ژماره 367

20
خۆڵو خاشاک4500 : تیراژ دینار1000 نرخیش دەکاتوێنە دابەڤ پەیک ئاای ب کۆمپانی2560031 : ئاریافۆن07504531388 :)مۆبایل( ایبهتنی ت ژیۆشخانهیهرامبهر نهخ ب- هی کورانلێر ، فولکهو ه2136622 3210501 3210502 : تهلهفۆن56 ویسالم خانو2 شهقامی101 ۆڕشڕهکی ش: سلێمانی گهیشان ناون گشتییهی سیاسیهكی رۆژنامهیهریدهکاتای ئاوێنه د کۆمپانی)367( ژماره2013/3/5 مە سێشەمwww.awene.com 12 »» 17 »» ���ی ن���هوتهاتر لهدان دۆ ملی���ۆ35 ڵ���ی روداو كهكرێ���ت بۆ كهنارخانده تهبڕیارهرزانیی���هو واێچیرڤ���ان با ه���ی ناوكات لهگهڵ ه مانگهڕاس���تی ئهم ناوهرزانیداون���ی مس���تهفا با لهدایكب رۆژیپێبكات.كانی دهست پهخشی بهرنامه بهپێ���ی ئ���هو���ه، س���لێمانی: ئاوێنتون،س���ت ئاوێنه كهوی دهیانهاری زانیهكانی س���امانه سروش���تیی���ری وهزیهرێمی كوردستان "ئاشتیتی ه حكومهاری ن���هوتو بهبڕیهاتیهورامی" لهدا هی حكومهتیرزانی س���هرۆكێچیرڤان با نوه بۆو بهبێ گهڕانههرێمی كوردستان ههاتیری لهدان دۆ ملیۆ35 ، پهرلهمانیدیای میخانكردوه بۆ تۆڕی تهر ن���هوتهناڵێك���ی ئاس���مانیو روداو، ك���ه لهككدێت.و رۆژنامهیهك پێیتو رادیۆ ساو م���اوهی���ی رودادیای می ت���ۆڕیو پ���اره زۆرهیكه لهڕێگهی ئه س���اڵێكێشانی ئهوته راتوه كهوڵیڕش���توهه هێمانی كه لهكهناڵه رۆژنامهنوسانهی سلهنانهتهكانو تس���یۆنو ئۆپۆزیهل���ی ئهكهن كه سهر كار دهنهش���دا لهو كهنانوش���تمانی كوردس���تان نیهكێت���ی بهی رۆژنامهن���وسدی���ن چهنائێس���تا تهی���اننزگاو رۆژنام���هو کهناو ده ئ���هنهته روداو. چووهوجێهێشتو بهكردنیزی كار لهشێواائێستاوهی ت ئهبهت���یوو بهتای���ی رودادیای می ت���ۆڕییهوهكرێت ئهیدها بهد لهرۆژنامهكهیان���د كێش���هو مهسهلهوهمور ه كه لهس���ه دهدوێ���نوهتییهكان���زبو كهس���ای حینهاك���هن، ته دهراس���تههی���ان ئا رهخن ناو پارتیش���توی دهسترۆی بنهماڵهی نهبێت. ئێران بۆ ئهو كهسهیمی ئیس كۆماری كۆماریستی سهرۆكنرێت لهپۆ دادهوهیهیهو، لهپێش���هرجی ه عێراق مهیس���ته ئ���هوه پێو مهرجهكانیش���هو خێزانییهننرێت لهی داده كهس���ه سكرتێریهكهمی یو جێگری تاڵهبانی پهسهندوهسوڵههت ره گشتی كۆس���ر بكرێت.هكیرچاوهی س���ههت بهئاوێنه: تایبگهیان���د كهوێن���هی رار بهئادا ئ���اگامی ئێران پۆس���تی��� ئیس كۆم���اری عێراق بهپش���كی كۆماری س���هرۆكی كوردس���تان نیش���تمانهكێت���ی یعهكانیهن���ه ش���یی به دهزانێ���تو كه تاڵهبانییاندوهن راگهقیش���یا عێرا دهرهوهیێك چۆت���هك گهش���ت وهواودهبێتوه تهو كهی ئهو گهشتت وتس���تی سهرۆكی ووه، پۆگهڕێته دهزی لێدهكات. پێشوا تاڵهبانی،هی جێگ���رهوهی دهرب���ارشتمانی كوردستانی نیهكێتی ئێران بهی بیهوێتهكێتی، ئهگ���هر ییاندوه راگه كۆمارس���تی س���هرۆك جێگ���ری پۆیس���ته ئهویش���ان بكات، پێو دهستنیش���ان دهكرێ���تی دهستن كهس���هو جێگرینی تاڵهبانیی خێزازامهندی ره ئەسەسەرد:یو پارتی یەکێت دهشێت کێبڕکێیتر بکەن یەک ئەندام���ی ئەسەس���ەرد، فەری���د���ی دەڵێ���ت یەکێتەتیکردای س���ەری نابێت���یو پارت یەکێتمانی "هاوپەی بکەن"و یەک کێبڕکێیوەیگربێت لە ڕێهردووهوە دەکات کهش ب���ە ئام���اژەه ئەو خاڵەی رێکكەوتننامەی حیزبهکوە ن���اوە که باسیان بەژیراتی س���ت پارتی بۆ هەموەکێتیووەدەکات ی لە بەش���داریوەان پێکە هەڵبژاردن���ەک بکهن. ئەسەس���ەرد���ە، س���لێمانی: ئاوێنیبهت���دا لەگەڵ لەچاوپێکەوتنێک���ی تا کە پارتیووەکاتەوە روندە ئاوێنە ئەواز جیاستی بەلینداوە بڕیاریاەکێتی یش بەدوروە بەش���داری بک���ەن، ئ���ە بەلیستێکەکێتیێت کە گۆڕانو ی دەزانژاردن بکەن.هڵب بەشداری هەکێتیوەش که ئایا یی ئە دەرب���ارەدی کاندین���ی هەرێمداردنەکا لەهەڵبژاەتی هەرێم، س���ەرۆکای دەبێ���ت ب���ۆمی وە نەب���و ئهسهس���هرد ئام���ادەوەوێنە بداتەکەی ئاسیارە پر3 ..لام رۆستەم: میو پارتی یەکێتاخۆن تێر ن قهتڕاوی هەڵس���و دێرینو پێش���مەرگەی���اموەی گ���ۆڕان، م���اری بزوتن���ە دیی قەتیو پارت "یهکێتم دەڵێت ڕۆستەوەیم خودا ئەوەواتەاخۆن، بەئا تێرندادگاردەم دادای���ە، رۆژێک لەب���ە بکرن لەگەڵ بکرایە". حیسابیاام رۆس���تەم مە، س���لێمانی: ئاوێنوێنەداهت به ئا تایب لەچاوپێکەوتنێکیڵێت "راپەرینرین دەت به راپەباره سه���ردی نەک���ی کوردس���تان ک خەڵکدێکی پارتی، خهڵ���ک ئومێەکێتیو یوەیم ئەو، به به راپهڕین بو زۆریان ئومێدەی کوش���ت، ئ���ەو ئامان���جو پارتی بون".ەکێتیو ی پارتیووەدەداتش بەو ئاماژەوبرا ناادیدیاو یزاڕو میی، نەوتو ب���ا یەکێتخکردوە بۆ خۆیان.یشیان قۆر راپەرین4 ..لەکی، مامۆستاینیدا هەی رۆژی لەوتارێکیوایەولس���ەمەد پێی بەناوی عەبدنی ئایو دەڵێ���ت جەژن���ی ن���ەورۆز حەرام���ەت، ناش���بێتفالی بۆبکرێ ئیحتی "نابێت، چونکە پێغەمبەررێت ج���ەژن پێیبوت ئەوقافیشدوە، وەزارەتی نەیکر)د.خ( مدا��� ئیسنی لەگەڵ ئایوەڵێ���ت ئە دەوە". یەکناگرێتە وەزارەتی وتەبێژیەت بەئاوێنە: تایب نەقش���بەندی مەری���وان ئەوق���اف، ب���ۆ ئاوێن���ە وتی "ئەو لەلێدوانێکی���دانی دهیکات لەگەڵ ئایکه قس���انەی مەو قس���ەکانیوە یەک ناگرێتەمدا��� ئیست ناکاتو ئێمەنی وەزارەیر لەبۆچو تەعبورۆزوە بەبۆنەی نەفیتەم���ان دین چەن نوسیوە".نی ئەو قسانە تەنها بۆچوشی ئەو وتیەو چەند جارێکیشە لەوەینیی مامۆستا ئای گوزارشتو تەنهادەکات قس���ەوەیە بارەو دەکات.بەتی ئە تای لەبۆچونینی سەرس���امیبریاو وێڕای دەر ناوبرنییە ئ���ەو مامۆس���تا ئای ب���ەو وتانەیوەینوایە ئە پێیات "هەندێک مە دەڵێ ئێس���تا���ەردا نەبوبێت لەکات���ی پێغمبرێت بکرێت". ناک بهناوییهکی مهدیۆی ڤیهکی گرتهییدا که تیاوهوبۆتهدهوه ب عهبدولسهمهکاته س���هر جهژن���ی نهورۆزێرش ده هردهمیی که نهورۆز لهسهوهانوی ئه بهبینانێت. بهجهژنی دابوه پێغهمهردا نههرێمی نهوتداه لهك دهمرێت منداڵێ منداڵ41 له ساڵ5 داڵی خوار تهمهن من12 »» 17 »» یکردنیوهندهوڵه بۆ په هره ئایا ئهم سهفهکهی تردا؟ره لهگهڵ بهرزانی بۆ مۆسکۆکهی باره سهفه14 »» 8 »» 15 »» خۆڵو خاشاكی سلێمانی% 58 لهاتوههمهنی بهكارنه خواردهم ریکم ریکی نهوتهاتر لهدان دۆ ملیۆ35 ڵی روداوكرێت بۆ كهنارخانده ته رۆیشتوموێتو خۆم لەگەڵی کوڕەم خۆشدەڵێت ئەوی "ڕفێنرابو" دەە چینییە ئەو کچ2 »» 2 »» هیهرجی ه تاڵهبانی مه ئێران بۆ جێگهكهی کهریمرام فۆتۆ: ئاهتی بنهماڵهکهیزامهندی رهستی به پێوی تاڵهبانی بۆ پۆستهکهیهسێکنانی ک دایەک: نەورۆز حەرامە مەوە یەکناگرێتەیندا ئەوقاف: ئەو وتەیە لەگەڵ ئا وەزارەتیس���وڵی لهسهرهت ره دوهمی كۆس���ر بێت.انهییاری ئ���هو زانی���اوكات بهپێی هتون،امهی ئاوێن���ه كهو دهس���ت رۆژن تاڵهبان���یوهكهی نهخۆش���یی دوایت، نوریوهی بۆ دهرهوهی و گواستنههكی ئهنجومهنیوهیی لهكۆبونه مالیكهتیتویش���كرا وق بهئارانی عێرا وهزیان موفتی،عهدن( كه ئهو پێیخۆش���ه بكرێته)ار زێباریان هۆشی د. رۆژ، یهم ساڵحیره كۆمارو د. به س���هرۆك پهسهند نییه.وه به

Upload: dana-asaad

Post on 05-Feb-2016

268 views

Category:

Documents


1 download

DESCRIPTION

 

TRANSCRIPT

Page 1: ژماره 367

خۆڵ و خاشاک

ته له فۆن: 3210502 3210501 2136622 هه ولێر ، فولکه ی کوران - به رامبه ر نه خۆشخانه ی ژینی تایبه ت )مۆبایل(: 07504531388 ئاریافۆن: 2560031 کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار تیراژ: 4500 ناونیشان: سلێمانی گه ڕه کی شۆڕش 101 شه قامی 2سالم خانووی 56

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )367( سێشەممە 2013/3/5

w w w . a w e n e . c o m

12 »» 17 »»

35 ملی���ۆن دۆالر له داهات���ی ن���ه وت ته رخانده كرێ���ت بۆ كه ناڵ���ی روداو كه ه���ی نێچیرڤ���ان بارزانیی���ه و وابڕیاره ناوه ڕاس���تی ئه م مانگه هاوكات له گه ڵ رۆژی له دایكبون���ی مس���ته فا بارزانیدا

په خشی به رنامه كانی ده ستپێبكات.

ئاوێن���ه ، س���لێمانی : به پێ���ی ئ���ه و زانیارییانه ی ده س���ت ئاوێنه كه وتون، سروش���تییه كانی س���امانه وه زی���ری حكومه تی هه رێمی كوردستان "ئاشتی هه ورامی " له داهاتی ن���ه وت و به بڕیاری نێچیرڤان بارزانی س���ه رۆكی حكومه تی

هه رێمی كوردستان و به بێ گه ڕانه وه بۆ په رله مان، 35 ملیۆن دۆالری له داهاتی ن���ه وت ته رخانكردوه بۆ تۆڕی میدیایی روداو، ك���ه له كه ناڵێك���ی ئاس���مانی و

سایت و رادیۆ و رۆژنامه یه ك پێكدێت.م���اوه ی روداو میدیای���ی ت���ۆڕی

س���اڵێكه له ڕێگه ی ئه و پ���اره زۆره ی هه ڵیڕش���توه كه وتوه ته راكێشانی ئه و رۆژنامه نوسانه ی سلێمانی كه له كه ناڵه ئه هل���ی و ئۆپۆزیس���یۆنه كان و ته نانه ت له و كه نااڵنه ش���دا كار ده كه ن كه سه ر به یه كێت���ی نیش���تمانی كوردس���تانن و

رۆژنامه ن���وس چه ندی���ن تائێس���تا ئ���ه و ده زگاو رۆژنام���ه و که نااڵنه ی���ان

به جێهێشتووه و چونه ته روداو.ئه وه ی تائێستا له شێوازی كاركردنی ت���ۆڕی میدیای���ی روداو و به تایبه ت���ی له رۆژنامه كه یان���دا به دیده كرێت ئه وه یه

كه له س���ه ر هه مو كێش���ه و مه سه له و حی���زب و كه س���ایه تییه كان ده دوێ���ن و ره خنه ی���ان ئاراس���ته ده ك���ه ن، ته نها پارتی ناو ده سترۆیش���توی بنه ماڵه ی

نه بێت.

كۆماری ئیسالمی ئێران بۆ ئه و كه سه ی كۆماری له پۆستی سه رۆك داده نرێت له پێش����ه وه ی عێراق مه رجی هه یه و، ئ����ه و پێویس����ته مه رجه كانیش����ه وه خێزانی له الیه ن داده نرێت كه س����ه ی تاڵه بانی و جێگری یه كه می سكرتێری گشتی كۆس����ره ت ره سوڵه وه په سه ند

بكرێت.س����ه رچاوه یه كی به ئاوێنه : تایبه ت كه راگه یان����د به ئاوێن����ه ی ئ����اگادار كۆم����اری ئیس����المی ئێران پۆس����تی به پش����كی س����ه رۆك كۆماری عێراق كوردس����تان نیش����تمانی یه كێت����ی ش����یعه كانی به الیه ن����ه ده زانێ����ت و عێراقیش����یان راگه یاندوه كه تاڵه بانی ده ره وه ی چۆت����ه گه ش����تێك وه ك واڵت و كه ی ئه و گه شته ته واوده بێت و ده گه ڕێته وه ، پۆس����تی سه رۆكی واڵت

پێشوازی لێده كات.ده رب����اره ی جێگ����ره وه ی تاڵه بانی ، ئێران به یه كێتی نیشتمانی كوردستانی راگه یاندوه ، ئه گ����ه ر یه كێتی بیه وێت جێگ����ری پۆس����تی س����ه رۆك كۆمار ده ستنیش����ان بكات، پێویس����ته ئه و ده كرێ����ت ده ستنیش����ان كه س����ه ی ره زامه ندیی خێزانی تاڵه بانی و جێگری

ئەسەسەرد: یەکێتی و پارتی

ده شێت کێبڕکێی یەکتر بکەن

ئەندام����ی ئەسەس����ەرد، فەری����د دەڵێ����ت یەکێت����ی س����ەرکردایەتی "هاوپەیمانی یەکێت����ی و پارتی نابێت ڕێگربێت لەوەی کێبڕکێی یەک بکەن" و ب����ەوە دەکات که هه ردوو ئام����اژەش حیزبه که ئەو خاڵەی رێکكەوتننامەی س����تراتیژییان بەالوە ن����اوە که باس لەوەدەکات یەکێتی و پارتی بۆ هەمو بەش����داری پێکەوە هەڵبژاردن����ەکان

بکه ن.ئاوێن����ە، س����لێمانی: ئەسەس����ەرد لەچاوپێکەوتنێک����ی تایبه ت����دا لەگەڵ ئاوێنە ئەوە روندەکاتەوە کە پارتی و یەکێتی بڕیاریانداوە بەلیستی جیاواز بەش����داری بک����ەن، ئ����ەوەش بەدور دەزانێت کە گۆڕان و یەکێتی بەلیستێک

بەشداری هه ڵبژاردن بکەن.دەرب����ارەی ئەوەش که ئایا یەکێتی لەهەڵبژاردنەکان����ی هەرێمدا کاندیدی دەبێ����ت ب����ۆ س����ەرۆکایەتی هەرێم، ئه سه س����ه رد ئام����ادە نەب����و وەاڵمی

پرسیارەکەی ئاوێنە بداتەوە..ل3

مام رۆستەم: یەکێتی و پارتی قه ت تێر ناخۆن

هەڵس����وڕاوی دێرین و پێش����مەرگەی دی����اری بزوتن����ەوەی گ����ۆڕان، م����ام ڕۆستەم دەڵێت "یه کێتی و پارتی قەت ئەوەی خودا بەئاواتەوەم تێرناخۆن، بکردای����ە، رۆژێک لەب����ەردەم دادگادا

حیسابیان لەگەڵ بکرایە".ئاوێنە، س����لێمانی: مام رۆس����تەم لەچاوپێکەوتنێکی تایبه ت به ئاوێنەدا سه باره ت به راپەرین دەڵێت "راپەرین ک����ردی نەک خەڵک����ی کوردس����تان ئومێدێکی خه ڵ����ک پارتی، یەکێتی و زۆریان به راپه ڕین بوو، به اڵم ئەوەی کوش����ت، ئومێدەی ئامان����ج و ئ����ەو

یەکێتی و پارتی بون".ناوبراو ئاماژەش بەوەدەدات پارتی و یەکێتی، نەوت و ب����ازاڕو میدیا و یادی راپەرینیشیان قۆرخکردوە بۆ خۆیان...ل4

لەوتارێکی رۆژی هەینیدا، مامۆستایەکی پێیوایە عەبدولس���ەمەد بەناوی ئاینی جەژن���ی ن���ەورۆز حەرام���ەو دەڵێ���ت "نابێت ئیحتیفالی بۆبکرێت، ناش���بێت پێغەمبەر ج���ەژن، چونکە پێیبوترێت )د.خ( نەیکردوە، وەزارەتی ئەوقافیش

دەڵێ���ت ئەوە لەگەڵ ئاینی ئیس���المدا یەکناگرێتەوە".

تایبەت بەئاوێنە: وتەبێژی وەزارەتی نەقش���بەندی مەری���وان ئەوق���اف، لەلێدوانێکی���دا ب���ۆ ئاوێن���ە وتی "ئەو قس���انەی مەالکه ده یکات لەگەڵ ئاینی

ئیس���المدا یەک ناگرێتەوە و قس���ەکانی تەعبیر لەبۆچونی وەزارەت ناکات و ئێمە چەندین الفیتەم���ان بەبۆنەی نەورۆزوە

نوسیوە".وتیشی ئەو قسانە تەنها بۆچونی ئەو مامۆستا ئاینییەیەو چەند جارێکیشە لەو

بارەیەوە قس���ەدەکات و تەنها گوزارشت لەبۆچونی تایبەتی ئەو دەکات.

ناوبراو وێڕای دەربرینی سەرس���امی ب���ەو وتانەی ئ���ەو مامۆس���تا ئاینییە دەڵێت "هەندێک مەال پێیانوایە ئەوەی لەکات���ی پێغمب���ەردا نەبوبێت ئێس���تا

ناکرێت بکرێت". گرته یه کی ڤیدیۆیی مه الیه ک به ناوی عه بدولسه مه ده وه باڵوبۆته وه که تیایدا هێرش ده کاته س���ه ر جه ژن���ی نه ورۆز به بیانوی ئه وه ی که نه ورۆز له سه رده می

پێغه مه ردا نه بوه به جه ژ نی دانانێت.

له هه رێمی نه وتداله 41 منداڵ منداڵێك ده مرێت

منداڵی خوار ته مه ن 5 ساڵ 12 »» 17 »»

ئایا ئه م سه فه ره هه وڵه بۆ په یوه ندیکردن له گه ڵ به ره که ی تردا؟

«« 14 سه فه ره که ی بارزانی بۆ مۆسکۆ 8 »»15 »»له 58% خۆڵ و خاشاكی سلێمانی

خوارده مه نی به كارنه هاتوه

ریکالم

ریکالم

35 ملیۆن دۆالر له داهاتی نه وت ته رخانده كرێت بۆ كه ناڵی روداو

ئەو کچە چینییەی "ڕفێنرابو" دەڵێت ئەو کوڕەم خۆشدەوێت و خۆم لەگەڵی رۆیشتوم2 »»

2 »»

ئێران بۆ جێگه كه ی تاڵه بانی مه رجی هه یه

دانانی که سێک بۆ پۆسته که ی تاڵه بانی پێویستی به ره زامه ندی بنه ماڵه که یه تی فۆتۆ: ئارام که ریم

مەالیەک: نەورۆز حەرامەوەزارەتی ئەوقاف: ئەو وتەیە لەگەڵ ئایندا یەکناگرێتەوە

دوه می كۆس����ره ت ره س����وڵی له سه ر بێت.

ه����اوكات به پێی ئ����ه و زانیارییانه ی

ده س����ت رۆژنامه ی ئاوێن����ه كه وتون، تاڵه بان����ی و نه خۆش����ییه كه ی دوای گواستنه وه ی بۆ ده ره وه ی واڵت، نوری

ئه نجومه نی له كۆبونه وه یه كی مالیكی وه زیرانی عێراق به ئاش����كرا وتویه تی كه ئه و پێیخۆش����ه )عه دنان موفتی ،

د. رۆژ، یان هۆشیار زێباری ( بكرێته س����ه رۆك كۆمار و د. به رهه م ساڵحی

به الوه په سه ند نییه .

Page 2: ژماره 367

هه‌واڵ(367( سێشه ممه 22013/3/5

ئاوێنه‌ی‌روداوه‌کان

ئا: ئاراس عوسمان

هه ر له سه ره تای دامه زراندنی كه ناڵی روداوه وه زۆرێك له رۆژنامه نوسانی

میدیای ئه هلی و كه ناڵه كانی ئۆپۆزیسیۆنی په لكێشكردوه بۆ كاركردن له و كه ناڵه دا كه به هی

نێچیرڤان بارزانی داده نرێت، یه كێك له هۆكاره كانیش هه ڵڕشتنی پاره یه كی

زۆره بۆ ئه وان.

به رێوه ب���ه ری گش���تی كه ناڵی نالیا توان���ا عوس���مان له س���ه ر رۆیش���تنی رۆژنامه نوس���انی نێ���و كه ناڵه كه ی كه ژماره ی���ان ده گات���ه ش���ه ش ك���ه س و ئێس���تا له كۆمپانیای روداو كارده كه ن، NRT" ك���ه راگه یان���د به ئاوێن���ه ی سه ردانی كه ناڵه كانی گه لی كوردستان و KNN و هه ندێ���ك كه ناڵی پارتی كرد، له سه ر ئه وه ی ئه و كه سانه ی ده زگاكان جێده هێڵ���ن جۆرێ���ك له هه ڵوێس���تی ئیحراجی ب���ۆ یه كت���ر جێده هێڵن، بۆ رێگرت���ن ل���ه و دیارده یه كه كه س���ێك هیچ كێش���ه ی دارایی و م���ادی نه بوه و ئه م ب���وه ، كه ناڵه كه ده س���تبه رداری حاڵه ته گیانی ده زگایی دروس���تده كرد وای ده كرد كۆتایی به و كلتوره ده هێنا كه كلتوری یاریك���ردن و ئیحراجكردنی سیاس���ییه وه له ژیانی ك���ه یه كت���ره

بۆمانماوه ته وه ".توانا عوس���مان راش���كاوانه وتیشی "روداو ئه م جۆره مامه ڵه و هه ماهه نگی و سه ردانه ی بۆ كه ناڵه كان نه كردو پابه ند خراپی سه ره تایه كی به مكاره وه ، نه بو نوان���د له و روه وه و ئه م ج���ۆره كارانه وایكرد ئه و كلت���وره قوڵتر بكرێته وه و گیانی هه ماهه نگی له ناو رۆژنامه نوساندا دروستنه كرد، ناكرێت خه ڵك له كه ناڵێك كار ب���كات و كه ناڵێكی ت���ر له ژێره وه گرێبه ستی له گه ڵ بكات، به ڵكو پێویسته وه سیقه ی ده ستبه رداربونه كه ی بهێنێت بۆ ئه وه ی جۆرێك له په یوه ندی دۆستانه دروستبێت، وه ك ئه وه ی له ژیانی حزبی و سیاسی دروست نه بوه و له ژیانی كاری رۆژنامه وانی بتوانین دروستی بكه ین". ئه م���ه له كاتێكدای���ه ك���ه زۆرێ���ك پێیانوایه ئه م كه ناڵه هه ر له سه ره تای دامه زراندنیی���ه وه له ڕێگ���ه ی ئه و پاره زۆره ی هه ڵیڕشتوه كه وتوه ته راكێشانی ئه و رۆژنامه نوسانه ی سلێمانی له كه ناڵه ئه هل���ی و ئۆپۆزیس���یۆنه كان و ته نانه ت له و كه ناڵه ش���دا كارده كه ن كه س���ه ر

به یه كێتی نیشتمانی كوردستانن.

ب���ه اڵم هێم���ن لهۆن���ی كه پێش���تر سه رنوس���ه ری س���ایتی خه ندان بوه و ماوه یه ك���ه له ت���ۆڕی روداو كارده كات، پێیوایه مه سه له كه هه ر پاره نه بوه كه چوه ت���ه تۆڕی روداو، ئ���ه و به ئاوێنه ی راگه یاند ك���ه "رۆژنامه ن���وس تموحی خ���ۆی هه یه و ح���ه ز ده كات له هه ندێك جێ���گا كاربكات تاك���و خه ونه كانی بۆ ده س���ته به ر بكرێت، له سایتی خه ندان بوم هه ندێ���ك له خه ونه كانم هاتنه دی و سایتێكی پرۆفش���یناڵمان دروستكرد، بڕیارمدا زیاترب���ون، به اڵم خه ونه كانم واز له میدیا بهێن���م، به اڵم تۆڕی روداو كه دامه زرا ئۆڤه رێكیان بۆناردم و وتیان ده توانن هه ندێك له و خه ونانه ی ماوتانه ده سته به ر بكه ن، بۆیه په یوه ندیم له گه ڵ به س���تن و له س���ه ر بڕیاری هه ردوالمان

رێككه وتین".ئه و رۆژنامه نوس���ه ی ئێستای تۆڕی روداو وت���ی "ئامانجه ك���ه ئه وه ن���ده ی خه ونه كه یه ئه وه نده موچه كه نییه و ئه و موچه یه هه قی خۆش���مه ، به اڵم ناتوانم ئاش���كرای بكه م كه چه ند وه رده گرم و

ئه وه ش به مافی خۆم ده زانم".ئه مه له كاتێكدایه كه قس���ه و باسی ئه وه له ئارادایه ئه و رۆژنامه نوس���انه ی له هه ولێر ت���ۆڕی روداو وه ریانده گرێت، مه رجی زۆر زیاتریان هه یه تا ئه وانه ی

سلێمانی .وته بیژی تۆڕیی میدیایی روداو فازڵ رۆژنامه نوسان هاتنی له باره ی نه جیب به ئاوێن���ه ی روداو ده زگاكان���ی ب���ۆ راگه یاند كه " له روداو هه مو كه س���ێك له س���ه ر بنه م���ای تواناكان���ی خ���ۆی وه رده گیرێت، له مانگی هه ش���تی ساڵی رابردوه وه من سه رپه رشتی به شی توانا مرۆییه كان ده كه م و وه رگرتنی س���تاف رێكده خ���ه م، هه مو ئه وان���ه ی له روداو وه رگیراون، خۆیان س���یڤییان بۆ ئێمه ناردوه و ئێمه ش چاوپێكه وتنمان له گه ڵ

كردون".رۆژنامه نووسیش هه رچه نده چه ندین هه بون كه به رله وه ی به یه كجاری وازیان له و ده زگاو رۆژنامه و كه نااڵنه هێنابێت

ك���ه كاری تێدا ده كه ن ئه وان له ژێره وه گرێبه ستیان له گه ڵ كردون و هه بووه له و ده زگاو رۆژنامانه دا مووچه ی مانگانه ی ته نه���ا 500 ه���ه زار دینار ب���ووه به اڵم که چووه ت���ه که ناڵ���ی روداو بڕی 2500 دۆالر موچه یان بۆ ته رخانکردوه ، به اڵم وته بی���ژی تۆڕیی میدیای���ی روداو وتی كه سێكه وه به هیچ په یوه ندیمان "ئێمه نه كردوه كه له گه ڵ ده زگایه ك له كاردا گرێبه س���تی هه ركه س���ێكیش بوبێت و له گ���ه ڵ ده زگایه كی دیك���ه هه بوبێت،

ئێمه وه رماننه گرتوه "!وتیشی "ئێمه له ده زگایه كی میدیایی كارده كه ین و هه ركه س���ێك مه رجه كانی رۆژنامه نوس���ێكی باش���ی تێدا بوبێت، ی���ان س���لێمانی بوبێ���ت له هه ولێ���ر

وه رمانگرتوه ".له كاتێكدای���ه كه به ب���ڕوای ئه م���ه زۆرێك له چاودێران ده سه اڵت له ڕێگه ی دابینكردنی بودجه یه كی زه به الحه وه بۆ تۆڕی روداو كه كه ناڵێكی ته له فیزیۆن و رۆژنامه یه كی���ش س���ایت و رادی���ۆو كه ناڵ و نێوان كێبڕكێی له خۆده گرێت، له به رژه وه ندی رۆژنام���ه و س���ایته كان

روداو ده شكێنێته وه .مامۆستای به شی راگه یاندن له زانكۆی سلێمانی "هه ڤاڵ ئه بوبه كر: له مباره وه به ئاوێنه ی راگه یاند كه "پێویسته میدیا ده رفه ت ببه س���ترێته وه و به ب���ازاڕه وه ب���ه رودا وو هه مو كه ناڵه ئه هلییه كانیش به ش���ێوه یه كی یه كس���ان بدرێت، ره وا نییه له بودجه ی گش���تی پ���اره بدرێت چ ب���ه روداوو چ به حزبییه كانیش، بۆ ئه وه ی كێبڕكێی بازاڕو ژماره ی وه رگرو پیشه ییبونیانه وه له ڕێگه ی بینه ره كان

بێت".جێ���ی ئاماژه یه ، ئاش���تی هه ورامی سروش���تییه كانی س���امانه وه زی���ری حكومه تی هه رێمی كوردس���تان پێشتر ئام���اژه ی به وه كردبو ك���ه 35 ملیۆن دۆالریان ته رخانك���ردوه بۆ كۆمپانیای رووداو، ك���ه كۆمپانی���ای نێچیرڤ���ان بارزانی س���ه رۆكی حكومه تی هه رێمی كوردستان و جێگری سه رۆكی پارتییه .

س���ەرچاوەیەکی تایب���ەت بەئاوێن���ەی راگەیاند لەکات���ی لێکۆڵینەوە لەو کچە بەرەگەز چینییەی کە ئاس���ایش لەگەڵ کوڕێک���دا لەگەڕەک���ی ش���ێخ محێدین ئەو وتویەتی کچەکە دەس���تگیریکرد، ئاساییە بەالیەوە کوڕەی خۆشدەوێت و لەرونکردنەوەیەکیشدا بروات، لەگەڵیدا لەکات���ی روداوەکەدا ئاس���ایش دەڵێت

گەنجەکە کچە چینییەکەی رفاندوە.بەگوێ���رەی بەئاوێن���ە: تایب���ەت س���ەرچاوەکەی ئاوێنە کچەکە وتویەتی ک���ە ئەو پێش���تر ویس���تویەتی لەگەڵ ئ���ەو ک���ورەدا بچێت���ە دەرەوە، بەاڵم بەڕێوبەرەکەی رێگ���ەی پێنەداوە بۆیە

کوڕەکە بەزەبری چەک بردویەتی.لەمانگی رابردودا ئاس���ایش گەمارۆی ئ���ەوەی بەتۆمەت���ی دەدات ماڵێ���ک لەیەکێک چین���ی کچێکی گەنجێ���ک، لەهۆتێلەکانی شاری سلێمانی رفاندوە،

دەیەوێ���ت ئاس���ایش لەکاتێکیش���دا لەهێزەکانی تەقە بکات، دەس���تگیری

ئاسایش دەکات.وتەبێژی پەیوەندییەکانی ئاسایش���ی رەحی���م حەم���ە ڕزگار س���لێمانی، لەلێدوانێکی���دا بەئاوێنەی وت لەتۆمارە ئەوکوڕە کە دەرکەوتوە ڤیدیۆییەکاندا ب���ەزۆر کچەک���ەی ب���ردوە و بەه���ۆی ئەوەشەوە چەند کەسێک کە لەهۆتێلەکە بون دەبورێنەوە و بەبریاری دادوەر ئێمە

دەستگیرمان کردوە .ئاسایش رونکردنەوەکەی بەگوێرەی له الیه ن )2013/2/20-19( له ش���ه وی چین���ی كچێك���ی تۆمه تبارێك���ه وه له یه كێك له ئوتێله كانی شاری سلێمانی به زۆری چه ك رفێندرا، دواتر له یه كێك له ماڵه كان���ی گه ڕه كی ش���ێخ محێدینی شاری سلێمانی ده ست به سه ری ده كات و

هه ڕه شه ی كوشتنی لێده كات.

كه ناڵی روداوپاره یه كی زۆر بۆ رۆژنامه نوسانی

میدیای ئه هلی و ئۆپۆزیسیۆن هه ڵده ڕێژێت

ئا: ئاوێنه

برادۆستییه كان ئاماژه بۆ ده كه ن كه به هۆی كۆنه قین و دوژمنایه تی

دێرینیانه وه له گه ڵ بنه ماڵه ی بارزانی ، به رده وام له گونده كانی ده ڤه ری سیده كانی مه ڵبه ندی خۆیاندا

كه هاوسنووری ده ڤه ری بارزانه فشاریان بۆ ده هێنرێ و ته نگیان

پێهه ڵده چێنرێت.

ئێواره یه ك���ی دره نگ وه ختی 2/28، برادۆست به عه شیره تی گه نجێكی سه ر به ن���اوی "ش���ێرزاد ح���ارس" له الیه ن مه فره زه یه كی سه ر به سوپای بارزانه وه

ته قه ی لێكرا و كوژرا.گه نجه ئه و كوشتنی برادۆستییه كان وه ك "مش���تێك له خه روارێك" ئازاردانی خۆیان باس ده كه ن، به پێی گێڕانه وه ی كه س���ێكی ئاگادار كه وه ك خۆی وتی "له ترس���ا نام���ه وێ ناوه كه م ئاش���كرا بكرێت"، ئاماژه ی به وه كرد كه شێرزادی )ته مه ن 26 ساڵ ( ئه و ئێواره یه دوای گه ڕانه وه ی ئاژه ڵه كانیان سه یری كردووه چێڵێكیان دیار نییه له گه ڵ هاوڕێیه كیدا به یاڵه كه ی پشت ماڵه وه یان هه ڵگه ڕاوه بۆ ئه وه چێڵه بزربووه كه یان بدۆزنه وه ، به اڵم له و كاته دا مه فره زه یه كی ژینگه ی س���ه ر به س���وپای بارزان كه الیته كانی

ئه وانی بینیوه به و یاڵه چۆڵه وه ، بانگی به براده ره كه ی ش���ێرزادیش ك���ردون، وتووه : ئا بچ���ۆ بزانه كێن؟ كاتێك كه هاوڕێك���ه ی چووه ب���ۆ الی مه فره زه كه گرتویان���ه به بێ ئه وه ی ب���ۆ راو كردن چووبن ی���ان تاپڕ و تفه نگیان پێبوبێت، ئه می���ش له ت���اوا ویس���توێتی رابكات و نه گیرێ���ت، به اڵم مه فره زه ك���ه له دواوه به نیشانش���كێن "قه ن���اس" پێكاویانه ، فیش���ه كێكیان ناوه به پشتی سه رییه وه ده رچ���ووه و له ناوچه وانیی���ه وه ك���ه

ده ستبه جێ گیانی له ده ستداوه .سه رچاوه كه باس له وه ش ده كات كه سه ڕه رای ئه وه ش دواتر هاتون به به ردو چه قۆ ده موژاویان شێواندووه بۆ ئه وه ی بڵێن له ش���اخ و یاڵه كه وه به ربووه ته وه . رێگرییان ویس���تویانه ئ���ه وه ش دوای لێبك���ه ن و نه یه ڵ���ن بیبه نه پزیش���كی داوه ری ، به اڵم كه سوكاره كه ی پێداگرییان كردووه و وتویانه هه مووش���یمان بكوژن

هه ر ده یبه ین.به پێی ئه م سه رچاوه كه ئه م كوشتنه له به رئ���ه وه ی ب���ووه ، به ئه نقه س���ت فه رمانده ی ئه و مه فره زه یه ی ته قه كه ی له ش���ێرزاد كردووه ، ساڵی پاریش ئه م وه ختانه ی ده مه و به هار هاتووه ته سه ر شێرزاد و هه ڕه شه ی لێكردووه كه نابێت

بچێت كنگر و رێواس بكات.س���ه رچاوه كه جه غتی ل���ه وه كردووه

كه ئه م���ه یه كه مجار برادۆس���تییه كان به وجۆره مامه ڵه ی���ان له گه ڵ ده كرێت، به ڵكو چه ندین كه سیان به ڕێگه ی جیواز له ناوب���راوه و به رده وامی���ش ته نگی���ان پێهه ڵده چنرێت بۆ ئه وه ی جێگه یان له و ده ڤه ری س���یده كان پێلێژ بكرێت، كه له ڕووی پانتایی جوگرافیه وه گه وره ترین ش���ارۆچكه ی هه رێم���ی كوردس���تانه و ژماره ی گونده كانی زیاتر له )250( گوند ده بێ���ت، له رۆژهه اڵته وه س���نووره كه ی باڵه كایه تی���ه و ده ڤ���ه ری له گ���ه ڵ له رۆژئاواش���یه وه سنووره كه ی ده ڤه ری بارزانه . له به رئه وه ی به رده وام مه ڵبه ندی ش���ه ڕ و نائارامی بووه كه مترین رێژه ی دانیش���توان له خۆده گرێت، به مه رجێك له ڕووی ئاوهه واوه به سازگاترین ناوچه ی

كوردستان داده نرێت.س���ه رچاوه كه ئاماژه ی به وه كرد كه برادۆس���تییه كان خراپه ی���ان بۆ كه س ئه نفال له كات���ی ته نان���ه ت نه ب���ووه ، كردن���ی پیاوان���ی بارزانییه كانیش���دا، ئه م���ان كۆم���ه ك و هاوكارییه كی زۆری ژن و منداڵ���ی ئه وانیان ك���ردووه ، به اڵم به حوكم���ی ئ���ه وه ی زی���اد له س���ه د و په نجا س���اڵه بارزانیه كان له كێش���ه دان له گه ڵ عه ش���یره ته كانی چوارده وریان، برادۆستییه كانیش مامه ڵه یه كی توندیان

له گه ڵ ده كرێت.هۆزی برادۆس���ت هۆزێك���ی گه وره ی

كورده و له رۆژهه اڵت و باكور و باش���وری كوردس���تان هه ن، ئه م ه���ۆزه له دیوی سیده كان بریتیه له چوار به ش: به گزاده و پیره س���نی و ره وه ن���دۆك و خواكوڕكی. برادۆس���تییه كان به درێژای���ی س���ااڵنی راب���ردوو په یوه ندییه ك���ی توندوتۆڵیان له گه ڵ یه كێتی نیش���تمانی كوردستان و كه ریم به تایبه تی هه ب���ووه ، تاڵه بانیدا خانی برادۆس���ت و كوڕه كانی س���ه الم و فه یس���ه ڵ و فه خ���ری ك���ه به س���ه رۆك

عه شره ت و میری برادۆست داده نرێن.ئه م س���ه رچاوه یه ئام���اژه ی به وه ش كرد ك���ه له به رامب���ه ر ناكۆكیش���یاندا له گ���ه ڵ بارزانیی���ه كان، په یوه ندیی���ان هه رك���ی و عه ش���یره ته كانی له گ���ه ڵ زێب���اری و س���ورچی تۆكم���ه و قایمه ، له به رئ���ه وه ی ئه وانیش به هه مانش���ێوه بارزانییه وه ده س���ه اڵتدارانی له الی���ه ن به رده وام دوژمنایه تی كراون، ئه و وتی "ئێستا زۆربه ی ئه و برادۆستییانه ی كه خ���اوه ن كارو كۆمپانی���ان له به رئه وه ی له ناوچه كان���ی ژێر ده س���ه اڵتی پارتی پێنادرێ���ت، كاركردنی���ان ده رفه ت���ی سلێمانیان كردووه ته شوێنی كاركردنی

خۆیان".ئه وه ی���ه "گرفته ك���ه وتیش���ی ده س���ه اڵتدارانی بارزانی به رده وام وه ك خزمه تكار س���ه یری چوارده وری خۆیان

ده كه ن".

لەبارەی پاشکۆبونی یەکێتییەوە!

سلێمان عەبدوڵاڵ یونس

زیات���ر ڕاب���ردوودا، لەماوەکان���ی لەحەدەس���ێکی سیاسی س���ەلماندی، کە هێش���تاش یەکێتی هێزێکە بەپێچەوانەی لەڕۆش���نبیران و هەندێ���ک بۆچوون���ی میدیاکاران���ی لیبڕاڵەوە، ن���ەک هێزێکی پاشکۆ نیە، بەڵکو ئەوەتا لەدنیای واقیعی سیاس���ەتدا و لەزۆرێک لەکایە گرنگەکانی ڕۆڵ���ی بەکوردایەتی���ەوە، پەیوەندی���دار

سەرکردایەتیکردن دەگێڕێت.لێ���رەدا باش���تر وایە جی���اوازی بکرێت لەنێوان )مرونەتی سیاس���ی( و )سازشی زۆرێ���ک بەداخ���ەوە حزبی(دا.چونک���ە لەنوخبە بێگومان)بەبەش���ێک لەنوخبەی بەش���ێوەیەکی یەکێتی خۆش���یەوە( ناو ناواقعی و لەژێ���ر پڕوپاگەندەیەکی ڕەش و س���پیدا و لەزەمی ڕێکەوتنی ستراتیژیەوە بۆ ئێس���تا، لەهەوڵ���ی بەفاکتبوونی ئەم هەڵوێس���تە عاتفیانەی���ادان، بەبێ ئەوەی بتوانن لەشیکارێکی ئەقاڵنیدا ئەم بۆچوونە درشتە بەسەر واقیعی سیاسی یەکێتیدا،

ورد بکەنەوە.ڕێکەوتن���ی لەمێ���ژووی ڕاس���تە س���یتراتیژیەوە، یەکێت���ی ی���ەک بەدوای ی���ەک، مرونەتی سیاس���ی لەگ���ەڵ هێزە بەاڵم دەنوێنێت، خ���ۆی هاوپەیمانەکەی بینیمان کاتێکیش کەیەکێتی دەزانێت ئەم مرونەتە لەش���وێنێکدا دەچێتەوە سازشی حزب���ی ناتەندروس���ت و بەو هۆیەش���ەوە هەرێمەکە توشی قەیرانی سیاسی گەورە دەبێت، دەبینین ئالەوێدا یەکێتی نوقتەی هەڵوێست و نوقتەی جیاوازیەکی پۆزەتیڤ دادەنێت. بەبڕوای م���ن لەماوەکانی دوای جیابوونەوەی گۆڕانەوە بۆ ئێس���تا، وێڕای الوزبوونی جەس���تەی حزبی و جەماوەری قەڵەوبوون���ی لەبەرامب���ەر یەکێتی���ش هاوپەیمانەکەیدا کەپارتیە، بەاڵم وێڕاش، بەش���ێوەیەکی ڕێژەیی شایستە، یەکێتی توانیویەتی جیاوازیە موقەدەسەکانی خۆی لەگەڵ پارتی���دا وێنا بکات. بەتایبەت لەو شوێنانەدا، کەسیاسەتی کوردی پەیوەندی لەجوگرافیای بەجوگرافیایەک���ی گەورەتر ج���ووت حزبی���ەوە هەب���ووە و پرس���ەکە لەکایەکانی پەیوەن���دی نێوان دوو حزبی هاوپەیمانەوە بۆ ن���او جومگە گرنگەکانی پەیوەندیدار بەهەموو بزاوتی کوردایەتیەوە جواڵوە. بۆ س���ەلماندنی ئەم بۆچوونەی سەرەوە دیس���ان زیاتر لەنمونەگەلیکمان لەماوەکان���ی زۆر نزیکدا لەبەردەس���تدایە کەگرنگە ب���ەدەر لەیەکێتیەکان، نوخبەی ناو قودرەتمەن���دی نوخب���ەی لیب���ڕاڵ و کایەکانی دنی���ای مەعریفیش���مان وردتر لەج���اران دیقەت���ی ب���دەن و هەوڵنەدەن لەژێ���ر کاریگەری���ە نێگەتیڤەکانی ڕوئیا و دیسکۆڕس���ی ئۆپۆزس���یۆندا بیر لەفتوای نامەعریفیانە و بیر لەگشتاندنی ناعەقاڵنیانە بکەن���ەوە. چونکە لەم نێوەندەدا باش���تر وای���ە نوخب���ە هەوڵبدات بەس���ەرنجێکی پڕۆفیشنااڵنە و لەمەسافەیەکی بێالیەنانەوە

ڕوئیا و سەرنجەکانی خۆی بنیات بنێت. ئاخ���ر ل���ەم نێوەن���دەدا هەڵوێس���تی یەکێتیمان بینی لەپرس���ی لێستاندنەوەی متمان���ە لەمالیک���ی. هەروەک���وو چ���ۆن کوردستاندا، باشوری لەپرسی بینیشمان یەکێتی نەک هەر بەئاڕاس���تیەکی جیاواز و تر لەئەوانی نەتەوایەتیانەتر ئەقاڵنیت���ر و بەشێوەیەکی بەڵکو هاویش���ت هەنگاوی هاوپەیمانە ڕوئی���ای هەوڵی���دا ئارامیش دەستوەردان و ستراتیژیەکەشی)لەڕوئیای سەرکردایەتیکردنێکی سلبیەوە( بۆ روئیای )هەماهەنگی و ڕێنوێنیکردنێکی پۆزەتیڤ( بگۆرێت. ڕوئیایەک، کەبەهۆیەوە ڕۆژئاوای کوردستان دەتوانێت نەک هەرخۆی لەهەر بەریەکەوتنێکی کوردی کوردی نەخوازراو دووربخاتەوە، بەڵکو دەش���توانێت باسکی بەرگریەکی کوردی پتەو لە)سەری کانی(دا بنیات بنێت.پەیوەندیداریش بەهەرێمی کوردستانەوە، ڕەنگە ئیعالنکردنی مەبدەئی هاوس���ەنگی لەحکومەت و چاوخشاندنەوە هاوڕابوون س���تراتیژی و بەڕێکەوتننامەی لەگەڵ گۆڕاندا سەبارەت بەتەوافقیزەکردنی ئەو یاس���ایانەی ڕەهەندی نیش���تیمانیان هەی���ە، بەتەنیش���ت س���ەردانی هەردوو وەفدەک���ەی یەکێتی بۆ ئی���ران و تورکیا و هەڵوێس���ت و کردن���ی بەی���ان لەوێ���ش ڕوئیای ب���ێ تەمومژی یەکێتی لەپرس���ە کوردس���تانیەکاندا،بەتایبەت ناوچەی���ی و ئ���ەوەی پەیوەندی (بەدیاربەکر و ئیمڕالی و قەندیل)ەوە هەیە لەناو بااڵترین جومگەکانی واڵتانەدا،نموونەگەلێکی ل���ەو دەوڵ���ەت نمونەگەلێ���ک بەرجەس���تەبن، دیک���ەی کەپێم���ان دەڵێ���ن، وێ���ڕای ئاس���تەنگە لەناوەندی زەوەندەکانیش،بەاڵم هێشتاش بڕیاری سیاس���یدا، یەکێتی هەر بکەرێکی سیاسی کارا و هەر هێزێکی خودان ئیرادە و

خاوەن بڕیاری سەربەخۆی خۆیەتی.

جێگه به برادۆستییه كان لێژ ده كرێت

ریکالم

شێرزاد حارس

ئەو کچە چینییەی "ڕفێنرابو" دەڵێت ئەو کوڕەم خۆشدەوێت و

خۆم لەگەڵی رۆیشتوم

Page 3: ژماره 367

3(367( سێشه ممه ‌2013/3/5هه‌نوکه

ئا: نزار گزالی

هه ندێك ناوه ندی یه كێتی نیشتمانی كوردستان نیگه رانن له و زیادبونه

له راده به ده ره ی ژماره ی ده نگده رانی هه ولێر و دهۆك و به كارێكی سروشتی

نازانن و پێیانوایه كاریگه ری خراپ له سه ر هه ڵبژاردنی پارێزگاكان و

هه ڵبژاردنی په رله مانی كوردستان دروست ده كات.

به پێ����ی هه ندێك زانی����اری نافه رمی یه كێتی نیشتمانی كوردستان نیگه رانه ل����ه و ژم����اره زۆره ده نگ����ده ره ی كه له هه ردو پارێزگای هه ولێر و دهۆك زیاد ده كرێن بۆ س����ه ر ژماره ی ده نگده ران و ده زان����ن"، ناسروش����تی "به كارێك����ی له كاتێكدا كه به پێی ستانداری عێراق ده بێ����ت رێژه ی ده نگده ر س����ااڵنه %3

كه س زیاد بكات.هه رێم����ی دانیش����توانی ژم����اره ی هه ڵبژاردنی ئاماری به پێی كوردستان ساڵی 2010 كه به پێی كۆبونی خۆراك ملی����ۆن و 4 نزیك����ی هه ژمارك����راوه ، چوارسه د و چل و حه وت هه زار بوه ، به اڵم ئێستا هه ندێك ناوه ندی فه رمی له وانه كه )وه زیره كه ی پالندان����ان وه زاره تی دانیشتوانی ده ڵێن به پارتییه ( س����ه ر هه رێم����ی كوردس����تان گه یش����تۆته 5

ملیۆن و سێ سه د هه زار كه س. س����ه باره ت به ژم����اره ی ده نگده رانی هه رێمی كوردستان سه رۆكی ده سته ی كوردس����تان هه رێمی هه ڵبژاردنه كانی عه لی قادر به ئاوێنه ی راگه یاند "ژماره ی

ده نگده ران له هه رێمی كورستان نزیكه ی 3 ملیۆن ده نگده ره ".

ئه و جه خت له س����ه ر ئه وه ده كاته وه به پێ����ی س����تانداری عێراق����ی رێژه ی ده نگ����ده ران و زیادبون����ی دانیش����توان له هه رێم����ی "3% و له عێراق����دا كوردس����تانیش به هۆی س����ه قامگیری سیاس����ی و ئابوری و ئه منییه وه رێژه كه ده گاته له 4%، به به راورد به عێراقیش كه متره و مردن رێژه ی له كوردس����تان

هیجره ش نییه ".سه رۆكی ده س����ته ی هه ڵبژاردنه كانی هه رێ����م ئام����اژه بۆ ئ����ه وه ده كات كه

به هه رس����ێ پارێزگاكه نزیكه ی )300( هه زارێ����ك ده نگده ر زیادی كردوه و ئه و

رێژه یه شی "پێ ئاساییه ".ژم����اره ی زیادبون����ی مه س����ه له ی ده نگده ران����ی هه ولێر و ده����ۆك، وه ك س����ه رچاوه یه ك له یه كێتی نیش����تمانی كوردستانه وه ئاماژه ی بۆ كرد كه ئه وه كارێكی ئاسایی نییه پارێزگای هه ولێر و دهۆك كه ئه گه ر به راوردبكرێت له روی به پارێزگای سلێمانی و دانیش����توانه وه ئیداره ی گه رمی����ان، ئه و دو پارێزگایه كه مترن، به اڵم رێژه ی زیادبونی ژماره ی له س����لێمانی هه ریه كێكیان ده نگده ری

زیاتره .مه س����ه له ی زیادبونی رێژه ی ژماره ی زیاد ده����ۆك هه ولێ����ر و ده نگ����ده ری گه رمیان ئیداره ی سلێمانی و له رێژه ی كۆبونه وه ی له باسی به به شێك ده بێت ئه نجومه نی ناوه ندی یه كێتی نیشتمانی دامه زراوه یه ك����ی ك����ه كوردس����تان په رله مانی وه ك یه كێتییه و چاودێریی ئه و حیزبه ناسراوه ، سه رچاوه یه ك له و كۆبونه وه ی ئه و دامه زراوه وه به ئاوێنه ی راگه یان����د كه ل����ه و كۆبونه وه یه دا داوا له مه كته بی سیاس����ی یه كێت����ی كراوه له م مه سه له یه بكۆڵێته وه و هه ڵوێستی

له سه ر وه ربگرێت. عه ل����ی قادر له س����ه ر هه مان بابه ت درێ����ژه به قس����ه كانی ده دات و ده ڵێت "ده مه وێت له رێگه ی ئاوێنه وه بۆ خه ڵكی رونبكه مه وه كه ئێمه وه ك كۆمیسیۆن لیس����تی ده نگده رانی تایبه ت به خۆمان هه یه ، له س����اڵی 2007 ل����ه كۆمپانیای خ����ۆراك وه رمانگرت����وه ، وات����ه )داتا وه رگرتوه ، عێراقمان هه مو به یس����ی( له ساڵی 2008 نوێمانكرده وه ، له ساڵی 2009 ب����ۆ هه ڵبژاردن����ی په رله مان����ی ئه پده یتمان دیكه جارێكی كوردستان كرده وه ، له 2010 ش به هه مانش����ێوه "،

ئه و جه خت له سه ر ئه وه ده كاته وه كه ئه وان وه كو كۆمیسیۆن باشترین ئامارو

راستگۆترین ژماره یان الیه .سه ركردایه تی و ئه نجومه نی ئه ندامی پارتی هه ڵبژاردی مه كته بی به رپرسی خه س����ره و كوردس����تان دیموكرات����ی گۆران س����ه باره ت به زیادبونی ژماره ی ده نگده ران����ی هه ولێر به به راورد له گه ڵ دواهه ڵبژاردنی س����اڵی 2010 كه به چل ه����ه زار ده خه مڵێنرێت و ده����ۆك كه به 25 هه زار ده خه مڵێنرێت، وتی "جارێ ناكرێت، له هه ولێر له ئێستا هه ڵبژاردن بۆیه مه س����ه له ی هه ولێر له ئارادا نییه ، یه كه می به بڕگ����ه ی به اڵم س����ه باره ت پرسیاره كه ت، س����تانداردێكی جیهانی هه یه بۆ زیادبونی رێژه ی دانیش����توان ئه ویش س����ااڵنه 3% ب����ۆ هه ر واڵتێك، پێویس����ته له هه م����و پارێزگایه ك به م ش����ێوه یه بێت، ناكرێت له پارێزگایه ك س����ه دا 20 زیاد بكات و له پارێزگایه كی دیك����ه 1%، یان س����فر له س����ه دا، هه ر هۆكاریك هه بێت ئه وه لۆژیكی نییه ".

خه س����ره و گۆران باس له وه ده كات كه ته نان����ه ت ئه گه ر هیجره ش هه بێت، بۆ نمونه ئێستا له پارێزگای هه ولێر 100 هه زار كه س هه ی����ه خه ڵكی ده ره وه ی له پارێزگاكانی كوردس����تانن، هه رێمی دیكه ی عێراق����ه وه هاتون، به اڵم ئه وه ژم����اره ی ده نگده ران����ی هه ولێ����ر زیاد ناكات، چونكه ئه و )100( هه زار كه سه ده بێت ده ن����گ بۆ ئه و پارێزگایه بده ن كه لێی����ه وه هاتون. ئه گ����ه ر خه ڵكی موسڵه بۆ موسڵ و ئه گه ر هی به غدایه

بۆ به غداو به و شێوه یه .

ئا: ئاسۆ سه راوی

ئه ندامی سه ركردایه تی یه كێتی فه رید ئه سه سه رد جه غت له وه ده كاته وه

كه یه كێتی بۆ هه ڵبژاردنی داهاتوی په رله مان به جیا به شداری هه ڵبژاردن

ده كات و ئه وه ش رونده كاته وه كه پارتی و ئه وانیش، ئه و خاڵه ی

رێكه وتننامه ی ستراتیژیان وه ال ناوه كه ده ڵێت "پارتی و یه كێتی بۆ هه مو

هه ڵبژاردنه كان پێكه وه ده بن".

یه كێتی و پارتی ، له ئاس���تی ناوخۆی خۆیان و له ئاستی كۆبونه وه ی دوقۆڵی و گفتوگۆی نێوانیش���یاندا په یوه ن���دی ئه وه یانه كه ئایا ئاینده ی سیاس���ییان به یه ك���ه وه بێ���ت و به ی���ه ك لیس���ت به ش���داری هه ڵبژاردن بك���ه ن، یاخود ده یان���ه وێ ئاینده ی سیاس���ی خۆیان له و تێهه ڵكێش���ییه ی چه ندین س���اڵه

تێیكه وتون جیابكه نه وه ؟وه ك ئاش���كرایه له ماوه ی رابردودا، یه كێت���ی و پارتی له چه ن���د بڕگه یه كی گرنگی روداوه كاندا، نه ك كۆك و ته با و هاوهه ڵوێست نه بون، به ڵكو سیاسه تی پێچه وانه شیان په یڕه و كردوه له ئاستی عێراق و ناوچه كه شدا، ماوه یه كه تا دێ ئ���ه و ده نگه له ناو یه كێتی نیش���تمانی كوردس���تاندا به ڕاش���كاویی و به رزت���ر ده بیس���ترێت ك���ه پێویس���ته یه كێتی به لیستی جیاواز له هه ڵبژاردنی داهاتوی په رله مانی كوردستاندا به شداری بكات، ته نانه ت ئ���ه و ده نگانه ش ب���ه ر گوێ رێككه وتننامه ی پێویسته كه ده كه ون س���تراتیجی نێوان یه كێت���ی و پارتیش ده ستكاری بكرێت له به رئه وه ی یه كێتی له ئاستی سه ركردایه تی و بنكردایه تیشدا هه س���ت به ناهه وس���ه نگییه كی گه وره ده ك���ه ن له به ڕێوه بردن���ی كاروب���اری

حكومه تدا. به رزبونه وه ی ئه م ده نگانه ، به تایبه تی له دوای نه خۆش���كه وتنی تاڵه بانییه وه ، هه ڵوه س���ته یه كی به پارت���ی ك���ردوه ، كه چاوی له س���ه ر ئه وه ی���ه له قۆناغی

حكومه ت و پۆس���ته كانی داهاتوش���دا س���ه رۆكایه تی هه رێم له ده ستی خۆیدا قایمتر بكات، به اڵم به بێ هاوپه یمانێكی وه ك یه كێتی ئه م كاره ی بۆ مه یس���ه ر

نابێت.س���تراتیژی رێككه وتننامه ی به پێی یه كێت���ی و پارتی ، ئ���ه وه ی په یوه ندی به ناوخ���ۆی هه رێم���ه وه هه ی���ه ، ده بو دو ئ���ه و هه ڵبژاردنه كان���دا له هه م���و حیزبه پێكه وه به یه ك لیست به شداری هه ڵبژاردن بكه ن، به اڵم وه ك ئه ندامی سه ركردایه تی یه كێتی فه رید ئه سه سه رد ئاماژه ی پێده كات نزیكه ی دو س���اڵه رێككه وتننامه خاڵه ی ئه و هه ردوالیان هۆكاری وه الناوه ، س���تراتیژییه كه یان ئه مه ش وه ك ئه سه س���ه رد به ئاوێنه ی راگه یاند "هه لومه رجێكی نوێ له هه رێمدا هاتۆته ئاراوه ، هه ر ئه وه ش بۆته هۆی ئه وه ی ، چ یه كێتی و چ پارتیش بڕیاری ئه وه بده ن، كه بۆ هه ڵبژاردنی داهاتو په رله مان به دو لیستی جیاواز به شداری

بكه ن".له ب���اره ی به ده س���تهێنانی ده ن���گ و ئه سه س���ه رد به خۆیان، متمانه بونیش مه ڵبه نده كانیان و به وته ی پشتئه ستور

جه خ���ت رێكخس���تنیان، مه كته ب���ی ل���ه وه ده كات���ه وه كه ده نگ���ی باش به ده ستده هێنن، به اڵم ئه وه ش ده ڵێت "هه مو حیزبێك ده نگی زۆر به ده ستبێنێ یان كه م ده بێت به ش���داری هه ڵبژاردن بكات و توان���ای خ���ۆی تاقیبكاته وه ، به دڵنیاییه وه به متمانه یه كی باشیشه وه

به جیا به شداری هه ڵبژاردن ده كه ین".تێهه ڵكێش���بونی له ب���اره ی پارتی و له گه ڵ به رژه وه ندییه كانیشیان ئه گه ری له ناوچونی ئه و به رژه وه ندییانه به ش���داریكردنیان به جی���ا له كات���ی ئه ندامه ی ئ���ه و له هه ڵبژاردنه كان���دا، س���ه ركردایه تی یه كێتی باس���ی له وه ك���رد كه هه م���و گ���روپ و حیزبه كانی جیاجی���ا به رێ���ژه ی كوردس���تان به رژه وه ن���دی هاوبه ش���یان پێك���ه وه هه ی���ه ، "یه كێتی و پارتیش كه پێكه وه حكومه تیان دروستكردوه به دڵنیاییه وه له نێوانیان���دا زۆر به رژه وه ندییه ك���ی دروس���تبوه ، ب���ه اڵم نابێ���ت ئه وه ش رێگربێت له وه ی ركه به ری و منافس���ه ی ی���ه ك بکه ن، به رای م���ن ئه گه ر كاتی خۆی ئه و رێككه وتننامه نه كرایه ، دور

نه بو هه رێم توشی قه یران بێت".

پێ���ش یه كێت���ی به رپرس���انی رابردوی رۆژی چه ن���د كۆبونه وه كانی نێ���وان ه���ه ردو مه كته ب���ی سیاس���ی یه كێتی و پارتی ، چه ند جارێك ئه وه یان دوپاتكرده وه كه به نیازن له هه ڵبژاردنی داهات���ودا، ئاینده ی سیاس���ی خۆیان به لیس���تێكی جیابكه نه وه و له پارت���ی جیاواز به ش���داری هه ڵب���ژاردن بكه ن، وه ك ئ���ه وه ی بیان���ه وێ له ڕێگه ی ئه و ئاراس���ته ی په یامێ���ك لێدوانان���ه وه هاوپه یمانه كه ی���ان بكه ن. ئایا یه كێتی په ش���یمان ده بێته وه له و بڕیاره ؟ گه ر ن���ا، ده بێ خه س���ڵه ت و تایبه تمه ندییه جیاوازه كان���ی خۆی ده ربخ���ات، ئایا ل���ه م چوارچێوه یه دا بزوتنه وه ی گۆڕان رێككه وتننامه ی جێبه جێكردنی داوای

ده باشان له یه كێتی ناكات؟ی���ان به رێككه وت���ن س���ه باره ت نزیكبونه وه ی���ان له گه ڵ گ���ۆڕان پێش ئه وه ئه سه س���ه رد هه ڵبژاردن���ه كان، به ئه گه رێك���ی دور ده زان���ێ ، ئه و وتی "پێ���ش ئه نجامدانی هه ڵب���ژاردن، هیچ ئه گه رێك���ی ئ���اوا له ئ���ارادا نییه كه پارتی و یاخ���ود گ���ۆڕان، یه كێت���ی و گ���ۆڕان، رێككه وتننام���ه بكه ن، به اڵم

ئه وه هه ڵبژاردنه كان ئه نجام���ی دوای له رێككه وتننامه ی كراوه یه ، ئه گه رێكی س���تراتیژی یه كێت���ی و پارتی باس���ی رێكه وتن���ی پێش هه ڵب���ژاردن ده كات كه نابێت بكرێت، به اڵم باس���ی دوای

هه ڵبژاردن نه كراوه ". له باره ی ئ���ه و لێدوانه دژبه یه كانه ی هه ندێجار له نێ���وان ئه ندامانی یه كێتی ناڕونی���ی له مه س���ه ی وه ك روده دا كاریگه ری نه وتییه كان و له گرێبه س���ته نه رێنی ئه و لێدوانه دژبه یه كانه له سه ر یه كێتی ، بۆ هه ڵبژادن���ه كان ئه نجامی فه رید ئه سه س���ه رد وت���ی "مه رج نییه هه مو به رپرس���ێكی یه كێتی ئاگاداری هه م���و ورده كاریی���ه كان بێ���ت، م���ن له كاتێك���دا ئه ندامی س���ه ركردایه تیم، به اڵم چونكه له حكومه تدا نیم ئاگاداری

گرێبه سته نه وتییه كان نیم".ده رب���اره ی ئ���ه و پرس���یاره ش كه ئایا یه كێتی نیش���تمانی كوردس���تان، ب���ۆ پۆس���تی س���ه رۆكایه تی هه رێم، كاندیدی خۆی داهاتودا له هه ڵبژاردنی ده بێت گه ر به لیستی جیاواز دابه زین؟ وه اڵم ئاماده نه بو ئه سه س���ه رد فه رید

بداته وه .

هێشتا‌واده‌ی‌‌هه‌ڵبژاردن‌دیارینه‌كراوه‌یه كێتی نیگه رانه له رێژه ی ده نگه زیاده كانی هه ولێر و دهۆك

ئه‌سه‌سه‌رد:‌هاوپه‌یمانی‌‌یه‌کێتی‌و‌پارتی‌نابێت‌رێگربێت‌له‌وه‌ی‌‌كێبڕكێی‌‌یه‌كتر‌بکه‌‌ن

کۆبونه وه یه کی هاوبه شی مه کته بی سیاسی یه کێتی و پارتی فۆتۆ: ئارام که ریم

ئایا یه كێتی بۆ سه رۆكایه تی

هه رێم، له هه ڵبژاردنی

داهاتودا كاندیدی خۆی ده بێت؟

فه رید ئه سه سه رد ئاماده نه بو وه اڵم

بداته وه

دیمه نێک له هه ڵبژاردنه کانی کوردستان فۆتۆ: یه حیا ئه حمه د

به هه رسێ پارێزگاكه نزیكه ی (300( هه زارێك ده نگده ر زیادی

كردوه

Page 4: ژماره 367

هەنوکە(367( سێشه ممه 42013/3/5

ئا: ئاوێنه

په ره سه ندنه هه رێمایه تییه كان به تایبه تی توندبونه وه ی ناكۆكییه كانی سوریا و زیاتر الوازبونی رژێمی به شار ئه سه د، ئاماژه بۆ ئه وه ده كه ن كه فشاری سیاسی كۆماری ئیسالمی

ئێران له سه ر هه رێمی كوردستان زیاتر ده بێت، بۆ ئه وه ی به ته واوی عێراق

به هه رێمیشه وه بكات به به رده بازێك بۆ رزگاركردنی ئه و رژێمه .

س���ه رچاوه یه كی ئ���اگادار له به غداوه كه نه یویس���ت ن���اوی خۆی ئاش���كرا بكات به ئاوێن���ه ی راگه یاند كه یه كێك له ئامانجی س���ه ردانه كه ی كۆتایی ئه م هه فته ی���ه ی وه زیری ده ره وه ی س���وریا بۆ ئێران) وه لید موعه لیم(، راكێشانی ته واوی به غداو هه ولێره بۆ نێو بۆته قه ی شه ڕی جه مسه ری شیعه و سوننه . ئه و س���ه رچاوه یه جه خت���ی له س���ه ر ئه وه ك���رده وه ك���ه مه به س���ت له ناوهێنانی ده ره وه ی وه زیری له كۆبونه وه ی به غدا س���وریا و گ���ه وره به رپرس���انی ئێران زیاتر له راكێش���انی ) هه ولێره ( بۆ نێو ریزبه ن���دی خۆیان "چونكه به غدا خۆی یه كێكه له الیه نه به هێزه كانی ریزبه ندی شیعه له ناوچه كه دا كه له الیه ن ئێرانه وه

سه ركردایه تی ده كرێت".ئه و س���ه رچاوه یه نه یش���ارده وه كه له ئاینده یه ك���ی نزیك���دا بۆ گه یش���تن به و ئامانجه كۆماری ئیس���المی ئێران گوشاری سیاسی و ره نگه " سه ربازی "ش بخاته سه ر هه رێمی كوردستان و بگاته ئه وه ی كه "هێز له س���ه ر س���نوره كانی هه رێمی كوردستان كۆبكاته وه ، به ناوی جیاجیاوه ، وه ك مان���ۆڕ، یان به رگری

له سنوركه كانی ئێران".به شار رژێمی به روخانی س���ه باره ت وه ك نزیكدا له ئاینده یه ك���ی ئه س���ه د هێمای له ناوچه كه دا میدیاكانی سوننه بۆ ده كه ن، سه رچاوه كه ی ئاوێنه باس له وه ده كات كه روخانی رژێمی به شار ئه گه ر په ره س���ه ندنی سه ربازی حساب بۆنه كراو نه بێت" پێناچێت ئه مساڵیش واته ساڵی 2013 بڕوخێت". ئه و پێیوایه تا هێزه كانی ئۆپۆزیسیۆن فشاری زیاتر بخه نه سه ر رژێمی ئه سه د" ئه ویش زیاتر هانا بۆ كۆماری ئیسالمی ئێران ده بات كه به غ���دا و هه ولێر زیاتر رابكێش���ێته نێو ملمالنێكه وه تا بیانكات به پردێكی راس���ته وخۆی ئاس���مانی و زه مینی بۆ

كۆمه ككردنی رژێمی به شار".

نه یش���ارده وه س���ه رچاوه یه ئ���ه و له گه ڵ په ره س���ه ندنه كه هه رچه ن���ده س���وریا روداوه كانی دراماتیكییه كانی سیاس���ه تی ئاینده ی كۆماری ئیسالمی ئێرانی���ش له مه ڕ هه رێمی كوردس���تان ب���ه اڵم به س���ه ردادێت، گۆڕان���كاری سیاس���ه تی ئێس���تای ئه و واڵته له مه ڕ كوردس���تان "سیاس���ه تێكی كۆن���ه "، له وان���ه ش ئ���ه و واڵت���ه پێی باش���ه هاوس���ه نگی سیاس���ی و جه ماوه ری���ی نێوان ناوچه كانی ) سلێمانی و هه ولێر( وه ك خۆی بمێنێت���ه وه ، وردكردنه وه ی ئ���ه وه ش ئێ���ران پێ���ی قب���وڵ نییه له الیه ن پارتیی���ه وه له غیابی تاڵه بانیدا ده س���ت له كاروباری یه كێتی نیشتمانی كوردستان وه ربدرێت، هه ر بۆ ئه وه ش پێی باشه رێككه وتنی ستراتیژی نێوان پارتی و یه كێتی وه ك خۆی بمێنێته وه .

س���ه باره ت به په یوه ن���دی تایبه ت���ی كۆماری ئیسالمی ئێران له گه ڵ یه كێتی ، سه رچاوه كه ی ئاوێنه باس له وه ده كات كه هه رچی سیاسه تی ئێرانه سه باره ت به پۆستی سه رۆك كۆماری عێراق واته شوێنه كه ی تاڵه بانی ، كۆماری ئیسالمی ئێران به الیه نه عێراقییه ش���یعه كانیان راگه یان���دوه له پێ���ش هه موش���یانه وه به هاوپه یمانی نیش���تمانی ش���یعه ، كه له الی كۆماری ئیسالمی ئێران تاڵه بانی " به گه ش���ت چۆته ده ره وه و هه ركاتێك بێته وه ، ی���ان دوابكه وێت، كه س بۆی نییه قسه له سه ر شوێنگرتنه وه ی بكات

به تایبه تی هێزه عێراقییه كانی تر".له دانیشتنه ئێران ئیسالمی كۆماری دوقوڵییه كانی له گه ڵ یه كێتی نیشتمانی

یه كێتی به سه ركردایه تی كوردستانیش راگه یاندوه كه پش���كی سه رۆكی عێراق پش���كی یه كێتیی���ه ، هه ركه س���ێكیش بیه وێ���ت له ن���او یه كێتی ئه و پۆس���ته وه ربگرێت ده بێت " ره زامه ندی خێزانی تاڵه بانی ، ره زامه ندی كۆسره ت ره سوڵ و یه كێتی پێبێت ئه وجا ئێران په سه ندی

ده كات".ئه و س���ه رچاوه یه ئه وه ی نه شارده وه كه مه سه له ی مانه وه ی پۆستی سه رۆك كۆماری عێراق له ده ست یه كێتیدا ئێران رۆڵی یه كالیك���ه ره وه ی تێدا ده بینێت، ده ستپێش���خه رنابن و ئ���ه وان ب���ه اڵم له چاوه ڕوان���ی گه ڕانه وه ی تاڵه بانیدان، هاوكات هه ركاتێك یه كێتی ویستی ئه و شوێنه پڕبكاته وه و پاڵێوراوێك په سه ند بكات، ئێران پاڵپش���تی الیه نه ش���یعه

عێراقییه كانی بۆ كۆده كاته وه .س���ه باره ت به دانانی كه س���ێك له ناو یان كوردس���تان نیش���تمانی یه كێتی له الی���ه ن پارتییه وه بۆ ئه و پۆس���ته ، س���ه رچاوه كه ی ئاوێن���ه ئام���اژه ی بۆ ئه وه كرد كه س���ه رۆك وه زیرانی عێراق وه زیرانی ئه نجومه نی له كۆبونه وه یه كی عێراق دوای نه خۆش���كه وتنی تاڵه بانی به راشكاویی وتویه تی " من پێم باشه ، عه دنان موفتی ، دكتۆر رۆژ، هۆش���یار زێباری ، بپاڵێورێت بۆ سه رۆكی عێراق و، د. به رهه م س���اڵح ب���ه الی مالیكییه وه په سه ند نییه "، س���ه رچاوه كه ی ئاوێنه له س���ه ر ئه م رایه ی مالیكی نه رۆیشت و هیچ راڤه یه كی بۆ ئه وه نه كرد كه بۆچی

مالیكی به رهه م ساڵحی قبوڵ نییه ؟له وه باسیشی ئاوێنه سه رچاوه كه ی

كرد كه سیاس���ه تی دیاری ئێس���تای س���ه باره ت ئێران ئیس���المی كۆماری به هه رێ���م ب���ه م ش���ێوه یه یه ، ب���ه اڵم پێشبینی خۆش���ی نه شارده وه كه ئه م سیاس���ه ته له گه ڵ توندبونه وه ی شه ڕی نێوان شیعه و سوننه ، به تایبه تی له سه ر جوگرافیای سیاس���ی س���وریا گۆڕانی ئیس���المی كۆماری دێت و، به س���ه ردا ئێران مانه وه ی رژێمی به ش���ار ئه سه د به به شێك له س���تراتیژی خۆی ده زانێت ئه م له پێناو هه ربۆی���ه " له ناوچه كه دا، س���تراتیژه دا ئێران كار له س���ه ر هه رێم بكرێت���ه هه رێ���م نایه وێ���ت ده كات و توركیای سوننی و جوگرافیای سیاسی ب���ۆ ئه مه ش چی پێبكرێ���ت له ئامرازی ده یخاته س���ه ربازی فشاری سیاسی و سه ر هه رێم، به تایبه تی سه ر ناوچه كانی

پارتی ".

ئا: ئاراس عوسمان

دوای تێپه ڕینی 22 ساڵ ، یادی راپه ڕینه مه زنه كه ی كوردستان له یاده وه ری زۆربه ی خه ڵكیدا كاڵبۆته وه ، "مام رۆسته م"ی

پێشمه رگه ی دێرین ده ڵێت "راپه ڕین خه ڵكی كوردستان كردیان، نه ك

یه كێتی و پارتی ".

له ی����ادی راپه ڕیندا، مام رۆس����ته م به ئاوێن����ه ی راگه یاند كه "راپه ڕین بۆ ئامانجێك ئه نجامدرا كه تائێس����تا بۆ خه ڵك����ی كوردس����تان نه هاتوه ته دی ". ئ����ه و فه رمانده یه ی ئه وكاتی هێزی پێش����مه رگه ی یه كێتی و هه ڵس����وڕای ئێستای گۆڕان بۆچونی وایه "ئه وه ی كوش����ت، ئومێده ی ئامان����ج و ئ����ه و یه كێت����ی و پارت����ی بون"، ئ����ه و وتی "وه ك چۆن نه وت و ب����ازاڕو میدیایان راپه ڕین و به هه مانشێوه قۆڕخكردوه ، ی����ادی راپه ڕینیش����یان قۆرخكردوه ، یه كێتی و پارت����ی الیانوایه كه ئه وان راپه ڕینی����ان ك����ردوه و خه ڵكی كاری نه كردوه ، به اڵم له بنه ڕه تدا پێشمه رگه ته نها رۆحێكی مه عنه وی بوه و راپه ڕین

خه ڵكی كوردستان كردیان، بۆ نمونه ئه وكاته من فه رمانده بوم له ئێرانه وه تاك����و هاتینه س����لێمانی ته نها ئه منه س����وره كه ش����ه ڕی تێدا مابو، دواتر تا بانیمه قان توش����ی ش����ه ڕ نه بوین و

هه موی خه ڵك كردبوی ".. مام رۆسته م جه ختی له وه كرده وه ك����ه "ئه م دو حزبه ق����ه د تێرناخۆن و مردنیان له بیر نه م����اوه ، به ئاواته وه م خوا ئ����ه وه ی بكردایه رۆژێك بهاتایه و

له دادگا حسابیان له گه ڵ بكرایه ". یه كێك له و كه س����انه ی له 5ی ئازار له ق����ه زای رانی����ه ی ده روازه خه ڵكی كردوه بانگه وازی����ان كۆكردۆت����ه وه و له مزگه وت����ی گه وره ی رانی����ه ، نیازی حه مه عه زیزه ، ئه و له باره ی راپه ڕین و كاڵبون����ه وه ی له بی����ری خه ڵك����ی بۆ ئاوێن����ه وت����ی : پێموایه ش����وێنه وارو له بیری راپه ڕی����ن ده س����تكه وته كانی خه ڵك����ی ماوه ته وه ، ل����ه دوای نه مانی ژێرده س����ته یی خه ڵكی كوردس����تان، گ����ه وره ی ده س����تكه وتی ك����ورد هه ب����و له دروس����تكردنی پارله م����ان و حكومه تێك����ی خۆماڵی و.. هتد، به اڵم له به رامبه ریشدا ئه م دۆخه ی ئێستا پڕ

كه موكورتییه .

ئ����ه و به ش����داره ی رۆژی راپه ڕینی رانی����ه ئاماژه ی به وه كرد كه "راپه ڕین نه گه یش����توه ته دوامه ن����زڵ و خاڵ����ی

كۆتایی و ئامانجه كانی ". ژی����ان و كاری رێكخراوه ی و حزبی و له پیاوه كان����دا ته نه����ا جه ماوه ری����ی كۆنه ده بونه وه ، به ڵكو ژنانیش رۆڵیان هه ب����وه له راپه ڕیندا، ل����ه و نێوه نده دا یه كێك له و ژنانه ی رێكخس����تنه كانی ناوش����ارو به ش����داری راپه ڕینه ك����ه ی ش����اری سلێمانی كوێس����تان محه مه د عه بدواڵی����ه ، له ب����اره ی كاڵبون����ه وه و نه مانی ئه و مێژوه له الی تاكی كوردی بۆ ئاوێنه ی خس����ته روو ئاماژه ی به وه كرد كه "ئێس����تا زۆرترین گه نده ڵی هه یه له كوردس����تان و ئه مه وایكردوه كه راپه ڕین له بیری خه ڵكی نه مێنێت، ته نها چه ند ساڵێك له دوای راپه ڕینه وه ت����ام و چێژێكی به خه ڵكی به خش����یو مانایه كی گ����ه وره ی هه بو، دواتر كه ده س����ه اڵتی كوردییان بینی ش����ه ڕی ناوخۆی ئه نجامداو به كۆمه ڵێك رێگای خراپ هه نگاوینا، ئێستا ئه وه ی هه یه له و رۆژه دا حزبه كان باسی ئه و مێژوه ده كه ن و دواتر ه����ه ر ئه و رۆژه له الی

خه ڵكی ده مێنێته وه ".

عه بدولره زاق شه ریف

س���ه ره كییه كانی له به ن���ده یه كێ���ك ده س���توری واڵتانی دنیا، پاراس���تنی موڵك و ماڵ���ی تاك و ك���ۆی خه ڵكه ، حكومه تیش جێبه جێكردنی ئه م ئه ركه

پیرۆزه ی له ئه ستۆدایه . هه ڵه یه ك���ی ب���اوه ، ك���ه ده وترێت كوردس���تان(، هه رێمی )حكومه ت���ی به خوێن���ی حكومه ت���ی خۆماڵیی���ه و میلله ته كه مان قوربانیدانی شه هیدان و ئه م حكومه ته ، هه رگیز دروس���تبوه ، به رهه می تێكۆشان و قوربانی شۆڕش و پێش���مه رگایه تی نیی���ه ، چونكه گه ر وابوایه ، هه رگیز ئه و مێژوه ، به گش���ت قوربان���ی و س���ه روه رییه كانییه وه ئه م حكومه ت���ه ی به مش���ێوه یه دروس���ت

نه ده كرد.راس���تییه كه ی ئه وه یه ، حكومه تێك، یان ئیداره یه ك هاته شوێنی ئیداره ی به ش���ێوه یه ك به عس، حكومه ته كه ی ئ���ه وان چۆڵیانكردو س���ه ره تا به ره ی یه كێتی پارتی و دواتر كوردس���تانی و شوێنی ئه وانیان گرته وه ، بۆیه وا بیست راستكردنه وه ی خوارو له هه وڵی ساڵه خێچی و خوارو خێچكردنی رێكییه كانی ئه واندای���ن، كه كارێكی خراپ ده كه ین ده ڵێین له بێ سیسته میدایه ، پڕۆژه یه ك كارێكی س���ه رده می ئه وانیش خراپتر ده كه ی���ن، ده ڵێی���ن سیس���ته مه كه ی

به عسه و بۆمان به جێماوه . ب���ۆ رونكردن���ه وه ی زیات���ر ته نیا نمونه ی���ه ك ب���اس بكه ی���ن، بیس���ت نه خۆشخانه یه كی نه مانتوانیوه ساڵه و شایسته به و چڕی دانیشتوان و گه شه مرۆییه ی شاری سلێمانی دروستبكه ین، نه خۆش���خانه گه وره كه ی شاریش���مان وێرانك���رد، ب���ه وه ی گش���ت باخچه و س���ه وزاییه كانمان به بین���او كۆنكرێت ك���رد. ئه م���ه لۆژیك���ی كاری رێكی و ناڕێكی و سیسته م و ناسیسته می كۆن و

نوێیه . ئه و پڕۆسه یه به رده وامه و به هه زاران ره خن���ه و گازن���ده و دژو دوژمن ده وره دراوه ، هه ر ش���اری سلێمانی ، به نمونه وه ربگرین���ه وه ، به عس و حكومه ته كه ی ئ���ه م ش���اره یان به س���ه ڵت و روت���ی قه برس���ان مردوی وه ك جێهێش���ت،

هیچیان له گه ڵ خۆیاندا، نه برد. موڵ���ك و ماڵ���ی گش���تی ، تائ���ه و س���ه روه خته ی س���اڵی 1991و ش���ار بون، پارێزراو به ده ركردنیان، هه موی دارایی ، وه زاره تی زه وییه كان���ی وه ك شاره وانی ، ئه وقاف و زۆریتر، خانوه كانی تۆماری به رێوه به رایه تییه كانی ش���ار،

دوكان و بازاڕو پرۆژه ی پیشه س���ازی و ئه وانیتر، ش���اره وانی و كش���توكاڵی و گ���ه وره و بچوك، چه ن���د كارگه یه كی له كه رتی گش���تی و كه رتی تێكه اڵو، كه هه مویان به ش���ێوه ی كرێ���ی مانگانه و دراب���ون و به پیش���ه وه ران س���ااڵنه داهاتێكی باش���ی بۆ به رێوه به رایه تییه هه بو، ئه م شاره خزمه تگوزارییه كانی س���ودی زۆری لێده بینرا، هه رچه نده ، داتاو ژمێره ی ئه و موڵكه گش���تییانه مه به س���تی ئه و س���تونه نیی���ه ، كه دڵنیام زۆریان له به رێوه به رایه تییه كانی تۆماری ته ڕی له كوله ك���ه ی خۆیانداو خانوبه ره ی شاریشدا، ناویان نه ماوه .

به راوردێك���ه مه به س���ته ئ���ه وی حكومه ته ك���ه ی ئ���ه وه ی له نێ���وان به عس جێیهێش���ت و ئه وه ی حكومه ته خۆماڵییه كه به خش���ی ، ئه و ته خشان و په خش���انه ی كه خۆمان وه ك ئه وه ی پیاوه تی به سه ر ئاوی حه مامه وه بكه ین، ئه گه ر ده یفرۆش���ین. ده یبه خش���ین و ئامارێكی گشتی و ژمێره یه كی دروستی ئه و موڵكانه ی خه ڵكی شاری سلێمانی بكرێ���ت، به نرخی ئه مڕۆ بخه مڵێنرێت، ئه وج���ا به راوردێ���ك به بودجه ی ئه م چه ند س���اڵه ی شاری سلێمانی و هه مو ئه و پاران���ه ی له خزمه تگوزارییه كاندا، ئه وه ی بكرێت، ده بینین خه رجكراوه ، ك���راوه ، هه رگیز هێنده ی ئ���ه وه نییه كه براوه ، گ���ه ر ئه و به راورده بكرێت، هه رێمی حكومه ت���ی ده رده كه وێ���ت، كوردس���تان، چی بۆ سلێمانی كردوه و وه ك )حاته م���ی ته ی (، چه ندیش���ی

له موڵكی خه ڵكی شار به خشیوه . گه ر به راورده كه له موڵكه تایبه ته كاندا بكه ین، كه به عس به به هانه ی پاراستنی ئاس���ایش و به رنام���ه ی دژایه تیكردنی كوردو شۆڕش���ی نوێوه ، زۆرێكی برد، حكومه ت���ه خۆماڵییه ك���ه ش، به هۆی جیاجی���ا، زۆرێكیت���ر. ره نگ���ه ل���ه م به راورده دا هاوته ریب بن و وه ك دو دیوی یه ك دراو بوه س���تنه وه . تازه ترینیان و ئه وه ی من بیستم، زه وییه كه ی جه مال دیاری س���ه ركرده یه كی ك���ه ئاغایه ، شۆڕشی نوێ بو، زه وییه كی به ر تااڵن و به عس قه ومییه كانی بڕۆی ح���ه ره س نه كه وت و ب���ه ر هه ڵمه ت���ی )ئه له كه و شاری كۆاڵنه كانی كوچه و وێله كه (ی ، سلێمانی كه وت، وه ك به خۆیان وتبو..)جه مال ئاغا موڵكی تۆی سه ركرده و هاوڕێ و هاوس���ه نگه ر، ئ���اوا به رۆژی بدزرێت، خۆته وه به به رچاوی روناك و خوا ره حم به پێش���مه رگه كانت بكات(. ره حمێكی تریش به خه ڵك و خوای شار

بكات.

ئێران و سوریا هه وڵده ده ن هه ولێر بكه ن به گژ سوننه دا

ئه له كه و وێله كه و موڵكه که ی جه مال ئاغا

پایه گای کۆماری ئیسالمی ئێران له چه می چۆمان که چه ند کیلۆمه ترێک هاتۆته پێشه وه فۆتۆ: ئارام که ریم

مالیكی بۆ جێگه كه ی تاڵه بانی ، عه دنان

موفتی ، د.رۆژ، هۆشیار زێباری پێ

قبوڵه و به رهه م ساڵح ره تده كاته وه

گه نده ڵی ، یادی راپه ڕینی له بیر خه ڵك برده وه مام‌رۆسته‌م:‌پارتی‌‌و‌یه‌كێتی‌،‌نه‌وت‌و‌بازاڕو‌میدیا‌و‌یادی‌‌راپه‌ڕینیشیان‌قۆرخكردوه‌

خه ڵکی راپه ڕیوی کوردستان 1991 فۆتۆ: له ئینته رنێته وه

Page 5: ژماره 367

)4(

ئەگ���ەر س���ەردەمانی دێری���ن لەنێوان بوون���ی خ���ودادا گ���ەردون و ڕێک���ی بینیبێت، نەپس���اویان پەیوەندییەکی بوونی خودا بەڵگ���ەی ڕێکی گەردون و ڕێکی گەردون نیش���انەی بوونی خودا بووبێت. لەس���ەردەمە تازەکاندا ڕێکی کەم تا زۆر لەخوداو ڕیش���ە دینییەکان دووردەکەوێتەوەو کەرەستەیەکی دیکە دەدۆزێت���ەوە کە عەقڵ���ە. جەوهەری ڕۆش���نگەری گەڕانەوە بوو بۆ عەقڵی مرۆڤ وەک پێوەری هەموو ش���تەکان، وەک کەرەستەی سیس���تماتیزەکردن و پۆڵینکردن و ڕێکخس���تن. لەسەردەمی پێش���مۆدێرنەدا، ئیمان���دارو بێئیمان، دوو النەی هەرە گ���ەورەو دوو بەرەی دابەش���بوونە قووڵەکانی دونیا بوون، ب���ەاڵم لەس���ەردەمی مۆدێرن���ەدا دوو چەمک���ی »عەقاڵن���ی و ناعەقاڵن���ی« دەبن���ە ئ���ەو دوو گوزارەی���ەی بەرەی ڕێک���ی و ناڕێکی دابەش���دەکەن و هێڵی جیاکاری لەنێوان شتەکان و مرۆڤەکان و تادەگات���ە دەکێش���ن. ش���وێنەکاندا ئ���ەوەی چەمکی عەقاڵنیی���ەت دەبێتە چەمکێک���ی ش���ێتانە ک���ە دەیەوێ���ت هەموو ش���تێک بگرێتە خۆی. هەندێک لەمێژوونوسانی فیکر ئەو سەرهەڵدانە بەتەنی���ا عەقاڵنیی���ەت گەورەی���ەی ناگێڕنەوە بۆ سەرەتاکانی سەرهەڵدانی ن���وێ، هون���ەری زانس���تی و بی���ری بەڵکو دەیگێڕنەوە، ب���ۆ ئەو ناڕێکییە گەورەیەی دونیای مەس���یحی تێکەوت دوای کەرتبوونی کڵێس���ەو گەرمبوونی ش���ەڕە مەزهەبییەکان و س���ەرهەڵدانی شەڕە ناوخۆییە گەورەکان کە تەواوی خۆرئ���اوای نوقمی پەش���ێوی و ناڕێکی کردب���وو. ت���رس لەناڕێکی هەمیش���ە یەکێک بووە لەمۆتیڤ���ە گەورەکان تا یاس���اگەلی ڕۆشن و مرۆڤەکان بەدوای ورددا بگەڕێن دونیایان بۆ تەفسیربکات و دیمەنەکانیان بۆ ڕێکبخاتەوە. »ستیفن تۆلمی���ن« لەکتێبەکەی���دا س���ەبارەت بەوەزیف���ە نەناس���راوەکانی مۆدێرن���ە ڕایوایە دەرکەوتنی دیکارت وەک باوکی مۆدێرنە، بەرەنجامێکی سروش���تی ئەو فەزا ناڕێکەی ژیانی سیاس���ی و ڕۆحی ئەوروپ���ا بووەو دەنوس���ێت »دەمێک نادڵنیای���ی، فرەمانای���ی، پلورالی���زم لەپراکتیکدا تەنیا بەتوندکردنی جەنگە ئاینییەکاندا تەواودەبوو، ئیتر کاتی ئەوە هاتبوو میتۆدێکی عەقاڵنی بدۆزرێتەوە، بتوانێت لەڕێگایەوە ڕاس���تی و ناڕاستی تێزە فەلسەفی و زانستی و تیۆلۆگییەکان بس���ەلمێنرێت، چونک���ە ئی���دی ئەوە نرخی م���ان و نەمانی هەبوو«» بڕوانە فرانکفۆرت، کۆزمۆپۆلی���س. تۆلمین. س���ورکامپ. 1994«. بۆی���ە نابێ���ت ئ���ەوە بەکەمبگرین کە خودی مۆدێرنە لەڕەهەندێکی زۆر زاڵیدا دژ بەناڕێکی و وەک گەڕان بۆ خولقاندنی سیس���تمێک کە پشێوی کۆبکاتەوە هاتۆتە بەرهەم. لەگ���ەڵ دیکارتدا بنەماکان���ی روونی و س���ەلماندنی حەتمی وردی و ڕێک���ی و دەب���ن بەئامان���ج و خواس���تی هەموو بیرکردنەوەیەکی فەلس���ەفی و زانستی. ب���ەاڵم ئ���ەوەی کە عەقڵ���ی گۆڕی بۆ کەرەس���تەیەکی تێکش���کێن و ترسناک تەنی���ا ئ���ەو رەهەن���دە ڕێکپەرس���تە نەخۆش���انەیە پێرفێکتسیونیس���تە نەب���وو کە تا ئەمڕۆ بەس���ەر زۆرینەی عەقڵەکاندا ساالرو سوڵتانە، بەڵکو ئەو خواستە ترس���ناکە بوو بۆ سڕینەوەی هەر شتێک کە عەقڵ ناتوانێت بیخاتە ژێر سیس���تمەکەیەوە، ئەو خواس���تە تۆتالیتارو فرەگیرەی عەقڵ بەڕوونی الی هیگڵ دەبێتە میتۆدی سەرەکی. ڕستە بەناوبانگەکەی هیگڵ کە لەپێش���ەکی »بنەماکان���ی فەلس���ەفەی ه���ەق«دا دەڵێ���ت »ئەوەی هەی���ە عەقالنییە« یەکێکە لەو ترس���ناکترین ڕس���تانەی مێژووی فەلسەفە کە دواتر بەرەنجامی کوشندەی دەبێت. ئەوە بەو مانایە دێت کە هەرچییەک لەمێژووی مرۆڤدا بووەو دەبێت بەرەنجام���ی عەقڵەو مانایەکی عەقاڵنی هەیە. لێرەش���دا دیس���انەوە وەک الی دینیی���ەکان بینیمان بوون و جوڵ���ەی دونیا دەبێت���ەوە بەملکەچی سیس���تمێکی عەقاڵنی. کاتێک دەڵێین هەموو واقعێک عەقاڵنییە، واتە بوارێک نییە بۆ ناعەقاڵنییەت و ناڕێکی. لەسەر ڕۆشنایی ئەم تێڕوانینەدا جیاوازییەکی بوون« و لەنێ���وان »عەقاڵن���ی قووڵ

»ئینس���انی بوون«دا دروس���تدەبێت. ئەوەی لەمێژوودا روودەدات عەقالنییە، ب���ەاڵم م���ەرج نیی���ە مرۆڤدۆس���تانەو ژیاندۆستانەو پڕ بەزەیی بێت. لێرەوە دەرەنجامگیرییە ترس���ناکەکەی ئەنگلز بۆ هی���گڵ لە»ئەنت���ی دۆهرینگ« دا دەبینین »ئازادی بریتییە لەتێگەیشتن لەناچاری« کە لەلینینزم و ستالینیزم و دڕندەیی سیس���تمە کۆمۆنیستییەکاندا تەواودەبێ���ت. ب���ەم تێزەی���ە مارکس سیس���تمێک وەک س���ەرمایەداری دەبینێت کە دەرکەوتەی گەش���ەیەکی حەتم���ی و عەقاڵن���ی مێ���ژووە، ئەوە گەشەی مەتریالیس���تییەکانی یاس���ا ئابورییە کە تەواوی سیستمی جوڵەی مێژووی���ی رێکدەخەن و س���ەرمایەداری بەرهەمدەهێنن، ئەوەی ئەم سیس���تمە کارێک���ی دڕن���دەو نائینس���انییە هیچ ل���ەوە ناگۆرێ���ت ک���ە لەهەمانکات���دا ناتوانێت کارێکی عەقاڵنیشە... مێژوو کارب���کات، ئینس���انی بەپرەنس���یپی بەڵک���و تەنی���ا بەیاس���ا ناوخۆی���ی و ناوەکییەکەی عەقاڵنیی���ە سیس���تمە سیس���تمە دڕندەیی دەجوڵێت. خۆی کۆمۆنیس���تییەکانیش ه���ەر لەوێ���وە سەرهەڵدەدات، ڕۆیشتن لەسەر ڕێنمایی ئەو دواکەوتنی مێژوویی���ەکان، ڕیتمە بەرەو مرۆڤایەتی عەقاڵنیانەی یاس���ا کۆمۆنیزم دەبەن، لێرەوە کە س���تالین هەزارەه���ا مرۆڤی دەکوش���ت بەدیدی خۆی کارێکی عەقاڵنی دەکات کە لەگەڵ ڕۆحی گەشەو جوڵەی مێژوودا تەبایە، رای وابوو ب���ەو کاران���ەی ڕەورەوەی مێژوو ب���ەرەو پێش دەب���ات و خێراتر دەیجوڵێنێت، لێرەش���دا پرسی ئەوەی ئاخ���ۆ ئ���ەم کارە مرۆڤدۆس���تانە یان

نامرۆڤدۆستانەیە نرخێکی نامێنێت.

س���ەرەتاکانی مۆدێرنە هاوش���ان بوو بەدان���ان و دۆزینەوەی یاس���ای زۆرتر، خولیای ڕێکخس���تنی زیاتر، پەرستنی وردبین���ی و ئی���دارەدان و هارمۆنییەت. ڕۆژانەوە ژیانی لەئەتەکێتەکانی ئیدی تادەگات���ە ئ���ەو یاس���ایانەی جوڵەی ئەستێرەکان ڕێکدەخەن هەموو شتێک یاس���او ئسوڵ و سیستمی خۆی هەبوو. لەسەردەمی ئیمانەوە لەس���ەختگیری زاڵبوونی کەنیسەدا مرۆڤ دەگوازێتەوە بۆ چەندەها جۆر لەسەختگیری دیکە، وەک سەرسەختی لەڕێزگرتنی یاساکانی کارو یاس���اکانی ڕێکخس���تنی ژیان���ی کۆمەاڵیەتیدا تا دەگاتە س���ەرهەڵدانی لەالبۆرو ڕەوش���ێکی سیستمپەرس���ت

زانکۆکاندا، ...

ڕستە بەناوبانگەکەی

هیگڵ کە دەڵێت "ئەوەی هەیە

عەقالنییە" یەکێکە لەو ترسناکترین

ڕستانەی مێژووی فەلسەفە کە

دواتر بەرەنجامی کوشندەی هه بو

ئا: ئاوێنه

سه رخستنی پرۆژه ی نابۆكۆو دابینكردنی وزه ی پێویست بۆ توركیا

له الیه ن هه رێمی كوردستانه وه ، یه كێكه له و فاكته رانه ی كه ده ستی توركیای بۆ گفتوگۆكردن روه و ئۆجه الن و په كه كه و

ده ستی توركیای بۆ به رقه راركردنی ئاشتی له گه ڵ ده سه اڵتدارانی هه رێمی

كوردستان درێژكردوه .

كان���زا سروش���تییه ی ئه و "ن���ه وت" كه به ش���اڕه گی جیهانی س���ه رمایه داری داده نرێت، زیاتر له سه د ساڵه شوێنێكی گرنگی له پ���رۆژه ی زلهێزه كانی جیهاندا داگیركردوه ، به درێژایی س���ه ده ی رابردو هی���چ ی���ه ك له گ���ه الن و واڵتان���ی ئه م له ن���ه وت و غازی لێوانلێوه ناوچه ی���ه ی سروش���تی له كاریگه ریی و ئاسه واری ئه م

مه سه له یه به ده رنه بون.ناوچه ی ده وروبه ری ده ریای "خه زه ر" له س���ه ره تای ده یه ی 1990ه وه ، به دوای س���ۆڤیه تدا یه كێت���ی هه ره س���هێنانی س���تراتیجییه له ناوچ���ه به یه كێ���ك گرنگه كانی جیهان داده نرێت و له بیس���ت س���اڵی رابردوش���دا گۆڕه پانی ملمالنێی س���ه ختی چه ندی���ن هێ���زی ناوچه یی و جیهانی ب���وه ، چونكه نه وت و غازی ئه و ناوچه ی���ه به یه ده كێك���ی گرنگی نه وت و غازی جیهان مه زه ن���ده ده كرێت، به اڵم س���ودوه رگرتن و فرۆش���تنی ئه و نه وت و غازه ته نها كاتێك مه یس���ه ر ده بێت كه بگوازرێته وه ، جیه���ان بازاڕه كان���ی بۆ واڵتان���ی ده وروب���ه ری ده ری���ای خه زر )جگه له ئێران و فیدراس���یۆنی روس���یا( هه موی���ان له هه رچوار الوه به وش���كانی ده وره دراون، بۆ چه ند ساڵێك ده چێت س���ه باره ت به گواس���تنه وه ی ئه و نه وت و غازه كێشمه كێشی دژوار له نێوان ئێران و توركیا و روس���یادا له ئارادایه ، هه ریه كه و گه ره كیانه له و داهاته زۆره بێبه ش نه بن كه له ئاكامی گواستنه وه ی نه وت و غازدا

به خاكی ئه واندا ده ستیانده كه وێت.ل���ه م كارا رۆڵێك���ی ئ���ه وه ی كێشمه كێش���ه دا ده بینێ���ت، كۆمپانی���ا گه وره كانی نه وتی ئه مه ریكا و رۆژئاوایه ، كه واڵته كانی���ان به هێزترین هاوپه یمانی توركیای���ه . له دی���دی واڵتان���ی به هێزی رۆژئاواوه ، گواس���تنه وه ی نه وت و گازی ئازه ربایجان و به ئه نجامگه یاندنی پرۆژه ی نابۆك���ۆ له رێگه ی توركی���اوه ، به مانای

روس���یایه ئێ���ران و گۆش���ه گیركردنی ستراتیجییه كاندا، ئابوریی و له هاوكێشه هه ربۆیه چه ندین س���اڵه ئێران و روسیا به مه به س���تی دژایه تیكردن و په كخستنی ئ���ه و پرۆژه ی���ه به نهێن���ی و به ئاش���كرا پش���تیوانییان له په كه كه كردوه ، چونكه له به ڕێوه ب���ردن و فاكت���ه ر گرنگتری���ن جێبه جێكردن���ی ئه و پرۆژه یه دا پرس���ی ئاس���ایش و ئارامی ئ���ه و ناوچه یه یه كه ئه و بۆری غازو بۆریی���ه نه وتانه ی پێدا

تێده په ڕێت.شه ڕ و پێكدادانی نێوان په كه كه و توركیا تائێستا كۆس���پێكی گه وره یه له به رده م به ئه نجامگه یاندن���ی ئ���ه و پرۆژه ی���ه دا، ل���ه م روانگه ی���ه وه په نابردن���ه به ر هه ر درێژخایه نی سه رمایه گوزارییه كی جۆره له و رۆژئاواییه كان ئه مه ریكی و كۆمپانیا

پرۆژه یه دا، به بێ دامركاندنه وه ی بڵێسه ی ئاگری نێوان په كه كه و ده وڵه تی توركیا، جۆره ریسككردنێكه كه كه س جورئه ت

ناكات خۆی له قه ره ی بدات.تێپه ڕین���ی ئه م بۆرییانه ، پێویس���تی به سه قامگیركردنی ئاشتییه كی پایه داره ، ل���ه و پێناوه ش���دا ئه مه ری���كا م���اوه ی س���ااڵنێكی زۆره هه مو هه وڵ و كۆششی له فش���اری هه ر خۆی خس���توه ته گه ڕ، له راده ب���ه رده ری ئه و واڵته وه بۆ س���ه ر سوریا بگره به مه به س���تی ده رپه ڕاندنی ئۆجه الن و به كارهێنانی هه مو قورس���ایی له ئیتاڵیا و ب���ۆ جێنه كردن���ه وه ی خۆی روس���یا و ده س���تگیركردنی له واڵتێك���ی ده گات ت���ا ئه فه ریق���ا، دورده س���تی به كۆمه ككردن���ی ته كنیكی و هه واڵگری و س���ه ربازیی به توركی���ا دژی په كه ك���ه و پاشان له زه مینه س���ازی و ئاماده كاریشدا بۆ گفتوگۆی نێ���وان ئۆجه الن و توركیا،

ئه مه ریكا به دورو بێئاگا نییه .هه م���و ئ���ه م هه واڵنه ش ك���ه م تا زۆر نابۆك���ۆو به پ���رۆژه ی په یوه ندیی���ان ن���ه وت و گواس���تنه وه ی بۆرییه كان���ی توركی���اوه ، كه له رێگ���ه ی غازه وه ی���ه دو ده یه ی���ه توركیا ش���ێلگیرانه هه مو جیهانی خۆی ناوچه ی���ی و سیاس���ه تی له سه ر ئه وه بنیاتناوه ببێته به هێزترین واڵتی ستراتیژی ناوچه كه له رێگه ی بونی به ده روازه ی تێپه ڕینی بۆرییه كانی وزه ی ئاس���یای ناوه ند و رۆژهه اڵتی ناوه ڕاست

به ره و یه كێتی ئه وروپا.بۆ یه كێتی ئه وروپا، به ئه نجامگه یاندنی ستراتیجی پرۆژه یه كی نابۆكۆ، پڕۆژه ی گرنگه بۆ فره كردنی سه رچاوه كانی وزه و

پشتنه به ستن ته نها به غازی روسیا، كه ئێس���تا زۆربه ی پێویستییه كانی واڵتانی رۆژئاوای ئه وروپا بۆ غاز دابین ده كات.

چه ندینج���ار س���ه رۆكی كۆمپانی���ای "بوت���اش"ی تورك���ی ب���ۆ راكێش���انی بۆری نه وت ك���ه خاوه نه كه ی ده وڵه تی توركیای���ه ، ئاماژه ی ب���ه وه كردوه كه غازی سروش���تی هه رێمی كوردس���تان رۆڵێكی گه وره له به جێگه یاندنی پرۆژه ی نابۆك���ۆدا ده بینێت، چونكه به بێ غازی كوردستان ئه س���ته مه هێنده غاز بگاته ئه وروپا به تایبه ت ئه م بۆریه به چه ندین

واڵتی تینوو به وزه دا تێئه په رێت.بده ینێ ، س���ه رنجی پێویسته ئه وه ی كان���زا جوگراف���ی و هه ڵكه وت���ه ی بایه خێكی كوردس���تان سروشتییه كانی گرنگی هه ی���ه له به ئه نجامگه یاندنی ئه و له دابینكردنی به تایبه ت���ی پرۆژان���ه دا، ئه وه ی به "ئاسایش���ی وزه " ناوده برێت. ئێس���تا كردنی ئه و پرۆژانه به واقیعێكی به زامنكردن���ی پێویس���تی به رده س���ت ئارامی و ئاسایشه ، ئارامی و ئاسایشی ئه و ناوچانه ی كه غازی نابۆكۆو بۆرییه كانی نه وتی پێدا تێده په ڕێت، ئه مه پێویستی به ده س���تهه ڵگرتنی په كه كه یه له خه باتی چه كداریی ، ئه مه یه كێكه له و فاكته رانه ی كه ده س���تی توركیای بۆ گفتوگۆكردن ئۆج���ه الن و په كه ك���ه و ده س���تی روه و توركی���ای ب���ۆ به رقه راركردنی ئاش���تی له گه ڵ ده سه اڵتدارانی هه رێمی كوردستان درێژكردوه ، چونكه سه ره تایه كی گرنگ و مه رجی پێویس���تن بۆ سه رخستنی ئه و پرۆژه ئابورییانه ی ك���ه له مێژه توركیا

خه ونیان پێوه ده بینێت.

ئا: ئارام كه ریم

دكتۆر مه حمود عوسمان په رله مانتارو كه سایه تی ناودار له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا ده ڵێت "پێگه و قورسایی

لیستی كوردستانی له به غدا الوازبوه ".

چ تاڵه بان���ی غیاب���ی ئاوێن���ه : كاریگه رییه ك���ی هه بوه بۆ س���ه ر كورد

له به غدا؟مه حمود عوسمان: بێگومان كاریگه ریی هه یه بۆ ك���ورد، هه م بۆ یه كێتی و هه م بۆ لیس���ته كوردییه كانی���ش، گه ر ئه و له به غ���دا بوایه باش���تربو له وه ی وه ك ئێس���تا جێگره كه ی "خوزه یر خوزاعی" ك���ه له كوتل���ه ی مالیكییه ده س���ه اڵتی ئه و به كاربهێنێت، درێژه كێش���انی ئه م دۆخ���ه به الوازیی كورد ت���ه واو ده بێت، هه رچه نده په یوه ندی ستراتیژی پارتی و یه كێت���ی تا ئه ندازه ی���ه ك پاوه رێكه بۆ

كورد له به غدا.ئاوێن���ه : پێتوای���ه عه ره بی ش���یعه و سوننه پۆستی سه رۆكایه تی ده ده نه وه

به كورد؟مه حمود عوس���مان: هیچ باسی ئه وه نه ك���راوه ، به اڵم ده بێ بیده نه وه چونكه ئه و پۆس���ته هی ك���ورده ، ئه گه ر ئه وه نه ده نه وه مانای وای���ه مالیكیش ده بێ له وێ نه مێنێ ، نوجه یفیش ده بێ له وێ نه مێنێ چونك���ه رێككه وتن كراوه ئه وه بۆ هاوپه یمانی كوردستانی بێت، ئه وه بۆ عێراقییه بێ���ت، ئه وه بۆ ته حالوفی وه ته نی بێت. ئه گ���ه ر تێكبچێت ده بێ

هه رسێكی به یه كه وه تێكبچێت.ئاگاداریت ت���ۆ ئه وه نده ی ئاوێن���ه : هه ولێر س���ه ردانی ده یه وێت مالیك���ی

بكات؟مه حمود عوس���مان: ئه وه كه وتوه ته سه ر ئه وه ی تا چه ند پێوسته مالیكی و مه سعود بارزانی یه كتر ببینن؟ به مدواییه ئێم���ه له كۆبونه وه كانی س���ه ره وه بوین پێش���نیارێكی واهه بو ك���ه كاك نێچیر بێته به غدا وه ك س���ه رۆكی حكومه ت و دانیش���تن بكات له گه ڵ مالیكی، پاشان مالیك���ی بێت���ه هه ولێر، دی���اره ئه مه دواكه وت، ب���ه اڵم مومكینه پاش چه ند رۆژێكی ت���ر له هه ولێر كۆبونه وه ی هێزه عێراقییه كان بكرێت، ره نگه له مباره یه وه

هه نگاوی عه مه لی بنرێت.ئاوێنه : پێتوایه سه ردانه كه ی بارزانی بۆ روس���یا ده بێته هۆی كرانه وه ی ئه م

دۆخه ئاڵۆزه ؟هه ڵوێس���تی عوس���مان: مه حم���ود ك���ه ئه وه ی���ه ئێرانی���ش روس���یا و به ره ی نه كه وێته كوردس���تان هه رێمی ئۆپۆزیسیۆن له سوریا، كه نه شكه وتوه له به رئ���ه وه ی ئۆپۆزیس���یۆنی س���وریا په یوه ندییه ك���ی به هێ���زی نییه له گه ڵ هه رێم، دیاره كوردیش له سوریا روانینی بۆ ئۆپۆزیسیۆنی ئه و واڵته باش نییه و ب���ه به كرێگی���راوی توركی���ای ده زانن، توركیا هاوكارییان ده كات و شه ڕیشیان له گه ڵ كوردی سوریا پێده كات. قسه ی ئه وه هه یه كه روسیا به ده سه اڵتدارانی هه رێمیان وتوه چه ك نه نێرن بۆ سوریا، ب���ه اڵم چه ك نه چ���وه ، ته نه���ا ئه وه یه

كورده كان ناوچه كانی خۆیان ئه پارێزن و هه ندێكیان له كوردستان بون و مه شقیان

پێكراوه و چه كی سوك به كارده هێنن.ئاوێنه : رۆڵی لیس���تی كوردس���تانی

له به غدا چۆن هه ڵده سه نگێنێت؟لیس���ته كه عوس���مان: مه حم���ود كاریگه ری هه بوه ، به اڵم پێگه و قورسایی الواز ب���وه ، یه كگرتونی���ن، په یوه ندی نێوان په رله مانت���ارو وه زیره كان كه مه ، كاربه ده س���تانی سه رپه رش���تیكردنی كورد له به غ���داو هه ولێر الوازبوه و وه ك پێویس���ت نه ب���ون، زۆر ئاگایان له یه ك نه بوه ، جاریوایه هه رێم ش���تێكی كردوه ئێمه نازانین، یان ئێمه شتێكمان كردوه ئه وان نازانن. واته په یوه ندیمان الوازبوه ، پێویستی به هه ماهه نگی زیاتربوه له نێوان له بیرنه چێت ئه وه شمان هه رێم، به غداو كه كێش���ه له نێوان هه رێم و به غدا بێت ئێ���ره ناتوان���ێ رۆڵ���ی زۆر ببینێ���ت، له هه مانكاتدا هه وڵده ده ین له گه ڵ الیه نه كوردس���تانییه كان هه ماهه نگیمان ببێت له گه ڵ دو حزبه ئیس���المییه كه و له گه ڵ گۆڕانی���ش بۆ ئ���ه وه ی له به غ���دا یه ك هه ڵوێس���تبین، به اڵم جاروبار كێش���ه و ناكۆكییه كانی هه رێم كاریگه ریی له سه ر

ئێره ش ده كات.س���ه باره ت پرس���یار دوا ئاوێن���ه : به گفتوگۆی نێ���وان په كه كه و ده وڵه تی توركیا، به حوكمی ئه وه ی تۆ له نزیكه وه ئاگات له و دۆس���یه یه ، ئایا ئاسۆیه كی

رون بۆ ئه م گفتوگۆیه به دیده كه یت؟مه حمود عوس���مان: ئه و روداوانه كه ناویان ناوه ئاش���تی من به دانوس���تانی

نازانم، توركیا راس���ت ن���اكات چونكه له نێوان حكومه تێك و كه سێك كه زیندانی كراوه هیچ دانوس���تانێكی راس���ته قینه نییه ، ئه گه ر توركیا راست بكات ده بێ یه كه م ش���ت ئۆج���ه الن ئ���ازاد بكات. ئامانجی ئه ردۆغان و حكومه ته كه ی جگه له هێوركردن���ه وه ی دۆخه كه ده یانه وێت به ه���ۆی ئۆجه الن���ه وه په كه ك���ه چه ك بكه ن و له ناو توركی���ا نه مێنن، ئه مه ش ره وا نیی���ه . ئێمه س���ه دام چه ند خراپ بو، نه یده گوت چ���ه ك دابنێن. ئه مه چ دانوستانێكه ؟! من خۆم زۆر به شداربوم له دانوس���تاندا به اڵم حكومه تی توركیا

به جدی نابینم.

5کوردستانی )367( سێشه ممه 2013/3/5

به‌ختیار‌عه‌لی‌ده‌ینوسێت

جوانییەکانی ناڕێکی

19 »»

PKK و NABUCCOچه كدانانی په كه كه و گواستنه وه ی وزه

ئه وه ی ده ستی تورکیای بۆ گفتوگۆکردن

روه و ئۆجه الن و په که که درێژکردوه ، سه رخستنی پرۆژه

ئابوریه کانیه تی

به دیهێنانی پرۆژه ی نابۆکۆ پێویستی به ده ستهه ڵگرتنی په که که یه له خه باتی چه کداریی فۆتۆ: ئارام که ریم

"روسیا به ده سه اڵتدارانی هه رێمی وتوهچه ك نه نێرن بۆ سوریا"

مه حمود عوسمان

Page 6: ژماره 367

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

له نوسراوێكدا ئه نجومه نی وه زیرانی و به ڕێوه به رایه تی گشتی تاپۆی

عێراق 840 دۆنم زه وی له رۆژهه اڵتی دوزخورماتو له سه ر وه قفی شیعه

تاپۆده كات، به بیانوی دروستكردنی مه زارگه له كاتێكدا ئه و شوێنه

به شێكه له سیلسله شاخاوییه كان و هێزی پێشمه رگه لێی نیشته جێیه ، له به رامبه ردا ئه نجومه نی پارێزگای سه اڵحه دین و قه زای داقوق و الیه نه

ئیدارییه كان ئه و بڕیاره ره تده كه نه وه .

له وباره ی���ه وه ئه ندام���ی ئه نجومه نی قه زای دوزخورماتو كه مال گلی بۆ ئاوێنه ئاش���كرای كرد پێش 45 رۆژ له رێگه ی ره زامه ندی ئه نجومه نی وه زیرانی عێراق و گش���تی موڵكایه تی به ڕێوه به رایه ت���ی به غدا 840 دۆنم زه وی كراوه ته موڵكی وه قفی شیعه له دوزخورماتو، به بیانوی بونی مه زارگه یه ك به ناوی گردی عه لی كه روبه ره كه ی دو مه تر چوارگۆشه یه .

ئ���ه و ئه ندامه ی ئه نجومه ن���ی قه زای دوزخورمات���و ده ڵێت ئ���ه و 840 دۆنم زه وییه ژماره ك���ه ی 653 له مقاته عه ی 5ی دوزخورمات���و له چیاكه ی پش���تی قه زاكه و ده وروبه ری كه پێی ده وترێت

ته لی هه نجیره .به پێی زانیارییه كانی ئاوێنه به شێكی زۆری ئه و زه وییه له ئێستادا پێشمه رگه تێیدا نیشته جێیه و ده كه وێته رۆژهه اڵتی قه زاكه وه و له مانگ���ی 5ی 2012وه كار

له سه ر ئه و بابه ته كراوه .به اڵم ئه ندامێكی ئه نجومه نی پارێزگای رایده گه یه نێ���ت كه ئه و س���ه اڵحه دین كاره دزییه كی نهێنییه ، "من ئه و كاره به دزی ئه ژمار ده ك���ه م، واتا دزیكردن له وه زاره تی دارایی و خه ڵكی ش���اره كه ، ل���ه زۆر رێچكه ی چونكه به خۆدزینه وه یاسایی ئه نجامدراوه كه ئاماژه كراوه ته س���ه ر داواكارییه ك���ی وه قفی ش���یعه به ڕێوه به رایه تی ك���ه له دوزخورمات���و تاپۆی گش���تی عێراق له س���ه ری رازی ب���وه ، بۆیه ئ���ه و كاره دوره له رێكاره یاساییه كان، به ڵكو ئه مه ته نها كارێكی

سیاسی تایه فه گه رییانه یه ".

پارێ���زگای ئه نجومه ن���ی ئه ندام���ی بۆ ره ش���ید خورش���ید س���ه اڵحه دین ئاوێن���ه وتی "ئێمه وه ك���و ئه نجومه نی پارێزگا ئه و بابه ته مان ره تكردوه ته وه و له ئه نجومه نی داوام���ان به نوس���راوێك س���ه رۆك مه كته بی عێ���راق وه زیرانی كردوه كه به ئه ركی خۆی هه س���تێت و هه ڵوه ش���ێنێته وه ، چونكه بڕیاره ئه و ئه و كاره س���ه رجه م پرۆسه ی سیاسی

عێراق ده خاته ژێر پرسیاره وه ".ئاوێنه زۆر هه وڵیدا محه مه د مه هدی به یاتی ئه ندامی ئه نجومه نی نوێنه ران و به دری ش���یعه رێكخ���راوی جێگ���ری وه ربگرێت به اڵم وه اڵمی په یوه ندییه كانی نه دایه وه ، رۆژنامه نوس���ێكی دانیشتوی دوزخورمات���و ده ڵێ���ت الیه نی ش���یعه به هی���چ ش���ێوه یه ك قس���ه و لێ���دوان له س���ه ر ئه و بابه ته ن���اده ن، ته نانه ت له كۆبونه وه یه كی الیه نه ئیدارییه كانیش س���ه باره ت ب���ه و بابه ت���ه توركم���ان و

شیعه كانیش به شدارییان نه كرد.گۆڤاری سه رنوسه ری رۆژنامه نوس و چرا هیش���ام عه بدولكه ریم له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه وتی "ئه و بابه ته كاردانه وه ی ره نگ���ه لێده كه وێت���ه وه و خراپ���ی خۆپیش���اندان ئه نجامبدرێ���ت و رێگای كه رك���وك به غ���دا دابخه ی���ن، ئه وه تا قایمقام و ئه نجومه نی قه زا رایانگه یاندوه كه ئه گه ر ئه و بڕیاره هه ڵنه وه شێنرێته وه

ره نگدانه وه ی خراپی ده بێت"."ئێمه وتیش���ی رۆژنامه نوس���ه ئه و چاوه ڕێ���ی وه اڵمی به غدای���ن و ئه گه رنا ناڕه زای���ی ده بێ���ت و هه ڵوێس���تمان

ده رده بڕین".ئه نجومه نی ئه ندامه ك���ه ی ه���اوكات ق���ه زای دوزخورماتو باس���ی له وه كرد كه به زۆرین���ه ی ده نگی ئه نجومه ن ئه و بڕیاره یان ره تكردوه ته وه ، " ئێمه وه كو ئه نجومه نی قه زا رۆژی یه كشه ممه 2/24 له كۆبونه وه یه كی نائاساییدا كه كوتله ی

هه مویان ئه ندامن و ح���ه وت توركمانی ش���یعه مه زهه بن به ش���دارییان نه كرد، به اڵم به زۆرینه ی ده نگ له گه ڵ برایانی عه ره بدا كه 14 ده نگ بو بڕیارماندا ئه و به هیچ جۆرێك بڕیاره ره تبكه ین���ه وه و مامه ڵه له گه ڵ وه قفی ش���یعه دا نه كه ین تاوه كو ئه و بڕیاره هه ڵده وه شێنرێته وه ، داوام���ان له حكومه تی عیراقیش كردوه

ئه و بڕیاره هه ڵبوه شێننه وه ".پارێ���زگای ئه نجومه ن���ی ئه ندام���ی س���ه اڵحه دین ره شید خورشید ئاماژه ی به وه دا كه نوس���راویان بۆ هه مو الیه نه په یوه ندیداره كان كردوه سه باره ت به و بابه ته ، چونكه ئه گه ر مه قامێك له سه ر گ���ردی ئیمام عه لی هه ی���ه با دو دۆنم زه وی ب���ۆ بكرێت���ه مه زارگه نه ك 840 دۆن���م له م���اوه ی 10 رۆژدا داواكاری و

بڕیاره كه شی ته واوبكرێ.پارێزگا ئه نجومه نی ئه ندام���ه ی ئه و وتیشی "مه به س���تێكی گه وره له پشت

به ئاس���انیش بابه ته وه ی���ه و ئ���ه و تێناپه ڕێ���ت و هه مو رێگا یاس���اییه كان ده گرینه ب���ه ر، بۆی���ه پێموای���ه ره نگه به دوادابێت، كاردانه وه ی جه ماوه ریشی بۆی���ه پێویستیش���ه نوێنه رانی كوردو وه زی���ره كان له به غ���دا وه ك���و ئه ركی ئه خالق���ی خۆیان كاری له س���ه ر بكه ن ن���ه ك به چاوێكی ئاس���ایی ته ماش���ای

بكه ن و پشتگوێی بخه ن".خه ڵكی به كاردان���ه وه ی س���ه باره ت شاره كه ئه ندامه كه ی ئه نجومه نی قه زای دوزخورمات���و گل���ی ده ڵێ���ت "وه زعی ش���اره كه زۆر نائارامه و ئه گ���ه ر زۆره به وهۆیه وه خۆپیشاندان ئه نجامبدرێت و خه ڵ���ك هه ڵكوتێت���ه س���ه ر وه قف���ی ش���یعه ، چونكه به و 840 دۆنمه نیوه ی

دوزخورماتو ده بێته موڵكی ئه وان".به قایمقامی ك���رد په یوه ندی ئاوێنه ق���ه زای دوزخورماتو ش���ه الل عه بدول

به اڵم په یوه ندییه كه به رده ست نه بو.

الیه نی شیعه به هیچ شێوه یه ك قسه و

لێدوان له سه ر ئه و بابه ته ناده ن

ئا: دینۆ دانیال

چڤی "بارزانی " جوله كه یه كی به بنه چه كورده و ماوه ی 24 ساڵه شاره وانی

ره مه تگان له شاری ته لئه بیبی ئیسرائیل به ڕێوه ده بات، سه ره ڕای

ئه وه ی ماوه ی زیاتر له سه ده یه كیشه باوكی له كوردستانه وه كۆچی كردوه بۆ ئیسرائیل، به اڵم هێشتا ئه و خۆی

به كورد ده زانێت و ده ڵێت "به ئاواته وه م بگه ڕێمه وه بۆ كوردستان".

چڤ���ی كاتێك كه س���ه باره ت به ره گ و ریش���ه ی خۆی ده دوێت، ئام���اژه به وه ده كات كه ئه و كوڕی یه عقوب، كوڕی یودا بارزانییه و باپی���ره گه وره ی كاتی خۆی له ساڵی 1880دا كوردستانی جێهێشتوه و كردوه ته روی "ب���ارزان"ه وه له ناوچه ی ئیسرائیل و له شاری )ته به رییه ( له باكوری ئیسرائیل نیش���ته جێبوه ، ئه و ده رباره ی هۆكاری ئه م كۆچكردنه زو وه خته ی بۆ ئیسرائیل، ده ڵێت "ئه وكات له كوردستان ئێمه بنه ماڵه كه ی ئافره تێك���ی پیاوێك ده ڕفێنن، باپیریش���م له تۆڵ���ه ی ئه وه دا پیاوه ك���ه ده كوژێ و به دوای ئه وه ش���دا به ره و ئیس���رائیل هه ڵدێت، كه ئه وكات ب���ه م واڵته یان دانه مه زرابو ئیس���رائیل ده س���ه اڵتی له ژێر فه له س���تین و ده وت

توركه عوسمانییه كان بو".چڤی باس له وه ده كات كه ئه و ساڵی 1935 له گوندی )یۆنا( له نزیك ش���اری ته لئه بی���ب له دایكده بێ و س���اڵی 1954 ده چێته خزمه تی س���ه ربازی له به ش���ی ئه فسه ریی به پله ی )په ره ش���وته وانی( كارده كات ت���ا ده گات به پله ی "جێگری ئیسرائیل. به رگری له سوپای جه نه راڵ" ماوه ی زیاتر له 24 ساڵیش���ه س���ه رۆكی

شاره وانی ره مه تگانه له ته لئه بیب.

ئێس���تا ئه و له ناو ئیسرائیلدا به "چڤی بار" ناس���راوه ، له وه اڵمی ئه و پرسیاره ی كه بۆچی ناوه ك���ه ی له چڤی بارزانییه وه گۆڕاوه به چڤی بار؟ ده ڵێت "من له سوپادا گش���تی له فه رمانده یی ئه فس���ه ر وه ك كارم ده ك���رد، رۆژی���ك هه ندێ ئاڵۆزی و نه ته وه ئاسایشی له ئه نجومه نی ناكۆكی یه كگرتوه كان دروس���تبو، س���ه ركرده ی یه كێتی س���ۆڤیه ت )نیكیتا ئه وكات���ی خرۆش���ۆف( ب���و، بوب���وه ده مه قاڵه ی هه ڵسابوه سه رپێ و ئه مه ریكاداو له گه ڵ پێاڵوه كانی له س���ه ر مێز بۆ ئه وان دانابو به رامب���ه ر ئه مه ریكیی���ه كان، س���ه رۆك وه زیرانی ئیس���رائیل ئه وكات )داڤید بن

گوری���ۆن( بو، وه ك فه رماندی س���وپای ئه وكات بانگی كردم و وتی: كێ ئیس���تا فه رمانده ی���ه بێت بۆ الم دونیا تێكچوه ، منی���ش وه ك ئه فس���ه رێك و فه رمانده ی ئه و شوێنه چوم بۆ الی و وتم: گه وره م فه رمو. وتی: ناوت چییه ؟ وتم: گه وره م ناوم چڤی بارزانییه . وتی: بارزانی یانی چی؟ وتم: ئێمه كوردین له كوردس���تانی عێ���راق له ده ڤه ری بارزان���ه وه هاتوین و بنه ماڵه كه م���ان ناوی بارزانییه . پێیوتم: تۆ له مڕۆوه ناوت )چڤی بار(ه له جیاتی چڤ���ی بارزانی، ئه وه بوه هۆی گۆڕینی ناوه كه م له چڤی بارزانییه وه بۆ چڤی بار، به اڵم ئێس���تا مناڵه كانم بڕیاریانداوه كه

بۆ بگۆڕنه وه بنه ماڵه كه مان پاش���ناوی بارزانی كه پاشناوی راسته قینه ی هه مو

بنه ماڵه كه مانه ".چڤی وتیش���ی "من هه م���و كات خۆم به ك���ورد زانی���وه و ه���ه ر به كوردی���ش ده مێنمه وه و حه زیشده كه م كورد هه مو كات سه ركه وتوبێت و هه رگیز گه لی كورد

به زه لیلی نه بینم".خ���ۆی سه رس���وڕمانی چڤ���ی به رامب���ه ر به وه ده ربڕی ك���ه به رده وام راگه یاندنه كانی عه ره بی جه غت له س���ه ر ئه وه ده كه ن ك���ه دامه زراندنی ده وڵه تی كوردی به مانای دامه زراندنی ئیسرائیلی دوهه م���ه ، ئ���ه و وتی "ئه م���ه بیانوه بۆ

ئ���ه وه ی نه یه ڵن كورد ببێ���ت به خاوه نی ده وڵه تی خ���ۆی ، هه رچه نده من ده زانم ك���ورد دوژمن���ی ئیس���رائیل نییه ، من هی���وادارم س���ه ركردایه تی كورد هه نگاو

به ره و به ده وڵه تبون بهاوێژن".وتیش���ی "ئێم���ه ی ك���ورد هه رچه نده لێره له ئیس���رائیل ده ژی���ن، به اڵم هه مو كات دڵ و گیانمان له گه ڵ كوردس���تانه ، چونكه خاكی باب و باپیرانمانه و هیوای سه ربه رزی بۆ ده خوازین، نامانه وێ وه ك جاران توش���ی ده رب���ه ده ری و ماڵوێرانی بێ���ت، به ئاواته وه م ب���ۆ جارێكیش بێت سه ردانی كوردستان بكه م، ئه مه ئاواتی

منه له مناڵیمه وه تاكو ئێستا".

پیشه سازیی شاردنه وه !

ئ����ه وه ی چه ند س����اڵێكه له باره ی سامانی نه وت و داهاته زه به الحه كه ی – ه وه ده وت����رێ و ت����ه واوی كایه ی سیاس����ی به خۆیه وه سه رقاڵكردووه ، ته نیا كێش����ه یه ك نییه وابه س����ته ی ده س����ه اڵت و نێ����وان ملمالنێكان����ی ئۆپۆزس����یۆن بێ����ت، به ڵك����و ئه وه پرسێكه بۆته گه وره ترین ئه شكه وتی سیاس����ی و ئابووری����ی پ����ڕ له لوغزی چه ندك����ه س و هه رێمه كه م����ان و نێوه ندێكی كه می ده س����ه اڵتداری لێ كردنه وه ی ك����ۆدی ك����ه س بترازێ، ده رگاكه ی نازانێ. داخراوی و تاریكیی ئه و پرسه ، له چه ند ئاستێكدا گومان و دروستكردووه ؛ گه وره ی پرس����یاری جوگرافی����ای ناوخ����ۆدا له ئاس����تی فراوان����ه كه یه كج����ار گومان����ه كان ئاستی خه ڵك و كۆمه ڵگه ی مه ده نی و تێده په ڕێنێ و ئۆپۆزسیۆن هێزه كانی ئه ندامانی س����ه ركردایه تی و زۆربه ی خ����ودی یه كێتی - ش ده گرێته وه كه حكومه تی س����ه ره كی پێكهێنه رێكی هه رێمه . له ئاس����تی ده ره كیشدا بۆته ئاڵۆزترین كێش����ه له نێ����وان هه ولێرو نوێبوون����ه وه ی ب����ه رده وام به غ����داو ده س����تپێكردنه وه ی قه یران����ه كان و ئ����ه ودا ره تده بن. گفتوگۆكان به الی له و نێوانه ش����دا پرس����ی شه فافیه ت دیسانه وه بۆته خاڵێكی الواز بۆ الیه نی ك����وردی و حكومه ت����ی ناوه ندی وه ك پاساوێكی ده ستووری، خستوویه تییه خزمه ت مه رامه سیاسییه كانی خۆی و ناوه ند به هێزكردنه وه ی بۆ گه ڕانه وه

له سه ر حسابی هه رێم.ئه مه ش هه روا ئاسان ناچێته سه ر كه كۆدی ئه شكه وته كه هه ر به نهێنیی بڕیاربه ده س����ته چه ن����د ئ����ه و الی بمێنێته وه و ئه و هه موو چاوه ناوخۆیی و مه گه ر لێدووربخرێته وه ، ده ره كییه ی گه وره ی پیشه س����ازییه كی به بوونی ش����اردنه وه نه بێ كه بتوانێ ده ستی ده س����تی به و هه موو گومانانه بكات و بهاڕێ.. ئه گه رنا، ئه وه پرسیاره كان چ گاڵته جارییه ك����ه كه چه ندین ملیار دۆالر له نێوان لێدوانی دوو س����ه رۆك حكومه تدا ببێته هه ڵم و نه ش����بێته وه به ب����اران.. هه ن����دێ په رله مانت����اری داوای ئۆپۆزس����یۆن، نه ك یه كێتی، ش����ه فافیه تی داهات����ه كان ده ك����ه ن، لێ زۆری����ان پێ����ده درێ و كه می����ان په رله مان سه رۆكی ده شاردرێته وه .. ده ڵ����ێ؛ جا من خ����ۆ وه زیری دارایی نی����م بزان����م ئ����ه و داهاتان����ه چه ندو چۆن����ن ! كه چ����ی وه زی����ری دارایی - ش ب����ێ ئاگایی خ����ۆی له داهاتی ده ڵ����ێ الی راده گه یه ن����ێ و ن����ه وت وه زیری س����امانه سروش����تییه كانه .. له هه موویش����ی مه ترس����یدارتر له نێو ئه و پیشه س����ازییه دا، ئه و ده نگانه ن ك����ه ده یان����ه وێ گومانه كانمان به نج بكه ن و ته واوی پرۆسه ی شاردنه وه كه بش����ارنه وه . وه ك ئه وه ی له مدواییانه جێگری سه رۆكی حكومه ت رایگه یاند كه گوایه ئه و له سه دا سه د له هه موو ش����ه ریك و داهاته كان گرێبه س����ت و ئ����اگاداره . خ����ۆ ئه گ����ه ر واش بێت، ئاگاداریی و ش����ه ریكایه تییه كه ی ئه و، یه كسان نییه به هه ڵهێنانی ئه و مه ته ڵه گه وره یه ی ته نانه ت زۆر له هاوڕێكانی خ����ۆی له ن����او مه كته بی سیاس����ی و سه ركردایه تیی حزبه كه یشی سه ریان لێ ده رناچێ، چ جای خه ڵك و میدیاو ئۆپۆزس����یۆن. ئاخر ئه گ����ه ر ئه وانی دیكه ده رگای ئه شكه وته تاریكه كه یان لێ داخس����تبین، ئه وا ئه وه ی جێگری وه ك رێ����ك حكوم����ه ت س����ه رۆكی ئ����ه وه وایه ك����ه رێگای گه یش����تنه ده ی دابخات. لێ ئه شكه وتیش����مان ئه گه ر مه سه له كه شه فافیه ته ، باشه با وه ك ئه و په رله مانتاره ی حزبه كه ی خۆی نووس����یبووی؛" مادام به ڕێزت هه ق����ه ئاگاداری����ت، له سه داس����ه د چۆنیه ت����ی ئ����ه و گرێبه س����تانه ب����ۆ كۆمه اڵن����ی خه ڵكیش ب����اس بكه یت، ئه ندامان����ی بۆكادی����ران و هیچن����ا حزبه كه ی خۆمان..". ئه گه رنا، ئه وه ئه ندامان����ی حزبه ك����ه ی خۆت، پێش خه ڵك، هه قیانه شتی دیكه له پشتی ئ����ه م لێدوان����ه و ئه وانی دواتریش����ت

بخوێننه وه .

تایبه‌ت)367( سێشه ممه 662013/3/5

[email protected]

43

هه مو كات خۆم به كورد زانیوه و هه ر به كوردیش

ده مێنمه وه و حه زیشده كه م

هه رگیز گه لی كورد به زه لیلی نه بینم

"ره نگه خه ڵك هه ڵكوتێته سه ر وه قفی شیعه"

دوزخورماتو ده ڤه رێکی پڕ له کێشه فۆتۆ: ئیحسان مه ال فوئاد

بارزانییه ك 24 ساڵه سه رۆكی شاره وانی ره مه تگانی ته لئه بیبه

چڤی بار فۆتۆ: ئینته رنێت

حكومه تی به غدا 840 دۆنم زه وی له سه ر وه قفی شیعه له دوزخورماتو تاپۆ ده كات

Page 7: ژماره 367

‌‌‌ئا:‌سۆران‌كامه‌ران

له‌دیمانه‌یه‌كدا‌له‌گه‌ڵ‌ئاوێنه‌،‌وته‌بێژی‌‌فه‌رمی‌‌لیستی‌‌عێراقییه‌‌

مه‌یسون‌ده‌مه‌لۆجی‌،‌دژایه‌تی‌‌خۆی‌‌بۆ‌پێكهێنانی‌‌هه‌رێمێكی‌‌تایبه‌ت‌

به‌سوننه‌كانی‌‌عێراق‌راده‌گه‌یه‌نێت.‌له‌وه‌اڵمی‌‌ئه‌و‌لێدوانانه‌شدا‌كه‌‌ده‌ڵێن‌توركیاو‌قه‌ته‌ر‌له‌پشت‌خۆپیشاندانی‌‌سوننه‌كانن،‌پێیوایه‌‌ئه‌وه‌‌عه‌قڵییه‌تی‌‌

"به‌عسه‌"،‌كه‌‌خه‌ڵكانی‌‌ناڕازی‌‌تۆمه‌تبار‌ده‌كات‌به‌وه‌ی‌‌ده‌ستی‌‌

ده‌ره‌كییان‌له‌پشته‌.

ئاوێن���ه‌:‌دوای‌‌تێپه‌ڕبونی‌‌زیاتر‌له‌دو‌مانگ‌به‌س���ه‌ر‌خۆپیش���اندانی‌‌ش���اره‌‌سوننه‌‌نش���ینه‌كانی‌‌عێراقدا،‌ئه‌نجامی‌‌ئه‌م‌خۆپیش���اندانانه‌‌چی‌بوه‌و‌تاكه‌ی‌‌

به‌رده‌وام‌ده‌بێت؟ده‌مه‌لۆجی‌:‌پێم‌باشه‌‌ئه‌م‌پرسیاره‌‌ئاراس���ته‌ی‌‌خۆپیش���انده‌ران‌خۆی���ان‌بكرێت.‌به‌اڵم‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌شدا‌پێموایه‌‌ئه‌م‌‌خۆپیش���اندانانه‌ی‌‌كه‌‌له‌ش���اره‌‌ده‌ستی‌‌ عێراق‌ نش���ینه‌كانی‌‌ س���وننه‌‌پێك���ردوه‌و‌به‌رده‌وام���ی‌‌هه‌ی���ه‌،‌ت���ا‌داوای‌‌خۆپیش���انده‌ران‌ به‌جێگه‌یاندنی‌‌خۆپیش���انده‌رانیش‌ ده‌بێت.‌ به‌رده‌وام‌ماف���ی‌‌ هه‌ی���ه‌و‌ زۆری���ان‌ داوایه‌ك���ی‌‌ره‌وای‌‌خۆیانه‌.‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌كه‌‌وایكردوه‌‌ئه‌نجامبدات،‌ خه‌ڵك���ی‌‌خۆپیش���اندان‌داوایانه‌ی���ه‌.‌ ئ���ه‌و‌ به‌جێنه‌گه‌یاندن���ی‌‌به‌جێ‌ خۆپیشانده‌رانیش‌ داوای‌‌ ئه‌گه‌ر‌نه‌گه‌یه‌نرێت،‌بڕواناكه‌م‌خۆپیشانده‌ران‌

له‌داوای‌‌خۆیان‌پاشگه‌زبنه‌وه‌."لیس���تی‌‌ لیس���ته‌كه‌تان‌ ئاوێن���ه‌:‌عێراقییه‌"‌له‌كوێی‌‌خۆپیشاندانه‌كاندایه‌و‌

قه‌باره‌و‌قورسایی‌‌چه‌نده‌؟له‌یه‌ك���ه‌م‌ ئێم���ه‌‌ ده‌مه‌لۆج���ی‌:‌خۆپیش���اندانانه‌‌ ئه‌م‌ وتومانه‌‌ رۆژه‌وه‌‌به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‌كتوپڕ‌رویدا،‌چاوه‌ڕێی‌عێراقیی���ه‌‌نه‌بون‌تا‌ده‌ربچ���ن.‌به‌اڵم‌ئێمه‌‌هه‌ر‌له‌یه‌كه‌م‌رۆژی‌‌ده‌ستپێكردنی‌‌داوای‌‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ خۆپیش���اندانه‌كانه‌وه‌‌

هه‌ر‌ تائێستاش‌ بوین.‌ خۆپیشانده‌ران‌له‌گه‌ڵ‌داوای‌‌خۆپیشانده‌رانداین.

راب���ردو‌ هه‌ین���ی‌‌ رۆژی‌‌ ئاوێن���ه‌:‌وه‌زیری‌‌دارایی‌‌د.رافیع‌عیس���اوی‌‌كه‌‌له‌س���ه‌ر‌لیس���ته‌كه‌ی‌‌ئێوه‌‌بو‌ده‌ستی‌‌له‌كاركێش���ایه‌وه‌،‌پاش���ان‌داوایك���رد‌س���ه‌رجه‌م‌وه‌زیره‌كانی‌‌دیكه‌ی‌‌لیستی‌‌له‌كاربكێشنه‌وه‌.‌ ده‌س���ت‌ عێراقییه‌ش‌ئای���ا‌ئێوه‌‌وه‌ك���و‌عێراقیی���ه‌‌به‌نیازن‌مالیكی‌‌ له‌حكومه‌ته‌كه‌ی‌‌ وه‌زیره‌كانتان‌

بكێشنه‌وه‌؟ده‌مه‌لۆج���ی‌:‌به‌ڵێ،‌ئ���ه‌وه‌‌یه‌كێكه‌‌له‌م‌ وه‌زیره‌كانمان‌ كه‌‌ له‌ڕێگه‌چاره‌كان‌حكومه‌ته‌ی‌‌ئێس���تا‌بكێشینه‌وه‌.‌به‌اڵم‌ده‌بێ���ت‌ئه‌م‌رێگاچاره‌ی���ه‌‌به‌ڕێكه‌وتن‌بێ���ت‌له‌گ���ه‌ڵ‌ئ���ه‌و‌كوتالن���ه‌ی‌‌كه‌‌

هاوپه‌یمانمانن.رۆژێ���ك‌ چه‌ن���د‌ پێ���ش‌ ئاوێن���ه‌:‌په‌رله‌مانتارێكی‌‌عێراق‌رایگه‌یاند‌هه‌ندێ‌له‌داواكاری‌‌خۆپیش���انده‌ران‌هه‌وڵه‌‌بۆ‌گه‌ڕاندنه‌وه‌ی‌‌كۆنه‌‌به‌عسییه‌كان؟‌رای‌‌

ئێوه‌‌له‌م‌باره‌یه‌وه‌‌چییه‌؟

ده‌مه‌لۆج���ی‌:‌ئ���ه‌وه‌‌راس���ت‌نییه‌‌و‌ش���تی‌‌له‌و‌جۆره‌ش‌نییه‌.‌چونكه‌‌ئێمه‌‌گوێبس���تی‌‌داواكاری‌‌خۆپیش���انده‌ران‌بوین.‌له‌ڕاس���تیدا‌ئه‌و‌پڕوپاگه‌ندانه‌ش‌زیات���ر‌ئه‌ندامان���ی‌‌لیس���تی‌‌ده‌وڵه‌تی‌‌یاس���ا‌باس���ی‌‌لێوه‌‌ده‌كه‌ن،‌هه‌روه‌ها‌كردویانه‌‌به‌پاساو‌بۆ‌به‌جێنه‌گه‌یاندنی‌‌داواكارییه‌‌ره‌واكانی‌‌خۆپیش���انده‌ران.‌له‌ڕاس���تیدا‌هیچ‌كه‌س‌و‌الیه‌نێك‌له‌ناو‌گێڕان���ه‌وه‌ی‌‌ داوای‌‌ خۆپیش���انده‌ران‌به‌عسییه‌كانی‌نه‌كردوه‌،‌له‌ڕاستیدا‌ئه‌وه‌‌به‌عسییه‌كان‌ به‌تاڵه‌.‌ قسه‌ی‌‌ شێتییه‌و‌ته‌واوب���ون،‌ئ���ه‌وه‌‌بابه‌تێك���ی‌‌رونه‌‌و‌

پێویست‌به‌رونكردنه‌وه‌‌ناكات.ئاوێن���ه‌:‌ماوه‌یه‌ك���ه‌‌ب���اس‌ل���ه‌وه‌‌ده‌كرێ���ت‌خۆپیش���انده‌رانی‌‌س���وننه‌‌هه‌رێمێكی‌‌ دروس���تكردنی‌‌ ب���ۆ‌ هه‌وڵ‌تایب���ه‌ت‌به‌خۆی���ان‌ده‌ده‌ن‌به‌ن���اوی‌‌هه‌رێمی‌‌رۆژئاوا،‌بۆ‌ئه‌و‌مه‌به‌س���ته‌ش‌ئااڵی‌‌تایبه‌ت‌به‌خۆیان‌دروس���تكردوه‌.‌هه‌ڵوێستی‌‌لیس���ته‌كه‌تان‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌

چییه‌؟

هه‌ر‌ ل���ه‌دژی‌‌ ئێم���ه‌‌ ده‌مه‌لۆج���ی‌:‌هه‌نگاونانێك‌ده‌وه‌س���تینه‌وه‌‌كه‌‌ببێته‌‌ئه‌وه‌ی‌‌ عێ���راق.‌ دابه‌ش���كردنی‌‌ هۆی‌‌جێگه‌ی‌‌س���ه‌رنجه‌‌دروستكردنی‌‌هه‌رێم‌مافێك���ی‌‌ده‌س���تورییه‌،‌ب���ه‌اڵم‌نابێت‌له‌س���ه‌ر‌بنه‌مای‌‌تایفه‌گه‌ری‌‌و‌مه‌زهه‌بی‌‌بێ���ت،‌بۆیه‌‌ئێمه‌‌به‌هه‌مو‌ش���ێوه‌یه‌ك‌ره‌تیده‌كه‌ینه‌وه‌.‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌شدا‌ئێمه‌‌له‌گه‌ڵ‌داوای‌‌سه‌رجه‌م‌گه‌لی‌‌عێراقین،‌له‌باش���وری‌‌عێراق‌بێت‌ی���ان‌له‌باكور‌س���ه‌رجه‌م‌ عێراق،‌ كوردس���تانی‌‌ یان‌عێراقییه‌كان‌بۆ‌ئێمه‌‌وه‌كو‌یه‌ك‌وان.ئاوێنه‌:‌له‌ئێستادا‌میدیاكان‌به‌تایبه‌ت‌میدیاكان���ی‌‌نزی���ك‌له‌حكومه‌ته‌ك���ه‌ی‌‌مالیكی،‌باس‌له‌وه‌‌ده‌كه‌ن‌كه‌‌واڵتانی‌‌قه‌ت���ه‌رو‌توركی���ا‌رۆڵ���ی‌‌به‌رچاویان‌هه‌یه‌‌له‌خۆپیش���اندانی‌‌ش���اره‌‌سوننه‌‌نش���ینه‌كانی‌‌عێ���راق،‌وه‌اڵم���ی‌‌ئێوه‌‌

چییه‌؟ده‌مه‌لۆج���ی‌:‌به‌دڵنیایی���ه‌وه‌‌ئه‌وان‌ده‌ڵێن‌قه‌ته‌رو‌توركیا‌رۆڵی‌‌به‌رچاویان‌به‌رده‌وام‌ هه‌یه‌‌و‌ له‌خۆپیش���اندانه‌كان‌

دوب���اره‌ی‌‌ده‌كه‌نه‌وه‌.‌ئ���ه‌وان‌هه‌ڵگری‌‌به‌عسییه‌كانن،‌هه‌ر‌ هه‌مان‌عه‌قڵییه‌تی‌‌كه‌س���ێك‌ره‌خنه‌‌بگرێت‌و‌هه‌ر‌كه‌سێك‌بڕژێته‌‌سه‌ر‌ش���ه‌قامه‌كان‌و‌داوای‌‌مافه‌‌زه‌وتكراوه‌كان���ی‌‌بكات،‌ئ���ه‌وان‌ده‌ڵێن‌ئه‌وانه‌‌ده‌س���تی‌‌ده‌ره‌كییان‌له‌پش���ته‌.‌ئه‌وان‌كورده‌كان‌تۆمه‌تبار‌ده‌كه‌ن‌به‌وه‌ی‌‌كه‌‌عه‌میلی‌‌توركیان،‌ئه‌و‌پارێزگایانه‌ی‌‌كه‌‌خۆپیش���اندان‌تێی���دا‌رویداوه‌‌به‌وه‌‌تۆمه‌تبار‌ده‌كه‌ن‌كه‌‌ده‌س���تی‌‌توركیاو‌قه‌ته‌ریان‌له‌پشته‌.‌به‌ڕاستی‌‌ئه‌م‌وتانه‌‌هه‌م���وی‌‌ئێس���تا‌ره‌تك���راوه‌ن،‌ئه‌وان‌ئه‌و‌كه‌لتوره‌ی‌‌س���ه‌دام‌حسێن‌دوباره‌‌ده‌كه‌نه‌وه‌،‌به‌اڵم‌به‌شێوازێكی‌‌دیكه‌.

ئێوه‌‌ وه‌زیره‌كانی‌‌ هه‌رچه‌نده‌‌ ئاوێنه‌:‌ماوه‌یه‌ك���ه‌‌بایكۆت���ی‌‌كۆبونه‌وه‌كان���ی‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌وه‌زیرانی���ان‌كردوه‌،‌به‌اڵم‌هه‌فت���ه‌ی‌راب���ردو،‌وه‌زی���ری‌‌كاره‌ب���ا‌عه‌بدولكه‌ری���م‌عه‌فتان‌ئ���ه‌و‌بایكۆته‌ی‌‌ش���كاندو‌گه‌ڕایه‌وه‌‌ب���ۆ‌كۆبونه‌وه‌كانی‌‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌‌وه‌زی���ران،‌رای‌‌ئێوه‌‌له‌م‌

باره‌یه‌وه‌‌چییه‌؟ده‌مه‌لۆج���ی‌:‌ئێمه‌‌ئ���ه‌و‌وه‌زیره‌مان‌له‌ئێستادا‌ ده‌ركرد.‌ عێراقییه‌‌ له‌لیستی‌‌عه‌بدولكه‌ریم‌عه‌فتان‌هیچ‌په‌یوه‌ندییه‌كی‌‌به‌لیس���ته‌كه‌مانه‌وه‌‌نیی���ه‌و‌له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌عێراقییه‌یه‌،‌ئێمه‌‌به‌رپرس���یارێتی‌‌ئه‌و‌وه‌زیره‌‌ناگرینه‌‌ئه‌ستۆ.‌ئاماده‌بونی‌‌ئه‌و‌گوزارشته‌‌ هه‌یه‌‌و‌ به‌خۆیه‌وه‌‌ په‌یوه‌ندی‌‌له‌ڕای‌‌خۆی‌.‌له‌ئێستادا‌لیستی‌‌عێراقییه‌‌تاوتوێ���ی‌‌ئه‌و‌بابه‌ت���ه‌‌ده‌كات،‌تاوه‌كو‌بڕیاری‌‌خ���ۆی‌‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌وه‌ربگرێت.‌ئه‌وه‌ی‌‌ك���ه‌‌عه‌فتان‌كردی‌‌ش���كاندنی‌‌بڕیاری‌‌لیستی‌‌عێراقییه‌‌بو،‌چونكه‌‌ئێمه‌‌بڕیارمان‌دابو‌به‌ش���داری‌‌كۆبونه‌وه‌كان‌نه‌كه‌ین.‌بۆیه‌‌وه‌كو‌لیس���تی‌‌عێراقییه‌‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌‌ پێشكه‌ش���ی‌‌ داوای���ه‌ك‌نوێن���ه‌ران‌ده‌كه‌ین،‌ب���ۆ‌وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌‌متمان���ه‌‌له‌و‌وه‌زیره‌.‌له‌راس���تیدا‌ئێمه‌‌په‌شیمان‌نین‌له‌ده‌ركردنی‌‌ئه‌و‌وه‌زیره‌،‌چونكه‌‌له‌م���اوه‌ی‌‌كاركردنیدا‌نه‌یتوانی‌‌كارو‌پرۆژه‌یه‌ك���ی‌‌ئه‌وت���ۆ‌پێش���كه‌ش‌

به‌گه‌لی‌‌عێراق‌بكات.

‌‌‌ئا:‌بارام‌سوبحی‌

بۆ‌هه‌ڵبژاردنی‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌پارێزگاكانی‌‌عێراق،‌الیه‌نی‌‌كوردی‌‌به‌یه‌ك‌لیست‌به‌شداری‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‌ده‌كات.‌

هه‌رچی‌‌شیعه‌كانه‌‌به‌سه‌ر‌ده‌وڵه‌تی‌‌قانون‌و‌ره‌وتی‌‌سه‌درو‌ئه‌نجومه‌نی‌‌بااڵدا‌دابه‌شبون،‌سوننه‌كانیش‌

هه‌رچه‌نده‌‌له‌خۆپیشاندان‌به‌رده‌وامن،‌به‌اڵم‌عه‌الوی‌‌و‌نوجه‌یفی‌‌و‌موتڵه‌گ‌

به‌لیستی‌‌جیا‌به‌شداری‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‌ده‌كه‌ن.

رۆژی‌‌)3/1(‌هه‌ڵمه‌تی‌‌پڕوپاگه‌نده‌ی‌‌پارێزگاكانی‌‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌‌ هه‌ڵبژاردنی‌‌هه‌رێم"،‌ له‌كه‌رك���وك‌و‌ "جگ���ه‌‌ عێراق‌ده‌س���تی‌‌پێك���رد،‌بڕی���اره‌‌ت���ا‌رۆژی‌‌)4/18(‌ب���ه‌رده‌وام‌بێت‌و‌پاش���ان‌له‌‌بدرێت.‌ ئه‌نجام‌ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌‌ ‌)4/20(له‌م‌هه‌ڵبژاردنه‌دا‌)265(‌پارتی‌‌سیاسی‌‌كه‌‌خۆیان‌له‌ناو‌په‌نجا‌هاوپه‌یمانێتیدا‌یه‌كت���ر‌ كێبڕكێ���ی‌‌ رێكخس���توه‌،‌ئ���ه‌م‌هه‌ڵبژاردنه‌‌ ئه‌نجامدانی‌‌ ده‌كه‌ن.‌له‌كاتێكدایه‌‌تائێس���تا‌به‌هۆی‌‌ملمالنێ‌‌عێراق‌ پارله‌مان���ی‌‌ سیاس���ییه‌كانه‌وه‌،‌په‌س���ه‌ندكردوه‌و‌ ئه‌مس���اڵی‌‌ بودجه‌ی‌‌سوننه‌كانیش‌له‌خۆپیشاندان‌و‌ناڕه‌زایی‌‌به‌رده‌وامن‌و‌ره‌وشی‌‌ئه‌منی‌‌شاره‌كانیش‌

جێگیر‌نییه‌.به‌ب���ڕوای‌‌چاودێرانی‌‌سیاس���ی‌،‌له‌م‌هه‌ڵبژاردنه‌دا‌تاڕاده‌یه‌ك‌نه‌خشه‌ی‌‌الیه‌نه‌‌ماوه‌ته‌وه‌،‌ سیاس���ییه‌كان‌وه‌كو‌خۆی‌‌گه‌وره‌كانیش‌ لیسته‌‌ سه‌ره‌كی‌‌ گوتاری‌‌بۆ‌راكێش���انی‌‌جه‌ماوه‌ر‌ته‌نها‌بریتییه‌‌

له‌هه‌ست‌و‌سۆزی‌‌ئیتنی‌‌و‌تایه‌فی‌.

شیعه‌:‌مالیكی‌‌و‌سه‌در‌ناكۆكنله‌گ���ه‌ڵ‌ده‌س���تپێكردنی‌‌هه‌ڵمه‌ت���ی‌‌بانگه‌ش���ه‌دا،‌به‌ب���ه‌راورد‌به‌ناوچه‌كانی‌‌دیك���ه‌،‌ناوچه‌‌ش���یعه‌كان‌زۆر‌گه‌رمن.‌ب���ۆ‌ئه‌م‌هه‌ڵبژاردنه‌‌لیس���تی‌‌ده‌وڵه‌تی‌‌قانونی‌‌نوری‌‌مالیكی‌‌سه‌رۆك‌وه‌زیران،‌پارتێكی‌‌ له‌گه‌ڵ‌چه‌ن���د‌ هاوپه‌یمان���ی‌‌بچوكی‌‌ش���یعه‌‌كردوه‌،‌به‌تایبه‌تی‌‌ئه‌و‌

پارتانه‌ی‌‌كه‌‌له‌ره‌وتی‌‌سه‌دری‌‌موقته‌دا‌سه‌در‌جیابونه‌ته‌وه‌،‌به‌بڕوای‌‌چاودێران‌ئه‌وه‌ش‌ئاماژه‌یه‌ك���ی‌‌رونه‌‌بۆ‌ناكۆكی‌‌

قوڵی‌‌نێوان‌مالیكی‌‌و‌سه‌در.هه‌رچی‌‌ره‌وتی‌‌سه‌دره‌،‌به‌هۆی‌‌لێدوان‌سه‌رۆكه‌كه‌یه‌وه‌‌ ناكۆكه‌كانی‌‌ دژبه‌یه‌ك‌و‌"موقته‌دا‌سه‌در"‌له‌باره‌ی‌‌خۆپیشاندانی‌‌سوننه‌كانه‌وه‌،‌هیچ‌الیه‌نێك‌هاوپه‌یمانی‌‌له‌گه‌ڵ‌نه‌به‌س���توه‌و‌به‌ته‌نها‌به‌شداری‌‌الیه‌نگران���ی‌‌ ده‌كات،‌ هه‌ڵبژاردن���ه‌كان‌ئه‌م‌ره‌وته‌ش‌بڕوایان‌وایه‌‌پێویس���تیان‌

به‌كه‌س‌نییه‌.هه‌رچی‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌بااڵی‌‌ئیس���المی‌‌عێراقه‌‌كه‌‌عه‌ممار‌حه‌كیم‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌له‌گ���ه‌ڵ‌ به‌هاوپه‌یمان���ی‌‌ ده‌كات،‌چه‌ن���د‌پارتێك���ی‌‌دیكه‌دا‌به‌ش���داری‌‌

هه‌ڵبژاردنه‌كان‌ده‌كات.

سوننه‌:‌خۆپیشاندان‌و‌دابه‌شبونهه‌رچه‌ن���ده‌‌ماوه‌ی‌‌زیاتر‌له‌دو‌مانگه‌‌خۆپیشاندان‌له‌شاره‌‌سوننه‌‌نشینه‌كانی‌‌عێراق‌"ئه‌نبار،‌نه‌ینه‌وا،‌س���ه‌اڵحه‌دین،‌دیاله‌،‌كه‌ركوك"‌به‌رده‌وامه‌،‌به‌اڵم‌ئه‌و‌شه‌پۆله‌‌ناڕه‌زاییه‌ش‌نه‌یتوانی‌‌سه‌ركرده‌‌هه‌ریه‌كه‌‌ بۆیه‌‌ یه‌كبخات،‌ س���وننه‌كان‌

له‌عه‌الوی‌‌و‌نوجه‌یفی‌‌و‌موتڵه‌گ‌به‌لیستی‌‌جی���ا‌به‌ش���داری‌‌ده‌ك���ه‌ن.‌به‌بۆچونی‌‌چاودێرانی‌‌سیاس���ی‌،‌ره‌نگه‌‌گۆڕه‌پانی‌‌خۆپیش���اندانه‌كانیش‌ببێته‌‌باش���ترین‌

مه‌یدانی‌‌پڕوپاگه‌نده‌ی‌‌هه‌ڵبژاردن.س���ه‌رۆكی‌‌پارله‌مانی‌‌عێراق‌ئوسامه‌‌نوجه‌یفی‌،‌به‌لیس���تێكی‌‌جیا‌به‌شداری‌‌نه‌بوه‌ت���ه‌‌ ده‌كات‌و‌ هه‌ڵبژاردن���ه‌كان‌عێراقییه‌‌ لیستی‌‌ هاوپه‌یمانی‌‌سه‌رۆكی‌‌ئه‌یاد‌عه‌الوی‌.‌هه‌رچی‌‌ساڵح‌موتڵه‌گی‌‌س���ه‌رۆكی‌‌به‌ره‌ی‌‌دیالۆگ���ه‌‌له‌هه‌ندێك‌پارێزگا‌به‌ته‌نه���او‌له‌هه‌ندێك‌پارێزگای‌‌نوجه‌یفی‌.‌ هاوپه‌یمان���ی‌‌ بوه‌ته‌‌ تریش‌له‌ئه‌نباریش‌هێزه‌‌ته‌قلیدییه‌كانی‌‌به‌پێی‌‌هاوس���ه‌نگی‌‌هێ���زی‌‌نێوان‌ه���ۆزه‌كان‌

دابه‌شبون.

لیبراڵه‌كان‌په‌رت‌و‌باڵونحیزبی‌‌ش���یوعی‌‌عێراقی‌‌هاوپه‌یمانی‌‌له‌گه‌ڵ‌هێزه‌‌ته‌قلیدییه‌كان‌كردوه‌،‌وه‌كو‌پارتی‌‌نیشتیمانی‌‌كه‌‌نه‌سیر‌چادرچی‌‌هاوپه‌یمان���ی‌‌ ده‌كات.‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌ش���یوعییه‌كان‌له‌هه‌ڵبژاردنی‌‌پێش���ودا‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌سۆسیالیستی‌‌عه‌ره‌بی‌‌بو،‌كه‌‌عه‌بدولئیاله‌نه‌سراوی‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌

ده‌كرد.‌ب���ه‌اڵم‌ئه‌مجاره‌‌ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌لیس���تی‌‌ره‌وتی‌‌دیموكراتی‌‌به‌ش���داری‌‌

ده‌كات.

كورد‌یه‌ك‌لیست‌و‌یه‌كده‌نگكوردییه‌كان���ه‌‌ الیه‌ن���ه‌‌ هه‌رچ���ی‌‌به‌ده‌سه‌اڵت‌و‌ئۆپۆزیسیۆنه‌وه‌:‌یه‌كێتی‌،‌پارت���ی‌،‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌گ���ۆڕان،‌كۆمه‌ڵ‌و‌یه‌كگرتوی‌‌ئیس���المی‌‌و‌چه‌ند‌پارتێكی‌‌تر،‌به‌لیستی‌‌)برایه‌تی‌‌و‌پێكه‌وه‌‌ژیان(‌له‌هه‌ریه‌ك‌له‌پرێزگاكانی‌‌دیاله‌،‌نه‌ینه‌واو‌له‌هه‌ڵبژاردنه‌كه‌‌ به‌شداری‌‌ سه‌اڵحه‌دین‌

ده‌كه‌ن.

جیاوازی‌‌ئه‌م‌هه‌ڵبژاردنه‌ته‌نها‌جیاوازی‌‌ئه‌م‌هه‌ڵبژاردنه‌‌له‌وه‌دایه‌،‌به‌پێی‌‌قانونی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‌پێشوتر،‌ده‌نگه‌كانیان‌ ژماره‌ی‌‌ لیس���تانه‌ی‌‌ ئه‌و‌نه‌ده‌گه‌یش���ته‌‌ئاس���تی‌‌به‌ده‌ستهێنانی‌‌بۆ‌ ده‌نگه‌كانیان‌ ئ���ه‌وا‌ كورس���ییه‌ك،‌لیس���تی‌‌ب���راوه‌‌ده‌چو.‌ب���ه‌اڵم‌له‌ژێر‌فش���اری‌‌جه‌ماوه‌ردا،‌پارله‌مانی‌‌عێراق‌له‌‌)2012/12/13(‌بڕیاریدا‌رێژه‌ی‌‌ئه‌و‌ئاستی‌‌ ناگاته‌‌ ده‌مێنێته‌وه‌و‌ ده‌نگانه‌ی‌‌كورس���ییه‌ك،‌له‌بری‌‌ئه‌وه‌ی‌‌بۆ‌كوتله‌‌

گه‌وره‌كان‌بچێ���ت‌بۆ‌كوتله‌‌بچوكه‌كان‌ئه‌ژمار‌ده‌كرێت.

دواخستنی‌‌هه‌ڵبژاردنله‌ئێستادا‌هه‌ندێك‌له‌چاودێران‌گومانی‌‌ئه‌وه‌ی���ان‌هه‌یه‌‌ره‌نگه‌‌په‌ره‌س���ه‌ندنی‌‌خۆپیشاندانی‌‌شاره‌‌سوننه‌‌نشینه‌كان،‌ببێته‌‌ه���ۆی‌‌دواخس���تنی‌‌هه‌ڵبژاردن‌و‌ل���ه‌واده‌ی‌‌دیاریكراوی‌‌خۆی���دا‌ئه‌نجام‌لیژنه‌ی‌‌ س���ه‌رۆكی‌‌ ب���ه‌اڵم‌ نه‌درێ���ت.‌هه‌رێم‌و‌پارێزگاكان‌له‌پارله‌مانی‌‌عێراق‌و‌مه‌نسور‌ قانون‌ ده‌وڵه‌تی‌‌ پارله‌مانتاری‌‌ته‌میمی‌،‌ده‌ڵێت‌"هه‌ڵبژاردنه‌كان‌له‌كاتی‌‌خۆیدا‌ده‌كرێت،‌چونكه‌‌كۆمیس���یۆن‌و‌قانونم���ان‌هه‌ی���ه‌و‌هی���چ‌ش���تێكمان‌كه‌م‌نیی���ه‌،‌تا‌ببێته‌‌رێگ���ر‌له‌به‌رده‌م‌ئه‌نجامدان���ی‌‌هه‌ڵب���ژاردن".‌وتیش���ی‌‌كاریگه‌رییه‌كی‌‌ هیچ‌ "خۆپیشاندانه‌كان‌

له‌سه‌ر‌كاتی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كه‌‌نابێت".

مالیكی‌‌چی‌‌ده‌كات؟چاودێ���ران‌ پرس���یاری‌‌ له‌ئێس���تادا‌ئه‌وه‌یه‌‌ئایا‌خۆپیشاندانه‌كان‌به‌رده‌وام‌ده‌بێت‌یان‌به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‌ئاش���تییانه‌‌ی���ان‌به‌زه‌بری‌‌هێ���ز‌كۆتای���ی‌‌دێت؟‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌به‌رپرس���ێكی‌‌بااڵی‌‌دیاری‌‌لیستی‌‌ده‌وڵه‌تی‌‌قانونی‌‌نوری‌‌مالیكی‌‌كه‌‌نه‌یویس���توه‌‌ناوی‌‌ئاشكرا‌بكرێت،‌دیاره‌،‌ به‌ئاش���كرا‌ ده‌ڵێت‌"چیرۆكه‌كه‌‌هی���چ‌ هه‌ڵبژاردن���ه‌و‌ وه‌زری‌‌ ئێس���تا‌ته‌نازوالتێك‌بۆ‌ئه‌و‌هێزانه‌‌پێش���كه‌ش‌ناكه‌ی���ن،‌له‌پێناوی‌‌له‌یه‌كتر‌گه‌یش���تن‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌و‌پێكهاته‌یه‌ی‌‌هه‌ست‌به‌سته‌م‌

ده‌كات،‌مرونه‌تی‌‌زۆرمان‌نواندوه‌".ئه‌و‌س���ه‌رچاوه‌یه‌،‌ئاشكرای‌‌ده‌كات،‌له‌س���ه‌ره‌تای‌‌مانگی‌‌ش���وباتدا‌مالیكی‌‌هاوپه‌یمانی‌‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ له‌كۆبونه‌وه‌یه‌كدا‌نیشتیمانیدا،‌وتویه‌تی‌‌"پێویست‌ناكات‌خۆمان‌به‌گفتوگۆ‌له‌گه‌ڵ‌خۆپیشانده‌ران‌مان���دو‌بكه‌ی���ن،‌ئ���ه‌و‌كاره‌‌ب���ۆ‌من‌جێبهێڵن".‌پاش���ان‌خۆپیش���انده‌رانی‌‌ب���ه‌وه‌‌تۆمه‌تبارك���ردوه‌‌كه‌‌ده‌س���تی‌‌ده‌یانه‌وێ���ت‌ له‌پش���ته‌و‌ ده‌ره‌كیی���ان‌

حكومه‌ت‌بڕوخێنن.‌

هه ڵبژاردنی پارێزگاكانله‌گه‌رمه‌ی‌‌ملمالنێ‌‌سیاسییه‌كانی‌‌عێراقدا،‌هه‌ڵمه‌تی‌‌بانگه‌شه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌چوارده‌‌پارێزگای‌‌عێراق‌ده‌ستیپێكرد،‌كه‌‌تیایدا‌زیاتر‌له‌هه‌شت‌هه‌زار‌كاندید‌كێبڕكێ‌‌له‌س���ه‌ر‌نزیكه‌ی‌‌)450(‌كورس���ی‌‌ده‌كه‌ن‌و‌لیس���ت‌ به‌یه‌ك‌ كوردییه‌كانی���ش‌ الیه‌ن���ه‌‌

به‌شداری‌‌ده‌كه‌ن.رۆژی‌‌)2013/3/1(،‌هه‌ڵمه‌تی‌‌بانگه‌شه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌پارێزگاكانی‌‌عێراق‌"جگ���ه‌‌له‌كه‌رك���وك‌و‌س���ێ‌‌پارێزگاك���ه‌ی‌‌هه‌ڵمه‌ته‌‌ ئه‌م‌ ده‌س���تیپێكرد،‌ كوردستان"‌ت���ا‌رۆژی‌‌)4/18(‌ب���ه‌رده‌وام‌ده‌بێت‌و‌دو‌رۆژی‌‌دوای‌‌ئ���ه‌وه‌ش‌هه‌ڵبژاردنه‌كه‌‌به‌ڕێوه‌‌‌)8100( هه‌ڵبژاردن���ه‌دا‌ ل���ه‌م‌ ده‌چێ���ت.‌له‌چوارچێ���وه‌ی‌‌)139(‌قه‌واره‌و‌ كاندی���د‌هاوپه‌یمانی���دا،‌كێبڕك���ێ‌‌له‌س���ه‌ر‌)447(‌

كورسی‌‌ده‌كه‌ن.‌بۆ‌ئه‌م‌هه‌ڵبژاردنه‌‌ژماره‌ی‌‌دانیش���توانی‌‌ملیۆن‌كه‌س‌ ب���ه‌)34.207.248(‌ عێراق‌خه‌مڵێن���راوه‌.‌ش���اری‌‌به‌غ���دا‌زۆرتری���ن‌كورس���ی‌‌به‌ركه‌وتوه‌‌كه‌‌)58(‌كورسییه‌‌و‌كه‌مترینیش‌به‌ر‌موسه‌ننا‌كه‌وتوه‌‌كه‌‌)26(‌كورس���ییه‌.‌هاوكات‌حه‌وت‌الیه‌نی‌‌سیاسی‌‌كوردی‌‌به‌لیستی‌‌)برایه‌تی‌‌و‌پێكه‌وه‌‌ژیان(‌نه‌ینه‌واو‌ دیاله‌،‌ له‌پرێزگاكان���ی‌‌ له‌هه‌ریه‌ك‌هاوبه‌ش‌ لیس���تی‌‌ به‌ی���ه‌ك‌ س���ه‌اڵحه‌دین‌

به‌شداری‌‌له‌هه‌ڵبژاردنه‌كه‌‌ده‌كه‌ن.ئه‌م‌هه‌ڵبژاردنه‌‌له‌به‌ر‌رۆش���نایی‌‌قانونی‌‌ژم���اره‌‌)26(ی‌‌س���اڵی‌‌)2008(ی‌‌قانونی‌‌هه‌موارك���راوی‌‌هه‌ڵبژاردن���ی‌‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌‌پارێ���زگاكان‌و‌ق���ه‌زاو‌ناحیی���ه‌كان‌به‌ڕێوه‌‌ده‌چێت.‌له‌الیه‌ن‌كۆمیسیۆنه‌وه‌‌یانزه‌‌پێڕه‌و‌بۆ‌رێكخس���تنی‌‌ئ���ه‌رك‌و‌مافه‌كانی‌‌هه‌مو‌بكه‌ره‌كان���ی‌‌نێو‌پرۆس���ه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كه‌‌

ده‌رچوه‌.ل���ه‌م‌هه‌ڵبژاردن���ه‌دا‌ه���ه‌ر‌پارێزگایه‌ك‌بازنه‌یه‌ك���ی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌،‌خۆپااڵوتن‌به‌پێی‌‌لیس���تی‌‌نیمچ���ه‌‌كراوه‌یه‌‌و‌كورس���ییه‌كان‌به‌پێی‌‌ش���ێوازی‌‌)س���انت‌لیگۆ(‌به‌س���ه‌ر‌قه‌واره‌‌سیاس���ییه‌كاندا‌داب���ه‌ش‌ده‌كرێت.‌له‌پارێزگاكانی‌‌به‌غداو‌نه‌ینه‌وا‌یه‌ك‌كورسی‌‌كۆتا‌ب���ۆ‌هه‌ریه‌ك‌له‌مه‌س���یحی‌‌و‌یه‌زیدی‌‌و‌ش���ه‌به‌ك‌و‌س���ابیئه‌و‌توركم���ان‌و‌كوردی‌‌فه‌یل���ی‌‌دانراوه‌.‌له‌پارێزگای‌‌واس���یت‌یه‌ك‌كورسی‌‌بۆ‌كورده‌‌فه‌یلییه‌كان‌و‌له‌پارێزگای‌‌به‌س���ره‌ش‌یه‌ك‌كورسی‌‌بۆ‌مه‌سیحییه‌كان‌

دیاریكراوه‌.ده‌ستپێكردنی‌‌بانگه‌شه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‌پارێزگا‌س���وننه‌‌نشینه‌كانی‌‌ له‌كاتێكدایه‌،‌عێ���راق‌له‌هه‌ڵچونێكی‌‌جه‌ماوه‌ریدان‌و‌زیاتر‌له‌دو‌مانگ���ه‌‌به‌رده‌وامن‌له‌خۆپیش���اندان‌و‌مانگرت���ن.‌هه‌رچ���ی‌‌په‌یوه‌ن���دی‌‌نێ���وان‌هه‌ولێرو‌به‌غداشه‌،‌تائێستا‌هیچ‌ئاسۆیه‌ك‌ب���ۆ‌چاره‌س���ه‌ری‌‌كێش���ه‌‌كه‌ڵه‌كه‌بوه‌كانی‌‌نێوانیان‌دیارنییه‌.‌ده‌س���ته‌ی‌‌لێپرسینه‌وه‌و‌دادپه‌روه‌ری‌‌كه‌‌به‌دۆس���یه‌ی‌‌كاندیده‌كاندا‌ده‌چێت���ه‌وه‌،‌س���ه‌ره‌تا‌)446(‌پاڵێوراوی‌‌به‌تۆمه‌تی‌‌به‌عس���یبون‌دورخسته‌وه‌،‌به‌اڵم‌پ���اش‌تانه‌ی‌‌ئ���ه‌و‌كه‌س���انه‌‌له‌بڕیاره‌كه‌و‌پێداچون���ه‌وه‌‌به‌دۆس���ێكانیاندا،‌س���كااڵی‌‌)316(‌كه‌س���یان‌په‌س���ه‌ندكراوه‌و‌)130(‌پاڵێوراویان‌له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‌دورخرانه‌وه‌.

ئه‌نجومه‌ن���ی‌‌ هه‌ڵبژاردن���ی‌‌ دوایی���ن‌له‌س���اڵی‌‌)2009(‌ پارێزگاكان���ی‌‌عێ���راق‌ئه‌نجامدرا.‌بڕیاربو‌ئه‌م‌خوله‌ی‌‌هه‌ڵبژاردن‌به‌اڵم‌ به‌ڕێوه‌بچێ���ت‌،‌ ل���ه‌‌)2013/1/31(‌یه‌كه‌مجار‌بۆ‌)2/17(‌و‌پاشان‌بۆ‌)4/20(‌دواخرا.‌كۆمیس���یۆنی‌‌بااڵی‌‌س���ه‌ربه‌خۆی‌‌هه‌ڵبژاردن���ه‌كان،‌ده‌س���ته‌یه‌كی‌‌حكوم���ی‌‌س���ه‌ربه‌خۆو‌بێالیه‌ن���ه‌و‌له‌ژێ���ر‌چاودێری‌‌پارله‌ماندایه‌.‌به‌فه‌رمانی‌‌ده‌س���ه‌اڵتی‌‌كاتی‌‌هاوپه‌یمانان‌ژماره‌‌)92(‌له‌‌)2004/5/31(‌له‌جێبه‌جێكردن‌و‌ به‌رپرس���ه‌‌ دام���ه‌زراوه‌.‌ئه‌نجامدان���ی‌‌رێوش���وێنه‌كانی‌‌هه‌ڵبژاردن‌و‌راپرس���ی‌‌له‌عێراق.‌نوسینگه‌ی‌‌له‌سه‌رجه‌م‌پارێزگاكان���ی‌‌عێراق‌هه‌یه‌.‌سه‌رپه‌رش���تی‌‌یه‌ك���ه‌م‌هه‌ڵبژاردن���ی‌‌پارله‌مان���ی‌‌له‌دوای‌‌روخانی‌‌رژێ���م‌له‌س���اڵی‌‌)2005(‌كردوه‌.‌له‌ش���انزه‌‌ده‌وڵه‌تیش‌ك���ه‌‌ژماره‌یه‌كی‌‌زۆر‌هاواڵت���ی‌‌عێراقی‌‌لێیه‌‌نوس���ینگه‌ی‌‌هه‌یه‌،‌له‌وانه‌ش‌واڵتانی‌‌هاوسێ‌‌و‌واڵتانی‌‌ئه‌وروپای‌‌رۆژئ���اواو‌ئه‌مه‌ری���كاو‌ئوس���ترالیا.‌به‌پێی‌‌رێكاره‌كانی‌‌كۆمیسیۆن،‌بۆ‌ئه‌نجامدانی‌‌هه‌ر‌هه‌ڵبژاردنێك‌پێویستیان‌به‌)180(‌رۆژه‌.

ده‌رب���اره‌ی‌‌هۆكاره‌كان���ی‌‌ئه‌نجامنه‌دانی‌‌جێگ���ری‌‌ له‌كوردس���تان،‌ هه‌ڵب���ژاردن‌سه‌ربه‌خۆی‌‌ بااڵی‌‌ كۆمیس���یۆنی‌‌ سه‌رۆكی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‌گاتع‌زوبه‌یعی‌‌له‌دیمانه‌یه‌كی‌‌پێش���تریدا‌له‌گ���ه‌ڵ‌ئاوێن���ه‌‌رایگه‌یاندب���و‌"هۆكاره‌كه‌ی‌‌ته‌نه���ا‌ناكۆكی‌‌نێوان‌هه‌ردو‌له‌گه‌ڵ‌ كوردستانه‌‌ ده‌سه‌اڵتداره‌كه‌ی‌‌ پارته‌‌گ���ۆڕان،‌هه‌ركاتێك‌الیه‌نه‌كان‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‌توانیان‌له‌نێوان‌خۆیان���دا‌رێكبكه‌ون،‌ئه‌و‌كاته‌‌كۆمیس���یۆن‌كێش���ه‌ی‌‌نییه‌و‌ده‌ست‌ئه‌نجامدان���ی‌‌ ب���ۆ‌ به‌ئاماده‌كارییه‌كان���ی‌‌

هه‌ڵبژاردنه‌كان‌ده‌كات".

7 )367(‌سێشه‌ممه‌‌2013/3/5 عێراق

پرۆفایل وته‌بێژی‌‌فه‌رمی‌‌لیستی‌‌عێراقییه‌‌مه‌یسون‌ده‌مه‌لۆجی‌‌بۆ‌ئاوێنه‌:ئه وه ی ده ڵێت خۆپیشاندانه كان بۆ گێڕانه وه ی به عسییه كانه ، شێته

عێراق له به رده م هه ڵبژاردنێكی نوێداكورد‌یه‌ك‌ده‌نگه‌،‌شیعه‌و‌سوننه‌‌په‌رته‌وازه‌ن،‌خۆپیشاندان‌به‌رده‌وامه‌

-‌له‌‌)1962/2/15(‌له‌به‌غدا‌له‌دایكبوه‌

-‌ساڵی‌‌)1981(‌عێراقی‌‌به‌ره‌و‌به‌ریتانیا‌جێهێشتوه‌‌تا‌روخانی‌‌رژێم‌له‌ساڵی‌‌)2003(‌له‌ریزی‌‌ئۆپۆزیسیۆنی‌‌عێراقی‌‌كاریكردوه‌

-‌به‌كالۆریۆس‌و‌ماسته‌رو‌دكتۆرای‌‌له‌ئه‌ندازیاری‌‌بیناسازی‌‌له‌زانكۆی‌‌

له‌نده‌ن‌هێناوه‌-‌له‌ساڵی‌‌)1991(‌كۆمپانیایه‌كی‌‌تایبه‌ت‌به‌نه‌خشه‌سازی‌‌و‌بیناسازی‌‌

له‌به‌ریتانیا‌دامه‌زراندوه‌-‌له‌‌)‌2004-‌2006(‌بوه‌ته‌‌

وه‌زیری‌‌رۆشنبیری‌‌و‌پاشان‌بوه‌ته‌‌پارله‌مانتار

مه‌یسون‌فاروق‌سالم‌ده‌مه‌لۆجی‌

‌‌‌‌‌‌‌فۆتۆ:‌ئارام‌که‌ریم ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ دیمه‌نێک‌له‌شاری‌به‌غداد‌

ده‌وڵه‌تی‌یاسا‌ئه‌و‌كه‌لتوره‌ی‌‌سه‌دام‌حسێن‌

دوباره‌‌ده‌كه‌نه‌وه‌،‌به‌اڵم‌به‌شێوازێكی‌‌

دیكه

Page 8: ژماره 367

‌‌‌ئا:‌عه‌باس‌ره‌سوڵ

ماوه‌ی‌‌‌10ساڵه‌‌زیاده‌ڕه‌وی‌‌و‌داگیركاری‌‌بۆ‌سه‌ر‌زه‌وی‌‌و‌زاری‌‌كشتوكاڵی‌‌

بۆته‌‌دیارده‌و‌روبه‌ره‌‌كشتوكاڵییه‌كان‌كه‌مده‌بنه‌وه‌‌و‌به‌وته‌ی‌‌به‌ڕێوه‌به‌رانی‌‌كشتوكاڵییش‌"تائێستا‌حكومه‌ت‌به‌رنامه‌ی‌‌رێگرتنی‌‌ئه‌م‌دیارده‌یه‌ی‌‌نییه‌"‌و‌باخیش‌ده‌كرێ‌‌به‌بیانوی‌‌

داگیركردنی‌‌زه‌وی‌‌و‌زاری‌‌سه‌خه‌ری‌‌و‌له‌وه‌ڕگا.

دروستكردنی‌‌باخبه‌وت����ه‌ی‌‌هه‌ری����ه‌ك‌له‌به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌‌زه‌وی‌‌وزار‌تارا‌به‌ك����ر‌له‌به‌رێوه‌به‌رایه‌تی‌‌گشتی‌‌كشتوكاڵی‌‌سلێمانی‌‌و‌به‌رێوه‌به‌ری‌‌دوكان‌ قه‌زای‌‌ كش����توكاڵی‌‌ فه‌رمانگه‌ی‌‌مس����ته‌فا‌حه‌مه‌ساڵح‌"دروستكردنی‌‌باخ‌بۆته‌‌حیله‌‌ش����ه‌رعییه‌ك‌بۆ‌داگیركردن‌و‌زه‌ویی����ه‌‌ س����ه‌ر‌ كردن����ه‌‌ زی����اده‌ڕه‌وی‌‌كش����توكاڵییه‌كان".‌له‌م‌باره‌یه‌وه‌‌هه‌رێم‌بڕوانامه‌ی‌‌ خاوه‌ن‌ پس����پۆری‌ سلێمان،‌ماسته‌ری‌‌ئوس����ترالی‌له‌كشتوكاڵدا‌وتی‌‌"ئه‌م‌ته‌لبه‌ن����د‌و‌حیازه‌ته‌‌بچوكانه‌‌دژی‌‌جوڵه‌ی‌‌زه‌راعیین‌و‌ئه‌م‌جۆره‌‌كشتوكاڵه‌‌واڵتی‌‌پێ‌‌به‌ڕێوه‌‌ناچێ‌"‌هه‌رێم‌ئه‌وه‌شی‌‌به‌نمون����ه‌‌هێنای����ه‌وه‌‌كه‌‌له‌ئوس����ترالیا‌جوتی����اری‌ئاس����ایی‌1000-‌4000هێكتار‌زه‌وییان‌به‌ده‌س����ته‌وه‌یه‌و‌ئه‌وانه‌‌بنه‌مای‌‌

دابینكردنی‌‌خۆراكن‌بۆ‌واڵته‌كه‌یان.

فۆرم‌بۆ‌زه‌وییه‌كان‌پڕده‌كرێته‌وه‌زیات����ر‌له‌س����اڵێكه‌‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌‌هه‌س����تاون‌ كش����توكاڵ‌ گش����تییه‌كانی‌‌به‌دابه‌شكردنی‌‌فۆرم‌به‌سه‌ر‌ئه‌و‌زه‌وی‌‌و‌زاران����ه‌ی‌‌زیاده‌ڕه‌وییان‌كراوه‌ته‌س����ه‌ر،‌ب����ه‌اڵم‌تائێس����تا‌ئه‌و‌پرۆس����ه‌یه‌‌وه‌كو‌

نه‌گه‌یش����توه‌،‌ به‌ئه‌نج����ام‌ پێویس����ت‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌كش����وكاڵی‌‌ق����ه‌زای‌‌دوكان‌موس����ته‌فا‌حه‌مه‌ساڵح‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌وتی‌‌"ئه‌وه‌‌كارێكی‌‌قورسه‌‌و‌ئاسان‌جێبه‌جێ‌‌ناك����رێ‌‌و‌كه‌‌ئێمه‌‌ده‌چین����ه‌‌گونده‌كان‌به‌رده‌س����ت‌ زه‌وییه‌كانم����ان‌ خ����اوه‌ن‌ناكه‌وێت‌تا‌زانیاری‌‌له‌س����ه‌ر‌زه‌وییه‌كان‌

وه‌ربگرین"

كه‌رتی‌‌كشتوكاڵ‌كه‌مترین‌كایگه‌ری‌‌هه‌یه‌

هه‌رێ����م‌س����لێمان‌ش����اره‌زا‌له‌بواری‌‌كشتوكاڵ،‌ده‌رباره‌ی‌‌كاریگه‌ری‌‌كه‌رتی‌‌كشتوكاڵ‌و‌په‌ره‌پێدانی‌‌وتی‌‌"تا‌روبه‌ره‌‌

كش����توكاڵییه‌كان‌به‌رته‌س����ك‌بن����ه‌وه‌،‌بڕی‌‌خۆراك����ی‌‌به‌رهه‌مهاتو‌كه‌مده‌كات‌و‌واڵته‌كه‌‌الواز‌ده‌بێ����ت‌به‌رامبه‌ر‌قه‌یرانه‌‌ئابورییه‌كان‌و‌س����ااڵنه‌‌نرخ����ی‌‌خۆراك‌ده‌بین����ه‌وه‌‌ دیس����ان‌ به‌رزده‌بێت����ه‌وه‌و‌به‌هاورده‌كه‌ر".‌هه‌رێم‌باس����ی‌‌ئه‌وه‌شی‌‌ك����رد‌كه‌‌ده‌ب����ێ‌‌ڕێگی����ری‌‌به‌په‌له‌‌له‌و‌دیارده‌یه‌‌بكرێ‌،‌چونكه‌‌"ئه‌وه‌‌ش����تێكه‌‌له‌ده‌س����ت‌مرۆڤدایه‌،‌ب����ه‌اڵم‌كاریگه‌ری‌‌ت����ری‌‌وه‌ك‌گۆڕان����ی‌‌ك����ه‌ش‌و‌ه����ه‌وا‌و‌وشكه‌س����اڵی‌‌له‌ده‌س����ت‌مرۆڤ����دا‌نین‌و‌له‌واڵتان‌ئه‌م‌ناڕێكی����ی‌و‌زیاده‌ڕه‌وییانه‌‌به‌دیناكرێن".‌هه‌روه‌ها‌باس����ی‌‌ئه‌وه‌شی‌‌كرد،‌كه‌‌له‌بودجه‌ی‌‌حكومه‌تدا‌بڕی‌‌‌%2

بۆ‌كه‌رتی‌‌كش����توكاڵ‌دانراوه‌،‌"ئه‌مه‌ش‌له‌سااڵنی‌‌رابردو‌باشتری‌‌پێ‌‌ناكرێ‌".

"لێپێچینه‌وه‌‌نه‌كراوه‌"هه‌ر‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌زه‌وی‌‌وزار‌كش����توكاڵ‌ گش����تی‌‌ له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‌ت����ارا‌به‌كر‌جه‌خت‌ل����ه‌وه‌‌ده‌كاته‌وه‌‌كه‌‌ده‌س����ه‌اڵتی‌‌لێپێچینه‌وه‌یان‌نییه‌‌"ته‌نها‌ئ����ه‌وه‌ی‌‌له‌س����ه‌ر‌ئێمه‌ی����ه‌‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌مامه‌ڵه‌ی‌‌ئه‌و‌زه‌وییانه‌‌رابگرین‌و‌نه‌هێڵین‌جنسی‌‌بگۆڕێت‌و‌ته‌حویلی‌‌موڵكیه‌تی‌‌بۆ‌ش����وێنی‌‌ له‌جۆرو‌ وه‌زاره‌تیش‌ نه‌كه‌ین‌و‌ئاگاداربكه‌ین����ه‌وه‌".‌ زیاده‌ڕه‌ویی����ه‌كان‌هه‌روه‌ها‌ئ����ه‌م‌به‌رێوه‌به‌ره‌‌هاوڕا‌له‌گه‌ڵ‌

به‌رێوه‌به‌ری‌‌كش����توكاڵی‌‌دوكان‌ده‌ڵێت‌‌لێپێچین����ه‌وه‌ی‌‌ حكوم����ه‌ت‌ "تائێس����تا‌جدی‌‌نه‌كردوه‌،‌ئه‌گه‌ر‌وابڕوات‌ش����تێك‌نامێنێته‌وه‌‌پێی‌‌بڵێن‌زه‌وی‌‌كشتوكاڵی‌"‌هه‌روه‌ه����ا‌ه����ه‌ردوال‌دانی����ان‌به‌وه‌دانا‌كه‌‌كش����توكاڵی‌‌كوردس����تان‌خۆی‌‌بێ‌‌به‌رهه‌مه‌‌و‌دات����ا‌و‌ئامارێك‌نییه‌‌كه‌‌بڕی‌‌كاریگ����ه‌ری‌‌ئه‌و‌زیاده‌ڕه‌وییانه‌‌له‌س����ه‌ر‌

بڕی‌‌به‌رهه‌م‌ده‌ربخات.

نزیكه‌ی‌‌2500زیاده‌ڕه‌وی‌‌هه‌یه‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت����ی‌‌ ئام����اری‌‌ به‌پێ����ی‌‌زه‌وی‌‌وزاری‌‌كش����توكاڵ‌له‌سنوری‌‌شاری‌‌س����لێمانی‌‌و‌ناحییه‌كان����ی‌‌ده‌وروب����ه‌ری‌‌

‌1926زیاده‌ڕه‌وی‌‌كراوه‌ته‌‌سه‌ر‌زه‌وییه‌‌كشتوكاڵییه‌كان‌و‌له‌سه‌رو‌ئه‌و‌ژماره‌یه‌ش‌زی����اده‌ڕه‌وی‌‌ ت����ا‌‌1000حاڵه‌ت����ی‌‌ ‌500له‌س����نوری‌‌ق����ه‌زای‌‌دوكان‌بونی‌‌هه‌یه‌،‌كه‌‌له‌سنوری‌‌سلێمانی‌‌زۆربه‌یان‌كارگه‌و‌له‌سنوری‌‌دوكان‌زۆربه‌یان‌ڤێال‌و‌كابینه‌و‌

ته‌لبه‌ندن.

ته‌لبه‌نده‌كان‌و‌فه‌راغی‌‌یاساییكش����توكاڵی‌،‌ ش����اره‌زایانی‌‌ به‌وته‌ی‌‌له‌سه‌ر‌ به‌رهه‌مداری‌‌ نه‌پێوه‌ری‌‌ تائێستا‌به‌روب����وم‌هه‌ی����ه‌‌و‌نه‌پێوه‌ری‌‌پیش����ه‌‌و‌پیش����ه‌گه‌ری‌‌كشتوكاڵی‌‌دانراون‌و‌چین‌و‌له‌هه‌لومه‌رجی‌‌ پیش����ه‌وه‌ری‌‌ توێژه‌كانی‌‌س����ااڵنی‌‌راب����ردودا‌تێكچ����ون‌و‌خاوه‌ن‌زه‌ویی����ه‌‌الدێیه‌كان‌رویانكردۆته‌‌ش����ار‌و‌موچ����ه‌ی‌‌حكوم����ی‌‌و‌بونه‌‌چه‌ك����داری‌‌دكتۆر‌و‌ چین����ی‌‌ حكومیی‌وشارنش����ین‌و‌بازرگانه‌كان‌و‌به‌رپرس‌و‌چینه‌‌بااڵكانیش‌كه‌وتون����ه‌‌زه‌وی‌‌كڕی����ن‌و‌خه‌ریكی‌‌باخ‌و‌ته‌لبه‌ندن.‌مه‌به‌ستی‌‌كڕین‌و‌فرۆشتنه‌كه‌‌حیازه‌ت����ی‌‌مه‌ش����روعی‌زه‌راع����ی‌‌نییه‌،‌له‌وباره‌ی����ه‌وه‌‌موس����ته‌فا‌حه‌مه‌س����اڵح‌ده‌ڵێ����ت‌‌"باخ‌بۆته‌‌حیله‌‌ش����ه‌رعی‌‌بۆ‌به‌رێوه‌به‌ری‌‌ داگیركردن"‌ ته‌لبه‌ندكردن‌و‌زه‌وی‌‌وزاریش‌ده‌ڵێت‌"هه‌مو‌ته‌لبه‌نده‌كان‌نایاسایین".‌پس����پۆرێكی‌‌كشتوكاڵییش‌ده‌ڵێ����ت‌"به‌و‌چه‌ند‌دره‌خت����ه‌‌غه‌ریب‌و‌دانس����قانه‌ی‌‌ناو‌ته‌لبه‌ندی‌‌ده‌وڵه‌مه‌ند‌و‌به‌رپرس����ه‌كان‌كشتوكاڵ‌پێش‌ناكه‌وێ‌‌و‌ناكرێ‌"‌ دابی����ن‌ ئه‌منیه‌ت����ی‌‌خۆراك����ی‌‌زه‌وی‌‌وزار‌ به‌رێوه‌ب����ه‌ری‌‌ هه‌روه‌ه����ا‌له‌به‌رێوه‌به‌رایه‌تی‌‌گشتی‌‌كشتوكاڵ‌تارا‌به‌كر‌ده‌ڵێت‌"باخ����ی‌‌كۆنی‌‌ته‌مه‌ن‌‌15ساڵ‌له‌روی‌‌یاساییه‌وه‌‌ده‌بێ‌‌بپارێزرێ‌‌و‌باخ����ی‌‌نه‌مامی‌‌تازه‌ش‌به‌ب����اخ‌هه‌ژمار‌

ناكرێ‌‌له‌زه‌وییه‌‌كێشه‌‌له‌سه‌ره‌كاندا"

‌‌‌ئا:‌ئاسۆ‌سه‌راوی‌

"ئه‌گه‌ر‌ماڵێك،‌رۆژی‌‌ته‌نها‌قاپێ‌‌برنجی‌‌به‌رماوه‌‌بكاته‌‌ته‌نه‌كه‌ی‌‌خۆڵه‌كه‌یه‌وه‌،‌ده‌بێت‌ته‌نها‌بیری‌‌

له‌الی‌‌زیانی‌‌برنجه‌كه‌‌نه‌بێت،‌به‌ڵكو‌بیر‌له‌زیانی‌‌ئاو‌و‌رۆن‌و‌خوێ‌‌و‌ئاگر‌و‌ئه‌و‌كرێكاره‌ش‌بكاته‌وه‌‌كه‌‌به‌پاره‌‌خۆڵه‌كه‌ی‌‌فڕێده‌دات"‌ئابوریناس‌د.‌

عزه‌ت‌سابیر‌وه‌ها‌ده‌ڵێت‌

ل���ه‌58%‌خۆڵ‌و‌خاش���اكی‌‌ش���اری‌‌سلێمانی‌،‌مه‌وادی‌‌عه‌زوی‌‌)خواردمه‌نی‌‌به‌كارنه‌هات���وه‌(‌به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‌به‌ش���ی‌‌خزمه‌تگوزاری‌‌له‌ش���اره‌وانی‌‌س���لێمانی‌‌رزگار‌ئه‌حم���ه‌د‌ئه‌و‌زانیارییه‌‌ئاش���كرا‌ده‌كات‌و‌مامۆس���تای‌‌زانكۆی‌‌سلێمانی‌‌رایده‌گه‌یه‌ن���ێ‌‌ س���ابیریش‌ د.ع���زه‌ت‌له‌واڵتان���ی‌‌پێش���كه‌وتو‌كه‌متر‌له‌‌‌%10خۆڵ‌و‌خاشاكیان‌مه‌وادی‌‌عه‌زویه‌‌"ئه‌و‌خۆڵ‌و‌خاش���اكه‌ی‌‌ب���ه‌دو‌رۆژ‌له‌واڵتی‌‌له‌زۆرب���ه‌ی‌‌ كۆده‌كرێت���ه‌وه‌،‌ ئێم���ه‌دا‌واڵت���ه‌‌پێش���كه‌وتوه‌كاندا‌ب���ه‌‌‌10رۆژ‌

كۆده‌كرێته‌وه‌".

‌خه‌رجی‌‌سااڵنه‌‌20ملیارد‌دیناره‌

به‌پێی‌‌وته‌كانی‌‌لێپرس���راوی‌‌به‌ش���ی‌‌خزمه‌تگ���وزاری‌‌ش���اره‌وانی‌‌س���لێمانی‌‌رزگار‌ئه‌حمه‌د‌بێت،‌به‌ش���ه‌كه‌یان‌‌500سااڵنه‌شیان‌ خه‌رجی‌‌ هه‌یه‌‌و‌ كارمه‌ندی‌‌به‌موچه‌و‌پێداویستییه‌كانیانه‌وه‌‌ده‌گاته‌‌4ملی���ارد‌دین���ار،‌ئه‌مه‌‌جگ���ه‌‌له‌وه‌ی‌‌له‌ناو‌ش���اری‌‌سلێمانیدا‌سێ‌‌كۆمپانیای‌‌گه‌وره‌ی‌‌پاك���ه‌ره‌وه‌‌هه‌ن‌ك���ه‌‌بریتین‌گاڵس،‌ شكار‌و‌ هه‌رێم‌و‌ له‌كۆمپانیاكانی‌‌ئه‌و‌پاره‌یه‌ش‌كه‌‌س���ااڵنه‌‌ده‌درێته‌‌هه‌ر‌س���ێ‌‌كۆمپانیاكه‌‌بریتییه‌‌له‌‌‌17ملیارد‌دین���ار،‌رزگار‌ئ���ه‌وه‌‌رونده‌كاته‌وه‌‌كه‌‌به‌و‌ س���ااڵنه‌یان‌ س���ه‌رجه‌می‌‌خه‌رجی‌‌پاره‌ی���ه‌ش‌كه‌‌ده‌یده‌ن���ه‌‌كۆمپانیاكانی‌‌دینارو‌ ملی���ارد‌ ده‌گاته‌‌20 پاك���ه‌ره‌وه‌‌وه‌ك‌ئ���ه‌و‌ده‌ڵێت‌"خه‌رجی‌‌س���ااڵنه‌ی‌‌

پاككردنه‌وه‌ی‌‌خۆڵ‌و‌خاشاكی‌‌سلێمانی‌‌20ملیارد‌دیناره‌".

شه‌و‌و‌رۆژی‌‌هه‌زار‌ته‌ن‌خۆڵ‌و‌خاشاكئه‌و‌خۆڵ‌و‌خاش���اكه‌ی‌‌له‌ناو‌ش���اری‌‌س���لێمانیدا‌كۆده‌كرێت���ه‌وه‌‌له‌م���اوه‌ی‌‌24كاتژمێردا‌ده‌گاته‌‌زیاتر‌له‌هه‌زار‌ته‌ن،‌ئه‌مه‌‌وه‌ك‌رزگار‌ئه‌حمه‌د‌باسی‌‌ده‌كات‌له‌رۆژانی‌‌ئاساییدا‌به‌و‌جۆره‌یه‌،‌ئه‌گه‌ر‌جه‌ژن‌یان‌بۆنه‌یه‌كی‌‌نیشتمانی‌‌یاخود‌ئاین���ی‌‌هه‌بێت،‌ئه‌وا‌ب���ڕی‌‌ئه‌و‌خۆڵ‌و‌خاش���اكه‌‌زیاد‌ده‌كات‌ب���ۆ‌هه‌زار‌و‌‌250ت���ه‌ن.‌له‌باره‌ی‌‌پێكهات���ه‌ی‌‌ئه‌و‌خۆڵ‌و‌خاشاكه‌ی‌‌كۆیده‌كه‌نه‌وه‌‌ئه‌و‌به‌خه‌مێكی‌‌قوڵ���ه‌وه‌‌ئه‌وه‌ی‌‌ئاش���كراكرد‌كه‌‌‌%58مه‌وادی‌‌عه‌زویه‌،‌4%‌شوشه‌‌و‌پالستیك‌و‌ته‌خته‌ی���ه‌،‌4%‌كانزا‌و‌قوماش���ه‌،‌%17پالس���تیك‌و‌نایلۆنه‌.‌ئه‌و‌وتی‌‌"س���اڵی‌‌

رابردو‌420هه‌زار‌ته‌ن‌خۆڵ‌و‌خاش���اك‌له‌س���لێمانیدا‌كۆكراوه‌ته‌وه‌،‌ئه‌مه‌‌جگه‌‌له‌كۆكردنه‌وه‌‌و‌داپۆشینی‌‌زیاتر‌له‌300ته‌ن‌خۆراك‌و‌مه‌وادی‌‌به‌سه‌رچو‌كه‌‌له‌الیه‌ن‌قایمقامییه‌ته‌وه‌‌ جیاجیاكان���ی‌‌ لیژن���ه‌‌

ده‌ستیان‌به‌سه‌ردا‌گیراوه‌".

"له‌گۆڕنانی‌‌خۆڵ،‌نه‌ته‌ندروسته‌‌نه‌زانستییه‌"

هه‌ر‌به‌پێ���ی‌‌وته‌كانی‌‌رزگار‌ئه‌حمه‌د‌هه‌مو‌ئه‌و‌خۆڵ‌و‌خاشاكه‌ی‌‌له‌ناو‌شاردا‌تانجه‌رۆی‌‌ له‌ناوچ���ه‌ی‌‌ كۆده‌كرێت���ه‌وه‌‌شاری‌‌سلێمانی‌‌له‌گۆڕده‌نرێ‌،‌له‌كاتێكدا‌پێش���وتر‌ده‌س���وتێنرا،‌هه‌ر‌وه‌ك‌ئه‌و‌هێم���ای‌‌پێ���ده‌دات‌له‌س���اڵی‌‌2005وه‌‌چه‌ندین‌ به‌هه‌ڵكه‌ندنی‌‌ ده‌ستیانكرده‌وه‌‌چاڵی‌‌گه‌وره‌‌به‌پێوانه‌ی‌‌‌100مه‌تر‌به‌‌100مه‌تر‌و‌به‌قوڵی‌‌‌10مه‌تر،‌تائێس���تاش‌‌8

چاڵیان‌به‌و‌پێوانه‌یه‌‌هه‌ڵكه‌ندوه‌،‌به‌اڵم‌‌ئه‌و‌دان‌به‌وه‌ش���دا‌ده‌نێ‌،‌ئه‌و‌سیته‌می‌‌له‌ئێس���تادا‌په‌ی���ڕه‌وی‌‌ده‌ك���ه‌ن،‌ب���ۆ‌له‌گۆڕنانی‌‌خۆڵ‌و‌خاشاك‌‌"نه‌زانستی‌‌و‌

نه‌ته‌ندروستی‌‌و‌نه‌هه‌نده‌سیشه‌".

په‌یمانێك‌كه‌‌چه‌ندینجار‌دراوه‌،‌به‌اڵم‌جێبه‌جێ‌‌نه‌كراوه‌

به‌ریس���ایلكردنی‌‌خ���ۆڵ‌و‌خاش���اكی‌‌س���لێمانی‌،‌ماوه‌یه‌كی‌‌زۆره‌‌باسی‌‌لێوه‌‌ده‌كرێت،‌ب���ه‌اڵم‌جێبه‌جێنه‌كردنی‌‌ئه‌و‌به‌خه‌ڵكی‌‌ له‌وباره‌ی���ه‌وه‌‌ په‌یمانان���ه‌ی‌‌دراون،‌تاراده‌ی���ه‌ك‌نائومێدی‌‌كردون،‌خزمه‌تگوزاری‌‌ به‌شی‌‌ لێپرسراوی‌‌ به‌اڵم‌ش���اره‌وانی‌‌س���لێمانی‌،‌به‌ئومێدێك���ی‌‌زۆره‌وه‌‌دوباره‌‌په‌یمان���ی‌‌ئه‌وه‌‌ده‌دات‌ك���ه‌‌له‌ئاینده‌یه‌كی‌‌نزیكدا‌گرێبه‌س���ت‌له‌گ���ه‌ڵ‌كۆمپانیایه‌ك���دا‌ده‌ك���ه‌ن،‌بۆ‌

ئه‌و‌مه‌به‌س���ته‌ش‌له‌ئێس���تادا‌له‌گه‌ڵ‌‌4بواره‌‌ ئ���ه‌و‌ تایبه‌تمه‌ندی‌‌ كۆمپانی���ای‌‌له‌وتووێ���ژدان،‌ئ���ه‌و‌وت���ی‌‌"له‌گ���ه‌ڵ‌ب���واری‌‌ فه‌ره‌نس���ی‌‌ كۆمپانیایه‌ك���ی‌‌ده‌گه‌ین���ه‌‌ خه‌ریك���ه‌‌ ریس���ایكلین‌رێكه‌وتنێك،‌به‌نیازیش���ین‌گرێبه‌س���تی‌‌

20ساڵیان‌له‌گه‌ڵدا‌بكه‌ین".ئه‌و‌باس���ی‌‌له‌وه‌ش‌ك���رد‌كه‌‌یه‌كێك‌له‌بڕگه‌كان���ی‌‌رێكه‌وتنه‌كه‌ی���ان،‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌و‌كۆمپانیایه‌،‌ئه‌وه‌‌ده‌بێت‌هه‌مو‌ئه‌و‌خوڵ‌و‌خاش���اكه‌ی‌‌له‌‌‌2005وه‌‌له‌گۆڕی‌‌ریسایكلین‌ هه‌ڵیبده‌نه‌وه‌‌ دوباره‌‌ ده‌نێن‌ئاشكراكرد‌ ئه‌وه‌شی‌‌ ناوبراو‌ بكرێته‌وه‌.‌ئه‌و‌ب���ڕه‌‌پ���اره‌ی‌‌داوایان‌ك���ردوه‌‌بۆ‌له‌گه‌ڵ‌كۆمپانیاكه‌،‌وه‌زاره‌تی‌‌ رێكه‌وتن‌شاره‌وانی‌‌ره‌زامه‌ندی‌‌له‌سه‌ر‌ده‌ربڕیوه‌.‌له‌به‌شێكی‌‌تری‌‌وته‌كانیدا‌لێپرسراوی‌‌به‌شی‌‌خزمه‌تگوزاری‌‌ئه‌وه‌شی‌‌خسته‌رو،‌كه‌‌تائێس���تا‌چه‌ندینجار‌پاره‌‌و‌ئاڵتون‌و‌كااڵی‌‌گرانبه‌هی���ان‌له‌خۆڵ‌و‌خاش���اكی‌‌سلێمانیدا‌دۆزیوه‌ته‌وه‌،‌به‌ئه‌مانه‌تیشه‌وه‌‌گه‌ڕاندویانه‌ته‌وه‌‌بۆ‌خاوه‌نه‌كه‌ی‌‌"جارێك‌نزیكه‌ی‌23كلی���ۆ‌ئاڵتوم���ان‌بۆ‌ماڵێك‌گه‌ڕانده‌وه‌،‌جارێكی‌‌تر‌جانتایه‌ك‌دۆالر،‌ئه‌مه‌‌جگ���ه‌‌له‌گه‌ڕاندن���ه‌وه‌ی‌‌چه‌ندین‌

كااڵی‌‌به‌نرخ���ی‌‌تر‌كه‌‌ئێس���تا‌هه‌مویم‌له‌یاد‌نییه‌".‌

كه‌متر‌له‌10%‌وه‌‌بۆ‌%58ئابورین���اس‌و‌ له‌مباره‌ی���ه‌وه‌‌ ه���ه‌ر‌د.‌ س���لێمانی‌‌ زانك���ۆی‌‌ مامۆس���تای‌‌عزه‌ت‌س���ابیر‌باس‌ل���ه‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌له‌ئاماده‌كردن���ی‌‌ زیاده‌ڕه‌وه‌یك���ردن‌له‌كۆمه‌ڵ���گای‌‌ خوارده‌مه‌نییه‌كان���دا‌كوردیدا‌نه‌ریتێكی‌‌ت���ه‌واو‌خراپه‌و‌ئه‌و‌وتی‌‌"زۆرێك‌له‌تاكه‌كانی‌‌ئه‌م‌كۆمه‌ڵگایه‌‌رۆژان���ه‌‌چه‌ن���د‌عه‌الگه‌ی���ه‌ك‌خواردن‌و‌ده‌به‌ن���ه‌وه‌،‌ جۆراوج���ۆر‌ میوه‌هات���ی‌‌به‌بێ‌‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌بیر‌ل���ه‌وه‌‌بكه‌نه‌وه‌‌كه‌‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌ده‌یك���ڕن‌چه‌ن���دی‌‌ده‌خۆن‌و‌چه‌ندیش���ی‌‌بۆ‌ته‌نه‌ك���ه‌ی‌‌خۆڵه‌كه‌یه‌".‌ئه‌م‌ئابوریناس���ه‌‌ئه‌وه‌ش‌ده‌خاته‌رو‌كه‌‌له‌كۆمه‌ڵگا‌پێشكه‌وتوه‌كاندا‌هه‌ر‌شتێك‌بكڕدرێ���ت‌فڕێنادرێت‌"ئه‌گه‌ر‌ده‌به‌ئاوی‌‌به‌تاڵی���ش‌بێ���ت،‌دوای‌‌به‌كارهێنان���ی‌‌دوباره‌‌ده‌برێته‌وه‌‌بۆ‌كارگه‌كان‌سودی‌‌

لێده‌بینرێت".ئ���ه‌و‌جه‌خ���ت‌ده‌كات���ه‌وه‌‌ل���ه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌خ���ۆڵ‌و‌خاش���اكه‌ی‌‌له‌واڵتی‌‌ئێمه‌‌له‌زۆرب���ه‌ی‌‌ كۆده‌بێت���ه‌وه‌‌ رۆژ‌ ب���ه‌دو‌واڵت���ه‌‌پێش���كه‌وتوه‌كاندا‌ب���ه‌‌‌10رۆژ‌كۆده‌بێته‌وه‌،‌ئه‌و‌وتیشی‌‌"ئه‌گه‌ر‌ماڵێك‌رۆژی‌‌ته‌نها‌قاپێ‌‌برنجی‌‌به‌رماوه‌‌بكاته‌‌ته‌نه‌كه‌ی‌‌خۆڵه‌كه‌ی���ه‌وه‌،‌ده‌بێت‌ته‌نها‌بیری‌‌ل���ه‌الی‌‌زیانی‌‌برنجه‌ك���ه‌‌نه‌بێت،‌به‌ڵكو‌بیر‌له‌زیانی‌‌ئ���او‌و‌رۆن‌و‌خوێ‌‌و‌ئاگ���ر‌و‌ئه‌و‌كرێ���كاره‌ش‌بكات���ه‌وه‌‌كه‌‌به‌پاره‌‌خۆڵه‌ك���ه‌ی‌‌فڕێ‌‌ده‌دات،‌ئه‌گه‌ر‌ه���ه‌ر‌ماڵێك‌به‌و‌ج���ۆره‌‌بیری‌‌كرده‌وه‌‌دڵنیام‌رێژه‌ی‌‌مه‌وادی‌‌عه‌زوی‌‌له‌خۆڵ‌و‌خاشاكدا‌زۆر‌له‌وه‌‌كه‌متر‌ده‌بێته‌وه‌،‌كه‌‌

ئێستا‌هه‌یه‌".س���ه‌باره‌ت‌به‌رێژه‌ی‌‌مه‌وادی‌‌عه‌زوی‌‌له‌خ���ۆڵ‌و‌خاش���اكی‌‌زۆرێ���ك‌له‌واڵته‌‌پیش���كه‌وتوه‌كان‌ئ���ه‌و‌وت���ی‌‌"رێژه‌كه‌‌له‌زۆرێ���ك‌له‌واڵت���ه‌‌پێش���كه‌وتوه‌كاندا‌كه‌مت���ره‌‌ل���ه‌10%،‌ب���ه‌اڵم‌به‌داخ���ه‌وه‌‌

له‌هه‌رێمدا‌له‌58%ه‌".

ئابووری)367(‌سێشه‌ممه‌‌2013/3/5 8

له‌58%‌خۆڵ‌و‌خاشاكی‌‌سلێمانی‌،‌خوارده‌مه‌نی‌‌به‌كارنه‌هاتوه‌خه‌رجی‌‌سااڵنه‌ی‌‌پاككردنه‌وه‌ی‌‌خۆڵ‌و‌خاشاكی‌‌سلێمانی‌‌20ملیارد‌دیناره‌

ئه‌گه‌ر‌وابڕوات‌شتێك‌نامێنێته‌وه‌‌پێی‌‌بڵێن‌زه‌وی‌‌

كشتوكاڵی‌

ئه‌م‌الپه‌ڕه‌یه‌‌به‌‌سپۆنسه‌ری‌گروپی‌کۆمپانیاکانی‌قه‌یوان‌چاپ‌و‌باڵوده‌کرێته‌وه‌

له‌هه‌ندێک‌واڵتی‌پێشكه‌وتو‌كه‌متر‌

له‌10%‌خۆڵ‌و‌خاشاكیان،‌

)مه‌وادی‌‌عه‌زوی‌(ه‌

‌2426زیاده‌ڕه‌وی‌‌كراوه‌ته‌‌سه‌ر‌موڵكه‌‌كشتوكاڵییه‌كانبه‌و‌چه‌ند‌دره‌خته‌غه‌ریب‌و‌‌دانسقانه‌ی‌‌ناو‌ته‌لبه‌ندی‌‌ده‌وڵه‌مه‌ند‌و‌به‌رپرسه‌كان‌كشتوكاڵ‌پێش‌ناكه‌وێت

دو‌جوتیار‌له‌کاتی‌کێاڵنی‌زه‌ویدا‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فۆتۆ:‌ئارام‌که‌ریم

هه‌ندێک‌جار‌پاره‌و‌کااڵی‌گرانبه‌ها‌له‌ناو‌خۆڵ‌و‌خاشاکدا‌ده‌دۆزرێته‌وه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فۆتۆ:‌ئارام‌که‌ریم

Page 9: ژماره 367

‌‌‌ئا:‌ئاسۆ‌سه‌راوی‌

كه‌موكوڕیی‌‌و‌نه‌گونجانی‌‌شوێنی‌‌به‌شێك‌له‌)عیاده‌(ی‌‌پزیشكه‌كان،‌هه‌میشه‌‌به‌شێك‌بوه‌‌له‌گله‌یی‌‌هاواڵتیان،‌هه‌رچه‌نده‌‌لیژنه‌یه‌ك‌

له‌سه‌ندیكای‌‌پزیشكان،‌به‌دواداچون‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌ده‌كات،‌به‌اڵم‌به‌وته‌ی‌‌به‌شێك‌له‌هاواڵتیان‌"كارێكی‌‌وه‌ها‌نه‌كراوه‌".‌قایمقامی‌‌سلێمانیش‌

رایده‌گه‌یه‌نێ‌‌كه‌‌له‌باره‌ی‌‌عیاده‌كانه‌وه‌‌‌گله‌یی‌‌هاواڵتیانی‌‌به‌ده‌ست‌گه‌یشتوه‌،‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌ته‌ندروستی‌‌سلێمانیش‌ده‌ڵێت‌"هه‌ڵمه‌تێكمان‌به‌ده‌سته‌وه‌یه‌،‌به‌اڵم‌هه‌مو‌شه‌ڕه‌كانیش‌به‌یه‌كه‌وه‌‌

ناكرێن".

"عیاده‌ی‌‌پزیشكه‌‌گه‌نجه‌كان‌باشتره‌"‌ "له‌وانه‌ی���ه‌‌لێپرس���ینه‌وه‌‌له‌گ���ه‌ڵ‌ئه‌م‌چینه‌دا،‌كارێكی‌‌زه‌حمه‌ت‌بێت،‌ئه‌گینا‌ئێره‌‌ش���وێنی‌‌مرۆڤی‌‌نه‌خ���ۆش‌نییه‌،‌ن���ه‌ك‌نه‌خۆش،‌مرۆڤی‌‌س���اخیش‌لێره‌‌نه‌سره‌دین‌ نه‌خۆش‌ده‌كه‌وێت".‌سامان‌له‌عیاده‌ی‌‌پزیش���ێكی‌‌ناسراو‌به‌و‌جۆره‌‌له‌گه‌ڵ‌هاوس���ه‌ره‌كه‌‌ده‌دوا.‌ئه‌و‌كه‌‌بۆ‌چاره‌س���ه‌ری‌‌نه‌خۆش���ی‌‌هاوسه‌ره‌كه‌ی‌‌هاتبوه‌‌الی‌‌پزیش���ك،‌ئه‌وه‌ی‌‌بۆ‌ئاوێنه‌‌باس‌ك���رد،‌كه‌‌پێش���تر‌له‌عیاده‌یه‌كی‌‌ت���ر‌بو،‌به‌اڵم‌ش���وێنه‌كه‌ی‌‌زۆر‌گونجا‌و‌ب���اش‌بوه‌‌ئه‌و‌ده‌ڵێت‌"ل���ه‌وه‌‌ناچێت،‌له‌عیاده‌ی‌‌ لێپرسینه‌وه‌‌ هه‌بێت‌ الیه‌نێك‌پزیش���كه‌كان‌ب���كات،‌ئه‌گ���ه‌ر‌هه‌بوایه‌‌حاڵی‌‌هه‌ندێكیان‌به‌و‌ج���ۆره‌‌نه‌ده‌بو،‌ئه‌و‌عیادانه‌ی‌‌كه‌‌گونجاوو‌خاوێنیش���ن،‌تێگه‌یش���تنی‌‌ به‌ئاس���تی‌‌ په‌یوه‌ن���دی‌‌پزیش���كه‌كه‌وه‌‌هه‌ی���ه‌‌ب���ۆ‌نه‌خ���ۆش،‌گه‌نج���ه‌كان‌ پزیش���كه‌‌ هه‌س���تده‌كه‌م‌

له‌وباره‌یه‌وه‌‌سه‌لیقه‌یان‌باشتره‌".

هه‌ڵمه‌تێگی‌‌گه‌وره‌‌به‌ڕێوه‌یه‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌ته‌ندروستی‌‌سلێمانی‌‌د.‌میران‌محه‌مه‌د،‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌هه‌ڵمه‌تێكی‌‌گه‌وره‌یان‌به‌ده‌سته‌وه‌یه‌،‌بۆ‌به‌دواداچونی‌‌هه‌مو‌ئه‌و‌كه‌موكوڕییانه‌ی‌‌تایبه‌تی‌‌ كه‌رتی‌‌ جیاجیاكان���ی‌‌ له‌بواره‌‌ته‌ندروس���تیدا‌هه‌یه‌،‌ناوب���راو‌ئه‌وه‌ش‌ده‌س���تپێكی‌‌ ك���ه‌‌ رونده‌كات���ه‌وه‌‌هه‌ڵمه‌ته‌كه‌یان‌له‌شوێنكاری‌‌كارمه‌ندانی‌‌ده‌س���تپێده‌كه‌ن‌‌ ته‌ندروس���تییه‌وه‌‌به‌دواداچونی‌‌ دروستكراوه‌بۆ‌ "لیژنه‌یه‌ك‌هه‌مو‌ئه‌و‌كه‌موكوڕیی‌‌و‌سه‌رپێچییانه‌ی‌‌له‌ش���وێنكاری‌‌كارمه‌ندانی‌‌ته‌ندروستیدا‌

بونیان‌هه‌ی���ه‌"‌ئه‌و‌جه‌خت���ی‌‌له‌وه‌ش‌كرده‌وه‌،‌كه‌‌ئه‌و‌لیژنه‌ی‌‌دروستیانكردوه‌‌ته‌واو‌بێالیه‌نان���ه‌‌كار‌ده‌كات‌و‌نوێنه‌ری‌‌هه‌ری���ه‌ك‌له‌پزیش���كانی‌‌ده‌رمانس���از‌و‌سلێمانی‌‌و‌ ته‌ندروستی‌‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‌خودی‌‌س���ه‌ندیكای‌‌كارمه‌ندانیشی‌‌تێدا‌

ده‌بێت.

الیه‌نه‌كانی‌‌تری‌‌هه‌ڵمه‌ته‌كه‌وه‌ك‌ هه‌ڵمه‌ته‌كه‌یان‌ تری‌‌ به‌ش���ێكی‌‌بۆ‌ به‌دواداچونه‌‌ ده‌یخات���ه‌رو،‌ د.میران‌كلین���ك‌و‌تاقیگه‌ی‌‌پزیش���كانی‌‌ددان،‌ئه‌و‌باس���ی‌‌له‌وه‌‌كرد،‌ك���ه‌‌له‌تاقیگه‌ی‌‌دروس���تكردنی‌‌دداندا‌نابێت‌كورس���ی‌‌نه‌خ���ۆش‌هه‌بێ���ت،‌ب���ه‌اڵم‌وه‌ك‌ئه‌و‌ده‌ڵێت‌له‌به‌شێك‌له‌تاقیگه‌كاندا‌كورسی‌‌نه‌خ���ۆش‌ده‌بینرێ‌‌"له‌كاتێك���دا‌كاری‌‌ئ���ه‌وان‌دروس���تكردنی‌‌ددان‌و‌تاقم���ی‌‌ددانه‌،‌بۆیه‌‌نابێت‌كورس���ی‌‌نه‌خۆشیان‌

هه‌بێت".ئ���ه‌و‌هێم���ای‌‌به‌وه‌ش���دا‌ك���ه‌‌هه‌ر‌ل���ه‌و‌هه‌ڵمه‌ته‌یان���دا‌به‌دواداچ���ون‌بۆ‌

نه‌خۆش���خانه‌‌ئه‌هلییه‌كانی���ش‌ده‌كه‌ن‌و‌وت���ی‌‌"به‌دواداچ���ون‌ب���ۆ‌كه‌موكوڕیی‌‌نه‌خۆش���خانه‌‌ئه‌هلیی���ه‌كان،‌هه‌ر‌وه‌ك‌له‌ئێستاشدا‌هه‌یه‌،‌له‌‌و‌هه‌ڵمه‌ته‌دا‌زیاتر‌

چڕ‌ده‌بێته‌وه‌".هه‌ر‌به‌پێی‌‌وته‌ی‌‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌گشتی‌‌به‌دواداچون‌ س���لێمانی‌،‌ ته‌ندروس���تی‌‌ده‌رمانخانه‌كانیش،‌ كه‌موكوڕی���ی‌‌ ب���ۆ‌وێس���تگه‌یه‌كی‌‌ت���ری‌‌هه‌ڵمه‌ته‌كه‌ی���ان‌س���ه‌رپێچی‌‌ بۆ‌ "به‌دواداچون‌ ده‌بێ���ت‌ده‌رمانخان���ه‌كان،‌كارێ���ك‌نیی���ه‌‌تازه‌‌ده‌س���تی‌‌پێبكه‌ین،‌به‌ڵكو‌له‌رابردوشدا‌له‌وباره‌ی���ه‌وه‌‌ باش���مان‌ زۆر‌ كاری‌‌كردوه‌،‌به‌نمونه‌‌ه���ه‌ر‌هه‌فته‌ی‌‌رابردو‌به‌هۆی‌‌س���ه‌رپێچی‌‌جۆراوج���ۆره‌وه‌‌3 به‌اڵم‌كه‌متر‌ ده‌رمانخانه‌مان‌داخستوه‌،‌له‌راگه‌یاندنه‌كانه‌وه‌‌ئه‌وانه‌مان‌باسكردوه‌،‌‌له‌مه‌وب���ه‌دوا‌به‌نیازین‌راگه‌یاندنه‌كانیش‌ده‌كه‌ی���ن‌ هه‌ڵمه‌تان���ه‌ی‌‌ ل���ه‌و‌له‌باره‌ی‌‌كه‌موكوڕیی‌‌ ئاگاداربكه‌ینه‌وه‌".‌عیاده‌ی‌‌پزیشكه‌كانیش،‌كه‌‌سكااڵیه‌كی‌‌زۆری‌‌هاواڵتی���ان‌له‌ب���اره‌وه‌‌هه‌یه‌،‌ئه‌و‌

ئاماژه‌ی‌‌به‌وه‌دا‌كه‌‌هه‌مو‌ئه‌و‌ش���ه‌ڕانه‌‌"هه‌ڵمه‌ته‌كه‌مان‌ ناكرێ���ن،‌ به‌یه‌ك���ه‌وه‌‌چڕ‌وپڕه‌و‌به‌جدیش‌ده‌س���تمانپێكردوه‌،‌ناكه‌ین،‌ له‌یاد‌ پزیش���ه‌كانیش‌ عیاده‌ی‌‌به‌اڵم‌بۆ‌به‌دواچون���ی‌‌كه‌موكوڕییه‌كانی‌‌ئ���ه‌وان،‌ده‌بێت‌نوێنه‌رانی‌‌س���ه‌ندیكای‌‌پزیش���كی‌‌و‌قایمقامییه‌تیش���مان‌له‌گه‌ڵ‌بێت،‌ئه‌وه‌شمان‌له‌بیرنه‌چێت‌ئه‌و‌هه‌مو‌

شه‌ڕانه‌‌به‌یه‌كه‌وه‌‌ناكرێن".

قایمقام‌قسه‌ی‌‌خۆی‌‌هه‌یه‌قایمقامییه‌تی‌‌سلێمانی‌،‌كه‌‌له‌ئێستادا‌بۆ‌زۆرێك‌له‌الیه‌نه‌كانی‌‌ژیانی‌‌هاواڵتیان،‌لیژنه‌ی‌‌تایبه‌تیان‌دروس���تكردوه‌،‌به‌اڵم‌تائێس���تا‌بۆ‌عی���اده‌ی‌‌پزیش���كه‌كان‌و‌كه‌موكوڕییه‌كان���ی‌‌ئه‌و‌ب���واره‌‌لیژنه‌ی‌‌نییه‌،‌ئه‌مه‌ش‌وه‌ك‌قایمقامی‌‌سلێمانی‌‌به‌وه‌كال���ه‌ت‌ئ���اوات‌محه‌م���ه‌د‌ده‌ڵێت‌

"هۆكاری‌‌خۆی‌‌هه‌یه‌".ئ���ه‌وه‌‌ناش���ارێته‌وه‌‌ك���ه‌‌تائێس���تا‌هاواڵتی���ان‌ گله‌ی���ی‌‌ چه‌ن���د‌جارێ���ك‌له‌ب���اره‌ی‌‌كه‌موكوڕی���ی‌‌عیاده‌كان���ه‌وه‌‌

ویستوش���یانه‌‌ به‌ده‌ستگه‌یش���توه‌،‌لیژنه‌یه‌ك���ی‌‌‌ب���ۆ‌دروس���تبكه‌ن،‌به‌اڵم‌سه‌ندیكای‌‌ پێیانگه‌یش���توه‌‌ ئه‌وه‌نده‌ی‌‌پزیش���كان‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌لیژنه‌ی‌‌خۆیان‌هه‌ی���ه‌‌"ئێم���ه‌‌‌17لیژنه‌م���ان‌هه‌ی���ه‌،‌تاك���ه‌‌لیژنه‌ی���ه‌ك‌كه‌نیمانه‌‌و‌به‌ش���ێك‌ده‌زان���ن‌ به‌پێویس���تی‌‌ له‌هاواڵتی���ان‌به‌دواچونی‌‌ ب���ۆ‌ لیژنه‌یه‌كه‌‌ هه‌مانبێت،‌كه‌موكوڕیی‌‌عیاده‌كان،‌ئێمه‌‌قس���ه‌مان‌له‌گه‌ڵ‌ته‌ندروس���تی‌‌س���لێمانی‌‌كردوه‌‌و‌بڕیاره‌‌خۆیان‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌ئیشی‌‌زیاتر‌بكه‌ن".‌ئ���ه‌و‌جه‌ختی‌‌له‌وه‌ش‌كرده‌وه‌،‌كه‌‌بۆ‌هه‌ر‌بوارێك‌پێویست‌بكات‌ئه‌وان‌

ئاماده‌ن‌لیژنه‌‌دروست‌بكه‌ن.

بۆچونی‌‌سه‌ندیكای‌‌پزیشكاننه‌قیبی‌‌س���ه‌ندیكای‌‌پزیش���كان‌لقی‌‌سلێمانی‌‌د.‌ته‌ها‌مه‌حوی‌‌به‌پێچه‌وانه‌ی‌‌ئ���ه‌و‌بۆچونانه‌ی‌‌ك���ه‌‌باس‌ل���ه‌زۆری‌‌كه‌موكوڕیی‌‌عیاده‌ی‌‌به‌شێك‌له‌پزیشكان‌ده‌ك���ه‌ن‌‌ئام���اژه‌‌ب���ه‌وه‌‌ده‌كات،‌كه‌‌له‌ئێس���تادا‌عیاده‌ی‌‌زۆرێك‌له‌پزیشكان‌

كه‌موكوڕییان‌كه‌مه‌‌و‌شوێنیان‌گونجاوه‌،‌"زۆرینه‌ی���ان‌چونه‌ت���ه‌‌ت���ه‌الر‌و‌بینای‌‌نوێوه‌".‌ئه‌و‌دان‌به‌وه‌ش���دا‌ده‌نێ‌،‌كه‌‌هه‌ندێ‌‌له‌پزیش���كه‌كان،‌ش���وێنه‌كه‌یان‌نه‌گونجاوه‌‌"داواش���مان‌لێك���ردون،‌كه‌‌چاره‌س���ه‌ری‌‌ئ���ه‌و‌گرفته‌ی���ان‌بكه‌ن،‌بچنه‌‌ش���وێنێكه‌وه‌‌كه‌‌له‌گه‌ڵ‌خواستی‌‌

نه‌خۆشه‌كانیان‌گونجاو‌بێت".ئه‌وه‌ی‌‌مایه‌‌س���ه‌رنجه‌‌د.‌ته‌ها‌باس‌له‌وه‌‌ده‌كات،‌كه‌‌لیژنه‌یه‌ك‌له‌سه‌ندیكای‌‌پزیش���كان‌به‌دواداچون‌بۆ‌كه‌موكوڕیی‌‌عیاده‌كان‌ده‌كات!،‌به‌اڵم‌پرسیار‌ئه‌وه‌یه‌‌ئایا‌ده‌كرێت،‌ئه‌و‌ئه‌ركه‌‌به‌س���ه‌ندیكای‌‌له‌كاتێك���دا‌ بس���پێردرێ‌؟‌ پزیش���كان‌ئه‌ركی‌‌س���ه‌ره‌كی‌‌هه‌مو‌س���ه‌ندیكاكان‌به‌رگریكردنه‌،‌له‌چین‌و‌توێژه‌كه‌ی‌‌خۆیان،‌نه‌ك‌لێپرسینه‌وه‌‌له‌‌كه‌موكوڕییه‌كانیان!‌له‌وباره‌ی���ه‌وه‌‌د.‌ته‌ها‌مه‌حوی‌‌هێما‌بۆ‌ئه‌وه‌‌ده‌كات،‌كه‌‌نه‌ك‌به‌ته‌نها‌خۆیان،‌به‌هاوكاریی‌‌ راب���ردودا‌ له‌ماوه‌ی‌‌ به‌ڵكو‌پارێزگای‌‌ قایمقامیی���ه‌ت‌و‌ نوێنه‌ران���ی‌‌له‌كه‌موكوڕیی‌‌ لێپرسینه‌وه‌یان‌ سلێمانی‌‌عی���اده‌كان‌ك���ردوه‌.‌له‌وه‌اڵم���ی‌‌ئ���ه‌و‌پرس���یاره‌ش،‌كه‌‌ئه‌گه‌ر‌لیژنه‌یه‌كی‌‌تر‌له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌س���ه‌ندیكا‌دروستبكرێت‌بۆ‌عیاده‌كان،‌ كه‌موكوڕی���ی‌‌ به‌دواداچونی‌‌ئ���ه‌وان‌ئام���اده‌ن‌پێش���وازی‌‌لێبكه‌ن‌"به‌خۆش���حاڵییه‌وه‌‌ وت���ی‌‌ ته‌ه���ا‌ د.‌پێشوازی‌‌له‌هه‌ر‌لیژنه‌یه‌ك‌ده‌كه‌ین،‌كه‌‌بكات،‌ كه‌موكوڕییه‌كان‌ بۆ‌ به‌دواداچون‌به‌اڵم‌پێویستیش���ه‌‌ئه‌و‌لیژنه‌ی‌‌دروست‌ده‌كرێت،‌له‌كه‌سانی‌‌شاره‌زای‌‌ئه‌و‌بوار‌

پێكبێت".

‌‌‌ئا:‌به‌ختیار‌حسێن‌

له‌دوای‌‌بڕیاری‌‌راگرتنی‌‌ریكالمی‌‌ته‌ندروستی‌،‌له‌جیاتی‌‌كه‌مبونی‌،‌

به‌پێچه‌وانه‌وه‌‌زیادیكردوه‌،‌به‌پرسێكی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ته‌ندروستی‌‌ئه‌وه‌‌پشتڕاست‌

ده‌كاته‌وه‌.

خ���اوه‌ن‌ به‌ب���ڕوای‌‌ هۆكاره‌كه‌ش���ی‌‌كۆمپانیایه‌كی‌‌ریكالم،‌بۆ‌نه‌بونی‌‌لێژنه‌‌و‌ته‌ندروستییه‌كان‌ شوێنه‌‌ رێكنه‌خستنی‌‌به‌یاس���ایه‌ك‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌،‌به‌رپرسێكی‌‌ده‌ڵێ���ت‌ رۆش���نبیریش‌ وه‌زاره‌ت���ی‌‌"ه���ه‌ر‌كه‌ناڵێكی‌‌راگه‌یاندن‌مه‌ترس���ی‌‌له‌س���ه‌ر‌ئه‌منی‌‌ته‌ندروس���تی‌‌هه‌بێت،‌یان‌ راده‌گری���ن،‌ مۆڵه‌ته‌ك���ه‌ی‌‌ ئ���ه‌وا‌

هه‌ڵیده‌وه‌شێنینه‌وه‌".دوای‌‌ئه‌وه‌ی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ته‌ندروس���تی‌‌له‌‌‌2012/11/4به‌پشتبه‌ستن‌به‌یاسای‌ته‌ندروستی‌‌گشتی‌‌و‌یاسای‌‌سه‌ندیكای‌وه‌زاره‌ت���ی‌‌ به‌ه���اوكاری‌‌ پزیش���كان‌رۆش���نبیری‌،‌بڕیاری‌‌راگرتنی‌‌ریكالمی‌‌ته‌ندروس���تی‌‌دا‌له‌هه‌م���و‌كه‌ناڵه‌كانی‌‌بیس���ترا‌و،‌ به‌)بین���راو،‌ راگه‌یان���دن‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌ له‌گه‌ڵ‌ ب���ه‌اڵم‌ خوێن���راوه‌(،‌ده‌رچوه‌،‌ مانگێك���ه‌‌ چه‌ن���د‌ بڕیاره‌كه‌‌كه‌چ���ی‌‌"ریكالمی‌‌ته‌ندروس���تی‌‌له‌بری‌‌ئه‌وه‌ی‌‌رو‌له‌كه‌می‌‌بكات،‌به‌پێچه‌وانه‌وه‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ به‌رپرس���انی‌‌ كردوه‌"‌ زیادی‌‌پشتڕاس���ت‌ ئه‌م���ه‌‌ ته‌ندروس���تیش‌

ده‌كه‌نه‌وه‌.به‌رێوه‌به‌ری‌‌كۆمپانیایی‌‌سكای‌‌ئارت،‌ب���ۆ‌به‌رهه‌مهێنانی‌‌هونه‌ری‌،‌س���ه‌ردار‌حه‌س���ه‌ن‌كه‌‌كۆمپانیاكه‌ی‌‌سپۆنسه‌ری‌‌كه‌ناڵی‌‌س���پێده‌یه‌‌بۆ‌ری���كالم،‌ئاماژه‌‌ب���ه‌وه‌‌ده‌كات‌ئ���ه‌وان‌وه‌ك‌خۆیان‌له‌و‌

بڕیاره‌كه‌ی‌‌وه‌زاره‌ت‌ده‌رچوه‌‌ كاته‌وه‌ی‌‌ب���اش‌پابه‌ندن‌پێیه‌وه‌ی‌‌و‌ تاراده‌یه‌كی‌‌ئه‌و‌ریكالمان���ه‌ش‌باڵوناكه‌نه‌وه‌‌كه‌‌له‌و‌رێنماییانه‌‌ده‌ربچێت،‌ئه‌و‌باس‌له‌وه‌ش‌ده‌كات‌داوایان‌له‌وه‌زیری‌‌ته‌ندروس���تی‌‌كردوه‌،‌لێژنه‌یه‌ك‌پێكبهێنن،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌ئ���ه‌و‌كه‌س���انه‌ی‌‌كه‌‌ری���كالم‌ده‌كه‌ن،‌له‌الیه‌ن‌لێژنه‌كه‌وه‌‌به‌ر‌له‌باڵوكردنه‌وه‌ی‌‌ریكالمه‌كان‌ببین،‌دوای‌‌ئه‌وه‌‌بڕیاربده‌ن‌ك���ه‌‌ریكالمه‌ك���ه‌‌ب���ه‌‌چ‌ش���ێوه‌یه‌ك‌باڵوبكرێت���ه‌وه‌،‌ب���ه‌اڵم‌وه‌ك‌ئه‌و‌وتی‌‌‌"تاوه‌كو‌ئێستا‌هه‌نگاوێكی‌‌له‌و‌شێوه‌یه‌‌بونی‌‌نییه‌،‌پێویس���تیش‌بو‌هه‌مو‌ئه‌و‌شوێنه‌‌ته‌ندروس���تیانه‌ی‌‌كه‌‌هاتونه‌ته‌‌كوردس���تان‌و‌ده‌یانه‌وێت‌ریكالم‌بكه‌ن‌

به‌یاسایه‌ك‌كاره‌كانیان‌رێكبخرایه‌".س���ه‌ردار‌هێما‌بۆ‌ئ���ه‌وه‌ش‌ده‌كات‌كه‌‌وه‌ك‌خۆی���ان‌زۆرێك‌ریكالمیان‌بۆ‌دێ���ت،‌به‌اڵم‌كه‌‌له‌گ���ه‌ڵ‌رێنماییه‌كانی‌‌ته‌ندروستیدا‌نه‌گونجێت‌ره‌تیده‌كه‌نه‌وه‌.قادر،‌ خال���س‌ د.‌ له‌به‌رامبه‌ریش���دا‌وته‌بێژی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ته‌ندروستی‌‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم‌جه‌خت‌له‌س���ه‌ر‌ئه‌وه‌‌ده‌كاته‌وه‌‌كه‌‌ئ���ه‌وان‌لێژنه‌یه‌كی���ان‌له‌راگه‌یاندنی‌‌وه‌زاره‌ت‌پێكهێناوه‌‌بۆ‌ئه‌وی‌‌به‌به‌رده‌وام‌چاودێری���ی‌‌ئ���ه‌و‌كه‌نااڵنه‌‌ب���كات،‌كه‌‌به‌رێنماییه‌كان‌و‌سه‌رپێچی‌‌ نابن‌ پابه‌ند‌ده‌ك���ه‌ن،‌هه‌ر‌ب���ۆ‌ئه‌و‌مه‌به‌س���ته‌ش‌له‌ئێس���تادا‌لیس���تێكیان‌ئاماده‌كردوه‌،‌بۆ‌ئه‌و‌كه‌نااڵنه‌ی‌‌ك���ه‌‌به‌رده‌وامن‌له‌و‌س���ه‌رپێچییه‌،‌له‌لیسته‌كه‌ش���دا‌ن���اوی‌‌10كه‌ناڵ���ی‌‌راگه‌یاندنی���ان‌تۆماركردوه‌‌ئه‌و‌ ده‌كه‌ن���ه‌وه‌،‌ دادگایان‌ روب���ه‌روی‌‌باس���ی‌‌له‌وه‌ش‌كرد‌كه‌‌ن���اوی‌‌ئه‌و‌10 كه‌ناڵه‌‌ده‌نێرن‌بۆ‌وه‌زاره‌تی‌‌رۆشنبیری‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌ئه‌وانیش‌لێپرس���ینه‌وه‌یه‌كی‌‌

توندیان‌له‌گه‌ڵ‌بك���ه‌ن،‌چونكه‌‌ئه‌وان‌وه‌ك���و‌وه‌زاره‌تی‌‌ته‌ندروس���تی‌‌ناتوانن‌لێپرس���ینه‌وه‌‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌و‌ راس���ته‌وخۆ‌كه‌نااڵن���ه‌‌بك���ه‌ن،‌ئه‌و‌وتیش���ی‌‌"ئه‌و‌ریكالمه‌‌ته‌ندروس���تیانه‌ی‌‌كه‌‌ده‌كرێن،‌به‌شێكی‌‌ بارزگانییه‌‌و‌ زۆری‌‌ به‌ش���ێكی‌‌فێڵكردن‌و‌ خان���ه‌ی‌‌ ده‌چێته‌‌ تریش���ی‌‌هه‌ڵخه‌ڵه‌تانی‌‌هاواڵتیان‌و‌زیانیشی‌‌هه‌یه‌‌

بۆ‌ته‌ندروستی‌‌گشتی‌".

‌ئه‌و‌هێمای‌‌به‌وه‌ش���دا‌ئه‌و‌ش���وێنه‌‌ته‌ندروس���تیانه‌ی‌‌كه‌‌ده‌یانه‌وێت‌ریكالم‌ئاس���مانییه‌كاندا،‌ له‌كه‌ناڵ���ه‌‌ بك���ه‌ن‌ده‌توانن‌سه‌ردانی‌‌راگه‌یاندنی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ته‌ندروس���تی‌‌بك���ه‌ن،‌ئه‌وانه‌ش���ی‌‌كه‌‌ناوخۆییه‌كان‌ له‌كه‌ناڵ���ه‌‌ ده‌یانه‌وێ���ت‌ریكالم‌بكه‌ن،‌ئ���ه‌وا‌ده‌توانن‌داواكاری‌‌پێشكه‌شی‌‌راگه‌یاندنی‌‌به‌رێوه‌به‌رایه‌تییه‌‌له‌پارێزگاكاندا،‌ بكه‌ن‌ ته‌ندروستییه‌كان‌

ئه‌م���ه‌ش‌ب���ۆ‌بانگه‌وازك���ردن‌ن���ه‌ك‌وه‌زاره‌تی‌‌ وته‌بێژه‌ك���ه‌ی‌‌ ریكالمكردن،‌ته‌ندروستی‌‌تیشكده‌خاته‌‌سه‌ر‌ئه‌وه‌ش‌كه‌‌له‌و‌چه‌ند‌مانگه‌ی‌‌رابردو‌ریكالمكردنی‌‌

ته‌ندروستی‌‌روی‌‌له‌زیادبون‌كردوه‌.به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‌گش���تی‌‌راگه‌یان���دن‌و‌چاپ‌وباڵوكردنه‌وه‌‌له‌وه‌زاره‌تی‌‌رۆشنبیری‌‌هه‌رێ���م‌هه‌ڵگ���ورد‌جوندیان���ی‌‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌كات‌ئه‌گ���ه‌ر‌له‌الیه‌ن‌وه‌زاره‌تی‌‌ته‌ندروستییه‌وه‌‌داوایان‌لێبكرێت‌و‌ناویان‌بۆ‌بچێت،‌كه‌‌كه‌ناڵێك‌مه‌ترسی‌‌هه‌یه‌،‌ته‌ندروستی‌‌كوردستان،‌ ئه‌منی‌‌ له‌سه‌ر‌ئه‌وا‌ئه‌وان‌راستوخۆ‌مۆڵه‌تی‌‌كه‌ناڵه‌كه‌‌راده‌گ���رن‌یاخود‌هه‌ڵیده‌وه‌ش���ێننه‌وه‌،‌

چونك���ه‌‌وه‌ك‌خ���ۆی‌‌ده‌ڵێ���ت‌"ئێمه‌‌له‌په‌رله‌مانه‌وه‌‌ ته‌نفیزین‌و‌ ده‌سه‌اڵتێكی‌‌وه‌رگرت���وه‌،‌ ده‌س���ه‌اڵته‌یان‌ ئ���ه‌و‌نه‌بێت‌ پابه‌ند‌ راگه‌یاندن‌ هه‌ركه‌ناڵێكی‌‌به‌و‌رێنماییانه‌ی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ته‌ندروستی‌،‌لێپرس���ینه‌وه‌یه‌كی‌‌ جی���اوازی‌‌ به‌ب���ێ‌‌

توندیان‌له‌گه‌ڵ‌ده‌كه‌ین".‌

له‌رێنماییه‌كانی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ته‌ندروستی‌‌هاتوه‌:

1.‌نابێت‌ری���كالم‌بكرێت‌بۆ‌ده‌رمان‌ی���ان‌ پزیش���كی‌‌ له‌گۆڤ���اری‌‌ ته‌نه���ا‌له‌كاتی‌‌ پێویسته‌‌ نه‌بێت‌و‌ ده‌رمانسازی‌‌الوه‌كییه‌كانی‌‌ كاریگه‌رییه‌‌ ریكالمكردن‌

ده‌رمان‌بخرێته‌ڕو.2.‌نابێت‌ریكالم‌بكرێت‌بۆ‌ئاماده‌كاری‌‌تایبه‌ت‌)مستحزرات‌خاصه‌(‌كه‌‌ببێته‌‌هۆی‌چه‌واشه‌كردنی‌‌هاواڵتیان‌و‌نه‌ریته‌‌

گشتییه‌كانیش‌له‌كه‌دار‌بكات.3.‌نابێ���ت‌ریكالم‌بكرێ���ت‌بۆ‌هیچ‌پزیشكێك‌یان‌نه‌خۆشخانه‌‌و‌سه‌نته‌ری‌‌پزیشكی‌‌ته‌نها‌ده‌كرێت‌ئاگاداركردنه‌وه‌‌

باڵوبكرێته‌وه‌‌ده‌رباره‌ی‌:.پزیش���كی‌‌و‌ كلینكی‌‌ كردن���ه‌وه‌ی‌‌ أ‌(‌

نه‌خۆشخانه‌.ب‌(‌هاتنی‌‌پزیشك‌و‌تیمی‌‌پزیشكی‌.ج(‌گواس���تنه‌وه‌ی‌‌ش���وێنی‌‌كلینكی‌‌س���ه‌نته‌ری‌‌ نه‌خۆشخانه‌‌و‌ پزیش���كی‌‌و‌

پزیشكی‌.4.‌له‌كاتی‌‌ئاگاداركردنه‌وه‌كه‌دا‌ته‌نها‌

ئاماژه‌‌ده‌درێت‌به‌:.أ(‌ناو‌)نازناو(

ب(‌بڕوانامه‌‌و‌پسپۆڕی‌‌پزیشكی‌.ج(‌شوێنی‌‌كاركردن.

د(‌كاتی‌‌ده‌وامكردن‌و‌ماوه‌ی‌‌مانه‌وه‌ی‌‌پزیشك.‌‌

9 )367(‌سێشه‌ممه‌‌2013/3/5 لۆکاڵ

كێ‌‌شه‌ڕی‌‌)عیاده‌(ی‌‌پزیشكه‌كانی‌‌پێ‌‌ده‌كرێت؟به ڕێوه به ری ته ندروستی سلێمانی : هه مو شه ڕه كان به یه كه وه ناكرێت

"دوای‌‌بڕیاره‌كه‌ی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ته‌ندروستی‌،‌ریكالمكردنی‌‌ته‌ندروستی‌‌زیادی‌‌كردوه‌"

قایمقامی‌‌سلێمانی‌: تائێستا‌لیژنه‌ی‌‌

عیاده‌كانمان‌نییه‌،‌ئه‌وه‌ش‌هۆكاری‌‌

خۆی‌‌هه‌یه‌.

ریكالمی‌‌ته‌ندروستی‌،‌سزاكه‌ی‌‌تا‌

هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‌‌مۆڵه‌تی‌‌ده‌زگا‌راگه‌یاندنه‌كه‌‌

ده‌ڕوات"

نه‌خۆش‌و‌هاوه‌ڵه‌کانیان‌له‌شوێنی‌نه‌گونجاودا‌‌چاوه‌ڕێی‌پزیشک‌ده‌که‌ن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فۆتۆ:‌ئارام‌که‌ریم‌

ریکالم‌له‌شه‌قامه‌کاندا‌رێگه‌پێدراوه‌‌به‌اڵم‌له‌راگه‌یاندنه‌کان‌قه‌ده‌غه‌یه‌‌‌‌فۆتۆ:‌ئارام‌که‌ریم

Page 10: ژماره 367

C M Y K

‌11ره‌نگاڵه‌ره‌نگاڵه(367( سێشه ممه 102013/3/5 (367( سێشه ممه 2013/3/5

ئێم���ه ی ك���ورد په ندێكم���ان هه یه كه ده ڵێت )س���اڵ به ساڵ خۆزگه م به پار( به اڵم هه میش���ه له خۆگۆڕین و فاشیۆندا ده ڵێی���ن: "س���اڵ به س���اڵ خۆزگه مان ته نها ئه م���ه ش داهات���و"، به س���اڵی له به رئ���ه وه ی ك���ه هه میش���ه الیه نیك هه بێت كه دڵمان خۆشبكات له داهاتودا بیركردنه وه یه له وه ی كه ساڵی داهاتو

ده بێت چۆن بێت؟به ه���اری 2013 دوای ئه و هه موو باران بارین���ه زۆره ی هه رێم���ی كوردس���تان ره نگێكی تر له خۆی ده گرێت كه هه مو خۆگۆڕین و ستایلێكیش به نده به ره نگی سروش���ته وه ، بۆیه پێتانده ڵێم زۆرترین ره ن���گ به كاربێنه و هه وڵب���ده ده ربچۆ له ره نگ���ه تاری���ك و مات���ه كان به ته نها چونكه له به ركردنیان به بێ تێكه ڵكردنی له گه ڵ ره نگێكی كراوه دا مات و شاراوه )پرته قاڵی، هه وڵب���ده ده بینرێی���ت، تركواز، په مه یی و به دڵنیاییه وه ئاڵتونی و زه رد(ت بیرنه چێت، كه ئه مانه هه مویان

ره نگترین ره نگی 2013.دیزاینه ری ئه مه ریكی میكائیل باستیان له كۆلیكش���نی )Michael Bastian)به هاری 2013 به كۆلیكش���نێكی تێره وه New York Spring( ده رك���ه وت 2013( ك���ه تێیدا ش���ۆرتی به نوێترین بڕین دیزاینك���ردوه هه ربۆیه بۆ 2013 یه كێ���ك له پارچه گرنگه كان ش���ۆرتی )قوم���اش و كاوبۆ( یه كه ئه مس���اڵ به دڵنیاییه وه زۆرترین ساڵ ده بێت كه شۆرت ده بینرێت له هه رێمی كوردستان به گش���تی له چاو س���ااڵنی راب���ردو بۆ )كچ، كوڕ(، هه ربۆیه ئاگاداربه و خۆت به دوربگ���ره له ش���ۆرتی كاوبۆی ره نگ شین چونكه باوی نه ماوه ، وه دڵنیابه ك���ه زۆرترین ره نگی تر تێكه اڵو بكه یت له گه ڵیدا تا جوانی هه رپارچه و به جیاو پێك���ه وه ده ربكه وێت، ت���ۆش جوانی و قۆزییه كه ت مه ش���اره وه ره نگه كه مێك راوێژكاری به ه���اوكاری و پێویس���تیت

بێت.

گاکاوڕ

باش���تروایه ه���اوكاری خێزانه كه ت���ان چونكه ئه ركه كانیان له تێپه ڕانی بكه ن پێویس���تیان به ئێوه یه . له وانه یه باری به وه بێت پێویس���تی ته ندروس���تیتان

سه ردانی پزیشك بكه یت

هه ن���دێ كێش���ه له ش���وێنی كاره كه ت بێ���زارت ده كات، هه وڵبده هه رش���تێك په یوه ندی به تۆوه نه بو خۆتی لێبه دور بگریت. چونكه هیچ قازانجی تۆی تێدا

نییه .

ده خه یت���ه زۆر الوه ك���ی كاری ئیش وكاره كان���ی رۆژان���ه ت. دوور نییه ئه مه ش زه ره رت پێبگه یه نێت. پێویسته به ئیش���وكاره كانی خ���ۆت ماوه ی���ه ك

خۆته وه سه رقاڵ بكه یت.

هه ندێ���ك كه س هه یه ده یانه وێت وره ت بڕوخێنن له هه ر ئیشێك كه ده یكه یت، به اڵم گ���ه ر بێت و ژیران���ه بڕیار بده ن ره نگ���ه هیچ ش���تێك كارت تێنه كات و

سه ركه وتوبیت.

هه وڵب���ده ته نه���ا كاره كان���ی خ���ۆت بكه یت، زۆر خۆت له ئیش���ی كه سانیتر پ���اره ت هه ن���دێ هه ڵئه قورتێنی���ت، ده ست ده كه وێت به اڵم هه رزو خه رجی

ده كه یت.

ئێستا له كه شێكی ئارام ده ژیت هه رچی ئیش���ت هه یه بیكه یت باش���ه هه لێكی باشه بۆ راپه ڕاندنی كاره كانت. له روی سۆزدارییه وه خۆشه ویسته كه ت له هه مو

كات زیاتر پێویستی پێته .

كارێكی نوێ دێته پێش���ت هه وڵبده به په له هه مو ش���تێك بكه یت و پشت به خۆت ببه سته . باری ته ندروستیت دروس���ت بۆ كێش���ه ت جێگی���ره و

ناكات.

باشتروایه هاوكاری خێزانه كه تان بكه ن له تێپه ران ئه ركه كانیان . له وانه یه باری ته ندروس���تیتان پێویس���تی به وه بێت سه ردانی پزیش���ك بكه یت، سه ردانی

كه سێكی ئازیزت ده كه یت.

به قسه كانت هه ستی كه سانیترت بریندار ده كه یت په یوه ندیی���ه كۆمه اڵیه تێكانت پێویس���ته ده ڕوات ش���لۆقبون به ره و له ه���ه ر قس���ه یه ك ك���ه به ئاگابی���ت

ده یكه یت.

پێویس���ته بڕی���اری یه كالك���ه ره وه بده ی له س���ه ر كاره كانت، دواخستنی بڕیاره كان���ت زیان���ت پێده گه یه نێت و به س���ه رتا كاره كان ئی���ش و

كۆده بێته وه .

داهێنانی . بیرۆك���ه و خاوه ن چه ندین به هره مه ندیی���ه ت ئ���ه و پێویس���ته كه س���انی ب���ۆ بێ���ت س���ودبه خش خۆشه ویس���ته كه ت ده وروب���ه رت.

چاوه ڕێی بڕیاری تۆیه .

قرژاڵدوانه‌‌

بپارێزیت. كاره كانت نهێن���ی هه وڵبده باش���تروایه ئ���ه م ماوه ی���ه ب���ۆ چه ند چركه یه كیش بێ���ت كۆنترۆڵی ده رونی خ���ۆت بكه ی���ت و به كاره كانته وه خۆت

سه رقاڵ بكه یت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

Fashionگۆشه یه كی تایبه ته به جل و به رگ

دیزاینه ر و راوێژكاری fashion "سه فین عارفی " ئاماده ی ده كات

به هاری 2013.. له نێوان ره نگ و شۆرتدا

له‌فه‌یسبووکه‌وه‌

[email protected] Twitter @SafeenArif

لەمس���اڵدا جلوبەرگ کۆگاکان���ی بەش���ێکی زۆری جلوبەرگەکان���ی کردوە بەرەنگی زەق و رەنگاورەنگ و کچێکی کڕیاریش دەڵێت " منیش حەزدەک���ەم وەک هاورێکان���م بم و پانتۆڵی رەنگاو رەنگ لەپێبکەم".

رێ���کان محەمەد کە فرۆش���یاری لەش���اری ئافرەتانە جلوبەرگ���ی سلێمانی وتی "سەرجەم جلوبەرگی کۆگاک���ەم ک���ردوە بەرەنگی زەق مۆدەیەت���ی و ئەمس���اڵ چونک���ە

کچانیش بەلێشاو رویانتێکردوە".لەگەڵ ئەوەی خەریکی فرۆش���تنی پانتۆڵێک���ی ش���ینبو بەکچێک���ی بەردەوامبو زانک���ۆ خوێن���دکاری حەزی "خەڵک وتی لەقسەکردن و لەچاولێکەرییەو کە کچێکی هاورێی ئەو رەنگەی لەبەرکرد حەزدەکات

ئەویش بیکڕێت".کچە خوێندکارێک بەناوی ش���یالن عەلی کە تەمەنی 20 ساڵە دەڵێت رەنگ���ی زەق زیات���ر دەتوانێ���ت زیاتر دەریبخات و س���ەرنجراکێش پەمەیی و ش���ین و س���ەوز رەنگی بۆ پانت���ۆڵ لەب���ەردەکات لەگەڵ

چاکەتێکی تەنکی رەش.

م���اوەی دو رۆژه پێش���اندانی فیلمی س���ینەمایی “بێکەس” لەسینەماکانی ش���اری س���لێمانی و هەولێر بەردەوامی هەی���ەو لەماوەی تەنیا ئ���ەو دو رۆژەدا لەسلێمانی زیاتر لە1400 بلیت فرۆشراوە، بریارە ئەو فیلمە لەش���اری سلێمانی بۆ

ماوەی مانگێک نمایشبکرێت.لەشەش بێکەس س���ینەمایی فیلمی

کات���ی جیاوازدا لەس���یتی س���ینەمای ئەو نەمایش���دەکرێت، سلێمانی شاری فیلمە لەئێس���تادا لەسینەماکانی شاری پێشتریش نمایش���دەکرێت، هەولێریش

شط، د تی س�� ڤای ش���دا ط فیلمە ” دەبینن، دەکات کە لەس���ەردەمی رژێمی بەعس �ەو باس ل���ەدو منداڵی بێدایک و باوک ئەو فیلمە لەدەرهێنانی “کارزان قادر” بەشداری کردوە.لەچەندی���ن ا پەر ی “س ت فیل و دایک و باوکی کە بەدەستی بێت خەڵک لەدەس���تی ئەو سیستەمە پاڵەوانەی س���ینەما ببینن، بۆ ئەوەی دەیانەوێ���ت بچن بۆ ئەمەری���کا تا ئەو بەرێکە

رزگار بکات

ئەوان کوژراون بۆ بگەڕێتەوە.

BEKASلەدو رۆژدا 1400 بلیت دەفرۆشرێت

ئا: ئاكۆ حەمەد رابی

چەند ساڵێك پێش ئێستا نەك تەنها لەسۆران بەڵكو لەهەمو كوردستان ئۆتۆمبێلی جۆری بەرازیلی شتێكی

باو بوە، بەاڵم ئەوە بۆ ماوەی ساڵێك دەبێت كە ئەو جۆرە ئۆتۆمبێلە

لەسۆران باوی نەماوە.

ئەگ���ەر بتەوێ���ت لەنێ���و ب���ازاری س���ۆران ئۆتۆمبێلێكی جۆری بەرازیلت بەرچاوبكەوێت، ئەوە دەبێت هەفتەیەك هاموشۆی بازار بكەیت تا ئۆتۆمبێلێكی ج���ۆری بەرازیلی دەبینی���ت، ئەویش رەنگە ه���ی دانیش���توانی دەوروبەری س���ۆران بێت، ئەگینا تاكوتەرا نەبێت ئەو ئۆتۆمبێلە لەسۆران نەماون و وەك هاواڵتی���ان ئاماژەی���ان پێكرد زەمەنی بەرازیلی تەنها لەس���ۆران بەسەرچوە، ئەگینا تائێس���تاش لەشارەكانی دیكە

ماوە.هاواڵتییەك���ی تەم���ەن 52س���اڵەی وەك س���یروان عوس���مانی دانیشتوی قەزای س���ۆران، كە بۆ ماوەی 17ساڵ ئۆتۆمبێل���ی ج���ۆری بەرازیلی هەبوە، لەبارەی نەمانی ئەم جۆرە ئۆتۆمبێلە لەسۆران ئاماژە بەوە دەكات كە ئێستا ئۆتۆمبێلی شوفێرێك لەسۆران ئەگەر بەرازیل���ی پێبێت، ئ���ەوە خەڵك وەك شتێكی عەنتیكە لێی دەڕوانن و رەنگە ه���ەر بۆ یادگاریش و بەیادی جارانەوە خەڵكێ���ك هەبن كە وێن���ەی لەگەڵدا بگرن. ئەو هاواڵتییە ئەوەش���ی وت كە پێش���تر ئۆتۆمبێلی بەرازیلی باشترین دەوڵەمەند كەس���انی بوەو ئۆتۆمبێل تەنها ئەو ئۆتۆمبێلیان هەبوەو ئێستاش لەو سۆرانە بەرازیلیت دەست ناكەوێت. پێشتر لەسۆران و لەهەمو عێراقیش ئەم ج���ۆرە ئۆتۆمبێلە باو بوەو خەڵك زۆر ئارەزوی كڕینی دەكرد. وتیش���ی "پێم ناخۆشە كە ئێستا ئەم جۆرە ئۆتۆمبێلە

لەس���ۆران باوی نەم���اوە، چونكە من بەبینیی هەس���ت بەخۆش���ی دەكەم و پێمخۆش���ە كاتێك كە بەشەقامەكاندا بەرچ���اوم هەمیش���ە گوزەردەك���ەم بكەون. بۆی���ە ئەگەر ڕێ���ك بكەوێت ئ���ەوە بەنیازم هەر بۆ خۆش���ی خۆم بیكڕم". مامۆس���تا ئارام عەبدولعەزیز، ك���ە پیش���ەی مامۆس���تای ئامادەییە لەس���ۆران، باس لەوە دەكات كە ئەو دەمێكە بەدوای ئ���ەوەدا دەگەڕێت كە بكڕێت، بەرازیلی خاوێن ئۆتۆمبێلێكی بەاڵم بەگوتەی خۆی زۆر بۆی گەڕاوە لەس���ۆران، بەاڵم دەس���تی نەكەوتوە. ئەو وتی " دانەیەكیان لەس���ۆران هەیە زۆر خاوێنە، بەاڵم خاوەنەكەی دەڵێت نایفرۆش���م. لەس���لێمانیش برادەرێكم پێیوتم كە دانەیەكی زۆر خاوێن هەیەو هی كەس���ێكە كە بیس���ت و دو ساڵە ب���ەاڵم خاوەنەك���ەی داوای هەیەتی،

8هەزار دۆالر دەكات". ئەو مامۆستایە وتیش���ی ئەو بۆ ئەوە نایكڕێت كە بەو ئۆتۆمبێل���ە هاموش���ۆ ب���كات، بەڵكو دەیەوێ���ت وەك ش���تێكی مێژویی لێی بڕوانێت و دەیەوێت لەماڵەوە رایگرێت و جارجاریش بەیادی جاران پیاسەیەكی پێبكات. لەالیەن خۆش���یەوە هاواڵتی س���ەردار س���لێمان كە كاری كڕین و فرۆشتنی ئۆتۆمبێل دەكات، باس لەوە دەكات كە دوای ساڵی 2003وردە وردە ئەم جۆرە ئۆتۆمبێلە لەس���ۆران باوی نەما. بەاڵم لەگەڵ ئەوەش���دا ئێس���تا بەرازیلی خاوێن نرخ���ی ئۆتۆمبێلێكی مۆدێ���ل ن���وێ دەكات، ب���ە تایب���ەت لەهەمو وتیشی س���پییەكەی. رەنگی پێشانگایەكانی سۆران بگەڕێیت مەگەر بەڕێكەوت و چانس ئەگینا ئەم جۆرە ئۆتۆمبێلەت دەست ناكەوێت. گەرچی بەئاسانی ئۆتۆمبێلە مۆدێل كۆنەكانی

وەك مازداو ئۆپڵت دەس���تدەكەوێت. وتیشی " چوار ساڵێك پێش ئێستا ئەو جۆرە ئۆتۆمبێلەت لەسۆران بەئاسانی دەس���ت دەكەوت و خەڵكێكی زۆریش هەیانبو، بەاڵم ئێستا خەڵك نەیماوە". ناوب���راو ئاماژەی بەوەش���دا كە ڕەنگە لەسناعەش كەلوپەلیان لەسۆران كەم ببێت، چونكە فیتەرەكانیش كەلوپەلی ئۆتۆمبێلێك ناهێنن كە كڕیاری نەبێت. وتیش���ی راس���تە ئێس���تا ئەم جۆرە ئۆتۆمبێلە لەس���ۆران ب���اوی نەماوەو دەست ناكەوێت، بەاڵم ئەوەش شتێكی رون���ە ك���ە بڕواناكەم ق���ەت وایلێبێت ك���ە ئەم ج���ۆرە ئۆتۆمبێلە لەعێراق و نەمێنێت، باوی ش���ارەكانی بەشێكی هەن ئێس���تاش خەڵكێ���ك چونك���ە ئارەزوی لێخوڕینی دەكەن و ش���تێكە ك���ە قەت لەعێراق بەت���ەواوی مۆدێلی

بەسەرناچێت.

سۆران ئۆتۆمبێلی "بەرازیلی" تێدا نەماوە

له ئینته رنێته وه جارێکی تر که س سواری ته کسی به رازیلی نابێت

ئا: رەوا بورهان، ئاوێنە

"ساڵی رابردو کوڕێک 21ساڵ هات بۆالم، شاڵێکی پوشی کڕی نزیکەی

600هەزاری تێچو، بەاڵم دوای نەورۆز دەیویست بە سەد هەزار بیفرۆشێت، چونکە ئەو گەنجە پێیوتم ویستبوی

رۆژی نەورۆز خۆشەویستەکەی ئەو جالنەی لەبەردا ببینێت"،

حاجی سابیر ئەحمەد، کە خەریکی ئامادەکردنی کاڵشێکی مندااڵن بو بۆ فرۆشتن، دەڵێت لەئێستادا بەشێک لەو کەسانەی جلی کوردی دەکڕن،

ئەگەرچی پارەیەکی زۆری تێدەچێت، بەاڵم بەشێکیان دەچنە مەزادخانەکەو

دەیفرۆشنەوە.

خاوەنی ئەحم���ەد، س���ابیر حاجی ش���اری لەس���ابونکەرانی دوکانێک���ە سلێمانی، وتیشی لەگەڵ نزیکبونەوەی ن���ەورۆزدا، بازاڕی ئێم���ە دەبوژێتەوە، لەئێس���تادا رۆژان���ە 10 ب���ۆ 15جوت دەفرۆش���ین، بەاڵم لەرۆژەکانی کۆتایی

بەرلەهاتن���ی س���اڵی نوێ���ی کوردیدا 30ب���ۆ 40 ج���وت کاڵش )ن���ەورۆز(

دەفرۆشین. ئەو رەنگانەی کە ئێس���تا هاواڵتیان بۆیان سەرنجراکێشەو بۆ جلی کوردی دەیکڕن، ئەو فرۆشیارە وتی لەرابردودا رەنگی خورمایی دەفرۆش���را، ئێس���تا خەڵک رەنگی شینکی و پوشی دەکڕن.

س���ەبارەت بەنرخی ش���اڵ بۆ جلی کوردی، حاجی س���ابیر وتی "ش���اڵی هەورام���ان هەرزانەو ب���ە 350 هەزارە و شاڵی رانیەش 600هەزارە، بەاڵم نرخی ش���اڵی زاخۆ لەملیۆن و نیوێک زیاتره، ئەوەش بەهۆی ئەوەی شەپۆلی وردی

تێدایە". وتیش���ی بەهۆی دیاریکردنی رۆژی جلی کوردی لەم دوس���اڵەدا لەئێستادا خەڵ���ک زیاتر جلی ک���وردی دەکڕێت

بەتایبەت بۆ منداڵەکانیان.رۆژی 3/10 وەک رۆژی لەبەرکردن���ی پەرلەمانی لەالی���ەن ک���وردی جل���ی کوردستانەوە دیاریکراوە و ئەمەش وای لەخەڵک کردوە روبکەنە جلی کوردی.

گەنجان جلی کوردی پێش نەورۆز دەکڕن و دواتر دەیفرۆشنەوە

نوکتەکانی کەسایەتی دیاری فەیسبوک، ئەحۆل دەکرێت بەکتێب و رۆژانە زیاتر

لەسەد دانەی لێدەفرۆشرێت.

رۆژان���ە ئەو نوکتانەی لەفەیس���بوک بەن���اوی ئەحۆل���ەوە باڵودەکرێنەوە رو لەزیادبون���ن و زیاتری���ن خوێنەری���ان هەیە و لەئێستاش���دا چەند زنجیرەیەکی ئەحۆلەوە ژیانی بەناوی ئەنیمەیش���ن

بەرهەمهاتون.لەشاری سلێمانیش ئەو نوکتانە لەچوار بەرگ���دا کراون بەکتێ���ب و رۆژانە زیاتر لە100دانەی لێدەفرۆشرێت، فرۆشیارانی کتێبیش لەبەردەرکی س���ەرای ش���اری س���لێمانی دەڵێ���ن هەریەکەمان رۆژانە 30 بۆ 50 دانە دەفرۆش���ین، کتێبەکان پێکهاتون لەس���ەرجەم ئ���ەو نوکتانەی بەن���اوی ئەحۆلەوە تائێس���تا لەتۆری کۆمەاڵیەتی فەیسبوک باڵوکراونەتەوە.

ئەحۆل پڕفرۆشترینە

ئه مساڵ مۆدەی رەنگی زەقە لەسلێمانیفۆتۆ: ره وا بوهان

به زمه کانی ئه حۆل زۆرترین خوێنه ری هه یه فۆتۆ: ئارام که ریم

کاڵش و رانگوجۆغه جلوبه رگی په سه ندکراوی نه ورۆزو به هار فۆتۆ: ئارام که ریم

Page 11: ژماره 367

C M Y K

‌11ره‌نگاڵه‌ره‌نگاڵه(367( سێشه ممه 102013/3/5 (367( سێشه ممه 2013/3/5

ئێم���ه ی ك���ورد په ندێكم���ان هه یه كه ده ڵێت )س���اڵ به ساڵ خۆزگه م به پار( به اڵم هه میش���ه له خۆگۆڕین و فاشیۆندا ده ڵێی���ن: "س���اڵ به س���اڵ خۆزگه مان ته نها ئه م���ه ش داهات���و"، به س���اڵی له به رئ���ه وه ی ك���ه هه میش���ه الیه نیك هه بێت كه دڵمان خۆشبكات له داهاتودا بیركردنه وه یه له وه ی كه ساڵی داهاتو

ده بێت چۆن بێت؟به ه���اری 2013 دوای ئه و هه موو باران بارین���ه زۆره ی هه رێم���ی كوردس���تان ره نگێكی تر له خۆی ده گرێت كه هه مو خۆگۆڕین و ستایلێكیش به نده به ره نگی سروش���ته وه ، بۆیه پێتانده ڵێم زۆرترین ره ن���گ به كاربێنه و هه وڵب���ده ده ربچۆ له ره نگ���ه تاری���ك و مات���ه كان به ته نها چونكه له به ركردنیان به بێ تێكه ڵكردنی له گه ڵ ره نگێكی كراوه دا مات و شاراوه )پرته قاڵی، هه وڵب���ده ده بینرێی���ت، تركواز، په مه یی و به دڵنیاییه وه ئاڵتونی و زه رد(ت بیرنه چێت، كه ئه مانه هه مویان

ره نگترین ره نگی 2013.دیزاینه ری ئه مه ریكی میكائیل باستیان له كۆلیكش���نی )Michael Bastian)به هاری 2013 به كۆلیكش���نێكی تێره وه New York Spring( ده رك���ه وت 2013( ك���ه تێیدا ش���ۆرتی به نوێترین بڕین دیزاینك���ردوه هه ربۆیه بۆ 2013 یه كێ���ك له پارچه گرنگه كان ش���ۆرتی )قوم���اش و كاوبۆ( یه كه ئه مس���اڵ به دڵنیاییه وه زۆرترین ساڵ ده بێت كه شۆرت ده بینرێت له هه رێمی كوردستان به گش���تی له چاو س���ااڵنی راب���ردو بۆ )كچ، كوڕ(، هه ربۆیه ئاگاداربه و خۆت به دوربگ���ره له ش���ۆرتی كاوبۆی ره نگ شین چونكه باوی نه ماوه ، وه دڵنیابه ك���ه زۆرترین ره نگی تر تێكه اڵو بكه یت له گه ڵیدا تا جوانی هه رپارچه و به جیاو پێك���ه وه ده ربكه وێت، ت���ۆش جوانی و قۆزییه كه ت مه ش���اره وه ره نگه كه مێك راوێژكاری به ه���اوكاری و پێویس���تیت

بێت.

گاکاوڕ

باش���تروایه ه���اوكاری خێزانه كه ت���ان چونكه ئه ركه كانیان له تێپه ڕانی بكه ن پێویس���تیان به ئێوه یه . له وانه یه باری به وه بێت پێویس���تی ته ندروس���تیتان

سه ردانی پزیشك بكه یت

هه ن���دێ كێش���ه له ش���وێنی كاره كه ت بێ���زارت ده كات، هه وڵبده هه رش���تێك په یوه ندی به تۆوه نه بو خۆتی لێبه دور بگریت. چونكه هیچ قازانجی تۆی تێدا

نییه .

ده خه یت���ه زۆر الوه ك���ی كاری ئیش وكاره كان���ی رۆژان���ه ت. دوور نییه ئه مه ش زه ره رت پێبگه یه نێت. پێویسته به ئیش���وكاره كانی خ���ۆت ماوه ی���ه ك

خۆته وه سه رقاڵ بكه یت.

هه ندێ���ك كه س هه یه ده یانه وێت وره ت بڕوخێنن له هه ر ئیشێك كه ده یكه یت، به اڵم گ���ه ر بێت و ژیران���ه بڕیار بده ن ره نگ���ه هیچ ش���تێك كارت تێنه كات و

سه ركه وتوبیت.

هه وڵب���ده ته نه���ا كاره كان���ی خ���ۆت بكه یت، زۆر خۆت له ئیش���ی كه سانیتر پ���اره ت هه ن���دێ هه ڵئه قورتێنی���ت، ده ست ده كه وێت به اڵم هه رزو خه رجی

ده كه یت.

ئێستا له كه شێكی ئارام ده ژیت هه رچی ئیش���ت هه یه بیكه یت باش���ه هه لێكی باشه بۆ راپه ڕاندنی كاره كانت. له روی سۆزدارییه وه خۆشه ویسته كه ت له هه مو

كات زیاتر پێویستی پێته .

كارێكی نوێ دێته پێش���ت هه وڵبده به په له هه مو ش���تێك بكه یت و پشت به خۆت ببه سته . باری ته ندروستیت دروس���ت بۆ كێش���ه ت جێگی���ره و

ناكات.

باشتروایه هاوكاری خێزانه كه تان بكه ن له تێپه ران ئه ركه كانیان . له وانه یه باری ته ندروس���تیتان پێویس���تی به وه بێت سه ردانی پزیش���ك بكه یت، سه ردانی

كه سێكی ئازیزت ده كه یت.

به قسه كانت هه ستی كه سانیترت بریندار ده كه یت په یوه ندیی���ه كۆمه اڵیه تێكانت پێویس���ته ده ڕوات ش���لۆقبون به ره و له ه���ه ر قس���ه یه ك ك���ه به ئاگابی���ت

ده یكه یت.

پێویس���ته بڕی���اری یه كالك���ه ره وه بده ی له س���ه ر كاره كانت، دواخستنی بڕیاره كان���ت زیان���ت پێده گه یه نێت و به س���ه رتا كاره كان ئی���ش و

كۆده بێته وه .

داهێنانی . بیرۆك���ه و خاوه ن چه ندین به هره مه ندیی���ه ت ئ���ه و پێویس���ته كه س���انی ب���ۆ بێ���ت س���ودبه خش خۆشه ویس���ته كه ت ده وروب���ه رت.

چاوه ڕێی بڕیاری تۆیه .

قرژاڵدوانه‌‌

بپارێزیت. كاره كانت نهێن���ی هه وڵبده باش���تروایه ئ���ه م ماوه ی���ه ب���ۆ چه ند چركه یه كیش بێ���ت كۆنترۆڵی ده رونی خ���ۆت بكه ی���ت و به كاره كانته وه خۆت

سه رقاڵ بكه یت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

Fashionگۆشه یه كی تایبه ته به جل و به رگ

دیزاینه ر و راوێژكاری fashion "سه فین عارفی " ئاماده ی ده كات

به هاری 2013.. له نێوان ره نگ و شۆرتدا

له‌فه‌یسبووکه‌وه‌

[email protected] Twitter @SafeenArif

لەمس���اڵدا جلوبەرگ کۆگاکان���ی بەش���ێکی زۆری جلوبەرگەکان���ی کردوە بەرەنگی زەق و رەنگاورەنگ و کچێکی کڕیاریش دەڵێت " منیش حەزدەک���ەم وەک هاورێکان���م بم و پانتۆڵی رەنگاو رەنگ لەپێبکەم".

رێ���کان محەمەد کە فرۆش���یاری لەش���اری ئافرەتانە جلوبەرگ���ی سلێمانی وتی "سەرجەم جلوبەرگی کۆگاک���ەم ک���ردوە بەرەنگی زەق مۆدەیەت���ی و ئەمس���اڵ چونک���ە

کچانیش بەلێشاو رویانتێکردوە".لەگەڵ ئەوەی خەریکی فرۆش���تنی پانتۆڵێک���ی ش���ینبو بەکچێک���ی بەردەوامبو زانک���ۆ خوێن���دکاری حەزی "خەڵک وتی لەقسەکردن و لەچاولێکەرییەو کە کچێکی هاورێی ئەو رەنگەی لەبەرکرد حەزدەکات

ئەویش بیکڕێت".کچە خوێندکارێک بەناوی ش���یالن عەلی کە تەمەنی 20 ساڵە دەڵێت رەنگ���ی زەق زیات���ر دەتوانێ���ت زیاتر دەریبخات و س���ەرنجراکێش پەمەیی و ش���ین و س���ەوز رەنگی بۆ پانت���ۆڵ لەب���ەردەکات لەگەڵ

چاکەتێکی تەنکی رەش.

م���اوەی دو رۆژه پێش���اندانی فیلمی س���ینەمایی “بێکەس” لەسینەماکانی ش���اری س���لێمانی و هەولێر بەردەوامی هەی���ەو لەماوەی تەنیا ئ���ەو دو رۆژەدا لەسلێمانی زیاتر لە1400 بلیت فرۆشراوە، بریارە ئەو فیلمە لەش���اری سلێمانی بۆ

ماوەی مانگێک نمایشبکرێت.لەشەش بێکەس س���ینەمایی فیلمی

کات���ی جیاوازدا لەس���یتی س���ینەمای ئەو نەمایش���دەکرێت، سلێمانی شاری فیلمە لەئێس���تادا لەسینەماکانی شاری پێشتریش نمایش���دەکرێت، هەولێریش ئەو فیلمە لەواڵتی س���وید نمایشكراو، ڤیس���تیڤاڵی جیهانیش���دا لەچەندی���ن

بەشداری کردوە.ئەو فیلمە لەدەرهێنانی “کارزان قادر”

�ەو باس ل���ەدو منداڵی بێدایک و باوک دەکات کە لەس���ەردەمی رژێمی بەعس بەرێکەوت فیلمی “سوپەرمان” دەبینن، دەیانەوێ���ت بچن بۆ ئەمەری���کا تا ئەو پاڵەوانەی س���ینەما ببینن، بۆ ئەوەی بێت خەڵک لەدەس���تی ئەو سیستەمە رزگار بکات و دایک و باوکی کە بەدەستی

ئەوان کوژراون بۆ بگەڕێتەوە.

BEKASلەدو رۆژدا 1400 بلیت دەفرۆشرێت

ئا: ئاكۆ حەمەد رابی

چەند ساڵێك پێش ئێستا نەك تەنها لەسۆران بەڵكو لەهەمو كوردستان ئۆتۆمبێلی جۆری بەرازیلی شتێكی

باو بوە، بەاڵم ئەوە بۆ ماوەی ساڵێك دەبێت كە ئەو جۆرە ئۆتۆمبێلە

لەسۆران باوی نەماوە.

ئەگ���ەر بتەوێ���ت لەنێ���و ب���ازاری س���ۆران ئۆتۆمبێلێكی جۆری بەرازیلت بەرچاوبكەوێت، ئەوە دەبێت هەفتەیەك هاموشۆی بازار بكەیت تا ئۆتۆمبێلێكی ج���ۆری بەرازیلی دەبینی���ت، ئەویش رەنگە ه���ی دانیش���توانی دەوروبەری س���ۆران بێت، ئەگینا تاكوتەرا نەبێت ئەو ئۆتۆمبێلە لەسۆران نەماون و وەك هاواڵتی���ان ئاماژەی���ان پێكرد زەمەنی بەرازیلی تەنها لەس���ۆران بەسەرچوە، ئەگینا تائێس���تاش لەشارەكانی دیكە

ماوە.هاواڵتییەك���ی تەم���ەن 52س���اڵەی وەك س���یروان عوس���مانی دانیشتوی قەزای س���ۆران، كە بۆ ماوەی 17ساڵ ئۆتۆمبێل���ی ج���ۆری بەرازیلی هەبوە، لەبارەی نەمانی ئەم جۆرە ئۆتۆمبێلە لەسۆران ئاماژە بەوە دەكات كە ئێستا ئۆتۆمبێلی شوفێرێك لەسۆران ئەگەر بەرازیل���ی پێبێت، ئ���ەوە خەڵك وەك شتێكی عەنتیكە لێی دەڕوانن و رەنگە ه���ەر بۆ یادگاریش و بەیادی جارانەوە خەڵكێ���ك هەبن كە وێن���ەی لەگەڵدا بگرن. ئەو هاواڵتییە ئەوەش���ی وت كە پێش���تر ئۆتۆمبێلی بەرازیلی باشترین دەوڵەمەند كەس���انی بوەو ئۆتۆمبێل تەنها ئەو ئۆتۆمبێلیان هەبوەو ئێستاش لەو سۆرانە بەرازیلیت دەست ناكەوێت. پێشتر لەسۆران و لەهەمو عێراقیش ئەم ج���ۆرە ئۆتۆمبێلە باو بوەو خەڵك زۆر ئارەزوی كڕینی دەكرد. وتیش���ی "پێم ناخۆشە كە ئێستا ئەم جۆرە ئۆتۆمبێلە

لەس���ۆران باوی نەم���اوە، چونكە من بەبینیی هەس���ت بەخۆش���ی دەكەم و پێمخۆش���ە كاتێك كە بەشەقامەكاندا بەرچ���اوم هەمیش���ە گوزەردەك���ەم بكەون. بۆی���ە ئەگەر ڕێ���ك بكەوێت ئ���ەوە بەنیازم هەر بۆ خۆش���ی خۆم بیكڕم". مامۆس���تا ئارام عەبدولعەزیز، ك���ە پیش���ەی مامۆس���تای ئامادەییە لەس���ۆران، باس لەوە دەكات كە ئەو دەمێكە بەدوای ئ���ەوەدا دەگەڕێت كە بكڕێت، بەرازیلی خاوێن ئۆتۆمبێلێكی بەاڵم بەگوتەی خۆی زۆر بۆی گەڕاوە لەس���ۆران، بەاڵم دەس���تی نەكەوتوە. ئەو وتی " دانەیەكیان لەس���ۆران هەیە زۆر خاوێنە، بەاڵم خاوەنەكەی دەڵێت نایفرۆش���م. لەس���لێمانیش برادەرێكم پێیوتم كە دانەیەكی زۆر خاوێن هەیەو هی كەس���ێكە كە بیس���ت و دو ساڵە ب���ەاڵم خاوەنەك���ەی داوای هەیەتی،

8هەزار دۆالر دەكات". ئەو مامۆستایە وتیش���ی ئەو بۆ ئەوە نایكڕێت كە بەو ئۆتۆمبێل���ە هاموش���ۆ ب���كات، بەڵكو دەیەوێ���ت وەك ش���تێكی مێژویی لێی بڕوانێت و دەیەوێت لەماڵەوە رایگرێت و جارجاریش بەیادی جاران پیاسەیەكی پێبكات. لەالیەن خۆش���یەوە هاواڵتی س���ەردار س���لێمان كە كاری كڕین و فرۆشتنی ئۆتۆمبێل دەكات، باس لەوە دەكات كە دوای ساڵی 2003وردە وردە ئەم جۆرە ئۆتۆمبێلە لەس���ۆران باوی نەما. بەاڵم لەگەڵ ئەوەش���دا ئێس���تا بەرازیلی خاوێن نرخ���ی ئۆتۆمبێلێكی مۆدێ���ل ن���وێ دەكات، ب���ە تایب���ەت لەهەمو وتیشی س���پییەكەی. رەنگی پێشانگایەكانی سۆران بگەڕێیت مەگەر بەڕێكەوت و چانس ئەگینا ئەم جۆرە ئۆتۆمبێلەت دەست ناكەوێت. گەرچی بەئاسانی ئۆتۆمبێلە مۆدێل كۆنەكانی

وەك مازداو ئۆپڵت دەس���تدەكەوێت. وتیشی " چوار ساڵێك پێش ئێستا ئەو جۆرە ئۆتۆمبێلەت لەسۆران بەئاسانی دەس���ت دەكەوت و خەڵكێكی زۆریش هەیانبو، بەاڵم ئێستا خەڵك نەیماوە". ناوب���راو ئاماژەی بەوەش���دا كە ڕەنگە لەسناعەش كەلوپەلیان لەسۆران كەم ببێت، چونكە فیتەرەكانیش كەلوپەلی ئۆتۆمبێلێك ناهێنن كە كڕیاری نەبێت. وتیش���ی راس���تە ئێس���تا ئەم جۆرە ئۆتۆمبێلە لەس���ۆران ب���اوی نەماوەو دەست ناكەوێت، بەاڵم ئەوەش شتێكی رون���ە ك���ە بڕواناكەم ق���ەت وایلێبێت ك���ە ئەم ج���ۆرە ئۆتۆمبێلە لەعێراق و نەمێنێت، باوی ش���ارەكانی بەشێكی هەن ئێس���تاش خەڵكێ���ك چونك���ە ئارەزوی لێخوڕینی دەكەن و ش���تێكە ك���ە قەت لەعێراق بەت���ەواوی مۆدێلی

بەسەرناچێت.

سۆران ئۆتۆمبێلی "بەرازیلی" تێدا نەماوە

له ئینته رنێته وه جارێکی تر که س سواری ته کسی به رازیلی نابێت

ئا: رەوا بورهان، ئاوێنە

"ساڵی رابردو کوڕێک 21ساڵ هات بۆالم، شاڵێکی پوشی کڕی نزیکەی

600هەزاری تێچو، بەاڵم دوای نەورۆز دەیویست بە سەد هەزار بیفرۆشێت، چونکە ئەو گەنجە پێیوتم ویستبوی

رۆژی نەورۆز خۆشەویستەکەی ئەو جالنەی لەبەردا ببینێت"،

حاجی سابیر ئەحمەد، کە خەریکی ئامادەکردنی کاڵشێکی مندااڵن بو بۆ فرۆشتن، دەڵێت لەئێستادا بەشێک لەو کەسانەی جلی کوردی دەکڕن،

ئەگەرچی پارەیەکی زۆری تێدەچێت، بەاڵم بەشێکیان دەچنە مەزادخانەکەو

دەیفرۆشنەوە.

خاوەنی ئەحم���ەد، س���ابیر حاجی ش���اری لەس���ابونکەرانی دوکانێک���ە سلێمانی، وتیشی لەگەڵ نزیکبونەوەی ن���ەورۆزدا، بازاڕی ئێم���ە دەبوژێتەوە، لەئێس���تادا رۆژان���ە 10 ب���ۆ 15جوت دەفرۆش���ین، بەاڵم لەرۆژەکانی کۆتایی

بەرلەهاتن���ی س���اڵی نوێ���ی کوردیدا 30ب���ۆ 40 ج���وت کاڵش )ن���ەورۆز(

دەفرۆشین. ئەو رەنگانەی کە ئێس���تا هاواڵتیان بۆیان سەرنجراکێشەو بۆ جلی کوردی دەیکڕن، ئەو فرۆشیارە وتی لەرابردودا رەنگی خورمایی دەفرۆش���را، ئێس���تا خەڵک رەنگی شینکی و پوشی دەکڕن.

س���ەبارەت بەنرخی ش���اڵ بۆ جلی کوردی، حاجی س���ابیر وتی "ش���اڵی هەورام���ان هەرزانەو ب���ە 350 هەزارە و شاڵی رانیەش 600هەزارە، بەاڵم نرخی ش���اڵی زاخۆ لەملیۆن و نیوێک زیاتره، ئەوەش بەهۆی ئەوەی شەپۆلی وردی

تێدایە". وتیش���ی بەهۆی دیاریکردنی رۆژی جلی کوردی لەم دوس���اڵەدا لەئێستادا خەڵ���ک زیاتر جلی ک���وردی دەکڕێت

بەتایبەت بۆ منداڵەکانیان.رۆژی 3/10 وەک رۆژی لەبەرکردن���ی پەرلەمانی لەالی���ەن ک���وردی جل���ی کوردستانەوە دیاریکراوە و ئەمەش وای لەخەڵک کردوە روبکەنە جلی کوردی.

گەنجان جلی کوردی پێش نەورۆز دەکڕن و دواتر دەیفرۆشنەوە

نوکتەکانی کەسایەتی دیاری فەیسبوک، ئەحۆل دەکرێت بەکتێب و رۆژانە زیاتر

لەسەد دانەی لێدەفرۆشرێت.

رۆژان���ە ئەو نوکتانەی لەفەیس���بوک بەن���اوی ئەحۆل���ەوە باڵودەکرێنەوە رو لەزیادبون���ن و زیاتری���ن خوێنەری���ان هەیە و لەئێستاش���دا چەند زنجیرەیەکی ئەحۆلەوە ژیانی بەناوی ئەنیمەیش���ن

بەرهەمهاتون.لەشاری سلێمانیش ئەو نوکتانە لەچوار بەرگ���دا کراون بەکتێ���ب و رۆژانە زیاتر لە100دانەی لێدەفرۆشرێت، فرۆشیارانی کتێبیش لەبەردەرکی س���ەرای ش���اری س���لێمانی دەڵێ���ن هەریەکەمان رۆژانە 30 بۆ 50 دانە دەفرۆش���ین، کتێبەکان پێکهاتون لەس���ەرجەم ئ���ەو نوکتانەی بەن���اوی ئەحۆلەوە تائێس���تا لەتۆری کۆمەاڵیەتی فەیسبوک باڵوکراونەتەوە.

ئەحۆل پڕفرۆشترینە

ئه مساڵ مۆدەی رەنگی زەقە لەسلێمانیفۆتۆ: ره وا بوهان

به زمه کانی ئه حۆل زۆرترین خوێنه ری هه یه فۆتۆ: ئارام که ریم

کاڵش و رانگوجۆغه جلوبه رگی په سه ندکراوی نه ورۆزو به هار فۆتۆ: ئارام که ریم

Page 12: ژماره 367

بیروڕا(367( سێشه ممه 122013/3/5 [email protected]

لەسی ساڵی ڕابردوودا ئەدەبیاتێکی زۆر لەس���ەر ڕژێمە سیاس���ییەکانی ناوچەی ڕۆژھەاڵتی ناوەڕاس���ت نووس���راون. ئەو ئەدەبیاتە ئەم شێوازە دەسەاڵتدارێتییەکان ئەوەی ناوب���ردوە، ”دەس���ەاڵتگەر“ بە ئەۆتۆریتاری. پێیدەگوترێن بەئینگلیزی ئەم ڕژێمانە زۆرجار ڕژێمی تاک حیزبی، ی���ان ڕژێم���ی ”حیزبی قائی���د“، ڕژێمی شۆڕشگێڕو ئایدۆلۆژی، خاوەن ”سەرۆکی پیرۆز“ و ”نیمچەپیرۆزی“ خاوەن ”پەیامی مێژوویین“. ئەم جۆرە دەس���ەاڵتدارێتییە خاوەنی گوتارێک���ی نەتەوەیی پەڕگیرە، میدیایەک���ی کۆنترۆڵکراو ئ���ەم گوتارەو ھەلومەرجە بەپێ���ی تر پڕۆپاگەن���دەی جیاوازەکان باڵودەکاتەوە. ئەم ڕژێمانە سڵ لەوە ناکەنەوە توندوتیژ بن، زۆرجاریش پۆلیسی ئاس���ایش و لەشکرێک خاوەنی نھێنی و پۆلیس���ی ئاش���کران، میلیشیاو ھێ���زی تایبەتیان ھەی���ە، کۆمەڵگایەکی ئاراس���تەکراو کۆنت���رۆڵ و مەدەن���ی بەگوتارێکیش گەش���ە دروس���تدەکەن و ئەدەن واینیش���انئەدات دەسەاڵتی ئەوان ”ئەبەدی“ و ”ھەتاھەتا“ییە، تا بتوانن لەم ڕێگایەوە ھەم ڕۆحی بەرگری و ھەم ئومێد بەگۆڕان���کاری و تازەبوونەوە وێرانبکەن، ھتد.... ئەو بنەما ئابورییەی ئەم جۆرە ڕژێمە بۆ مانەوەی خۆی دروس���تیدەکات ن���اڕوون و نیمچەمافیای���ی و ئاکارێک���ی داخراوی ھەیە، جارێک ناوی ئابورییەکی سۆسیالیستی و جارێک بەشێکە لەئابوری ئەوان���ەی بەجیھانیب���وو. نیولیبرال���ی دەس���ەاڵتی سیاس���یان ھەیەو ئەوانەی دەس���ەاڵتی ئابوریان ھەیە زۆرجار یەک گروپ���ن، یان چەن���د گروپێکی بچووک، ب���ەاڵم زۆر لەی���ەک نزیکن. پرس���یاری سەرەکی ئەو ئەدەبیاتە تیورییە ئەوەبووە چۆن دەکرێت ئەم ڕژێمە دەسەاڵتگەرانە بکرێ���ن بەڕژێم���ی دیموکراس���ی؟ چۆن لەدەسەاڵتگەرییەوە بەرەو دیموکراسیەت

بپەڕنەوە؟ ئ���ەم تیوران���ە نیش���انیئەدەن ئەم سیستمە دەس���ەاڵتگەرانە دینامیکییەتی سیاس���ی و کۆمەاڵیەتی تایبەت بەخۆیان ھەی���ەو دەتوان���ن بەپێ���ی ھەلومەرجی جی���اواز خۆیان بگ���ۆڕن و تازەبکەنەوە. لەباتی بوون بەدیموکراس���ی ڕاستەقینە، دەتوانن، بب���ن بەدیموکراس���ی درۆزن. رەسمی و شکڵیەکانی میکانیزمە دەزگاو دیموکراسیەت بھێنن و بخەنەگەڕ، لەوانە ئەنجامدان���ی ھەڵبژاردن، ب���ەاڵم ھەموو گزی و فزی و ھەموو فشارێکی سەربازی و ناسەربازی، ترس و تۆقاندن و خڵەتاندان بگرنەبەر، بۆ ئ���ەوەی ڕێ لەجێگۆڕکێی

ڕاستەقینەی دەسەاڵت بگرن. بۆ دیاریکردنی چارەنووسی گواستنەوە سیاسییەکان تیورە دیموکراس���یەت بۆ پێ لەسەر بوونی پێنج ھۆکار دادەگرن. یەکەمی���ان بریتیی���ە ل���ەو ھۆکارانە کە گ���ەورەکان“دا بونیادیی���ە لە”ئاس���تە ئامادەن، لێرەدا دەگوترێت بۆگەیش���تن بەدیموکراسیەت پێویس���تە کۆمەڵگا بە ”ئاستێکی تایبەتی گەشەکردنی ئابوری“ نەتەوەی���ی“ گەیش���تبێت،”کولتوری پاڵن���ەرو ھاری���کار بۆ گواس���تنەوە بۆ دیموکراس���یەت دروس���تبووبێت، ”ھێزی بەرگ���ری ئامادەبێ���ت نێودەوڵەت���ی“ لەدیموکراس���یەت بکات. دووھەمیان ئەو ھۆکاران���ەن کە پەیوەندییان بە ”بونیادە ناوەکییەکان“ەوە ھەیە، لەوانەش ”بوونی گروپی کۆمەاڵیەتی“ جیاواز کە ”شوێن و جێ“یەک���ی ئابووری���ی پتەویان ھەبێت و توانایان بەس���ەر ”گۆڕینی ھاوکێشەکانی دەسەاڵت“دا بش���کێت. سێھەم بریتییە لە ”ئاس���تی دەزگایی“، لەوانەش بوونی ”ھێزی سیاس���ی“ جیاواز، ش���ێوازێکی گونجاوی ”ڕێکخس���تنی ھێزە چەکدار“ و ”ھێزە ئەمنییەکان“، شێوازی ڕێکخستن و بەڕێوەبردنی ”جیھازی ئیداری“ دەوڵەت. چوارەمی���ان بریتیی���ە ل���ە ”پێکھات���ە جیاوازەکانی“ ڕژێمە بااڵدەستەکە خۆی، بۆ نموونە بوونی باڵی توندڕەو ناتوندڕەو لەناو ئ���ەو نوخبەیەدا کە بااڵدەس���تە، بوونی کەس���انێک لەناو ئەو نوخبەیەدا سیستمە گۆڕینی بەگۆڕانکاری و باوەڕی لەمەش���دا ھەبێت، دەس���ەاڵتگەرییەکە دابەش���بوونی ئایدیۆلۆژی���ی ڕژێمەک���ە، ئۆپۆزیسیۆن بوونی لەشکر، ھەڵوێستی گرنگ���ن. فاکت���ەری نەبوون���ی، ی���ان پێنجەم ھۆکاری���ش بریتییە لەبوون یان

نەبوونی ”س���ەرکردەی بەدیل“ بۆئەوەی کە لەئێس���تادا س���ەرۆکە. لەم شێوازە دیموکراس���یەت بونیادنانی ئەدەبیاتەدا پابەس���تە بەئامادەگی ئەو پێنج ھۆکارە

سەرەکییەوە. لەوەاڵمی ئەو پرس���یارەدا بۆ ھەندێک واڵت دەتوان���ن ببن بەدیموکراس���یەت و ھەندێ���ک واڵتی ت���ر ناتوان���ن، ھەندێک نووس���ەر تەنھا باس لەگرنگی فاکتەرە بونیادیی���ە گەورەکان دەکەن، بۆ نموونە تەماش���ای ئ���ەوە دەکەن ئایا ئاس���تی گەش���ەکردنی ئابوری بەرزە یان نا؟ ئایا ئەو واڵتە کولتوری دیموکراسی ھەیە یان ن���ا؟ ئایا ھێ���زی نێودەوڵەتی و ناوچەیی بەھێز لەئارادایە پێ لەس���ەر مەسەلەی بەدیموکراسیبوون دابگرێت؟ ئەگەر ئەمانە بوونیان نەبوو ئەوا ناکرێت دیموکراسیەت بونیادبنرێت. ئەم شێوازە بیرکردنەوەیە ڕەخنەیەک���ی ب���ەر کەوت���ە زوو ھەر ھەمەالیەنەوە. ئەم ڕەخنانە پێ لەس���ەر ئەوە دادەگرن ئەوانەی دیموکراس���ییەت بونیادە دروستدەکات دیکتاتۆریەت یان بەڵکو نی���ن، نەبین���راوەکان گ���ەورەو ئەو ھێ���زو کەس و الیەنان���ەن کە لە ناو دیاریکراودا مێژوویی و سیاسی ڕەوتێکی ئەزموونی نموون���ەی چەن���دان دەژین. سیاسی ھەیە نیشانیئەدات کۆمەڵگایەک ب���ەاڵم دەوڵەمەندبێ���ت، دەتوانێ���ت سیستمە سیاسییەکەی دیکتاتۆری بێت و کەچی ھەژاربێت تری���ش کۆمەڵگایەکی سیستمە سیاس���ییەکەی دیموکراسبێت. دووھەمیشیان سعودیەو وەک یەکەمیان وەک ھیند. لەم���ەش بترازێت بوون یان نەبوونی ھێزی جیھان���ی و ناوچەیی کە دیموکراسیەت دروس���تکردنی ھاریکاری بکات ئەو کاریگەریی���ە گەورەیەی نییە کە بڕێک لەتیوریستەکان پێیدەبەخشن. مەس���ەلەی بوون و نەبوون���ی ”کولتوری دیموکراسی“ش مەس���ەلەیەکی الوەکی و الوازە، چونک���ە بوونی دیموکراس���ییەت پابەس���تی ئەوە نییە ھەر لەس���ەرەتاوە دیموکراس���بن و کۆمەڵ���گا خەڵ���ک و بەھاکانیان بەھای دیموکراسیانەبن، واتە بوون���ی کولتوری دیموکراس���ی مەرجی دروستبوونی سیستمی دیموکراسی نییە. بەڵکو پێچەوانەی ئەم گریمانەیە ڕاستە، دیموکراسیەکە سیس���تمە سەرەتا واتە دروس���تدەبێت و دوات���ر ئەو سیس���تمە لەگەش���ەی خۆیدا بەھاو نرخ و کولتوری دیموکراس���ی دروس���تدەکات. ئەم���ەش ئەزموونی درێژخایەن���ەو پرۆس���ەیەکی دیموکراس���ەت لەخۆرئ���اوا خۆی���دا ئەم

ڕاستییەمان نیشانئەدات. دیدێکی تیوری تر ھەیە لەمەس���ەلەی لەسەر پێ دیموکراس���یەتدا بونیادنانی ئامادەگی پێش���وەختی ھیچ یەکێک لەو ھۆکارانەی س���ەرەوە داناگرێت. الی ئەم نووس���ەرانە ئەوەی گرنگە بۆ بونیادنانی ”بک���ەری ئامادەگ���ی دیموکراس���یەت دیموکراس“ە. ئەمانە پێ لەس���ەر بوون و دادەگرن خەڵکانێ���ک ھێ���زو ئامادەگی بەدیموکراس. ببن بیانەوێت بەڕاس���تی واتە لەبات���ی پێداگرتن لەس���ەر بوونی ”زەمین���ەی بونیادی“ بۆ دروس���تبوونی دیموکراس���یەت، ب���اس لەگرنگی بوونی ”بک���ەری دیموکراتخ���واز“ دەکەن. بۆیە ل���ەم خوێندنەوەیەدا کەمتر تەماش���ای کامڵبوون���ی ئاب���وری و گەش���ەکردنی ب���اس زیات���ر دەکرێ���ت و کولتوری���ی لەپێکھاتی نوخبەو گەمەکەرە سیاسی و کۆمەاڵیەتییەکان دەکرێت. باس لەبوونی ”ئیرادەی ھەڵبژاردن“ لەنێوان سیاسەتی دیموکراسانەو نادیموکراسانەدا دەکرێت. ئ���ەم دیدە گەیش���تن بەدیموکراس���یەت بەکردەی سیاس���ییەوە دەبەس���تێتەوە، لەشێوازی ئەو ڕێکەوتنانە دەڕواندرێت کە ھێزەکان لەگەڵیەکتردا دروس���تیدەکەن، ئیرادەی سیاس���ی دیموکراسانە بەگرنگ دەزانێ���ت. ئەگەر ئ���ەم فاکتەرانە ھەبن ئەوا گواس���تنەوە بۆ دیموکراس���ییەت، تەنانەت لەغیابی ھۆکارە بونیادییەکاندا، مەس���ەلەیەکە دەش���ێت ڕووبدات. بەاڵم ئەگەر بکەرە سیاسی و کۆمەاڵیەتییەکان دژ بەدروستبوونی دیموکراسیەت بن و کار بۆ ڕێگەگرتن لەدیموکراسیەت بکەن، ئەوا بوون و نەبوونی فاکت���ەرە بونیادییەکان یارمەتی���دەر نابن. ئەمەش ب���ەزۆر مانا بەس���تنەوەی دیموکراس���یەتە بە بوونی

ئیرادەیەکی سیاسی دیموکراسەوە.

به ر له ھه رش���تێك ده بێ بڵێین ئاشتی ھه ورامی كه ئێس���تا وه زیری س���امانه سروشتییه كانه ، له سه ر ده ستی یه كێتی و به تایبه ت له سه ر ده ستی دكتۆر به رھه م س���اڵح ھێنرای���ه وه ، نازانم ئ���ه و كاته یه كێت���ی بوو یان ئێس���تا پارتییه ، لێ ده زانم ئه و وه زیره تائێس���تا رون نییه كه شتییه كه به ره و كوێ ده بات، ئه وه ش ده زانم كه ئه گه ر ئه وس���ا وه ك یه كێتی ھاتبێته وه كه واته ئه وه یه كه مین وه زیره له نێوان دو ھاوپه یمانه ستراتیژییه كه دا په یمانشكێنی كردوه و سه نگه ر گۆڕكێی

كردوه .عیم���اد ئه حمه د ل���ه وه دا كه ده ڵێت گرێبه س���ت و ئاگاداری وردو درش���تی ده رھێنان و فرۆش���تنی نه وتین، راست ده كات، ئێ ھه ر ئه وه ی كه س���ه ره رای په رله مانتاره كان���ی ن���اڕازی ده نگ���ی یه كێتی���ش له و وه زی���ره و كاره كانی تا كه چی له سه ركردایه تی زۆرێك ده گاته له س���ه ر ئاس���تی مه كت���ه ب سیاس���ی یه كێتی و ھ���ه ردو جێگری س���كرتێری گشتی ئه و حزبه تائێس���تا نه مانبینی به ڕون و راش���كاوی به ھاوپه یمانه كه یان بڵێن ئه و وه زی���ره زانیاری ناداته ئێمه كه وات���ه ئه وه ی كاك عیم���اد ئه حمه د

ده یڵێت له و روانگه یه وه راسته .ھه موت���ان بیرتان���ه كات���ێ كار بۆ ده كرا له شیواش���ۆك نه وت ده ركردنی له ناو مه كته ب سیاس���ی پارتیدا ھه بون ده رده كردو ئ���ه وه له س���ه ر نوكته یان گاڵته ی���ان پێده ھ���ات كه چ���ی ئه مڕۆ پرسی نه وت سه رله به ری له ژێر ده ستی پارتیدایه ، سه ره رای ئه وه ی كه پارتیش له قه یرانێك���ی قوڵدایه و به رده وام خۆی لێده بوێ���رێ ،به اڵم له س���اڵی 1996وه پارت���ی و حزبه كانی تریش چیان كردوه به قازانجی ئه و حزبه ته واو بوه به پرسی نه وتیشه وه كه له دوای 2003 وه پارتی

كاری له سه ر ده كات.ن���ه وت و ده رھێنان���ی ك���ورد ب���ۆ ھه نارده كردن���ی زۆر پێویس���ته الن���ی ك���ه م ب���ۆ خۆخاوه نی ، ب���ه اڵم ئه وه ی ھه رێمدا نه وتییه كان���ی له گرێبه س���ته به ڕێوه ده چێت ھه ڵشه یی و په له پڕوزێی زۆری پێ���وه دی���اره ، ئاخ���ر راس���ته ھێنانی ئیكس���ۆن مۆبیل بۆ كوردستان بایه خی خۆی ھه یه ،به اڵم به ته نیش���ت ئه وه وه ئ���ه و ھه م���و كۆمپانیایه ی تر چی���ن، كه به ربونه ت���ه وێ���زه ی خاكی كوردس���تان؟ نه ده كرا ئه وانه ھه مویان به لۆكاڵ���ی و ده ره كییه كانه وه له رێگه ی

ئیكسۆن مۆبیله وه گرێبه ستیان له گه ڵ ھه رێمی كوردس���تان كردب���ا، به وه ش ئ���ه و كۆمپانیای���ه ده كه وت���ه به رده م به رپرسیاره تی زۆرترو رونكاریش زیاتر

ده ب���و، من دانی پیاده نێ���م له و بابه ته نازان���م، به اڵم ئ���ه و بازن���ه فراوانه ی

گرێبه ست به قازانج ناشكێته وه .له وه شدا عیماد ئه حمه د راست ده كات ھاوكارێكی حكوم���ه ت س���ه رۆكی كه باش���ی ئه وه ، ئێ خۆ خه تای ئه و نییه كه له حكومه تدا یه كێتی له دۆخێكی زۆر باش���دا نییه و نیوه ش���ه ریكیش نییه ، ئه مه كاتی دكتۆر به رھه میش ھه ر وابو، به مه رجێ ئه و س���ه رۆكی حكومه ت بو، خۆ زانیارییه كان الی ئه نجومه نی ناوه ند به سه رجه م داتاكانه وه ھه ن ئه وه جگه له وه ی وااڵ پرێس كاتی خۆی به شێكی باڵو ك���رده وه ، ئێس���تا ك���ه مه كته ب سیاسی و سه ركردایه تی قسه ناكه ن ئه و

به ته نیا گوناھی چییه ؟ئه وه ی به الی منه وه س���ه یرو مایه ی ھه ڵوه س���ته له س���ه ركردنه ئه وه یه له نێو یه كێتی���دا ده ڵێی زۆربه ی مه كته ب سیاس���ییه كان بۆ یه كتر له سه نگه ردان ده نا خێره ھه ركه س���ێك قسه یه بكات ھه زارو یه ك لێكدانه وه ی بێسه رو به ری بۆ ده كرێت و ئیتر ئه و حزبه ش له نه بونی س���كرتێری گشتیدا به جارێ وه ك ماڵی

فره كوێخای لێهاتوه .كه س له یه كێتی���دا ئه گ���ه ر ئ���ه رێ ئاگاداری سیاسه تی نه وتی نییه ئه وه بۆ له و پرسه دا وه ك شه ریك خۆی نیشان ئیمنكی���ش ده ڵێ ش���ه ریكه ، ده دات و ئه گه ر ئاگاداریش���ه بۆ ده بێ قسه یه كی عیم���اد ئه حمه د خه ڵكانێ���ك ته نگه تاو

بكات ئه ویش ده ڵێت ئاگادارین .

ئه و كات���ه ی ره ھه ندێك له ره ھه نده كانی ژی���ان له كۆمه ڵگه دا روبه روی كێش���ه و گرف���ت و قه یران ده بێته وه راس���ته وخۆ كاریگه ری له سه ر ره ھه نده كانی دیكه ی ژیان دروست ده كات، له ئێستادا ژیانی سیاسی و ژینگه ی سیاسی له كۆمه ڵگه ی كوردیدا به دۆخێكی ناته ندروستدا تێپه ڕ ده بێت به جۆرێك نه ھێزه سیاسییه كان موماره س���ه یه كی ته ندروس���ت ده كه ن ن���ه سیاس���ییه كانی ئ���ه م واڵت���ه ش سیاس���ه تێك ده كه ن كه له به رژه وه ندی گش���تی كۆمه ڵگ���ه دا بێ���ت به جۆرێك ھه مو ھه ن���گاوو ته كنیكێكیان له پێناو به رژه وه ن���دی شه خس���ی و حیزبیدایه ، دۆخی بازاڕو ئابوری له كوردس���تانیش به دۆخێكی ته واو شێواوو ناته ندروستدا ده ڕوات به جۆرێك بازاڕو دۆخی ئابوری سیاس���ییه كانی به رپرس���ان و له الیه ن قۆرخكراون و سیاس���ییه كان واڵت���ه وه

له پشت ھه ر جوڵه یه كی بازاڕه وه ن.ھه م���و ئ���ه و دۆخه ناته ندروس���ته ی له بواری سیاسی و ئابوری واڵتدا ھه یه ، كاریگه ری راسته وخۆو ته واوه تی له سه ر ژیانی كۆمه اڵیه تی و ژینگه ی كۆمه اڵیه تی كۆمه ڵگ���ه ی كوردی دروس���ت ده كات، ھه مو ئه و دیارده نه خوازراوو كاره ساته كۆمه اڵیه تیانه ی كه رۆژانه له كۆمه ڵگه ی ئاماژه گه لێكی رونن كوردی���دا روده ن، ب���ۆ ش���پرزه یی و ش���ێواندنی بونیادی ك���وردی، كۆمه ڵگ���ه ی كۆمه اڵیه ت���ی به تایبه تیش له مرۆدا روداوی كوش���تن و تیرۆری كۆمه اڵیه تی و سه ربڕین و دزین و ھه مو ئ���ه و روداوه كۆمه اڵیه تیانه ی كه به رده وام و له گه ڵ گه شه كردنی كۆمه ڵگه و پێشكه وتنی ته كنه لۆژیادا رو له زیادبونن، ئه گ���ه ر به ش���ێك له ھۆكاره كان���ی ئه و روداوانه په یوه ندی به ھه یمه نه ی خێراو له ناكاوی ته كنه لۆژیاوه بێت كه له گه ڵ ھاوته ریب كۆمه اڵیه تیدا گه ش���ه كردنی س���ه ره كییه كه ی ھۆكاره ئه وا ناڕوات، ئ���ه و ژینگ���ه سیاس���ییه به رھه م���ی سیاس���ییه كان ك���ه ناته ندروس���ته یه له مێ���ژوی 20 س���اڵه ی حوكمڕانیان���دا به رھه میانهێن���اوه ، كه وه ك ش���اعیره ئێرانییه كه ده ڵێت: )پێویسته له ته نیشت ھه ر سیاسییه كه وه دره ختێك بڕوێنرێت تا ژینگ���ه ی ئه و ناوچه ی���ه پاكبێته وه ( به رھه م���ی ئ���ه و ناعه داله تیه یه كه ب���ه رده وام كوردیدایه و له كۆمه ڵگ���ه ی

رق و توڕه ی���ی الی ھاونیش���تیمانیانی دروس���تكردوه ھاونیش���تیمانییه ك كه به رده وام له به رامبه ر رقه كه یدا په نا بۆ رقه كه ی خاڵیكردنه وه ی تۆڵه كردنه وه و ده ب���ات و كاتێك ده س���تی ناگاته ئه و دروستكردوه ، رقه كه یان كه كه سانه ی له كه س���انی ترو ش���وێن و جێگه ی تردا

رقه كه ی خاڵی ده كاته وه ..

ھه مو ئه و روداوانه به رھه می ده سه اڵتێكه سۆس���یالدیموكرات و به ن���اوی ك���ه كۆاڵنه كان���ی دیموكرات���ه وه ب���ه ره ی كه كۆمه اڵیه تی له مه كته ب���ی پڕكردوه نه ك توانای چاره س���ه ركردنی كێش���ه به ڵك���و نیی���ه كۆمه اڵیه تییه كانی���ان كاره س���اتباراویتر قوڵترو كێش���ه كان عه قلییه ت���ی به رھه م���ی ، ده ك���ه ن ده سه اڵتێكه كه ده یان فرسه خ له نییه ت و موعانات���ی ھاونیش���تیمانییه وه دوره و ده س���ه اڵتێك كه له به رامب���ه ر ھاواری خۆپیش���انده راندا ھه میش���ه ده ستیان له سه ر په الپیتكه ی بیكه یسییه كانیانه و له سه ر تاوانباران راده ستكردنی له بری بودج���ه ی خه لك���ی پاداش���تده كرێن و

داڵده ده رێن، به رھه می ئه و عه قلییه ته یه كه له بری ئایپادو كۆمپیوته رو ھاندانی گیانی لێبورده یی و دیموكراسی ده مانچه به سه ر الیه نگرانیدا ده به خشێته وه و ھه مو ماڵێك له كوردس���تاندا زیاد له چه كێكی تێدای���ه و له ھه مو له حزه یه كدا ئاماده یی ھه یه بۆ كوشتن، چونكه له مرۆدا چه ك جگه له كوشتنی ئینسانه كان ھیچ رۆڵ و وه زیفه یه كی تری نییه ، ره نگه ھیچ كات به قه د ئه مڕۆ بونیادی كۆمه ڵگه ی كوردی له مه ترسیدا نه بوبێت، ئه مرۆ كۆمه ڵگه ی ك���وردی ت���ه واو ش���ێواوو ش���پرزه یه به جۆرێك ته واوی نه ریت و ترادس���یۆنه له ب���ه رده م ھه ژمونی كۆمه اڵیه تییه كان ته كنه لۆجی���ادا گ���ۆڕاوه و گۆڕانه كه ش ھێنده ی به ئاراس���ته ی كوشتنی روحی لێبورده یی و ئاش���تی و خۆشه ویس���تی و گیان���ی ته بای���ی و پێك���ه وه ژیانه نێو تۆخكردنه وه ی به ئاراس���ته ی ھێن���ده ئه و چه مكانه نییه ، ئ���ه وه ی واده كات ھاواڵتیانی له بری چه كی یاس���ا چه كی تۆڵ���ه و فیش���ه ك به كاربێن���ن، خراپی ئ���ه و په روه رده یه یه ك���ه له بری مرۆڤی لێبورده و ھۆش���یار ب���ه رده وام مرۆڤی تێك���ده رو بێئینتیماو چه قۆ وه ش���ێن و نێرگه له كێش دروست ده كات، ھێنده ی ش���انازی به ده مانچه ی قه دی و چه قۆی به رباخه ڵیه وه ده كات نێو ھێنده شانازی به قه ڵه م و كتێب و ئامێره كانی خوێندنه وه ناكات، په روه رده یه ك كه به رده وام رق و قینه و روحی تۆڵ���ه له گیانی گه نجاندا ده چێنێت، ھه رگیز روحی پێكه وه ژیان و لێبورده یی ناچێنێت، ھه ربۆیه به رده وام به گژ دیواره كانی خوێندنگه و شكاندنی ده چێت���ه وه و په نجه ره كان���ی ده رگاو ده یانش���كێنێت، ئه و روداوانه به رھه می ھه مومانه به رھه می س���ه رۆكێكه كه وا ده زانێت به نه وت و پاره و غرور كۆمه ڵگه ل���ه ده ره وه ده پارێزێت و ده وڵه ت بونیاد ده نێ���ت، به بێ ئ���ه وه ی بزانێ���ت كه ھێناوه و ھه ره سی له ناوخۆدا كۆمه ڵگه لێكترازانێك���ی مه ترس���یداری ناخۆیی ھه یه كه زۆر له مه ترسیه ده ره كییه كان

كاریگه رتره . ئه و روداوانه به رھه می ئه و سیاسیانه یه كه به رده وام چاویان بڕیوه ته ده سه اڵتی سیاس���ی، به و پێودانگه ی كه گۆڕینی ده سه اڵتی سیاسی سه ره تایه بۆ گۆڕینی كۆمه ڵگه به گشتی به بێ ئه وه ی كه مێك سه ریان ش���ۆڕبكه نه وه و بۆ خواره وه ی كۆمه ڵگه و بزانن چاكسازی و گۆرانكاری له تاكه وه ده س���تپێده كات و تا تاكه كان ده سه اڵت بتوانرێت ئه سته مه نه گۆڕین بگۆڕدرێ���ت بش���گۆڕدرێت به رھه م���ی ئ���ه و گۆڕانكاریی���ه خۆی پێویس���تی

به گۆڕانكاری ده بێت، ھه روه ك محه مه د غه زال���ی ده ڵێت: ئه ركی گه وره بریتییه له گۆڕینی گه له كان به ر له حكومه ته كان چونكه گۆڕینی حكومه ت زۆر ئاسانه ، ئه و كاته ی گه ل گۆڕا حكومه ت بۆ خۆی

ده گۆڕێت.به ب���ێ ئ���ه وه ی به خۆم���ان بزانی���ن ھه موم���ان بوین به مرۆڤ���ی توندوتیژو مرۆگه لێك سته مكار جوێنده رو مرۆڤی ب���ه رده وام به روحێك���ی مان���دو ك���ه جه س���ته یه كی ش���ه ته ك و ویژدانێك���ی برینداره وه رۆژ به رێده كات، كۆمه ڵگه ی كوردی ئه مڕۆ ھێنده ی مرۆڤی دڵره ق و مرۆڤی ماستاوچی و بێویژدان دوژمنكار دروس���ت ده كات ھێن���ده ژینگه ی���ه ك په روه رده كردن���ی ب���ۆ دروس���تناكات مرۆڤی ته ندروس���ت، ئه مرۆ روداوه كان، ئ���اوه ژو ھه موی���ان ھه ڵویس���ته كان ده بن���ه وه ، مرۆڤه گه نده ڵه كان زۆرترین قس���ه له س���ه ر گه نده ڵ���ی ده ك���ه ن، بانگه شه ی ھه میشه ماس���تاوچییه كان ماس���تاوچییه كان مرۆڤ���ه دژایه ت���ی دیموكراس���ی به رگریكارانی ده ك���ه ن، له ھه م���و ك���ه س زیاتر موماره س���ه ی دیكتات���ۆری ده ك���ه ن، به رگریكاران���ی مافه كان���ی ژنان ژنه كانی خۆیان كردوه به كۆیله ، حیزب���ه دیموكراته كان، جگه له زمانی چه ك ھه رگی���ز بیر له گفتوگۆ ناكه ن���ه وه ، بۆی���ه له كۆمه ڵگه یه كدا كه چه مكه كان ھه مویان ئاوه ژو بوبێتنه وه ، ئه س���ته مه بتوانرێت مرۆڤێكی ئاسایی و ته ندروست به رھه مبهێنرێت، ئه و ژینگه چاوه ڕوانی ھه میش���ه كۆمه اڵیه تییه ش ترس���ناك و كۆمه اڵیه ت���ی روداوی

كاره ساتباراوی لێده كرێت..

عیماد‌ئه‌حمه‌د‌راست‌ده‌كات

تیرۆری كۆمه اڵیه تی روداوه‌‌كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان‌و‌تێكچونی‌شیرازه‌ی‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌كوردی

دیموکراسیەت‌و‌ئیرادەی‌سیاسی‌

له تیف فاتیح فه ره ج

بیرتانه كاتێ كار بۆ ده ركردنی نه وت له شیواشۆك ده كرا

له ناو مه كته ب سیاسی پارتیدا ھه بون

نوكته یان له سه ر ئه وه ده رده كردو گاڵته یان

پێده ھات كه چی ئه مڕۆ پرسی نه وت سه رله به ری له ژێر ده ستی پارتیدایه

محه مه د ره ئوف توێژه ری كۆمه اڵیه تی

پێویسته له ته نیشت ھه ر سیاسییه كه وه دره ختێك بڕوێنرێت

تا ژینگه ی ئه و ناوچه یه پاكبێته وه

به بێ ئه وه ی به خۆمان بزانین ھه مومان بوین

به مرۆڤی توندوتیژو مرۆڤی جوێنده رو

سته مكار

Page 13: ژماره 367

‌‌‌رێبین‌هه‌ردی

"ته‌نه���ا‌فه‌لس���ه‌فه‌یه‌ک‌ک���ه‌‌ئه‌توان���ێ‌له‌به‌رامبه‌ر‌

نائومێدیدا‌کارابێت،‌ئه‌و‌فه‌لسه‌فه‌یه‌یه‌‌که‌‌هه‌وڵده‌دات

‌هه‌موو‌ش���تێک‌له‌دیدی‌ئازادیه‌وه‌‌باس‌بکات"

تیۆدرۆ‌ئادرنۆ

ره‌نگه‌‌نائومێدی‌یه‌کێک‌له‌سیما‌دیاره‌کانی‌جیهانی‌مۆدێرن‌به‌گشتی‌و‌جیهانی‌ئه‌مڕۆی‌خۆمان‌بێت‌به‌تایبه‌تی.‌له‌هه‌موو‌الیه‌که‌وه‌‌به‌نائومێدی‌ده‌وره‌‌دراوین.‌له‌جیهانێکدا‌که‌‌رۆژ‌به‌رۆژ‌ئامرازه‌کانی‌کۆنترۆڵ‌و‌ژماره‌ی‌چاودێریکردن‌و‌ ته‌کنه‌لۆجیای‌ سوپاکان‌و‌ده‌زگا‌هه‌والگریه‌کانی‌گه‌وره‌ترو‌به‌هێزترو‌کارات���ر‌ئه‌بن،‌له‌فه‌زایه‌ک���ی‌ئابوریدا‌که‌‌رۆژ‌به‌رۆژ‌شانس���ی‌دۆزینه‌وه‌ی‌کارێکی‌شایس���ته‌و‌ئاسوده‌‌ئه‌به‌س���ترێته‌وه‌‌به‌و‌هێزه‌‌گه‌ورانه‌وه‌‌که‌‌ئه‌س���ته‌مه‌‌به‌ش���ێک‌له‌هه‌لومه‌رجێکی‌ له‌ئه‌ڵقه‌که‌ی���ان،‌ بێ���ت‌کۆمه‌اڵیه‌تیدا‌که‌‌ش���تێکی‌تێدا‌نیه‌‌ناوی‌ئازادی‌ف���ه‌ردی‌و‌ژیان���ی‌تایبه‌تی‌بێت‌و‌به‌ته‌واوی‌ به‌هاکانی‌گش���ت‌ هێمانوم���او‌روبه‌ری‌ژیانی‌فه‌ردی‌ته‌س���ک‌ئه‌کاته‌وه‌،‌چه‌قبه‌س���تودا‌ سیاس���ی‌ له‌دۆخێک���ی‌ک���ه‌‌بکه‌رانی‌ب���ه‌ته‌ونێکی‌پ���ر‌نهێنی‌پارێزراون‌و‌دور‌له‌یاریکه‌رانی‌کۆمه‌اڵیه‌تی‌بڕیار‌ئه‌ده‌ن‌و‌جێبه‌جێی‌ئه‌که‌ن‌و‌قازانجی‌بری���اردان‌و‌جێبه‌جێکردنه‌که‌ش‌ئه‌که‌نه‌وه‌‌به‌سه‌رمایه‌‌بۆ‌به‌رده‌وامیدان‌به‌ده‌سه‌اڵت‌و‌مان���ه‌وه‌ی‌خۆی���ان،‌له‌ن���او‌فه‌زایه‌ک���ی‌له‌مش���ێوه‌دا‌نائۆمیدی‌له‌ژیانی‌ئێس���تاو‌داهات���وو‌ئه‌بێت���ه‌‌یه‌کێک‌له‌ه���ه‌ره‌ئه‌و‌دیاردانه‌ی‌که‌‌له‌زیاد‌له‌گروپێکی‌ته‌مه‌نیدا‌باڵوئه‌بێت���ه‌وه‌.‌گه‌نجانێکی‌زۆر‌ئه‌بینرێن‌له‌هه‌م���وو‌ش���تێکی‌واڵت‌نائومێدب���ون‌و‌باش���تر‌ س���به‌ینێیه‌کی‌ چاوه‌ڕوانی‌ نه‌ک‌ناک���ه‌ن،‌به‌ڵکو‌ته‌نانه‌ت‌گ���ه‌ر‌خه‌ونیش‌ببینن،‌خه‌ونێک‌ئه‌بێت‌دور‌له‌ئێره‌و‌ژیان‌له‌ناویدا)خه‌ونی‌س���ه‌فه‌رو‌به‌جیهێشتن(.‌پیرانێک���ی‌زۆر‌ک���ه‌‌زۆری���ک‌له‌ئ���ازارو‌مه‌ینه‌تیه‌کانی‌رابردوو‌ئێس���تایان‌دیوه،‌به‌وه‌‌وازیان‌هێناوه‌‌له‌گۆشه‌گیری‌خۆیان‌‌‌خۆیاندا،‌ هاوته‌مه‌نه‌کان���ی‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ یان‌باق���ی‌ژیانی���ان‌به‌ئارام���ی‌و‌دور‌له‌هیچ‌چاوه‌روانیه‌ک‌به‌رنه‌س���ه‌ر.‌برێکی‌زۆریان‌هه‌س���تئه‌که‌ن‌ویس���ت‌و‌تواناکانی‌ئه‌وان‌یه‌کج���ار‌بچوکتره‌‌ل���ه‌وه‌ی‌بتوانن‌به‌گژ‌دۆخێکی‌به‌هێزدا‌بچنه‌وه‌‌که‌‌له‌به‌رده‌میدا‌له‌تاکه‌که‌س���ێکی‌ته‌نی���ا‌هیچی‌دی‌نین،‌نائومێدی‌به‌رهه‌می‌هه‌س���تکردنه‌‌به‌ته‌نیا‌بون.‌ب���ه‌وه‌ی‌ناتوانیت‌به‌ته‌نیا‌جیهانێک‌بگوڕیت‌که‌‌زیاد‌ل���ه‌‌چنگ‌و‌مه‌چه‌کێکی‌له‌نه‌گۆرانی‌ به‌رگ���ری‌ هه‌ی���ه‌‌ به‌هێ���زی‌ئه‌کات.‌هه‌ست‌ئه‌کات‌هه‌ر‌خۆ‌گێلکردن‌و‌به‌گژاچونه‌وه‌یه‌ک���ی‌له‌مش���ێوه‌یه‌،‌ئه‌گه‌ر‌ل���ه‌کاری‌کردنیش‌بێت،‌ئه‌وا‌له‌ش���ێوه‌ی‌دونکیش���ۆت‌و‌ش���ه‌ره‌‌وه‌همیه‌کانی‌زیاتر‌نابێ���ت.‌"به‌ته‌نیا‌هیچ‌ناکرێ���ت".‌ئه‌مه‌‌نائومێده‌کانه‌.‌ به‌هێزترین‌قسه‌ی‌لۆژیکی‌به‌اڵم‌)وه‌‌ئه‌مه‌ش‌خۆی‌سه‌یرو‌جێگه‌ی‌تێرامانه‌(‌ته‌نی���اکان‌هه‌رگیز‌ته‌نیا‌نین.‌به‌ڵکو‌هه‌میش���ه‌‌ژماره‌یان‌زۆره‌و‌پێکه‌وه‌‌ئه‌گه‌ڕێن‌و‌پێکه‌وه‌‌ئه‌ژین‌و‌پێکیشه‌وه‌‌ئه‌م‌قس���انه‌‌ئه‌که‌ن.‌ته‌نی���اکان‌زۆرن،‌به‌اڵم‌)ئه‌مه‌ش‌خۆی‌گرفتی‌راسته‌قینه‌یه‌(‌که‌‌نادڵنیابون‌ ئه‌ژی���ن.‌ نادڵنیایدا‌‌ له‌وپه‌ڕی‌ل���ه‌وه‌ی‌ئه‌وان���ه‌ی‌وه‌ک‌خۆی���ان‌قس���ه‌‌ئه‌که‌ن‌و‌وه‌ک‌خۆیان‌هه‌س���ت‌به‌ته‌نیایی‌ئه‌که‌ن‌و‌وه‌ک‌خۆیان‌هه‌س���ت‌به‌بێزاری‌و‌ئاس���ته‌نگه‌کانی‌ژیان‌ئه‌که‌ن،‌وه‌ک‌ئه‌وان‌خه‌ون‌به‌جیهانێکی‌تره‌وه‌‌ئه‌بینن،‌له‌ساته‌‌نه‌وه‌س���تن‌و‌ له‌پاڵیاندا‌ هه‌س���تیاره‌کاندا‌دیسان‌ته‌نیا‌به‌جێیانبێڵن.‌هه‌میشه‌‌له‌ناو‌ته‌نیا‌زۆره‌کاندا،‌بێ‌برواییه‌کی‌کوش���نده‌‌هه‌ی���ه‌‌که‌‌ناتوانێت‌له‌هه‌س���تی‌ته‌نیابون‌

رزگاریان‌بکات.بێ‌بروایی.‌ئافه‌تی‌س���ه‌ره‌کی‌ئه‌و‌ته‌نیا‌زۆرانه‌ی���ه‌‌که‌‌حه‌زی���ان‌به‌گۆڕینه‌،‌به‌الم‌له‌تواناکان���ی‌خۆیان‌بۆ‌گوڕین‌به‌گومانن.‌له‌کوێش‌گومان‌هه‌بوو،‌دڵه‌راوکێ‌و‌رارایی‌هه‌بوو،‌بڕیار‌نیه‌.‌ک���ه‌‌بڕیاڕیش‌نه‌بوو،‌یان‌هه‌وڵێکی‌ج���دی‌بۆ‌بریاردان‌نه‌بوو،‌واته‌‌ئازادی‌نی���ه‌.‌ئازادی‌چیه‌‌جگه‌‌له‌و‌فه‌زای���ه‌ی‌ئه‌توانێ���ت‌به‌وش���ێوه‌یه‌ی‌که‌‌ئه‌ته‌وێت‌بڕی���ار‌بده‌یت.‌ئازادی‌فه‌زایه‌که‌‌که‌‌مرۆڤ���ه‌کان‌تیای���دا‌ئه‌توانن‌بێ‌هیچ‌دودڵی‌و‌دله‌راوکێیه‌ک‌بڕیاربده‌ن..دودلی‌و‌دله‌راوکێ‌نه‌ک‌له‌پێشهاته‌کانی‌بڕیاره‌که‌،‌به‌ڵک���و‌له‌وه‌ی‌ک���ه‌‌بڕی���اردان‌روبه‌ڕوی‌هی���چ‌گرفتێکی‌ده‌ره‌کی‌و‌ئاس���ته‌نگێکی‌ناکاته‌وه‌،‌ ی���ان‌سیاس���یت‌ کۆمه‌اڵیه‌تی‌بڕیاره‌کان‌هه‌میش���ه‌‌له‌ب���ه‌رده‌م‌ئه‌گه‌ری‌ئه‌وه‌دان‌هه‌له‌‌بن‌و‌ئه‌و‌ئه‌نجامانه‌ی‌نه‌بێت‌

که‌‌بریارده‌ر‌له‌کاتی‌دانی‌بریاره‌که‌دا‌بیری‌لێکردۆته‌وه‌،‌به‌الم‌ئه‌مه‌‌به‌رپرسیارێتیه‌که‌‌که‌‌بری���ارده‌ر‌ئاماده‌ی���ه‌‌قه‌بوڵی‌بکات‌و‌لێی‌ران���ه‌کات.‌به‌اڵم‌کاتێ���ک‌بریارده‌ر‌له‌ئه‌نجام���ی‌بریاردا‌به‌ر‌جیهانی‌ده‌ره‌وه‌و‌ئاس���ته‌نگه‌کانی‌ده‌بێته‌وه‌،‌یان‌راس���تتر‌توش���ی‌ئه‌و‌به‌ربه‌سته‌‌دیارانه‌‌ئه‌بێت‌که‌‌ئه‌شێت‌له‌سه‌ر‌بڕیاره‌که‌ی‌لێی‌بپرسنه‌وه‌و‌بگره‌‌س���زای‌بده‌ن،‌ئه‌وا‌له‌دۆخێکی‌وادا‌بڕیاردان‌ئه‌بێت‌به‌ریس���کێکی‌راسته‌قینه‌‌ن���ه‌ک‌له‌رۆژژمێری‌ژیانی‌تایبه‌تی‌خۆتدا،‌به‌ڵکو‌له‌رۆژژمێری‌ژیانی‌گشتیدا،‌مرۆڤ‌ئاماده‌یه‌‌باجی‌هه‌ڵه‌کانی‌خۆی‌بدات‌گه‌ر‌هه‌ڵه‌ی‌ک���رد،‌به‌اڵم‌ئه‌س���ته‌مه‌‌بتوانێت‌قه‌بوڵی‌بکات‌به‌رله‌وه‌ی‌هه‌له‌ی‌خۆی‌بۆ‌ده‌ربکه‌وێت،‌به‌ر‌له‌وه‌ی‌هه‌ستبکات‌فاڵن‌بریاری‌راس���ت‌نه‌بووه‌،‌له‌الیه‌ن‌جیهانی‌ده‌ره‌وه‌‌سه‌رکوت‌بکرێت‌و‌توشی‌سزادان‌

بێت.له‌کوێ‌ترس‌له‌جیهان���ی‌ده‌ره‌وه‌‌هه‌بوو،‌له‌کوێ‌سزدان‌له‌سه‌ر‌هه‌ڵه‌یه‌ک‌هه‌بوو‌که‌‌هێشتا‌بۆ‌خۆت‌ده‌رنه‌کوتووه‌‌که‌‌هه‌ڵه‌یه‌،‌ه���ه‌ر‌له‌وێش‌ئازادی‌نیه‌.‌ترس‌له‌نه‌بونی‌ئازادی‌یان‌راس���تر‌رێگه‌نه‌دان‌به‌ئازادی،‌نائومێدیه‌‌ ئه‌و‌ راس���ته‌قینه‌ی‌ جه‌وهه‌ری‌کوش���نده‌یه‌یه‌‌ک���ه‌‌م���رۆڤ‌له‌بکه‌رێکی‌چاالک‌و‌کاریگه‌ره‌وه‌‌ئ���ه‌کات‌به‌بکه‌رێکی‌ئالێ���ره‌دا‌به‌وردی‌ ناک���رده‌.‌ پاس���یڤ‌و‌ئه‌توانین‌له‌و‌رسته‌یه‌ی‌ئادۆرنۆ‌تێبگه‌ین‌که‌‌کردمان‌به‌س���ه‌ردێری‌ئه‌م‌نوس���ینه‌:‌تاکه‌‌رێگه‌ی‌زاڵبون‌به‌س���ه‌ر‌نائومێدیدا،‌ئه‌و‌فه‌لسه‌فه‌یه‌یه‌‌که‌‌ش���ته‌کان‌له‌دیدی‌ئازادیه‌وه‌‌باس‌ئه‌کات،‌روانینی‌سه‌ره‌کی‌ئێمه‌ی‌مرۆڤ‌هه‌میش���ه‌‌ئه‌بێت‌هاوکاتی‌پرس���یاری‌ئ���ازادی‌بێت،‌به‌ب���ێ‌بونی‌ئازادی،‌ئه‌س���ته‌مه‌‌هیچ‌جیهانێکی‌باش‌هه‌بێ���ت،‌ته‌نانه‌ت‌گه‌ر‌به‌چه‌ندان‌ش���تی‌ئه‌وکاته‌ی‌ جیهان‌ رازێنرابێت���ه‌وه‌.‌ مادی‌ئه‌که‌وێت���ه‌‌ب���ه‌ر‌دیدم���ان،‌ئه‌وکات���ه‌ی‌هه‌ڵس���ه‌نگاندنی‌ب���ۆ‌ئه‌که‌ین‌و‌له‌باش���ی‌ی���ان‌خراپ���ی‌ئه‌کۆڵینه‌وه‌،‌ب���ه‌ر‌له‌هه‌ر‌شتێک‌ئه‌بێت‌روبه‌ڕوی‌پرسیاری‌ئازادی‌بکه‌ینه‌وه‌.‌واته‌‌به‌ره‌و‌روی‌ئه‌و‌پرسیاره‌ی‌بکه‌ینه‌وه‌‌ئه‌م‌ش���تانه‌ی‌ه���ه‌ن‌و‌ئه‌کرێن‌و‌ئاماده‌ن،‌تاچه‌ند‌ئازادی‌مرۆڤ‌گه‌وره‌‌یان‌بچوک‌ئه‌که‌نه‌وه‌.‌ب���ه‌‌مانایه‌کی‌‌دی‌گه‌ر‌هه‌موو‌ش���ته‌کانی‌دنیاش‌ئاماده‌بن،‌گه‌ر‌دنیا‌به‌ده‌یان‌ش���تی‌جوان‌رازێنرابێته‌وه‌،‌به‌ه���ه‌زاران‌کۆش���ک‌و‌ته‌الری‌ب���ێ‌وێنه‌‌ئازادیدا‌جگه‌‌ دروست‌کرابێت،‌له‌نه‌بونی‌له‌جه‌هه‌نه‌مێک���ی‌جوانتر،‌به‌الم‌پرئازارتر‌هیچی‌تر‌ناب���ن.‌به‌پێجه‌وانه‌وه‌‌گه‌ر‌دنیا‌پربێت‌له‌که‌موکوڕی،‌پربێت‌له‌کۆش���ک‌و‌ته‌الری‌دزێو‌و‌ناشرین،‌پر‌بێت‌له‌نه‌بونی،‌ئه‌وا‌به‌بونی‌ئ���ازادی‌ته‌حه‌مول‌ئه‌کرێن‌و‌له‌به‌هه‌ش���تێکی‌ناش���رین‌ئه‌چن.‌دواجار‌چونکه‌‌له‌غیابی‌ئازادیدا‌هیچ‌ئه‌گه‌رێک‌بۆ‌گه‌وره‌کردنی‌ژیان‌نیه‌‌له‌و‌چوارچێوه‌یه‌دا‌نه‌بێت‌که‌‌که‌سانی‌تر‌بڕیاری‌راده‌ی‌که‌م‌و‌زیاده‌ک���ه‌ی‌ئه‌ده‌ن.‌ب���ه‌اڵم‌له‌جێگه‌یه‌ک‌که‌‌ئازادی‌هه‌بێت،‌هه‌موو‌شانس���ه‌کانی‌له‌ناوبردنی‌که‌موکوڕی‌و‌ناشرینی‌و‌نه‌بون‌له‌ئارادا‌ئه‌بن.‌به‌بێ‌پرسی‌ئازادی،‌ژیانی‌مرۆڤ‌جگه‌‌له‌ژیان‌له‌ن���او‌نائومێدیه‌کی‌

گه‌وره‌دا‌هیچی‌تر‌نیه‌.

13 )367(‌سێشه‌ممه‌‌2013/3/5 [email protected]بیروڕا

نائومێدی و ئازادی

ترس‌له‌نه‌بونی‌ئازادی‌یان‌

راستر‌رێگه‌نه‌دان‌به‌ئازادی،‌جه‌وهه‌ری‌

راسته‌قینه‌ی‌ئه‌و‌نائومێدیه‌‌کوشنده‌یه‌یه‌‌که‌‌مرۆڤ‌له‌بکه‌رێکی‌چاالک‌و‌کاریگه‌ره‌وه‌‌ئه‌کات‌به‌بکه‌رێکی‌

پاسیڤ‌

س���ه‌فین‌دزه‌ی���ی‌‌وته‌بێ���ژی‌‌فه‌رمیی‌‌كوردس���تان،‌ هه‌رێم���ی‌‌ حكومه‌ت���ی‌‌له‌تازه‌تری���ن‌لێدوانی���دا‌ب���ۆ‌س���ایتی‌‌"خه‌ن���دان"‌)ك���ه‌‌رۆژی‌‌‌2013/2/26باڵوكراوه‌ت���ه‌وه‌(،‌رایگه‌یاندوه‌‌"ئازادیی‌‌كوردس���تان‌ له‌هه‌رێم���ی‌‌ راده‌ربڕی���ن‌سنوردار‌نییه‌،‌گرفته‌كانی‌‌ئێمه‌‌له‌زۆری‌‌

ئازادییه‌كه‌یه‌".‌ئازادیی‌‌ "پێویس���ته‌‌ پاشان‌ده‌ڵێت:‌ئ���ه‌رك‌و‌مافه‌كان‌به‌یاس���ا‌رێكبخرێت،‌گرفته‌كانی‌‌ئێره‌‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌ئه‌و‌ئه‌رك‌و‌مافانه‌‌به‌یاس���ا‌رێكنه‌خ���راوه‌،‌زۆركات‌تانه‌‌و‌ته‌ش���هیر‌به‌كه‌س���ایه‌تیی‌‌خه‌ڵك‌ده‌كرێ���ت،‌كاتێ‌‌دادگا‌دێت���ه‌‌گۆ،‌بۆ‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌نه‌ی���ده‌ن‌ب���ه‌دادگا،‌ده‌یكه‌ن‌

به‌هه‌اڵ".

ئیستێ‌‌له‌سه‌ر‌لێدوانه‌كه‌ئ���ه‌م‌قس���انه‌ی‌‌وته‌بێ���ژی‌‌فه‌رمیی‌‌كوردس���تان،‌ هه‌رێم���ی‌‌ حكومه‌ت���ی‌‌پێویستی‌‌به‌وه‌یه‌‌ئیستێكی‌‌له‌به‌رده‌مدا‌

بكه‌ین:

بڕگه‌ی‌‌یه‌كه‌می‌‌لێدوانه‌كه‌سه‌ره‌تا،‌له‌باره‌ی‌‌بڕگه‌ی‌‌یه‌كه‌می‌‌ئه‌و‌لێدوانه‌یه‌وه‌‌ئیستێك‌ده‌كه‌م،‌كه‌‌به‌ڕێزی‌‌له‌هه‌رێمی‌‌ راده‌ربڕین‌ "ئازادیی‌‌ ده‌ڵێت:‌كوردستان‌س���نوردار‌نییه‌،‌گرفته‌كانی‌‌

ئێمه‌‌له‌زۆری‌‌ئازادییه‌كه‌یه‌".بێئ���اگا‌ هاواڵتییه‌ك���ی‌‌ كات���ێ‌‌ئازادی���ی‌‌ ب���ه‌رده‌م‌ له‌هه‌ڕه‌ش���ه‌كانی‌‌راده‌ربڕی���ن‌له‌هه‌رێم���ی‌‌كوردس���تان‌و‌بێئاگا‌له‌سانس���ۆرو‌ئاسته‌نگه‌كانی‌‌نێو‌یاس���ای‌‌رۆژنامه‌گه‌ریی‌‌ژم���اره‌‌)35(ی‌‌س���اڵی‌‌2007و‌بێئاگا‌له‌ئاس���ته‌نگه‌‌ئه‌منی���ی‌‌و‌سیاس���ییه‌كان‌و‌ئابوری���ی‌‌و‌ئازادیی‌‌ ب���ه‌رده‌م‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان���ی‌‌رۆژنامه‌نوسیی‌‌له‌كوردستان،‌گوێبیستی‌‌ئ���ه‌و‌بڕگ���ه‌ی‌‌لێدوانه‌ك���ه‌ی‌‌وته‌بێژی‌‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم‌ده‌بێت،‌بێ‌‌س���ێ‌‌و‌دو‌

بڕوای‌‌پێده‌كات..‌له‌كاتێكدا:ئ���ه‌وه‌ی‌‌له‌م‌هه‌رێمی‌‌كوردس���تانه‌دا‌ل���ه‌روی‌‌ئازادیی‌‌راده‌ربڕی���ن‌و‌ئازادیی‌‌جگ���ه‌،‌ هه‌ی���ه‌،‌ رۆژنامه‌نوس���ییه‌وه‌‌له‌په‌راوێزێك‌ش���تێكی‌‌دیك���ه‌‌نییه‌.‌با‌به‌كورتی‌‌بۆ‌به‌رێز‌وته‌بێژی‌‌حكومه‌تی‌‌

هه‌رێم‌و‌خوێنه‌رانی‌‌رونبكه‌مه‌وه‌:تیۆریس���ه‌نه‌كانی‌‌ زۆری‌‌ به‌ش���ێكی‌‌هه‌روه‌ها‌ دیموكراس���یی‌‌و‌ سیاس���ه‌ت‌و‌ب���واری‌‌میدیا،‌هاوڕان‌له‌س���ه‌ر‌ئه‌وه‌ی‌‌بنه‌م���ای‌‌ئازادیی‌‌راده‌ربڕی���ن‌و‌ئازادیی‌‌رۆژنامه‌نوسیی‌‌له‌هه‌ر‌واڵت‌و‌سیستمێكی‌‌ناگرێت‌ سه‌رچاوه‌‌ له‌وێوه‌‌ حوكمڕانیدا،‌كه‌‌تا‌چه‌نده‌‌رۆژنامه‌نوسان‌و‌نوسه‌ران‌میدی���اوه‌‌ له‌ناوه‌نده‌كان���ی‌‌ ده‌توان���ن‌ره‌خن���ه‌‌بگرن‌و‌قس���ه‌‌بك���ه‌ن‌و‌وتارو‌)هه‌رچه‌نده‌‌ باڵوبكه‌ن���ه‌وه‌‌ زانیاری���ی‌‌ئه‌م‌ره‌خنه‌گرتن‌و‌قس���ه‌كردن‌و‌ئازادیی‌‌باڵوكردنه‌وه‌یه‌‌له‌كوردستان،‌سنورداره‌و‌بۆ‌ ده‌س���توه‌ردان‌ جاری���ش‌ هه‌ن���دێ‌‌تابۆكراوه‌كان،‌باجی‌‌قورس���ی‌‌هه‌بوه‌و‌هه‌ی���ه‌(،‌به‌ڵك���و‌بنه‌م���ای‌‌بنه‌ڕه‌تیی‌‌ئازادی���ی‌‌باڵوكردن���ه‌وه‌و‌راده‌ربڕی���ن،‌له‌وێوه‌‌سه‌رچاوه‌‌ده‌گرێت‌كه‌‌به‌یاسای‌‌"مافیزانین"،‌یان‌"مافی‌‌ده‌ستڕاگه‌یشتن‌به‌س���ه‌رچاوه‌كانی‌‌زانیاری���ی‌"‌فه‌راهه‌م‌كرابێ���ت،‌وات���ه‌‌بێمانای���ه‌‌ب���ێ‌‌بونی‌‌ده‌ستڕاگه‌یش���تن‌ مافیزانین‌و‌ یاس���ای‌‌قس���ه‌‌ زانیاری���ی‌،‌ به‌س���ه‌رچاوه‌كانی‌‌له‌س���ه‌ر‌ئازادیی‌‌باڵوكردنه‌وه‌و‌ئازادیی‌‌ده‌یان‌ له‌كاتێكدا‌ بكرێ����ت،‌ راده‌ربڕین‌س���اڵه‌‌له‌ده‌یان‌واڵت���ی‌‌جیهانیدا،‌ئه‌و‌ماف���ه‌‌به‌یاس���ا‌زامنك���راوه‌‌و‌ئه‌وه‌یش‌له‌به‌ش���ێكی‌‌ بتوانێت،‌ میدیا‌ وایكردوه‌‌زۆری‌‌ئ���ه‌و‌واڵتانه‌دا‌)له‌س���ه‌رویانه‌وه‌‌ئه‌مری���كاو‌بریتانیاو‌زۆرب���ه‌ی‌‌واڵتانی‌‌له‌پته‌وكردن���ی‌‌ به‌ش���داری‌‌ ئه‌وروپ���ا(‌سیس���تمی‌‌دیموكراس���یدا‌بكات‌و‌ئه‌م‌به‌ش���داریكردنه‌یش،‌به‌تایبه‌ت���ی‌‌ل���ه‌و‌واڵتانه‌دایه‌‌كه‌‌ده‌قاوده‌ق‌ئه‌و‌یاسایانه‌‌له‌ناوه‌ڕۆكیش���دا‌ جێبه‌جێده‌كرێ���ن‌و‌زامنی‌‌ئازادی���ی‌‌باڵوكردنه‌وه‌یان‌كردوه‌‌كۆتوبه‌ندگه‌لێ‌،‌ دروس���تكردنی‌‌ )ب���ێ‌‌وه‌ك‌له‌پ���ڕۆژه‌‌یاس���اكه‌ی‌‌"روناكیی‌-مافیزانین"ی‌‌ماوه‌ی‌‌رابردوی‌‌په‌رله‌مانی‌‌

كوردستاندا‌بینیمان(.خاڵێكی‌‌دیك���ه‌ی‌‌زامنكه‌ری‌‌ئازادیی‌‌راده‌ربڕین،‌له‌و‌یاس���ایانه‌وه‌‌سه‌رچاوه‌‌ده‌گرێ���ت،‌كه‌‌تایبه‌تن‌به‌رێكخس���تنی‌‌

كاری‌‌میدیایی‌‌و‌رۆژنامه‌نوسیی‌..ئه‌وه‌ی‌‌له‌كوردستان‌و‌دوای‌‌‌21ساڵ‌له‌حوكمڕانیكردن���ی‌‌ك���ورد‌بونی‌‌نییه‌،‌

یاس���ایه‌كی‌‌تایبه‌ت‌به‌راگه‌یاندنه‌‌)واته‌‌یاسای‌‌رێكخس���تنی‌‌كۆی‌‌ناوه‌نده‌كانی‌‌میدی���ا‌به‌ته‌له‌فزیۆن‌و‌ئێزگه‌یش���ه‌وه‌(،‌هه‌روه‌كچۆن‌كات���ێ‌‌ناوه‌ندێكی‌‌میدیای‌‌بینراو،‌یان‌بیس���تراو‌ل���ه‌م‌هه‌رێمه‌دا،‌زانیارییه‌ك‌باڵوبكات���ه‌وه‌،‌یان‌رایه‌كی‌‌تێ���دا‌بخرێ�ته‌‌رو،‌ئه‌وكات‌س���كااڵكه‌ر‌سزادانی‌‌ به‌یاسای‌‌ پاڵپشت‌ ده‌توانێت،‌عیراقی���ی‌‌و‌به‌نده‌كان���ی‌‌‌433و‌434ی‌‌یاس���اكه‌،‌كه‌‌تایبه‌تن‌به‌‌"ناوزڕاندن"‌و‌‌له‌دژی‌‌ئه‌و‌ "سوكایه‌تیپێكردن"،‌سكااڵ‌رۆژنامه‌نوس،‌یان‌ئه‌و‌نوسه‌ر،‌ته‌نانه‌ت‌كه‌ناڵه‌كه‌ی���ش‌تۆمارب���كات،‌ك���ه‌‌ئه‌و‌ه���ه‌واڵ‌و‌بیروڕایانه‌یان‌باڵوكردوه‌ته‌وه‌.‌له‌كاتێك���دا،‌به‌گوێره‌ی‌‌ئه‌و‌دو‌به‌نده‌ی‌‌یاس���ای‌‌س���زادانی‌‌عیراقی���ی‌،‌دادوه‌ر‌ده‌س���تی‌‌ئاوه‌اڵیه‌‌بۆ‌سزادانی‌‌بكه‌ره‌كه‌‌)چ‌رۆژنامه‌ن���وس،‌ی���ان‌نوس���ه‌ره‌كه‌‌بێ���ت(‌به‌زیندانیكردنی‌‌بۆ‌ماوه‌ی‌‌پێنج‌ساڵ‌و،‌به‌هۆی‌‌ئه‌وه‌یشی‌‌كه‌‌زانیاریی‌‌و‌ره‌خن���ه‌كان‌له‌ناوه‌ندێك���ی‌‌میدیاییه‌وه‌‌باڵوكراونه‌ته‌وه‌،‌ئه‌وكات‌به‌پێی‌‌هه‌مان‌ئه‌و‌دو‌به‌نده‌‌یاساییه‌،‌ده‌بێته‌‌)چرف‌مشدد(و‌دادوه‌ر‌ده‌ستی‌‌ئاوه‌اڵ‌ده‌بێت؛‌تاك���و‌م���اوه‌ی‌‌ده‌‌س���اڵ‌زیندانیكردن‌

به‌سه‌ر‌بكه‌ره‌كه‌دا‌بسه‌پێنێ‌!بۆی���ه‌،‌ده‌پرس���م:‌ئای���ا‌وته‌بێ���ژی‌‌حكومه‌ت���ی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردس���تان،‌له‌و‌هه‌ڕه‌ش���ه‌‌یاس���اییه‌ی‌‌به‌رده‌م‌ئازادیی‌‌باڵوكردنه‌وه‌‌ ئازادیی‌‌ رۆژنامه‌نوس���یی‌‌و‌واده‌ڵێت:‌ تێگه‌یش���توه‌،‌ له‌كوردستان‌"ئازادیی‌‌راده‌ربڕین‌له‌هه‌رێمی‌‌كوردستان‌سنوردار‌نییه‌،‌گرفته‌كانی‌‌ئێمه‌‌له‌زۆری‌‌

ئازادییه‌كه‌یه‌"؟!خاڵێكی‌‌دیكه‌ی‌‌ئاس���ته‌نگی‌‌به‌رده‌م‌راده‌ربری���ن‌ باڵوكردن���ه‌وه‌و‌ ئازادی���ی‌‌له‌كوردس���تان،‌خه‌وش‌و‌ئاسته‌نگه‌كانی‌‌ژماره‌‌ رۆژنامه‌گه‌ری���ی‌‌ یاس���ای‌‌ نێ���و‌پارله‌مان���ی‌‌ 2007ی‌‌ س���اڵی‌‌ )35(ی‌‌كوردس���تانه‌‌)كه‌‌له‌راس���تیدا‌س���اڵی‌‌‌2008له‌الیه‌ن‌په‌رله‌مانی‌‌كوردستانه‌وه‌‌ده‌رچو،‌ئه‌مه‌یش‌دوای‌‌ئه‌وه‌ی‌‌بڕیاربو‌له‌س���اڵی‌2007دا،‌به‌كۆمه‌ڵێ‌‌خه‌وشه‌وه‌‌ده‌ربكرێ���ت،‌ب���ه‌اڵم‌دواتر‌به‌فش���اری‌‌ئه‌وكاته‌‌ له‌رۆژنامه‌نوس���ان،‌ كۆمه‌ڵ���ێ‌‌سه‌رۆكی‌‌هه‌رێم‌یاساكه‌ی‌‌بۆ‌په‌رله‌مان‌دانیش���تنه‌كانی‌‌ دوات���ر‌ گه‌ڕان���ده‌وه‌و‌ده‌ستیانپێكرده‌وه‌و‌ له‌سه‌ری‌‌ په‌رله‌مان‌ب���ۆ‌جارێكی‌‌دیكه‌،‌یاس���اكه‌‌ره‌وانه‌ی‌‌ئه‌مانه‌یش‌ كرایه‌وه‌و‌ هه‌رێم‌ س���ه‌رۆكی‌‌وایانكرد‌یاس���اكه‌‌به‌كرده‌یی‌‌له‌س���اڵی‌‌

2008دا‌ده‌ربچێت..(.سه‌ره‌ڕای‌‌ئه‌وه‌ی‌‌چه‌ندین‌جار‌به‌نده‌‌یاسایه‌‌پێشێلكراون‌و‌ ئه‌م‌ جیاجیاكانی‌‌په‌رله‌مانی‌‌كوردس���تانیش،‌ ته‌نان���ه‌ت‌ك���ه‌‌خاوه‌نی‌‌ئ���ه‌م‌یاس���ایه‌یه‌،‌چه‌ند‌ئ���ه‌م‌ جیاجی���ای‌‌ به‌ن���دی‌‌ جارێ���ك‌له‌یه‌كێك‌ كه‌‌ پێش���یلكردوه‌،‌ یاسایه‌ی‌‌له‌به‌نده‌كانیدا،‌جه‌خت‌كراوه‌ته‌وه‌‌له‌سه‌ر‌رۆژنامه‌نوسان‌ ئاماده‌بونی‌‌ "پێویستیی‌‌په‌یوه‌ندیی���ان‌ چاالكییان���ه‌ی‌‌ ل���ه‌و‌به‌پیش���ه‌كانیانه‌وه‌‌هه‌یه‌"،‌به‌اڵم‌چه‌ند‌جارێك،‌ئه‌م‌په‌رله‌مانه‌ی‌‌كوردس���تان‌و‌دامه‌زراوه‌كان���ی‌‌دیك���ه‌ی‌‌حكومه‌ت���ی‌‌هه‌رێ���م،‌كه‌‌به‌رێ���ز‌س���ه‌فین‌دزه‌یی‌‌وته‌بێژی‌‌حكومه‌ته‌كه‌یه‌،‌پێش���یلی‌‌ئه‌و‌به‌نده‌و‌چه‌ندین‌به‌ندی‌‌دیكه‌ی‌‌یاس���ای‌‌

ناوبراویان‌كردوه‌.بێ‌‌له‌وه‌،‌هه‌ر‌له‌م‌یاسای‌‌رۆژنامه‌گه‌ریی‌‌لێش���اوێك‌كۆتوبه‌ند‌ ژماره‌‌)35(ه‌دا،‌خراونه‌ته‌‌سه‌ر‌ئازادیی‌‌رۆژنامه‌نوسیی‌‌و‌چه‌ندین‌ده‌س���ته‌واژه‌ی‌‌الستیكیی‌وه‌ك‌نه‌رێت..‌ )ئاسایش���ی‌‌گش���تی‌،‌داب‌و‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌به‌ته‌واوی‌‌ هتد(ی‌‌تێدایه‌،‌بێ‌‌رونكرابنه‌وه‌‌مه‌به‌س���ت‌له‌و‌ده‌سته‌واژه‌‌الس���تیكییانه‌‌چیی���ه‌و‌دواج���ار‌ئ���ه‌و‌ده‌س���ته‌واژانه‌یش،‌‌بونه‌ته‌‌ئاس���ته‌نگ‌له‌به‌رده‌م‌ئازادیی‌‌باڵوكردنه‌وه‌و‌ئازادیی‌‌

راده‌ربڕیندا‌له‌كوردستان.‌ئاس���ته‌نگی‌‌دیكه‌ی‌‌به‌رده‌م‌ئازادیی‌‌رۆژنامه‌نوس���یی‌‌له‌كوردس���تان،‌ل���ه‌و‌هه‌ڕه‌ش���انه‌دایه‌‌كه‌‌جاروب���ار‌ده‌كرێنه‌‌سه‌ر‌رۆژنامه‌نوسان‌و‌هه‌ندێ‌‌له‌دامه‌زراوه‌‌میدیاییه‌كان‌له‌كوردس���تان،‌بێ‌‌ئه‌وه‌ی‌‌به‌دواداچون���ی‌‌ته‌واوه‌تییان‌بۆ‌بكرێت‌و‌ئه‌نجامده‌رانی‌‌هه‌ڕه‌ش���ه‌كان،‌راده‌ستی‌‌

دادگا‌بكرێن.ئاسته‌نگێكی‌‌دیكه‌ی‌‌به‌رده‌م‌ئازادیی‌‌رۆژنامه‌نوسیی‌‌له‌كوردستان،‌له‌وه‌دایه‌:‌جاروب���ار‌له‌الیه‌ن‌هه‌ن���دێ‌‌دادوه‌ره‌وه‌‌له‌كوردس���تان،‌مامه‌ڵه‌‌له‌گه‌ڵ‌یاس���ای‌‌رۆژنامه‌گه‌ری���ی‌‌ژماره‌‌)35(دا‌ناكرێت،‌

به‌ڵكو‌به‌پێی‌‌یاسای‌‌سزادانی‌‌عیراقیی‌‌ژماره‌‌111ی‌‌س���اڵی‌‌1969،‌به‌شێكی‌‌ئه‌و‌س���كااڵیانه‌‌ده‌بینرێ���ن،‌كه‌‌له‌دژی‌‌دامه‌زراوه‌‌ نوس���ه‌ران‌و‌ رۆژنامه‌نوسان‌و‌

میدیاییه‌كان‌تۆماركراون!له‌گه‌ڵ‌ئه‌وانه‌یش���دا،‌ك���ه‌م‌نین‌ئه‌و‌نوسه‌رو‌رۆژنامه‌نوسانه‌ی‌‌له‌سه‌ر‌ئازادیی‌‌باڵوكردنه‌وه‌و‌راده‌ربڕین،‌كوژراون،‌یان‌زیندانیك���راون‌)كه‌‌خ���ۆم‌یه‌كێكم‌له‌و‌قوربانییانه‌و‌له‌سه‌ر‌هه‌واڵێك،‌‌34رۆژ‌زیندانیك���راوم(،‌یان‌لێیاندراوه‌،‌یاخود‌س���وكایه‌تییان‌پێك���راوه‌،‌هه‌روه‌كچۆن‌راپۆرت���ه‌‌نێوده‌وڵه‌تیی‌‌و‌ناوخۆییه‌كانی‌‌تایب���ه‌ت‌به‌مافه‌كان‌به‌گش���تی‌‌و‌مافی‌‌جه‌ختیان‌ به‌تایبه‌تی‌،‌ رۆژنامه‌نوس���ان‌دواینیان‌ ك���ه‌‌ كردوه‌ت���ه‌وه‌،‌ له‌س���ه‌ر‌راپۆرته‌كه‌ی‌‌رێكخراوی‌‌"هیومان‌رایتس‌وۆچ"ه‌،‌كه‌‌وته‌بێژی‌‌فه‌رمیی‌‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێ���م،‌له‌به‌ش���ێكی‌‌دیك���ه‌ی‌‌ئ���ه‌و‌ره‌خنه‌ی‌‌ رۆژنامه‌نوس���ییه‌یدا،‌ لێدوانه‌‌لێده‌گرێ���ت!‌له‌كاتێكدا‌ئ���ه‌و‌راپۆرته‌،‌له‌الیه‌ن‌رێكخراوێكی‌‌پیشه‌یی‌‌و‌بێالیه‌نی‌‌ته‌نانه‌ت‌ تۆمارك���راوه‌و‌ ئه‌مریكیی���ه‌وه‌‌له‌راپۆرته‌كانی‌‌دیكه‌ی‌‌ئه‌و‌رێكخراوه‌دا،‌ئه‌مه‌ریكای���ش‌ پێش���ێلكارییه‌كانی‌‌رۆژنامه‌نوس���یی‌‌ به‌ئازادیی‌‌ به‌رانب���ه‌ر‌باڵوكراونه‌ت���ه‌وه‌،‌له‌كاتێكدا‌زیاد‌له‌‌100س���اڵه‌،‌میدی���ا‌له‌ئه‌مه‌ری���كادا‌بوه‌ته‌‌

"ده‌سه‌اڵتی‌‌چواره‌م".

به‌كورتی‌:ئ���ه‌وه‌ی‌‌له‌م‌هه‌رێمی‌‌كوردس���تانه‌دا‌راده‌ربڕی���ن‌و‌ ئازادی���ی‌‌ له‌ب���واری‌‌ئ���ه‌و‌ ده‌گوزه‌رێ���ت،‌ باڵوكردن���ه‌وه‌دا‌ئازادییه‌‌زۆره‌،‌یان‌ئه‌و‌ئازادییه‌‌ره‌هایه‌‌نیی���ه‌؛‌ك���ه‌‌وته‌بێژه‌ك���ه‌ی‌‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێ���م‌جه‌خت���ی‌‌له‌س���ه‌ر‌ده‌كاته‌وه‌،‌به‌ڵك���و‌ته‌نه���ا‌په‌راوێزێك���ی‌‌ئازادیی‌‌هه‌یه‌و‌ رۆژنامه‌نوس���ییمان‌ راده‌ربڕین‌و‌له‌به‌رانبه‌ریشداو‌به‌هۆی‌‌ئه‌و‌په‌راوێزه‌و‌زانیارییه‌ك،‌ باڵوكردن���ه‌وه‌ی‌‌ به‌ه���ۆی‌‌یان‌رایه‌ك���ی‌‌ره‌خنه‌گرانه‌وه‌،‌كه‌م‌نین‌ئه‌و‌نوس���ه‌رو‌رۆژنامه‌نوس���انه‌ی‌‌باجی‌‌نه‌توانراوه‌‌ دواج���ار‌ داوه‌و‌ قورس���یان‌

قه‌ره‌بوی‌‌باجه‌كانیان‌بكرێته‌وه‌.

بڕگه‌ی‌‌دوه‌می‌‌لێدوانه‌كه‌له‌بڕگ���ه‌ی‌‌دوات���ری‌‌لێدوانه‌كه‌ی���دا،‌وته‌بێ���ژی‌‌فه‌رمی���ی‌‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم،‌ئه‌رك‌و‌ ئازادی���ی‌‌ "پێویس���ته‌‌ ده‌ڵێت:‌مافه‌كان‌به‌یاسا‌رێكبخرێت،‌گرفته‌كانی‌‌ئێ���ره‌‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌ئه‌و‌ئ���ه‌رك‌و‌مافانه‌‌به‌یاس���ا‌رێكنه‌خ���راوه‌،‌زۆر‌كات‌تانه‌‌و‌ته‌شهیر‌به‌كه‌سایه‌تیی‌‌خه‌ڵك‌ده‌كرێت،‌كاتێ‌‌دادگا‌دێته‌‌گۆ،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌نه‌یده‌ن‌

به‌دادگا،‌ده‌یكه‌ن‌به‌هه‌اڵ".حكومه‌ت���ی‌‌ وته‌بێ���ژی‌‌ پێده‌چ���ێ‌‌

هه‌رێ���م،‌ئاگای‌‌ل���ه‌وه‌‌نه‌بێت‌كه‌‌له‌نێو‌یاس���ای‌‌رۆژنامه‌گه‌ریی‌‌ژماره‌‌)35(دا،‌كۆمه‌ڵێ‌‌ئه‌رك‌و‌مافی‌‌رۆژنامه‌نوس���ان‌نه‌دام���ه‌زراوه‌‌ ب���ه‌اڵم‌ دیاریك���راون،‌میدیایی���ه‌كان‌و‌نه‌حكومه‌تیش‌پێیانه‌وه‌‌پابه‌ن���د‌ده‌ب���ن،‌به‌ڵكو‌زۆرج���ار‌ئه‌و‌ماف‌و‌ئه‌ركانه‌ی‌‌رۆژنامه‌نوسان‌به‌هێند‌ده‌كرێن‌و‌ پێشێلیش‌ بگره‌‌ وه‌رناگیرێن‌و‌كوردس���تان‌ په‌رله‌مانی‌‌ ئه‌وه‌ی‌‌ له‌بری‌‌به‌دواداچونی���ان‌ب���ۆ‌ب���كات،‌جاروبار‌ئ���ه‌م‌په‌رله‌مانه‌یش،‌پێش���ێلی‌‌ماف‌و‌ئه‌ركه‌كان���ی‌‌رۆژنامه‌نوس���انی‌‌كردوه‌و‌

ده‌یكات.ده‌مێكه‌‌زانراوه‌‌"بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌گۆش���ت‌نه‌گه‌نێ���ت،‌خوێ���ی‌‌تێده‌كرێت"،‌به‌اڵم‌به‌نیگه‌رانیی���ه‌وه‌،‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌مباره‌یه‌وه‌و‌س���ه‌باره‌ت‌ كوردس���تان‌و‌ له‌هه‌رێم���ی‌‌رۆژنامه‌نوس���ان‌ مافه‌كانی‌‌ به‌ئ���ه‌رك‌و‌هه‌یه‌،‌پێده‌چێ‌‌خوێیه‌كه‌‌گه‌نیی‌‌بێت،‌هه‌ربۆیه‌‌گۆش���ته‌كه‌یش‌ب���ه‌ره‌و‌گه‌نین‌

ده‌چێت.ئه‌وه‌ی‌‌له‌ب���اره‌ی‌‌ره‌وش���ی‌‌ئه‌مڕۆی‌‌رۆژنامه‌نوس���یی‌‌له‌كوردس���تان‌و‌ئ���ه‌و‌ئازادییه‌‌"ره‌ها"یه‌ی‌‌رۆژنامه‌نوس���ییه‌وه‌‌له‌كوردس���تان‌هه‌یه‌‌)كه‌‌وته‌بێژه‌كه‌ی‌‌حكومه‌ت���ی‌‌هه‌رێ���م‌جه‌ختی‌‌له‌س���ه‌ر‌ده‌كات(،‌ئه‌وه‌ی���ه‌:‌ئ���ه‌و‌دام���ه‌زراوه‌و‌راپه‌ڕاندن‌و‌ یاس���ادانان‌و‌ ده‌سه‌اڵتانه‌ی‌‌ته‌نانه‌ت‌ئه‌و‌یاسایانه‌یشی‌‌كه‌‌په‌یوه‌ندیی‌‌راسته‌وخۆیان‌به‌یاسای‌‌رۆژنامه‌گه‌ریی‌‌و‌داكۆكیكردن‌له‌میدیا‌)وه‌ك‌ده‌سه‌اڵتی‌‌چواره‌م(‌هه‌ی���ه‌،‌ئه‌وانیش‌نه‌یانتوانیوه‌‌وه‌ك‌پێویست‌ئه‌رك‌و‌به‌رپرسیارێتییان‌له‌مباره‌یه‌وه‌‌راپه‌ڕێنن،‌هه‌ربۆیه‌‌هه‌ندێ‌‌جار‌ئه‌و‌نیگه‌رانییه‌‌دروس���تده‌بێت؛‌كه‌‌میدیای‌‌كوردیی‌،‌له‌به‌رده‌م‌هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌‌هه‌روه‌ه���ا‌ باڵوكردن���ه‌وه‌و‌ ئازادی���ی‌‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌ گه‌نیندای���ه‌،‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌‌پێده‌چێ‌‌ئه‌و‌خوێیه‌مان‌نه‌بێت؛‌كه‌‌به‌ر‌

له‌گه‌نینی‌‌بگرێت.

سه‌ره‌نجام‌ده‌گه‌ینه‌‌ئه‌و‌بڕوایه‌ی‌:

-‌ره‌وشی‌‌رۆژنامه‌نوسیی‌‌له‌كوردستان،‌یاس���ایی‌‌و‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌‌ له‌ب���ه‌رده‌م‌الستیكییه‌تی‌‌كۆمه‌ڵێ‌‌ده‌سته‌واژه‌دایه‌،‌رۆژنامه‌گه‌رییدا‌ یاس���ای‌‌ له‌نێ���و‌ ك���ه‌‌مانایه‌ك���ی‌‌ به‌وه‌ی���ش‌ جێگیرك���راون‌و‌باڵوكردنه‌وه‌و‌ ئازادیی‌‌ بۆ‌ راس���ته‌قینه‌‌

راده‌ربڕین‌نه‌ماوه‌ته‌وه‌.كوردی���ی‌‌و‌ میدی���ای‌‌ به‌ش���ێكی‌‌ ‌-میدیاكاران���ی‌‌نێ���و‌میدی���ای‌‌ئه‌هلیی‌‌و‌هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌‌ له‌به‌رده‌م‌ ئۆپۆزیس���ۆن،‌راپۆرت���ه‌‌ وه‌كچ���ۆن‌ ئه‌منی���دان،‌جیاجیاكان���ی‌‌رێكخ���راوه‌كان‌جه‌ختی‌‌

له‌سه‌ر‌ده‌كه‌نه‌وه‌.له‌ب���ه‌رده‌م‌ كوردی���ی‌؛‌ میدی���ای‌‌ ‌-خێڵه‌كی���ی‌‌و‌ بونی���ادی‌‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌‌داخرانی‌‌به‌شێكی‌‌زۆری‌‌كاره‌كته‌ره‌كانی‌‌یاس���ایش‌ كه‌‌ ئێمه‌دایه‌،‌ كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‌‌نه‌یتوانی���وه‌‌به‌ر‌ل���ه‌و‌داخرانه‌‌بگرێت‌و‌س���ه‌ره‌نجام‌به‌زیان‌بۆ‌ره‌وشی‌‌ئازادیی‌‌باڵوكردنه‌وه‌و‌راده‌ربڕین‌شكاوه‌ته‌وه‌.

-‌میدیای‌‌كوردیی‌؛‌له‌به‌رده‌م‌هه‌ڕه‌شه‌ی‌‌ته‌اڵقدانی‌‌ئێتیكی‌‌رۆژنامه‌نوسیدایه‌.

له‌ب���ه‌رده‌م‌ كوردی���ی‌؛‌ میدی���ای‌‌ ‌-هه‌ڕه‌شه‌ی‌‌به‌سیاسیبوندایه‌،‌كه‌‌ئه‌وه‌یش‌پیشه‌ییه‌كه‌ی‌‌ له‌ئه‌ركه‌‌ میدیا‌ وایكردوه‌‌خاڵی‌‌بكرێت���ه‌وه‌و‌له‌بری‌‌ئه‌وه‌ی‌‌ببێته‌‌‌،"Fourth‌Power‌-ده‌سه‌اڵتی‌‌چواره‌م"به‌ش���ێكی‌‌زۆری‌‌ئه‌و‌میدیایانه‌،‌بونه‌ته‌‌ناوه‌ندێك‌بۆ‌پڕوپاگه‌ندی‌‌حزبیی‌،‌یان‌"ته‌سفییه‌كردنی‌‌حسابات"؛‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌و‌ك���ه‌س‌و‌الیه‌نانه‌ی‌‌جی���اواز‌له‌خاوه‌نی‌‌

كه‌ناڵه‌‌میدیاییه‌كان،‌بیرده‌كه‌نه‌وه‌.بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌به‌شێكی‌‌ئه‌و‌خه‌وشانه‌یش‌پێویس���تمان‌ بكرێ���ن،‌ ریش���ه‌كێش‌به‌كاره‌كته‌رگه‌لێكی‌‌سیاسیی‌‌و‌حوكمڕانه‌،‌ك���ه‌‌له‌به‌های‌‌"ده‌س���ه‌اڵتی‌‌چواره‌م"‌و‌كاریگه‌ری���ی‌‌و‌پێگه‌ی‌‌ئه‌و‌ده‌س���ه‌اڵته‌‌له‌چه‌س���پاندن‌و‌بڕه‌وپێدانی‌‌بنه‌ماكانی‌‌راده‌ربڕین‌و‌دیموكراسیی‌‌تێبگه‌ن،‌كه‌‌تا‌ئه‌م‌ساته‌وه‌خته‌،‌ژماره‌ی‌‌ئه‌و‌كاره‌كته‌ره‌‌هه‌رێمه‌دا‌ له‌م‌ حوكمڕانانه‌ی‌‌ سیاسیی‌‌و‌ل���ه‌و‌به‌هایان���ه‌‌تێده‌گ���ه‌ن،‌له‌ژماره‌ی‌‌په‌نجه‌كان���ی‌‌ده‌س���تێك‌تێپ���ه‌ڕ‌نابن،‌فه‌رمیی‌‌حكومه‌تی‌‌ وته‌بێژی‌‌ له‌كاتێكدا‌هه‌رێ���م،‌به‌وپ���ه‌ڕی‌‌ب���ڕوا‌به‌خۆبون‌و‌به‌ناوی‌‌حكومه‌ت���ی‌‌هه‌رێمه‌وه‌،‌پێمانی‌‌ده‌ڵیت:‌ئازادی���ی‌‌راده‌ربڕین‌له‌هه‌رێمی‌‌كوردستاندا‌سنوردار‌نییه‌و،‌گرفته‌كانی‌‌

ئێمه‌‌له‌زۆری‌‌ئازادییه‌كه‌دایه‌!

لێدوانه كه ی وته بێژی حكومه تی هه رێم!

ئه‌وه‌ی‌‌له‌م‌هه‌رێمی‌‌كوردستانه‌دا‌

له‌بواری‌‌ئازادیی‌‌راده‌ربڕین‌و‌

باڵوكردنه‌وه‌دا‌ده‌گوزه‌رێت،‌ئه‌و‌ئازادییه‌‌زۆره‌،‌

یان‌ئه‌و‌ئازادییه‌‌ره‌هایه‌‌نییه‌؛‌

كه‌‌وته‌بێژه‌كه‌ی‌‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم‌جه‌ختی‌‌له‌سه‌ر‌

ده‌كاته‌وه‌

میدیای‌‌كوردیی‌؛‌له‌به‌رده‌م‌هه‌ڕه‌شه‌ی‌‌بونیادی‌‌خێڵه‌كیی‌‌و‌داخرانی‌‌به‌شێكی‌‌

زۆری‌‌كاره‌كته‌ره‌كانی‌‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌‌ئێمه‌دایه‌ مه‌م‌بورهان‌قانع

Page 14: ژماره 367

سه فه ری بارزانی بۆ مۆسکۆ خوێندنه وه و لێکدان���ه وه ی زۆر هه ڵده گرێ���ت: له رووی دیپلۆماسی، جیوپۆله تیک وه سیاسه تی وزه. مۆسکۆ ئه مرۆ له به ره یه كی تره، له و دوو به ره یه ی که له ناوچه که دا له ئارادایه، به ره یه ک که بارزان���ی ئه ندامه کانی تری وه ک نه یارێ���ک ده بینێ���ت، که هه ریه ک له تاران، به غدا، دیمه شق له خۆی ده گرێت. چیرۆکی چونی بارزانی وه ها پێش���اندرا بۆ ته واوکردنی س���ه فه ره که ی باوکیه تی، ته واوکردنی خه ونی که سێک که خواستی ئه وه بوو وه ك سه رۆکی کورد بناسرێت، ئه و خه ونه ئه م���رۆ فه راهه مبووه. دیاره ئه مه دیارده یه كه که ئێمه له م نوس���ینه کورته دا نایوروژێنین چونکه بوارمان بۆ په نهانکراوه كانی سه رجه م شیکردنه وه ی

نیه. س���ه فه ری ئای���ا ده پرس���ین ئێم���ه بارزانی:هه وڵ���ه بۆ په یوه ندیکردن له گه ڵ به ره ک���ه ی ت���ردا؟ ئای���ا بارزان���ی له چ ئه م دیپلۆماسیه وه گه مه یه كی پاشخان و کاره ده کات؟ یان ئایا هه وڵی بارزانی بۆ په یوه ندیکردن به مۆسکۆوه بۆ ئه وه بوو ک���ه مۆس���کۆ وه ك به هێزتری���ن واڵتی به ره که ی ت���ر، وه ک نه یارێ���ک نه بێت، وه هێنان���ی کۆمپانی���ای نه وتی گازپرۆم بۆ هه ڵه بج���ه و جێگاکانی تر بۆ گرێدانی روس���یایه به کوردس���تانه وه، له پێناوی ئ���ه وه دا وه ها له کوردس���تان ببینێت که یه که یه كی سیاسیه که ده بێت بمێنێته وه؟ ئایا ئه م هه وڵ���ه ی بارزانی چۆن له الیه ن ئه ندامان���ی به ره که ی تر ده كه وێته وه، به تایبه تی تورکیا وه له سه روی هه موویه وه کۆمپانیا زه به الحه کانی وه ك ئێکس���ۆن و ئه وان���ی تر؟ هه ڵکۆڵی���ن بۆ وه اڵمی ئه م پرسیارانه پێویس���تی به بینینی دۆخی

ناوچه که یه به فراوانتر. س���ه ره تا چه ن���د دراوێ���ک، یه ک���ه م مێ���ژووی چوون���ی بارزانی بۆ روس���یا ده گه رێته وه بۆ س���ه رده می هه وڵی به غدا بۆ چه ککری���ن له مۆس���کۆ. هه رێم وه ك نارازیه ک له سه فقه که هه وڵی ئه وه یدا که مالیکی نزیکبکاته وه. له مۆس���کۆ خۆی له یاریه ک���ه ئامانجی خ���ۆی هه بوو، که بریتی بوو له فشار خستنه سه ر ئه مریکا، وه نزیککردن���ه وه ی ئه مریکا له خۆی، وه له هه مانکاتدا بۆ بوونی په یوه ندی له گه ڵ به ره ی دژه ئه مریکا. سه ره تا باس له پالنی چه ککرین کرا له الیه ن بارزانیه وه له روسیا، به اڵم ئه و پالن���ه ته نها به پالن مایه وه. وه ك زۆر پالنی تری هه رێم هه ر به پالنی س���ه رده نێته وه. س���ه فه ره كه دواکه وت، هه تا له چه ند رۆژی پێش���ودا ئه نجامدرا. پێش س���ه فه ری بارزانی بۆ مۆسکۆ، به دوو هه فته، ڤالدیمێر پوتین به ته له فون قسه ی له گه ڵ مالکیدا کرد، دیاره بێگومان قس���ه له س���ه ر چونی بارزانی له کرۆکی باس���ه که یاندا ب���ووه. که واته مۆس���کۆ بارزان���ی به بێ ئاگایی به غدا نابینێت، وه گۆرینه وه ی راوبۆچون له نێوان هه ردووالدا هه ب���ووه ده رباره ی چۆنێتی مامه ڵه كردن له گ���ه ڵ بارزانی���دا. هه روه ها وه ک فه الح مس���ته فا بۆ ده نگی روسیا لێداونیدا که سوریا له کرۆکی سه فه ره که دایه، وه وه ک هه موان لێ���ی ئاگادارن که نه وت و هاتنی به ش���ێکی نه فتا گازپرۆم- کۆمپانی���ای تری س���ه ره كی پالنه که بوو. سه فه ره كه له الی���ه ن حکومه تی هه رێمه وه به فه رمی له قه ڵه م���درا به اڵم له الیه ن روس���یاوه به س���ه ردانی کار ناوب���را، ده كرێت بوترێت زیات���ر بوو له کار وه که متربوو له فه رمی. دیاره ئه وه گرنگ نیه که له راستیدا چۆن بوو، ب���ه اڵم ناونانی س���ه فه ره که به جیا نیش���انه ی ئه وه یه ک���ه هه رالیه ك دیدی جیاوازی هه یه له سروش���تی سه فه ره که، روس���ه كان له گرنگ���ی که مده که نه وه وه

حكومه تی هه رێم له گرنگی زیادده کات. س���ه فه ره که له ده رئه نجامه کانی دیاره ئیمزاکردنی گرێبه ستی نوێ بوو له بواری نه وت���دا. کاتێ���ک له روس���یا ده روانی���ن له گه ڵ ده بینی���ن ش���ێوازی مامه ڵ���ه ی سامانی سروش���تیدا زیاتر سیاسیه نه ک ئاب���وری. ئه مه چ له ناوخۆی روس���یا وه چ له ده ره وه ی. شاره زای گه وره ی بواری وزه دانی���ال یه رگن له چه ندین نوس���یندا به تایبه ت له کتێبی ژه کوێس���ت به باشی ئه مه مان بۆ روون ده کاته وه. بۆیه ده بێت سه ره تا قسه له س���ه ر ئامانجی سیاسی بکه ی���ن. دیاره سیاس���ه ت لێ���ره زیاتر سیاس���ه تی وزه و جیوپۆله تیک���ه ئینجا سیاس���ه تی جیهانی. تورکیا خواس���تی ئ���ه وه ی هه یه ک���ه ببێت���ه ناوه ند یان هه ب-ی وزه له ناوچه که دا. ئه م خه ونه ی

نه خوزراوه روس���یاوه له الی���ه ن تورکیا چونکه روسیا ده خوازێت که سه رچاوه ی یه که م بێت بۆ ئه وروپا بۆ غازو هه روه ها نه وتی���ش. کاتێک روس���یا ناتوانێت هێز به کاربهێنێت راس���ته وخۆ وه ک له ئاسیای ناوه ند ئه نجامیدا، )خوێندنه وه ی هاتنی ئازه رباینجان ب���ۆ بازاری وزه له مبواره دا سودبه خشه( ئه وا به دوای شێوازی تردا ده گه ڕێت. هاتنی ب���ۆ هه رێم و عێراق بۆ هه بوونی ده سته له سه رچاوه یه كی تر بۆ دابینکردن���ی وزه بۆ تورکی���او ئه وروپا. ب���ه م پێیه روس���یا ده خوازێ���ت ئه وه ی ئه وروپا ده خوازێت له ب���واری بازاردا که پێی ده ڵێ���ن فره کردنی س���ه رچاوه کان )دایڤێرسیفیکه یشن( به وشێوه یه نه بێت که ئه وروپا ده خوازێت. مامه ڵه كردنی روسیا له گه ڵ کۆمپانیا گه وره کانی وزه دا نیشانی ئه دا که روسیا هه میشه له په یوه ندیه کی

ب���ووه قه یراناوی���دا شکس���تخواردوی له گه ڵ ئ���ه م کۆمپانیایانه دا، که بۆخۆی ئاماده بوونی���ان له هه رێ���م مایه ی بێزاری ئه و کۆمپانیایانه یه. س���ه رباری ئه مه وه زیاتر گرنگتر تورکیای���ه. وه ك هه ندێک سه رچاوه ی دیپلۆماتی ئاماژه یان پێدا که ئامانجی روسیا له دیداری بارزانی ئه وه بوو که ئاس���تی نزیکایه تی له گه ڵ تورکیادا که مبکاته وه. بۆیه خێرا له س���ه روبه ندی س���ه فه ره که ی بارزانی تورکیا په یوه ندی به به غداوه کرد وه کێش���ه ی یاس���ایی و نایاس���ایی وزه ی هه رێم���ی جارێکی تر به الی به غدا ش���کانه وه. به مانایه كی تر تورکیا پاڵپشتی هه رێم بوو له راکێشانی بۆری نه وت، س���ه رباری به غ���دا، به اڵم له س���ه ردانی بارزانی بۆ مۆسکۆ ئه نکه ره به به غ���دای راگه یاند که به بێ ره زامه ندی ئه وان هه نگاوی وه ها نانێت. ئه م په یامه بۆئه وه بوو که بارزانی ئاگاداربکاته وه که نزیکبوون���ه وه ی له به ره ک���ه ی تر یاریه ک نی���ه که ئ���ه و ب���ه ئاس���انی ده توانێت بیکات، به ڵک���و تورکیا ده توانێت هه موو رێس���ه که ی لێب���کات به خ���وری. له وه ئه چێت بارزانی هه س���تی به پش���کۆی ژێری پێی کردبێت بۆیه ئێستا له هه وڵی بینین���ی رۆڵه که ی ج���ه الل تاڵه بانیدایه، ک���ه یان���ی عێراقی ب���وون، وه هه وڵدان بۆ س���ه قامگیری عێراق. نزیکبوونه وه ی تورکی���ا له به غ���دا چاوه رواننه کراو نه بوو چونکه ئه وه خواس���تی ئه مریکاش بوو. له هه مانکات���دا ئاش���تی تورکی���ا له گه ڵ په که ک���ه دا رۆڵی بارزان���ی الواز کردوه، چونکه ه���ه ر زوو ده بینین ک���ه تورکیا له ئیمرالی���ه وه له گه ڵ په ی���ه ده دا مامه ڵه ده کات ن���ه ک له هه ولێ���ره وه، به تایبه ت هه وڵی هه ولێر بۆ فه راهه مکردنی خواستی تورکی���ا ب���ێ به رهه م بوو. ئاش���به تاڵی 1975ده رئه نجامی خیانه ت نه بوو، که به خیانه ت ناوده برێت ته نها بۆ شاردنه وه ی شۆرشی ئه وه ی مه س���ه له که یه. راستی ک���وردی توان���ه وه الوازی تێگه ش���تنی دیپلۆماس���ی جیوپۆله تیک ب���وو. ئه مرۆ ل���ه و مێژووه که س ناوێرێ���ت ئه زموون وه ربگرێت. ئه وه ی بارزانی گرنگه فێربێت کوردستان وانه یه یه: جیوپۆله تیکی ئه م له هه ن���اوی رۆژهه اڵت���ی ناوه راس���تدایه، ب���ه الیه نگری و دژایه تی ئ���ه م الو ئه و ال جیوپۆله تیکی ده دۆرێت. هه میشه کورد کوردس���تان له سویسرا ده چێت، داخراو و چ���وارد ه ور دراو به هێ���زی گه وره جگه له بێالیه نی هیچ رێگایه كی تری نیه. دیاره

بێالنی به مانا کوردیه سه قه ته که ی نا.

بیروڕا)367( سێشه ممه 142013/3/5

ده‌ینوسێت

خوێندنه وه ی سه فه ره که ی بارزانی بۆ مۆسکۆ

[email protected]

بەهمەن حەسەن

هی���وادارم تاکۆتای���ی ئ���ەم نامەی���ە لەگەڵمدابن و لەباری سەرنجتان ئاگادارم

بکەنەوە. لەراس���تیدا نازان���م بۆئ���ەم چەن���د وشەیە دەنوس���م، بەاڵم پێموایە ئەمە ئەو کارەیە ک���ە دەبێت بیکەم و لێرەدا چەند ش���تێک بڵێ�م. ماوەی سێ ساڵە لەزانکۆی ئەمەریکی لەعێراق سلێمانی خوێندکارم، لەم ماوەیەدا زۆرترین شتی قس���ەم زۆرترین تێبینیکردوە. خراپم پێوت���راوە، بوغزێندراوم و زۆرترین کات نەزانانە ئازادیم لێسەندراوەتەوە. لێرە لەژێر ناوی ئازادی و زانستگاریدا، رۆژانە

چەندین کەس بێڕێزییان پێدەکرێت.لێ���رەدا دەبێ���ت ئ���ەوەش بڵێم کە ئ���ەم هەمو کات���ە ئەگەر قس���ەیەکم کردبێت، مەبەس���تێکی باش���م هەبوە، باش���ی و خراپ���ی ب���ەردەوام ب���ەاڵم تائێستا بەخراپ وەرگیراون. قسەکانم ئەوەندەی قس���ەکانمدا لەسەرلەبەری کارمەن���دان و خوێندکاران���ی نەزان���ی ئەم زانکۆیە مەبەس���ت ب���ون، بەهیچ پش���تی دەس���تەکانی ش���ێوەیەک زانکۆکە مەبەس���ت نەب���ون. هەربۆیە ب���ەردەوام پێموابوە کە دەرخس���تنی کەموکورتییەکان- بێگوێدانە تۆنەکەی- کارێک���ی باش بوە. ئەمە بەپێچەوانەی تێڕوانینی ئەوانەی کوێرانە دەس���تیان زانکۆی پێداهەڵدانی سیستمی داوەتە ئەمەریکی کە هێشتاش بۆ بەزانکۆبون

زۆری لەبەرە. گەر کەسێک هەڵسانگادن بۆ ئەم دو جۆرە تێڕوانین���ە لەزانکۆی ئەمەریکی سوپاس���گوزاری بێگوم���ان ب���کات، رەخنەکان دەبێت، بۆیە من جنێوەکان، لەکەدارکردن���ەکان س���زادانەکان و وەردەگرم. بێپای���ەن بەسوپاس���ێكی تائێستا، جیاواز لەهەمو ئەو شوێنانەی بینیوم���ن، تێبینیم کردوە ئەم زانکۆیە بەدەس���ت دو ش���تەوە نااڵندویەت���ی، یەکەم نەزانی، دوەم خراپی سیستمی

بەڕێوەبردن. ئەگەر سەرەتا لەسەر پێدراوی یەکەم کەمێک رونکردن���ەوە بدەین، دەبینین لەڕێگ���ەی کۆمەڵێ���ک چەمک���ی زۆر

قەبەوە پەردە بەسەر نەزانی ئەندامانی ئ���ەم زانکۆی���ەدا دراوە. لێرەش���دا بۆ بەرچاورون���ی هەموان، نەزانی هەموانم مەبەستە)لەناویانیش���دا خ���ۆم(، واتە زانک���ۆو کارمەندان���ی خوێن���دکاران، وانەبێ���ژەکان. وردبونەوەیەکی س���ادە دەکرێ���ت گەواهیدەری ئەو راس���تییە بێ���ت کە چۆن نەزان���ی وەک خۆرەکە بەربۆتە گیانی یەک بەیەکی ئەندامانی ئاس���تەکاندا، لەهەمو زانکۆی���ە. ئەم کراوەتە نەزانییەک���ی شکۆبەخش���انە س���یمای هەموان. بۆم���ن و زۆرێک گەر ئارەزوی وردبونەوە بکەین، زۆر سەیرە ئەو هەم���و گۆڕانە بێبنەمایانە ببینین. ئ���ەوەش س���ەیرە لەم م���اوە کەمەی دەس���تەبەکاربونی ئ���ەم زانکۆی���ەدا، بەرهەمهێن���راون ت���اک کۆمەڵێ���ک کەمێش���کیان لەهەم���و کات بچوکترە. ئەگەر ئارامی و پێکەوەژیان مەبەس���تی ئەم زانکۆیە بوبێت، ئەوە لەئێس���تاوە ئ���ەو خەون���ە دەبینرێ���ت. مەرگ���ی خوێندکاران بونەتە دو بەرە- هەندێک کات زیاتری���ش- ب���ێ هەبون���ی هیچ ج���ۆرە تێگەیش���تن و بیرکردنەوەیەکی

واقیعییانە. ه���ۆکاری ئەمەش دەکرێت نەزان���ی بێ���ت، هەربۆیە هەرکەس���ەو لەپێناو سەپاندنی نەزانی خۆیدا ئەودی

رەتدەکاتەوە. دەکرێ���ت ئەم نامەیە گش���تاندنێکی گەورەی پێوە دیاربێت، بەاڵم لەڕاستیدا ئەمە وێنەی گش���تی ئ���ەم زانکۆیەیە،

بەدڵمان بێت یاخودنا. کاتێک کە دەڵێم نەزانی، مەبەس���تم دەرگا داخس���تنە لەب���ەردەم فێربون، ئەمەش بەهۆی هەستکردن بەگەیشتنە لوتکەی���ە لەالی���ەن پێکهاتەکانی ئەم بونەتە هەم���وان لێرەدا زانکۆی���ەوە. خاوەن���ی بۆچونی خۆی���ان - دەکرێت ئەم���ە ش���تێکی ب���اش بێ���ت- بەاڵم بۆچونەکان لێ���رەدا رەگیان لەنەزانیی

ورەتکردنەوەدا داکوتیوە. لێرە، س���ەرلەبەری کلت���ورو ژیاری دونیا خراوەتە ژێر پرسیارو سەرلەبەری قبوڵ���ە ئەوەش���ی رەتدەکرێت���ەوە. هەرئەوەی���ە کە بەکەوچ���ک دەکرێتە مێش���کی خوێن���دکاران و پێکهاتەکانی

دیکەی زانکۆکەوە. هەربۆی���ە ئەنجامی ئ���ەم کارە وەک فروانی رەتکردنەوەیەکی دەرکەوت���وە بەدوای خۆیدا هێناوە. ئێستا دۆخەکە گەیش���تۆتە ئاس���تێک گ���ەر رەخن���ە لەهاوپۆلەک���ەت، مامۆس���تاکەت، یان کارمەندێک���ی بەش���ی دارای���ی بگریت ئەوە زۆر ئازادانە بێرێزیت پێدەکرێت و دەکرێت بەنەزان و دواکەوتوش بدرێیتە قەڵەم. ئەم دۆخە مەترسیدارە، چونکە تاکەکانی ئەم زانکۆیە لەدەرەوە بۆ ژیان گونج���او نەماون و بونەت���ە بونەوەرێک دەوروبەری���ش ژینگ���ەی لەخۆی���ان و دابڕاون. ئەمە زەنگێکی مەترس���یدارە وردبونەوە بەبەدواداچون و پێویس���تی هەیە. هەربۆیە، ئەم بەش���ە لەنامەکەم بەپرس���ین لەهۆکارەکانی ئەم جۆرە پێدەهێنم. کۆتایی نەزانییە لەکلتوری من دەپرسم- هیوادارم ئەمە پرسیاری ئێوەش بێ���ت- ئایا هۆکاری ئەم خراپ گۆڕانە چییە؟ ئایا دەکرێت نمونەیەکی

باشتر پێشکەش بکەین؟ئەگەر کەمێک لەبارەی خاڵی الوازی دوەم���ی زانکۆی ئەمەریک���ی لەعێراق سلێمانی چەند قسەیەک بکەم، دەبێت

لەکاربەڕێوەبردنی زانکۆی���ە ئەم بڵیم خۆیدا بێئاگایەو نەزانییەکی زۆر بەدی دەکرێ���ت. بێگومان ئەم���ە تێڕوانینی کاربەڕێوەبەرێک ئەگەر خوێندکارێکە، لەسیستمی کاری ئەم زانکۆیە وردبێتەوە دەکرێت زۆر زیاتر قوڵ ببێتەوە. ئەوەی زانکۆیەی هێش���تۆتەوە، ئ���ەم ئەمڕۆ تازەیی هەندێک لەو شتانەیە )مەبەست دروس���تکراوە تەکنەلۆژییەکان���ە ک���ە رێگەی داوە زۆر ش���ت بەشاردراوەیی بهێڵدرێتەوە( کە لێرە بەکاردەهێنرێن. بەدەر لەم���ە لێکپچرانێكی زۆر لەنێوان دوێنێ و ئەمڕۆی ئ���ەم زانکۆیەدا هەیە کە بوەتە ه���ۆی تەماویکردنی ئایندەو لەزۆرکاتیشدا خوێندکار بەهیچ جۆرێک ئاین���دە نابینێ���ت. بەب���ڕوای من بەو توانایەی لێرەدا سەرف دەکرێت، دەکرا موعجیزە بخوڵقێندرایە، واتا دەکرا شتی خەیاڵنەکردە پێشكەش بکرایە. ئەوەی جێگەی س���ەرنجە، هی���چ جیاوازییەک لەنێوان کاربەڕێوەب���ردن نییە لەنێوان کارمەندانی ک���وردو بێگانەکاندا. وەک زۆرکات کارمەندە کوردەکان لەڕۆتیندا بەماف و بێڕێزی بێپەروا گیریانکردوەو ش���کۆی بەرامبەرەکانی���ان دەک���ەن. بۆیە لێرە زۆر ئاس���اییە، کارمەندێکی کوردی ئەم زانکۆیە ببینی بڕواتە سەر جنێو قرتالەیەک ناوخۆییەکان و بەشە بەخوێندکاران بدات کاتێک داوایەکیان ئەمانیش���دا، لەبەرامب���ەر هەی���ە. کارمەندانی بیانی لەبیئاگاییەکی زۆردا دەگەڕێتەوە لەم���ە بەش���ێک دەژین. ب���ۆ ئەو راس���تییەی ک���ە ئەمانە هیچ لەکلت���وری ئەم ناوچەیە ش���ارەزانین، بۆیە ب���ەردەوام هەڵەی گەورە دەکەن. بەشێكی دیکەی هۆکارەکەش دەکرێت ئەوەبێت کە ئەمان���ە تەنیا نەزانەکانن هات���ون لێ���رە کاردەک���ەن و خەونیان هەرزانی و پارە پەیداکردنە. رەنگیشە، ک���ە لەزۆر کات���دا گومان���ی تێدانییە، هۆکاری ئ���ەم ماڵکاولیی���ەی هەردوال لەزانکۆی ئەمەریکی لەعێراق سلێمانی بێبەرنامەیی و نەبونی خەونێکە لەالیەن

ئەم زانکۆیەوە.ئەمە دەکەم���ە کۆتای���ی. هیوادارم چەند پرس���یارێکم لەالتان وروژاندبێت

لەپێناو بەرچاوڕونی هەمواندا.

شه ماڵ که ریم

هه م���و گه لێك هون���ه رو كلتورو مێژوی دێرینی ئه بێته پێناسه بۆی، كوردیش وه ك نه ته وه یه ك هه رچه نده مێژوه كه ی مێژویه ك���ی رون���اك نیی���ه و زۆرێ���ك په رته وازه ی���ی و كه موكوڕیی پێوه دیاره له چاو مێژوی گه النی خواپێداودا، به اڵم تواناو به هره ی گه وره و نایابیش���ی تێدا هه ڵكه وت���وه له زۆر بواردا شانبه ش���ان له گ���ه ڵ گه النی تردا رێی ك���ردوه ، كه بۆیبونه ته ژێرخانێكی كلتوری باش كه روی مه جلیس���ی هه بێت، به اڵم ئه وه ش بزانی���ن له چاو گه النی ت���ردا زۆر كه م بوه ، هه رچه نده لێش���یان گه ش���توه ته

چڵه پۆپه . ئه وه ی لێ���ره دا وایلێكردم ئه م چه ند دێ���ڕه بخه مه س���ه ر كاغ���ه ز ش���انۆیی پێش���ڕه وی تیپی )خۆنه یانكڕیوین(ی شانۆی كوردی بو، پاش ئه و نمایشه ی له سه ر شانۆی هۆڵی ته وار بینیم كورد واته نی به چاوی مشته ریش سه یرمكرد، مێژویه كی چل ساڵه ی به یاد هێنامه وه ، بك���ه م بینینه ك���ه م به پێویس���تمزانی به دوج���ار هه م ب���ۆ چیژوه رگرتن هه م بۆ دۆزین���ه وه ی كه موكورت���ی هه م بۆ ستایش���ی ئه و تیپه بێنازه ، كه ره نگه عیزه تی نه فس ه���ۆكاری بێنازییه كه ی بێ���ت تا ئه وه ی دیوم���ه ، حه ق، ناهه ق

بڵێم. ئه گ���ه ر یاده وه رییه كی چل س���اڵه ی یادمان، نه هێنین���ه وه به رهه مه كان���ی ئه وا ئه كه وینه هه ڵه وه هه ر كۆمێنتێك

بده ین. ئ���ه م تیپ���ه زیات���ر له چ���ل به هاره له هه ن���اوی ش���ارێكه وه هاتۆته ده ر كه ره نگه دامه زرێنه رانی هه روا له ره شه ڕاو ناوی���ان نه نابێ پێش���ڕه و، س���لێمانی هه میش���ه پێش���ڕه و تیپیش پێشڕه و، كۆمه ڵ���ێ گه نج���ی ئه و س���ه رده مه كه به ب���ڕوای من چه پ م���ه زه ب بون زۆر به جوانی بۆ ژیان روانیویانه ، هونه ریان هه ڵبژاردوه بۆ خه بات دژی چه وسانه وه به هه م���و جۆره كانیی���ه وه ، الی ئه وان

پیرۆزترو له تفه ن���گ هون���ه ر نام���ه ی نوك���ی قه ڵه م له گولله كاریگه رتربو الی ئه وان ش���انۆ ئه كادیمیایه كی گه وره بو كه جێی هه م���و كۆمه ڵی تێدا ئه بوه وه نه ك قوتابخانه یه كی بچوك، الی ئه وان دایه لۆكێ���ك، كه ئامانجی ئه پێكا له زۆر ئه وه ی به هێزتربو، روزه رد به یاننامه ی دێته وه ی���ادم ئه و دو ش���اكاره بو كه سه ره تای دروس���تبونیداو له سه ره تای س���ااڵنی حه فتاكان پێشكه ش���یانكرد، خس���تیانه خانه ی هون���ه ری نه مره وه )النه وازان، چه خماخه ( بو، كه تائێستا كاڵنه بونه ته وه ، خه ڵك���دا له یاده وه ری ئه وه ش ئ���ه و نامه یه یه كه ئ���ه و تیپه به ئه مانه ت���ه وه گه یاندویه ت���ی، بۆی���ه تائێستا دایه لۆكه كانی به رده وام به ده م

هه مو چین و تۆێژه كانی كۆمه ڵه وه یه . ئه و تیپه هه میش���ه ب���ه رده وام بوه ره س���ه ن به هونه رێك���ی له به خش���ش به ش���انۆی ك���وردی، هه ربۆیه ش دوای ساڵی )1975( ده سته وسان دانه نیشت، مۆدێلێكی نوێی داهێنا كه له ش���انۆیی )ره جه ب و پیاوخۆرانه (وه ده ستیپێكرد كه بوه هه س���انێك ب���ۆ تیژكردنه وه ی وره ی خه ڵ���ك كه توش���ی داڕمانێكی گش���تگیرو كوشنده هاتبو، كه به بڕوای من بروس���كه یه ك بو بۆ خۆسازدانه وه ش���ۆڤێنییه كانی به ڕوی مقاوه مه ت بۆ عۆجه دا، هه روه ها س���تایلێكی تایبه تی ب���ۆ خ���ۆی هه ڵب���ژارد ك���ه زۆرج���ار هیچ هه ر بناس���رێنه وه ، به رهه مه كانی نه بێت به زمانه س���اده كه ، ئه ڵێن ئه مه وه ستا هادی و جه ماعه ته كه ی عه باس و

عه لی و جه الله فه نین. پاش���ان ئاماده كردنی چه ندین كاری هون���ه ری تر وه ك مرۆڤ و ش���اره كه ی زه لكاو ئه حه ی كڕنو ئاوایی بێكه س���ه و چه ندان���ی ت���ر، هه رچه ن���ده زۆرج���ار بێده نگبون به اڵم هه مو بێده نگییه كیان شاكارێكی به دوای خۆیدا هێناوه شانۆی

كوردییان رۆشن و ئاوه دانكردۆته وه . الی ئ���ه م تیپ���ه هونه ر ب���ۆ هونه ر بوه ن���ه ك پله وپایه ، وه ك بیس���تومه تائێستا كرێچین و زۆر به زه حمه ت كرێی

باره گاكه ی���ان بۆ دابی���ن ئه بێت، به اڵم ئه وه ی الم سه یربو ئه وه بو له رۆژنامه ی )19( )365(ی ژم���اره ئاوێن���ه ی ئ���ه م مانگه دا به رچاومك���ه وت لێدوانی یه كێك له ئه ندامه كان���ی بو، كه گله یی ئه كات ته له فزیۆنه كان له كه ناڵه كان���ی ئه ڵێت رێكالممان بۆ ناكه ن بۆ ئه م ئیشه نوێیه مان. بڵێی رۆژگار وایكردبێت ئه و ته له فزێۆن یه كه م دامه زرێنه ری تیپه ی بو ل���ه دوای س���اڵی )1991( له یادیان چوبێت یان پاره جێگه ی به هونه ر له ق كردبێت، یان شاره زای ره وتی هونه ری

مه مله كه ت نه بن، ب���ا ئه مانه و گه لێكی تری���ش به جێبهێلین ب���ۆ خوێنه ر خۆی

حوكم بدات. هه ڵبژاردنی نه یانكڕیوی���ن(! )خ���ۆ وه س���تایی س���ه لیقه و ناونیش���ان ئه وێت. لێ���ره دا ئه ڵێ���م له هه ڵبژاردنی نوسه ری پێكاویه تی. ناونیش���انه كه دا شانۆییه كه یه كێكه له كه ڵه نوسه ره كانی ش���انۆی میس���ری، بۆیه لێره دا هه قی خۆیه ت���ی بڵی���م كورداندنه كه ی دكتۆر شێركۆ عه بدواڵ، له نوسینه كه ی ) لینین ئه لڕه مل���ی( كه متر نییه و وه س���تایی و ت���ه واو له وه دای���ه ده س���تره نگینی عه گاله كه ی له سه ر البردوه و مشكییه كی

كوردی له سه رناوه . جگه له و زمانه س���اده یه ی كه به هیچ ج���ۆرێ گرفت���ی تێ���دا نیی���ه و راده ی تێگه یش���تن و حاڵیبون بۆ هه مو چین و

توێژه كان تیایدا ره چاوكراوه . ده رهێن���ان، ره نگ���ه من ل���ه م بواره نه زانم، به اڵم ئه وه نده ی من ئیشه كانی ئه و تیپه م دیبێ زۆریش ش���انۆیی ترم به س���ه ركردبێته وه ئازادی حه مه بچكۆل ئه م به سه لیقه یی گه شه ئه ستێره یه كی ته ڕده ستانه و زۆر له وه دایه ده رهێنه ره ده قه ك���ه ی ئارایش���ی به كارامه ی���ی كردوه و كه م و كوڕییه كانی س���واغداوه و جوانكارییه ك���ی تێداكردوه كه له قوڕی ده ق توانیویه تی په یكه رێ به رجه س���ته

بكات رۆحی له به ردابێت . ئه كت���ه ره كان: ره نگ���ه زیاده بێ من باس له ئه كته ره كان و رۆڵه كانیان بكه م، وه ستا عه لی و جه الله فه نی؟ النه وازانم پێویس���تی ئه وه ی یاد، ئه هێنێت���ه وه به باكردن���ه رۆڵ���ی كه ریم س���اڵحه كه دوارۆژ بۆ ئ���ه وه ! ئه و دو خانمه ش كه من یه كه مجاره له س���ه ر شانۆ ئه یانبینم ئه وه یان ئومێ���دی بوێرین س���ونبولی لێئه كرێت ببنه ئه ستێره یه كی جیهانی و به لۆكاڵ���ی نه مێننه وه . رۆڵ���ی ئه وانی تریش هه مویان نایابن كه دیاره ئه وه ش

بۆ ئه زمونی تیپه كه ئه گه ڕێته وه .

سێهەم ساڵم لەزانکۆی ئەمەریکی

تیپه بێنازه كه ی پێشڕه وی شانۆی كوردی

ئه م تیپه زیاتر له چل به هاره

له هه ناوی شارێكه وه هاتۆته ده ر كه ره نگه

دامه زرێنه رانی هه روا له ره شه ڕاو

ناویان نه نابێ پێشڕه و، سلێمانی هه میشه پێشڕه و

تیپیش پێشڕه و

ئەم زانکۆیە بەدەست دو شتەوە نااڵندویەتی، یەکەم

نەزانی، دوەم خراپی سیستمی

بەڕێوەبردن

له وه ئه چێت بارزانی هه ستی

به پشکۆی ژێری پێی کردبێت بۆیه

ئێستا له هه وڵی بینینی رۆڵه که ی جه الل تاڵه بانیدایه

19 »»

Page 15: ژماره 367

15 (367( سێشه ممه 2013/3/5 تەندروستی

له‌هه‌رێمی‌‌نه‌وتدا‌له‌‌‌41منداڵ‌منداڵێك‌ده‌مرێت

له هه رێمێكدا ك����ه بودجه ی ته رخانكراوی ب����ۆ س����اڵی 2013، 14 ترلی����ۆن و 406 ملیار و 735 ملی����ۆن دیناره كه %10.4 كۆی بودجه ی گش����تی عێ����راق ده كات، ب����ه اڵم رێ����ژه ی مردنی من����دااڵن له خوار ته مه نی پێنج ساڵ رو له هه ڵكشانه ، ئه مه له كاتێكدایه كه گه وره ترین رێژه ی مردنی خوار ته م����ه ن پێنج س����اڵ ده كه وێته وه

واڵتانی ئه فریقاوه .مردنی ژماره ی زۆری منداڵ نیشانده ره بۆ خراپی دۆخی ته ندروس����تی له هه رێمی نه وتدا، ب����ه اڵم رێكخراوی ته ندروس����تی جیهانی كه مكردن����ه وه ی رێژه ی ته مه نی منداڵ ب����ۆ 5.5 به ئامانج����ی چواره می

خۆی داناوه .هه رێم����ی پارێ����زگاری له هه رس����ێ دهۆك، س����لێمانی و هه ولێرو كوردستان رێژه ی له دایكبونی منداڵ له س����اڵی 2010 ، 1400028 منداڵ����ه ، زۆرتری����ن رێ����ژه ی به اڵم سلێمانییه ، له شاری له دایكبونیش بۆ س����اڵی 2011، ئه و رێژه به رزبوه ته وه

بۆ 155118 منداڵ.ژماره ی مردنی منداڵ كه متر له مانگێك له س����اڵی 2010 بریتییه له 1092 منداڵ، له س����اڵی 2011 ئه و رێژه یه هه ڵكش����انی به خۆی����ه وه بینی����وه ب����ۆ 1297 منداڵ، ئه گه ر به رێژه ی سه دی دیاری بكه ین ئه وا

18.77% ده كات.رێژه ی مردنی منداڵ����ی ته مه ن كه متر له 5 س����اڵ له ساڵی 2010 دا 602 منداڵ بوه ، به اڵم بۆ س����اڵی 2011 به رزبوه ته وه بۆ 837 منداڵ، ئه گه ر به راوردی ئه و دو ساڵه بكه ین ئه وا 39.03% منداڵ زیادی

كردوه .به پ����ی راپۆرت����ی ه����ه ردو رێكخراوی ته ندروس����تی جیهانی WHO یۆنیسكۆ ك����ه له 15 ئه یلولی 2011 باڵوكراوه ته وه ، ئام����اژه به وه ده كات ك����ه رێژه ی مردنی منداڵ����ی كه مت����ر له پێنج س����اڵ له واڵته پێش����كه توه كاندا یه ك منداڵ����ه به رانبه ر 143 منداڵ����ی زین����دو، هه روه ها له واڵتی ئه فریقاشدا له كۆی 8 منداڵ یه ك منداڵ

ده مرێت.ئه گه ر ته نها ساڵی 2011 هه رێم ژماره ی له دایكب����وان 155118 منداڵ����ه ، مردنی منداڵی كه متر له پێنج ساڵ 3745 منداڵ ب����وه ، واته هه ر 41 حاڵ����ه ت له دایكبون یه ك منداڵ مردوه ، ئه مه ش سێ هێنده و نیوی رێ����ژه ی مردنی مندااڵن����ه له واڵته

پێشكه وتوه كاندا.ژماره ی مردنی ئه و مندااڵنه ی به مردویی له دایكب����ون له س����اڵی 2010 له هه رێم����ی كوردستاندا 1521 حاڵه ت بوه ، زۆرترینی ئه و رێژه یه ش له شاری دهۆك بوه ، به اڵم له س����اڵی 2011 به رزبوه ت����ه وه بۆ 1386 حاڵه ت به هه مان شێوه زۆرترین له شاری

دهۆك بوه .ل����ه وه ش مه ترس����یدارتر ئه وه یه كه بۆ ه����ه ر 1000 منداڵێك 10 منداڵ به مردویی له دایكبون، ئه مه له كاتێكدایه كه ژماره ی منداڵ له دایكبوانی ساڵی 2011، 140028 ب����وه ، ل����ه و ژماره ی����ه ش 1421 من����داڵ

به مردویی له دایكبون.ب����ه اڵم له س����اڵی 2011 بۆ ه����ه ر 1000 منداڵێك 9 منداڵ به مردویی له دایكبوه ، واته له كۆی 155118 منداڵ 1386 منداڵ

به مردویی له دایكبون.كۆی ئه و مندااڵنه ی به مردویی له دایكبون له ساڵی 2010 بۆ 2011 گه یشتوه ته 2807 منداڵ ك����ه تێكڕا ده كات����ه 1402 منداڵ

له سالێكداو 117 منداڵ له مانگێكدا.كۆی گش����تی ژم����اره ی مردنی منداڵی كه متر له پێنج ساڵ له 2010 گه یشتوه ته 3301 من����داڵ، ب����ه اڵم له س����اڵی 2011

به رزبوه ته وه بۆ 3745 .به اڵم رێژه ی مردنی دایكان دوای دانانی كۆرپه له كانیان له ساڵی 2010 (11(دایك ب����وه ، له س����اڵی 2012 (12( دایك بوه ، ئه مه ش به به راورد به واڵتانی پێشكه وتوه

ئه وه ش مایه دڵخۆشییه .ئه گه رچ����ی رێكخ����راوی ته ندروس����تی جیهان����ی WHO ده توانێ����ت زۆرب����ه ی مندااڵن له م����ردن رزگارب����كات به رێگای س����اده و ئاس����ان ئه ویش چاودێریكردنی دایكان����ی دوگیان����ه ت����ا دوای قۆناغ����ی له دایكب����ون و گه یش����تنی كۆرپه له كانیان

به ته مه نی دوساڵی .ئ����ه وه ی ئاماژه مان پێكرد نیش����انه ی دۆخی ناله ب����اری ته ندروس����تی دایكانی دوگی����ان و كۆرپه كانیانه كه به رپرس����ی س����ه ره كیش حكومه تی هه رێم و وه زاره تی

ته ندروستییه !

ئاژار به‌سكی‌‌به‌تاڵ‌وه‌رزش‌بكه‌ دو هه فته جارێك

ئیسماعیل عوسمان ده ینوسێت

وه رزش����كردن به گش����تی و تۆپ����ی پێ له ئاره زوه كانی منداڵ به تایبه ت یه كێكه به تایبه تی له قۆناغی س����ه ره تای رۆژانه و ره نگه به چه ند كاتژمێرێك خه ریكی ئه م جۆره وه رزشه بن، به اڵم ئه وه ی لێره دا گرنگ����ه دایك و باوكان بیزانن ئه وه یه كه منداڵ كاتێك وه رزش ده كات پێویستی به خواردن زیاتره وه ك له كاتی ئاس����ایی بۆیه چه ند خۆراكێكی س����ه ره كی هه یه كه پێویس����ته بدرێت به من����داڵ له كاتی وه رزش����كردن. ئه مان����ه ی خ����واره وه ش

نمونه ی ئه و خۆراكانه ن بۆ منداڵ.له خۆراكه یه كێكه نیشاسته : یه كه م: پێویس����ته من����داڵ و س����ه ره كییه كانی ئه و خواردن����ه ی ده یخ����وات به تایبه تی له نیوه ڕۆ نیوه ی یان زیاتری نیشاس����ته بێت. هه روه ها به گش����تیش ده بێت ئه و نیشاسته یه ی ئه و ده یخوات خۆراكانه ی تێ����دا بێت ك����ه به خ����او هه ڵده مژرێت. خۆراكه كانی����ش بریتی����ن له برنج و نان و مه عكه رۆن����ی و په تاته . ئ����ه م خواردنانه ده ده ن خ����او ب����ه رده وام و وزه یه ك����ی به من����داڵ و یارمه ت����ی ده ده ن بۆ ئه وه ی ب����ه كات به وزه یه كی بتوانێ����ت وه رزش

باشه وه .1- پڕۆتی����ن. یه كێك����ی ت����ره ل����ه و ب����ۆ پێویس����ته ك����ه خواردنان����ه ی دروس����تكردنی ماس����ولكه كانی له ش����ی منداڵی وه رزشكار. بۆیه پێویسته له %10 بۆ15% خواردنه كانی پرۆتینی تێدا بێت. ئه و خواردنانه ی پرۆتینی تێدایه بریتین له پاقله مه نییه كان وه ك نیس����ك و نۆك و فاسۆلیا و پاقله و گۆشتی سورو مریشك و

ماسی .ئ����ه و 2- چه وریی����ه كان. پێویس����ته خواردنه ی ده خورێ����ت 25% بۆ 30% ی چه وریان تێ����دا بێت، چونك����ه له كاتی وه رزشی به رده وامی منداڵ له ش چه وری زۆرت����ر ده س����وتێنێت به مه ش له ش����ی له كاتی زیات����ره به چه وری پێویس����تی

وه رزشی به رده وام.

چه ند تێبینییه ك بۆ وه رزشه وانه كان به گشتی و بۆ منداڵ به تایبه تی .

• پێویس����ته پ����اش س����ێ كاتژمێر له نانخواردن وه رزش بكرێت.

•ئاو خواردنه وه له كاتی وه رزشكردن.

ئه و كه س���انه ی به سكی به تاڵ وه رزش ده كه ن له 20% چه وری زیاتر ده سوتێنن به ب���ه راورد ب���ه و كه س���انه ی به تێری

وه رزش ده كه ن.نوێ���ی توێژینه وه یه ك���ی به پ���ێ ئه مه ریكی ئه و كه سانه ی رۆژانه پێش وه رزش راهێنان و به یانی ، نانخواردنی ده كه ن له 20% زیاتر چه وری له ش���یان ده س���وتێت به به راورد به و كه س���انه ی كاته كان���ی ت���ر وه رزش ده كه ن. ئه م توێژینه وه ی���ه زیاتر له كۆمه ڵه پیاوێك ئه نجامیان���داوه ك���ه كراب���ون ب���ه دو گروپه وه ، یه كێكیان ئه و كه سانه بون

به پێ رێیانده كرد یان ئامێری راكردنیان به كارده هێنا به یانیان له كاتژمێر 9 بۆ 10 وه رزشیان ده كرد به بێ نانخواردنی به یان���ی ، هه روه ها گروپ���ی دوه م ئه و كه س���انه بون كه وه رزش و راهێنانیان ده ك���رد به یانیان له پ���اش نانخواردن دواتر وه رزشكردن، 90خوله ك پاشان ئ���ه م دو گروپه ی���ان هێن���او له ژه می نیوه ڕۆدا چه ند جۆرێك���ی خواردنیان بۆ دانان له بابه تی ش���یره مه نییه كان و مه عكه رۆنی و هه ن���دێ خواردنی تر بۆ

ئه وه ی هه ست به تێری بكه ن. ئه و ده ركه وت بۆیان توێژه ره وه كان

وه رزشیان نانخواردن پێش كه سانه ی ده ك���رد كه متر له نی���وه رۆدا ئاره زوی نانخواردنی���ان هه ب���و هه روه ها كه متر كالۆری���ان وه رده گ���رت ب���ۆ ئ���ه وه ی قه ره ب���وی برس���ێتییه كه یان بكه نه وه به به راورد به و كه سانه ی به پێچه وانه ی وه رزشیان ده خوارد و نانیان ئه وانه وه

ده كرد. له وه شكردوه باسیان توێژینه وه كان كه گرنگی ئ���ه م لێكۆڵینه وه یه بۆ ئه و كه سانه باش���ه كه كێشیان زۆره و بیر له ڕێگه چاره یه ك ده كه نه وه بۆ رزگاربون

له چه وری زیاده ی له ش.

به پێی لێكۆڵینه وه یه كی نوێی پزیشكی ئه و كه سانه ی بۆ ماوه ی چوار كاتژمێر له سه ر كورسی داده نیشن به شێوه یه كی گه وره ئه گه ری توشبونیان به نه خۆشییه ش���ه كره و وه ك درێژخایه نه كان���ی

شێرپه نجه زیاد ده كات.ئه لعه ره بیه ، ئاوێنه : ئه و لێكۆڵینه وه یه ئه مه ریكی كنساس-س���یتی له زانكۆی له س���ه ر 64 هه زار كه س ئه نجامدراوه و ده ركه وتوه ئه و كه س���انه ی كه رۆژانه له چ���وار كاتژمێ���ر زیاتر داده نیش���ن ئه گ���ه ری توش���بونیان به نه خۆش���ییه درێژخایه ن���ه كان به رێژه یه ك���ی به رچاو

به رز ده بێته وه .ئه و توێژینه وه یه هۆكاری ئه وه شی بۆ ئه وه گه ڕاندۆته وه كه له كاتی دانیشتندا، خوێن به ئاس���ایی هاتوچۆ ناكات و وزه

كه متر به كاردێت ك���ه ئه مه ش ده بێته هۆی قه ڵه وی و دروستكردنی نه خۆشی رێ���ژه ی له كه س���ه كه دا و درێژخای���ه ن كۆلس���تڕۆڵی زیانبه خ���ش له خوێن���دا

به رزده كاته وه . تویژینه وه ك���ه ئاماژه ی به وه ش���داوه كه زۆر دانیش���تن له ژنان زیاتر كێشه ی هه یه وه ك له پی���اوان، چونكه له كاتی زۆر دانیش���تندا گ���ه ر پی���اوان له %90 ببن درێژخایه نه كان نه خۆشییه توشی

ئه وه ژنان ده گاته %200. ئ���ه و توێژینه وه ی���ه جه خت له وه ش ده كات���ه وه كه له و كات���ه ی ماوه یه كی زۆر به ه���ۆی كاركردنه وه داده نیش���یت پێویس���ته هه ندێك وه رزش���ی ئاسان قاچه كان و به تایبه تی بده ی���ت ئه نجام

مل و شان.

ل���ه و خواردنانه ی یه كێك���ه می���وه ته نه���ا له كات���ی خواردندا س���ودی به ڵك���و ده توانرێت لێوه رناگیرێ���ت، س���ودی لێوه ربگیرێت بۆ جوانكردن و پاراستنی پێس���ت له تیشكی هه تاو، چونكه چه ندی���ن ڤیتامیناتی تێدایه ب���ۆ رزگاربونی پێس���ت له میكرۆب و به كتری���ای زیانبه خ���ش، یه كێك له و گیراوان���ه ش كه له م وه رزه س���ودی می���وه ی گی���راوه ی لێوه رده گری���ن

مزره مه نییه كانه .

پێكهاته كه ه���ه ر میوه یه ك���ی مزره مه نی وه ك پرته قاڵ، لیم���ۆ، نارنج، الله نگی كه ده خورێ���ت توێكڵه ك���ه ی هه ڵبگره و پاش���ان وش���كی بكه ره وه و بیهاڕه ، دوات���ر ی���ه ك كه وچكی گ���ه وره له و وش���كراوه یه له گه ڵ نیو كوپ ماستی شیرین و روبعه كوپێك زه یتی زه یتون و

كه وچكێك���ی گ���ه وره هه نگوین و دو كه وچك ئاردی گه نمه ش���امی تێكه ڵ بكه و بۆ ماوه ی ده خوله ك له س���ه ر ده م و چاوت دایبنێ و پاش���ان به ئاوی

سارد بیشۆ.

ماس���ك بۆ البردنی خاڵه ره شه كانی پێست

ماس���كانه ی ل���ه و ت���ر یه كێك���ی به كارده هێنرێ���ت ب���ۆ پاككردنه وه ی ده موچاو له و خاڵه ره شانه ی پێست و رزگاركردنی له و س���وتاوییه ی به هۆی تیشكی خۆره و توشی ده بێت بریتییه

له ماسكی پیازو سركه .

پێكهاته كه روبعه كوپێك ئاوی پیاز، 3 كه وچك س���ركه ، هه ردو پێكهاته ك���ه تێكه ڵ به یه ك ده كرێ���ت و رۆژانه به لۆكه یه ك ده م و چاوه كه ی پێ پاك ده كه یته وه .

زۆر‌دامه‌نیشه‌،‌چونكه‌‌توشی‌شه‌كره‌‌ده‌بیت

له‌به‌هاردا‌ماسكی‌‌میوه‌و‌پیاز‌بۆ‌

پێستت‌به‌كاربهێنه

كاتێك منداڵه كه ت وه رزشی كرد ئاگاداری خواردنه كه ی به

Page 16: ژماره 367

‌‌‌ئا:‌عه‌باس‌ره‌سوڵ

نزیكه‌ی‌‌‌9ساڵه‌‌په‌یمانگای‌‌ته‌كنیكی‌‌شارۆچكه‌ی‌‌دوكان‌دامه‌زراوه‌‌و‌تائێستا‌

‌6قۆناغی‌‌له‌ده‌رچوانی‌‌خاوه‌ن‌بڕوانامه‌ی‌‌دبلۆمی‌‌به‌بێ‌‌بونی‌‌بینای‌‌

سه‌ربه‌خۆی‌‌به‌ڕێ‌‌كردوه‌‌و‌كۆی‌‌ده‌رچوان‌و‌خوێندكارانی‌‌ئێستاشی‌‌

له‌ژێر‌هه‌لومه‌رجی‌‌نه‌بونی‌‌بیناو‌هۆڵی‌‌تایبه‌تمه‌نددا‌وانه‌‌ده‌خوێنن،‌له‌كۆی‌‌‌10په‌یمانگا‌و‌كۆلیج‌ته‌نها‌قه‌زای‌‌دوكان‌بێ‌‌بینا‌ماوه‌و‌به‌رێوه‌به‌ری‌‌ئه‌ندازه‌ی‌‌بیناسازی‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌

زانكۆی‌‌پۆلیته‌كنیكیش‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌كات"‌هێشتا‌پرۆژه‌ی‌‌كه‌مپی‌‌دوكان‌له‌ئه‌نجومه‌نی‌‌وه‌زیرانه‌‌و‌چاوه‌ڕوانی‌‌ره‌زامه‌ندی‌‌ئه‌وانین‌بۆ‌ده‌ستپێكردن"

هۆڵه‌كان‌نه‌گونجاون‌و‌به‌ناچاری‌‌بۆ‌خوێندنی‌‌به‌كارده‌هێنین

ب���ۆ‌س���اڵی‌‌خوێندن���ی‌‌‌2013-2012به‌هه‌م���و‌به‌ش���ه‌كان‌و‌ه���ه‌ردو‌ده‌وامی‌‌به‌یانیان‌و‌ئێ���واران‌‌2139خوێندنكاری‌‌وه‌رگرت���وه‌‌ك���ه‌‌ل���ه‌دوای‌‌په‌یمان���گای‌‌ته‌كنیكی‌‌س���لێمانی‌‌به‌پله‌ی‌‌یه‌كه‌م‌دێت‌له‌روی‌‌ژماره‌ی‌‌خوێندنكاره‌وه‌‌كه‌‌له‌هه‌ر‌ده‌وامێكدا‌ده‌كاته‌‌8ده‌س���ته‌‌خوێندكار‌و‌

هه‌ر‌ده‌سته‌یه‌ش‌چه‌ند‌گروپێكه‌ئێس���تا‌‌2بینا‌بۆ‌خوێندن‌به‌كاردێت‌كه‌‌یه‌كێكیان‌قایمقامییه‌تی‌‌كۆنی‌‌قه‌زای‌‌دوكانه‌و‌ئه‌ویتریش‌هۆڵه‌كانی‌‌كتێبخانه‌ی‌‌گشتی‌‌دوكانه‌‌كه‌‌به‌وته‌ی‌‌خوێندكاران"‌هۆڵه‌كان‌گونجاونین‌و‌هۆڵی‌‌گه‌وره‌‌و‌خوارو‌نه‌ش���یاون‌بۆ‌بینینی‌‌بۆرد‌و‌داتاشۆ‌زۆر‌خراپن"‌هه‌روه‌ها‌ئه‌و‌دو‌بینایه‌ش‌زیاتر‌مامۆستا‌ دورن،‌ له‌یه‌كتر‌ له‌كیلۆمه‌ترێك‌له‌تیف���ی‌‌جێگ���ری‌‌راگ���ری‌‌په‌یمانگای‌‌ته‌كنیكی‌‌دوكانیش‌دانی‌‌به‌و‌راستییه‌دا‌نا‌و‌وتی‌‌"به‌ناچ���اری‌‌به‌كاریانده‌هێنین"‌هه‌روه‌ها‌به‌كۆی‌‌ئه‌و‌هه‌شت‌ده‌سته‌یه‌‌‌6هۆڵی‌‌خوێندن‌و‌‌6موخته‌به‌ری‌‌هه‌یه‌‌كه‌‌هیچیان‌ستانده‌رو‌گونجاونین‌بۆ‌خوێندن‌و‌ئه‌مه‌ش‌زه‌حم���ه‌ت‌و‌بارگرانییه‌كی‌‌زۆری‌‌به‌سه‌ر‌خوێندكاران‌و‌ته‌نانه‌ت‌مامۆستاو‌

كارمه‌نده‌كانیشه‌وه‌‌دروستكردوه‌.شایانی‌‌باسه‌‌تائێستا‌ته‌نها‌په‌یمانگای‌‌دوكان‌به‌بێ‌‌بینا‌ماوه‌ته‌وه‌‌و‌مامۆس���تا‌له‌تیف‌ئه‌وه‌ش���ی‌‌به‌نمونه‌‌هێنایه‌وه‌‌كه‌‌ده‌ربه‌ندیخان‌ ته‌كنینك���ی‌‌ په‌یمان���گای‌‌

س���اڵێك‌دوای‌‌په‌یمان���گای‌‌دوكانی���ش‌دام���ه‌زراوه‌‌كه‌چ���ی‌‌مامۆس���تا‌له‌تیف‌وتی‌"ئ���ه‌وان‌به‌حه‌قق���ه‌ت‌په‌یمان���گان‌و‌

خاوه‌نی‌‌بینای‌‌خۆیانن"‌

به‌شه‌ناوخۆییه‌كانمان‌بۆ‌كۆنترۆڵ‌ناکرێت

په‌یمانگاكه‌‌ئه‌مساڵ‌‌12به‌شه‌ناوخۆیی‌هه‌یه‌‌كه‌‌هه‌مویان‌خانوی‌‌مااڵنن‌و‌‌10یان‌بۆ‌كچانه‌‌و‌دوانیان‌كوڕانه‌‌له‌ناو‌كۆاڵن‌و‌گه‌ڕه‌كه‌كان���ی‌‌هاواڵتیان���ن‌له‌بارودۆخی‌‌ش���ارۆچكه‌كه‌دا،‌ هاتوچ���ۆی‌‌ خراپ���ی‌‌له‌هۆڵه‌كانی‌‌ رێ���گا‌ نیوكاتژمێر‌ نزیكه‌ی‌‌خوێندن‌دورن،‌كچ���ه‌‌خوێندكارێك‌كه‌‌ح���ه‌زی‌‌له‌ناوهاتن���ی‌‌نییه‌‌وت���ی‌‌"‌ئه‌م‌دوكانه‌‌پاص‌و‌ته‌كس���ی‌‌تێدا‌نییه‌‌و‌به‌پێ‌‌ده‌رۆی���ن‌بۆ‌ده‌وام‌و‌س���ه‌رماو‌گه‌رمامان‌ده‌ب���ێ‌"‌م.‌له‌تی���ف‌وتی‌‌"‌ئی���داره‌ی‌‌به‌شه‌ناوخۆییه‌كان‌بۆ‌ئێمه‌‌زۆر‌قورسه‌‌و‌بێ‌‌بونی‌‌بین���ای‌‌تایبه‌ت‌ناتوانرێ‌‌وه‌ك‌

پێویست‌كۆنترۆڵ‌بكرێت"له‌مباره‌یه‌وه‌‌كچ���ه‌‌خوێندكاره‌كه‌‌وتی‌‌"بێ‌‌كێشه‌و‌كه‌موكوڕی‌‌نین‌و‌پاسه‌وان‌و‌پۆلیس���مان‌نیی���ه‌‌و‌ئه‌مه‌ش‌له‌س���ااڵنی‌‌رابردودا‌كێش���ه‌ی‌‌ناخۆش‌و‌ناش���یرینی‌‌بۆ‌كچان‌دروستكردوه‌"‌له‌مباره‌یه‌وه‌‌م.‌له‌تیف‌جێگری‌‌راگر‌وتی‌‌"ئێمه‌‌مه‌رجی‌‌

ئه‌وه‌مان‌له‌گه‌ڵ‌خوێندكاره‌كانمان‌كردوه‌‌به‌ش���ه‌ناوخۆییه‌كانمان‌ له‌ئێس���تادا‌ كه‌‌به‌و‌جۆره‌ن‌و‌هه‌مو‌ش���تێكیان‌بۆ‌دابین‌ده‌كه‌ین‌به‌اڵم‌س���ه‌الحیه‌تی‌‌پاسه‌وانمان‌تیمێك���ی‌‌ ئ���ه‌وه‌‌ له‌جیات���ی‌‌ نیی���ه‌‌و‌چاودێری‌‌ سه‌رپه‌رش���تی‌‌و‌ كارمه‌ندانمان‌ده‌كه‌ن"هه‌روه‌ه���ا‌ به‌ش���ه‌ناوخۆییه‌كان‌"تائێس���تا‌ وتیش���ی‌‌ راگ���ر‌ جێگ���ری‌‌له‌به‌ش���ی‌‌ خوێندكارانم���ان‌هانداوه‌‌كه‌‌

ناوخۆیی‌نه‌مێننه‌وه‌‌و‌هاتوچۆ‌بكه‌ن"

ئه‌و‌جێگایه‌ی‌‌بۆ‌دروستكردنی‌‌بیناكه‌مان‌دانراوه‌،‌نه‌شیاوه‌

به‌وته‌ی‌‌مامۆستا‌له‌تیف‌حامید‌جێگری‌‌"دواكه‌وتنی‌‌ دوكان‌ په‌یمان���گای‌‌ راگری‌‌دابینكردنی‌‌زه‌وی‌و‌دواتر‌به‌شیاو‌نه‌زانینی‌‌ئه‌و‌جێگایه‌ی‌‌ك���ه‌‌بۆمان‌ته‌رخانكرا‌دو‌هۆكاری‌‌س���ه‌ره‌كی‌‌ب���ون‌له‌دواكه‌وتنی‌‌به‌وه‌ش‌ س���ه‌باره‌ت‌ په‌یمانگاكه‌"‌ بینای‌‌كه‌‌جارێك‌پ���اره‌ی‌‌پرۆژه‌كه‌‌گه‌ڕابێته‌وه‌‌بۆ‌ده‌س���ته‌‌و‌بینای‌‌په‌یمانگای‌‌زانستی‌‌كۆمبپیوت���ه‌ری‌‌پێ‌‌جێبه‌جێ‌‌كرابێت‌م.‌فازیل‌ره‌ش���ید‌به‌رێوه‌به‌ری‌‌ئه‌ندازیاری‌‌له‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌زانك���ۆی‌‌پۆلیته‌كنیكی‌‌س���لێمانی‌‌وتی‌‌"پاره‌ی‌‌پرۆژه‌ی‌‌كامپی‌‌دوكان‌م���اوه‌‌و‌ئه‌وكاتی���ش‌ب���ۆ‌دوكان‌یه‌كالنه‌ب���وه‌وه‌‌وه‌زاره‌تیش‌به‌پێی‌‌پالن‌و‌

ئه‌وله‌وییه‌ت‌پرۆژه‌كانی‌‌خۆی‌‌جێ‌‌به‌جێ‌‌ده‌كات"‌هه‌روه‌ها‌م.‌فازیل‌ئاماژه‌ش���ی‌‌به‌وه‌دا‌كه‌‌له‌ئێستادا‌مامه‌ڵه‌ی‌‌پرۆژه‌كه‌‌له‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌‌وه‌زیران���ه‌‌چونك���ه‌‌هه‌ر‌پرۆژه‌ی���ه‌ك‌له‌‌5ملی���ار‌زیاتری‌‌تێبچێت‌له‌ده‌ستی‌‌سه‌رۆكایه‌تیه‌كه‌یاندا‌نامێنێت.كامپێكی‌‌مۆدێرن‌وه‌ك‌قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌‌

دانراوه‌نه‌بون���ی‌‌و‌ ه���ۆكاری‌‌ ه���ه‌ردو‌ دوای‌‌به‌باش‌نه‌زانینی‌‌زه‌وییه‌‌ته‌رخانكراوه‌كه‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌ده‌سته‌ی‌‌ئه‌وكات‌بڕیاریداوه‌‌گه‌وره‌و‌ كامپێك���ی‌‌ "دروس���تكردنی‌‌ به‌‌مۆدێرن"‌قه‌ره‌بوی‌‌په‌یمانگای‌‌ته‌كنینكی‌‌دوكان‌بكاته‌وه‌‌ئه‌ویش‌كه‌مپێكی‌‌مۆدێرنی‌‌گه‌وره‌ی���ه‌و‌‌130ملی���ۆن‌دین���ار‌دراوه‌‌به‌دیزاینی‌‌نه‌خشه‌كه‌ی‌‌و‌‌33ملیاریش‌بۆ‌جێبه‌جێكردن‌ته‌رخانكراوه‌‌و‌ته‌نده‌ره‌كه‌ی‌‌ب���ۆ‌كۆمپانیای‌‌تابلێ���ی‌‌ئێرانی‌‌ده‌رچوه‌‌زۆنی‌‌یه‌كه‌می‌‌پرۆژه‌كه‌‌‌11ملیار‌و‌نیوی‌‌تێده‌چێ‌.‌ئه‌و‌كه‌مپه‌ش‌هێشتا‌له‌قۆناغی‌‌

پێش‌جێبه‌جێكردندایه‌.دواسه‌رنجیش���ه‌‌ جێ���گای‌‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‌پالن���ی‌‌ باڵوكراوه‌كان���ی‌‌ له‌نه‌خش���ه‌و‌كه‌مپه‌‌ وه‌زاره‌تدا‌ زانكۆ‌و‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌تازه‌ك���ه‌‌‌2000خوێن���دكار‌له‌خۆده‌گرێت‌كه‌چی‌‌هه‌ر‌ئێستا‌ئه‌مساڵ‌زیاترله‌‌‌2600

خوێندكاری‌‌هه‌یه‌.

زه‌وییه‌كه‌یان‌به‌دڵ‌نییه‌

له‌ئێستادا‌‌50دۆنم‌زه‌وی‌‌به‌ژماره‌‌424/1له‌كه‌رت���ی‌‌31ی‌‌كه‌لكه‌س���ماق‌بۆ‌بینای‌‌دیاریك���راوه‌‌ ته‌كنیك���ی‌‌ په‌یمان���گای‌‌ك���ه‌‌له‌گ���رد‌و‌به‌رزاییه‌كان���ی‌‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌شارۆچكه‌ی‌‌دوكانه‌‌و‌له‌سه‌ر‌رێگای‌رانیه‌،‌خه‌ڵكی‌‌ناوچه‌كه‌ش‌شاره‌وانی‌‌و‌ئیداره‌ی‌‌به‌خراپ���ی‌‌ تۆمه‌تبارده‌ك���ه‌ن‌ دوكان‌شوێنه‌كه‌‌و‌كه‌می‌‌كاریگه‌رییه‌‌جوانكاری‌‌و‌ئابوری‌‌و‌مه‌عریفییه‌كانی‌‌له‌س���ه‌ر‌دوكان‌ئه‌گه‌ر‌له‌و‌ش���وێنه‌‌دور‌و‌خراپه‌دا‌بێت‌و‌هێش���تا‌هه‌ندێ‌‌خه‌ڵك‌له‌وه‌‌ده‌ترس���ن‌

حكومه‌ت‌په‌یمانگاكه‌‌دابخات.م.‌له‌تی���ف‌حامی���د‌جێگ���ری‌‌راگ���ر‌به‌ئاوێن���ه‌ی‌‌وت‌"ئێم���ه‌‌ده‌مانویس���ت‌له‌مه‌دخه‌لی‌‌ په‌یمانگاك���ه‌‌ بینای‌‌ موڵكو‌دی���ار‌و‌ بێت���و‌ دوكان‌ ش���ارۆچكه‌ی‌‌شارۆچكه‌كه‌دا‌ له‌جوانكردنی‌‌ به‌رچاوبێت‌چونكه‌‌په‌یمان���گای‌‌ته‌كنیكی‌‌به‌رزترین‌به‌اڵم‌ له‌قه‌زاكه‌دا،‌ مه‌عریفیی���ه‌‌ ده‌زگای‌‌ئه‌و‌ش���وێنه‌ی‌‌پێمان���دراوه‌‌له‌كۆتاییه‌و‌

شوێنی‌‌ده‌رچونه‌‌له‌دوكان"

په‌یمانگای‌‌ته‌كنیكی‌‌دوكان

له‌‌‌2004/5/24فه‌رمانی‌‌ژماره‌)3437(ی‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌‌وه‌زیران‌له‌‌‌2004‌/6/2فه‌رمان���ی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌خوێندن���ی‌‌بااڵ‌بۆ‌كردن���ه‌وه‌ی‌‌ئه‌م‌په‌یمانگای���ه‌‌ده‌رچوه‌‌و‌تیایدا‌ده‌س���تی‌‌ له‌2006-‌2007خوێندن‌پ���ێ‌‌ك���ردوه‌،‌س���ه‌ره‌تا‌به‌مه‌به‌س���تی‌‌تایب���ه‌ت‌ په‌یمانگایه‌ك���ی‌‌ كردن���ه‌وه‌ی‌‌به‌س���ینه‌ما‌و‌گه‌ش���توگوزار‌بوه‌‌و‌به‌شی‌‌ته‌كنیكی‌‌ په‌یمان���گای‌‌ گه‌ش���توگوزاری‌‌س���لێمانی‌‌بۆ‌گوێزرایه‌وه‌‌و‌س���ینه‌ماش‌هه‌رگی���ز‌نه‌كرای���ه‌وه‌،‌دواجاری���ش‌ئه‌و‌بیرۆكه‌ی���ه‌‌وه‌رگ���ه‌ڕا‌بۆ‌دروس���تكردنی‌‌له‌ئێس���تادا‌ ته‌كنیك���ی‌‌و‌ په‌یمان���گای‌‌كارگێ���ڕی‌‌ كارگێ���ڕی‌كارو‌ به‌ش���ه‌كانی‌‌ئه‌لكترۆنیكی‌‌ ژمێری���اری‌‌و‌ بانك���ه‌كان‌و‌تێدایه‌‌و‌جگه‌‌له‌ئه‌لكترۆنیك‌به‌ش���ه‌كانی‌‌ت���ر‌هه‌ردو‌ده‌وامی‌‌ئێ���واران‌و‌به‌یانیانی‌‌هه‌یه‌.‌س���ه‌باره‌ت‌به‌كردنه‌وه‌ی‌‌كۆلیجی‌‌ته‌كنیك���ی‌‌و‌زانك���ۆی‌‌پۆلیته‌كنی���ك‌م.‌له‌تیف‌وتی‌‌"‌هێش���تا‌ئه‌و‌مه‌س���ه‌له‌یه‌‌له‌توێژینه‌وه‌دایه‌و‌بڕی���اری‌‌لێ‌‌نه‌دراوه‌‌و‌ئ���ه‌وه‌‌ ده‌توانێ���ت‌ وه‌زاره‌ت‌ پالن���ی‌‌

یه‌كالبكاته‌وه‌"

‌‌‌ئا:‌ئاراس‌عوسمان

دوای‌‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌نێو‌قوتابخانه‌و‌خوێندنگاكانی‌‌كوردستان‌داوا‌له‌و‌مامۆستایانه‌‌كراوه‌‌كه‌‌ئه‌ندامی‌‌ئه‌و‌رێكخراوه‌ن‌یان‌ده‌بنه‌‌ئه‌ندام‌بڕی‌‌‌18هه‌زار‌دیناریان‌لێ‌‌وه‌ربگیرێت،‌ئه‌مه‌‌ناره‌زایی‌‌زۆرێك‌له‌مامۆستایانی‌‌به‌دوای‌‌خۆی‌‌هێناوه‌،‌مامۆستایه‌ك‌پێیوایه‌‌كه‌‌هیچ‌جیاوازییه‌ك‌نییه‌‌له‌نێوان‌ئه‌م‌رێكخراوه‌ی‌‌ئێستاو‌پێشو‌له‌به‌رئه‌وه‌‌مامۆستا‌هه‌یه‌‌

ئه‌مساڵ‌بۆته‌‌ئه‌ندام‌پاره‌ی‌‌ساڵی‌‌پێشوی‌‌لێ‌داوا‌ده‌كرێت،‌ئه‌ندامێكی‌‌سكرتارییه‌تی‌‌رێكخراوه‌كه‌ش‌ده‌ڵێت"‌بڕیاره‌‌كۆبونه‌وه‌یه‌ك‌ئه‌نجام‌بده‌ین‌كه‌‌ئایا‌پێویسته‌‌له‌سه‌رجه‌م‌مامۆستایانی‌‌ئه‌ندامی‌‌كۆن‌و‌تازه‌‌ئه‌و‌‌18هه‌زاره‌‌

وه‌ربگیرێت.‌

سه‌روه‌ر‌كه‌ریم‌كه‌‌پیشه‌ی‌‌مامۆستای‌‌زمانی‌‌عه‌ره‌بییه‌و‌ماوه‌ی‌‌هه‌ش���ت‌ساڵه‌‌مامۆستایه‌و‌پێنج‌ساڵه‌‌ئه‌ندامی‌‌رێكخراوی‌‌یه‌كێت���ی‌‌مامۆس���تایانی‌‌كوردس���تانه‌‌بۆچونی‌‌وای���ه‌"‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌كوردس���تان‌هه‌یه‌‌به‌ن���اوی‌‌رێكخراوه‌كان���ه‌وه‌‌جگه‌‌له‌به‌هه‌ده‌ردان‌و‌كات‌به‌سه‌ربردن‌به‌ناوی‌‌جیاوازه‌وه‌‌سودێكی‌‌مرۆیی‌‌و‌نیشتیمانی‌‌ئه‌وتۆیان‌نه‌بوه‌،‌ئه‌و‌رێكخراوه‌ی‌‌بۆخۆم‌ماوه‌ی‌‌پێنج‌ساڵه‌‌ئه‌ندامم،‌له‌به‌رامبه‌ر‌سوكایه‌تی‌‌و‌دواكه‌وتنی‌‌پێداویستییه‌كانی‌‌قوتابخانه‌و‌خوێندنگاكان‌و‌چه‌ندین‌كاری‌‌پێویست‌بۆ‌مامۆستا،‌ته‌نهاو‌هه‌ندێكجار‌به‌شه‌رمێكه‌وه‌‌نوزه‌یه‌كی‌‌لێوه‌‌هاتوه‌و‌تا‌گه‌یشتوه‌ته‌‌به‌یاننامه‌یه‌كی‌‌ساردو‌سڕ.وه‌ك‌مامۆستا‌سه‌روه‌ر‌ده‌ڵێت"‌بونی‌‌رێكخراو‌واته‌‌ملكه‌چب���ون‌بۆ‌هه‌ندێك‌بڕی���ارو‌فه‌رمانی‌‌حزبی‌‌نه‌ك‌پیش���ه‌و‌

زانستی‌‌كه‌‌س���ودێكی‌‌گشتی‌‌و‌تایبه‌تی‌‌بێت‌بۆ‌مامۆس���تا،‌‌ئه‌گه‌ر‌حزبه‌كانیان‌رازینه‌بن‌ ئۆپۆزیسیۆنه‌وه‌‌ به‌ده‌سه‌اڵت‌و‌له‌س���ه‌ر‌هه‌ر‌كارێك‌ئ���ه‌وا‌هه‌نگاوێك‌ناچێته‌‌پێشه‌وه‌،‌له‌ئێستادا‌داوای‌‌بڕی‌‌‌18هه‌زار‌دینارمان‌لێده‌كه‌ن‌به‌مه‌به‌ستی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌مامۆس���تا‌هه‌ر‌پێویس���تییه‌كی‌‌هه‌بو‌له‌نه‌خۆش���ی‌‌و‌هه‌ندێك‌هاوكاریی‌‌تر،‌به‌اڵم‌براده‌رم���ان‌هه‌یه‌‌هه‌فته‌یه‌ك‌نابێت‌بوه‌ته‌‌ئه‌ن���دام‌جیاوازی‌‌نه‌كراوه‌‌له‌نێ���وان‌ئه‌و‌مامۆس���تایه‌و‌ئێمه‌دا‌كه‌‌چه‌ندین‌س���اڵه‌‌ئه‌ندامین،‌بۆیه‌‌پێموایه‌‌ئه‌م‌رێكخراوه‌‌پێشتر‌به‌ئۆپۆزیسیۆنه‌وه‌‌تاكو‌ده‌سه‌اڵت‌هه‌موی‌‌ته‌نها‌قسه‌یه‌كی‌‌زۆربو‌ك���ه‌‌چی‌‌ده‌كه‌ن‌بۆ‌مامۆس���تا،‌ئێس���تاش‌ده‌بینی‌‌ئ���ه‌وه‌‌حاڵی‌‌مادی‌‌و‌

مرۆیی‌‌مامۆستاكانمانه‌.ش���ادان‌عومه‌ر‌كه‌‌ماوه‌ی‌‌دو‌س���اڵه‌‌پیش���ه‌ی‌‌مامۆس���تای‌‌كۆمه‌اڵیه‌تییه‌‌،‌له‌ب���اره‌ی‌‌ئه‌ندامبون���ه‌وه‌‌باس���ی‌‌له‌وه‌‌قوتابخانه‌كه‌مان‌ به‌رێوه‌ب���ه‌ری‌‌ ك���رد"‌مامۆس���تایان‌ ك���ه‌‌ پێیراگه‌یاندی���ن‌هه‌ركه‌س���ێك‌ده‌بێته‌‌ئه‌ندام،‌پێویسته‌‌ب���ڕی‌‌‌18هه‌زار‌دین���اری‌‌لێوه‌ربگرین،‌ئێمه‌ش‌هه‌ندێك‌مامۆستاین‌كه‌‌تا‌كاتی‌‌ئه‌و‌بڕیاره‌‌نه‌بوینه‌ته‌‌ئه‌ندام‌و‌پێمانباش‌بوه‌‌ئه‌ندام‌بین‌له‌م‌رێكخراوه‌ی‌‌ئێس���تا‌ئۆپۆزیسیۆنی‌‌ به‌حس���اب‌ به‌شێكی‌‌ كه‌‌تێدایه‌،‌به‌اڵم‌جێگه‌ی‌‌پرس���یاره‌‌ئه‌گه‌ر‌وابێت‌ئێمه‌‌پاره‌ی‌‌س���اڵی‌‌پێش���و‌به‌چ‌هۆیه‌كه‌وه‌‌بده‌ی���ن،‌له‌كاتێكدا‌ئه‌ندامی‌‌

ئه‌م‌رێكخراوه‌‌نه‌بوین.ش���ادان‌عومه‌ر‌ئه‌وه‌ش‌ده‌پرس���ێت"‌ئه‌ندامانی‌‌رێكخراوی‌‌یه‌كێتی‌‌مامۆستایان‌ئه‌و‌به‌رێزانه‌‌له‌س���ه‌ره‌وه‌‌‌بۆ‌تا‌ئێستا‌له‌سه‌ر‌ئه‌و‌جیاوازی‌‌ئه‌ندامبونه‌ی‌‌پێشوو‌ئێستای‌‌زۆرێك‌له‌مامۆستایان‌هه‌ستیان‌به‌م‌تێبینی‌‌و‌س���ه‌رنجه‌‌نه‌كردوه‌؟‌یان‌

ئاگادارن‌و‌خۆیان‌بێده‌نگكردوه‌.‌له‌الیه‌كی‌‌ت���ره‌وه‌‌گۆنا‌ره‌حیم‌كه‌‌‌11ساڵه‌‌مامۆس���تایه‌و‌‌ماوه‌ی‌‌سێ‌‌ساڵه‌‌به‌رێوه‌به‌ری‌‌قوتابخانه‌یه‌‌هێما‌بۆ‌ئه‌وه‌‌ده‌كات"‌ئ���ه‌و‌بڕیاره‌ی‌‌بۆم���ان‌هاتوه‌‌به‌سه‌رجه‌م‌مامۆس���تایانمان‌راگه‌یاندوه‌‌كه‌‌هیچ‌كه‌س���ێك‌به‌زۆر‌ئه‌و‌بڕه‌‌پاره‌ی‌‌به‌اڵم‌ ئاره‌زومه‌ندانه‌یه‌،‌ لێوه‌رناگیرێت‌و‌بۆخۆم‌منیش‌تێبینیم‌هه‌یه‌‌له‌سه‌ر‌ئه‌م‌داوای���ه‌ی‌‌كه‌‌هه‌ر‌ئه‌ندامێك‌پێویس���ته‌‌بڕی‌‌‌18هه‌زار‌دینار‌بدات‌بۆ‌رێكخراوی‌‌یه‌كێتی‌‌مامۆستایان،‌جیاوازی‌‌نه‌كراوه‌‌له‌نێوان‌ئه‌ندامی‌‌پێش���وو‌ئێستای‌‌ئه‌م‌رێكخ���راوه‌،‌بۆیه‌‌مامۆس���تایان‌ده‌ڵێن‌

ئه‌وه‌ی‌‌لێیان‌وه‌رده‌گیرێت‌له‌پای‌‌چییه‌‌كه‌‌ئه‌وان‌ئه‌ندامی‌‌ساڵی‌‌پێشو‌نه‌بون‌و‌

ئێستا‌پاره‌ی‌‌ئه‌وكات‌بده‌ن.ئه‌و‌به‌رێوه‌به‌ره‌‌جه‌ختی‌‌له‌وه‌كرده‌وه‌"‌ئه‌گه‌ر‌رێكخراوی‌‌یه‌كێتی‌‌مامۆس���تایان‌بۆ‌ئه‌وه‌‌دامه‌زرابێ���ت‌كه‌‌ته‌نها‌خۆیان‌له‌هه‌ندێك‌پۆست‌و‌زه‌وی‌..‌هتد‌سودمه‌ند‌بێت،‌به‌راستی‌‌ئه‌مه‌‌كاره‌ساته‌و‌ده‌بێت‌رێكخراو‌بۆ‌ئه‌وه‌‌بێت‌كه‌‌داكۆكیكارێكی‌‌راسته‌قینه‌‌بێت‌له‌مامۆستایان‌و‌رێگربێت‌له‌و‌هه‌مو‌سوكایه‌تییانه‌ی‌‌پێیانده‌كرێت‌و‌ته‌نها‌س���ه‌رقاڵ‌نه‌ب���ن‌به‌كۆكردنه‌وه‌ی‌‌مامۆس���تایان‌و‌ ئابون���ه‌ی‌‌ مانگان���ه‌ی‌‌ئاگاداری‌‌موعاناتی‌‌مامۆستایان‌نه‌بن.

به‌رهه‌م‌مسته‌فا‌ئه‌ندامی‌‌سكرتاریه‌تی‌‌كوردس���تان‌ مامۆس���تایانی‌‌ یه‌كێت���ی‌‌س���ه‌باره‌ت‌به‌وه‌ی‌‌بۆچی‌‌ئ���ه‌و‌خانوو‌یه‌كه‌ی‌‌نیشته‌جێبونانه‌‌هه‌مو‌مامۆستایان‌سودمه‌ندبونه‌‌ رایگه‌یاند"ئه‌و‌ ناگرێته‌وه‌‌په‌یوه‌ندی‌‌به‌حكومه‌ت���ه‌وه‌‌نییه‌‌به‌ڵكو‌دراوه‌ته‌‌رێكخراوی‌‌یه‌كێتی‌‌مامۆستایان‌له‌هه‌رسێ‌‌پارێزگای‌‌هه‌ولێرو‌سلێمانی‌‌و‌گه‌رمیانی���ش‌ له‌هه‌وڵدای���ن‌ ده���ۆك‌و‌بگرێته‌وه‌،‌زه‌ویی���ه‌كان‌به‌ناوی‌‌یه‌كێتی‌‌مامۆستایانه‌وه‌یه‌و‌ئه‌و‌ئیمتیازاته‌‌ته‌نها‌رێكخراوه‌كه‌‌ده‌گرێت���ه‌وه‌و‌ئه‌ندامه‌كانی‌‌

سودمه‌ند‌ده‌بن.ئه‌و‌ئه‌ندامه‌ی‌‌سكرتارییه‌تی‌‌رێكخراوی‌‌یه‌كێتی‌‌مامۆس���تایان‌بۆ‌وه‌رگرتنی‌‌ئه‌و‌‌18ه���ه‌زاره‌ی‌‌ئێس���تا‌له‌قوتابخان���ه‌و‌له‌مامۆس���تایان‌ خوێندن���گاكان‌به‌وه‌ك���رد"‌ ئام���اژه‌ی‌‌ وه‌رده‌گیرێ���ت‌له‌ش���وێنه‌كاندا‌ئه‌م‌وه‌رگرتنه‌‌جیاوازی‌‌هه‌یه‌و‌شوێن‌و‌قوتابخانه‌‌هه‌یه‌‌سه‌رجه‌م‌‌18هه‌زار‌دیناره‌كه‌ی‌‌وه‌رگرتوه‌و‌هه‌یه‌‌به‌چه‌ند‌مانگێك‌وه‌رگیراوه‌،‌له‌كۆنگره‌ی‌‌‌12دا‌بڕیاردرا‌ئابونه‌‌له‌‌750وه‌‌بكرێته‌‌‌3000دین���ار‌ئه‌م���ه‌‌به‌زۆرینه‌ی‌‌ده‌نگی‌‌

ئه‌ندامانی‌‌كۆنگره‌‌بوه‌،‌له‌م‌زیادكردنه‌دا‌ده‌س���ته‌به‌ریمان‌هه‌یه‌‌ك���ه‌‌له‌‌‌25خاڵ‌نه‌شته‌رگه‌ری‌‌و‌ نه‌خۆشی‌‌و‌ بۆ‌ پێكهاتوه‌‌هت���د،‌ هاوس���ه‌رگیری‌‌و..‌ پرۆس���ه‌ی‌‌له‌ئێس���تادا‌ب���ڕی‌‌ئه‌و‌پ���اره‌ی‌‌خه‌رج‌ده‌كرێت‌بۆ‌نه‌خۆش‌و‌پێداویستییه‌كانی‌‌مامۆستا‌له‌‌‌300تاكو‌ملیۆن‌و‌‌500هه‌زار‌

دینارمان‌هه‌یه‌.گازن���ده‌ی‌‌ گله‌ی���ی‌‌و‌ له‌به‌رامب���ه‌ر‌مامۆس���تایان‌له‌باره‌ی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌مامۆستا‌هه‌یه‌‌تازه‌كی‌‌ده‌بێته‌‌ئه‌ندام،‌به‌اڵم‌‌18هه‌زار‌دیناری‌‌لێ‌‌وه‌رده‌گیرێت‌كه‌‌پاره‌ی‌‌ساڵی‌‌پێشوتره‌‌به‌رهه‌م‌مسته‌فا‌بۆ‌ئه‌م‌حاڵه‌ت���ه‌‌هێمای‌‌به‌وه‌كرد"‌ئه‌و‌ئابونه‌یه‌‌وه‌رناگیرێ���ت‌ مامۆس���تایان‌ له‌هه‌م���و‌به‌ڵكو‌له‌وانه‌‌وه‌رده‌گیرێت‌كه‌‌فۆرمیان‌ئه‌ندامبونی‌‌ ئ���اره‌زوی‌‌ پڕكردۆت���ه‌وه‌و‌كردوه‌‌له‌یه‌كێتی‌‌مامۆستایان،‌هه‌روه‌ها‌بڕیارمانداوه‌‌له‌كۆبونه‌وه‌ی‌‌ئه‌م‌مانگه‌دا‌لقه‌كه‌ی‌‌ ئه‌ندامانی‌‌س���كرتارییه‌ت‌و‌‌12یه‌كێت���ی‌‌مامۆس���تایان‌و‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌‌جێبه‌ج���ێ‌‌كردن‌)ته‌نفی���ز(ی‌‌‌یه‌كێك‌له‌و‌بابه‌تانه‌ی‌‌دامانناوه‌‌بۆ‌قسه‌كردن‌و‌راگۆڕینه‌وه‌‌مه‌س���ه‌له‌ی‌‌وه‌رگرتنی‌‌ئه‌و‌‌18هه‌زاره‌یه‌‌له‌مامۆستایان‌و‌به‌تایبه‌ت‌ئه‌وان���ه‌ی‌‌ت���ازه‌‌ده‌بنه‌‌ئه‌ن���دام،‌دواتر‌بڕیارێك‌ئاماده‌‌ده‌كه‌ین‌بۆ‌ئه‌و‌مه‌رجه‌ی‌‌هه‌ر‌مامۆستایه‌ك‌له‌مساڵدا‌ببێته‌‌ئه‌ندام‌پاره‌ی‌‌س���اڵی‌‌پێشوی‌‌كه‌‌تێپه‌ڕیوه‌‌لێ‌‌وه‌ربگیرێت‌یاخود‌ن���ا،‌له‌گه‌ڵ‌وه‌زیری‌‌په‌روه‌رده‌‌دو‌دانیشتنمان‌ئه‌نجامداوه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌مانگان���ه‌‌‌3000دینار‌له‌موچه‌ی‌‌مامۆس���تایان‌ببڕێت‌و‌له‌رێگه‌ی‌‌حسابی‌‌پانكیی���ه‌وه‌،‌ن���ه‌ك‌به‌چه‌ن���د‌مانگێك‌كه‌ڵه‌كه‌‌بێت‌له‌س���ه‌ر‌مامۆستاو‌دواتر‌ئ���ه‌و‌مه‌بله‌غه‌ی‌‌لێ‌‌وه‌ربگیرێت،‌بۆ‌ئه‌و‌به‌مه‌س���ته‌ش‌چاوه‌ڕێی‌‌وه‌اڵمی‌‌وه‌زیری‌‌

په‌روه‌رده‌ین.‌‌

پێشنیارێك بۆ دره نگ گه یشتنی

په رتوكی قوتابخانه كان

م.‌سه‌میر‌هه‌مزه‌

هه‌مو‌الیه‌ك‌ئاگاداری‌‌ئه‌وه‌ن‌په‌رتوكه‌كانی‌‌ زۆرب����ه‌ی‌‌ ك����ه‌‌وه‌زاره‌تی‌‌پ����ه‌روه‌رده‌ی‌‌هه‌رێم‌چ����اپ‌ ده‌ره‌وه‌‌ له‌واڵتان����ی‌‌ئ����ه‌م‌ س����ااڵنه‌ش‌ ده‌كرێ����ن،‌خۆیاندا‌ ل����ه‌واده‌ی‌‌ په‌رتوكانه‌‌ناگه‌نه‌‌قوتابخانه‌كان‌و‌كێشه‌ی‌‌دێت����ه‌ڕێ‌‌و‌ گواس����تنه‌وه‌ی‌‌به‌مجۆره‌ش‌كێشه‌‌بۆ‌كۆگاكان‌و‌مامۆس����تایان‌و‌ قوتابخانه‌كان‌و‌قوتابیانیش‌دروس����ت‌ده‌بێت‌و‌مامۆس����تایان‌پالنی‌‌سااڵنه‌یان‌تێكده‌چێ����ت،‌ك����ه‌‌ئه‌م����ه‌ش‌كاریگه‌ری‌‌راس����ته‌وخۆ‌ده‌كاته‌‌سیسته‌می‌‌ به‌رێوه‌چونی‌‌ سه‌ر‌فێرك����ردن‌ پ����ه‌روه‌رده‌و‌دروس����ت،‌ به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌‌به‌پێی‌‌ گرفتان����ه‌ش‌ له‌م‌ جگه‌‌به‌ڵگ����ه‌و‌دۆكیۆمێنت‌ چه‌ندین‌چاپكردن����ی‌‌ له‌چوارچێ����وه‌ی‌‌گه‌نده‌ڵ����ی‌‌ په‌رتوكه‌كانی����ش،‌دارایی‌‌كراوه‌و‌نرخی‌‌چاپكردنی‌‌بازاڕ‌ له‌چاو‌ په‌رتوكه‌كانی����ش‌ب����ه‌م‌پێیه‌ش‌ گرانت����ره‌و‌ زۆر‌هه‌رێ����م‌ زۆری‌‌ ،بودجه‌یه‌ك����ی‌‌به‌تایب����ه‌ت‌بودجه‌ی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌په‌روه‌رده‌‌له‌م‌پرۆسه‌یه‌‌به‌هه‌ده‌ر‌ده‌چێت،‌جگه‌‌له‌كرێیه‌كی‌‌زۆر‌په‌رتوكه‌كان‌ گواستنه‌وه‌ی‌‌ بۆ‌له‌واڵتانی‌‌ده‌ره‌وه‌‌بۆ‌ناوه‌وه‌ی‌‌هه‌رێم‌،بۆیه‌‌به‌پێویستی‌‌ده‌زانم‌به‌رده‌م‌ بخه‌مه‌‌ پێشنیازه‌‌ ئه‌م‌وه‌زی����رو‌وه‌زاره‌تی‌‌په‌روه‌رده‌و‌لیژنه‌ی‌‌په‌روه‌رده‌‌له‌په‌رله‌مانی‌‌باش����ه‌‌ وا‌ ‌( كوردس����تان‌وه‌زاره‌تی‌‌پ����ه‌روه‌رده‌ی‌‌هه‌رێم‌گه‌وره‌و‌ چه‌ن����د‌چاپخانه‌یه‌كی‌‌له‌پارێزگاو‌ بكڕێ����ت‌و‌ مۆدێرن‌ئیداره‌‌سه‌ربه‌خۆكانی‌‌هه‌رێمی‌‌بخات،‌ به‌كاریان‌ كوردس����تان‌به‌مجۆره‌ش‌چه‌ند‌س����ودێكمان‌

پێده‌گات(یه‌كه‌م/‌به‌هۆی‌‌ئه‌م‌هه‌نگاوه‌‌س����ه‌دان‌هاواڵتی‌‌هه‌رێم‌ده‌بنه‌‌خاوه‌نی‌‌كارو‌ل����ه‌م‌چاپخانانه‌‌

داده‌مه‌زرێن.دوه‌م/‌وه‌زاره‌ت����ی‌‌په‌روه‌رده‌‌له‌نزیكه‌وه‌‌ده‌توانێت‌چاودێری‌‌چاپكردنی‌‌په‌رتوكه‌كان‌بێت.

په‌رتوك����ه‌كان‌ س����ێیه‌م/‌زوتر‌ده‌گه‌ن����ه‌‌قوتابخانه‌كان‌و‌كه‌شوهه‌واو‌ كێش����ه‌ی‌‌ بیانوی‌‌س����نورو‌بارودۆخی‌‌ئه‌منی‌‌بۆ‌په‌رتوك����ه‌كان‌ گواس����تنه‌وه‌ی‌‌نامێنێت‌كه‌‌له‌ئێستادا‌به‌هۆی‌‌هێنانه‌وه‌ی‌‌په‌رتوك‌له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌

هه‌رێم‌دوچاری‌‌هاتوین.چواره‌م/‌ب����واری‌‌گه‌نده‌ڵی‌‌و‌بودج����ه‌ی‌‌ به‌هه‌ده‌ردان����ی‌‌پ����ه‌روه‌رده‌‌ وه‌زاره‌ت����ی‌‌.پێنج����ه‌م/‌ كه‌مده‌بێت����ه‌وه‌‌چیتر‌ پ����ه‌روه‌رده‌‌ وه‌زاره‌ت����ی‌‌پێویس����تی‌‌به‌وه‌‌نابێت‌سااڵنه‌‌كه‌س����انێكی‌‌زۆر‌ئیف����اد‌بكات‌ده‌ره‌وه‌یان‌ اڵتان����ی‌‌ ره‌وانه‌ی‌‌و‌بكات‌ب����ۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌س����ه‌رقاڵی‌‌په‌رتوكب����ن‌و‌ چاپكردن����ی‌‌پێبدات.‌ پاداشتیان‌ دواتریش‌شه‌ش����ه‌م/‌ئ����ه‌و‌گرفتان����ه‌ی‌‌په‌رتوك����ه‌كان‌ له‌ناوه‌رۆك����ی‌‌زوتر‌ ده‌دۆزرێن����ه‌وه‌‌ س����ااڵنه‌‌چاره‌س����ه‌ر‌ده‌كرێن.‌حه‌وته‌م/‌تێچوی‌‌چاپكردنی‌‌په‌رتوكه‌كان‌به‌رچ����او‌ زۆر‌ به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌‌

كه‌مده‌بێته‌وه‌.هه‌شته‌م/‌كرێی‌‌گواستنه‌وه‌ی‌‌به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌‌ په‌رتوك����ه‌كان‌ب����ێ‌‌وێن����ه‌‌كه‌مده‌بێت����ه‌وه‌..‌له‌الیه‌ن����ه‌‌ داواكارم‌ بۆی����ه‌‌په‌یوه‌ندیداره‌كان‌به‌شێوه‌یه‌كی‌‌خێراو‌جددی‌‌كار‌له‌س����ه‌ر‌ئه‌م‌پێش����نیازه‌‌بكه‌ن‌و‌كێشه‌یه‌كی‌‌جه‌وهه‌ری‌‌و‌به‌رده‌وامی‌‌به‌رده‌م‌فێركردن‌ په‌روه‌رده‌و‌ پرۆسه‌ی‌‌

چاره‌سه‌ر‌بكه‌ین.‌

هه‌رجاره‌و‌که‌سێک‌ده‌ینوسێت

ته‌خته سپیخوێندن(367(‌سێشه‌ممه‌‌162013/3/5 [email protected]

وه رگرتنی 18 هه زار دینار له مامۆستایان نیگه رانیی لێده که وێته وه

په یمانگای ته كنیكی دوكان 9 ساڵه له بینای قایمقامییه تدایه

مامۆستایه‌ک:‌بونی‌‌رێكخراو‌واته‌‌ملكه‌چبون‌

بۆ‌هه‌ندێك‌بڕیارو‌فه‌رمانی‌‌حزبی‌‌نه‌ك‌پیشه‌و‌زانستی‌‌كه‌‌سودێكی‌‌گشتی‌‌و‌تایبه‌تی‌‌بێت‌بۆ‌

مامۆستا

کچه‌‌خوێندکارێک:‌به‌هۆی‌ئه‌وه‌ی‌

پاسه‌وان‌و‌پۆلیسمان‌نییه‌،‌كێشه‌ی‌‌ناخۆش‌و‌

ناشیرینمان‌روبه‌روبۆته‌وه

په‌یمانگای‌ته‌کنیکی‌دوکان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فۆتۆ:‌عه‌باس‌

Page 17: ژماره 367

د. عالیە فەرەج: ژنانی ناو حیزبەکان وەکو پیاوان بیردەکەنەوە

17 (367( سێشه ممه 2013/3/5 کۆمەاڵیەتی

8مارس رۆژێک بۆ ژنان یاخود رۆژێک بۆ ئینسان

رەوا بورهان حه مکوڵ

رەنگە هیچ کاتێک وەک ئێستا پێویس����ت نەبێ����ت بەجۆرێکی دیکە قسە لەس����ەر مەسەلەی بەتایب����ەت بکرێت����ەوە، ژن بزوتنەوەی تەواوی لەساتێکدا لەپاشەکش����ەیەکی فیمنی����زم گەورەدایه، بەش����ێکی گەورەی لەس����ەر شکس����تەش ئ����ەو دەژی و خۆتازەنەکردن����ەوە لەسەر مێژویەک کە لەئێستادا

پێویستمان پێی نەماوە.ئ����ەم رۆحییەت����ە جیهانییە، بەت����ەواوی ئێمەش����ی دنیای هەرچ����ی گرتۆت����ەوە، رێکخراوەکان����ی ژنانە لەس����ەر دوبارەو چاالک����ی کۆمەڵێ����ک تەقلیدی و بیرنەکردنەوە، درێژە بەمان����ەوەی خۆی����ان دەدەن، هێن����دەی دۆزی ژنی����ان لەژن هێندە کورتکردۆت����ەوە خۆیدا کۆی کێش����ەی نەیانکردۆت����ە ئینس����ان، ئەوەی تائێس����تاش ژنێ����ک بەرامبەر ژنەکەی دیکە نەمرێت، ک����وڕت " دەیڵێ����ت بەدایکی کوڕبیت" تەواو تەعبیر لەوە دەکات مەس����ەلەی ژنان "وردییە" ب����ەو ئەوەی لەگەڵ ب����ەاڵم لەس����ەرکراوە کاری نەکراونەتە ژن����ان هێش����تاش کائینێکی ئینسانی، کۆمەڵگای لەس����ەر بەبەردەوام ک����وردی ئ����ەو دابەش����کردنە دەژی کە ئەمە کێش����ەی ژنانە، کێشەی گەنجان����ە، کێش����ەی مندااڵنە، وەک ئەوە نەیتوانیوە هەرگیز کێشەی هەمو ئینسان ببینێت ئەو لەڕێگەی هەمیشە چونکە نارەزایەت����ی دابەش����کردنەوە ئینس����ان و مێینەی ئێمەی پێ

بچوک کراوەتەوە.ئ����ەو رۆحییەت����ی ناونان����ی ئەگەرچ����ی ژن" "کێش����ەی بەسادەیی تێیبروانین هەڵگری هی����چ گرفتێ����ک نیی����ە بەاڵم لەناو سیس����تەمە لەناوخۆیدا و بەدرێژایی یونێڤێرس����اڵەکەدا مێ����ژو چۆت����ە خزمەت����ی ئەو پاتریارکییەی نێرساالر و رۆحە کە هەمیش����ە جیه����ان پێوەی دەناڵێنێت، هێش����تا لەجیهان و دنیای ئێمەشدا هێندەی پیاوان توان����ای بریاردانن هێندە ژنان نەیانتوانی����وە خاوەن����ی ئ����ەو

مافەی خۆیان بن.س����ااڵنەی ئەم ئەگەرچ����ی کۆتایی میدیا رۆڵێکی گەورەی دیوە لەزەقکردنەوە و پیشاندانی کێش����ەی پێیدەوترێت ئەوەی ئەوەش����دا لەگەڵ بەاڵم ژنان، بەردەوام بوە لەس����ەر ئەوەی هەمیش����ە ژن وەک قوربان����ی پیش����انبدات کە ئەمەش بۆتە ه����ۆی ئ����ەوەی ژن����ان خۆیان وەک قوربانییەک����ی ئەب����ەدی ببینن و رێگرب����وە لەوەی وەک ئیمکانییەت خاوەن کائینێکی لەخۆیان بروانن، هێندەی میدیا توانیویەتی بیسەلمێنێت "ژنان نەیتوانیوە هێن����دە زەعیفەن" پیش����انی بدات ژن����ان خاوەنی

توانان.ئ����ەوەی لەدنی����ای ئێم����ەدا بیرکردنەوەیەکی نائامادەی����ه نوێی����ە لەژن����ان لەس����ەرجەم کایەکانی ژناندا، هەمو ساڵێک هەش����تی م����ارس تێدەپەرێت، هیچ لەژیانی ئێم����ە ناگۆڕێت، دیدگامان ه����ەروەک خۆیەتی و خەونەکانیش����مان س����اڵ دوای س����اڵ شکس����تەتر دەبینی����ن وەک ئ����ەوەی تەعبیر لەخۆیان بکەن، دەبێت ئیدی هەش����تی مارسی هەمو س����اڵێک دنیای ئێمە دابەش����بێت بەس����ەر بەر لەهەشتی مارس و دوای هەشتی مارس، دەبێت بینینی ئافرەت بۆخۆی و دی����دگای پیاویش بۆ بەاڵم بگۆڕێ����ت، بەرامب����ەری لەهەمان کاتدا پێویستە ئەرکی پیاویش جارێکی دیکە پێناسە

بکرێتەوە.

ئا: سارا قادر

سه باره ت به کارو چاالکییه کانی رێکخراوه کانی ژنان و چاالکوانه کان، له رۆژی )8(ی مارسدا له کوردستان

به ده نگو ره نگی جیاواز ژنان ئه م یاده ده که نه وه. زۆرێک له رێکخراوه

ژنانه کانی سه ر به حیزبه کان هه ریه که یان له شوێنێک و به گروپێک

چاالکییه کانی خۆیان ڕاده گه یه نن، ئه مه له کاتێکدایه که ڕێپێوانێکی جه ماوه ری له شه قامی سالمه وه به ره و نوسینگه ی په رله مان له سلێمانی به ڕێوه ده چێت،

به اڵم هه ندێک له و ڕێکخراوانه به بیانوی ئاگادارنه بونیان له و چاالکییانه

چاالکی تر له هه ولێرو شاره کانی تر سازده که ن، به اڵم رێکخه رانی ئه و

ڕێپێوانه ئه وه پشتڕاستده که نه وه که زیاد له سه رچاوه یه کیان به کارهێناوه بۆ

ئه وه ی هه مو الیه ک به ژدار بن به اڵم پێده چێت ژنانی حیزب له سه ره وه ئاگادارکرابێتنه وه چونکه له 25

نۆڤه مبه ریشدا بایکۆتیان کردون.

په روی����ن عه زی����ز چاالکوان����ی بواری مافی م����رۆڤ وه ک به ش����داربوویه ک له چاالکییه کانی گروپی ژیاندا که بۆ 8 ی مارس سازیانکردوه و به شداری نه کردنی رێکخراوه حیزبییه کان وتی" گروپی ژیان گروپێكی تایب����ەت بەداكۆكی مافەكانی ژنان����ە بەتایبەتی پرس����ی )كوش����تنی لەچەندین ش����ەرەف(ەوە بەن����اوی ژن دەزگای ڕاگەیاندن و ڕێكخراو و كەسایەتی پێكهاتوە دەرگای ئاوەاڵیە بۆ هەركەس و الیەنێك كە ب����اوەڕی بەبنەماكانی مافی ئینس����ان وەك ژن مرۆڤ وهەبێ����ت و ب����كات. چەن����د رێكخراوێكی مامەڵ����ە تێدایە س����ەر بەحیزبن ئێمە كێش����ەمان ئەگەر ب����ەاڵم لەبەئەندامبونیان نیی����ە خۆی����ان چاالكان����ە دەور نەبین����ن ئەوە خۆیان نایانەوێت ئەگینا ئێمە سەرجەم چاالكییەكان زۆر شەفافانە ڕادەگەیەنین و ڕای هەم����و ئەندام����ان وەردەگیرێ����ت. بەڵێ پێمانباش����ە كاری هاوبەش بكەین ئەگ����ەر ئەندامبن یا ئەندام نەبن چونكە هێزێكی زیاترمان دەبێت بۆ بەدیهێنانی داواكارییەكان و ئەركیش لەسەر ئەندامان كەمتردەبێت����ەوە بەاڵم وەك وتم كەس و الیەن هەن خۆیان نایانەوێت بەشداربن.

بەاڵم لەهەرشوێن و دەستەو گروپێكدا كاری جدی بكرێ����ت كاریگەری ئەرێنی دەبێ����ت، ژن بارودۆخ����ی لەس����ەر گۆڕانكاری كۆمەاڵیەتیش پرۆس����ەیەكی دەس����تەیەك كات بەردەوامە وهەم����و قوربانی ئەو قۆناغە هەستیارانەی گۆڕانی گروپی چاالکییه کانی ب����وە". كۆمەڵگا ژیان که زیاتر له 57 رێکخراوو که سانی بێالیه ن و چاالکوانی بواری مافی مرۆڤ له رێپێوانێک و بریتییه به ش����دارن تێیدا چه ندی����ن چاالک����ی جۆراوج����ۆر. به هار مونزی����ر له رێکخ����راوی pda ئه ندامێکی چاالکی گروپی ژیان به ئاوێنه ی ڕاگه یاند که ئه و گروپه هی هه مو خه ڵکه و ده کرێت هه م����و که س له ناویدا خ����ۆی ببینێته وه بۆ ئه وه ی ده نگی ژن����ان به رزتربێته وه و کێشه کانی ژنان به ره و چاره سه ر بڕوات. س����ه باره ت به وه ی بۆچی ڕێکخراوه کانی به ش����دارییان حیزبه کان زۆربه ی ژنانی نه ک����ردوه وت����ی" هه ن����دێ رێکخ����راوی حیزبی به ش����دارن به اڵم هه ندێکی تریان

بۆیه ئاگادارکرابن له سه ره وه پێده چێت بایکۆتی ئێمه یان کرد". به هار ئاماژه ی به وه دا ک����ه کارو چاالکییه کانی گروپی ژی����ان به م جۆره و به دروش����می نا.. بۆ سازشكردن له سه ر پرس و مافه كانی ژنان

چاالکییه کانی به م جۆره سازده کات گروپی ژیان كه له چه ندین رێكخراوو راگه یان����دن ده زگای كه س����ایه تی و ب����ۆ به رزراگرتنی پێكدێت له هه وڵدایه رۆژی 8 م����ارس و ئه نجامدان����ی چه ند به ش����داری به پش����تیوانی و چاالكییه ك هاواڵتییان و چی����ن و توێژه جیاوازه كان، ئێمه ئه م بۆنه ی����ه به ده رفه تێك ئه زانین بۆ تیشكخستنه س����ه ر سروشتی ژیانی ژنان و كچانی هه رێمی كوردستان و پرس و مافه كانی����ان، هه م����ان كات داخوازیمان هه یه ب����ۆ په ره پێدان����ی گوزه رانی ژن و جه ختكردن����ه وه له مافه كانی����ان و ئ����ه م ئاراسته داخوازییانه به چه ند شێوه یه ك

ئه كرێن .كچان و ژنان و له س����ه رجه م داواكارین

كه ناڵه كان����ی ئازادیخ����وازو پیاوان����ی زانك����ۆو قوتابخان����ه و راگه یان����دن و حكوم����ی و فه رمانگ����ه په یمان����گاكان و سیاس����ییه پارت����ه ناحكومیی����ه كان و پێش����كه وتوخوازه كان و رێكخراوه كان����ی كۆمه ڵی مه ده نی كه پش����تیوانمانبن بۆ

ئه نجامدانی ئه م چاالكییانه :یه كه م: ل����ه رۆژی 8-3-2013 هه ینی كات 3 پ����اش نیوه ڕۆ خۆپیش����اندانێك ته الری به رامبه ر سه هۆڵه كه له شه قامی س����الم بۆ به رده م نوسینگه ی په رله مان ئه نجام ئه درێت و هه ر الیه ن و هاواڵتییه ك الفیته و داواكارییه ك و له نوسینی ئازاده نوس����راوی تایبه ت به داخوازی مافه كانی

ژنان .یاداش����ت و ئاراس����ته كردنی دوه م: ب����ۆ ژی����ان گروپ����ی داواكارییه كان����ی سه رجه م الیه نه كان داواكارین هاوكارمان به دواداچون����ی له باڵوكردن����ه وه و ب����ن جێبه جێكردنی����دا ه����ه ر له وێ����وه ب����ه ڕ

ێده كه وین بۆ قاوه خانه ی كلتوری.

س����ێیه م: س����ازدانی مایكێكی كراوه و ش����ه ونوخونییه كی تایب����ه ت به پ����رس و مافه كان����ی ژنان له ئێ����واره ی 8 مارس، قاوه خانه ی كه لتوری، هه ر له م ئێواره یه دا چه ند چاالكییه كی هونه ری پیش����كه ش ده كرێت. به اڵم هانا شوان سه رنوسه ری هه فته نام����ه ی رێوان به ئاوێنه ی ڕاگه یاند ک����ه ئه وان ئ����اگاداری ئ����ه و چاالکییانه نین بۆی����ه خۆیان پرێس کۆنفرانس����ێ یاداشتێک له وێدا سازده که ن و له هه ولێر ئاراسته ی سه رۆکی حکومه ت ده که ن که تایبه ت����ه به داواکارییه کانی ژنان له چه ند خاڵێک����دا دواتر چه ن����د چاالکییه کی تر سازده که ن به هه مانشێوه یه کێتی ژنانی کوردس����تانیش چاالکی خۆی����ان به جیا پێیانوایه چاودێرانیش ئه نجام����ده ده ن. ک����ه پاش 21 س����اڵ خه باتکه رانی ژنان هه ریه که ی����ان له ئ����اوازێ ده خوێنن بۆیه رۆژ به رۆژ ڕه وش����ی ژنان به ره و خراپتر ده ڕوات و ئه مس����اڵیش ده بێ����ت بڵێی����ن

خۆزگه مان به پار.

8 ی مارسرێکخراوه کانی ژنان هه ریه که و له ئاوازێک ده خوێنن

رۆژ به رۆژ ڕه وشی ژنان به ره و خراپتر

ده ڕوات و ئه مساڵیش

ده بێت بڵێین خۆزگه مان به پار

له کوردستان رۆژبه رۆژ توندوتیژی رو له زیادبونه فۆتۆ: ئینته رنێت

ئا: سارا

]مامۆستای زانکۆو چاالکوانی مافی مرۆڤ د.عالیە فەرەج سه باره ت

به به ره ودواچونی ڕه وشی ژنان و زیادبونی توندوتیژییه کان به رامبه ریان

و ئه و هۆکارانه ی که وایکردوه ژنان و ڕێکخراوه کانی ژنان له قاڵبی چه قبه ستودا بمێننه وه و رۆژی 8ی

مارس چی بۆ ژنان ده گۆرێت ئاوێنه چاوپێکه وتنێکی له گه ڵ د. عالیه فه ره ج

مامۆستای زانکۆو چاالکوانی بواری مافی مرۆڤ سازکردو به م جۆره بۆ

ئاوێنه دوا:

ئاوێن���ە: بۆچی تائێس���تا ژنان وەک ژن بیرناکەنەوە، ه���ۆکاری ئەمە بۆچی

دەگەڕێنیتەوە؟عالیە فەرەج: دەتوانین بڵێین یەکێک لەخاڵ���ە الوازەکانی ڕێکخ���راوەکان کە بزوتنەوەی ژنانی کوردستان پێکدەهێنن، هەروەها ژنانی ناو حیزبە سیاسییەکانیش ئەوەیە هەتا ئێستا دیدگای ژنان یان ونە ی���ان زۆر زۆر الواز لەن���او ژناندا هەیە، تائێستا لەکوردس���تاندا، چۆن دەڵێیت ژێرخانی ئابوری، ژێرخانی ئەکادیمێکەی، واتا تیۆر و مەعریفەکەی خۆیان خاوەنی نی���ن، ژنمان نییە وتارێک���ی ژنانمان بۆ بنوسێت بەبیرکردنەوەیەکی ژنانە، هەتا بیریار ژنان���ی عەرەبییەکاندا لەواڵت���ە هەن و هەوڵیان���داوە لەناو خۆیاندا بچنە قۆناغی ئیشکردنی تۆڕەوە، چونکە بونی ڕێکخراوی کۆمەڵگەی مەدەنی و رێکخراوی هەڵگری پش���تگیری و ک���ە جەماوەری مەس���ەلەی ژنان بێت، ئەمە قۆناغێکە و ڕێکخ���راوەکان قۆناغ���ە ل���ەم ناکرێت بوەس���تن، هەنگاوی دوای ئەوە دەبوایە بەت���ۆڕ، حەتا بکرانایە رێکخ���راوەکان ئەگەر تۆرەکانیش���مان هەبێت، ژنانمان نەبێت خاوەن ئاستێکی بەرزی مەعریفی

بن، بتوانن گوزارشت لەمەسەلەی ژنان و ماف���ی ژنان و ژن���ان خۆش���یان بکەن و بتوان���ن دارش���تنی وتارێ���ک یەکبخەن گوزارش���ت لەخودی ژن���ان بکات، ئەمە ئاشکرایە، تەواو خۆی کەموکورتییەکی ماوەی بڵێی���ن دەتوانی���ن لەمەوەی���ە 20س���اڵە کە کوردستان بۆتە هەرێمێکی س���ەربەخۆ، هەر ڕێکخراوەیەک بۆخۆی کاردەکات، لەبەرئ���ەوەی ئەم کێش���انە هەیە هەتا ئێس���تا دیدگایەکی هاوبەش نییە لەروی شێوازی کار و ستراتیژییەتی کارەوە، ئەمە هەرهەموی دەگەڕێتەوە بۆ

دیدگا فیکری و مەعریفییەکە.ئێم���ە تائێس���تا پێش���وازی دەکەین نەمانتوانی���وە نەس���ەوی، لەفیک���ری هەمو ئ���ەو چاالکییانەی ژن کردویەتی، دیدگا بخرێت���ە چوارچێوەی نەتوانراوە نەزەرییەک���ەوە و وەکو تیۆر دایبەزێنینە ناو واقیعەکەوە، ئیش���نەکردن لەس���ەر ئەوەی کە ئەو رێکخراوانەی لەچاالکوانە لەکچان، پێکدێ���ن کچ���ەکان گەنج���ە ئیشنەکردن لەسەر ئەوەی پێیانبڵێت ئەو نەوەیەی پێش���تر خەباتیکرد نەیتوانیوە بگات���ە ئ���ەوەی ئاس���تە مەعریفییەکە، الرێپیش���اندەری چاالک���ە مەدەنییەکە، ئیش���ێک لەس���ەر ئەمە نەکراوە لەروی پێگەیاندنێکی فیکری و مەعریفییەوە ئەم نەوە تازەیەی کە دێ���ت مەرجەعییەتی ژنانەی���ان هەبێت، ئ���ەم مەرجەعییەتە هاوبەش���یان قەزییەی تێیانبگەیەنێت و بۆ دروس���ت بکات، ئیتربەب���ێ ئەوەی گوێبدەیتە ئ���ەوەی ئایدۆلۆژیایان جیایە دینی���ان جیایە، ئ���ەو بابەتانەی بۆیان گرنگ���ە جیایە، گرنگە ل���ەروی فیکری و مەعریفییەوە چەن���د بابەتێکی هاوبەش هەبێ���ت، ئەگەر ئ���ەم کارەش نەکرێت تا پەنجا س���اڵی تر ژنانی کوردس���تان هەروا پەرتەوازە دەبێت، زۆربەی واڵتان لەجیهاندا ک���ە بزوتنەوەکانی ژنان هەن فیکری و لەدیگای سودببینن توانیویانە

جوگرافیای سنوری دەرەوەی مەعریفی خۆی���ان. توانیویان���ە تێهەڵکێش���انێک بکەن لەنێ���وان ئەزمونی خۆیان و فیکر و س���ودمەندبن، لێی ئەواندا و مەعریفەی لەمان���ەوە بیکەن بەخاڵی دەس���تپێک، بۆ دارش���تن تیۆرییەک���ەوە لەالیەن���ە فیکری خۆیان بکەن بەبێ تایبەتمەندی کۆمەڵ���گا لۆکاڵییەکەی خۆی���ان، ئەم هەنگاوەش نەتوانراوە لەماوەی بیس���ت س���اڵدا بنرێ���ت، ئەگەر پ���الن بۆ ئەم کارانە نەبێت تا پەنجا س���اڵ تا س���ەد بەم بارودۆخی کوردستان س���اڵیتریش شێوەیە دەبێت، دەبێت سود وەربگرێت ئاس���تی بۆ بەرزبکرێتەوە لەواقیعەکەو تی���ۆری و دیدگای خەبات���ی ژنان دیاری بکرێت، ژێرخانێکی ئەکادیم و مەعریفی ژنانمان هەبێت، ئەمە یەک و دو بتوانرێت ئ���ەم نەوە نوێیە بەش���ێوەیەکی جیاواز

لەنەوەی پێشو پێبگەیەنرێت.ئ���ەم حاڵەتەی لەدەرهاویش���تەکانی ئێس���تا ژنی تێدایە، رۆش���نبیری تێدایە ژن���ی چاالکەوانی تێدای���ە، ژنی خاوەن فیک���ری تێدایە، دەبینی���ن کە دەچینە ن���او حیزبە سیاس���ییەکانەوە ژنانی ناو حیزبەکان وەکو پی���اوان بیردەکەنەوە، تێروانینەکانی���ان تێروانینێکی نێرانەیە، ئەمەش بۆیە وایلێهاتوە چونکە ژن خۆی حزوری کەمە ئ���ەوە برایە باوکە، کورە ئەمانە ئامادەیی���ان زیاترە لەخۆی، وە بەالیەوە گرنگ نییە ئیسپاتی ئامادەیی

خۆی بکات وەک ئینسان.ن���او حیزبەکان���ەوە دەبینیت بچۆرە کاتی دابەشکردنی ئەرکەکان پێتدەڵێت تۆش ئەندام���ی وەکو من، بەاڵم لەکاتی دابەش���کردنی ئیمتیازەکاندا سەیرکردن س���ەیرکردنێکی مێیانەی���ە بۆ ژن، ئەی ماڵەکەی ئ���ەی منداڵەکانی، لەبەرئەوە لەکاتێکدا ئەرک دەدات بەس���ەرتدا ژن ئینس���انە، بەاڵم لەکاتی دابەش���کردنی ئیمتیازاتدا دەبێت رەچاوی ئەوە بکرێت

ئەم ژنە ژنە، ئەم واقیعە ناگۆرێت لەناو لەناو سیستەمی حیزبە سیاسییەکاندا، کلت���وری و کۆمەاڵیەتیش���دا ناگۆرێ���ت، لەناو کۆمەڵ���گای مەدەنیدا لەبەرئەوەی نەقڵکردن���ی عەش���ایەرییەتە ناگۆڕێت، ئەگەر قەناعەتەکانی ژن بۆخۆی نەگۆرێت، سەیری خۆی بکات وەک ئینسان، خۆی بس���ەلمێنێت وەک ئینسان، پاڵپشتێکی تیوری و مەعریفی هەبێت پاڵپشتی خۆی واقیعە بەرەچاوکردنی ب���ەاڵم پێبکات، کۆمەاڵیەتییەکەو بەسودمەندبون لەهەمو ئەو تیۆرانەی باس���ی دۆخی ژن دەکات، لەواڵتی عەرەبی ئەی هێنی لەئاس���یا و ئەوروپا دەیهێنیت، بەاڵم بەرهەمهێنانی خواڵسەکە دەبێت هی کوردستان بێت، هەبێت، هاوبەش پرۆژەیەک���ی ئەکرێت ژنانی قی���ادەی ناو حیزبەکان بێت، یان ه���ی رێخراوەکانی چاالکی مەدەنی، یان جەماوەری بێ���ت یاخود لەناو زانکۆکان بێت بەڵێ دەکرێت، دەکرێت س���ودمەند سیاس���ییەکان و حیزبە لەئەزمونی بین موئەسەس���ه نێودەوڵەتیی���ەکان بەڵێ، ئەگەر سیستەم هەبێت بۆ ئەوە دەکرێت لەدە بۆ بیس���ت س���اڵی ئایندەدا 60%

وەزعی ژن بگۆرێت.ئاوێن���ە: بۆچ���ی رێکخراوەکانی ژنان لەسااڵنی نەوەدەکان و سەرەتای سااڵنی

2000 چاالکتر بون؟عالی���ە ف���ەرج: چونک���ە ئ���ەو رۆڵی دەیانبین���ی نوێب���و ب���ۆ کۆمەڵگاک���ە، نوێبونی ئەو رۆڵە بەبێ گەش���ەکردنی، بەبێ گۆڕانی بەرنامەو پڕۆژەکان، ئەگەر ئەمە نەبو دەبێتە ئیشێک و چاالکییەکی ب���ێ مەرجەعییەت، ئەوەی کە ئێس���تا خەڵک���ی بێتاقەتک���ردوە نەمەتی کاری ژنان ناگۆڕێت، سەیری واقیعەکە ناکەن تابزان���ن ژنی کورد پێویس���تی بەچییە، پربەپری ڕێکخ���راوەکان بەرنامەکان���ی خواس���ت و هی���واو داواکاری ژنان نین، ئەمە جگ���ە لەوەی رێکخ���راوە حیزب و

کاریان کەمترین تائێستا ناحیزبییەکان لەب���واری خۆناس���اندنیان بەکۆمەڵ���گا ک���ردوە، خۆی���ان لەالی���ەن ئیعالمەوە ناناس���ێنن، داناب���ەزن ب���ۆ بوارەکانی رێکخس���تنی کۆمەڵگا، دانابەزن چونکە ئ���ەو رۆڵ���ی دەیانبین���ی نوێب���و ب���ۆ کۆمەڵگاک���ە، بەرنامەکانی ڕێکخراوەکان پربەپری خواست و هیواو داواکاری ژنان نین، دانابەزن بۆ بوارەکانی رێکخستنی کۆمەڵگا، دانابەزێ���ت بۆ ناو چینەکانی کۆمەڵگا تا هەموی ئاشنا بکات بەخۆی، کۆمەڵگایەک���ی پاتریارکیی���ە، لەس���ەر رێکخراوەکان���ی ب���واری ژنان���ە خۆیان خەریکە کە چوارچێوەیەکەوە خستۆتە توش���ی ش���ەلەل دەبن و ناتوان���ن لەناو

کۆمەڵگاکەدا بجوڵێن.

د. عالیه فه ره چ

Page 18: ژماره 367

نه جات نوری

من الیه نگری چه پم، ته نانه ت گه ر به ویستی هه ردوالشمان نه بێت.

_ ئه لبێر كامۆ _

)گه اڵڵه ی راپه ڕینی چه كداری ده بێ به بێ ئه مالو ئه وال هه ر ئه مڕۆ یان ئه مشه و به ڕێوه بچێ. ئه گه ر ئێمه ئه مڕۆ ده ست به كاربین س���ه ركه وتنمان مس���ۆگه ره ، به اڵم ئه گه ر بیخه ینه س���به ی له وانه یه هه مو شتێك بدۆڕێنین و، مێژوش قه ت له و هه ڵه و خه مساردییه مان خۆش نابێ

.. نامه یه كی لینین( كۆمه اڵیه تی سیاس���ی و )شۆڕش���ی له روسیا به ر له شۆڕشی كولتوری هاته ئاراوه و زۆربه ی ئه و كێشه و گرفتانه ی، كه ئێمه له بنه مای سۆسیالیزمدا له گه ڵیدا روبه ڕوین له و راس���تییه وه س���ه رچاوه ده گرن، گ���ۆڕان له بۆرژوازییه وه به ره و تێپه ڕینی به پێویس���تیی سۆسیالیزم عه قلییه ت و ش���ێوه ی گۆڕانی زه مه ن و روانین���ی خه ڵكه كه یه و ب���ۆ پێكهێنانی گۆڕانكاری���ی له و چه ش���نه ده بێ بیر بكه ینه وه .. كولت���وری له شۆڕش���ێكی ال 136 له دوایین نوس���ینه كانی لینین

ساڵی 1922(خوێندنه وه ی هه ندێك كتێب زۆركات ده تگه ڕێنێت���ه وه ب���ۆ هه ڵدانه وه ی ئه و له یاده وه ریماندا الپه ڕانه ی كه خه ریكه زیندوبونه وه یه كی���ان ده ب���ن و ك���ۆن پێده به خشێته وه ، له یادمه له خانویه كی گڵی بچوكی گه ڕه كی )چوارباخ(دا كه ئێس���تاش ماوه ، له ناوه ڕاس���تی ساڵی هه شتاكاندا كه من هه ر ته مه نم چوارده س���اڵ ده بو هاوڕێیه كمان ك���ه له ئێمه بو، خوێندنه وه خولی���ای گه وره تربو، كتێب���ی زۆری هه بو، به راس���تی تاكو ئێس���تاش به كه س���ێكی خوێن���ده وارو تێكۆش���ه ری ده زانم له ده ره وه ی هه مو شته ناش���یرینه كانی ئێستای ناو ئه م كۆمه ڵگای���ه ، ئ���ه و هاوڕێیه مان س���ه ر به هی���چ رێكخ���راو پارتێك���ی چه پیش نه ب���و ت���ا به ئێس���تاش ده گات، به اڵم ب���ۆ ئه و كاتانه له ژێ���ر ته وژمی چه پ و گه یش���تن به كۆمه ڵگایه كی دادپه روانه و سۆس���یالیزم، زۆركات گفتۆگۆكانی بۆ ئێمه ده رباره ی ئه و دادپه روه رییه بو كه له سایه ی سۆسیالیزمدا بۆ ئینسانه كانی س���ه ر زه وی به ب���ێ جی���اوازی ده بێ بێته دی. ده بێت ئێمه ی الوانیش له پێناو گه یش���تن به سۆس���یالیزمدا تێكۆشانی خۆم���ان به كاربخه ین و كۆمه ڵگا بخه ینه سه ر رێگای گه یش���تن به دادپه روه ری و له كۆتوبه ندی مش���ه خۆره كان رزگاریان بكه ین. ئ���ه و هاوڕێیه مان ئه و باوه ڕه ی له ال دروس���تكردین كه دونی���ای ئێمه نادادپه روه ری و له خراپ���ه كاری و پ���ڕه تێكشكاندی ئینسانه كان و بردنی ره نجی كرێكاران بۆ سه رمایه داره چڵێسه كان. هه ر ئ���ه و هاوڕێیه م���ان جارجار چه ند په ڕه گرافێكی له نوس���ینه كانی ماركس و لینینی بۆ وه رده گێڕاینه س���ه ر زمانی ك���وردی. ئاوا له و خانوه گڵه بچوكه وه به گوێگرت���ن ل���ه و هاوڕێیه م���ان ئێمه خه ونم���ان به گۆڕین���ی ش���اره كه مان و جیهان���ه وه ده بینی. دونیای ئه و رۆژانه ب���ۆ ئێمه پڕب���و له ئومێ���دو هێنانه دی دادپ���ه روه ری ب���ۆ كۆمه اڵن���ی خه ڵك له س���ایه ی گه یشتن به سۆس���یالیزمدا. ئه و رۆژانه ئاوا تێپه ڕی، لێره دا ده بێت به و هاوڕێیه مان بڵێم نه ك نه گه یشتین به سۆس���یالیزم دواجار شۆڕش���ه كانی كورد هه مو خوێنی قوربانییه كانیشیان لێوكرد لێوان كۆمه ڵگایان به هه ده ردا و نادادپ���ه روه ری. ت���اوان و له غ���ه درو هه ر ئه و س���ااڵنه ب���و كتێبێكم له الی له ژێر هاوڕێیه مان ده س���تكه وت ئ���ه و ن���اوی )لینی���ن و مه س���ه له كانی ژن( ئاخ���ر ئ���ه و س���ااڵنه ئێمه به ش���وێن كتێبدا هه ڵوه دامان ب���و، له یادمه ئه و كتێبه م له كۆڕه وه كه ی س���اڵی 1991دا له سه ر س���نور له )گۆخاڵن( به خشی به )هاوڕێیه كی چه پ( چونكه ئه و رۆژانه بڕوام وابو ئه و هاوڕێیه مان بۆ گه یشتن ته مه ن���ی تاكۆتای���ی به سۆس���یالیزم ب���ه رده وام ده بێت. ب���ه اڵم به داخه وه . چونكه ده سه اڵت و ماده هه میشه بیره جوانه كانی مرۆڤ وێرانده كه ن و ده تخه نه س���ه ر لێ���واری الدان له خزمه تك���ردن به مرۆڤایه ت���ی، دواجار ئه و هاوڕێیه مان نه یتوان���ی خزمه ت به كۆمه اڵنی خه ڵك و سۆس���یالیزم ب���كات. وێ���ڕای ئه وه ش ك���ه ره نگ���ه زۆرك���ه س له ژێ���ر ناوی سۆس���یالیزم و هێنانه دی دادپه روه ریدا گه لێك مرۆڤیان به كوشتدابێت و گه لێكی تریشیان فریودابێت و دواجار بۆ خۆیان خۆیان مه زن���ی به ئامانجی گه یش���تن

له په یداكردنی س���امانێكی كه خ���ۆی زه به الح���ی خوێناوی���دا ده بینێت���ه وه میلله تێكی ره نجی قوربانیدان و له سه ر چه وساوه . چه ند الوازو شكستخواردوبون ئه و كه سانه ی له ژێر به رگی كۆمۆنیزم و خه بات له پێناو گه یشتن به سۆسیالیزمدا وازیان له میلله ت هێناو به شوێن ویست و ئامانج���ی خۆیاندا هه م���و بیروخه باتی خۆی���ان له بیربرده وه . به اڵم من بۆخۆم تاكو ئێستاش له و بڕوایه دام مه سه له كانی سۆسیالیزم له سه رده می لینین و شۆڕشی قۆناغێكی گه یانده دونیای روس���یاوه باش���تر له روی زانست و فیكرو نوسین و مرۆڤایه تییه كان، به ئامانجه گه یش���تن سۆس���یالیزم بو دونیای گۆڕی بۆ ئه و ملمالنێ گه وره یه ی كه تاكو ئێس���تاش س���ه رمایه داری س���ڵ له ن���اوو بون���ی ده كات���ه وه ، ئه وه ش هه ی���ه هه رده بێت مرۆڤه كان دواجار به سۆسیالیزم بگه ن و مێ���ژو و، كۆمه اڵنی خه ڵكیش قه ت له و كه سانه ئه و هه ڵه و خه مس���اردییانه ی خۆشنابێت كه له ژێر ناوی سۆسیالیزمدا كۆمه اڵنی خه ڵكی���ان فریوداو بۆخۆیان بون به س���ه رمایه داری گ���ه وره گه وره و تاكو ئێستاش بازرگانی به تواناو خوێنی هه زاران مرۆڤی ئه م واڵته وه ده كه ن.

***

له لینینه وه بۆ پۆتینله كتێب���ی تلووع���ی( )مه حم���وود )له لینینه وه بۆ پۆتین( ده مانخاته سه ر رێگای ناساندنی مێژوی شۆڕشێك كه له روسیادا روده دات، مێژویه ك كه خوێن دوا به الپه ڕه ی ده نوسێته وه و ملمالنێی نێوان س���ه ركرده كانی ناو ئه و شۆڕشه له پێناو مانه وه و گه یش���تن به كورس���ی ده س���ه اڵتدا ل���ه دوای )لینی���ن( دێن و هه م���و ئومێده كان���ی كۆمه اڵنی خه ڵك

وێ���ران ده كه ن و له ناو خۆیاندا ده كه ونه ملش���كاندن و خوێن رشتنی یه كتری تا روسیایان شۆڕشی ئامانجه كانی هه مو به الڕێداب���ردو گه یاندیانه رۆژی مردن و خه ونی هه زاران ئینسانیان به هه ده ردا. ئه و شۆڕشه ی كه بنه ماكه ی ده گه ڕێته وه بۆ هێرشی ناپلیۆن له ساڵی 1812دا بۆ سه ر روس���یاو، دواتر شكستی ناپلیۆن له زستانی س���اڵی 1813دا. ئه م كتێبه ره نگ���ه ناس���اندنێكی ك���ورت بێت بۆ ئه و س���ه رده مه به اڵم الپه ڕه به الپه ڕه خوێنه ر ده خات���ه ژێر كاریگه ری جوان نوسین و چڕوپڕی خۆیه وه ، هه ر چه نده من وه كو خوێنه ر ره نگه له زۆر شوێندا ناته بابم له گه ڵ بۆچونی ئه م نوسه ره دا. ئ���ه م كتێبه ل���ه دوروه وه خوێنه ر به دو ئاراس���ته ی جی���ادا ده ب���ات ره نگ���ه هه ندێ���ك خوێنه ر پێیانخۆش���بێت كه نوسه ری ئه م كتێبه ئاوا له سه ر لینین و شۆڕشی روس���یا كاریكردوه ، هه ندێك خوێنه ریش ره نگه نوسه ری ئه م كتێبه به كه سێكی دژه لینین و شۆڕشی روسیا ناوببه ن. به اڵم له الی من به م جۆره یه ، یه كه میان: ره نگه نوس���ه ره كه ی له ژێر هه چ گوشارێكدا بێت نه توانێت به باشی له هه وڵه كان���ی لینی���ن تێب���گات و دان به ئیراده ی مه زنی ئ���ه و پیاوه دا بنێت كه هه مو جیهانی گۆڕی. دوه میشیان: الپه ڕه به الپه ڕه نوس���ه ری ئه م كتێبه خوێنه ر ده خاته س���ه ر ناس���اندنی ئه و له نێوان ك���ه ملمالنێی���ه خوێناوییانه سه ركرده كانی شۆڕشی روسیادا، روسیا

خوێناوی ده كه ن. كتێب���ی )له لینین���ه وه ب���ۆ پۆتین( ره نگه كتێبێك بێت كه به سه لیقه یه كی له كۆی تلووعی( ورده وه )مه حم���وود )510( الپ���ه ڕه دا له هه وڵ���ی ئه وه دایه ك���ه خوێن���ه ران ب���ه و روداوو مێژوانه شۆڕشی س���ه ره تای كه ئاش���نابكات روسییان لێپه یداده بێت . ئه گه ر لینین جیابكه ینه وه له و كه سانه ی كه له دوای ئه و دێن و ده سه اڵت ده گرنه ده ست ئه وا ده بینین هه مویان كه سانێك بون نه ك رویان نه كردۆته بنیاتنانی سۆسیالیزم و گه یشتن به ئامانجه كانی شۆڕش به ڵكو تێكڕا كه س���انێك بون به خوێن مێژوی روس���یایان نوس���یوه ته وه و میلله تێكی مه زن���ی وه ك���و روس���ه كانیان كردۆته قوربانی دوا به رژه وه ندی ده س���تكه وته ئامانجه كانی خۆی���ان و تایبه تییه كانی لینینیان به ره و هه ڵدێر برد. نوسه ری ئه م كتێبه ره نگه زۆركه م له ژیان و كاره كانی لینین دوابێت و له زۆر شوێنیشدا له كارو كرده وه كان���ی ده دات به هه چ بیانویه ك بێت، به اڵم هێشتا ناتوانێت له زیره كی و لێهاتویی لینین كه مبكاته وه و ده رباره ی لینی���ن ئ���اوا ده نوس���ێت ) ڤالدیمیر ئیلیچ ئۆلیانۆف( كه له مێژوی روس���یا و جیهان���دا به )لینین( ن���اوی ده ركردوه كاتێك له رۆژی شازده ی ئاپریلی 1917 گه ڕایه وه به شه مه نده فه ر له فه نالنده وه پیترۆگراد، چل و حه وت س���اڵی ته مه ن بو. ئه و نزیك به س���ی ساڵ له ته مه نی خ���ۆی له رێگ���ه ی خه باتی سیاس���یدا تێپه ڕكردب���وو له درێژه ی ئه و خه باته دا زیات���ر له ته مه ن���ی خ���ۆی ئه زمون���ی كۆكردبوه وه . ئه و ه���ه ر به و ئه زمون و ش���ێوازه تایبه تییه ی، ك���ه له خه باتدا هه یب���و توانی���ی له ماوه یه ك���ی كه متر له حه وت مانگدا ره وگه ی شۆڕشی روسیا بگۆڕێ و به وه ڕخس���تنی شۆڕشی دوه م له روسیادا، كه به شۆڕشی بۆلشه ڤیكی ناوی ده ركردوه ره وگه ی مێژوی روسیا بگۆڕێ. ال55( ئاوا به ش به ش نوسه ری كتێبه كه ده مانخاته س���ه ر ناس���اندنی لینین و مێژوی به ر له سه رده می لینین، كه ب���ه ر له شۆڕش���ی 1917 كۆمه ڵێك راپه ڕی���ن و جواڵندن���ه وه ی تر له س���ه ر نوس���ه ران و خوێن���دكاران و ده س���تی ده سه اڵتدارانی س���ه رده می كرێكارانی روس���یادا رووده ده ن. ناس���اندێك كه دواج���ار روس���یای له ژێ���ر چه پۆك���ی ئه و ده س���ه اڵته قێزه ون���ه هێنایه ده ر.. ئه وه تا له س���اڵی 1869دا دو كه س���ی شۆڕش���گێڕ به ناوه كان���ی )باكۆنی���ن و له گوتاره كانیادا له یه كێ���ك نیچانۆف( تایبه تمه ندییه كان���ی ده رب���اره ی نوس���یوه شۆڕش���گێڕیان كه س���ێتی )تاكی شۆڕش���گێڕ ده ب���ێ له ئامانجه ئایدیالییه كان���ی خۆیدا بتوێته وه .. ئه و نابێ خاوه نی به رژه وه ندیی تاكه كه سی و هه ست و سۆزی كه سێتی و خۆشه ویستی بنه ماڵه یی و سه روه ت و سامان و ته نانه ت ناوی تایبه تی خۆیش���ی بێ���ت..( ئاوا به ر له لینین كه س���انێك هه بون تۆوی شۆڕشیان له ناو تاكی روسیادا ده چاند چونكه خه ڵك به ر له شۆڕش���ی ساڵی 1917 له ژێر ده س���تی قه یس���ه ره كانی

روس���یادا هه م���و هه وڵه كانی���ان ب���ۆ ئ���ازادی و رزگاری به توندی س���ه ركوت گیراوه كانیان له ناوده ب���ران، ده كران و بۆ س���یبریا دورده خرانه وه ، ئه وه تا بۆ ئه و رۆژه تاریك و ناخۆش���انه ، بۆ ئه و س���ه ركوتكارییانه )پوشكین(ی شاعیر به مجۆره م ده نگ���ی خۆی ده خاته په نا ده نگی ئه و چه وس���اوانه له ش���یعرێكدا

ده نوسێت:ده پس���ێ له ئه س���تووریدا زوڵ���م ( / ش���ووره ی ب���ه رزی به ندیخان���ه كان

ده ڕوخێنئازادی و روناكی دێته پێش���وازیتان و / براكانتان شمشێره كانتان ده ده نه وه (

قه یسه ره كانی س���ه رده می له مێژوی روسیادا ده یان جواڵنه وه و به رپاكردنی ش���ۆڕش س���ه ریان هه ڵداب���و له پێناو روسیادا. گه النی به رزگاری گه یش���تن ب���ه اڵم هه مو ئه و هه واڵن���ه دواجار زۆر به توندی س���ه ركوت ده كرێن و به خوێن كۆتایی���ان دێ���ت. ئ���ه م كتێب���ه هه ر له س���ه ره تاوه به و مێژوانه ده س���ت پێ ده كات كه ئه و جواڵندن و شۆڕشانه ی تێدا سه رهه ڵده دات تا ده گاته سه رهه ڵدانی شۆڕشی س���اڵی 1917 ئه و شۆڕشه ی كه دوات���ر ره نگه له پێن���او ملمالنێیه خوێناوییه كان���ی ناو س���ه ركرده كانیدا نه یتوانیبێت بگات���ه دوائامانجی خۆی )حیزبی سۆسیال دیموكراتی روسیا، كه رێكخراوی ده ستڕۆیشتوترین كۆنترین و سیاس���یی دژی رژێمی ته زاری بو به ر له روداوه كانی س���اڵی 1905 به سه ر دو گروپی )بۆلش���ه فیك( و )مه نشه فیك(

دابه ش بب���و و رێبه ره كانیان، كه زیاتر ی���ان له واڵتان���ی دیكه ی له سویس���را ب���ۆ ده ژی���ان خۆرئ���اوا ئه وروپ���ای رێبه رایه تیی به ده سته وه گرتنی جڵه وی بزوتنه وه شۆڕشگێڕییه كانی نێو روسیا كه وتبون���ه ركه به ریی یه كتری.. ال 21( به م جۆره هه ر له سه ره تای سه رهه ڵدانی ئه و شۆڕشه وه كه سایه تییه كانیان له ناو خۆیاندا كه وتبونه دژایه تیكردنی یه كترو له ناوبردن���ی یه كتری. كه دواجار وه كو ل���ه م كتێبه دا ده ستنیش���انكراوه به ش به ش به وردی ئه و مێژوه خوێناوییانه ده خوێنین���ه وه ك���ه ئه و س���ه ركردانه چۆن چۆنی ره گو ریش���ه ی یه كترییان له بن ده رهێنا و سۆس���یالزمیان به خوێن س���پارد تا ئه وه ی كه هیچ نرخێك بۆ خه بات و تێكۆش���انی یه كتری س���ودی نابێت و له پێناو خواستی گرتنه ده ستی ده س���ه اڵتدا خوێن حوكم ده كات. ئه م

نمونه یه ره نگه یه كێكبێت له و نمونانه ی ك���ه ده ریده خ���ات ئه و س���ه ركردانه ی ئ���ه و كاتانه ی روس���یا چ���ۆن چۆنی به خوێن���ی یه كتری تینوبون س���تالین به رامب���ه ر به نزیكترین دۆس���تی خۆی )زینۆوێڤ( كه هه ر ئه ویش گه یاندییه كورسی ده س���ه اڵت كاتێك )زینۆوێڤ( الده برێت و دواتر س���تالین له سێداره ی ده دات )زینۆوێڤ( به س���تالین ده ڵێت )ئاخۆ هاوڕێ س���تالین له مانای وه فاو ئه مه گ���داری تێ���ده گات ؟( س���تالین به راوێژێك���ی ناخۆش وه اڵم���ی دایه وه )به ڵێ ب���اش تێده گه م.. ئه وه جۆرێك نه خۆش���ییه ، كه زیاتر سه گه ل توشی ده ب���ن.. ال 165( ئه مه ئه و وێرانكارییه بو كه له سه ر ده س���تی سه ركرده كانی ئه و شۆڕشه دا توش���ی گه النی روسیاو هاوبیره كانی ناو ئه و شۆڕش���ه ده هات. خوێندنه وه ی ئه م روداوانه له م كتێبه دا وات لێده كات كه هه ست بكه یت هێشتا دوای ئه و هه مو ساڵه زۆرانه له روسیاوه بۆ واڵتی خۆیش���مان ل���ه الی ئێمه ش به هه م���ان ئه و نمونانه س���ه ركرده كان له پێناو مانه وه و كورس���ی ده س���ه اڵتدا خوێنی هه زاران ئینس���انی بێگوناهیان رش���ت و یه كتری وێرانده كه ن و ئامانج و سۆس���یالزمیان به خوێ���ن س���پارد بۆ ئه وه ی بگه ن به دوا خواس���تی خۆیان. سۆس���یالیزم ئه و ناوه ی س���ه رده مێك به ش���ێكمانی له گه ڵ خۆیدا ده گه یانده س���ه ر رێگاكان���ی مردن و زۆركه س���ی دڵس���ۆزیش ل���ه و پێن���اوه دا ته مه نی خۆی���ان كرده قوربانی، به اڵم ئێس���تا كه س���ێك نییه له و سه ركردانه ی جاران بوێرن له سۆس���یالیزم بدوێن. ئه مه ش هه م���وی له پێن���او ویس���ت و مانه وه ی ئاماژه كانی خۆیاندای���ه . ده س���ه اڵتی ناو ئ���ه م كتێبه ئ���ه وه ده رده خه ن كه خودی لینین و شۆڕش���ی روسیا له زۆر الوه هه م له ن���او خۆ و هه م له ده ره وه ی س���ه دان پالن و نه خش���ه بۆ شكست و روخانی���ان له ئارادابو ت���ا ئامانجه كانی لینین و شۆڕش���ه كه سه رنگوم بكه ن ) له نێوه ڕاستی مانگی ژووئیه ی 1918 دا حكومه تی بۆلشه ڤیكی جگه له مۆسكۆ و پێترۆگراد و چه ند گه وره ش���اری دیكه به گوێره ی پێویست به سه ر روسیادا زاڵ نه بو و، هێزه دژب���ه ره كان، كه هه ركام سه ر به الیه ن و گروپێك بون له هه رچوار قوڕنه ی واڵته وه دژی بۆلش���ه ڤیكه كان شه ڕیان ده كرد ( گه لێك له م هۆكارانه به خواس���ته كانی شۆڕش���ی دژ ئ���اوا روس���یا پێی���ان ناب���وه س���ه ر رێگای له ناوبردنی. ده بو له هه لومه جێكی ئاوادا س���ه ركرده كانی ش���ۆڕش چ رێگایه ك بۆ س���ه ركه وتنی ئه و شۆڕش���ه تازه یه بگرن���ه به ر؟ س���ه دان هه ڵدێ���ری ئاوا هاتبوه به رده م خواس���ته كانی شۆڕش دو وه 1918 س���اڵی له به ه���اری (گروپی سیاسی له روسیادا به مه به ستی روخاندنی حكومه ت���ی لینین هه وڵیاندا ده ره كیی���ه كان له الیه ن���ه یارمه ت���ی وه ربگرن، یه كێك له و دوالیه نه هه وڵیده دا به مه به س���تی روخاندنی ئ���ه و رژێمه و دامه زراندن���ه وه ی رژێمی پادش���ایه تی یارمه ت���ی له ئه ڵمانیی���ه كان وه ربگرێ و ئه ویت���ر، كه به " یه كێت���ی ژیانه وه ی روسیا" ناوی ده ركردبو هه وڵیده دا، كه بۆ خه بات دژی سه ره ڕۆیی بۆلشه ڤیكی فه ره نس���ا و له به ریتانی���ا و یارمه ت���ی فه رمی به شێوه ی وه ربگرێ و ئه مه ریكا داوای له هاوپه یمان���ه كان كردب���و ك���ه به ره یه ك���ی ن���وێ له روس���یا بكه نه وه .. ال 119( ئه م���ه ئ���ه و رۆژ و روداوه سه ختانه ن كه هاتبونه به رده م لینین و شۆڕش���ه كه ی. به اڵم له گه ڵ هه مو ئه و هه واڵنه ش���دا لینین توانی ئه و شۆڕشه گه رچ���ی س���ه ركه وتن. بگه یه نێت���ه لینین به رواڵه ت زیاتر له ش���ه ش ساڵ رێبه رایه تی روسیای له ئه ستۆ بوه ، به اڵم به كرده وه له پێنج س���اڵ زیاتر حوكمی نه كرد، چونكه به هۆی نه خۆش���ییه وه له س���اڵی 1922 دا ئه و ساڵه ی كه ئیتر ده ستی له كار هه ڵگرتبو ) لینین ته نیا له بی���ری س���ه قامگیركردنی حكومه تی وه رگرتنه وه ی له روس���یا و بۆلشه ڤیكی ته زاره كاندا ئیمپراتۆری���ی قه ڵه مڕه وی نه ب���و به ڵكو هه ر له س���ه ره تاوه بیری له شۆڕش���ێكی جیهان���ی و دامه زراندنی له سه رانسه ری كۆمۆنیستی سیسته می جیهاندا ده ك���رده وه ..( لینین ده یزانی به جۆره كان ئینس���انه كانی واڵته جۆر چه وس���اندنه وه و غ���ه درو به ده س���ت نادادپه روه ریی���ه وه ده ناڵێن���ن بۆیه بۆ ئ���ه و ئامانجه تێده كۆش���ا كه بتوانێ�ت ش���ۆڕش له ناو روسیاوه بگوێزێته وه بۆ

واڵتانی تر.

تایبه‌ت)367( سێشه ممه 182013/3/5 18

سۆسیالیزم و خوێن.. له لینینه وه بۆ پۆتین

كۆمه اڵنی خه ڵك قه ت له و هه ڵه و خه مساردییانه ی

ئه و كه سانه خۆشنابێت كه

له ژێر ناوی سۆسیالیزمدا

خه ڵكیان فریوداو بۆخۆیان بون

به سه رمایه داری گه وره گه وره و تاكو ئێستاش بازرگانی

به تواناو خوێنی هه زاران مرۆڤی ئه م

واڵته وه ده كه ن

سۆسیالیزم ئه و ناوه ی سه رده مێك به شێكمانی له گه ڵ خۆیدا ده گه یانده

سه ر رێگاكانی مردن و زۆركه سی

دڵسۆزیش له و پێناوه دا

ته مه نی خۆیان كرده قوربانی،

به اڵم ئێستا كه سێك نییه

له و سه ركردانه ی جاران بوێرن له سۆسیالیزم

بدوێن

بۆ‌عیماد‌ئه‌حمه‌دتكایه قسه ی ئه وان په كی كاره كانت نه خا

ره وا

به هۆی هه ندێ لێ����دوان، له م ماوه یه ی دواییدا كه وتیته به رده م ش����ااڵوی قسه و به پێی ناشایسته ناشایس����ته ، نوسینی ئیتیكی نوسین و لێكدانه وه ی سیاسیش، به رامبه ره كان����ت له بری ئه وه ی گفتوگۆی بیروبۆچ����ون و لێدوانه كانت بكه ن، له بری ئه وه ی ره خنه له كاری سیاس����ی و ئه دای حكومی����ت بگرن، په الماری كه س����ایه تی تۆیانداو ته نانه ت ویستیان ده ستكورتی و هه ژاری����ی خۆی����ان له ژێر ئ����ه و هه ڵمه ته ناش����یرینه دا بش����ارنه وه و له ئه نجامیشدا ناچارت بكه ن تۆش ئه وان ئاسا خه رمانی زل و به قس����ه ی كرده وه كان����ت كارو بێناوه رۆك بگۆڕیته وه ، بۆیه من داواكارم پێش هه مو ش����تێك ئه و قس����انه له بیر بكه ی����ت و كاره كانی خ����ۆت له حكومه تدا له به رژه وه ندی خه ڵ����ك درێژه پێبده یت، ئه وانه ش فه رامۆش بكه یت كه به خه ونی س����اغكردنه وه ی گوفتاریان وه كو كردار

سه رده نێنه وه .كاتێ له ساڵی 2009و له كۆتایی ته مه نی كابین����ه ی پێنجه م����دا پۆس����تی جێگری سه رۆكی حكومه تت وه رگرت، كه س بڕوای نه ده كرد له م ماوه كه مه دا وێنه ی حكومه ت ب����ه م ئه ندازه یه له قازانج����ی هاواڵتیان و كاری مه یدانی و به س����ه ركردنه وه ی چین و توێ����ژه جۆربه جۆره كان����ی كوردس����تان بگۆڕی����ت و له نزیك����ه وه گوێت ل����ه داواو پێویس����تییه كانیان بێت، ئێس����تاش كه جارێك����ی تر ئه و پۆس����ته ت وه رگرته وه چاوه ڕوانی خه ڵ����ك له تۆ ئه وه یه گه رمتر ش����ارۆچكه كانی له ش����ارو له ج����اران كوردس����تان خاكی بچیته وه و له نزیكه وه تێكه ڵ به داخوازییه كانیان ببیت و نه ریتی كاری حكومه ت له پشت مێزو كورسییه وه به ریته مه یدانی ئیشكردن و ئه و تۆمه ت و ش����ااڵوه ناش����یرینه ش فه رامۆش بكه یت ك����ه به بیانوی هه ندێ لێدوانه وه ده كرێته

سه رت.ئ����ه وه ی ئێم����ه له ت����ۆدا بینیومان����ه و ده یبینین، له بری ئه وه ی له به رپرسیارێتی رابكه ی����ت، به دوای����دا ده چی����ت، له بری ئ����ه وه ی خه ڵك بانگهێش����تی الی خۆت بكه ی����ت، ده چیته الیان، بۆیه به المانه وه ئاساییه س����ه باره ت به به رپرسیارێتیشت قس����ه بكه یت و به جورئه ته وه له حكومه ت ئاس����ت خاوه ندارێت����ی چاك و به ی����ه ك خراپی ئه وه بكه ی����ت كه له حكومه تێكدا ده كرێت كه تۆ تیایدا جێگریت به نه وت و ته واوی دۆس����یه كانی تریه وه كه ره نگه هه ندێكی����ان مایه ی پرس����یارو ره خنه ش بن، چونكه دڵنیای����ن راكردن گرفته كان ئاڵۆزتریان به ڵك����و ناكات، چاره س����ه ر ده كات، به تایبه تی ك����ه تۆ له حكومه تدا نوێنه رایه ت����ی یه كێتیی ده كه یت، هه رگیز جائیز نییه له به رپرسیارێتی رابكه یت و بۆ قازانجی تاكه كه س����ی چاو له راستییه كی گ����ه وره بپۆش����یت ك����ه به ش����داری ئه و حزبه ی����ه له حكومه ت����داو له كۆتاییش����دا بێگوناهی خۆت به خه تاباركردنی یه كێتی په رده پۆش بكه یت، ه����ه روه ك له دیداره رۆژنامه نوسییه كانیشدا ئاماژه ت پێكردوه هه بێت له كاره كاندا كه موكورتییه ك گه ر ب����ۆ لێپرس����ینه وه ملم له م����و باریكتره ، ئه مه ش نیش����انه ی ت����ه وازوع و به هێزیته

له یه ك كاتدا.س����ه باره ت به نه وت ت����ۆ له دیداره كه دا به رونی قس����ه ت ك����ردوه و له س����ۆنگه ی خۆت به به رپرس����یارێتی، هه س����تكردن به خاوه نی چاك و خراپ����ی زانیوه ، به اڵم هه ندێ كه س به جۆرێ����ك لێكیده ده نه وه كه ئاوه ك����ه ی ده چێته روبارێكی یه كجار لێڵه وه ، بۆیه ئه وانه ئه و لێدوانه نابینن و له ئاش����كراكردنی ب����اس كه نابیس����تن داهاتی ن����ه وت و ره وانه كردنی بۆ به رده م په رله مان����ی كوردس����تان ده كات، ك����ه ئه مه ی����ان كارێكه جگه له ده ستخۆش����ی شتێكی تر هه ڵناگرێت، بۆیه من داواكارم ت����ۆ گوێ به م قس����انه نه ده یت و رێگه ش نه ده ی����ت گوفت����اری ئه وان����ی دی په كی

كرداره كانت بخات.ئێمه ده زانین ئامانجی تۆ خزمه تكردنه و له م پێناوه ش����دا هه مو تواناكانی خۆت و به گه ڕخس����توه ، چاوه ڕێین هاوڕێكان����ت توانس����تی به هه م����ان له داهاتوش����دا بێگومان بیت، به رده وام ده وڵه تدارانه وه ده شزانین له به رامبه ریشدا خه ڵكانێك هه ن هه وڵده ده ن له رێگه ی چه ند گوزارشتێكی عاتیفییه وه بێس����ه وادی خۆیان له به رگی پاڵه وان����ی به رگ����ری له یه كێت����ی نمایش گه زاف)به ش����ه هاده ی الف و ده ك����ه ن و قوالبیه وه (لێ����ده ده ن، ب����ه اڵم تۆ گوێیان ك����رداره ش����اهیدی میلله ت پێم����ه ده و س����پییه كانی ئێوه و گوفتاره ره شه كانی

«« 19ئه وانی دیكه یه .

Page 19: ژماره 367

(367( سێشه ممه 2013/3/5 19تایبه‌ت

www.awene.com

دادگاکان���دا، لەخەس���تەخانەو لەبوارەکانی نیگارکێش���ان و ش���انۆدا، لەدیکۆرکردن و جیاکردنەوەی ش���وێن و فەزاکان���دا. ئی���دی ل���ەم س���ەردەمە تازەیەدا ئەندازە لەوە دەردەچێت تەنیا بەخانوودروس���تکردن، بێ���ت تایبەت بەڵکو هەموو ش���تێک ئەندازەی خۆی مۆس���یقا بەئەندازەیە، س���ەما هەیە، بەئەندازەیە، نیگارکێشان بەئەندازەیە، دابەشکردنی کات بەئەندازەیە، جوڵەی ئەکت���ەر لەس���ەر ش���انۆ بەئەندازەیە. هەموو جوڵەیەک دەبێت لەچوارچێوەی ڕێکخستنێکدا بێت، هەموو دەرکەوتن و ونبوونێک دەبێ���ت لەچوارچێوەی ئەو لۆژیکەدا بێت کە »ئاسایی نۆرماڵ �« لە»نائاسایی ئەنۆرمال « جیادەکاتەوە گەورەکان فەیلەسوف و سۆسیۆلۆگە .خۆی ب���واری بەپێ���ی هەریەکەی���ان بەوردی قس���ەیان لەس���ەر ئەو پرۆسە دڕندەیە کردوە کە لەڕێگایەوە خۆرئاوا

مرۆڤەکان���ی کات���ەکان و ف���ەزاکان و جیاکردۆتەوە، لەمارکس���ەوە بۆ ماکس فێبەر تا فۆکۆ ئەو پرۆس���ەیە لەئاستە هەموو جیاوازییەکانیدا خوێندراوەتەوەو

هەندێجار بەتوندی رەخنەکراوە. دیارە هەموو مێژووی شارس���تانییەت و فیکر تەنیا هەر سیس���تەم س���االریی و ڕێکپەرس���تی نەبووە. ه���ەر لەهەناوی ئەو مێژووە ترس���ناکەی ڕێکخستنەوە، ک���ە عەقاڵنییەت���ی خس���تۆتە پێ���ش ک���رداری پەرچ���ە ئینس���انییەتەوە، فیکری و سیاسی زۆر گەورە هاتوونەتە دەر. وات���ە چ���ۆن ڕێکپەرس���تەکان و مێژوویەکیان پێرفێکتسیونیس���تەکان پش���ێوخوازەکانیش ناڕێکگەراو هەیە، مێژوویەک���ی پێچەوانەی���ان هەیە، کە مێژوویەک���ی گ���ەورەو کاریگەرە »کە ل���ە بەش���ەکانی داهاتوودا قس���ەیان

لەسەردەکەم«.

شیكردنه وه یه ك:- كه پێمانئه ڵ���ێ گش���تییه وه ل���ه ڕوی هێشتا هه ژاریی له م واڵته دا مۆته كه یه و گه نده ڵی و پاره ئه توانێت خۆی بخزێنێته كۆمه ڵه وه ، ژیانی گش���ت جومگه كانی هه روه ه���ا ك���ۆی ده قه ك���ه ئه وه م���ان پێئه ڵێ ئه و جیل���ه كۆنه ی به گه نده ڵی ده وڵه مه ندب���ون الیانوایه كڕینی دواڕۆژ ئاس���انه وه ك كڕین���ی ئۆتۆمبیلێ یان نه گه شتونه ته پارچه زه وییه ك، هێشتا ئه و بڕوای���ه ی دوارۆژ كڕین���ی مه حاڵه ئه بێ ئه وه بزانن پاره و ده سه اڵت چه نده زۆربێ���ت یان به هێزبێت، ئه و رۆژگاره ی دروس���تیكردون په راوێزیشیان ئه خات، هه روه ها ئه وه م���ان پێئه ڵێ ئه وه ی له م واڵت و س���ه ر زه مینه ی پێ���ی ئه وترێ كوردستان، ئه گوزه رێ دوباره بونه وه یه و فرۆش���تنه وه ی مێژوه به نه وه ی داهاتو، پێمانئه ڵێ���ت ئه وانه ی ئه یانه وێ تیۆری گێالن���دن پیاده بك���ه ن خۆی���ان گێلن، پێمانئه ڵ���ی ئه و زمان���ه ی عیزه ت به گ قس���ه ی پێئه كا ئه وه زمانی سیاسه ته كه نایه وێت كه س تێیان بگات و لێاڵیی زمانێكه بێ���ت، ش���ه فافییه ت له جێی ته نها سیاس���ه ت و ده اڵڵ و بازرگانه كانی

سیاسه ت بۆ خۆیانیان قۆرغكردوه . هه روه ه���ا گرنگ���ی ئه و س���امانه مان پێئه ڵێ كه ئ���اوه و له ئیس���تادا بوه ته قه یرانێك���ی جیهانی هیش���تا كۆمه ڵگا هه س���تی پێناكا، وه كاتێ���ك مناڵه كه

دێته دنیاوه ده نگ���ی گریانی مناڵه كه و ئاو تێكه ڵ ئه بن په یوه س���تبونی ژیان و

ئاو چۆن به رجه سته ئه بێت.

چه ند ره خنه یه ك:- 1-كاتێك چرۆ ئه چێت و ته كس���ییه كه ئه هێنێ چاره نوسی شوفێری ته كسییه كه

ون ئه بێت. 2-كاتێ عی���زه ت به گ ئه ڵ���ێ ئه مه پێنجه م ژنمه ، له هه موشیان مناڵم ئه بو به اڵم هێش���تا پێنجه م نه گوێزراوه ته وه ئه بوایه بڵ���ێ له چواره ك���ه ی تر مناڵم

ئه بو. 3-ب���ه ڕای من دیك���ۆر بێنازیی پێوه دیارب���و، وه ك پرس���مكرد بێتوانای���ی دارایی تیپه كه هۆكاری س���ه ره كی ئه و

كه لێنه یه . 4- ده ن���گ و كاریگه رییه كان���ی ده نگ

به شێوه یه كی به رچاو الواز بو. 5- روناكی زۆر س���اده به هیچ جۆرێ كاریگه ری له س���ه ر ش���انۆییه كه نه بو، له كۆتاییداو پاش ده ستخۆش���ی له تیپی پێشڕه وی شانۆی كوردی ده ستی یه كه یه كه تان ئه گوشم و هیوادارم سه ركوتوتر ش���كۆدارتر بتانبینم و ئه ڵێم زویر مه بن له وه ی ته له فیزیۆن���ه كان رێكالمتان بۆ ناك���ه ن، خه تای ئێوه ی���ه بیرتان چوه پێیانبڵێن خۆ تیپی پێش���ڕه و میشێل عه فل���ه ق داینه مه زران���دوه ئ���ه م هه مو

ژماره: دۆستایه تییه له پای چی؟ به ڕێوه به رایه تی گشتی فه رمانگه كانی داد به روار: 2013/02/26 فه رمانگه ی دادنوسی سلێمانی /1

كارگێری و خۆیه تی

ئاگاداری به پێی ئه و داوایه ی كه له الیه ن داواكار پێشكه ش به م فه رمانگه یه كراوه له الیه ن )دلیم���ان طه احمد( له ب���ه رواری )2013/02/20( خاوه نی كارگه ی )دلیمان طه احم���د بۆ كاری پالس���تیكی( داوای تۆماركردنی ئه و ئامێران���ه ی كردوه كه له )سلێمانی /ش���ه هیدانی ئازادی( دانراون و ئامێره كانیان له خواره وه دیاری كراوه به پێی په یڕه وی ئامێری میكانیكی ژماره )65( ساڵی )1952( باڵوی ده كه ینه وه هه ركه س خۆی به په یوه ندیدار یا خاوه نی هه ریه ك له و ئامێرانه داده نێ له ماوه ی (15( پان���زه ڕۆژ س���ه ردانی ئه م فه رمانگ���ه یه بكات، به پێجه وان���ه وه به ناوی

داواكاره وه تۆمار ده كرێت و بڕوانامه ی پێ ده درێت. له گه ل ڕێزدا...

دادنوس/ دادنوسی سلێمانی /1

فاروق كالن شریف

ئامێره كان:- kw 2.5 /تشریح كیلون / 0812132 توركی / 2012 كاره بایی*kw 1.6 / ئامێری له حیم / 0712140 توركی /2012 كاره بایی*

kw 1.5 / ئامێری بڕینی عدل وزاویه / 0812140 توركی / 2012 كاره بایی* kw 1.5 / برینی ماسیكه / 0812131 توركی / 2012 كاره بایی*

kw 1.1 / تشریح دیله / 0812132 توركی / 2012 كاره بایی*kw 4 /كۆمپونیسه ری هه وا/ 500لتر/ 2322412 توركی / 2012 كاره بایی*

تیپه بێنازه كه ی پێشڕه وی شانۆی كوردی... پاشماوه

جوانییەکانی ناڕێکی... پاشماوه

ونبوون * ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )كمال محمود عبدلله(

هه ركه س دۆزییه وه بیگه رێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .

* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )اس���ماعیل حسین عبدلله ( هه ركه س دۆزییه وه بیگه رێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .

* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )ابراهیم حسن حسین( هه ركه س دۆزیه وه بیگه رێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .

* ناس���نامه یه كیی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )ناجی تۆفیق فره ج ( هه ر كه س دۆزییه وه بیگه رێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .

* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )ئاراس حسین حه مه صالح ( هه ر كه س دۆزیه وه بیگه رێنێته وه بۆ پر سگه ی ئاوێنه .

* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )خالد احمد رشید( هه ر كه س دۆزییه وه بیگه رێنێته وه بۆ پر سگه ی ئاوێنه .

* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )سه ركه وت عبدلله حه مه جوان ( هه ركه س دۆزییه وه بیگه رێنێته وه بۆ پر سگه ی ئاوێنه .

* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )فائق عبد الكریم عزیز( هه ر كه س دۆزیه وه بیگه رێنێته وه بۆ پر سگه ی ئاوێنه .

* ناس���نامه یه كی یه كێتی ه���اورده و ناردنكارانی عێ���راق/ به ناوی )علی زیدان مصبح( ونبوه هه ر كه س دۆزیه وه بیگه رێنێته وه بۆ پر سگه ی ئاوێنه .

ئاوێنەەی

چاپخان

کتێب،‌گۆڤاررۆژنامه‌،‌نامیلکه

بۆ‌چاپکردنی:

07701471518 )053(3210501)053(3210502

لینین دواتر ده رباره ی شۆڕشی روسیا ئاوا ده نوس���ێت )شۆڕش���ی سیاسی و كۆمه اڵیه تی له روس���یادا به ر له شۆڕشی كولت���وری هاته ئ���اراوه و زۆربه ی ئه و كێش���ه و گرفتانه ی، كه ئێمه له بنه مای سۆس���یالیزمدا له گه ڵیدا روبه ڕوین له و راستییه وه س���ه رچاوه ده گرن، گۆڕان سۆس���یالیزم به ره و له بۆرژوازیی���ه وه زه م���ه ن و به تێپه ڕین���ی پێویس���تیی روانینی ش���ێوه ی عه قلییه ت و گۆڕانی خه ڵكه كه یه و بۆ پێكهێنانی گۆڕانكاریی له و چه ش���نه ده بێ بیر له شۆڕش���ێكی له دوایی���ن بكه ین���ه وه .. كولت���وری نوسینه كانی لینین.. ال 136( به مه ش لینین ئ���ه و بۆچونان���ه تێده په ڕێنێت و دان به و جۆره كاركردنه س���ه ختانه دا ده نێت ك���ه ببونه له مپ���ه ر له به رده م خواسته كانی گه یشتن به سۆسیالیزمدا. له گ���ه ڵ ئه و ده نگدانه وه گ���ه وره ی كه سه ركه وتنه كانی لینین و شۆڕشی روسیا به دونیایان به خش���ی و وه رچه رخانێكی مه زنیی���ان له جیهان���دا به رپاك���رد. له گ���ه ڵ هه مو ئ���ه و ه���ۆكاره ناوخۆی و ده ره كییانه ی رۆژ به رۆژ ده هاتنه به رده م توانی لینین سه ركه وتنه كانی شۆڕش، له ماوه ی ئه و پێنج، ش���ه ش س���اڵه ی ده س���ه اڵتیدا له روسیادا ئه و ئاسته نگ و به ربه س���تانه رابماڵێت كه خه ریك بو له ناوبه رێت. روس���یا گه النی شۆڕشی له گه ڵ هه مو ئه و ده سه اڵتانه ی لینیندا ك���ه هه یبو هێش���تا زۆر به س���اده یی و وه كو ئینس���انێكی كه مده رامه ت ژیانی كرملین له كۆش���كه كانی ده گوزه ران���د دا، ه���ه ر ئه م س���اده ییه ش بو كه وای له نوس���ه ری ئه م كتێبه ك���ردوه ئه م ساده ییه ی لینین به الوازیی بداته قه ڵه م )ئاغا تازه ك���ه ی كرملین )لینین(، له و بین���ا مه زن���ه مێژوییه دا كه پادش���ا و فه رمانڕه واكانی رابردوی روسیا ژیانێكی ئه فس���انه ییان تێدا رابواردوه ، ژیانێكی س���اده ی هه بو، لینین و كرۆپس���كایای ژنیی ماریای خوش���كی چه ند دیوێكی كۆش���كیان بۆ خۆی���ان ته رخانكردبو، به اڵم كۆش���ك ره نگ و بۆن���ی رابردوی نه مابوو، ئه و كه س���انه ی ، كه له شوێنی ژیانی لینین چاویان پێیده كه وت له به ر بۆنی پش���یله )كه لینین زۆری كه یف به و ئاژه ڵه ده ه���ات( و خواردنی كۆن و به رماو، بێزار ده بون( هه ر نوسه ری ئه م تریشه وه و هه ڵه یه كی ده كه وێته كتێبه به پێچه وانه ی راكانی پێش���وتریه وه كه زۆركات ئاماژه به س���ه دان گیروگرفت و هۆكاری ترس���ناك ده كات كه هاتونه ته

به رده م لینین و هاوڕێكانی ده نوس���ێت له ته واوی )لینین و هاوبیره كان���ی، كه ژیانیاندا ته نیا بیریان له شۆڕش و تێكدان گیروگرفته كانی ئه زمون���ی ده كرده وه ، نه ب���وو ئاوه دانیی���ان حكوم���ه ت و نه ش���یانده زانی چییه .. ال 117( له پای ئه و هه مو هه وڵ���ه به رده وامانه ی لینین بۆ س���ه ركه وتنی ش���ۆڕش و ئه و هه مو زیره كی و نووس���ینانه ی لینین كێ بڕوا ب���ه م جۆره قس���انه ده كات كه لینین و هاوڕێكان���ی ئه زمون���ی به رێوه بردن���ی فه لس���ه فه و ئه وه نه بوبێت. واڵتی���ان بنه ماكان���ی بی���ری لینین نه ب���ون كه شۆڕشی سۆسیالیزمیان په كخست به ڵكو ئه وه بیرو هه ڵه په ی ئه و كه س���انه بون كه دوای لینین هاتن و سۆس���یالیزمیان به خوێن س���پارد بۆ مان���ه وه ی خۆیان له سه ر كورسی ده سه اڵت )له ساڵه كانی 1927 هه ت���ا 1930، كه به س���ه ره تای ده وره ی ده سه اڵتدارێتیی ستالین زانراوه و هیچ كام له دۆستان و الیه نگرانی لینین له پۆسته بااڵكانی حیزبی كۆمۆنیست و ده وڵه تی یه كێتی سۆڤیه تیدا نه مابون..

ال 166( كتێب���ه ئ���ه م بێ���ت هه رچۆنێ���ك یه كێكه له و كتێب���ه گرنگانه ی كه زۆر به وردی رۆچۆته قواڵییگه لێك له باس���ه روس���یاوه و شۆڕش���ی مێژوییه كان���ی ده س���ه اڵت و ناكۆك���ی خوێن���اوی ئه و كه سانه ی له گه ڵ سه رهه ڵدانی شۆڕشی له ده س���ه اڵتی ده رده كه ون. روس���یادا لینین���ه وه تا س���تالین و خرۆش���ۆف و هه ره س���ی تا گۆرباچۆڤ.. بێرژنیڤ و ره نگه كتێبێ���ك س���ۆڤیه ت. یه كێتی دواجار دوای خوێندن���ه وه ی له به رده م س���ه دان پرس���یاردا راتبگرێت. ره نگه ئه و قسه یه ش به ته واوی جێگه ی خۆی بگرێ���ت كه ده ڵێن )ئه وانه ی ش���ۆڕش

ده كه ن مێژو به خوێن ده نوسنه وه (. لێره دا بۆ یادی گه لێك له هاوڕێكانم ده بێ���ت بڵێم: )یادتت���ان به خێر ئه ی ئ���ه و ئینس���انانه ی ك���ه ل���ه الی ئێمه به سۆس���یالیزم گه یش���تن له پێن���او رۆح و گیانی خۆتان به خش���ی، له پای خوێنی ئێوه هێش���تا نیش���تیمان هه ر پ���ڕه له نادادپ���ه روه ری و غه درك���ردن

له ئینسانه كان.

*- له لینینه وه بۆ پوتین. نوسینی مه حموود تلووعی. 510 الپه ڕه .

- وه رگێڕانی- ره سوول سوڵتانی. - له باڵوكراوه كانی موكریانی ساڵی

2012

سۆسیالیزم و خوێن.. له لینینه وه بۆ پۆتین

Page 20: ژماره 367

كه ی پێشێلكاری كۆتایی دێت؟‌‌‌ئاسۆس‌هه‌ردی

رۆژی‌چوارش���ه‌ممه‌ی‌رابردو‌)27ی‌ش���وبات(‌س���ه‌ندیكای‌رۆژنامه‌نوسان‌كۆنفرانسێكی‌رێكخست‌بۆ‌گفتوگۆ‌له‌نێوان‌رۆژنامه‌نوسان‌و‌هێزه‌‌ئه‌منییه‌كاندا،‌وه‌ك‌هه‌وڵێك‌بۆ‌لێكتێگه‌یشتن‌و‌رێككه‌وتن‌له‌سه‌ر‌ئه‌و‌میكانیزمانه‌ی‌ده‌توانن‌پێش���ێلكاری‌به‌رامبه‌ر‌رۆژنامه‌نوسان‌س���نوردار‌بكه‌ن.‌پێشه‌كی‌ده‌بێ‌بڵێم‌دانیشتنی‌روبه‌ڕو،‌گفتوگۆ‌و‌دیالۆگ‌هه‌میشه‌‌به‌سوده‌،‌چونكه‌‌كاتێك‌روبه‌ڕو‌له‌گه‌ڵ‌كه‌سێك‌داده‌نیشی،‌النیكه‌م‌ئه‌گه‌ری‌روخانی‌ئه‌و‌دیواره‌‌سایكۆلۆجییه‌‌

له‌ئارادایه‌‌كه‌‌له‌نێوانتاندا‌دروستبوه‌.ب���ه‌اڵم‌ئای���ا‌به‌م‌كۆنفرانس���ه‌‌و‌دانیش���تنی‌دیك���ه‌ی‌له‌و‌ج���ۆره‌‌كۆتایی‌به‌پێش���ێلكارییه‌كان‌دێت؟‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌وه‌اڵمی‌ئه‌م‌پرسیاره‌‌بده‌ینه‌وه‌،‌ده‌بێ‌

سه‌ره‌تا‌بزانین‌سه‌رچاوه‌ی‌كێشه‌كه‌‌له‌كوێدایه‌.‌به‌بۆچونی‌من‌پێش���ێلكاری‌به‌گشتی‌و‌به‌رامبه‌ر‌رۆژنامه‌نوسان‌به‌تایبه‌تی،‌دو‌جۆره‌:‌یه‌كه‌م،‌ئه‌و‌پێش���ێلكارییانه‌ی‌بڕیاری‌سیاسییان‌له‌پشته‌وه‌یه‌.‌بۆ‌نمونه‌‌كاتێك‌بااڵترین‌ده‌سه‌اڵتی‌سیاس���ی‌بڕیارده‌دات‌رێگه‌‌له‌خۆپیشاندان‌بگرێت،‌هێزه‌‌ئه‌منییه‌كان‌فه‌رزه‌‌له‌سه‌ریان‌ئه‌م‌بڕیاره‌‌جێبه‌جی‌بكه‌ن،‌هیچ‌كه‌سێكیش‌له‌هه‌ر‌پله‌‌و‌پۆستێكدا‌بێت،‌ناتوانێ‌رێگری‌له‌م‌بڕیاره‌‌بكات،‌بگره‌‌هه‌ندێكجار‌پێش���مه‌رگه‌‌و‌میلیشیا‌مه‌ده‌نی‌پۆش���ه‌كانیش‌دێنه‌‌مه‌یدانه‌كه‌وه‌‌و‌په‌المار‌ده‌ده‌ن.‌له‌م‌دۆخه‌دا‌دیموكراسی،‌مافی‌مرۆڤ‌و‌یاسا‌له‌بیر‌ده‌كرێن‌و‌هیچ‌كه‌س‌و‌داموده‌زگایه‌كیش‌توانای‌به‌دواداچونی‌پێش���ێلكارییه‌كانی‌نییه‌.‌چونك���ه‌‌ئێمه‌‌له‌هه‌رێمێكدا‌ده‌ژی���ن،‌كه‌‌هه‌رچه‌نده‌‌به‌ن���او‌و‌به‌رواڵه‌ت‌یه‌ك‌هه‌رێمه‌‌و‌خاوه‌نی‌یه‌ك‌ئیداره‌‌و‌حكومه‌ته‌،‌به‌اڵم‌له‌راس���تیدا‌له‌روی‌ئیداری،‌ئه‌منی‌و‌ته‌نانه‌ت‌ئابوریش���ه‌وه‌‌دابه‌ش���بوه‌‌به‌سه‌ر‌ده‌س���ه‌اڵتی‌دو‌حیزبدا.‌شتێك‌نییه‌‌ناوی‌داموده‌زگای‌حكومه‌ت‌و‌موئه‌سه‌ساتی‌ئه‌منیی‌هه‌رێم‌بێت.‌ئ���ه‌وه‌ی‌هه‌یه‌،‌موڵكی‌حی���زب‌و‌له‌ژێر‌كۆنترۆڵی‌حیزبدای���ه‌‌و‌هه‌ر‌به‌بڕیاری‌ئه‌ویش‌ده‌جوڵێته‌وه‌،‌نه‌ك‌به‌پێی‌رێوش���وێنی‌یاسایی.‌له‌م‌دۆخانه‌دا‌كامێرا‌به‌ده‌س���ته‌كان‌زیاتر‌له‌خۆپیش���انده‌ران‌ده‌كرێنه‌‌ئامانج،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌رێگه‌یان‌

نه‌درێت‌پێشێلكارییه‌كان‌تۆماربكه‌ن.‌ب���ه‌اڵم‌جاری‌وا‌هه‌یه‌‌دو‌حیزبه‌كه‌‌س���ه‌باره‌ت‌به‌كێش���ه‌یه‌ك‌بڕیاری‌وه‌ك‌یه‌كی���ان‌نابێت،‌بۆیه‌‌ده‌ش���ێت‌له‌الیه‌ك‌په‌الماری‌خۆپیش���اندانێك‌بدرێت،‌به‌اڵم‌له‌الیه‌كه‌ی‌تر‌پارێزگاریی‌لێبكرێت.‌بۆ‌نمونه‌‌له‌هه‌ولێر‌كۆنس���وڵخانه‌ی‌ئێران‌به‌ردباران‌ده‌كرێت،‌به‌اڵم‌له‌س���لێمانی‌رێگه‌نادرێت‌ناڕه‌زایی‌به‌رامبه‌ر‌له‌س���ێداره‌دانی‌چاالكوانانی‌ك���ورد‌له‌ئێران‌س���ازبكرێت‌)به‌رامبه‌ر‌توركیا،‌

هه‌ڵوێسته‌كان‌پێچه‌وانه‌‌ده‌بنه‌وه‌!(.‌ئه‌م‌حساب‌نه‌كردنه‌ی‌ده‌سه‌اڵتی‌سیاسی‌بۆ‌یاسا‌)هه‌ركاتێك‌به‌پێویستی‌زان���ی(،‌بۆخۆی‌فه‌زایه‌ك‌دروس���ت‌ده‌كات‌كه‌‌تیای���دا‌هیچ‌مانا‌و‌نرخێك‌بۆ‌یاسا‌نامێنێته‌وه‌،‌هه‌ر‌ئه‌مه‌شه‌‌هۆكاری‌جۆری‌دوه‌م‌له‌پێشێلكارییه‌كان،‌كه‌‌ره‌نگه‌‌بتوانین‌بڵێین‌ئه‌وانه‌ن‌كه‌‌بڕیاری‌تاكه‌كه‌س���ییان‌له‌پشته‌.‌له‌سایه‌ی‌ئه‌م‌سیستمه‌دا،‌نه‌ك‌هه‌ر‌ئه‌فسه‌ر‌و‌پله‌دار‌و‌سه‌ربازه‌كان‌ده‌توانن‌پێشێلكاری‌بك���ه‌ن‌)جا‌به‌ئیجتیهادی‌شه‌خس���ی‌بێت‌یان‌به‌‌هه‌ڵچ���ون‌یان‌له‌به‌ر‌هه‌ر‌هۆیه‌كی‌تر(،‌به‌ڵكو‌هه‌ر‌به‌رپرس���ێكی‌بااڵی‌حیزبیش‌به‌ش���ی‌خۆی‌پاره‌‌و‌چه‌ك‌و‌شه‌قوه‌شێنی‌له‌به‌رده‌ستدایه‌‌كه‌‌ده‌توانێ‌به‌كاریان‌بێنێ.‌له‌و‌روه‌شه‌وه‌‌كه‌‌ئه‌م‌به‌رپرسانه‌‌له‌سه‌رو‌یاساوه‌ن،‌كه‌س‌ناتوانێت‌لێپێچینه‌وه‌یان‌له‌گه‌ڵدا‌

بكات‌و‌سنورێك‌بۆ‌یاساشكێنییان‌دابنێت.بۆیه‌‌ئه‌گه‌رچی‌من‌ده‌ستخۆشی‌له‌سه‌ندیكا‌ده‌كه‌م‌بۆ‌سازدانی‌كۆنفرانسه‌كه‌،‌به‌اڵم‌به‌داخه‌وه‌‌ده‌ڵێم،‌تا‌ئه‌و‌سیس���تمی‌حیزبایه‌تیی���ه‌‌و‌ئه‌و‌عه‌قلییه‌ته‌ی‌ئاراس���ته‌ی‌ده‌كات،‌گۆڕانكاری‌به‌سه‌ردا‌نه‌یه‌ت،‌ئه‌سته‌مه‌‌پێشێلیكارییه‌كان‌

كۆتاییان‌بێت.

نوێنه‌ری‌ئاوێنه‌‌له‌ئه‌وروپاشوان‌حه‌مه‌‌نه‌رویج004799004729

[email protected]کوا‌لێکۆڵینەوەی‌یاسایی‌لەخوێنی‌سۆرانی‌مامە‌حەمە،‌عەبدولستار‌تاهیر،‌سەردەشت‌عوسمان

ریکالم

ریکالم

خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د