتۆمبێالنهیك���هدێن���هكوردس���تانهوهئۆتۆمبێلیالفاویانناوه،واتهالفاوبردونی،بهاڵملهئهمری���كاوه چاككردنهوهی���ان دوایبهخهڵك���ی كوردس���تانو دهیانهێنن���ه
ئێرهدهفرۆش���رێنهوه،ههندێجارئهوئۆتۆمبێالنهبۆك���هشوههوایئێرهشدروس���تنهكراون،ئ���هوهشگرف���تبۆ
كڕیارهكانیاندروستدهكات".ئایائۆتۆمبێلیئهمریكیبهنزینیزۆر
دهوێت؟زۆرج���اردهوترێئۆتۆمبێلیئهمریكیبهنزین���یزۆردهوێ���ت،ئهمهشیهكێكبوهل���هوهۆكارانهك���هخهڵكیكهمترئۆتۆمبێلیئهمریكیبكڕێت،بهاڵمرێژینرونیكردهوهكهبهكارهێنانیسوتهمهنیبۆههرئۆتۆمبیلێكپهیوهندیبهقهبارهیمهكینهوژمارهیپستۆنهكانیهوهههیه،ئهووتی"ئێس���تائێمهئۆتۆمبێلمانبۆهاتوهلهگهڵئهوهی8پس���تۆنه،بهاڵمبهشێوهیهكدروستكراوهكهسوتهمهنیكهمتركاربكاتئهمهجگهلهرهچاوكردنی
مهرجهژینگهییهكان".لهبارهینرخیئۆتۆمبێلهكانیشیانئهوبهڕێوهبهرهوتی"نرخیئۆتۆمبێلهكانمانلهنێوان11ههزاربۆ72ههزاردۆالردایهولهئێستاش���دابۆماوهیهك���یدیاریكراولهنرخ���ی گهورهم���ان داش���كاندنێكی
ئۆتۆمبێلهكانمانداكردوه.
كۆمپانیایهكیئۆتۆمبێللهواڵتێكداتهنهایهكوهكیلیدهبێت
ناوب���راوههرلهرێگایئ���همدیدارهوهئهوهشئاش���كرادهكاتكهبهمدواییهبونهت���هبری���كاریفهرم���یكۆمپانیایفۆرد-ئۆتۆسانكهتایبهتهبهئۆتۆمبیلیج���ۆریبارههڵگ���ریئامێ���ریگهورهیفۆرد"بهمنزیكان���همهكائینیگهورهیفۆردی���شدههێنینكهئ���هوهبۆئێمه
شتێكینوێیه".ئۆتۆمبی���ل ف���ۆردی *كۆمپانی���ایكهكۆمپانیایهكیپش���كدارهلهس���اڵی1903لهویالیهتیمیش���یگانلهئهمریكادامهزراوهوتاكهبریكاریسهرهكیش���یلهسهرتاس���هریعێراق���داكۆمپانی���اینیڤایهكهلهبهغداوههولێروس���لێمانیودهۆكوبهس���رهبهش���هكانیفرۆشتنوههی���هو یهدهگی���ان چاككردن���هوهیلهداهاتودالهشارهكانینهجهفوموسڵپێشانگایفرۆشتنوبهشیچاككردنهوه
دهكاتهوه.
كۆمپانیایفۆردیئۆتۆمبێل،دهیهوێتههموشۆفێرانبخاتهناوخێزانهكهیهوه ئۆتۆمبێلهكهتههرجۆرێكبێت،بۆتدهگۆڕێتبهفۆرد
"لهههرێمدانرخبهرێژهی6.5%بهرزبۆتهوه""له2007تا2012رێژهیههڵئاوسانلهعێراق 4,6%بوهوئهمرێژهیهشئاساییه"
لقهنوێیهکهیکۆمپانیایفۆردلهناوچهیپیشهسازیسلێمانیفۆتۆ:رێبهرنهجم
بهنرخێكیگرانترلهبازاڕئۆتۆمبێل
لههاواڵتیاندهكڕینهوه،لهبهرامبهردائۆتۆمبێلێكی
فۆردیانپێدهفرۆشین
9 (405( سێشه ممه 2013/12/3 لۆکاڵ
ئا: ئاسۆ سه راوی
"كرۆكی باسه كه ئه وه یه ، ئایا )كه مئه ندامێك( ده توانێ مانگێك به 100 یان 150هه زار دینار ژیان بگوزه رێنێ ؟ ئایا ئه و بڕه پاره یه
به شی تاكه كه سێك ده كات، تا ببێته بژێوی خێزانێك؟، هه مو ئه وانه ی له م هه رێمه دا ده ژین، وه اڵمی ئه و
پرسیاره به نه خێر ده ده نه وه ". خاوه ن پێداویستییه كی تایبه ت وه ها ده ڵێت.
ئه مڕۆ 12/3/ له سه رتاس����ه ری دنیا ب����ه رۆژی جیهانی خاوه ن پێداویس����تی تایبه ت ناسراوه ، له هه رێمی كودرستانیش نزیكه ی 125هه زار ك����ه س ئه و ناوه یان هه یه ، سه رجه م رێكخراوه كانی ئه و بواره له هه رێم كۆكن له سه ر ئه وه ی حكومه تی پشتگوێیخستون، هه ربۆیه رایده گه یه نن ئه گه ر له ساڵرۆژه كه یاندا، كاری جدییان ب����ۆ نه كرێت "ئ����ه وا هه ڵوێس����تی توند
ده نوێنن".وه ك گرفتێكی بچوك لێیده ڕوانرێ
پێداویستییانه خاوه ن له و به ش����ێك هه فته ی رابردو له به رده م س����ه رۆكایه تی ئه نجومه نی وه زیران و په رله مان له شاری هه ولێر، به ش����ێك له كه ل و په ل و ئامێره گۆچ����ان و وه ك یاریده ده ره كانی����ان كه مئه ندامیی و عاره بان����ه ی دارش����ه ق و چه ند شتێكی تریان سوتاند و هه ڕه شه ی ئه وه ش����یانكرد ئه گه ر ت����ا 12/3/ واته ئه م����ڕۆ، حكومه ت����ی هه رێ����م ب����ه ده م داواكارییه كانیان����ه وه جێبه جێكردن����ی نه چێت، ئه وا ئاگر له جه س����ته ی خۆیان به رده ده ن. به بڕوای س����كرتێری یه كێتی كه مئه ندامانی كوردستان سامان حسێن، حكومه تی هه رێم تائێستا وه ك دۆزێكی گ����ه وره له گرفته كانیان����ی نه ڕوانی����وه و "تائێستا له الی ئه م حكومه ته گرفته كانی گه وره ، دۆزێكی نه بۆت����ه كه مئه ندامان بچوكی كێش����ه یه كی وه ك به داخ����ه وه
الوه كی لێیده ڕوانرێ ".
دو ساله زیاده ی موچه كه یان پێنه دراوه حس����ێن س����امان رێكخراوه ی ئ����ه و نزیكه ی خۆی به وته ی س����كرتێریه تی ، 5ه����ه زار ئه ندام����ی هه ی����ه ، وه ك ئ����ه و جه خت����ی له س����ه ر ده كات����ه وه نزیكه ی موچ����ه ی زی����اده ی س����اله به ڵێنی دو كه مئه ندامیان پێدراوه كه له 10هه زاره وه ده ستپێده كات تا 100 هه زار دینار، به اڵم تاوه كو ئێس����تا ئه و زی����اده موچه یه یان پێنه دراوه ، ئه و باس����ی له وه شكرد بڕی
ئ����ه و پ����اره زیاده یه به وت����ه ی وه زیری كارو كاروب����اری كۆمه اڵیه ت����ی ، نزیكه ی 200ملی����ار دینار ده بێ����ت. خه رجكردنی ئه و پاره زیاده یه ش ئه گه ر پێیان بدرێت یاسای هه مواركردنه وه ی له چوارچێوه ی
كه مئه ندامانه .ئه و س����كرتێره ئه وه ش ده خاته ڕو كه چه ن����د مانگێك له مه وب����ه ر چونه ته الی جێگری س����ه رۆكی حكوم����ه ت )عیماد ئه حم����ه د( ئه وی����ش پێیڕاگه یاندون كه له ی����ه ك هه فته دا هه مواری یاس����اكه یان ده باته په رله مان "كاك عیماد وتیش����ی ، ده كه وێته موچه كانت����ان زیاده ی به اڵم س����اڵی 2014، چونكه له 2013 پاره مان
بۆ ئه وه نییه ".پشتبه س����تو به و به ڵێن����ه ی جێگری س����ه رۆكی حكومه ت، چه ند هه فته یه ك كه مئه ندام����ان رێكخ����راوی له مه وب����ه ر له كۆنگره یه ك����ی له س����لێمانی و ل����ه وه حكومه تی����ان رۆژنامه نوس����یدا
ئاگاداركرده وه ك����ه له بودجه ی 2014دا حساب بۆ ئه و به ڵێنانه بكرێت كه به وان
دراوه .
"تێرمان خوارده وه له وشه ی پێویسته "هه فت����ه ی راب����ردوش 7 رێكخ����راوی كه مئه ندامی له سلێمانیه وه چونه هه ولێر و جگه له س����وتاندانی به ش����ێك له ئامێره یارده ده ره كانیان باس����یان له وه ش����كرد ئه گ����ه ر ت����ا12/3 ك����ه رۆژی جیهانی كه مئه ندامانه ، ئه و به ڵێنانه ی پێیاندراوه نه چێته ب����واری جێبه جێكردنه وه ، ئه وا ئاگر له جه س����ته ی خۆیان ب����ه رده ده ن، ئه و بڕیاره ش����یان له وه وه س����ه رچاوه ی گرتوه كه بێزاربون له به ڵێنی ره ونه قدار "ده چینه الی هه ر به رپرسێك پێمانده ڵێت پێویس����ته ئه وه تان ب����ۆ بكرێت. به اڵم ئێمه له ڕس����ته ی )پێویس����ته ئه وه تان بۆ بكرێ����ت( تێرمانخ����واردوه ، ئه مجاره بڕیارمان ده وێت نه ك به ڵێنی بێ كردار،
ئه گ����ه ر به ج����دی كارمان ب����ۆ نه كرێت به رده ده ین، له جه س����ته ی خۆمان ئاگر هیواداری����ن نه گه ینه ئه و بڕیاره و كار بۆ
داواكارییه كانمان بكرێت".
خۆشیان یه كده نگ و یه كهه ڵوێست نین
ك����ه ده ن����ێ به وه ش����دا دان ئ����ه و به ش����ێك له ه����ۆكاری جێبه جێنه كردنی به وه وه په یوه ن����دی داواكارییه كانی����ان هه ی����ه كه كه مئه ندامان له ن����او خۆیاندا یه كده نگ و یه كهه ڵوێس����ت نین، له باره ی ئه گ����ه ر به ڵێنیانداب����و ك����ه ئ����ه وه ش داواكارییه كانیان جێبه جێ نه كرێت، ئه وا ناكه ن، 9/21 هه ڵبژاردنی ، به ش����داری به اڵم نه ك هه ر به ش����دارییانكرد، به ڵكو كه هه ڵبژاردبو نوێنه رێكیش����یان خۆی دواجار نه گه یش����ته په رله مان، له باره ی ئه و هه ڵوێس����ته پێچه وانه یان س����امان وتی "راس����ته به ڵێنێكی وه هامان دابو،
ب����ه اڵم بۆ یه كه مجاره كه س����ێك له ئێمه ئ����ه و ده رفه ته ی بۆ ره خس����ا تا بچێته په رله م����ان، ئه وی����ش كاك عومه ر بو، ئێمه ویستمان ئه و ده رفه ته بقۆزینه وه تا نوێنه رێكمان بچێته په رله مان، به اڵم كه مئدامانیش ده رنه چ����وو به داخ����ه وه ده نگی����ان پێن����ه دا". ئه و به رپرس����ه ی كه مئه ندامان ره خن����ه له وه زاره تی كارو كاروباری كۆمه اڵیه تیش ده گرێت به وه ی وه كو پێویس����ت كاری له سه ر داواكاری كه مئه ندام نه ك����ردوه "ئه گه ر وه زاره تی كار، ئی����ش ب����ۆ داواكاری كه مئه ندامان ن����ه كات، ئ����ه ی ده بێ����ت ئیش����ی ئه و وه زاره ته چ����ی بێت؟" ئه و به رپرس����ه ره خنه ی ئه وه ش����ی له رێكخراوه خاوه ن پێداویس����تییه تایبه تییه كانی س����نوری هه ولێر و دهۆكیش گ����رت و وتی "ئه ركی رێكخراویان له ده س����تداوه و دانیش����تون چاوه ڕێ����ی به ڵێن����ه ب����ێ كرداره كان����ی
حكومه ت ده كه ن".
"پشتگیرییان ده كه ین و لێشیان بێئومێدین"
هی����وای رێكخ����راوی به ڕێوه ب����ه ری ك����ه ئ����اری محه م����ه د كه مئه ندام����ان له الیه ن����ه به نزی����ك رێكخراوه كه ی����ان زیاتر قه ڵه م و ئۆپۆزسیۆنه كان ده درێته پش����تگیری ئه ندامیان هه یه ، له 4هه زار داواكارییه كان����ی رێكخ����راوی یه كێت����ی ده كات، كوردس����تان كه مئه ندام����ان به اڵم گومانیش����ی له هه ڵوێس����ته كانیان هه یه و ل����ه و بڕوایه دایه زیاتر به فه رمانی حیزب به تایبه ت یه كێتی هه ڵده س����وڕێن "هه رچه نده پشتگیرییان ده كه ین، به اڵم پێمانوانیه ئه وان بتوانن هه ڵوێستی جدی بنوێنن، ئه گه ر له سه ر داواكارییه كانیان به رده وام نه ب����ن، ئه وا ئه مج����اره ئێمه هه ڵوێستی توندمان به رامبه ریان ده بێت، پێش����مانوایه ئه وانه حیزب ئاراسته یان ده كات و زۆرجاریش هه ڵوێسته كانیان بۆ به رپه رچدانه وه ی هه ڵوێس����ته كانی ئێمه
بوه ".ئاری ب����اس ل����ه وه ش ده كات، ئه وان چه ن����د داواكارییه كی����ان هه ی����ه ، به اڵم ته نه����ا نه یانبه س����تۆته وه به هه م����واری یاس����اكه وه ئه ویش بریتیه له زیادكردنی موچ����ه ی كه مئه ندامان "زیادكردنه كه ش به گوێ����ره ی رێ����ژه ی كه مئه ندامی بێت و نه خش����ه یه كمان مه به س����ته ش ئه و بۆ داوه ت����ه حكوم����ه ت". ناوب����راو هێم����ا ب����ه وه ش ده كات، كه هه ندێ بڕیار هه ن په یوه ست وه زارته كاندان و له ده سه اڵتی نین به هه مواری یاس����اكه وه "پێدانه وه ی به لیژن����ه ی له كه مئه ندام����ان به ش����ێك دیاریكردن����ی رێ����ژه ی كه مئه ندامی ، كه پێیانوای����ه له كه مئه ندام����ان به ش����ێك غه دریانلێك����راوه ، ئه م كاره به وه زاره تی
ته ندروستیش ده كرێت". له نێوان دو وه زاره تدا گیرمانخواردوه
زیاده ی به خه رجنه كردنی س����ه باره ت موچه كانیشیان وتی "له نێوان وه زاره تی كار و دارایی����دا گیرمانخواردوه ، ده چینه الی ه����ه ر الیه كی����ان پێمانده ڵێ����ن الی ئه وه ی تره ". له باره ی ئه وه ش ئه گه ر تا 12/3 داواكارییه كانیان بۆ جێبه جێنه كرا هه ڵوێستیان چی ده بێت؟ "مانده گرین، درێژه به مانگرتنی ساڵی پێشوی گروپی كه مئه ندامانی كوردستان ده ده ین". دوا وته شی ره خنه بو له وه زاره تی كارو وتی "وه زارت����ی كار و كاروباری كۆمه اڵیه تی ، كه ده بو خه مخۆرتری����ن وه زاره ت بوایه ب����ۆ كه مئه ندام����ان، ب����ه اڵم به داخه وه ، كه مترخه متری����ن وه زاره ت����ه ده ره����ه ق
به ژیانی كه مئه ندامان".
خاوهنپێداویستییهتایبهتهكانههڕهشهیخۆسوتاندندهكهن"ئه مجاره بڕیارمان ده وێت، نه ك به ڵێنی بێ كردار"
ئا: ئاسۆ
به وته ی بازرگانێك له به ڕێوه به رایه تی گومرگی سلێمانی به ناوی شیرینییه وه
پاره یان لێوه رده گیرێ ، به ڕێوه به ری گومرگی سلێمانیش هاوژین ساالر
له وباره یه وه ئه وه ده خاته ڕو كه نازانێ ئه و دیارده یه هه یه یان نا و، ده ڵێت
"ناتوانم بڵێم ئه وه هه یه یان نا، نازانم، به اڵم هه مو توانای خۆمان خستۆته گه ڕ
بۆ نه مانی ئه و كاره دزێوانه ".
كه سانی ئاگادار له ئیش و كاری گومرگی سلێمانی باس له وه ده كه ن ئه و دیارده یه له رابردوو تائێس���تاش به رده وامه و هه یه و زۆرجاریش الیه نی په یوه ندیدارو وه زاره تی به اڵم كراوه ت���ه وه ، لێئ���اگادار دارای���ی
نه توانراوه به ته واوه تی بنبڕ بكرێت.
ئه و به شانه ی پاره یان تێدا وه رده گیرێ
بازرگانیك كه نه یویس���ت ناوی ئاشكرا بكرێ���ت، باس���ی له چۆنێت���ی وه رگرتنی ئه و پارانه كرد كه به ناوی ش���یرینییه وه بنك���ه ب���ه ش و له ن���او وه رده گی���رێ
گومرگیه كاندا.
ئه و بازرگانه ئه وه ش���ی خس���ته ڕو كه ناچارده كرێن پاره به ناوی ش���یرینییه وه بده ن، چونكه وه ك خ���ۆی وتی "ئیش و كاره كانمان به باش���ی بۆ به ڕێ ناكرێت، راپه ڕاندن���ی به زوی���ی ب���ۆ ناچاری���ن ئیش���ه كانمان پاره بده ین، ئه و پاره یه ش كه ده یده ین، ناچێت���ه خانه ی ئه و باج و رس���وماته یاس���اییانه ی ك���ه به فاتوره ده یده ی���ن به حكوم���ه ت، به ڵكو ش���ێوه س���ه رانه یه كی پێوه دیاره ". ئه و بازرگانه ئاماژه ی به وه ش���كرد ك���ه چه ند جارێك به ناراسته وخۆ الیه نی په یوه ندیداریان له و گرفت���ه ئاگاداركردوه ته وه ، "به اڵم وه كو پێویست گوێیان لێنه گیراوه ". له درێژه ی وته كانیدا باس���ی له چه ند به ش���ێك كرد له به رێوبه رایه تی گومرگی س���لێمانی كه پاره ی���ان تێ���دا وه رده گی���رێ ، ئه وانیش به شه كانی كه ش���ف و ته خمین و وردبینی، ك���ه به چه ند بڕێك���ی جی���اواز پاره یان لێوه رده گیرێت، ئه و وتی "له به شی كه شف بۆ ه���ه ر كۆنتینه رێك نزیكه ی 200 هه زار دین���ار و له ته خمینیش 50 ه���ه زار دینار له وردبینی���ش نزیكه ی 50 ه���ه زار دینار وه رده گیرێ ، ئه مه جگه له و فه رمه نبه ره ی كه ده چێت ئۆتۆمبیلی باره كه كه ش���ف
ده كات به جیا پاره وه رده گرێت".
فه رمانبه رێكی گومرگ زانیارییه كان پشتڕاست ده كاته وه
فه رمانبه رێك���ی گومرگی س���لێمانیش بونی ئه و دیارده یه بۆ ئاوێنه پشتڕاس���ت ده كاته وه و ئاماژه ی به وه دا كه سه رده مێكه ئ���ه و دیارده ی���ه به رده وام���ه و ئ���ه وه ش فه رمانبه رانی ناوبانگ���ی ك���ه وایكردوه
گومرگ له كه دار بكرێت.ئه و فه رمانب���ه ره نه شیش���ارده وه كه "ئیداره ی گومرگ ئاگاداری ئه و دیارده یه ن، ب���ه اڵم بۆی���ان كۆنتڕۆڵ ناكرێ���ت"، ئه و فه رمانبه ره ئه وه شی خسته ڕو كه به پێی رێنماییه كانی ئه و به ڕێوه به رایه تیه ده بێت هه ر 3 مانگ جارێك ته شكیالت بكرێت و
جێگۆڕك���ێ به فه رمانبه رانی به ش���ه كانی گومرگ بكرێت، "ب���ه اڵم فه رمانبه ر هه یه واس���یته ده كات تا له به ش���ی كه ش���ف دابن���رێ ، فه رمانب���ه ر هه یه دو س���اڵه نه هێنراوه ته وه ناو به ڕێوبه رایه تی گومرگ، به اڵم فه رمانبه ریش هه یه له ساڵێكدا سێ جار له به شی كه شف دانراوه ، ئه مه ئه گه ر بۆ سودوه رگرتن نه بێت، بۆچی له ساڵێكدا
سێ جار له یه ك شوێن داده نرێت؟".
دیارده كه رێخۆشده كات بۆ هێنان و بردنی كااڵی نایاسایی
شاره زایه كی بواری كارگێڕییش ئاماژه به وه ده دات ئه م دیارده یه مه ترس���یداره چونك���ه هی���چ دورنیی���ه رێخۆش���بكات بۆ هێن���ان و بردن���ی كااڵی رێپێنه دراوو نایاسایی "بۆیه نابێت حكومه ت بێده نگ
بێت له م دیارده یه ". به پێی زانیارییه كانی ئاوێنه رۆژانه زیاتر له 15 بۆ 20 كونتین���ه ر له به ڕێوبه رایه تی گوم���رگ كاری گومرگ���ی ب���ۆ ده كرێت ئه و پارانه ش���ی وه ك س���ه رانه له به شێك له خاوه ن ب���اره كان وه رده گیرێ ده كاته ، (4ملیۆن و 500 هه زار بۆ ٦ملیۆن دینار( له رۆژێكدا كه له مانگێكدا ده كاته نزیكه ی
135ملیۆن دینار بۆ 1٨0 ملیۆن دینار.
به ڕێوه به ری گومرگ چی ده ڵێت؟
به ڕێوه به ری گومرگی سلێمانی هاوژین س���االر عومه ر ئاماژه ی به وه دا كه ئه ڵێن پێش���تر حاڵه تی وه ها هه بو، به اڵم وه ك خۆی ده ڵێ���ت "ئه و حاڵه تان���ه ی كه تۆ ده یڵێی���ت هه ی���ه به ش���ه وو رۆژێك بنبڕ ناكرێ���ن، ئێم���ه هه مو توان���ای خۆمان ده خه ینه گ���ه ڕ بۆ بنبڕكردن���ی وه رگرتنی له باره ی ش���یرینییه وه ". به ن���اوی پاره ئه وه ش داخۆ له ئێستادا ئه و به بونی ئه و دیارده یه ده زان���ێ ، به ڕێوه به ری گومرگی سلێمانی وتی "ناتوانم بڵێم هه یه یان نا،
نازانم".ئه و باسی له وه شكرد ئه گه ر پێشوتریش حاڵه ت���ی وه ه���ا هه بوبێت، ئ���ه وا ئیتر پێویس���ته نه مێن���ی ، چونك���ه وه ك ئه و "له ئێستادا فه رمانبه رانی گومرگ ده ڵێت موچه و موخه سه ساتێكی باشیان هه یه ".
گوم���رگ وه ك فه رمانگه یه ك���ی س���ه ر به وه زاره ت���ی دارایی س���ااڵنه داهاتێكی زۆر ب���ۆ حكومه ت���ی هه رێم وه ده س���ت به تایبه ت س���ه رده مانێك پێش ده خات، س���اڵی 2003 و پرۆس���ه ی ئازادی عێراق، گومرگ���ه كان تاكه س���ه رچاوه ی به هێزی
داهاتی حكومه ت بون.
لهگومرگیسلێمانیبهناویشیرینییهوهپارهوهردهگیرێبه ڕێوه به ری گومرگی سلێمانی "ناتوانم بڵێم ئه وه هه یه یان نا، نازانم"
ئیداره ی گومرگ
ئاگاداری ئه و دیارده یه ن،
به اڵم بۆیان كۆنتڕۆڵ
ناكرێت
هه ندێک حاڵه ت هه یه به شه وو رۆژێك بنبڕ ناكرێن، هه مو
توانامان ده خه ینه گه ڕ بۆ بنبڕكردنی
وه رگرتنی پاره به ناوی شیرینییه وه
خاوه ن پێداویستیه تایبه ته کان: له ڕسته ی "پێویسته ئه وه تان بۆ بكرێت" تێرمانخواردوه فۆتۆ: رێبه ر نه جم
C M Y K
رهنگاڵه(404( سێشه ممه 2013/11/26 [email protected]@gmail.com (404( سێشه ممه 2013/11/26رهنگاڵه
گاکاوڕ
به هۆی ئه و ئاس���ته نگی و په ستانانه ی دێن���ه رێ���ت له وانه ی���ه ببن���ه ه���ۆی له ئه نجامدان���ی پاش���گه زبونه وه ت هه رش���تێك كه به ته مایت، بۆیه خۆت
ڕابگره .
به شێك له و پرۆژانه ی به ده سته وه یه به باش����ی به ڕێوه ده چ����ن و ده تونی ب����ۆ لێوه ربگری����ت س����ودیان كه س����ه كانی ده وروبه ره ك����ه ت و
خۆت.
ئه م ماوه یه به ختت باش ده بێت و بۆت به ته مایبویت هه رچیی����ه ك نه م����اوه زۆری دێته به ره����ه م، به ئاڵۆزییه كانی ژیانت كۆتای����ی
بێت.
هه وڵێكی زۆر ده ده یت بۆ گه یش���تنت به باشی ئه و هه وڵه ش به ئامانجه كانت. ب���ۆت ده گه ڕێت���ه وه ل���ه روی م���ادی و
مه عنه وی سودی بۆت ده بێت.
خۆت تێوه مه گلێنه به كاری كه سانی تر كه هی���چ په یوه ندییه كی به تۆوه نییه ، ئه و ورده گله ییانه ی به رامبه رت ده كرێن
شتێكی ئاساییه .
تۆ به وه ناسراویت كه كه سێكی جدیت له ئیش و كاره كانت، بۆیه ئه و متمانه یه مه دۆڕێن���ه وه و زیاتر خۆت س���ه رقاڵی
ئه ركه كانت بكه .
مافه كانی له به ده ستهێنانی مه به دودڵ خ���ۆت، له وانه یه س���ه ركه وتنێكی باش به ده ستبێنیت له ئه ركه كانی سه رشانت و
خێزانه كه ت.
ده كرێت هه ندێ پشو وه ربگریت چونكه ته ندروستیت به ره و ناره حه تیت ده بات. ئاگاداری ب���اری دارایی خۆتبه له كاتی
چونه ناو بازاڕ.
هه نگاوێك���ی باش���ت ن���اوه ب���ۆ ئه و مه به س���ته ی به ته مایت. زۆر وریایانه ده رده كه ویت و زیاتر له جاران هه س���ت
به له شساخی ده كه یت.
هه وڵ����ده ده ن هاوڕێكان����ت ت����ۆو نێ����وان ئاڵۆزیی����ه ی ئ����ه و خۆشه ویس����ته كه ت هێوربكه ن����ه وه ، به اڵم ئ����ه وه ئاس����ته نگێكی گه وره
ده بێت بۆیان.
هه وڵئه ده ی���ت په یوه ندییه كانی نێوان ت���ۆو به ڕێوه به ره ك���ه ت هێوربێته وه ، ل���ه ڕوی س���ۆزداریه وه پێداچون���ه وه س���وزدارییه كانتدا به په یوه ندی���ه
ده كه یت.
قرژاڵدوانه
گه ر ده ته وێت خۆت بدۆزیته وه هه وڵب����ده له كاره كانت����دا، ده ربكه وی����ت، كارا زیات����ر زیات����ر س����نگفراوانتر له گه ڵ
خۆشه ویسته كه ت.
نهههنگسهتڵگیسککهواندوپشکتهرازووفهریکشێر
1011
منداڵیمان له به رده م لوله ی تفه نگدا
به ختیار حه مه سوور
ب����ا ته نیا جارێک بیر ل����ه ده رئه نجامه کانی جه نگ بکه ینه وه ، جوانی و باش����ییه کانی جه نگ ده بێت چیبن، وا مرۆڤ هێند تامه زرۆیه تی؟ هه موو ئه وانه ی به جۆرێک له جۆره کان به ش����داربوون له ش����ه ڕدا و ئێستا ده ژین، هه موویان نه خۆش و ئیفلیجی شه ڕن. هه ڵبه ت وشه ی نه خ����ۆش و ئیفلیج ب����ه و مانایانه به کارنایه نم، ک����ه هه یانه ، به ڵکوو واتاگه لێ����ی دی، له وانه : نه خۆش����ی ده روونی، ئیفلیجی ڕۆح، چێژ و تام نه بردنی جوانی و دروس����تبوونی مرۆڤێکی شه ڕانگێز و بێزراو له
ژیان و چوارده ور.کورته فیلمی )له سه دا یه ک چرکه (�ی ده رهێنه ر )سوزان جاکوبسۆن(، ک����ه ماوه که ی پێنج خوله ک و بیس����ت چرکه ی����ه ، له ڕۆڵی جه نگ و قوربانیده ره کان����ی ده دوێت. چیرۆکی فیلمه ک����ه باس له ئافره تێکی فۆتۆگرافه ر ده کات، ئه م ئافره ته وێنه ی چرکه کانی جه نگ ده گرێت، وێنه ی ئه و ساته سامناکانه ی هه ر که سه بیر له ده ربازبوونی ڕۆحی
خۆی ده کاته وه ، وێنه ی قریشکه و گریانه کان.ئه وده مه ی که س����ێک داوای یارمه تیمان ل����ێ ده کات و ئێمه هیچمان له ده س����ت نایه بۆی بکه ین، ئه مه ئه و دیمه نه یه له م کورته فیلمه دا ڕامان ده گرێ. ئه وه ی ئازاری ئه م ئافره ته فۆتۆگرافه ره به س����وێ و پڕ ئێش����تر ده کات، ئه وه یه : مندا ڵێ����ک داوای یارمه تیدان ده کات بۆ ده ربازبوون له مه رگ، بیر له داوای منداڵه که ی خۆت بکه ره وه ، داوای چیش: ده ربازبوون له مه رگ. ئه و چرکه ی نیگای چاوی ئافره ته که و منداڵه که یه کا نگیر ده بن، چرکه ی دروس����تبوونی خه مێکی نه بڕاوه یه له ڕۆحی "کیتی" وێنه گردا، بۆیه ده کرێ ناو له م وێنه گیراوه بنێین:
وێنه ی پاڕانه وه بۆ قووتاربوون له چنگ مردن.پیاوانی ش����ه ڕ، پیاوانی فۆبیا گه وره کانن، له هه موو شت ده ترسن، گومان له گش����ت شتێک ده که ن، ئیدی ئه وه نییه له م کورته فیلمه دا کابرای چه کدار ترس����ی له تووره که ی منداڵه که هه یه ، نه بادا بۆمب و ته قه مه نی تێدا بێت، بۆیه به زۆر ده یه وێت له ده س����تی بس����تێنێت، منداڵه که ی����ش به رگری ده کات، ئاخر ئه و تووره که یه یاری و ش����ته هه ره خۆشه ویسته کانی خۆی تێدایه ، له م بێنه وبه رده یه دایه ، کچه ی
منداڵ ده بێته قوربانی چه ند گولله یه ک.لێره وه ده کرێ ئاماژه بۆ ئه وه بکه ین، که کۆی جه نگه کان ڕێسایه کی کوێرانه ده یانبات به ڕێوه ، ئه و بڕیارانه ی له الیه ن س����ه رکرده کانه وه ده درێ����ن، بڕیارگه لێکی تۆقێنه ر و ترس����ناکن، بۆی����ه ده بینین هیچ ئه نجامێ����ک جگه له مه رگ، ن����اده ن به ده س����ته وه . ئه وانه ی ته نیا هونه ری چاوسوور کردنه وه و تۆقاندن ده زانن، هه ر ئه وانه ن هۆکاری ب����ه رده وام بوون����ی جه نگه کان، هه ر ئه وانیش����ن ه����ۆی داڕووخان و
ماڵوێرانی نیشتمان.دوایین دیمه نی ئه م کورته فیلمه ، درێژکراوه ی ئه و ئازاره ده رونییه یه ، ک����ه له ڕۆحی "کیتی" وێنه گردا دروس����تبووه ، "کیت����ی" به فۆتۆی کیژه منداڵه ک����ه به کوژراوی، به ش����داری فیس����تیڤاڵی فۆتۆگرافه ری ده کات، ئه م فیس����تیڤاڵه خه اڵت����ی کامێرای زێڕین ده به خش����ێ به جوانتری����ن فۆتۆ، "کیتی" به و فۆتۆیه ی ناردوویه تی، خه اڵتی یه که م ده ب����ات، به اڵم کاتی ئاش����کرابوونی ناوی "کیت����ی" و بانگکردنی بۆ وه رگرتنی خه اڵته که ، "کیتی" به بینینی وێنه ی س����ه ر س����کرینه که ، تووش����ی حاڵه تێک����ی ده روونی����ی ناله ب����ار ده بێت، بۆی����ه هۆڵه که
به جێده هێڵێ و ده داته پڕمه ی گریان.
���������������"کوێستانی سپی" گۆش����ه یه کی نوێی ئاوێنه یه . تایبه ته به باسکردن و ڕاڤه کردن����ی فیلم. گه ر تۆش فیلمێک����ی جوانت بینیوه و ده ته وێت شتێکی له سه ر بنوسیت، ئه م گۆش����ه یه کراوه یه . ناوی گۆشه که ش ن����اوی فیلمێکی کۆچکردو "ته ها که ریمی"یه . وه ک یاد و رێزلێنانێک
بۆ ئه و رۆڵه ی ئه و سینه ماکاره له سینه مای کوردیدا هه یبوه [email protected] :بۆناردنی وتاره کانتان
گۆشه یه كی تایبه ته به جل و به رگ
له وه رزی سه رمادا ساكار بپۆشن
پیکوێستانی س
گۆشه یه كی تایبه ته به سینه ما هه ر جاره و که سێک ده ینوسێت
له ناو هه رێمدا ملیۆن به کاربه ری فه یسبوک هه یه "به شێک له گه نجان ئالوده بون"
ئا: ئاوێنه
ڕه نگه له ئێستادا که م دیارده هه بێت وه ک فه یسبوک بوبێته خاڵی هاوبه شی هه موو مرۆڤێک له هه ر شوێنێکی ئه م سه ر زه ویه دابێت. ماڵپه ڕی تۆڕی کۆمه اڵیه تی فه یسبوک، وه ک نه خۆشییه کانی س���ه ده کانی ڕابردو، له ماوه یه کی کورتی زه مه نی���دا، به به ش���ێکی زۆری واڵت و ش���ارو کوچه کانی جیهاندا باڵوبوی���ه وه . هه رێمی کوردس���تانیش وه ک زۆر له ش���وێنه کانی دیکه ی جیهان، به زویی فه یس���بوک بویه به ش���ێکی گرنگ���ی ژیانی تاک���ه کان و هه ندێكیش���ی تا ئاس���تی ئالوده بون بردوه . ڕه نگه هۆکارێکی سه ره کی زو باڵوبونه وه ی بگه ڕێته وه بۆ توانای باشی مادی خێزانه کان که به ئاس���انی ده توانن ئامێ���ره ته کنه لۆژییه کان و هێڵی
ئینته رنێت به ده ستبهێنن.
کۆمه اڵیه تییه کان و ت���ۆڕه به ته ش���ه نه کردنی س���ه باره ت مه ترس���ییه ده رونییه کانی، ده رونناس س���امان سیوه یلی سه رۆکی سه نته ری ڕاوێژکاریی خێزان بۆ گرفته ده روونیی و کۆمه اڵیه تی���ی و په روه رده یی���ه کان له س���لێمانی چه ند
سه رنجێکی خۆی بۆ ئاوێنه خسته ڕوو.له باره ی باڵبو نه وه ی تۆڕه کۆمه اڵیه تییه کان له کوردستاندا، ئه و ده رونناس���ه به ئاسایی وه سفی ده کات و ده ڵێت: "ئه م
ته وژمه ی ته کنه لۆژیا که سه رانسه ری جیهانی گرتوه ته وه ، هه رێمی کوردس���تانیش لێی بێ ب���ه ش نییه وه ک هه موو دونیا، ئه مڕۆ هاتۆته ناومانه وه ، ئه وه ش���تێکی ئاس���اییه کوردی���ش وه ک هه ر نه ته وه و واڵتێکی دیکه به ش���دارییان هه بێت له تۆڕه کۆمه اڵیه تییه کانی وه ک فه یس���بوکدا. رۆژ ب���ه ڕۆژ ژماره ی به کارهێنه رانی فه یس���بوک له جیهاندا ڕوو
له هه ڵکشانه ". س���ه باره ت به ژماره ی به کاربه رانی فه یس���بوک له هه رێمی کوردستاندا، سامان سیوه یلی گوتی: "به پێی زانیارییه کانی ئێم���ه هه ت���ا چه ن���د مانگێک پێ���ش ئێس���تا له هه رێمی کوردس���تاندا، نزیکه ی ملیۆنێک و دو س���ه د هه زار که س به شداره له فه یسبوک. پێش���بینیش ده کرێت ئه م ژماره یه
رۆژ به ڕۆژ له هه ڵکشانێکی زۆردابێت".له ب���اره ی دۆخ���ه ناسروش���تییه کی به کارهێنه رانی کورد له فه یسبوک، سامان س���یوه یلی رایگه یاند: "به شداربونی هاواڵتی کورد له فه یسبوک ئاساییه ، به اڵم ئه وه ی نائاساییه له ڕوانگ���ه ی ده رونییه وه ، ئه و که س���انه ن ک���ه کاتی زۆر ده به خش���ن به به کارهێنانی ئینته رنێت و دوچاری حاڵه تی ئالوده یی و هۆگریی بون، به ئه ندازه یه ک له س���ه ر حسابی کاتی خه وتن و پش���ودان و حه وانه وه یان و له سه ر حسابی کات���ی خوێندنیان���ه ، به تایبه تی ه���ه رزه کاران و گه نجان. ئه م دو توێ���ژه له کۆمه ڵگا زۆرترین ژماره ی به کارهێنه ران
پێکده هێن���ن". س���ه باره ت به مه به س���تی به کارهێنان���ی فه یس���بوک له الیه ن ئه و دو توێ���ژه وه ، گوتی: "زۆرینه ی ئه م به کارهێنانه ش���یان بۆ مه به س���تی کات به سه ربردن و کات کوشتن به هۆی ئه وه ی ئالوده بون به م ئامێره وه . له م ڕوه وه ده توانی���ن بڵێین نادروس���ته . ئه مه ش ده گه ڕێته وه بۆ ئ���ه وه ی زۆرینه ی گه نج���ان و هه رزه کارانی کۆمه ڵگای ئێمه له ناو خێزانه کانی خۆیاندا هه ست به نامۆبون ده که ن، بۆشایی ڕۆحییان هه یه ، زیاتر بۆ پڕکردنه وه ی ئه م بۆشاییه ڕۆحییه په نا بۆ تۆڕه کۆمه اڵیه تییه کانی فه یسبوک ده به ن". ئه وه شی بۆ زیادکرد "هه روه ها بۆ قسه کردن له گه ڵ خه ڵکی تر به تایبه تی له گه ڵ ڕه گه زی به رامبه ر هه وڵی دروستکردنی په یوه ندی ده ده ن. له الیه کی تریشه وه بۆ هه بونی بۆشایی سۆزداریی هه رزه کاران ده گه ڕێته وه ، که زۆریان ده یانه وێت تۆڕه کۆمه اڵیه تییه کان بکه نه وێستگه یه ک بۆ دروستکردنی په یوه ندی س���ۆزداریی. هه ندێکی تریش���یان به مه به ستی تێرکردن���ی پاڵنه ره سێکس���ییه کانه ؛ ئه مه ش به هۆی ئه و چه پاندن���ه سێکس���ییه ی هه رزه کارو گه نج���ی واڵتی ئێمه به ده س���تییه وه ده ناڵێنێ���ت، له ڕێی ئه م���ه وه هه وڵده دات
په یوه ندییه کی سێکسیی ئه له کترۆنی بنیادبنێت".تۆڕی کۆمه اڵیه تی فه یسبوک له ساڵی 2004 له الیه ن مارک زوکه ربێرگی ئه مه ریکی دروس���تکراوه و له ئێستادا ژماره ی
به کاربه رانی چاالکی ده گاته 1.2 ملیار.
ی مه ن����د نه ر هوبه ئه زموون و ناوداری لوبنانیی
س����اڵیدا 78 له ته مه ن����ی فه ی����روز؛ باڵوده کاته وه . گۆران����ی نوێی ئه لبومێکی
ته مه نی هونه ری فه یروز زیاتر له 60 س����اڵه و له و ماوه یه دا نزیکه ی 800 گۆرانیی تۆمارکردوه . ئه م ئه لبوم����ه نوێی����ه هێش����تا ورده کارییه کانی باڵونه کراوه ت����ه وه ، به اڵم ده نگۆ هه ی����ه که کوڕه مۆسیقاره که ی "زیاد رحبانی" کاری مۆسیقاکه ی
بۆ بکات.فه ی����روز یه کێک����ه له گۆرانیبێ����ژه ه����ه ره ناوداره کان����ی ع����ه ره ب و دواین ئه لبومی
خۆی له ساڵی 2010 باڵوکردوه ته وه .
له ساڵیدا ئه لبومێکی نوێ باڵوده کاته وه
به رهه مێکی نوێی کۆڕی شانۆی با
ی و کاروان عومه ر وه ک یاریده ده ری ده رهێنه ر غه ریب وه ک به ڕێوه به ری هونه ری
له پشت ئه م کاره وه ن.
کاستی به رهه مه که له ئێستادا سه رقاڵی پرۆڤه ن و کاتی نمایشی شانۆییه که ش
ده که وێت کۆتایی ئه م ساڵه وه .
"کۆڕی شانۆی با" گروپێکی شانۆییه و له ساڵی 1999 له شاری سلێمانی له سه ر
یم چێوار، هۆرێن غه ریب، هیوا فایه ق، ده ستی چه ند شانۆکارێک له وانه : ئیبراه
دوایین کاریان ش���انۆیی "چاو ��اڵه ح، ش���وان عه توف؛ دامه زراوه .
نازه نین س�
نمایشکرا.ئه که یته وه لمه جه سته .. سه حرایه ڕۆح" دوو ساڵ له مه وبه ر له شاری سلێمانی
ئا: ڕێنوار نه جم
کارییه بۆ به رهه مێکی "کۆڕی شانۆی با" سه رقاڵی ئاماده
���انۆکه رایده گه یه نێت که ش���انۆیی نوێ و ده رهێنه ری ش
ه نه وه جی���اواز ده بێت ه نوێی���ه له هه ندێ���ک الی
ئ���ه م کار
له به رهه مه کانی پێشوی ئه و گروپه شانۆییه ی سلێمانی.
هه وڵده ده م جوانتربێت" "منداڵێکی تر دروس���ت ده که م..
به رهه م���ه نوێیه که ی کۆڕی ش���انۆی با-یه . رێژه ن ناوی
به رهه م���ه ، به ئاوێنه ی ڕاگه یاند: جه مال ده رهێنه ری ئه و
"کاره که مان له س���ه رجه م نمایشه کانی پێشومان جیاوازتر
ده بێت، ئه مجاره له س���ه ر ده قێکی بیانی کارمان کردوه ،
ده ق؛ له پرۆڤه دا دروست به اڵم له کاره کانی پێش���وترماندا
ده بوو".
��ه به کاریده هێنن و م جاره ئ���ه و گروپ�
ئ���ه و ده قه ی ئ���ه
به رهه مه که یان؛ ده قی "ڤاتسالڤ"�ی بوه ته س���ه رچاوه ی
نوسه ری پۆڵه ندی س���الومێر مرۆژێک-ه )2013-1930(.
سه باره ت به ناوه رۆکی ده قه که که نوسه ر له ساڵی 1968
نوسیویه تی و که ریم په ڕه نگ کردویه تی به کوردیی، رێژه ن
قه که چه ند چیرۆکێکی له خۆگرتوه و ئاماژه ی به وه دا که ده
گوتی: "باس له دیلێک ده کات، دوای ئه وه ی به له مه که یان
جێگه یه ک���ه وه و له وێ ئه م دیله تێکده ش���کێت، ده که وێته
وه ک ئاژه ڵ داده مه زرێ. چیرۆکی ئه و ژنه ی س���ه گه که ی
خۆش���ی ناوێ. ئه و کوڕه ی بڕی���ار ده دات له باوکی یاخی ببێت".
له ش���انۆییه کانی پێش���وی "کۆڕی ش���انۆی با" هه میشه
ج بوون، ده رهێنه ر ژماره یه کی زۆر ئه کته ر له س���ه ر سته ی
یگه یاند که ئه مجاره ش به هه مان شێوه ده بێت "هه شت را
وێیه دا رۆڵ ده بینن".ئه کته ر له م کاره ن
به وه کرد که هۆرێن رێژه ن جه مال ئاماژه ی
له کۆتایی���دا
کچی کافرۆش ده ستیپێکرد
ئا: ئاوێنه
دوای ماوه یه ک���ی زۆر له ئاماده کاریی و گه ڕان به دوای ئه کته ر و کاست، دواجار وێنه گرتنی فیلمی س���ینه مایی "کچی کافرۆش" له شاری کۆیه؛ ده س���تیپێکرد. س���ه رچاوه یه کی نزیک له کاس���تی فیلمه که وه به ئاوێن���ه ی ڕاگه یاند: "ته نی���ا که ری���م ده رهێنه ری ئ���ه م فیلمه یه و له سه ره تادا ویستویه تی کارێکی دیکۆمێنتاری له س���ه ر فیلمه ک���ه ب���کات، ب���ه اڵم دواتر به راوێژکردن له گه ڵ چه ند که س���ێکی شاره زای فیلمێکی به رهه مهێنان���ی له س���ه ر مێ���ژوو؛ س���ینه مایی گیرس���اوه ته وه" . له نێو چه ندین کچدا که خۆیان پااڵوتبوو بۆ رۆڵبینینی کچی کافرۆش، دواجار "سنور ئاالنی" بۆ ئه و رۆڵه هه ڵبژێردرا، ئ���ه م هه ڵبژاردنه ش ده نگۆیه کی زۆری له دوای خۆی دروس���تکرد، به تایبه تی دوای ئ���ه وه ی ئه کته ری هه ڵبژێ���ردراو ناوی چه ند کچێک���ی دیکه ی هێناو رایگه یاند له نێو ئه وان���ه دا هه ڵبژێراوه ، ب���ه اڵم هه رزو له الیه ن کچه کان���ی دیکه وه به رپه رچی ئه و قس���انه ی
"سنور" درایه وه . کچ���ی کافرۆش داس���تانێکی کۆنی کوردییه ، باس له کچێکی ش���ۆخ و ش���ه نگ ده کات؛ که له الیه ن ئه فسه رێکی ئینگلیزه وه ده ڕفێنرێت، له س���ااڵنی سییه کانی سه ده ی ڕابردوو )ئه و کاته ی کوردس���تان داگیرکراوی به ریتانیابوه ( دواتر ده برێت بۆ به ریتانیا. گۆران دڵشاد که وه ک گۆرانیبێژ و گیتارژه ن ناس���راوه ؛ رۆڵی
ئه و ئه فسه ره به ریتانییه ده بینێت. هه روه ها س���ه رچاوه که رایگه یاند: "ش���اریار ئه س���ه دی وێنه گ���ری فیلمه که ی���ه ، هه روه ها هونه رمه ن���د هۆم���ه ر دزه ی���ی گۆرانی���ی بۆ فیلمه که ده ڵێت. فیلمه که به رهه می وه زاره تی س���ینه مای به رێوه به رایه تی و رۆش���نبیریی
هه ولێره و ماوه که ی 90 خوله که" .
ئا: رێنوار نه جم
هه م����وو رۆژێک ل����ه کاتژمێ����ر چواری ئێ����واره وه ت����ا دره نگانێکی ش����ه و، له شه قامی سه هۆڵه که ی شاری سلێمانی، قوماش����ێکی درێژ ڕاده خات و کۆمه ڵێک سی دی له س����ه ر داده نێت. خۆیشی له مۆدێل "ته س����جیل"ه له پاڵ سوچێکیدا کۆنه که ی����دا داده نیش����ێت و گۆرانی����ی ده یڵێت����ه وه و له گه ڵی����دا و لێ����ده دات هه وڵده دات گوزارش����ت له وشه کانی ناو گۆرانیی����ه کان به جوڵه ی ده س����ته کانی ب����کات. ئه م����ه پیش����ه ی پیاوێکی 42
س����اڵه یه به ن����اوی "ئیبراهی����م" له دوای وه رزی پایی����زه وه . " هاوین و به هار له مه شته له که ی س����ه رچنارم" ئیبراهیم به روویه کی خۆش����ه وه ئه وه ی ب����ه ئاوێنه ڕاگه یان����د. ئه وه ی ئیبراهیمی له س����ی دی فرۆش����ه کانی دیک����ه جیاکردۆته وه ، تایبه تمه ندییه تی. ئه م پیاوه که ده ستی چه پی له خ����وار مه چه کییه وه ئاس����ایی نییه و خ����اوه ن پێداویس����تیی تایبه ته ، ته نها به رهه مه کان����ی چه ند گۆرانیبێژێ نییه ئام����اده ده فرۆش����ێت، دیاریکراو به رهه می گۆرانیبێژه نوێیه "خراپه کان" بفرۆش����ێت. ئه و سه رسه ختانه شه یدای گۆرانییه کان����ی عه ب����دول حه لی����م، ئوم
که لسوم، ماجده رۆمیی، کازم ساهیر و چه ند هونه رمه ندێکی دیکه ی عه ره بییه . "ده زانم عه ب����دول حه لیم چۆن ژیاوه ، چه ن����د قاتی هه ب����ووه ، چه ند پێاڵوی ئه وه ی تامه زرۆیانه ئیبراهیم هه بووه " ده گێڕای����ه وه وه ک ئه وه ی ده مێک بێت چ����اوه ڕێ بێت که س����ێک بێت و گوێی لێ بگرێت و ئه ویش ئه و قسانه ی له ال بکات. ئیبراهی����م خاوه نی خێزان و 4 منداڵ����ه ، ته نه����ا ئ����ه م کاره ده کات و گوتیشی "دایکیشم هه ر له گه ڵ خۆمدا ده ژی". هه رچه نده ئێستا کاسێت زۆر که مه و به ده گمه ن به کاردێت، به اڵم ئه و کۆمه ڵێک کاسێتی له الیه و ته نها به وانه گوێ له گۆرانییه "نه مره کان" ده گرێت و هیچیش����یان نافرۆشێت "هه یانه 17
ساڵ زیاتره الی خۆم هه ڵمگرتون". ئیبراهیم که تا پۆلی شه شی سه ره تایی خوێندوه ، ئاماژه ی ب����ه وه دا که ته نها له ب����ه ر دابینکردنی بژێ����وی ژیانی ئه و کاره ناکات، به ڵکو عاشقێکی گه وره ی گۆرانییه کانه . "له ماڵیش����ه وه سه دان کاسێتی گۆرانیبێژه کانم هه یه " ئیبراهیم ب����ۆ دوپاتکردنه وه ی ح����ه زی خۆی بۆ
گۆرانییه کان، وای گوت.کاتێ����ک پیاس����ه که ران و رێبواران����ی شه قامی سه هۆڵه که ی سلێمانی به ره و که مبوونه وه ده چێت و کاتژمێره کانیش ب����ه ره وه دوانزه ی نیوه ش����ه و ده ڕۆن، ئیبراهیم "که هه ندێک جار کوڕه که شی له گه ڵی����دا ده بێت" س����ی دی -ییه کان وتن����ه وه ی ب����ه ده م کۆده که ن����ه وه و گۆرانییه کی عه بدولحه لیمه وه ده ڕواته وه ب����ۆ ماڵه وه و ره نگه له شه ویش����دا هه ر خه و به و پۆله هونه رمه ندانه وه ببینێت که به شێکی زۆریان له ژیاندا نه ماون.
ئیبراهیم؛ به عه شقه وه CD ده فرۆشێت
وه رزی س���ه رماو ته ڕو توش���ی زس���تان به ڕێوه یه ، له جیهانی فاشیۆن و جوانکاریدا، بۆ زس���تانی 2014دا زیاتر ئاماژه به پۆش���ینی جل و به رگی ساده و ساكارو ره نگه كاڵ و تۆخه كان ده كرێت، كه ئه و ساكاریی و تێكه ڵ كردنی ره نگانه ، کاریگه رییه کی قوڵتر داده نێن له س���ه ر كه سێتی و جوانی
خانمان له وه رزی زستاندا.
دیزاینه رانی پۆش���اكی خانمان، بۆ زستانی 2014 چه ند مۆدێلێكی نوێی جلوبه رگیان پێش���كه ش كردووه ، که زۆربه یان به شێوه یه كی زۆر ساده و س���اكار دوراون، ئه میش له به رهئه وه ی ئ���ه و دیزاینه رانه پیَیان وایه که تا جلوبه رگ س���اده تر بێت، جوانترو باش���تر سیمای جوانی خانمان ده رده خ���ات، بۆیه له زۆربه ی دیزاینه کانی ئه م وه رزه دا دیزاینه ره کان زۆر خۆی���ان له جلوبه رگ���ی رازاوه و قه ره باڵخ پاراس���توه و زیاتر به الی جلی
ساده دا رۆیشتون.دیزاینه ره کان ئامۆژگاری خانمان ده که ن که له وه رزی س���اردی زس���تاندا زیاتر ئه و جالنه بپۆش���ن که له چه رمی نه رم دو كاوبۆی جێنزی ناس���ک دروس���تکراون، به تایبه ت بۆ ئه م س���اته وه خته که هێش���تا سه رما ته واو ده س���تیپێنه كردووه ، هه وڵ بده ن زیاتر گونجاندن دروست بکه ن له نێوان جله کانیان���دا، بۆ ئه وه ی به به ژن و بااڵیه كی ج���وان و رێكه وه ده ركه ون و ئه گه ر كێشیان زۆره ، با پۆشاكه كانیان كه مێك پان و پۆر بێت، بۆ ئه وه ی
قه ڵه وییان بشارێته وه .له باره ی ره نگی جله کانیش���ه وه ، به خانمان ده ڵێن که زیاتر ره نگه کانی
سپی و ره ش و سور بپۆشن، که گه رمن و ناسکیشن.
C M Y K
رهنگاڵه(404( سێشه ممه 2013/11/26 [email protected]@gmail.com (404( سێشه ممه 2013/11/26رهنگاڵه
گاکاوڕ
به هۆی ئه و ئاس���ته نگی و په ستانانه ی دێن���ه رێ���ت له وانه ی���ه ببن���ه ه���ۆی له ئه نجامدان���ی پاش���گه زبونه وه ت هه رش���تێك كه به ته مایت، بۆیه خۆت
ڕابگره .
به شێك له و پرۆژانه ی به ده سته وه یه به باش����ی به ڕێوه ده چ����ن و ده تونی ب����ۆ لێوه ربگری����ت س����ودیان كه س����ه كانی ده وروبه ره ك����ه ت و
خۆت.
ئه م ماوه یه به ختت باش ده بێت و بۆت به ته مایبویت هه رچیی����ه ك نه م����اوه زۆری دێته به ره����ه م، به ئاڵۆزییه كانی ژیانت كۆتای����ی
بێت.
هه وڵێكی زۆر ده ده یت بۆ گه یش���تنت به باشی ئه و هه وڵه ش به ئامانجه كانت. ب���ۆت ده گه ڕێت���ه وه ل���ه روی م���ادی و
مه عنه وی سودی بۆت ده بێت.
خۆت تێوه مه گلێنه به كاری كه سانی تر كه هی���چ په یوه ندییه كی به تۆوه نییه ، ئه و ورده گله ییانه ی به رامبه رت ده كرێن
شتێكی ئاساییه .
تۆ به وه ناسراویت كه كه سێكی جدیت له ئیش و كاره كانت، بۆیه ئه و متمانه یه مه دۆڕێن���ه وه و زیاتر خۆت س���ه رقاڵی
ئه ركه كانت بكه .
مافه كانی له به ده ستهێنانی مه به دودڵ خ���ۆت، له وانه یه س���ه ركه وتنێكی باش به ده ستبێنیت له ئه ركه كانی سه رشانت و
خێزانه كه ت.
ده كرێت هه ندێ پشو وه ربگریت چونكه ته ندروستیت به ره و ناره حه تیت ده بات. ئاگاداری ب���اری دارایی خۆتبه له كاتی
چونه ناو بازاڕ.
هه نگاوێك���ی باش���ت ن���اوه ب���ۆ ئه و مه به س���ته ی به ته مایت. زۆر وریایانه ده رده كه ویت و زیاتر له جاران هه س���ت
به له شساخی ده كه یت.
هه وڵ����ده ده ن هاوڕێكان����ت ت����ۆو نێ����وان ئاڵۆزیی����ه ی ئ����ه و خۆشه ویس����ته كه ت هێوربكه ن����ه وه ، به اڵم ئ����ه وه ئاس����ته نگێكی گه وره
ده بێت بۆیان.
هه وڵئه ده ی���ت په یوه ندییه كانی نێوان ت���ۆو به ڕێوه به ره ك���ه ت هێوربێته وه ، ل���ه ڕوی س���ۆزداریه وه پێداچون���ه وه س���وزدارییه كانتدا به په یوه ندی���ه
ده كه یت.
قرژاڵدوانه
گه ر ده ته وێت خۆت بدۆزیته وه هه وڵب����ده له كاره كانت����دا، ده ربكه وی����ت، كارا زیات����ر زیات����ر س����نگفراوانتر له گه ڵ
خۆشه ویسته كه ت.
نهههنگسهتڵگیسککهواندوپشکتهرازووفهریکشێر
1011
منداڵیمان له به رده م لوله ی تفه نگدا
به ختیار حه مه سوور
ب����ا ته نیا جارێک بیر ل����ه ده رئه نجامه کانی جه نگ بکه ینه وه ، جوانی و باش����ییه کانی جه نگ ده بێت چیبن، وا مرۆڤ هێند تامه زرۆیه تی؟ هه موو ئه وانه ی به جۆرێک له جۆره کان به ش����داربوون له ش����ه ڕدا و ئێستا ده ژین، هه موویان نه خۆش و ئیفلیجی شه ڕن. هه ڵبه ت وشه ی نه خ����ۆش و ئیفلیج ب����ه و مانایانه به کارنایه نم، ک����ه هه یانه ، به ڵکوو واتاگه لێ����ی دی، له وانه : نه خۆش����ی ده روونی، ئیفلیجی ڕۆح، چێژ و تام نه بردنی جوانی و دروس����تبوونی مرۆڤێکی شه ڕانگێز و بێزراو له
ژیان و چوارده ور.کورته فیلمی )له سه دا یه ک چرکه (�ی ده رهێنه ر )سوزان جاکوبسۆن(، ک����ه ماوه که ی پێنج خوله ک و بیس����ت چرکه ی����ه ، له ڕۆڵی جه نگ و قوربانیده ره کان����ی ده دوێت. چیرۆکی فیلمه ک����ه باس له ئافره تێکی فۆتۆگرافه ر ده کات، ئه م ئافره ته وێنه ی چرکه کانی جه نگ ده گرێت، وێنه ی ئه و ساته سامناکانه ی هه ر که سه بیر له ده ربازبوونی ڕۆحی
خۆی ده کاته وه ، وێنه ی قریشکه و گریانه کان.ئه وده مه ی که س����ێک داوای یارمه تیمان ل����ێ ده کات و ئێمه هیچمان له ده س����ت نایه بۆی بکه ین، ئه مه ئه و دیمه نه یه له م کورته فیلمه دا ڕامان ده گرێ. ئه وه ی ئازاری ئه م ئافره ته فۆتۆگرافه ره به س����وێ و پڕ ئێش����تر ده کات، ئه وه یه : مندا ڵێ����ک داوای یارمه تیدان ده کات بۆ ده ربازبوون له مه رگ، بیر له داوای منداڵه که ی خۆت بکه ره وه ، داوای چیش: ده ربازبوون له مه رگ. ئه و چرکه ی نیگای چاوی ئافره ته که و منداڵه که یه کا نگیر ده بن، چرکه ی دروس����تبوونی خه مێکی نه بڕاوه یه له ڕۆحی "کیتی" وێنه گردا، بۆیه ده کرێ ناو له م وێنه گیراوه بنێین:
وێنه ی پاڕانه وه بۆ قووتاربوون له چنگ مردن.پیاوانی ش����ه ڕ، پیاوانی فۆبیا گه وره کانن، له هه موو شت ده ترسن، گومان له گش����ت شتێک ده که ن، ئیدی ئه وه نییه له م کورته فیلمه دا کابرای چه کدار ترس����ی له تووره که ی منداڵه که هه یه ، نه بادا بۆمب و ته قه مه نی تێدا بێت، بۆیه به زۆر ده یه وێت له ده س����تی بس����تێنێت، منداڵه که ی����ش به رگری ده کات، ئاخر ئه و تووره که یه یاری و ش����ته هه ره خۆشه ویسته کانی خۆی تێدایه ، له م بێنه وبه رده یه دایه ، کچه ی
منداڵ ده بێته قوربانی چه ند گولله یه ک.لێره وه ده کرێ ئاماژه بۆ ئه وه بکه ین، که کۆی جه نگه کان ڕێسایه کی کوێرانه ده یانبات به ڕێوه ، ئه و بڕیارانه ی له الیه ن س����ه رکرده کانه وه ده درێ����ن، بڕیارگه لێکی تۆقێنه ر و ترس����ناکن، بۆی����ه ده بینین هیچ ئه نجامێ����ک جگه له مه رگ، ن����اده ن به ده س����ته وه . ئه وانه ی ته نیا هونه ری چاوسوور کردنه وه و تۆقاندن ده زانن، هه ر ئه وانه ن هۆکاری ب����ه رده وام بوون����ی جه نگه کان، هه ر ئه وانیش����ن ه����ۆی داڕووخان و
ماڵوێرانی نیشتمان.دوایین دیمه نی ئه م کورته فیلمه ، درێژکراوه ی ئه و ئازاره ده رونییه یه ، ک����ه له ڕۆحی "کیتی" وێنه گردا دروس����تبووه ، "کیت����ی" به فۆتۆی کیژه منداڵه ک����ه به کوژراوی، به ش����داری فیس����تیڤاڵی فۆتۆگرافه ری ده کات، ئه م فیس����تیڤاڵه خه اڵت����ی کامێرای زێڕین ده به خش����ێ به جوانتری����ن فۆتۆ، "کیتی" به و فۆتۆیه ی ناردوویه تی، خه اڵتی یه که م ده ب����ات، به اڵم کاتی ئاش����کرابوونی ناوی "کیت����ی" و بانگکردنی بۆ وه رگرتنی خه اڵته که ، "کیتی" به بینینی وێنه ی س����ه ر س����کرینه که ، تووش����ی حاڵه تێک����ی ده روونی����ی ناله ب����ار ده بێت، بۆی����ه هۆڵه که
به جێده هێڵێ و ده داته پڕمه ی گریان.
���������������"کوێستانی سپی" گۆش����ه یه کی نوێی ئاوێنه یه . تایبه ته به باسکردن و ڕاڤه کردن����ی فیلم. گه ر تۆش فیلمێک����ی جوانت بینیوه و ده ته وێت شتێکی له سه ر بنوسیت، ئه م گۆش����ه یه کراوه یه . ناوی گۆشه که ش ن����اوی فیلمێکی کۆچکردو "ته ها که ریمی"یه . وه ک یاد و رێزلێنانێک
بۆ ئه و رۆڵه ی ئه و سینه ماکاره له سینه مای کوردیدا هه یبوه [email protected] :بۆناردنی وتاره کانتان
گۆشه یه كی تایبه ته به جل و به رگ
له وه رزی سه رمادا ساكار بپۆشن
پیکوێستانی س
گۆشه یه كی تایبه ته به سینه ما هه ر جاره و که سێک ده ینوسێت
له ناو هه رێمدا ملیۆن به کاربه ری فه یسبوک هه یه "به شێک له گه نجان ئالوده بون"
ئا: ئاوێنه
ڕه نگه له ئێستادا که م دیارده هه بێت وه ک فه یسبوک بوبێته خاڵی هاوبه شی هه موو مرۆڤێک له هه ر شوێنێکی ئه م سه ر زه ویه دابێت. ماڵپه ڕی تۆڕی کۆمه اڵیه تی فه یسبوک، وه ک نه خۆشییه کانی س���ه ده کانی ڕابردو، له ماوه یه کی کورتی زه مه نی���دا، به به ش���ێکی زۆری واڵت و ش���ارو کوچه کانی جیهاندا باڵوبوی���ه وه . هه رێمی کوردس���تانیش وه ک زۆر له ش���وێنه کانی دیکه ی جیهان، به زویی فه یس���بوک بویه به ش���ێکی گرنگ���ی ژیانی تاک���ه کان و هه ندێكیش���ی تا ئاس���تی ئالوده بون بردوه . ڕه نگه هۆکارێکی سه ره کی زو باڵوبونه وه ی بگه ڕێته وه بۆ توانای باشی مادی خێزانه کان که به ئاس���انی ده توانن ئامێ���ره ته کنه لۆژییه کان و هێڵی
ئینته رنێت به ده ستبهێنن.
کۆمه اڵیه تییه کان و ت���ۆڕه به ته ش���ه نه کردنی س���ه باره ت مه ترس���ییه ده رونییه کانی، ده رونناس س���امان سیوه یلی سه رۆکی سه نته ری ڕاوێژکاریی خێزان بۆ گرفته ده روونیی و کۆمه اڵیه تی���ی و په روه رده یی���ه کان له س���لێمانی چه ند
سه رنجێکی خۆی بۆ ئاوێنه خسته ڕوو.له باره ی باڵبو نه وه ی تۆڕه کۆمه اڵیه تییه کان له کوردستاندا، ئه و ده رونناس���ه به ئاسایی وه سفی ده کات و ده ڵێت: "ئه م
ته وژمه ی ته کنه لۆژیا که سه رانسه ری جیهانی گرتوه ته وه ، هه رێمی کوردس���تانیش لێی بێ ب���ه ش نییه وه ک هه موو دونیا، ئه مڕۆ هاتۆته ناومانه وه ، ئه وه ش���تێکی ئاس���اییه کوردی���ش وه ک هه ر نه ته وه و واڵتێکی دیکه به ش���دارییان هه بێت له تۆڕه کۆمه اڵیه تییه کانی وه ک فه یس���بوکدا. رۆژ ب���ه ڕۆژ ژماره ی به کارهێنه رانی فه یس���بوک له جیهاندا ڕوو
له هه ڵکشانه ". س���ه باره ت به ژماره ی به کاربه رانی فه یس���بوک له هه رێمی کوردستاندا، سامان سیوه یلی گوتی: "به پێی زانیارییه کانی ئێم���ه هه ت���ا چه ن���د مانگێک پێ���ش ئێس���تا له هه رێمی کوردس���تاندا، نزیکه ی ملیۆنێک و دو س���ه د هه زار که س به شداره له فه یسبوک. پێش���بینیش ده کرێت ئه م ژماره یه
رۆژ به ڕۆژ له هه ڵکشانێکی زۆردابێت".له ب���اره ی دۆخ���ه ناسروش���تییه کی به کارهێنه رانی کورد له فه یسبوک، سامان س���یوه یلی رایگه یاند: "به شداربونی هاواڵتی کورد له فه یسبوک ئاساییه ، به اڵم ئه وه ی نائاساییه له ڕوانگ���ه ی ده رونییه وه ، ئه و که س���انه ن ک���ه کاتی زۆر ده به خش���ن به به کارهێنانی ئینته رنێت و دوچاری حاڵه تی ئالوده یی و هۆگریی بون، به ئه ندازه یه ک له س���ه ر حسابی کاتی خه وتن و پش���ودان و حه وانه وه یان و له سه ر حسابی کات���ی خوێندنیان���ه ، به تایبه تی ه���ه رزه کاران و گه نجان. ئه م دو توێ���ژه له کۆمه ڵگا زۆرترین ژماره ی به کارهێنه ران
پێکده هێن���ن". س���ه باره ت به مه به س���تی به کارهێنان���ی فه یس���بوک له الیه ن ئه و دو توێ���ژه وه ، گوتی: "زۆرینه ی ئه م به کارهێنانه ش���یان بۆ مه به س���تی کات به سه ربردن و کات کوشتن به هۆی ئه وه ی ئالوده بون به م ئامێره وه . له م ڕوه وه ده توانی���ن بڵێین نادروس���ته . ئه مه ش ده گه ڕێته وه بۆ ئ���ه وه ی زۆرینه ی گه نج���ان و هه رزه کارانی کۆمه ڵگای ئێمه له ناو خێزانه کانی خۆیاندا هه ست به نامۆبون ده که ن، بۆشایی ڕۆحییان هه یه ، زیاتر بۆ پڕکردنه وه ی ئه م بۆشاییه ڕۆحییه په نا بۆ تۆڕه کۆمه اڵیه تییه کانی فه یسبوک ده به ن". ئه وه شی بۆ زیادکرد "هه روه ها بۆ قسه کردن له گه ڵ خه ڵکی تر به تایبه تی له گه ڵ ڕه گه زی به رامبه ر هه وڵی دروستکردنی په یوه ندی ده ده ن. له الیه کی تریشه وه بۆ هه بونی بۆشایی سۆزداریی هه رزه کاران ده گه ڕێته وه ، که زۆریان ده یانه وێت تۆڕه کۆمه اڵیه تییه کان بکه نه وێستگه یه ک بۆ دروستکردنی په یوه ندی س���ۆزداریی. هه ندێکی تریش���یان به مه به ستی تێرکردن���ی پاڵنه ره سێکس���ییه کانه ؛ ئه مه ش به هۆی ئه و چه پاندن���ه سێکس���ییه ی هه رزه کارو گه نج���ی واڵتی ئێمه به ده س���تییه وه ده ناڵێنێ���ت، له ڕێی ئه م���ه وه هه وڵده دات
په یوه ندییه کی سێکسیی ئه له کترۆنی بنیادبنێت".تۆڕی کۆمه اڵیه تی فه یسبوک له ساڵی 2004 له الیه ن مارک زوکه ربێرگی ئه مه ریکی دروس���تکراوه و له ئێستادا ژماره ی
به کاربه رانی چاالکی ده گاته 1.2 ملیار.
ی مه ن����د نه ر هوبه ئه زموون و ناوداری لوبنانیی
س����اڵیدا 78 له ته مه ن����ی فه ی����روز؛ باڵوده کاته وه . گۆران����ی نوێی ئه لبومێکی
ته مه نی هونه ری فه یروز زیاتر له 60 س����اڵه و له و ماوه یه دا نزیکه ی 800 گۆرانیی تۆمارکردوه . ئه م ئه لبوم����ه نوێی����ه هێش����تا ورده کارییه کانی باڵونه کراوه ت����ه وه ، به اڵم ده نگۆ هه ی����ه که کوڕه مۆسیقاره که ی "زیاد رحبانی" کاری مۆسیقاکه ی
بۆ بکات.فه ی����روز یه کێک����ه له گۆرانیبێ����ژه ه����ه ره ناوداره کان����ی ع����ه ره ب و دواین ئه لبومی
خۆی له ساڵی 2010 باڵوکردوه ته وه .
له ساڵیدا ئه لبومێکی نوێ باڵوده کاته وه
به رهه مێکی نوێی کۆڕی شانۆی با
ی و کاروان عومه ر وه ک یاریده ده ری ده رهێنه ر غه ریب وه ک به ڕێوه به ری هونه ری
له پشت ئه م کاره وه ن.
کاستی به رهه مه که له ئێستادا سه رقاڵی پرۆڤه ن و کاتی نمایشی شانۆییه که ش
ده که وێت کۆتایی ئه م ساڵه وه .
"کۆڕی شانۆی با" گروپێکی شانۆییه و له ساڵی 1999 له شاری سلێمانی له سه ر
یم چێوار، هۆرێن غه ریب، هیوا فایه ق، ده ستی چه ند شانۆکارێک له وانه : ئیبراه
دوایین کاریان ش���انۆیی "چاو ��اڵه ح، ش���وان عه توف؛ دامه زراوه .
نازه نین س�
نمایشکرا.ئه که یته وه لمه جه سته .. سه حرایه ڕۆح" دوو ساڵ له مه وبه ر له شاری سلێمانی
ئا: ڕێنوار نه جم
کارییه بۆ به رهه مێکی "کۆڕی شانۆی با" سه رقاڵی ئاماده
���انۆکه رایده گه یه نێت که ش���انۆیی نوێ و ده رهێنه ری ش
ه نه وه جی���اواز ده بێت ه نوێی���ه له هه ندێ���ک الی
ئ���ه م کار
له به رهه مه کانی پێشوی ئه و گروپه شانۆییه ی سلێمانی.
هه وڵده ده م جوانتربێت" "منداڵێکی تر دروس���ت ده که م..
به رهه م���ه نوێیه که ی کۆڕی ش���انۆی با-یه . رێژه ن ناوی
به رهه م���ه ، به ئاوێنه ی ڕاگه یاند: جه مال ده رهێنه ری ئه و
"کاره که مان له س���ه رجه م نمایشه کانی پێشومان جیاوازتر
ده بێت، ئه مجاره له س���ه ر ده قێکی بیانی کارمان کردوه ،
ده ق؛ له پرۆڤه دا دروست به اڵم له کاره کانی پێش���وترماندا
ده بوو".
��ه به کاریده هێنن و م جاره ئ���ه و گروپ�
ئ���ه و ده قه ی ئ���ه
به رهه مه که یان؛ ده قی "ڤاتسالڤ"�ی بوه ته س���ه رچاوه ی
نوسه ری پۆڵه ندی س���الومێر مرۆژێک-ه )2013-1930(.
سه باره ت به ناوه رۆکی ده قه که که نوسه ر له ساڵی 1968
نوسیویه تی و که ریم په ڕه نگ کردویه تی به کوردیی، رێژه ن
قه که چه ند چیرۆکێکی له خۆگرتوه و ئاماژه ی به وه دا که ده
گوتی: "باس له دیلێک ده کات، دوای ئه وه ی به له مه که یان
جێگه یه ک���ه وه و له وێ ئه م دیله تێکده ش���کێت، ده که وێته
وه ک ئاژه ڵ داده مه زرێ. چیرۆکی ئه و ژنه ی س���ه گه که ی
خۆش���ی ناوێ. ئه و کوڕه ی بڕی���ار ده دات له باوکی یاخی ببێت".
له ش���انۆییه کانی پێش���وی "کۆڕی ش���انۆی با" هه میشه
ج بوون، ده رهێنه ر ژماره یه کی زۆر ئه کته ر له س���ه ر سته ی
یگه یاند که ئه مجاره ش به هه مان شێوه ده بێت "هه شت را
وێیه دا رۆڵ ده بینن".ئه کته ر له م کاره ن
به وه کرد که هۆرێن رێژه ن جه مال ئاماژه ی
له کۆتایی���دا
کچی کافرۆش ده ستیپێکرد
ئا: ئاوێنه
دوای ماوه یه ک���ی زۆر له ئاماده کاریی و گه ڕان به دوای ئه کته ر و کاست، دواجار وێنه گرتنی فیلمی س���ینه مایی "کچی کافرۆش" له شاری کۆیه؛ ده س���تیپێکرد. س���ه رچاوه یه کی نزیک له کاس���تی فیلمه که وه به ئاوێن���ه ی ڕاگه یاند: "ته نی���ا که ری���م ده رهێنه ری ئ���ه م فیلمه یه و له سه ره تادا ویستویه تی کارێکی دیکۆمێنتاری له س���ه ر فیلمه ک���ه ب���کات، ب���ه اڵم دواتر به راوێژکردن له گه ڵ چه ند که س���ێکی شاره زای فیلمێکی به رهه مهێنان���ی له س���ه ر مێ���ژوو؛ س���ینه مایی گیرس���اوه ته وه" . له نێو چه ندین کچدا که خۆیان پااڵوتبوو بۆ رۆڵبینینی کچی کافرۆش، دواجار "سنور ئاالنی" بۆ ئه و رۆڵه هه ڵبژێردرا، ئ���ه م هه ڵبژاردنه ش ده نگۆیه کی زۆری له دوای خۆی دروس���تکرد، به تایبه تی دوای ئ���ه وه ی ئه کته ری هه ڵبژێ���ردراو ناوی چه ند کچێک���ی دیکه ی هێناو رایگه یاند له نێو ئه وان���ه دا هه ڵبژێراوه ، ب���ه اڵم هه رزو له الیه ن کچه کان���ی دیکه وه به رپه رچی ئه و قس���انه ی
"سنور" درایه وه . کچ���ی کافرۆش داس���تانێکی کۆنی کوردییه ، باس له کچێکی ش���ۆخ و ش���ه نگ ده کات؛ که له الیه ن ئه فسه رێکی ئینگلیزه وه ده ڕفێنرێت، له س���ااڵنی سییه کانی سه ده ی ڕابردوو )ئه و کاته ی کوردس���تان داگیرکراوی به ریتانیابوه ( دواتر ده برێت بۆ به ریتانیا. گۆران دڵشاد که وه ک گۆرانیبێژ و گیتارژه ن ناس���راوه ؛ رۆڵی
ئه و ئه فسه ره به ریتانییه ده بینێت. هه روه ها س���ه رچاوه که رایگه یاند: "ش���اریار ئه س���ه دی وێنه گ���ری فیلمه که ی���ه ، هه روه ها هونه رمه ن���د هۆم���ه ر دزه ی���ی گۆرانی���ی بۆ فیلمه که ده ڵێت. فیلمه که به رهه می وه زاره تی س���ینه مای به رێوه به رایه تی و رۆش���نبیریی
هه ولێره و ماوه که ی 90 خوله که" .
ئا: رێنوار نه جم
هه م����وو رۆژێک ل����ه کاتژمێ����ر چواری ئێ����واره وه ت����ا دره نگانێکی ش����ه و، له شه قامی سه هۆڵه که ی شاری سلێمانی، قوماش����ێکی درێژ ڕاده خات و کۆمه ڵێک سی دی له س����ه ر داده نێت. خۆیشی له مۆدێل "ته س����جیل"ه له پاڵ سوچێکیدا کۆنه که ی����دا داده نیش����ێت و گۆرانی����ی ده یڵێت����ه وه و له گه ڵی����دا و لێ����ده دات هه وڵده دات گوزارش����ت له وشه کانی ناو گۆرانیی����ه کان به جوڵه ی ده س����ته کانی ب����کات. ئه م����ه پیش����ه ی پیاوێکی 42
س����اڵه یه به ن����اوی "ئیبراهی����م" له دوای وه رزی پایی����زه وه . " هاوین و به هار له مه شته له که ی س����ه رچنارم" ئیبراهیم به روویه کی خۆش����ه وه ئه وه ی ب����ه ئاوێنه ڕاگه یان����د. ئه وه ی ئیبراهیمی له س����ی دی فرۆش����ه کانی دیک����ه جیاکردۆته وه ، تایبه تمه ندییه تی. ئه م پیاوه که ده ستی چه پی له خ����وار مه چه کییه وه ئاس����ایی نییه و خ����اوه ن پێداویس����تیی تایبه ته ، ته نها به رهه مه کان����ی چه ند گۆرانیبێژێ نییه ئام����اده ده فرۆش����ێت، دیاریکراو به رهه می گۆرانیبێژه نوێیه "خراپه کان" بفرۆش����ێت. ئه و سه رسه ختانه شه یدای گۆرانییه کان����ی عه ب����دول حه لی����م، ئوم
که لسوم، ماجده رۆمیی، کازم ساهیر و چه ند هونه رمه ندێکی دیکه ی عه ره بییه . "ده زانم عه ب����دول حه لیم چۆن ژیاوه ، چه ن����د قاتی هه ب����ووه ، چه ند پێاڵوی ئه وه ی تامه زرۆیانه ئیبراهیم هه بووه " ده گێڕای����ه وه وه ک ئه وه ی ده مێک بێت چ����اوه ڕێ بێت که س����ێک بێت و گوێی لێ بگرێت و ئه ویش ئه و قسانه ی له ال بکات. ئیبراهی����م خاوه نی خێزان و 4 منداڵ����ه ، ته نه����ا ئ����ه م کاره ده کات و گوتیشی "دایکیشم هه ر له گه ڵ خۆمدا ده ژی". هه رچه نده ئێستا کاسێت زۆر که مه و به ده گمه ن به کاردێت، به اڵم ئه و کۆمه ڵێک کاسێتی له الیه و ته نها به وانه گوێ له گۆرانییه "نه مره کان" ده گرێت و هیچیش����یان نافرۆشێت "هه یانه 17
ساڵ زیاتره الی خۆم هه ڵمگرتون". ئیبراهیم که تا پۆلی شه شی سه ره تایی خوێندوه ، ئاماژه ی ب����ه وه دا که ته نها له ب����ه ر دابینکردنی بژێ����وی ژیانی ئه و کاره ناکات، به ڵکو عاشقێکی گه وره ی گۆرانییه کانه . "له ماڵیش����ه وه سه دان کاسێتی گۆرانیبێژه کانم هه یه " ئیبراهیم ب����ۆ دوپاتکردنه وه ی ح����ه زی خۆی بۆ
گۆرانییه کان، وای گوت.کاتێ����ک پیاس����ه که ران و رێبواران����ی شه قامی سه هۆڵه که ی سلێمانی به ره و که مبوونه وه ده چێت و کاتژمێره کانیش ب����ه ره وه دوانزه ی نیوه ش����ه و ده ڕۆن، ئیبراهیم "که هه ندێک جار کوڕه که شی له گه ڵی����دا ده بێت" س����ی دی -ییه کان وتن����ه وه ی ب����ه ده م کۆده که ن����ه وه و گۆرانییه کی عه بدولحه لیمه وه ده ڕواته وه ب����ۆ ماڵه وه و ره نگه له شه ویش����دا هه ر خه و به و پۆله هونه رمه ندانه وه ببینێت که به شێکی زۆریان له ژیاندا نه ماون.
ئیبراهیم؛ به عه شقه وه CD ده فرۆشێت
وه رزی س���ه رماو ته ڕو توش���ی زس���تان به ڕێوه یه ، له جیهانی فاشیۆن و جوانکاریدا، بۆ زس���تانی 2014دا زیاتر ئاماژه به پۆش���ینی جل و به رگی ساده و ساكارو ره نگه كاڵ و تۆخه كان ده كرێت، كه ئه و ساكاریی و تێكه ڵ كردنی ره نگانه ، کاریگه رییه کی قوڵتر داده نێن له س���ه ر كه سێتی و جوانی
خانمان له وه رزی زستاندا.
دیزاینه رانی پۆش���اكی خانمان، بۆ زستانی 2014 چه ند مۆدێلێكی نوێی جلوبه رگیان پێش���كه ش كردووه ، که زۆربه یان به شێوه یه كی زۆر ساده و س���اكار دوراون، ئه میش له به رهئه وه ی ئ���ه و دیزاینه رانه پیَیان وایه که تا جلوبه رگ س���اده تر بێت، جوانترو باش���تر سیمای جوانی خانمان ده رده خ���ات، بۆیه له زۆربه ی دیزاینه کانی ئه م وه رزه دا دیزاینه ره کان زۆر خۆی���ان له جلوبه رگ���ی رازاوه و قه ره باڵخ پاراس���توه و زیاتر به الی جلی
ساده دا رۆیشتون.دیزاینه ره کان ئامۆژگاری خانمان ده که ن که له وه رزی س���اردی زس���تاندا زیاتر ئه و جالنه بپۆش���ن که له چه رمی نه رم دو كاوبۆی جێنزی ناس���ک دروس���تکراون، به تایبه ت بۆ ئه م س���اته وه خته که هێش���تا سه رما ته واو ده س���تیپێنه كردووه ، هه وڵ بده ن زیاتر گونجاندن دروست بکه ن له نێوان جله کانیان���دا، بۆ ئه وه ی به به ژن و بااڵیه كی ج���وان و رێكه وه ده ركه ون و ئه گه ر كێشیان زۆره ، با پۆشاكه كانیان كه مێك پان و پۆر بێت، بۆ ئه وه ی
قه ڵه وییان بشارێته وه .له باره ی ره نگی جله کانیش���ه وه ، به خانمان ده ڵێن که زیاتر ره نگه کانی
سپی و ره ش و سور بپۆشن، که گه رمن و ناسکیشن.
بیروڕا(405( سێشه ممه 122013/12/3 [email protected]
ک����ردەی کۆمەاڵیەت����ی کردەیەکی ئاڵۆزە تیایدا م����رۆڤ لەزیاد لەوێنەی����ەک و لەزیاد لەدەرکەوتێکدا دەردەکەوێت. مێژووی فیکر زیاد لەوێنەیەکی بۆ مرۆڤ دروس����تکردوە. لەوانە بۆ نموونە، مرۆڤ وەک بوونەوەرێکی قسەکەرو خاوەن زمان، مرۆڤ وەک بکەرێکی خ����اوەن عەقڵ، م����رۆڤ وەک بوونەوەرێکی سیاسی، مرۆڤ وەک بوونەوەرێکی ئیماندار، م����رۆڤ وەک ئاژەڵێک����ی ئابوری����ی، مرۆڤ وەک بوونەوەرێک����ی دەرونیی، مرۆڤ وەک بوونەوەرێکی کۆمەاڵیەتی گروپگەرا، مرۆڤ وەک بوونەوەرێک����ی خاوەن ب����ەھا، مرۆڤ مرۆڤ ئامێردروستکەر، بوونەوەرێکی وەک وەک بوونەوەرێک����ی خ����اوەن رەمز، مرۆڤ وەک بوونەوەرێ����ک ئەتوانێ����ت پێبکەنێت، ھتد...لەپش����تی ھه ریەکێک ل����ەم وێنانەوە پێ لەسەر رەھه ندێک لەرەھه ندەکانی ژیانی تاکەکەسی و ژیانی کۆمەاڵیەتی دادەگیرێت. ھه ریەکێکیان ھێما بۆ ڕووبەرێک لەڕووبەرە زۆرو فراوانەکانی ژیانی کۆمەاڵیەتی و کردەی کۆمەاڵیەتی دەکەن. م����رۆڤ لەھه موو ئەم وێناکردنانەدا وەک بکەرێکی تاکەکەس����ی و کەس����ێکی وەک وێنادەکرێت، کۆمەاڵیەتی دروس����تکەر، لەدروس����تکردنی زمان و ماناو رەم����زەوە بیگرە، بۆ دروس����تکردنی ئامێرو عەق����ڵ و ئیمان و ئابوریی، لەدروس����تکردنی خ����ودەوە ب����ۆ دروس����تکردنی کۆمەڵ����گا. ھه ریەکێکی����ش ل����ەو ک����ردە ئینس����انیی و مرۆڤ مانادارە، کردەیەکی کۆمەاڵیەتییانە لەڕێگای ئەوانەوە ھ����ه م مانایەک بەبوونی خ����ۆی دەدات، ھه م ب����ەو دونیایەی تیایدا دەژی و ھ����ه م ب����ەو کاران����ەش ئەنجامیان
ئەدات.بەاڵم بکەری کۆمەاڵیەتی مەرج نییە تەنها تاکەکەسێک بێت، دونیای کۆمەاڵیەتی مرۆڤ دونیایەکی ئاڵۆزە، ئەوانەی دەتوانن بکەربن و ئەوانەش����ی کە زۆربەی جار بکەرن، لەپاڵ تاکەکەس خۆیدا، دەزگاکان و ڕێکخراوەکان و کای����ەکان و کۆمەاڵیەتیی����ەکان و ف����ەزا بونی����ادەکان و پەیوەندییەکانن. واتە ئەوەی دونیایەکی دونی����ای کۆمەاڵیەتی دەکات����ە ئاڵۆز ته نها دەرکەوتە فرەجۆرو فرەماناکانی بوونی م����رۆڤ نییە وەک تاکەکەس، بەڵکو س����ەرجەمی بکەرەکانی تری ناو ئەو دونیا کۆمەاڵیەتییەن کە ب����ەدەوری مرۆڤدا وەک تاکەکەس دروس����تدەبن. بەردەوام کردەی کۆمەاڵیەت����ی لەزی����اد لەئاس����تێک و لەزیاد لەڕووبەرێک����دا دروس����تدەبێت. ب����ۆ نمونە لەئاستی ”کردە کۆمەاڵیەتییە ئاساییەکانی ژیانی ڕۆژانە“دا، ئاستی ئەو پەیوەندییانەی مرۆڤ لەژیانی ڕۆژانەدا دەچێتە ناویانەوە. ئاس����تی ”ئیشکردن و ئاس����تی دووھه میان جوڵەو بیرکردنەوەی دەزگاو ڕێکخراوەکانی ناوی ژیانی کۆمەاڵیەتی“یە، ئەمانەش ھه م شێوازی کارکردن و ھه م ”لۆژیک“ی کارکردنی تایبەتیان ھه یەو مرۆڤ بەشێوازی جیاوازو لەپێگەی جیاوازەوە دەچێتە پەیوەندییەوە لەگ����ەڵ ئ����ەم دەزگایانەدا. ئاس����تێکی تر ئاستی ”ئەو پرۆس����ە کۆمەاڵیەتییانەیە کە ئاکارێکی ڕێکخراویان ھه یە“ و بەشێک نین لەک����ردە خۆبەخۆکانی ژیان����ی ڕۆژانە، ئەو پرۆسانەی پێویستیان بەگفتوگۆو ڕێکەوتن و پەیوەندی و بەڵێن و ش����تی تری لەم بابەتە ھه ی����ە بۆ ئ����ەوەی ھه بن و دەس����تبەکاربن، ئیت����ر لەدروس����تکردنی تیپێکی یاری تۆپی پێ����وە بیگرە ب����ۆ دروس����تکردنی پارتێکی سیاسی. ئاستێکی تر لەئاستەکان بریتییە ”لەکارلێکكردنی چەند الیەنەی ئەم ئاستانە“ لەگەڵ یەکداو لەناو کایەی کردە پێکەوەیی و
تاکەکەسییەکاندا.کردەی تاکەکەسیی مرۆڤەکان کردەیەکی کۆمەاڵیەتییە، ئەمە نەک ته نها لەبەرئەوەی بکەری لەپ����اڵ بەبەردەوام����ی ک����ردەکان کۆمەاڵیەت����ی ت����رداو لەپەیوەندیی����ان بەو بکەران����ەوە ئەنجامئەدرێن، واتە ھه میش����ە لەناو جۆرێک لەکارلێک و کارلێکی پێچەوانەدا ئام����ادەن. مەس����ەلەکە ته نه����ا پەیوەندی بەدابەش����کردنی دونیاوە لەگەڵ بکەرەکانی تردا نییە، بەڵکو بەوەشەوە پەیوەستە کە کردەی کۆمەاڵیەتی بۆ ئەوەی بتوانێت ببێت بەکردە، پێویس����تی بەکۆمەڵێک ئامرازە کە کۆمەاڵیەتی����ن، دروس����تکراوی ئەوانی����ش لەوانە بۆ نموونە پێویستی بەزمان، بوونی لەن����او کۆمەڵگادا، بیروبۆچوون����ی جیاواز بوونی بەھاکان، بوونی چاوەڕوانیی و ئاسۆی جیاواز، ھتد... مرۆڤ ھه میش����ە لەناو ئەم فەزا پ����ڕ ئامرازەدا ئامادەیەو ئەم فەزایەش دەکات، بەناوەک����ی جی����اواز بەش����ێوازی وەکچۆن بەرامبەریش����یان ڕادەوەستێتەوەو بەرەنگاریی الدەدات و لەھه ندێکی����ان خۆی ھی����چ دەبێت����ەوە. تریش����یان ھه ندێک����ی
کردەیەکی کۆمەاڵیەتی و تاکەکەس����یی کردە نییە لەناو بۆشاییدا، ھه موویان نیشتەجێی ناو کای����ە کۆمەاڵیەتییەکانن، ئەو کایانەش له پەیوەندی ئاڵۆزدان لەگەڵ یەکترو لەگەڵ
بکەرە جیاوازەکاندا.ڕاس����تە مرۆڤ خاوەنی زم����ان و خاوەنی پێکەنی����ن و خاوەنی بەھایەو دروس����تکەریی ئامێرو ڕەمزو دەزگایە، واتە دروس����تکەری ئەو دونیا کۆمەاڵیەتی و سیاسی و ڕەمزییەیە کە دەکەوێتە ناویەوە، بەاڵم ئەم دونیایە کە دروستدەبێت ئیتر س����نوورێک بۆ چاالکی و ویس����ت و خواس����تەکانی م����رۆڤ دادەنێت. مرۆڤ ھه رچەندە خاوەنی ئیرادەو ویس����ت و پراکتیک����ی کۆمەاڵیەت����ی جیاوازبێت، بەاڵم بەبێ بەربەس����ت و بەبێ سنوورو بەبێ فشار لەناو دونیادا ئامادەنییە. ھه میش����ە شتێک ھه یە کردەی م����رۆڤ س����نووردار دەکات، بەاڵم س����نووردارکردن مان����ای ئیفلیجکردن نییە، فش����ار لەس����ەر مرۆڤ ھه ی����ە بەاڵم ناچاریکردن����ی حەتمی بوون����ی نییە، جەبر ھه یە، بەاڵم ش����کاندنی جەبرەکانیش ھه یە. ک����ردەی کۆمەاڵیەتیی کردەیەک����ی ئاڵۆزە لەنێوان جەبرو ش����کاندنی جەبردا، لەنێوان
بەربەست و ئیرادەدا.لەمێ����ژووی فیکردا بەربەس����تەکان ناوی جیاوازیان لێنراوە. بۆ نموونە ئادەم سمیت باس لەبوونی”دەس����تێکی نادی����ار" دەکات کە بەش����ێوەیەکی نەبینراو مەس����ڵەحەت و لەکۆمەڵ����گادا ناکۆک����ەکان قازانج����ە ڕێکدەخات. دەرونناسەکان کردە مرۆییەکان ته نه����ا بەپاڵنەره عەقاڵنی و پێداویس����تییە بەرچاوەکان����ەوە گرێ ن����ادەن، بەڵکو باس لەھێزی ”ع����ادات“ و ”خو“ی تاکەکەس����ی و ”نەس����تی“ کۆمەاڵیەت����ی و فەرھه نگی و ”ناخودئ����اگا“ و ”من����ی ب����ااڵ“ و ”گرێ����ی دەرونی“ گەردونی����ی دەکەن. مارکس باس نادیار لەبوونی”ژێرخانێ����ک“ی کۆمەاڵیەتی دەکات کە لەبنەوە دیاردەکانی ناو ”سەرخانی کۆمەاڵیەتی“ئاراس����تە دەکات. ھه ندێ����ک کۆمەڵناس باس لەبوونی ”سیس����تمێک“ی نەبینراو دەکەن ک����ە جوڵەو ئاکاری بکەرە ن����او دەس����تەجەمعییەکانی تاکەکەس����ی و ھه ندێکی دەستنیشاندەکات. ”سیستم“ەکە تر ب����اس لە ”بونیاد“و ل����ە ”کایە“ دەکەن کە ئەو کارە ئەنجامئ����ەدات، یاخود وەک چوارچێ����وە گش����تییەکانی ئ����ەو کردان����ە دەس����تبەکارن. ھه موو ئ����ەم ڕوانینانە ھێما بۆ یەک ش����ت دەک����ەن: ناکرێ����ت کردەی تاکەکەس����ی و کۆمەاڵیەت����ی کورتبکەینەوە ته نها بۆ دەرەنجامی بیرکردنەوەی عەقاڵنی و بەرخوردی ھۆشیارانە، بۆ پاڵنەری بینراوو پێداویس����تی کۆنکری����ت. بەڵکو ھه میش����ە ”شتێک“ ھه یە کە نادیارەو بەچاو نابینرێت، بەاڵم کاریگەریی لەس����ەر کردە تاکەکەسی و کۆمەاڵیەتییەکان جێدەھێڵێت. ئەم ”شت“ە ته نه����ا کاتێ����ک دەتوانێ����ت ببینرێ����ت کە فیکر بتوانێ����ت زمان و وێن����ەو چەمکی بۆ
دروستبکات.مەس����ەلە مەس����ەلەی بوون یان نەبوونی ئەو دەست و ھێزو شتە ”نەبینراو“انە نییە، بەڵکو مەس����ەلەی بڕی ئەو ھێزو توانایانەیە کە بەو ھێزانە ئەدرێت. ھه ندێک ھه ن تا ئەو شوێنە دەڕۆن ھه موو بکەربوونێکی ھۆشیارو عەقاڵنی و حیسابخواز، بەڕادەیەک کەمبایەخ و الوەک����ی دەک����ەن، وێنەی����ەک ب����ۆ مرۆڤ دروس����تدەکەن وەک پوش����ی ناو شەپۆلێک لەئاو، وەک برغوی ناو ماش����ێنێکی گەورە،
وەک سەربازی سەر تەختی شه ترەنجێک.
مرۆڤ وەک برغو؟
ھەمیشە "شتێک" ھەیە کە نادیارەو بەچاو نابینرێت، بەاڵم کاریگەریی
لەسەر کردە تاکەکەسی و
کۆمەاڵیەتییەکان جێدەھێڵێت
نمایش س���یفه تێكی ھێنده س���ه ره كی كاره كت���ه ره سیاس���ییه كانه ، ناتوانی���ت سیاس���ی له ده ره وه ی نمایش ببینی ، واته بێ بون���ی نمایش سیاس���ه تمه دار بونی نیه ، سیاس���ییه كان به شێوازی جۆراجۆر خۆیان نمایش ده كه ن، نمایش ئه گه رچی یانی خۆده رخستن، به اڵم ھه ندێ جاریش خۆش���اردنه وه ی سیاس���ه تمدار، جۆرێكه له نمایش. نمایش���ی سیاسی جۆراوجۆره ، ئه مه جێگای قس���ه له س���ه ركردنی ئێمه نییه ، ئه وه ی جێگای قس���ه له سه ركردنی ئه م وتاره یه ، بریتییه له چۆنیه تی نمایش، چونكه ئێمه له رێگای چۆنیه تی نمایشه وه له ماھیه ت���ی كاره كت���ه ره سیاس���ییه كان
تێده گه ین.له دو ھه فت���ه ی رابردودا ش���ایه تحاڵی دو روداوی سیاس���ی بوی���ن، كه له ھه ردو روداوه كه دا كاره كته ری مه س���عود بارزانی ئاماده یه . له یه كێكیان���دا ئه و ده جوڵێت و سه ردان ده كات، له ویتریاندا ئه و وه ستاوه و س���ه ردانی ده كرێت، به اڵم له ھه ردوكیاندا
نمایشێكی خراپ ده كات.سه ردانی بارزانی بۆ ئامه د، قسه ی زۆر له باره وه كرا، له گۆشه نیگای جۆراوجۆره وه خوێنرایه وه ، من ئێستا كاتی ئه وه م نیه ، ھه ڵس���ه نگاندنێكی ورد بۆ ئه و سه ردانه بكه م، یان راس���تتر بڵێ���م نامه وێت ئه و له مباره یه وه كه دوباره بكه مه وه قس���انه وتراون. بۆیه به ته نها له س���ه ر پرۆسێسی نمایش ده وه ستم له و سه ردانه دا، چونكه وێ���ڕای ف���ره ڕه ھه ندی���ی دیداره كه و ئه و بۆچونه زۆر ج���وداو و دژانه ی له باره یه وه ك���ران، ده توانی���ن ك���ۆی قس���ه جوداو دژه كان له یه ك جومله دا كورت بكه ینه وه ، چونكه دواجار ئ���ه و دیداره ی ئه ردۆگان و بارزان���ی ی���ه ك موناقه ش���ه ی له توركیا ھێنایه كای���ه وه ، ك���ه كورد و مه س���ه له ی ك���ورد له و واڵته چه قه كه یه تی ، ئه ردۆگان ویستی له رێگای ئه و نمایشه سیاسیه وه و له رێگای پیش���اندانی خۆی وه ك دۆستی ك���ورد و خه مخۆریی بۆ چاره س���ه ركردنی ئه و پرس���ه ، ده نگ بۆ خۆی كۆبكاته وه ، سیاس���یه نه ی���اره به پێچه وانه ش���ه وه توركه كان���ی به تایب���ه ت له )جه ھه پ���ه ( و پێچه وانه ی���ان نمایش���ێكی )مه ھه پ���ه ( كردو ئ���ه و ھه له یان بۆ ره خس���ایه وه كه له رێ���گای دژایه تیكردن���ی ك���ورد و دۆزی كورده وه توركه ش���ۆڤێنییه كان له خۆیان رازی بك���ه ن و ده نگه كانیان له ھه ڵبژاردنی
ئاینده دا مسۆگه ر بكه ن.ره نگ���ه بوترێت خۆ له دواج���اردا ئه م دو كرده ی���ه ھ���ه ر نمایش���ن، بێگوم���ان ئه مه راس���ته و دواجار سیاس���ی و نمایش ب���ه اڵم لێكجیانه ب���وه وه ن، دوانه یه ك���ی ناتوانین چاویش���مان له و راس���تیه ره قه
بنوقێنی���ن، ك���ه جیاوازییه ك���ی ق���وڵ و بنه ڕه تی ھه یه له نێوان ئه م دو گوتاره دا، گوتارێك له رێگای دژایه تیكردنی كورده وه گوتارێكی���ش ده كات، نمای���ش خ���ۆی له رێگای دۆستایه تیكردنی كورده وه ده نگ كۆده كات���ه وه ، جیاوازی جه وھه ریی نێوان ئاك پارتی له الی���ه ك و جه ھه په و مه ھه په له الیه كی تره وه له م دو جۆره نمایش���ه دا خۆی به رجه س���ته ده كات، به اڵم ئه وه ی ئه م دو نمایشه جیاوازه و ئه م كاره كته ره سیاس���ییه جیاوازانه كۆده كاته وه و خاڵی ھاوبه شیانه به رژه وه ندی توركبونه ، چونكه
ھه ردوال ده نگ بۆ تورك كۆده كه نه وه .لێره وه ده ش���ێت بپرسین رۆڵی بارزانی له و نمایشه دا چی بو؟ ئایا خۆی نمایشی كرد؟ یان نمایش���ی پێكرا؟ با راسته وخۆ ته س���لیمببین و دان ب���ه وه دا بنێی���ن ئه و نمایش���ه به كامڵی ئی���راده ی خۆی بوه ، ئه مه ش به دیوێكیدا زۆر راس���ته ، چونكه ئ���ه وه له ئه ده بیاتی پارت���ی و ئاماژه كانی بنه ماڵه ی بارزانیدا ده بینین كه ده یانه وێت مه سعود بارزانی وه ك مه رجه عێك بۆ كۆی كوردستان وێنا بكه ن. بۆیه لێره وه ئه بێت پرس���یاری دوه م بكه ین، واته پرس���یار له ماھیه تی نمایشه كه ی ، ئایا نمایشه كه ی ده چوه چوارچێوه ی به رژه وه ندی )كورد(
بون���ه وه ؟ ره نگه بۆ وه اڵمی ئه م پرس���ه بوترێ���ت نمایش���ه كه له پێناو پڕۆس���ه ی
ئاش���تیدا ب���و ك���ه دواج���ار كوردی���ش س���ودمه ند ده بێت، به اڵم ئایا ده ش���ێت باس له پڕۆسه ی ئاشتی له توركیا بكرێت و كوردانی باكور و سه ركرده كاریزمییه كه یان پشتگوێبخرێت؟ چونكه ئامانجی سه ره كی ئه و بانگهێشتنامه یه له الیه ن ئه رۆدگانه وه بۆ بارزانی جگ���ه له به رژه وه ندی ئابوری و پاش���ان به كارھێنان���ی وه ك ھه ڵمه تێكی ھه ڵب���ژاردن ب���ۆ پارته ك���ه ی ، ھ���اوكات ده یویست ئه و بارزانی بكاته ئه لته رناتیڤی ئۆجه الن، كه ئه م���ه ی دواییان مه حاڵه و بێ ئۆجه الن پڕۆس���ه ی ئاشتی له توركیا ناتوانێت له س���ه ر پێی خۆی بوه ستێت، بۆیه لێره وه ده شێت بڵێین ئه م نمایشه ی بو، نه ده ش���چێته بارزان���ی نه كوردان���ه به رژه وه ندییه پاراس���تنی چوارچێ���وه ی زیاتر ك���ورده وه ، نه ت���ه وه ی بااڵكان���ی له مه ش ئه م نمایش���ه ی بارزانی ته نانه ت له به رژه وه ندی ئاینده ی پارتی دیموكراتی
كوردستانیش ته واو نه بو.چونكه ھه مو په لهاوێشتنێك بۆ ده ره وه ی جوگرافیای خۆت پێویس���تی به وه ھه یه كه تۆ له ناوه وه به ھێزبیت و پێش���وه خته ھه ڵگ���ری گوتارێك���ی بان كوردس���تانی بی���ت، ن���ه ك ب���ه 38 كورس���ی له قه وه بته وێ���ت غه زوی چ���وار پارچه كه ی تری كوردستانیش بكه یت، بۆیه ئه م سه ردان و نمایش���ه ی بارزانی جگه ل���ه وه ی بازدان باكور( خانه خوێدا)كوردانی به س���ه ر بو ناكوردانه ش ناردنی په یامێك���ی ھاوكات بو ب���ۆ كوردانی خۆرئ���اوا، بۆیه بارزانی نه ك دۆس���تی بۆ خۆی زیاد نه كرد به ڵكو كوردانی باكور و خۆرئاواش���ی والێكرد كه
النیكه م وه ك دۆست نه یبینن.نمایش���ی دوه م، یان روداوی سیاس���ی دوه م، بریتی بو له س���ه ردانی نه وشیروان مس���ته فا بۆ پیرمام. بێگوم���ان زۆرترین قسه له سه ر ئه م س���ه ردانه و ئه و نمایشه كرا، مس���ته فا نه وشیروان سیاس���ییه ی رۆش���تنی ریكخه ری گش���تی بزوتنه وه ی گ���ۆڕان به تاك���ه ئۆتۆمبیلێك���ی مۆدێل كۆن���ه وه بۆ پیرمامی )مه زن( و كۆش���كه شاھانه كه ی مه سعود بارزانی ، نمایشێكی ھێن���د گورچكب���ڕ ب���و ھه م���و پارت���ی له س���ه ره وه ی ھه ڕه م���ه وه ب���ۆ خ���واری خواره وه ی س���ڕ كرد، كۆی ئه ندامانی ئه و پارته به "جه نابی سه رۆكیش���ه وه " توشی ش���ۆك بون، ره نگه ھ���ه ر له به ر ئه مه ش بێت سه رۆك به س���اردییه كه وه پێشوازی لێ���ده كات. بێگوم���ان ئ���ه م ش���ۆكبونه گرت���ه وه ، نیشتیمانی(ش���ی )یه كێت���ی ئه وان زیاتر به م سه ردانه و چۆنیه تی ئه م س���ه ردانه و ئه م نمایش���ه ئه فسوناوییه ی ماش���ێنێكه وه توشی به تاكه نه وشیروان سه رس���وڕمانبون. ھه ربۆیه تا ئێستاشی له گه ڵدابێت و ب���ۆ له بیربردنه وه ی جادوی ئه و نمایش���ه ده یانه وێت خه ڵك به ھه ندێ شتی الوه كییه وه سه رقاڵبكه ن و جه وھه ری
له بیربه رنه وه )ره نگ���ه مه س���ه له كه له مباره یه وه نوسین و پرسیاره بێتامه كانی
ئه رسه الن بایز باشترین نمونه بێت(.بێگوم���ان ئه كرێت له زۆر روه وه قس���ه له سه ر كۆبونه وه كه ی بارزانی و نه وشیروان بكرێت، كاته كه ی ، ئامانجه كه ی ، زه روره تی دوقۆڵییه كه ی ، مه س���ه له ی ئه نجامدانی ، ئه نجامنه دانی كۆنگ���ره ی رۆژنامه وانی ... ھت���د. ب���ه اڵم زه قتری���ن و جادویتری���ن و شۆكهێنه رترین بڕگه ی ئه و نمایشه بریتی ب���و له به رجه س���ته كردنی خاكییه تی ئه و پیاوه ، بێچه ك و ب���ێ فه خفه خه و به ته نها ئۆتۆمبێلێك رێگا ده گرێت، س���اده ساده الی كۆش���كێكی پڕ فه خفه خه و ش���اھانه الده دات. ره نگه ب���ۆ ئه مه ش خه ڵكانێك مه البه زێنانه بڵێن خۆ له دواجاردا ئه وه ی نه وش���یروان ك���ردی ھ���ه ر جۆرێ���ك بو له نمایش. ئه مه راس���ته ، به اڵم دیسانه وه ده بێ���ت بگه ڕێینه وه بۆ س���ه ره تای ئه م نوسینه و پرس���یار له ماھیه تی نمایشه كان بكه ین، ئایا خودی نمایشی سیاسییه كان جه وھه ری سیاسییه كانمان بۆ به رجه سته ناكه ن؟ ئایا نمایشی مرۆڤه كان گوزارشت نین له ناخی مرۆڤه كان؟ ئایا نمایشێكمان ده وێ���ت جیمانبكات���ه وه له خه ڵ���ك، یان نمایشێك بمانكاته وه به به شێك له خه ڵك؟ نمایش���ێك دیوار دروس���ت بكات له نێوان ھاواڵتی و س���ه ركرده دا؟ یان نمایشێك كه دیواره كۆنكرێتییه كانی نێوان سه ركرده و ھاواڵت���ی بڕمێن���ێ ؟ نماش���ێك به تاك���ه ئۆتۆمبێلیكه وه له گه ڵ نمایشێك به سه دان ئۆتۆمبیله وه جیاوازییان نییه ؟ نمایش���ی ئۆتۆمبێلێكی مۆدێل كۆن و نمایشی سه دان ئۆتۆمبێلی تازه مۆدێلی فول مواس���ه فات فه رقیان نییه ؟ نمایش���ێك ك���ه رێگاكان قه ره باڵ���غ ن���اكات و ئه زیه ت���ی ھاواڵتیان نادات و ترافیكه كان سه نگین ناكات، له گه ڵ نمایشێك به ته نیشت ئۆتۆمبێلی ھاواڵتیه ساده كانه وه جیاوازییان نییه ؟ سیاسییه ك له ھاواڵتی خۆجیاكردن���ه وه ی له رێ���گای عه رزی عه زاڵت بكات و سیاسیه ك له رێگای خۆیه كسانكردنی به ھاواڵتی خۆی بنوێنێ فه رقییان نیی���ه ؟ بێگومان جیاوازی ئه م نمایشانه یه كسانه به جیاوازی جه وھه ریی
نێوان ئه م دو كاره كته ره سیاسیه .ھه روه ك چۆن جیاوازی نێوان ئه ردۆگان و باخچه له ی له وه دا به رجه سته یه یه كه میان له رێ���گای دۆس���تایه تیكردنی ك���ورده وه خۆی نمایش ده كات و ئه ویتریان له رێگای دژایه تیكردنی كورده وه . ھاوكات جیاوازی له وه دا نه وش���یروانیش بارزان���ی و نێوان به رجه سته ده بێت كه یه كه میان له رێگای خۆجیاكردنه وه ی له ھاواڵتی و فه خفه خه وه خۆی نمایش ده كات، دوه میشیان له رێگای ساده ییه وه ھاواڵتی و وه ك خۆپیشاندانی خۆی نمایش ده كات. ئایا ئه م دو نمایشه یه كسان نییه به ئه ندازه ی جیاوازیی نێوان
مه سعود مسته فا و نه وشیروان مسته فا؟
سه ركرده و نمایشخوێندنهوهیهكبۆنمایشهكهیئهردۆگانلهئامهدونمایشكهینهوشیروانلهپیرمام
ھێش���تا به ت���ه واوی رون نی���ه ، ك���ه بزوتنه وه ی گۆڕان ده چێته ناو حكومه ته وه ده مێنێت���ه وه ، به ئۆپۆزس���یۆنی ی���ان چونكه بڕیاره كه په یوه س���ته به ئه نجامی ئه و گفتوگۆیه ی ئێس���تا له ن���او ھه ریه كه به جیا پارتیدا گۆڕان و له س���ه ركردایه تی دروستبوه ، كه ته وه ری جه ده له كه خۆی له و پرس���یاره دا ده بینێته وه ؛ ئایا گۆڕان به و شێوه یه ی كه خۆی ده یه وێت ده چێته ناو ده س���ه اڵته وه ، یان به و شێوه یه ی كه پارت���ی ده یه وێت؟ چونه ن���او حكومه ت به نیس���به ت بزوتن���ه وه ی گۆڕانه وه له دو به رنام���ه ی یه كه می���ان ره ھه نده وه ی���ه ، سیاس���ی كابینه كه یه كه گۆڕان ده یه وێت ھه ڵبژاردنی له به رنامه ی باش به ش���ێكی ھه روه ھا س���ه قفی تێ���دا جێبكات���ه وه و زه مه نی و میكانیزمیش بۆ جێبه جێكردنی دوھه می���ش ئه وله ویه ت���ی دابنرێ���ت،
مه س���ه له ی وه رگرتنی پۆسته كانه به پێی به ركه وت���ه ی ھه ڵبژاردنی خۆی و ھه روه ھا فۆرمۆله و چاوپێداخشاندنه وه بكرێت به و س���ه دان پۆست و پله یه ی كه ئێستا ته نها له نێوان پارتی و یه كێتیدا دابه ش���كراون. له ھه ڵبژاردن���ی 2009/7/25، بزوتنه وه ی گۆڕان پله ی س���ێیه می به ده ستهێناو بۆ جوانكردنی پرۆسه ی سیاسی له كوردستان به پێ���ی ھه ڵب���ژارد. ئۆپۆزس���یۆنبونی ئه نجامه كان���ی ھه ڵبژاردنی 21ی ئه یلولی رابردوش ھیچ ھێزێك نه یتوانیوه به ته نها (50+1(ی كورسیه كانی په رله مان مسۆگه ر بكات، ھه ربۆی���ه بزوتنه وه ی گۆڕان مافی خۆیه تی وه ك براوه ی دوه م له گه ڵ براوه ی یه كه م ك���ه پارتیه حكومه ت پێكبهێنێت، به وپێیه ش ئیدی ئه ركی سه ره كی ھێزه كانی دیكه یه بیر له ئۆپۆزس���یۆنبون بكه نه وه ، ن���ه ك بزوتنه وه ی گۆڕان كه ئه م ھێزه بۆ ئه وه دروس���تنه بوه ببێته "ئۆپۆزسیۆنی ئه ب���ه دی "، به ڵك���و ماف���ی خۆیه تی ئه و حكومڕانی ئه دای پێبدرێت، فرس���ه ته ی ببینین. سه ردانی نێچیرڤان بارزانی بۆ الی گۆڕان و قبوڵكردنی ده عوه تی نه وشیروان مس���ته فاش بۆ الی بارزانی ئه گه ره كانی به ش���داری گۆڕان���ی له ده س���ه اڵت زیاتر كرد. كه به دی���دی ئێمه له به ر ئه م چه ند ھۆكاره قورسه گۆڕان له حكومه ت ته ریك بكرێ: یه ك���ه م: ئه م ھێزه بۆته دیفاكتۆو ژماره یه كی گه وره و ھێزی دوه م له س���ه ر له ئه گه ری كوردس���تان، ھه رێمی ئاستی
"ته ری���ك" كردنی له حكوم���دا ده توانێت قه یرانی سیاس���ی و سه رئێشه ی گه وره بۆ حكومه ت دروست بكاو جاده بجوڵێنێت. دوه م: په راوێزخس���تن و غوبنی سلێمانی له الیه ن پارتی و نوخبه ی ده سترۆیش���توی
یه كێتیه وه تا دێت الی خه ڵكی س���لێمانی رق ئه س���تورتر ده بێت، گۆڕانیش س���ێ كه یه كه م���ه له س���لێمانی ھه ڵبژاردن���ه گه وره ترین پارێزگای ھه رێمی كوردستانه له روی روب���ه رو ژماره ی دانیش���توانه وه ، كه به به ش���داری گۆڕان له حكومه تدا ئه و "غوبن"ه ی خه ڵكی سلێمانی ده ڕه وێته وه . سێیه م: كارتی كردنی پارێزگای سلێمانی ئه گه رچ���ی س���ه ربه خۆ، به كانتۆنێك���ی تائێس���تا له الیه ن بزوتن���ه وه ی گۆڕانه وه باس نه كراوه ، به اڵم بژارده یه كه له ئه گه ری ھه س���تكردنی زیاتر "به غوب���ن"ی گۆڕان له به رامب���ه ر پارتی و یه كێت���ی ، ده توانێت په ن���ای بۆ ببات، كه ده س���توری عێراقی ئه م مافه ی به ھه م���و پارێزگایه ك داوه و، كاتی خۆشی نوێنه رانی یه كێتی و پارتی و نوسینه وه ی له كاتی ئیسالمی یه كگرتوی ده س���توری عێراقی پشتیوانیان له و ماده ده ستوریه كردوه . چواره م: ئاراسته یه كی به ھێز له ناو كادرو سه ركردایه تی پارتیدا ھه یه ب���ۆ مامه ڵه كردن له گه ڵ بزوتنه وه ی له ده س���ه اڵتدا، ھاوبه ش���یكردنی گۆڕان و به ھۆی قورس���ایی سیاسی ئه م ھێزه وه و له حاڵه تی ته ریككردنی ، باڵی داخراوی ناو پارتی ده كه وێته به ر ره خنه ی توندی باڵی كراوه ، كه نێچیرڤان بارزانی سه رۆكایه تی ئ���ه و باڵه ده كات. پێنج���ه م: پارتی زۆر دڵخۆش نیه به دۆخی ئێستای ناو یه كێتی ،
موحسین ئه دیب
گۆڕان له به ر 10 هۆكار قورسه له حكومه ت ته ریك بكرێ ؟
سیروان ره شید
ئیدی ئه ركی سه ره كی ھێزه كانی
دیكه یه بیر له ئۆپۆزسیۆنبون
بكه نه وه ، نه ك بزوتنه وه ی گۆڕان كه ئه م ھێزه بۆ
ئه وه دروستنه بوه ببێته "ئۆپۆزسیۆنی
ئه به دی"
جیاوازی بارزانی و نه وشیروان
له وه دا به رجه سته ده بێت كه
یه كه میان له رێگای خۆجیاكردنه وه ی
له ھاواڵتی و فه خفه خه وه خۆی
نمایش ده كات، دوه میشیان له رێگای خۆپیشاندانی وه ك
ھاواڵتی و ساده ییه وه خۆی نمایش ده كات
19 »»
رێبین هەردی
کۆمەڵگای ئێمە لەبەردەم دو ئەدەبیاتی حیزبی ئەدەبیاتێک���ی ب���وە. جیاوازدا کە بەردەوام پش���تگیری له بەرنامەکانی کردوە و س���ەرکردەکانی رەمزە حیزب و هەوڵیداوە وا له خەڵک���ی بگەیەنێت کە تاکە رێگەی سەرفرازی کۆمەڵگای کوردی به بااڵدەس���تی حیزب و س���ەرکردەکانیدا ئەڕوات و، ئەدەبیاتێک���ی ناحیزبیش کە بااڵدەستی بەردەام هەوڵیداوە رەخنەی حیزب و س���ەرکردەی بێهەڵە و موقەدەس بکات. ئەم دو ئەدەبیاتە له زەمینەیەکی نایەکس���اندا بەردەوام له ملمالنێدا بون. زەمینەی نایەکس���ان چونکە ئەو توانا و ئیمکانیاتەی لەبەردەم ئەدەبیاتی حیزبیدا هەیە کە لەچەندان کەناڵی تەلەفیزیۆنی و رادی���ۆ و رۆژنام���ە پێکدێ���ت، ب���ەراورد ناکرێ���ت بەو رۆژنامە هەفتەیی و یەک دو لەبەردەست کە تەلەفیزیۆنیەی کەناڵی ئەدەبیاتی ناحزیبیدایە. بەاڵم لەگەڵ ئەو نابەرابەرییەشدا ئەدەبیاتی ناحیزبی بەو ئیمکانیەتە کەمەی لەبەردەس���تیدا بوە، توانیوێت���ی زۆر زیاتر له تواناکانی خۆی کاریگەریی لەسەر هوشیاری مرۆڤی ئێمە دابنێت و رێگە به بااڵدەستی سەرتاسەری
ئەدەبیاتی حیزبی نەدات.ئه ده بیاتی حیزبی ئێمه وه ك ئه ده بیاتی دنی���ا له حیزبه داخراوه كان���ی زۆرێ���ك به ژێر مێژوه وه . ئه بێ���ت بیرئه چێته وه و ئێس���تا چه ند ئه و نوسه ر و نوسینانه مان له یاده كه به ش���ان و ش���ه وكه تی هێزه داخراوو سته مكاره كاندا هه ڵدراون، هه ر ئه وه نده ش ئه و نوسینانه مان له یاد ئه بێت كه به سه ر حیزب و ده ستكه وت و گه وره یی س���ه ركرده كاندا هه ڵدراون. به شێكی زۆر له ئه ده بیاتی حیزبی ئێمه پشت به ته لقین ئه به ستێت، ش���تێك به هه زاران شێوه ی جی���اواز له چه ندان كه ناڵ���ی جیاوازه وه ئه گوترێته وه بۆ ئه وه ی له بیری خه ڵكدا له دنیابینی به به شێك ببێت بچه سپێت و ئینس���انی ئێمه . سیاسه تی هه ڵواسینی وێنه ی س���ه ركرده كان له شوێنه گشتی و فه رمیه كاندا ئه چێته ئه م خانه یه وه . واته به مانایه ك���ی تر بیرۆك���ه ی داگیركردنی هوشیاری ئینسانی ئێمه له رێگه ی ته لقین و پیاهه ڵدان���ه وه ئامانجی س���ه ره كی ئه م نوسینه حیزبیانه یه . به اڵم خۆشبه ختانه هه میش���ه و هه م���و كات له پ���اڵ ئ���ه م نوسین و قه ڵه مه مه تحكه رانه دا، نوسین و قه ڵه می ترمان هه ب���وه كه جۆرێكی تر ره خنه ییه وه به دیدك���ی بیریكردۆته وه و به گ���ژ هه مو ئ���ه م كلتوره له نوس���ین، چۆته وه له ده سه اڵتدارێتیدا له سیاسه ت، كه به هه م���و ش���ێوازه جیاوازه كانیه وه ئه مانبه نه وه س���ه ر هه م���ان ده رئه نجام:
سته مكاری .ئەدەبیات���ی س���ه ره كی كێش���ه ی كوردس���تان و هه مو ئه وه ی���ه حیزب���ی كورتكردۆت���ه وه به رژوه ندیه كانی���ان به رژه وه ندیه كان���ی . حی���زب و ب���ۆ یه كسانكردنێكی كۆمه ڵگا هه یه به حیزب و س���ه ركرده كانی بەجۆرێک وەک ئەوەی دەس���ەاڵتداریتی حیزب و ل���ه دەرەوەی س���ەرۆکەکان نەتەوە نەبێ���ت. خه ونی حی���زب موقده س���ه كانی س���ه پاندنی كوردیدا، كۆمه ڵگای س���ه رجه م به سه ر ئه و خه ونه ترس���ناكه یه كه هه میش���ه قەیران و مه ترسی و له لێواری كوردستان تەنگ���ژە نزی���ک ئەکات���ەوە . چونك���ه فره یی، ك���ه ئه ژی���ن له س���ه رده مێكدا جیاوازی و، تێكشكانی یه كڕه نگی له سیما س���ه ره كیه كانێتی . ئ���ه م فره ییه ئه مڕۆ ته نها به رهه می دیدی جیاوازی پێكهاته كۆمه اڵیه تی���ه جیاوازه كانی كوردس���تان نی���ه ، ته نها به رهه م���ی روانینی پێگه ی جیاوازی چینایه تی نیه كه ماركسیه كان ئه یانگوت، به ڵكو له هه مانكاتدا به رهه می سه ر ده می په یوه ندی خێرا و گواستنه وه ی خیبره و، ئه زم���ون و جیهانبینیه له نێوان به شه جیاوا زه كانی جیهاندا. ئه مڕۆ ته نها پارچه كان���ی كلت���وری خۆماڵی و فره یی ناوخۆ جیاوازی دروس���ت ناكات، به ڵكو لێش���اوی ئه و وێنه و وێنایه ش دروستی ئه كات كه له زیاد له ناوچه یه كی جیهانه وه
ئه كه ونه به ر هوشیاری ئینسانی ئێمه .ده رگاكانی گه وره بونی بڵێم ئه مه وێت په یوه ن���دی ، كرانه وه به س���ه ر جیهاندا، هورژمی وێنه ی جیاوازی دنیا كاریگه ریی راسته وخۆیان لەسەر هوشیاری ئینسانی ئێم���ه ك���ردوه و وایانلێك���ردوه له ژێ���ر كاریگه ری���ی زیاد له رەن���گ و پاڵنەرێکدا ب���ن. هەر ئ���ەم دۆخەش���ە وای کردوە ئەدەبیاتی ناحزیبی ب���ەو توانا کەمەی
لەبەردەس���تیدایە، بتوانێ���ت هێن���دەی ئەدەبیات���ی حیزبی کاریگەریی لەس���ەر
هوشیاری مرۆڤی ئێمە هەبێت. له ب���ه ر هه مو ئه مان���ه هه مو هه وڵێك یان ته نان���ه ت بیركردنه وه له ئه نجامدانی هه وڵێك بۆ ناچاركردنی ئه م كۆمه ڵگا فره ره نگ و جی���اواز و هه مه جۆره ، بۆ ئه وه ی هه موی یه كره ن���گ و یه كجۆر و یه كده نگی هه بێ���ت، كۆمه ڵ���گای كوردی توش���ی په شێوی و ئاڵۆزی و گرژی یه كجار گه وره ئه كات و بگره له لێواری ش���ه ڕ و پێكدادان نزیكی ئه كاته وه . ئه مڕۆ و به تایبه تی له م س���ه رده مه دا هیچ ده رفه تێك بۆ خه ونی تۆتالیتارانه نه ماوه . ئەدەبیاتی حیزبیش کە هەڵگری ئەم خەونەیە، تەنها ئاسنی
سارد ئەکوتێت! بێگوم���ان ئه مه به مان���ای ئه وه نیه ئه وانه ی ئه م خه ونه ی���ان هه یه هیچیان پێناكرێ���ت و ناتوانن زیان���ی گه وره یان بچ���وك له ژیانی سیاس���ی و كۆمه اڵیه تی ئه ش���ێت به پێچه وانه وه، ب���ده ن، ئێمه ئه وانه ی ئه م خه ونه یان هه یه سه ده یه ك كۆمه ڵگای كوردی به رنه دواوه و توش���ی چه ندان ته نگژه ی سیاسی و كۆمه اڵیه تی و نه بونی ئاس���ایش و ئارامی بكه ن. به اڵم له دواچرك���ه دا ئ���ه م خه ونه ن���ه ك هه ر به ڵكو به ده س���تناهێنێت، س���ه ركه وتن له گ���ه ڵ خۆیدا ئه و هێزه ش ئه كوژێت كه جورئه تی كردوه ئه م خه ونه ترس���ناكه
ببینێت.پێموایه ئێس���تا ش���ته كان زۆر رون و ئاشكران: ئه و كه سانه ی به رژه وه ندییان سیاس���ه ت و ئه مج���ۆره له بااڵده س���تی حوكمڕانیه دا هه یه ، به هه مو ش���ێوازێك ئه كه ن و، به رده وامی له مانه وه و به رگری ئه وان���ه ش ك���ه خ���ه ون به جیهانێك���ی دادپه روه رانه ت���ر و ئازادانه تره وه ئه بینن، رەخنەی ئەکەن. ریزبه ندییه ك دروستبوه كه رۆژ به رۆژ سیماكانی دیارتر و تۆختر به رگری كه س���انێكدا له نێوان ئه بێته وه له به رده وامی و درێژه دان به دۆخێك ئه كه ن كه تیایدا بێ نرخترین ش���ت ئینس���ان و ونترین به ها دادپه روه ریه و كه سانێكیش هه وڵێك���ی بێوچ���ان ئ���ه ده ن بۆئه وه ی سیسته مێك بێته ئاراوه گه وره ترین به ها تیایدا ئینس���ان و داده په روه ری و ئازادی بێ���ت. داهات���وی ئ���ه م ملمالنێیه وه ك هه میشه به قازانجی هێزه ئازادیخوازه كان كۆتای���ی دێت ن���ه ك له به رئ���ه وه ی ئه م هێزه ئێس���تا له كوردستاندا زۆر گه وره و به هێ���زه ، به ڵك���و له به رئ���ه وه ی ل���ه م ساته وه خته ی ئێستادا به و ئاڵۆزییانه وه كه له كۆمه ڵگای كوردیدا هه ن ، جێگه یه ك بۆ خه ونی سته مكاری نیه . نەیارانی ئه م خه ونه ئه توانن و له ده ستیاندێت ئازارێكی زۆری خه ڵك���ی ئێمه ب���ده ن، به اڵم هیچ گومان���م نی���ه دره ن���گ ی���ان زو هه مو هێزه كانی كوردستان به و راستیه ئه گه ن كرانه وه و نیە له به رده میان���دا رێگه یه ك پێكه وه ژی���ان و قه بوڵكردنی رێس���اكانی دیموكراسی نه بێت. رێگه یه ك نیه جگه له وه ی واز له وه بێن���ن بیانه وێت خۆیان به ته نی���ا حوكمڕان���ی ت���اك و ته نیا بن و ناچاربن قه بوڵی دانوس���تان بكه ن و واز له خه ونی كۆنتڕۆڵكردنی كۆمه ڵگا بێنن.
13 (405( سێشه ممه 2013/12/3 [email protected]بیروڕا
قەیرانی حیزب و ئەدەبیاتی حیزبی
له م سه رده مه دا هیچ ده رفه تێك بۆ خه ونی تۆتالیتارانه نه ماوه . ئەدەبیاتی
حیزبیش کە هەڵگری ئەم
خەونەیە، تەنها ئاسنی سارد
ئەکوتێت!
پێمانده ڵێن پێ���دراوه كان ئام���اژه و هه رێمی كوردستان له به رده م قۆناغێكی نوێ���ی ژیانی سیاس���ی خۆیدایه ، هه ر كه س و هێ���ز و الیه نێكیش ب���ه م جۆره به درێژكراوه یه كی ئێستا بیرنه كاته وه و رۆتین���ی قۆناغ���ی راب���ردو بزانێ���ت، پێده چێ���ت بكه وێته هه ڵ���ه وه و ئازاری ب���ه اڵم ده دات، خۆی و واڵته كه ش���ی نوێبونه وه ی قۆناغ خۆبه خۆ یه كس���ان نیه به دۆخێكی باش���تر و گۆڕان، یاخود گه شه ساندن، په ره س���ه ندن و النیكه م هه روه ك چۆن پێشكه وتن به پێچه وانه ی مژده ده رانی چاخی رۆشنگه رییه وه مه رج به به ره وپێش���چونێكی بێت ئاماژه نیه مێ���ژو، ئه خالقیان���ه ی به رده وامی���ی نوێ ب���ون چه ند ده رفه ت���ه ، هێنده ش مه یدانخوازی و ته حه دایه ، چه ند هه ڵگری م���ژده و نوێبونه وه ی���ه ، ب���ه و جۆره ش هه ڵگ���ری هه س���تیاری و مه ترس���ییه ، چونكه هه لومه رج���ه نوێیه كان خۆیان ن���اده ن به خۆی���ان، گه رچی ناوه ڕۆك به ڵك���و یارمه تیده رب���ن، ده توان���ن قۆناغ���ی پێده درێ���ت، ناوه ڕۆكی���ان به تێپه ڕاندنی ئاماژه بێ���ت ئه گه ر نوێ قۆناغێ���ك، النیك���ه م له هه ندێ روه وه ، به راگوزه ربون و هه ندێ ئاماژه شه ئه وه جار ناڕۆش���نی و دودڵی و ترس و له رز. له ئارادانه بونی له حاڵه تی به تایبه تیش نه خشه رێگایه كی سازان له سه ر كراو و دیدێكی س���تراتیژی ، ك���ه به رمه بنای رابردو و هه مه الیه نه ی خوێندنه وه یه كی ئێس���تا و داهات���و داڕێژرابێ���ت، ئ���ه م قۆناغه م���ان ب���ۆ ئه وه یه ك���ه قۆناغی ده بێت به ده رف���ه ت، بگۆڕی���ن ن���وێ تێگه یش���تنی مامه ڵه كردن و رۆحیه تی ده سته بژێره كان گۆڕانیان به سه ردا بێت و توانای خۆگونجاندنی فكری و سیاسی و
ئه خالقی و ده رونی���ان هه بێت، چونكه پێداگرتن و س���وربون له س���ه ر پێوه ر و كۆنه كان تێگه یش���تنه بیركردن���ه وه و له قۆناغی نوێدا، سه ری له سه رلێشێوان و نائومێدی و خۆخواردنه وه و سه راس���یمه ره وت���ی ده رده چێ���ت و، بون���ه وه گه شه كردنی سروشتی مێژوی سیاسی و كۆمه اڵیه ت���ی هێنده ی تر ده ش���ێوێن، هاوپه یمانیه ت���ی و لێره ش���ه و ه���ه ر یه كت���ر ته واوكردنی ناوه ن���دی فكری و له كۆمه ڵ���دا سیاس���ی ئه كادیم���ی و بایه خی گ���ه وره ی خۆی په یدا ده كات، ته ندروس���ت و له كۆمه ڵگایه كی چونكه ناكرێ���ت و عه قاڵنی���دا، گه ش���ه كردو ناگونجێ���ت، س���ه رجه م قۆناغه كان���ی ده ستنیش���انكردن و خوێندن���ه وه و ن و د ه س���فكر ن و و د ی كر ر یا د سیما
راڤه ك���ردن و س���ه ره نجام بڕی���اردان، له ده ستی ده سته بژێری سیاسیدا بێت و بازنه ی دره س���تكردنی بڕیاری سیاسی له و جوغزه بچوكه دا بسوڕێته وه و بێت و
بچێت.ئه رك���ی رێبه رایه تی فكریی كۆمه ڵگا نوێ و خه ماڵندنی ئاس���ۆی كردنه وه ی گ���ه وره و پرس���یاره لۆژیكیان���ه ی گرنگه كانی هه ر قۆناغێك و شیكردنه وه ی سروشت و ئادگاری قۆناغه كه و ره هه ند و چونكه پێكهێنه ره كانی واقیعه كه یه تی ، ك���ه ده وترێ���ت قۆناغی نوێ راس���ته یه كس���ه ر ج���ۆرێ له گه ش���بینیمان بۆ دروست ده بێت و ئومێدمان به دوارۆژێكی باشتر ال په یدا ده كات. به اڵم، بۆ ئه وه ی ئه م گه ش���بینییه هی چه ند س���اتێك پێبدرێت و به هێزی بناغه یه كی نه بێت و ده ركه وته ی سیاسی و ئابوری و یاسایی و دام وده زگایی هه بێت، ده بێت هاوش���ان بێت له گه ڵ ك���رده ی عه قاڵنی فكری و سیاسی و ویستی چاكه خوازانه و پێواژوی گه ڕانه وه س���ه رخۆیه كی ئامانجادرانه و، ره خنه گران���ه و خوێندنه وه یه ك���ی میتۆدیان���ه ی راب���ردو و ئێس���تا، ب���ۆ ئ���ه وه ی هه م���و هه نگاونانێ���ك به ره و خوێندنه وه یه كی به ره نجام���ی ئاینده ، مه نهه جیان���ه و قوڵ���ی راب���ردو بێت و، ه���ه ر له وێش���ه وه بیر له ئه رك���ه ته واو نه كراوه كان و خه ونه به دینه هاتوه كان و، بكرێت���ه وه و، ره واكان چاوه ڕوانی���ه كرده یی به رنامه یه كی له چوارچێ���وه ی
راس���ته قینه و واقیعیان���ه دا جێگای���ان بكرێته وه .
ئه م جۆره مامه ڵه ش لێمانده خوازێت، ته نها وه ك دروشمێك سه یری قۆناغی ن���وێ نه كه ی���ن، ه���ه روه ك نه كرێ���ت داپۆش���ینی ب���ۆ به كه ره س���ته یه ك ناته واویه كان���ی هێ���زه كان له قۆناغ���ی ده بێ���ت ن���وێ قۆناغ���ی راب���ردودا، شیبكرێته وه و ناوه ڕۆكی پێبدرێت و واتا و له س���ه ر ده ركه وته كان���ی ئام���اژه و ئاس���ت و ره هه نده ج���ۆراو جۆره كانی ژیانی سیاس���ی و ئابوری و كۆمه اڵیه تی ده ستنیشان بكرێت، بۆ ئه وه ی ئه مه ش مه یس���ه ر بێت وبێته دی ، ده بێت بواری بیركردنه وه ی قوڵ و هێمن و بابه تیانه مان هه بێ���ت و، ت���ا ده كرێ���ت هه س���تیاره دیاریكردنی له پانتای���ی ته قلیدییه كان ئه رك و لێپرس���راوێتی یه كان و سیمادان رابردو، خوێندن���ه وه ی به قۆناغه ك���ه و ه���ه ر وه ك ئه م���ه ش دوربخرێن���ه وه ، ئاماژه م���ان پێك���رد ده خوازێ���ت، رێز رۆش���نبیر بیرمه ند و له بیركردن���ه وه ی
بگیرێت و ناوه ندی ئه كادیمیاش به شدار دیاریكردنی به چه مك و له واتادان بێت، خه س���ڵه ته كان، چونكه ئه م ناوه ندانه زۆرترین نزیكیان له پێوه ره زانستیه كان لێچاوه ڕوان ده كرێت له س���ه ر ئاس���تی یه كان و زانس���تی مه یدانی و پێ���دراوه به هاكان ئاستی له س���ه ر رۆشنبیریش بیرده كه نه وه و چاره س���ه ر پێش���كه ش ده كه ن. هه روه ك ئاماژه شمان پێكردن تێگه یشتن له قۆناغی نوێ ، پێشه كیه كی ده وێ���ت، ك���ه ئه وی���ش تێگه یش���تنه راب���ردو، وه اڵمدان���ه وه ی له قۆناغ���ی چه ندی���ن پرس���یاره ده رب���اره ی ئه و قۆناغ���ه ، ب���ۆ نمونه سروش���تی ئه و قۆناغه و خه سڵه ته كانی چی بون؟ چی ده بوا بكرێت و نه كرا؟ واته ئه ركه ته واو له بنه ڕه ته وه ه���ه ر یاخود نه كراوه كان به ئه نجام نه گه یه نراوه كان چی بون؟ چی له پشت ئه نجامنه دانیانه وه بوه ؟ كێشه سه ره كی و الوه كیه كانی ئه و قۆناغه چی بون؟ كارتێك���ه ره ناوخۆیی و ناوچه ی و جیهانیه كان له سه ریان چی بون و ئێستا پێكهێنه ره كانی و هێ���زه گۆڕاوه ؟ چی سروش���تی ملمالنێكان و ره نگدانه وه یان به سه ر سیستمی سیاسی و كۆی ژیاندا
چی بوه ؟تری پرس���یاری ئه م���ه و چه ندی���ن ل���ه م ج���ۆره ، دوای ئ���ه وه ش ده بێت بپرس���ین چی ئێمه ی خستۆته به رده م قۆناغێك���ی نوێوه ؟ گۆڕاوه نێوخۆیی و ده ره كی���ه كان چی���ن؟ جی���اوازی ئه م قۆناغه له گه ڵ قۆناغی پێشوتردا كوت و مت له چیدایه ؟ سروش���ت و خه سڵه ت و س���یما و ئه ركه كانی ئه م قۆناغه چین و چ���ۆن گوزارش���ت له خۆی���ان ده ده ن و ده ناس���رێنه و كه ره س���ه ی خوێندنه وه و ده ده نه هه ڵس���ه نگاندنمان پێ���وه ری ده س���ت؟ هه روه ه���ا ده بێت بپرس���ین ده وێت؟چۆن ن���وێ له قۆناغی چیمان هه وڵبده ین نوێبون ته نها ئاماژه نه بێت به زه مه نێكی ئاس���ایی تێپه ڕیو، به ڵكو هه وڵدان بێت ب���ۆ بارگاوی كردنی ئه و زه مه ن���ه له مێ���ژودا به به ه���ا و پێوه ر و ئه خالقیاتی نوێی هه ڵقواڵو له كه رامه تی مرۆڤ و پێداویستیه كانی گه شه كردنێكی
راسته قینه ی سیاسی و كۆمه اڵیه تی ؟
هێزه ســیاســی و ده ســته بژێره كانی كۆمه ڵگاله به رده م ئه ركی ناوه ڕۆكدان به قۆناغی نوێدا
ئه بوبه كر عه لی
"له مه عده نی خ���وارو خێچی مرۆڤ، هه رگی���ز ناتوانرێ���ت ش���تێكی رێ���ك
دروستبكرێت" كانت
ده گێڕن���ه وه و ده ڵێ���ن س���ێ س���اڵ )موس���ا(ی پێغه مب���ه ر خ���ۆی داب���و به سه ر دارعه س���اكه یدا و كه س نه ده چو به الیدا چونك���ه خه ڵك پێیان وابو ئه و گفتوگۆیه خوداپه رس���تن و خه ریك���ی له گ���ه ڵ خالقه ك���ه ی خۆی���دا، ب���ه اڵم له حه قیقه تدا ئه و س���ێ ساڵ بو به سه ر مۆرانه كاتێك مردبو، دارعه ساكه یه وه دارعه س���اكه یان خوارد و موس���ا كه وت به زه ویدا ئه وسا خه ڵك زانییان كه سێ
ساڵه ئه و مردوه ..ئه گه ر ئ���ه و گێڕانه وه یه بۆ حه زره تی موسا راستبێت ئه وا ده بێته نمونه یه كی زین���دو بۆ ره فت���ارو كه وتنی زۆركه س له رۆژگاری ئێمه شدا، ده بێته وێنه یه كی گه وره ش بۆ سه رنجه كانی ئێمه ، له قواڵیی ئه م گێڕانه وه یه دا ئه وه ده دۆزینه وه كه زۆركات هه م كه س���ه بااڵده س���ته كان و هه م به ش���ێك له خه ڵكی���ش به هه ڵه دا له یه كتری، تێگه یش���تن ب���ۆ ده چ���ن ئه وه ی وامانلێده كات كه زۆركات به بێ بیركردن���ه وه له پیرۆزی���ی كه س���انێك
بڕوانین ك���ه ئه وان ده مێك���ه مردون و كه چی هێشتا رابه رایه تی ئێمه ی بێئاگا ده كه ن، ئه مه ش هه میش���ه شكس���تی ئ���ه و كۆمه ڵگایانه یه كه رێگه به خۆیان ده ده ن كه سانێكی ئاوا مردو سااڵنێكی زۆر حوكمڕانیی���ان بكه ن. هیچ گومانم نیه كاتێك به شێك له م كاربه ده ستانه ی ئێمه ده م���رن ئه وا به هه م���و مانایه ك به شێكی زۆری ئێمه ش له گه ڵ خۆیاندا ده مرێنن چونكه ئه وه ئێمه ین به رده وام به خۆم���ان نه زانیوه و ش���وێن نمونه ی كه سانێك كه وتوین كه ده مێكه له ناوماندا كه وتنی نمون���ه ی كاتێ���ك م���ردون. موس���اكانی الی ئێمه ش ده رده كه وێت ئیت���ر ئێم���ه ده بێ���ت ب���ڕوا به هه ڵه كوشنده كانی خۆمان بكه ین و له خۆمان بپرسن له پێناو چی دا رۆژگاری خۆمان ئاوا به عه قڵی مردوی ئه وانه س���پارد و جارێ���ك لێماننه پرس���ینه وه ئێوه كێن وا هه مومانتان به سه رگه ردانی سپارد؟ هه رچۆنێك بێت هێش���تا ئه م گه مه یه به رده وامه و زۆریش���مان به رۆش���نبیرو حیكایه تخوانه كانیش���ه وه ش���اعیرو كه وتوینه ت���ه ژێ���ر كاریگ���ه ری وێنه ی ئێستاوه و كاربه ده ستانه ی ئه م مردوی نازانی���ن ك���ه ی ده توانین ئ���ه و وێنانه به جۆرێكی تر ببینی���ن و خۆمانیان لێ
قورتار بكه ین.ب���ۆ ئه وه ی لێره وه بچینه س���ه ر ئه و وێنه ی كه ده بێت ش���تێك له س���ه ری رابوه س���تین، ئه وی���ش وێن���ه ی ئ���ه و كاربه ده س���تانه یه كه نازانن كات چیه له به ڕێوه بردن���ی واڵت���دا. له راس���تیدا مۆدێلی كه س���انێك له م هه رێمه دا هه ن كه ئ���ه وه س���ااڵنێكه به ب���ێ كاتژمێر ده چنه س���ه ر كاره كانیان و ده مێكیشه ژیانی له پێناو كاتژمێره كانی���ان هه مو
خۆیاندا له كارخستوه ، ئه مه ش مۆدێلی ئه و كه سانه یه كه هه میشه خۆیان له ال پاڵ���ه وان و لێهات���وه و ناتوانن وازو بڕوا به وێنه ی راس���ته قینه ی خۆیان بكه ن و ده خ���وازن هه م���و كات���ه كان له پێناو مان���ه وه ی خۆیان���دا بك���وژن و نه هێڵن كۆمه ڵ���گا به كاتێك ب���گات كه بچنه وه به گژیاندا، ئه گ���ه ر توێژینه وه یه كی ورد له سه ر رۆح و جه س���ته ی ئه مانه بكه ین كه لێره س���ااڵنێكه كاربه ده ستن ئه وا
بێگوم���ان هه موی���ان ده چنه وه س���ه ر وێنه ی ئه و مرۆڤه ی كه هه مو ش���تێكی تێكش���كاو و پ���ڕ له كه موكوڕیه كه چی هێش���تا ئه وان ده یانه وێ���ت به و هه مو ببن���ه رابه ری ناته وایی���ه ی خۆیانه وه كۆمه ڵگاو ئاینده پیشانی خه ڵك بده ن، ئ���ه م وێنانه وێنه ی ئ���ه و مرۆڤانه ن كه له ژێر ناوی شۆڕش و رابوردودا سااڵنێكه هه م���و ناته واوییه كان���ی خۆیان له ڕوی ده ش���ارنه وه و جه س���تییه وه ده رونی و هات���ون هه م���و كات���ه كان له كۆمه ڵگا ده ك���وژن و ده خوازن ك���ه س به و هه مو كه موكوڕیی���ه كوش���ندانه یان نه زانێت، ئه گ���ه ر ئه مانه رۆژگارێ���ك بونه وه ری ناو ئه و شۆڕش���انه بوبن و تا ڕاده یه ك مردنێكی ویس���تبێتیان ماندوب���ون و، له ئێس���تاداو ئه وا بمرن س���ه ربه رزانه دوای شۆڕش و له ماوه ی ئه م بیست ودو س���اڵه ی ته مه نیاندا به هۆی ئه و هه مو چاوه ڕواننه كراوه كانیانه وه كاره خراپ و توش���ی جۆرێك له مردن ده بن كه نه ك نه مر نابن به ڵكو له گه ڵ مردنیش���یاندا هه مو به ها پیرۆزه كانی س���ه رده می ناو شۆڕشیشیان له گه ڵدا ده خرێته گۆڕه وه . چونكه زۆریان نه یانزانی كه ئه و هه مو كاتان���ه ی دێته رێگه ی���ان بۆ خزمه ت و به كاریبهێنن، كۆمه ڵگا به ره وپێشچونی ئ���ه وی زیاتر كات���ه كان الی ئه م جۆره مرۆڤان���ه ده كوژێت كێش���ه ی بونیانه له گه ڵ ماناكانی شۆڕش���دا، له گه ڵ ئه و رابوردوه دا كه هێشتا پێوه ی سه رقاڵن و كاری كوش���نده به و ناوانه وه ده رهه ق پێ نایانه وێت ده ك���ه ن و به كۆمه ڵ���گا له هه ڵه ی زه قی س���ااڵنی ده س���ه اڵتیان
بنێن، ...
له كاركه وتنی كاتژمێره كان
مۆدێلی كه سانێك له م هه رێمه دا هه ن كه ئه وه سااڵنێكه به بێ كاتژمێر ده چنه
سه ر كاره كانیان و ده مێكیشه هه مو كاتژمێره كانیان له پێناو ژیانی
خۆیاندا له كارخستوه
ئه م قۆناغه مان بۆ ئه وه یه كه قۆناغی نوێ
بگۆڕین به ده رفه ت، ده بێت رۆحیه تی
مامه ڵه كردن و تێگه یشتنی
ده سته بژێره كان گۆڕانیان به سه ردا بێت و توانای خۆگونجاندنی فكری و سیاسی و ئه خالقی و
ده رونیان هه بێت
19 »»
19 »»
نه جات نوری
رۆژی6-11-2013یهكهمدانیش���تنی خولیچوارههمیپارلهمانیكوردستان ئهنجامدراو111پارلهمانتاریسهركهوتو
.ئامادهبونلهدانیشتنهكهدا پێش���وهختپارلهمانتارهكانگهیشتنه ئهپارتمانیپارلهمان،ئهزمونێكینوێ لهژیانیسهرجهمكاندیدهدهرچوهكان، نامۆبهباڵهخان���هیپارلهمان،بههۆڵیفراكسیۆنهكان، بهژوری دانیشتنهكان،چون���ه دهروازهی دهرگاو ب���هراڕهووپلهكان���هو بهئاسانس���هرو ژورهوهوباڵهخان���هی بهتوالێت���ی تهنان���هت پارلهمان،ب���ۆیهكهمجارروبهڕوبونهوهلهكارمهندی زۆر ژمارهی���هك لهگ���هڵ ئی���داریویاس���اییوژمێریاریس���هر بهئی���دارهیپارلهمان،ئ���هوبهیانیهم بهیهك���همرۆژیچون���هزانكۆ،یهكهم رۆژیچون���هئامادهی���ی،یهكهمرۆژی چونهقوتابخانهچواند.روبهڕوبونهوهو كۆبون���هوهلهگ���هڵ111كهس���ایهتی
لهژێ���ریهكس���هقفداوخۆئامادهكردن ب���ۆگفتوگۆومش���تومڕیچوارس���اڵ بهتایبهتبۆئێمهیبهرهیئۆپۆزسیۆن زۆرس���هختودژوارئههاتهپێشچاو. س���هرهتاوپێشچونههۆڵیپارلهمان برایانییهكێتیدهسپێش���خهرییانكردوگۆڕانیان فراكسیۆنی ئێمهی سهردانی كردوسهرجهمالیهنهكانبۆپیرۆزبایی چون���هالییهكوئهمهس���هرهتایهكی
.جوانبو چوین���هناوهۆڵ���یپارلهم���انوناوی كاندیدهكانلهپشتسهریكاندیدهكانچركهساتهوه لهیهكهم ههر چهسپابو، ههیمهنهیدوحیزبیدهسهاڵتبهسهر كارمهندانیئهودامهزراوهیهداههستی پێدهك���را،تهمهن���یئ���همههیمهنهیه گهر22س���اڵنهبێتئهوهبێشكدو خولیت���هواویههڵبژاردنهكهدهكاته زیاترله8س���اڵ،لهگهڵئ���هوهداكههاوكێش���هی 2013-9-21 ههڵبژاردنی سیاسیوپارلهمانیگۆڕیودابهشكردنی دهسهاڵتیسیستمیپهنجابهپهنجای لێكههڵوهش���اندوگ���ۆڕانب���وههێزی دوه���همودوالیهنیئیس���امیلهروی ژمارهیكورسیهوهچوبونهسهر،بهاڵم لههۆڵ���یپارلهمانداولهدابهش���كردنیپهنج���ا سیاس���هتی كورس���یهكاندا بهپهنج���اكاڵنهبوبوی���هوهودوبلۆكی گهورهههریهكبهجیالهكورس���یهكان تهرخانكراب���وبۆفراكس���یۆنیپارتیو یهكێت���یوب���ێگوێدان���هریزبهن���دی
بهپێیپیتیئهبج���هدههوهزیانههرپارتیو لهفراكسیۆنی دی سیستمێكی یهكێتیههریهكهیان3كهسیپلهبااڵیلهپێش���هوهكورس���ییانبۆ حیزب���ی
.دیاریكرابو سهرجهمكاندیدیفراكسیۆنهكانیدی بهگۆڕانیشهوهبهشێوهیهكیههڕهمهكی لهدوبلۆك���داجێگایانبۆتهرخانكرابو كاندی���دهكانبهتێكهڵ���یدانیش���تن،لهپێشهوهو فراكس���یۆنهكان سهرۆكی گۆڕانلهگهڵئهوهی24كورسیههبو دوههمگهورهفراكس���یۆنب���وتهنها سهرۆكیفراكسیۆنلهپێشهوهكورسی ههبو،ئهندام���انبهپێیپیتیئهبجهد ههوهزریزكرابون،دیاربوپارتیویهكێتی ه���هربهوهوهنهوهس���تابونكهبلۆكی خۆیانبهجیابێ،وابهستهكانیشیانكه پێشترلهگهڵسیاسهتیئهواندابونو كاتێكوتبویانبهڵێئهمانیشوتوبویان بهڵێوگهروتویان���هنهخێرئهمانیش ههرنهخێریانوتوهوبهئومێدنلهمهو دواشولهخول���یچوارهم���داههروابێ بۆیهچهندفراكسیۆنكهههریهكهیان یهكدانهكورس���ییانبهماوهیبههێزلهپێش���ی االق���وی(وهرگرتبو )باقی پێش���هوهب���ون.ئێم���هبههیواینلهم خولهداجی���اوازلهخولهكانیدینهك ههرفراكسیۆنهوئازادبێتلهرادهربڕین بهڵكولهناوفراكسیۆنهكانیشدادهنگی
.جیاوازههبێت.
بهش���ێكلههێزهكانیكوردستانلهگهڵ ئ���هوهیس���هردهمێكب���ارگاویب���ون بهسۆش���یالیزم،ب���هاڵملهچركهس���اتی لهدایكبون���یسیس���تهمینوێیجیهان بێچهندوچ���ونكهوتنهژێركاریگهری دیموكراس���ییهتیرۆژئاواوه.لهراستیدا، كوردهێندهیكێش���هیس���هربهخۆیی. ههیه،هێندهكێشهیدیموكراسینییه لهدوایشكستیسۆڤێتهوه،دیموكراسی زۆرترینپشكیبهركهوتلهناوگفتوگۆ فكریوسیاس���ییهكاندا،ب���وبهیهكێك لهپێوهرهس���هرهكییهكانیسیاسهتبۆ پێوانهكردنیالیهنهكوردییهكان،لهبری ئهوهیتهنهاببێتهئامانجێكیسهرهتایی بۆپهیوهن���دینێوانیانوبۆگهش���هی پرس���ینیش���تمانی،كرابهدوائامانج. دیموكراس���یوهكدواڕێگایچهس���پاوبهختی مانهوهی گرهنتی بهمهبهس���تی سیاس���یونهتهوهییم���انوهردهگیرێت، بهش���ێوهیهكمامهڵهیلهگهڵدادهكهن الدانل���همڕێگهیهكهوتن���هخوارهوهیه ب���ۆناودۆزهخیدواكهتوییوس���وتانی چارهنوس���مانلهناوئاگ���ریفهنابوندا. ئێس���تاههرێم���یكوردس���تانكتومت وهكس���اكاوێكراوهس���تاوهبهرامبهر ئ���هودیموكراس���ییهیگهردهلولئاس���اكاریگ���هری وهخت���ه ههڵیك���ردوه، شهپۆلهكانیگرنگترینپرسیسهرهكی كوردكهسهربهخۆییكوردستانه،هزرو.دیدیهێزهسیاسییهكانگێژدهدات
نوێی سیستهمی دیموكراس���ییهتهكهی جیهانبۆك���وردلهسیس���تهمیكۆنی جیهاندهچێت!جگ���هلهوهیكهمترین دانپێدانانیلهس���هرراستیداگیركردنوكوردس���تان خاكی پارچهپارچهبون���ی نیی���ه،وهكبزمارێكی���شرۆحیكورد بهژیانیكۆیایهت���یوداگیركاریداقوڵترئازادی پرۆس���هی لهدوای دادهكوتێت.دیموكراس���ییهتهوه بهن���اوی عێ���راق پاراس���تنییهكپارچهی���یخاكیعێراق دهكهنهمهرجیس���هرهكیوسهرلهنوێبهش���ێك كوردس���تانوهك خاك���ی لهدهوڵهتیداگیركهرپێناسهدهكهنهوه، كهلهبنهڕهتدائهمههاوشێوهیسیستمی
كۆڵونیالیستییهورهفتارێكینامرۆڤانهیه بۆبهكۆیایهتیكردن.ه���هربهممانایه ئهمدیموكراس���ییهتههی���چنییهجگه لهئهفس���ونێكیجادوگهرانهبهمهبهستی گرێدان���هوهیئایندهیك���وردبهرابردوه تاڵهكهیهوهو،س���هرئهنجامكوردس���تان بكهن���هگۆڕهپانیملمانێ���یكۆمپانیاس���هرمایهداریو جیهانی زهبهالحهكانی
.دهوروبهرلهجیهان���ی گش���تی بهش���ێوهیهكی س���ێههمداچاولێكهرییهكیبهرچاوههیه لهكۆپیكردنیدیموكراس���ییهتیرۆژئاوا، بهمهبهس���تیگهشهیئابوریوسیاسی، ب���هاڵمئ���همئاواتهی���اننههاتۆتهدی. لیفتوی���ك،پرۆفیس���ۆریفهلس���هفهی سیاسیلهبهریتانیا،لهكتێبی)سیاسهتو گهش���هكردن(ئاماژهیبهزۆرنمونهلهم واڵتان���هكردوهكهپێیانوای���هلهرێگایبهالس���اییكردنهوهی كهڵكوهرگرت���ن رۆژئاواودهستگهیشتنبهدیموكراسییهت دهگهنهئاس���تهباش���هكانیگهش���هی سیاس���یوئابوری،ب���هاڵمبهزۆرهۆكار ئاكامهكهیپێچهوانهبوه.ئهوبهبهراوردی نێواندوگروپلهواڵتانیگهشهس���هندو بهرامبهربهواڵتان���یدواكهوتوخاڵێكی گرنگدێنێتهبهرباس،ئهوواڵتانهیبۆ گهشهیئابوریوسیاسیپهنایانبردۆته
بهرچاولێكهرییدیموكراسییهتیرۆژئاوا سهرئهنجامگهشهیئابوریوسیاسییان لهخوارواڵتانینادیموكراس���ییهوهبوه. بهنمونهلهنێوانسااڵنی)1990-1965(،لهرژێمه لهههندێ���ك ئابوری گهش���هی دیموكراس���ییهكانیجیهانیس���ێههمدا، وهك)جامای���كا،هین���د،س���ریانكا، سێنگاڵ،سهنگاپۆر(،نێگهتیڤووهستاونادیموكراس���ییهكانی رژێمه بهاڵم بوه، وهك)زائی���ر،كۆریا،چی���ن،تایلهند،بهرچاوی���ان گهش���هیهكی تای���وان(، ك���ردوه.س���هرهڕایئهم���هش،واڵتانیسهرمایهدارییلهسهرهتایدهیهی)90( كاندهرگایهاوكاریی���انب���ۆههندێك لهواڵتان���یجیهانیس���ێههمك���ردهوه، مهرجیس���هرهكییانلهپێدانیهاوكاری داراییبهدیموكراتیزهكردنیئهوواڵتانه بوه،س���هرئهنجامههوڵهكانیانبێهودهزۆر تێچونێكی بهههمانش���ێوه، ب���وه. لهبوارهكانیسیاسیوئابوریوسهربازیی ب���ۆواڵتانی)عێ���راقوئهفغانس���تان(بهدیموكراس���یكردنی ب���ۆ خهرجك���را، سروش���تیسیاس���یئهمدوواڵته،ئهم
.ههواڵنهشنهزۆكدهرچوندیموكراس���ییهتی الس���اییكردنهوهكانیكوردستانیش���دا لهههرێم���ی رۆژئ���اوا بهمهبهستیگهش���هیسیاسیوئابوری س���هركهوتونییه.گهرچهندكهرتێكیبهنمون���هوهربگری���ن خزمهتگ���وزاری وهككهرت���یتهندروس���تی،دهبینی���ن سیس���تمهكهدهیهوێتالساییئهزمونی واڵتهپێش���كهوتوهكانبكاتهوه،كهچیلهپش���كنینودهستنیشانكردنیههندێك نهخۆش���ی،نهخۆش���هكانزۆربهیكات بێهیوادێنهدهرهوهورێژهینهخۆشییه مهترسیدارهكانرولهههڵكشانیگهورهیه. لهسهرئاس���تیكهرتیوهبهرهێنانیش، بهڕویكۆمپانی���ازهبهالحهكانیواڵتانیگهش���هی بهن���اوی س���هرمایهدارییو ئابوریی���هوه،دهرگایههرێ���مخراوهته سهرپشت،بهاڵمبێكاریزۆربهخێرایی رولهزیادبون���هوجی���اوازیچینایهتیش وهكجی���اوازینێواندوئهس���تێرهیه، ههژارییبوهبهدایناس���ۆرێكوزۆرینهی
. خهڵكیكوردستانیپێشێلكردوه بۆدهربازبونلهمقهیرانانهپێویس���تی س���هرهكیمانبهكردن���هوهیدهرگاكانی سیاس���هتهبهڕویدهوڵهتیسهربهخۆی كوردس���تانینهكدیموكراسیلهعێراق. ك���وردبهسروش���تیخ���ۆیبهش���ێك لهتوخمهكانیدیموكراس���ییهتیتێدایه. لهمێ���ژویزۆردێرینداشارس���تانییهتیباش���ترین لهكوردس���تاندا میزۆپۆتامیا شێوهیپێكهوهژیانیئاشتییانهیههبوه لهگهڵشارستانییهتیئهنادۆڵدا.ههروهها
)میس���رو شارس���تانییهتهكانیوهك رۆمان(یتێرخ���ۆراككردوه.ئهمهش ئهوهدهردهخاتكهكوردلهگهڵئهوهی ههڕهشهنهبوهلهسهرشارستانییهكانیدیموكراس���ییانه زۆر دنی���ا، ت���ری لهدرێژهدانبهژیانیشارستانێتیخۆیاندیكه نمونهیهكی كردون. هاوكاریش���ی س���هردهمی)فتوحات���یئیس���امی(ه، بهشێوهیهكیگشتی،لهسهرهتایهاتنی ئایینیئیسامبۆكوردستان،كوردبوه ههڵگ���ریپهیامهكانیئهمئایینه.بهاڵم وهكفهرمانڕهوایان���یع���هرهببههێزی ئاگروئاس���ندهس���تهاڵتوقهڵهمڕهوی ئیس���امییاندروس���تنهكرد،ه���هرلهو قۆناغهشدانهبوههۆیلهناوبردنیهیچ ئایینێك���یدیكهلهناوچهك���هدا،لهبری توندوتیژیپهنایبردهبهرتهریقهتهكانیدو ئ���هم نهقش���بهندی(. )ق���ادریو تهریقهتهشوهكدوسهرچاوهیكانیاوی ئهوس���هردهمه،وانهوتن���هوهوفێربونی زانس���تیئایینیئیس���امومیوانداریو چارهسهریكێشهیكۆمهاڵیهتی،ئاویان لێدهخ���واردهوه،لهكۆتاییس���هدهكانی)20( س���هدهكانی س���هرهتای )19(و دا،كهسایهتیزۆرنیش���تمانپهروهریان تێ���داههڵك���هوتب���ۆروبهڕوبونهوهیبهتهنیش���ت س���تهم. داگی���ركاریو ئهمانهش���هوه،كوردلهگهڵئهوهیوهك پێكهاتهخاوهنیهكزمانوخاكومێژوه،بهاڵمف���ره)زاراوه،ئایی���ن،مهزههب( ه،بهپێچهوانهیعهرهبكهبهدهس���ت كێشهیمهزههبی)س���وننهوشیعه(وه دهناڵێنێت،یانواڵتانیئهوروپابههۆی كێشهی)كاتۆلیكوپرۆتستانت(زۆریان ئازارچهش���ت،لهناوخۆیكوردس���تاندا هی���چج���ۆرهناكۆكییهك���یزاراوهییو ئاینیومهزههبینهبوه.دواخاڵ،جگه لهمان���هشهێڵیپهیوهندیكوردلهگهڵ توركمانوهككهمهنهتهوهییلهالیهك،عوسمانیدا ئیمپراتۆری لهسهردهمی كهتریش���هوه لهالیهك���ی راگوێ���زراون، مهس���یحیوجولهكهكانیناوكوردستان لهسهربنچینهیرێزگرتنبوهلهههستی
.نهتهوهییوئایینیانب���اری ئهش���ێتدیموكراس���یلهن���او كهلتوریوكۆمهاڵیهتیههرنهتهوهیهكی خ���اوهندهوڵ���هتئامڕازێ���كبێتبۆ گهشهیسیاس���یوئابوری،بهاڵمبهبێ بونیدهوڵهتدهچێتهخانهیوههمهوه.نابێت���ه ب���ۆكوردی���شدیموكراس���یدهوڵهتی س���هربهخۆییو ئهلتهرناتیڤیچارهنوسمان بهستنهوهی كوردستانی. بهباڵهكانیكۆتریئاشتیودیموكراسی عێراقفڕاندنیهتیبهرهوشوێنینادیارو
.دورخستنهوهمانهلهسهربهخۆیی
نیازنهجمهدین
رهنگهیهكس���هربڵێی"خ���ودایتاكوتهنی���ا،قابیلهمنیبچ���وكچیم".بهاڵمئهوهمان توێژین���هوهكان دهرئهنجام���یپیش���اندهدهنك���هئهمهلهی���هككاتدافهرامۆش���كردنی خوداو تۆمهتباركردنیئهوراس���تیهیهكهبهشێكلهچارهنوسههڵقواڵویپهیوهندیهكانینێوانمرۆڤو
دامهزراوهكانه.ئهگ���هرتهبانیتلهگهڵمودهترس���یتئهم���هكوفربێت،خ���ۆجارێكلهجارانكهس���ێكت یان هاوڕێیهكت، بهخ���ۆت،وتوه"لهگهڕهكێك���یخراپدادهژین،بۆیهمنداڵهك���همرهفت���اریناش���رینه".یانلهئامۆژگارییهكیش���دابوبێتبهكهسێكتب���ۆمنداڵهكهت وتوه:"ئهگ���هرچیرۆكدهردهچێ���ت"، زی���رهك بخوێنیت���هوه"جاروب���ارمنداڵهكهتببهبۆمۆزهخانه،ئاس���تیرۆش���نبیرییبهرزدهكات���هوه"،"لهمنداڵهك���هتمهده،زیان���یههیهبۆلهناوهڕۆكدا ئهمانهش ههمو تواناكانی".ئهوهبهیاندهك���هنكهتۆشوهكومنباوهڕتب���هوهههیهالنیك���همرێژهیهكبڕی���اری زهوی لهس���هر لهچارهن���وسلهسهردهدرێت،ئهویتریبۆماوهییهیانپێش���وهختبڕیاریلهسهردراوه.ئهگهربۆماوهی���ینهبوایه،دومنداڵ���یدوانه
ههمانچارهنوسیاندهبو.ئابوریناسجاكوبمینس���هرلهگهڕانچارهن���وس رهگوڕیش���هی ب���هدوایس���هرنجڕاكێش بهدهرئهنجامێك���یگهیشتوه:ههرتاكێكبهئاستێكیجیاوازس���هرمایهگوزاریلهتواناكانی���داكراوه!نایهكس���انیلهس���هرمایهگوزاریلهسهرتواناوبههرهمهندیتاكهكانسهرچاوهیلهچارهنوس���دا،وادهكات نایهكس���انییهئهمبۆنمونهئیش���یناونیش���انبهرزوپێگهبههێزوئهونزمیدهس���تبكهوێت.بهاڵمبهوپێیهیجیاوازیلهچارهنوس���داههرلهس���هرهتایقۆناغهكانیخوێندندابهپشتبهستن لێرهداو من دهردهكهوێت،بهكتێبهپڕفرۆش���كهیس���تیڤنلیڤیتوس���تیڤندوبن���ه)2005(ل���همقۆناغهورددهبمهوه،نهكب���ازاڕیكار.ئهوان)ECLS(س���هرنجمانبۆداتابهیس���یرادهكێش���نووهاڵمیبهشێكیترلهپرسی
چارهنوسدهدهنهوه.رهشپێس���تو منداڵ���ی بهب���هراوردیسپیپێس���تلهروینم���رهوه)بهتایبهتلهماتماتی���كوزمان���یئینگلیزی(،ئهوهس���هلمێنراوهخراپ���یئ���ادایمندااڵنینمرهكانی���ان نزم���ی رهشپێس���تهكانولهبهرئهوهنهبوهرهشن،بهڵكوههژارییدایكوباوكیانبوهلهههردورویداراییوئاس���تیخوێندهوارییان.ههركاتدایكوب���اوكخوێندهوارتربوب���نمنداڵنمرهیبهرزتربوه،چونكهئهمانباشترلهبههایخوێندنتێدهگهنوزیاترسهرمایهگوزارییلهتواناكانیاندادهكهن.چارهنوسیمنداڵلهرویهكهوهپاشكۆیپێگهیكۆمهاڵیهتی-ئاب���وریدایكوباوكیهتی،ههرچهندئهمپێگهیهبههێزبوبێتمنداڵبهتواناتربوه.لهكۆمهڵگ���هیرێكخ���راومهدهنیدا،ئهمپێگهیهسیگناڵهبۆئاستیسهركهوتویی
خێزانهكهلهبازاڕیكاردا.ههواڵیناخۆش���ترئهوهی���هههرچهندمنداڵیرهشپێس���تبهپلهكانیپهیژهیخوێندنداس���هردهكهوێت،ب���ۆنمونهتاقۆناغی5یسهرهتایی،هێندهنمرهكانیخراپت���ردهب���ن.هۆیئهمهی���انچیه؟جیاوازییهلهكوالیت���یقوتابخانهكانیان.بهتێك���ڕا رهشسپێس���تهكان خێزان���یمنداڵهكانیانبۆئهوقوتابخانانهدهنێرنكهزۆرترینرهشپێستیتێداكۆبۆتهوه.ئهمانهشبهگش���تیلهری���زیقوتابخانه
باشهكاننین.تهمهنی داتابهی���س، ههم���ان بهپێیدای���كلهكاتیهاوس���هرگیریدارێژهیهكلهچارهن���وسدهبهخش���ێتهوه.رهنگ���هپێچهوان���هیپێش���بینیتۆبێ���ت،ئهودایكان���هیتهمهنی���انلهس���یس���اڵیتێپهڕیوهكاتێكیهك���هممنداڵیانبوه،منداڵهكانی���انزیرهكت���رب���ون.بهرایلیڤیتودوبن���ه،ئهمدایكانهدهش���ێتت���ائهوتهمهنهكاتهكهی���انبهخوێندنوخۆپێشخس���تنتهواوكردبێت.دهش���ێتئهم���هلهرویهكهوهبۆههرێ���مپێچهوانهبههرهمهندیهكانی توان���او چونكه بێت،دایكینهوهینوێلهمقۆناغهداباشترهلهدایكینهوهیپێش���و.دایكانینهوهیلهخزمهتگوزاریی نهیانتوانی���وه پێش���و
بهخێوكردنزیاترخودیخۆیاندهستیانههبوبێتلهبهرزكردنهوهیكارامهییهكانیمنداڵهكانیان،یانئهوژینگهیهفهراههم
بكهنكهمنداڵتێیداگهشهدهكات.زمانزانی���ن،بهتایبهت���یزمانیدایك،ب���وه. زۆر كاریگهری���ی لهئهمهری���كائهوان���هیبهرهچهڵ���هكئهمهریكینینوبهباش���ی ئینگلیزی باوكی���ان دای���كونازانننمرهكانی���انخراپتربوهلهوانهیبهرهچهڵ���هكئینگلی���زنیانش���ارهزاوبهتوانانلهزماندا.ئهم���همانایئهوهیئهگ���هردایكوباوكم���انزمانیبیانییانبزانیایه،بهتایبهتیئینگلیزی،گهنجینهیمهعریفهمانرهنگبودهوڵهمهندتربێت.جگ���هلهم���هش،رۆڵیكتێبههمیش���هجێیمش���تومڕه.كتێبیباشگهنجینهیمهعریفهیه،كهواتهدهبێتخوێندنهوهبۆمنداڵئاس���تێكلهزیرهكیدیاریبكات،كهچیوادهرنهچوه.ب���هرایمن،منداڵرهنگ���هوهكگوێگرتنلهمۆس���یقایانرۆتینێكلهپرۆس���هیخۆخهواندنداگوێلهدای���كوباوكیبگرێ���تكاتێككتێبیبۆدهخوێنن���هوه.بهاڵمئهگهرمنداڵهكهخ���ۆیكتێب���یزۆربوبێ���تكاریگهرییباشیههبوه،چونكهبهمهخۆشهویستیب���ۆكتێبزیاددهكات،ههس���تدهكات
موڵكیخۆیهتی.ئێستابابزاننجگهلهكتێبخوێندنهوهچیت���ركاریگهریینهب���وه.دودڵمهبهگواس���تنهوهی گهڕهكهكهتان، لهخراپیماڵس���ودینهبوه.خانویجواننابێتهلهماتماتیكدا، هۆیس���هعیكردنیزیاترپچڕ پچڕ خوێن���دن ماڵگواس���تنهوهشدهكات.س���هبارهتبهخۆتهرخانكردن���یدایك،ئهگهرتۆلهگهڵئهوبۆچونهدایتك���هبۆئ���هوهیمنداڵس���هركهوتوبێتلهخوێندنهكهیباشترهدایكیوازلهئیشبینێتهیچنهبێتت���ادهگاتهباخچهیس���اوایان،ئ���هوابهداخ���هوهزۆردایكئهمئیش���هیانكردوهوئاس���تیزیرهكیبهرزنهبۆتهوه.وهاڵمی منداڵهكانیش���یانئهمهتلهكۆتایینوس���ینهكهدادهس���ت
دهكهوێت.ئهگ���هرگلهییتلهحكوم���هتكردكهلهواڵتێك���دادهژی���تمۆزهخان���هیب���ۆدهس���تهبهرنهكردویت،ب���اگلهییهكهتلهسهرئهوهنهبێتگوایهئهمهتواناكانیمنداڵهكان���تس���نورداردهكات،چونكهدۆزراوهتهوه پهیوهندیه ئهم لهئهمهریكاكهزۆرالوازه.ههڵبهتمهبهس���تلهوهنیهپاڵ���یلێبدهیتهوهونهیبهیت،بهڵكوباشترهس���كااڵكهتلهس���هرئهوهبێتیهكێكلهتوخمهكانیگهشهیگهشتیاریبونینیه.دڵخۆشبیتیاننا،ههبونیكۆمپیوت���هروس���هیركردنیتهلهفزیۆنوبردن���یب���ۆكتێبخان���هس���ودینهبوهلهگهشهیتواناكانیانلهقوتابخانهدا.
ناچارمكۆتاییبهقسهكانمبێنم.بهاڵمس���هیركه،زۆرب���هیكاتدای���كوباوكچواردهورم���اندیاریدهك���هن.لیڤیتودوبنهلهمروهوهدهڵێنراستیهكهیئهوهگرن���گنیهكهدای���كوباوكتچیتبۆدهكهن،بهڵكوئهوهزۆرگرنگهكهخۆیانچۆن���ن.ئهگهرئ���هواننهخوێندهواربن،ت���ازهرێژهیهكبهختیخ���راپیاوهرتدهبێت.ئهم���هشمانایئهوهیهههژارییمهعریف���هوهكههژارییمادییبهمیرات
دهمێنێتهوه.
بیرورا)405(سێشهممه2013/12/3 14
دورنزیک گۆشهیهکه
سهردارعهزیزونیازنهجمهدیندهینوسن
كێ چاره نوس دیاری ده كات؟
نایهكسانیلهسهرمایهگوزاری
لهسهرتواناوبههرهمهندی
تاكهكانسهرچاوهینایهكسانییهلهچارهنوسدا
وه همی دیموكراتیزه كردن
19 »»
رۆژی سوێندخواردنی خولی چواره می پارله مان چۆن گوزه را؟
عومهریحاجیعینایهت
دانابههادین
دیموكراسییهتهكهیسیستهمینوێیجیهانبۆكورد
لهسیستهمیكۆنیجیهاندهچێتوهكبزمارێكیش
رۆحیكوردبهژیانیكۆیایهتیوداگیركاریداقوڵتر
دادهكوتێت
زۆربهیكاندیدهكانبهپێیمهتنهكهو
بهزاراوهیكرمانجیخواروسوێندمانخوارد
بهاڵمژمارهیهكیبهرچاولهكاندیدهسهركهوتوهكانیدهڤهریبادینان
بێگوێدانهپڕۆتۆكۆڵوئهتهكێتی
سوێندخواردنهكهوبهشێوهزاریكرمانجیسهروسوێندیانخوارد
15 (405( سێشه ممه 2013/12/3 [email protected]تەندروستی
نهشتهرد.گۆران عەبدواڵ دەینوسێت
سێ جۆگەلەو دەریایەک
4-1
یەکێک لەو پرس���یارە گەورانەی ڕوبەڕوی ئێمەمان���ان دەبێتەوە )ئەوانەی لەس���ەر دەک���ەن( کار تەندروس���تی سیس���تمی ئەوەیە بۆچ���ی هەرچەندە هاوار دەکەین و دەنگ هەڵدەبڕین، وەزارەتی تەندروس���تی هێش���تا کەڕە. پێش ئەوەی بچینە س���ەر ئەو کێشەیەو زانستیانە هەڵسەنگاندنی بۆ بکەی���ن، دەبێت ئەوە بڵێین کە مەرج نیە کاریگەری قس���ەو ڕەخنەو کەمپینەکانمان ئێمەمان قس���ەکانی دەربکەون. یەکسەر نم���ەی باران���ن و الفاو نین و لەس���ەرەخۆ دروس���تدەکەن. گ���ەورە گۆڕان���کاری مەرجیش نیە دایمە ڕاس���تبین و حەقیقەت هەم���وی الی ئێمە بێت. ب���ەدەر لەم دو پێش���مەرجەی س���ەرەوە، بێهودە نابێت گرانیی قورس���یی و لەهۆکارەکانی ئەگەر بەرزکردنەوەی کێش���ەیەک ب���ۆ ئەجندای دەزگایەکی وەکو وەزارەتی تەندروس���تی
بکۆڵینەوە.گرنگترین س���ەرچاوەی زانستی بۆ گەڕان بەدوای ئەو پرسیارانەی سەرەوە زانایەکی ئەمریکی���ە بەن���اوی )ج���ۆن کنگدون(. کنگدون سەرسامی ئەوەیە کە ئاخۆ بۆچی هەندێک بابەت )بەتایبەت تەندروس���تی و هاتوچ���ۆ( زۆر بەزویی وەکو بابەتی گرنگ لەالیەن دەسەاڵتەوە وەردەگیرێن و هەندێک بابەتی تریش بەبێ ئەرزش و البەال مامەڵە دەکرێن. ب���ۆ هەڵهێنانەوەی ئەو مەتەڵە، کنگ���دون مۆدێڵێک���ی داهێنا ک���ە بریتیە لەس���ێ جۆگەل���ە. یەکگرتنی ئەو س���ێ جۆگەلەیە )کێشە، چارەسەر، سیاسەت( بەگوێرەی کندگون، هۆکاری بەرزبونەوەی بابەت و کێش���ەکەیە بۆ ئاس���تێکی بەرزی گرنگیپێدانی سیاسی. لێرە باسی جۆگەلەی یەک���ەم دەکەین و به دو وت���اری دیکە دو دەکەین و تاوت���وێ تریش جۆگەلەک���ەی له کۆتاییدا باسی ئەو دەریایە له گۆڕانکاری دەکەین کە له ئەنجامی یەکگرتنی هەرسێ
جۆگەلەکەوە دروستدەبێت.کنگ���دون جۆگەل���ەی یەک���ەم ناودەنێت >کێش���ە<. پرس���یارێکی س���ادە بەاڵم بۆچ���ی ئەوەی���ە لێ���رەدا گرن���گ زۆر بڕیاربەدەستەکان هەندێک بابەت به کێشە دادەنێن و بەچاوی گرنگیەوە تەماش���ایان دەک���ەن و ئەوان���ی ت���ر بەپێچەوان���ەوە؟ وەاڵمەک���ە له خودی کێش���ەکە خۆی نیە، بەڵک���و ل���ەو میکانیزمانەوە س���ەرچاوە دەگرێت کە بڕیاربەدەستەکان لەڕێگەیانەوە وەردەگرن. کێش���ەکە دەربارەی زانیاری کنگدۆن سێ میکانیزم دەستنیشاندەکات کە دەتوانن بابەتێک بکەن به کێش���ەیەکی
گەورە.ل���ەو داتاو میکانیزم���ی یەک���ەم بریتیە ب���ۆ پێوەران���ەی ک���ە بەکاردەهێنرێ���ن زانین���ی قەبارەی کێش���ەکە. ب���ۆ نمونە هەن پێ���وەر کۆمەڵێک له تەندروس���تیدا کە گرنگن بۆ بڕیاردان لەس���ەر هەبون یا نەبونی کێش���ەیەک. لەوانە ڕێژەی مردنی دایک له کات���ی منداڵبون، مردنی منداڵی خوار 5 ساڵ، ڕێژەکانی شەکرەو نەخۆشی دڵ و فش���اری خۆین و شێرپەنجە. سەمه رە نابێ���ت ئەگەر هیچێک لەم کێش���انە نەبن به خەمی وەزارەتی تەندروستی چونکە ئەم وەزارەتە نەک تەماشای ئەو ژمارانە ناکات و بەکاریاناهێنێ���ت، بەڵکو ناش���یانپێوێت و
ئاگای له بەرزبونەوەو نزمبونەوەیان نیە.میکانیزم���ی دوەم ئەو قەی���ران و ڕوداوە کارەس���اتاویی و گەورانەن کە س���ەرەنجی خەڵ���ک و میدی���او کۆمەڵ���گا بۆخۆی���ان ڕادەکێش���ن. له سیس���تمی تەندروس���تی ئێم���ەدا، ڕوداوگەلێک���ی وەک���و مردن���ی کوێرکردنی کوش���ندەو هەڵەی نەخۆش و دەرمان���ی هاوردەکردن���ی هاواڵتی���ان و قاچ���اغ و گرانی���ی خزمەتی تەندروس���تی ب���اس و خواس���ی خەڵ���ک و میدیاکان���ن. بەاڵم ئ���ەو ڕوداوە گەوران���ە نەک نەبون وەزارەتی ب���ۆ ڕاچەڵکێنەر به زەنگێک���ی تەندروس���تی، بەڵکو ئەو وەزارەتە لەڕێی له هەوڵی ه���ەردەم کارتۆنیەوە لیژن���ەی
پەردەپۆشکردنیان بوە.میکانیزمی سێیەم ئەو ڕاپۆرت و تێبینیانەن سیس���تمەکەوە، ناوەوەی له دەرەوەو کە ناڕاس���تەوخۆ دەگەیه نرێنە ڕاس���تەوخۆو وەزارەتی تەندروس���تی و بەرپرس���ەکانی. خەم���ی گەورە ئەوەیە کە ئ���ەو وەزارەتە تەنه���ا ستایش���ە درۆزن و بێناوەڕۆکەکان دەخوێنێت���ەوەو گوێ به ڕەخن���ەو تێبینە دڵس���ۆزەکان ن���ادات و وەک���و هەوڵێکی
ناحەزانە تەماشایان دەکات.به کورت���ی، ئ���ەوەی کە کێش���ە دەکات به کێشە، بەتەنها پێکهاتەو ناوەرۆکی ئەو کێشەیە نیە، بەڵکو تێگەیشتن و تێڕوانینی وەزارەتی تەندروستیە بۆ ئەو کێشانە کە
تێڕوانینێکی هەڵەو پڕ له ئیشکالیەتە.
دكتۆره نه هله عه باسپسپۆڕی نه خۆشییه كانی ژنان و
منداڵبون
نه خۆش: چه ند رۆژێك پێش سوڕی مانگان���ه زیپكه ده رده ك���ه م، ئه وه
ئاساییه ؟دكت���ۆره نه هل���ه : ئاس���اییه ئ���ه و زیپكانه ده ربكه یت، ئه ویش به هۆی
گۆڕانكاریی هۆرمۆنه كانه وه یه .نه خۆش: به اڵم زۆرێك له هاوڕێكانم
ئه و كێشه یه یان نیه ، بۆچی ؟ت���ۆ چونك���ه نه هل���ه : دكت���ۆره به گۆڕانكاریی هه س���تیاری زیات���ر هۆرمۆنه كان و ئه مه ش له كه سێكه وه
بۆ یه كێكی تر ده گۆڕێت.نه خ���ۆش: زۆرج���ار ب���ۆ م���اوه ی هه فته ی���ه ك له س���وڕی مانگان���ه دا
ده مێنمه وه ، ئه مه ئاساییه ؟دكتۆره نه هله : به ڵێ ئاساییه مانه وه له سوڕی مانگانه دا 3 بۆ7 رۆژ، له و دو ژماره یه زیاتر یان كه متر باشتره
سه ردانی پزیشك بكه یت. 16 ته مه نی خوشكه كه م نه خۆش: س���اڵه و هێشتا س���وڕی مانگانه ی
نییه ، پێویسته چی بكات؟سه ردانی پێویسته نه هله : دكتۆره
پزیش���ك بكات، چونكه ئه و ماوه یه دره نگه بۆ نه بونی سوڕی مانگانه ، كێش���ه یه كی له وانه یه له به رئه وه ی
ته ندروستی هه بێت.نه خ���ۆش: هه ن���دێ جار س���وڕی مانگانه م ناڕێكه ، واته پێش���ئ دوا
ده كه وێت، ئامۆژگاری تۆ چییه ؟دكتۆره نه هله : پێش ئه وه ی سه ردانی پزیش���ك بكه یت چه ند رێنماییه ك هه یه جێبه جێیان بكه ، دواتر ئه گه ر سودی نه بوو س���وڕی مانگانه كه ت هه ر پچرپچڕ بو، سه ردانی پزیشك
بكه . رێنماییه كانیش ئه مانه ن:ته ندروس���ت. خۆراكی خواردن���ی دوركه وتن���ه وه له خواردنی چه وری و گازییه كان و خواردنه وه س���وێری و ش���یرینه كان و كه مكردن���ه وه ی ئه و كافائینیان م���اده ی خواردنه وانه ی تێدای���ه ، وه ك چاو ق���اوه . ئه گه ر كێش���ت زۆره به تایبه ت���ی چه وریی ناوچه ی ورگت هه یه هه وڵبده كێشت كه مبكه وه . وه رزش���كردن و رێكردن به پێ هه فته ی چوار رۆژو بۆ ماوه ی نیوكاتژمێ���رو ئه نجامدان���ی هه ندێ راهێن���ان ب���ۆ ورگ. دوركه وتنه وه ش���ڵه ژانێكی په س���تان و له ه���ه ر
ده رونیی .
پرسیاری نه خۆش و وه اڵمی پزیشك
گۆشه یه کی تایبه ته
به نه خۆشیه کان
زۆر ئاشكرایه كه مندااڵن له گه وره كان زیاتر توشی په تا ده بن له زستان. به پێی وته ی
پزیشكه ئه ڵمانییه كانی ئه و واڵته منداڵ شه ش جار توشی په تا ئه بێت له ساڵێكدا
له به رامبه ردا گه وره كان دو جار توشی ده بن. ئه و شاره زایانه هۆكاری ئه مه یان گه ڕاندۆته وه
بۆ ئه وه ی كه كۆئه ندامی به رگری له ش له منداڵدا به باشی پێنه گه یوه ، هه روه ها به هۆی هه وای ساردو گه رم له ژوره وه و ده ره وه منداڵ
بڕێكی زۆر شله ونده كات. بۆیه شاره زایان ئاماژه به وه ده كه ن كه پێویسته بڕێكی زۆر
ئاو بخورێته وه ، هه روه ها سه وزه و میوه ی تازه بخورێت بۆ ئه وه ی له ش ئه و ڤیتامینانه ی ده ستبكه وێت كه ئه بێته هۆی به هێزكردنی
كۆئه ندامی به رگری له ش. به تایبه تی ڤیتامین)C(كه له مزره مه نییه كاندا هه یه وه ك
پرته قاڵ و لیمۆ و نارنج و سندی و هه روه ها په تاته و، ڤیتامین )A( له به رهه مه كانی شیرو
زه ردێنه ی هێلكه و جگه رو ماسیدا هه یه كه زۆر به سوده بۆ روپۆشی ناوه وه ی بۆری هه وا.
هیچ كاتێك میوه و سه وزه ت بیرنه چێت بۆ منداڵه كه ت
ئازاره له و یه كێكه پشتئێشه دیاران���ه ی ك���ه وا له نه خۆش پزیش���ك س���ه ردانی ده كات توێژینه وه كانی به پێ���ی بكات. زانك���ۆی هارف���اردی ئه مه ریكی 80%ی خه ڵك له جیهاندا جارێك له جاره كان���ی ژیانی���ان توش���ی ئازاری پشت ده بن. به اڵم ده كرێت ئ���ه و ئازارانه هیچ په یوه ندییه كیان به پشته وه نه بێت و هۆكاره كه ی هه ر
ئه ندامێكی تری له ش بێت.م���ه رج نی���ه هه مو ئازارێكی پش���ت
هۆكاره ك���ه ی بڕبڕه كانی پش���ت بێت لێكیده ده ن���ه وه . خه ڵك���ی وا ك���ه هه ندێك ئازار په یوه ندی به نه خۆشییه هه ناوییه كان���ه وه هه یه وه ك هه وكردنی گورچیله كان كه ده بێته هۆی ئازارێكی درێژخایه نی پشت، یاخود ئازاری به شی خواره وه ی یه كێك له الكانی بڕبڕه كانی پش���ت كه به رزبونه وه ی پله ی گه رمی له شی له گه ڵ بێت له وانه یه نیشانه یه ك بێت ب���ۆ هه وكردنی گورچیله كان. له م كاتان���ه ش ه���ه ر ده رمانێك���ی ئازاری پشتئێشه بخورێت سودی نابێت. یاخود
هه ن���دێ ئازار كه له یه كێ���ك له الكانی نیوه ی پشت دروست ده بێت له وانه یه گورچیله وه به ردی به بونی په یوه ندی هه بێت ب���ۆ ئه مه ش خواردنه وه ی ئاو و شله مه نی زۆر به سوده . یاخود ئازاری پش���ت له گه ڵیدا ئازاری گ���ه ده هه بو ئه وه نیشانه یه بۆ نه خۆشی هه وكردنی
په نكریاس.لێكۆڵین���ه وه كان باس ل���ه وه ده كه ن 30%ی ئ���ه و كه س���انه ی هه وكردن���ی په نكریاس���یان هه یه به ده ست ئازاری
پشته وه ده ناڵێنن
ده زانی هۆكاری ئازاری پشتت چییه ؟
ئه مه ریكیی����ه كان لێكۆڵین����ه وه ده ریانخستوه زۆرترین ئه و شوێنانه ی ك����ه به كتری����ای تێدا گه ش����ه ئه كات پێی����ه كان و ژێ����ر نین����ۆك و نێوان����ی پاش توێ����ژه ره وه كان په نجه كان����ه . ب����ۆ چه ن����د ئ����ه وه ی پش����كنینیان ش����وێنێكی وه ك گوێی����ه كان و م����ل و برۆكان و پشت و به ینی س����ه روگوێ و كۆئه ندامی زاوزێ و ناو ده ست كرد بۆ كه ڕوه كانی جۆری ناسینه وه ی زیاتر س����ه ر له ش. بۆیانده ركه وت پێیه كان 80 جۆر كه ڕوی تێ����دا ده ژی كه 60 جۆری����ان له نێوانی په نج����ه كان و ژێر توێژینه وه كه هه روه ه����ا نینۆكه كانه . باس له ناو له پی ده س����ت ده كات كه ئه ویش بڕێك����ی زۆر كه ڕویان تێدایه .
توێژینه وه كه ئه وه ش����ی رونكردۆته وه مه رج نیه هه مو ئه و كه ڕوانه ی له سه ر له ش هه ن زیانبه خش بن به ڵكو %50 یان زیانبه خشن به اڵم ئه و كه سانه ی به رگری له شیان كه مه یاخود ده رمانی دژه به كتریا به كارده هێنن ره نگه ئه و ده رمانانه ببێته هۆی ناڕێكی له نێوان ئ����ه و كه ڕوان����ه و میكرۆب����ه كان بۆیه ئه گه ر هه یه ببێته ه����ۆی هه وكردنی ده ڵێن توێژینه وه كان بۆیه پێس����ت. زۆر پێویس����ته له شوێنه گشتییه كانی وه ك ژوری خۆگۆڕی����ن یاخ����ود یانه وه رزش����ییه كان یان هه ر شوێنێك كه كۆمه ڵه خه ڵكێك پێكه وه تێیدا بژین به پێخاوسی نه گه ڕێن بۆ ئه وه ی توشی
كه ڕوی زیانبه خش نه بن.
80 جۆر كه ڕو له پێیه كاندا هه ن
له خۆڕا نییە زۆرب���ەی ئەم وەزارەتانەی لەن���او حكومەتی هەرێم���دا هەن، خەڵك لێی���ان بەگلەیی و ت���وڕەن، بۆ نمونە 22 س���اڵە چین���ی جوتی���ار هەس���ت بەوە ناك���ەن وەزارەتێك هەیە ك���ە ناوەكەی خزمەتكردنی بۆ كش���توكاڵەو وەزارەتی ئەوان دروس���تبوە، وەزارەتی پیشەسازی 22 س���اڵە بێبەرهەم و بێپیشەس���ازییە، كۆمەاڵیەت���ی، كاروب���اری وەزارەت���ی نەیتوانی���وە پالنێكی نیمچە تۆكمەش���ی بۆ دۆزینەوەی كارو نەهێش���تنی بێكاری ئەوە رۆش���نبیرییش وەزارەتی هەب���ێ، 22 س���اڵە رۆش���نبیران هەس���ت ناكەن وەزارەتێ���ك هەیە بۆ خزمەتكردنی ئەوان ئەم زۆرجاریش تەنان���ەت دروس���تبوە، وەزارەت���ە دەبێتە مای���ەی گاڵتەپێكردن بەرۆشنبیران. له كاتێكدا تاكە جیاوازییەك كە له نێوان وەزارەتەكانی دیكەو وەزارەتی رۆش���نبیرییدا هەیە، ئەوەی���ە، وەزارەتی رۆش���نبیریی بەحیساب دەبێت بۆ توێژی رۆش���نبیران بێت، ئەو رۆشنبیرانەی كە قسەكانیان حیسابی بۆ دەكرێ و جۆرێك رۆشنبیران ئەگەر تێدایە، له دەس���ەاڵتی باشبون بەئاراستەی وەزارەتێك نەتوانن بگۆڕن، ئەی چۆن دەتوانن قس���ە لەسەر بكەن؟. كۆمەڵ���گا گرفتەكان���ی ك���ۆی زۆر مافێك���ی رۆش���نبیران له كاتێك���دا سروش���تی خۆیانە له بن���ج و بنەوانی ئەم وەزارەت���ە بكۆڵنەوە. وەك چۆن هایدگەر دەڵێ���ت ئێمە تەنها پێویس���تمان بەوە نییە بزانی���ن گەردون چۆن دەجوڵێتەوە، بەڵكو پێویس���تە بشزانین كە بۆچی بەم رۆش���نبیرانیش دەجوڵێتەوە. ش���ێوەیە پێویس���تە بزانن وەزارەتی رۆش���نبیریی
بۆچی وادەكات؟! ژەهرخواردنەكەی س���وكرات چەندە كاریگەری���ی دەرونیی لەس���ەر ئەفالتون ئاراس���تەی بەش���ێوەیەك دروس���تكرد، ژیان و بیركردنەوەی فیكری و فەلس���ەفی ئەفالتونی بەت���ەواوی وەرچەرخاند، ئەم نامەعریفییە نارۆش���نبیریی و وەزارەت���ە خەریكە بەتەواوی ئاراستەی رۆشنبیران و داهێنەران���ی ئ���ەم هەرێم���ە بەئاق���ارو ئاراستەیەكی زۆر نێگەتیڤ و مەترسیداردا
دەبات. چ���ۆن نیتچە بڕوای وابو ئەقاڵنییەتی ئەفالتون���ی ئایدیالیس���تی س���وكراتی و دۆخێكیان دروستكردوە كە مرۆڤەكان ناچار بكەن له داهێنان بكەون و دەست بۆ كاری بڤە نەبەن، ئەم وەزارەتی نارۆشنبیریی و ئ���ەم دارودەس���تە مافیائاس���ایەی ن���او وەزارەتیش هەمو داهێنانێكیان سەربڕیوەو ئێس���تا لەم هەرێمەدا داهێنان بەتایبەت نارۆش���نبیرییەوە وەزارەت���ی لەالی���ەن تك تك خوێنی لێدەچ���ۆڕێ، ئەرێ ئەم وەزارەت���ە بۆ ب���ەو دەردە چ���و؟، ئەی حكومەت���ی هەرێم بۆچی له ئاس���ت ئەو بێدەنگە؟، تائێس���تا پرس���ە گرنگ���ەدا باش���ە رۆش���نبیران بۆچ���ی له بەرامبەر هەڵوێست وەرگرتن لەم وەزارەتە ئەوەندە ش���ەرمنن؟ چەندین پرس���یاری دیكەش هەن پێمخۆش���ە رۆشنبیران ئەمجارە ئەو ش���ەرمە له گۆڕبنێن، چونكە ش���ەرم بۆ رۆش���نبیر راگەیاندنی مەرگ���ی خۆیانە. له هەم���و دونیادا فەیلەس���وفێك تەنانەت رۆشنبیرێك، كوڕە تەنانەت داهێنەرێكیش نادۆزیتەوە، رۆش���نبیر یا داهێنەر بێت،
بەاڵم شەرمنیش بێت. ئ���ەو رۆش���نبیرەی نیتچەئاس���ا دژی جیهان���ی ئەپۆلۆن���ی بێت، ئ���ەو جیهانە دیوانی گشتی بەڕێوەبەری ئەپۆلۆنییەی وەزارەت���ی بێ رۆش���نبیرو بێ مەعریفەت نەخشەی بۆ كێشاوەو خۆیشی بەكردەوە نەك پەیڕەوی نەك���ردوە بەڵكو فێڵێكی ئاش���کرایه لەگەڵ رۆش���نبیرانی دەكات، هەم���و رۆشنبیرانیش���ی بەت���ەواوی كپ
كردوە. ئێس���تا دوای 22 ساڵ لەم وەزارەتە بێ مەعریفەتە و لەم كەسانەی گورگئاسا له پێس���تی م���ەڕدان و ئەم )4( س���اڵەی دواییش سوكایەتیی بەرامبەر بەرۆشنبیران زیاتر چڕكراوەتەوە ، پێویستە حكومەتی نوێ و پەرلەمانتارانی نوێ بەگفتوگۆكردنی بەردەوامیان لەگەڵ رۆش���نبیران بەجیدی كار بۆ گۆڕینی سەرلەبەری ئەم وەزارەتە بكەن و لەم هەمو گەندەڵی و ناعەدالەتییەی لەناو ئەم وەزارەتە رویداوە پاكیبكەنەوە.
ئەگەر حكومەتی هەرێم بەگشتی لەماوەی 22 ساڵی رابردودا گرنگییەكی پێویستی بەم وەزارەتە نەدابێ، ئەوا ئیتر پێویستە لەمەودوا هەمو هەوڵێكی بۆ بونیادنانەوەی ئەم وەزارەتە بێ���ت، بونیادنانەوەی نەك له دی���وارو دەرگاو پەنج���ەرەو باڵەخانەی جوان، بەڵكو بونیادنانەوە له كەس���ایەتی بەهرەمەن���دەكان و هەمو رێزو پەیوەندی و هاوكارییەكی���ش ب���ۆ داهێن���ەران و ب���ۆ رۆشنبیران ئینتیمای ئاوەها رۆشنبیران. بۆ ئەم وەزارەتە دروست دەبێت، ئەوەتا ئێستا رۆشنبیرانی ئەم هەرێمە نەك ئەم وەزارەت���ە بەماڵی خۆی���ان نازانن بەڵكو وەزارەت كۆس���پێكی حەقیقییش���ە ب���ۆ
ئەوان. ئێس���تا دەتوانم بڵێم ئ���ەم وەزارەتی كاس���ۆلیكەكانی بەئەقڵی رۆش���نبیرییە فەڕەنس���ا ئیس���پانیاو 16ی س���ەدەی بەڕێوە دەچێ كە چۆن كەوتبونە وێزەی پڕۆتس���تانتەكان و ناچاریان دەكردن كۆچ ب���ۆ واڵتێكی دیك���ەی باك���وری ئەوروپا بكەن، بەم كاروكردەوەیەی كاسۆلیكەكان ئەوروپاوە یەكەم���ی له واڵتی فەڕەنس���ا دابەزی بۆ واڵتی دوەم و هەندێكجاریش بۆ واڵتی س���ێیەم، بەریتانیا ژیرانە مامەڵەی لەگەڵ ئەم پرس���ە كرد، ئێستا وەزارەتی رۆش���نبیریی بەم ئەقڵیەتی كاسۆلیكەوە له دەزگایەكی وەزارەت له راس���تیدا ك���ە كاس���ۆلیكی دەچێ���ت، بۆت���ە خراپترین وەزارەتی ئ���ەم حكومەتی هەرێمە. مێژو له یۆنانەوە لەس���ەر قاچی خۆی وەستاو دەس���تی بەرۆیی���ن ك���رد، بەئیتاڵی���او ماوەیەكی���ش تێپ���ەڕی و فەڕەنساش���دا له بەریتانیا گیرسایەوە، پاشان وردەوردە ئەوروپای جێهێش���ت و بەدو ئاراس���تەدا ملی نا یەكێكیان بۆ ژاپۆن و ئەویدیكەش ب���ۆ ئەمریكا چ���و، بەاڵم ئێس���تا ماوەی )40 -50( س���اڵێك دەبێت ئاراستەیەكی دیكەشیان بۆ بەریتانیاو ئەڵمانیا بردوە، رونی���ش نییە دوای )20 – 30( س���اڵی دیكە ئەم ئاراستانە رو له كام واڵتی دیكە دەكەن���ەوە. چین خەریكە ئاراس���تەیەك وەزارەتی وەردەس���وڕێنێ. بەالی خۆیدا رۆش���نبیرییش ه���ەر له س���اڵی یەكەمی دامەزراندنیی���ەوە یەكەمین وەزارەت بو، رۆش���نبیرانی ئەم هەرێمە واژۆیان له دژی كۆك���ردەوەو یەكەمی���ن م���ۆری ناپاكی و گەندەڵییان بەنێوچەوانی ئەم وەزارەتەوە نا، كە ساڵی 1992 بو. واتا ئەم وەزارەتە یەكەمین وەزارەت بو كە مێژوی گەندەڵی بەرهەمهێن���ا، یەكەمی���ن وەزارەتیش بو وەزیرەكەی دەس���تی لەكاركێشایەوە، بۆ ئەوەی بەر ئەو گەندەڵی و پیسییە نەكەوێ كە لەناو وەزارەت چڕببوەوە، بەاڵم ئەوە 22 س���اڵە ئەم وەزارەتە لەناو گەندەڵی قوڵدەبێت���ەوەو قوڵتردەبێت���ەوە، لەم 4 ساڵەی دواییشدا گەندەڵی تیایدا گەیشتە ئاس���تێك كە هەمو س���نورەكانی بەزاندو رەش���ترین و خراپترین قۆناخی وەزارەتی رۆش���نبیریی بوە له هەرێمی كوردستاندا. ئاخ���ر مەترس���یدارترین ش���ت ئەوەی���ە هونەرمەندو رۆش���نبیرو وەزارەت���ە ئەم بەهرەمەن���دان لەخ���ۆی دوربخاتەوە، ئێ باش���ە ئەگەر كارێكی ناجۆری لەم جۆرە
ب���كات كە بەردەوام كردویەتی ئەی كاری ئەم وەزارەتە دەبێت چیدیكە بێت؟. من وەنەبێ���ت پێموابێت رۆش���نبیرانی كورد ئەوەن���دە داهێن���ەرن هەر ماش���ەڵاڵیان پێدەوێت، من ئەوە دەزانم رۆش���نبیرانی كوردیش بەش���ی هەرە زۆریان خەریكی شتی كاوێژكردنەوەن و الس���اییكردنەوەو تازەو نوێی���ان زۆر دەگمەنە، بەاڵم ئەمە پاساو بۆ ئەم وەزارەتەش نییە بەئارەزوی نەخوێن���دەوارەوە، كۆلكە دو میزاج���ی دەرگا لەسەر ئەم رۆشنبیرو هونەرمەندانە دابخ���ەن، چونك���ە وەزی���رو بەڕێوەبەرە گش���تییەكانی ئەم وەزارەتە بەهۆی بونی جێگەیان ئەم هونەرمەندانەوە رۆشنبیرو بەڕێوەبەری بەتایبەت وەرگرتوە، دەبێت گشتی دیوان بەرنامەی مانگانەو وەرزانەی هەبێت كە بۆ خزمەتكردنی رۆش���نبیران بێ���ت و دەبێ���ت بزانێ���ت كام بەرنام���ە باشترینیانە تا جێبەجێی بكات، نەك هەر بەتەنی���ا خەریكی بیركردنەوە له پڕكردنی گیرفانی خۆیان بن. ئاخر تەنیا له واڵتێكی وەزارەتی كوردس���تاندا هەرێم���ی وەكو جیاكراوەتەوە، له رۆشنبیران رۆشنبیریی دور له جوتی���اران كش���توكاڵ وەزارەتی خراوەتەوە، وەزارەتی پیشەسازی خاوەنی هی���چ پیشەس���ازییەك نیی���ە، وەزارەتی پالندانان بێ پالنە، وەزارەتی س���امانە سروش���تییەكان بیری تەنی���ا الی نەوتە، دانەناوە، بەسامانێكی سروشتی )ئاو(ی زانكۆكان���ی هەرێم، بێ زان���ان و... هتد، ئەم���ە حاڵی دام���ەزراوە گرنگەكانی ئەم هەرێمەن كە چارەنوسی ژێرخانی ئابوری ئەم هەرێمە بەدەس���ت ئ���ەم دامەزراوە
داماوانەوە داتەپیون. رۆش���نبیرانی كورد هێشتا بەقۆناخی نامۆبوندا رەتنەبون و نەیگەیشتونێ، بەاڵم ئ���ەم وەزارەت���ە بێمەعریفەت���ە كە بەناو وەزارەتی رۆش���نبیرییە گ���ەر ئاوا بڕوات دەگەیەنێتە ك���ورد رۆش���نبیرانی هەمو قۆناخی نامۆب���ون، نامۆبون نەك بەمانا فیكرییەك���ەی، بەڵك���و زیات���ر بەمان���ا
روحییەكەی. هەر رۆشنبیرێكی ئەم هەرێمە دەگری له ژێ���ر جەبری ئ���ەم وەزارەت���ە بەكارە وەزارەت ناس���ەردەمییەكانی نائەقاڵنی و به فڕوفێڵەكانیانەوە، رۆژانە دەكەونە ژێر له خش���تەبردنەوە، له سەروی هەمویانەوە بەم هەمو نوكتە درۆئامێزانەی بەڕێوەبەری گش���تی دیوان، كە جگە له خەمی گیرفان پڕكردن، هەر گاڵتەش���ی بەكاری جیدی دێت. بەاڵم ئ���ەوە ترس���نۆكی و راڕایی و شەرمنی رۆشنبیرانی كوردە نەیانتوانیوە هەڵوێس���تێكی دەس���تەجەمعی بەرامبەر بەم وەزارەتە نیشانبدەن و سوربن لەسەر قێزەونانە. ئ���ەم دەموچ���اوە البردن���ی بەرنامەیەكی س���ەردەمیانە بەس���ەر ئەو وەزارەتەدا بس���ەپێنن. ئاخر رۆشنبیرانی كورد راس���تەوخۆبێت یان ناڕاس���تەوخۆ رۆژان���ە له الیەن ئ���ەم وەزارەتە روبەڕوی ئیهانەكردن دەبنەوەو هەمو ش���كۆیەكیان لەن���او ئ���ەم وەزارەتە ون ب���وە. چونكە وەزارەت له ماوەی 22 س���اڵی رابردودا نە سیاسەتێك نە فەلسەفەیەك نە پالنێكی س���ەردەمیانەی بۆ رۆش���نبیران هەبوە، تاكە پالنێ���ك هەیانبوب���ێ بۆگەنكردن و وەزارەتەك���ە زیات���ری گەندەڵكردن���ی بوە. گرفتەكەش ئەوەیە هێش���تا خودی رەخنەیی بەمیتۆدێك���ی رۆش���نبیرانیش پەنگخواردوەكانیان ئ���ازارە نەیانتوانیوە دەربڕن. هەر رۆشنبیرێكی كورد پێویستە وەك���و ڤۆلتێر چۆن روبەڕوی كەنیس���ەی كاس���ۆلیك بوەوە كاتێ وتی)ئەم عەیب و عارە لەناو بەرین(، پێویستە رۆشنبیرانی كوردیش ئاوەها بەرامبەر ئەم هەمو عەیب و عارەی وەزارەتی رۆش���نبیریی بوەستن، ئاخر چ جیاوازیی���ەك له نێوان وەزارەتی رۆشنبیریی و كەنیس���ەی كاسۆلیك هەیە كات���ێ ماكیاڤیلی روی له كەنیس���ە كردو وت���ی: كەنیس���ە بەرپرس���ە له هەمو ئەو رودەده ن. له ئیتاڵیا ك���ە بەدبەختیانەی باش���ە با منیش پرس���یارێك بكەم ئایا وەزارەتی رۆش���نبیریی بەرپرس نییە لەم هەمو گەندەڵ���ی و بەدبەختییەی بەرامبەر بەرۆش���نبیران دەیانكات؟ جۆرج ئۆرۆیل فێریكردوی���ن و دەڵێ���ت له س���ەردەمێكدا ك���ە هەڵخەڵەتاندن جیه���ان دەگرێتەوە، بێگومان ئەوكاتە وتنی راستییش دەبێتە كارێكی شۆڕش���گێڕیی. رێك ئێمە ئێستا له بەرامب���ەر وەزارەت���ی بێمەعریفەت بەم
قۆناخەدا رەتدەبین. وەزارەت���ی رۆش���نبیریی له بنەڕەت���دا بۆت���ە دەزگایەكی بیرۆكرات���ی و كەوتۆتە ژێر ركێفی چەند كەس���ێكی مش���ەخۆر و بەرخ���ۆری نەخوێندەوارو دەس���ەاڵتێكی زەبەالحیشیان هەیە بۆ چۆنێتی دادۆشینی
ئەم وەزارەت و ئەم سامانی گشتییە. ئادۆرنۆ نەك هەر دیارترین كەسایەتی مەعریفی ناو قوتابخانەی فرانكفۆرت بو،
بەڵكو كەسێكی وەكو ماركۆز دەڵێت من ئادۆرنۆ له نوسینەكانی بەئاسانی ناتوانم تێبگەم چونك���ە یەكجار قوڵ���ن، ئەمڕۆ ن���ەك ئەڵمانیا بەڵكو هەم���و مرۆڤایەتی ش���انازی بەئادۆرن���ۆوە دەكات، كەچ���ی ئەو ئادۆرنۆی���ە له كۆتاییەكان���ی ژیانیدا بەخەم و خەفەتێكی یەكجار قوڵەوە ژیانی بردەس���ەر، تاوایلێهاتبو توشی جەڵدەی دڵ هاتبو بەدەم دەردو ئازارێكی زۆرەوە ماڵئاوای���ی له ژیان كرد، ل���ەم هەرێمەی ئێمەش خەڵكمان هەبو له ئاستی ئادۆرنۆ نەب���ون ب���ەاڵم كەس���ایەتی زۆر دیاری رۆش���نبیری كوردی بون و ئێستاش هەن، نمونە مەسعود محەمەد و شكور مستەفا، س���ەعید ناكام و چەندان���ی دیكە، بەاڵم وەزارەتی نارۆشنبیریی چ دەرگایەكی لەم كەسایەتییە بەرزانە كردبوەوە؟، مامۆستا محەمەدی مەال كەری���م كە ئەوە چەندین ساڵە بەدەم ئازاری زۆرو بەدەم ملمالنێی بەردەوام���ی لەگ���ەڵ مەرگدا ش���ەو رۆژ دەكاتەوە، بەاڵم ئ���ەم وەزارەتە چی بۆ كردوە شایانی باس بێت؟ ئەرێ وەزارەتی رۆش���نبیریی نەبون���ی باش���تر نەبو لەم بونەی كە ئیمڕۆ له بەرامبەر رۆش���نبیرانی
واڵتەكەی زۆر زۆر داماوو زەلیلە. ئەمە ئەركی رۆشنبیرانی ئەم هەرێمەیە ئەب���ێ ئیرادەی خۆی���ان نمایش بكەن و چیدی ئیرادەیەكی پچڕپچڕ و بەش بەش و كەرت كەرت نیشان نەدەن، نابێت چیدی رێگە بدرێ���ت وەزارەت كە له بەرژەوەندی گروپێك���ی بچوك���ی ب���ازرگان و ورگ���ن و خەڵكی مشەخۆری ناو وەزارەتەكەیدایەو، خەم���ی رۆشنبیرانیش���یان لەكۆڵ خۆیان كردۆتەوە. ئ���ەم وەزارەتە ئەوەندەی رێز له درۆو نوكتەو گەندەڵی دەگرێت، س���ەدا یەك���ی ئەوەندە رێز ل���ه كاری داهێنەرانە دەتوانم دیك���ەدا بەدیوەكەی ناگرێ���ت، بڵێم بەرپرسانی ئەم وەزارەتە قوتابیەكی كریتیاسن، چونكە كریتیاس یەكەمین كەس ب���و كە رێزی له درۆو پڕوپاگەندە دەگرت. ئەم وەزارەتە كاتێك بەتەواوی نغرۆی ناو گەندەڵی بو، كات���ێ گەندەڵییەكانی ناو مەكتەبی ناوەندی راگەیاندن گواسترایەوە بۆ ناو ئەم وەزارەتە، كە ئەمەش���یان هەر بۆ خ���ۆی حیكایەتێكی درێژەو بابەتێكی
سەربەخۆیە.
دیموكراس���ی ئەس���ینا چۆن لەسەر بناخەی كۆیالیەتی له ئەس���ینا دامەزرابو، بەهەمانش���ێوە وەزارەتی رۆش���نبیرییش بەكۆیلەكردنی داماوكردن و بەئاراس���تەی رۆشنبیران رەفتاردەكات، ئەمە دو ساڵە بۆ بەكۆیلەكردنی رۆشنبیرو هونەرمەندان زیات���ر له )5( ملی���ار دینار تەخش���ان و پەخشان دەكات و بەمیزاجی بەڕێوەبەری گش���تی دیوان دابەش دەكرێت. نامەوێ گەندەڵییەكان���ی لەس���ەر وتارەك���ەم ئەو كەس���انە چڕبكەمەوە كە س���امانی گشتییان بۆ بەرژەوەندی تایبەتی خۆیان بەكارهێناوە، بەاڵم ئەوەندە دەڵێم ئەگەر حكومەتێك���ی دادپ���ەروەرو خەڵكێك���ی وش���یارو بەئاگامان هەبوایە، ئێستا ئەو برادەرانە دەبو له ناو قەفەزی گرتوخانەدا ئارەقەی ش���ەرمەزارییان بڕشتایە، بەاڵم
ن���ە حكومەتەكەم���ان دادپ���ەروەرە، نە رۆش���نبیرانیش ئەوەندە بەجەس���ارەت و هاودەنگن تا بەدەنگی ب���ەرز لەبەرامبەر بەرخۆرییە مش���ەخۆری و هەم���و ئ���ەم بوەستنەوە. ئەوەتا هەمومان لەو وەزارەتە بێزارین، بەاڵم هەڵوێس���تەكانمان الوازەو له ئاس���تی پێویس���ت نییە. ئەو دەرس و وانەیەی پێویستە له وەزارەتی رۆشنبیریی فێری ببین، رێك پێچەوانەی ئەو ش���تەیە وەزارەت هەوڵیانداوە بەرپرس���انی ك���ە فێرمان بكەن، ئ���ەم وانەیە نابێ له بیری بكەی���ن، بەڵكو پێویس���تە كاری جیدی لەسەر بكەین. چونكە ئەم وەزارەتە جگە ل���ەو هەمو گەندەڵیی���ەی دەیكات، بگرە له هزرو بیركردنەوەشیاندا تا سەر ئێسقان كۆنزەرڤاتیڤ���ن و هی���چ ب���ەالی داهێنانی راستەقینە ناچن، هەر ئارەزوشی لێناكەن. واتا ئەوانەی ل���ەو وەزارەتە كۆبونەتەوە بەتەواوی له داهێنان و رۆشنبیریی و ئەقڵی
كراوە داشۆراون. جاران ناس���یۆنالیزم له پێش هیگڵ ئازادیخوازانەی شۆڕشگێڕانەو ئامانجێكی هەبو، بەاڵم لەگەڵ هاتنی هیگڵ و فریدریكی گەورە وردەوردە مەیلی كۆنەپەرس���تانەو نائەقڵیان���ەی لەگ���ەڵ دروس���ت بو، كە ئیتر هزری ناس���یۆنالیزم تۆتالیتارییەتی لەگ���ەڵ خۆیدا هێناو دواییش فاش���یزم و نازی���زم و بەعس���یزمی لێكەوت���ەوە، كە ئەمانە هەرس���ێكیان فاش���یزم- نازیزم - بەعسیزم لوتكەی تۆتالیتارییەتەكە بون. رۆش���نبیریش بەهەمانشێوە، له سەردەمی نیشتمانی و ئامانجێكی بێكەس ش���ێركۆ رۆش���نبیریی و داهێنەران���ەی هەبو، بەاڵم لەگەڵ دەس���ت لەكاركێشانەوەی شێركۆ بێك���ەس ل���ەم وەزارەت���ە بێمەعریفەتە له پەیام���ی وەزارەت���ە ئ���ەم وردەوردە راس���تەقینەی خ���ۆی الی���داو بەئاقاری گەندەڵ���ی وەرچەرخا، ئیتر ئەم وەزارەتە گەندەڵی – مافیا- بازرگانیی بەرهەمهێنا، ئێستا ئەم وەزارەتی رۆشنبیرییە له لوتكەی هونەرمەندانە و رۆش���نبیران و ناڕەزای���ی گەندەڵییەكەشیدایە. له لوتكەی هەروەها مادی و بەرژەوەن���دی م���ادەو مارك���س ئاب���وری له جێ���گای)رۆح(ی هیگڵ دانا، ئ���ەم وەزارەتەش ه���ات گەندەڵی و خزم تەخش���ان و پەخش���انكردنی خزمان���ێ و رۆشنبیری و له جێی نیش���تمانی سامانی
داهێنان دانا. 22 س���اڵە وەزارەت���ی رۆش���نبیریی بەرەو ك���ورد رۆش���نبیرانی هەوڵ���دەدا خەوێكی ئەبەدی موگناتیس���ی رابكێشێ، ئەم س���ێ چ���وار)3-4( س���اڵەی دوایی هەوڵەكانی وەزارەت له پێناوی ئەو خەوە چڕكراوەتەوە، بەتەواوی موگناتیس���ییە له ژێر له كۆیل���ه ئۆردوگایەك بۆئ���ەوەی ئااڵی وەزارەتی رۆشنبیریی دروستبكات و بێت���ام و كارە هەم���و ب���ۆ پاس���اویش كە دەهێنن���ەوە، خۆیان قێزەونەكان���ی كەڵەكەی كردوه تە س���ەر یەكدی و ئەوەی پێیدەوترێ رۆشنبیریی و داهێنان ...بونی نییە بۆ رۆش���نبیرو داهێنەران، جگە لەو ح���ەزە قێزەونە ناش���یرینەی خۆیان كە ش���ەوانە خەونی پێوە دەبینن و بەرۆژیش هەوڵ بۆ هێنان���ەدی خەونە دزێوەكانیان دەدەن، بەم���ەش دونیای رۆش���نبیریی و داهێنان لەم وەزارەت���ە بەتەواوی ئیفلیج ك���راوەو ت���اوان لەم وەزارەت���ە بەبەرگی بەرائ���ەت داپۆش���راوە، وەك كورد دەڵێ ئەمانەی مەڕدای���ە. له پێس���تی گورگەو باس���مكرد مش���تێكی زۆر زۆر بچوك���ن بەدەنگی ژمارەكان هێشتا له خەروارێك و بەرزەوە قس���ەی خۆیان نەكردوە، بەاڵم ئەم وەزارەت���ە ئەوەندە روی ناش���یرین ب���وە بەرامب���ەر بەرۆش���نبیرانی كورد، بۆیە هیچ پرس���یارێك له ئ���ارادا نەماوە روبەڕوی بكرێتەوە، چونكە نە متمانەیەك له نێوانی���ان م���اوە، ن���ە ئومێدێكی زۆر بچوكی���ش ب���ەو وەزارەتە م���اوە، جگە له خۆپێگەیاندنی مادیی چەند كەسێك كە ت���ا دێ ورگ و گیرفانیان گەورەتر دەكەن . ئێس���تا ناچارم بڵێم زۆر زۆر بەداخەوە س���ەرەڕای ئ���ەو هەم���و قوربانییە له بن نەهاتوەی كورد پێشكەش���ی كرد له پێناو ئ���ازادی و دیموكراس���ی و دادپەروەرییدا، كەچ���ی ئەوەت���ا 22 س���اڵە بەگش���تی گەندەڵ���ی بوەتە هەقیقەتی مێژوی ئێمە و بەتایبەتیش ئەو 10 س���اڵەی دوایی ئەم هەقیقەتی گەندەڵییە گەیشتە ئەوپەڕی و هەمو س���نورەكانی بەزاندوە. بۆیە ئێستا ئەو پرسیارە له رۆشنبیران دەكەم چۆن و بەچ رێگای���ەك بەهاكان���ی خۆتان لەنێو بێمەعریفەتە گەن���دەڵ و وەزارەت���ە ئەم دەدۆزنەوە؟، ئایا هەر ئاوا رۆش���نبیرانی كورد دەبێ ش���ەرمنانە قس���ە لەس���ەر دیاردەیەك���ی قێزەون���ی زەق بكەن، یان كاتی ئەوە هاتوە ئیتر هەمو پەردەیەكی شەرم بدڕێنن و قسەی هەق و رەقی خۆتان بكەن؟ باش���ە ئەگەر ئێوە وەك رۆشنبیر
ئاوا شەرمنانە قسە بكەن، ئەی چی بەم چین و توێژانەی ناو كۆمەڵ بڵێین كە هیچ پەناگەیەكیان نییەو 22 س���اڵە ئەو كارە دزێو و ناشیرینانە دیزە بەدەرخۆنە دەكەن؟ ئایا بەراس���تی هەقی گلەییمان هەیە كە پێویس���ت بەئاس���تی ناتوانێ كۆمەڵگە بیربكاتەوەو، ئێ���وەش زۆرجار بەمێگەل ناویان دەبەن؟ باش���ە ئەگ���ەر كۆمەڵگە مێگەل بێت، ئەی ئەبێ چ ناوێك بەبااڵی رۆش���نبیران كااڵی پڕ بەب���ااڵ بێت، كە نەتوانن وەزارەتێك چاكبكەن كە بەحساب بۆ خزمەتكردنی ئەوان دروس���تبوە بەاڵم جگە له س���وكایەتیكردن بەرۆش���نبیران و تێركردنی چەند بەرپرسێكی ناو وەزارەت هیچیدیك���ە نیی���ە، ئەگەر رۆش���نبیران له بونیادەوە وەزارەت���ە ئ���ەم نەتوان���ن بگ���ۆڕن، ئەبێ چ ناوێ���ك بەبااڵی خۆیان بب���ڕن؟ ئاخر هەڵبژاردن���ی بێدەنگی واتا هیچ بیروبۆچونێكت نییە بۆ گۆڕینی یان بەواتایەكی دیكە واتا قەبوڵكردنی ئەگەر
بەزەلیلییش بێت.
هەر رۆشنبیرێك له جیهانی تایبەتی خۆیدا، خۆشەویس���تی بەرادەیەكی بەرز تێدا نەبو، ناتوانێ بەرێگای بەرهەمەكانی خزمەتێك���ی بەرچاو ب���كات، خۆ ئەگەر هەبوبێت زۆریش���ی خۆشەویس���تییەكی ب���ەاڵم ئامانجێك���ی رونی نەبێ���ت ئەوە كارەس���اتێك له ژیان���ی ئەو رۆش���نبیرە ئ���ەو وەك كارەس���اتێك دەخولق���ێ، كارەس���اتەی كە ئیڤان له رۆمانی برایانی كارامازۆڤی دوستۆیڤس���كیدا نیشانیداوە، خۆشەویس���تییەكی زۆری هەی���ە ب���ەاڵم
ئامانجی نییە. مەس���یح تەنیا بۆ ئ���ەوە نەهات تا بەخەڵكی بڵێ ئەی خەڵكینە ئەوەتا منیش پێغەمبەرم، بەڵكو ب���ۆ ئەوە هات تا دو كێشەی یەكجار گرنگ و سەرەكی له ژیانی كۆمەڵگاكانی مرۆڤایەتیدا چارەسەر بكات، ئەویش یەكەمیان خراپەكاری و شەڕانگێزی بو، دوەمیشیان كێشەی مردن بو، بەهۆی ئەم دو كێشەیەش بو رۆحی بەرزەفڕئاسا بەرزبۆوە بۆ ئاس���مان، ئەمەیە جیاوازی مەس���یح لەگ���ەڵ پێغەمبەرەكانی دیكە، بەدیوێكی دیكە بەش���ێك له فەیلەسوفان لەس���ەر ئەوە كۆكن دوای مەسیح پرسی پاكبونەوەی خود دروستبو. پرسیارەكەی من ئەوەیە بونی وەزارەتی رۆشنبیریی بۆ رۆشنبیرانی ئەم هەرێمە چ جیاوازییەكی هەیە لەگەڵ ه���ەر وەزارەتێكی دیكە، كە چەند كەسێكی ورگن و گیرفانبڕو گیرفانپڕ لەس���ەر حسابی رۆش���نبیران نغرۆی نێو
گەندەڵی بون. له راس���تیدا وەزارەتی رۆشنبیریی زۆر زیاتر لەوە هەڵدەگرێ لەس���ەری بنوسین چونك���ە راس���تە وەزارەتی رۆش���نبیریی له كوڕەكانی قابی���ل پێكنەهاتوە، بەاڵم بەدڵنیایی���ەوە له كوڕەكان���ی ش���ەیتانن، چونكە ئەم وەزارەتە هەر ئەوەندەی ماوە له پێناوی درێ���ژەدان بەبەرژەوەندییەكانی خۆیان قامچی بەرۆش���نبیران بكێش���ن و بیانك���وژن. بۆیە ئەگەر پێویس���تی كرد جارێكی دیكە دێمەوە سەر ئەم وەزارەتەو هەندێ وردەكاری ك���ە لەم چەند دێڕەی
سەرەوەدا باسم نەكردون، دەخەمە ڕو.
خوێندن)405( سێشه ممه 162013/12/3 [email protected]
وەزارەتی رۆشنبیریی، وەزارەتی بێ رۆشنبیرو بێ مەعریفەت
فوئاد سدیق
دیموكراسی ئەسینا چۆن لەسەر
بناخەی كۆیالیەتی له ئەسینا
دامەزرابو، بەهەمانشێوە
وەزارەتی رۆشنبیرییش بەئاراستەی داماوكردن و
بەكۆیلەكردنی رۆشنبیران
رەفتاردەكات
رۆشنبیرانی كورد هێشتا بەقۆناخی
نامۆبوندا رەتنەبون و نەیگەیشتونێ،
بەاڵم ئەم وەزارەتە بێمەعریفەتە كە بەناو وەزارەتی رۆشنبیرییە گەر ئاوا بڕوات هەمو
رۆشنبیرانی كورد دەگەیەنێتە قۆناخی
نامۆبون، نامۆبون نەك بەمانا فیكرییەكەی، بەڵكو زیاتر بەمانا
روحییەكەی
رۆشنبیر له سەردەمی شێركۆ بێكەس
ئامانجێكی نیشتمانی و رۆشنبیریی و
داهێنەرانەی هەبو، بەاڵم لەگەڵ دەست
لەكاركێشانەوەی شێركۆ بێكەس لەم
وەزارەتە بێمەعریفەتە وردەوردە ئەم وەزارەتە له پەیامی راستەقینەی خۆی الیداو بەئاقاری
گەندەڵی وەرچەرخا
ئا: ره وا بورهان
هه رچه نده له كاتژمێر 7.5ی ئێواره ی دوێنێدا، فه رهاد پیربال
له په یوه ندییه كدا به ئاوێنه ی راگه یاند كه "ئێسشتا له ماڵه وه دانیشتوم و
چاوه ڕێی ئه وه م سه رۆکایه تی هه رێم وه اڵمێکم بده نه وه یاخود ئه و زیندانیه
کوردانه ی که گیراون ئازادبکرێن، یاخود دانوستانم له گه ڵ بکه ن گه ر
ئه وه نه بێت کاتژمێر 9:9خوله ک خۆم ده سوتێنم" به اڵم هه ڕه شه كه ی جێ
به جێ نه كرد.
کاتژمێر 11 ش���ه وی رابردو، د.فه رهاد وه اڵم���ی له په یوه ندییه ك���دا به ئاوینه ی راگه یاند ك���ه "خوش���که پچوکه که م و خوش���که گه وره که می���ان هێن���ا، که نه خۆش���ی دڵی هه یه، ده گریاو هاواری ده کرد بۆ ئه وه ی له بڕیاری خۆسوتاندنم په شیمان بکه نه وه، ئاسایش هه ڵیکوتایه س���ه رماڵه که م و خوش���که که م و براکه م پێیانوتن له س���ه ر مه س���ئولیاتی ئێمه ده رگا بش���کێنن و ده رگایان ش���کاند و ده ستمیان بریندارکرد به ڵێنیانداوه ئه و حه وت که س���ه تا سبه ینێ ئازاد بکه ن،
منیش چاوه ڕێ ده که م".ده بێت ب���ه رده وام پیرب���اڵ فه ره���اد ل���ه و هۆکارانه ی ک���ه وایانکردوه خۆی "س���ودیان ده ڵێ���ت نه س���وتێنێت و
له عاتیف���ه ی خوش���که که م وه رگ���رت و پێموتن وازم لێبێنن تا سه عات نۆ، من په نجه ره م کرده وه ، که پێیانبڵێم وازم
لێبێنن و هه مویان ده ربکه م".ئ���ه و مامۆس���تایه ی زانک���ۆ ده ڵێت " به شه ره فم، به که رامه تم به قه بری دایکم، ئه و که سانه نه بینم تا سه عات حه وتی ئێواره ی ئه مڕۆ ئازادبکرێن، خواده زانێت
چی ده که م".د. فه ره���اد ده ڵێ���ت کاتێ���ک ئه مڕۆ ویس���تم رێگای مه تار بگرم به اڵم که س پش���تیوانی نه کردم و توشی نائومێدی
هاتم له م کوردستانه .هه روه ه���ا ده ڵێت ئه گه ر ت���ا کاتژمێر حه وت ئه و حه وت که سه ئازاد نه کرێن
ئه وا ده بمه پێشمه رگه ی خۆرهه اڵت."عه داوه تی شه خس���یم له گه ڵ روحانی
هه یه ".له به ش���ێکی دیک���ه ی قس���ه کانیدا د. فه رهاد باس له دۆخ���ی ئێران ده کات و ده ڵێ���ت " س���ه ردانی ئێران���م ک���رد ریفۆرمی پێموابو پێش���ودا و له ماوه ی تێدا ده کرێت و به نده کانی مافی مرۆڤ ئ���ه وه ی په یوه ندی به ک���ورده وه هه یه جێبه جێده کرێت، ریفۆرم به و شێوه یه یه ، که چی له و ده ستوره تازه یه ی ئه مڕۆدا ناوی کورد هه رنه هاتوه که به حس���اب جه ناب���ی رۆحان���ی ریفۆرمی له س���ه ر
ده کات".پیرباڵ ب���ه رده وام ده بێ���ت و باس له و
نامه یه ده کات که بۆ رۆحانی سه رۆکی فه یسبوکه وه و له رێگه ی ناردوه ئێرانی ده ڵێ���ت "له وکاته دا ک���ه روحانی هاته س���ه ر حوکم نامه یه کم له فه یسبوکه وه بۆن���ارد و له نامه ک���ه دا پێم���وت م���ن فه رهاد پیرباڵم خاوه ن���ی 66 کتێبم و خۆم به ئه حمه دی ش���املۆ ناگۆڕمه وه ، لێکرد و وتم له نامه که دا ده ستخۆش���یم ئیش���ه اڵ ریفۆرم ده که یت، هیوادریش���م ئه و ئیع���دام و كارانه رابگیرێت و به هۆی تۆوه خۆش���ی بگه ڕێته وه بۆ ئێران و بۆ ناوچه که، له م قس���ه خۆش���انه ، به اڵم س���ێ رۆژی پێنه چ���و ویَنه ی پێنج له الیه ن له فه یس���بوکه وه ئیعدامکراوم رۆحانی���ه وه پێگه یش���ت، ئه م���ه ی بۆ ناردوم له به رامبه ر ئه و نامه یه ی من بۆم شیعری حه وت به مه رجێک نوس���یبو، جوانی خۆشم بۆ ناردبو، من عه داوه تی شه خس���یم له گه ڵ دکتۆر رۆحانی هه یه که جمهوریه ته که ی پێیده ڵێن ش���ێخی ریفۆرم، مادام ناوی کوردی نه هێناوه ، مادام نه یهێش���توه ئه و هه مو ئێرانیه ، من ناڵێم کورد، به زمانی دایکی خۆیان
قسه بکه ن".هه روه ه���ا ده ڵێت با چی���دی خه ڵکی خۆرهه اڵت باوه ڕ به شێخی ریفۆرم ئه و درۆزنه نه کات، ئه مڕۆ باشترین کاته که رۆژهه اڵت روبه روی ده زگای دێوئاسای
ترسناکی ئێران ببێته وه .هه روه ه���ا ده ڵێ���ت ک���ورد ت���ا زیاتر
کات���ی له کیس���بچێت له س���ه ربه خۆیی دورده که وێت���ه وه و م���ن وه ک فه ره���اد راگه یاندوه و له ئێران پیرباڵ شۆڕش���م رۆژه���ه اڵت خه ڵک���ی هه رکاتێکی���ش ده س���تیان به ش���ۆڕش کرد من یه که م که س���م که به ماشێنی خۆم تا مه هاباد
راناوه ستم.
(405( سێشه ممه 2013/12/3 17تایبهت
ئا: ئاسۆ سه راوی
س����ه رۆكی ده س����ته ی نه زاه����ه ی هه رێ����م حاكم ئه حم����ه د ئه نوه ر ل����ه م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا تیش����ك ده خاته سه ر دواكاره كانی ده س����ته كه یان و باس ل����ه وه ش ده كات كه گرفتی سه ره كی ئه مساڵیان كه میی بودجه بو بۆ س����اڵی داهات����وش پێده چێت هه مان گرفتی����ان هه بێت، چونكه وه ك ئه و ده ڵێت "بۆ س����اڵی داهاتو بڕی 7ملیار دیناریان بۆ داناوی����ن، ئه و پاره یش زۆر كه مه و به ش����ی كاره كانمان ناكات، النیكه م پێویستمان به
13بۆ14 ملیارد دینار ده بێت".
ئاوێنه : له دوای هه شت مانگ له دامه زراندنی ده س����ته ی نه زاهه ، كاره كانتان گه یشتوه ته
كوێ ؟حاكم ئه حمه د: خۆی هه ش����ت مانگ نابێت ده ستمانپێكردوه ، چونكه ئێمه له سه ره تای مانگی شه شه وه ده س����تمان به كار كردوه ، به اڵم گرنگ نییه كه ی ده س����تمانپێكردوه ، هه رچه ندێ����ك بێ����ت، گرنگ ئه وه ی����ه ئێمه له س����ه ره تادا به بێ ئۆفیس و نوسینگه یه ك ده س����تمان به كار كرد، هه تا له س����ه ره تای مانگی 8ی ئه مس����اڵ ئۆفیس����ێكی تۆزێك گونجاومان له هه ولێر كرده وه ، له هه مانكاتدا بودجه یه ك توانیمان حكومه ته وه له رێگای بۆ ده س����ته كه به ده س����تبێنین، هه رچه نده كه می����ش بو، ه����ۆكاری ئ����ه وه ش ئه وه بو كاتێ����ك كه بودج����ه ی 2013په س����ه ندكرا هێش����تا ئێمه دانه مه زرابوین، به شێوه یه كی فیعلی له س����ه ره تای مانگی 9 ده س����تمان به دامه زراندنی ئه نجومه نی ده س����ته كه كرد كه خ����ۆی له س����ێ به ڕێوه به ری گش����تیدا ده بینێت����ه وه ، وه رگرتنی ئ����ه و به ڕێوه به ره )cv( پێشكه شكردنی له رێگای گشتیانه ش یه وه بو بۆ ئه وه ی هه ل بۆ هه مو كه س����ێك
بڕه خسێنین.وه ك����و وت����م هه رچه ن����ده ئێم����ه ئێس����تا به اڵم ته واونه بوه ، كاره كانمان به ته واوه تی له گه ڵ ئه وه شدا هه وڵمانداوه هه ندێك ئیش
هه ر بكه ین.ئاوێنه : ئه و هه نده ئیشه چی بوه ؟
حاكم ئه حمه د: گرنگترین شت ئاماده كردنی سامانی س����ه روه ت و ئاشكراكردنی فۆڕمی به رپرس����انه كه ئێس����تا فۆڕمه ك����ه له الی
ئێمه ئاماده یه ، هه ندێ ئاماده كاریی كه می ماوه له ده ره وه ی ئێمه ، دوای دابه شكردنی لێكۆڵین����ه وه به دڵنیایی����ه وه فۆڕم����ه كان به تایب����ه ت ده كه ی����ن له ناوه ڕۆكه كانی����ان
ئه وانه ی گومانمان لێی هه بێت.ئاوێنه : بۆچی تا ئێس����تا هیچ راپۆرتێكتان به ڕێوه چون����ی به چۆنیه ت����ی س����ه باره ت
كاره كانتان باڵونه كردوه ته وه ؟حاك����م ئه حمه د: به پێی قانون ده بێت ئێمه هه ر 4مانگ جارێك راپۆرتێك باڵوبكه ینه وه ، پێش باڵوكردنه وه ش����ی ده بێت ئه و راپۆرته بنێرین بۆ په رله مان، راپۆرتی یه كه ممان كه له مانگی 10دا بو ده كرێت بڵێین ش����تێكی گرنگ����ی وه های تێدا نه بو، زیاتر باس����مان له ئی����ش و كاری دامه زراندن����ی پێش����ومان كردب����و، هیوادارین له راپۆرت����ی دو مانگی داهاتوم����ان، هه مو ئه و كارانه بخه ینه ڕو كه كردومانه . خۆی ئێم����ه له ده رۆژی رابردودا س����ه ردانی ده س����ه اڵتی قه زامان ك����رد، كه به پێ����ی قانونه كه ده بێ����ت )محقق( له وان وه ربگرین داوامان له )مه جلیسی قه زا( كرد ك����ه 10موحه قیقمان بۆ بنێرن به ته نس����یب بۆ ئ����ه وه ی بتوانی����ن له داهاتویه كی نزیكدا له دۆسیه كانی بكه ین به لێكۆڵینه وه ده ست گه نده ڵ����ی ، ئێم����ه چاوه ڕێ����ی ئه وانین. تا له راپۆرت����ی داهاتوماندا هه مو ئه و كارانه ی
كه ده یكه ین بیخه ینه ڕو.به رده متان گرفته كان����ی كێش����ه و ئاوێنه : چین؟ هیچ الیه نێك هه وڵیداوه به ربه س����ت
له به رده م كاره كانتاندا دروست بكات؟حاكم ئه حمه د: نه خێر، له به رئه وه تائێستا ئێم����ه نه كه وتوینه ته ناو ئیش����ی جدییات، به اڵم گرفتی ئێمه له مساڵدا زیاتر هه ر ئه وه بو كه بودجه یه كی كه ممان هه بو كه 3ملیارد دین����ار بو، به اڵم بۆ س����اڵی داهاتو به پێی ئابوری ، دارایی و وه زاره تی خه ماڵندنه كانی 7ملی����ار دیناریان بۆ داناوین و ئه و پاره یش زۆر كه مه ، چونكه به شی كاره كانمان ناكات، بۆ ئه و كارانه ی دامانناوه نزیكه ی دو هێنده پاره م����ان پێویس����ته ، به ته واوه تی ده توانم بڵێم پێویس����تمان به 13بۆ14ملیارد دینار ده بێت، هی����وادارم بتوانین ئه و پاره یه مان
بۆ دابین بكرێت.ئاوێنه : به بڕوای تۆ وه ك سه رۆكی ده سته ی نه زاهه ، كه یس����ی تێوه گالن له گه نده ڵییه وه به دواداچونیان فریای زۆره و له كوردستاندا
ده كه ون؟حاكم ئه حمه د: به قس����ه و باس����ی سیاسی و میدی����اكان بێت، ئه بێت كه یس����ێكی زۆری گه نده ڵ����ی ل����ه م واڵته دا هه بێ����ت، ئێمه ش به دڵنیایی����ه وه لێكۆڵین����ه وه له گ����ه ڵ ئه و كه یس����انه دا ده كه ین كه جۆرێك به ڵگه یان تێدایه ، هه ر بۆ ئه و مه به سته له ئاینده یه كی نزیك����دا ئیمیڵ و ژم����اره ی ته له فونه كانمان بۆ هاواڵتیان ئاش����كرا ده كه ین تا ئه وانیش
له وباره یه وه هاوكاریمان بكه ن.ئاوێنه : پێش����تر ت����ۆ راتگه یاندوه كه وه ك له یاس����اكه تاندا هاتوه ، له خول����ی داهاتودا ده بێت س����ه رجه م وه زیرو په رله مانتاره كان داهاتی خۆیان ئاشكرابكه ن، بۆ راپه ڕاندنی
ئه و كاره چیتانكردوه ؟حاكم ئه حمه د: وه كو باسمكرد فۆڕمه كه مان ئاماده ی����ه ، ئ����ه و رێنماییان����ه ش كه پێش دابه ش����كردنی فۆڕمه ك����ه باڵوده كرێت����ه وه ئه وی����ش ئاماده یه ، هه ندێ به دواداچونی تر هه ی����ه په یوه ندی ب����ه ده ره وه ی ئێمه یه كه ئه وانه كرا به دڵنیاییه وه به دواداچونی جدی
ده كه ین له وباره یه وه .ئاوێنه : ئایا به دواداچون بۆ ئاش����كراكردنی داه����ات و س����ه روه ت و س����امانی مه س����عود
بارزانی و نێچیرڤان بارزانیش ده كه ن؟حاكم ئه حمه د: له قانونه كه دا به ئاشكرا ئه وه هاتوه كه س����ه رۆكی ده سه اڵتی ته نفیزیی و سه رۆكی ده سه اڵتی ته ش����ریعی و سه رۆكی ده سه اڵتی قه زا ده بێت فۆڕمه كه پڕبكه نه وه ، ته نفیزییش ده س����ه اڵتی س����ه رۆكی دیاره ئاش����كرایه كه س����ه رۆكی هه رێمه ، كه واته به ڵێ به پێی قانونه كه هه مو ئه وانه ده بێت س����ه روه ت و داهات و پڕبكه نه وه و فۆڕمه كه س����امانی خۆیان ئاش����كرا بكه ن، نه ك هه ر ئ����ه وه به ڵك����و دوای ئ����ه وه ی فۆڕمه كه ش پڕكرایه وه له رێ����گای تیمه كانی خۆمانه وه ، به دواداچون بۆ هه مو ئه و فۆڕمانه ده كه ین
كه گومانمان لێیان هه یه .ئاوێنه : س����ه باره ت به وه چ����ی ده كه ن كه زۆرێك له به رپرس و وه زیره كان موڵكه كانیان به ن����اوی خۆیانه وه نییه ، چۆن ئاش����كرای
ده كه ن و ده یزانن؟حاكم ئه حمه د: ئ����ه وه ره نگه گرفتێك بێت بۆ ئه م قۆناغ����ه ی ئێمه قورس بێت، به اڵم له داهاتودا به پێی پێشكه وتنی بواره كانی تر
چاره سه ر بۆ ئه وه ش ده دۆزرێته وه .
ئا: هێمن مامه ند
په رله مانتاری زۆرێك له فراكسیۆنه كانی ناو په رله مان به شێك له موچه و ده رماڵه كانیان
بۆ حزبه كانیان ده گه ڕێننه وه ، به اڵم ئه وانه ی یه كێتی و پارتی ته واوی
موچه و ده رماڵه كانیان بۆ خۆیانه و وه ك په رله مانتارێكی پارتیش ده ڵێت،
حزبه كه ی "ده وڵه مه نده پێویستی به پاره ی په رله مانتاره كانی نییه ".
شوان قه اڵدزه یی په رله مانتاری فراكسیۆنی له په رله مان���ی ئیس���المی بزوتن���ه وه ی كوردس���تان س���ه باره ت به گه ڕاندن���ه وه ی به ش���ێك له موچه ك���ه ی ب���ۆ بزوتن���ه وه ، به ئاوێن���ه ی راگه یاند، "ئێمه كاتێك ده بینه كاندی���د، ده زگای هه ڵب���ژاردن فۆرمێكمان پێده دات و ده بێ���ت پڕیبكه ینه وه و پابه ندی خاڵه كانی ناو فۆڕمه ك���ه بین، یه كێك له و خااڵنه ش ئه وه یه كه هه ركه س���ێك ده بێته په رله مانت���ار یان وه زیر، ده بێت دو ملیۆن و پێنجس���ه د ه���ه زار دینار ب���ۆ بزوتنه وه ی
ئیسالمی بگه ڕێنێته وه ".ئ���ه م مه رج���ه ش قه اڵدزه ی���ی ه���ۆكاری "بودج���ه ی بۆئ���ه وه ی ده گه ڕێنێت���ه وه بزوتن���ه وه ی ئیس���المی كه م���ه و به ش���ی هه مو پێداویس���تی راپه ڕاندنی كاره كانمان
ناكات".هاوكات كۆمه ڵی ئیسالمییش 50%ی موچه له په رله مانتاره كان���ی خۆی وه رده گرێته وه و له وباره یه وه فه خره دین قادر په رله مانتاری له فراكسیۆنی كۆمه ڵ بۆ ئاوێنه وتی ، "ئێمه وه ك���و په رله مانتارانی كۆمه ڵی ئیس���المی له گ���ه ڵ ئ���ه وه ی ك���ه كاندی���د ده كرێین، له گ���ه ڵ ده زگای هه ڵبژاردن گرێبه س���تێك پڕده كه ینه وه و ده بێت پابه ندی بین، ئه ویش ئه وه یه كه هه رك���ه س ده بێته په رله مانتار ی���ان وه زیر ده بێ���ت 50%ی موچه كه ی بۆ
حزب بگه ڕێنێته وه ".ئ���ه و په رله مانت���اره ی كۆمه ڵی ئیس���المی وتیش���ی ، "ئه م مه رجه بۆ س���ه رجه م ئه و كه س���انه یه ك���ه ده بن���ه په رله مانتار یان وه زیر، به اڵم ئه وانه ی ك���ه له به غدا ده بنه په رله مانتار یان وه زیر ئه وه ده بێت 70%ی موچه كه یان بگه ڕێننه وه بۆ دارایی كۆمه ڵی
ئیسالمی ، هۆكاره كه ش ئه وه یه كه بودجه ی كۆمه ڵی ئیس���المی كه مه و به ش���ی هه مو
پێداویستیه كانی ناكات".هه رچ���ی حزب���ی ش���یوعی كوردس���تانه ته نی���ا 25%ی موچ���ه له په رله مانتاره كانی وه رده گرێته وه ، له وباره یه وه ئه بوكاروان تاكه په رله مانتاری حزبی ش���یوعی له په رله مانی كوردستان ده ڵێت، "هه ركه سێك له هه رێمی كوردستان پۆستێك وه رده گرێت چ پۆستی به رێوه به ری گش���تی بێت، یان وه زیر یان په رله مانتار، ئه وه ده بێت 25%ی موچه كه ی
بۆ دارایی حزب بگه ڕێنێته وه ".الیه ن���ه په رله مانتاران���ی ه���اوكات له موچه كانیان به ش���ێك توركمانیه كانیش بۆ ح���زب ده گه ڕێنن���ه وه و ئایدن مه عروف تاك���ه په رله مانت���اری ب���ه ره ی توركمانی له وباره یه وه وتی ، له په رله مانی كوردستان "ئێمه وه كو به ره ی توركمانی هه ركه س���ێك كه ده بێ�ته په رله مانتار یان وه زیر، ده بێت %30ی موچه ك���ه ی بۆ ب���ه ره ی توركمانی
بگه ڕێنێته وه ".له الیه ن���ی خۆیش���یه وه ئه بوبه كر هه ڵه دنی كه ئیس���المی یه كگرتوی په رله مانت���اری حزبه ك���ه ی ئه ویش به ش���ێك له موچه كه ی لێوه رده گرێت���ه وه بۆ ئاوێن���ه وتی "وه كو یه كگرتوی ئیس���المی له گه ڵ ئ���ه وه ی كه ده بی���ن به كاندید، ده بێ���ت پابه ندی چه ند خاڵێك ببین، یه كێك له وانه ده بێت 40%ی موچه كانمان بۆ دارایی حزب بگه ڕێنینه وه ، به پێچه وانه وه حزب بۆی هه یه ئیجرائاتمان له گه ڵ بكات، هه تا به سزای لێسه ندنه وه ی
په رله مانتاریش".هه ڵه دنی وتیش���ی ، "جگه ل���ه و موچه یه ی كه ب���ۆ حزب���ی ده گه ڕێنینه وه ، به ش���ێك له موچه كانم���ان ده كه ین���ه ه���اوكاری بۆ خوێندكاران و هه ژاران و ئه و كه س���انه ی كه
پێویستیان به هاوكارییه ".ه���اوكات ب���رزۆ مه جی���د په رله مانت���اری بزوتنه وه ی گۆڕان س���ه باره ت به و پاره یه ی ب���ۆ بزوتنه وه كه ی ده یگه ڕێنن���ه وه ، وتی " بڕیاروای���ه دواتر فراكس���یۆنی گۆڕان ئه م
مه سه له یه به فه رمی رابگه یه نێت".به پێچه وان���ه ی ئ���ه و الیه نانه ی س���ه ره وه ، به موچه ی یه كێت���ی پێویس���تیان پارتی و س���ه رجه م نیی���ه و په رله مانتاره كانی���ان
له وباره ی���ه وه بۆخۆیان���ه ، موچه كانی���ان ئومێ���د خۆش���ناو په رله مانت���اری پارتی دیموكراتی كوردستان ده ڵێت، "ئێمه وه كو په رله مانتاران���ی پارتی به هیچ ش���ێوه یه ك له كاتی كاندیدكردنمان و له دوای ئه وه ش كه ده چینه په رله مان، كه س پێمانناڵێت یه ك دینار بۆ حزب بگه ڕێنین���ه وه ، به اڵم ئێمه وه ك���و په رله مانتاران به ئ���اره زوی خۆمان به ده زگا ده ده ین له موچه كانمان به ش���ێك خێرخوازی���ه كان و هاوكاری ئه و كه س���انه
ده كه ین كه پێویستیانه ".خۆش���ناو به پێكه نیه وه وتیش���ی ، "پارتی به پ���اره ی پێویس���تی ده وڵه مه ن���ده
په رله مانتاره كانی نییه ".هه ر سه باره ت به م پرسه ، په رله مانتارێكی یه كێتی كه خۆی نه یویست ناوی بهێنرێت، بۆ ئاوێنه وتی ، "ئێمه وه كو په رله مانتارانی ئیلتیزامێكم���ان هی���چ ج���ۆره یه كێت���ی نیی���ه و به هیچ ش���ێوه یه ك پ���اره بۆ حزب ناگه ڕێنین���ه وه ، ك���ه س ئێم���ه ی ئیجب���ار نه كردوه پاره بۆ حزب بگه ڕێنینه وه ، به اڵم الی خۆمان ه���ه ر په رله مانتارێك هاوكاری ئه و ده زگاو كه سانه ده كه ین كه پێویستیان
به كۆمه ك و هاوكارییه ".
فهرهادپیرباڵبۆئاوێنه،چیرۆکیخۆنهسوتاندنیدهگێڕێتهوه"ئاسایشدهرگایژورهکهمیانشکاندوبرینداریانکردم"
سهرۆكیدهستهینهزاههیههرێم:دهبێتبارزانیونێچیرڤانیشداهاتوسهروهتوسامانیخۆیانئاشكرابكهن
پهرلهمانتارێكیپارتی:"پارتیدهوڵهمهندهپێویستیبهپارهیئێمهنییه"
جگهلهیهكێتیوپارتی،پهرلهمانتارانبهشێكلهموچهكانیاندهگهڕێننهوهبۆحزبهكانیان
فه رهاد پیرباڵ
شۆڕشم له ئێران راگه یاندوه و
هه رکاتێکیش خه ڵکی رۆژهه اڵت ده ستیان به شۆڕش کرد من یه که م که سم که
به ماشێنی خۆم تا مه هاباد راناوه ستم
كاتێك ده بینه كاندید، ده زگای هه ڵبژاردن
فۆرمێكمان پێده دات و ده بێت پڕیبكه ینه وه و
پابه ندی خاڵه كانی ناو فۆڕمه كه بین
هەواڵەکانی تایبەت به بومەلەرزە بەهۆی دەرئەنجام����ە کاریگەرییە وێرانکەرەکان و زیانە مرۆییەکانی لێیدەکەوێتەوە، ترس و له ناخ و دەرونی مرۆڤەکاندا ڕاچڵەکاندن دەخوڵقێنێ بەو شێوەیە بومەلەرزەکانی هەفت����ەی کۆتای����ی مانگ����ی نۆڤەمبەر رویان����دا له س����نوری عێ����راق – ئێران و ناوچەکان����ی دەوروپش����تی مەندەل����ی و خانەقین کە کاریگەرییەکەی گەیش����تە شاری سلێمانی، بوە هۆی جێی ترس و پرس����یار س����ەبارەت رادەی سەالمەتی خانوە بەرزەکان لەکاتی دوبارەبونەوەی رودانی ئەو جۆرە بومەلەرزانە و به پلەی
بەهێزتر له پێشتر.
بنک����ەی ه����ەواڵ و ئاژانس����ەکانی بومەل����ەرزە چاودێریکردن����ی نێودەوڵەتیی����ەکان ئاماژەیان بەوە کرد ک����ە پێن����ج بومەل����ەرزەی "مامناوەند"
) 5.9-5.0 به پێ����وەری ریخت����ر( و دو بومەل����ەرزەی "س����وک" )4.9 – 4.0 به پێ����وەری ریخت����ر( دوچ����اری ناوچە س����نورییەکانی عێراق- ئێران بوەوە کە بومەلەرزە رودان����ی له مەندەلی. نزیکە لەو ناوچانەدا مەس����ەلەیەکی تازە نەبو ل����ەو روانگەی����ەی ناوچەی س����لێمانی و گەرمی����ان کەوتونەتە بەش����ی رۆژئاوای زنجیرە چیای زاگ����رۆس کە له کەنداوی عەرەبییەوە درێ����ژەی هەیە تا تورکیا و بەناوبانگ����ە به ناوچەیەکی بومەلەرزەیی کە بەش����ێوەیەکی بەردەوام و به ئاسایی ل����ەو ناوچانەدا بومەل����ەرزەی س����وک رودەدات و بەشێوەی دوئەوەندە دەگاتە سلێمانی کە هەس����تی پێناکرێت، بەاڵم بومەلەرزەی رودان����ی تازەی����ە ئەوەی ناوب����راودا له ناوچ����ەی مامناوەن����دە کە دەش����ێت ببێت����ە ه����ۆکاری زیان و زەرەر له خان����وەکان ک����ە بەهۆی کەمی نەخشەی گونجاوە دەناڵێنن و ئەوکاتەی کوش����تار و راکێش����ی رودەدات ئ����ەوە
برینداربەخۆیەوە دەکات.ئ����ەو بومەلەرزان����ەی رۆژی ١١/٢٨/ ٢0١٣ دوچاری پارێزگای بوشه هر بوەوە، بومەلەرزەی مامناوەند بو و پێوەرەکەی )5.7 بو به پێوەری ریختر( کە قوربانی ئەو بومەلەرزەیە بریتی بو له 7 کوشتار و 45 بریندار بەدەر لەوێرانبون و روخاندنی
خانو و رێگاوبانەکان.نەخش����ەی س����ەالمەتی رادەی
س����لێمانی له پارێ����زگای ت����ەالرەکان چەندە له روبەروبون����ەوەی بومەلەرزەی
مامناوەندیدا؟زانیاریی����ەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە فەرمانگە پس����پۆرییەکان هەڵدەس����تن به پێی نەخش����ەکان به وردبینیکردن����ی ک����ۆدی ناوچ����ە بومەلەرزەیی����ەکان کە دەگاتە )٣-4 بەپێ����ی پێوەری ریختر( بەاڵم ئەوەی ئاشکرا و دەرکەوتوە چەند نوس����ینگەیەكی راوێژکاری له سلێمانی، کۆدێك����ی كەمت����ر بەکاردەهێنن، بۆیە پێویستە مرۆڤ پرسیار لەوە بکات، ئایا له نەخش����ەی تەالرە بەرزەکان و ئۆردوگا نیشتەجێبوەکاندا پێوەرە بەکارهاتوەکان چین له س����لێمانی؟ تا چەند سەالمەتی
هاواڵتیانیش رەچاوكراوە!دانیشتوانی س����لێمانی پێش دو ساڵ ئەوەیان دەرخست کە تەالرەکان بەهۆی کەم����ی دەرگای فریاکەوتنەوە دەناڵێنن ئەو کاتەی له ١5/ ی تەموزی ساڵی٢0١0 دا له ئوتێل س����ۆما ئاگرکەوتنەوە رویدا و ب����وە هۆی لێکەوتن����ەوەی قوربانی زۆر به کوش����تنی ٢9 کەس و برینداربونی 5٣ کەس )بەپێی سایتی شفقنیوز(. پاش ئەو روداوە دڵتەزێنە، الیەنە فەرمییەکان دەس����تیانکرد به س����ەپاندنی زیادکردنی پەیژەی ئاس����نین بۆ تەالرەکان له الیەن خ����اوەن تەالرەکان����ەوە، جگ����ە لەوەی له نەخشەسازانی تەالرە نوێکان داوادەکرا به دانان����ی دەرگای فریاکەوت����ن. وێڕای
خانوەکانی چارەس����ەرکردنی ئ����ەوەی ئێس����تا به مان����ەوەی له روبەروبونەوەی بومەلەرزەدا مەسەلەیەکی ئاڵۆز و گرانە گەر له بنەڕەتدا شیاوبێت لەو روانگەیەی چارەسەرکردنی ئەم مەسەالنە له بناخەوە
دەچێتە نەخشەی خانوەوە.پ����اش رودان����ی بومەلەرزەی س����اڵی ١999 فەرمان����ڕەوای تورکی����ا وان����ەی ق����ورس فێرب����و ک����ە زیاتر ل����ه 50،000 خاپوربونی قوربان����ی و بون����ە ك����ەس هەزارەها ت����ەالر و خانوی لێکەوتەوە کە به شێوەیەک نەخشەسازی بۆ نەکرابو بۆ
روبەروبونەوەی بومەلەرزەکان.ل����ەو روانگانەوە پێش����نیاردەکەم کە الیەنە پس����پۆرییەکان له س����لێمانی کار لەس����ەر پێداچونەوەی نەخش����ەی بینا بەرزەكانی ئێس����تا بکەن����ەوە بۆ زانین و نەخشەس����ازی له الیەن����ی دڵنیاب����ون لەبەرامبەر وەس����تانەوە به مەبەس����تی بومەلەرزە مامناوەن����د یان بەهێزەکاندا ریخت����ر( و به پێ����وەری 6.9- 6.0(دۆزینەوەی چارەس����ەر بۆ بەهێزکردنی تەالرەکان����ی لەس����ەر ئ����ەو بناغەی����ە نەخش����ەیان بۆ دەکرێت به مەبەس����تی زامنکردنی س����ەالمەتی دانیشوانەکەی. هەروەها کارکردنی ئەو الیەنانە لەسەر هۆش����مەندی دانیشتوانی تەالرەکان بەو کارەی پێویس����تە پێیهەس����تن لەکاتی یان مامناوەن����د بومەل����ەرزە رودان����ی
بەهێزەکاندا.
ئا : زانیار محه مه د
ئه وه ی شاعیرێك په ناده باته به ر نوسینی ڕۆمان مایه ی پرسیاره ، دالوه ر قه ره داغی پاش سااڵنێكی
درێژی ئه زمونی قوڵی شیعری ، هه نوكه ڕۆمانێكی باڵوكردوه ته وه ، هه رچه نده
خۆی ناوی لێناوه "حیكایه ت"."نیلۆفه ری شین" نوێترین كاری
خولقێنه رانه ی ئه وه ، وه كی هه مو كاره كانی دیكه ی وروژێنه ر، نائاسایی،
قوڵ، غه مگین، وروژێنه ری پرسیارو بیر، له به رئه وه لێره دا بۆ ڕێزگرتنی پتر
له م كتێبه ، ئه م پرسیارانه مان لێكرد.
ئاوێن����ه : ونب����ون پانتای����ی، هێڵ����ی كاره كته ره كان، كاره كه یه ، س����ه ره كیی ته نانه ت حیكایه ته كه ، واڵتی خۆراسان، له نێو چاره نوسی ونبوندان، یان بزربون، ئه م ونبونه له نێو خه یاڵدا ڕوده دات، یان له نێو نوس����ین، یان به شی گرنگی واقیع
خۆی، به شه ونبوه كه یه تی ؟دالوه ر قه ره داغ����ی : تێكس����ته كه هه ر له بناخه وه ئیش����كردنه له س����ه ر ونبون و دابه ش����بونی ونبونه س����ه ره كییه كه . كه ڕوبه رێكه ناوی خۆراس����انه و خه ڵكه كه ی په نابه ر و په ڕاگه نده ی واڵتانن، به س����ه ر چه ن����دان ونبون����ی ت����ردا، ت����ا ده گاته س����ه ر ونبونی زمان و ش����وناس و ده نگ و نوس����ین و بیرچون����ه وه ی كاره كت����ه ر و له ڕاس����تیدا هه ر ته نان����ه ت زمانی����ش. ئه وه شه تێكس����ته كه به و ئاقاره دا ده با، كه هه ر هه مو مه به س����ته كه ی من ببێته ونبون و له دوان����ه ی گه مه یه ك ڕۆنان����ی خۆحه ش����اردان و له دوانه ی ش����ێواندن، خۆدیتنه وه ، كه هه ریه كه یان له یه ككاتدا یه كدی����ش ته واوده ك����ه ن و ئه ویدی����ان له قۆناخ����ی له ڕاس����تیدا ده س����ڕنه وه . دوات����ری تێكس����ته كه دا، ئیش����ی م����ن هی����چ نه ب����وه جگ����ه له چڕكردن����ه وه ی ئ����ه و ونب����ون و خۆحه ش����اردانه ، تا ئه و ئاس����ته ی، كه ئیتر گرینگ دۆزینه وه ی هی����چ كام له ونبون����ه زۆره كان نه ب����وه ، هێنده ی ئه وه ی، كه خ����ودی ونبونه كه چڕبكه مه وه . جۆراوج����ۆردا له ئاس����تی واته هه وڵم����داوه و گرینگ بوه به المه وه كه له و ف����ه زا موتوربه به گه ڕان و ونبون و دۆزینه وه یه دا، هیچ شتێك نه دۆزرێته وه ، به ڵك����و خودی نه دۆزین����ه وه ، داینه مۆی مان����ه وه ی كاره كته ره كان و گوڕی گه ڕانه بێهوده كانیان بێت به دوای شتێكدا، كه خۆی����ان نازانن ی����ان له بیریانده چێته وه چین. له ڕاس����تیدا من خۆیشم به جۆرێك له تێكس����ته كه دا خ����ۆم له ج����ۆره كان ش����اردوه ته وه . واته نه مویس����توه وه ك حه كایه ته كه گێڕه ره وه ی یان كاره كته ر
ده ربكه وم، به ڵكو تا هێنده ی پێمكرابێ خۆم س����ڕیوه ته وه ، یان خۆم له پۆشاكی
تردا شاردوه ته وه .ئاوێنه : چ����ۆن ناوتناوه "حیكایه ت"؟ مه به س����تت له حیكایه ت چییه ؟ ته نانه ت نكوڵی����ت له وه ك����ردوه تۆ نوس����ه ری س����ه ره كی و ڕاس����ته قینه ی ئه م تێكسته بیت و ئاماژه ت به وه داوه تێكس����ته كه ت نوس����یوه ته وه ، نه ك نوسیبێتت، "وه ك
له سه ر به رگی كتێبه كه هه یه "؟دالوه ر قه ره داغ����ی : ڕه نگه ئه وه ته نها هه ر ناونانێك بێت و هیچی تر، واته ناوی حه كایه تم له ڕۆمان یان شتی تر پێخۆش تر بوبێ و زرینگه ی له گوێدا بۆ من خۆشتر بوبێ، ده شێ پێموابوبێ، كه له حه كایه تدا گێ����ڕه وه ده توان����ێ ئاس����انتر بجوڵێ و زه ریبه ی زۆر له س����ه ر خه یاڵ و بونیادی كاره كته ر و ئاراس����ته كانی گێڕانه وه كان و هه ر هه مو ئه و پێداویستییه هونه رییانه نه بێت، كه ڕۆم����ان و چیرۆكی هونه ری، به مان����ا ئه كادیم����ی و مه كته بییه ك����ه ی، پێویستی پێیه تی. له هه موشی گرینگتر ب����ۆ م����ن له حه كایه ت����دا ئه وه ی����ه ، كه ڕوداوه كان ده گه نه بنبه س����ت و ئیتر هیچ به اڵم بگێڕرێته وه ، نامێنێته وه ش����تێك هێش����تا گوێگران هه ر چاوه ڕێی ش����تی هیچ نه یگه یاندونه ته حه كایه ته كه ترن و كوێ، ئه وس����ا حه كایه تخوان گه ر لێزان بێ����ت، ده توانێ به فێڵێ����ك خۆی له هه ر
بدزێت����ه وه و س����ه رله نوێ ئ����ه وه هه مو له هه م����ان حه كایه ت، جڵه وی ش����تێك ی����ان له حه كایه تێك����ی تر به ده س����ته وه پێشوییه وه به حه كایه ته كه ی بگرێته وه و ببه س����تێ. ڕوده دا كه شه وێك له شه وان به ر له نوستن، حه كایه تێك بۆ منداڵێك ده گێڕینه وه تا خ����ه وی لێبكه وێ، به اڵم حه كایه ت ته واوده بێ و ئه و هه ر هێش����تا خه و نه یبردوه ته وه و چاوه ڕێی ش����تی تر له و حه كایه ت����ه و كاره كته ر و ڕوداوه كانی ده كات، ئێم����ه ش ناچ����ار له خۆمانه وه و هه ر به شێوه یه كی ڕاگوزه ریی، ده كه وینه درێژكردنه وه ی حه كایه ته كه ، به بێئه وه ی بزانی����ن ده گه ینه كوێ و ك����ه ی و له كوێدا كۆتای����ی پێده هێنین و چ����ۆن ده توانین، چاوه ڕوانییه كانیدا منداڵه كه و له به رده م ئیحراج نه بین، ك����ه به درۆ نه كه وینه وه . له ڕاستیدا ده ش����ێت بیرۆكه ی گێڕانه وه ، یان نوس����ینه وه ی ئه م تێكسته الی من، هه ر له خه یاڵێكی له و جۆره وه هاتبێت.
ئاوێنه : ئه وه ی ئ����ه م كتێبه كاره كته رو ڕوداوی چڕوپ����ڕی تێ����دا نیی����ه ، به ڵكو كاره كته ره كان پتر له نێو خه یاڵ و خه ون و ڕاب����وردوی خۆیاندا ده ژی����ن، پێتوانییه خوێن����ه ری ئێمه ، حه زی به م چه ش����نه ئه ده به نییه ؟ ب����ه اڵم ئایا بۆ تۆ، خودی
تێكسته كه گرنگه ، یان خوێنه ران؟دالوه ر قه ره داغی : خودی تێكس����ته كه گرینگ����ه و خوێنه رانی����ش ب����ۆ من هه ر گرینگن، به اڵم ده كرێت بڵێم، هه میش����ه
نوخبه یه كی دیاریكراو له خوێنه ران له الی من گرینگبون، به ده ر له جیاوازیی ئاستی بیركردنه وه و س����ه لیقه و چێژوه رگرتنیان له كارێكی ئه ده بی. له ڕاس����تیدا من له م تێكس����ته دا، ته نیا حه زمكردوه ش����تێك بگێڕم����ه وه و ئیتر هه ر هێنده ش بنیاده م گێڕان����ه وه بیب����ات، ئیتر له ش����تێكه وه ، زه حمه ت و قورس یان ئاس����ان و سوك، ده گلێ����ت ك����ه ده بێ تا كۆتایی ش����انی بداته ب����ه ر، ئیت����ر چ����ۆن ده كه وێته وه و ناكه وێت����ه وه ، ئه وه یان بۆ حه كایه تخوان زۆر گرین����گ نییه ، گ����ه ر حه كایه تخوان ته نیا دو سێ گوێگریشی له ده ور بمێنن، ئه و ه����ه ر له س����ه ر گێڕان����ه وه ی خۆی به رده وامده بێت. پاش����ان دواجار ئه ركی من ته نیا نوسینه وه ی حه كایه ته كه بوه و
هیچی تر. ب����ه اڵم له ڕاس����تیدا لێتناش����ارمه وه ، پێچه وان����ه ی مه زه ن����ده ی خ����ۆم، لێره و ل����ه وێ به گش����تی، ڕای جوان له س����ه ر تێكس����ته كه ت����ا ئاس����تی چێژوه رگرتن لێی ده بیس����تمه وه . دیاره م����ن ئه وه م پێخۆشه ، به اڵم خۆت ده زانیت هه میشه پۆزه تیڤی له ڕای نوسه ران پێخۆشبونی خوێنه ره كانی����ان، به ش����ێكی بارگاوییه تریشی شاندانه به شه كه ی به دڕدۆنگی و له ئاس����ت زیاتر و به رپرس����یاریی ب����ه ر
چاوه ڕوانیی زۆرتری خوێنه راندا بونه .ئاوێنه : زمانی ش����یعری ، كاره كته ری ش����یعری ، چاره نوس و ڕوداوی ش����یعری ته واوی ئ����ه م حیكایه ته یان پێكهێناوه . ئه مه ئه و جه بره نییه ، كه تۆ شاعیریت و ته نان����ه ت ناتوان����ی له كاتی نوس����ینی حیكایه تیش����دا، لێیده ربچی����ت؟ یاخود ئه و خه س����ڵه تانه پێویستیی تێكسته كه
سه پاندونی ؟ئ����ه وه به ڵ����ێ قه ره داغ����ی : دالوه ر زۆر ڕاس����ته ... پێمخۆش����ه ب����ه و جۆره خوێندوتانه ت����ه وه . س����ه رنجتانداوه و نوس����ینه وه ی له كات����ی له ڕاس����تیدا حه كایه ته ك����ه دا، زۆرج����ار بۆ هه ر كوێ ده چ����وم، هه ر ده هاتمه وه الی ش����یعر، هه رچیم ڕۆده نا، هه ر له س����ه ر ڕوبه رێك له ش����یعر و هه ر به توخم و كه ره سته كانی ش����یعر دروس����تده بون. ته نانه ت چه ند جارێ����ك خه ریك ده بو ش����یعر جڵه وی تێكس����ته كه ی به ده س����ته وه ده گ����رت و به ئاق����اری تردا ده یبرد، كه له ڕاس����تیدا به اڵم بردوش����یه تی. زۆر تاڕاده یه ك����ی به دیوێك����ی ت����ردا، ئ����ه و ش����یعرییه ته یارمه تی����ی له ج����ۆره كان، به جۆرێ����ك منی له و ش����ته دا داوه ، كه ویس����تومه بیگێڕم����ه وه ، ڕزگاریك����ردوم له هه ندێك بۆشایی، كه ده كه وتنه ناو تێكسته كه وه ، ده س����تی خه یاڵ����ی ده گرت����م و هه ندێك له بنبه ست و بۆ خۆده ربازكردن توله ڕێی
وه ڕزب����ون به دی����ار نوس����ینه وه یه وه بۆ ده دۆزیمه وه . به اڵم دواجار ده كرێ بڵێم تێكس����ته كه ، به جۆرێك له جۆره كان هه ر له ژێر هه ژمونی ش����یعردایه ، تا ئاستێك ك����ه ش����یعر داگیریكردوه ، گ����ه ر نه ڵێم له ناودا حه كایه تی پێهه ڵچنیوه و ته نگی
كوشتوه .ئاوێن����ه : م����رۆڤ ل����ه م حیكایه ته دا، س����ه نتڕاڵه و گه ردون و ڕوداوو ش����ته كان به ده وریدا خولده خ����ۆن، له كن تۆ بونی مرۆڤ گرنگه و پاش����ان ڕوداوو ئه زمون و
ژیان و چاره نوس، یان به پێچه وانه وه ؟دالوه ر قه ره داغی : مرۆڤ س����ێنتراڵه ، قه ره باڵخ و له نێ����و سیس����تمێكی به اڵم جه نجاڵ له بێ شوناسی و بێ ئینتیمایی و په ڕاگه نده ی����ی و بزربونێكی بێس����نوردا. مرۆڤ لێره دا و له نێو ئه و سیس����تمه دا، بونه وه رێكی زۆر ده س����توپێ س����پییه ، ب����ه اڵم هه میش����ه وزه یه ك����ی زۆری بۆ خۆشاردنه وه و جێهێشتن هه یه ، ئه مه ش س����یفاتی گش����تیی هه م����و كه س����ێكی ئه و به تایبه تی تاراوگه نشینه ، په نابه ر و ناتوانن هاواڵتیبونی ك����ه په نابه رانه ی، خۆیان بۆ جێگه یه ك بس����ه لمێنن، هیچ كه پێنییه ، دۆكیومێنتێكی����ان كاخه ز و بزان����رێ خه ڵك����ی ك����وێ و چ واڵتێكن. ته نانه ت زۆرج����ار په نابه ر ناچار ده بێ، ناو و ناس����نامه و ته نانه ت شێوه زاره كه ی خۆی بگۆڕێ و ده س����كاریی بكات و خۆی بكاته كه س����ێكی تر. خۆی له ڕاس����تیدا من له س����ه ره تاوه ده مویس����ت به ته واوی خ����ۆم بۆ ئه و مرۆڤه كه ناوی په نابه ره ، ته رخانبكه م و گێڕانه وه كه به ده وری ئه و و كێش����ه هه نوكه ییه كانی����دا چڕبكه مه وه ، حه كایه ته كه یم ش����ێواندنی دواتر به اڵم به الوه گرینگتر له باسكردنی كێشه كانی ب����و، تا النیك����ه م ئه وه بخه م����ه ڕو، كه ش����تێكی جه وهه ری ل����ه و مرۆڤه دا هه یه هه میش����ه له به ر مه ترس����یی شێواندن و ده س����تكاریكردندایه ، له به رده م خه ته ری پۆلی����س و خۆش����اردنه وه و ونب����ون و ده س����ه اڵته كان به الڕێبردندای����ه ، هی����چ ش����تێك له و دونیایه دا، جێگه ی متمانه نییه ، ته نان����ه ت متمانه ی ئ����ه و مرۆڤه به خۆیش����ی، چ جای ب����گات به متمانه ی
ئه وانی تر پێی.ئاوێن����ه : لۆژیك����ی تێدای����ه ، خوێنه ر چاوه ڕوانی به شی دیكه له م حیكایه ته ی ب����كات؟ یان ژی به رهه م����ی دیكه ی له م
چه شنه ت ده بێت له داهاتودا؟دالوه ر قه ره داغ����ی : به ڵ����ێ له وانه یه . ئه گ����ه ر ده رفه ت����ی نوس����ینه وه ی، یان ڕاس����تتر بڵێم ئه گه ر توانای گێڕانه وه یم هه بێت. چونك����ه بیرمان نه چێ، ئه وه ی تری����ان ده ب����ێ گێڕان����ه وه ی حه كایه ته
ڕاسته كه بێت.
دالوهرقهرهداغیلهبارهیڕۆمانهكهیهوه:
خۆملهتێكستهكهداشاردوهتهوه
تایبهت)405( سێشه ممه ٢0١٣/١٢/٣ 18
بەئاگاهێنانەوەیەکلەمەڕئاکامەکانیبومەلەرزە
د. سەاڵح عه زیز
"سیناریۆی"پەشیمانیوهەڕەشەو
خۆدزینەوه"الیبەهمەنیقوبادی
شوان حەمە
لەهەشتەمین فیستیڤاڵی فیلمی کوردی لەلەن����دەن ب����ۆ یەکەمج����ار لەنزیکەوە بەهمەن����ی قوبادی����م ناس����ی. نیازمبو دیدارێکی ڕۆژنامەوانی لەگەڵدا سازبدەم. بەاڵم لەسێ دیداری تایبەتدا تێگەیشتم بەهمەن ل����ەو جۆەو کەس����انەیە کورد
وتەنی "لەناڵیش دەداو لەبزماریش".بۆ ئ����ەوەی دەرف����ەت ب����ۆ موجامەلەو نەهێڵم����ەوە ، ڕەنگاوڕەن����گ قس����ەی س����ینەماکاران و لەبەرچاوی بڕیارم����دا چەندین کامێرای تەلەفزیۆنی ، راستەخۆ ئاڕاس����تە ڕەخنەئامێزی پرس����یارێکی بک����ەم. ئەگەرچ����ی پرس����یارەکەی من س����ەبارەت به فیلمی وەرزی کەرکەدەن بوو ت����ا چەن����د وەک فیلمێکی کوردی دەناس����رێته وە؟ ب����ەاڵم دیاربو بەهمەن به پرس����یارەکە جواڵو بۆ ئەوەی وەاڵمی پرسیارەکە نەداتەوە، چەند نهێنییەکی درکان����د. ک����ۆی درکاندنەکانی بەهمەن وەک جۆرێ����ک لەمنەتک����ردن دەهاتنە بەرگوێ. وەاڵمەک����ەی بەهمەن جێگەی سەرنج بو، لەبەر ئەو هۆیە به پێویستم
زانی خوێنەری لێئاگادار بکەم.وەاڵمەکەی ئاوێنەو پرس����یارەکەی من له رۆژنامه ی به ڕاپۆرتێک و کرد بەهمەنم ئاوێنه و سایتی ئاوێنەنیوز باڵومانکردەوە، دواتر کەناڵی ک����ەی ئێن ئێن و گۆڤاری لڤی����ن و چەندین میدیای ت����ر ئاماژەیان
به ڕاپۆرتەکەی ئێمە دا.س����ەرەتا بەهمەن هیچ����ی نەوت، دوای نزیک����ەی هەفتەیەک، بەقودرەتی قادر، بەهمەن هاتە قسەو لەپەیجەکەی خۆی من و دژی تون����دی ڕونکردنەوەیەک����ی ئاوێنەو میدیاکانیت����ر باڵوکردەوە. لەو ڕونکردنەوەیەدا کە ئێمەش له س����ایتی له هەر نکوڵی بۆمانباڵوکردەوە، ئاوێنە جۆرە دیدارێ����ک دەکات و دەڵێت گوایە گێرەش����ێوێنم ، حەم����ە، ش����وان من، به فەنتازیاو خەیاڵ ئەو لێدوانەی بەهمەنم دروس����تکردوە، هەمانکات هەڕەش����ەی دادگام����ان لێدەکات، مەرجیش����مان بۆ
دادەنێت داوای لێبوردنی لێبکەین. هێرشی بەهمەن بۆ سەر من و ئاوێنەو نکوڵیکردنی هەمان����کات میدیاکانیتر ، ئ����ەوی ڕاس����تگۆیی له ڕاس����تیەکان، بەتەواوی خستە ژێرپرسیارەوە! لەگەڵ ئەوەش����دا ئێم����ە له ڕونکردنەوەیەک����دا ئاماژەمان ئارام����ەوە، بەپش����وویه کی دا، هەرکات پێویس����ت ب����کات تۆمارە
دەنگییەکە باڵودەکەینەوە. دوای ئەوەی بەهمەن تێگەیش����ت ئێمە بەڵگەمان الیە، جارێکیترو به ماسکێکی ترەوە، به ڕۆڵێکی ترەوە، خۆی نیشان دا. س����ەرباری ئەوەی بەهمەن خۆیی و ئەدمینی پەیجەکەی ژمارەی تەلەفونی منیان لەالی����ە، بەهم����ەن تەلەفون بۆ ئۆفیس����ی ئاوێن����ە دەکات و دەڵێت ئەو قس����انەی باڵوبونەتەوە قس����ەی نێوان ش����وان حەمەو بەهم����ەن بوەو نەک بۆ باڵوکردنەوە! ئەمجارەش ماس����کەکەی بەهمەن زو ئاشکرابو، چونکە پرسیاری م����ن و وەاڵمی بەهمەنی����ش له بەرچاوی دەی����ان ک����ەس و چەندی����ن کامێ����رای تەلەفزیۆنی����ی ب����وە. ئ����ەو ڕاس����تییە له تۆم����ارە دەنگییەک����ەدا ئاش����کرایە، پێش پرس����یارەکەی ئێم����ە له وەاڵمی پرس����یاری تردا بەهمەن باسی ئەوەی کرد کە له ئەسته نبوڵ زیاتر ئیحساسی کوردبونی خۆی دەکات وەک له هەولێر. ئەو تۆمارە دەنگییەش لەبەردەستدایە. له وەاڵمی پرس����یاری ئێم����ەدا بەهمەن دەڵێت "من ئێس����تا له هەولێرم زۆربەی کاتەکان... باوەڕم پێناکەیت.. ئەوەندە تەحقی����ر دەب����ی لەوێ کە ل����ه دەرەوە
تەحقیرت ناکەن".ڕەنگ����ە بەهمەن فیلمس����ازێکی خراپ نەبێ����ت، ب����ەاڵم له وەاڵمدانەوەیەک����ی وەاڵم����ی نەیتوان����ی خولەکی����دا دە پرس����یارەکەی ئێمە بداتەوە کە ئه مه بو "جی����اوازی نێوان فیلمێکی کوردی و
فیلمێکی تورکی چییە؟"لەه����ەردو هەوڵەک����ەی بەهمەن����دا من کراومەت����ە ئامانج، ب����ەاڵم ئەوەی الی م����ن زۆر گرنگ����ە، ڕاس����تگۆیی کاری ڕۆژنامەوانی خۆم و ئاوێنەیە. هەمو ئەو سیناریۆیانەش بەهمەنی قوبادی لەگەڵ ئێمە بەکاریهێنا، کەس بەنرخی تکتی
فیلمێک لێی نەکڕی.
پێویستە مرۆڤ پرسیار لەوە بکات، ئایا
له نەخشەی تەالرە بەرزەکان و ئۆردوگا نیشتەجێبوەکاندا
پێوەرە بەکارهاتوەکان
چین له سلێمانی؟ تا چەند سەالمەتی
هاواڵتیانیش رەچاوكراوە!
مرۆڤ لێره دا و له نێو ئه و سیستمه دا، بونه وه رێكی زۆر
ده ستوپێ سپییه ، به اڵم هه میشه وزه یه كی زۆری بۆ خۆشاردنه وه و
جێهێشتن هه یه ، ئه مه ش سیفاتی
گشتیی هه مو كه سێكی په نابه ر و تاراوگه نشینه
دالوه ر قه ره داخی فۆتۆ: ڕیبه ر نه جم
(405( سێشه ممه 2013/12/3 19تایبهت
به هۆی بونی "سێ سه ر" له ئاراسته كردنی یه كێت����ی و نه بونی مه رجه ع و ی����ه ك گوتاری له بڕی����اردان، كه وه ف����دی دانوس����تانكاری پارتی ئ����ه م "نامورتاحیه یان له گه ڵ یه كێتی له كات����ی دانوس����تانه كان به هێزه كانی دیكه وتوه "، هه ربۆیه پارت����ی پێیوایه ئه و دۆخه ئاڵۆزه ی ناو یه كێت����ی ده گوازرێته وه بۆ ناو ئه دای یه كێت����ی له په رله م����ان و حكومه تدا. شه شه م: باڵی كۆس����ره ت ره سوڵ و به رهه م س����اڵح له ناو یه كێتیدا پشتیوانی له بۆچونی به ش����داربونی گ����ۆڕان له حكومه تدا ده كه ن، باڵی ده ستڕۆیشتوی پارتی و حسابنه كردنی ناو یه كێتی بۆ ئه و ویسته ، هه مان ئه نجامی ئ����ه و دۆخ����ه ی لێده كه وێته وه ك����ه له خاڵی س����ه ره وه دا باس����مانكرد. حه وت����ه م: به بێ گۆڕان، یه كگرتو و كۆم����ه ڵ، چونیان بۆ ناو حكومه ت به "خۆكوش����تنی سیاسی " ده زانن، له ب����ه ر دو ه����ۆكار: یه كه م ئ����ه م دو هێزه هه ریه كه یان له سه رو 25 هه زار ده نگ له چاو به چونه راب����ردو كه میانكردوه ، هه ڵبژاردنی ناو ده سه اڵته وه ترس����ی پاشه كشه ی زیاتر ده كه ن. دوه م: چونكه پێگه ی جه ماوه ریی و ژماره ی كورسیان له ناو په رله ماندا ژماره یه كی گه وره نیه كه بتوانن له ناو حكومه تدا رۆڵی گرن بگێڕن. كه له باش����ترین حاڵدا یه كگرتو وه زاره تێكی س����انه وی و وه زاره تێكی ئاسایی ده درێت����ێ و كۆمه ڵێش ی����ه ك وه زاره ت، ئه م ترس����ه ش له الیه ن كادیری ناوه ندی ئه و دو ئاراسته ی س����ه ركردایه تیان كراوه و هێزه وه به تایبه تیش له ناو كادیری ناوه ندی كۆمه ڵی ئیس����امیدا ئاراس����ته یه كی به هێز هه یه بۆ مانه وه ی كۆمه ڵی ئیس����امی به ئۆپۆزسیۆن و نه چونی بۆ ناو حكومه ت. هه ش����ته م: گۆڕان زۆرینه ی ره وه ندی كوردی له ده ره وه ی واڵت
له گه ڵدای����ه و، وه ك هه مو جارێك ده یبینین، بۆ هه ر گرفتێكی ناوخۆیی ده توانێت جاده ی كوردی له ئه وروپ����ا بوروژێنێت. نۆیه م: ئه م هێزه له گه ڵ دو الیه نه كه ی دیكه ی ئۆپۆزسیۆن ئێس����تا خاوه ن����ی 40 كورس����ی په رله مانن له ئه گه ری ته ریككردنیان، ده توانن ئاسته نگی گ����ه وره بخه نه ب����ه رده م پارت����ی و یه كێتی له په رله مانداو ئه و یاس����ایانه ی پێویس����تیان به ده نگی دو له سه ر سێ هه یه بۆ تێپه ڕاندن، ئه مان ده توانن رێگ����ری لێبكه ن، كه جاری پێشو 35 كورسیان هه بو نه یانده توانی به م رۆڵه هه ستن. ئه مه سه رباری ئه وه ی له سه ر ئاستی ژماره ی كورسیه كانی ناو په رله مانی كوردستان گۆڕان هێزی دوه مه و ته ریككردنی پارتیه وه ، له الیه ن له پێكهێنانی حكوم����ه ت به زوڵمی سیاسی گه وره له مێژودا بۆ پارتی حس����اب ده كرێت به وپێیه ی س����ێ ساڵ به ر له ئێستاش )اقسا(ی گۆڕانی كرد له وه رگرتنی وه زاره ت له به غ����دا، ك����ه ئه م����ه ش ده بێته هۆی زیاتر راكێش����انی س����ۆزی جه ماوه ری ده سه اڵت بۆ گۆڕان به تایبه تیش جه ماوه ری یه كێتی . ده ی����ه م: فاكته ری ئیقلیمی ، به الی شه ریككردنی گۆڕانه له ده سه اڵتداو له ئه گه ری ته ریككردن����ی له الی����ه ن پارتی����ه وه ، به الی ئێرانه وه پرس����یاری گه وره له س����ه ر پارتی دروس����ت ده بێ و توركیاش ویس����تی له گه ڵ ش����ه ریككردنی گۆڕانه له حكومدا به وپێیه ی گه وره ی به شێكی ئابوریه كانی به رژه وه ندیه كه وتۆته ژێر قه ڵه مڕه وی گۆڕانه وه كه چه ند بی����ره نه وتێكی پارێزگای س����لێمانی و غازی ناوچ����ه ی "خۆرمۆله "ی ق����ه زای چه مچه مه ڵ هه ربۆیه گۆڕاندای����ه ، نف����وزی له ناوچ����ه ی نێچیرڤ����ان بارزانیش حس����ابی جدی بۆ ئه و
مه سه له كردوه .
هی���چ گومانیش له وه نی���ه هیچ كاتێك خه ڵ���ك ل���ه م هه رێمه دا نه یویس���توه دژه شۆڕش بێت و په رچه كرداری به رامبه ر ئه و كه سانه هه بێت كه له ناو ئه و شۆڕشانه وه گه یشتنه ده س���ه اڵت، به اڵم كاتێك خه ڵك ره فت���ارو ك���رداری زۆری ئه و كه س���انه ی له وێنه یه ك���ی خراپدا بین���ی ده بێت ئیتر خه ڵك چ بڕیارێك بدات و بیر له چی بكاته وه كه ده بینێت نه وه كانی ناو ئه و شۆڕش���انه به بیرك���ه ره وه و نه خوێنده واریانه وه له بری خزمه تكردن هاتون به بێ ئه وه ی كاته كانیان ته رخانبكه ن بۆ خه ڵك خه ریكی گه مه كردنن كۆمه ڵگاوه . زۆری به شێكی به چاره نوسی له م ده القه یه وه ئیت���ر خه ڵك ناتوانێت تا مردن چاوه ڕوانی ده ستی كورتی ئه م جۆره كه سانه ی ناو ئه و شۆڕشانه بێت، به مه ش ئیت���ر خه ڵك هه ق���ی ئه وه ی���ان هه یه كه ماناكانی ش���ۆڕش و وێنه كانی ئه و كه سانه بخه نه پشتگۆی و به شوێن كه سانێكی تردا بگه ڕێن له ده ره وه ی ئه م شۆڕشانه كار بۆ ئاینده یان بكه ن، له م سااڵنه ی رابوردویشدا زۆر كه س توانیان ئیتر له ده ره وه ی وێنه ی ئه و كه س���انه ی ناو شۆڕش بۆ رۆژگارێكی تر بگه ڕێ���ن و هیچ گومانی���ش نیه ئه گه ر كۆمه اڵنی خه ڵك بتوانن به رگه ی به ش���ێك له سته م و ئازار بگرن ئه وا ده توانن له چه ند سااڵنی داهاتودا هه مو وێنه ی نه وه كانی ناو ئه و شۆڕشانه بخه نه سه ر تاقه تۆزاویه كان و به و وێنه یه بگه ن كه دوارۆژی خۆیانی تێدا ده بیننه وه ، دیاره س���ه ره ڕای هه مو جۆره ئازار و سته مێك كۆمه اڵنی خه ڵك بۆ ئێستا
له هه نگاوناندان بۆ دۆزینه وه ی ئه و وێنانه ی كه خۆیان الیان مه به س���ته و گرانیشه هیچ هێزێ���ك بتوانێت به ر ب���ه و هه نگاوانه یان بگرێت، هه ر ئه م ترسه یش���ه له ئێس���تادا زۆرێك له كاربه ده س���تانی هێناوه ته س���ه ر ئه و باوه ڕه ی كه ئیتر ناتوانن كات بكوژن و به رگ���ه ی هێزی دی���اری كۆمه اڵنی خه ڵك بگرن كه به ژم���اره دوا وێنه ی���ان دیاره . ناتوانن له نێ���وان كات كوش���تن و ئازاری خه ڵك ئیتر درێژه به ته مه نیان بده ن، ئه م ترس و گومانه یش���یان له و هه نگاوانه یانه وه دێته دی كه گرتیانه ب���ه ر بۆ بێده نگكردنی كۆمه ڵگا كه خۆی له كوش���تن و ئازاردان و نانبڕین و راوه دون���ان و ته قه كردن و گرتن و ده ربه ده رك���ردن و چه ندین ه���ۆكاری تردا بینیه وه . له گه ڵ ئه مه یشدا كۆمه اڵنی خه ڵك درێژه یان به كاروانی خۆیان ده دا و توانیان زۆر وێن���ه تێبپه ڕێنن و بگه ن���ه ده ره وه ی ویس���تی نه وه كان���ی ن���او شۆڕش���ه كان و بیانخه ن���ه په راوێزه وه . به مه ش به ش���ێك له نه وه كانی ناو ئه و شۆڕشانه گه یشتونه ته ئه و یه قین���ه ی كه ئیتر وێن���ه و ماناكانی رابردوی���ان رزگاری���ان ن���اكات له توڕه یی كۆمه ڵگا، بۆی���ه پێده چێت ئه گه ر دره نگ نه بێ�ت بۆیان ئ���ه وا له جیاتی كاتژمێرێكی له كاركه وتو كه س���ااڵنێكه كاری پێده كه ن بیریان له وه كردۆته وه بیس���ت كاتژمێری باشی گرانبه ها له به رۆكیان بده ن تا بتوانن به كات كه خۆی له خزمه تكردندا ده بینێته وه ئیتر كه مێ���ك له توڕه یی كۆمه ڵگا خامۆش
بكه ن.
س���ه رۆكی كاتیی له الی���ه ن به ڕێوه به ری گشتی دیوانه وه بانگهێش���تكرا، كه ئه مه نه كراوه ته وه ناخۆدا جێ���گای له په یڕه وی واته كێ داوای به ته مه نترین كاندیدی ده رچو ده كات بۆ سوێندخواردن و دانیشتن له سه ر كورسی س���ه رۆك و به پێی په یڕه و ده بوایه دواتر بانگهێش���تی جێگر و سكرتێر بكرێت ده سته ی پێكهێنانی س���وێندخواردن و بۆ س���ه رۆكایه تی كاتیی ئه مه ش نه كرا و ته نها سه رۆك بانگكرا و چه ند سوره ت له قورانی پیرۆز خوێنراو سه رۆك ناوه كانی خوێنده وه و داوای له ئاماده بوان كرد ماوه یه ك به پێوه بوه س���تن بۆ گیان���ی پاكی ش���ه هیدان و هه ماهه نگ به وه ستانی ئاماده بوان سرودی نه ته وه یی ئه یڕه قی���ب لێدرا و ئه وه بو دوان له كاندی���ده س���ه ركه وتوه كانی كۆمه ڵ���ی ئیسامی له گه ڵ بیستنی سه دای ئه یڕه قیب بێگوێدانه هه ستی 109 هاوڕێیان دانیشتن و له به ر س���روده كه هه ڵنه ستانه وه ، من پێم سه یربوو زۆریشم پێناخۆش بو چونكه من وا بارهاتوم كاتێك له سروده نیشتمانیه كان گوێ ده گرم موچڕكه له ته وقی س���ه رمه وه دێت و له بن پێمه وه ده رده چێ و فرمێسكی شادی ده ڕژم، له راستیدا وامده زانی ئه و دو
به ڕێزه ده س���تدرێژی بۆ سه ر پیرۆزیه كانی من ده كه ن، بۆ بێشانس���ی منیش یه كێك له وانه ی دانیشتوه زۆر له من نزیك بو به اڵم ئه وه ی دڵخۆش���ی كردم كاندیدێكی دی بو كه خوش���كێك بو له فراكس���یۆنی كۆمه ڵ له گه ڵ هه موان به پێوه وه ك ئێمه وه ستابو دواتر بیس���تم له 6 كاندیدی كۆمه ڵ ته نها 2 كاندید ئه و س���روده یان ره دكردوه ته وه و ئه مه ش ب���وه جێگای پرس ب���ۆ من له 6 كه س���ی كۆمه ڵ 4 ك���ه س دژی ئه یڕه قیب نه ب���وو هه س���تانه س���ه رپێ و دو ك���ه س هه ڵنه ستان؟ به اڵم من رێگه م به خۆم نه دا و مافم به خۆم نه دا ك���ه روبه ڕویان ببمه وه و به ئ���ازادی بیروڕام له قه ڵه م���داو وتم مافی خۆیانه و بۆچونی خۆیانه ، به اڵم كاندیدێكی پارتی ئیدانه ی ئه و هه ڵوێسته ی كردو دواتر چه ندین ده نگی ناڕه زایی دژ به هه ڵوێستی ئه و دو كاندیده به رزبویه وه و غه ڵبه غه ڵب و
پشێویی له هۆڵه كه دا دروستبو.مه تن���ی نوس���ینی س���وێندخواردنه كه به گه وره یی له ب���ه رده م هه مو كاندیده كاندا دانراب���و به پێی پیتی )ئه بج���ه د هه وه ز( ده رچوه كانی بانگكرد بۆ س���وێندخواردن، مه تنه كه و به پێ���ی كاندی���ده كان زۆربه ی
ب���ه زاراوه ی كرمانجی خوارو )س���ۆرانی ( س���وێندمانخوارد ب���ه اڵم ئ���ه وه ی جێگای س���ه رنج بو ژماره یه كی به رچاو له كاندیده سه ركه وتوه كانی ده ڤه ری بادینان بێگوێدانه پڕۆتۆكۆڵ و ئه ته كێتی س���وێندخواردنه كه و كه به س���وێندخواردن تایب���ه ت به ن���دی له په یڕه وی ناوخۆدا نوس���راوه و به زاراوه ی س���ۆرانی هاتوه به ش���ێوه زاری كرمانجی هه ریه كه ی���ان س���وێندیانخوارد و س���ه رو
به شێوه یه ك سوێنده كه ی ئه خوارد.پ���اش ك���ه كاندی���د 111 كه وات���ه س���وێندخواردنه كه بونه نوێنه ری خه ڵكی كوردس���تان و ئه م به ڕێزانه ك���ه له یه كه م رۆژه وه له س���ه ر سرودی نه ته وه یی ناته با و له سه ر ئه و ش���ێوه زاره ی سوێندیانپێخوارد دیس���ان ناته ب���ا ئه بێ چوار س���اڵ چۆن پێكه وه به رنه سه ر؟! گه لی كورد چاوه ڕێی ئه م به ڕێزانه یه یاس���ای زمانی ستانداردی كوردی په س���ه ند بكه ن له س���ه ر سرودی نیشتمانی و مارش���ی نه ته وه یی رێبكه ون و ده ی���ان و س���ه دان یاس���ا له چاوه ڕێی ئه م 111 ئه ندام���ه به ڕێزانه دایه بۆ ئه وه ی چاو هه ڵبێنن و ژیانی هاواڵتیان خۆشتر و گه شتر بكه ن به و هیوایه ی ناته بایی دی نه بینین.
ئه وه ی زۆر سه یربو الی من له هۆڵه كه دا و هه واڵنێری ده ی���ان س���ه ره وه له به ش���ی رۆژنامه و رادیۆ و ته له فزیۆن و س���ایته كانی لێ بو، ئه م به ڕێزانه كردیانه هه اڵ له س���ه ر هه ڵنه س���تانه وه ی دو كه س له به ر سرودی ئه یڕه قیب، به اڵم كه س به الی ئه و الیه نه دا نه چو كه بۆچی له س���ێ خولی پێش���ودا له س���ه ر ئ���ه وه رێكنه كه وتن چ���ۆن و به چ زاراوه یه ك س���وێندی یاسایی بخورێت. برا كاندیده توركمان و ئاس���وریه كان سه رباری س���وێندخواردنه كه یان به كوردی س���ۆرانی سوێندیان به زمانی دایكی خۆشیان خوارد ئه وه ماف���ی خۆیانه رێزی لێده گرین به اڵم ئێمه ی كاندیده ك���وردی زمانه كان بۆچی نه توان���را له س���ه ر وتنه وه ی رس���ته یه كی س���تاندارد رێكه ون و هه مومان س���وێندی پێبخۆین، ئه م���ه ره خنه یه له ئه ندامانی 3
خولی پێشو.ماوه ته وه له به ڕێوه به ری گش���تی دیوان بپرسین ئایا ده قی سوێنده كه به وه رگێڕاوی دراب���وه برا توركمان و س���ریانیه كان؟ یان هه ریه كه ی���ان بۆ خ���ۆی وه ریگێڕابو وه ك
ئه وه ی بادینیه كه ؟
گۆڕانلهبهر10هۆكار...پاشماوه
لهكاركهوتنیكاتژمێرهكان...پاشماوه
رۆژیسوێندخواردنی...پاشماوه
نوێبون ل���ه م چوارچێوانه دا ته نها به گۆڕینی پێكهێنه ره كانی حكومه ت مه یسه ر و ته واو نابێت، به ڵكو پێش هه ر شتێك نوێبونه وه ی دیدگاكان و ئه خاقیاتی كار و په یوه ندی ده وێت، بۆ ئه وه ی ئه م���ڕۆ درێژه ك���راوه ی دوێن���ێ نه بێت به ڵكو ئه ڵقه یه كی گه ش���ه كردوی ئه و بێت و، فه زایه ك بێت بۆ پڕكردنه وه ی قوڵ و جدی و، به زانس���تی كارك���ردن و، )اعتبار( گێڕان���ه وه بۆ لێهاتویی و دڵس���ۆزی و ش���اره زایی و نیش���تمانپه روه رێتی ، هه روه ها بۆ ئه وه ی تێگه یش���تنمان بۆ قۆناغی نوێ به شێكی جیانه كراوه بێت له تێگه یشتنمان بۆ جیهانی سه رده م و ئه و دۆخه ی پێویسته بێت و دۆخی خۆبیناكردنه وه ی ئێمه بێت, له ڕویه كی ت���ره وه ئه م قۆناغه بۆ نوێی���ه ؟ له به ر ئه وه ی جێگۆڕكێ له شوێنی هێزه كاندا رویداوه ؟ یاخود هێزه كان���ی كۆمه ڵ���گا دوای ملمانێیه كی دور و درێژ له گه ڵ یه كتردا ئه زمون و مێژو گه شه كردنی كۆمه ڵ���گا، گه یاندونی���ه سازش���ێكی مێژویی؟ سازش���ێ كه سنور بۆ دابه ش بونه به سوێكان و ملمانێ���ی خوێناوی وناته ندروس���ته كانی رابردو دابنێ���ت و، جۆرێ���ك له یه كێت���ی نێوخ���ۆی بۆ رۆش���نبیری و كلتوری كۆمه ڵ���گا بگێڕێته وه و، كۆمه ڵی نیشتمانی له سه ر بناغه و رێكه وتنێكی نوێ دابڕێژێته وه ، كه س���ازانێكی نوێی به دوادا بێت؟. بۆ ئه وه ی دۆخی له ناكاو نه بێته حاڵه تی سروش���تی و چه س���پاوی كۆمه ڵگا و، سیاسه ت و له به ڕێوه بردن���ی حوكومڕانی���ش، كارگێ���ڕی و رۆژانه ی كێشه كان و، دابینكردنی خزمه تگوزاریه س���ه ره تاییه كان و، ته نانه ت چاره س���ه ر كردنی به ڵك���و نه بێت���ه وه . ك���ورت كێشه كانیش���دا ببێ���ت به چاالكی مه ده نی ب���ۆ ده رگا كردنه وه ب���ه روی په ره پێدان و، گه ش���ه كردن و، داهێنان و ده س���تكه وتی نوێ و خستنه ڕێی كۆمه ڵگا به ره و
ره وتی گه شه كردنی ژیاریی سروشتی خۆی .ئه مه یه وامان لێده كات له گۆشه نیگایه كی تره وه دیسانه وه پرسیار بكه ین، چیمان له قۆناغی نوێ ده وێت؟ به اڵم بۆ ئه وه ی وه اڵمی ئه م پرس���یاره بده ین���ه وه ده بێت وه اڵمی پرس���یارێكی تریش المان رون بێت كه ئه ویش ئه وه یه ، ئه م قۆناغه
نوێیه كه چی له ئێم���ه ده خوازێت؟ به تایبه تیش له هێزه سیاس���یه كان و ده سته بژێری كۆمه ڵگا؟ چونكه بۆ ئه وه ی وات���ا و ناوه ڕۆكێكی ئه رێنی و ئومێ���د به خ���ش به قۆناغی نوێ بی���ن، ده بێت له ئاستی وه اڵمدانه وه ده سته بژێره كانیش هێز و به خواست و ئه ركه كانی قۆناغه كه دا بن. چونكه ئه گه ر هه ر قۆناغه هێز و كاراكته ر و ده سته بژێری خۆی نه بێت، النیكه م بیركردنه وه و فۆرمی نوێی گوزارشت له خۆدان و خۆ نمایشكردن و، ویستی خۆنوێكردن���ه وه ی ده وێ���ت كه هه م���و ئه وانه پێویستی س���ه ره كی و بنه ڕه تی خۆگونجاندنی هێز و ده س���ته بژێره كان له گ���ه ڵ رۆحی قۆناغی نوێ���دا ده رده خه ن، ده نا هێ���زه كان به پێكهاته فكری و رێكخراوه یی و میكانیزمه نوێیه كانیانه وه ، ده بن���ه به رده س���ت له ب���ه رده م ئاراس���ته دان نوێبون���ه وه و به قازانج���ی ن���وێ به قۆناغ���ی گه ش���ه پێدانی سیاس���ی و كۆمه الیه تی و ئابوری كۆمه لچگا. ب���ۆ ئه وه ی ئ���ه م خۆگونجاندنه ش بێت���ه دی پێویس���تمان به ره خنه گرتن���ی جدی له مۆدیل���ی حزبی و حوكومڕانی هه یه ، چونكه ) نمگ( ه حزبی ته حه دایه ك���ی گه وره ی به رده م نوێكان و له ده رفه ت���ه ج���وان س���ود وه رگرتنه م���اف دان به قۆناغه نوێكه ، له م نێوه نده ش���دا لێپرس���راوێتی به دانپیان���ان و پێویس���تمان به ره وایه ت���ی باوه ڕهێن���ان له ئه س���تۆگرتن و داوه ریكردنی هاواڵتیان له ملمانێی هه ڵبژاردنی خاوێن و كێبڕكێی مه ده نیدا هه یه ، ده سته بژێری هێزه كانی ئێمه ده بێت فێر ببن لێپرس���راوێتی بگرن���ه ئه س���تۆ و به و ج���ۆره ی ش���ه هامه تی ئه خاق���ی و رۆحی نیش���تمانپه روه رێتی و ناخی مرۆڤایه تی���ش ده یخوازێت، گ���ه ر ناتوانن ببنه ئاس���ۆی هه ڵهاتنی قۆناغی ن���وێ ، با ئه و مافه به كۆمه ڵگا و هاواڵتیان بده ن، ئاسۆی جێگره وه بخه نه ڕو، بۆ ئه وه ی قۆناغی نوێ ، یه كس���انبێت به مافی نوێ ، ده ستكه وتی نوێ ، فراوانتركردنی پانتاییه كان���ی كه رامه تپارێ���زی و دادپه روه ری و خۆش���گوزه رانی و ره تكردنه وه ی چه قبه ستویی و ده مارگیری و به س���ه ر خۆدا داخران و میكیاجی
سیاسی و فكری .
هێزهســیاســیو...پاشماوهله ئه نجام���دا ئابڵوقه ئێران���ی ناچارکرد گۆڕینی بگۆڕێ���ت. هه ڵس���وکه وتی ک���ه هه ڵسوکه و ت له کاتێکدا بو، که ئه مریکاش گه شتبوه ئه و باوه ڕه ی که ناتوانێت هێزی س���ه ربازیی به رامبه ر ئێران به كاربهێنێت. س���ه رئه نجامی ئه مه رێکه وتنی جنێف بو له نێوان ئێران و ئه مریکادا. رێککه وتنامه كه
پێنج شه وو پێنج رۆژی خایاند.
پاش رێککه وتنئێران پ���اش رێککه وتنامه که ورده ورده به فرۆشتنه وه ی بکات ده س���ت ده توانێت نه وته كه ی. هه رچه نده ئێستا بۆ شه ش مانگ ئێران ته نها ده بێت به ب���ڕی رێگه پێدراوی ئێستا نه وت بفرۆش���ێت. رێککه وتننامه كه چه ندین داخوازی تیادایه که ده بێت ئێران خۆبه خشانه ئه نجامی بدات هه تا زه مینه ی رێککه وتننامه یه ك���ی تۆکم���ه بێته ئاراوه. به اڵم دیاره هه ردوال ئێران و شه ش زلهێزی له س���ه ر رێگه خۆش���کردن جیهانی کۆکن ب���ۆ هێنانه وه ی ئێران ب���ۆ نێو کۆمه ڵگای نێوده وڵه ت���ی. هاتنه وه ی م���ه الکان ڕوی له ناوچه كه دا ده كرێت ناوچه كه ده گۆڕێت. بڵێین که س���ێ جۆر هێز ه���ه ن. تورکیا،
ئیسرائیل و عه ره بی سوننه.دژ به ئاش���کرا ئیس���رائیل به رێککه وتننامه که یه، به اڵم له ده رئه نجامدا له قازانجی ده بێت، چونک���ه چیدی ئێران دژایه ت���ی ن���اکات. ئ���ه وه ی ئاش���کرابوه دژایه ت���ی ئیس���رائیل له الی���ه ن عه ره ب و تورک و فارس���ه وه هه میش���ه بۆ فریودان و چاوبه ستنی جه ماوه ری که مئاگای واڵتانی موسوڵمان بوه. قازانجێکی تری ئیسرائیل له وه دایه نزیکایه تی زۆرده بێت له گه ڵ هێزه سوننیه کاندا که نزیکترن له سنوره كانیه وه هه روه ه���ا ئ���وردون، س���عودیه و وه ك
میسریش.هه رچ���ی تورکیای���ه دۆخه ك���ه ئاڵۆزه. تورک هه وڵئ���ه ده ن که وه ها ده ربخه ن که پێخۆش���حاڵن. دیاره ت���ورک له نێوان دو به رداشدا بون، گه ر ئێران ببێت به خاوه ن چه کی ئه تۆمی ئه وا له زیانیاندایه که واڵتێکی ئیسامی به هێز له سنوریاندا بێت. گه رچی تورکه كان هه میشه ئه وه دوپاتده که نه و که له چوارسه دساڵی رابوردودا سنوری نێوان
دو واڵت هیچ کێشه یه كی نه بوه.به اڵم له راستیدا له روی جیوپۆله تیکه وه
تورکی���ا له قازانجی���دا نی���ه. تورکیا وه ها هه س���ت ده كات که ده وره دراوه به کۆمه ڵه هێزێک که له خه تی جیوپۆله تیکی ئێرانن، که خۆی له س���وریا و عێراق و هێزه کانی تر ده بینێته وه. تورکیا ئێستا هه ست ده كات وه ك یابان���ی لێهات���وه، گه رچ���ی به هێزه له روی ئابوریه وه به اڵم له روی سه ربازییه وه قه ڵه مڕه ویی ناوچ���ه ی ته نانه ت ناتوانێت خۆش���ی بپارێزێت. ئه وه ی شایانی باسه تورکی���ا له هه وڵ���ی گۆڕین���ی ش���ێوازی س���ه ربازیدایه ک���ه هه م م���اوه ی خزمه ت
که مبکاته وه هه م ژماره ی سه رباز.ئای���ا واڵتانی که ن���دا و چ���ی ده كه ن؟ له روی کۆمه ڵێ���ک گۆڕان���کاری ده بێ���ت سه ربازی و لۆجیستیکیه وه. هه موی له پێناو
هاوسه نگیی هێز له گه ڵ ئێراندا.
کاریگه ریی له سه ر کوردک���ورد هه رگیز له به رژه وه ن���دی نیه که به تایبه ت به هێزبن، ده وروب���ه ری واڵتانی ئه گه ر هاتو ئه و واڵته هێش���تا نه گه شتبوه قۆناغی واڵت���ی بازرگانی. واڵتی بازرگانی قۆناغێک���ه که واڵتان پێیده گه ن که تیایدا خاک و س���ه رباز رۆڵیان نامێنێت و س���نور بازرگانی و پیشه س���ازی و کاڵده بێت���ه وه، کااڵ و ش���مه ک ده بنه ئامرازی په یوه ندی. بۆ نمونه تورکیا هه ت���ا به هێزبێت له روی له ڕوی کورددایه له قازانج���ی ئابوری���ه وه ش���ه ڕه وه، چونکه ئه گه ری ش���ه ڕ که متر ده کات���ه وه. به پێچه وانه ش���ه وه راس���ته. ئێران له س���ه رده می ئابڵوقه دا کوردستانی قه ڵه مڕ ه ویی و ناوچ���ه ی وه ك ده ویس���ت ده روازه ی ئابوری. به اڵم به الچونی ئابڵوقه ئێران ئامانجی تری زیاتری ده بێت. لێر ه دا خاڵێ���ک ش���ایانی ئاماژه پێکردنه. ئه گه ر بێ���ت و کۆمپانیا زه به الحه کانی نه وت بچنه ئێران���ه وه، له نێویان���دا کۆمپانی���ا نه وتیه ئه مریکی���ه كان، که ئه مریکا زۆری پێخۆش ده بێت. ئه وا ره نگه ئێران زیاتر بکرێته وه. له ده رئه نجامدا ره نگ���ه ک���ه کرانه وه یه ك له قازانج���ی نه بێت. له مێژودا ته نها جارێک ئه مری���کا پش���تگیری له ماف���ی مرۆڤکرد له ئێران له س���ه رده می کارته ردا، بوه هۆی روخان���ی ش���ا. کرانه وه ی ئێ���ران ده بێته له س���ه رکوتکردن ئێران که متوانایی هۆی له ناوه وه، ئه مه ش ره نگه چه ندین که لێنی
نه خوازراوی به ڕودا بکاته وه.
وهرزیهاتنهوهیمهالکان...پاشماوه
کە به تاوانی "تیرۆر" بەهۆی ئەندام بونیان له پەکەکە تۆمەتبارکرابون.
خ���ۆی تی���رۆر یاس���ای " فێش���ەر وتی، پێناس���ەیەکی زۆر گش���تگیری هەی���ە، بۆیە گاڵتەئامێزە له زانس���تی یاسای نێودەوڵەتیدا. ئ���ەم یاس���ایە ب���ۆ داپڵۆس���ینی کوێرانەیە، ئەمەش���ە وایکردوە له رێ���گای ئەو یاس���ایەوە
ڕەوەندی کورد بچەوسێننەوە."ئاماژەی ک���رد زۆر پەناب���ەری کورد هەیە تەنه���ا بەه���ۆی هەڵواس���ینی وێنەی عەبدواڵ ئۆج���االن و گەریاکانی پەکەکە له ماڵەکانیاندا به تۆمەت���ی دواتری���ش دەس���تگیرکراون "تی���رۆر" دادگای���ی کراون و، وت���ی، " ئەوەی ک���ە دادگا به ئەنقەس���ت پش���تگوێی دەخات ئەوەیە کە له کوردس���تان داگی���رکاری هەیەو لەبەرامبەریش���دا بەرگریک���ردن هەی���ە. زۆر ئاس���اییە ئەوانەی ئەندامان���ی خێزانەکانیان بەش���داری ئ���ەو بەرگریکردن���ەن له خ���اک و خەڵك���ی خۆیان، وێنەیان له ماڵ���ە کوردەکان هەڵبواس���رێن، ب���ەاڵم پشتگوێخس���تنی ئەم ڕاستینەیە له کوردس���تان ئەو گومانە گەورە
دەکات کە کە داپڵۆس���ینێکی ڕێکخستنکراو ل���ه دژی کورد بەڕێ���وە دەچێ���ت له ئەوروپا، بۆی���ە لەرێگای ئەو یاسایەش���ەوە یەکەمجار
تاوانباریان کردن له ئەڵمانیا."کەمال ئاتامان کە بەرپرس���ی کۆمەڵەیەکی کوردی بوە له شاری ش���توتگاردی ئەڵمانیا، وتی،" له دوای قەدەغەکردنی پەکەکە زۆربەی قاوەخانە و سەنتەرە کۆمەاڵیەتیە کوردیەکانیش بۆ هەتاهەتایە یان بۆ ماوەیەکی کاتی لەالیەن س���اڵ 25" داخران." وتیش���ی، پۆلیس���ەوە لەمەوپێش هاتمە ئەڵمانی���ا و بەخۆم دەگوت ئازادی هەیە، بەاڵم ئەوە درێژەی نەکێش���ا و ئێس���تا بۆ كوڕو کچاکانم ئازادی نییە. هەیە بەس چۆن، دەتوان���ی مافی کلتوریت هەبێت بەمەرجێک کوردێ���ک نەبیت داوای مافەکانت بکەیت. کۆمیدیای���ە، ئێرە له تورکیا دەچێت
بۆ کوردی سیاسی."مەم���ەت ئیلک���ەر، کوردێک���ی تەمەن 58 ساڵەو 30 ساڵە له بەرلین ژیان دەکات و، وتی، "ئێمەی کورد تەحەمولم���ان نەماوە، چونکە له 20 س���اڵی ڕاب���ردودا هێزەکانی دژە تیرۆر
هەر کاتێک بخ���وازن له دەرگاوە بەزۆر خۆیان دەک���ەن به ماڵی هەر کوردێک گوایە ش���کی تیرۆریان لێ هەیە." وتیش���ی، " کە دێن هەمو شت بەس���ەریەکدا دەدەن و بۆ وێنەی ئۆجاالن دەگەرێن و ئااڵی کوردستان دەبەن.هەرکاتێک زەوقی نەژادپەرستیان بجوڵێت یەکسەر دێن و بەر دەبنە ماڵە کوردەکان، بەڕاستی ماندویان
کردوین."بەپێی ئام���ارە دیموگرافیەکانی حکومەت و ڕێکخ���راوە مەدەنیەکان، له ئەڵمانیادا زیاتر له 800 هەشت س���ەد هەزار کورد ژیان دەکەن، بەاڵم ئەم ژمارەیە زۆر زیاترەو دانیش���توانی کورد دەوترێت زیاتر له ملیۆنێکیش بن، چونکە بەهۆی فشارەکانەوە، هەیە حاشا له ناسنامەی
کوردی خۆی دەکات.هاوار ئەس���ان کە خوێن���دکاری خوێندنی هەبۆڵدت���ی ن���اوداری له زانک���ۆی بااڵی���ە بەرلین، وتی، " کە گوێت له وش���ەی ئۆجاالن و پەکەکە بێت یەکسەر کورد و خەباتی رزگاری دێتە پێش چاوت، کە دەڵێیت کوردم یەکسەر ئەوروپیەکانی���ش دەڵین ئۆج���االن و پەکەکە
دەناس���ین، زۆربەش���مان خاوەن���داری لەمە دەکەی���ن و دەڵێین وایە ئێم���ە کوردین، بەاڵم زۆریش له ترس���ی ئەوەی توشی فشار نەیەن، نکوڵ���ی له کوردبونی خۆیان دەک���ەن، بۆیە
دەوترێت ئامارەکە زۆر زیاترە.""هەمومان پەکەکەین"
هەین���ی 16ی تش���رینی دوەم نزیکەی 25 هەزار ک���ەس به ڕێپێوان به ناو ش���ەقامەکانی بەرلینی پایتەختی ئەڵمانیادا خۆپێشاندانێکی جەماوەریان کرد و تێکڕا داوایان کرد پەکەکە له "لیستی تیرۆر" دەرخەن و ئەو فشارانە نەهێڵن کە لەس���ەر مافە کلتوری و سیاسیەکانی کورد هەیە لەو واڵتەدا. خۆپیش���اندانەکە له شەقامی کارل مارکس له ناوجەرگەی بەرلین دەس���تی پێکرد و، جگ���ە له کورد، ه���ەزاران ئەڵمانی و کەمە نەتەوەکانی دیکە بەشداریان تیادا کرد. کوردی و مۆزیکی به ستراتن و خۆپیشاندانەکە دروشمی، "هەمومان پەکەکەین"، بەڕێوە چو. دەیان ڕێکخراوی چەپی ڕادیکاڵ و گروپەکانی مافی مرۆڤیش بەش���داری خۆپیش���اندانەکە
بون.
ڕێپێوانەکە ئاش���تیخوازانە بو، ئەوە نەبێت پۆلیسێکی زۆر له هێزەکانی چاالکی مەدەنی و دژە تی���رۆر ک���ە ل���ەوێ ئامادە ب���ون، جار جار هەوڵیان دەدا وێن���ەی عەبدواڵ ئۆجاالن و ئ���ااڵی پەکەکە له دەس���تی خۆپیش���اندەران بس���تێنن، بەاڵم ڕوبەڕوی بەرگری دەبونەوە و
دواجار وازیان دەهێنا. له ن���او ئاپ���ۆرای خەڵك، ک���ە ڕێکخەران پۆلیس���ێکیان دەریانهێن���ا و خۆپیش���اندەران بەوتن���ەوەی دروش���می " پەکەک���ە هێ���زی گەالنی دنیایە" نەیانهێش���ت وێنەی ئۆجاالن له دەستیان بستێنێت، دوای کەمێک هاتنەوە سەرخۆی، پۆلیس���ەکە به پەله پەلێکەوە وتی، " ئەو وێەنەیە )عەب���دواڵ ئۆجاالن( له ئەڵمانیا
قەدەغەیەو دەبێت ڕادەستی بکەن."خۆپیش���اندەران گوێیان پێن���ەداو، دواتر لەگۆڕەپان���ی براندینبێ���رگ کۆبون���ەوە بۆ مەراس���یمێک کە پارتی ئاشتی و دیموکراسی هەری���ەک ڕێکیانخس���تبو. )بەدەپ���ە( س���ەاڵحەتەدین بەدەپە له هاوس���ەرۆکەکانی دەمیرتاش و گوڵتان کاش���اناک لەوێ ئامادە
بون. له لێدوانێکی جەماوەریدا دەمیرتاش وتی، " ئەو یاسایەی کە س���یمبولەکانی دەستانی قەدەغ���ە ک���ردوە بێبنەمای���ە، چونکە مافی دەربڕینی بۆچونی سیاس���ی بەندێکی گرنگی
جاڕنامەی مافی مرۆڤە."دەمیرت���اش ڕەخن���ەی گرت و، وتی، " گەر ئەڵمانی���ا و یەکێت���ی ئەوروپا بەڕاس���تی بۆ ئاشتین له تورکیادا، دەبێت کۆمەک به پرۆسەی دانوس���تان بکەن و یەکەم هەن���گاوی جدیش دەرهێنانی پەکەکەیە له لیستی بەناو تیرۆر".
لەسەر ڕێکەوتننامەکەی 20 ساڵ لەمەوبەری نێوان ئەڵمانی���ا و تورکیاش، وتی، "بەداخەوە، ئەڵمانی���ا و زۆرێک له واڵتانی یەکێتی ئەوروپا، له پێناو ئابوری، مافەکانی مرۆڤیان له تورکیا
خستە ژێر پێیانەوە."دواتریش وتی، "ک���ەس ناتوانێت بڵێت ئەم دەیان هەزار مرۆڤەی لێرە کۆبونەتەوە ئەمڕۆ، تیرۆریستن، لەکاتێکدا ئەم مرۆڤانە کار دەکەن ئابوری لەپەرەپێدانی بەشدارن ئاشتیخوازانە ئ���ەم واڵتانە و به ئارەق���ەی ناوچەوانی خۆیان
ئەم واڵتانە بەرەو پێشەوە دەبەن".
پەکەکەبوبه35ساڵ...پاشماوه
ونبون*ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )نوری حه مه امین ره شید (
هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .*ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )عبدالله علی مراد ( هه ركه س
دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .*ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )عبدالرحمن احمد محمد (
هه ركه س دۆزیه وه بیگه رێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .
ونبون* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )هه ریم محمد قادر ( هه ركه س
دۆزیه وه بیگه رێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی ) راس�����������تی محمد ما
احمد ( هه ركه س دۆزیه وه بیگه رێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )كاوه شفیق عبدالرحمن(
هه ركه س دۆزیه وه بیگه رێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .
فیاسکۆخهباتعهبدواڵ
ههفتهیپێش���و،میدیایک���وردیبهناویڕێکهوتنودامهزراندنیدهس���هاڵتێکیسیاس���ینوێوه،دیس���انهوهبهوێنهیبێدهنگودوقۆڵیئهوسهرکردانهئاشنایکردینهوهکهزیاترلهبیستساڵه،ئهمسیستمهبهناویسیاسهتهوهناوبهناوولهبۆنهیجیاجیادادهیدابهڕوماندا.ئهووێنانهیکهلهدیموکراس���یمۆدێرنداتهنها
بیریفیلمهکۆمێدییهبێدهنگهکانیچارلیچاپلنماندهخاتهوه.زیاترلهنیوس���هدهیهسیاسهتیكوردیلهباشوربهشێوهیهكیبنهڕهتیتهنهالهدهس���تیههمانئهودوباڵهسیاس���ییهدایهكهلهناوهڕاس���تیشهستهكانهوه،کوردهواریبهجهاللیومهالییناوزهدیکردوه.هەربەمپێیە،لهوهتهیشۆڕشی
ئهیلول،كوردهواریخاوهنیتهنهایهكنهوهیسیاسییه.تهنانهتپاشبیس���تساڵبهسهریهکهمینههڵبژاردنیپهرلهمانیدالهههرێمیکوردس���تان،نهتوانراههرێمل���هدوزۆنهکهیههژمونیپارتیلهالیهکویهکێتی/گۆڕانلهوالکهیترهوه،ڕزگاریبێت.ههڵبژاردنهپهرلهمانییهکهیئهیلولیئهمساڵبهڕونیئهوهیسهلماندهوهکههێشتاکوردستان،دوزۆنیسهربهدوههژمونه.
لهههمانس���ۆنگهوهكایهیسیاس���یكوردییبهئێستاش���هوه،بهشێوهیهکلهش���ێوهکان،درێژكراوهیههمانكایهیشهس���تهكانیس���هدهیپێشوه.سهرهڕایچهندی���ندهموچاووكاراكتهریسیاس���ین���وێ،بهاڵمنههی���چكاملهدوهێزهحوكمڕانهك���هونهئهوانهیئۆپۆزس���یۆنیشنهیانتوانینهوهیهكینوێیسیاس���یفراژیبكهن،نهوهیهککهسیاس���هتلهپارادایمێکینوێدا،جیاوازلهودومهیله،
نمایشبکات.ئهوهقس���هیپێناوێت،پاشبیستساڵلهدهس���هاڵتیخۆواڵتی،حاڵیحازرگهمهیسیاس���یلهکوردستانداههمانگهمهیدابهشکردنهوهیههژمونهلهنێواندومهیلهباوهکهیکایهیسیاسیکوردیدا؛جهاللیومهالیی.نهکههرمیتۆدهکانیگهمهک���ه،تهنانهتکارهکتهرهکانیشههمانئهوکارهکتهرانهنکهلهناوهڕاس���تیشهستهکانیسهدهیپێشوهوهبهتهنهاخۆیاندنهیملمالنێسیاسییهکانیناوهوهودهوروبهردهدهن.ئهمنهوهیهنهكههرخۆیبهفریادڕهس���ینهتهوهیكوردلهعێراقدادادهنێت،بهڵكولهبهرئهوهیهیچخواس���تێكیسهربهخۆییودامهزراندنیدهوڵهتینیه،عێراقوواڵتانیدهوربهروتهنانهتهێزهجیهانییهكانیشڕۆڵیڕیش
سپیانپێداوهوههمیشهلهتهمهنیدرێژدهكهنهوه.جگهلهنهوهیهکیناویهکگرتویئیسالمی،ئیترئۆپۆزسیۆنیكوردیبۆخۆیشیتاڕادهیهكیزۆرسهربهههمانكایهیشۆڕشگێڕانهیهێزهسیاسییهتهقلیدییهكان
وههروههاسهربهههماننهوهیكایهیسیاسیكوردستانن.لهڕاس���تیداڕێككهوتننامهیستراتیژینێوانیهكێتیوپارتیهیچنهبوجگهلهدرێژهدانبهتهمهنینوخبهونهوهسیاس���ییهباوهكهیكایهیسیاس���یكوردی،ڕێككهوتننامهیس���تراتیژیههروهكوچۆنلهسهرێكهوهههڵپهساردنیدیموكراسیوگهمهیدیموكراس���یبوبۆوادهیهكینادیار،لهسهرێكیدیشهوهههوڵدانبوبۆ
لهبهینبردنیئهگهریسهرههڵدانینوخبهونهوهیسیاسینوێ.گرفت���یئۆپۆزس���یۆنلهوهدایهكهجگهلهوهینهیتوانی���وهكۆتاییبهتهمهنیسیاس���یئهمنهوهیهبهێنێتولهجێگهیئهوبهنهوهیهكینوێمانئاش���نابكات،یهکنهوهیالوانیشیانلهخزمهتیئهوانولهپێناویبهپاڵهوانهێشتنهوهینهوه
کۆنهکهداپیروخهڕۆکرد.لهڕاستیداچاكسازیبهمانافراوانهكهی،بهمانهوهیانماڵئاواییكردنیئهمنهوهسیاسیهوهبهنده.ئهونهوهیهیکهکاتیئهوههاتوهبهدهنگیبهرزپێیانبوترێت:بب���ورنبهڕێزان،ئهمهیئێوهنهتهوهیهکتانپێالسداوهسیاس���هتنیه،ئهمهی
ئێوهدهیکهنفیاسکۆیه،فیاسکۆ!
نوێنهریئاوێنهلهئهوروپاشوانحهمهـنهرویج004799004729
[email protected]کوالێکۆڵینەوەییاساییلەخوێنیسۆرانیمامەحەمە،عەبدولستارتاهیر،سەردەشتعوسمان
خاوهنیئیمتیاز:کۆمپانیایئاوێنهسهرنوسهر:سهردارمحهمهد
ریکالم
ئا:ئاوێنه
ههفت���هیراب���ردو،دوایكۆبونهوهك���هیبارزانیوێنهیهك نهوش���یروانمس���تهفاولهپهیجهكانیتۆڕیكۆمهاڵیهتیس���هرنجیزۆرێ���كلههاواڵتیانیراكێش���ا،كهتیایداكورسییهكی لهس���هر مستهفا نهوشیروان
تهختهلهگ���هڵبڕیارنامی���ق،پهیامنێریKNN،دانیشتونوخهریكیگفتوگۆن.
س���هبارهتبهچیرۆكیئ���هموێنهیه،بڕیارنامی���قبهئاوێن���هیراگهیان���دك���هچهندخولهكێ���كب���هرلهكۆبون���هوهینێ���واننهوشیروانمس���تهفاوبارزانی،نهوشیروانمس���تهفادوایتێپهڕاندنیرێگایهیرانو
كێشانی پش���ودانو بهمهبهستی نازهنین،جگهرهیهكبهدهمسهیركردنیجوانیهكانیسروشتوروانینلهدیمهنیسهرنجڕاكێشیش���هقاڵوه لهبهرزاییهكانی پای���ز، وهرزیدابهزینوچهندخولهكێكمانپێكهوهلهوێبهس���هربردوسهبارهتبهجوانیئهوناوچه
دڵڕفێنهقسهمانكرد.
بهرلهوهیلهگهڵبارزانیكۆبێتهوهنهوشیروانمستهفالهگهڵپهیامنێرهكهیKNNكۆدهبێتهوه
نهوشیروانمستهفاوبریارنامیق
دالوهرقهرهداغیلهبارهیڕۆمانهكهیهوه:
خۆملهتێكستهكهداشاردوهتهوه
بهر پهنادهباته ش���اعیرێك ئهوهیپرسیاره، مایهی ڕۆمان نوس���ینیدالوهرقهرهداغیپاشس���ااڵنێكیدرێ���ژیئهزمونیقوڵیش���یعری،ههنوك���هڕۆمانێكیباڵوكردوهتهوه،ههرچهن���دهخ���ۆین���اویلێناوه
"حیكایهت"."نیلۆف���هریش���ین"نوێترینكاریئ���هوه،دالوهردهڵێت:لهڕاس���تیدامنخۆیش���مبهجۆرێكلهجۆرهكانخۆملهتێكس���تهكهداشاردوهتهوه.واتهنهمویستوهوهككارهكتهریانگێڕهرهوهیحهكایهتهكهدهربكهوم،بهڵكوتاهێن���دهیپێمكرابێخۆمس���ڕیوهتهوه،یانخۆملهپۆشاكی
ترداشاردوهتهوه.
18»»