17ی‌‌شوبات‌به‌ڕێوه‌یه‌..

‌ئاریافۆن:‌2560031 کۆمپانیای‌باڵڤ‌پەیک‌ئاوێنە‌دابەش‌دەکات‌نرخی‌‌1000دینار‌ تیراژ:‌‌4500 ته‌له‌فۆن:‌3210502 3210501 ‌2136622هه‌ولێر‌،‌فولکه‌ی‌کوران‌-‌به‌رامبه‌ر‌نه‌خۆشخانه‌ی‌ژینی‌تایبه‌ت‌)مۆبایل(:‌‌07504531388 ناونیشان:‌سلێمانی‌گه‌ڕه‌کی‌شۆڕش‌‌101شه‌قامی‌2سالم‌خانووی‌‌56

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )364( سێشەممە 2013/2/12

w w w . a w e n e . c o m

به ڵێندراوه ئۆپه راسیۆنی دیجله هه ڵبوه شێنرێته وه وه فدێكی به غدا به نهێنی دێته كوردستان

12 »» 17 »»

به رپرس����انی پارتی له هه ولێر، له كاتی ئ����ه و گرژییه ی به هۆی خۆپیش����اندان له به رده م كه ناڵ����ی NRT و ته قه كردن به سه ر باره گای لقی 12ی هه ڵه بجه دا په یوه ندیداره كانی الیه ن����ه روده دات، ش����اری س����لێمانی ئاگادار ده كه نه وه

ئه گه ر كۆنتڕۆڵی دۆخه كه یان پێناكرێت هێز ده نێرن.

ئاوێنه ، هه ولێر: به پێی زانیارییه كانی كه س����ێك ئ����ه وه ی دوای ئاوێن����ه له به رنامه یه كی راس����ته وخۆی كه ناڵی NRTدا جنێ����و به "مس����ته فا بارزانی "

ده دا و ژماره ی����ه ك الیه نگ����رو ئه ندامی توڕه ی پارتیش وه ك ناڕه زایی ده ربڕین له ب����ه رده م كه ناڵه ك����ه دا كۆده بنه وه و هاوكاتی����ش گروپێك به ناوی گه نجانی س����وتاندنی هه ڕه ش����ه ی ت����وڕه وه ب����اره گای لقی 12ی پارتی دیموکراتی

ده ك����ه ن و له هه ڵه بج����ه کوردس����تان له هه مان ئێواره ش����دا چه ند ته قه یه ك به س����ه ر ئ����ه و باره گای����ه دا ده كرێت، له هه ولێ����ر پارت����ی كاربه ده س����تانی به به رپرس����ێكی ده كه ن په یوه ن����دی بااڵوه و پێیده ڵێ����ن "ئه و وه زعه چییه

كۆنتڕۆڵ ئه گه ر تكایه له س����لێمانی ؟ نیی����ه ئێمه خۆمان هێ����ز ده هێنین بۆ ئه وه ی بنكه و باره گاكانمان بپارێزین"، به اڵم به رپرسه كه پێیانده ڵێت "نه خێر كۆنتڕۆڵ هه یه و هێز مه هێنن، خۆمان پاراستنی بنكه و باره گاكانتان له ئه ستۆ

ده گرین".ئه مه له كاتێكدایه كه پارتی دو ساڵ له مه وبه ر دوای روداوی 17ی شوباتی ب����ه رده م لق����ی 4ی پارت����ی ، هێزێكی له هه ولێ����ره وه زێڕه ڤان����ی گ����ه وره ی

ره وانه ی سلێمانی كرد.

هه ڵبژاردنی په رله مانی كوردستان له واده ی خۆیدا ئه نجامنادرێت

سه‌رۆكی‌ده‌سته‌ی‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌هه‌رێم: 12 »» 17 »»

وه زاره تی كاره با 8 ملیۆن دینار پاره ی كاره با قه رزاره

«« 8 سلێمانی‌‌‌42ملیار‌دینار‌قه‌رزاری‌‌كاره‌بایه‌ 3 »»5 »»بنه ماڵه ی قوربانییان:

ئه گه ر خۆپیشاندان بكرێت به شداری ده كه ین

ریکالم

ریکالم

ریکالم ریکالم

"پارتی‌‌ئاماده‌بو‌هێز‌ره‌وانه‌ی‌‌سلێمانی‌‌بكات"

نه وش���یروان مس���ته فا له هه نگاوێكدا بۆ دیاری هه ڵسوڕاوی ئاشتكردنه وه ی سێ بزوتنه وه ی گۆڕان، بڕیار ده دات له مه ودوا خۆی سه رپه رشتی كۆبونه وه كانی جڤاتی

نیشتمانی نه كات.

ئاوێنه ، س���لێمانی : به پێ���ی لێدوانی س���ه رچاوه یه كی ئ���اگادار ب���ۆ ئاوێنه ، نه وش���یروان مس���ته فا رێكخه ری گشتی بزوتنه وه ی گۆڕان دوای ئه وه ی سه ردانی هه ریه ك له "قادری حاجی عه لی " و "ساالر

عه زی���ز" ده كات، چاوه ڕوانی گه ڕانه وه ی "عوسمانی حاجی مه حمود"ه بۆ ئه وه ی دوه م كۆبون���ه وه ی له گ���ه ڵ ئه و س���ێ هه ڵسوڕاوه دیاره دا بكات كه له چۆنیه تی

پێكهێنانی جڤاتی نیشتمانی ناڕازین.

س���ه رچاوه ئاگاداره كه ئام���اژه به وه ده كات كه "به گه ڕانه وه ی عوسمانی حاجی مه حمود دۆسیه ی ئه و سێ سه ركرده یه یه كالیی ده بێت���ه وه ، وه ك هه نگاوێكیش به ئاراسته ی ئاشتكردنه وه یاندا نه وشیروان

مسته فا بڕیار ده دات بۆ له مه ودوا خۆی راس���ته وخۆ سه رپه رشتی كۆبونه وه كانی

جڤاتی نیشتیمانی نه كات".سه رچاوه ئاگاداره كه جه غتی له وه ش كرده وه كه "نه وشیروان مسته فا جڤاته كه

هه ڵناوه ش���ێنێته وه ، به ڵك���و هه ندێ���ك گۆڕان���كاری تێ���دا ده كاو خ���ۆی لێدور ده خاته وه ، ده یه وێت به م گۆڕانكارییه ش هه م جڤات رازی بكات و هه م س���ه ركرده

ناڕازییه كانیش".

نه‌وشیروان‌مسته‌فا‌له‌مه‌ودوا‌سه‌رپه‌رشتی‌‌كۆبونه‌وه‌كانی‌‌جڤاتی‌‌نیشتیمانی‌‌ناكات2 »»

هه‌واڵ(364( سێشه ممه 22013/2/12

ریکالم

ئا: ئاسۆ سه راوی

ئازاد جوندیانی وته بێژی مه كته بی سیاسی یه كێتی ئاماژه به وه

ده كات، كه مام جه الل حه زی له گۆشتی قه ل و كه ڵه شێر و قارچكی سروشتی ده كرد، ئه و ده ڵێت "هه تا

پێش ئه وه ی نه خۆشیش بكه وێت هه میشه له سه ر سفره كه ی گۆشتی

قه ل هه بو". به اڵم بۆ خۆی نا، به ڵكو بۆ میوانه كانی ". هه روه ها سه باره ت

به جیابونه وه ی گۆڕانیش ده ڵێت "هیوادارم براده رانی گۆڕان وه اڵمم

نه ده نه وه ، من پێم وایه به جیابونه وه یان زوڵمیان له یه كێتی كرد".

گۆڤ����اری )69(ی له ژم����اره "ئاوێن����ه كان"دا، كه بڕی����اره رۆژی 15 له میانه ی مانگ����ه باڵوبكرێت����ه وه ، ئه م مه كته بی وته بێ����ژی چاوپێكه وتنێك����دا

كوردستان، نیشتمانی یه كێتی سیاسی ئ����ازاد جوندیان����ی به و س����یفه ته ی كه ماوه یه ك����ی زۆر راوێ����ژكاری تاڵه بان����ی بوه بۆ كاروباری سیاس����ی و روناكبیری . ژیان����ی ورده كاری له هه ندێ����ك ب����اس تایبه تی تاڵه بان����ی ده كا، ئه و بۆچونی وایه ، ته س����ه وری بونی یه كێتی بێ مام ج����ه الل كارێكی قورس����ه ، چونكه "هه ر له س����ه ره تاوه یه كێت����ی به م����ام جه الل

ره نگڕێژ كراوه ".ده رباره ی ئه وه ش كه ، تاڵه بانی حه زی له چ جۆره میوه یه ك ده كرد، ئه و ده ڵێت

"زۆر حه زی له هه نجیر و ترێیه ".س����ه باره ت به وه ش ئایا تاڵه بانی هیچ كه سێكی هه ڵبژارده وه ، كه له دوای خۆی له ناو یه كێتیدا ش����وێنی بگرێته وه ؟ ئه و ده ڵێت "له گه ڵ هی����وای ته مه ندرێژی بۆ ئه و، به اڵم وه س����ێتی نه ك����ردوه بڵێت دوای من ئه و كه سه با ببێت به سكرتێر،

به اڵم له كاتی ئیش����كردندا كه س����ه كانی هه ڵس����ه نگاندوه هه تا پێ����ش ئه مجاره كه نه خ����ۆش بكه وێ����ت، خه ریكی ئه و هه ڵس����ه نگاندنه بو". ده رباره ی ئه وه ش كه ده وت����رێ یه كێتی كه س����ی نییه بۆ شوێن گرتنه وه ی تاڵه بانی ، ئه و ده ڵێت "ب����ه و جۆره ش نیی����ه ، النیكه م ئیختیار له به رده س����ت یه كێتی����دا هه ی����ه بۆ ئه و پۆسته ". ئه و جه خت له وه ش ده كاته وه ك����ه هه رگیز ده س����تبه رداری پۆس����تی س����ه رۆك كۆمار نابن "ده س����تبه رداری پۆستی س����ه رۆك كۆمار نابین، سه ره تا وه ك ك����ورد دوای ئه وه ش وه ك یه كێتی ئه و پۆس����ته به هی خۆم����ان ده زانین". یاده وه رییه كانی نوسینه وه ی ده رباره ی ئ����ه وه جوندیان����ی تاڵه بانیی����ش، رونده كات����ه وه ئه و كاتانه ی ئه و الی بو، هه مو ش����ه وێك پێش خه وتن تاڵه بانی دو ش����تی كردوه "یه كه م ئه و رۆژه چی

كردوه و سه رنجه كانی له سه ر چیی بوه ، له ده فته رێكدا تۆماری ده كرد، دوه م كاری بۆ به هێزكردن����ی زمانی ئینگلیزییه كه ی ش����ه وانه ئیشی له س����ه ر 5 وشه ی نوێی

زمانی ئینگلیزی ده كرد".جوندیانی ه����ه ر له و دیداره دا ئه وه ش ده دركێن����ێ ، زۆرترین خه فه ت كه خۆی خواردویه تی كات����ی جیابونه وه ی گۆڕان ب����و له یه كێتی ، "ئ����ه و كات����ه ی گۆڕان جیاب����ۆوه ، لێ����ت ناش����ارمه وه خه فه تم زۆر خوارد، هی����وادارم براده رانی گۆڕان وه اڵم����م نه ده نه وه ، به اڵم م����ن پێموایه زوڵمیان له یه كێتی كرد". سه باره ت به و پرسیاره ش كه پێشبینی ده كات له هیچ س����ه رده مێكدا له گ����ه ڵ گ����ۆڕان ببنه وه به ی����ه ك حیزب ئه و ده ڵێ����ت "گه ر له من

ده پرسی ، نه خێر".ك����ۆی دیداره كه له ژم����اره ی )69(ی

گۆڤاری ئاوێنه كاندا بخوێنه ره وه .

ئا: ئاوێنه

سه رۆكی لیژنه ی ناوخۆی په رله مانی كوردستان كه سه ر به یه كێتی

نیشتمانی كوردستانه ، ئیسماعیل مه حمود، له نامه یه كدا داواده كات كه

قه ره بوی 350 هه زار دیناری سویسری بكرێته وه كه كاتی خۆی له كارنه كردن

به 25 دیناری سویسری زه ره ری لێكه وتوه و حكومه تی هه رێمیش بڕی 50 ملیۆن دینار له م چاپه نوێیه ی

پێده دات.

له نامه یه كدا كه به خه تی خۆی نوسراوه س���ه رۆكی لیژنه ی ناوخۆی په رله مانی كوردستان ئیسماعیل مه حمود عه بدواڵ داوا ده كات كه قه ره بوی ئه و زه ره ره ی بۆ بكه نه وه كه له كاتی ئیلغاكردنه وه ی 25 دیناری سویس���ری لێیكه توه و له و

ده مه دا 350 هه زار دیناری سویس���ری هه بوه . ئه و نامه یه ك���ه 2012-11-15 ئاراسته ی س���ه رۆكی حكومه تی هه رێم ك���راوه و چه ن���د په راوێزێكی له س���ه ر نوسراوه ، به پێی نوسراوی فه رمی ژماره (1425/4/2(ی رێكه وتی 2012/11/27 وه زاره تی دارایی/ به ڕێوبه رایه تی گشتی به هه ردو به پشتبه س���تن ژمێری���اری، حكومه تی سه رۆكی جێگری په راوێزی دارایی وه زیری كوردس���تان و هه رێمی بڕی 50 ملیۆن دینار له چاپه نوێكه بۆ

ناوبراو خه رجكراوه .له ژم���اره 218 گۆڤ���اری لڤی���ن كه ده رچ���وه ، 2012-12-20 له ب���ه رواری به هه مان ش���ێوه دۆس���ێیه ك له س���ه ر داوایه ك���ی ئ���ه م ئه ن���دام په رله مانه ی كوردس���تان نیش���تمانی یه كێت���ی باڵوكراوه ته وه ، له و دۆس���ێیه دا ئاماژه بۆ ئه وه كراوه كه بڕی 50 ملیۆن دینار

وه ك هاوكاری بۆ ئیس���ماعیل مه حمود عه بدواڵ خه رج كراوه .

ل���ه لێدوانێكدا ب���ۆ رۆژنامه ی ئاوێنه په رله مانتار ئیسماعیل مه حمود ئاماژه ی بۆ ئه وه كرد كه ئ���ه و په نجا ملیۆنه ی وه ك قه ره بوی شه ڕی ناوخۆ وه رگرتوه له بری فه وتانی چوار ئۆتۆمبیل، به اڵم تائێس���تا قه ره بوی ئه و 350000دیناره سویس���رییه ی وه رنه گرت���وه و وت���ی " ئ���ه و داواكارییه ی دوه می���ان جێبه جێ

نه كراوه ". له نامه كه یدا مه حم���ود ئیس���ماعیل كه بۆ س���ه رۆكی حكومه تی نوس���یوه تیایدا هاتوه " به ڕێزان من كه ئه ندامی دوه مجاره بۆ كوردس���تانم په رله مانی ئاراسته ی سه رۆكایه تی نوسراوه م ئه م حكومه تی هه رێمی كوردس���تان ده كه م ب���ه اڵم وه اڵمێكم وه رنه گرت���وه .. كاتی خۆی رژێم���ی به عس ره ف���زی پاره ی

حكومه ت كرد و سویس���ری 25دیناری داوای له خه ڵكی كوردس���تان كرد ئه و له قه زا و ره قه مه كه ی هه یان���ه پارانه ی پارێ���زگاكان تۆم���ار بك���ه ن، ئێمه ش وه ك هه مو خه ڵكی كوردستان ئه وه ی هه مانب���و تۆمارمانكرد ك���ه مه بله غی (350000(هه زار دیناری بیس���ت و پێنج دیناری سویس���ری بو ك���ه هی هه مو

خێزانه كه مان بو".له س���ه ر ئه م نامه یه ی ئ���ه و ئه ندام په رله مانه چه ند په راوێزێك نوس���راوه و داوا له وه زی���ری دارایی بای���ز تاڵه بانی كراوه كه وه ك یارمه تی بڕی 50 ملیۆن

دیناری پێبدرێت.ئه ندامێك���ی په رله مانی كوردس���تان كه داوای كرد ناوه كه ی باڵونه كرێته وه به ئاوێن���ه ی راگه یاند" به راس���تی ئه م داواكاریی���ه ی ئه م ئه ن���دام په رله مانه گه وره ی���ه ، ره خنه یه ك���ی جێگ���ه ی

له كاتێكدا له كات���ی ئیلغاكردنه وه ی 25 دیناری سویس���ری به هه زاران هاواڵتی كوردس���تان زه ره ری كرد، كه چی ئه م ئه ندام په رله مانه هه ق به خۆی ده دات و

داوای قه ره بوكردنه وه ده كات".ئه و ئه ندام په رله مانه جه ختی له سه ر ئه وه كرده وه كه ئه و كاره ی ئیسماعیل مه حمود به كارهێنانی پێگه ی ئه ندامێتی په رله مان���ه ب���ۆ س���ودی شه خس���ی ، چونك���ه كه س له كوردس���تاندا قه ره بو ئه ندام ده بێ���ت چۆن نه كراوه ت���ه وه ، په رله مانێ���ك ك���ه نوێن���ه ری خه ڵكه و ده بێت داكۆكی له مافی هاواڵتیان بكات،

داوای قه ره بو بكاته وه بۆ خۆی ".سه رۆكی لیژنه ی ناوخۆی په رله مانی مه حم���ود، ئیس���ماعیل كوردس���تان پێش���تریش له خولی دوه می په رله مانی ئیكرامییه ی خانه نشینی كوردس���تاندا

وه رگرتوه .

ئازاد جوندیانی : گۆڕان زوڵمیان له یه كێتی كردمام جه الل حه زی له قه ل و كه ڵه شێره

ئه ندام په رله مانێك داوا ده كات قه ره بوی 350 هه زار دیناری 25 دیناری سویسری بكرێته وه

ئیسماعیل مه حمود

وه فدێكی حكومه تی به غداو له راوێژكاره س���ه رۆك باوه ڕپێكراوه كانی نزی���ك و وه زیرانی عێراق د. نوری مالیكی و چه ند به رپرس���ێكی هاوپه یمانی نیش���تمانی به نهێن���ی دێن���ه كوردس���تان له گه ڵ یه كێتی پارت���ی و بااڵی به رپرس���انی له هه ولێر كۆده بنه وه ، وه فده كه ی به غدا به به رپرس���انی ك���ورد راده گه یه نن كه ده یانه وێ���ت له گه ڵ كورددا رێكبكه ون و

دیجله ئۆپه راس���یۆنی به ڵێنیان���داوه هه ڵبوه شێننه وه .

تایب���ه ت به ئاوێنه : س���ه رچاوه یه كی ئاگادار به ئاوێنه ی راگه یاند كه دوشه ممه وه فدێكی ب���ااڵی حكومه تی عێراق كه له راوێژكاره باوه ڕپێكراوه كانی مالیكی و هاوپه یمان���ی نیش���تمانی پێكهاتبون، هاتنه هه ولێر و له گه ڵ به رپرسه بااڵكانی

پارتی و یه كێتیدا كۆبونه وه .

سه رچاوه كه ی ئاوێنه له به ر پاراستنی سه رچاوه ی هه واڵه كه ئاماژه ی بۆ ناوی ئه و به رپرسانه ی پارتی و یه كێتی نه كرد به اڵم به شداربون، له دانیشتنه كه دا كه به پێی ئه و زانییاریانه له و كۆبونه وه یه دا رێككه وتنێكی گه یش���تونه ته هه ردوال س���ه ره تایی له سه ر هه ندێك له و كێشه هه ڵپه س���ێردراوانه ی نێ���وان به غ���دا و

هه رێم.

ئ���ه و به ناوه ڕۆك���ی س���ه باره ت سه رچاوه كه ی سه ره تاییه ، رێككه وتنه ئاوێن���ه ئام���اژه ی بۆ ئه وه ك���رد كه وه فده كه ی به غدا بڕیاریانداوه كه وه ك پیش���اندانی نییه ت پاكی له ماوه یه كی دیجل���ه ئۆپه راس���یۆنه كانی نزیك���دا هه ڵده وه شێننه وه ، هاوكات فرۆكه خانه ی له فرۆكه خانه یه ك���ی كه رك���وك ده درێته وه س���ه رله نوێ سه ربازییه وه

ده ست ئه نجومه نی پارێزگای پارێزگاكه و به فرۆكه خانه یه ك���ی ده كرێت���ه وه

مه ده نی .ده ستپێشخه رییه ی به م س���ه باره ت حكومه تی به غدا، سه رچاوه كه ی ئاوێنه ئاماژه ی بۆ ئه وه ك���رد كه حكومه تی مالیكی له بارودۆخێكی ئاساییدا نییه و رۆژانه كێش���ه كانی له گه ڵ سوننه كان و قورس���تر هه رێمایه تیی���ه كان هێ���زه

ده بنه وه .پێش هاتنی ئه م وه فده ی حكومه تی به غدا، رۆژی یه كش���ه ممه س���ه ركرده هێزه سیاس���ییه كانی س���وننییه كانی عێراق، ئه یاد عه الوی و ئوسامه نوجێفی له سسه ر كێش���ه كانیان له گه ڵ مالیكی كوردستان، هاتنه په له به سه ردانێكی هه واڵی ئه م س���ه ردانه ش له میدیاكانی

هه رێمدا باڵوكرانه وه .

به ڵێندراوه ئۆپه راسیۆنی دیجله هه ڵبوه شێنرێته وه وه فدێكی به غدا به نهێنی دێته كوردستان

تاڵه بانی فۆتۆ: ئینته رنێت

یه كێت����ی وه فدێك����ی ئه م����ڕۆ به مه به س����تی گفتوگۆكردن ده رباره ی گۆڕانكارییه كانی كوردس����تان و عێراق سه ردانی ئه نقه ره ی پایته ختی توركیا ده كه ن و وه فده كه ش كۆسره ت ره سول و

مه ال به ختیار له خۆده گرێت.به پێ����ی به ئاوێن����ه : تایب����ه ت زانیارییه كان����ی ئاوێن����ه وه فده ك����ه ی ئه وه په یام����ی ده یانه وێت یه كێت����ی كه بگه یه نن توركیا به ده سه اڵتدارانی به بایه خه وه خوازیارن گه ش����ه ی زیاتر

به ئاڵوگ����ۆڕی بازرگانی نێوان هه رێمی كوردس����تان و توركیا بدرێت، هه روه ها ده یانه وێ����ت له به رامبه ریش����دا توركیا رێگری له جێبه جێكردنی ماده ی 140ی تایب����ه ت به ناوچ����ه ج����ێ ناكۆكه كان ن����ه كات و ئاس����ته نگی ب����ۆ دروس����ت

نه كات.ئه م س����ه ردانه ی وه ف����دی یه كێتی بۆ توركیا، به دوای س����ه ردانی چه ند رۆژ له مه وب����ه ری وه فدێكیاندا دێت بۆ

كۆماری ئیسالمی ئێران.

ئه مڕۆ كۆسره ت و مه ال به ختیار ده چنه توركیا

3(364( سێشه ممه ‌2013/2/12هه‌نوکه

ئا: پشتیوان جه مال

الیه نه كانی ئۆپۆزسیۆن و كه سوكاری قوربانییان له به رنامه یاندا نییه له رۆژی

(17ی شوبات(دا خۆپیشاندان له شاری سلێمانی ده سپێبكه نه وه ، لیژنه ی ئه منی پارێزگای سلێمانی و ئۆپۆزیسیۆنیش بۆ یادكردنه وه ی

ئه و رۆژه ، به جیا كۆبونه وه ده كه ن، پارتیش ده ڵێت "ئاساییه خۆپیشاندان

بكرێت و ناترسین".

ته نها پێنج رۆژی ماوه بۆ یادكردنه وه ی 2011( و ش���وباتی )17ی س���اڵیادی وه كو س���اڵی رابردو له نێو ش���ه قامدا ده س���تپێكردنه وه ی له ئه گ���ه ری باس خۆپیشاندان ده كرێت، به اڵم الیه نه كانی ئۆپۆزیس���یۆن و بنه ماڵه ی قوربانییانی 17ی شوبات و رۆژانی دوایی به رنامه ی ئۆپۆزیسیۆنیش نییه و خۆپیشاندانیان بۆ چۆنیه ت���ی یادكردنه وه و پارێزگاش ب���ۆ چۆنیه ت���ی خۆئاماده ك���ردن ب���ۆ ئه گه ری دروس���تبونه وه ی خۆپیشاندان

كۆده بنه وه . )2011 ش���وباتی )17ی ل���ه ڕۆژی خۆپیش���اندان ده س���تپێكردنی دوای له به رده ركی سه رای س���لێمانی ، دواتر ش���ه قامی ب���ه ره و خۆپیش���انده ران س���الم به ڕێكه وت���ن و له ب���ه رده م لقی چ���واری پارت���ی پێك���دادان له نێوان خۆپیشانده ران و پاسه وانه كانی پارتیدا گه نجێك به وهۆیه ش���ه وه دروس���تبو، به نێوی )رێژوان حاجی عه لی ( كوژرا و چه ندین كه س���ی دیكه ش برینداربون، ب���ه دوای ئه وه ش���دا خۆپیش���اندان بۆ م���اوه ی 62 رۆژ له به رده ركی س���ه را ئ���ازادی ( به )س���ه رای ناونرابو ك���ه به ڕێوه چو، له و ماوه یه ش���دا 10 گه نج به گولله ی هێ���زه ئه منییه كان كوژران و به س���ه دانی دیكه ش له خۆپیشانده ران و

پۆلی���س برینداربون، به اڵم تا ئێس���تا جگه له به ڕێوه به ری پۆلیس���ی كاره بای سلێمانی كه تۆمه تباره له و روداوه دا، راده س���تی دیكه تۆمه تبارێكی هی���چ

دادگا نه كراوه .ئه مس���اڵیش لێره و له وێ و له س���ه ر تۆڕی كۆمه اڵیه تی فه یس���بوك، قسه و باس���ێكی زۆر ده رب���اره ی ئه نجامدانی خۆپیشاندان و هاندانی خه ڵك ده كرێت، ئای���ا ل���ه 17ی ش���وباتدا جارێكیت���ر

خۆپیشاندان ئه نجامده درێته وه ؟وته بێژی كۆمه ڵی ئیسالمی ، محه مه د حه كیم له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه رایگه یاند وه كو ئۆپۆزیسیۆن به رنامه مان نییه بۆ ده ستپێكردن و به شداریكردن له ئه گه ری دروستبونی خۆپیشاندانه كان و بێئاگایی خۆیشی نیش���اندا له وه ی خۆپیشاندان بكرێت یان نا، له و روه وه وتی "نازانین ئایا خۆپیش���اندان ده س���تپێده كاته وه یان نا، چونكه كه س نه یده زانی 17ی ش���وباتی 2011 خۆپیشاندان ده كرێت،

به مه خه ڵكیش هۆشیاربۆته وه و ره نگه كاتێك بڕیاری خۆپیش���اندان بدات كه

ئه نجامه كه ی ال رون بێت".به اڵم یه كگرتوی ئیسالمی كوردستان كه الیه نێك���ی دیكه ی ئۆپۆزیس���یۆنه رایده گه یه نێت كه ده بێت ئۆپۆزیسیۆن كۆببنه وه بۆ ئه وه ی بتوانن به شێوه یه كی

باش یاده كه به رز رابگرن.مه كته بی ئه ندام���ی باره ی���ه وه له و ئیس���المی ، یه كگرت���وی سیاس���ی عه بدولكه ری���م هه ڵه دن���ی له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه رایگه یاند كه ئۆپۆزیس���یۆن كۆده بێته وه بۆ چۆنیه تی به رز راگرتنی ی���ادی 17ی ش���وبات، ب���ه اڵم وه كو یه كگرتو بڕیاریانداوه كۆمه ڵێك چاالكی ده كه ن "چونكه ئه وه راپه رینێكی نوێ

بو له دژی ناعه داله تی كۆمه ڵگه ".كوردس���تانیش دیموكراتی پارت���ی خۆپیش���اندان پێش���بینی هه رچه نده ئاساییه و به الش���یانه وه به اڵم ناكات،

داوا ده كه ن دور له توندوتیژی بێت.

وته بێژی ئه نجومه نی س���ه ركردایه تی پارت���ی له س���لێمانی ، عه بدولوه ه���اب عه ل���ی بۆ ئاوێن���ه ی رونك���رده وه كه ئه وان پێش���بینی ده س���تپێكردنه وه ی به الش���یانه وه ناكه ن و خۆپیش���اندان ئاس���اییه بكرێت و وتی "زۆر ئاس���اییه به شێكه چونكه بكرێت، خۆپیشاندان

له ئه رك و مافی هاواڵتیان".ئه گ���ه ر ك���ه ب���ه وه ی س���ه باره ت خۆپیش���اندان بكرێت، ئه وان له خۆیان "ناترس���ن"، ناوب���راو وت���ی "نه خێ���ر ناترس���ین، ب���ه اڵم داوا ده كه ین ئه گه ر دوربێ���ت ك���را، خۆپیش���اندانیش كه رونیش���یكرده وه له توندوتی���ژی "، ئێس���تا كه یس���ی 17ی ش���وبات الی دادگای���ه و ده بێ���ت رێكاری یاس���ایی وه ربگرێ���ت و وت���ی "پێشنیاریش���مان ئه وه یه كه دادگا پارسه نگی دادوه ریی

تێدا پارێزراو بێت".)17ی قوربانیان���ی كه س���وكاری ش���وبات( و رۆژان���ی دوای���ی له مانگی

رابردودا رێكخراوی )به ره نگاربونه وه ی مه ده نییانه (یان راگه یاند كه س���ااڵنه و ل���ه و به رواره دا خه اڵت به س���ه ر س���ێ كه س���ایه تیدا دابه ش ده ك���ه ن، به اڵم ئه مساڵ و ده س���پێكردنه وه ی یادی بۆ خۆپیشاندانه كان رایده گه یه نن كه هیچ به رنامه یه كیان نییه بۆ ئه و مه به سته و بكرێ���ت، خۆپیش���اندان ئه گه ری���ش

به شداری ده كه ن.باوكی )ش���ه هید باره ی���ه وه ل���ه و سوركێو(، زاهیر مه حمود له لێدوانێكدا ب���ۆ ئاوێن���ه رایگه یان���د ك���ه هی���چ پێش���بینییه كیان نیی���ه ب���ۆ ئه گه ری ب���ه اڵم دروس���تبونی خۆپیش���اندان، خۆپیشاندان ئه گه ر كه ئاش���كرایكرد

بكرێت، به شداری ده كه ن.ناوبراو پێیوایه كه وه اڵمێكی قورسه بتوانێت بڵێت "ده سه اڵت تۆمه تبارانی ئه و روداوه راده س���تی دادگا ده كات" و وتی "دۆزینه وه ی تۆمه تباران وه اڵمێكی قورس���ه بۆ ده س���ه اڵت ك���ه بتوانێت

تۆمه تباران بداته دادگا، چونكه یاساش له ژێر هه یمه نه ی حیزبدایه ".

باوكی )شه هید سوركێو( ئاشكرایكرد كه وه كو رێكخراوه كه یان له رۆژی 17ی شوباتدا خه اڵت به سه ر سێ كه سایه تیدا داب���ه ش ده كه ن كه ئ���ه وه ش له الیه ن

لیژنه یه كه وه بڕیاری لێده درێت.ئاوێن���ه ، زانیارییه كان���ی به پێ���ی ئێواره ی دوێنێ )دوش���ه ممه ( له الیه ن لیژنه ی ئه منی پارێزگای سلێمانییه وه و له دیوان���ی پارێ���زگا، كۆبونه وه ی���ه ك سازكراوه بۆ چۆنیه تی خۆئاماده كردن

بۆ رۆژی 17ی شوبات.بۆ ئه و مه به سته ئاوێنه په یوه ندیكرد ناوخ���ۆ، جه الل به بری���كاری وه زیری ش���ێخ كه ریم، به اڵم به رده ست نه بو. جگه ل���ه وه ش ت���ا ئاماده كردنی ئه م راپۆرت���ه هه وڵ���درا رای به رپرس���انی ئه منییه كان سه باره ت پارێزگا و الیه نه به ناوه ڕۆك���ی كۆبونه وه كه وه ربگیرێت،

به اڵم ده ستنه كه وتن.

ئا: ره وا بورهان

بیستو چوار كاتژمێر تێنه په ڕیبو كه گردبونه وه ی كه سوكاری كچێك له سه ر NRT هه واڵێكی كۆمه اڵیه تی له به رده م

به رێوه چوبو كه كه سێك به ناوی فاروق كه به وته ی ئه و له هه ولێره وه

قسه ده كات له به رنامه ی مایكی خه ڵك كه هه مو ئێواره یه ك راسته وخۆ

له كه ناڵی ناوبراو پێشكه ش ده كرێت قسه ده كات و تێیدا هێرش ده كاته

سه ر )بارزانی باوك( سه رۆكی پێشوی پارتی دیموكراتی كوردستان و

په یوه ندییه كه ی له الیه ن كه ناڵی ناوبراوه وه ده پچڕێنرێت، به اڵم ئه مه

واده كات ئێواره ی رۆژی شه ممه ، كاتژمێر چوار په یتا په یتا "الیه نی پارتی" بچنه به رده م نوسینگه ی سه ره كی ئه و كه ناڵه له سلێمانی و له رێگه ی تۆڕه كۆمه اڵیه تییه كان و

په یجه كانی نزیك له پارتی "خه ڵك هانبدرێت بۆ هه ڕه شه و هێرشكردنه سه ر نوسینگه ی هه ولێر و دهۆكی

ئه و كه ناڵه " كه به وته ی به ڕێوبه ری NRT بۆته هۆی مه ترسی بۆسه ر

كارمه نده كانیان.

سه ره تای روداوه كه كاتژمێر 3:50 خوله كی پاش���نیوه ڕۆ ژنێ���ك ده چێت���ه گون���دی ئه ڵمان���ی ك���ه نوس���ینگه ی كه ناڵه ك���ه ی لێیه و پاش ئ���ه وه ماوه یه ك ده س���وڕێته وه ، پاس���ه وانه كانی گون���دی ئه ڵمانی لێی ده پرس���ن بۆچ���ی هاتویت ب���ۆ ئێره و ب���ۆ چ ش���وێنێك ده گه ڕێی���ت ده ڵێت پێیانوت���م بچۆره به رده م NRTو له وێ گردبونه وه یه ك ده كه ین كاتژمێر چوار، ئه و ژنه سه رسام ده بێت كه له وكاته دا

كه سێك له و ناوه نابینێت!.به ڕێوب���ه ری كه ناڵ���ی NRT، توانا روداوه ك���ه ی س���ه ره تای عوس���مان ب���ۆ ئاوێن���ه گێڕایه وه و وت���ی " ئێمه په یوه ندیمان پێوه كراو وتیان ئافره تێك

له گوندی ئه ڵمانی ده س���وڕێته وه لێیان پرسییوه بۆچی ده سوڕێیته وه وتویه تی له الی���ه ن ناوچه ی پارتیی���ه وه ئاگادار كراومه ت���ه وه له به رده م NRT ئاماده به چونك���ه گردبونه وه یه ك هه یه ، ئێمه ش الیه نه ئه منییه كانمان لێئاگاداركرده وه و له وكاته داب���و ك���ه ته له فۆنمان بۆهات وتی���ان 15 كه س���ی دیك���ه هات���ون، هاتن ئه منیی���ه كان هێزه له وكات���ه دا به ده م كێش���ه كه وه و له به رده م ده رگای گون���دی ئه ڵمانیدا نه یانهێش���ت كه س بێت���ه ژوره وه ، په یت���ا په یتا خه ڵكی له رێگه ی پاسی كۆس���ته ره وه ده هاتن

بۆ به رده م گوندی ئه ڵمانی ".رۆژی پاش���نیوه ڕۆی 4 كاتژمێ���ر ك���ه س 300 ل���ه زیات���ر ش���ه ممه له ب���ه رده م پارت���ی" له "الیه نگران���ی كه ناڵه ك���ه دا كۆده بنه وه و هوتاف دژی كه ناڵه كه ده كێش���ن و دروشمی پارتی

به رزده كه ن���ه وه ، ب���ه اڵم به پێچه وانه ی قس���ه كانی توان���ا عوس���مانه وه ك���ه له الی���ه ن ناوچه یه ك���ی پارتییه وه ئه و كه س���انه هاندرابن ب���ۆ چونه به رده م سه ركردایه تی وته بێژی كه ناڵه كه یان، پارتی، عه بدولوه هاب عه لی به ئاوێنه ی وت " ئه و كه س���انه ی له ب���ه رده م نالیا ئێواره ی ش���ه ممه كۆبونه وه به هاندانی ئێمه نه بوه ، ئێمه هه رش���تێك بكه ین

له رێگای یاساوه ده یكه ین ."ئه وه ش���ی عه بدولوه ه���اب ب���ه اڵم خه تی بارزانی "مس���ته فا نه شارده وه س���وره و ئێم���ه هه رگیز ب���ه وه رازی نابین ره خن���ه ی لێبگیرێت، به تایبه تی كه سێك خاوه نی ئه و هه مو سه روه ری و به الیانه وه به اڵم بێت"، گیانفیداكردنه ئاس���اییه كه ره خن���ه له حیزبه كه یان

بگیرێت.س���ه باره ت به كۆبونه وه ی ئه و ژماره

زۆره له خه ڵ���ك له به رده م كه ناڵه كه دا، ب���ۆ رێكخ���ه ری س���ه نته ری میت���رۆ پارێزگاری له رۆژنامه نوس���ان، ره حمان غه ری���ب به ئاوێن���ه ی وت" کۆبونەوەی ئەو ژم���ارە زۆرە لەبەردەم ئێن ئارتی راگەیاندنە ئازادی س���ەر هێرشکردنە

لەهەرێمی کوردستان".

چونی به رپرسی لقی چوار له سه ر داوای NRT بوه

كاتژمێر 6:30 به رپرسی لقی چواری پارت���ی ده چێ���ت بۆ كه ناڵه ك���ه و داوا له خه ڵ���ك ده كات ب���اوه ی لێبك���ه ن و پێده هێنرێت، كۆتایی خۆپیشاندانه كه له وباره ی���ه وه توانا عوس���مان وتی " هاتنی به رپرس���ی لق���ی چوار)هه ڵۆی ئه حمه د كورده ( له سه ر داوای ئێمه بو، پاش ئه وه ی ئێمه داوامان له خه ڵكه كه كرد ك���ه ب���ه رده م گون���دی ئه ڵمانی

نه كردین، به قس���ه ی كه س چۆڵبكه ن ئێمه داوامان لێكرد بێت بۆ كه ناڵه كه ، به اڵم دیاربو ئه و له ده ره وه ی ش���اربو، ئه و رۆژه له پش���ودابون، من ته له فۆنم بۆكرد تابێت قسه بكات بۆ خه ڵكه كه و رۆڵی هه بێت له گه ڕاندنه وه یاندا چونكه ئێمه مه ترس���یمان هه ب���و په المارمان ب���ده ن، له كۆبونه وه كه یدا له گه ڵ ئێمه ره تیك���رده وه ئه و خه ڵك���ه به هاندانی

ئه وان هاتبن".

ته قینه وه كه ی سه ربانی كه ناڵی نالیا گومان دروستده كات

ته نه���ا كاتژمێ���ر و نیوێ���ك پ���اش لقی چوار به رپرس���انی كۆبون���ه وه ی له گ���ه ڵ كه ناڵی نالی���ا و به دیاریكراوی له س���ه ربانی خوله ك، 8:23 كاتژمێر ئ���ه و كه ناڵه كه س���ێ قات���ه بۆمبێك ده ته قێت���ه وه ئه مه ش گومانێكی زۆری ل���ه الی خه ڵكی دروس���تكردوه كه ئه و بۆمبه له الی���ه ن كه ناڵه كه وه دانرابێت، به اڵم به رپرس���انی ئێ���ن ئارتی ئه وه ره تده كه ن���ه وه ، عه بدولوه ه���اب عه لی كه رۆژنامه نوس���یدا له كۆنگره یه ك���ی كاتژمێر 11:30خوله كی شه و ئه نجامیدا، ته قینه وه ی ئه و بۆمبه له نهۆمی سێیه م به س���یناریۆ ناوده ب���ات و پێیوایه ئه وه س���یناریۆی NRT خۆیه تی به اڵم توانا ده ڵێ���ت " ئێم���ه چاوه ڕوانی ئه نجامی لێكۆڵینه وه ده كه ی���ن و دواتر راپۆرتی باوده كرێته وه و له وباره ی���ه وه پۆلیس نازانین ج���ۆری بۆمبه كه چییه و چۆن گه یشتۆته ئه و شوێنه " ، ناوبراو ده ڵێت ئه و بۆمبه ده نگه ك���ه ی زۆربو تا هاته ن���او په خش���ی كه ناڵه ك���ه وه و ته نكی كه ناڵه كه ی ئیعالنه كان���ی س���ه ربان و كونكردوه و زه وییه كه ش له و ش���وێنه دا چاڵبوه ، به گوێ���ره ی زانیارییه كان ئه و بۆمب���ه بۆمبێكی ده نگ���ی نه بوه وه ك

باسی لێوه ده كرێت.ده س���ت زانیارییانه ی ئ���ه و به پێی له ئێس���تادا ئاوێنه كه وتون رۆژنامه ی لیژنه یه ك له وه زاره تی ناوخۆ و ئاسایش و

به رگ���ری شارس���تانی پێكهات���وه كه نوێنه ری سه ندیكای رۆژنامه نوسانیشی

تێدایه .ئاوێنه بۆ زانیاری زیاتر له سه ر ئه نجامه سه ره تاییه كانی لێكۆڵینه وه كه و جۆری به وته بێژی په یوه ندیك���رد بۆمبه ك���ه پۆلیس، نه قیب س���ه ركه وت ئه حمه د،

به اڵم وه اڵمی ته له فۆنه كه ی نه دایه وه .

NRT په شیمان بوه وه له ئاشكراكردنی ژماره ی ئه و كه سه ی هێرشی كرده

سه ر )بارزانی باوك( روداوه كه ئێ���واره ی ئ���ه وه ی پاش توانا عوس���مان رایگه یاند كه ژماره ی ئه و كه س���ه ئاش���كرا ده كه ن كه ئه و جنێوان���ه ی داوه به اڵم پ���اش ئه وه ی كه ئ���ه و راگه یاندنه ناره زاییه كی زۆری لێكه وته وه و شاس���وار له فه یس���بوكدا عه بدولواحد له په یج���ی تایبه تی خۆی له فه یس���بوك رایگه یان���د "ئێن ئار تی نه به ش���داربوه و نه پێویستیش ئه كات داوای لێبوردن له كارێك بكات كه ئه م ناوی نهێنی و پاراس���تنی نه یكردوه و، ئه و كه س���انه ی كه په یوه ندی ده كه ن به كه ناڵه ك���ه وه ئه ركێك���ی ئه خالقی و رۆژنامه وان���ی كه ناڵه كه یه " دواتر توانا عوسمان په شیمانبوه وه له ئاشكراكردنی ژم���اره ی ف���اروق كه ئه و كه س���ه بو جنێوه كان���ی داو رایگه یاند كه له كاتی

توڕه ییدا ئه و قسه یه ی كردوه .

"تائێستا پۆلیس كه ناڵه كه ده پارێزێت"

له نیوه شه وی 2011/2/20دا كه ناڵی نالی���ا كه له الیان شاس���وار واحیده وه دامه زراوه له الیه ن چه ند چه كدارێكه وه ته نه���ا پاش س���ێ رۆژ په خش���كردن سوتێنراو ته نها چه ند رۆژێكی ماوه ئه و كه ناڵه مۆمی دوه م س���اڵی كردنه وه ی له ترس���ی ب���ه اڵم دابگیرس���ێنێت، س���وتانه كه ی رودانی دوباره بونه وه ی تائێستا پۆلیس پارێزگاری له نوسینگه ی

سه ره كی كه ناڵه كه ده كات .

17ی‌‌شوبات‌به‌ڕێوه‌یه‌..لیژنه ی ئه منی بۆ گرتنه به ری رێوشوێنی پێویست كۆده بێته وه

ته‌قینه‌وه‌كه‌ی‌‌سه‌ربانی‌‌‌NRTچۆن‌رویدا؟

دیمه نێک له خۆپیشاندانی دو ساڵ له مه وبه ری سه رای ئازادی فۆتۆ: یه حیا ئه حمه د

بنه ماڵه ی قوربانییان:

ئه گه ر خۆپیشاندان بكرێت به شداری

ده كه ین

خۆپیشانده ران له به رده م که ناڵی NRT فۆتۆ: ئارام که ریم

هەنوکە(364( سێشه ممه 42013/2/12

ئا: سان

له كاتێكدا سه رۆكایه تی په رله مان و لیستی كوردستانی له په رله مانی كوردستان تێبینی و ره خنه كانی

ئۆپۆزسیۆن به هه ند وه رناگرن و سورن له سه ر ئه وه ی وه ك ساڵی رابردو پرۆژه یاسای بودجه به بێ بونی

ته وافوق تێپه ڕێنن، هه ر سێ الیه نی ئۆپۆزسیۆن جه خت له سه ر ئه وه ده كه نه وه كه تێپه ڕاندنی بودجه

به و شێوه یه كاریگه ری خراپ له سه ر ئه و كۆبونه وانه دروستده كات كه

واپێشبینی ده كرێت له ئاینده یه كی نزیكدا ئه نجام بدرێت.

ماوه ی مانگێكه په رله مانی كوردستان به چڕی سه رقاڵی گفتوگۆكردنه له سه ر پ���رۆژه بودجه ی ئه مس���اڵی هه رێمی كوردس���تان و رۆژانه مشتومڕێكی توند ده كرێت له س���ه ر بڕگ���ه به بڕگه ی ئه و له س���ه ره تای ئۆپۆزس���یۆن پرۆژه یه . گفتوگۆكان���ه وه جه خت له س���ه ر ئه وه ده كاته وه كه له به ر " كه موكوڕیی زۆر له پ���رۆژه ی بودجه ك���ه دا" داوا ده كات بگه ڕێنرێته وه ب���ۆ حكومه ت تا له به ر رۆش���نایی ئه و تێبینیانه س���ه رله نوێ

دابڕێژرێته وه ، به اڵم لیستی كوردستانی دوشه ممه دا رۆژی به یانی له دانیشتنی به زۆرین���ه ی 54 ده نگ ئ���ه و داوایه ی ره تك���رده وه ك���ه بگه ڕێنرێت���ه وه بۆ حكومه تی هه رێم، ئه مه ش ناڕه زاییه كی

توندی الی ئۆپۆزسیۆن لێكه وته وه . ئه ندامی مه كته بی سیاس���ی كۆمه ڵی پێیوایه محه مه د حه كی���م ئیس���امی گوێنه گرتنی فراكسیۆنه كانی ده سه اڵت، ی���ان س���ه رۆكایه تی په رله م���ان ك���ه دامه زراوه یه كی س���ه ره كی كوردستانه ك���ه یه كێت���ی و پارت���ی رێبه رایه ت���ی ده كه ن، له س���ه رنج و تێبینی و داواكانی ده دات ره ش���بینییه ك ئۆپۆزس���یۆن، به الیه نه كانی ئۆپۆزس���یۆن و ده ڵێت " پرۆس���ه ی ده س���تپێكردنی چاكسازی حه كیم په كده خ���ات"، له كوردس���تان جه خت له س���ه ر ئه وه ده كات���ه وه كه یه كێك له داواكارییه كانی ئۆپۆزس���یۆن ل���ه وه دا خ���ۆی ده بینێت���ه وه كه ئه و یاسایانه ی ره هه ندی نیشتمانییان هه یه

به ته وافوق به ڕێبكرێن.ئیسامی به رپرس���ه ی كۆمه ڵی ئه و ده ڵێ���ت "س���ه ره كیترین یاس���ا ك���ه ره هه ندی نیشتمانی و په یوه ندی به هه مو جا بودجه یه ، هه ی���ه ، هاواڵتیان���ه وه ئه گه ر له بودجه دا گوێ له ئۆپۆزس���یۆن

نه گیرێت، یاساكانی تریش بگه ڕێنرێته وه هه ر به زۆرینه تێده په ڕێنرێت".

له ناوه راس���تی مانگی كانونی دوه می له هاوینه هه واری بارزان���ی ئه مس���اڵدا سه الحه دین له سه ر داوای ئۆپۆزسیۆن له گه ڵ نه وش���یروان مسته فا و محه مه د فه ره ج و عه لی باپی���ر كۆبوه وه ، دواتر به جی���ا كۆبون���ه وه ی نێ���وان وه فدی نێچیرڤان یه كێتی هاوبه ش���ی پارتی و بارزان���ی و د. به ره���ه م س���اڵح له گه ڵ س���ازكرا، ئۆپۆزس���یۆن س���ه ردانی له الیه ن چاودێران���ه وه ئه و كۆبونه وانه به س���ه ره تایه كی ن���وێ درای���ه قه ڵه م له په یوه ن���دی نێ���وان ه���ه ردو الیه نی ئۆپۆزس���یۆن، پێشبینی ده سه اڵتدار و ئه وه ش ده كرا كه ببێته س���ه ره تایه ك ب���ۆ پێك���ه وه كاركردن و ده س���تكردن به پرۆسه ی چاكسازی ، به اڵم الیه نه كانی ئۆپۆزس���یۆن باس ل���ه وه ده كه ن له و كاته وه هیچ ده ستپێشخه رییه ك نه كراوه به ئاراس���ته ی چاكس���ازی و باش���ترین به ڵگه ش چۆنێتی گفتوگۆكانه له س���ه ر

پرۆژه یاسای بودجه ی هه رێم. ئه ندامی مه كته بی سیاسی یه كگرتوی ئیسامی ، ئه بوبه كر عه لی پێیوایه دانان و تێپه ڕاندنی س���ه رۆكی ده سته ی گشتی مافی م���رۆڤ له په رله مان، تێپه ڕاندنی

بودجه به م ش���ێوه یه كه ش���وهه وایه ك دروس���تده كات كه جۆرێك له نائومێدی باڵوده كاته وه و وتی " بمانه وێ و نه مانه وێ نه بێت كاریگه ری راسته وخۆش ئه گه ر ناراسته وخۆ كاریگه ری ده بێت، له سه ر فه زای گفتوگۆ ئه گ���ه ر له ئاینده دا ئه و

فه زایه بێته كایه وه ".توێژین���ه وه ی ژوری به رپرس���ی سیاس���ی له بزوتنه وه ی گۆڕان یوسف محه مه د باس له وه ده كات تێپه ڕاندنی بودجه ب���ه م هه م���و كه موكوڕییانه وه ئۆپۆزسیۆن و رای به له به رچاونه گرتنی ئه و ره خن���ه و تێبینیانه ی خراونه ته رو له الیه ن خه ڵكی ش���اره زاو پسپۆره وه ، ئاماژه ن بۆ ئه وه ی " مه یلی چاكسازی له هه رێم���ی كوردس���تان و الی هه ردو الیه ن���ی ده س���ه اڵتدار، مه یلێك���ی زۆر ب���ۆ پێنابه س���ترێت پش���تی الوازه و له هه رێمدا ریشه یی گۆڕانكاری ئه وه ی

بكرێت".ئه بوبه كر عه لی له س���ه ر كۆبونه وه ی 17-1-2013 نهێن���ی ئ���ه وه ئاش���كرا ده كات ك���ه ئه وان له ئێس���تادا داوایان پاكێجه ك���ه ی ش���ه ش نه ك���ردوه ئۆپۆزس���یۆن جێبه جێبكرێ���ت، ئ���ه و ئاماژه بۆ ئه وه ده كات كه ئۆپۆزسیۆن وه ره قه یه كی شه ش كۆبونه وه یه دا له و

خاڵی داوه به سه رۆكایه تی هه رێم " سێ خالی یه كه می په یوه س���ته به مه سه له ناوخۆییه كان���ی هه رێ���م، مه س���ه له ی ئه و مه سه له ی ده س���تور، گه ڕانه وه ی یاس���ایانه كه ره هه ندی نیش���تمانییان هه ی���ه ، پێكهێنان���ی كۆمیس���یۆنێكی س���ازدانی هه ڵبژاردن���ه كان و ب���ااڵی هه ڵبژاردن���ه كان له كات���ی خۆیدا، ئه م داواكارییان���ه ئه گه ر الیه ن���ی به رامبه ر قبوڵ���ی ب���كات و رێككه وتنی له س���ه ر بكرێ���ت ده رگایه ك ده كات���ه وه به روی واقیعێكی نوێ له هه رێمی كوردس���تان له وێ���وه ده توانین س���ه ره تایه كی كه چاكس���ازی بخرێته به رده م حكومه تی هه رێ���م و هێ���زه سیاس���ییه كان"، ئه و پێیوای���ه ك���ه الیه نی ده س���ه اڵت به م كارانه ی ئێستا ده یكات ئه و وێنه یه مان ده داتێ كه بڵێین "هه س���ت به ئیراده ی چاكس���ازی پێویس���ت ل���ه الی هه ردو

الیه نی فه رمانڕه وا ناكه ین".یوس���ف محه مه د ئ���ه م هه نگاوانه ی هه ردو الیه نی فه رمانڕه وا به پێچه وانه ی ئاراس���ته ی چاكسازی وه سف ده كات و ده ڵێت" متمان���ه الواز ده كات له نێوان ئۆپۆزسیۆن و هه ردو حیزبی حوكمڕان، كه خ���ۆی له بنه ڕه تدا ئ���ه م متمانه یه

الوازه ".

ئا: ئاوێنه

دڵدار زێباری جێگری سه رۆكی ئه نجومه نی پارێزگای موسڵ و سه رۆكی

كۆمه ڵه ی "بنیاتنان و عه داله تی عێراقی " له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا

ده ڵێت "له غیابی مام جه اللدا، مه سعود بارزانی هه وڵده دات زیاتر له به غدا ده ستی كراوه بێ و به سه ر هه رێمی كوردستانیشدا زاڵ بێ ".

خاوه نی "نه وت شوجاعه م"

دڵ���دار زێباری كه برازای ئه رش���ه د زێب���اری س���ه رۆك عه ش���ره تی زێبار و وه زی���ری پێش���وی ده وڵه ت���ی عێراق و پارێزگاری پێشوتری شاری سلێمانییه و ئێس���تا له گ���ه ڵ زۆربه ی عه ش���ره تی موس���ڵ له ش���اری زێبارییه كان���دا نیشته جێیه و جێگری ئه سیل نوجه یفی پارێ���زگاری ئه و ش���اره یه ، به حوكمی ئه وه ی پێش���تر ئه فس���ه ری س���وپای عێراق و به عس���ی بوه ، چه ن���د رۆژێك له مه وب���ه ر لیژنه ی لێپێچینه وه و داد كه تایبه ته به ریشه كێشكردنی به عسییه كان له داموده زگاكان���ی ده وڵه ت���ی عێراقدا، بڕیاریدا ك���ه رێگه به به ش���داریكردنی ناوبراو ن���ه دات له هه ڵبژاردنی داهاتوی ئه نجومه نی پارێزگاكاندا وه ك سه رۆكی لیستی "بنیاتنان و عه داله تی عێراقی "، له به رئه وه ی به رزترین نه وت شوجاعه ی له الیه ن سه دامه وه وه رگرتوه كه "نه وتی ئیستیحقاقی عالییه ". به اڵم دڵدار زێباری ئ���ه و بڕیارانه ی قبوڵ نیی���ه و پێیوایه "بڕیارێكی سیاس���ییه "، ئه و به ئاوێنه ی راگه یاند كه "ئیعتراز"ی هه یه به رامبه ر به و بڕیاره ی لیژنه ی لێپێچینه وه و داد و وتی " یاس���ای لێپێچینه وه و داد هه مو كه س���انه ش ئه و هه مو به عس���ییه ك و ناگرێت���ه وه كه ن���ه وت ش���وجاعه یان وه رگرتوه ، ئه مه بڕیارێكی سیاس���ییه و

مه به ستی سیاسیشی له پشته ".

"به عسی بوم"كاتێك كه له دڵدار زێباری ده پرس���ی رات چیی���ه به رامبه ر به حیزبی به عس، به هێمنی ده ڵێ���ت "حیزبی به عس 35 ساڵ له عێراقدا ده سه اڵتدار بو، له سایه ی ئه و دۆخ���ه دا نه ده چویته پێش ئه گه ر ئینتیمات بۆ حیزبی به عس نه بوایه ، من ئه فس���ه ربوم، ئینتیمای من بۆ حیزبی

به عس قه ناعه تی ئایدیۆلۆجی نه بو".زێب���اری ئاماژه ی ب���ه وه ش كرد كه ئه و س���ه رده مه عێ���راق جی���اواز بو، تاك���ه حیزبێك حوكم���ی ده كرد، كۆی كۆمه ڵگای كۆنت���ڕۆڵ كردبو، ئه و وتی "كه س پله و پای���ه ی گرنگی نه ده درایه

گ���ه ر ره فیق حیزب���ی و ئه ندامی فیرقه نه بوای���ه ، راس���ته م���ن وه ختی خۆی ئه ندامی كارا بوم له حیزبی به عس���دا، به اڵم ئه وه به هۆی هه لومه رجه كه وه بو،

نه ك قه ناعه ت".

"داواكاریی خۆپیشانده ران رون نییه "س���ه باره ت به و خۆپیشاندانانه ی كه ئێستا شاره سوننه نشینه كانی عێراقی گرتوه ت���ه وه و موس���ڵیش یه كێكه له و ش���ارانه ، دڵدار زێباری ئام���اژه به وه ده كات كه ئه و به ر له ده ستپێكردنی ئه م پارێزگادا له ئه نجومه نی خۆپیشاندانانه پێش���نیاری خۆپیش���اندانی ك���ردوه و پشتیوانیشی لێكردوه ، ئه و وتی "گه لی عێراق خه م و ئازاری راسته قینه ی هه یه ، س���ه یری ئامار بكه یت 23%ی خه ڵكی له ژێر هێڵی هه ژاریدان، سه دان خێزان هه ن ده رامه تی رۆژانه یان ته نها شه ش ح���ه وت دۆالره ، خزمه تگوزاری���ی ئاوو كاره با باش نییه و رێ���ژه ی بێكارییش به رزه و كه رتی تایبه تیش تێكش���كاوه ، له گه ڵ ئه وه ش���دا پێویس���ته ده وڵه ت سه رله نوێ چاو بخشێنێته وه به پرۆسه ی پرۆس���ه یه كی چونك���ه سیاس���یدا،

فاشیله ".وتیش���ی "من له پۆس���تی ره س���می خۆم پش���تگیریی خۆپیش���اندانم كرد، به اڵم من له گه ڵ خۆپیش���اندانێكدا نیم داواكارییه كانی ئامانج و سه ركردایه تی و نه بێت، هه س���تده كه م ئاش���كرا رون و س���ه ركردایه تی خۆپیش���اندانه كه رون

نییه ،قه واره و له جیهان���دا خۆپیش���اندان حیزبێكی له پش���ته و هه ن���گاوی رون و ئاش���كرا ده نێ���ن و خواس���تی خه ڵك و داواكارییه كانی���ان ده خه ن���ه ڕو، ده چن گفتوگۆ ده كه ن و ده گه نه ئه نجام به اڵم ئه مه خه ریكه ده بێته پاش���اگه ردانی و كه س به كه س نییه ، ئه مه جگه له وه ی گومانی ئه وه ی لێده كرێت كه په یوه ندی و

ده ستێوه ردانی ده ره كی هه بێت".

"كورد له موسڵ وه زعی باشه "دڵدار زێباری ئاماژه به وه ده كات كه به ش���ێك له دانیش���توانی شاری موسڵ كوردن، پێشتر به هۆی ره فتاری خراپی پێشمه رگه و سیاسه تی پارتی دیموكراتی كوردستانه وه كه له و شاره دا ده سه اڵتیان هێ���رش و روب���ه ڕوی ك���ورد هه ب���و، ده رپه ڕاندن ده بونه وه ، ئه و وتی "به اڵم له و كاته وه كه من چومه ته ئه نجومه نی پارێزگای موسڵه وه یه ك كورد له موسڵ ده رنه ك���راوه ، به پێچه وان���ه وه ئێس���تا ك���ورده ده ركراوه كانیش دێنه وه و كورد

وه زعی باشه ".

مالیكی یان بارزانی ؟

دڵدار زێباری له وه اڵمی ئه و پرسیاره دا ك���ه ئای���ا ئ���ه وان وه ك زێبارییه كان له ملمانێ���ی نێوان مالیك���ی و بارزانیدا له گ���ه ڵ كام الیه ن���دان؟ ئ���ه و ئاماژه ب���ه وه ده كات كه "مه س���ه له ی ئه منی " مه س���ه له یه كی گرنگه ب���ۆ ناوچه كانی موس���ڵ و كه ركوك و دیال���ه و مالیكیش دیجله ی ئۆپه راسیۆنی روانگه یه وه له م مه سعود له به رامبه ریش���دا پێكهێناوه ، بارزانی ترس���ی ئه وه ی هه یه ئه م هێزه زاڵبێت، جێناكۆكه كاندا ناوچه به سه ر هه ربۆیه به هه مانشێوه ئه ویش هه وڵیدا پێش���مه رگه به رێ���ت و كۆنتڕۆڵ���ی ئه و

ناوچانه بكات.زێباری وت���ی "گرفته كه ئه وه یه ئه م ش���ه ریكه سیاسییانه به ڕاستی دوژمنن كه چ���ی به ڕوكه ش���یش ده ڵێ���ن ئێمه شه ریكین، هه ر شتێكیش ته رح ده كرێت

بۆچونی پێچه وانه یان هه یه ".دیجل���ه "ئۆپه راس���یۆنی وتیش���ی نییه گرن���گ ئه وه نده مه س���ه له یه كی ك���ه قه یرانێك���ی وا دروس���ت ب���كات وه ك ئ���ه وه ی بینیمان، من ئه فس���ه ر و عه سكه ریم و ده زانم وه حده ی عه سكه ری كارا و گرن���گ فیرقه یه ن���ه ك قیاده ی عه مه لیات، كێش���ه ی هه ولێ���ر و به غدا، چه ند دۆس���ێیه كی كه ڵه ك���ه بوه نه ك ته نها كێش���ه ی ئۆپه راس���یۆنی دیجله ، وه ك كێشه له سه ر نه وت و پێشمه رگه و

ناوچه جێناكۆكان".

توركیا.. رۆڵێكی خراپزێباری س���ه باره ت به رۆڵ���ی توركیا له عێراق���دا، ئاماژه ب���ه وه ده كات كه "توركیا به ر له دو ساڵ رۆڵێكی گرنگی

ده بینی و سودیش���ی هه ب���و بۆ عێراق، به اڵم وا دو ساڵه رۆڵی به رپه رچدانه وه ی ئێران ده بینێت و ده ستێوه ردان ده كات له ناوچه سوننه نش���ینه كاندا، كه به ڕای له به رژه وه ن���دی توركیا و ئ���ه وه م���ن

عێراقیش نییه ".وتیش���ی "رۆڵی توركیا زۆر نیشانه ی پرسیاری له سه ر هه نه ، هه روه ك چۆن رۆڵی ئێرانیش نیشانه ی پرسیاری زۆر

گه وره ی له سه ر هه یه ".

"بارزانی و توركیا"ده رباره ی ئه و په یوه ندییه توندوتۆڵه ی ئێستا بارزانی له گه ڵ توركیا هه یه تی ، دڵدار زێباری وت���ی "گرفته كه ئه وه یه له په یوه ندی سیاس���یدا، په یوه ندییه كه بنه م���ای له س���ه ر یه ك���ه م به پل���ه ی به رژه وه ن���دی بنیاتده نرێ���ت، من زۆر پێمخۆش���ه په یوه ندی ه���ه ر الیه نێكی ده ره ك���ی له گه ڵ الیه نه كان���ی عێراقی

ئیجاب���ی بێت، ب���ه اڵم م���ن دڵنیا نیم كه ئای���ا په یوه ندی بارزان���ی و توركیا په یوه ندییه كی سروش���تییه و مومكین و

هاوسه نگه یان نا؟".ناوب���راو باس���ی ل���ه وه ك���رد ك���ه له توركیادا كێش���ه ی نه ته وایه تی كورد AKP ته نانه ت به رده وامه و تائێستاش

ش نه یتوانیوه له و گرێیه ده رباز بێت، ئ���ه و وتی "مه س���عود بارزانی خاوه نی داموده زگایه ك���ی س���ه قامگیر نیی���ه ، به ڵكو هه مو هه وڵ و خه می ئه و ئه وه یه په یوه ندی له گ���ه ڵ ده وڵه تانی ده ره وه دروس���ت بكات بۆ ئه وه ی ده س���ه اڵت و به رژه وه ندی���ی بپارێزێ���ت، كه ئه مه ش نێوده وڵه تیدا له په یوه ن���دی ناتوانرێت

پشتی پێببه سترێت".

مه ترسییه كانی غیابی تاڵه بانی ؟!زێباری س���ه باره ت به مه ترسییه كانی غیاب���ی تاڵه بانی له م س���اته وه خته دا،

به "مه ترس���ی ئام���اژه یه كه مج���ار ده ستكرانه وه ی زیاتری بارزانی ده كات له به غ���داو هه رێمی كوردستانیش���دا"، ئه و وتی "مام جه الل س���ه مام ئه مانی راسته قینه بو بۆ عێراق كه به شێوازێكی هێمن ئی���داره ی واڵتی ده ك���رد، به اڵم له غیابی ئه ودا مه ترس���ی ئ���ه وه هه یه پارتی هه وڵبدات زیاتر به سه ر هه رێمی كوردستاندا زاڵ بێ و مه سعود بارزانیش زیات���ر ده س���تی كراوه بێ���ت له ڕێگه ی

نوێنه رایه تی كورده وه له به غدا".وتیشی "به ڕای من ئه وه ی كه ده چێته ش���وێنی مام جه الل له به غدا پێویسته شه خس���ییه تی مه عن���ه وی هه بێت، بۆ ئ���ه وه ی بتوانێت به باش���ترین ش���ێوه

نوێنه رایه تی كورد بكات له به غدا".

"سوڵح" له گه ڵ بنه ماڵه ی بارزانی هه رچه نده زێبارییه كان و بارزانییه كان له بنه چه دا س���ه ر به یه ك تیره ن، به اڵم له ناوه ڕاست و كۆتایی سه ده ی نۆزده هه مدا له ی���ه ك جیاده بن���ه وه و ناكۆكییه ك���ی نێوانیان���ه وه ده كه وێت���ه خوێن���اوی ناكۆكییه یان ئ���ه م تائێس���تاش ك���ه به رده وامه ، ئه وان دوای هه ڵگیرس���انی شۆڕشی ئه یلول له ناوچه كانی خۆیانه وه به ره و شاری موسڵ دێنه خوارو ئه وێ ده كه ن به مه ڵبه ندی خۆیان و پشتیوانی له حكومه تی ناوه ندی ده كه ن، ئێس���تا له نێ���و زێبارییه كاندا دو قوتبی جیاواز هه یه كه یه كێكی���ان كه مینه ن و نزیكن له ماڵی بارزانی و ئه ویتریشیان به خوێنی س���ه ری ماڵی بارزانی تینون، له ماوه له والشه وه زێباری و بابه كر هوش���یار و ئه رش���ه د و له تیف و دڵ���دار زێباری كه زۆرترین عه شره تی زێبارییان له پشته و عه ش���ره ته كانی هه رك���ی و س���ورچی و رێكانیش هاوپه یمانیانن، دڵدار زێباری له وه اڵمی ئه و پرسیاره ی كه ئایا هه وڵ هه بوه بۆ ئه وه ی س���وڵح بكه ن له گه ڵ بنه ماڵ���ه ی بارزانی ؟ ده ڵێ���ت "هه وڵی ره س���می نییه ، به ڵكو له كه ناڵی تره وه هه وڵ ئه ده ن، ئێس���تا ئه وان به هێزن و به مه نتی���ق و به ع���ورف و پێویس���ته شه رع ده ستپێش���خه ری بكه ن له خاڵی به هێزیان���ه وه بۆ ئه وه ی ئه و كێش���ه یه

چاره سه ر بكه ن".وتیش���ی "مه س���ه له ی ئێم���ه و ماڵی بارزان���ی چوارچێوه یه ك���ی سیاس���ی و كۆمه اڵیه ت���ی و الیه ن���ی جوگرافیش���ی هه یه ، مه سه له كه ئه وه نده ئاسان نییه ، ته نها كێشه ی دو خێزان و بنه ماڵه نییه كه كوش���ت و كوشتاریان له به یندا هه یه نا، مه س���ه له كه گه وره تره ، تائێستاش راس���ته قینه ده ستپێش���خه رییه كی چ

له نێوانماندا نییه ".

تێپه‌ڕاندنی‌‌بودجه‌‌به‌م‌شێوه‌یه‌كاریگه‌ری‌‌خراپی‌‌له‌سه‌ر‌كۆبونه‌وه‌كانی‌‌ئۆپۆزسیۆن‌و‌ده‌سه‌اڵت‌ده‌بێت

دڵدار‌زێباری‌:‌بارزانی‌‌به‌په‌یوه‌ندی‌‌ده‌ره‌كی‌‌پشت‌ئه‌ستوره‌

دڵدار زێباری

به غیابی تاڵه بانی، بارزانی ده ستی کراوه تر ده بێت

تێپه ڕاندنی بودجه به م شێوه یه متمانه الواز

ده كات له نێوان ئۆپۆزسیۆن و هه ردو حیزبی

حوكمڕان، كه خۆی

له بنه ڕه تدا ئه م متمانه یه الوازه

►

►

5کوردستانی (364( سێشه ممه 2013/2/12

به‌ختیار‌عه‌لی‌ده‌ینوسێت

ئا: نزار گزالی

سه رۆكی ده سته ی هه ڵبژاردنه كانی هه رێمی كوردستان "عه لی قادر"

له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا باس له كێشه و گرفته كانی به رده م

پرۆسه ی هه ڵبژاردنه كانی په رله مان و ئه نجومه نی پارێزگاكاندا ده كات له هه رێمی كوردستان و ده ڵێت

"به پێی یاسا ده بێت هه ڵبژاردنی یه رله مانی كوردستان پێش مانگی ئاب ئه نجامبدرێت، به اڵم زه حمه ته هه ڵبژاردن له واده ی خۆیدا ئه نجام

بدرێت ".

ئاوێنه : دوا واده ی دیاریكراوی یاسایی له هه رێمی ئه نجامدانی هه ڵب���ژاردن بۆ

كوردستاندا چ كاتێكه ؟عه لی قادر: س���ه باره ت به هه ڵبژاردنه په رله مانیه كه ی هه رێم، به پێی یاسای هه مواركراوی په رله مان���ی هه ڵبژاردنی ژماره ی���ه ك كه به ره ی كوردس���تانی دایناوه ، خولێك���ی په رله مانی به چوار ساڵی ته قویمی دیاركردوه ، چوارساڵی ته قویمیش له به رواری یه كه م دانیشتنی ئه و به پێی ده ستپێده كات و په رله مانی یاس���ایه یه كه م دانیشتن كه چوارساڵی به سه ر تێپه ری ئه وه به خولێك هه ژمار ده كرێت، له دوای ئه وه وه واده ی خولێكی دیكه دیار ده كرێ���ت. ئیتر ئه گه ر بێتو بۆ خول���ی چواره م یه كه م دانیش���تنی په رله مانی وه ربگری���ن، ئه وه دڵنیانیم له به رواره كه به دروس���تی ب���ه اڵم له وه دڵنیام كه یه كه م دانیشتنی په رله مانی له خول���ی رابردوو له مانگ���ی ئاب بوو، یه كه م سوێند خواردنی حكومه تی ئه و خوله ش ل���ه 9/7 بوو، بۆی���ه ده كرێت هه ریه ك له م به رواران���ه بكرێته خولی ته قویمی و رۆژی هه ڵبژاردنی له سه ر دیار بكرێ. ئێمه ش له 7/25 هه ڵبژاردنمان ئه نجام���دا، دی���اره بۆ ئ���ه وه ی خولی ته قویمیه ك���ه ل���ه واده ی خۆیدا ئه نجام هه ڵبژاردنه ك���ه پێویس���ته بدرێ���ت، له واده یه كی پێشتر له خولی ته قویمیه كه ئه نجام بدرێت، ك���ه وه ك وتم ده كرێ پش���ت به یه كه م دانیش���تنی په رله مان یان س���وێند خواردنه كه ی كابینه كه ی حكوم���ه ت ببه س���ترێت و له س���ه ر ئه و بنچینه یه واده یه ك ده ستنیشان بكرێت، ك���ه ئه گه ر به م ش���ێوه یه بێت پش���ت به دانیشتنی په رله مان ببه ستین ده بێت پێش مانگی ئابی داهاتوو بێت، ئه گه ر پشت به س���وێند خواردنی حكومه تیش ببه س���تین ده بێت پێش مانگی ئه یلول

بێت و به م شێوه یه .ئاوێنه : به بڕوای ت���ۆ ده رفه ت هه یه

هه ڵبژاردن له و كاته دا ئه نجامبدرێت؟عه لی ق���ادر: ئه وه ی ئێمه ده یبینین، ئه و خول���ه ش پێناچێت له واده ی پێش 7/25 یان له 7/25 یان له واده ی خۆی ئه نجام بدرێت، هۆكاره كان زۆرن، له وانه بارودۆخی ئێستای عێراق. ئاینده یه كی زۆر نادی���ار چاوه ڕێی عێ���راق ده كات و ئه گ���ه ر بڕی���اره سیاس���یه كان تۆزیك دۆخه ك���ه هێمن نه كه ن���ه وه پێده چێت گۆڕانێكی گه وره به سه ر وه زعی عێراقدا بێت و حكومه تێك���ی دیكه بێته ئاراوه ، نازان���م دۆخ���ه كان چۆن���ن، هه مووی له عێ���راق كه س نه كراوه ، چ���اوه ڕوان ناتوانێت بڕیارێك بدات به دروستی یان پێشبینیه ك بكات. هه ڵبژاردن پێویستی به ئارامی هه یه ، پێویستی به سه قامگیری ئاس���ایش هه یه ، هه روه ها سه قامگیری سیاس���ی. ئه وكاته هه ڵب���ژادن ئه نجام ده درێت، م���ن چاوه ڕوانی ئه وه ده كه م حكومه تی هه رێم كه ئێستا له دراسه ی ئه و دۆخه دایه ، به مزوانه ساغی بكاته وه چ���ۆن هه ڵبژاردنه ك���ه ئه نج���ام بدات، دیاره حكومه ت س���وره له سه ر ئه وه ی هه ڵبژاردن بكرێ���ت، ئیمه ش له گه ڵیان له س���ه ر خه تین، له وت���و وێژین له گه ڵ حكومه ت���دا بۆ ئ���ه م مه س���ه النه ، بۆ دیاركردنی ماده كان و الیه نه هونه ریه كانی هه ڵب���ژاردن، هه روه ه���ا ئێم���ه ته نها الیه ن���ه هونه ریه كان���ی لێكده ده ینه وه ، په یوه ندیمان به الیه نه سیاس���یه كانه وه نیه . ئه وه بۆ حكومه ت جێده هێڵین كه پێش���بینی ئه وه بكه ن ی���ان ئه وه دیار بكه ن كه له رووی سیاسیه وه چ كاتێك

گونجاوه بۆ ئه نجامدانی هه ڵبژاردنه كان، به شێوه یه كی گش���تی ئیراده یه كی زۆر باش هه ی���ه بۆ ئه نجامدانی هه ڵبژاردن، گرنگ ئه وه یه زۆر دوا نه كه وێت له واده ی خوله ته ش���ریعیه كه ی خۆی. به تایبه ت هه ڵبژاردن���ی په رله مانی كوردس���تان، ده توانم ئه وه ش بڵێم ئێمه به ئاس���انی له یه ك هه ڵبژاردنێك ده توانین چه ن���د كات���داو له یه ك رۆژدا ئه نج���ام بده ین،

له شێوه یه كی زۆر ئاسان.ئاوێنه : ئه مه چۆن ده كرێت؟

عه ل���ی ق���ادر: به نمون���ه ده توانین الیه نه هونه ریه كانم���ان وا رێك بخه ین كه ئه م���ه بكرێت، مه به س���ت له الیه نه تۆماركردنی ل���ه رووی هونه ریه كانیش تێچوون���ی ل���ه رووی ده نگ���ده ران و راگه یاندن���ه وه ، هه روه ه���ا ده توانی���ن ژماره ی بنكه كانی ده نگدان زیاد بكه ین، له بنكه ی���ه ك )500( ده نگده ر به نمونه بۆی هه یه ده نگ بدات، ئه وكات ژماره كه كه م ده كه ینه وه بۆ )300( به وشێوه یه كاتدا له ی���ه ك به خێرایی و پرۆس���ه كه ده نگده ریش ئ���ه وكات به ڕێوه ده چێت،

كاتی ته واوی له به ر ده ست ده بێت.ئاوێن���ه : ئێ���وه وه ك كۆمیس���یۆن ماوه ی چه ندتان پێویس���ته بۆ ئه وه ی ئاماده كاری ته واو بكه ن بۆ ئه نجامدانی

هه ڵبژاردن؟عه لی قادر: بۆ ئه نجامدانی هه ڵبژادن ت���ۆ ناتوانیت م���اوه دی���اری بكه یت،

چونك���ه هه موو هه ڵبژاردنێ���ك له گه ڵ ئه وه ی پێ���ش خۆی یان هه ڵبژاردنێكی دیكه جیاوازه . یاسای ئه نجامدانه كه ی و تۆماركردن���ی بودج���ه ش كاریگ���ه ری خۆیان هه ی���ه . واده ی ئاماده كاری هه ر هه ڵبژاردنێ���ك تا ته واو بونیش���ی له و كاته وه ده س���تپێده كات كه تۆ بودجه وه رده گریت، چونكه هه ڵبژاردن تێچوونی هه یه و ناتوانی ده ستبه كار بیت و بڵێیت من كارایی ده كه م، به اڵم ئه ی پاره كه ی كێ ده یدات؟ ئیتر ئه و جاره ش كه ئیمه چه ند هه ڵبژاردنێك له یه ك رۆژدا ئه نجام ده ده ین، ئه وه كات���ی زیاترو بودجه ی زیات���رو ئاماده كاری زیات���ری ده وێت، هی���وای ئ���ه وه ش ده خوازی���ن هه موو

كاته كان له یه ك كاتدا ئه نجامبدرێن.ئاوێن���ه : رێگری���ی چ���ی ب���وو كه ئاماده كاری نه كرا ب���ۆ ئه وه ی هاوكات ئه نجومه ن���ی هه ڵبژاردن���ی له گ���ه ل پارێزگان���ی عێراقدا له كوردستانیش���دا هه ڵبژاردن���ی ئه نجومه ن���ی پارێزگاكان

ئه نجامبدرێت؟عه لی قادر: له رووی هونه ریه وه رێگری نیه ، به اڵم له رووی یاس���ایی و سیاسی، ئ���ه و هه ڵبژاردنه ی عێراق به یاس���ایه ك ده درێ���ت، ئه نج���ام رێكده خ���رێ و كوردس���تانیش هه رێمی هه ڵبژاردن���ی به یاس���ایه كی زۆر جیاواز. په رله مانی كوردستان یاساكه ی ده ركردووه و رێكی خستوه و كاره كانی بۆ ده كات، كه واته

ئه گ���ه ر له یه ك رۆژیش���دا بیكه ین، دوو هه ڵبژاردنی له یه ك جیاوازه ، وه كو یه ك نی���ن، به دوو یاس���او بودجه ی جیاواز ئه نجامده درێ���ن. بۆی���ه ئه نجام نه دانی

له یه ك رۆژدا كارێكی ئاسایی بوو.ئاوێن���ه : ئایا ل���ه ڕووی یاس���اییه وه ئه نجومه ن���ی پارێزگاكان���ی هه رێم���ی كوردستان كه زیاتر له دوو خول به سه ر هه ڵبژاردنیاندا تێده په ڕێت شه رعیه تیان

ماوه ؟عه ل���ی قادر: دیاره دوای یه ك خولی هه ڵبژاردن، ئه و كات���ه ی كه واده كه ی كۆتایی پێدێت، ئه نجومه نی پاریزگاكان شه رعیه تی نامێنێت، له رووی یاساییه وه ئه و خوله خولێك ده بێت بۆ چوار ساڵ هه ڵبژاردنی بۆ كراوه ، له و چوار ساڵه دا ده توان���ی موماره س���ه ی رۆڵ���ی خۆی ب���كات و كاتی خۆی ب���كات، ناتوانێت به هه مان یاسا یان به هه مان شه رعیه ت كه پێی دراوه ب���ه رده وام بێت بۆ چه ند ساڵێكی دوای ئه وه . ده كرێت كاره كان رایی بكات، به اڵم ئ���ه وه ی من ئاگادار بم ئێس���تاش ئه نجومه ن���ی پاریزگاكان به یاس���ای بریمه ر كارده كات، به یاسای ژم���اره )3(ی هه ڵب���ژاردن كارناكات، هه روه ه���ا ئه نجومه ن���ی پاریزگاكان���ی هه رێم كاتێ���ك ده توانێت خوالو خول یاس���ای كه ئه نجامبدات، كاره كان���ی ژماره )3( به س���ه ریدا جێبه جێ ببێت و ئه و ده س���ه اڵته برگه یاس���اییانه ی كه بۆی دانراوه به سه رخۆیدا بچه سپێنیت و بتوانێ���ت جێبه جێی ب���كات. تا خولی پاری���زگاكان ئه نجومه ن���ی ت���ازه ی هه ڵنه بژێردرێت، یاسای ژماره )3(یش

به سه ریدا پیاده نابێت و ناچه سپێت.ئاوێنه : ره خنه ی ئه وه تان لێده گیرێت كه پارتی و یه كێتی له ڕێگه ی دیاریكردنی سه رۆكی كۆمیسیۆنه كانه وه ده یانه وێت ئاڕاس���ته ی هه ڵب���ژاردن و كاته ك���ه ی و یاس���ا و ته نان���ه ت ت���ا ئه ندازه یه كیش كاریگه ر خستنه س���ه ر ئه نجامه كه شی دیاریبك���ه ن، پێت وانییه ئه م ره خنه یه

له جێی خۆیایه تی ؟عه ل���ی ق���ادر: دیاره ئه وان���ه ی ئه و ره خنه یه ده گرن نازانن كاری كۆمسیۆن چی���ه ، كۆمس���یۆن ده زگایه كی خاوه ن ده س���ه اڵت نیه ، كۆمسیۆن ده زگایه كی جێبه ج���ێ كاره ، پارله مان یاس���ایه ك داده رێژێ���ت و ده چێت���ه واری جێبه جی كردن���ه وه ، ده ینێرێ���ت بۆ كۆمس���یۆن ده ڵێت ئه و یاسایه م بۆ جێبه جێ بكه ، كۆمسیۆنیش وه اڵمی ده داته وه و ده ڵێت م���ن جێبه ج���ێ كردنی ئه و یاس���ایه ، ئه وه ن���ده پاره یه م پێویس���ته ، له گه ڵ ئه وه نده كات���ه ، ئیتر هیچیتر ناتوانێت بڵێت. ئه وانه ی كه بڕیار له مه سه له كانی هه ڵب���ژاردن ده ده ن، ئه وانه حكومه تن، ئ���ه و ش���وێنانه ن ك���ه به پێی یاس���ا ده سه اڵتیان پێدراوه رۆژی هه ڵبژاردن و واده كه ی دیاری بكه ن، یاس���ا دابرێژن و یاسا پێشنیار بكه ن، ئیمه ته نها الیه نی

جێبه جێكارین.ئاوێن���ه : ئای���ا ده توان���ن رێگری���ی له ئه نجامدان���ی س���اخته كاریی بك���ه ن

له هه ڵبژاردنی داهاتوودا؟ئێم���ه بێگوم���ان، ق���ادر: عه ل���ی به رێژه یه كی ب���اش و به رچاو توانیومانه ریگیری بكه ن، خه ڵك شاره زایی باشی په یدا كردوه ، ئه و شاره زاییه رۆڵی خۆی ده بینێت له رووی كه م بوونه وه ی ساخته كاری، خه ڵك ئاماده نیه به ئاس���انیش س���اخته كاری قب���وڵ ب���كات، ئێمه ش رێوشوێنی باش���مان داناوه بۆ ئه وه ی رێگه له مه بگرین، له هه موو شوێنه كانی ده یانه وێت ه���ه ن خه ڵكانێك دونیاش س���اخته كاری بك���ه ن، ب���ه اڵم ئه وه تا س���ه ر درێژه نابینێ���ت، هه روه ها هه ر كاتێك الیه نه كان به شێوه یه كی زانستی مامه ڵه یان له گه ڵ هه ڵبژاردن كرد ئه وه كه مده بێته وه ، س���اخته كاری رێ���ژه ی نمونه ش زۆره له واڵتانی دیكه ش ئه وانه ی ك���ه به س���اخته كاری ده یانه وێت بگه نه ده س���ه اڵت، ده س���ه اڵته كانیان درێژه ی نابێ���ت، له كوردس���تانیش حزب���ه كان ژوری هه ڵب���ژاردن ده زگای په یوه ن���دار به هه ڵبژاردنیان هه یه ، راگه یاندن رۆڵی باش���ی هه ی���ه له چاودێ���ری، بۆیه من پێشبینی ده كه م له هه ڵبژاردنی داهاتوو

هیچ الیه نێك ساخته ی بۆ نه كرێت.

سه رۆكی ده سته ی هه ڵبژاردنه كانی هه رێمی كوردستان:هه ڵبژاردنی په رله مانی كوردستان

له واده ی خۆیدا ئه نجامنادرێت)6)

کەواتە باوک بوونەوەرێکی دووس���ەرە، مەخلوقێکی دوو دەموچاوە، سیستمی دەرون���ی ئێمە لە ژێ���ر ڕەحمەتی ئەو بوونەوەرە دووس���ەرەدایە. سیس���تمی دەرونیمان بەو ڕق و ئارەزوو و خواستانە کاردەکات ک���ە ک���ەم ت���ا زۆر ب���اوک باوکێک دەبێت هەمیشە دەیانچێنێت. هەبێ���ت ڕقم���ان لێی بێ���ت، باوکێک هەبێت بە فریادرەسی بزانین، باوکێک هەبێت بچینە جێگای، باوکێک هەبێت بچینە ژێر س���ایەی و خۆشمان بوێت و دڵنیایی و سەالمەتیمان پێ ببەخشێت. باوکێ���ک بتوانین ه���ەم لێی یاخیبین و هەم بە ناوییەوە ش���ۆڕش بەرپابکەین، هەم وەک ڕابەر تەماش���ایبیکەین و هەم وەک دیکتات���ۆر، هەم وەک ش���ەیتان و هەم وەک خ���ودا. بەبێ وێنەی باوک، ژێرخان���ی دەرونی تەواوی پرۆس���ەی سیاس���ی هەرەس���دەهێنێت، پرۆسەی سیاس���ی لە زیهنی ئێمەدا س���ەرتاپا لە دەوری وێنەی باوک دەس���وڕێتەوە. سیاس���ەتی ئێمە بە هەموو شێوەکانی »هەتا ئەو سیاسەتەش کە ڕۆشنبیرە سیاس���ییەکانی ئێمە دەیکەن« وێنەی باوک دەیجوڵێنێت. گەر ئێمە بەسەرێک هەندێک نوسەری ئەدەبیمان هەیە کە باوک بابەتی سەرەکی کارەکانیانە، ئەوا ئێستا کۆمەڵێک ڕۆشنبیریی سیاسیمان بۆ دروس���تبووە کە هەم���ان مامەڵەی گرێئامیزی ئەدەبیان گواس���تۆتەوە بۆ سیاسەت و تەنیا تەوەری کاریان نوسینە لەسەر باوکی سیاس���ی، هەر هێندەی سەرۆک قسەیەکی نابەجێی دەرفرتاند، چزووی هەموو گ���رێ دەرونییەکانیان تیژدەبێتەوە و تەواوی گرێی ئۆدیبیانەی خۆیان بە ناوی سیاسەتەوە دەهاونەوە دەرێ. بە کورتی سیاس���ەت لە واڵتی ئێمەدا بە ه���ەردوو دیوەکەدا »دیوی ئۆپۆزس���یۆن« دی���وی دەس���ەالت و بەجۆرێکی ترس���ناک ل���ەدەوری باوک گیری خواردوە... سیاس���ەت الی ئێمە هی���چ نییە جگ���ە ل���ە گەمەکردنێکی سایکۆلۆژی بەردەوام لە نێوان وێنەی »ک���وڕ ����� دایک �� ب���اوک« و ڕەمزە

بێشومارەکانیاندا.خۆی���دا لەگ���ەڵ نەخ���ۆش باوک���ی هەم���وو ئ���ەم یادەوەریی���ە دێری���ن و خەزن���ە گەورەیە لە نی���گار و ئەزمون و پێکدادان���ی ڕۆح���ی زیندوودەکاتەوە. باوکی نەخۆش، مەترسی لەدەستدانی سیس���تمی هاوس���ەنگی ت���ەواوی باوکی لەگەڵدایە. رەفت���اری مامەڵە و نەخ���ۆش باوکێکە ش���ایەنی بەزەییە، مردوویەک نەخۆش���ێک و هەموو وەک زاڵدەبێت پۆزەتیفەک���ەی دی���وە پتر بەس���ەر ڕەهەندەکان���ی دیکەی���دا، لە کولتووری مەرگدۆستدا مردوو هەمیشە ش���ەبەنگێک لە قودسییەتی لە پشتە. باوکی مردوو دەمودەس���ت بۆشاییەکی ترس���ناک جێدەهێڵێت. هەموو باوکێک کە دەمرێت دەمودەست ئەو هەستە لە کوڕەکاندا دروستدەبێت کە بڵێن »هیچ کەس جێگای ناگرێت���ەوە«. ترس لە بۆشایی، ترس لە چاڵێکی دەرونی کە هیچ ش���تێک پڕی نەکاتەوە، ئەو فۆبیا پێشتر بەوەدا دروستدەکات. گەورەیە جیهان بە تەواوی لەدەوری س���ەنتەری باوک س���وڕاوەتەوە، ئیت���ر مردنی ئەو وەک هەرەس���ی تەواوی ئەو جیهانەش دێتەپێشچاو، بۆیە زۆرجار لە دەوڵەتە دیکتاتۆرییەکان���دا ب���ەر لەوەی مردنی باوک ڕابگەێنرێت دەبێت دەم و دەست باوکێکی ئامادەی ت���ر بخرێتە جێگای تا ت���ەواوی بونیادی دەرونی و ژێرخانە س���ایکۆلۆژییەکەی هەرەس نەهێنێت. هەڵب���ەت جۆرێت���ی ئەم هەرەس���ە لە کۆمەڵ���گاوە تا کۆمەڵ���گا دەگۆڕێت، کۆمەڵ���گای ک���وردی کۆمەڵگایەک���ی فرەباوک���ە، نەبوون���ی دەوڵەت ئەوەی بەسەر کۆمەڵگای کوردیدا سەپاندوە کە هەر ناوچەیە و باوکێکی سەنتراڵ و چەند باوکێکی سێبەری هەبێت. فرە باوکی، سیستمی باوکایەتی الواز ناکات، بەڵکو سروشتێکی تایبەتیتری پێدەبەخشێت، زۆری باوکەکان وادەکات سیس���تمەکە ب���ەردەوام توان���ای پێشکەش���کردنی ئەلتەرناتیڤی هەبێت، بەردەوام لە ناو باوک���ەکان باوکی موق���ەدەس و باوکی چەپەڵ ئاسان بدۆزرێتەوە. فرەباوکی

وادەکات تەواوی کۆمەڵگا دابەش���بێتە س���ەر کۆمەڵێک زۆنی باوکس���االر کە هێن���دەی لە بازنەیەکی���ان دەرچووین دەکەوین���ە بازنەیەکی ترەوە. ئێس���تا تەواوی گوتاری سیاسی کوردی، تەواوی لۆژیکی ڕۆشنبیرانی ئێمەش و شێوازی مامەڵەکردنیان لەگەڵ فەزای سیاسیدا یان ل���ە خزمەتکردنی دروس���تکردنی باوکی چەپەڵ ی���ان لە خزمەت باوکی موقەدەس���دایە. بۆی���ە فرەباوکی پتر کۆمەک بە کۆی ئەو سیس���تمە دەکات کە باسمکرد، پتر بواردەدات ئازادی و گ���ۆڕان و ڕیفۆرم و ش���ۆڕش ت���ەواو بە گرێبدەین���ەوە. باوک���ەوە گۆڕین���ی کۆمەڵگای ل���ە ڕۆحی شۆڕش���گێڕانە ئێمەدا ڕۆحێکی باوکس���االرە، ڕۆحێکە ناتوانێت یاخیبوون لە دیکتاتۆرییەت و س���تەم گرێبداتەوە ب���ە یاخیبوون لە باوکساالریی، بۆیە فیکری شۆڕشگێڕی لە دونیای ئێمەدا بوونی نییە. شۆڕش ل���ە جیهان���ی ئێم���ەدا یاخیبوونێکی س���ایکۆلۆژییە لە ب���اوک، ئیغراقە لە دژایەت���ی خ���ودی باوک���دا، بێئەوەی فیکری گۆڕانێکی ڕاس���تەقینەی لەگەڵ بێت. شۆڕش و بزاوتە ئۆپۆزسیۆنەکانی خۆره���ەاڵت پێکڕا بزاوت���ی بێتیورەن، بێتیوریزەک���ەرن، بێ پێوەری گۆڕانن، چونک���ە دواجار جگە لەس���ەری باوک ئامانجێکی تری���ان نییە. باوکی مردوو لێرەوە چەند پەرچەکردارێکی دیاریکراو دروس���تدەکات. ونبوون���ی ب���اوک بە گش���تی دەبێت بە مایەی سەرهەڵدانی دۆخێک���ی نۆس���تالژی تون���د، دەبێتە مایەی ترس���ێکی قووڵ ل���ە نەبوونی بۆی���ە پەرچەکردارەکانی دوای باوک، نەخۆشی تاڵەبانی تەنیا پەرچەکرداری مومکینن لە ناو سیستمی باوکساالردا، گری���ان ب���ۆ تاڵەبانی گری���ان نییە بۆ کەس���ێکی دیاریکراو، بەلکو لەو ترسە قووڵ���ەوە هات���ووە کە ئەگ���ەر باوک نەبێ���ت دواتر دەبێت ش���ێوەی دونیا چۆن بێت و ژیان چ ڕەنگێک بگرێت? لەوەدایە هەموو سیس���تمێک کێشەی ک���ە خەیاڵی بوونی جیهانێکی جیاواز و پێچەوانە دەکوژێت، سیستم تەنیا بەوە دەبێتە سیس���تم کە ب���ڕوای تەواوەتی دروس���تدەکات ئەلتەرناتیڤ���ی نییە . ک���وڕ »واتە کولت���ووری ئەلتەرناتیڤ بە باوکس���االریی« هی���چ کات بوونی نەبووە، بۆیە گری���ان بۆ باوک گریانە ب���ۆ بوونەوەرێ���ک ک���ە تەنی���ا خۆی دەتوانێت جێگای خۆی بگرێتەوە، واتە تەنی���ا باوک دەتوانێ���ت جێگای باوک بگرێتەوە، هەموو ئەو فرمێس���کانە لە

ڕووی دەرونییەوە فرمێسکی ترسن.

باوکێک بە جەستەوەباوکێک بێ جەستە

ئێستا تەواوی گوتاری سیاسی کوردی، تەواوی

لۆژیکی ڕۆشنبیرانی ئێمە و شێوازی مامەڵەکردنیان لەگەڵ فەزای سیاسیدا یان

لە خزمەتکردنی دروستکردنی

باوکی چەپەڵ یان لە خزمەت باوکی

موقەدەسدایە

19 »»

خه ڵكانێك هه ن ده یانه وێت

ساخته كاری بكه ن، به اڵم ئه وه تا سه ر درێژه ناکێشێت، له واڵتانی دیكه ش

ئه وانه ی كه به ساخته كاری

ده یانه وێت بگه نه ده سه اڵت،

ده سه اڵتیان درێژه ی

نابێت

ئه گه ر پشت به دانیشتنی

په رله مان ببه ستین ده بێت پێش مانگی ئابی

داهاتوو هه ڵبژاردن ئه نجام بدرێت،

ئه گه ر پشت به سوێند خواردنی

حكومه تیش ببه ستین ده بێت

پێش مانگی ئه یلول بێت

عه لی قادر

‌‌‌ئا:‌ئاوێنه‌

ئه‌ندامێكی‌‌مه‌كته‌بی‌‌سیاسی‌یه‌كگرتو‌رایده‌گه‌یه‌نێت‌كه‌‌

راگه‌یاندنی‌‌حیزبه‌كه‌ی‌‌پێویستییه‌كی‌‌سیاسی‌‌و‌ئیسالمی‌‌بوه‌،‌پسپۆرێكی‌‌

ئیسالمی‌‌سیاسییش‌جه‌خت‌ده‌كاته‌وه‌‌كه‌‌یه‌كگرتو‌نه‌یتوانیوه‌‌

به‌ته‌واوه‌تی‌‌خۆی‌‌بكاته‌‌رێكخراوێكی‌‌میانڕه‌و.

له‌)6(ی‌‌ئ����ه‌م‌مانگ����ه‌دا‌یه‌كگرتوی‌‌ئیسالمی‌‌پێی‌‌نایه‌‌نۆزده‌مین‌ساڵیادی‌‌ته‌مه‌نیی����ه‌وه‌.‌یه‌كگرت����وی‌‌ئیس����المی‌‌ل����ه‌)1994(دا‌وه‌ك‌هێزێكی‌‌سیاس����ی‌‌به‌"درێژكراوه‌ی‌‌ ئیس����المی‌‌كه‌‌ مه‌ده‌نی‌‌ئیخوان‌موسلیمین"ی‌‌میسری‌‌داده‌نرێت‌هه‌تا‌ساڵی‌‌‌2009به‌شداری‌‌له‌حكومه‌ت‌و‌به‌اڵم‌ ك����رد،‌ كوردس����تاندا‌ په‌رله‌مانی‌‌له‌هه‌ڵبژاردن����ی‌‌)2009(ی‌‌په‌رله‌مان����ی‌‌‌)6( به‌به‌ده‌س����تهێنانی‌‌ كوردس����تان‌گۆڕان‌و‌ بزوتن����ه‌وه‌ی‌‌ له‌گه‌ڵ‌‌ كورس����ی‌‌كۆمه‌ڵی‌‌ئیس����المی‌،‌ئۆپۆزس����یۆنبونی‌‌ب����ه‌اڵم‌له‌هه‌ڵبژاردنی‌‌ خۆیان‌راگه‌یاند،‌ك����ه‌‌ عێ����راق‌ په‌رله‌مان����ی‌‌ )2010(ی‌‌چوار‌كورس����ی‌‌به‌ده‌س����تهێنا‌به‌شداری‌‌پێكهێنانی‌‌حكومه‌تی‌‌ئێس����تای‌‌عێراقی‌‌ن����وری‌‌مالیكی‌‌و‌ كرد‌به‌س����ه‌رۆكایه‌تی‌‌كۆچبه‌ران����ی‌(ی‌‌ )ك����ۆچ‌و‌ وه‌زاره‌ت����ی‌‌

وه‌رگرت.كاركردنیدا‌چه‌ند‌ له‌ته‌مه‌نی‌‌ یه‌كگرتو‌جارێك‌له‌الیه‌ن‌ده‌س����ه‌اڵته‌وه‌‌روبه‌ڕوی‌‌س����زادان‌بوه‌ت����ه‌وه‌‌ك����ه‌‌هه‌ردوكی����ان‌له‌ناوچه‌ی‌‌بادینان‌بون‌به‌و‌پێیه‌ی‌‌له‌وێ‌‌جه‌ماوه‌رێك����ی‌‌زۆرتریان‌هه‌یه‌‌له‌وانه‌ش‌زس����تانی‌‌‌2005هێ����رش‌كرایه‌‌س����ه‌ر‌باره‌گانیان‌و‌جگه‌‌له‌كوژرانی‌‌ئه‌ندامێكی‌‌مه‌كته‌ب‌سیاس����ییان،‌چه‌ن����د‌ئه‌ندام‌و‌

كادیرێكیشیان‌برینداربون،‌هه‌روه‌ها‌له‌‌زستانی‌‌)2011(‌دوباره‌‌له‌بادینان‌هێرش‌كرایه‌وه‌‌سه‌ر‌باره‌گانیان‌و‌سوتێنران.‌‌‌ئه‌ندامی‌‌مه‌كته‌بی‌‌سیاسی‌‌یه‌كگرتوی‌‌ئیسالمی‌‌كوردس����تان،‌ئه‌بوبه‌كر‌عه‌لی‌‌له‌لێدوانێك����دا‌بۆ‌ئاوێن����ه‌‌رایگه‌یاند‌كه‌‌راگه‌یاندنی‌‌یه‌كگرتوی‌‌ئیسالمی‌‌له‌كاتی‌‌چونك����ه‌‌ "پێویس����تییه‌ك"بو،‌ خۆی����دا‌بۆش����اییه‌كی‌‌سیاسی‌‌و‌ئیسالمی‌‌هه‌بوه‌‌له‌كوردس����تاندا‌كه‌‌ده‌ب����و‌پڕیبكاته‌وه‌،‌پاش����ان‌بونه‌‌ئیس����المییه‌كه‌ی‌‌وایكرد‌كه‌‌زیات����ر‌كارلێ����ك‌له‌گه‌ڵ‌‌مه‌س����ه‌له‌‌نه‌ته‌وه‌ییه‌كان����دا‌تێكه‌اڵوی����ان‌ب����كات،‌له‌ڕوی‌‌سیاسیشه‌وه‌‌یه‌كه‌م‌حیزبه‌‌به‌بێ‌‌چه‌كدار‌دامه‌زرا‌و‌شێوازێكی‌‌تازه‌‌بو.

ناوبراو‌ره‌تیكرده‌وه‌‌ك����ه‌‌راگه‌یاندنی‌‌یه‌كگرت����و‌ل����ه‌و‌كات����ه‌دا‌په‌یوه‌ن����دی‌‌به‌راگه‌یاندنی‌‌یه‌كگرتوه‌وه‌‌هه‌بێت‌وه‌كو‌پڕۆژه‌یه‌ك����ی‌‌)ئیخ����وان‌موس����لیمن(ی‌‌میسری‌‌له‌سه‌ر‌ئاستی‌‌جیهان‌و‌ئاماژه‌ی‌‌ب����ه‌وه‌دا‌"راگه‌یاندنه‌ك����ه‌ی‌‌په‌یوه‌ن����دی‌‌به‌پ����رۆژه‌ی‌‌جیهانی‌‌ئیخوان����ه‌وه‌‌نه‌بو،‌به‌پێچه‌وانه‌وه‌‌هه‌م����و‌رۆژێك‌له‌ته‌مه‌نی‌‌یه‌كگرتو‌مه‌ودای‌‌زیاتر‌دروست‌ده‌بێت‌

له‌گه‌ڵ‌‌ئه‌و‌ره‌گ‌و‌ریشه‌‌ئیخوانییه‌ی‌‌كه‌‌هه‌یب����وه‌‌و‌زیاتریش‌ده‌بێت‌به‌به‌ش����ێك‌هه‌رێم����ی‌‌ سیاس����ییه‌كه‌ی‌‌ له‌واقیع����ه‌‌نه‌وه‌ده‌كانیشه‌وه‌‌ له‌دوای‌‌ كوردس����تان،‌فیكره‌كه‌‌ كوردس����تانیبونی‌‌ پڕۆس����ه‌ی‌‌زیاتر‌سه‌ركه‌وتوبوه‌‌و‌ئێستاش‌هێزێكی‌‌نیشتمانی‌‌كوردس����تانییه‌‌به‌باكگراوندی‌‌

ئیسالمییه‌وه‌".ئه‌ندامه‌كه‌ی‌‌مه‌كته‌بی‌‌سیاسی‌‌یه‌كگرتو‌پێیوایه‌‌كه‌‌حیزبه‌كه‌ی‌‌له‌سه‌ره‌تادا‌و‌به‌و‌ته‌وژم����ه‌ی‌‌هاته‌‌پێش����ه‌وه‌‌توانی‌‌جێی‌‌خۆی‌‌بكاته‌وه‌،‌ب����ه‌اڵم‌له‌دوای‌‌)2000(ه‌وه‌‌كۆمه‌ڵێك‌وێستگه‌‌هه‌بون‌كه‌‌ده‌بو‌خۆی‌‌نوێبكات����ه‌وه‌،‌به‌اڵم‌نه‌یتوانی‌‌ئه‌و‌گۆڕانكارییه‌‌له‌جۆری‌‌ئیشكردنی‌‌سیاسی‌‌خۆیدا‌بكات،‌به‌و‌هۆیه‌شه‌وه‌‌كۆمه‌ڵێك‌ده‌رفه‌تی‌‌له‌ده‌ستدا‌و‌وتی‌‌"له‌ساڵی‌‌2003 ت����ا‌‌2009ده‌بو‌كۆمه‌ڵێ����ك‌گۆڕانكاری‌‌له‌خۆیدا‌بكردایه‌‌و‌میكانیزمه‌كانی‌‌كاری‌‌سیاس����ی‌‌و‌عه‌قڵیه‌تی‌‌رێبه‌رانی‌‌سیاسی‌‌هه‌ندێ����ك‌بگۆڕایه‌‌كه‌‌به‌و‌هۆیه‌ش����ه‌وه‌‌ده‌یتوانی‌‌كاریگه‌رییه‌كی‌‌گه‌وره‌تر‌له‌سه‌ر‌گۆڕه‌پانی‌‌سیاسی‌‌جێبهێڵێت‌و‌ئێستاش‌بمێنێته‌وه‌،‌ زۆرتره‌وه‌‌ به‌قورس����اییه‌كی‌‌

به‌اڵم‌بێگومان‌هه‌ر‌له‌و‌كاته‌شدا‌سزای‌‌به‌تایبه‌تیش‌ دراوه‌‌ ق����ورس‌ سیاس����ی‌‌له‌س����اڵی‌‌)2005( بادینان‌ روداوه‌كه‌ی‌‌

دا".زۆرج����ار‌ده‌وترێ����ت‌ك����ه‌‌یه‌كگرتوی‌‌ئیسالمی‌‌به‌شێوه‌یه‌كی‌‌"سیاسی‌‌نه‌رم"‌كار‌ده‌كات،‌ئه‌بوبه‌كر‌عه‌لی‌‌رونیكرده‌وه‌‌

كه‌نه‌رمییه‌كه‌ش‌تاڕاده‌یه‌ك‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌بۆ‌ئیخوان‌موس����لمین‌كه‌‌‌نه‌فه‌س����یان‌درێژ‌بوه‌،‌ب����ه‌اڵم‌كاركردنی‌‌ئه‌م‌چه‌ند‌س����اڵه‌ی‌‌دوای����ی‌‌‌یه‌كگرت����و‌ل����ه‌دوای‌‌ئۆپۆزسیۆنبونییه‌وه‌‌گۆڕاوه‌‌به‌تایبه‌تیش‌له‌كات����ی‌‌روداوه‌كانی‌‌)17ی‌‌ش����وبات(‌ك����ه‌‌كاریگه‌ر‌بوه‌‌و‌توانی‌‌ده‌س����تكاری‌‌له‌ئیش����كردنی‌‌خۆی����دا‌ب����كات،‌ناوبراو‌"كوتله‌"ی‌‌ یه‌كگرتو‌ كه‌‌ ره‌تیشیكرده‌وه‌‌تێ����دا‌بێت‌و‌وتی‌‌"كوتله‌مان‌نییه‌،‌به‌اڵم‌له‌هه‌ندێك‌مه‌سه‌له‌دا‌بۆچونی‌‌جیاوازمان‌

هه‌یه‌".هه‌روه‌ها‌پسپۆری‌‌ئیسالمی‌‌سیاسی‌،‌نیاز‌س����ه‌عید‌بۆ‌ئاوێن����ه‌ی‌‌رونكرده‌وه‌‌كه‌‌یه‌كگرتوی‌ئیس����المیی‌‌پاش����ماوه‌و‌درێژك����راوه‌ی‌دوایین‌هێڵ����ی‌كاركردنی‌

رێبازی‌ئیخوان‌موسلمینه‌‌له‌كوردستان‌پاش‌ئه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌رێبازه‌‌له‌كوردستاندا‌و‌لێكترازان‌و‌ له‌رابردودا‌توش����ی‌چه‌ن����د‌جیابونه‌وه‌یه‌ك‌بوب����و‌"ده‌توانین‌بڵێین‌له‌س����ه‌ر‌ رێكخراوه‌یه‌‌ ئ����ه‌و‌ یه‌كگرت����و‌ده‌س����تی‌ئ����ه‌و‌كه‌س����انه‌‌راگه‌یه‌ن����درا‌پابه‌ندبون‌ له‌س����ه‌ر‌ به‌رده‌وامبون‌ ك����ه‌‌به‌رێنمای����ی‌و‌ئاراس����ته‌كانی‌رێكخراوی‌پێچه‌وان����ه‌ی‌ ئیخ����وان،‌ نێوده‌وڵه‌ت����ی‌چه‌ندین‌گروپ‌و‌كه‌س����ایه‌تی‌تری‌سه‌ر‌به‌ئیخوان‌له‌كوردس����تان‌كه‌‌له‌و‌رێبازه‌‌الیانداو‌بڕیاری‌س����ڕكردن‌و‌ده‌ركردنیان‌

له‌ئیخوان‌بۆ‌ده‌رچو.ناوب����راو‌پێیوایه‌‌كه‌‌ه����ه‌م‌یه‌كگرتو‌یاخود‌هی����چ‌رێكخراوێكی‌تری‌س����ه‌ر‌به‌ئیخوان‌ناتوان����ن‌له‌روی‌ئایدیۆلۆژی‌و‌مه‌س����ه‌له‌‌ پرانس����یپ‌و‌ ئامان����ج‌و‌گۆڕانكاریی‌ ت����ره‌وه‌‌ جه‌وهه‌رییه‌كان����ی‌ریشه‌یی‌ئه‌نجامبده‌ن‌و‌خۆیانی‌تێدا‌نوێ‌بكه‌نه‌وه‌،‌به‌اڵم‌ده‌توانن‌خۆیان‌له‌گه‌ڵ‌بارودۆخ����ه‌‌جیاوازه‌كان����دا‌بگونجێن����ن‌ب����ۆ‌ئه‌وه‌ی‌بتوانن‌ه����ه‌ل‌و‌ده‌رفه‌ته‌كان‌

بقۆزنه‌وه‌.یه‌كگرتو‌ ك����ه‌‌ نی����از‌جه‌ختیكرده‌وه‌‌له‌كاتی‌‌دامه‌زراندنی‌‌تاكو‌ئێس����تا‌خۆی‌چه‌‌كداریی‌و‌ له‌ملمالنێ����ی‌ پاراس����تووه‌‌ئامرازێك‌ وه‌ك����و‌ به‌كار‌هێنان����ی‌چه‌ك‌ب����ۆ‌گه‌یش����تن‌به‌ئامانج����ه‌كان،‌به‌اڵم‌پێوه‌ره‌كان����ی‌ به‌هه‌م����و‌ نه‌یتوانی����وه‌‌میانڕه‌وی����ی‌به‌ته‌واوه‌تی‌خ����ۆی‌بكاته‌‌رێكخراوێكی‌میانڕه‌و،‌چونكه‌‌به‌رده‌وام‌كاریگه‌ر‌ ئاراسته‌یه‌كی‌ یه‌كگرتودا‌ له‌ناو‌پاس����اوی‌جیاجیا‌ به‌بیان����وو‌ هه‌ب����وه‌‌بارودۆخ����دا،‌ هه‌ڵوێس����ت‌و‌ له‌هه‌ن����دێ‌به‌ن����اوی‌داكۆكیك����ردن‌له‌پیرۆزییه‌كان‌به‌راسته‌وخۆ‌و‌ناراسته‌وخۆ‌‌توندڕه‌وانه‌‌س����ۆزی‌ هه‌س����ت‌و‌ كردوه‌‌و‌ مامه‌ڵه‌یان‌ئاینی‌و‌ده‌مارگیرییان‌‌پێ‌وروژاندوه‌.

‌‌‌ئا:‌پشتیوان‌جه‌مال

به‌شێك‌له‌حیزبه‌كان‌پێیانوایه‌‌محه‌مه‌د‌فه‌ره‌ج‌ئه‌مینداری‌‌گشتی‌‌یه‌كگرتوی‌‌ئیسالمی‌‌كه‌سایه‌تییه‌كی‌‌"میانڕه‌وه‌‌و‌له‌كاركردندا‌واقیعبینانه‌تره‌"،‌وته‌بێژی‌‌

پارتیش‌پێیوایه‌‌له‌كۆتاییه‌كانی‌‌ته‌مه‌نیدا،‌سه‌اڵحه‌ددین‌به‌هادین‌

لێدوانه‌كانی‌‌له‌"خۆی‌‌و‌حیزبه‌كه‌شی‌‌گه‌وره‌تر"بون،‌به‌رپرسێكی‌‌یه‌كگرتوش‌

ده‌ڵێت‌كه‌‌سیاسه‌تی‌‌كاركردنی‌‌ئه‌مینداره‌كه‌یان‌درێژكراوه‌ی‌‌سیاسه‌تی‌‌

حیزبه‌.

شه‌شه‌می‌‌ كۆنگره‌ی‌‌ به‌ستنی‌‌ له‌گه‌ڵ‌‌كوردس���تان‌ ئیس���المی‌‌ یه‌كگرت���وی‌‌راب���ردودا،‌ ئایاری‌‌س���اڵی‌‌ له‌مانگ���ی‌‌گۆڕانكارییه‌كی‌‌گه‌وره‌‌به‌سه‌ر‌هه‌یكه‌لی‌‌سه‌ركردایه‌تی‌‌ئه‌و‌حیزبه‌دا‌هات‌ئه‌ویش‌پێشوی‌‌ ئه‌مینداری‌‌ ده‌س���تبه‌رداربونی‌‌ئه‌و‌حیزب���ه‌‌)س���ه‌اڵحه‌ددین‌محه‌مه‌د‌به‌هائه‌دین(‌بو‌له‌پۆسته‌كه‌ی‌‌كه‌‌ماوه‌ی‌‌هه‌ژده‌‌ساڵ‌‌بو‌له‌پۆسته‌كه‌یدا‌بو،‌دواتر‌به‌ش���ێوه‌ی‌‌كێبڕكێ‌،‌ئه‌ندامی‌‌پێشوی‌‌مه‌كته‌بی‌‌سیاس���ی‌‌یه‌كگرتو‌)محه‌مه‌د‌ف���ه‌ره‌ج(‌بۆ‌ماوه‌ی‌‌چوار‌س���اڵ‌‌وه‌ك‌

ئه‌مینداری‌‌نوێ‌‌هه‌ڵبژێردرا.له‌نۆزده‌یه‌مین‌س���اڵیادی‌‌یه‌كگرتودا‌ك���ه‌‌)6(ی‌‌ئه‌م‌مانگه‌‌ب���و،‌نۆ‌مانگ‌كاركردنی‌‌ ته‌مه‌ن���ی‌‌ به‌س���ه‌ر‌ تێپه‌ڕی‌‌محه‌مه‌د‌فه‌ره‌ج‌وه‌ك‌ئه‌مینداری‌‌نوێ‌،‌له‌ته‌مه‌نی‌‌كاركردنی‌‌)محه‌مه‌د‌فه‌ره‌ج(یش���دا‌یه‌كگرت���و‌هه‌مان‌سیاس���ه‌تی‌‌پێش���تری‌‌په‌یڕه‌و‌كرده‌وه‌‌كه‌‌ئه‌ویش‌)بزوتنه‌وه‌ی‌‌ هاوشانی‌‌ بو‌ ئۆپۆزسیۆن‌

گۆڕان‌و‌كۆمه‌ڵی‌‌ئیسالمی‌(.حیزب���ه‌كان‌پێیانوای���ه‌‌ك���ه‌‌واقیعی‌‌له‌س���ه‌رده‌می‌‌ كوردس���تان‌ سیاس���ی‌‌س���ه‌اڵحه‌دین‌به‌هادین‌و‌محه‌مه‌د‌فه‌ره‌ج‌جیاوازی‌‌هه‌یه‌،‌به‌وپێیه‌ی‌‌له‌سه‌رده‌می‌‌سه‌اڵحه‌دین‌به‌هادیندا‌روداوی‌‌گه‌وره‌تر‌له‌كوردس���تان‌رویاندا،‌به‌اڵم‌له‌قۆناغی‌‌ویستی‌‌ ئۆپۆزس���یۆن‌ فه‌ره‌ج‌ محه‌مه‌د‌پ���ردی‌‌گفتوگ���ۆ‌له‌گ���ه‌ڵ‌‌ده‌س���ه‌اڵت‌ده‌كه‌نه‌وه‌‌ جه‌ختیش‌ بكات،‌ دروس���ت‌

ك���ه‌‌كه‌س���ایه‌تی‌‌محه‌م���ه‌د‌ف���ه‌ره‌ج‌"له‌س���ه‌رخۆتر"ه‌‌وه‌ك‌له‌س���ه‌اڵحه‌دین‌

به‌هادین.‌‌

پارتی‌:‌محه‌مه‌د‌فه‌ره‌ج‌واقیعبینانه‌تره وته‌بێژی‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌س���ه‌ركردایه‌تی‌‌پارتی‌‌له‌سلێمانی‌،‌عه‌بدولوه‌هاب‌عه‌لی‌‌له‌لێدوانێك���دا‌بۆ‌ئاوێن���ه‌‌رایگه‌یاند‌كه‌‌واقیعی‌‌سیاس���ی‌‌كوردستان‌له‌گۆڕینی‌‌س���ه‌اڵحه‌دین‌به‌هادین‌و‌محه‌مه‌د‌فه‌ره‌ج‌گۆڕه‌پانی‌‌ چونك���ه‌‌ هه‌یه‌،‌ جیاوازییان‌سیاسی‌‌له‌س���ه‌رده‌می‌‌محه‌مه‌د‌فه‌ره‌ج‌‌هێوربۆت���ه‌وه‌،‌به‌اڵم‌ناوب���راو‌ره‌خنه‌ی‌‌له‌كه‌سایه‌تی‌‌سه‌اڵحه‌دین‌به‌هادین‌گرت‌كه‌‌له‌كۆتاییه‌كانی‌‌ته‌مه‌نی‌‌ئه‌میندارییدا‌حیزبه‌كه‌ش���ی‌‌ له‌خۆی‌‌و‌ لێدوانه‌كان���ی‌‌گه‌وره‌تر‌بون‌و‌وتی‌‌"به‌داخه‌وه‌‌له‌كۆتایی‌‌مامۆس���تا‌ ئه‌مینداریی���دا،‌ ته‌مه‌ن���ی‌روداوه‌كان���ی‌‌ ل���ه‌دوای‌‌ س���ه‌اڵحه‌دین‌مانگی‌‌ش���وبات‌و‌ئازار‌و‌نیسانی‌‌‌2011و‌بادینانیش‌كه‌مێ���ك‌توند‌بو،‌ته‌نانه‌ت‌لێدوان���ه‌كان‌له‌خ���ۆی‌‌و‌حیزبه‌كه‌ش���ی‌‌گه‌وره‌تر‌بون،‌به‌اڵم‌مامۆستا‌محه‌مه‌د‌فه‌ره‌ج‌واقیعبینانه‌تر‌و‌له‌س���ه‌رخۆتره‌‌و‌

باشتر‌بیر‌ده‌كاته‌وه‌".

یه‌كێتی‌:‌محه‌مه‌د‌فه‌ره‌ج‌میانڕه‌وه

ئه‌ندامی‌‌مه‌كته‌بی‌‌سیاس���ی‌‌یه‌كێتی‌،‌ب���ۆ‌ له‌لێدوانێك���دا‌ پی���ره‌‌ س���ه‌عدی‌‌ئاوێن���ه‌‌رایگه‌یان���د،‌محه‌م���ه‌د‌فه‌ره‌ج‌له‌سه‌رده‌می‌‌ كۆبونه‌وه‌كاندا‌و‌ له‌زۆربه‌ی‌‌مه‌كته‌بی‌‌سیاس���ی‌‌و‌په‌رله‌مانتاریش���دا‌میان���ڕه‌و‌و‌ كه‌س���ایه‌تییه‌كی‌‌ وه‌ك���و‌وه‌كو‌ ب���ه‌اڵم‌ ناس���راوه‌،‌ موعه‌تدی���ل‌فیكر‌و‌كاری‌‌سیاسی‌،‌جیاوازی‌‌له‌گه‌ڵ‌‌مامۆس���تا‌س���ه‌اڵحه‌دیندا‌نییه‌،‌به‌اڵم‌بێگومان‌ كه‌سایه‌تییان،‌ وه‌كو‌سیفاتی‌‌

جیاوازن.

كۆمه‌ڵ‌:‌واقیعی‌‌سیاسییان‌جیاوازتر‌بو

ب���ه‌و‌پێی���ه‌ی‌‌كۆمه‌ڵ���ی‌‌ئیس���المی‌‌له‌ڕوی‌‌فیكر‌و‌كاركردنی‌‌سیاس���ییانه‌وه‌‌له‌ئێس���تادا‌له‌گه‌ڵ‌‌یه‌كگرتوی‌‌ئیسالمی‌‌نزیكترن،‌بۆیه‌‌ب���ه‌و‌بۆچونی‌‌مه‌كته‌ب‌سیاسییه‌كی‌‌ئه‌و‌حیزبه‌‌واقیعی‌‌سیاسی‌‌كوردس���تان‌بۆ‌ئه‌و‌دو‌كه‌سایه‌تییه‌ی‌‌

یه‌كگرتو‌جیاواز‌بوه‌.له‌وباره‌ی���ه‌وه‌‌ئه‌ندام���ی‌‌مه‌كته‌ب���ی‌‌سیاسی‌‌كۆمه‌ڵی‌‌ئیسالمی‌،‌عه‌بدولستار‌مه‌جید‌ب���ۆ‌ئاوێنه‌ی‌‌رونك���رده‌وه‌‌كه‌‌گۆڕان���كاری‌‌له‌سیاس���ه‌تی‌‌حیزبه‌كاندا‌هه‌ی���ه‌‌ به‌الیه‌نه‌كان���ه‌وه‌‌ په‌یوه‌ن���دی‌‌ ن���ه‌ك‌به‌پێ���ی‌‌گۆڕین���ی‌‌كه‌س���ه‌كان،‌بۆ‌نمونه‌‌له‌ئێستاشدا‌مامۆستا‌محه‌مه‌د‌فه‌ره‌ج‌‌به‌رنامه‌‌و‌س���تراتیژی‌‌یه‌كگرتو‌جێبه‌جێ‌‌ده‌كات‌كه‌‌ئۆپۆزسیۆنبونیان‌راگه‌یان���دوه‌،‌ب���ه‌اڵم‌بێگوم���ان‌ئ���ه‌و‌كوردس���تان‌ سیاس���ییه‌ی‌‌ واقیع���ه‌‌تێدای���ه‌‌ مامۆس���تا‌محه‌م���ه‌دی‌‌ ك���ه‌‌واقیع���ه‌ی‌‌ ل���ه‌و‌ جیاوازت���ره‌‌چونك���ه‌‌ س���ه‌اڵحه‌دین،‌ مامۆس���تا‌له‌قۆناغ���ی‌‌مامۆس���تا‌س���ه‌اڵحه‌دیندا‌كاركردن���ی‌‌ئۆپۆزس���یۆن‌پێویس���تی‌‌به‌خۆتوندكردنه‌وه‌‌هه‌بو‌به‌تایبه‌تیش‌بۆ‌چاره‌س���ه‌ركردنی‌‌كێشه‌كانی‌جه‌ماوه‌ر‌و‌ب���ون،‌ زیات���ر‌ خۆپیش���اندانه‌كانیش‌به‌اڵم‌س���ه‌رده‌می‌‌مامۆس���تا‌محه‌مه‌د،‌ئۆپۆزسیۆن‌پێی‌باشبو‌پردی‌‌گفتوگۆ‌

له‌گه‌ڵ‌‌ده‌سه‌اڵت‌دروست‌بكات.

یه‌كگرتو‌له‌سه‌ر‌ئه‌مینداره‌كه‌ی‌‌چی‌‌ده‌ڵێت؟

سیاس���ی‌‌ مه‌كته‌ب���ی‌‌ ئه‌ندام���ی‌‌س���ه‌رۆكی‌‌ ئیس���المی‌‌و‌ یه‌كگرت���وی‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌س���ه‌ركردایه‌تی‌‌ئه‌و‌حیزبه‌‌له‌س���لێمانی‌،‌د.محه‌م���ه‌د‌ئه‌حمه‌د‌بۆ‌كه‌‌سیاس���ه‌تی‌‌ رونكرده‌وه‌‌ ئاوێن���ه‌ی‌‌كاركردن���ی‌‌ئه‌مینداره‌كه‌یان‌په‌یوه‌ندی‌‌به‌سیاسه‌ت‌و‌ستراتیژی‌‌حیزبه‌كه‌وه‌‌هه‌یه‌‌كه‌‌ئه‌وی���ش‌بڕیاردانی‌‌به‌كۆمه‌ڵه‌،‌نه‌ك‌بڕیاردان���ی‌‌ته‌نها‌له‌الیه‌ن‌ئه‌مینداره‌وه‌،‌نه‌هجی‌‌كاركردنیش���یان‌"ئیس���الحه‌"‌و‌كه‌س���ایه‌تی‌‌ ك���ه‌وا‌ ره‌تیش���یكرده‌وه‌‌محه‌م���ه‌د‌فه‌ره‌ج‌"نه‌رمت���ر"‌بێت‌و‌وتی‌‌به‌سیاس���ه‌تی‌‌ په‌یوه‌ندی‌‌ "كاركردن���ی‌‌

گشتی‌‌حیزبه‌وه‌‌هه‌یه‌".ك���ه‌‌ ب���ه‌وه‌دا‌ ئام���اژه‌ی‌‌ ناوب���راو‌له‌س���ه‌ر‌ ده‌ره‌كیش���یدا‌ له‌ئاس���تی‌‌بنه‌م���ای‌‌"به‌رژه‌وه‌ن���دی‌‌و‌رێزگرتن���ی‌‌هاوبه‌ش‌و‌دراوس���ێیه‌تی‌‌باش"‌مامه‌ڵه‌‌ده‌ك���ه‌ن‌به‌تایبه‌تیش‌له‌گ���ه‌ڵ‌‌توركیا‌و‌

ئێران.ئاوێن���ه‌‌چه‌ن���د‌جارێ���ك‌په‌یوه‌ندی‌‌به‌چه‌ند‌هه‌ڵس���وڕاوێكی‌‌گۆڕانه‌وه‌‌كرد،‌

به‌اڵم‌به‌رده‌ست‌نه‌بون.

-حه‌ڤ���ده‌ی‌ش���وبات‌هات���ه‌وه‌،‌ئیتر‌هه‌ر‌حی���زب‌و‌بابایه‌‌موتیع���ان‌و‌كۆیله‌و‌ته‌نزیم���ات‌و‌ده‌نگده‌ران���ی‌خۆی‌ده‌كات‌به‌قاره‌م���ان،‌هه‌مو‌ئه‌وان���ه‌ی‌جنێویان‌ناخۆشه‌كان‌ له‌رۆژه‌‌ به‌خۆپیشانده‌رانداو‌شاریان‌چۆڵكردو‌هه‌اڵتن‌و‌خۆیان‌له‌كونان‌ده‌شارده‌وه‌و‌ئێمه‌شیان‌بۆ‌خۆپیشاندان‌هانده‌دا،‌یان‌له‌دوره‌وه‌‌هاواریان‌ده‌كردو‌له‌جێگای‌گه‌رم‌و‌نه‌رم���ه‌وه‌‌ده‌یانقیڕاندو‌كوڕی‌خه‌ڵكیان‌به‌كوشتده‌دا،‌ده‌كرێنه‌وه‌‌به‌قاره‌م���ان،‌دنی���ا‌وای���ه‌‌قاره‌مان���ان‌ده‌یك���ه‌ن،‌نه‌گبه‌ته‌كان‌قوربانی‌ده‌ده‌ن‌و‌هه‌ڵپه‌رس���تان‌و‌ترس���نۆكان‌به‌ره‌ك���ه‌ی‌

ده‌دورنه‌وه‌.‌-یه‌كێك‌له‌كێش���ه‌‌گه‌وره‌كانی‌خه‌ڵكی‌كێش���ه‌ی‌ به‌نگه‌الدی���ش‌ هیندس���تان‌و‌كێش���ه‌ی‌ به‌س���ته‌زمانانه‌‌ ته‌والێت���ه‌،‌خواردنی���ان‌نییه‌،‌چونك���ه‌‌نازانن‌دوای‌هه‌ڵبڕێژن،‌ له‌كوێ‌ پاشه‌ڕۆكه‌ی‌ خواردن‌ت���ا‌هه‌نوك���ه‌‌زۆربه‌ی‌هیندیی���ه‌كان‌بێ‌ته‌والێتن،‌هه‌ربۆی���ه‌‌هه‌قی‌وابو‌نوێژ‌بۆ‌ئه‌وان‌فه‌رز‌نه‌بوایه‌،‌له‌به‌نگه‌الدیش���یش‌ئه‌وه‌‌ده‌س���ت‌به‌ئاو‌گه‌یان���دن‌له‌تێربون‌گرنگتره‌،‌الی‌خۆشمان‌به‌رپرسی‌گه‌وره‌‌به‌ژماره‌ی‌نۆت‌ئه‌لشوجاعه‌و‌ئه‌ستێره‌ی‌سه‌رش���ان‌و‌نه‌به‌ردییه‌كانی‌س���ه‌رده‌می‌به‌ساڵی‌ ناناس���رێته‌وه‌،‌ پێشمه‌رگایه‌تی‌خه‌بات‌و‌ده‌ستكه‌وتی‌سیاسی‌و‌داهێنانی‌ئه‌ده‌بی‌و‌هونه‌ری‌و‌زانستی‌دیاری‌ناكرێن،‌به‌ڵكه‌‌له‌م‌كوردستانه‌‌كێشه‌ی‌گه‌وره‌ی‌س���ه‌رمایه‌دزه‌كان‌ورگ‌و‌گه‌ڵه‌،‌بۆیه‌‌تا‌ژماره‌ی‌ئاوده‌ست‌و‌حه‌مامه‌كانیان‌زیاتر‌بێ���ت،‌ته‌رفیعاتی‌زیات���ر‌ده‌كه‌ن،‌زۆری‌ئاوده‌س���ت‌له‌ماڵه‌كانیان‌به‌ڵگه‌ی‌به‌رزی‌پله‌و‌پایه‌و‌ده‌س���ه‌اڵت‌و‌نفوزو‌سه‌روه‌ت‌و‌سامانیانه‌،‌ده‌‌سه‌یری‌ئه‌م‌ئاگادارییه‌ی‌‌عه‌قاراتی‌حاجی‌س���ه‌الم‌بكه‌ن‌له‌شاری‌وه‌زیران‌ له‌گه‌ڕه‌ك���ی‌ "خان���و‌ هه‌ولێ���ر‌به‌روب���ه‌ری‌300م،‌واجیهه‌ی‌15*‌20كه‌‌پێكهاتوه‌‌له‌‌‌2تابق،‌‌2ژوری‌نوستن،‌3 ژوری‌سویت،7توالێت،‌ئه‌م‌خانوه‌‌نوێ‌و‌خاوێن���ه‌‌كه‌‌به‌نرخ���ی‌$1،000،000.((,‌باشه‌‌توخوا‌خانویه‌ك‌300مه‌تر‌بێت‌و‌5 ژوری‌تێدا‌بێ���ت‌‌6ته‌والێتی‌لۆچییه‌؟،‌به‌رپرس���ی‌وام���ان‌هه‌ی���ه‌‌له‌ماڵه‌وه‌‌20 ده‌فته‌ری‌ س���ه‌دان‌ هه‌ی���ه‌،‌ ته‌والێت���ی‌دۆالری‌هه‌یه‌،‌به‌اڵم‌یه‌ك‌الپه‌ڕه‌‌نوسراو‌

له‌ماڵه‌كه‌یدا‌نییه‌!"باس"یه‌ك���ه‌م‌ ))هه‌فته‌نام���ه‌ی‌‌ ‌-مه‌شقپێكه‌ری‌‌پێشمه‌رگه‌و‌هاوڕێی‌نزیكی‌‌مه‌ال‌مس���ته‌فا‌"له‌كه‌الوه‌یه‌ك���دا"‌گیانی‌‌له‌ده‌س���تدا((‌كوردس���تان‌یان‌نه‌مان‌بۆ‌هه‌ژاران‌و‌قوڕبه‌س���ه‌ران،‌كوردستان‌یان‌كۆمپانیاو‌بیره‌‌ن���ه‌وت‌و‌گرده‌كانیش‌بۆ‌

به‌رپرسان‌و‌سه‌ركرده‌كان.-‌))لێوژه‌‌جه‌الل"ی‌پێشكه‌ش���كاری‌كه‌ناڵی‌كوردس���ات‌:‌مه‌س���عود‌بارزانی‌سه‌رۆكی‌هه‌رێمی‌كوردستان‌باوكمانه‌((،‌باوكم���ان‌ده‌بێ���ت‌ س���ه‌رۆك‌كاتێ���ك‌وه‌ك‌عه‌بدولكه‌ری���م‌قاس���م‌نی���و‌دینار‌

له‌گیرفانه‌كانی‌بێت.-‌))هاوواڵت���ی:‌ژوری‌لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ئاب���وری‌بزوتنه‌وه‌ی‌گۆڕان،‌ئاش���كرای‌ده‌كات‌بۆ‌دروستكردنی‌دیواری‌پاڵپشت‌له‌سه‌ری‌ره‌ش‌بڕی‌‌3ملیار‌و‌‌540ملیۆن‌دین���ار‌ته‌رخانك���راوه‌((‌دیاره‌‌ش���ه‌ڕی‌خه‌نده‌قیان‌له‌پێش���ه‌،‌بۆیه‌‌ش���ورای‌بۆ‌

دروست‌ده‌كه‌ن‌.ن���او‌پارله‌مان‌پێش‌ -ئۆپۆزس���یۆنی‌له‌گ���ه‌ڵ‌ س���ازبكه‌ن‌ دی���دار‌ ئ���ه‌وه‌ی‌وتی���ان‌ لێداب���و‌ ره‌ملی���ان‌ بارزان���ی‌))ئۆپۆزس���یۆن:كۆبونه‌وه‌كه‌مان‌له‌گه‌ڵ‌بارزان���ی‌‌به‌رهه‌م���دار‌ده‌بێ���ت((،‌دوای‌له‌چاوه‌ڕوانی‌ كاتێ���ك‌ دانیش���تنه‌كه‌ش‌به‌لێنه‌كاندا‌وش���كبونه‌وه‌‌‌هاتنه‌وه‌‌گۆو‌وتیانه‌وه‌‌))نه‌وشیروان‌مسته‌فا‌بێهیوایه‌‌ل���ه‌وه‌ی‌‌بارزان���ی‌‌هه‌نگاوی‌‌چاكس���ازی‌‌بهاوێت((،‌ئه‌مه‌‌عه‌قڵییه‌تی‌س���تراتیژی‌سیاسه‌تمه‌دارانمانه‌،‌قسه‌ده‌كه‌ن‌بێئه‌وه‌ی‌بیكوڵێنن،‌چاوه‌ڕوانی‌چییان‌لێبكه‌ین!

-‌))ئومێد‌خۆشناو:‌ئێمه‌ی‌پارتییه‌كان‌به‌شێكیشمان‌ بزنس���مان‌و‌ به‌ش���ێكمان‌خ���ۆت‌ نه‌مانزان���ی‌ به‌س���ته‌زمانین((،‌له‌بزنزمانه‌كان���ی‌یان‌به‌س���ته‌زمانه‌كان،‌ل���ه‌‌ته‌ی���ر‌خۆره‌كانیت‌یان‌له‌مریش���ك‌بۆنكه‌ره‌كان،‌له‌خاوه‌ند‌بیره‌‌نه‌وته‌كانیت‌

یان‌له‌خاوه‌ند‌ته‌نكه‌ره‌كان!-كاك���ه‌‌زری���ان‌له‌رۆژنام���ه‌ی‌ئاوێنه‌‌ته‌له‌فۆنی‌بۆم‌ك���رد‌بۆ‌لێدوان‌وه‌رگرتن‌وتم‌له‌ناو‌ئۆتۆمۆبیل���م،‌پاش‌ماوه‌یه‌ك‌كردییه‌وه‌‌‌وتی‌هه‌ر‌سه‌یاره‌‌لێده‌خوڕیت،‌وتم‌بابه‌‌له‌ناو‌پاس���ی‌شه‌س���تیم‌له‌‌10 ده‌ڕوات‌س���ه‌یاره‌ی‌چی؟،‌له‌و‌ملیۆن‌و‌له‌كوردستان‌هه‌یه‌‌ ‌100000ئۆتۆمۆبیله‌ی‌به‌ش���ی‌منی‌تێدا‌نیی���ه‌،‌له‌هه‌ژاریدا‌له‌‌99%‌ه‌كه‌م،‌له‌نه‌بونی‌ئۆتۆمۆبێلیشدا‌له‌‌

1%‌ه‌كه‌م.

تایبه‌ت)364(‌سێشه‌ممه‌‌662013/2/12

ئه‌بو‌ته‌والێته‌كان‌دیدو‌روانینی‌الیه‌نه‌کان‌بۆ‌

ئه‌مینداری‌‌گشتی‌‌یه‌كگرتو‌دوای‌هه‌شت‌مانگ‌

یه‌كێتی‌:‌له‌روی‌‌سیاسییه‌وه‌‌

محه‌مه‌د‌فه‌ره‌ج‌و‌سه‌اڵحه‌دین‌

به‌هادین‌وه‌كو‌یه‌كن

پارتی‌:‌هه‌ندێجار‌لێدوانه‌كانی‌‌سه‌اڵحه‌دین‌

به‌هادین‌له‌خۆی‌‌و‌حیزبه‌كه‌شی‌‌گه‌وره‌تر‌بون

ئه‌مینداری‌گشتی‌یه‌كگرتوی‌ئیسالمی‌له‌شاری‌ له‌س���اڵی‌‌1953 كوردستان‌ 1967 له‌ساڵی‌ له‌دایكبوه‌‌و‌ هه‌ڵه‌بجه‌‌په‌یوه‌ندی‌كردوه‌‌به‌كاری‌ئیس���المی‌و‌ئاداب���ی‌ له‌زم���ان‌و‌ به‌كالۆریۆس���ی‌

ئیسالمی‌به‌ده‌ستهێناوه‌.له‌خولی‌پێشوی‌په‌رله‌مانی‌كوردستان‌س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان‌و‌ ئه‌ندامی‌ وه‌ك‌لیژن���ه‌ی‌مافی‌م���رۆڤ‌كاری‌كردوه‌و‌ئه‌ندامی‌ده‌س���ته‌ی‌دیالۆگی‌عه‌ره‌بی‌-‌كوردی‌له‌ش���اری‌قاهیره‌‌له‌س���اڵی‌

‌1997بوه‌.به‌رپرس���ی‌ له‌ن���او‌حزبیش���دا‌وه‌ك‌مه‌كته‌به‌كان‌له‌دو‌خولدا،‌به‌رپرس���ی‌لێكۆڵین���ه‌وه‌،‌ ب���اس‌و‌ مه‌كته‌ب���ی‌مه‌كته‌ب���ه‌كان‌و‌ سه‌رپه‌رش���تیاری‌رێكخراوه‌كانی‌خوش���كان‌و‌قوتابیان‌و‌له‌كۆنگ���ره‌ی‌ ك���ردوه‌‌ كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌پێنجه‌مه‌وه‌،‌به‌رپرسی‌ده‌زگای‌قه‌زاو‌

مافی‌مرۆڤ‌له‌یه‌كگرتودا.

محه‌مه‌د‌فه‌ره‌ج

یه‌کگرتو‌بو‌به‌‌‌19ساڵ‌مه‌كته‌ب‌سیاسییه‌ك‌:پێویستییه‌كی‌‌سیاسی‌‌و‌ئیسالمی‌‌بو

پسپۆرێكی‌‌ئیسالمی‌‌سیاسی‌:‌یه‌كگرتو‌نه‌یتوانیوه‌‌ببێته‌‌‌رێكخراوێكی‌میانڕه‌و

رونكردنه وه یه ك له فه رمانگه ی راگه یاندنی نوسینگه ی فه خامه تی سه رۆك كۆماره وه ده رباره ی لێدوانه كانی ئه م دواییه ی تاریق هاشمیی بۆ رۆژنامه ی ئاوێنه

ده ربڕینی بیروڕا مافێكی چه س���پاوه له به ڵگه نامه و قانونه نێوده وڵه تییه كاندا دیاریكراوه ، عێراقیش���دا له ده ستوری له و گۆش���ه یه وه به ڕێز تاریق هاشمیی مافی خۆیه تی هه رچی ده یه وێت بیڵێ، ب���ه و مه رج���ه ی له راس���تیی النه دات و واقیعه كان به كه یف و ئاره زو نه خاته رو. به داخ و نیگه رانییه وه به ڕێز هاش���میی ئ���ه و نه ریته ئه خالقی���ی و قانونیانه ی له لێدوانێكی ئه وه تا نایه ت، به خه یاڵدا ئه م دواییه یدا بۆ رۆژنامه ی" ئاوێنه " ده رباره ی سه رۆك كۆمار هه ندێك شتی وتوه كه نه ش���یاوه له ئاست سه رۆك كۆمار چ وه ك كه س���ایه تیی چ له روی پێگه كه یه وه . به ڕێز هاشمیی قسه یه كی وای خستۆته پاڵ س���ه رۆك تاڵه بانی

گوایه داوای لێكردوه )له هاشمیی( كه خۆی كاندیدا نه كات بۆ سه رۆكایه تیی كۆمار له س���اڵی 2006 گوایه به ڕێزیان ده یه وێ���ت ئه و پۆس���ته وه ربگرێت بۆ

ئه وه ی "بچێته مێژو"ه وه . ئه م ئیدعایه هیچ بنه مایه كی نییه و نامه نتقییشه ، ئایا تاڵه بانی به درێژایی شه ش ده یه ی كاری سیاسیی و خه بات دژی رژێمه سه ركوتكه ره كان پێگه یه كی ب���ۆ خۆی نه گرت���وه له مێ���ژودا؟ ئایا تاڵه بانی س���ه ركرده یه كی دیارو گه وره نه ب���وه له بزوتن���ه وه ی رزگاریخ���وازی كوردو بزوتنه وه ی نیشتمانیی عێراقدا، به شداربویه كی چاالك نه بوه له خه باتی گه لی فه له س���تین، جێگری س���ه رۆكی سۆشیالیست ئینته رناسیۆنال نه بو كه زۆر له سه رۆك كۆمارو سه رۆك وه زیری واڵتانی له خۆ گرتوه ؟ به پێچه وانه ی ئه و سیاسییانه ی كه له پڕدا له ناكاو دوای روخانی رژێم���ی زۆردار قوتبونه وه ؟.. ئ���ه و پێگ���ه مێژوییه یه ك���ه تاڵه بانی گه یاندۆته پۆستی سه رۆكایه تیی و، له و

كه س���انه نه بوه كه هه ڵپه ی پله وپایه ده كه ن چونكه پێویستی پێ نییه .

كاتێك س���ه رۆك تاڵه بانی پۆس���تی وه رگ���رت كۆم���اری س���ه رۆكایه تیی له ئه نجامی "ته نازول"ی به رێز هاشمیی نه ب���و وه ك ئاماژه ی بۆ ده كات، به ڵكو ئه و پۆسته كه سپێردراوه به سه رۆك تاڵه بان���ی وه ك نوێنه ری هاوپه یمانیی كوردستان بوه و به گوێره ی رێككه وتن و لێكتێگه یش���تنه كانی نێوان سێ كوتله سیاس���ییه كه بوه ، هه مو ئه وانه ی كه پێش كۆبونه وه كانی راوێژو به شداریی پێكهێنانی س���ێ س���ه رۆكایه تییه كه ی ساڵی 2006یان كردوه ، چاك ده زانن و ئاگادارن كه سه رۆك تاڵه بانی سور بو له سه ر ئه وه ی به و مه رجه ئه و پۆسته وه رده گرێت كه ئیجماع به ده ستبهێنێت و هه م���وان رازیبن له س���ه ر شه خس���ی

خۆی.بانگه ش���ه ی به ڕێ���ز هاش���میی كه ده وڵه ت���ی هاواڵتیی ب���ون ده كات دان به وه دا ده نێت كاتی خۆی بانگه ش���ه ی

ك���ردوه ده بێت س���ه رۆكایه تیی كۆمار به ته نیا ب���ۆ عێراقییه كی عه ره ب بێت، پره نس���یبی پێچه وانه ی رێك ئه وه ش وه ك یه كیی ته واوه له نێوان هاواڵتییاندا

كه ده ستور ده سته به ری كردوه .سه رباری ئه وه ش دان به وه دا ده نێت كه دوای هه ڵبژاردنه كانی 2010هه وڵیداوه بۆ ئه وه ی ببێت به سه رۆك كۆمار به اڵم پێچه وانه ی تردا له شوێنێكی هاشمیی خۆی ده دوێت كه ده ڵێت ئه و پۆس���ته به ش���ی هاوپه یمانی���ی كوردس���تانه ، كه چی ده س���تبه جێ قس���ه كه ی خۆی له بیرده چێته وه و داوا ده كات كه "په له بكرێت"له دیاریكردنی "جێگره وه یه ك"بۆ پڕكردن���ه وه ی ئه وه ی كه به بۆش���ایی ده س���توریی وه سفی ده كات ،ئه وه ش الدان و بازدانێك���ی رون و ئاش���كرایه به سه ر راستی و واقیعدا چونكه سه رۆك كۆمار خۆشبه ختانه به ره و چاكبونه وه ی ت���ه واو ده چێت، له الیه كی تریش���ه وه به گژاچونه وه یه ك���ی ت���ه واوی ئیراده ی هاوپه یمانیی كوردس���تان و كوتله كانی

تره ك���ه له به ر ه���ۆكاری ئه خالقیی و ده ستوریی و سیاس���یی ،خۆیان به دور گرتوه له باس���كردن و خستنه روی وه ها

مه سه له و بابه تێك .به بیر ئ���ه وه له كۆتایی���دا ده بێ���ت به ڕێز هاش���میی بهێنرێته وه كه ده ڵێت تائێستاش "جێگری یه كه می" سه رۆك كۆماره ،له وه ش���دا هه ر خۆی له واقیع دورده خاته وه ، چونكه قانون كه كاری جێگرانی س���ه رۆك كۆمار رێكده خات، به ده ق ده ڵێت "ته نیا س���ه رۆك مافی هه یه جێگری یه ك���ه م بۆ خۆی دیاری بكات " ش���تی ل���ه و ج���ۆره ش باس نه ك���راوه و نه ب���وه ، ئه وه ش ل���ه والوه بوه س���تێت هه ر حوكمێكی ئیعدام كه ده رده چێت به حوكمی قانون مامه ڵه ی له گه ڵدا ده كرێت بۆ له سه ر كار البردن و له ده ستدانی پۆست و وه زیفه كان )واته

پێویست به بڕیاری تر ناكات(.

فه رمانگه ی راگه یاندن له نوسینگه ی فه خامه تی سه رۆك كۆمار

ئا: سۆران كامه ران

له دیمانه یه كدا له گه ڵ ئاوێنه ، پارله مانتاری كوتله ی ئه حرار

)ره وتی سه در( حسێن خه فاجی ، هه ڵوێستی لیسته كه یان له باره ی

خۆپیشاندانی شاره سوننییه كانی عێراق، هاوپه یمانێتی كوردو شیعه و

مادده ی )140(و دابه شكردنی عێراق، قانونی دیاریكردنی ماوه ی

سێ سه رۆكایه تییه كه ی عێراق و متمانه سه ندنه وه له مالیكی ، ده خاته ڕو.

ئاوێن���ه : ماوه یه ك له مه وبه ر موقته دا سه دری س���ه رۆكی ره وتی سه در، وتی به هاری عێراق���ی به ڕێوه یه ، به ڕای تۆ

سروشتی ئه م به هاره چۆنه ؟خه فاجی : سه ماحه تی موقته دا سه در چاوه ڕوانی و پێش���بینی ئه وه ی كردبو، كه دۆخێكی له م شێوه یه دێته پێشه وه ب���ۆ عێراق. بۆی���ه نامه ی ئاراس���ته ی ده وڵه تم���ه دار س���ه رۆك وه زیران كرد، ئ���اگاداری كرده وه ك���ه دۆخێكی له م شێوه یه دێته پێشه وه و پێویسته ئاگادار بێت. به اڵم ئێمه هه میش���ه جه ختمان له سه ر ئه وه كردۆته وه كه عێراق له ڕوی دواكه وت���وه و زۆر خزمه تگوزاریی���ه وه پێویس���ته خزمه تی زۆر بكرێت، له ڕوی ئابوریی���ه وه له ژێر س���فره وه یه ، ئه وانه هه موی وایك���رد چاوه ڕوانی ئه م رۆژه

بكرێت.ئاوێنه : ئێوه له سه ره تادا گرنگییه كی پارێ���زگا به خۆپیش���اندانی زۆرت���ان ب���ه اڵم ده دا، عێ���راق س���وننه كانی

ئێس���تا گرنگییه كی ئه وتۆی پێناده ن، هۆكاره كه ی چییه ؟

خه فاجی : ئێمه له سه ره تاوه تائێستا هه ر یه كهه ڵوێس���تمان هه بوه ، ئه ویش گرنگیدانه به داوا ره واو ده ستورییه كانی خۆپیش���انده ران و ئێس���تاش گرنگ���ی پێده ده ین. سه ماحه تی موقته دا سه در هه ر له س���ه ره تاوه تائێس���تا پاڵپشتی خۆی بۆ داوا ره واكانی خۆپیشانده ران ده ربڕی���وه ، دوپاتیكردۆت���ه وه كه ئه و به اڵم خۆپیش���انده رانه ، داوای له گه ڵ به مه رجێ���ك له چوارچێوه ی ده س���تور بێت. به اڵم هه ندێك شتی دیكه هه یه ، بۆ نمونه وه ك داوای گه ڕانه وه ی حیزبی به عس���ی له ناوچ���و، ئ���ه وا ئێمه نه ك له گه ڵی���دا نین، به ڵك���و به توندی دژی

ده وه ستینه وه .

خۆپیشاندانه كانی تۆ به ڕای ئاوێنه : ئێس���تا ئه گه ری ئه وه ی هه ی���ه ببێته

شوڕشی چه كداری ؟خه فاجی : خۆپیشاندانه كانی ئێستای عێراق عه فه وی نی���ن، چه ند الیه نێكی ده ره كی���ش هه یه له هه وڵ���ی ئه وه دایه ك���ه خۆپیش���انده ران بجوڵێنێ و به ره و ئه جێندای تایبه تی خۆی ئاراس���ته یان بكات. راش���كاوانه ده ڵێم له م دۆخه دا چاوه ڕوانی هه مو ش���تێك بكه ، ره نگه ره نگه چاره س���ه ربێت، بارودۆخه ك���ه

به ره و خراپتریش بچێت.ئاوێنه : له ئه نبار ته قه له خۆپیشانده ران كراو چه ند كه س���ێكیش كوژران، به ڕای تۆ ئه و روداوه خۆپیشاندانه كان به ره و

كوێ ده بات؟خه فاج���ی : تائێس���تا ئ���ه و وێنه یه

رون نه بۆت���ه وه ، هه ن���دێ ده ڵێ���ن كه كردوه ته هێرش���یان خۆپیش���انده ران سه ر س���وپا، هه ندێكی دیكه ش ده ڵێن كه س���وپا هێرش���ی كردوه ته س���ه ر خۆپیش���انده ران. له وباره ی���ه وه هی���چ ش���تێكی تر ناڵێم تا ئه نجامی لیژنه ی

لێكۆڵینه وه رانه گه یه نرێت.له په رله مانتارانی هه ن���دێ ئاوێن���ه : ده وڵه تی یاس���ا ده ڵێن شتێك به ناوی هاوپه یمانی كوردو ش���یعه بونی نییه ،

رای ئێوه له م باره یه وه چییه ؟خه فاجی : هاوپه یمانییه كی ستراتیژی له نێ���وان هاوپه یمان���ی نیش���تیمانی و هاوپه یمانی كوردس���تانی هه یه ، پێش حوسێن و س���ه دام رژێمه كه ی روخانی دوای روخان���ی ئ���ه و رژێم���ه ش ئ���ه و هاوپه یمانیی���ه هه ب���وه و ده توانم بڵێم

تائێستاش به رده وامه .ئاوێنه : ئێوه چۆن ده ڕواننه مادده ی

)140( و دۆسیه ی ناوچه دابڕاوه كان؟خه فاجی : مادده ی )140( مادده یه كه له ده س���توردا بون���ی هه یه و به ش���ێكه له چاره سه ر بۆ ناوچه دابڕاوه كان، به اڵم ئه و مادده یه كێشه ی تێدایه ، بۆ نمونه قه زای خانه قین هه ر س���ه ر به پارێزگای دیاله بوه ، به اڵم ئێس���تا ئ���ه و قه زایه له چوارچێوه ی ئ���ه و مادده یه دایه . وای ده بینم كه پێویس���ته مادده ی )140( كارابكرێت���ه وه ، به كه ره س���ته ی دیكه و ن���وێ و به ڕێككه وتن له گه ڵ س���ه رجه م الیه نه كان، پێویسته پێداچونه وه یه كیش

به و مادده یه دا بكرێت.ئاوێن���ه : ئێوه له گه ڵ ئه وه دان عێراق به س���ه ر چه ن���د هه رێمێك���دا داب���ه ش

بكرێت؟یه كڕیزی له گ���ه ڵ ئێمه خه فاج���ی : خاكی عێراقداین و له گه ڵ داوای خه ڵكی عێراقداین. ئێمه رێگه به دابه ش���كردنی عێ���راق ناده ین، رێگ���ه ش ناده ین هیچ ده وڵه تێكی ده ره كی ده ست له كاروباری

عێراق وه ربدات.ئاوێنه : ئه گه ر پرۆسه ی سه ندنه وه ی متمانه له مالیكی ده ستپێبكاته وه ، ئێوه به متمانه س���ه ندنه وه ده ن���گ ئاماده ن

له مالیكی بده ن؟خه فاج���ی : ئ���ه م بابه ت���ه پێش���تر تاوتوێكراوه ، له پارله مان باس���كراوه و له كاتی خۆیدا هه ر چل په رله مانتاره كه ی كوتله ی ئه ح���رار ئاماده بوین ده نگ بۆ س���ه ندنه وه ی متمانه له ن���وری مالیكی بده ین، به اڵم به داخه وه ژماره ی پێویست به ده ستنه هات، به هۆی پاشگه زبونه وه ی لیس���تی له په رله مانتاران���ی هه ن���دێ بابه ته ئ���ه م له ئێستاش���دا عێراقییه . تاوت���وێ نه ك���راوه و له به رنامه ی كاردا

نییه .ئاوێنه : له ماوه ی پێش���ودا پارله مانی عێراق قانونی دیاریكردنی ماوه ی سێ په سه ندكرد، عێراقی سه رۆكایه تییه كی س���ه رنجی ئێوه له س���ه ر ئ���ه و قانونه

چییه ؟كۆم���ار س���ه رۆكایه تی خه فاج���ی : له بنه ڕه ت���دا ئه و قانون���ه ده یگرته وه ، س���ه رۆكی وه زیران و س���ه رۆكی به اڵم ئێس���تا بۆیه نه ده گرته وه ، په رله مانی ئه وانیش ده گرێت���ه وه . ده توانین بڵێن یه كێك���ه ل���ه و قانونه گرنگان���ه ی كه

په رله مان ده ریكردوه .

ئا: بارام سوبحی

راپۆرتی رێكخراوێكی جیهانی ، كه رتی ئاسایش و به رگری عێراق ده خاته خانه ی واڵته زۆر گه نده ڵه كانه وه ،

له كاتێكدا له ڕوی ته رخانكردنی پاره وه ، ئه و كه رته له بودجه ی ئه مساڵی عێراقدا

به پله ی دوه م دێت.

نێوده وڵه تی ، شه فافییه تی رێكخراوی ك���ه رێكخراوێك���ی جیهان���ی تایبه ت���ه دارای���ی و له گه نده ڵ���ی به لێكۆڵین���ه وه له ب���اره ی له راپۆرتێك���دا كارگێ���ڕی ، هه ڵسه نگاندنی كه رتی ئاسایش و به رگری واڵت���ان ل���ه ڕوی بون���ی گه نده ڵییه وه ، عێ���راق ده خات���ه گروپ���ی واڵت���ه زۆر

گه نده ڵه كانه وه .راپۆرته ك���ه ك���ه ل���ه )36( الپه ڕه پێكهاتوه ، شه ش ئاستی بۆ پۆلێنكردنی واڵتان دیاریكردوه ، ئاس���تی یه كه م ئه و واڵتانه ده گرێته وه كه گه نده ڵییه كی زۆر كه میان هه یه و ئاس���تی شه شه میش ئه و واڵتانه ن كه زۆر گه نده ڵن، له و پۆلێنه دا عێراق كه وتۆته ئاستی پێنجه مه وه ، واته خان���ه ی "ه"ی ریزبه ندییه ك���ه ، ئه وه ش له گ���ه ڵ هه ریه كه له واڵتان���ی به حره ین و ئێ���ران و مه غری���ب و عومم���ان و قه ته رو

سعودییه و تونس.ب���ۆ ش���ه فافییه ت، رێكخ���راوی هه ڵسه نگاندنی ئاستی گه نده ڵی له كه رتی

ئاسایش و به رگریدا، چه ند بنه مایه كی بۆ هه ڵس���ه نگاندن داناوه ، له وانه ریزبه ندی ئاس���تی موچه ، بونی سه ربازی وه همی ، بونی كۆمپانی���ای بازرگانی له الیه ن ئه و كه رت���ه وه ، كراوه یی ئ���ه و كه رته به ڕوی چاودێ���ری و ده زگاكان���ی پارله م���ان و رێكخراوه كان���ی كۆمه ڵگ���ه ی مه ده نیدا، له ناوبردن���ی ب���ۆ رێ وش���وێنه كانیان

گه نده ڵی .راپۆرته ك���ه رونیده كات���ه وه هه ش���ت رۆژهه اڵت���ی له ناوچ���ه ی ده وڵ���ه ت ناوه ڕاست و باكوری ئه فریقا له پۆلێنه كه دا كه وتونه ته خانه ی "ه"، واته تائاستێكی مه ترسیدار گه نده ڵی له م واڵتانه دا هه یه ، كه ئه وانیش عێ���راق، به حره ین، ئێران، مه غریب، عوممان، قه ته ر، س���عودییه و

تونسن.ده رب���اره ی بونی س���ه ربازی وه همی ، وات���ه ئ���ه و س���ه ربازانه ی موچه یان بۆ خه رج ده كرێت و بونیان نییه و كه س���انی ت���ر ئه و پاره یه وه رده گ���رن، راپۆرته كه ده ڵێ���ت: عێراق و مه غری���ب هیچ جۆره دیارده یه دا ئه م به س���ه ر كۆنترۆڵێكیان نییه ، ئ���ه وه ش به پێچه وانه ی ده وڵه تانی دیكه ی ناوچه ی رۆژهه اڵتی ناوه ڕاس���ت و باك���وری ئه فریقا ك���ه له ریزبه ندییه كه دا ده كه ونه خان���ه ی "ه"ه وه ، چونكه هه ر یه كێك ل���ه و واڵتانه ب���ۆ دوركه وتنه وه كارپێكراویان دیارده یه سیستمێكی له و

هه یه .

سه باره ت به بونی كۆمپانیای بازرگانی له الیه ن كه رتی سه ربازییه وه ، راپۆرته كه ئاماژه به وه ده كات هیچ به ڵگه یه ك نییه بیسه لمێنێت كه دامه زراوه سه ربازییه كانی هه ریه كه له به حره ین و مه غریب و عوممان و تون���س، خاوه نی كۆمپانی���ای بازرگانی گه وره ب���ن. به اڵم له هه ریه ك���ه له قه ته رو كه رتی عێ���راق، ئێ���ران و س���عودییه و سه ربازی خاوه نی كۆمپانیای بازرگانین، كه ئه وه ش ده بێته هۆی "مه ترسی گه وره

بۆ زیادبونی گه نده ڵی ".

له به ش���ێكی دیكه ی راپۆرته كه دا هێما بۆ ئه وه كراوه ، بۆ رێگرت���ن له گه نده ڵی به رگ���ری و كه رت���ی له پاره داركردن���ی ئاس���ایش، له عێ���راق و ئێ���ران چه ن���د رێ وشوێنێكی كه م هه یه . به اڵم هیچ كام له واڵتانی خانه ی "ه"، به ڕونی ئاشكرای ناكه ن كه رێژه ی چه ند له سه دی بودجه ی نهێنییه كانی به ن���ده بۆ نیش���تیمانیان بواری ئاسایش و به رگری ته رخانكردوه . زانیارییه ك له وباره ی���ه وه هیچ ته نانه ت به پارله مان و دام���ه زراوه قانونییه كانیش ناده ن، ته نه���ا له به حره ی���ن نه بێت كه چه ند زانیارییه كی س���ه ره تایی له باره ی ده درێت���ه نهێنییه كان���ه وه خه رجیی���ه

پارله مان.بودجه ی ئه مس���اڵی عێراق كه رۆژی وه زیرانی ئه نجومه ن���ی )2012/10/23(بڕه كه ی )138( عێراق په س���ه ندیكرد، ترلیۆن دیناره كه ده كاته )113( ملیار دۆالر. ب���ۆ كه رتی ئاس���ایش و به رگری )19.86( ترلی���ۆن دینار ته رخانكراوه ، ك���ه ده كات���ه )14.37%( بودجه ك���ه و له ڕوی ته رخانكردنی بودجه وه ، دوه مین

كه رته .هه واڵگ���ری ، به ب���واری س���ه باره ت راپۆرته كه ب���اس له وه ده كات چاودێری و له واڵتان���ی پارله م���ان سه رپه رش���تی خانه ی "ه" له س���ه ر ده زگای هه واڵگری دامه زراوه كانی ته نانه ت سنورداره . زۆر ب���ه ڕوی به رگ���ری به كه رت���ی س���ه ر

كۆمه ڵگ���ه ی مه ده نیدا داخراون، ئه مه ش ده بێته هۆی س���نوردانان بۆ چاودێری و س���ه رباری سه رپه رش���تیكردنیان. به رگری و دامه زراوه كانی له ن���او ئه وه ی ئاس���ایش له هه ر یه كێك له و واڵتانه دا، ئ���ه و ب���ۆ هه ڵس���ه نگاندنی رێكخ���راو بوارانه ناكرێت، كه ئه گه ری توش���بون

به گه نده ڵیان هه یه .به شێكی دیكه ی راپۆرته كه ته رخانكراوه كه رتی به رپرسانی هه ڵس���ه نگاندنی بۆ ئاس���ایش و به رگری واڵت���ان، كه تیایدا ده ریده خ���ات له واڵتان���ی خان���ه ی "ه" به كه سانی ده درێ ده سه اڵت به ده گمه ن ته واو بێالیه ن، ی���ان پاره یان ده خرێته به رده ست بۆ سه رپه رشتیكردنی كه رتی

ئاسایش و به رگری .هه رچه ن���ده راپۆرته ك���ه ده ریده خات سیستمی به رگری هه ریه كه له به حره ین، ئێ���ران، مه غری���ب، عومم���ان، قه ته رو سعودییه به هێزو رێكخراون. به اڵم ده ڵێت "ئ���ه و ده وڵه تانه ب���ۆ به ره نگاربونه وه ی رێس���ای جێبه جێكردن���ی گه نده ڵ���ی و كارپێكراو بۆ به ره نگاربونه وه ی گه نده ڵی سیاس���ی ل���ه م كه رت���ه دا، چاالكی زۆر

سنورداریان هه یه ".هات���وه راپۆرته كه ش���دا له كۆتای���ی "له ده وڵه تان���ی خان���ه ی "ه"، گه نده ڵی وه كو دۆس���ێیه كی س���تراتیژی جه ختی له سه ر ناكرێت، هیچ كام له و ده وڵه تانه ش

له وباره یه وه بنه مایه كیان نییه ".

كۆپله‌ربه چاره كه سه ده یه ك شاره زایی و لێهاتویی بواری دیبلۆماسییه وه ، ده یه وێت له ڕێگه ی كۆبون���ه وه و گفتوگۆوه چاره س���ه ری ئه و كێشانه ی عێراق بكات، كه له ئێستادا هیچ ئاسۆیه ك بۆ چاره سه ركردنیان دیار نییه . له كاتی ته قینه وه و روداوه سیاسییه كانیشدا به لێدوانێكی رۆژنامه وانی یان به یاننامه یه ك هه ڵوێس���تی خ���ۆی راده گه یه نێت: مارتن

كۆپله ر.باڵێوزو دیپلۆمات���كاری ئه ڵمانی مارتن كۆپله ر ساڵی )1953( له دایكبوه ، ده رچوی به ش���ی قانون���ه ، زمانه كان���ی ئینگلیزی و فه ره نسی و ئه ڵمانی و ئیندۆنیسی و عه ره بی ده زانێت. خێزانداره و خاوه نی سێ منداڵه . شه ش���ه م نوێن���ه ری تایبه تی س���كرتێری بانكیمۆنه یه كگرتوه كان نه ته وه گش���تی له عێراق، له هه مانكاتدا س���ه رۆكی نێرده ی نه ت���ه وه یه كگرتوه كانه ب���ۆ یارمه تیدانی عێراق، واته كه سی یه كه می ئه و رێكخراوه

نێوده وڵه تییه یه . كۆپله ر، خاوه نی ش���اره زاییه كی فراوانه له دانانی سیاسه ت بۆ ناوچه جێناكۆكه كان، ئه م شاره زاییه ش���ی له ماوه ی )25( ساڵ كاركردن له وه زاره تی ده ره وه ی ئه ڵمانیاوه له وه زاره تی سااڵنێك ئه و وه ده ستهێناوه . گش���تی به ڕێوه به ری ئه ڵمانیا، ده ره وه ی رۆش���نبیری و په یوه ندییه كان بوه ، پاشان بوه ت���ه باڵێ���وزی واڵته ك���ه ی له هه ریه كه

له عێراق و میسر.بوه ت���ه )1998 )1997و له س���ااڵنی جێگری س���ه رۆكی تیم���ی كاری واڵتانی هه رێم���ی به ڵكان، كه س���ه ر به وه زاره تی به رل���ه وه ش ب���وه . ئه ڵمانی���ا ده ره وه ی نوێنه رایه تی ئه ڵمانیای له ش���اری ئه ریحای فه ڵه س���تین دامه زراندوه . وه كو چاودێری هه ڵبژاردن���ه كان له گه ڵ نێرده كانی نه ته وه یه كگرت���وه كان، له هه ریه ك���ه له هایت���ی و نیكاراگواو كه مبۆدیا كاریكردوه . له سااڵنی )2000 - 2003( س���ه رۆكی دیوانی وه زیری ده ره وه ی ئه و كاتی ئه ڵمانیا یۆشكا فیشه ر بوه ، له )1998 - 2000( جێگری سه رۆكی

دیوان بوه .نێرده ی نه ته وه یه كگرتوه كان له عێراق، نوێنه رایه تییه ك���ی سیاس���ییه و له س���اڵی )2003( به پێ���ی بڕیاری ژم���اره )1500( داوای له س���ه ر ئاس���ایش ئه نجومه ن���ی حكومه تی عێراق، دام���ه زرا. دواتر به پێی بڕیاری ژماره )1770( له س���اڵی )2007( رۆڵ���ی ئه م نێرده ی���ه فراوانتر ك���را. ئه م كاروباری سیاس���ی له الیه ن نێرده ی���ه ش

نه ته وه یه كگرتوه كانه وه به ڕێوه ده برێت.نێرده ی���ه ، ئ���ه م س���ه ره كی كاری یارمه تیی���ه راوێ���ژو پێشكه ش���كردنی بۆ حكوم���ه ت و گه ل���ی عێ���راق له بواری جۆراوج���ۆردا. هان���ی دیالۆگی سیاس���ی نیش���تیمانی ئاش���تبونه وه ی گش���تگیرو ده ده ن حكوم���ه ت یارمه ت���ی ده ده ن، له كاتی ئه نجامدانی پرۆس���ه ی هه ڵبژاردن و پالندان���ان ب���ۆ ئه نجامدانی س���ه رژمێری نیش���تیمانی ، ئه م���ه جگه له ئاس���انكاری عێراق و له نێ���وان هه رێمایه تی دیالۆگ���ی واڵتانی هاوس���ێیدا، س���ه رباری هه وڵدان ب���ۆ به هێزكردنی چاودێ���ری مافی مرۆڤ و

چاكسازی دادوه ری و قانونی .دوای روخان���ی رژێمی به عس له س���اڵی )2003(، له رۆژی )2003/5/27( سێرجیۆ ڤێ���را دیمل���ۆی به ڕه گه ز به رازیل���ی كرایه یه كه م نوێنه ری س���كرتێری گشتی نه ته وه یه كگرت���وه كان له عێ���راق، ب���ه اڵم به هۆی ئه و ته قینه وه ی���ه ی كه له )2003/8/19( باره گای نه ته وه یه كگرتوه كانی له ش���اری به غ���دا به ئامانج گرت، دیمل���ۆو چه ندین كارمه ن���دی تری ئه و رێكخ���راوه كوژران. ب���ه دوای دیملۆدا، ل���ه )2003/12/10( تا )2004/8/7( رۆس ماونتن ئه و پۆسته ی ل���ه )2004/8/8( تا وه رگرت. پاش���ان )2007/10/23( ئه ش���ره ف ق���ازی ئ���ه و پۆسته ی وه رگرت. به دوای ئه ودا ستیڤان دیمستۆرا له )2007/10/30 تا 2009/6/30( ئه و پۆسته ی وه رگرت. له )2009/9/7( تا )ئابی 2011( ئاد ملیكه رتی هۆڵه ندی ئه و

پۆسته ی وه رگرت.مارتن كۆپل���ه ر له )2011/8/11( وه كو گش���تی س���كرتێری تایبه تی نوێن���ه ری نه ته وه یه كگرت���وه كان له عێراق دیاریكرا، ناوبراویش له )8/10(دا گه یش���ته به غداو له پۆسته كه یدا ده ستبه كاربو. به ر له عێراق، كۆپله ر له ساڵی )2010(ه وه وه كو جێگری نوێنه ری تایبه تی سكرتێری گشتی نه ته وه كاروباری سیاس���ی ب���ۆ یه كگرت���وه كان

له ئه فغانستان، كاریكردوه .كۆپل���ه ر دو جێگری هه ی���ه ، یه كێكیان سه رپه رش���تی كاروباری سیاس���ی و مافی سه رپه رش���تی ئه ویتریش ده كات، مرۆڤ هه وڵه مرۆییه كان و گه ش���ه پێدانی نه ته وه

یه كگرتوه كان ده كات.

7 )364( سێشه ممه 2013/2/12 عێراق

پرۆفایل ره‌وتی‌‌سه‌در‌بۆ‌ئاوێنه‌:‌رێگه‌‌به‌دابه‌شكردنی‌‌عێراق‌ناده‌ین

رونكردنه‌وه‌له‌نوسینگه‌ی‌سه‌رۆک‌کۆماری‌عێراقه‌وه‌

له‌كه‌رتی‌‌ئاسایش‌و‌به‌رگرییدا‌عێراق‌یه‌كێكه‌‌له‌واڵته‌‌زۆر‌گه‌نده‌ڵه‌كان

- ساڵی )1959( له دایكبوه - شاره زای بواری سه ربازییه - له هه ڵبژاردنی پارله مانی )2010/3/7(دا )14461(

ده نگی به ده ستهێنا

حسێن كازم موسا خه فاچی

تائاستێكی مه ترسیدار گه نده ڵی له م واڵتانه دا هه یه ، كه ئه وانیش عێراق،

به حره ین، ئێران، مه غریب، عوممان، قه ته ر، سعودییه و

تونسن

►

ئابووری(364( سێشه ممه 2013/2/12 8

ئا: ئاسۆ سه راوی

به وته ی به ڕێوه به ری فرۆشتنی وزه له پارێزگای سلێمانی محه مه د عه زیز،

سه رجه م پاره ی قه رزی كاره با كه الی هاواڵتیان و داموده زگاكانی حكومه ته له پارێزگای سلێمانی 41ملیار 725

ملیۆن دیناره . زۆرترین قه رزیش له الی وه زاره تی ئه وقافه ، كه زیاتر له 1ملیار و

500ملیۆن دیناره .

حكومه ت له قه رزی كاره بای پرۆژه كانی ئاو خۆشبوه

هه رچه ن���ده وه زاره ت���ی ش���اره وانی و گه ش���توگوزار له قه رزی پاره ی كاره بادا، له پێش وه زاره تی ئه وقافیشه وه یه و زیاد له 13ملی���ار و783 ملیۆن دین���ار پاره ی كاره با قه رزاره ، به اڵم وه ك به ڕێوه به ری گش���تی كاره بای س���لێمانی ، ئه بوبه كر ئه حم���ه د عه بدواڵ ئام���اژه ی پێده كات، حكوم���ه ت له زۆرێ���ك ل���ه و پاره ی���ه ی خۆشبو، چونكه به شێكی زۆری قه رزه كه هی پرۆژه كانی ئ���او و ئه و ئینارانه یه كه شه قامه كان روناك ده كه نه وه "حكومه تی هه رێ���م به بڕیارێ���ك له پ���اره ی قه رزی كاره ب���ای پرۆژه كان���ی ئ���او و ئیناره ی

سه رشه قامه كان خۆشبوه ".

"له دانانی نرخی كاره بادا هاوكاری هاواڵتیان كراوه "

به ڕێوه به ری گشتی كاره بای سلێمانی ئه بوبه كر ئه حمه د باس له وه ده كات، كه حكومه تی هه رێم له دانانی نرخی پاره ی كاره ب���ا، هاوكارییه كی زۆری هاواڵتیانی كردوه ، ئه وه ش���ی به نمون���ه هێنایه وه ، كه له گ���ه ڵ ئه وه ی ، له ی���ه ك كلیۆ وات ه���اوار كاره ب���ا )kwh( نزیكه ی 150 تا 200 دینار له س���ه ر حكومه ت ده كه وێت له به رهه مهێنانیدا، به اڵم ئه گه ر هاواڵتیان رۆژانه بڕی kwh) 15( به كاربهێنن، ئه وا 15 دینار له هاواڵتیان وه رده گیرێ ، ئه گه ر ل���ه و بڕه ش زیاتری���ان به كارهێنا به پێی زۆری به كارهێنانه كه ی���ان به رزده بێت���ه بۆ 20 ت���ا 35 دینار، ب���ه اڵم وه ك ئه و ده ڵێت بۆ شوێنه بازرگانییه كان نرخه كه

گرانت���ره ، به نمونه ل���ه )kwh( تا 600 (kwh( ب���ه 20 دینار و ل���ه وه زیاتر تا ده بێت���ه 35 نرخه ك���ه ی )kwh) 900دینار. س���ه باره ت به وه ش كه ده وترێ ، وه زاره تی كاره با نرخی كاره با بۆ شوێنه گه ش���تیارییه كان داده به زێنێ ، ئه بوبه كر وتی "له ده س���ه اڵتی ره تكرده وه و ئه وه ی وه زاره تی كاره بادا نیی���ه نرخی كاره با بااڵ لیژنه یه ك���ی چونك���ه دابه زێن���ێ ، كاره بای نرخی له ئه نجومه نی وه زی���ران دی���اری كردوه ، ه���ه ر ئ���ه و لیژنه یه ش

ده توانێ ده ستكاری نرخه كان بكات".

پاره ی كاره با بۆ پرۆژه كانی كاره با خه رج ده كرێته وه

به ڕێوه به ری گشتی كاره بای سلێمانی ئه وه ش���ی رونكرده وه ، كه ساڵی رابردو زیاد له 100 ملیار دینار پاره ی كاره بایان له پارێزگای سلێمانیدا كۆكردۆته وه ، به اڵم هیچ بڕێ���ك له و پاره ی���ه نه گه ڕاوه ته وه

بۆ حكومه ت "به پێ���ی بڕیارێك داهاتی فرۆش���تنی كاره با بۆ پرۆژه كانی كاره با خه رج ده كرێته وه ، ساڵی پێشو 37 ملیار دینارمان بۆ ئیش وكار و پرۆژه كانی كاره با خه رج كردوه ، ئه و پاره ی ماویش���ه ته وه

بۆ پرۆژه ی تر خه رجی ده كه ین".

دام و ده زگاكانی میری زۆرترین پاره قه رزارن

پاره ی قه رزی كاره با دابه شبوه به سه ر چه ند پۆلێكدا له وانه ، مااڵن )هاواڵتیان(، دام وده زگاكان���ی می���ری و پرۆژه كان���ی بازرگان���ی ، پیشه س���ازی ، كش���توكاڵ. ئه و ق���ه رزه ی الی هاواڵتییان���ه بریتییه له 13ملی���ار و 226 ملیۆن دینار. قه رزی پرۆژه بازرگانیی���ه كان 3ملیار و73ملیۆن پیشه س���ازییه كان پ���رۆژه دین���اره ، كش���توكاڵییه كانیش دین���اره و 6ملیار 1ملی���ار دین���اره ، به اڵم ئ���ه وه ی له الی دام وده زگاكانی میرییه له هه مو پۆله كانی

تر زیات���ره نزیكه ی 18 ملی���ار دیناره ، كۆی گش���تی پاره كه ش به سه رجه م ئه و پۆالن���ه ده كاته زیات���ر له 41ملیار 725

ملیۆن دینار.

له قه رزاریدا وه زاره تی ئه وقاف یه كه مه هه رچه نده به پێی خش���ته ی قه رزاری وه زاره ت���ه كان وه زاره ت���ی ش���اره وانی و گه ش���توگوزار زۆرترین پ���اره ی كاره با به ڕێوه ب���ه ری وه ك ب���ه اڵم ق���ه رزاره ، وه زاره تی رونیكرده وه ، پێش���تر كاره با ش���اره وانی له به ش���ێكی زۆر له و پاره یه وه زاره تی ئه وی���ش دوای به خش���راوه ، ئه وقاف زۆرترین پاره ی الیه كه بریتییه دینار، هه زار له 1ملیار و597ملیۆن و972 دوابه ودای ئه ویش وه زاره تی ته ندروستی دێت كه زیاتر ل���ه 389 ملیۆن دیناری الیه ، پاش���ان وه زاره تی په روه رده دێت كه زیاتر له 204ملی���ۆن دینار قه رزاره . ئه وه ی مایه ی سه رنجه وه زاره تی كاره با

له س���لێمانی خۆش���ی ق���ه رزاری پاره ی كاره بای���ه كه بریتیی���ه له 8ملیۆن و526 هه زار دین���ار، له و باره یه وه به ڕێوه به ری فرۆش���تنی وزه ی كاره با محه مه د عه زیز ده ڵێت "ئه وه مان���ای ئه وه یه كه كاره با بۆ خۆش���مان به پاره ی���ه ". ئه و ئاماژه ی به وه ش���دا كه ئه گه ر هاواڵتی���ان پاره ی قه رزه كان نه ده ن���ه وه ئه وا ناچار ده بین كاره باكه یان ببڕی���ن "هه رچه نده به پێی رێنمایی���ه كان ل���ه دوای 10 رۆژ له چونی پس���وڵه ی كاره با ده بێت پ���اره بهێنن، ئه گه ر نه یهێن���ن ده بێت ببڕدرێت، به اڵم ئێمه ئه وه مان نه كردوه ، ئه گه ر پاره یه كی زۆریان البێت، به نمونه 500 هه زار دینار زیاتر بێت ئنج���ا لێپێچینه وه ده كه ین". س���ه باره ت به ده زگاكانی میرییش باسی ل���ه وه كرد كه ل���ه 2012دا كاره بای هیچ ده زگایه ك���ی میرییان نه بڕیوه له س���ه ر قه رزاری "زۆربه ی دام وده زگاكانی میری بودجه یان ك���ه ئه وه بو پاس���اوه كه یان

نییه ، ب���ۆ دان���ه وه ی قه رزه ك���ه ، بۆیه كاره باكه یانمان نه بڕیون".

نزیكه ی 1ملیار دینار غه رامه یان هه بوه وزه ی فرۆش���تنی به ڕێوه ب���ه ری كاره با ئه وه ش���ی خس���ته رو، جگه له و پ���اره ی وه ك فرۆش���تنی وزه ی كاره با رابردو س���اڵی هه ر ده س���تیانكه وتوه ، بایی نزیكه ی 1ملیار دیناریش غه رامه ی هاواڵتییانیان كردوه به هۆی س���ه رپێچی جۆراوجۆره وه ، هه روه ها هێمای به وه شدا كه هه ر له ساڵی رابردودا له سه ر ئاستی پارێزگای س���لێمانی بایی زیاتر له 100 ملی���ار و 200 ملی���ۆن دین���ار كاره بایان فرۆشتوه و توانیویشیانه له 74% پاره كه كۆبكه نه وه ، ئه وی تریشی كه ماوه ته وه ئه و قه رزه یه كه كه وتۆته الی هاواڵتیان و

دام وده زگاكانی میری.له پارێ���زگای س���لێمانی نزیكه ی 453

هه زار هاوبه شی كاره با هه یه

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

به پیێ ئه و زانیارییانه ی ده ست ئاوێنه كه وتون له ئێستادا له كێڵگه ی نه وتی حه سیره ی گه رمیان ته نها له دو بیردا نه وت ده رده هێنرێت، به اڵم نزیكه ی شه ش بیری تر بونی هه یه و نه وتی

لێده رنه هێنراوه و سه رقاڵی دامه زراندنی دو بیری دیكه ن، دانیشتویه كی

گونده كه ش ده ڵێت "ئه و هه مو بیره سودی بۆ كوڕه كه ی من نه بو كه ئێستا له شاری دوزخورماتو ژیانی

له مه ترسیدایه "، نه وتی ئه م كێڵگه یه ش هێشتا دیار نییه چه نده و چۆن و بۆ

كێ به رهه مده هێنرێت.

حه سیره ، نه وتێكی نادیارسه ر له گونده كانی یه كێكه حه سیره

به ناحیه ی س���ه رقه اڵی ق���ه زای كفری كیلۆمه تر 137 گه رمی���ان، له ناوچه ی له باكوری رۆژهه اڵتی كه ركوك، به هۆی بونی نه وت���ه وه له پاش س���اڵی 2005 جێبایه خه كانی له ناوچه یه كێك بوه ته كۆمپانی���ا بیانییه كانی نه وت، كێڵگه ی نه وتی حه س���یره له روب���ه ری 95 دۆنم زه ویدای���ه ك���ه 90 دۆنم���ی زه وی���ی هیچ نه بونی به ه���ۆی كش���توكاڵییه ، داتایه ك���ی فه رمی و نافه رمی تائێس���تا نازانرێ���ت ئه و كێڵگه ی���ه چه ند نه وتی تێدایه ، رێ و ش���وێنه تونده كانی ده زگا فه رمییه كانی حكومه تی هه رێم و هاوكات كۆمپانیا بیانییه كانی نه وت له و ده ڤه ره ده ستخستنی زانیاریی له زه حمه ته وه بۆ

ئه سته م گۆڕیوه .ئه گه رچ���ی به ته واوه ت���ی نازانرێ���ت به رهه م���ی رۆژانه ی ئه م كێڵگه یه چه ند

به رمی���ل نه وت ده بێت، ب���ه اڵم به پێی ئاوێنه باوه ڕپێكراوه كان���ی زانیاریی���ه به رهه مهێنانی نه وت تێیدا جێگیر نییه ، به ڵكو بچڕبچڕو هه ر ماوه و ژماره یه كه ، به رهه مهێن���ان جاری���ش هه ندێ���ك

راده وه ستێت.)ع.ك( یه كێك���ه ل���ه و كه س���انه ی ب���ۆ ده كات ن���ه وت گواس���تنه وه ی )وێس���ترن كۆمپانیای به رژه وه ن���دی زاگرۆس(ی كه نه دی كه سه رپه رش���تی كاری گه ڕان و به رهه مهێنانی له ئه ستۆیه ده ڵێ���ت "س���اڵی 2011 ب���ۆ م���اوه ی دو مان���گ به به رده وام���ی رۆژانه بڕی 900 ه���ه زار لیتر وات���ا 5660 به رمیل نه وت به رهه مده هێن���راو ره وانه ده كرا، به مش���ێوه یه له ئه مساڵیشدا دیسانه وه هه مان ژماره ب���ۆ چه ند جارێك و یه ك ی���ان دو مانگ به رهه م هێنراوه ، دواتر

ماوه ی���ه ك راگیراوه ، ئ���ه م پچڕپچڕیه به رده وامه به هه نوكه شه وه ".

ده زگا ئاماده نه بون���ی به ه���ۆی په یوه ندیداره كان���ی ناوچه ك���ه ش ب���ۆ ساغكردنه وه ی ئه م قسانه ، هێشتا ئه م قس���ه یه یان نه پشتڕاس���ت و نه به درۆش خستوه ته وه ، به اڵم هه ریه ك له قایمقامی قه زای كفری و ناحیه ی س���ه رقه اڵش كه به رزترین یه كه ی ئیداری ئه و س���نورو گون���ده ن بێئاگایی خۆی���ان له هه بونی هیچ زانیارییه ك له باره ی به رهه مهێنان و كۆمپانیا ئه و كاره كانی هه نارده كردن و

نه وتییه ده ربڕی.به ڕێوه به ری ناحیه ی سه رقه اڵ سروه محه مه د رایگه یاند "هیچ زانیارییه كمان له سه ر نه وتی حه سیره و داهات و رێژه ی له روی ته نه���ا نییه و ده رهێنانه ك���ه ی

ئیدارییه وه سه ر به ئێمه یه ".

په رله مانتارێك���ی به هه مانش���ێوه په یوه ندیدار بێئاگایی خۆی له و كێڵگه یه ده ربڕی، ئه ندامێكی لیژنه ی پیشه سازی و وزه و سامانه سروشتییه كانی په رله مانی كوردس���تان عه بدوڵاڵ مه ال نوری باسی له وه ك���رد وه ك���و په رله م���ان به هی���چ ش���ێوه یه ك ئاگاداری نه وتی حه سیره و ت���ه واوی كێڵگه كانی ت���ری گه رمیان و له داهات و ده رهێنان و نییه ، كوردستان

هه نارده كردن و فرۆشتنی.ئه و ئه ندامه ی لیژنه ی پیشه س���ازی و وزه و سامانه سروش���تییه كان ئاماژه ی به وه ش���كرد ك���ه له عێراق���دا مانگانه راپۆرتێك له س���ه ر فرۆش���تن و داهاتی ن���ه وت ده نێردرێت���ه په رله مان، كه چی

له كوردستان ئه وه بونی نییه .به هه مانش���ێوه پاش ئه وه ی س���اڵی پ���ار له كفری كه مپینێك به مه به س���تی

چونێك���ی داه���ات و ئاش���كراكردنی ره وانه كردن���ی ئه و نه وت���ه راگه یه ندرا، قایمقام���ی كف���ری ش���ێركۆ حس���ێن به بێئاگایی وه اڵمی دایه وه و وتی به هیچ ش���ێوه یه ك ئاگاداری نه وتی حه سیره و

بردن و ده رهێنانی نیم.

حه سیره و پێترۆدۆالرهه رچه ن���ده له مادده ی حه وتی پرۆژه یاس���ای س���ندوقی داهاته كانی نه وت و غ���از له هه رێم���ی كوردس���تاندا ته نها هاتوه له سه ر كۆمپانیای به رهه مهێنان و هه نارده كردن���ی نه وت و غاز پێویس���ته له هه ر به رمیلێكدا بڕه پاره یه ك دیاری بكات، به اڵم بڕی پاره و شوێن و چۆنێتی

خه رجكردنی دیارینه كراوه .به اڵم به ڕێوه به ری ناحیه ی س���ه رقه اڵ ئاش���كرایده كات ئه وان نازان���ن باره ی پێترۆدۆالر سه رفكراوه یان نا، ئه و وتی "پێموایه سااڵنه دو بودجه ی بوژاندنه وه

بۆ ئیداره ی گه رمیان دێت".كه وات���ه ئه گه ر بۆ ه���ه ر به رمیلێكی یه ك حه س���یره نه وت���ی هه ن���ارده ی دۆالر پێترۆدۆالری���ش ب���ۆ ناوچه ك���ه دیاریبكرێ���ت، ئ���ه وا له رۆژێكدا ده كاته 5660 دۆالرو سااڵنه ده كاته 1 ملیۆن و 993 هه زار دۆالر، به اڵم ئه و پچڕپچڕی لێ���ڵ و داهاته ك���ه ی هه نارده كردن���ه ونك���ردوه و كه س نازانێت بۆ كێ و كوێ

ده ڕوات؟.له به رامبه ردا جێگری لیژنه ی سامانه كوردستان په رله مانی سروشتییه كانی ده ڵێت "حكومه تی عێراق كار له س���ه ر پێت���رۆدۆالر ده كات و ب���ڕه پاره ی���ه ك له بودج���ه ی عێ���راق دی���اری ده كرێت به ناوی پێترۆدۆالره وه بۆ ئه و ناوچانه ی كێڵگه كانی نه وت و غازی تێدایه ، به اڵم ب���ڕی پێت���رۆدۆالری به ش���ی گه رمیان بۆ ده نێردرێت راس���ته وخۆ له به غداوه س���ه ر ده چێته س���لێمانی و پارێزگای

بودجه ی گه شه پێدانی پارێزگاكان".

سلێمانی‌‌نزیكه‌ی‌‌‌42ملیار‌دینار،‌قه‌رزاری‌‌كاره‌بایه وه‌زاره‌تی‌‌كاره‌با‌‌8ملیۆن‌دینار‌پاره‌ی‌‌كاره‌با‌قه‌رزاره

زۆربه ی داموده زگاكانی

میری پاساوه كه یان ئه وه بو كه

بودجه یان نییه ، بۆ دانه وه ی

قه رزه كه ، بۆیه كاره باكا نیانمان

نه بڕیوه

داموده زگاكانی میریی نزیكه ی 18 ملیار دینار پاره ی

کاره با قه رزارن، به اڵم قه رزی

هاواڵتیان 13ملیار و 226 ملیۆن دیناره

کۆمه ڵێک هاواڵتی له کاتی ته سلیمکردنی پاره ی کاره بادا فۆتۆ: ئارام که ریم

حه‌سیر..‌نه‌وتێكی‌لێڵ،‌داهاتێكی‌ون

کێلگه ی نه وتی حه سیره فۆتۆ ئیحسان مه ال فوئاد

حكومه تی عێراق كار له سه ر پێترۆدۆالر

ده كات، به اڵم بڕی پێترۆدۆالری به شی گه رمیان

له به غداوه راسته وخۆ ده نێردرێت بۆ

پارێزگای سلێمانی و ده چێته سه ر

بودجه ی گه شه پێدانی پارێزگاكان

ئا: شاهۆ ئه حمه د

به هۆی زۆری باران و الفاوه كه ی ئه مساڵه وه ، به شێكی زۆری ئه و

كارانه ی بۆ به نداوی دێگه ڵه كرابو له ناوچوه ، به اڵم به ڕێوه به ری گشتی به نداوه كانی هه رێم، ره تی ده كاته وه

كه زیانێكی زۆر به ر به نداوه كه كه وتبێت "ته نیا مه ترێك له به نداوه كه

پڕكراوه ته وه كه به هۆی باران بارینه وه رۆشتوه ، ئه ویش ده توانین بڵێین خه له لێك بوه ". هاواڵتییه كی ناوچه كه ش داوا ده كات هه ركه سێك

كه مته رخه م بوه له له ناوچونی به شێكی به نداوه كه روبه روی دادگا بكرێته وه .

پرۆژه ی دروستكردنی به نداوی دێگه ڵه یه كێكه له پرۆژه كانی وه زاره تی كشتوكاڵ و سه رچاوه كانی ئاو، ئه و پرۆژه یه ماوه ی دو س����اڵه له الی����ه ن كۆمپانیای )ئه وین پ����ان( كاری تێدا ده كرێ����ت و نزیكی 6 ملی����ار دیناری بۆ ته رخانك����راوه ، به اڵم

دوای تێپه ربونی ماوه كه ی كه 730 رۆژه تا ئێستا ته واونه كراوه .

له س����ه ردانێكی مه یدان����ی ئاوێنه دا بۆ ش����وێنی پرۆژه كه ، سه باره ت به داڕمان و تێكچون����ی به ش����ێك ل����ه و كارانه ی بۆ ئاوێن����ه په یوه ندی ك����راوه ، به نداوه كه ك����رد به ئه ندازی����اری پرۆژه ك����ه ئاراس غه ریب، ب����ه اڵم ئاماده نه بو له وباره یه وه هی����چ لێدوانێك ب����دات، له هه مان كاتدا داوای ك����رد وێنه ی به نداوه كه نه گیرێت، چونكه به وته ی ئه و، به ڕێوه به ری گشتی به نداوه كانی كوردس����تان وتویه تی "هه ر كه ن����اڵ و ده زگایه ك وێن����ه ی به نداوه كه بگرێت، ئ����ه وا له دادگا داوای یاس����ایی له سه ر تۆمار ده كه م"، به اڵم به ڕێوه به ری كوردستان هه رێمی به نداوه كانی گشتی ئه ك����ره م ئه حمه د ئه وه ره تده كاته وه كه قس����ه ی له و ج����ۆره ی كردبێت و ده ڵێت "من هی����چ كات رێگر نه بوم له وه ی هه ر راگه یاندنێ����ك بچێت وێن����ه ی به نداوه كه بگرێت، به اڵم به مه رجێك خۆی بناسێنێت كێیه ، ره نگه ئه و ئه ندازیاره له ئه نجامی

توڕه بونێوه ، به و شێوه یه هه ڵسوكه وتی كردبێ����ت". س����ه باره ت به له ناوچون����ی به ش����ێكی زۆری به ن����داوی دێگه ڵه ئه و به ڕێوه ب����ه ره ئ����ه وه ی رونك����رده وه كه تائێس����تا هیچ دروست نه كراوه ، تاوه كو له ناوبچێ����ت و ئ����ه و وتی "به ڵك����و ته نیا مه ترێك له به نداوه ك����ه پڕكراوه ته وه كه به هۆی باران بارینه وه رۆشتوه ، ئه ویش

ده توانین بڵێین خه له لێك بوه ".ئه و باس����ی له وه ش ك����رد، ئه وه نده ی له پرۆژه كه له ناوچ����وه ، كاری ته نها 12 رۆژه ، ئ����ه وه له كاتێك����دا به ڕێوه ب����ه ری ناحی����ه ی دێگه ڵ����ه كامه ران حه س����ه ن له لێدوانێك����ی ب����ۆ ئاوێنه ئام����اژه به وه ده دات، كه پڕۆژه كه هیچ گرفتێكی نییه ، ئ����ه و ده ڵێت "به ڵكو ته نی����ا باران بارین رێژه یه ك����ی زۆری قوم ولمی به نداوه كه ی بردب����و ئ����ه وه ش ته نی����ا كاری دو رۆژه بو ئێس����تا وه كو خۆی����ی لێهاتوه ته وه و

پرۆژه كه به رده وامه له كاركردن".پرۆژه كه و به ته واونه بونی س����ه باره ت ماوه ك����ه ی درێژكردن����ه وه ی ه����ۆكاری

هه ندێك دروستبونی وتی "له به ر ناوبراو كێش����ه و گرفت له پرۆژه كه دا، ماوه كه ی

درێژكراوه ته وه ".به ن����دا و به س����وده كانی س����ه باره ت به نداوه كان����ی گش����تی به ڕێوه ب����ه ری كوردستان ئه كره م ئه حمه د، ئاماژه به وه ده كات كه دروس����تكردنی به نداو سودی زۆره له وانه "رێگرتن له دروستبونی الفاو، دابینكردنی ئاوی خواردنه وه بۆ شوێنه نزیكه كان و زه وییه كشتوكاڵییه كان، ئه مه جگه له س����ودی دروستبونی ناوچه یه كی

گه شتیاری له نزیك به نداوه كه ".دێگه ڵ����ه ش، ناحی����ه ی هاواڵتیان����ی به ش����ێكی به له ناوچون����ی س����ه باره ت به نداوه كه قس����ه ی خۆیان هه یه ، كامیل محه م����ه د كه هاواڵتییه ك����ی ناحیه كه یه به غه مبارییه كی زۆره وه ئه وه ی خسته رو ئه وه ی له ئێس����تادا ده یبینێ شكس����تی پرۆژه كه ی����ه "پێویس����ته هه م����و ئ����ه و له ناوچونی ب����ۆ هۆكاربون كه س����انه ی به ش����ێكی پرۆژه ك����ه ، روب����ه روی دادگا

بكرێنه وه ".

ئا: به ختیار حسێن

له گه ڵ ئه وه ی سااڵنه به هۆی روداوه كانی ماتۆڕسكیڵه وه ،

چه ندین كه س ده بنه قوربانی ، به اڵم تاوه كو ئێستا یاسایه كی

تایبه ت به ماتۆڕسكیل نییه ، ئه مه ش چه ندین پرسیاری له الی

شۆفێرانی ماتۆڕسكیل دروستكردوه ، به رپرسێكی هاتوچۆی هه رێمیش

رایده گه یه نێت، ئه وان به پێی به یاننامه یه ك، به یاسایی شۆفێری

مامه ڵه له گه ڵ شۆفێرانی ماتۆڕسكیل ده كه ن، ئه ندامێكی لێژنه ی

یاساش له په رله مانی كوردستان رایده گه یه نێت، كه هیچ كه سێك داوای یاسایی بۆ ئه وه نه كردوه .

به پێی دواین ئاماری به ڕێوه به رایه تی گش���تی هاتوچ���ۆی هه رێ���م له ماوه ی ماتۆرسكیل ژماره ی رابردودا س���اڵی كوردس���تان ش���اره كه ی له هه رس���ێ 19585 ماتۆرس���كیل بوه ، زۆرینه شی ماتۆڕس���كیل 9968 بریتیی���ه ك���ه له پارێزگای سلێمانییه ، ئه و كه سانه شی له و س���اڵه دا مۆڵه تی ماتۆڕس���كیلیان وه رگرت���وه ، 9989 كه س ب���ون، كه

زۆربه یان له پارێزگای هه ولێر بوه .له وان���ه ی به ش���ێك به وت���ه ی لێخوڕین���ی پێی���ه ، ماتۆرس���كیلیان ماتۆرس���كیل له الی به شێك له خه ڵكی شتێكی نامۆو ئاسایی نییه ، به اڵم وه ك به ڵێن ئیسماعیل، ته مه ن 21 ساڵ كه ئاماژه ی پێده كات ماتۆرسكیل بۆ ئه وان وه ك ئۆتۆمبیل س���ودی لێده بینن ئه و كه پیش���ه ی كرێكاره له سه مونخانه یه ده ڵێت "هه رچه ن���ده هه ندێك به چاوی س���وك سه یری ماتۆرس���كیل ده كه ن، به اڵم بۆ زۆرێك له خه ڵكی هه ژار بۆته

ئۆتۆمۆبێل".ئ���ه و گله یی له پۆلیس���ی هاتوچۆش ده كات، به وه ی تائێس���تا یاس���ایه كی تایبه تی���ان ب���ۆ ده رنه ك���ردوه "دیاره گرینگ به الوه ماتۆرسكیلی حكومه ت نیی���ه ، بۆی���ه یاس���ای تایبه ت���ی بۆ

ده رناكات".هه روه ها رێبوار حوسێنی ته مه ن 18 ساڵی قوتابیش هێما بۆ ئه وه ده كات كه ئه و زۆر حه زی به لێخوڕینی ماتۆڕه ،

به اڵم به ه���ۆی ئه وه ی ئ���ه و مۆڵه تی نیی���ه زۆرج���ار له الی���ه ن كارمه ندانی قوتابییه ئه و سزاده درێت، هاتوچۆوه جه خت له س���ه ر ئه وه ش ده كاته وه كه جیاوازییه ك���ی زۆر ده كرێ���ت له نێوان ئ���ه و كه س���انه ی كه ماتۆرس���كیلیان هه ی���ه ، "هه یانه نه مۆڵه تی���ان هه یه و نه ماتۆڕه كه یان ژماره ی بۆ كراوه ، ته نها به هۆی ئه وه ی واسته یان هه یه ، ئه گه ر

سه رپێچیش بكه ن، سزا نادرێن". به ڕێوه ب���ه ری له به رامبه ریش���دا راگه یاندن و په یوه ندییه كانی هاتوچۆی هه رێم عه مید قادر سدیق، رایده گه یه نێت كه ئ���ه وان له به ڕێوه به رایه تی گش���تی هاتوچۆ به به یاننامه یه ك كه ده ركراوه ده كه ن، ماتۆڕس���كیل له گه ڵ مامه ڵه ئ���ه و ب���اس ل���ه وه ش ده كات كه هیچ ش���ۆفێری له نێوان نییه جیاوازییه ك ئۆتۆمۆبێل و ش���ۆفێری ماتۆڕس���كیل "ئه گه ر سه رپێچی له یاساكانی هاتوچۆ بكه ن، چۆن سزای شۆفێری ئۆتۆمۆبێل

ده درێت، به هه مان یاسا سزای شۆفێری ماتۆڕسكیلیش ده درێت".

ئه و رێنمایی ئه وه ده داته شۆفێرانی ماتۆڕسكیل، له كاتی شۆفێریدا ده بێت كاڵویان له س���ه ر بێ���ت و ئه ژنۆكانیان چاویلكه ی���ان بێ���ت و به س���تراوه له چاوب���ێ و ه���اوكات ماتۆڕه كه ش���ی تۆماركرابێ���ت پێوه بێ���ت و ژم���اره ی

له به ڕێوه به رایه تی هاتوچۆ و گومرگ.به پێی یاس���ای ژماره 86ی ساڵی 2004 ، هه ركه س���ێك بیه وێ���ت ببێته ش���ۆفێری ماتۆڕسكیل ده بێت ته مه نی له 16 س���اڵ كه متر نه بێ���ت، "ئینجا مۆڵه تی لێخوڕینی ماتۆڕی پێده درێت"

هه رێم هاتۆچۆی به ڕێوه به ره ك���ه ی ك���ه ل���ه وه ش ده كات���ه وه جه خ���ت كارمه نده كانی���ان كه مته رخ���ه م نی���ن له ده س���ت به س���ه ر داگرتن���ی هه مو ئه و ماتۆڕس���كیانه ی كه ب���ێ ژماره هاتوچۆ ده كه ن، "له به رئه وه ی ئارامی و ئاسایشی كۆمه ڵگا ده شێوێنن"، به اڵم

ئه وه ش ناش���ارێته وه كه كه س به دور نییه له واس���ته ، "ده ش���ێ ج���ار جار له كاتی مامه ڵه كردن له گه ڵ شۆفێراندا واسته كاریش���ی تێبكه وێ���ت، ب���ه اڵم مه رجه كانی ماتۆڕه ك���ه ی به مه رجێك هاتوچۆی تێدابێت". به ڕێوه به ره كه ی ده كات ب���ه وه ش ئام���اژه هاتوچ���ۆ له به رئ���ه وه ی روداوه كان هه مه ج���ۆرن "بۆیه تائێس���تا روداوه كان له یه كتری به شێوه یه كی به اڵم جیانه كراونه ته وه ، گش���تی س���ااڵنه به هۆی روداوه كانی هاتوچۆوه چه ندین كه س بریندارده بن و گیان له ده ست ده ده ن یان كه مئه ندام

ده بن". پس���پۆڕێكی له وباره ی���ه وه ه���ه ر نه خۆشییه كانی گشتیش رایده گه یه نێت، ماتۆڕس���كیلدا روداوێك���ی له ه���ه ر راس���ته وخۆ سه ری كه سه كه ده كه وێت به زه وی���دا، "ئه مه ش پێ���ی ده وترێت زه ب���ری ده ره كی بۆ ناوچه ی س���ه ر، له پێسته كه وه زیانی له وانه یه ئه وه ش

مێش���ك ش���انه كانی ده گاته تاوه كو ببێت، بۆیه زۆرجار له كاتی روداوه كانی ماتۆڕسكیل ده بینین كه هیچ برینێك له ده ره وه دیار نیی���ه ، به اڵم له ناوه وه زیانی گه وره بێ���ت و برینه كه ره نگ���ه به خانه كانی مێشك گه یاندبێت و ببێته هۆی خوێن به رب���ون، ئه مه ش ره نگه له كات���ی روداوه ك���ه دا زۆر هه س���تی پێنه كرێت". ئه و ئاماژه به وه ش ده كات كه ئه و كه س���انه ی له كاتی لێخورینی ماتۆڕس���كیلدا كاڵو له س���ه ر ده كه ن، "ئه گ���ه ر خوانه كرده " توش���ی روداوی هاتوچۆی���ش بن كه متر توش���ی زیان ده ب���ن "له وانه یه ب���ۆ ماوه یه كی كه م بێهۆش بن، یان توش���ی گێژبون ببن، به اڵم به ش���ێوه یه كی گشتی سه المه ت ترن، بۆی���ه هیواداره كه ش���ۆفێرانی ماتۆڕسكیل ئه و مه رجانه ره چاو بكه ن، كه دانراوه بۆ شۆفێری ماتۆڕسكیل".

س���ه باره ت به نه بون���ی یاس���ایه كی تایب���ه ت به ماتۆڕیش؟ گ���ۆران ئازاد،

له په رله مانی یاسایی لێژنه ی ئه ندامی كوردس���تان هێما بۆ ئه وه ده كات كه ئه وان وه كو لێژنه كه یان هیچ داواكیان یاس���ایه ك ئ���ه وه ی بۆ لێنه ك���راوه ،

له وباره یه وه ده ربكه ن "ناوخۆ مه به س���تی وه زارتی "ئه گه ر بێت، یاسایه كی تایبه ت بۆ ئه و بواره ده ربكرێ���ت ده بێت پڕۆژه یاس���ایه ك پێشكه شی ئه نجومه نی وه زیران بكات، بۆ ئ���ه وه ی بیهێنن ب���ۆ په رله مان بۆ له س���ه ری ، به شێوه یه ك گفتوگۆكردن دابڕێژرێت كه خزمه تی بواری هاتوچۆ بكات". گۆران ئه وه ش���ی خس���ته رو، به رێگایه كی تری���ش ده كرێت ئیش بۆ ئه وه بكرێ���ت، ئه وی���ش له رێگای 10 ئه ندامی په رله مان ك���ه داواكارییه كی وه ها پێش���كه ش بكرێت ئه و وتیش���ی نه له الیه ن ئێس���تا تاوه ك���و "ب���ه اڵم نه له الی���ه ن په رله م���ان و ئه ندامان���ی جۆره له و داواكاری حكومه تیش���ه وه

پێشكه ش كراوه ".

9 )364( سێشه ممه 2013/2/12 لۆکاڵ

الفاو‌به‌شێك‌له‌به‌‌نداوی‌‌دێگه‌ڵه‌‌له‌ناو‌ده‌بات

20هه‌زار‌ماتۆڕسكیل‌هه‌یه‌،‌به‌اڵم‌یاسایه‌كی‌‌تایبه‌تی‌‌نییه‌

ئه گه ر وه زاره تی ناوخۆ مه به ستی بێت، یاسایه كی تایبه ت بۆ ئه و

بواره ده ربكرێت ده بێت پڕۆژه

یاسایه ك پێشكه شی ئه نجومه نی

وه زیران بكات

ئه گه ر سه رپێچی له یاساكانی

هاتوچۆ بكه ن، چۆن سزای

شۆفێری ئۆتۆمۆبێل ده درێت،

به هه مان یاسا سزای شۆفێری ماتۆڕسكیلیش

ده درێت

ته نیا مه ترێك له به نداوه كه

پڕكراوه ته وه كه به هۆی

باران بارینه وه رۆشتوه ، ئه ویش ده توانین بڵێین

خه له لێك بوه

ئا: كاوه گه رمیانی

له ته نیشت گه ڕه كی كه الری كۆن، حكومه ت )10( دۆنم زه وی داوه ته

كۆمپانیای )وه یان( بۆ ئه وه ی یه كه ی نیشته جێبونی له سه ر دروست بكات، به اڵم كه سێكی كه الری ، باس له وه ده كات كه موڵكه كه هی ئه وه و حكومه ت داگیری كردوه ، سه رۆكی شاره وانی و به ڕێوه به ری كشتوكاڵی كه الریش ده ڵێن "بۆ وه رگرتنه وه ی

مافی خۆی ئه و هاواڵتییه ده توانێت له دادگا سكااڵ تۆماربكات".

)ف���ارس عه زیز( پی���اوه كه الرییه كه زه وی 10دۆن���م حكوم���ه ت ده ڵێ���ت الی "ده ڕۆم���ه داگیرك���ردوم له جیات���ی دام وده زگای���ه ك، ه���ه ر

قه ره بوكردنه وه ، پاڵم پێوه ده نێن".فارس كه پیاوێكی ده ستنه ڕۆیشتوه و خاوه نی ش���ه ش منداڵه ، باس له وه ش ده كات ئه و زه وییه ی له باوكی به میراتی ب���ۆی ماوه ته وه و "له س���اڵی 2006 ه وه زه وییه كه ی پاره ی موڵكدارێتی كردنی

داوه ته حكومه ت".ئه و قه ره بونه كردنه وه ی ده رب���اره ی هاواڵتییه سه رۆكی ش���اره وانی كه الر، عه تا حه مه س���اڵح ئه وه ده خاته رو كه هه ڵه یه ك هه یه ، له الیه ن به ڕێوه به رایه تی گشتی كش���توكاڵی گه رمیان "ئیتر ئه و هه ڵه یه مه قس���وده یان غه یر مه قسود به ئێمه وه په یوه ن���دی ئه وه ی���ان نییه

نییه ".سه رۆكی ش���اره وانی كه الر ئه وه شی رونكرده وه ، له ساڵی 2005 ته واوی ئه و زه وییان���ه ی كه پرۆژه ی كه الری نوێیه ، له سه ریان بووه ته موڵك. وتیشی "ئه و هاواڵتییه ی كه كرێی سااڵنه كه ی داوه ، ده توانێ���ت بچێته دادگا س���كااڵ تۆمار بكات، هه رچیش���ی ده كه وێته ئه ستۆی ش���اره وانی ، به بێ ئه وه ی بچێته دادگا

ئێمه بۆی جێبه جێ ده كه ین".فارس عه زیز به قوڵپی گریانه وه ، باسی له وه كرد، ئه و زه وی داگیركراوه "س���ه د ساڵه به ده س���ت باو باپیرانمه وه یه ، كه داگیریشیان كردوه یه ك دینار قه ره بویان نه كردومه ته وه ". داگیركردنی زه وی ئه و هاواڵتیی���ه ، له كاتێكدایه به وته ی خۆی سه ردانی ئیداره ی گه رمیان و شاره وانی و به اڵم كشتوكاڵ و كۆمپانیاكه ی كردوه ،

هیچیان بۆ نه كردوه .هه ڵكێش���انی ب���ه ده م ف���ارس هه ناس���ه یه كی قوڵه وه ، ئه و ده ستانه ی به رزك���رده وه كه ئاس���ن كۆكردنه وه و عه ره بانچێتی قڵیشاندبونی وتی "ئه وه ی دڵم پێخۆش���بو، كه ژیانم بگۆڕێت ئه و زه وییه بو، ئه وا ئه ویش���یان داگیركرد،

خوایه حه قم بسه نی ".به ڕێوه ب���ه ری له به رانبه ریش���دا كشتوكاڵی كه الر، غه ریب مه ولود ئاماژه به وه ده كات ئه و هاواڵتییه زه وییه كه ی كه الره وه شاره وانی سنوری ده كه وێته له گه ڕه ك���ی ك���ه الری ك���ۆن، ئه گ���ه ر گرێبه س���تی هه بێت ده توانێت له دادگا س���كااڵ تۆمار بكات "ئ���ه وكات له دادگا كه یسه كه ده كات، لێكۆڵینه وه ی خۆی رێره وی یاس���ایی خ���ۆی وه رده گرێت، كه س���یش ناتوان���ێ له بڕی���اری دادگا

البدات".

له‌كه‌الر‌حكومه‌ت‌زه‌وی‌‌هه‌ژارێك‌ده‌داته‌‌كۆمپانیایه‌ك

له هه رسێ شاره كه ی هه رێم 19585 ماتۆرسكیل هه یه فۆتۆ: ئارام که ریم

شوێنی به ندای دێگه ڵه فۆتۆ: شاهۆ ئه حمه د

فارس عه زیز

C M Y K

‌11ره‌نگاڵه‌ره‌نگاڵه(364( سێشه ممه 102013/2/12 (364( سێشه ممه 2013/2/12

هه مومان چاوه ڕێی تاكه جه ژنی كوردی ئه توانین نه ورۆز(كه )جه ژنی ده كه ین بلێین ل���ه م رۆژه دا زۆرترین هاواڵتیانی ك���ورد خۆیانی ب���ۆ ئام���اده ده كه ن، وه گرنگتری���ن له و خ���ۆ ئاماده كردنانه كردنی جلی كوردییه بۆ هه ردو ره گه ز

)نێر، مێ(.به اڵم ئه وه ی كه ئه مس���اڵ ده یبیستم هه م���و ده وروب���ه رم داواده كات درونی )كه وا(ی خانمانه له س���ه ر ش���ێوازی تورك���ی عوس���مانی, ئێم���ه خۆمان نزیكین له دابونه ریتی توركییه وه به اڵم )سوڵتانه هویام( له زنجیره دۆبالژكراوه توركیی���ه كان زۆر به به هێ���زه وه هاته نه ورۆزه وه ، هۆكه ش���ی ده گه ڕێته وه بۆ ئ���ه وه ی كه خه ڵك هه میش���ه به دوای تازه گه ری���دا ده گه ڕێت، وه ده ركه وتنی ئه و جۆره قوماش���انه و دورینیان وه ك كه واو س���ه ڵته ی كوردی خه ڵك زیاتر

په رۆش ده كات بۆ له به ركردنیان.جوانی ك���ه وای ك���وردی له وه دایه كه كوردی جلی ره س���نایه تی ش���ێوازی له ده س���ت نادات هه ربۆیه ئه گه ر حه زو ویستتان به دورین و له به ركردنی هه مان

جۆر ك���رد ئاس���انه ، ب���ه اڵم دڵنیابن له دروستكردنی باڵی پێشه وه بۆ ئه وه ی كه واكانتان شێوازێكی نوێ وه ریگرێت و له هه مان كاتدا ش���ێوازه كوردییه كه ی خ���ۆی پێوه بمێنی���ت، زۆر گرنگی بده به كراوه كانی خ���واره وه ی )فتح(ه كانی كه ده توانیت هی���چ كراوه یه كی ئه مالو ئه والی بۆ دانه نێیت و كراوه یه كی گه وره بخه یت���ه دواوه ی. وه به قه وس���ی یان بازنه یی تیژی سه ری كراوه كان )فتح( نه هێڵیت، كه زۆر جوان و تازه ده بێت، وه جلی ك���وردی ئێس���تا جێگایه كی تایبه تی هه یه ل���ه الی گه النی ئه وروپا كه زۆربه یان بۆ بۆن���ه تایبه تییه كانی ئه وه ش���ه هه ر ده یپۆش���ن، خۆی���ان وای ك���ردوه كه خانمانی كوردس���تان له پێش دو مانگ���ه وه خه ریكی دورین و هه ڵبژاردنی قوماش و ره نگ بن، ئه گه ر تائێس���تا نه تك���ردوه پێویس���ته په له بكه یت و دڵنیابه كه ره نگی ئه مس���اڵ هه ڵبژێریت كه ئاڵتونییه بۆیه هه میشه خانمان���ی كورد ج���وان و رێكن ره نگه ته نها پێویستیتان به كه مێك یارمه تی و

راوێژكاری هه بێت.

گاکاوڕ

كاره كانت له ئی���ش و هه ڵ���ه ت هه ندێ هه یه ، پێویس���تی به پێداچونه وه هه یه بۆ باش���تركردنی ، گۆڕانكاری به س���ه ر

ته ندروستیدا دێت.

ئه و پرۆژه نوێیه ی كه به ده س���ته وه یه ره نگ���ه له ماوه یه كی ك���ورت زۆرینه ی جێبه ج���ێ بكه یت، س���ود له و ئیش���ه نوێیانه ت ده بینیت و خۆشحاڵ ده بیت.

زۆر بی����ر له راب����ردو ده كه یته وه و هه میش����ه ره شبین ده بیت به و ئیش����انه ی له داهاتودا ده یانكه یت. پێویست به وه ناكات بیر له رابردو

بكه یته وه به ڵكو سودیان لێوه ربگره .

ته ندروس���تیتان هه ندێ���ك ناره حه تتان ده كات و چاودێریت پێویسته ، دور نییه دوابخات. كاره كانت له ئی���ش و هه ندێ

سێشه ممه رۆژی به ختتانه .

په یوه ندیی���ه س���ۆزدارێكانتان ئاڵ���ۆز ده بێت و ناخۆشی به خۆیه وه ده بینێت، ره نگ���ه ماوه یه ك بێتاق���ه ت بیت و كار

بكاته سه ر پرۆژه كانت.

زۆر ماندویت و كاره كانت زۆره ، گه ربێت و پش���ویه ك نه ده یت دور نیی���ه گرفتی ته ندروس���تیتان ب���ۆ دروس���ت بكات.

ئاگاداری خۆت به .

س���ه فه رێكی كتوپڕ ئه نج���ام ده ده یت. خه ڵكانی نوێ ده ناس���یت و په یوه ندی ت���ازه دروس���ت ده كه یت، ئ���اگاداری

ته ندروستیت به .

ئه م ماوه یه به خت���ت نابێت گه ربێت و هه ن���دێ ئیش ل���ه م ماوه ی���ه ئه نجام نه ده ی���ت ئ���ه وه باش���تره . ل���ه روی

ته ندروستییه وه كێشه ت نابێت.

پێویس���ته هه ندێ كار ك���ه په یوه ندی به ت���ۆوه نیی���ه خۆتی پێوه س���ه رقاڵ نه كه ی���ت. خێزانه ك���ه ت له هه مو كه س

زیاتر پێویستی به ئێوه یه له م كاته .

سه رقاڵی هه ندێ ئیش ده بیت و ماوه یه ك له هه ن���دێ په یوه ندی كۆمه اڵیه تی دور ده بێت دارایت ده سكه وتێكی ده بیت.

ئه م ماوه یه .

ئه م ماوه یه به خت ی���اوه رت ده بێت و هه م���و ش���تێك به دڵی ت���ۆ ده ڕوات. هه رچی زوتره كاره كانت ئه نجام بده و

ئاڵۆزێكان له كۆڵی خۆت بكه وه .

قرژاڵدوانه‌‌

پاره یه كی زۆر خه رج ده كه یت و كێشه ی دارایت بۆ دروس���ت ده بێت. ئاگاداری ئی���ش و كاره كانت به ره نگ���ه روبه روی

كێشه ی دارایی ببیته وه .

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

Fashionگۆشه یه كی تایبه ته به جل و به رگ

دیزاینه ر و راوێژكاری fashion "سه فین عارفی " ئاماده ی ده كات

سوڵتانه‌‌هویام..‌كه‌واو‌جه‌ژنی‌نه‌ورۆز

له‌فه‌یسبووکه‌وه‌

safeen.arif@yahoo.com Twitter @SafeenArif

ئا: ئاكۆ حه مه د رابی

به ده ر له كێشه ی سیاسی و باسكردنی بارودۆخی گرانی نێو بازاڕ، باس و

خواسی نه مانی شوێنی ناشتنی مردو له قه زای سۆران، یه كێكه له باسه

گه رمه كان كه وه كو هاواڵتیان ده ڵێن له ئێستادا "به حاڵ " جێگه یان ده ست

ده كه وێت بۆ ناشتنی مردوه كانیان.به ه����ۆی ئه وه ی نێو گۆڕس����تانه كان پڕبون له گۆڕو شوێنی به تاڵ به ده گمه ن نه بێت بۆ ناشتنی ئه و كه سانه ی كۆچی دوای����ی ده كه ن ش����وێن نه ماوه و ئه گه ر ت����ا ماوه ی ش����ه ش مانگ����ی داهاتوش ئ����ه و گرفته چاره س����ه ر نه كرێت، ئه وا گۆڕس����تانه كانی سۆران به یه كجاری پڕ ده بن و جێگایه ك نامێنێت بۆ ناش����تنی

مردو.

ناحیه ی له سنوری قه زای س����ۆران و دیان����ا نزیكه ی پێنج گۆڕس����تان هه ن، چواره كه ی له س����ۆرانه و یه كێكیان كه هاواڵتیانی ب����ه اڵم له دیانایه ، دیكه ش قه زاك����ه داوا ده ك����ه ن به زوترین كات شوێنی نوێ بۆ ناش����تنی مردو دابین

بكرێت.وتاربێژی مزگه وتی ئیمامی ش����افعی له قه زای سۆران، مه ال ته حسین شێخانی له لێدوانێكدا بۆ ئاوێن����ه رایگه یاند كه به ش����ێك له و حورمه ت و رێ����زه ی هه ر خه اڵتكراوه به مرۆڤ ژیان له سه ره تای رێزگرتنێتی ته نانه ت له دوای مردنیشی كه دیارترینیان پاراستنی الشه كه یه تی له گۆڕێكی شیاودا، ئه مه شیان ئه و مافه پێویس����ته یه كه هه مو ئایین و یاساكان

داكۆكی لێده كه ن. ناوبراو ئاماژه ی به وه دا كه هۆی نه بونی

پالنێكی تۆكمه و ستراتیجییه وه له الیه ن حكومه ت بۆ رێكخستنی گۆڕستانه كان و ش����ێوازی ناش����تنی مردوان و هه روه ها ش����ێواندنی ماسته رپالنی شارو به هه ند وه رنه گرتنی ش����وێنی گشتی و پێویست له داهاتو بۆ زیندوو مردوانیش، هۆكاری

سه ره كین بۆ دروستبونی ئه م كێشه یه ی سۆران و وتی "به داخه وه ده یڵێم كه الی ئێمه مافی زیندوان پێشێل ده كرێت جا

چجای مردوان!".موته له ی����ب به ختی����ار هه روه ه����ا برادۆس����تی كه هاواڵتییه كی دانیشتوی

ق����ه زای س����ۆرانه و هه فته ی����ه ك ب����ه ر له ئێس����تا یه كێك له خزمه كانیان گیانی رۆیشتونه ته كاتێكیش له ده س����تداوه و گۆڕستان بۆ لێدانی گۆڕ بۆ مردوه كه یان، گۆڕس����تانه كه پ����ڕ بوه له گ����ۆڕ، بۆیه ئه وانیش به "حاڵ" تاكو جێگه یه كیان

له نێو گۆڕستان دۆزیوه ته وه بۆ ناشتنی مردوه كه یان، برادۆستی داوای له الیه نه په یوه ندیداره كان����ی حكومه ت كرد كه به زوتری����ن كات چاره س����ه رێك بۆ ئه و

گرفته بدۆزنه وه .كه ی����وان ق����ادر هاواڵتییه كی دیكه ی

سۆران و به داخه له وه ی كه له و شاره دا شوێنێك نه مێنێت بیكه ن به گۆڕستان و رونیك����رده وه كه ئه گ����ه ر پالنی جدی هه بوایه چۆن ش����ار كێش����ه ی ناشتنی مردوی ده ب����و، بۆیه ئه مه ده ریده خات

كه ئه م شاره له "بێ پالنیدایه ". له پ����اڵ ش����اره وانیش به رپرس����انی ب����ه وه دا دان هاواڵتییان����دا قس����ه ی ده نێن ك����ه قه زاكه روب����ه ڕوی نه مانی ش����وێنی ناش����تنی مردو بۆته وه ، له و باره یه وه س����ه رۆكی شاره وانی سۆران، )حه كیم تێلی ( له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه رایگه یان����د كه س����ۆران ئ����ه و گرفته ی هه ی����ه . ب����ه اڵم به ڕاش����كاوی ئاماژه ی به وه كرد كه له نێو سنوری شاره وانی و ماس����ته رپالنی س����ۆراندا، ش����وێنێكی گونج����اوو ش����یاو نه ماوه ب����ۆ ئه وه ی بیكه ن به گۆڕس����تان، بۆیه ئێستا ئه و شوێنه ش����ی دیاریده كرێت بۆ گۆڕستان ده بێت له ده ره وه ی سنوری شاره وانی و ماس����ته رپالنی سۆران بێت كه ئه مه ش قه ره بوكردنه وه یان گرفت����ی دیس����ان بۆ دروس����ت ده كات، چونك����ه ئه وان ده سه اڵتی قه ره بوكردنه وه یان ته نها بۆ ئه و ش����وێنانه هه یه ك����ه ده كه ونه نێو سنوری ش����اره وانی و ماس����ته ر پالنی

سۆران. سه رۆكی ش����اره وانی جه ختیكرده وه سۆران، ش����اره وانی له ئه نجومه نی كه لیژنه یه كیان پێكهێناوه بۆ چاره سه ری ده ستنیش����انكردنی گرفت����ه و ئ����ه م شوێنێك بۆ گۆڕستان و پێش ئێستاش وه زاره تی ئاراس����ته ی داواكارییه كیان ش����اره وانی كرد تاكو بتوانن قه ره بوی هه ر هاواڵتییه ك بكه نه وه كه زه وییه كه ی موڵكی خۆی بێت و بكرێته گۆڕس����تان

له ده ره وه ی شاره وانی .

خێرخوازی ، پڕۆژه ی یه كه مین وه ك شاجوانی كوردستان )شێنێ عه زیز ئاك���ۆ( ئوتومبیلێ���ك پێشكه ش���ی )س���ه نته ری پ���ه روه رده ی تایبه ت( له قه زای هه ڵه بجه ی شه هید ده كات.

شێنێ عه زیز له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه رایگه یان���د كه ئه مڕۆ )سێش���ه ممه ( له سه ردانێكیدا بۆ قه زای هه ڵه بجه ی ج���ۆری ئوتومبیلێك���ی ش���ه هید پێشكه ش���ی بچوك( )كۆس���ته ری سه نته ری په روه رده ی تایبه ت ده كات ك���ه مندااڵنی خاوه نی پێداویس���تی تایب���ه ت تێیدا پ���ه روه رده ده كرێن و ئه وه ش هه یه ، هاتوچۆی���ان گرفتی دوای ئه وه دێت كه پێشتر سه ردانی ئه و قه زایه ی كردوه و بۆی ده ركه وتوه كه ئه و سه نته ره گرفتی ئوتومبێلیان

هه بوه .ناوب���راو ئاماژه ی ب���ه وه دا كه له و له به رپرسانی هه ریه ك س���ه ردانه یدا ئاماده وه به رهێنانیش گه شتوگوزار و ده ب���ن و پڕۆژه كانی خۆی���ان بۆ ئه و

قه زایه ده خه نه ڕو.ئاشكرایكرد كوردستان شاجوانی ك���ه پڕۆژه ی دیكه ی بۆ ش���اره كانی تریش له به رده ستدایه ، به اڵم له كاتی

خۆیدا رایانده گه یه نێت.

سۆران‌جێی‌‌مردوی‌‌تێدا‌نه‌ما

ئا: سۆران كامه ران

كه سه ره تا روده كه یته نێو شه قامی كۆماریی، قه ره باڵغییه كی زۆر ده بینی

به و پێیه ی به شه قامی پزیشكان ناسراوه و زیاتر له هه زار پزیشك

له خۆده گرێت.

شه قامی كۆماریی له شاری كه ركوك ش���ه قامێكی دورودرێ���ژه و مێژوه كه ی ب���ۆ زیاتر له هه ش���تا س���اڵ له مه وبه ر ده گه ڕێته وه و به وته ی ئه و كه س���انه ی لێی نیش���ته جێن، له س���ه ره تادا زیاتر

مه س���یحییه كان له و ش���وێنه دا كاری پزیشكییان كردوه .

په یامنێره ك���ه ی ئاوێنه ب���ۆ زانینی مێژوی دروستبونی ئه و بازاڕه پرسیاری زیاتری كرد و چه ن���د بۆچونێكی دیكه جه ختی���ان له وه كرده وه كه ش���ێوازی پزیش���كه كان ژوری دروس���تكردنی عوس���مانییه كان س���ه رده می ب���ۆ

ده گه ڕێته وه . عه بدولحسێن عه بدولمه جید سه رۆكی س���ه ندیكای پزیش���كانی عێ���راق كه یه كێكه له پزیش���كه نیشته جێبوه كانی ئه و ش���ه قامه له لێدوانێك���دا بۆ ئاوێنه

رایگه یاند كۆنترین پزیشك له و شه قامه )د. مه لی���ك و د.ڕه زا( ب���ون، ب���ه اڵم ناوبراو ئاش���كرای كرد كه له ئێستادا و به هۆی كۆنبونی شوێنه كه وه ، پێویستی به نوێكردنه وه هه یه ، چونكه شوێنێكی

زۆر گونجاو نییه .

ناوبراو ئاماژه ی به وه دا كه هه رچه نده چه ند باڵه خانه یه كی نوێ دروستكراوه و چه ند پزیشكێكی تێدا نیشته جێكراون، پزیش���كه كانی زۆربه ی جێگه ی به اڵم تێدا نابێته وه و له و كاته شدا نه خۆش

بێزار ده بێت.

ئا: ئاوێنه

"جوانترین گوڵم ئاماده كردوه بۆ ئه وه ی پێشكه شی خۆشه ویسته كه می

بكه م" ئه وه قسه ی ژیار عه لی گه نجێكی ته مه ن بیست ساڵه . ئه و،

كه له قۆناغی دوه می په یمانگه یه به خۆشحاڵییه كی زۆره وه خۆی بۆ رۆژی جیهانی خۆشه ویستی

ئاماده كردوه ، چونكه پێیوایه تاكه رۆژه عاشقان بتوانن راستگۆیی

خۆیان به رامبه ر خۆشه ویسته كانیان دوپاتبكه نه وه .

ئه و گه نجه ئه سمه ره بااڵبه رزه ئێستا له یه كه مین قۆناغی خۆشه ویس���تیدایه ، بۆیه ماوه ی زیاتر له هه فته یه كه گوڵێكی س���وری بۆ خۆشه ویس���ته كه ی ئاماده ك���ردوه هه تا له و رۆژه دا پێشكه ش���ی بكات "هه س���ت به ئاس���وده ییه كی زۆر ده كه م كه له و رۆژه دا بتوانم ئه و گوڵه

پێشكه شی خۆشه ویسته كه م بكه م".عاش���قانی رۆژی دیك���ه رۆژی دو جیهانه ك���ه له سه رتاس���ه ری جیهاندا یادی ئه و رۆژه ده كرێته وه و عاش���قان دیاری تایبه ت كه زۆرتریشیان "گوڵێكی خۆشه ویسته كانیان پێشكه شی سور"ه س���ااڵنه له كوردس���تانیش ده ك���ه ن، به چه ندین ش���ێوازی جیاواز یادی ئه و رۆژه ده كرێته وه و وا بڕیاریشه ئه مساڵ له ش���اره كانی كوردستان و به تایبه تیش له زانكۆ و په یمانگه كانی س���لێمانی ئه و

یاده بكرێته وه .زۆرب���ه ی ئه و كه س���انه ی خۆیان به

"عاش���ق" داده نێن له خۆئاماده كردندان ب���ۆ یادكردن���ه وه ی ئ���ه و رۆژه ك���ه گوڵ���ی له پێشكه ش���كردنی جگ���ه به خۆشه ویس���ته كانیان، س���ور س���ور ره ن���ی له جلوبه رگه كانیش���دا ئ���ه وه ش وه ك ده ربڕینی به دیده كرێت

نیشانه ی عاشقبونیان له و رۆژه دا.هاوده م ئ���ازاد گه نجێكی دیكه ی بااڵ مامناوه ن���دی گه ن���م ره نگ���ه و ته مه نی بیس���ت و دو س���اڵه و خوێندكاری دوا قۆناغی زانكۆیه ، هه رچه نده پێشتریش په یوه ندی خۆشه ویس���تی له گه ڵ چه ند كچێك���دا هه بوه ، به اڵم ئێس���تا له گه ڵ به نیازه "عاش���قن" و دیك���ه دا كچێكی ئه مس���اڵ "جوانترین گوڵ "ی پێشكه ش ب���كات، چونك���ه وه ك خ���ۆی ده ڵێت "هه س���ت ده كه م به و گوڵ���ه وه فایه كی گه وره له نێوانمان���دا زیندو ده بێته وه "، بۆیه هه ردوكم���ان خۆمان ئاماده كردوه ئارامدا له كه ش���وهه وایه كی بۆئ���ه وه ی

یادی ئه و رۆژه بكه ینه وه .به هه مانش���ێوه ی ئه و كوڕانه ، شیالن ره حیمی ته مه ن بیس���ت و سێ ساڵ كه هاوسه رییه وه ژیانی چوه ته س���اڵێكه له گه ڵ هاوسه ره كه ی بڕیاریانداوه یادی هه ریه كه ش���یان بكه نه وه و رۆژه ئ���ه و وه ك "موفاجه ئه ی���ه ك" دیارییه كی���ان بۆ یه كتری ئاماده ك���ردوه ، بێ ئه وه ی كه سیان به دیارییه كانی یه كتری بزانن.

ئه و ژنه س���پی پێس���ته كه ئێس���تا فه رمانبه ره به نیازه ئ���ه و رۆژه له گه ڵ هاوس���ه ره كه یدا و دور له هه ر كێش���ه و گرفتێكی ژیان ئه و یاده به سه ر ببه ن و داوا له س���ه رجه م عاش���قان و خێزان���ه

گه نجه كانی���ش ده كات ك���ه له و رۆژه دا خه م و خه فه ت وه الوه بنێن و یادی ۆژی

جیهانی خۆشه ویستی بكه نه وه .به اڵم به ش���ێكی دیك���ه ی گه نجانیش باوه ڕی زۆریان به و رۆژه نییه ، چونكه پێیانوایه ته نها دوباره بونه وه ی یادێكه و هیچ���ی دیك���ه ، بۆیه ئام���اده ش نین

به شداری یادكردنه وه كه بكه ن.مه ری���وان محه م���ه د كاس���بكارێكی ته مه ن بیس���ت و پێنج س���اڵه و پێیوایه یادكردنه وه ی رۆژی خۆشه ویستی جگه له دوباره بونه وه ، هیچ مانایه كی ئه وتۆی نیی���ه ، چونكه به الیه وه س���ه یره له ناو س���ه مه ره كانی " "س���ه یر و روداوه كانی كوردس���تان بتوانرێت ی���ادی ئه و رۆژه بكرێته وه "له كوردس���تان هه مو رۆژێك باس���ی سیاس���ه ته ، ئیتر من تێناگه م ئ���ه و گه نجانه به چ عه ش���قێكه وه یادی رۆژی عاش���قان ده كه نه وه ، زۆر دڵمان

خۆشه ؟".فرۆش���یارانی گوڵ له شاری سلێمانی ئاش���كرای ده كه ن كه هه روه كو سااڵنی پێشتر پێشبینی ده كه ن كه ئه مساڵیش ژماره یه كی زۆر له گه نجان گوڵ بكڕن بۆ

رۆژی جیهانی خۆشه ویستی .ك���ه خاوه نی ئه بوبه ك���ر مس���ته فا پێش���انگایه كی گوڵه له شاری سلێمانی رایگه یان���د كه ل���ه م هه فته یه وه چه ند گه نجێ���ك رویان تێكردون ب���ۆ كڕینی گوڵی سور كه نرخه كه ی به پێی جۆری گوڵه ك���ه ده گۆڕێت، پێشنبیش���ی كرد كه له م���ڕۆوه كڕینی گ���وڵ زیاد بكات ب���ه و پێیه ی ته نه���ا دو رۆژی ماوه بۆ

یاده كه .

‌2\14ته‌نها‌رۆژی‌‌عاشقان

شاجوانئوتومبیلێك‌پێشكه‌شی‌‌هه‌ڵه‌بجه‌‌ده‌كات

شه‌قامی‌‌پزیشکان‌كۆنترین‌شه‌قامی‌‌كه‌ركوك

زۆربه ی "عاشقان" له خۆئاماده كردندان بۆ پێشكه شكردنی گوڵی سور به خۆشه ویسته كانیان فۆتۆ: ئارام که ریم

تابلۆی پزیشکانی شه قامه که فۆتۆ: سۆران

شێنێ عه زیزفۆتۆ: سه فین ئیسماعیل

له ئینته رنێته وه قه زای سۆران

C M Y K

‌11ره‌نگاڵه‌ره‌نگاڵه(364( سێشه ممه 102013/2/12 (364( سێشه ممه 2013/2/12

هه مومان چاوه ڕێی تاكه جه ژنی كوردی ئه توانین نه ورۆز(كه )جه ژنی ده كه ین بلێین ل���ه م رۆژه دا زۆرترین هاواڵتیانی ك���ورد خۆیانی ب���ۆ ئام���اده ده كه ن، وه گرنگتری���ن له و خ���ۆ ئاماده كردنانه كردنی جلی كوردییه بۆ هه ردو ره گه ز

)نێر، مێ(.به اڵم ئه وه ی كه ئه مس���اڵ ده یبیستم هه م���و ده وروب���ه رم داواده كات درونی )كه وا(ی خانمانه له س���ه ر ش���ێوازی تورك���ی عوس���مانی, ئێم���ه خۆمان نزیكین له دابونه ریتی توركییه وه به اڵم )سوڵتانه هویام( له زنجیره دۆبالژكراوه توركیی���ه كان زۆر به به هێ���زه وه هاته نه ورۆزه وه ، هۆكه ش���ی ده گه ڕێته وه بۆ ئ���ه وه ی كه خه ڵك هه میش���ه به دوای تازه گه ری���دا ده گه ڕێت، وه ده ركه وتنی ئه و جۆره قوماش���انه و دورینیان وه ك كه واو س���ه ڵته ی كوردی خه ڵك زیاتر

په رۆش ده كات بۆ له به ركردنیان.جوانی ك���ه وای ك���وردی له وه دایه كه كوردی جلی ره س���نایه تی ش���ێوازی له ده س���ت نادات هه ربۆیه ئه گه ر حه زو ویستتان به دورین و له به ركردنی هه مان

جۆر ك���رد ئاس���انه ، ب���ه اڵم دڵنیابن له دروستكردنی باڵی پێشه وه بۆ ئه وه ی كه واكانتان شێوازێكی نوێ وه ریگرێت و له هه مان كاتدا ش���ێوازه كوردییه كه ی خ���ۆی پێوه بمێنی���ت، زۆر گرنگی بده به كراوه كانی خ���واره وه ی )فتح(ه كانی كه ده توانیت هی���چ كراوه یه كی ئه مالو ئه والی بۆ دانه نێیت و كراوه یه كی گه وره بخه یت���ه دواوه ی. وه به قه وس���ی یان بازنه یی تیژی سه ری كراوه كان )فتح( نه هێڵیت، كه زۆر جوان و تازه ده بێت، وه جلی ك���وردی ئێس���تا جێگایه كی تایبه تی هه یه ل���ه الی گه النی ئه وروپا كه زۆربه یان بۆ بۆن���ه تایبه تییه كانی ئه وه ش���ه هه ر ده یپۆش���ن، خۆی���ان وای ك���ردوه كه خانمانی كوردس���تان له پێش دو مانگ���ه وه خه ریكی دورین و هه ڵبژاردنی قوماش و ره نگ بن، ئه گه ر تائێس���تا نه تك���ردوه پێویس���ته په له بكه یت و دڵنیابه كه ره نگی ئه مس���اڵ هه ڵبژێریت كه ئاڵتونییه بۆیه هه میشه خانمان���ی كورد ج���وان و رێكن ره نگه ته نها پێویستیتان به كه مێك یارمه تی و

راوێژكاری هه بێت.

گاکاوڕ

كاره كانت له ئی���ش و هه ڵ���ه ت هه ندێ هه یه ، پێویس���تی به پێداچونه وه هه یه بۆ باش���تركردنی ، گۆڕانكاری به س���ه ر

ته ندروستیدا دێت.

ئه و پرۆژه نوێیه ی كه به ده س���ته وه یه ره نگ���ه له ماوه یه كی ك���ورت زۆرینه ی جێبه ج���ێ بكه یت، س���ود له و ئیش���ه نوێیانه ت ده بینیت و خۆشحاڵ ده بیت.

زۆر بی����ر له راب����ردو ده كه یته وه و هه میش����ه ره شبین ده بیت به و ئیش����انه ی له داهاتودا ده یانكه یت. پێویست به وه ناكات بیر له رابردو

بكه یته وه به ڵكو سودیان لێوه ربگره .

ته ندروس���تیتان هه ندێ���ك ناره حه تتان ده كات و چاودێریت پێویسته ، دور نییه دوابخات. كاره كانت له ئی���ش و هه ندێ

سێشه ممه رۆژی به ختتانه .

په یوه ندیی���ه س���ۆزدارێكانتان ئاڵ���ۆز ده بێت و ناخۆشی به خۆیه وه ده بینێت، ره نگ���ه ماوه یه ك بێتاق���ه ت بیت و كار

بكاته سه ر پرۆژه كانت.

زۆر ماندویت و كاره كانت زۆره ، گه ربێت و پش���ویه ك نه ده یت دور نیی���ه گرفتی ته ندروس���تیتان ب���ۆ دروس���ت بكات.

ئاگاداری خۆت به .

س���ه فه رێكی كتوپڕ ئه نج���ام ده ده یت. خه ڵكانی نوێ ده ناس���یت و په یوه ندی ت���ازه دروس���ت ده كه یت، ئ���اگاداری

ته ندروستیت به .

ئه م ماوه یه به خت���ت نابێت گه ربێت و هه ن���دێ ئیش ل���ه م ماوه ی���ه ئه نجام نه ده ی���ت ئ���ه وه باش���تره . ل���ه روی

ته ندروستییه وه كێشه ت نابێت.

پێویس���ته هه ندێ كار ك���ه په یوه ندی به ت���ۆوه نیی���ه خۆتی پێوه س���ه رقاڵ نه كه ی���ت. خێزانه ك���ه ت له هه مو كه س

زیاتر پێویستی به ئێوه یه له م كاته .

سه رقاڵی هه ندێ ئیش ده بیت و ماوه یه ك له هه ن���دێ په یوه ندی كۆمه اڵیه تی دور ده بێت دارایت ده سكه وتێكی ده بیت.

ئه م ماوه یه .

ئه م ماوه یه به خت ی���اوه رت ده بێت و هه م���و ش���تێك به دڵی ت���ۆ ده ڕوات. هه رچی زوتره كاره كانت ئه نجام بده و

ئاڵۆزێكان له كۆڵی خۆت بكه وه .

قرژاڵدوانه‌‌

پاره یه كی زۆر خه رج ده كه یت و كێشه ی دارایت بۆ دروس���ت ده بێت. ئاگاداری ئی���ش و كاره كانت به ره نگ���ه روبه روی

كێشه ی دارایی ببیته وه .

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

Fashionگۆشه یه كی تایبه ته به جل و به رگ

دیزاینه ر و راوێژكاری fashion "سه فین عارفی " ئاماده ی ده كات

سوڵتانه‌‌هویام..‌كه‌واو‌جه‌ژنی‌نه‌ورۆز

له‌فه‌یسبووکه‌وه‌

safeen.arif@yahoo.com Twitter @SafeenArif

ئا: ئاكۆ حه مه د رابی

به ده ر له كێشه ی سیاسی و باسكردنی بارودۆخی گرانی نێو بازاڕ، باس و

خواسی نه مانی شوێنی ناشتنی مردو له قه زای سۆران، یه كێكه له باسه

گه رمه كان كه وه كو هاواڵتیان ده ڵێن له ئێستادا "به حاڵ " جێگه یان ده ست

ده كه وێت بۆ ناشتنی مردوه كانیان.به ه����ۆی ئه وه ی نێو گۆڕس����تانه كان پڕبون له گۆڕو شوێنی به تاڵ به ده گمه ن نه بێت بۆ ناشتنی ئه و كه سانه ی كۆچی دوای����ی ده كه ن ش����وێن نه ماوه و ئه گه ر ت����ا ماوه ی ش����ه ش مانگ����ی داهاتوش ئ����ه و گرفته چاره س����ه ر نه كرێت، ئه وا گۆڕس����تانه كانی سۆران به یه كجاری پڕ ده بن و جێگایه ك نامێنێت بۆ ناش����تنی

مردو.

ناحیه ی له سنوری قه زای س����ۆران و دیان����ا نزیكه ی پێنج گۆڕس����تان هه ن، چواره كه ی له س����ۆرانه و یه كێكیان كه هاواڵتیانی ب����ه اڵم له دیانایه ، دیكه ش قه زاك����ه داوا ده ك����ه ن به زوترین كات شوێنی نوێ بۆ ناش����تنی مردو دابین

بكرێت.وتاربێژی مزگه وتی ئیمامی ش����افعی له قه زای سۆران، مه ال ته حسین شێخانی له لێدوانێكدا بۆ ئاوێن����ه رایگه یاند كه به ش����ێك له و حورمه ت و رێ����زه ی هه ر خه اڵتكراوه به مرۆڤ ژیان له سه ره تای رێزگرتنێتی ته نانه ت له دوای مردنیشی كه دیارترینیان پاراستنی الشه كه یه تی له گۆڕێكی شیاودا، ئه مه شیان ئه و مافه پێویس����ته یه كه هه مو ئایین و یاساكان

داكۆكی لێده كه ن. ناوبراو ئاماژه ی به وه دا كه هۆی نه بونی

پالنێكی تۆكمه و ستراتیجییه وه له الیه ن حكومه ت بۆ رێكخستنی گۆڕستانه كان و ش����ێوازی ناش����تنی مردوان و هه روه ها ش����ێواندنی ماسته رپالنی شارو به هه ند وه رنه گرتنی ش����وێنی گشتی و پێویست له داهاتو بۆ زیندوو مردوانیش، هۆكاری

سه ره كین بۆ دروستبونی ئه م كێشه یه ی سۆران و وتی "به داخه وه ده یڵێم كه الی ئێمه مافی زیندوان پێشێل ده كرێت جا

چجای مردوان!".موته له ی����ب به ختی����ار هه روه ه����ا برادۆس����تی كه هاواڵتییه كی دانیشتوی

ق����ه زای س����ۆرانه و هه فته ی����ه ك ب����ه ر له ئێس����تا یه كێك له خزمه كانیان گیانی رۆیشتونه ته كاتێكیش له ده س����تداوه و گۆڕستان بۆ لێدانی گۆڕ بۆ مردوه كه یان، گۆڕس����تانه كه پ����ڕ بوه له گ����ۆڕ، بۆیه ئه وانیش به "حاڵ" تاكو جێگه یه كیان

له نێو گۆڕستان دۆزیوه ته وه بۆ ناشتنی مردوه كه یان، برادۆستی داوای له الیه نه په یوه ندیداره كان����ی حكومه ت كرد كه به زوتری����ن كات چاره س����ه رێك بۆ ئه و

گرفته بدۆزنه وه .كه ی����وان ق����ادر هاواڵتییه كی دیكه ی

سۆران و به داخه له وه ی كه له و شاره دا شوێنێك نه مێنێت بیكه ن به گۆڕستان و رونیك����رده وه كه ئه گ����ه ر پالنی جدی هه بوایه چۆن ش����ار كێش����ه ی ناشتنی مردوی ده ب����و، بۆیه ئه مه ده ریده خات

كه ئه م شاره له "بێ پالنیدایه ". له پ����اڵ ش����اره وانیش به رپرس����انی ب����ه وه دا دان هاواڵتییان����دا قس����ه ی ده نێن ك����ه قه زاكه روب����ه ڕوی نه مانی ش����وێنی ناش����تنی مردو بۆته وه ، له و باره یه وه س����ه رۆكی شاره وانی سۆران، )حه كیم تێلی ( له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه رایگه یان����د كه س����ۆران ئ����ه و گرفته ی هه ی����ه . ب����ه اڵم به ڕاش����كاوی ئاماژه ی به وه كرد كه له نێو سنوری شاره وانی و ماس����ته رپالنی س����ۆراندا، ش����وێنێكی گونج����اوو ش����یاو نه ماوه ب����ۆ ئه وه ی بیكه ن به گۆڕس����تان، بۆیه ئێستا ئه و شوێنه ش����ی دیاریده كرێت بۆ گۆڕستان ده بێت له ده ره وه ی سنوری شاره وانی و ماس����ته رپالنی سۆران بێت كه ئه مه ش قه ره بوكردنه وه یان گرفت����ی دیس����ان بۆ دروس����ت ده كات، چونك����ه ئه وان ده سه اڵتی قه ره بوكردنه وه یان ته نها بۆ ئه و ش����وێنانه هه یه ك����ه ده كه ونه نێو سنوری ش����اره وانی و ماس����ته ر پالنی

سۆران. سه رۆكی ش����اره وانی جه ختیكرده وه سۆران، ش����اره وانی له ئه نجومه نی كه لیژنه یه كیان پێكهێناوه بۆ چاره سه ری ده ستنیش����انكردنی گرفت����ه و ئ����ه م شوێنێك بۆ گۆڕستان و پێش ئێستاش وه زاره تی ئاراس����ته ی داواكارییه كیان ش����اره وانی كرد تاكو بتوانن قه ره بوی هه ر هاواڵتییه ك بكه نه وه كه زه وییه كه ی موڵكی خۆی بێت و بكرێته گۆڕس����تان

له ده ره وه ی شاره وانی .

خێرخوازی ، پڕۆژه ی یه كه مین وه ك شاجوانی كوردستان )شێنێ عه زیز ئاك���ۆ( ئوتومبیلێ���ك پێشكه ش���ی )س���ه نته ری پ���ه روه رده ی تایبه ت( له قه زای هه ڵه بجه ی شه هید ده كات.

شێنێ عه زیز له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه رایگه یان���د كه ئه مڕۆ )سێش���ه ممه ( له سه ردانێكیدا بۆ قه زای هه ڵه بجه ی ج���ۆری ئوتومبیلێك���ی ش���ه هید پێشكه ش���ی بچوك( )كۆس���ته ری سه نته ری په روه رده ی تایبه ت ده كات ك���ه مندااڵنی خاوه نی پێداویس���تی تایب���ه ت تێیدا پ���ه روه رده ده كرێن و ئه وه ش هه یه ، هاتوچۆی���ان گرفتی دوای ئه وه دێت كه پێشتر سه ردانی ئه و قه زایه ی كردوه و بۆی ده ركه وتوه كه ئه و سه نته ره گرفتی ئوتومبێلیان

هه بوه .ناوب���راو ئاماژه ی ب���ه وه دا كه له و له به رپرسانی هه ریه ك س���ه ردانه یدا ئاماده وه به رهێنانیش گه شتوگوزار و ده ب���ن و پڕۆژه كانی خۆی���ان بۆ ئه و

قه زایه ده خه نه ڕو.ئاشكرایكرد كوردستان شاجوانی ك���ه پڕۆژه ی دیكه ی بۆ ش���اره كانی تریش له به رده ستدایه ، به اڵم له كاتی

خۆیدا رایانده گه یه نێت.

سۆران‌جێی‌‌مردوی‌‌تێدا‌نه‌ما

ئا: سۆران كامه ران

كه سه ره تا روده كه یته نێو شه قامی كۆماریی، قه ره باڵغییه كی زۆر ده بینی

به و پێیه ی به شه قامی پزیشكان ناسراوه و زیاتر له هه زار پزیشك

له خۆده گرێت.

شه قامی كۆماریی له شاری كه ركوك ش���ه قامێكی دورودرێ���ژه و مێژوه كه ی ب���ۆ زیاتر له هه ش���تا س���اڵ له مه وبه ر ده گه ڕێته وه و به وته ی ئه و كه س���انه ی لێی نیش���ته جێن، له س���ه ره تادا زیاتر

مه س���یحییه كان له و ش���وێنه دا كاری پزیشكییان كردوه .

په یامنێره ك���ه ی ئاوێنه ب���ۆ زانینی مێژوی دروستبونی ئه و بازاڕه پرسیاری زیاتری كرد و چه ن���د بۆچونێكی دیكه جه ختی���ان له وه كرده وه كه ش���ێوازی پزیش���كه كان ژوری دروس���تكردنی عوس���مانییه كان س���ه رده می ب���ۆ

ده گه ڕێته وه . عه بدولحسێن عه بدولمه جید سه رۆكی س���ه ندیكای پزیش���كانی عێ���راق كه یه كێكه له پزیش���كه نیشته جێبوه كانی ئه و ش���ه قامه له لێدوانێك���دا بۆ ئاوێنه

رایگه یاند كۆنترین پزیشك له و شه قامه )د. مه لی���ك و د.ڕه زا( ب���ون، ب���ه اڵم ناوبراو ئاش���كرای كرد كه له ئێستادا و به هۆی كۆنبونی شوێنه كه وه ، پێویستی به نوێكردنه وه هه یه ، چونكه شوێنێكی

زۆر گونجاو نییه .

ناوبراو ئاماژه ی به وه دا كه هه رچه نده چه ند باڵه خانه یه كی نوێ دروستكراوه و چه ند پزیشكێكی تێدا نیشته جێكراون، پزیش���كه كانی زۆربه ی جێگه ی به اڵم تێدا نابێته وه و له و كاته شدا نه خۆش

بێزار ده بێت.

ئا: ئاوێنه

"جوانترین گوڵم ئاماده كردوه بۆ ئه وه ی پێشكه شی خۆشه ویسته كه می

بكه م" ئه وه قسه ی ژیار عه لی گه نجێكی ته مه ن بیست ساڵه . ئه و،

كه له قۆناغی دوه می په یمانگه یه به خۆشحاڵییه كی زۆره وه خۆی بۆ رۆژی جیهانی خۆشه ویستی

ئاماده كردوه ، چونكه پێیوایه تاكه رۆژه عاشقان بتوانن راستگۆیی

خۆیان به رامبه ر خۆشه ویسته كانیان دوپاتبكه نه وه .

ئه و گه نجه ئه سمه ره بااڵبه رزه ئێستا له یه كه مین قۆناغی خۆشه ویس���تیدایه ، بۆیه ماوه ی زیاتر له هه فته یه كه گوڵێكی س���وری بۆ خۆشه ویس���ته كه ی ئاماده ك���ردوه هه تا له و رۆژه دا پێشكه ش���ی بكات "هه س���ت به ئاس���وده ییه كی زۆر ده كه م كه له و رۆژه دا بتوانم ئه و گوڵه

پێشكه شی خۆشه ویسته كه م بكه م".عاش���قانی رۆژی دیك���ه رۆژی دو جیهانه ك���ه له سه رتاس���ه ری جیهاندا یادی ئه و رۆژه ده كرێته وه و عاش���قان دیاری تایبه ت كه زۆرتریشیان "گوڵێكی خۆشه ویسته كانیان پێشكه شی سور"ه س���ااڵنه له كوردس���تانیش ده ك���ه ن، به چه ندین ش���ێوازی جیاواز یادی ئه و رۆژه ده كرێته وه و وا بڕیاریشه ئه مساڵ له ش���اره كانی كوردستان و به تایبه تیش له زانكۆ و په یمانگه كانی س���لێمانی ئه و

یاده بكرێته وه .زۆرب���ه ی ئه و كه س���انه ی خۆیان به

"عاش���ق" داده نێن له خۆئاماده كردندان ب���ۆ یادكردن���ه وه ی ئ���ه و رۆژه ك���ه گوڵ���ی له پێشكه ش���كردنی جگ���ه به خۆشه ویس���ته كانیان، س���ور س���ور ره ن���ی له جلوبه رگه كانیش���دا ئ���ه وه ش وه ك ده ربڕینی به دیده كرێت

نیشانه ی عاشقبونیان له و رۆژه دا.هاوده م ئ���ازاد گه نجێكی دیكه ی بااڵ مامناوه ن���دی گه ن���م ره نگ���ه و ته مه نی بیس���ت و دو س���اڵه و خوێندكاری دوا قۆناغی زانكۆیه ، هه رچه نده پێشتریش په یوه ندی خۆشه ویس���تی له گه ڵ چه ند كچێك���دا هه بوه ، به اڵم ئێس���تا له گه ڵ به نیازه "عاش���قن" و دیك���ه دا كچێكی ئه مس���اڵ "جوانترین گوڵ "ی پێشكه ش ب���كات، چونك���ه وه ك خ���ۆی ده ڵێت "هه س���ت ده كه م به و گوڵ���ه وه فایه كی گه وره له نێوانمان���دا زیندو ده بێته وه "، بۆیه هه ردوكم���ان خۆمان ئاماده كردوه ئارامدا له كه ش���وهه وایه كی بۆئ���ه وه ی

یادی ئه و رۆژه بكه ینه وه .به هه مانش���ێوه ی ئه و كوڕانه ، شیالن ره حیمی ته مه ن بیس���ت و سێ ساڵ كه هاوسه رییه وه ژیانی چوه ته س���اڵێكه له گه ڵ هاوسه ره كه ی بڕیاریانداوه یادی هه ریه كه ش���یان بكه نه وه و رۆژه ئ���ه و وه ك "موفاجه ئه ی���ه ك" دیارییه كی���ان بۆ یه كتری ئاماده ك���ردوه ، بێ ئه وه ی كه سیان به دیارییه كانی یه كتری بزانن.

ئه و ژنه س���پی پێس���ته كه ئێس���تا فه رمانبه ره به نیازه ئ���ه و رۆژه له گه ڵ هاوس���ه ره كه یدا و دور له هه ر كێش���ه و گرفتێكی ژیان ئه و یاده به سه ر ببه ن و داوا له س���ه رجه م عاش���قان و خێزان���ه

گه نجه كانی���ش ده كات ك���ه له و رۆژه دا خه م و خه فه ت وه الوه بنێن و یادی ۆژی

جیهانی خۆشه ویستی بكه نه وه .به اڵم به ش���ێكی دیك���ه ی گه نجانیش باوه ڕی زۆریان به و رۆژه نییه ، چونكه پێیانوایه ته نها دوباره بونه وه ی یادێكه و هیچ���ی دیك���ه ، بۆیه ئام���اده ش نین

به شداری یادكردنه وه كه بكه ن.مه ری���وان محه م���ه د كاس���بكارێكی ته مه ن بیس���ت و پێنج س���اڵه و پێیوایه یادكردنه وه ی رۆژی خۆشه ویستی جگه له دوباره بونه وه ، هیچ مانایه كی ئه وتۆی نیی���ه ، چونكه به الیه وه س���ه یره له ناو س���ه مه ره كانی " "س���ه یر و روداوه كانی كوردس���تان بتوانرێت ی���ادی ئه و رۆژه بكرێته وه "له كوردس���تان هه مو رۆژێك باس���ی سیاس���ه ته ، ئیتر من تێناگه م ئ���ه و گه نجانه به چ عه ش���قێكه وه یادی رۆژی عاش���قان ده كه نه وه ، زۆر دڵمان

خۆشه ؟".فرۆش���یارانی گوڵ له شاری سلێمانی ئاش���كرای ده كه ن كه هه روه كو سااڵنی پێشتر پێشبینی ده كه ن كه ئه مساڵیش ژماره یه كی زۆر له گه نجان گوڵ بكڕن بۆ

رۆژی جیهانی خۆشه ویستی .ك���ه خاوه نی ئه بوبه ك���ر مس���ته فا پێش���انگایه كی گوڵه له شاری سلێمانی رایگه یان���د كه ل���ه م هه فته یه وه چه ند گه نجێ���ك رویان تێكردون ب���ۆ كڕینی گوڵی سور كه نرخه كه ی به پێی جۆری گوڵه ك���ه ده گۆڕێت، پێشنبیش���ی كرد كه له م���ڕۆوه كڕینی گ���وڵ زیاد بكات ب���ه و پێیه ی ته نه���ا دو رۆژی ماوه بۆ

یاده كه .

‌2\14ته‌نها‌رۆژی‌‌عاشقان

شاجوانئوتومبیلێك‌پێشكه‌شی‌‌هه‌ڵه‌بجه‌‌ده‌كات

شه‌قامی‌‌پزیشکان‌كۆنترین‌شه‌قامی‌‌كه‌ركوك

زۆربه ی "عاشقان" له خۆئاماده كردندان بۆ پێشكه شكردنی گوڵی سور به خۆشه ویسته كانیان فۆتۆ: ئارام که ریم

تابلۆی پزیشکانی شه قامه که فۆتۆ: سۆران

شێنێ عه زیزفۆتۆ: سه فین ئیسماعیل

له ئینته رنێته وه قه زای سۆران

بیروڕا(364( سێشه ممه 122013/2/12 birura.awene@gmail.com

رزگاركردنی ئایین له هه ژمونی گوتاربێژ

به )4770( مزگه وت و )96( كه نیس���ه و م���ه زاری مه س���یحی و زیاد ل���ه )250( ته كی���ه و حوجره و قوتابخان���ه ی ئایینی له )2012(دا، به و خه رجییه زۆره ش���ه وه كه ئه م دامه زراوانه له بودجه ی گش���تی حوجره كان���ی هێن���ده ی وه ریده گ���رن، چه ن���د گوندێكی بچوكی س���ه د س���اڵ له مه وبه ریان پێناكرێ كه ده ستیان هه بو له دروستكردنی ده یان شاعیری گه وره ی ك���ورد. چ���ۆن ده توانی���ن وه زیفه كانی په رس���تگاكان و گوتاربێژه كانیان له رۆڵی

ته قلیدیی دوربخه ینه وه و چاالكتر ببن؟ ره خنه ی ب���اوی كۆمه ڵگ���ه ی كوردی له ئایین له م به ش���ه ی كوردس���تاندا دو سیمای هه یه . یه كه م، هه ندێك ده یانه وێت بگه ڕێینه وه بۆ الی ئه و زاناو مێژونوسانه ی كه هه وڵیاندا بیسه لمێنن ئایین به رهه می خه یاڵی مرۆڤ و ترسه كانێتی. لێره شه وه دامه زراوه كانی ك���ۆی لێده كه ن داوامان ئایین و ده قه پیرۆزه كانی فڕێ بده ینه ناو زبڵدانه وه . به اڵم وه ك چۆن س���ه پاندنی خه ون���ی ی���ه ك دی���ن و ی���ه ك مه زهه ب به س���ه ر زیاد له ح���ه وت ملی���ار مرۆڤی وێكنه چ���و به ئاره زوی جیاوازه وه هه رگیز نایه ت���ه دی، هه رواش هه وڵ���ی ئه وانه ی كۆش���ش ده كه ن تا به كۆی دانیشتوانی سه ر زه وی بس���ه لمێنن "ئایین ئه فیونی گه النه !" شكس���ت ده هێنێت. تازه ئایین له ناوماندای���ه ، ئه گه رچ���ی تێگه یش���تن له ش���وێنی هاتنی گرنگه ، به اڵم هه وڵی ئایین ره گی یه كجاره ك���ی هه ڵته كاندنی له ناخی مرۆڤ���دا نه زۆكه . ره خنه ی دوه م له وه دا ك���ورت ده بێته وه كه ئایین ئه بێ قبوڵی جیاوازی بكات، كه مامۆستایانی ئایینی و باوه ڕداران ده بێ خۆیان به ره ها نه بینن و شتی دیكه ی له م چه شنه . به اڵم ئ���ه م ره خنه یه ش زۆر به هێواش���ی نه بێ ناتوانێ عه رشی پیاوانی ئایین بله قێنێت به و هۆی���ه وه ره خنه كه به ر روخس���اری

سیستم ده كه وێ نه ك ناوه رۆكه كه ی. هه ندێك له ئابوریناسان رێگایه كی دیكه پێش���نیار ده كه ن. ل���ه "رۆژئاواو ئه وانی دیكه ، 2011"، مێژونوس���ی ئابوریی نیاڵ فیرگه سن رونی ده كاته وه كه رۆڵی ئایین كاركردنی وه ستاوه ته س���ه ر ش���ێوازی دامه زراوه كانی و ئه و سیستمه ی به رێوه ی ده بات. ئه و ده نوسێ: هه ر وه ك بزنس، قۆرخكاری له ئایینیشدا خراپه . سیستمی قۆرخكاری له خه می به كاربه ره كانیدا نییه با سه ركه وتوش بێت له راكێشانی هه زاران به كاربه ر )یان جه م���اوه ر(. كه كێبڕكێ نه بو له ناو دامه زراوه ئایینیه كاندا، ئه وه مان���ای قۆرخكردنه ب���ه اڵم جیاوازییه كه ئه وه یه به ناوی خوداوه ده یه وێت به سه ر كڕیاره كه ی���دا )وه رگ���ر( هه ژمون بكات. فیرگه س���ن راس���ت ده كات له زۆر واڵتدا به هۆی قۆرخ���كاری دامه زراوه كانییه وه ، ئایی���ن و بانگه ش���ه كه رانی زۆرت لێ داوا

ده كه ن و كه مت بۆ ده كه ن. ئێمه له كوردس���تانی باش���وردا هه مان ئ���ه م وێنه یه ده بینی���ن، به تایبه تمه ندی كۆمه ك���ی زۆری به ش���ی خۆی���ه وه . مادیی بۆ بانگه ش���ه كردن و پێداویس���تی له بودج���ه ی ئایی���ن دامه زراوه كان���ی گش���تی ده درێت، فه رمانب���ه رو گوتاربێژ به مه رك���ه زی داده مه زرێنرێن )س���تافی وه زاره ت���ی كاروباری ئایینی گه ش���تۆته نزیكه ی 15 هه زار كه س، س���ه رباری 28 ملیار دینار وه ك بودجه ی وه به رهێنان له 2013 دا(، مزگه وتێك له گه ڵ مزگه وتێكی دیك���ه ی���ان كه نیس���ه له هیچ ش���تێكدا له كێبڕكێدا نییه . ئه م سیستمه له الیه ك بوار نادات خوێندكارانی ئه م دامه زراوانه كه به پله ی یه كه م ئ���ه و جه ماوه ره ن رو له په رس���تاگاكان و قوتابخانه ئاینییه كان ده ك���ه ن، ببنه چاودێر به س���ه ر گوتارو وانه ی مامۆستایانی ئاینییه وه . له الیه كی تریشه وه ، مامۆس���تایانی ئاینی به تێكڕا وه ك كۆمه اڵیه ت���ی و توێژێك���ی وه ك به ش���ێك له هێزی كاری كه رتی گش���تی كراوه یه له به رده میاندا گه وره روبه رێكی كه بێ چاودێ���ری جه ماوه ره كه یان، بێ قوڵبونه وه ، دونیابینی خۆیان به سه ریاندا گوێگره كه یه ، جه م���اوه ر ده س���ه پێنن. كه چی خۆی له ده ره وه ی هه ڵسه نگاندنه . ئیشی چاودێری و هه ڵسه نگاندن به گشتی ئه س���تۆی وه زاره تی كاروباری خراوه ته قۆرخكارییه ئ���ه م سیس���تمه ئاین���ی. نه بوار ده دات مامۆس���تای به توانا له بێ نه ب���وار ده دات توان���ا جیابكرێت���ه وه و ئایین به شدار بێت له گه شه ی كۆمه ڵگه ،

به گه شه ی ئابورییشه وه . له بری به شداری له به رزكردن���ه وه ی رێ���ژه ی خوێنه واری و پاش���ه كه وتكردن كه لتوری چاالككردنی كه بنه مای گه ش���ه ی ئابورین، ترساندن به ئاگری دۆزه خ ده كرێته رێگای راكێشانی

جه ماوه ر. واز ل���ه وه دێنم بون���ی وه زاره تێك بۆ كاروباری ئاینی خۆی جێگای گفتوگۆیه كه به تایبه ت له والش���ه وه وه زاره تی داد هه ی���ه ، ئ���ه وه ی دوای ئاده م س���مس و میلت���ن فریدم���ان فێری بوی���ن ئه وه بو ك���ه به رژه وه ندی تایبه تی هانی تاكه كان ده دات دوای خۆی���ان بكه ون، كه ش���تی ن���وێ بهێننه كای���ه وه . ئه م���ه ش به بێ كێبڕكێ نایه ته دی. الیه نی كه م رێژه یه ك تایبه ت���ی به رژه وه ن���دی له كێبڕك���ێ و واده كات كارمه ند هه میش���ه خۆی تازه بكاته وه و كۆشش بكات له ترسی ئه وه ی له ب���ازاڕ ده رنه كرێ و پێگه ی خۆی به هێز بكات. كه سی ته مه ڵی بێبه رهه م ئاكامی سیس���تمی قۆرخكارییه . ئه وه كێبڕكێیه له هه م���ان كات���دا ده توانێ���ت عه قڵ���ی مرۆڤ بگۆڕێت. ئێم���ه ناتوانین عه قڵی خوێندكاران���ی زانكۆ یان مامۆس���تایانی زانكۆ بگۆڕین، به اڵم سیس���تم ده توانێ ناچاریان ب���كات خۆیان بگ���ۆڕن و نوێ ئه ركی له هه ندێك ناچاربب���ن ببن���ه وه ، س���اده و ته قلیدا كورت نه بنه وه . له سه ر هه مان ش���ێواز، س���ه ره تای گۆڕانكاریی له سیس���تمی بانگه ش���ه كردن و وه زیفه ی په رس���تگاو دام���ه زراوه ئاینییه كان���ه وه ده ستپێده كات نه ك عه قڵی مه الكان.

كۆمه كی خۆبه خشانه ی ئه م جه ماوه ره ئاین���ی)وه ك مزگه وت( به دام���ه زراوه ی رێگایه ك���ه بۆ ئه وه ی ببن���ه چاودێرێكی لێده كات وایان به هێزتر به س���ه ریانه وه ، كه م تا زۆر وه كاله تی خۆیان بكه ن، نه ك كۆمه ڵێك شاره زا له وه زاره تێكدا ته رخان بكه ن بۆ ئه م ئیش���ه . ته نان���ه ت ئه گه ر پێش���وه ختیش فێركردنی پ���ه روه رده و به هێز بێت و كه سی به تواناو خاوه ن هزری سه ربه خۆ دروس���ت بكات، هه تا به شی زۆری كۆمه ك���ی م���اددی دامه زراوه كانی ئایین له بودجه ی گش���تی مسۆگه ر بێت و جه ماوه ره ك���ه ی به ش���دار نه بێت تیایدا، بانگه ش���ه كه ران و مامۆستایانی ئاینی – دوباره وه ك به شێك له هێزی كاری كه رتی گشتی- پێویستیان به كۆششكردن نییه . ئه گه ر هێشتا ناتوانرێ كۆمه كی حكومه ت سه رله به ر وشك بكرێت، سه رباری بڕینی به ش���ێك له بودجه كه ی، الیه نی كه م هه ر به رهه می دامه زراوه یه ك یان وه زاره تێك دی���ار نیی���ه ، ده كرێ به وه س���زا بدرێت ك���ه بودجه ك���ه ی بۆ س���اڵی دواتر كه م بكرێت���ه وه ، ئه گه ر به رهه میش���ی دیاره ده كرێ خه اڵت بكرێ. ه���ه ر میكانیزمی كێبڕكێ���ی نێ���وان مزگه وت���ه كان له ناو خۆیان و له گه ڵ كه نیس���ه كان یارمه تیده ر ده بێت له جیاكردنه وه ی مامۆستای ئاینی بێتوانا، له ناچ���االك و به توان���ا چاالك و داهاتیشیان به پێی كارامه ییان كه م و زیاد

ده كات. كارو بودجه و موچه ی جێگیرومسۆگه رو دڵنیای���ی هه میش���ه یی رۆح���ی گه ڕان و پشكنین به دوای شتێ نوێدا ته مه ڵ ده كات، جه ماوه ریش ده كات به گوێگری گوێڕایه ڵ. كێبڕكێ رێگایه كه بۆ ئه وه ی به كه مترین خه رجی گش���تی، بانگه شه كه رانی ئایین ناچاربب���ن به تێچویه كی كه متر زۆرت بۆ بكه ن و كه مت لێ داوا بكه ن، جه ماوه ریش

چاالكتربن.

چه ن���د حه زره تی نال���ی دڵی به وه خۆش ب���و كه رۆژێ له رۆژان كورد ببێته خاوه ن ده وڵه ت و تاج و ته خت و به ختی خۆی من هه زار ئه وه نده ، ب���ه اڵم كێن ئه و ناخوداو كه شتیوانانه ی كه كه شتی كورد ده گه یه ننه پرس���یاره كه یه . ئه مه ئ���ارام؟، كه ناری تاڵه بان���ی ئه وه ت���ه ی م���ن به ب���ڕوای نه خۆش���كه وتوه و كه وتوه ته نه خۆشخانه ، ئاش���تی هه ورامی زیاتر دنیای بۆ ته خت بوه ك���ه به ئاره زوی خۆی كه ش���تییه كه بجوڵێنێ ، سه رۆكی هه رێمیش له و روه وه بێده نگه ، ئاشتی هه ورامی ده ڵێ ئه وانه ی ره خن���ه له سیاس���ه ته تاری���ك و نوته ك و بێئاوه زه كه ی ئه و ده گرن، ئه وانه دوژمنن، من ده پرس���م تۆ بڵێی ژیان���ی ئه وروپاو دیموكراس���ییه ت و مه ده نییه ت���ی رۆژ ئاوا هه ر ئه وه نده یان فێری ئاش���تی هه ورامی كردبێت، له كاتێكدا ئه گه ر خودا نه خواسته كه شتی كورد بدا به دارو به رداو له ده ریای ناسیاسیانه ی ئه و پیاوه دا نوقم بێت ئه وه كوردی باشور هه مویان زه ره رمه ند ده بن و ئه و ن���ا، له به رئه وه ی ه���ه ركات بیه وێت جانتاك���ه ی هه ڵده گرێ���ت و ده ڕوات، ئه و پیاوه كه ئێس���تا له گ���ه ڵ 50 كۆمپانیاو به بڕی 10 ب���ۆ 20 ملیار دۆالر وه ك خۆی ده ڵێت س���ه رمایه گوزاری له بواری نه وتدا ده كرێ���ت، ته نیا خۆی و سیاس���ه ته كه ی خۆی له بیره ته نانه ت پارتی و یه كێتیشی

له بیر نییه له م گه مه یه دا كه دواتر ئه گه ر به خراپ بش���كێته وه هه مو ك���ورد تیایدا زیانمه ند ده بن، سه یر له وه دایه ئه و پیاوه ده ڵێت 10 بۆ 20 ملی���ار، ئه رێ له دنیادا به و جیاوازییه باس���ی ملیار ده كرێت یان ئاشتی هه ورامی ملیاره كان وه كو ده نكی ته زبیح ده ژمێرێ ؟! به المه وه سه یره چۆن یه كێتی و پارتی ئه مه ل���ه و پیاوه قه بوڵ ده كه ن! به المه وه سه یره ئه و پیاوه چۆن دڵنیایه ئه گه ر ش���تێ روبدات ئه و په نجا كۆمپانیایه پش���ت ناكه نه ئێمه و ناڕۆن، كوا ئ���ه و دڵنیاییه ؟! به المه وه س���ه یره چ���ۆن له گه مه ی وا ترس���ناكدا ئاش���تی هه ورامی پش���ت ده كاته به غداو روده كاته ئه نقه ره ، ئه رێ گه لۆ بودجه ی كوردستان له به غداوه دێت ی���ان له ئه نقه ره وه ! ئه ی ئه گه ر نه هات و س���به ی به غ���دا نه ینارد، ئ���ه و پیاوه چ���ۆن هه رێمی كوردس���تان له ئیفالسبون ده پارێزێ ؟ ئه رێ گه لۆ ئه وه به غدایه س���ه رۆكی هه رێمی له دورگه یه كی ئێ���راق زیندانی كردوه ، ی���ان ئه نقه ره یه زیندانیكردوه ، ئیمراڵی له دورگه ی ئاپۆی ئه رێ گه لۆ ئه م ناخودا فاش���یله ی نه وت، به چ هه قێ یاری به چاره نوس���ی هه رێمی كه س ناشیه وێ ده كات و كوردس���تانه وه ره خن���ه ی لێبگرێ���ت!؟ م���ن تێناگ���ه م نێچیروان بارزان���ی و حكومه ته كه ی چۆن ب���ه م سیاس���ه ته رازین، ك���ه له بنه ڕه تدا

راسته س���به ینێیه ، نه بینینی سیاسه تی ئێمه ده مانه وێ ن���ه وت ده ربكه ین و ببینه خاوه نی خۆمان، راس���ته چیتر نامانه وێ ئه م واڵته توش���ی شه ڕو ماڵوێرانی بێت، ب���ه اڵم ده مان���ه وێ ئه وه ش بزانی���ن ئایه هه رێمی كوردس���تان له سیاسه تی نه وتیدا س���ه ر به حكومه تی عیراقه یان حكومه تی توركیا، ئایه حكومه تی توركی ده یانه وێت ئ���ه م هه رێمه به ره و چ قه یرانێ ئاراس���ته

بكه ن، ئایه ئه و سیاسه ته ی ئێستا كاری له س���ه ر ده كه ین سیاسه تێكی دروسته ؟! ئاخ���ۆ ئه گ���ه ر س���به ی ئێ���راق ده رگای بودجه ی به روی كوردس���تاندا داخس���ت ئاشتی هه ورامی چۆن وه اڵمی ئه و خه ڵكه ده داته وه ، ئێمه ده مانه وێ ببینه خاوه نی نه وت���ی خۆمان، ده مانه وێ له س���ه ر پێی

خۆمان بوه س���تین، ده مان���ه وێ كوردیش ئیتر ئارام و ئاس���وده بژێت، پرسیاره كه ئه وه یه ئه م سیاس���ه ته ئه و سیاسه ته یه كه ئه و خه ونانه م���ان دێنێته دی . نه وتی بۆ خۆشبه ختی پێویس���ته كوردس���تان گه النی كوردس���تان به كارببرێ���ت، ئه مه په یوه ن���دی به ش���ێوازی به كارهێنانییه وه هه یه ن���ه ك خۆماڵیكردنی ب���ه و جۆره ی كاك ئاش���تی ده ی���كات ی���ان ئه گه ر لێم دڵگ���ران نه بێت توركاندنی ئ���ه و نه وته ، ئێم���ه ئاگادارین كه كات���ی خۆی به عس نه وتیش���یان خۆماڵی به قه ولی خۆی���ان كرد، ب���ه اڵم به دبه ختییه كی گه وره یان بۆ گه النی ئێراق دروستكرد، من هیچ له نه وت نازان���م، ب���ه اڵم ده زانم ئه م سیاس���ه ته نه وتییه سیاسه تێكی دروست نییه ، نه ك ئه وه هه ر ناش���مه وێ بزان���م چه ند نه وت ده رده كرێ و چۆن ده فرۆش���رێ و پاره كه ی له كوێیه هه ر به راستی ئه وه م ناوێ ، وه لێ گه ره كمه له م نیش���تمانه بچوكه ی خۆمدا به ئاش���تی و ئارامی بژیم، ده مه وێ چیتر مناڵی ك���ورد گوێی له ده نگی تۆپ و تانك نه بێت، ده مه وێ چ له قه ندیل چ له حه مرین خه ڵكی ئه و ناوچانه وه ك هه ر خه ڵكێكی

تر دوربن له شه ڕو شۆڕو راوه دونان.پێناچێت ئ���ه م ناخودایه بتوانێت ئه وه بكات كه ئێم���ه ده مانه وێت، ئێ ئه وه ش ده زانین كه ئه ویش كورده و خه ونی ئێمه ی هه ریه ك له وه دای���ه هه ی���ه جیاوازییه كه به جۆرێ خه ونه كه ده بینین، ناخودا ژیانی ئه وانی تری به ده س���ته وه یه ، ئه وه گرنگ نییه كه خۆی ئه سبابی نه جاتی هه بێت و مه له بزانێ���ت و نه خنكێ ، ئه وه گرنگه كه

نه هێڵێ سه رنشینه كان هیچیان لێبێت.

ئیسماعیل عوسمان

س���ایكۆلۆژیا ئه گ���ه ر چی وه ك زانس���ت ره گێگی مێژویی درێژی هه یه ، به اڵم وه ك زانستێكی پراكتیكیش ره نگدانه وه ی هه یه له ته واوی كایه كانی ژیانی مرۆڤداو تێكه ڵ كۆمه اڵیه تی ئابوری و سیاس���ی و به ژیانی

ده بێت.زاراوه ی س���ایكۆلۆژیا به مانای زانستی ده رونناس���ی دێت ئ���ه م زاراوه هه مو ئه و كاروكرده وانه ی كه رۆژانه مرۆڤ ئه نجامی ده دات باكگراوندێك���ی ده رونی هه یه یان به مانایه كی دیك���ه ده رون ئاوێته ی واقیع

ده كه ن.تیۆریش���ه وه له روانگ���ه ی ئه گ���ه ر لێیبڕوانین، ئه وا ده توانین بڵێین كه هه مو تیۆرێك له پش���ت میتۆدێكه وه كارده كات، تیۆری س���ایكۆلۆژیاش بونیادنراوه له سه ر

میتۆدێك. ئه گه ر له روانگه ی میدیاییه وه له زانستی س���ایكۆلۆژیاش بڕوانین، ئ���ه وا ده توانین بڵێن هه مو نوس���ێك ده رهاویشته ی ناخی نوس���ه ره كه یه تی ، بۆ نموون���ه ئه و كاته ی وه رگ���ر ئه م بابه ته ی م���ن ده خوێنێته وه ، میتۆدێك���ی س���ایكۆلۆژی بون���ی هه بوه له ناخی نێره ردا هه ر ئه و میتۆده ش پاڵنه ر بوه بۆ ده رهاویشته یه كی سایكۆلۆژیاو ئه م

نوسینه ی به رهه م هێناوه .ب���ۆ ئ���ه وه ی زیات���ر له چوارچێوه یه كی تیۆری نه س���وڕێمه وه ، ده مه وێت باس���ی سایكۆلۆژیای سیاس���ی بكه م، هه مو ئه و سه ركرده یه كی رۆژانه كه كاروكرده وانه ی سیاس���ی ئه نجام���ی ده دات پێش ئه وه ی هه بێ���ت واقیع���ی ده رهاویش���ته یه كی نه فه س���ێكی ده رونییه و ره نگدانه وه یه كی كورتبینانه یه ده بێته ئه مری واقیع ، هه مو كات میلله تێكیش له و هه ڵوێستانه دا باجی

خۆی داوه .میلله تی ك���ورد به درێژی مێ���ژو باجی س���ه ركردایه تی كورتبینانه ی هه ڵویستی سیاسی داوه ، له س���ه ره تاكانی شۆڕشه وه تاوه كو ئێس���تا، به اڵم ئ���ه وه ی وایكردوه كه الی ئێمه قس���ه له س���ه ر س���ه ركرده نه كرێت، ئه و به موقه ده س س���ه یركردنه ی سه ركرده بوه ، چونكه تیۆری باوكساالری له سیاسه تیشدا ره نگدانه وه ی هه بوه له بری ئه وه ی ك���ورد ته نها باوكێك���ی بایۆلۆژی هه بێت باوكێكی سیاسی هه بوه ، به رده وام ئه و باوك���ه له بری ئ���ه و بیریكردوه ته وه و

بڕیاری داوه . ئاشنابكه م وه رگر زیهنییه تی ده مه وێت به چه ندین هه ڵوێستی سیاسی جیاواز كه س���ه ركرده كانی ئێمه كه بڕیاری سیاسی باجه كه ی ك���ورد میلله تی هه ڵه یان���داوه

داوه .ئ���ه وه ی كه هه ی���ه به درێژای���ی مێژوی

چه ندی���ن س���اڵه ی شۆڕش���ی ك���وردی و حكومه تی كوردی ئێس���تاش، له قازییه وه بۆ بارزانی و له ش���ێخ عه بدواڵی نه هری بۆ شێخ مه حمود و له ئیبراهیم ئه حمه ده وه بۆ تاڵه بانی .. هه مو كات هه مو هه ڵوێستێكی سیاسی س���ه ركرده كانی كورد، به رده وام

میلله تی كورد باجه كه ی داوه .به وه بیرهێنان���ه وه ی وته یه ك���ی بارزانی ده ست پێده كه م، ئه و كاته ی كه كۆبونه وه ی له گه ڵ س���ه رجه م رۆژنامه نوسانی حزبی و ئه هلیدا كرد، له وه اڵمی پرس���یاری یه كێك ب���ه و س���ه باره ت له رۆژنامه نوس���ه كان، نێوان وته كانی ئه وكات���ه ی بارگرژیی���ه و بارزان���ی و مالیكی ، ناوب���راو وتی "من هیچ شتێكی شه خسی و رقێكم له مالیكی نییه ، به ڵكو له گه ڵ هه ڵوێس���ته كانی ناكۆكم..." ئه گه ر به وردی س���ه یری ئه م وته یه بكه ین ئ���ه وا ده بینی���ن وش���ه ی )رق( له ناخی س���ایكۆلۆژی ده رهاویش���ته یه كی مرۆڤدا هه ی���ه كاروكرده وه ی جیاواز له گه ڵ خۆیدا دێنێ���ت، چونكه ئه و كات���ه ی مرۆڤ رقی له مرۆڤ ده بێت هه میش���ه ده یه وێت دژی

هه ڵسوكه وته كانی بجوڵێته وه .

بابگه ڕێینه وه بۆ مێژو: ئه و كاته ی قازی له مه هاباد كه ك���وڕی پیاوێكی خانه دانه و وه ك كه س���ایه تی دی���اری خوێن���ده واری خه ڵكی مه هاب���اد متمان���ه ی ده ده نێ بۆ ئه وه ی پێش���ڕه وی ش���ۆڕش بكات، هه ر ئه و كاته له به رئه وه ی قازی كه سایه تێكی سیاس���ی نابێت به كۆمه لێك قسه ی باق و بریق���ی زلهێزه كانی ئه و س���ه رده مه رازی ده بێت، به اڵم له ئه نجامدا ده وڵه تی ش���ای ئێران روبه روی ده وه س���تێته وه ، حكومه ته

س���اواكه ی له بار ده بات و شۆڕشی كوردی رۆژه���ه اڵت ب���ۆ ماوه یه ك���ی مێژویی درێژ

كۆتایی دێت.كه حكومه تی شێخ مه حمود له سلێمانی داده مه زرێت، ده سه اڵتی ئه و كاته ی عێراق له چوارچێ���وه ی ئینتیداب���ی به ریتانی���ادا ده بێت، به هۆی ئه وه ی كه شێخ مه حمود ده یه وێت ره واج به ده س���ه اڵتی خۆی زیاتر بدات، وه ك ش���ێخێك مامه ڵه ی سیاس���ی ده كات ن���ه ك وه ك سیاس���ییه كی لێزان، ئه وه ش واده كات كه سلێمانی چه ندین جار به ر شااڵوی له ناوچون و بۆردومان بێته وه ، س���ه رئه نجام خه ڵكی ش���اری س���لێمانی به ئیعازی شێخ راپه رین و هه ر ئه وه ش بویه هۆی ئه وه ی كه ئه و ش���اره چه ندین جار

روبه روی بۆردومان و كاولكاری ببێته وه .رێكه وتن���ی س���اڵی 1984ی تاڵه بانی و به غ���دا یه كێكی تر بوه ل���ه و بڕیاره تاك ره هه ندییانه ی ك���ه ته نها خودی تاڵه بانی داویه ت���ی ، دوای ئ���ه وه ی چه ندین خه تی رێكخستنه كانی ناو شاری كۆمه له ئاشكرا ده بێت و تاڵه بانی ده گه ڕێته وه به غدا، به اڵم به هۆی بارگرژی نێوان تاڵه بانی و س���ه دام ئه و رێككه وتنه هه ڵده وه شێته وه ، چه ندین گه ن���ج و الوی خوێن گه رمی كورد كه له ناو رێكخس���تنه كانی شاردا ده بێت، ده گیرێن و له س���ێداره ده درێن، گه لی كورد روبه روی قه یرانێك���ی تری سیاس���ی و كۆمه اڵیه تی و

ئابوری ده بێته وه .له سه رده می حه فتاكان و له س���اڵه كانی مه ال مس���ته فای بارزانیدا ئ���ه و كاته ی كه رێككه وتنی نێوان شۆڕش و به غدا ده بێت، هه ناسه یه ك به به ر شۆڕش و گه لی كورددا دوردرێژ س���ااڵنێكی چونك���ه دێت���ه وه ، بو گون���دو الدێكانی كوردس���تان بوبونه النكه ی ش���ۆڕش، ئه وكاته و به ئێستاشه وه كورد گه وره ترین كێش���ه ی كه ركوك بوه ، به اڵم رژێمی پێش���و به شۆڕشی وتبو ئه و ناوچانه ی كه كوردی تێدایه بۆ كوردو ئه و ناوچانه ی كه عه ره بی تێدایه با بۆ عه ره ب بێت، به اڵم شۆڕش و باڵی مه كته بی سیاسی به و بڕی���اره رازی نابن، ئ���ه وه ش پاڵنه ر ده بێ���ت بۆ ئه وه ی كه رێكبكه ون له س���ه ر ئ���ه وه ی كه ركوك وه ك ناوچه ی جێناكۆك بمێنێته وه ، تا ئه و كاته ی یه كالده بێته وه .

ب���ه اڵم ئیبراهیم ئه حم���ه دو هاوڕێكانی هان���ی بارزان���ی ده ده ن كه ب���ه و بڕیاره رازی نه بێ���ت، بۆیه بارزان���ی ده گه ڕێته وه به غداو داوای هه م���و كه ركوك ده كات بۆ كورد، به اڵم له وه اڵمدا، س���ه دام حس���ێن ده ڵێ���ت" هێنده ناچارم مه كه ن ده س���ت بخه مه ده س���تی دوژمنه كانمه وه و پش���ت ب���ه اڵم له به رئه وه ی له ئێ���وه بك���ه م.."، س���ه ركرده كانی ئه و كاته ی كورد س���ورن له سه ر بڕیاره س���ایكۆلۆژییه كه ی خۆیان و گه ل بێئاگای���ه ، بۆیه س���ه دامیش ناچار

ده بێ���ت رێككه وتننام���ه ی جه زائیر ئیمزا ب���كات و شۆڕش���ی كوردی و گه ل���ی كورد قاتی و راوه دونان و گه وره تری���ن روبه روی قڕی بویه وه ، كورد له و كاته وه تائێس���تا

باجی ئه و رێككه وتننامه یه ده دات!له چاوپێكه وتنێك���ی بارزان���ی له گ���ه ڵ رۆژنامه نوسێكی )كیهان(ی ئێرانیدا هێنده ب���ێ ئومێ���د ده بێت ده ڵێت: ت���ازه كورد ناتوانێت شۆڕش دروست بكاته وه ، ئێمه ش

هه ر ئه وه نده مان پێكرا كه كردمان..دوای ئه و شۆڕش���ه كوردو گه لی كورد روده كات���ه س���نوری ئێ���ران، ئه وكاته ی كه شۆڕش���ی ن���وێ دروس���ت ده بێته وه ش���ۆڕش تاڵه بان���ی ، به س���ه ركردایه تی بوژانه وه یه كی به خۆیه وه بینی له س���نوری خاكی ئێراندا، به اڵم حكومه تی ئه و كاته ی ئێ���ران داوای له ك���ورد ك���رد له به رانبه ر مانه وه یان له خاكی ئێران چه ند چاالكییه كی

سیاسی له عێراقدا ئه نجام بده ن.هه میش���ه وه ك كورد س���ه ركرده كانی الدێكانی كوردستان پشت و په نایان بوه ، ئه وانیش بڕیار ده ده ن كه گه رمیان بكه نه ش���وێن چاالكی سیاس���ی و په الماری بیره نه وته كانی عێراقی ئه و كاته ی و )ش���اری كه ركوكی ش���ه ڕ له س���ه ر كراوی ئێستا( بده ن به مه به س���تی ته قاندنه وه یان، دواتر روبكه ن���ه وه گه رمیان، ب���ه اڵم ئه و كاته ی ئ���ه و پالن���ه ئه منیی���ه كه ش���ف ده بێت و هه ڵده وه ش���ێته وه ، س���ه دام دوای ئ���ه وه بڕی���اری ئه نفال���ی ی���ه ك ده دات، ك���ورد ده كه وێته به رده م ئه و زه بره كوشنده یه ی مێژو، كه تائێس���تا خێزانه كانی گه رمیان و

میلله تی كورد باجه كه ی ده دات.ئه و شه ڕه ی ئێستاش كه بارزانی له گه ڵ مالیكیدا بڕیاری له س���ه ر داوه درێژكراوه ی ئه و سایكۆلۆژیا سیاسییه یه كه به درێژایی مێ���ژوی ك���ورد، س���ه ركرده كان ش���ه ڕه به به رژه وه ندی و خۆی���ان ده رونییه كان���ی به میلله ت خۆیان نیش���تمانی هه ڵوێستی

فرۆشتۆته وه .له ئێستادا مالیكی به وه همی دیكتاتۆری و بارزانی���ش وه هم���ی دوژمنایه تیكردن���ی ، سه نگه ری كوردو عه ره بیان له یه كتر گه رم

كردوه .ئه گه رنا كورد له ئێس���تادا هیچ شه ڕێكی به رهه یوانی له گ���ه ڵ خۆیه وه له ماڵه كه ی هیچ ماڵێكی تر ن���اكات، ئه وه ی كه هه یه جه نگێكی ده رونی سه ختی نێوان بارزانی و

مالیكییه .له كاتێكدا وته یه كی میدیا هه یه ده ڵێت:" هه میشه سه ركرده ده بێت ده ستی له سه ر

دڵی رای گشتی بێت"به اڵم ئایا سه ركرده كانی ئێمه به درێژایی مێژو ده ستیان له سه ر دڵی خۆیان بوه یان رای گش���تی ؟! هه میشه میلله ت باجه كه ی

داوه .

سایكۆلۆژیای سیاسی له چوارچێوه ی هه ڵوێستی مێژوی سیاسی كورددا

به داوای لێبوردنمانه وه ئه م هه فته یه د.مه ریوان وریا قانع به هۆی سه رقاڵییه وه نه یتوانی ستونه که ی بنوسێت له گه ڵ رێزماندا...

به شی بیروڕا

میكانیزمی كێبڕكێی نێوان مزگه وته كان

له ناو خۆیان و له گه ڵ كه نیسه كان یارمه تیده ر ده بێت

له جیاكردنه وه ی مامۆستای ئاینی چاالك و به توانا

له ناچاالك و بێتوانا

د.نیاز نه جمه دینزانكۆی سلێمانی/ ئابوری

►

ئه و شه ڕه ی ئێستاش كه بارزانی له گه ڵ

مالیكیدا بڕیاری له سه ر داوه درێژكراوه ی ئه و

سایكۆلۆژیا سیاسییه یه كه به درێژایی مێژوی كورد، سه ركرده كان شه ڕه ده رونییه كانی

خۆیان به به رژه وه ندی و هه ڵوێستی نیشتمانی

خۆیان به میلله ت فرۆشتۆته وه

ئاشتی هه ورامی ناخودایه كی سه رنه كه وتوله تیف فاتیح فه ره ج

ده مانه وێ ئه وه ش بزانین ئایه

هه رێمی كوردستان له سیاسه تی نه وتیدا

سه ر به حكومه تی عێراقه یان حكومه تی

توركیا

►

►

ئازادی كه س���ێتی بۆ ت���اك كه خۆی راده ربڕین���دا قس���ه و له ده ربڕین���ی ده بینێت���ه وه درێژك���ه ره وه ی ئ���ازادی له ترس و ئازادبون���ه بیروب���اوه رو بیرو كۆیالیه تی و سته م و هه مو ئازادییه كانی 1789 ئاب���ی 26ی رۆژی دی، به شێوه یه كی ره سمی له راگه یاندننامه ی مافه كان���ی م���رۆڤ و هاواڵتیبوندا په ی به باوه ڕب���ون به ئ���ازادی راده ربڕین برا، یاسا ته ش���ریعات و له ده س���تورو بۆیه بۆته نێوده وڵه تییه كان���دا ناوخۆی���ی و جێی بای���ه خ و ئه وله وییه ت كاتێك باس له وه ده كات "هه مو كه س مافی ئازادی

راده ربڕین و گوزارشتكردنی هه یه " وێڕای ئه و راس���تییه ، ب���ه اڵم هه ندێ كه س له كاتی پیاده كردنی ده سه اڵتیاندا چێژ له به كارهێنانی وش���ه ی توندوتیژو هه ڵوێستیدا راو خۆسه پاندنی زاڵێتی و ده بینێته وه ، به وه ش هیچ ده رفه تێك بۆ كه سی به رامبه ر ناهێلێته وه له ده ربڕین و به رامبه رو گفتوگۆو رای په سه ندكردنی هیچ ب���ه و ش���ێوه یه ش دیالۆكێك���دا. پابه ندبونێك به بنه ماو رێس���او ئادابێك تێكچون و ده رئه نجام بۆیه نامێنێته وه ، سیاس���ی و گۆڕه پان���ی ش���ێواندنی

كۆمه ڵگه یی لێده كه وێته وه .چواچێوه یه كی دیالۆك رۆش���نبیریی گشته و سه ره تایه كه بۆ بونیادنانی بنه ماو بناغه ی دیموكراسی له هه ر واڵتێكدا كه ئه مه ش له رێزی راو رای ئه ویدیدا خۆی ده بینێت���ه وه ، جگه ل���ه وه ی درككردن ب���ه م مه س���ه له یه راكێش���ی گه ڕانمان ده كات تا به ش���ێوه یه كی وردو قوڵتر بچینه نێو ئه م چه مكه سه باره ت زانینی سه ره تاو سه ره داوه كانی به هۆیه وه ئه و

رۆشنبیرییه بونیاد ده نرێت . دیال���ۆك به مان���ای ئاڵوگ���ۆڕی راو تێڕوانین���ه كان دێت، هه روه ها گوێگرتن له چوارچێوه ی ئه ویدی جیاوازی له رای

رێزو وردیدا، ئه مه ش ل���ه و روانگه یه ی راس���تییه كان ش���تێكی ره ه���ا نی���ن، به ڵكو رێژه یین و هه ر كه س���ه به ش���ێك له راس���تییه كانی ال هه یه ، ئه مه وێڕای ئه وه ی له روی بارودۆخی شوێن و كاته وه

راستییه كان به رده وام له گۆڕانكاریدان.مه وداكان���ی قبوڵنه كردن���ی ئه ویدی و

باوه ڕنه بون به دیالۆك قبوڵنه كردن���ی ئه ویدی و باوه ڕنه بون به دیالۆك چه ندین مه ودای جیاواز له خۆ

ده گرێت له وانه :1. بواری سیاسی:

بارودۆخی سیاس���ی له ئاس���ت كوتله عێراق و جۆربه جۆره كان���ی سیاس���ییه له الی���ه ك و به گش���تی كوردس���تان مێژوی سیاس���ی نێ���وان كوردوعه ره ب به ش���ێوه یه كی تایبه ت���ی نمونه ی ئه م ب���واره ن كه مێ���ژوو س���ااڵنێكی درێژه نه توانراوه به هۆی پێواری ئه قڵییه تێكی راس���ت و ئیراده گه رییانه ی مه نتیقییانه و به رژه وه ندیی���ه له به رچاوگرتن���ی ریشه یی چاره س���ه رێكی گش���تییه كان ریشه كێش���كردنی ب���ۆ به ر بگیرێت���ه ناكۆكییه كان���ی نێ���وان هه ری���ه ك له و

نێوه ندانه .2. بواری كۆمه اڵیه تی:

زاڵێت���ی ئه قڵییه ت���ی پیاوس���االری و ره چاوكردن���ی كلت���ورو دابونه ریت كه تاكالیه نه ی به رژه وه ندی تێهه ڵكێش���ی ره گ���ه زه كان ب���وه نمون���ه ی واقعێكی له نایه كس���انی و پ���ڕ جیاك���ه ره وه ی نابه رابه ری���ی نادادپ���ه روه ری و خس���تۆته وه ، نه ك ته نان���ه ت له نێوان ره گ���ه زه جیاوازه كان���دا، به ڵكو له نێو بۆت���ه هاوڕه گه زه كانیش���دا خ���ودی گرفتێك���ی دی هه ڵواس���راو كه له هه مو مه ودایه ك���ه وه كه لێن و پێ���واری له نێو بێگوم���ان خوڵقان���دوه ، كۆمه ڵگ���ه دا ئه مه ش ره نگدانه وه و په لی هاویش���توه

بۆ س���ه رجه م بواره یاسایی و ده رونیی و ئابوریی و الیه نه كانی دیكه .

3. بواری ئاینیی:خوێندن���ه وه و ف���ه زای بیركردنه وه ی مرۆڤه كان ته نها له چوارچێوه ی ئاینێكی

له قاڵبدانی س���ه پاندن و دیاریك���راوداو ئه قڵ و بیرو بیروڕاكان ته نها له ئاینێكی ئاینه كانی نه خوێندنه وه ی دیاریكراوداو دیكه و ته ماشاكردنی وه ك مه ودایه كی رۆشنبیری فره ئایین له كۆمه ڵدا نمونه ی رۆژهه اڵتییه كان���ه كۆمه ڵگ���ه دی���اری

به گشتی.له كارنه ك���ردن و ئه مان���ه هه م���و باوه ڕنه بونه وه به بنه ما دیموكراسییه كان س���ه رچاوه ده گرێت و له و دی���ده وه كه ت���ا ئیم���ڕۆ م���رۆڤ ك���ه گه وره ترین و به نرخترین و گرنگترین س���ه رمایه ی هه ر واڵتێكه به و چاوه وه نه ته ماش���ا كراوه و نه ب���ه و ش���ێوه یه ش مامه ڵ���ه ی له گه ڵ كراوه ، ئ���ه وه ش وایكردوه مافی مرۆڤ له نێوه ن���دی ئ���ه م كۆمه ڵگه یانه دا بگره له پێوانه كاندا. نه بێ���ت ژماره یه كی���ش بێگوم���ان له و كاتانه ش���دا كوش���تن و خۆكوش���تنی فه وت���ان و له ناوب���ردن و ئام���رازی به ش���ێوه و مرۆڤه كانی���ش جۆربه ج���ۆر ده بێت���ه واقعێكی نكۆڵی لێنه كراوو بگره زۆر به سانایی و ساده یی فایله ك���ه ی داده خرێ���ت یان بێس���ه رو ش���وێن ده كرێت، بێ ئه وه ی سستمێك ی���ان الیه نێكی یاس���ایی باوه ڕپێكراوی

سه ربه خۆ هه بێت بڵێ بۆ؟ به دیوێك���ی تردا الوازی رۆش���نبیری دیال���ۆك و پابه ندنه بون پێ���وه ی ته نها ده رئه نجامی كه ڵه كه بوه خراپه كان نییه له روی سیاس���ی و حزب���ی و لێكنه چونی به ڵك���و چینایه ت���ی، كۆمه اڵیه ت���ی و ده رئه نجام���ی تێكه ڵه یه كه س���ه باره ت ئ���ه و كات و م���اوه دورودرێ���ژه ی ك���ه به رجه سته بوه له په روه رده كردنی خراپی كۆمه اڵیه تی و رۆشنبیری و بۆته به شێكی دانه بڕاو له ره فتارو زمان و هه ڵسوكه وت و ئ���ه وه ش مرۆڤه كان���دا، كه س���ایه تی پ���ه روه رده ی به س���ه ر ره نگدان���ه وه ی خێزانه كان و نێوه ندی ماڵه كانه وه هه یه و درێژه یشی هه یه بۆ نێوه ندی قوتابخانه و كۆمه ڵ، به و ش���ێوه یه ش بۆته نه ریت و به هاو دابی كۆمه ڵ كه هه ڵگه ڕانه وه لێی

سنوربه زاندنه و باجی گه وره ی هه یه .

هه رێمەکەمان هه رێمی کارەساتەکانە، کارەس���ات لەدوای کارەسات، هه رێمێ خەڵکەکەی دیلی دەستی کۆنەپارێزی بوبێ و دەروێشی سیاسەت بێ، نیوەی لەبەرەی س���ەوزە زەردب���اوەکان بن و نیوەکەی ت���ری رەش و قاوەیی و نیلی، ئیتر چاوەرێی چ���ی لێ ئەکرێ؟! لەو ئیهانەی کوش���تن و هێش���تا هه رێمە ژنان و سوتانی ئۆتێل و بەشەناوخۆیی و دزی لەقوت���ی رۆژانەی ئەو خەڵکانەی کە پارەی ک���رێ خانویان پێ نادرێ و فرێدان���ی منداڵ جەرگ���ی خۆت لەبێ دەس���تی و هه ژاری چ���اوەرێ دەکرێ، لەو هه رێمە هه ڕەش���ە لەس���ەر ژیانت دەب���ێ ته نها لەبەرئ���ەوەی هه ڵهاتبی دەکرێی زیندانی بەش���ودان، لەبەزۆر ژیانیشت چارەنوس���ی بەنایاس���ایی و نارون ئەبێ ته نها لەبەرئەوەی قسەت ک���ردوە، هه ر ل���ەو هه رێم���ە تیرۆرت دەکەن و دواجاریش هه وڵی بەتیرۆریست ناساندنت بەچەندین سیناریۆ دەدەن، لەو هه رێمە بینیوم���ە بەدوژمنی گەل لەقەڵەم���ت دەدەن ته نها لەبەرئەوەی هه رێمە لەو س���ەربەخۆیت، بێالیەن و زیندانی���ت دەکەن بەزیندانی تاهه تایی بەماددەی بازرگانیک���ردن بەتاوان���ی ڕاپۆرت���ی لەکاتێک���دا هۆش���بەرەوە پزیشکیت هه یە کە لەڕوی دەرونییەوە تەواونیت )شێت(یت، ئەزانن بۆچی؟! گەورەکانی بەرپرس���ە لەبەرئ���ەوەی بازرگان���ی بەم���اددەی هۆش���بەرەوە ئاش���کرا نەبێ، ل���ەو هه رێمە ڕاگرتنی ڕاژەی چەن���د رۆژنامەنوس و کارمەندم خوێندۆتەوە ته نها لەبەرئەوەی بەدڵی خانمێ���ک یان ئاغایەک نەجواڵونەتەوە لەدەزگاکانیاندا، س���اڵی 2٠11 و دوای خۆپیشاندانی 17ی شوبات لەو هه رێمە شاهیدی تیرۆرکردنی 1٠ لەگەنج و مناڵ و پیرەپیاو، لەگەڵ بریندارکردنی نزیکەی 1٠٠٠ کەس بوی���ن، ته نها لەبەرئەوەی ئەیان���وت بڕێ���ک چاکس���ازی بکەن، دیسانەوە هه ر لەو هه رێمە خوێندکار-

قوتابییەک���ی منداڵ لەئ���اوا ئەخنکێ ته نها لەبەرئەوەی چەند دڵۆپێ زیاتر لەچاو زس���تانی پێش���و باران باریوە، یەکێکی تر دیواری خوێندنگا بەسەریدا ئەڕوخێ و وەفات ئەکات، بەرپرس���انی ئەڵێن پەروەردەش بەالیەنی پەیوەند ق���ەزاو قەدەربو، دەس���ەاڵتی ئێمەی تیا نییە، لەالیەکی تریش���ەوە سەدان من���اڵ بێ باوک و س���ەدان ژن بێوەژن کەوتون، ته نها داواکاریش���یان ئەوەیە بزانن ب���اوک و مێردەکانی���ان لەکوێن، ماون یان م���ردو؟! تەنها وەاڵمێکیان پ���ێ ڕەوا نابینرێت، ئاخر ئەو پیاوانە زیندانیانی ش���ەڕی ناوخۆن، ئێس���تا ئ���ەو دو پارتەی ک���ە یەکێکیان خۆی بەسۆسیالدیموکرات و یەکێکی تریشیان بەناسیۆنالیس���ت دەزانێ لەرویان نایە چارەنوس���ی بێسەروش���وێنانی ئ���ەو ش���ەرە نەخوازراوە ئاشکرا بکەن، لەو هه رێمە خەڵک هه یە بەروداوی هاتوچۆ بەرزو بەفیئەیەکی دەرچ���وەو گیانی بەرزەوە خانەنش���ینیان روتبەیەک���ی کردوە ته نها لەبەرئەوەی بەرپرس���ێک یان ماستاوچییەکی نزیک لەبەرپرسێک ئەناسێ و خەڵکیش هه یە لەشاخ روتبەی بەرزبوەو ئێس���تا پاکەت ئەفرۆش���ێ، لەو هه رێم���ە خوێندمەوە کە هه ر ئەو ژنان���ەی لەگوندەکان���ی دەوروب���ەری س���لێمانییەوە خزمەتی پێشمەرگەیان ئەکرد، ئێس���تا لەب���ەردەم مزگەوتی گەورەی ئەو ش���ارە س���ەوزەو گژوگیا ئەفرۆشن و پۆلیس���ەکانی شارەوانیش کۆاڵن بەکۆاڵن بەدوایانەوەن، بەحساب ئەوە دیاردەیەکی مۆدێرن و شایس���تە بەجوانی ش���ار نییە، بەاڵم خوڵقاندنی ئەو هه مو کارەساتە مۆدێرن و رەوایە، لەو هه رێمە رۆژانە بانگەش���ەی ئازادی دەکرێ کەچی لەگەڕەکی ئازادی دەیان ئازادیخ���واز دەس���تگیر ک���راون تەنها لەبەرئ���ەوەی تەجەموعیان کردوە بۆ داوای مافەکانیان، لەو هه رێمە زانکۆو کۆلێژو ناوەندی خوێندن زۆربون لەروی

ژم���ارەوە، بەاڵم لەروی زانس���تییەوە ئاس���تی زانس���تی لەدابەزینێک���ی بێ وێنەدایە، ئەمە جگ���ە لەوەی هه ندێ لەمامۆس���تایان بەتایب���ەت ئەوان���ەی نایانەوێ زانکۆ تەنه���ا لەبەرئ���ەوەی ببنە کۆیلەی حیزب، سیاسیانە سزای ئیداری ئەدرێن، هه ر لەو هه رێمە کتێبی باش و ناوازە چەند سەد دانەیەکی لێ ئەفرۆش���رێ، بەاڵم مۆبایلە شیعر دە جارو هه رجارەی بەتیراژی ٥٠٠٠ هه زارو 7٠٠٠ ه���ه زار چ���اپ و باڵوئەکرێتەوە، پش���ت خەڵک���ی لەهه رێمەکەم���ان بەدوعای ش���ێخ و مەال ئەبەستێ زیاتر لەوەی باوەڕی بەچارەس���ەری دەرونی هه ب���ێ، هه ن���دێ جار ئەڵێ���م ئێ خۆ ناهه قیشیان نییە، بەپێی زانیارییەکانم دکتۆرە دەرونیی���ەکان ته نها ماددەی نەخۆشەکانیان، بۆ دەنوسن کیمیایی ئێ برا ئەوانیش فێری گیرفان پڕکردن بون، ئیتر چاوی نەخۆش دەرئەهات و لەبیرکراوە، هه ر پیش���ەییش مۆراڵی دانیشتوانی ئەو هه رێمە سااڵنێکە ئاوی

لەبەرئەوەی ته نه���ا پیس ئەخۆنەوە، حکومەت مەجالی نییە چەند پااڵوگەی باش و نوێ بۆ وێس���تگەکانی پااڵوتنی ئاو دابنێ، لەو هه رێمە لەپێش س���اڵی 2٠٠٤ هه موی 1٠ ملیۆنەر نەبو، ئێستا نزیکەی 1٠٠٠٠ دە هه زار ملیۆنەر هه یە، ئ���ەوەش بەرهه م���ی س���ەرمایەداری و حوکم���ی چەتەیی، هه ر ل���ەو هه رێمە چەندین گەنجی بەمانا داهێنەرمان هه یە، کەچی وەزارەتێک لەوەزارەتەکانی ئەو ئەبەخشێ داهێنان خەاڵتی دەسەاڵتە بەخەڵک���ی وەها کە 3 س���اڵ زیاترە کەس نازان���ێ خەریک���ی چییەو هه ر ناویش���ی لەبیرچۆتەوە، لەهه رێمەکەی من مردنی دەیان کەس رۆژانە ئاسایی بۆتەوە، ته نه���ا لەبەرئەوەی حکومەت ناتوان���ێ لەب���ەر پ���رۆژە زۆرەکان���ی رێگاوبانە سەرەکییەکانی هه رێم بکات بەجوتس���اید، یەکێک لەشارەکانی ئەو هه رێمە کە رێژەی دانیشتوانی ناگاتە 2 ملیۆن کەس و 3٤8 هه زار و ٥٥٥ خێزان پێکدەهێنن. بەوشێوەیە هه ر خێزانێک لەماوەی 9 مانگدا 1٠٤ مریشک و 17٥ کیلۆ گۆشتی ئاژەڵ و ماسی و مریشکی

هاوردەکراوی خواردوە.بەو رێ���ژە بەرزەی گۆش���تخواردن، هاواڵتیان���ی ئ���ەو ش���ارە رێکۆردیان هاواڵتیانی رێژەی بەهه مان شکاندوەو ئەمری���کاو ش���ارەکانی دانیش���توی دەخۆن، نیوزلەندا گۆشت ئوسترالیاو لەکاتێک���دا ئ���ەو واڵتان���ە بەواڵتانی گۆش���تخۆر ناس���راون لەجیهاندا، هه ر لەو هه رێم���ە دەربڕینی رق و کینە زۆر بەاڵم خۆشەویستی حوکمی ئاساییە، کوشتن و مایەی مەترسییە، لەو هه رێمە رۆژانە باس باس���ی گەندەڵی و نوکتە لەسەر وش���ەی )دیکە( کەی بودجەو قەبرو قیامەت و مردنە، ئەوەی باس���ی لێوە نەکرێ ژیان���ە.... ژیان، ئەمانە بەش���ێکی کەم���ن لەو کارەس���اتانەی دەدەن، رو هه رێم���ە ل���ەو رۆژان���ە هه م���و کارەس���اتەکان باڵوناکرێنەوەو نابیس���ترێن، نابینرێن و هه موش���یان لەوالشەوە کۆبونەوەی یارو نەیار رۆژ لەدوای رۆژ زیاد دەکات و میوەی زیاتر

لەسەر مێزی شەراکەتیان دائەنێن! ........ کارەس���اتەکانە هه رێم���ی

کارەساتەکان!

ئاراس فه تاح

ژم���ارەی هەرەزۆری ئەو خانمانە كچانی ش���ەنگ و گەنج���ن، س���ەر بەخێزان���ی هەژارن و بەڕەگەزی���ش زۆرینەیان س���ەر بەگروپەڕەس���ەنەكانی ئەمری���كان. ئەم نیش���انانە حیكایەتی وەحشەتناكی ئەو ژنانە دەگێڕێتەوە كە لە كۆتایی سەدەی بەش���ێوەیەكی ئێستا، تا پێش���ووەوە لە واڵتی مەكس���یكدا سیس���تەماتیكی دەکوژرێن. ژمارەی تەواویی ئەو ژنانەی چارەنووس���ەیان ئ���ەم ماوەیەدا ل���ەو هەب���ووە نادی���ارە؛ ئ���ەوەی ل���ە الیەن ڕێكخراوە ئینتەرناش���ناڵ و ئەمنس���تی ناحكومییەكانەوە باس���ی لێوە دەكرێت ل���ە نێ���وان ٥٠٠ ت���ا 1٠٠٠ قوربانی���دا

هامووشۆدەكات.تاوانانەكان لەم كوش���تارەدا خەسڵەتی قوربانیی���ەكان هەی���ە: هاوبەش���یان تاوان���كارەكان مێیی���ەن، هەمووی���ان نادی���ارن و تاوانەكانی���ش ل���ە فۆرم���ی پ���اش پیادەدەكرێ���ن. فڕاندن���دا گومكردنیان، قوربانییەكان بەشێوەیەكی القەدەكرێ���ن، سیس���تەماتیكی چەندین رووبەڕووی ئەشكەنجەدەدرێن و فۆرم���ی توندوتیژیی ت���ر دەبنەوە. لە دوادەرئەنجامیش���دا پاش چەند رۆژێك، هەفتەیەك یان چەند مانگێك الشەكانیان ناوچ���ەی ”خوارێز“ی بیابانەكانی ل���ە س���ەر س���نووری ئەمری���كا بەفڕێدروای دەدەۆزرێنەوە. زۆرینەی كاتەكان الشەی ئ���ەو قوربانییان���ە ب���ە كۆتوبەندكراوی كێوی ئاژەڵی هەندێكیان دەدۆزرێنەوە، خواردون���ی و هەندێكی تریش���یان تەنها

ئێسكوپروسكیان دەدۆزرێنەوە. ئەم پانۆراما دڕندانەیە فەزای جەنگێكی تۆمارنەكراو و نادیارم���ان بیردەخاتەوە. ئ���ەم جەنگە دژ بە ژن، ش���ەڕی نێوان نیی���ە، نەت���ەوەكان ناس���یۆنالیزمی توندوتیژی���ی نێوان ئایی���ن و ئایینزاكان چینایەتی دوژمنان���ەی ملمالنێی نییە، نێ���وان گروپەكانی كۆمەڵ���گاش نییە، بەڵك���و جەنگێكی پەنهان و ئاش���كرای پی���اوە دژ بە ژن كە ب���ە پلەی یەكەم پیادەكردن���ی دەس���ەاڵتە ل���ە دووتوێی سێكسوالیتی جەس���تەو كۆنترۆڵكردنی ژنان���ەوە؛ كردەیەك���ی سادیس���تانەیە، گەیش���تنە بە چێژ لەرێگای پیادەكردنی توندوتیژییەكی ڕەهاوە دژ بە ژنان. ئەم چونكی ناهاوتایە، جەنگێك���ی جەنگە، الیەكی���ان خاوەنی هێزو پ���ارەو چەك و یاس���ایە، ئەویتریشیان بێچەك و بێهێزو هەژار. ل���ەم جەنگ���ەدا، وەك���و هەموو جەنگێكی تر، بكوژەكان تیایدا نادیارن و قوربانییەكانیش بە فۆرمێكی شێوێندراو نماییش���دەكرێن. نەدۆزینەوەی ژنكوژان تەنها پەیوەندی بەوەوە نییە كە پیاوان ئەم تاوانانە بەشێوەیەكی پرۆفیسیۆناڵ و نادی���ار ئەنجام���دەدەن، بەڵكو بەپلەی یەك���ەم پەیوەن���دی ب���ەو سیس���تەمە پیاوس���االرییەوە هەیە كە تیایدا دەزگا ئاساییش گەندەڵەكانی دادگاو پۆلیس و نە بەجددیی دوای سەرەداوی رووداوەكان دەكەون و نە ش���وێنپێی بكەرەكانیشیان

هەڵدەگرن.گومانی تێدا نییە كە ئەم ڕەشەكوژییەی ژنان ت���ەنها لە مەكس���یكدا نابینرێت و تەنها پەیوەندی ب���ەوەوە نییە كە ئەو ژنانە س���ەر بە توێژێك���ی كۆمەاڵیەتی و گروپێك���ی ئەتنی دیاریك���راون، بەڵكو بەپلەی یەكەم پابەندی یەك ڕاس���تیی كۆمەاڵیەتییە، ئەویش ژنبوونە. واتە بە پلەی یەكەم ئەم ئینس���انانە دەكوژرێن نەك لەبەرئەوەی س���ەر ب���ە رەگەزێكی ئەتنی، ئایینی یاخود سەر بە چینێكی كۆمەاڵیەت���ی و هەڵگری ئایدیۆلۆژیایەكی دیاریكراوب���ن، وەك���و لە جینۆس���ایددا دەیبینی���ن، بەڵك���و ئ���ەم ئینس���انانە دەكوژرێن تەنها لەبەرئەوەی س���ەر بە رەگ���ەزی مێیین���ەن. هەر ئ���ەم واقیعە تاڵە كۆمەاڵیەتیی���ەش وای لە هەندێك فێمینیس���ت و لێكۆڵەری بواری جێندەر كرد ئەم دیاردەیە بە زاراوەی ”فێمیساید“ بناس���ێنن. وەكو بە زاراوەك���ەدا دیارە وش���ەیەكی لێكدراوە و لە دوو ووش���ەی التین���ی femina و caedere پێكهاتوە ك���ە مان���ای ژنكوش���تن دەگرێت���ەوە. لەس���ەر هەماهانگیی���ەك لەڕاس���تیدا پێناس���ەی تەواوی زاراوەی ”فێمیساید“ لە نێوان فێمینیستەكاندا نابینرێت، بەاڵم دەتوانین هەندێك ڕەگەزی گرنگ لە كۆی ئەو پێناسانەدا بدۆزینەوە. سەرەتا ئەم وش���ەیە هێمایە بۆ كردەی توندوتیژیی بەرامب���ەر بە ژن���ان، ئ���ەم كردەیەش

دەشێت چەندین فۆرم لەخۆیبگرێت، بۆ جنسی و دەس���تدرێژی ڕفاندن و نموونە ئەشكەنجەی سیستەماتیكی و تێكشكان و كوێلەك���ردن و جەس���تەو ش���ێواندنی بەئەنقەست و كوش���تنی لەكۆتاییش���دا فڕێدانی الش���ەیان. پاشان ”فێمیساید“ هێمایە بۆ نهێنیبوونی تاوان و پەنهانیی تاوانباران، واتە نەبوونی هیچ سزایەك بۆ تاوانباران. لەالیەكی ترەوە ئەم وش���ەیە مان���ای نەدۆزینەوەو بەس���زانەگەیاندنی كێشەی بەرجەستەكەری كە تاوانبارانە گەندەڵیی���ە لەن���او دەزگای دەوڵ���ەت و تەنفیزییەكان���ی دەزگا تەوەزەلی���ی حكومەت لە دواكەوتن و دۆزینەوەی ئەم تاوان���ە سیس���تەماتیكییانەدا. خاڵێكی س���ەرەكی تر لە ماناكانی ئەم زاراوەیە بوون���ی ڕقە بەرامبەر ب���ە ژن، چونكی وەكو ئاش���كرایە هیچ تاوانێك بەبێ ڕق ئەنجامنادرێ���ت. ئەم ڕقەش بەرامبەر بە ژن ن���ە ڕقێكی نەتەوەیی���ەو نە ڕقێكی ئایینیی���ەو نە حیزبیی���ە، بەڵكو ڕقێكی جێندەرییە، چونكی پاشخانی ئەم تاوانە تەنها بوون���ی ڕقێكی قووڵ���ە لەالیەن پیاوەوە بەرامبەر ب���ە ژن. پیادەكردنی ئەم ڕق���ەش لەناو سیس���تەمێكدایە كە پی���اوان تیای���دا دەتوانن بێس���زا بژین. بەمانەیەك���ی ت���ر كێش���ەكە كێش���ەی سیس���تەمێكی پیاوس���االرییە كە رێگا بۆ كوش���تنی بێس���زای رەگەزی مێیینە

لەالیەن پیاوانەوە فەراهەمدەكات.

ئەم س���ەرەكییەكانی گەر جەمس���ەرە پێناسەیە بەپێوەربگرین بۆ ئەو دۆخەی ئێستا لە كوردستاندا بەرقەرارە، دەتوانین بێچەندوچوون بڵێین لە كوردستانیش���دا ”فێمیساید“ بە چەش���نێكی مەترسیدار

تەشەنەی سەندووە. من كێش���ەی زۆرم لەگەڵ ئەو هەڵژمارە ڕەس���مییانەی حكومەتی هەرێمدا هەیە، چونكی ئەم سیس���تەمە پیاوساالرییەی كوردستانیش یەك خەمی هەیە، ئەویش لەكەدارنەكردن���ی وێنەو ئیمجێتی لە ناو ڕایگش���تی و ل���ە جیهانیدا. لەڕاس���تیدا لەم���ڕۆدا ئەو خەم���ەش بوونی نەماوە، چونكی س���امانێكی ئەوەندە گەورەیان لەبەردەس���تدایە ك���ە دەتوان���ن، وەكو باوكساالرەكانی س���تەمگەرا سیستەمە تر، بە ئاسانی کەسانێکی ئەکادیمی لە ناوەوەو دەرەوە بكڕن، تاوەكو وێنەیان الیەنگرانە دات���ای لێكۆڵین���ەوەو ب���ە جوانب���كات. هەروەكو چ���ۆن لە بواری میدی���ادا پس���پۆڕی بیانییان ڕاس���پارد وێنەی دەس���ەاڵت جوانب���كات، ئاوهاش بەش���ی جێندەر لە زانكۆكاندا دادەنێن كە ناوێكی ئەكادیمی خۆنماییشكەرانەیە ب���ۆ دەرەوە و وێرانەیەكی مەعریفیش���ە بۆ ناوەوە. بەرامب���ەر بەوەش دەبینین كە رێكخراوێك���ی ناحكومی بیانی وەكو )وادی( كە لە بواری جێندەردا سااڵنێكە ل���ە هەرێم پرۆژەی هەیەو كاری مەیدانی دەكات، ب���ەهۆی كەمپین و داتاكانیانەوە تووش���ی چەندی���ن هێ���رش و تەگ���ەرە بوون���ەوە، چونكی دیوە ناش���رینەكانی كۆمەڵ���گای ئێمەی���ان بەجیهانی ناوەو دەرەوە نیش���اندا، بەتایب���ەت لە بواری

خەتەنەكردنی كچاندا.فێمیساید لەكوردستاندا بووە بەواقیعێكی كۆمەاڵیەت���ی و سیس���تەمی سیاس���یش بەتەواوی تێوەیگالوە. ئەم تێوەگالنەش تەنها لەوێدا نییە كە حكومەت و دادگاو دەبینین و بین���ەر ڕۆڵ���ی دەزگاكان���ی زۆرین���ەی ئ���ەو ژنانەی كە الش���ەیان ل���ەم ماوەی���ە دۆزراوەت���ەوە، نە كەس دەزانێت نە كەسیش دەیانناس���ێتەوەو

بكوژەكانیان كێن، ...

13 )36٤( سێشه ممه 2٠13/2/12 birura.awene@gmail.comبیروڕا

دیالۆك و قبوڵكردنی رای جیاواز

فێمیساید لەكوردستاندا

19 »» 19 »»

كنێر عه بدواڵ

ھەرێمی کارەساتەکانئەو دو پارتەی کە یەکێکیان

خۆی بەسۆسیال دیموکرات و

یەکێکی تریشیان بەناسیۆنالیست دەزانێ لەرویان نایە چارەنوسی

بێسەروشوێنانی ئەو شەرە نەخوازراوە

ئاشکرا بکەن

فێمیساید لەكوردستاندا

بووە بەواقیعێكی كۆمەاڵیەتی و سیستەمی

سیاسیش بەتەواوی تێوەیگالوە

الوازی رۆشنبیری دیالۆك و

پابه ندنه بون پێوه ی ته نها ده رئه نجامی

كه ڵه كه بوه خراپه كان نییه له روی سیاسی و

حزبی و لێكنه چونی كۆمه اڵیه تی و

چینایه تی، به ڵكو ده رئه نجامی تێكه ڵه یه كه

سه باره ت ئه و كات و ماوه دورودرێژه ی كه به رجه سته بوه له په روه رده كردنی

خراپی كۆمه اڵیه تی و رۆشنبیری

فەرمان خێاڵنی - بەلجیکا

ره نگ���ه ئه گ���ه ر چه مکێ���ک هه بێت وه ك کلیلێک���ی س���یحری ده رگاکان���ی دونیای پ���ڕ ل���ه س���ه یر و س���ه مه ره ی هه رێمی کوردس���تانمان ب���ۆ بکات���ه وه چه مک���ی گه نده ڵی بێت. گه نده ڵی جۆرێکی تایبه ته ل���ه به کارب���ردن و په یوه ن���دی؛ بریتیه له به كاربردن���ی حکومه ت و داهاتی حکومه ت که له بنه ره تدا داهاتی خه ڵكه بۆ گیرفانی تاکه که س، وه ل���ه هه مانکاتدا بریتیه له بونیادنان���ی په یوه ندیه ك که له رێگایه وه داهات���ی خه ڵک به رێگای تردا ده برێت له بڕی ئه وه ی له حکومه ته وه بگاته خه ڵک. به اڵم له هه ندێ ش���ێوازی تریدا بریتیه له فرۆش���تنی پێگه و ده سه اڵتی حکومه ت بۆ له کرۆکی هه موو ده ستکه وتیتاکه که سی. ئه مان���ه دا یه ك دی���ارده ئاماده یه ئه ویش وه الخس���تنی خه ڵکه. به م پێیه گه نده ڵی بریتی���ه ل���ه فه رامۆش���کردنی خه ڵك، له میان���ه ی پرۆس���ه ی حکومداریدا. کاتێک خه ڵك فه رامۆش ده كرێن ئه وه نیه که هه ر ئه و داهاته ی که ده بێت پێیان بگات پێیان ناگات به ڵکو له چه ندین ئاست و ره هه ندی تره وه زیانیان پێده گات. ته نها حکومه تێک ده توانێت له ئاستێکی ده زگاییدا گه نده ڵ بێ���ت، که وه ك نه یار و دوژمن ته ماش���ای خه ڵکی ب���کات. )حکومه ت���ی هه رێم له ئاستی ده زگاییدا گه نده ڵه، که خه سترین ش���ێوازی گه نده ڵیه(. )له داهاتوودا له س���ه ر بنه ما مێ���ژووی و فه لس���ه فیه کانی نامۆبوونی ده س���ه اڵت له خه ڵک الی کورد ده دوێین(. ئ���ه وه ی مای���ه ی بێزاریه له م پرۆس���ه یه دا ئه وه یه ک���ه خه ڵکی کاتێک داهاتیان ده برێت، زیانی بردنی داهاته كه ته نه���ا به بردنی داهاته که وه ناوه س���تێت به ڵکو به چه ندین ش���ێواز ده بێته مایه ی مه ترس���ی بۆ س���ه ر ژیانی یه ک به یه ك ئه ندامانی کۆمه ڵگا. ئه گه ر به زمانێکی تر بدوێین خه ڵکی کاتێک مافیان ده خورێت، له پرۆسه ی حکومه تی گه نده ڵدا، له بڕی ئ���ه م مافخواردنه س���زاده درێن. گه نده ڵی بریتیه له سزادانی خه ڵک چونکه مافیان خ���وراوه. ئه مه کۆمیدیایه ك���ی دڵته نگه. وه ک ئه وه یه بڵێین که که س���ێک تاوانباره به وه ی مافی خوراوه، وه ئه و که سه ی که مافی خواردوه سزای مافخوراوه كه ئه دات، چونکه مافی خواردوه. بۆ روونکردنه وه ی زیاتری ئه م دیارده یه که یس���ێکی واقیعی

ده که ینه نموونه.ل���ه ناحێ���ی باوه ن���ور ل���ه گه رمی���ان ل���ه کات���ی قوتابخانه یه ك���ی ناوه ن���دی دروس���تکردنیدا ش���انزه پای���ه ل���ه نێو پایه کان���دا که قوتابخان���ه دوو نهۆمیه كه راده گرێ���ت دروس���ت نه كراب���وو. )ب���ه کوردیه ك���ه ی به ڵین���ده ره كان ب���ۆ بردنی پاره ی زیاتر ش���انزه پایه ی پێویس���تیان ل���ه قوتابخانه که دا دروس���تنه كردبوو. به کورتی شانزه پایه لوشدرابوو(. ) ئه وه ی شایانی باسه هێنده ی من ئاگاداربم پاشان به ڵێنده ره کان ناچارکران که شانزه پایه كه دروس���تکرابێت ب���ه اڵم دروس���تبکه ن(. ی���ان دروس���ت نه كرابێت ئ���ه م رووداوه ده كرێ���ت وه ك نموونه یه ك وه ربگیرێت بۆ روونکردنه وه ی مه به سته که مان. رووداوێکی وه ها ئه گه ر ب���ه ووردی لێی رامێنین زۆر شتمان پێده ڵێت. سه ره تا ئه گه ر بپرسین بۆچی، ش���انزه پایه ی دروست ناکرێت؟ له کاتێکدا له پالنی دروس���تکردنه که دا به پێویست زانراوه که ده بێت دروستبکرێت. پرۆسه یه كی ده رئه نجامی سه رپێچیه ئه م ل���ه ئاس���ته چه ندی���ن درێ���ژی دوور و گه نده ڵ���ی. کاتێ���ک به ڵینده رێ���ک هه وڵ ئ���ه دات ک���ه بینای���ه ك به وپ���ه ری که م و کورتی دروس���تبکات، ده بێت هۆکارێک له پش���تیه وه هه بێت. هۆکاره كه یه کێک له م بۆ به ڵینده ره كه هه وڵدان���ی ئه گه رانه یه، ده ستکه وتنی پاره ی زیاتر، به بێ گوێدانه مه ترس���یه کانی، چ مه ترس���ی یاسایی چ مه ترسی ئه خالقی، چونکه وه ك نه رێتێک ئاماده ی���ه له حکومه تی گه نده ڵی هه رێمی کوردس���تاندا که س���ێک ناتوانێ���ت ببێته به ڵینده ر ئه گه ر پش���تی نه بێت. پشتیش وه ك وش���ه یه كی ناواخن���دار مه به س���ت لێی که سێک یان به رپرس���ێکی به شداره ل���ه پرۆس���ه که دا، بۆئه وه ی له هێرش���ی به رپرس���ێکی تر بیپارێزی که ده خوازێت پاره ی ده ستبکه وێت له هه موو پرۆژه یه كدا که له واڵتدا به رێوه ده چێت. ئه م دیارده یه زیات���ر خه س���ڵه تی مافیاییان���ه ی هه یه. هۆکارێکی تر ک���ه به ڵێنده ر ناچارده كات هێن���ده پڕ ل���ه که موک���وری پرۆژه که ی دروس���ت بکات ئه وه یه که هه میشه پرۆژه به ڵێنده ر، ناگاته راس���ته وخۆ یه کس���ه ر به ڵکو به چه ندین ده س���تی تردا ده روات، هه ری���ه ک له م ده س���تانه توێژاڵی چه وری

خ���ۆی ل���ێ هه ڵده گرێ���ت، ل���ه کۆتاییدا کاتێک ده گاته به ڵێن���ده ر هێنده چه وری تیانه ماوه، بۆیه به ڵێن���ده ر ناچاره له به سه قه ت دروس���تکردنی پرۆژه که دا به شی خ���ۆی هه لێنجێن���ێ. دیاره ل���ه زۆربه ی کاتدا ئه م دروستکردنه پڕ له که موکوریه س���ه رده گرێت له ب���ه ر بوون���ی قازانج بۆ که س���انێکی زۆر که گوایه به رپرس���ن، له بڕی خه ڵكی بۆ چاودێریکردنی پرۆژه که . پرۆس���ه یه كی وه ها نه ک به ڵێنده ر به ڵکو ئه ندازی���ار و کرێکار و هه م���وو ئه وانیتر که به شدارن له پرۆس���ه كه دا ده کاته به شێک له پرۆس���ه ی گه نده ڵی. چینی ئه ندازیار له هه رێم که نزیکترین توێژن له م بوارانه به اڵم هه تائێستا هیچ نار ه زاییه ک لێیانه وه نابیس���ترێت. ل���ه زۆر دۆخ���دا زۆرێک له ئه ندازیاران خۆیان ده بن به به ڵینده ر ئه و کاته به رژه وه ندیه كه خه ستتر ده بێته وه.

ده بینی که له میانه ی پرۆژه یه كی وه هادا قوربانی یه كه م خوێندکارانن. خه ڵکێک که به مه به ستی خوێندن رووده که نه جێگایه ك به اڵم جێگاکه له راس���تیدا وه ك بۆسه یه بۆیان چاوه روانه ته نها رووداوێک رووبدات وه س���ه رتاپا قوتابخانه که به س���ه ریه كدا ده روخێت. ئه مه یه وه هایکردوه که زیاتر و ب���واری گه نده ڵی و لێکۆڵه ره وانی زیات���ر ماف���ی مرۆڤ هه تا بێ���ت نزیکتر به یه ك و زۆرج���ار پێکه وه کار بک���ه ن. چونکه له پرۆژه یه كی وه هادا مرۆڤ بێبه ری ده كرێت ل���ه پانتاییه كی دوور له مه ترس���ی مه رگ خوێندنی. پرۆس���ه ی فه راهه کردنی ب���ۆ به مانایه كی تر من���ااڵن بۆئه وه ی بخوێنن

ژیانیان له مه ترس���یدایه. گه ر بگه رێینه وه بۆ راڤه کاریه که ی س���ه ر ه تا ده بینی لێره دا خه ڵك که پاره که یان ده برێت به چه ندین قۆناخی جیاواز له ئه نجامدا ژیانیش���یان ده که وێته مه ترس���یه وه. که واته گه نده ڵی ه���ه ر به هێنده وه ناوه س���تێت که داهاتی خه ڵک بۆ گیرفانی تاکه که س ببات به ڵکو له ئه نجامدا ژیانیشیان ده خاته مه ترسیه وه. بونیادنان���ی واڵت به که موک���ورڕی به بێ گوێدانه ده رئه نجامه کانی نیشانه ی ئه وه یه چینی ده س���ه اڵتداری کورد ن���ه ک ته نها ئام���اده ن داهات���ی مرۆڤی ک���ورد ببه ن، به ڵک���و ته نانه ت ئاماده نین وه ك مرۆڤیش له قه ڵه می���ان بده ن. ئ���ه م په یوه ندیه یه س���ه قه ته ی نێوان ده س���ه اڵت و خه ڵک له ئه نجام���دا واڵت ده کات���ه جێگایه ك���ی پڕ مه ترسی له هه موو بوارێکدا بۆ هه موان.

به داخه وه مه رگی ئه و سێ خوێندکاره، له به شی ناوخۆیی فیرده وسی، تراژیدیانه ئ���ه م راس���تیه ی خس���ته پێش���چاومان. مه رگی ئ���ه وان به ه���ۆی که موکورتی له باڵه خانه که دابوو. خانو و باڵه خانه ی پڕ له که مووکورتی هه موو جێگایه كی گرتوه ته وه، ب���ه جۆرێک بوه ته دیارد ه له هه رێم. ئه م دیارده ی���ه ده رئه نجام���ی نه ش���اره زایی و هه ژاری نیه، هه روه ها ده رئه نجامی که می که ره س���ته کان نیه، به ڵک���و د ه رئه نجامی گه نده ڵیه. ئه مه نیش���انه ی ئه و تراژیدیایه ک���ه ئه گه ر گه نده ڵی له ئێس���تادا ده بێته ه���ۆی پڕکردنی گیرفان���ی کۆمه ڵیک ئه وا زیانه کانی بۆ په نجاس���اڵی داهاتوو وه ک دێوزه م���ه ره دووی مناڵ���و الوو پیر و ژن و پی���اوی کۆمه ڵگای ک���وردی ده نێت. ئه م دیارده ی���ه هه ت���ا بێت خه س���ترده بێته وه کاتێ���ک باڵه خانه و رێگاوبان���ه کان چه ند دروس���تکردنیاندا به س���ه ر س���اڵێک تێده په رێت. گه نده ڵی رابووردوو ناشیرین ده کات، ئێس���تا تاڵ ده کات، داهاتوو پڕ

ده کات له مه ترسی.

بیروڕا)364( سێشه ممه 142013/2/12

ده‌ینوسێت

گه‌نده‌ڵی‌هه‌موومان‌ده‌كوژێت

birura.awene@gmail.com

كۆبونه‌وه‌كانی‌‌ئه‌م‌دواییه‌ی‌‌نێوان‌ئۆپۆزسیۆن‌و‌ده‌سه‌اڵت‌و‌چه‌ند‌سه‌رنجێك

كورد‌له‌نێوان‌كێشه‌كانی‌‌به‌هاری‌‌عه‌ره‌بی‌‌و‌رۆژهه‌اڵتی‌‌ناوه‌ڕاست

له ده ستپێكی س���اڵی نوێدا جه وله یه كی تری كۆبونه وه كانی نێوان ئۆپۆزسیۆن و به ده ستپێش���خه ری ده س���ه اڵت وای���ه راس���تتر ی���ان ئۆپۆزس���یۆن، به ده ستپێش���خه ری به ڕێ���ز مامۆس���تا عه لی باپیر ئه میری كۆمه ڵی ئیس���المی ده س���تی پێ كرده وه . ئه وه بو سه ره تا هه رس���ێ الیه نی ئۆپۆزس���یۆن له سه ر ئاستی لوتكه كۆبونه وه یه كیان سازكردو له س���ه ر چه ند خاڵێ���ك رێككه وتن كه به ڕێز مامۆستا عه لی باپیر بیگه یه نێت به به ڕێز س���ه رۆكی هه رێ���م، دوای ئه وه ئۆپۆزس���یۆن س���ه ركرده ی هه رس���ێ س���ه ردانی س���ه رۆكی هه رێمیان كرد. هاوبه شی ئه وه ش شاندێكی دوابه دوای دوالیه نه ك���ه ی ده س���ه اڵت به جیاجی���ا سه ردانی هه رسێ الیه نی ئۆپۆزسیۆنیان كردو دیدو پێش���نیاری خۆیان له باره ی چاكسازی سیاسییه وه پێ ڕاگه یاندن كه گرنگترینیان بریتییه له به ش���داریكردنی ئۆپۆزس���یۆن الیه نه ك���ه ی س���ێ له حكومه تێك���ی بنك���ه فراوان���دا وه ك مه رجی س���ه ره كی بۆ ئه نجامدانی ئه و چاكسازییانه ی كه ئۆپۆزسیۆن داوایان ده كات و به مه ش جارێكی تر تۆپه كه یان

هه ڵدایه وه باوه شی ئۆپۆزسیۆن.بابه تیانه ئه گ���ه ر خوێندنه وه یه ك���ی بكرێ���ت بۆ ئ���ه م ده ستپێش���خه رییه و كۆبونه وه كان���ی ئه م جه وله نوێیه ، ئه وا ده ك���رێ چه ن���د خاڵێك���ی الوازی تێدا

ده ستنیشان بكه ین:*یه ك ل���ه و خاڵه الوازان���ه له وه وه ده ست پێده كات كه ده ستپێكردنه وه ی كۆبونه وه كان له س���ه ر داواو پێشنیاری ئۆپۆزس���یۆن بوه ، نه ك له سه ر داوای الیه نه كان���ی ده س���ه اڵت یان له س���ه ر داوای س���ه رۆكی هه رێ���م، وه ك به ڕێز س���ه عدی ئه حمه د پی���ره ش له گۆڤاری ئاماژه ی ژماره )222(راش���كاوانه لڤین

پێده كات.چاوه ڕێده كرێت ئ���اوادا له حاڵه تێكی ئاماده بن ئۆپۆزس���یۆن كه الیه نه كانی ته نانه ت ی���ان له مرون���ه ت ئاس���تێك جۆرێك له ته نازولكردن پیش���ان بده ن. ده رده چێت و له چییه وه سه ری ئه وه ش مامه ڵه ی چۆن ده س���ه اڵت الیه نه كانی له به رژه وه ندی له گه ڵدا ده كه ن و چه نده خۆیان و پرسی چاكسازی ته واو ده بێت، ئه وه دیاره كه ئۆپۆزسیۆن خۆیان لێی به رپرسیارن و بێگومان ده بێ پێشوه خت

حسابی وردیان بۆ كردبێت!؟ك���ه ئه وه ی���ه ت���ر *خاڵیك���ی هه رس���ێ نێ���وان له كۆبونه وه ك���ه ی هه رێم���دا، س���ه رۆكی س���ه ركرده كه و نه ڕاگه یاندراوێكی هاوبه ش باڵوكرایه وه و ئه نجامدرا، رۆژنامه وانی نه كۆنگره یه كی بۆ ئ���ه وه ی جه م���اوه رو رای گش���تی ئاگاداربێت كه له سه ر چی رێككه وتون. سه رۆكی رۆش���نی به ڵێنێكی ته نانه ت هه رێمیش دیارنه ب���و، جگه له وه ی كه به گه رمی پێش���وازی لێكردون و باس���ی له وه ك���ردوه كه هه م���و داخوازییه كانی ئۆپۆزس���یۆن قابیلی گفتوگۆیه و هێڵی س���ور نییه و دوای ئه وه ی قسه و راوێژ له گه ڵ مه كته ب سیاسی پارتی و یه كێتی

ده كات وه اڵمیان ده داته وه .له راستیدا ده بو س���ێ سه ركرده كه ی ئۆپۆزس���یۆن دوای دیداره ك���ه ی به ڕێز مامۆس���تا عه ل���ی باپیر له گ���ه ڵ به رێز س���ه رۆكی هه رێ���م و پێشكه ش���كردنی داواكارییه كانیان له باره ی چاكسازییه وه ، په له یان نه كردایه بۆ دانیش���تن له گه ڵ سه رۆكی هه رێم تا مشاوه ره ی پێویستی ده س���ه اڵت دوالیه نه ك���ه ی له گ���ه ڵ بكردایه و وه اڵمی ڕۆشن و پێویستی پێ بوای���ه ، ئینجا ئه و كۆبونه وه یه ی س���ێ سه ركرده كه ی ئۆپۆزسیۆن ئه نجامبدرایه بۆ ئه وه ی له و دانیش���تنه دا بگه یشتنایه

به بڕیارێكی رۆشن له باره ی ئه نجامدانی به م ش���ێوازه ی نه ك چاكس���ازییه وه . ئێس���تا كه جارێكی تر سه رۆكی هه رێم بگه ڕێت���ه وه بۆ مش���اوه ره كردن له گه ڵ مه كته ب سیاسی پارتی و یه كێتی ، پاشان زنجیره دیدارو كۆبونه وه یه كی جیاجیای به دوادابێ���ت كه هیچ گه ره نتییه ك نییه بۆ ئه وه ی ده ره نجامێكی دڵخۆشكه ریان لێ به ره���ه م بێت. ئه و نه خش���ه رێگاو میكانیزمانه ش كه پێش���نیار ده كرێن، له حاڵه ت���ی رێككه وتن له سه ریش���یان، ریش���ه ییان چاكس���ازی به دڵنیای���ی له س���ه ر بینا ناكرێت به الی كه م پێش

هه ڵبژاردنه كانی ئه م ساڵ.

س���ه رئه نجامه ئ���ه و دوای ئێس���تا نارۆشنه ی كه ئه گه رێكی به هێزه روبكاته ئه م جه وله نوێیه ی كۆبونه وه كانی نێوان ئۆپۆزس���یۆن و ده س���ه اڵت، كاتی ئه وه هاتوه كه س���ێ الیه نه كه ی ئۆپۆزسیۆن هه ڵوه س���ته یه ك بك���ه ن و له م���ه زیاتر چاوه ڕوان���ی ئه نجامدان���ی چاكس���ازی ریش���ه یی نه كه ن له الیه ن ده سه اڵته وه .

چونك���ه مه علوم���ه ك���ه الیه نه كان���ی ده سه اڵت قه ناعه تیان به و چاكسازییانه نیی���ه كه ئۆپۆزس���یۆن داوای ده كه ن و به رژه وه ندی خۆیانی تێدا نابینن، بۆیه هه ڵبژاردنێك ه���ه ر پێ���ش نایانه وێت هیچ جۆره س���ه روه ری و ده ستكه وتێكی سیاسی بۆ ئۆپۆزسیۆن تۆمار بكرێت. له الیه كی تره وه ئه و راستییه ش رۆشن بۆته وه ك���ه الیه نه كانی ئۆپۆزس���یۆن توان���او ئیراده ی پێویس���تیان نییه بۆ له ب���اره ی داخوازییه كانی���ان ئ���ه وه ی چاكس���ازییه وه بكه ن به خواست و داوای زۆرین���ه ی جه م���اوه رو ش���ه قامی پێ بجوڵێن���ن. ل���ه م حاڵه ته دا ب���اش وایه كه ئۆپۆزس���یۆن به رنامه سازی و كاری ده س���ته به ركردنی بۆ بك���ه ن جیددی هه رچ���ی زیاتری متمان���ه ی جه ماوه رو ئاماده كاری پێویست بۆ هه ڵبژاردنه كانی داهاتو. بۆ ئه و مه به سته زۆر گرنگه كه ئاس���تی په یوه ندییه كانی نێوان خۆیان به رزبكه نه وه هه ماهه نگییه وه له لیژنه ی ب���ۆ لیژن���ه ی كاری هاوب���ه ش و به پێی ئاماده كاری ت���ه واو تێرو كارنامه یه كی پێویست بكه ن بۆ ئه م قۆناغه . ده كرێ كاری هاوبه شی نێوانیان له سنوری سێ پارێزگاكه ی هه رێم���دا قه تیس نه بێت، به ڵكو درێ���ژ ببێته وه ب���ۆ ناوچه كانی ده ره وه ی هه رێ���م و به غ���داو پ���رۆژه و به خۆیان تایبه ت هاوبه ش و هه ڵوێستی هه بێ���ت له چوارچێوه ی سیاس���ه تێكی مه رج ئه ڵبه ت دروس���تدا. كوردستانی نییه ئه مه به و مانایه بێت كه الیه نه كانی ئۆپۆزس���یۆن به لیس���تێكی هاوب���ه ش به شداری هه ڵبژاردنه كانی داهاتو بكه ن، ئه گه رچی پێكهێنانی لیستێكی فراوانی ئۆپۆزس���یۆن یان لیس���تێك كه الیه نه ئیس���المییه كان له خۆبگرێت دو خیاری گونج���اوو چاوه ڕوانكراون، به اڵم ئه گه ر ئه وه ش نه ك���را ئ���ه وا كاری هاوبه ش و ته نسیقی ته واوو به رنامه بۆكراو له نێوان الیه نه كانی ئۆپۆزسیۆندا بۆ ئه م قۆناغه ئه ركێكی پێش���كه وتوتردا له ئاستێكی نیش���تمانییه و له به رژه وه ن���دی خۆیان و پرۆسه ی چاكسازی و دیموكراسی ته واو

ده بێت.

روداوه كان���ی ئه م دوایی���ه ی رۆژهه اڵتی عه ره بی واڵتانی به تایبه تی ناوه ڕاس���ت كه به به هاری عه ره بی پێناسه كراو هێشتا كۆتایی نه هاتوه ، ئه مه ئه گه ر خوێندنه وه ی بۆ بكه ین بۆ رویدا قسه یه كی )ترۆتسكی (

به نمون���ه بێنینه وه كه ده ڵێ :)ش���ۆڕش ل���ه و كات���ه دا روده دات هی���چ رێگایه كی تر نه مێنێ بۆ چاره س���ه ركردن( واڵتانی عه ره ب���ی و فه رمانڕه واكانی���ان گوێی���ان نه ده دا به ژیان���ی رۆژانه ی خه ڵك و باری بژێوی و خۆش���گوزه رانییان بۆیه توشی چه ندان قه یرانی قووڵ بوبون، چ قه یرانی فكری و چ سیاسی چ قه یرانی ئه خالقی و دواجار قه یرانی ئابوری و ناعه داله تی كه به ڕای من ئه مه داینه مۆی هه ڵگیرس���انی شۆڕش���ه كانی جیهانی عه ره ب���ی بو كه زۆرین���ه ی خه ڵ���ك به تایبه ت���ی تونس و میسر برس���ی و بێكاربون كه مینه یه كیش له خۆشترین ژیاندا بون، ئه مه هۆكارێكی گرنگ بو بۆ رودانی به هاری عه ره بی وه ك ده ڵێن باشترین رێگا بۆ خۆالدان له شۆڕش س���وڵتانه كانه وه فه رمانڕه واو له الی���ه ن دابه ش���كردنی دادپه روه رانه ی س���امان و داراییه چونكه وه ك په ینی كیمیایی وایه تا نه یوه شێنی س���ودی نییه ، سامانیش دادپه روه رانه دابه ش نه كه ی ده ره نجامی خراپه . ئه م���ه هۆكارێكی گرنگی رودانی به هاری عه ره بی بو كه خه ڵكی بۆ به هاری نان راپه ڕین، لێره حزبه سیاس���ییه كان نێوده وڵه تیدا له ژێر چاودێری سیاسه تی هه له كه یان بۆ خۆیان قۆسته وه ، له بیرمان نه چێ ك���ه كێش���ه كانی دونیای عه ره ب به شێكه له كێشه كانی گه النی رۆژهه اڵتی ناوه ڕاس���ت به هه مو نه ته وه كانی تره وه ، ناوه ڕاست گه لێك كێشه كانی رۆژهه اڵتی كێش���ه ی قوڵ و هه مه الیه ن و فره ڕه هه ندن

به ده ستیانه وه ناوه ڕاست رۆژهه اڵتی كه گیرۆده بوه ، چونكه رۆژهه اڵتی ناوه ڕاست رۆش���نگه ری و رێنیس���انس و شۆڕش���ی ریفۆرم���ی ئایینی تێی���دا روی نه داوه ، رۆژهه اڵتی ناوه ڕاس���ت ئه و سێ قۆناغه گرن���گ و مێژوییه ی نه بڕیوه هه ربۆیه پڕه له كێشه ی قوڵی جیاجیا له وانه كێشه ی ئاین���ه كان له نێوان موس���وڵمان و دیان و جوله كه و كێش���ه مه زهه بییه كان له نێوان س���وننه ،عه له وی و موسوڵمانانی شیعه و له نێ���وان ئه تنیی���ه كان دورزی ،پرس���ه ف���ارس، ت���ورك، عه ره ب،ئامازی���خ، به لوچ،پش���تو، ك���ورد، ئازربایجان���ی ، نێ���وان ئۆزب���ه ك، گرفت���ی تاجی���ك، عه ره به كانی سودان و ره شه كانی باشور، مه سیحییه كان،پرس���ی نێ���وان علمانی و ئیس���المی ئه مانه هه موی كێشه ی قوڵی مێژوی سیاس���ی و فكریی���ه له رۆژهه اڵتی ناوه ڕاست جگه له وه كێشه ی ئاوو نه وت و گازی سروش���تی كه جێ���گای تێڕامان و ئامانج و ته ماعی هێزه نێوده وڵه تییه كانه بۆ ناوچه كه بۆ هاوسه نگكردن و جارێكی به رژه وه ندیی���ه دابه ش���كردنه وه ی ت���ر ناوچه یی���ه كان نێوده وڵه تیی���ه كان و پێده چێ ته پ و تۆزی ئه م كێش���ه یه به م زوانه نه نیش���ێته وه ، ك���ورد چی بكات؟ پێش هه مو شتێ كورد بیر له نزیكایه تی به رژه وه ن���دی بكات���ه وه له هه ریه ك له م هێزان���ه ی ڕۆژهه اڵتی ناوه ڕاس���ت و هێزه نێوده وڵه تیی���ه كان پێ���ش ئ���ه وه بی���ر له الیه نگیری ئایینی یان مه زهه بی بكاته وه ، چونكه كورد زۆرینه ی موس���وڵمانه و له م بازنه ی ئیسالمییه یدا له ناو كورددا شیعه و س���وننه و عه له ویش هه یه له هه مان كاتدا ئایین���ی جیاوازی تر هه ی���ه كه خه ڵكی ك���ورد په ی���ڕه وی لێده كه ن بۆی���ه نابێ

به هیچ جۆرێ كورد به ش���داری ملمالنێی ئایینی و مه زهه بی ب���كات له ناوچه كه داو ب���وه خۆپارێ���زی بكات،جگه هه رچۆن مه زهه بیی���ه كان ئایین���ی و له مه س���ه له نه وت و مه سه له ی س���امانی سروش���تی گازه به درێژای���ی مێژو ن���ه وت هۆكارێك بوه بۆ نه هامه تییه كان و له ناوبردنی كورد به اڵم ئێستا به پێچه وانه وه كورد چوه ته سه ر نه خش���ه ی وزه ی جیهانی و حسابی ژماره ی بۆ ده ك���رێ كه ئه مه قۆناغێكی گرنگ و مه ترس���یداربو كورد تێی په ڕاند ئێس���تا نه وت و گاز وایكردوه كوردستان وه ك یه كه یه كی ئابوری جیهانی حسابی ب���ۆ بكرێ ئه م یه ك���ه ئابورییه واده كات پارێزگاری له خه ونه سیاسییه كانی بكرێ چونك���ه ئێس���تا كۆمپانی���ا گه وره كانی جیهان به رژه وه ندییه كانیان له كوردستان جێگیرك���ردوه ك���ه ئ���ه م كۆمپانیایانه كاریگ���ه ری ته واوی���ان له س���ه ر بڕیاری ب���واره دا هه یه ،له م جیه���ان سیاس���ی حكومه تی هه رێم و سه ركردایه تی سیاسی ك���ورد توانیویه تی تائێس���تا گه مه یه كی ج���وان ب���كات ب���ۆ سه رنجڕاكێش���ان و هێنانی كۆمپانیاكانی جیهان و ناوچه كه و پاراس���تنی به رژه وه ن���دی ئابورییان كه ئه مه خاڵێك���ی گرنگی جیۆپۆلۆتیكه بۆ گه لێكی بێده وڵه تی وه ك و كورد كه هیچ مه نفه زێك���ی ئاس���مانی و ده ریایی نه بێ ، به تایبه ت���ی له بواری نه وت���داو مامه ڵه ی گرنگی هه نگاوێك���ی توركی���ا له گ���ه ڵ سیاس���ی و ئابورییه خۆ ئه گه ر له بواری نه وت���دا پ���ڕۆژه ی نا بۆكۆ س���ه ربگرێ و گازی سروش���تی كوردس���تانی له ڕێگای بۆرییه كانی توركیاوه بۆ یه كێتی ئه وروپا بگوازرێت���ه وه ئه مه ته نه���ا ته عبیر له و بۆرییان���ه ن���اكات جگه ل���ه وه ی ئێمه ی كوردستانی ده بینه جێگای گرنگیپێدانی په یوه ندییه كانی كاتدا له هه مان ئه وروپا كوردو تورك ده چێته قۆناغێكی تره وه و كۆمه اڵیه تی و سیاس���ی و الیه ن���ه هه مو چونكه ده گرێته وه رۆش���نبیرییه كانیش ئ���ه و ژێرخان���ه جارێكی تر پێناس���ه ی

نوێ به س���ه رخانی توركی كوردی ده دات به اڵم له هه مان كاتدا كورد ده بێ وریابێ مامه ڵه و س���ه ودای پێوه نه كرێ و هه مو هێلكه كانیش نه خاته سه به ته یه كه وه كه ئه مه هه نگاوێكی گرنگ و پێناس���ه یه كی جددی ده بێ بۆ ئاس���تی كوردس���تانی له ئاس���تی پێگه ی كاریگ���ه ری گه وره و جیهانی���دا، بۆیه ده بێت ك���ورد له هه مو پارچه یه ك ده رك به مه بكات و هه س���تیار هه ن���گاو هه ڵگ���رێ ب���ۆ ش���یكاری ئه م نێوده وڵه تی و سیاس���ییه هه لومه رج���ه كوردس���تان ناوچه ییه ،هه رێم���ی به ده س���ه اڵت و خه ڵكه وه به حكوم���ه ت و ده بێ سیاسه تی سازانی ئۆپۆزسیۆنه وه الیه ك هه م���و هه ڵبژێ���رن، نێوخۆی���ی پابه ندبن به هه س���تیاری ئ���ه م قۆناغه وه چونك���ه قۆناغێكی چاره نوسس���ازه بۆ ده ره نجامه ك���ه ی ك���وردو مه س���ه له ی هه رچۆنێك بێت به رپرسیارییه تی مێژویی ده كه وێته سه ر هه مو الیه ك به پێی وه زنی سیاس���ی و كۆمه اڵیه تی و ئابوری ،ئێس���تا ناوچه ك���ه خه ریك���ه پێناس���ه یه كی ترو دیزاینێكی ن���وێ وه رده گرێ و ده بێ وریا بین بزانین جێگای كورد له و پێناس���ه و دیزاین���ه نوێی���ه دا چی ده ب���ێ ئه وه ش به س���تراوه به وریایی و یه كێتی ناو ماڵی ده بێ له بیرنه چێ كورده وه ،ئه وه ش���مان كورد هه وڵبدات له عێ���راق توركمانه كان بێنێته به ره ی خۆیه وه كه له م قۆناغه دا ئاس���انتر ئه و كاره ده كرێ هه م به هۆی توركیاو هه م به هۆی ئه وه ی توركمانه كان ئه گه ر هێزی كوردیان له پشت نه بێ ئه و هێزه نین به رامبه ر عه ره ب كاریگه رییان گه وره و به رپرس���یارییه تی هه بێ ،لێره دا ده سه اڵت و ده كه وێته سه رشانی مێژویی كه كوردستان له هه رێمی ئۆپۆزس���یۆن نابێ كێش���مه كێش���می نێ���وان خۆیان بیریه رێته وه كێش���ه س���ه ره كییه كانیان ئه گ���ه ر ه���ه ردوال له س���ه ر ی���ه ك خاڵ رێكبك���ه ون پێمواب���ێ هیچ كێش���ه یه ك نامێنێ ئه ویش عه داله ته به هه مو الیه ن و

ره هه نده كانییه وه .

هادی عه لی

فارس نه ورۆڵی

ئه م په یوه ندیه یه سه قه ته ی نێوان

ده سه اڵت و خه ڵک له ئه نجامدا واڵت ده کاته جێگایه كی

پڕ مه ترسی له هه موو بوارێکدا

►

ده كرێ كاری هاوبه شی نێوانیان

له سنوری سێ پارێزگاكه ی

هه رێمدا قه تیس نه بێت، به ڵكو درێژ ببێته وه بۆ ناوچه كانی ده ره وه ی هه رێم

►

15 (364( سێشه ممه 2013/2/12 تەندروستی

نه‌شته‌رد.گۆران عەبدواڵ دەینوسێت

دەستەبژێری تەندروستیڕەنگە لەڕواڵەتدا هی���چ توێرەیەک بەقەد توێرە کالسیکەکانی دەس���تەبژێر گونجاو نەبێت بۆ تێگەیشتن لەوەی کە لەتروپکی دەس���ەاڵتی تەندروس���تی لەکوردس���تاندا دەگوزەرێت. ب���ەاڵم لەگەڵ هەڵکوڵێنێکی توێرەیە ئ���ەم نوقس���تانییەکانی ک���ەم، لەیارمەتیدانمان بۆ تێگەیشتن لەسیستمی

تەندروستی دەردەکەون. سیس���تمی تەندروس���تی ئێمە لەالیەن دەس���تەبژێرێکەوە مۆنۆپۆلک���راوەو ئ���ەو بەڕێوەدەبات. سیس���تەمە دەس���تەبژێرە لەڕاس���تیدا هێزی ئەم دەس���تەبژێرە لەوە فراوانترە کە تەنها سیستمەکە بەڕێوەببات بەڵکو بەجۆرێک لەجۆرەکان سیستمەکەی بەن���اوی خۆی کردوەو موڵکداریی دەکات. دەرکەوتندا، دەستەبژێرەکە لەسادەترین هەمویان پیاون، پیرن، پزیشکی پسپۆرن، بەحیزبێکی سیاس���ی دەسەاڵتداران سەر و زۆرب���ەی جاری���ش دەوڵەمەن���دن. ئەو کاتیگۆریانەو ئەو خەسڵەتانەی لەگەڵیاندا هاوتان، بەڵگەن لەسەر ئەگەری بەکەڵکبونی دەس���تەبژێر کالس���یکییەکانی توێ���رە بۆ تێگەیش���تن ل���ەم گروپ���ە. گروپەکە خەس���ڵەتەکانی ئەو توێژە کۆمەاڵیەتی و جەندەرو چاالکییە کۆمەاڵیەتی و پاشخانە چەس���پاندنی بۆ بەکاردەهێنیت ئابورییە هێزو توانای خۆی و بەردەوامیدان بەدۆخی

ئێستا. ب���ەاڵم ئایە ش���انۆکە ئەوەن���دە ڕونەو تێگەیش���ن لێ���ی ئاوەه���ا ئاس���انە؟ ئەو ئ���ەم لەپێکهات���ەی گۆڕانکارییان���ەی دەستەبژێرەدا ڕویاندا لەماوەی ڕابوردودا، نیشانەی پرس���یاری گەورە دەخاتە سەر دەستەبژێر کالس���یکەکانی توێرە توانای ڕاس���تە تەندروس���تیدا. لەسیس���تمی دوای گۆڕانکارییەکان���ی بەه���اری کوردی پزیشکایەتی و پیاوەتی دەس���تەبژێرەکە خ���ۆی لەدەس���تنەدا، ب���ەاڵم گۆڕانکاری گرنگی تر ڕویاندا. دەس���تبەژێری ئێس���تا هەموی���ان پی���اون، ب���ەاڵم هەمویان پیر نین. هەندێکیان س���ەر بەزەمەنێکی تازەن و دەرکەوت���ەی دابڕانێک���ن لەگەڵ کۆندا. ڕاستە هەمویان پزیشکن و پسپۆرن، بەاڵم هەمویان بەقوڵی لەهاوکێش���ەکانی قازانج و کەرت���ی تایبەت...هت���د نووقم نەبوون. چونکە ب���ە بەراوردیش بە دەس���تەبژێرە کۆنەکە، زۆر دەوڵەمەندنین، هێشتا پاڵنەرە بەهێزەوە نەتەوایەتیی���ەکان و سیاس���ی دەس���تەبژێرەکەو لەکۆنەس���تی ئامادەیە

کاریگەرییەکانیان ماوە. بۆی���ە لێرەدا پرس���یارەکە ئەوەیە ئاخۆ ئ���ەم گۆڕانکارییە، تاڕادەی���ەک بچوکانە، چ���ی کاریگەرییەکیان هەیە لەس���ەر ئەو دەس���تەبژێرەکە میکانیزمانەی ئام���رازو بەکاریاندەهێنێ���ت بۆ چەس���پاندنی هێزی خۆی؟ بێگومان گۆڕانەکە ئەوەندە گەورە نییە. چونکە وەکو لەسەر سەرەوە وتمان، دەستەبژێرە تازەکە زۆربەی خەسڵەتەکانی دەستەبژێری پێشوی پاراستەوەو لەڕاستیدا ئەم دەس���تەبژێرە منداڵی ئەوی پێشوەو لەیەک منداڵداندا گەش���ەی کردوە. بەاڵم لەگەڵ ئەوەشدا گۆڕانێکی بچوک هەیە کە

شایانی خوێندنەوەیە. ب���ا کاردانەوەی هەردو دەس���تەبژێرەکە بۆ ڕەخنەو کامپینەکانی س���ەر سیستمی تەندروستی وەربگرین. دەستەبژێری یەکەم، سیاس���ەتی ڕوبەڕوبونەوەو چاوترساندن و پشتگوێخس���تن...هتد بەکاردەهێنا. بەاڵم دەستەبژێری دوەم، خۆی نەرمترو کراوەترو یەکەم گوێگرتر دەردەخات. دەستەبژێری خەڵک���ی دەدا ب���ەدادگاو خەڵکی نانبڕاوو پەراوێز دەکرد، بەاڵم دەس���تەبژێری دوەم هەڵپ���ەی ئەوەیەت���ی بچوکتری���ن ڕەخنە

بگۆڕێت بۆ دەستکەوت بۆ خۆی. بەاڵم ئایە ئەم گۆڕانکارییە، نیشانەیەکی پۆزەتیڤە، وەکو ئەوەی کە دەس���تەبژێری دوەم پێ���ی خۆش���ە وا لێ���ی تێبگەین؟ وەاڵمەکە ئەوەندەی نەخێرە، هێندە بەڵێ نییە. چونکە لەبنەڕەتدا کاردانەوەی هەردو شپرزەوە لەهەڵپەیەکی دەس���تەبژێرەکە، س���ەرچاوەی گرتوە بۆ پاراس���تنی هێزو دەسەاڵتی خۆی. تەماشای بەکارهێنانی ئەو داتا کۆڵەوارانە بکە کە لەکوردستاندا لەسەر تەندروستی بەردەستن. دەستەبژێری دوەم پێی ئاس���اییە، سەردانی زیاتر لەملێونێک کەس بۆ یەکێک لەنەخۆشخانەکانی هەولێر وەکو دەس���تکەوتێکی مێژوی���ی بۆ خۆی بناس���ێنیت، کە گوای���ە خزمەتی ئەوەندە کەسە کراوە. لەکاتێکدا ئەو ژمارە زۆرە بۆ خۆی بەڵگەیە لەسەر شکستی سیستمەکە کە نەیتوانیوە ڕێگری لەنەخۆشی بکات.

توێ���رە کالس���یکییەکانی دەس���تەبژێر ناتوانن بەتەواوەتی دەسەاڵت و هێزی ئەو دەس���تەبژێرە لێکبدەنەوە ک���ە موڵکداری سیس���تمی تەندروس���تی دەکات. هێ���زو دەسەاڵتی ئەم دەستەبژێرە لەپاشخانێکی س���تراکتۆریی دیاریک���راوەوە س���ەرچاوە ناگرێت، بەڵکو پێویستیمان بەتێگەیشنێکی پۆست- س���تراکتۆر هەیە بۆ شیکردنەوەی

ئەو هێزو دەسەاڵتە.

كه شوهه وای پیس كێشی كۆرپه له كه م ده كات

ش���ێرپه نجه یه كێكه له و نه خۆش���ییه ترس���ناكانه ی كه روب���ه روی مرۆڤایه تی ه���ۆكاری س���ااڵنه ش بۆت���ه وه و گیانله ده ستدانی ملیۆنان خه ڵكه له سه ر زه وی ، ئه م نه خۆش���ییه تاوه كو ئێستا به ڕونی هۆكاره كان���ی نه زانراوه و زانایان

له هه وڵدان هۆكاره كانی ئاشكرا بكه ن.هه رچه نده تاكو ئێس���تا چاره س���ه ری بنه بڕكردنی نه خۆش���ییه كه نییه ، به اڵم ده كرێ���ت چه ندی���ن رێگ���ه هه بێت بۆ خۆپاراستن له جۆره كانی شێرپه نجه ، له م باره یه شه وه شاره زایانی بواری پزیشكی چه ند رێگایه كیان داناوه بۆ خۆپاراستن لێ���ی و به هه نگاوێك���ی باش���ی داده نێن نه خۆش���ییه كه . روبه روبون���ه وه ی ب���ۆ

رێگاكانیش بریتین له :1. كه مكردنه وه ی خواردنی چه وری :

چه وری ب���ه دو رێگه بۆ ش���ێرپه نجه خراپ���ه ، یه كێكی���ان ئه وه یه ك���ه خانه ش���ێرپه نجه ییه كان به چ���ه وری زی���اد و گه شه ده كه ن، دوه میش ئه وه یه چه وری یارمه ت���ی زیاد ده ردان���ی ده ردراوه كانی زراو ده ده ن و زیادبون���ی ئ���ه و ج���ۆره ده ردراوه ش ده بێت���ه هۆی زۆر مانه وه ی له ڕیخۆڵه كان و ده بێته هۆی دروستبونی

خانه ی شێرپه نجه . توێژینه وه كان ئاماژه یان به وه ش���داوه كه پێویس���ته ئه و چه ورییه ی ده خورێت نابێت له 20% ی كالۆری دروست بكات و

رۆژانه ش بخورێته وه . هه روها پێویس���ته ئه و چه وریانه بخورێت كه له ڕوه كدا هه یه گوڵه به رۆژه دا كونجی و له زه یتون و وه ك هه یه ، هه روه ها رۆنی ماس���ی كه بڕێكی زۆر )ئۆمیگا3(ی تێدایه و زۆر به سوده ، جگه ل���ه وه ش دوركه وتنه وه له خواردنی چ���ه وری تێر كه زیاتر له ئاژه ڵ ده س���ت ده كه وێت. نابێ���ت ئه وه ش له بیر بكرێت كه قه ڵ���ه وی و زیادبونی چه وری له له ش ده بێت���ه ه���ۆی زیادبون���ی هۆرمۆن���ی ئیس���ترۆجین زیادبونی ئه م هۆرمۆنه ش ئه گه ری دروستبونی شێرپه نجه ی مه مك زیاد ده كات له ژنان و هه روه ها له پیاوانیش

ده بێته هۆی شێرپه نجه ی پرۆستات.2. خواردنی ئه و خۆراكانه ی ریشاڵیان تێدای���ه . ده ركه وت���وه په یوه ندییه ك���ی پت���ه و هه یه له نێوان خواردنی ریش���اڵ و كه مبون���ه وه ی ش���ێرپه نجه ی كۆڵ���ۆن و مه م���ك. هه روه ه���ا ریش���اڵ یارمه ت���ی هه ڵمژینی ده ردراوی زراو ده دات و مادده ش���ێرپه نجه ییه كان ده وه ستێنێت و دوری ده خاته وه له دیواری ریخۆڵه كان، له گه ڵ ئه وه ش���دا یارمه تی گه ش���ه ی به كتریای س���ودبه خش ده دات و پێویس���ته رۆژانه 25 ملیگ���رام ریش���اڵ بخورێ���ت. ئه و خۆراكانه ش كه ریشاڵیان تێدایه بریتین

له گه نم و دانه وێڵه و فاسۆلیاو قۆخ.3. خواردن���ی س���ه وزه و می���وه . ئه م دو خواردن���ه ده تپارێزێت له س���ه رجه م

میوه كانیش ش���ێرپه نجه . جۆره كان���ی له س���ه وزه كانیش به س���ودن و به گشتی قه ڕنابیت و بڕوكلی و كه له رم زۆر باش���ن، بۆی���ه گ���ه ر بێت���و رۆژان���ه زه اڵته له م س���ێ جۆره س���ه وزه یه له گه ڵ هه ندێك س���یرو بیبه ری تون و كه وچكێك زه یتی زه یتون و لیمۆو ته ماته و سپێناخ تێكه ڵ به ی���ه ك بكرێت ئ���ه وه زۆر به س���وده . ئه مه جگ���ه له وه ی خواردنی س���ه وزه و می���وه ده تپارێزی���ت له خواردنی چه وره

ئه نزیمه كان.4. دوركه وتنه وه له خواردنی گۆش���تی س���ورو په ناب���ردن بۆ گۆش���تی ده ریا. توێژین���ه وه نوێی���ه كان ده ریانخس���توه ئه وانه ی گۆشتی س���ور زۆر ده خۆن دو هێن���ده ی ئه وانه ی روه كخۆرو گۆش���تی ئاژه ڵی ده ریا ده خۆن توش���ی نه خۆشی شێرپه نجه ی كۆڵۆن و نه خۆشییه كانی تر

ده بن.زانایان باس له وه ده كه ن كه پێویسته په ن���ا ببرێته به ر گۆش���تی ئاوییه كان و خواردنه روه كییه كان، هه روه ها پێویسته هه فتانه 3 جار گۆشتی ماسی بخورێت، گه ر هاتو هه ر گۆش���تێكی تریش خورا، باش���تره چه ورییه كه ی لێبكرێته وه و گه ر

مریشك بو پێسته كه ی لێبكرێته وه .5. ئه و خواردنانه بخورێت كه مادده ی كالسیۆم تێدایه ، چونكه كالس���یۆمیان نایه ڵێت ئ���ه و خانه ش���ێرپه نجه ییانه ی

روپۆش���ی ناوه وه ی ریخۆڵه كان گه ش���ه بكه ن و نایه ڵیت ریخۆڵه كان بئاوس���ێن و ره ق ببن، ئه و خواردنانه ی كالسیۆمیان تێدای���ه بریتین له به رهه مه كانی ش���یرو

ماسی .6. خواردنی بڕێكی زۆر له و خۆراكانه ی دژه ئۆكس���انی بێتاكارۆتی���ن و ڤیتامین (E و C(ی���ان تێدای���ه ، چونك���ه ده بنه هۆی به هێزكردن���ی كۆئه ندامی به رگری ل���ه ش. ڤیتامین )C( زیات���ر له میوه و س���ه وزه هه یه و پێویسته رۆژانه 1000 بۆ 2000 ملیگ���رام بخورێت. بێتاكارۆتینیش له بڕۆكلی و س���پێناخ و گێ���زه رو په تاته و ته ماته و شه مامه هه یه ، هه رچی ڤیتامین (E( به هه مان ش���ێوه ی )C( به سوده ، ب���ه اڵم ره نگه ڤیتامین )E( به ئاس���انی له باش���ترین خواردنیش ده ستنه كه وێت، بۆیه ش���اره زایانی بواری خۆراك ده ڵێن پێویسته ئه و ڤیتامینه بۆ ژنانی دوگیان و منداڵ دابین بكرێت له هه مو قۆناغه كانی

ژیان.7. وه رزش���كردن. یه كێكه له باشترین رێگه كان بۆ خۆپاراستن له نه خۆشییه كان و به سوده بۆ هه مو نه خۆشییه ك. وه رزش یارمه تی رێكخستنی جوڵه ی ریخۆڵه كان ده دات و هه روه ها یارمه تی رێكخس���تنی به هێزكردن���ی ئینس���ۆلین و ری���ژه ی یارمه تی ل���ه ش و به رگری كۆئه ندام���ی

تواندنه وه ی چه وری له ش ده دات.

به پێی توێژینه وه یه كی نوێ ده ركه وتوه ئ���ه و ژنه دوگیانان���ه ی له ناوچه ژینگه پیس���ه كان ده ژین زیاتر روبه روی ئه وه ده بنه وه ك���ه منداڵی بچوكیان ده بێت له قه ب���اره یان كێش���یان كه م ده بێت به به راورد به و ژنانه ی له ناوچه و ژینگه ی

پاك ده ژین.ئ���ه م توێژینه وه ی���ه ك���ه یه كێك���ه له گه وره ترین توێژینه وه كانی س���ه رده م كه له واڵت���ی به ریتانی���ا ئه نجامدراوه و پش���تی به زیاتر له سێ ملیۆن له دایكبو به ستوه له نۆ واڵتی جیاواز، هه رچه نده توێژه ره وه كان باس���یان له وه نه كردوه كه ژینگه ی پیس تا چه ند زیانی هه یه ب���ۆ كۆرپه له ، ب���ه اڵم دوپاتیده كه نه وه

كه كاریگه ری هه یه له سه ر قه باره یان و كێشیان كه م ده بێت.

به وه شداوه ئاماژه یان توێژه ره وه كان ك���ه منداڵی قه باره ی بچوك كێش���ه ی ته ندروستی بۆ دروست ده بێت و ره نگه ببێته هۆی مردنی پێشوه خت و دور نییه له گه وره ییدا توش���ی نه خۆش���ییه كانی ش���ه كره و دڵ ببێ���ت، جه ختیش له وه ده كه نه وه كه ئ���ه و گه ردیله بچوكانه ی هه وای پی���س ده یگوێزێت���ه وه ده بێته هه ناس���ه دان. له ڕێ���ره وی كێش���ه توێژینه وه كه باس���ی له وه ش كردوه كه هه رچه ند ژینگه كه پیستر بێت ئه گه ری ئه وه هه یه منداڵه له دایكبوه كه كێشی

كه متر بێت.

ئه و خۆراكانه ی كه پێویستن

بۆ به سااڵچوان

له پێداویس���تییه یه كێك���ه خ���ۆراك له هه م���و م���رۆڤ س���ه ره كییه كانی قۆناغه كان���ی ژیان و ته ندروس���تییه كی ب���اش به كه س���ه كان ده گه یه نێت. ئه و له )پرۆتینات و بریتی���ن خۆراكان���ه ش كانزاكان و ڤیتامین���ات و كاربۆهیدرات و ئ���او(. قۆناغی پی���ری یه كێك���ه له و قوناغان���ه ی ك���ه پێویس���تی به هه مو جۆره كان���ی خۆراك هه ی���ه و گه ر بێتو سیس���ته مێكی خۆراك���ی رێ���ك و باش هه بێ���ت، ئه گ���ه ری ئ���ه وه ی هه یه له و ته مه ن���ه له چه ندی���ن نه خۆش���ی وه ك )پوكان���ه وه ی ئێس���ك و نه خۆش���ییه درێژخایه نه كان���ی وه ك پاڵه په س���تۆی خوێن و ش���ه كره و نه خۆشییه كانی دڵ و

چه ندینی تر(. شاره زایانی بواری پزیشكی ئاماژه یان به وه داوه ك���ه هه رچه ند مرۆڤ به چونه ته مه ن���ه وه پێویس���تی ب���ه وزه ی زۆر نییه ، به اڵم پێویس���تی به هه مان جۆره خۆراك���ه كان هه یه ك���ه له قۆناغه كانی پێش���تری ته مه نی���دا خواردویه تی ، بۆ ئه م مه به س���ته ش ش���اره زایان ئاماژه به چه ند خاڵێك ده كه ن كه پێویس���ته به ته مه نه كان په یڕه وی بكه ن بۆ ئه وه ی س���ود له و خواردن���ه وه ربگ���رن كه

هه ڵیده بژێرن و ده یخۆن.• پێویسته ئه و خۆراكانه هه مه جۆرو هه مه چه ش���ن بێت، ب���ۆ نمونه ده بێت

خواردنه كان ئه مانه بێت:-• خواردنی س���ه وزه و میوه ، چونكه كانزاكان و ڤیتامین���ات و س���ه رچاوه ی خۆراك���ی ریش���اڵی و چه ندین���ی ترن ك���ه پێویس���تن بۆ س���ه المه تی له ش و

پاراستنی .• ماس���تی بێ چه وری ، چونكه زۆر

به سوده بۆ كالسیۆم.• نانی جۆ زۆر به سوده بۆ وزه .

پ���ڕه به س���وده و زۆر ماس���ی •خواردن���ی هه روه ه���ا له پرۆتین���ات، مریشك و پاقله مه نییه كان، به اڵم باشتر وایه دوربكه ونه وه له خواردنی گۆش���تی

سور.له خواردن���ی دوركه وتن���ه وه •ناته ندروست و ئه و خواردنانه ی كالۆری زۆر تێدایه ، بۆ نمونه خواردنی په تاته ی س���وركراو یان چپس و ئیشی هه ویری شیرین، وه ك پاقالوه و جۆره كانی تری

خواردنه وه گازییه كان.ل���ه و خۆراك���ه ی • دوركه وتن���ه وه كۆلیس���ترۆڵ و چ���ه وری زۆر تێدا بێت، به تایبه ت���ی چه وریی���ه تێ���ره كان كه زیاتر له س���ه رچاوه ئاژه ڵییه كان ده ست

ده كه وێت.• خواردنی الیه نی كه م هه شت كوپ ئاو له ڕۆژێكدا، ئه مه ش له وه رزی زستان به دڵنیاییه وه له هاوین ده بێت له و رێژه یه

زیاتر بخورێته وه .

به 7 رێگه خۆت به دور بگره له شێرپه نجه

ئا: ئاراس عوسمان

له هه رێمی كوردستاندا 4500 بینای قوتابخانه هه یه كه 1ملیۆن و پێنج

سه د هه زار خوێندنكارو قوتابی خوێندنی تێدا ده كه ن، وه زیری

په روه رده ی هه رێم ئاماژه به وه ده كات كه ساڵێكی دیكه به دڵنیاییه وه كێشه ی بینای قوتابخانه كانمان

نامێنێت، به رپرسی به شی بیناكان له وه زاره ت ده ڵێت له ده ساڵی داهاتو

كێشه ی بینامان كه م ده بێته وه ، له الیه كی تره وه هه ریه ك له به ڕێوه به ره

گشتییه كانی پارێزگای سلێمانی و دهۆك پێویستیان به دروستكردنی

240 بینای قوتابخانه یه .

له ماوه ی پێشودا د.عیسمه ت خالید وه زیری په روه رده ی هه رێمی كوردستان رایگه یاندبو كه دو ده وامی و سێ ده وامی كێشه یه كی دیكه ی په روه رده یه ، به اڵم پالنم���ان هه ی���ه بۆ چاره س���ه ركردنی كێش���ه ی كه می بینای قوتابخانه كان و گرێبه س���تێكمان له گه ڵ كۆمپانیایه كی تورك���ی ك���ردوه ، كه به ش���ێوه یه كی قوتابخان���ه پێش���كه تو خێ���راو زۆر دروس���ت ده كات، به دڵنیاییه وه ده ڵێم تاكو س���اڵێكی دیكه كێشه ی كه می

قوتابخانه مان نامێنێ له كوردستان.له و چوارچێوه یه دا له سه ر كێشه ی نه بون���ی بین���ا نه جمه دی���ن عه ل���ی به ڕێوه به ری په روه رده ی گشتی پارێزگای سلێمانی بۆ ئاوێنه رایگه یاند" نزیكه ی 2000 بین���ای قوتابخانه و خوێندنگامان هه یه ، له و ژماره یه 63 بینایان س���ێ ده وام���ی تێدای���ه و ئه گ���ه ر بمانه وێت سیس���ته می په روه رده به ش���ێوه یه كی باش هه نگاو بنێت، پێویس���ته ده وامی له ش���ه ش رۆژان���ه خوێندنكارانم���ان كاتژمێر كه متر نه بێت واته له هه ش���تی

به یانی بۆ دوی پاشنیوه ڕۆ بێت.ناوبراو باسی له وه ش كرد" نزیكه ی 500 بینامان دو ده وامی تێدا ده كرێت و پێویستمان به 250 بینای قوتابخانه یه بۆ چاره سه ری كێش���ه ی دو ده وامی ، له ئێستادا 140 بینامان له مه ترسیدایه و هه ی���ه ، به چاره س���ه ر پێویس���تیان له ساڵی 2012دا 150 بینای قوتابخانه له جبێبه جێكردندا بوه و ده توانم بڵێم بۆ

ئه مس���اڵی 2013 له پارێزگای سلێمانی 300 بینا دروست بكرێت ناڵێم كێشه ی نامێنێت، به اڵم ره نگه زۆر كێش���ه كان

كه م بێته وه .له ساڵی 2012 وه زاره تی په روه رده ی حكومه ت���ی هه رێمی كوردس���تان بڕی 68 ملیار دیناری ماوه ته وه و خه رجی نه كردوه ، واته له ماوه ی ئه و ساڵه دا ئه م وه زاره ته ل���ه 27% پاره ی پرۆژه كانی خه رجك���ردوه ، ئه ندازیارو به ڕێوه به ری بین���اكان ل���ه وه زاره ت چاوه ڕوانی ده كه مبون���ه وه ی ب���ۆ داهاتوه س���اڵی كێشه ی بینای قوتابخانه كان له هه رێمی كوردس���تان، به پێچه وان���ه ی وته كانی وه زیره وه كه ده ڵێت له ماوه ی ساڵێكی دیك���ه به دڵنیایی���ه وه كێش���ه ی بینا

نامێنێت. ئه ندازی���ار نه هرۆ س���ه عید عه بدواڵ به ڕێوه به ری به شی بیناكان له وه زاره تی په روه رده ی هه رێمی كوردستان له باره ی پالنه ك���ه ی وه زاره ت و هه نگاوه كان���ی و قوتابخان���ه كان بین���ای گرفت���ی له لێدوانێكی بۆ ئاوێنه وتی : س���ااڵنه هه ڵمه تێك���ی دروس���تكردنی بین���ای

له راس���تیدا هه یه و قوتابخانه كانم���ان ئه و هه ڵمه ته ش چاره سه ری كێشه كان ناكات، په رله مانیش س���ااڵنه بڕی 150 ملیۆن دۆالر داده نێت بۆ دروستكردنی رێژه یه كی ئه م���ه كه قوتابخان���ه كان كه مه ، له ئێستادا به رنامه یه كمان هه یه و باڵومانكردۆته وه كه له ماوه ی ده ساڵی داهاتودا بۆ دروستكردنی 2000 بینای قوتابخانه ، كه بتوانین سااڵنه 250 بینا دروست بكه ین و له ئێستدا له سه ر خه تین له گه ڵ كۆمپانیایه ك، ئه گه ر باش بێنه پێشه وه ره نگه له ساڵێكدا بتوانین 500

قوتابخانه دروست بكه ین.ئه ندازی���ار نه هرۆ س���ه عید ئاماژه ی ب���ه وه ش ك���رد" ئه گ���ه ر پارله مان���ی كوردستان پاره ی زۆر دابین بكات ئێمه ده توانین كێشه ی بینا كه م بكه ینه وه ، له هه رێم���ی كوردس���تاندا 4500 بینای قوتابخانه مان هه یه ، له ئێستادا نزیكه ی 600 بینای قوڕمان هه یه له گونده كان و به كرێم���ان گرتوه ، بینام���ان هه یه 40 س���اڵ پێش ئێس���تاو به ش���ێوه یه كی پێویس���تیان دروس���تكراوه و خ���راپ

به روخاندن هه یه .

به ڕێوه به ری گش���تی كه ری���م به كر ئاوێن���ه ب���ۆ پ���ه روه رده ی هه ولێ���ر بۆچونی وایه كه " له ئێستادا خه ریكی دروس���تكردنی 117 بینای قوتابخانه له كاردایه بۆ ئه مساڵی خوێندن ئه نجام بدرێ���ت، له پارێ���زگای هه ولێر 2231 قوتابخان���ه ی تێدای���ه و 404 بینای دو

ده وامی تێدایه .به كر كه ریم پێیوای���ه " به و پالنه ی وه زاره ت داین���اوه و جێبه جێ بكرێت و ب���ه رده وام ب���ن ره نگه كێش���ه ی بینا كه م بكرێت���ه وه ، ئومێد وایه له س���ێ س���اڵی داهاتو كێشه كان كه م بێته وه و به تایبه ت���ی له هه ولێر، بۆ س���لێمانی و

ناوچه كانی تر، نازانم. عه بد یوس���ف به ڕێوه به ری گش���تی په روه رده ی پارێزگای دهۆك له س���ه ر كێش���ه و گرفت���ی بینا له و س���نوره دا بینای كێش���ه ی راگه یاند" به ئاوێنه ی قوتابخانه و گرفته كانی له م پارێزگایه دا هه یه و پێویستمان به دروستكردنی 100 بینای قوتابخانه هه یه بۆ ئه وه ی له سێ ده وام���ی رزگارمان بێت، له ئێس���تادا له پارێزگای دهۆك زیاتر له 100 بینامان

هه ی���ه كه هه ندێكی���ان ناكرێت نۆژه ن به یه كجاری پێویسته به ڵكو بكرێته وه بونی���اد س���ه رله نوێ تێكبدرێ���ن و

بنرێنه وه .دهۆك پ���ه روه رده ی به ڕێوه ب���ه ری ئام���اژه ی به وه ش كرد" له دو س���اڵی داهات���ودا به پێی ئه و پالنه ی وه زاره ت دایناوه ئه گه ر جێبه جێ بكرێت، ره نگه كێش���ه ی بینای قوتابخان���ه كان كه م

بكرێته وه .ئه م���ه له كاتێكدای���ه ك���ه ماوه یه ك حكوم���ه ت س���ه رۆكی به رله ئێس���تا بڕی���اری ده رك���رد له س���ه ر ئاس���تی ه���ه ر چ���وار پارێزگاك���ه 500 بینای قوتابخان���ه دروس���ت بكرێ���ت، به اڵم ئه وه ی جێگه ی پرس���یاره به رپرس���ی به ش���ی بیناكان له وه زاره تی په روه رده ئام���اژه ب���ه وه ده كات ك���ه پارله مان پاره ی���ان به پێی پێویس���ت بۆ دابین له نێوان داده نرێ���ت ئ���ه وه ی ناكات و 100 ب���ۆ 150 ملی���ۆن دۆالردایه ، به اڵم له خه رج���ی پرۆژه كان���ی وه زاره ت بۆ س���اڵی 2012 بڕی 68 ملی���ار دینار

ماوه ته وه .

م.حاجی عومه ر*

پێشكه وتنی هه ر كۆمه ڵگه و نه ته وه یه ك ئاس���ته كانی له س���ه رجه م له دنی���ادا ژیانی سیاس���ی ، ئاب���وری ، كۆمه اڵیه تی ، فه رهه نگیدا، وابه سته و یه كانگیره ، له گه ڵ په روه رده یی سیسته مێكی په یڕه وكردنی هاوچه رخ و مۆدێرن. ئه زمونی پێشكه وتوی زۆرێك له واڵتان���ی دنیا له ئه مڕۆماندا ئه م

راستییه صخمیه ده رده خات .ئای���ا پرۆس���ه ی خوێن���دن له هه رێمی

كوردستان له كوێی ئه م هاوكێشه دایه ؟دوای 20ساڵ له ئه زمونی به ڕێوه بردنی ده س���ه اڵتی خۆماڵی له هه رێم، سه ره نجام ده ركه وت كه ئه زمونێكی شكستخواردوه ، به ه���ۆی ئ���ه م هه م���و قه یران و كێش���ه ئاسته له س���ه ر ده ره كییانه ی ناوخۆیی و ئه م روب���ه روی ژیان جۆربه جۆره كان���ی كۆمه ڵگایه بۆته وه و، حكومه تیش بێپالن و ده سته وه ستان بوه له چاره سه ركردنی ئه م

گرفتانه دا.سیاسی و گه نده ڵییه ئه و دژوارترینیان ئیداریی���ه كه وه كو په تایه كی كوش���نده جه س���ته ی حكومه تی نه خ���ۆش و ئیفلیج

كردوه .ئه م په تایه بوارێكی هه ستیارو گرنگی وه كو په روه رده و فێركردنیشی گرتۆته وه ، كه له م دۆخه ی ئێستادا بواری په روه رده گرفته كانی كێش���ه و كه له قه یرانێكدایه ، ساڵ له دوای س���اڵ زۆرتر ده بن، به وه ی هه نگاوی به په ل���ه و جدی نانرێت له الیه ن حكوم���ه ت و به رپرس���ه بااڵكان���ی بواری په روه رده بۆ چاره سه ركردنی كێشه كان، گوێن���ه دان بێباك���ی و خه مس���اردی و به پڕبایه خی ئه م بواره له الیه ن حكومه ت و دۆخێكی سیاس���ییه كانه وه ، س���ه ركرده دروس���تكردوه كه كۆمه ڵ���گای كوردی

له ڕه وتی پێشكه وتن راگرتوه .زۆر مه ترس���یداره ره وش���ی په روه رده هه م���و قوتاب���ی بێ���ت، له ئاس���تێكدا پێ قوتابخانه له ژینگ���ه ی ژینگه یه ك���ی خۆشتر بێت، جێگای تێڕامانه قوتابییه ك له وانه یه ك���ی 40خوله كیدا 5جار به بیانوی جیاجیاوه روخسه تی چونه ده ر بكات، بۆ ئه وه ی بێزاری ژینگه ی ناو پۆلی خوێندن خاڵی بكات، كاره ساته 60 قوتابی له یه ك پۆل���ی 4 ب���ه 5دا وانه كانی راڤ���ه بكات، نه نگییه دوای 2مانگ له خوێندن په رتوك بگات، شه رمه زارییه قوتابی به ده س���تی بۆ ده س���ه اڵتێك له گه ڵ بونی ئه م هه مو سه روه ت و س���امانه له م هه رێمه دا له به ر نه بونی بین���ای خوێندن 3 ده وام له یه ك بینادا ده وام بكات، له به ر كۆنیی بیناكان دیوار به س���ه ر قوتابی���دا بڕوخێت، له به ر س���ه وزایی و باخچه و حه وش���ه و نه بونی گۆڕه پانی یاری شێوه ی بیناكانی خوێندن هه ره س���ی سیسته مێكی بچێت، له سجن له هه رێمی كوردس���تاندا، په روه رده یی���ه ل���ه دوای خوێندن مرۆڤێك���ی بێ ئیراده و بێبه رهه م و بێ ئیبداع و ترسنۆك و شه رمن و ملك���ه چ دروس���ت بكات، له ژێر س���ایه ی نادروستدا، په روه رده یی سیس���ته مێكی ئه ندازیارێ���ك ب���ۆ ده س���تكه وتی پ���اره خیانه ت له پڕۆژه یه ك���دا بكات، دكتۆرێك كه مته رخه می به رامبه ر به نه خۆشێك بكات، دادوه رێك له ترسی هه ڕه شه ی به رپرسێك بكات، مامۆس���تایه ك یاس���ا پێش���ێلی قوتابییه كی پۆلی یه ك س���ه ركوت بكات. پ���ه روه رده و پرۆس���ه ی به ڕێوه چون���ی فێرك���ردن له هه رێ���م ته نها سیس���ته می ئه وه ی له كۆڵكردنه وه ی���ه ، به ڕێك���ردن و ئه مڕۆ له ن���او قوتابخانه كاندا ده گوزه رێ سیس���ته مێكی په روه رده یی ته ندروس���ت نیی���ه ، به ڵكو په یڕه وكردنی ش���ێوازێكی ئه وه نده ی س���ه ربازییه ، خۆس���ه پاندنی هه رسانكردن و بۆ س���ه ركوتكردن و ئیش بیده نگكردن���ی قوتابی ده كرێت، ئه وه نده كار له س���ه ر دروس���تكردنی قوتابییه كی به رهه مهێ���ن بیرك���ه ره وه و ره خنه گ���رو

ناكرێت. ئامانجی سه ره كی خوێندن الی ئێمه ته نها بۆ به ده ستهێنانی بڕوانامه یه كی بێ مه عریفه و بێ پسپۆرییه ، هه ر حكومه ت و ده سه اڵتێكی سیاسی گه ر ئامانجی سه ره كی پێش���كه وتنی گه له كه ی بێت له سه رجه م بواره كانی ژیانی كۆمه اڵیه تی ، سیاس���ی ، ئابوری ، فه رهه نگی و ته ندروستیدا، ده بێت پالنێكی تۆكمه و ستراتیجێكی درێژخایه نی هه بێت بۆ گرنگیدان به ده زگای په روه رده ، ب���ا س���ه رجه م هێ���زه سیاس���ییه كانی هه رێم���ی كوردس���تان وه ك���و ئه ركێكی نیش���تیمانی و نه ته وه یی له كاتی ملمالنێی )په روه رده ، دروش���می هه ڵبژاردنه كاندا په روه رده ، په روه رده ( بكه نه سه رمه شقی له هه ڵمه ته كان���ی پڕۆژه كانی���ان كارو هه ڵبژاردندا، له دوای گرتنه ده سه اڵت ئه و هێزه سیاسییانه گره وی مێژو ده به نه وه ،

كه ئه م دروشمه جێبه جێ ده كه ن.

هه رجاره و که سێک ده ینوسێت

ته‌خته سپیخوێندن)364( سێشه ممه 162013/2/12 xwenden.awene@gmail.com

شكستی‌‌په‌روه‌رده‌

به ڕێوه به ری په روه رده ی دهۆك:

زیاتر له 100 بینامان هه یه كه

هه ندێكیان ناكرێت نۆژه ن بكرێنه وه به ڵكو پێویسته

به یه كجاری تێكبدرێن

hajibinar@gmail.com

ئا: میهره بان سه الم

پاش ئه وه ی له ساڵی خوێندنی )2012_2013( به نوسراوێكی

وه زاره تی خوێندنی بااڵ كه ده رفه تێك بدرێت به و مامۆستایانه ی خاوه ن

بڕوانامه ی دبلۆمن، بتوانن له زانكۆكان درێژه به خوێندن بده ن بۆ

به ده ستهێنانی بڕوانامه ی به كالۆیۆرس، له ئێستادا ژماره یه ك له و مامۆستایانه

له زانكۆی هه ڵه بجه وه رگیراون ده ست له خوێندنه كه یان هه ڵده گرن، به هۆكاری ئه وه ی كه بڕوانامه كه یان

ده بێته به كالۆریۆسی پیشه یی .

مامۆس���تای ) ه���ادی )ه���ه ردی په یمانگای هونه ره جوانه كانی هه ڵه بجه و خوێندكار له به شی كۆمه اڵیه تی زانكۆی هه ڵه بج���ه وتی : "ئێمه 35 مامۆس���تا بوین له زانك���ۆی هه ڵه بجه وه رگیراین و پاش چه ند هه فته ی���ه ك له ده وامكردن ب���ه رده وام رێنمایی نوێ و زانیاری نوێ له وه زاره تی خوێندنی بااڵ ئه گه یش���تن كه هه مو پێچه وانه ی ئه رك و مافه كانمان بون، پاشان ئه و رێنماییانه به جۆرێكن ناتوانی���ن به رده وامی به خوێندن بده ین له كاتێكدا زۆربه مان بۆ ئه وه ده خوێنین له گه ڵ بده ی���ن، به خوێن���دن درێ���ژه ئه وه ش���دا ئه وه ی ك���ه گرنگه ئه وه یه به كالۆریۆس ئه وه ی له بری بڕوانامه كه ج���ۆری بڕوانام���ه ی ده بێت���ه بێ���ت به كالۆریۆس���ی پیش���ه یی پاش چوار س���اڵ خوێندن دواتر وشه ی پیشه یی پێوه ی���ه ، كه ئه م���ه ش زۆر كاری پێ ناكرێت( هه روه ها باسی له وه كرد پاش

به نوسراوێك له زانكۆ ده ستهه ڵگرتنیان هه م���و ئه وان���ه ی ده س���تیانهه ڵگرتوه

ته رقیم قه ید كراون.مامۆس���تایه كی عه بدولله تیف ئاری تره و ئه ویش ده س���تی له ده وامی زانكۆ هه ڵگرتوه و به مج���ۆره دواو وتی : ئێمه درێژه بخوێنین و ویستمان له سه ره تادا به خوێن���دن بده ین، به اڵم دواتر چوینه هۆڵه كانی خوێندنه وه )ئه وه ی ئه رك و ماف و یاساو مۆڵه تی زانكۆیه نییه تی ، ئ���ه و بڕوانامه یه ی كه له پای 4 س���اڵی خوێن���دن به كالۆریۆس���ی پیش���ه ییه ، پاش���ان وه زاره تی خوێندنی بااڵ ده یان مه رجی داناوه له وان���ه نابێت تا دوای 8 س���اڵ خوێندنی ماس���ته ر بخوێنین له كاتێكدا ئێمه بۆیه ئه خوێنین ئێستا درێ���ژه به خوێندن بده ی���ن وه له پاش ته واوكردنی خوێندن بۆمان نییه به هیچ جۆرێك داوای گواس���تنه وه بكه ین بۆ

هیچ شارێكی كوردستان(ناوب���راو باسیش���ی له وه كرد كه ئه م وه رگیراوینه ت���ه وه مامۆس���تایانه ی به جۆرێك س���وكایه تیمان پێ ئه كرێت وه ك ئه وه ی هیچ ماف و ئیمتیازاتێكیان نییه كه خوێندكارانی ئاسایی هه یانه ، بۆیه به گشتی ئه مه نه زانكۆیه نه سكوڵه ب���ه وه دا ئاماژه ش���ی نه فاكه ڵتیی���ه . )له هه م���وی كاریگه رت���ر ئه وه ی���ه كه ته رقیم قه ید كراوین وه دوا قسه شیان ئه وه ی���ه كه نوس���راویان ئاراس���ته ی له هه مو زانكۆو په یمانگاكان ناردوه تا

وه ریاننه گرنه وه به مه به ستی خوێندن.ئه حمه د محمد ش���ه ماڵ مامۆس���تا له زانكۆی هه ڵه بجه بۆ ئاوێنه رایگه یاند" من له به شی عه ره بی وه رگیرام پێویست

ب���و ب���ه ده م داواكارییه كانمانه وه بێن تاوه كو بتوانین درێژه به خوێندن بده ین، به اڵم هاوكاری نه كراین پاش���ان ئێمه له سه ربو، وه زاره تی زه ختێكی زۆرمان په روه رده ش به هی���چ جۆرێك هاوكاری نه كردین بۆ نمونه س���ه عات 8 بۆ 12 له وانه وتنه وه بوین و پاشانیش له ئێواران بۆ خوێندنی زانكۆ وه چه ندجار داوای مۆڵه ت���ی خوێندنمان ك���رد به اڵم له و

روه شه وه پشتگوێ خراین.وه اڵمێك گرفتان���ه وه و ئه و له باره ی بۆ ناره زایی ئه و مامۆس���تایانه ی درێژه به خوێن���دن ده ده ن له زانكۆی هه ڵه بجه

د.خوس���ره و عه ب���دواڵ عه ل���ی راگری زانك���ۆی هه ڵه بجه ب���ۆ ئاوێنه ده ڵێت:

له سه ره تای زانكۆی هه ڵه بجه مامۆس���تایانه ئه م دروس���تبونیدایه و داوایانكرد ه���اوكاری بكرێن له خوێندن هاته وه ره زامه ن���دی ئ���ه وه ی پ���اش له زانكۆكه م���ان وه رگی���راون، به پێ���ی

سیسته می ده ره جات و پله به ندی .س���ه باره ت ب���ه وه ی بۆچی ده س���ت له خوێن���دن هه ڵئه گرن، راگری زانكۆی هه ڵه بج���ه ئام���اژه ی ب���ه وه دا "ئ���ه م هاتۆته فۆرمه كه مامۆستایانه سه ره تا به رده س���تیان و هه مو ئ���ه و مه رجانه ی

تێدا بوه كه ئێس���تا بوه به گرێ الیان و ده س���ت له خوێندن هه ڵئه گرن، پاشان ئه و خوێندكارانه ی ده س���تیانهه ڵگرتوه هه فته ی یه ك���ه م و دوه م غیاب ئه درێن ئاگاداریان ئه كرێته وه پاشان پاش���ان چ���ار نامێنێت ته رقیم قه ی���د ده كرێن چونكه ئه وه چه ند رێنماییه كن له نێوان وه زاره ت���ی خوێندنی ب���ااڵو وه زاره تی پ���ه روه رده خۆیاندا ئێمه ناتوانین هیچ

كارێكیان بۆ بكه ین. دوای چه ندین په یوه ندی به وته بێژی وه زاره ت���ی خوێندن���ی ب���ااڵوه ، به اڵم

په یوه ندیه کان به رده ست نه بون.

دیبلۆمه‌کان‌دوای‌ده‌رچونیان‌‌ناتوانن‌بگوازرێنه‌وه‌ووانه‌‌له‌هیچ‌زانکۆیه‌ک‌بڵێنه‌وه‌

به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌په‌روه‌رده‌ی‌‌سلێمانی‌: له‌ئێستادا‌‌140بینامان‌له‌مه‌ترسیدایه‌‌

بینای خوێندنگه ی ئاماده یی ئاالنی کوڕان له شاره زور فۆتۆ: ئاراس عوسمان

تابلۆی سه رۆکایه تی زانکۆی هه ڵه بجه فۆتۆ: میهره بان

ئه م مامۆستایانه سه ره تا

فۆرمه كه هاتۆته به رده ستیان و هه مو ئه و مه رجانه ی تێدا بوه كه ئێستا بوه

به گرێ الیان

به پێ���ی هه واڵێ���ک ک���ه له ماڵپه ری بەبۆنەی باڵوبۆته وه، گوایه )وارڤین( ڕۆژی جیهانی ژن )هەش���تی مارس(، کۆنفرانسێک له ژێر ناونیشانی )بەرەو پتەوكردنی ڕۆش���نبیرییەكی ئیسالمی ڕۆڵی بەپێگەو س���ەبارەت هاوسەنگ 5 و له ڕۆژانی لەكۆمەڵگ���ەدا( ئافرەت 6ی مارس سازده درێت. ئەو كۆنفرانسە بەه���اوكاری ئەوق���اف وەزارەت���ی هەری���ەك لەگ���ەڵ وهەمئاهەنگ���ی لە)لیژن���ەی ئەوقاف و كاروباری ئاینی لەپەرلەمان���ی هەرێمی كوردس���تان(، )یەكێت���ی زانایانی ئاینی ئیس���المی(و ) كۆربەن���دی ه���زری ئیس���المی( خانمان( ب���ااڵی )ئەنجومەنی لەگەڵ وتاربێژان زۆرب���ه ی ئەنجامده درێت. لەئەوقافەوەو لەم کۆمەڵە ئیس���المی ئامادەبونێکی دینیان���ه، وداموده زگا دی���ارو بەرچاوی���ان دەبێ���ت، لێرەوە کێش���ه ی من لەگەڵ ئەم کۆنفرانس���ە دەس���تپێدەکات، بەوەی ده رده که وێت ک���ه ئه جێندایه ک له پش���ت ئه م به ناو کۆنفرانس���ه وه هه ی���ه، وه غافڵبونی ئەمە جگە ڕادەگەیەنێ���ت، حکومەت ئیس���المیانه گوتارێکی لە زاڵکردن���ی به س���ه ر پرس���ی ژندا. م���ن هەرگیز کێشه یه ک نابینم له وه ی که هه رکه س و الیه نێک کۆڕوکۆنفرانس له یادکردنه وه ی ڕۆژێک���ی تایبه ت به ژناندا س���ازبدات، ئه وه ی به کێش���ه ی ده بینم ئاماده بونی ئایدۆلۆژی ئیسالمیانه یه و زاڵی گوتاری ئاینییە بەمەبەس���تی سیاس���ی، کە لەدواجاردا خزمەت بەگوتاری ئیسالمی سیاسی دەکات. ئەم گوتارە ئیسالمییه سیاس���ییە لەدەرەوەی پرس���ی ئاین و کۆمەڵگە کاری خۆی دەکات، لەهه مو کای���ه سیاس���ی و کۆمه اڵیه تیی���ه کان وخشکەیی به هێمنی له کوردس���تاندا، زۆر به به رنام���ه وه له الی���ه ن به ش���ێک له پارته کانی نێو ده س���ه اڵتی حکومی و کاری ده س���ه اڵتیش ل���ەده ره وه ی لەوەدایە پێکەنی���ن ده کرێ���ت. ب���ۆ ئیس���المییه کان هەم لەنێو حکومەتدا کاردەکەن وهەم لەگەڵ ئۆپۆزیسیۆندا، بەرنامەی خۆیان وەک ئاو دەکەنە ژێر کۆی دیمەنی سیاسی لەکوردستاندا.

بەداخەوە له ڕۆژێکی وه کو 8ی مارسدا

که ڕۆژی جیهانی ژنانه لەکوردستانداو، به ن���او هێ���زە هه م���و بەبه رچ���اوی کوردستانەوە، دیموکراس���خوازەکانی مۆرکێکی ئاینی لێ���ده درێ. گوتاری سیاس���ی ئاینی دەیەوێت ژنی کورد جیابکات���ەوە له ژنانی دونیا، ئەم ڕۆژە ده کرێته ڕۆژێک بۆ زاڵکردنی گوتاری بێگومان وەک ئیس���المی سیاس���ی. ئاماژەمان پێدا کەس ناتوانێت، ئەمه وه کو ئه جێندایه کی سیاس���ی مامه ڵه نه کات. کێش���ه ی س���ه ره کی له وه دایه ک���ه حکوم���ەت ب���ۆ ئەم مەبەس���تە وەک بەکاردەهێنرێت،دام���وده زگای ئەوق���اف لەپش���ت ئ���ەم کارەوەیە، )ئه نجومه نی خانمان( دەبێتە هۆکارێک بۆ سەرکەوتنی دیدی ئیسالمی سیاسی لەپرس���ی ژنان���دا. ئ���ەم ئەنجومەنەو دام���وده زگا دینییه کانی وه کو ئه و قاف شه رعییه تی "ڕه س���می" بونیان هه یه خۆیان هه رێمه وه و له الیه ن حکومه تی به ده مڕاس���ت و بڕیارده ری پرسی ژنان ده زانن له کوردستان، ئه وانن له پرۆسه و قس���ه ی حکومه ت���دا پالنداڕش���تنی یه که م ده که ن و سیاس���ه ت و یاساکانی تایبه ت به پرس���ی ژنان له ژێرس���ایه ی ئه م کۆکتێل���ه له مێنتاڵییەت و گوتاری دینی و نه ته وه یی ناڕێکدا داده ڕێژرێت. بەداخەوە میدیاکان بۆ ئەم مەبەس���تە بەکاردێنن، ئەمە جگە لەبەهەدەردانی ئ���ەو بودجه گەورەی���ە کە حکومەت و پەڕلەمان بۆ ئەم پرسە تەرخانیکردوە، کەچی ئەمانە دێن لەخزمەتی زاڵکردنی ئیس���المی سیاس���ی به سه ر گوتاری ت���ه واوی پرس���ی ژنی ک���ورددا، ئەم بودجەی���ە س���ەرفدەکەن. هه ربۆیه ش زۆر گرنگه ک���ه پەڕلەمان و حکومەت و مەدەنی و کۆمەڵگ���ەی ڕێکخراوەکانی ڕێکخراوه کانی ژنان، بەجدی لەم کارە

بکۆڵنەوەو پڕۆتێستی بکەن. م���ن پێموای���ە پرس���ی ژن له کۆی پرۆس���ه ی نه ته وه دروس���تکردن یان هێشتنه وه ی لەنێو چواچێوەی ئاینی بون���ی کۆمه ڵ���گادا ڕۆڵێک���ی هێجگار پێده درێ���ت. گرنگی���ان س���یمبۆلی و فیگوری ژن هه میش���ه وه ک کێشانی "خۆماڵیبون" و له نێ���وان مه رزێک���ه گوت���ارە ل���ه م دا. )بێگانه ب���ون(

بەئاینبونکردن���ەدا دەیەوێت ژن وەک نەوت خۆماڵی بکات و لەهەمانکاتیشدا لەدوفاقییەک���ی دەکات و بێگان���ەی ئەخالقیدا، ئەم گوتارە دەیەوێت بڵێت: )ئاه���ا ژنی ئێمە چەند س���ه نگینه و ژنی ئ���ه وان چەن���دە س���وکن( ئەم گوتارە لەو کۆنتێکستە سێکسوالییەدا خۆی ده بینێته وه، له ملمالنێ ئاینی و نه ته وه ییه کان���دا ئاوەه���ا وێن���ای ژن بەخ���ۆی، دەکات نام���ۆی دەکات، مادامەکی جەس���تەی جیاوازە لەپیاوو دەیەوێت داپۆش���ینی جەستەو نۆرمی ئیسالمەوییانە بکاتە پێوەر بۆ چاالکی ژن لەدونیادا، ئەمە گوتارێکی ئێجگار س���ادەکانی بنەما لەگەڵ ترس���ناکە ناگونجێت، کۆمه ڵ���گادا مەدەنییەتی

گەر هاتو گوتارێکی فاشی نەبێت. بۆ نمونه ئه گه ر ئاوڕێک لەبیست ساڵی ڕابوردوی پارتەکانی نێو ده س���ه اڵت کوش���تاری کاریان یه که م بده ینه وه ، ژنان بو له ژێ���ر به هانه ی پاکردنه وه ی کۆمه ڵگا له بێئه خالقی و تۆمه تبارکردنی ژن���ان به ه���اوکاری ڕژێم���ی به عس. له کاتێکدا زۆرێک له م شۆڕش���گێرانه ی که ئێس���تا پله ب���ه رزن له حکومه تدا خۆی���ان فایلدارب���ون له گ���ه ڵ حیزبی به عس. ته نانه ت لەدوای ئاش���کرابونی لەکۆنفراس���ەکاندا فایلەکانی���ان که واته بەسەرکردە. بەچەپڵەکرانەوە ک���وا نەتەوە؟، ک���وا کوردایەتی و کوا ئەخالق؟ بۆچ���ی دەبێت ئەخالق هەر لەدەوری جەس���تەی ژن کۆبکرێتەوەو کاری لەس���ەربکرێت. ئیس���المییه کان کوردییەکانەوە پارت���ە بەبەرچ���اوی کە ئیدیعای سۆس���یالدیموکرات بون و پێشکەوتوخوازییەت دەکەن، هەستان بەتی���رۆری ژنان ل���ەزۆر ڕوەوە. ئەم کارانەی ئیسالمییەکان ڕاگوزه ر نییه و له الی���ه ن بزوتنەوەی ژنان پێویس���تی به ش���یکاری و تێگه یشتنی زیاتر هه یه . دیارە کەس حوکمی لەشێوەی مورسی و قبوڵ دیکەی ئیخوانێکی مورش���یدی نیی���ە، ئیدی نازان���م چۆن حکومەت ب���ەم کارەی ئەوق���اف و ئەنجومەن���ی خانمان ڕازیی���ە؟ نازانم حکومەت بۆ دەکەوێت���ە تەڵەی لەم ج���ۆرە، یان خۆی بەشدارە؟ من ئەم پرسیارە بۆ

حکومەت و پەڕلەمان جێدێڵم. به ب���ڕوای م���ن هه ردوکی���ان ئ���ەو پاتریارکییانەو ناسیونالیس���ته پارتە ئیس���المەوییەکان کە ئێس���تا خۆیان نمایش���دەکەن، بەئۆپۆزیس���یۆن ی���ه ک په یامه که ی���ان هەردوکی���ان

ناوه رۆک���ی هه ی���ه و لەوانه یە لەفۆرمی خۆنمایش���کردندا جیاوازبێت، ئه ویش ژنە پێناس���ه کردنه وه ی ڕۆڵ و پێگه ی نه ته وه ییە )ماس���کولینه له ڕوانگ���ه مۆرکی زاڵکردنی ئیسالمییه( که یه وه ، ئاینە بەس���ەر پرسی ژن و کۆمەڵگەدا. ئەمە ستراتیژی یه که می ئه م دو تەوژمە پاتریارکییە ناسیونالستی و ئیسالمیانه ب���و. ئه وه تا ئێس���تا ئ���ه م پارتانەی ک���ه حکومه تی کوردیی���ان پێکهێناوه ژن���ی کوردیان له نێ���و گوتاری دینی و نه ته وه یدا ڕاگرتوه ، ڕۆژێک له ژێر ناوی ئێستاش ژنان و نه ته وه یی کۆنفرانسی له ژێر ن���اوی پته وکردنی ڕۆش���نبیری س���ه باره ت هاوس���ه نگ ئیس���المی به پێگه ی ژنان له کۆمه ڵگەدا، پرس���ی ژن ده خه نه وه ژێر گوتاری ئیس���المی هه وڵده ده ن لەڕێگه ی���ه وه سیاس���ی، ڕیفۆرمخوازی ئیسالمی ژنان ملکه چی بک���ه ن، ه���ه روه ک چ���ۆن له واڵت���ه له "فیمینیزمی جۆرێک عه ره بییه کاندا ئیسالمی" هه یه ، که هه م ڕۆژئاواوهه م ده س���ه اڵته دیکتات���ۆره دینیی���ه کان

له گه ڵیان���دا. نیی���ه کێش���ه یه کیان ڕێگه یان به جۆرێ���ک ئیس���المییه کان به )فێمینیزم���ی ئیس���المی(داوه بێته ناو بزوتنه وه که یان���ه وه ، کە جارجارە گوێیان بۆ ده گرن و ڕیفۆرمی بچوکیش ده که ن بۆیان، چونکه باش دەزانن، کە فێمینزمی ئیسالمی وه اڵمی بنه ڕه تی و ستراتیژی گۆڕانگاری جیدی پێ نییه . ئارایش���تکردنی دینی ته نها هه وڵ���ی نوخبه یه کە جێکردنه وه ی ئیس���المه و له ژنانی موس���ڵمان له پۆس���ت و پایه حیزب���ی و ده وڵه تییه کاندا. گاڵتەجاڕی لیبرالی���زم و لەوەدای���ە، ده وڵه تان���ی نیولیبرالیزم���ی ڕۆژئ���اوا، فێمینیزمی ئیسالمی وه کو جۆرێک له فێمینیزمی "ئایدی���ال" و" خۆماڵ���ی" خۆرهه اڵتی مامه ڵ���ه ده ک���ه ن، ک���ه پڕاوپڕی ئه و له س���ەر وێنایه یه ڕۆژ هه اڵتناس���ه کان ژنی خۆرهه اڵتی له زیهنی تاکی غه ربیدا

دروستیان کردوه .. هه ی���ه له کوردس���تانیش ئه م���ه ی ناک���رێ له م گۆرانکاریی���ه ناوچه ییانه ده سه اڵتی بکرێت، س���ه یر به دابڕاوی هه رێ���م به درێژایی مێژوی خۆی، لەبێ بەرنامەیی���ەوە بێ���ت یان بەدەس���تی سیس���تمی جۆرێ���ک ئەنقەس���ت، ناسیۆنال - ئیسالمی ئەکتیڤ کردوە، که ئیسالمییه کان هه مو کات سودیان کوردس���تان حوکمران���ی له نه رم���ی وه رگرتوه، بۆ باڵوکردنه وه ی کولتورێکی ژنانه وه لەبااڵپۆش���ی هه ر ئیسالمی، بیگ���رە، تاده گاته گوتاری ئاڕاس���تە بۆکراوی مەالکان له مزگه وتەکان، ئەمه سه رتاپا مۆدێلی ئیسالمی خه لیجی و کەن���داوە. له س���ه ره تای هاتنه س���ه ر کاری هێزه کوردییه کان دوای ڕاپه ڕین جۆرێک له ڕێکخس���تنی سێكسوالیتی و پێگ���ه ی ژن له کۆمه ڵ���گای کوردی���دا له ئارادا بوه که پش���ت به س���تو بوه به دین و ده سه اڵتی خێله کییه وه . به اڵم لێره دا ئیس���المی سیاسی گه وره ترین س���ودی وه رگرت���وه بۆ جێخس���تن و سه پاندنی شیوازێکی ئیسالمیزه کراوی په یوه ندییه کانی جێنده ر که ژن تیایدا

پله دوه . کیشه ی سه ره کی من ونبونی ده نگ و ڕه نگی ڕاسته قینه ی ژنانه له کوردستان کوردس���تان کران���ه وه ی س���ه ره رای وهاتنه مه یدان���ی کۆمه ڵێک ڕێکخراوی ژنانە له ڕاس���ته وه بۆ چه پ، هەمویان دروس���تکراوی حیزبه کان بون، دیارە تاڕاده یه ک کاری باشیان کردوه له سه ر پرسی ژن و دیبه یتێکیان دروستکردوه .

ب���ه اڵم هی���چ کامی���ان نه یانتوانی���وه نوێنه رایه تی کێشه ی ژنی کورد بکه ن. ئ���ه م ڕێکخراوانه زۆرت���ر نوخبه یه کی تێدا بااڵدەست دەبون، کە به نه فه س ده چونه پیاوانه وه زاڵ���ی وگوتارێکی پرس���ی دواتریش یه کت���رو ش���ه ڕی ژنان. دیاره ئه م مۆدێله به س���ه رچوو جێگره وه ک���ه ی بۆته ڕێکخراوی دیکە، که ه���ه م له الی���ه ن حکومه تی هه رێم و هه م له الیه ن واڵتان���ی ده ره وه بودجه وه رده گرن، بەم���ەش ناچارن به پێی ئه جێنداکان���ی ئ���ه وان کاروچاالک���ی ئه نجام بده ن. خەمی من له وه دایه، که ئێمه هیچ کات خاوه نی بزوتنه وه یه کی ژنان نه بوین له کوردستاندا، توانیبێتی گوتارێکی ژنان���ه و تۆکمه بنیات بنێ، که له به رامبه ر ئه م ئیس���المیزه کردن و به نه ته وه یی���ە هەڵەکردن���ه ی پرس���ی ژن���دا خ���اوه ن قس���ه و پالتفۆرم���ی خ���ۆی بێت، بتوانێت هۆش���یارییه کی بۆشاییه کی دروس���تکردبێت. ژنانه ی فیکری عه مه لی زۆر هه س���تیپێده کرێ له کوردس���تاندا که پێویس���ته کار بۆ تێگه یشتن لێی و ش���یکاری بکه ین بۆ ئ���ه وه ی بتوانین مێت���ۆدی کارکردن و ڕوداوه کان و ب���ۆ ئه ناالیزکردنم���ان دیارده کان له کوردس���تان زانس���تیترو تیۆری به فیک���رو پشتبه س���توتربێت

ئه لته رناتیڤ.کاردانه وه وکەمپین و پرۆتێس���تکردن له دژی ئه م کۆنفرانس���ە ی ئه نجومه نی خانمان، وه زاره ت���ی ئه وقاف، گرنگه و ئه جێنداکانی���ان و ئاش���کراکرندنی له چه واش���ه کاری و بێده نگنه ب���ون زاڵکردنی گوتاری ئیس���المی به سه ر پرس���ی ژن���دا کارێکی ده س���تبه جێی ئێمه یه . له هه مانکاتدا به گرنگی ده زانم، که ئێم���ه ی ژنان خوێندنه وه ی خۆمان هه بێت بۆ ئه م هه واڵنه، وه کو ڕوداوێکی ڕاگوزه ر سه یری نه که ین. به ڵکو ئه مه له پرۆس���ه یه کی هێمنی به شێک وه ک په یوه ندییه کان���ی ئیس���المیزه کردنی جێنده ر، وەک زاڵبونی دیسکۆرس���ی ئیسالمی به سه ر پرسی ژندا مامه ڵه ی له گه ڵ بکه ی���ن که دوات���ر باجه که ی خودی ژنان ده بێت ته حه مولی بکه ن. بێگومان باجەک���ەی دیکە کۆمەڵگەی مەدەنی دەیدات. ئاماده بونی ئەم هەمو مه الو وه زاره تی ئه وق���اف و کۆمه ڵێک داموده زگای دینی له بڕیار دروستکردن له سه ر پرس���ی ژن مەترسییە لەسەر کۆی دروستبونی کۆمەڵگەی مەدەنی و

ناکرێ ڕاگوزه ربێت..

17 )364( سێشه ممه 2013/2/12 کۆمەاڵیەتی

رەنگە هەموان بیر لەوە بکەنەوە ئه و سه ره وه ... مانش���ێته که ی بۆشاییه ی چییه ؟ بەاڵم التان س���ەیر نەبێت، ئەو بۆش���اییە بەو وش���ەیه پڕبکەنەوە کە قەڵەمەک���ەی من لێ���رەدا ڕوی نایەت بینوس���ێت، بەاڵم ئەوه پرسیاری ئه و دادوەرە ب���و کە رۆژی 2/11 لەدادگای تاوانەکانی س���لێمانی و لەکاتی قس���ە لێدوان و پرس���یارکردن لەگەڵک���ردن و ساکار مامۆستا کوش���تنی له کێشەی له هه لومه رجێکی مامۆس���تایه ی )ئه و له ده س���تدا( گیان���ی ته مومژاوی���دا له کەس���وکارو دایک و شاهێدەکانی ئەو

کەیسەی دەپرسی. پار ساڵ و لەشەوی 2012/2/5 ساکار محەم���ەد ئەمین قادر لەن���او جێگەی خەوەکەیدا درایە بەر دەستڕێژی گوللە لەن���اکاو کارەبای ئەوان بە تەنها ماڵی

ئه وان لەو ناوە بڕابوو! دوای چەند رۆژێک باوکی س���اکار بەتۆمەتی کوشتنی ساکار دەستگیرکرا، دایکی ساکاریش لێدوانی ئەوەی دا کە پیاوێکی کەڵەگەتی بەخۆ کوشتویەتی ک���ە ئەمە ش���ێوەی باوکی س���اکارە، ب���ەاڵم دانی بەوەدا نەن���ا کە ئەو بێت چونکە" کارەب���ا نەبو تا باش بیبینم و

بیناسمەوە". باوک���ی دەس���تگیرکردنەی ئ���ەم س���اکار تا رۆژی ٩/11 ب���وو، چونکە

گش���تییەکەی لێبوردن���ە بەه���ۆی حکومەتی هەرێم���ەوە ئازادکرا، بەاڵم لەالیەن دەربڕی���ن نارەزایی بەه���ۆی ژن���ە چاالکوانەکان���ەوە دوای دو رۆژ دەس���تگیرکرایەوەو لەئازادکردنەکەی لە 1/2٩ یەکەمین دانیش���تنی لەالیەن دادگاوە ب���ۆ س���ازدرا، ب���ەاڵم بەهۆی نەبونی بەڵگەی تەواوو شاهێدەکانەوە دانیش���تنەکەی دادگا دواخراو، دوێنێ ل���ه دادگای تر دوش���ه ممه جارێک���ی تاوانەکانی س���لێمانی دادگا بۆ هەمان کێشەو ئاشکراکردنی بکوژی ئەو کچە

گرێدرایه وه . تا ئێرە هەمو شتەکان ئاسایین، بەاڵم ئەوەی منی تاساندو هەمو ئەو ژنانەی توش���ی ش���ۆک کرد ئەو پرسیارە زۆر بریندارکەرانە بو کە دادوەرەکە لەدایک و باوکی ساکارو هەردو شاهێدەکەی تری کرد ئەوەش " کچەکەتان لەگەڵ کەسدا نەگی���راوە، کچەکەت���ان ئ���ەو کوڕەی خۆش دەویس���ت کە ناردبویە داوای، خۆشەویس���تی پەیوەندی کچەکەتان هەبو، کچەکەتان پاک بو؟". بەداخەوە من نازانم پێودانگی پاکی و پیسی کێ دی���اری دەکات؟ باش���ە گ���ەر کچێک بیەوێت بەدڵی خۆی هاوس���ەری ژیانی دیاری بکات ئەمە پیس���ییە؟ باشە چ ویژدانێ قبوڵی دەکات کچە کوژرابێت و هێش���تا دادوەرێ���ک پرس���یارێکی وا

کەسوکاری ئاراس���تەی ئس���تیفزازی بکات. ئایا کچەکەتان کەس���ی لەگەڵ نەگی���راوە؟ من تێنەدەگەیش���تم ئایا دادوەر دەیویست بکوژەکە بدۆزێتەوەو دادگای���ی ب���کات، ی���ان دەیویس���ت بەڵگەی���ەک ئاش���کرابێت کە ئەم کچە پەیوەندییەکی نادروستی هەبوە؟ دەنا پرسیاری زۆر لەوە هەستیارترو وردتر هەبو کە لەکەس���وکارو دایک و باوکی س���اکاری بکات بۆ دۆزینەوەی بکوژی

سەرەکی ئەو کچە. ئ���ەوەی من لەم دانیش���تنەی دادگا

تێیگەیش���تم دەیانویس���ت کێش���ەکە ب���ەو ئاراس���تەیەدا ببەن ک���ە باوکی ئەم کچەی خۆشویس���توەو رازیشبوە جگ���ە چونک���ە بەش���وکردنەکەی لەوروژاندنی ئەو پرسیارە زۆر سادانەی کە هەرگیز لەخزمەتی کێشەکەدا نەبون هیچی تر نەبو،وە ئەوەش وەک هەلێک قۆزراوەت���ەوە ک���ە دایکی بەئاش���کرا شاهێدی نادات و کاتێکیش گوێیان لەو تۆمارە دەنگییەی دایکی ساکاریش گرت کە لەگەڵ چاالکوانێکی ژناندا قس���ەی دەکردو باسی کێشەکەی بۆ دەکرد زۆر

بێبایەخانەو بێ ئەوەی زۆر لەس���ەری ب���ڕۆن بەڕێیان ک���رد بەبیانوی ئەوەی دەنگی دایکی ساکار زۆر ڕون و ئاشکرا نەب���وە، ئەمە جگە ل���ەوەی نوێنەری داواکاری گش���تی هەرچەندە ئامادەبو بەاڵم بون و نەبونی لەو شوێنەدا وەک یەک بو چونکە دەیانتوانی لەسەر زۆر جومگەی هەستیاری لێکۆڵینەوە بکەن بەاڵم نەیانکرد. لێ���رەداو کاتێک ئەم دادگایی کردنانە دەبینم سەد هێندەی ت���ر بێئومێد دەبم لەوەی رۆژانە دەیان ئافرەتی واڵتەک���ەم خوێنیان نەڕژێت و

بکوژەکانی���ش وەک بەرزەک���ی بانان ب���ۆی دەرنەچن ئاخر گەر ئاراس���تەی داواکاری گشتی و دادوەر لێکۆڵینەوەو بەم شێوەیە لێکۆڵینەوە بکەن و لەبری هەمو ش���تێ بگەرێن ب���ەدوای ئەوەی کچەکەیان کەس���ی لەگ���ەڵ نەگیراوە، ئیتر دڵ���ی چیمان ب���ەوە خۆش بێت تاوانباران بەس���زای خۆی���ان دەگەن؟ باش���ە ئەگەر ئەمە حاڵی دادگابێت بۆ ئەوەی مافی ژنان بسێنن و پشتگیرییان بک���ەن، دەبێت حاڵ���ی دەزگاکانی تر

چۆن بن؟!

حاکمێک: کچەکەتان کەسی به ...... گیراوە!

مامۆستا ساکار فۆتۆ: ئینته رنێت

پرسی ژنی کورد له نێوان به نه ته وه یکردن و ئیسالمیزه کردندا

سارا قادر

گه ر ئه مه حاڵی دادگابێت

بۆ پاراستنی مافه کانی ژنان

ئیتر چ دڵێکمان به حکومه ت خۆشبێت؟

هۆزان مەحمود8ی فێبرواری 2013

زاڵکردنی مۆرکی ئاین بەسەر پرسی ژن و کۆمەڵگەدا، ستراتیژی یه که می

ئه م دو تەوژمە پاتریارکییە

ناسیونالستی و ئیسالمیانه یه

‌‌‌ئا:‌خالید‌محه‌مه‌د‌زاده‌

فاروق‌كه‌یخوسره‌وی‌ئه‌ندامی‌‌پێشوی‌كۆمیته‌ی‌‌ناوه‌ندی‌‌حیزبی‌‌دیموكرات‌و‌‌نوێنه‌ری‌‌شاری‌‌سه‌قز‌‌

بۆ‌نوێنه‌رایه‌تی‌‌په‌رله‌مانی‌‌ئێران‌‌له‌م‌چاوپێكه‌وتنه‌دا‌‌تیشك‌ده‌خاته‌‌سه‌ر‌دوایین‌گۆڕانكارییه‌كانی‌‌رۆژهه‌اڵتی‌‌كوردستان‌و‌پرسی‌‌كورد‌له‌ئێران‌و‌

ده‌ڵێت:"ئێران‌نه‌یتوانیوه‌‌له‌و‌ده‌ره‌تانه‌‌باشه‌ی‌له‌عێراق‌به‌تایبه‌تی‌له‌هه‌رێمی‌

كوردستان‌بۆی‌خوڵقاوه‌‌كه‌ڵك‌وه‌ربگرێ.

*‌‌له‌ئێس���تای‌‌رۆژهه‌اڵتی‌‌كوردستان‌یا‌ ده‌بینرێ���ت‌ له‌بێده‌نگ���ی‌‌ جۆرێ���ك‌هه‌ندێجار‌وا‌ته‌فس���یر‌ده‌كرێت‌كه‌‌هیچ‌فه‌رهه‌نگی‌‌و..‌ سیاس���ی‌،‌ چاالكییه‌كی‌‌هت���د،‌بونی‌‌نییه‌.‌ئ���ه‌م‌دۆخه‌‌بۆ‌چی‌‌

ده‌گه‌ڕێننه‌وه‌؟--‌باش���ترین‌وه‌اڵمم‌بۆ‌ئه‌م‌پرسیاره‌‌ئه‌وه‌ی���ه‌‌كه‌‌پێش‌ئێس���تا‌به‌ئه‌ندازه‌ی‌ده‌یان‌س���اڵ‌هاواری‌بێجێمان‌كردوه‌.‌هاوارێ���ك‌كه‌‌نه‌یتوانی‌ش���وێنی‌باش‌و‌به‌پێچه‌وان���ه‌ش‌ دابن���ێ.‌ به‌كه‌ڵ���ك‌له‌‌ڕاده‌به‌ده‌ر‌شوێنی‌خراپی‌له‌سه‌ر‌دڵ‌و‌مێشكی‌هاونیش���تمانان‌داناوه‌و‌ئێمه‌ی‌كردۆته‌وه‌.‌ دورت���ر‌ له‌ئامانجه‌كانم���ان‌له‌وه‌زعی‌ئێس���تاداو‌تا‌ده‌یان‌ساڵی‌تر‌كۆمه‌اڵنی‌خه‌ڵك‌و‌چاالكانی‌سیاس���ی‌و‌فه‌رهه‌نگ���ی‌رۆژهه‌اڵت���ی‌كوردس���تان‌به‌بێده‌نگ���ی‌ده‌بێ‌س���ه‌رنج‌و‌متمانه‌ی‌كۆمه‌اڵنی‌خه‌ڵكی‌ئێران‌بۆ‌الی‌خۆیان‌رابكێش���ن.‌خه‌ڵكی‌ناوچه‌كانی‌دیكه‌ی‌ئێران‌به‌بۆنه‌ی‌هه‌ش���ت‌س���اڵ‌شه‌ڕو‌ئاڵۆزیی‌كوردستانه‌وه‌،‌باوه‌ڕو‌دیمه‌نێكی‌‌له‌كوردس���تان‌و‌ ناله‌باری���ان‌ چ���ه‌وت‌و‌گه‌ل���ی‌كورد‌له‌بیردا‌م���اوه‌.‌ده‌بێ‌ئه‌و‌بیره‌وه‌رییه‌‌تااڵنه‌‌بسڕینه‌وه‌،‌هه‌رچه‌ند‌به‌ده‌یان‌ساڵ‌و‌چه‌ندین‌نه‌سلیش‌له‌بیر‌ناچن.‌ئه‌م‌الی‌كێش���ه‌كه‌ش‌هه‌ر‌وه‌تر.‌‌كه‌م‌بنه‌ماڵه‌ی‌ئێران���ی‌هه‌یه‌‌به‌كوردو‌غه‌یری‌ك���ورده‌وه‌‌له‌بزوتنه‌وه‌ی‌كوردی‌دوای‌شۆڕشی‌ئیسالمی‌ئێران‌زه‌برێكی‌وه‌ب���ه‌ر‌نه‌كه‌وتبێ،‌ی���ا‌بیره‌وه‌رییه‌كی‌خراپی‌له‌م‌شێوه‌‌خه‌باته‌و‌له‌كاردانه‌وه‌‌

سه‌ربازییه‌كان‌نه‌بێ.لێره‌دا‌بێده‌نگی‌‌به‌مانای‌‌راوه‌س���تانی‌‌خه‌باتی‌‌چه‌كداری‌‌نییه‌،‌‌به‌ڵكو‌به‌گشتی‌‌ئه‌م‌ته‌س���ویره‌‌له‌بواره‌كانی‌‌تری‌‌وه‌ك‌‌

سیاسی‌‌و‌كه‌لتوری‌‌و..‌ده‌بینرێت؟سیاس���ی‌و‌ چاالك���ی‌ وه‌ك‌ ‌ م���ن‌به‌بێده‌نگی‌ ب���ڕوام‌ هه‌رگیز‌ فه‌رهه‌نگی‌نیی���ه‌و‌بۆ‌خۆیش���م‌بێده‌ن���گ‌نه‌بوم.‌ك���ورد‌ده‌ب���ێ‌له‌هه‌م���و‌بواره‌كاندا‌چ‌سیاس���ی‌و‌فه‌رهه‌نگ���ی،‌چ‌ئاب���وری‌و‌نیش���انبدا‌ بنوێنێ‌و‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌خ���ۆ‌گه‌لێك���ی‌زین���دوه‌.‌گه‌لێك���ه‌‌ده‌توانێ‌بۆ‌پێش���كه‌وتن‌و‌ئاوه‌دان���ی‌واڵته‌كه‌ی‌تێبكۆش���ێ.‌له‌ئاخاوت���ن‌و‌ده‌ربڕین���ی‌داواكانیش���دا‌ش���ێوه‌ی‌ده‌نگ‌هه‌ڵبڕین‌ده‌بێ‌گونجاوبێ.‌ده‌بێ‌وردبینانه‌‌له‌سه‌ر‌ش���ێوه‌ی‌ئاخاوتن،‌هه‌ڵبژاردنی‌الیه‌نی‌هه‌ڵبژاردن���ی‌ به‌رانبه‌ر)موخات���ه‌ب(،‌نێوه‌رۆكی‌په‌یام‌و‌ته‌نانه‌ت‌هه‌ڵبژاردنی‌هه‌ر‌وشه‌یه‌كی‌په‌یامه‌كه‌‌بیربكه‌ینه‌وه‌.‌ئای���ا‌ئه‌وه‌ی‌ئێمه‌‌ه���اواری‌بۆ‌ده‌كه‌ین‌وه‌ك‌خۆمان‌به‌راست‌و‌دروستی‌ده‌زانین،‌ده‌زانین،‌ ب���ه‌ره‌وای‌ ده‌زانین،‌ به‌هه‌قی‌الیه‌نی‌به‌رانبه‌ریشمان‌به‌راست‌و‌ره‌وای‌ده‌زانێ؟‌به‌هه‌قی‌ده‌زانێ؟‌ئایا‌كارێكی‌وامانكردوه‌‌به‌دۆستمان‌بزانن؟‌ده‌نگێكی‌وامان‌هه‌ڵبڕیوه‌‌گوێی‌بۆ‌ش���ل‌بكه‌ن؟‌گوێی‌بۆ‌رابگرن؟‌ته‌نیا‌ده‌نگ‌هه‌ڵبڕین‌هونه‌ر‌نییه‌.‌ته‌نیا‌هاواركردن‌ئازایه‌تی‌نییه‌.‌كورد‌ده‌ڵێ:‌"‌قسه‌‌هه‌زاره‌‌یه‌كی‌به‌كاره‌"‌غیره‌ت‌و‌ئازایه‌تی‌له‌وه‌دایه‌‌ئه‌و‌یه‌ك‌قسه‌‌هه‌ڵبژێرین‌و‌له‌جێگای‌خۆیدا‌ده‌ری‌ببڕین.‌فارس‌گوته‌نی:‌"هر‌سخن‌

جایی‌و‌هر‌نكته‌‌مكانی‌دارد."*‌ئه‌حزابی‌‌كوردی‌‌له‌كوێی‌‌كۆمه‌ڵگایه‌،‌كۆمه‌ڵگا‌له‌كوێ���ی‌‌به‌رنامه‌كانی‌‌حیزبه‌‌كوردییه‌كان���ه‌.‌بۆچ���ی‌‌هه‌ندێ���ك‌جار‌هه‌ست‌ده‌كرێت‌حیزبه‌كان‌له‌شوێنێك‌و‌كۆمه‌ڵگاش‌له‌شوێنیكی‌‌تره‌،‌ده‌بینرێت‌زۆرجار‌ به‌یاننامه‌كان‌ داخوازیی���ه‌كان،‌وه‌اڵم‌نادرێن���ه‌وه‌؟‌زۆر‌پرس���یاری‌‌تر‌له‌سه‌ر‌ئه‌م‌پچڕانی‌‌په‌یوه‌ندییه‌‌له‌نێوان‌ئۆپۆزیسیۆنی‌‌كوردی‌‌و‌كۆمه‌ڵگا‌دروست‌ده‌بێت.‌ئ���ه‌م‌پچڕانه‌‌ئه‌گه‌ر‌هه‌بێت‌بۆ‌

چی‌‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌؟--‌ئه‌و‌پچڕانه‌ی‌ئاماژه‌تان‌پێ‌كردوه‌‌هه‌یه‌.‌ئه‌حزابی‌رۆژهه‌اڵتی‌كوردس���تان‌س���ه‌ره‌ڕای‌ئ���ه‌وه‌ی‌هه‌موی���ان‌به‌ناوو‌نه‌مری‌ به‌پێش���ه‌وای‌ به‌رواڵه‌ت‌خۆیان‌خۆشه‌ویس���ته‌كه‌یه‌وه‌‌ حیزب���ه‌‌ كوردو‌لكاندوه‌‌نه‌یانتوانیوه‌‌جێگرو‌جێدارێكی‌باش‌و‌به‌‌ئه‌مه‌گی‌پێشه‌وا‌قازی‌محه‌مه‌د‌پێش���مه‌رگه‌یه‌كی‌ وه‌ك‌ پێش���ه‌وا‌ بن.‌

نه‌یهێشت‌ نه‌یویس���ت‌و‌ خۆنه‌ویس���ت،‌پێش���مه‌رگه‌و‌ هێ���زی‌ له‌به‌ره‌ن���گاری‌ده‌سه‌اڵت‌ له‌هه‌وڵدانی‌ یا‌ ده‌س���ه‌اڵتدا،‌ب���ۆ‌دۆزین���ه‌وه‌و‌قۆڵبه‌س���ت‌كردن���ی‌خ���ۆ‌ ی���ا‌ ده‌ربازب���و‌ به‌ڕێوه‌به‌ران���ی‌حه‌شارداوی‌بزوتنه‌وه‌دا‌دڵۆپه‌‌خوێنێكی‌ب���ڕژێ.‌مان‌و‌نه‌مانی‌ خه‌ڵكی‌بێتاوان‌گیانی‌پیرۆزی‌خۆی‌و‌هاوڕێ‌به‌ڕێزه‌كانی‌به‌شێوه‌یه‌كی‌دیموكراتییانه‌‌دایه‌‌ده‌ستی‌بیروڕای‌گشتی‌و‌گه‌وره‌‌پیاوانی‌شاری‌مه‌هابادو‌به‌ش���انازی‌و‌شه‌ره‌فه‌وه‌‌مانی‌هه‌تاهه‌تای���ی‌ش���ه‌هیدبونی‌هه‌ڵبژارد.‌هه‌ربۆیه‌ش‌له‌هه‌مو‌شارو‌گوندی‌چوار‌پارچه‌ی‌كوردستانداو‌له‌هه‌مو‌شوێنێكی‌ئ���ه‌م‌جیهانه‌‌به‌رینه‌دا‌خۆشه‌ویس���تی‌پێشه‌واو‌هاوڕێیانی‌له‌قواڵیی‌دڵی‌هه‌ر‌كوردێكی‌به‌ش���ه‌ره‌ف‌و‌هه‌ر‌ئینسانێكی‌

نیشتمانپه‌روه‌ردایه‌.

به‌داخه‌وه‌‌تایبه‌تمه‌ندییه‌‌باسكراوه‌كانی‌ش���ه‌هیده‌كانی‌ ه���اوڕێ‌ پێش���ه‌واو‌راب���ردوی‌ ئێس���تاو‌ له‌به‌ڕێوه‌به‌ران���ی‌بزوتنه‌وه‌ی‌رۆژهه‌اڵتی‌كوردستانی‌دوای‌شۆڕشی‌ئیس���المیدا‌نابینم،‌سه‌ره‌ڕای‌هه‌ربۆیه‌ش‌ هه‌موی���ان.‌ ب���ۆ‌ ڕێزدانانم‌ده‌ڵێم‌ئه‌و‌پچڕانه‌ی‌ئاماژه‌تان‌پێكردوه‌‌هه‌یه‌.‌هه‌مو‌ئه‌ندامانی‌كۆمه‌ڵ،‌ته‌نانه‌ت‌دو‌كه‌س���یان‌وه‌ك‌یه‌ك‌بیر‌ناكه‌نه‌وه‌.‌په‌نجه‌مۆری‌دو‌كه‌س‌وه‌ك‌یه‌ك‌نین‌تا‌بیرو‌باوه‌ڕیان‌وه‌ك‌یه‌ك‌بێ.‌واقعییه‌ت‌ئه‌وه‌ی���ه‌‌زۆرب���ه‌ی‌كۆمه‌اڵن���ی‌خه‌ڵك‌ته‌نان���ه‌ت‌ئه‌وانه‌ش‌ك���ه‌‌له‌ریزی‌هێزه‌‌چه‌كداره‌كانی‌سه‌ر‌به‌ده‌سه‌اڵتدان‌هۆگرو‌خۆشه‌ویس���ته‌كه‌ی‌ حیزبه‌‌ الیه‌نگ���ری‌پێش���ه‌وان.‌به‌ڕێوه‌به‌ران���ی‌ئێس���تای‌ئه‌حزابی‌كورد‌ئه‌وه‌‌به‌ئازایه‌تی‌خۆیان‌دانه‌نێن.‌ئه‌گه‌ر‌ده‌یانه‌وێ‌به‌شێك‌له‌و‌ده‌بێ‌ بكه‌وێ‌ به‌ر‌ خۆشیویس���تییه‌یان‌رێبازی‌پێش���ه‌وا‌هه‌ڵبژێرن‌و‌دوره‌په‌رێز‌ئه‌گ���ه‌ر‌ نه‌وێس���تن.‌ له‌گه‌له‌كه‌ی���ان‌ئه‌حزاب‌ به‌یاننامه‌كانی‌ داخوازییه‌كان‌و‌زۆر‌جار‌وه‌اڵم‌نادرێنه‌وه‌،‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌ب���ۆ‌ئه‌و‌راس���تییه‌‌ك���ه‌‌ئه‌ح���زاب‌نه‌‌له‌هاوخه‌باتی‌‌و‌نه‌‌له‌بیروبۆچوندا‌له‌گه‌ڵ‌

خه‌ڵكن.له‌س���ه‌فه‌رێكمدا‌ب���ۆ‌واڵتی‌س���وێد‌)س���اڵی‌1989(‌ش���ه‌وێك‌ت���ا‌به‌یان‌میوان���ی‌خودالێخۆش���بو‌كاك‌كه‌ریمی‌حیس���امی‌ب���وم.‌له‌ب���ه‌ر‌قس���ه‌كردن‌ه���ه‌ر‌نه‌خه‌وتین.‌تا‌ئ���ه‌و‌كاته‌‌به‌رگی‌هه‌شته‌می‌كتێبه‌كه‌ی"بیره‌وه‌رییه‌كانم"ی‌به‌رگی‌ چه‌ن���د‌ پرس���یم‌ باڵوكردبۆوه‌.‌فرۆش���راوه‌؟‌گوتی‌‌200ب���ه‌رگ.‌گوتم‌ئه‌گ���ه‌ر‌له‌نێوخ���ۆی‌واڵت‌ب���ی‌هه‌مو‌رۆژێك‌‌200كه‌س‌ده‌بینی.‌كاك‌كه‌ریم‌كه‌‌یه‌كێك‌له‌ش���ێره‌پیاوه‌‌نه‌ترسه‌كانی‌حیزب‌ب���و‌گوتی‌ده‌مانك���وژن.‌گوتم‌پێش���مه‌رگه‌‌ناب���ێ‌له‌كوژران‌بترس���ێ‌ئه‌وی���ش‌له‌رێگه‌ی‌ئامانج���دا.‌به‌بڕوای‌من‌ئه‌وانه‌ی‌ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌واڵت‌ده‌ژین‌به‌ته‌مای‌ئه‌وه‌‌دانیشتون‌ده‌رفه‌تێكیان‌ئه‌وی���ش‌ بگه‌ڕێن���ه‌وه‌.‌ ده‌س���تبكه‌وێ‌ده‌رفه‌تێ���ك‌كه‌‌خه‌ڵكی‌تر‌بیخوڵقێنن.‌پیاوی‌ئازا‌به‌ته‌مای‌ده‌رفه‌ت‌دانانیشێ،‌

ده‌رفه‌ت‌ده‌خوڵقێنێ.گرفته‌ك���ه‌‌ه���ه‌ر‌حیزب���ه‌كان‌نیی���ه‌‌نوخبه‌ی‌‌ له‌الی���ه‌ن‌ واڵت‌‌و‌ له‌ناوخ���ۆی‌‌سیاسی‌‌كۆمه‌ڵگاشه‌وه‌،‌ئه‌م‌كه‌مكارییه‌‌ده‌بینرێ���ت.‌بۆ‌نمون���ه‌‌قوتابخانه‌یه‌ك‌هه‌م���و‌قوتابیانی‌‌ده‌س���وتێن،‌له‌كۆی‌‌

گشتی‌‌هه‌م‌كۆمه‌ڵگا،‌هه‌م‌نوخبه‌كانی‌‌به‌شدارنابن‌له‌م‌ماته‌مینه‌.‌ئه‌مه‌‌دیاره‌‌ته‌نیا‌نمونه‌یه‌كی‌‌تازه‌یه‌‌ده‌نا‌حاڵه‌تی‌‌وا‌زۆر‌هه‌یه‌‌كه‌‌رێكخراوه‌كانی‌‌كۆمه‌ڵگای‌‌مه‌ده‌نی‌و‌نوخبه‌ی‌‌كۆمه‌ڵگاش‌ئه‌م‌بێ‌‌

ته‌فاوه‌ت‌بونه‌یان‌تێدا‌ده‌بینرێت؟ئه‌وه‌ی‌كه‌‌بۆچی‌نه‌ك‌هه‌ر‌حیزبه‌كان،‌نوخبه‌ی‌سیاس���ی‌كۆمه‌ڵگاش‌به‌هه‌مو‌ده‌ك���ه‌ن،‌ كه‌م���كاری‌ ته‌یفه‌كان���ه‌وه‌‌ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌‌ب���ۆ‌وه‌اڵمی‌پرس���یاری‌یه‌ك���ه‌م.‌وه‌نه‌ب���ێ‌كۆمه‌اڵن���ی‌خه‌ڵكی‌كوردستان‌و‌نوخبه‌كانی‌ئه‌م‌كۆمه‌ڵگایه‌‌تێنه‌گه‌یش���توبن‌و‌له‌ئاس���ت‌روداوه‌كان‌داناب���ێ.‌ له‌سه‌رده‌س���ت‌ ده‌س���تیان‌به‌پێچه‌وانه‌‌له‌درێژایی‌مێژودا،‌ئێستاشی‌ئازایه‌تی‌و‌ له‌مه‌یدانی‌ كورد‌ له‌س���ه‌ربێ‌گه‌الن���ی‌ هاوش���انی‌ تێگه‌یش���توییدا‌دراوسێ‌كه‌می‌نه‌هێناوه‌،‌بگره‌‌له‌پێش‌بوه‌.‌ئازایه‌تی‌ب���ه‌وه‌‌ناڵێن‌هه‌ر‌كه‌س‌ئااڵیه‌كی‌هه‌ڵكرد‌وه‌دوی‌كه‌وی.‌ئه‌گه‌ر‌حیزبه‌كان‌نه‌یانتوانیوه‌‌ویست‌و‌ئامانج‌و‌رێبازی‌خۆیان‌له‌گه‌ڵ‌زۆربه‌ی‌ئه‌ندامانی‌نه‌ته‌وه‌كه‌ی���ان‌یه‌كبخ���ه‌ن‌و‌س���ه‌رنجی‌كۆمه‌ڵ‌ب���ه‌ره‌و‌الی‌خۆیان‌بكێش���ن،‌بواره‌دا‌سه‌ركه‌وتوترن.‌ له‌م‌ نوخبه‌كان‌ئه‌مان‌له‌گه‌ڵ‌ئ���ه‌وه‌ی‌بۆ‌به‌رزڕاگرتنی‌پێگ���ه‌و‌جێگه‌ی‌گه‌ل‌و‌واڵت���ی‌خۆیان‌له‌گه‌ڵ‌ خۆیان‌ پێوه‌ندی‌ تێده‌كۆش���ن،‌كۆمه‌اڵن���ی‌خه‌ڵكی‌ئێران‌ناپس���ێنن.‌حیزب���ه‌كان‌ده‌بێ‌چاوێ���ك‌به‌رابردوی‌خۆیاندا‌بگێ���ڕن.‌هه‌ڵه‌كانی‌رابردو‌كه‌‌ئه‌وان���ی‌له‌خه‌ڵك‌دابڕیوه‌‌چاره‌س���ه‌ر‌بك���ه‌ن.‌به‌داخه‌وه‌‌ئێس���تاش‌كه‌‌گوێ‌ده‌گرین،‌ له‌میدیاكانه‌وه‌‌ قسه‌كانیان‌ بۆ‌ش���انازی‌به‌هه‌مو‌راب���ردوی‌خۆیانه‌وه‌‌ده‌كه‌ن‌به‌ب���اش‌و‌خراپه‌وه‌.‌نوخبه‌كانی‌كورد‌له‌م‌بواره‌دا‌له‌پێش���ترن.‌ره‌نگه‌‌له‌هه‌ڵگرتنی‌هێندێك‌دروشمدا‌كه‌مكاربن‌

به‌اڵم‌به‌تێكڕا‌كه‌مكاری‌نه‌كراوه‌.خه‌بات‌و‌تێكۆش���ان‌ته‌نی���ا‌خه‌باتی‌چه‌ك���داری‌و‌سیاس���ی‌نیی���ه‌.‌خۆزگه‌‌به‌ق���ه‌ده‌ر‌ حیزبه‌كان���ه‌وه‌‌ به‌هه‌م���و‌هونه‌رمه‌ندێكی‌وه‌ك‌ناسری‌ره‌زازی‌كه‌‌خزمه‌ت‌به‌ئه‌ده‌ب‌و‌فه‌رهه‌نگ‌و‌موسیقای‌كوردی‌ده‌كا‌شوێنه‌واری‌باشیان‌له‌خۆ‌به‌جێ‌هێشتبا،‌به‌نیوه‌ی‌خودا‌لێخۆشبو‌موهه‌ندی���س‌به‌هائه‌ددینی‌ئه‌ده‌ب‌ناوی‌له‌س���ه‌ر‌ به‌رچاویان‌ جێپه‌نجه‌ی‌ باش‌و‌به‌رزكردنه‌وه‌ی‌كه‌س���ایه‌تی‌گه‌لی‌كورد‌دیاربا،‌ده‌یه‌كی‌ئه‌و‌كه‌سانه‌ی‌له‌رێگه‌ی‌وه‌به‌رهێنان‌و‌بیناس���ازی‌و‌پیشه‌سازی‌و‌كش���توكاڵه‌وه‌‌خزمه‌ت‌به‌چینی‌هه‌ژارو‌ئاوه‌دانكردن���ه‌وه‌ی‌واڵته‌كه‌یان‌ده‌كه‌ن،‌ك���ورده‌واری‌ به‌كۆمه‌ڵی‌ یارمه‌تیی���ان‌گه‌یاندبا،‌سه‌دیه‌كی‌ئه‌و‌شاعیرو‌نوسه‌رو‌له‌مه‌یدان���ی‌ئه‌ده‌ب‌و‌ روناكبیران���ه‌‌كه‌‌فه‌رهه‌نگ���ی‌ك���وردی‌و‌له‌قوتابخان���ه‌ی‌هێمن���ی‌نه‌م���ردا‌چاالك���ی‌ده‌نوێن���ن‌خزمه‌تیان‌به‌واڵته‌كه‌یان‌كردبا.‌ئه‌مه‌ش‌له‌حاڵێكدایه‌‌شێوه‌كانی‌تری‌تێكۆشان‌وه‌ك‌ش���ه‌ڕی‌چه‌كداری،‌دوژمنایه‌تی‌و‌دوبه‌ره‌ك���ی‌و‌چه‌ندبه‌ره‌كی‌ناخه‌نه‌‌نێو‌كۆم���ه‌ڵ،‌یه‌كێتی‌و‌برایه‌ت���ی‌كۆمه‌ڵگا‌كه‌‌مه‌رجی‌س���ه‌ره‌كییه‌‌بۆ‌پێشكه‌وتن،‌

تێكناده‌ن.‌جه‌ناب���ت‌له‌كۆنگ���ری‌‌4ی‌‌حدكا‌ *وه‌ك‌ئه‌ندام���ی‌‌كۆمیت���ه‌ی‌‌ناوه‌ن���دی‌‌هه‌ڵبژێ���ردرای‌‌و‌وه‌ك‌نوێنه‌ری‌‌ش���اری‌‌سه‌قزیش‌هه‌ڵبژێردرای‌‌بۆ‌نوێنه‌رایه‌تی‌‌په‌رله‌مان���ی‌‌ئێ���ران‌له‌س���ه‌ر‌لیس���تی‌‌حیزبی‌‌دیموكرات،‌ده‌مه‌وێ‌‌بپرس���م‌چ‌جیاوازیی���ه‌ك‌هه‌یه‌‌له‌نێوان‌ئه‌و‌حیزبی‌‌دیموكرات���ه‌ی‌‌كه‌‌جه‌نابت‌ده‌تویس���ت‌نوێنه‌رایه‌تی‌‌بكه‌ی‌‌له‌تاران‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌م‌

حیزبی‌‌دیموكراته‌ی‌‌ئێستا‌هه‌یه‌؟‌--‌وه‌ك‌ئام���اژه‌م‌پێكرد‌به‌داخه‌وه‌‌حیزبایه‌تی‌ئێستا‌یانی‌پچڕپچڕ‌كردن‌و‌دابه‌ش���كردنی‌كۆمه‌ڵ.‌یانی‌دوبه‌ره‌كی‌له‌ریزه‌‌ نانه‌وه‌و‌چه‌ندبه‌ره‌كی‌سازكردن‌كۆم���ه‌ڵ.‌حیزبایه‌تی‌ یه‌كگرتوه‌كان���ی‌وام‌به‌پوش���ێك‌ن���اوێ.‌ره‌نگه‌‌ئه‌گه‌ر‌خۆمم‌ ئێس���تای‌ ئه‌زمون���ی‌ ئ���ه‌وده‌م‌له‌ده‌س���تدا‌با،‌تێكه‌ڵ‌به‌هیچ‌حیزبێك‌نه‌ده‌بوم.‌سه‌ره‌ڕای‌ئه‌وه‌ش‌تێكه‌ڵبونی‌ئ���ه‌و‌ده‌می‌خۆم‌به‌ح���دكاو‌وه‌رگرتنی‌شه‌ره‌فی‌ئه‌ندامێتی‌كۆمیته‌ی‌ناوه‌ندی‌حدكا‌به‌ش���انازییه‌كی‌گ���ه‌وره‌ی‌ژیانم‌خۆم‌ هه‌ڵوێستگرتنی‌ هه‌روه‌ها‌ ده‌زانم.‌وه‌ك‌ئه‌ندامێك���ی‌كۆمیت���ه‌ی‌ناوه‌ندی‌له‌به‌رانبه‌ر‌س���ه‌ركردایه‌تی‌ئه‌و‌ده‌مه‌ی‌حدكا‌كه‌‌هه‌لومه‌رجێكی‌زۆر‌ناسك‌بو‌به‌كارێك���ی‌باش‌ده‌زانم.‌به‌بۆچونی‌من‌سیسته‌می‌دیموكراس���ی‌چه‌ند‌حیزبی‌باشه‌‌ئه‌گه‌ر‌حیزبه‌كان‌له‌هه‌لومه‌رجێكی‌ئ���ازادو‌گونج���اودا‌بتوانن‌پێش���بڕكێ‌له‌یه‌كتر‌بك���ه‌ن‌بۆ‌دانان���ی‌به‌رنامه‌ی‌باشترو‌رێكوپێك‌كه‌‌خزمه‌تی‌گه‌وره‌تر‌به‌كۆمه‌ڵ‌بكا.‌به‌داخه‌وه‌‌كاری‌حیزبه‌كان‌له‌نێوخ���ۆی‌ئێران‌و‌ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ش‌بوه‌‌به‌به‌دناوكردن���ی‌یه‌كتر.‌نیو‌ئه‌وه‌نده‌ی‌بۆ‌به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌یه‌كتر‌تێده‌كۆشن‌و‌زه‌بر‌له‌یه‌كتر‌ده‌ده‌ن‌بۆ‌خزمه‌ت‌به‌واڵت‌و‌

هاونیشتمانان‌هه‌وڵناده‌ن.

*‌كاركردی‌‌ده‌سه‌اڵت‌چۆن‌ده‌بینی‌‌له‌م‌به‌س���تێنه‌دا؟‌ئه‌م‌كه‌لتوری‌‌یه‌كتر‌س���ڕینه‌وه‌ش‌ته‌نیا‌له‌ناو‌ئۆپۆزیسیۆن‌نیی���ه‌‌و‌له‌ئێرانیش‌حكوم���ه‌ت‌چه‌ندین‌س���ڕینه‌وه‌ی‌‌ له‌س���ه‌ر‌ كار‌ ده‌یه‌ی���ه‌‌‌

جیاوازییه‌كان‌ده‌كات؟

--‌وه‌نه‌بێ‌مه‌به‌ستم‌ته‌نیا‌نێوخۆ‌یا‌ته‌نی���ا‌ده‌ره‌وه‌ی‌واڵت‌بێ.‌له‌نێوخۆی‌واڵت‌له‌درێژایی‌مێژودا‌ئێستاشی‌له‌گه‌ڵ‌بێ‌ده‌س���ه‌اڵت‌ویس���تویه‌‌جگه‌‌له‌خۆی‌هیچ‌الیه‌نێك���ی‌تر‌س���ه‌رهه‌ڵنه‌هێنێ‌و‌ده‌نگ���ی‌ده‌رنه‌یه‌.‌ئه‌وان���ی‌ده‌ره‌وه‌ش‌جگه‌‌له‌وه‌ی‌كاتی‌به‌ده‌سه‌اڵتگه‌یش���تن‌له‌كوردس���تان‌رێگه‌یان‌نه‌ده‌دا‌حوكمی‌تازه‌ی‌ئێران‌له‌م‌ناوچه‌دا‌ده‌س���ه‌اڵتی‌خ���ۆی‌دابمه‌زرێنێ‌و‌یه‌كالیه‌نه‌‌ش���ێوه‌‌دامه‌زراندب���و‌ س���ه‌ربه‌خۆیییه‌كیان‌له‌گه‌ڵ‌یه‌كتری���ش‌ناته‌بابون.‌ته‌نانه‌ت‌هه‌ركامیان‌بون‌به‌چه‌ند‌له‌تی‌دژبه‌یه‌ك.‌هه‌مو‌دروش���می‌ئازادی‌و‌دیموكراس���ی‌هه‌ڵده‌گ���رن‌ب���ه‌اڵم‌بیروب���اوه‌ڕی‌هیچ‌نه‌یارێكی‌خۆیان‌پێ‌ته‌حه‌ممول‌ناكرێ‌و‌سه‌ركوتی‌ده‌كه‌ن.‌ئه‌م‌پاوانخوازییه‌ش‌له‌راستیدا‌هه‌ر‌ئه‌و‌دیكتاتۆرییه‌ته‌یه‌‌كه‌‌

خۆیان‌به‌دوژمنی‌ده‌زانن.*‌ب���ه‌اڵم‌وه‌اڵمی‌‌ئه‌م‌پرس���یاره‌تان‌نه‌دای���ه‌وه‌‌كه‌‌پرس���یم‌‌ئ���ه‌و‌حیزبی‌دیموكرات���ه‌ی‌ك���ه‌‌جه‌نابت‌ویس���تت‌چ‌ له‌ت���اران‌ بك���ه‌ی‌‌ نوێنه‌رایه‌ت���ی‌جیاوازییه‌ك���ی‌هه‌یه‌‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌م‌حیزبی‌

دیموكراته‌ی‌ئێستا؟‌--‌ئه‌م‌پرسیاره‌‌به‌دو‌مانا‌لێتێده‌گه‌م:‌یه‌كی���ان‌ئه‌وه‌یه‌‌ك���ه‌‌ناوه‌ندی‌ئێمه‌‌بۆ‌حیزبایه‌ت���ی‌تاران‌ب���و.‌كه‌وتمه‌‌بیری‌م���ه‌ال‌ فه‌رمایش���ێكی‌خودالێخۆش���بو‌ره‌حیمی‌عه‌بباس���ی.‌زه‌حمه‌تی‌كێشاو‌له‌دوای‌بۆردمان���ی‌زیندانی‌دۆڵه‌تو‌كه‌‌‌زیندانییه‌كان‌ پاشماوه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‌ منیش‌راگوێزرابوم‌بۆ‌گون���ده‌‌چۆڵكراوه‌كه‌ی‌گردێنه‌،‌ته‌شریفی‌هات‌چه‌ند‌سه‌عاتێك‌الماندانیش���ت‌و‌قس���ه‌ی‌له‌گه‌ڵ‌كردین.‌دوای‌ئه‌وه‌ی‌قس���ه‌و‌ره‌خنه‌كانی‌منی‌كاته‌ی‌ ئه‌و‌ له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ بیس���ت‌حیزب،‌فه‌رموی‌هه‌مو‌قسه‌كانتم‌به‌دڵه‌‌به‌اڵم‌بریا‌ئه‌و‌قسانه‌تان‌له‌كوردستاندا‌كردب���ا‌ن���ه‌وه‌ك‌له‌ت���اران.‌مامۆس���تا‌مه‌به‌ستی‌ئه‌وه‌بو‌كه‌‌براده‌رانی‌ئێمه‌ی‌پێڕه‌وان���ی‌كۆنگ���ره‌ی‌چ���وار‌واڵتیان‌جێهێش���توه‌و‌چونه‌ته‌‌ت���اران‌له‌په‌نای‌حكومه‌تدا‌قسه‌ی‌جوان‌جوان‌ده‌كه‌ن.‌فه‌رمایشه‌كه‌شی‌به‌جێ‌بو.‌عه‌رزم‌كرد‌جه‌نابی‌مامۆستا‌كارم‌به‌وان‌نییه‌.‌من‌هه‌ر‌ئێستا‌له‌كو‌نه‌‌ئه‌شكه‌وتی‌گردێنه‌و‌له‌ناوچ���ه‌ی‌ژێ���ر‌ده‌س���ه‌اڵت‌و‌زیندانی‌حیزب���دا‌ئه‌م‌قس���انه‌ت‌له‌گه‌ڵ‌ده‌كه‌م.‌

ماچی‌كردم‌و‌فه‌رموی‌هه‌ق‌به‌تۆیه‌.*‌ئه‌ی‌‌مانای‌‌دوهه‌می‌‌پرس���یاره‌كه‌‌

چی‌‌ده‌گه‌یه‌نێت‌الی‌‌جه‌نابت؟ --‌دی���اره‌‌بۆ‌خۆم‌مان���ای‌دوه‌می‌زیاتر‌لێهه‌ڵده‌كڕێنم.‌فه‌رقیش‌ناكا.‌ئه‌و‌پێشمه‌رگه‌ی‌ ده‌مویس���ت‌ من‌ حیزبه‌ی‌بم‌و‌خۆم‌به‌پێشمه‌رگه‌ی‌ده‌زانی‌و‌خۆم‌به‌پێش���مه‌رگه‌ی‌ده‌زان���م،‌حیزبێكه‌‌كه‌‌نه‌ئه‌وده‌م‌نه‌ئێس���تاو‌نه‌‌له‌داهاتوش���دا‌توندوتیژی‌قس���ه‌ی‌ به‌زمانی‌چ���ه‌ك‌و‌له‌گ���ه‌ڵ‌هیچ‌كه‌س‌نه‌ده‌ك���رد.‌تا‌ئه‌و‌رۆژه‌ی‌گه‌لی‌زۆرلێكراوی‌كورد‌به‌مافه‌‌ئاسه‌واری‌ نه‌گه‌یشتباو‌ خۆی‌ ره‌واكانی‌به‌ش���خوراویی‌و‌دواكه‌وتوی���ی‌له‌وه‌زع‌و‌ره‌وش���ی‌واڵته‌كه‌ی‌و‌ژیان���ی‌گه‌له‌كه‌ی‌به‌ت���ه‌واوی‌نه‌س���ڕدرابێته‌وه‌،‌بۆ‌مافی‌به‌رانبه‌ر‌له‌گه‌ڵ‌گه‌النی‌دراوسێ‌و‌دوای‌ئه‌وه‌ش‌ب���ۆ‌پێشخس���تنی‌هه‌مو‌واڵت‌درێژه‌ی‌به‌خه‌باتی‌خۆی‌ده‌دا.‌ئه‌مه‌ش‌نی���ازی‌به‌چ���ه‌ك‌و‌توندوتی���ژی‌نییه‌.‌بگره‌‌ش���ه‌ڕو‌خه‌باتی‌چه‌كداری‌به‌جێی‌نزیككردن���ه‌وه‌‌له‌ئامان���ج‌دورتریش���ی‌

ده‌خاته‌وه‌.‌هه‌ر‌وه‌ك‌كردی.*‌به‌نیس���به‌ت‌گروپ���ی‌‌7كه‌س���ی‌‌چ���وار،‌ كۆنگ���ره‌ی‌‌ په‌یڕه‌وان���ی‌‌ ی���ا‌

حیزب���ی‌‌دیموك���رات‌س���ااڵنێكی‌‌دواتر‌له‌باڵوك���راوه‌ی‌‌ له‌رونكردنه‌وه‌ی���ه‌ك‌نێوخۆی���ی‌‌"تێكۆش���ه‌ر"و‌له‌رادی���ۆش‌)اعاده‌‌ به‌جۆرێ���ك‌ كه‌‌ باڵویك���رده‌وه‌‌بو‌و‌ له‌مامۆس���تا‌هێمن‌ حه‌یثی���ه‌ت(ی‌‌ئ���ه‌و‌حوكمه‌ی���ان‌هه‌ڵوه‌ش���انه‌وه‌‌كه‌‌به‌سه‌ریان‌دابو،‌به‌نیسبه‌ت‌ئێوه‌‌چی‌،‌ئایا‌حدكا‌هه‌مان‌روانگه‌ی‌‌ماوه‌‌له‌سه‌ر‌‌6كه‌س���ه‌كه‌ی‌‌تر‌و‌ئێ���وه‌ی‌‌به‌خیانه‌ت‌تۆمه‌تباركردبو‌وه‌ك‌گروپی‌‌‌7كه‌سی‌؟ -- به‌داخه‌وه‌‌ئه‌و‌رونكردنه‌وه‌ی‌حیزبی‌دیموكراتم‌ن���ه‌‌له‌باڵوكراوه‌ی‌نێوخۆیی‌"تێكۆش���ه‌ر"دا‌دیوه‌.‌نه‌‌له‌رادیۆ‌گوێم‌لێ���ی‌بوه‌.‌ئه‌گه‌ر‌حی���زب‌كارێكی‌وای‌كردبێ‌كه‌‌كارێكی‌زۆر‌باشه‌،‌ئیعاده‌ی‌حه‌یس���ییه‌تی‌له‌خۆی‌كردوه‌.‌شاعیرو‌گ���ه‌وره‌‌پی���اوی‌وه‌ك‌هێم���ن‌و‌هه‌ژارو‌حافزو‌س���ه‌عدی‌و‌هۆگۆو‌شێكس���پیێر‌س���امانی‌فه‌رهه‌نگی‌مرۆڤایه‌تین.‌هه‌ر‌كه‌س‌خراپ‌به‌و‌زاتانه‌‌بڵێ‌خۆی‌خراپ‌ده‌كا.‌ئه‌گه‌ر‌پاكانه‌شیان‌بۆ‌بكا‌پاكانه‌‌بۆ‌خۆی‌ده‌كا.‌له‌سه‌ر‌خۆم‌و‌دۆستانی‌تر‌ده‌بێ‌له‌حیزب‌یا‌حیزبه‌كان‌بپرسن‌كه‌‌ئێستا‌هه‌ڵوێس���تیان‌چۆنه‌؟‌به‌ش‌به‌حاڵ���ی‌خۆم،‌قین‌ل���ه‌زگ‌نیم.‌هه‌ر‌تۆمه‌ت‌و‌تاوانێك‌بده‌ن���ه‌‌پاڵم‌میلله‌ت‌قه‌زاوه‌تی‌له‌سه‌ر‌ده‌كا.‌له‌خودام‌ده‌وێ‌داهاتو‌توشی‌هه‌ڵه‌و‌گوناهو‌خه‌یانه‌ت‌نه‌بم.‌یارمه‌تیمبدا‌كه‌موكووڕی‌رابردوشم‌قه‌ره‌ب���و‌بكه‌م���ه‌وه‌.‌چاوه‌ڕوانییه‌ك���م‌

له‌به‌نده‌ی‌خودا‌نییه‌. *‌به‌س���ه‌رنجدان‌ب���ه‌وه‌ی‌‌جه‌نابت‌سااڵنێك‌وه‌ك‌س���ه‌رۆكی‌كۆمیسیۆنی‌بازرگانی���ی‌واڵتی‌ئێران،‌كارت‌كردوه‌،‌ده‌مه‌وێ‌‌بپرس���م‌كه‌‌ئێ���ران‌له‌بازاڕی‌‌كوردس���تانی‌‌عێراق‌رۆڵی‌‌خۆی‌‌هه‌یه‌‌و‌كااڵ‌و‌كۆمپانیاكان���ی‌‌ئێرانی‌‌هاوش���ان‌له‌گ���ه‌ڵ‌توركی���ه‌‌و‌واڵتانی‌‌ت���ر‌رۆڵی‌‌خۆی���ان‌هه‌یه‌‌له‌م‌هه‌ن���گاوه‌ی‌‌ئێران‌و‌هه‌نارده‌كردنی‌‌شتومه‌ك‌بۆ‌بازاڕه‌كانی‌‌كوردستانی‌‌باشور،‌ئابوری‌‌كوردستانی‌‌ئێ���ران‌چ‌رۆڵێك���ی‌‌هه‌ی���ه‌،‌كۆمپانیا‌و‌بازاڕه‌كانی‌‌كوردس���تانی‌‌ئێران‌له‌كوێی‌‌

ئه‌م‌ئاڵوێره‌‌ئابورییانه‌یه‌؟ --‌ده‌ب���ێ‌بڵێ���م‌به‌داخ���ه‌وه‌‌ئێران‌نه‌یتوانیوه‌‌له‌و‌ده‌ره‌تانه‌‌باشه‌ی‌له‌عێراق‌به‌تایبه‌تی‌له‌هه‌رێمی‌كوردس���تان‌بۆی‌خوڵقاوه‌‌كه‌ڵك‌وه‌ربگرێ.‌هه‌مو‌خه‌ڵكی‌ئه‌م‌واڵته‌و‌به‌رپرسانی‌ده‌وڵه‌تیی‌و‌كه‌رتی‌تایبه‌ت���ی‌ئه‌مه‌گداری‌چاك���ه‌ی‌ئێرانن‌به‌ده‌وڵ���ه‌ت‌و‌میلله‌ته‌وه‌‌كه‌‌له‌س���ااڵنی‌سه‌ختی‌خه‌باتدا‌پاڵپشتی‌گه‌لی‌عێراق‌بون‌و‌ئێستا‌ئاماده‌ن‌له‌بواری‌ئابوری‌و‌بازرگانی‌و‌ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی‌واڵته‌كه‌یاندا‌ده‌ره‌تان‌و‌هه‌لومه‌رجی‌باش‌بۆ‌كۆمپانیا‌ئێرانییه‌كان‌فه‌ر‌اهه‌م‌بكه‌ن.‌به‌اڵم‌ئه‌و‌جۆره‌ی‌پێو‌یس���ته‌‌خۆمان‌له‌م‌بواره‌دا‌باش‌كارمان‌نه‌ك���ردوه‌.‌ئابوری‌ئێران‌زیاتر‌به‌ده‌س���ت‌ده‌وڵه‌ت���ه‌وه‌‌بوه‌،‌كه‌‌وه‌ك‌كه‌رتی‌تایبه‌تی‌توانای‌جموجۆڵی‌نییه‌.‌كه‌رتی‌تایبه‌تیش‌هه‌رچه‌ند‌كاری‌زۆر‌گ���ه‌وره‌ی‌كردوه‌‌ب���ه‌اڵم‌له‌به‌راورد‌له‌گه‌ڵ‌توركیا‌كه‌م‌جواڵوه‌ته‌وه‌.‌له‌ژوری‌بازرگانی‌ئێران‌ده‌وره‌ی‌پێش‌سه‌رۆكی‌ئێس���تا‌ بوم.‌ بازرگانی‌ كۆمیس���یۆنی‌ئاوه‌دانكردنه‌وه‌و‌ كۆمیسیۆنی‌ سه‌رۆكی‌خزمه‌تگ���وزاری‌هون���ه‌ری‌و‌ئه‌ندازیاری‌فنی‌و‌ خدم���ات‌ عم���ران‌و‌ "كمیس���ون‌مهندس���ی"م‌دڵنی���ام‌ك���ه‌‌كۆمپانی���ا‌ئێرانییه‌كان‌نه‌ك‌ه���ه‌ر‌له‌چاو‌واڵتانی‌ده‌وروب���ه‌ر‌كه‌متواناتر‌نی���ن،‌ئه‌وه‌نده‌‌كارام���ه‌ن‌كه‌‌له‌واڵتان���ی‌ناوچه‌كه‌‌زۆر‌له‌پێشترن.‌ده‌بێ‌كاری‌له‌سه‌ر‌بكه‌ین‌و‌خۆ‌ئاماده‌‌بكه‌ین‌بۆ‌كاری‌گه‌وره‌تر.

تایبه‌ت)364(‌سێشه‌ممه‌‌182013/2/12 18

"ئێران‌نه‌یتوانیوه‌‌كه‌ڵك‌له‌هه‌رێمی‌كوردستان‌وه‌ربگرێ"

خۆزگه‌‌به‌هه‌مو‌حیزبه‌كان‌به‌قه‌ده‌ر‌

هونه‌رمه‌ندێكی‌وه‌ك‌ناسری‌ره‌زازی‌كه‌‌

خزمه‌ت‌به‌ئه‌ده‌ب‌و‌فه‌رهه‌نگ‌و‌

موسیقای‌كوردی‌ده‌كا‌شوێنه‌واری‌باشیان‌له‌خۆ‌به‌جێ‌هێشتبا

به‌داخه‌وه‌‌حیزبایه‌تی‌ئێستا‌یانی‌

دوبه‌ره‌كی‌نانه‌وه‌و‌چه‌ندبه‌ره‌كی‌سازكردن‌

حیزبایه‌تی‌وام‌به‌پوشێك‌ناوێ

به‌بڕوای‌من‌ئه‌وانه‌ی‌

له‌ده‌ره‌وه‌ی‌واڵت‌ده‌ژین‌به‌ته‌مای‌ئه‌وه‌‌دانیشتون‌ده‌رفه‌تێكیان‌ده‌ستبكه‌وێ‌بگه‌ڕێنه‌وه‌‌

ئه‌ویش‌ده‌رفه‌تێك‌كه‌‌خه‌ڵكی‌

تر‌بیخوڵقێنن‌پیاوی‌ئازا‌

به‌ته‌مای‌ده‌رفه‌ت‌دانانیشێ،‌ده‌رفه‌ت‌

ده‌خوڵقێنێ

فاروق‌كه‌یخوسره‌وی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فۆتۆ:‌تایبه‌ت

(364( سێشه ممه 2013/2/12 19تایبه‌ت

چاپخانەی ئاوێنە

کتێب،‌گۆڤاررۆژنامه‌،‌نامیلکه

بۆ‌چاپکردنی:

07701471518 )053(3210501)053(3210502

ژماره / به ڕێوه به رایه تی گشتی فه رمانگه كانی داد به روار: 2013/02/11 فه رمانگه ی داد نوسی سلێمانی / 1

كاگێری و خۆیه تی ئاگاداری

به پێی ئه و داوایه ی كه له الیه ن داواكار پێشكه ش به م فه رمانگه یه كراوه له الیه ن )احم���د عبدالق���ادر احمد( له ب���ه رواری )2013/2/4(خاوه ن���ی كارگه ی )فرنی ئۆتۆماتیكی الڤین/ بۆ دروس���تكردنی كولێره ( داوای تۆماركردنی ئه و ئامێرانه ی كردوه كه له )سلێمانی / خانه قا( دانراون و ئامێره كانیان له خواره وه دیاریكراوه به پێی په یڕه وی ئامێری میكانیكی ژماره )65( ساڵی )1952( باڵوی ده كه ینه وه هه ر كه س���ێ خۆی به په یوه ندیدار یان خاوه نی هه ریه ك ل���ه و ئامێرانه داده نێ له ماوه ی )15( ڕۆژدا س���ه ردانی ئه م فه رمانگه یه بكات به پێچه وانه وه به ناوی

داواكاره وه تۆمار ده كرێت وه بڕوانامه ی پێده درێت. له گه ڵ ڕێزدا...

ئامێره كان:

*فڕنی برژاندنی كولێره جۆری ماش���ین س���ازی بۆكان / ب���ێ ژماره / ایرانی/ كاره باو گاز/ )2( بیرنه ر.

)kw 0.75( كغم/ بێ ژماره/ ایرانی / كاره با )عه جانه )50 *

دادنوس/ دادنوسی سلێمانی/ 1 فاروق كالن شریف

ژماره: 223 به ڕێوه به رایه تی گشتی فه رمانگه كانی داد به روار:2013/06/02 فه رمانگه ی دادنوسی سلێمانی / 2

كارگێری و خۆیه تی

ئاگاداری به پێی ئه و داوایه ی كه له الیه ن داواكار پێشكه ش به م فه رمانگه یه كراوه له الیه ن )س���ۆران رحمان مجید( له ب���ه رواری )2013/1/31( خاوه نی كارگه ی )مێدین( بۆ)كاری دارتاش���ی / پرۆژه ی پچوك( داوای تۆماركردنی ئه و ئامێرانه ی كردوه ك���ه له ئامێری میكانیكی ژماره )65( س���اڵی )1953( ب���اڵوی ده كه ینه وه هه ر كه سێ خۆی به په یوه ندیدار یان خاوه نی هه ریه ك له و ئامێرانه داده نێ له ماوه ی (15( ڕۆژدا سه ردانی ئه م فه رمانگه یه بكات به پێچه وانه وه به ناوی داواكاره وه

تۆمارده كرێت و بڕوانامه ی پێده درێت. له گه ڵ ڕێزدا...

ئامێره كان:

*ئامێری مشار –جۆری /)site( تركی – بێ ژماره * مشاری شقه – جۆری )ekerbursa( تركی -بێ ژماره .

*ده مانچه ی ته ره قه – ئه ڵمانی – سێ دانه ژماره یان )a 0149976(ج )a 06/00948(ب )ا)167637

* له گه ڵ)5( ده مانچه ی ته ره قه ی ده ستی هه وایی .

دادنوسی سلێمانی /2 سۆران یادگار رشید

2013/02/06

بەڵكو لەوەدایە كە پیاوەكانی دەسەاڵت ش���ەرمدەكەن لە پەرلەم���ان باس لە واڵتەكەی���ان ژنان���ی خەتەنەكردن���ی بك���ەن، بەاڵم ش���ەرم ل���ەوە ناكاكەن نوێنەرایەت���ی میللەتێ���ك بكەن كە لە جیهاندا، هاوش���ێوەی میسرو سۆماڵ و مەكسیك و هەندێ واڵتانی تر، خەریكە ش���ێوێنەری كۆمەڵگایەک���ی وەك���و بناس���رێت. ژنک���وژ ژن و جەس���تەی لەپ���اڵ ئ���ەم دیاردەیەش���دا، وەك���و فێمینیس���تان و لێكۆڵینەوەكانی داتاو رێكخراوان���ی ژن���ان و ناحكومیی���ەكان توندوتیژیی دیاردەی نیش���انیدەدەن، بەرامب���ەر بە ژنان ل���ە فۆرمی لێدان و ل���ە ئەش���كەنجەدان و هەڕەش���ەكردن واڵتی ئێمەدا ڕوو لە هەڵكش���انە. بەم چەش���نەش لەپ���اڵ شوناس���ی واڵتی توندوتیژی���ی ژن���ان و خەتەنەك���ەری بەرامبەر بە ژنان، لە ئێستاشدا وێنەی كۆمەڵ���گای ئێمە چووەت���ە قۆناغێكی تری وەحش���ەتناكییەوە كە جەستەی ژنەكوژراوەكان���ی پ���اش چەندین رۆژو هەفتەو مانگ، دەدۆزرێنەوەو هەندێكیان ئەوانی خواردوون���ی و بەڕەاڵ س���ەگی ئێسكوپروس���كیان یان گەنیی���ون تر ماوەتەوە، وەكو لەنموونەی مەكسیكدا

بینیمان. قەدەری ئ���ەم قوربانییانەش ئەوەی���ە، وەك���و هەموو ئەو جەس���تە بەرەكانی ناو س���ەربازانی شێواوانەی بێن���او و ش���وناس دەنێژرێن و جەنگ، هیچ كەسێكیش لە دۆستان و خزمانیان لە ناش���تنیاندا ئامادەنیی���ن. دیاردەی پاش���ان ئەش���كەنجەدان و ڕفان���دن و كوش���تنی ژنانی كوردستان و فڕێدانیان لە چۆڵەوانیدا بەن���اوی هەرچییەكەوە بكرێت، ی���ەك مانای هەی���ە، ئەویش شوناس و سڕینەوەی بوون و وونكردنی

بێمێژووكردنیانە لە كۆمەڵگادا.كۆمەڵگای كوردستان لە چەندین بەرەوە لە دۆخی جەنگدایە. وەحش���ەتناكترین ب���ەرەش بریتیی���ە ل���ە فۆرمەكان���ی بەكارهێنان���ی توندوتیژیی بەرامبەر بە ژن. ئەم واڵتە تەنها واڵتی شەهیدانی رێگای ڕزگاریی نییە، بەڵكو واڵتی ئەو ژنانەش���ە كە بەناوی شەرەفەوە دەبن بە قوربانی ئەو دونیایەی كە هاوڕێیانی

ئەو شەهیدانە دروستیانكرد.واڵت���ی ئێم���ە پرێت���ی ل���ە قوربانیی بێشوناس���ی ئەنف���ال، لە ئێستاش���دا خەریكە پڕبێت لە ژنك���وژ و تاوانباری بێشوناس، چونكی ئەوانیش وەكو ژنە

قوربانییەكان شوناسیان دیار نییە.

فێمیساید لەكوردستاندا... پاشماوه

لێره وه ده قه نوسراوه كانی له ده ستوری عێراق و یاس���اكانی كوردستاندا هاتوه سه باره ت جه ختكردنه وه به پابه ندبونی دیال���ۆك و قبوڵكردن���ی رای ئه ویدی و له قاڵبی پێویس���ته لێ���ی رێزگرت���ن نوسینه وه بچێته بواری جێبه جێكردن واته بۆ ك���رده وه ربگێڕدرێت، چونكه ده ق���ه كان ب���ێ كارپێكردنی���ان وه ك خ���ه ون و ئومێ���دو خه یاڵ���ه كان وایه و بێ به رجه س���ته كردنی هیچ به هایه كی نیی���ه ، بۆیه یاس���ادانه رو دادوه ره كان رۆڵێكی گرنگیان هه یه له چه س���پاندنی له رێی رۆش���نبیرییه ئه و رێس���اكانی جێبه جێكردنی���ان. یاس���اكانه وه و ل���ه وه ی رێكخراوه كانی كۆمه ڵی جگه شارس���تانی و مافه كانی مرۆڤ و پارته سیاس���ییه كانیش رۆڵ���ی كاریگ���ه رو چاالكیان هه یه له الیه ن رۆشنگه رییه وه س���ه باره ت به رۆش���نبیری دیال���ۆك و

راهێنان���ی هاواڵتی���ان له قبوڵك���ردن و تێگه یش���تن له رای ئه وی���دی كه جگه هه یه ، به پیاده كردن پێویستی له وه ی به تاقیكردن���ه وه ی خودی پێویس���تی مرۆڤه كان خۆیان هه یه سه باره ت راده ی بیرچونه وه ی لێبورده ی���ی و كلت���وری ئازارو ناخۆشی له پێناو راستكردنه وه ی ره فتاره كان���ی ئه وانی دی نه ك له گه ڵ باوه ڕبون ب���ه وه ی لێبورده یی به مانای روخ���ان و ته س���لیمبون و كڕن���وش بۆ بردن نایه ت كه زۆرێ���ك له مرۆڤه كان وا لێیتێگه یش���تون، به ڵكو هه ڵقواڵوی توانای���ه هێ���زو باوه ڕبه خۆب���ون و ئازایه ت���ی چونك���ه له مرۆڤه كان���دا، جی���اوازی له قبوڵكردنی رای ئه ویدی و مامه ڵه كردن له گه ڵیدا خۆی ده بینێته وه به ش���ێوه یه كی رێزو به رپرس���یارێتی، له به رئه وه ی ته نها رێگه یه كه مرۆڤایه تی

له له ناوچون ده رباز ده كات.

دیالۆك و قبوڵكردنی رای جیاواز... پاشماوه

کۆمەڵگایەک���ی فۆبی���ا گەورەتری���ن بچ���وک و گەم���ارۆدراو توش���ی ببێت ئەوەی���ە ب���اوک بمرێت و جێنش���ینی جێنش���ینێک نەبێت، ڕاس���تەقینەی هێندە بەهێز بێت کە خۆشمان بوێت ی���ان ڕقمان لێ بێت، گریانی ترس���ە لە س���ەرهەڵدانی بۆشاییەکی گەورە، سیاسی، نەوەک دەرونی بۆشاییەکی دەرونێک کە چیت���ر باوکێکی نەبێت بۆ ئەڤین و کینە. مردنی باوکی واقعی بۆ مردنێکی س���ەمبولییە هەمیش���ە باوکی دەرونی، بۆ هەرەسی خوداکانی دەرون. ب���ە کورتی گری���ان بۆ باوکی مردوو، بریتی نییە لە فرمێسکی ئێمە بۆ ب���اوک، بەڵکو گریان���ی باوکە بۆ خودی خۆی. ئەوەی ل���ە ناو ئێمەدا دەگ���ری، ئێم���ە نیین، بەڵک���و وێنە چێنراوەک���ەی ب���اوک خۆیەتی، ئەوە باوک���ی نێو سیس���تمی دەرونییە کە تووشی فۆبیا دەبێت لە مەرگی خۆی، ل���ە ونکردنی ڕەهەن���دە واقعییەکەی. بە کورتی هەتا لە شیوەنیش���دا ئەوە باوکە پرس���ە بۆ خۆی دەگری، باوکی واقعی تەماش���ای جەستەی ڕەمزییە خۆی دەکات و تووش���ی فۆبیا دەبێت. مردن���ی باوکی واقعی، بۆیە س���ەختە جەستەدارە، باوکێکی هێشتا چونکە باوکێکە بە قورسایی جەستەیی خۆی مێژووی پڕک���ردوە، هەموو درێژکراوە س���ەمبولییەکانی بە پەتێکی بەهێز و هەڵبەت بەستراون. بەوەوە ئەستوور گەر باوکێکی مۆدێرن بووایە، باوکێکی

نادیار و بێجەس���تە بووای���ە، درێکراوە س���ەمبولییەکانی هێن���دە وابەس���تە نەدەب���وون و بڕێک لە ئازادیان دەبوو. ب���ەاڵم باوکی جەس���تەدار بەجۆرێک لە ناوەڕاس���تی سیس���تمی سیاس���ی ودەرونیشدا ڕادەکشێت کە دوای خۆی هەموو وێنە سەمبولییەکانی دەکەونە دۆخی فۆبیاوە. ئەو فۆبیایە هێندەی باوکساالردایە و سیستمی خزمەتی لە لەدروس���تکراوی خۆیەتی، فۆبیایەکی بێالیەن و خۆڕس���ک نییە. گەمژەترین قسەیەک بیکەین ئەوەیە بڵێین خەڵک لە ڕووی عاتیفە و بەجۆرێکی خۆڕسک و بێبەرنامە و لە ڕووی عەشقەوە فرمێسک بۆ سەرۆک دەڕێژن. بۆ ئەو فرمێسکانە سیس���تمی باوکساالر س���ەدان ساڵە کاردەکات، ئەوە بەرهەمی گەورەترین و ترس���ناکترین کارخانەی مێژووە، کە کارخانەی ترس���ناکی باوکس���االرییە، چونکە خودی سیستمەکە تەواو لەسەر فۆبیای ونبوونی باوک دروس���تکراوە، لێرەوە کێش���ەی هەرە سەرکی ژیانی ئێمەش سەرچاوەی گرتووە کاتێک لە نێوان باوکی دەرونی و باوکی سیاسیدا جیاوازییەکی ڕاستەقینە نامێنێتەوە... وات���ە دەکەوینە دۆخێک���ەوە چەندە سیس���تمی سیاس���ی پێویس���تی بە نەفرەت باوکێکی ئیدی���ال و باوکێکی لێکراو هەیە، هەمانش���ێوە سیستمی دەرونیش بەبێ ئەو دوو باوکە س���ەر لەبەر دەبێتە سیستمێکی پڕ ئاشوب و

دوودڵی.

باوکێک بە جەستەوەباوکێک بێ جەستە... پاشماوه

ونبوون* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگان���ی س���لێمانی ونبوه به ناوی )ی���اد عبدالمهدی

عبدالقادر( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی)محمد فائق حسن(

هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )نیاز حسن سدیق(

هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )حسین فتاح حسن(

هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )عمر حسن مجید(

هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )بهاالدین عبدالله عمر(

هه ر كه س دۆزییه وه بیگهڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )ایوب علی قادر( هه ر

كه س دۆزییه وه بیگهڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه . * ناس���نامه یه كی ژوری بازرگانی س���لێمانی ونبوه به ناوی )عبدالله علی حه مه

امین( هه ر كه س دۆزییه وه بیگهڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی ) عطاء عبدالله محمد(

هه ر كه س دۆزییه وه بیگهڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .*ناسنامه یه كی كۆمپانیا ونبووه به ناوی )یوسف عمر احمد( بۆ بازرگانی گشتی

تاكه كه س هه ر كه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه.* مۆڵه تێكی ش���ۆفێری تایب���ه ت ونبووه به ناوی )كوێس���تان بكر مجید عزیز(

هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* باجێكی كۆلێژی ته كنیكی س���لێمانی - به ش���ی )دارایی و ژمێریاری ( ونبووه به ناوی )ژینۆ كریم حمه امین( هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرس���گه ی

ئاوێنه .* باجێكی زانكۆی سلێمانی – كۆلێژی په روه رده ی بنه ره تی - به شی ماتماتیك و كۆمپیوت���ه ر ونبووه به ن���اوی )به همه ن علی محمد امین( ه���ه ر كه س دۆزییه وه

بیگه رێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .

هه لی کارمژده .. مژده .. مژده .. كۆمپانیای )جیهانی زانیاری ( پێویستی ب���ه كارمه نده له ڕه گه زی م���ێ له بواری ب���ه موچه یه كی نوێنه ری فرۆش���یاری

چاوه ڕوان نه كراو...بۆ زانیاری زیات���ر په یوه ندی بكه ن به

ژمارانه وه :

07501162727 - 07705051350ناونیشان: سلێمانی - چوارباخ – فلكه ی مامه ڕیشه

– ته الری دیالن نهۆمی دووه م.

ژماره : 261 به ڕێوه به رایه تی گشتی فه رمانگه كانی داد به روار: 2013/2/11 فه رمانگه ی دادنوسی سلێمانی / 2

كارگێری و خۆیه تی

ئاگاداری به پێ���ی ئه و داوای���ه ی كه له الیه ن داواكار پێش���كه ش ب���ه م فه رمانگه یه كراوه له الیه ن )ڕێبه ر جالل كریم( له به رواری )2013/02/03( خاوه نی كارگه ی )پویا( بۆ)كاری دارتاشی/ پرۆژه ی پچوك( داوای تۆماركردنی ئه و ئامێرانه ی كردوه كه له ئامێری میكانیكی ژماره )65( س���اڵی )1953( باڵوی ده كه ینه وه هه ر كه سێ خ���ۆی به په یوه ندیدار یان خاوه نی هه ریه ك له و ئامێرانه داده نێ له ماوه ی )15( ڕۆژدا س���ه ردانی ئه م فه رمانگه یه بكات به پێچه وانه وه به ناوی داواكاره وه تۆمار

ده كرێت و بڕوانامه ی پێده درێت. له گه ڵ ڕێزدا...

ئامێره كان:*ئامێری مش���ار –ج���ۆری /)mizrak( تركی – حجم���ی /3700 - بێ ژماره -

2012* ئامێری مش���اری – )cnc( – جۆری )toskar( تركی – حجمی گه وره –

ژماره 13/ 2012* كۆمپرێسه ری – )530 لتری ( جۆری )ayd in trafo( تركی – ژماره 748/

2012

دادنوسی سلێمانی /2 كه ژاڵ فرج حسن 2013/02/11

www.awene.com

دوا‌گه‌مه‌ی‌‌یه‌كێتی‌شوان‌محه‌مه‌د

نه‌خۆشكه‌وتن‌و‌دوركه‌وتنه‌وه‌ی‌‌تاڵه‌بانی‌،‌یه‌كێتی‌‌نیشتمانی‌‌كوردستانی‌‌خستۆته‌‌قه‌یرانێك����ی‌‌قوڵه‌وه‌‌كه‌‌زۆر‌زه‌حمه‌ته‌‌به‌ئاس����انی‌‌لێی‌‌ده‌ربچێت،‌ئه‌وه‌ی‌‌ئه‌ركی‌‌حیزبه‌كانی‌‌كوردس����تانه‌‌به‌تایبه‌تی‌‌پارتی‌‌و‌گۆڕان‌ده‌س����ت‌له‌كاروباری‌‌ناوخۆی‌‌

یه‌كێتی‌‌وه‌رنه‌ده‌ن.هه‌مو‌پێدراوه‌‌ته‌ندروستییه‌كان‌ئاماژه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌‌ده‌كه‌ن‌كه‌‌تاڵه‌بانی‌‌به‌م‌زوانه‌‌ناتوانێت‌بگه‌ڕێته‌وه‌،‌‌ئه‌گه‌ر‌به‌ته‌واوی‌‌چاكیشبێته‌وه‌‌تاماوه‌یه‌كی‌‌زۆر‌ناتوانێت‌سه‌ركردایه‌تی‌‌یه‌كێتی‌‌بكات،‌هه‌ربۆیه‌‌ئه‌م‌حیزبه‌‌ده‌بێت‌كار‌بۆ‌ئه‌وه‌‌بكات‌كه‌‌

شوێنی‌‌تاڵه‌بانی‌‌پڕبكاته‌وه‌.بۆ‌ش����وێن‌پركردنه‌وه‌ی‌‌تاڵه‌بان����ی‌‌یه‌كێتی‌‌دو‌رێگا‌چ����اره‌ی‌‌له‌به‌رده‌مدایه‌،‌یه‌كێكیان‌به‌س����تنی‌‌كۆنگره‌ی‌‌ئاساییه‌،‌ئه‌ویتریشیان‌گرێدانی‌‌كۆنگره‌ی‌‌ناكاوه‌،‌كۆنگره‌ی‌‌ئاسایی‌‌كه‌‌به‌پێی‌‌په‌یڕه‌وی‌‌ناوخۆی‌‌یه‌كێتی‌‌ده‌بێت‌ئه‌مساڵ‌ببه‌سترێت،‌پێویس����ت‌ده‌كات‌له‌سه‌رجه‌م‌ئۆرگانه‌كانی‌‌یه‌كێتیدا‌هه‌ڵبژاردن‌بكرێت،‌ئه‌مه‌ش‌مه‌ترس����ی‌‌گه‌وره‌‌له‌سه‌ر‌ئاینده‌ی‌‌ئه‌و‌حیزبه‌‌دروس����تده‌كات،‌چونكه‌‌ملمالنێی‌‌جه‌مسه‌ره‌كانی‌‌ناو‌یه‌كێتی‌،‌به‌تایبه‌تی‌‌جه‌مسه‌ری‌‌هه‌ردو‌جێگره‌كه‌‌له‌گه‌ڵ‌هێرۆ‌ئیبراهیم‌‌ش����ۆڕده‌كاته‌وه‌‌بۆ‌ناو‌رێكخس����تنه‌كان‌و‌ئه‌گ����ه‌ر‌زۆره‌‌كه‌‌ئه‌و‌حیزبه‌‌

به‌یه‌كگرتویی‌‌نه‌مێنێته‌وه‌‌و‌كۆنگره‌‌ببێته‌‌مه‌یدانی‌‌پاكتاوكردنی‌‌یه‌كتری‌.ئه‌گه‌ر‌یه‌كێتی‌‌په‌نا‌به‌رێته‌‌به‌ر‌به‌ستنی‌‌كۆنگره‌ی‌‌نائاسایی‌،‌ئه‌وده‌مه‌‌ده‌بێت‌سه‌رجه‌م‌ئه‌ندامه‌‌هه‌ڵبژێردرا‌وه‌كانی‌‌كۆنگره‌ی‌‌پێشو‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وانه‌ی‌‌به‌ته‌زكییه‌ی‌‌سكرتێر‌هێنرانه‌‌كۆنگره‌‌وه‌‌و‌ژماره‌یان‌به‌رێژه‌ی‌10%‌به‌شداربوان‌بون،‌بانگهێشتی‌‌كۆنگره‌‌بكرێن،‌جۆره‌‌كۆنگره‌یه‌كی‌‌له‌م‌چه‌ش����نه‌‌به‌م‌پێكهاته‌وه‌‌كه‌‌پارسه‌نگی‌‌هێ����رۆ‌ئیبراهیم‌به‌هێز‌بكات‌زۆر‌زه‌حمه‌ته‌‌له‌الیه‌ن‌جه‌مس����ه‌ری‌‌دو‌جێگره‌كه‌وه‌‌په‌س����ه‌ند‌بكرێت.‌ئه‌مه‌ش‌ئه‌و‌قه‌یرانه‌‌قوڵه‌یه‌‌كه‌‌یه‌كێتی‌‌تیایدا‌ده‌ژی‌‌و،‌كه‌س‌

نازانێت‌زریان‌له‌نگه‌ری‌‌كه‌شتییه‌كه‌ی‌‌ئه‌و‌حیزبه‌‌به‌كام‌الدا‌ده‌خات.یه‌كێتی‌‌به‌دۆخێكی‌‌مه‌ترسیداردا‌تێپه‌ڕ‌ده‌بێت،‌كه‌‌به‌ته‌نها‌هه‌ر‌مه‌ترسی‌‌نییه‌‌له‌سه‌ر‌خۆی‌،‌به‌ڵكو‌ئه‌و‌دۆخه‌ی‌‌یه‌كێتی‌‌كاریگه‌ری‌‌له‌سه‌ر‌هه‌رێمی‌‌كوردستان‌و‌

به‌تایبه‌تی‌‌هاواڵتیانی‌‌ناوچه‌ی‌‌سه‌وزیش‌ده‌بێت.‌ره‌نگ����ه‌‌خه‌ڵكانێك‌بپرس‌و‌بڵێن‌ئه‌و‌مه‌ترس����ییه‌‌چییه‌؟‌ئاش����كرایه‌‌به‌هۆی‌‌سیس����ته‌می‌‌سیاسی‌‌ناته‌ندروس����تی‌‌هه‌رێمه‌وه‌،‌پارتی‌‌و‌یه‌كێتی‌‌خاوه‌نی‌‌پاره‌و‌چه‌كن،‌ئ����ه‌و‌دو‌حیزبه‌‌خاوه‌نی‌‌هێزی‌‌پێش����مه‌رگه‌‌و‌ئاس����ایش‌و‌دژه‌‌تیرۆرن،‌ه����اوكات‌پانتاییه‌كی‌‌فراوانی‌‌بازاڕیش‌له‌ده‌س����تی‌‌ئه‌ماندایه‌،‌هه‌ر‌بۆیه‌‌به‌هۆی‌‌نه‌بونی‌‌سكرتێره‌وه‌‌هه‌ر‌كه‌شێكی‌‌ناسروشتی‌‌له‌ناو‌یه‌كێتیدا‌روبدات،‌كاریگه‌ری‌‌

نه‌رێنی‌‌گه‌وره‌ی‌‌له‌سه‌ر‌ژیانی‌‌هاواڵتیان‌ده‌بێت.‌‌‌یه‌كێتی‌‌چاره‌س����ه‌ری‌‌كێش����ه‌ی‌‌كه‌س����ی‌‌یه‌كه‌م‌بكات،‌یان‌نه‌ی����كات،‌ده‌بێت‌حیزبه‌كان‌لێیگه‌ڕێن‌خۆی‌‌دوای‌‌چاره‌س����ه‌ری‌‌سه‌ری‌‌خۆی‌‌بكه‌وێت،‌جا‌ئه‌گه‌ر‌پێ����ی‌‌چاككرا،‌ئ����ه‌وا‌وه‌ك‌هێزێكی‌‌كاریگ����ه‌ر‌له‌هه‌رێمدا‌ده‌مێنێت����ه‌وه‌،‌ئه‌گه‌ر‌نه‌شیتوانی‌،‌ده‌بێت‌لێیگه‌ڕێین‌كه‌‌زه‌مه‌ن‌خۆی‌‌الوازی‌‌بكات،‌ره‌نگه‌‌هه‌ڵبژاردن‌و‌

ده‌نگی‌‌خه‌ڵكیش‌سبه‌ینێ‌‌له‌گۆڕه‌پانه‌كه‌ی‌‌دوربخاته‌وه‌.له‌روانگ����ه‌ی‌‌به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی‌‌خه‌ڵك‌و‌تێكنه‌چونی‌‌بارودۆخی‌‌ئه‌منی‌‌و‌دارایی‌‌هه‌رێم،‌پێویس����ته‌‌پارتی‌‌و‌گۆڕان‌زۆر‌به‌وردی‌‌و‌بێالیه‌ن����ی‌‌مامه‌ڵه‌‌له‌گه‌ڵ‌باری‌‌ناته‌ندروس����تی‌‌یه‌كێتیدا‌بكه‌ن‌و،‌نه‌‌به‌مێژوو‌نه‌به‌دڵ‌و‌نه‌‌به‌سیاسه‌تیش‌مامه‌ڵه‌‌له‌گه‌ڵ‌یه‌كێتیدا‌بكه‌ن،‌به‌ڵكو‌په‌یوه‌ندییه‌كی‌‌ره‌س����می‌‌له‌گه‌ڵ‌هه‌یكه‌لی‌‌ئێستای‌‌

یه‌كێتیدا‌بكه‌ن‌و‌نه‌بن‌به‌به‌شێك‌له‌ملمالنێكانی‌‌نێو‌ئه‌و‌حیزبه‌.ده‌بێ����ت‌ئه‌و‌راس����تییه‌ش‌بزانین‌ده‌س����توه‌ردانی‌‌ه����ه‌ر‌كام‌له‌پارتی‌‌و‌گۆڕان‌له‌ناوخۆی‌‌یه‌كێتی‌،‌زه‌مینه‌‌بۆ‌ده‌س����تێوه‌ردانی‌‌ئه‌ویتریان‌خۆش‌ده‌كات.‌بۆیه‌‌ره‌وش����ی‌‌ئه‌و‌حیزبه‌‌ئه‌وه‌‌له‌گۆڕان‌و‌پارتی‌‌ده‌خوازێت‌كه‌‌واز‌له‌یه‌كێتی‌‌بهێنرێت‌

بزانن‌خۆی‌‌گه‌مه‌كه‌‌ده‌زانێت،‌یان‌تێكیده‌دات؟

نوێنه‌ری‌ئاوێنه‌‌له‌ئه‌وروپاشوان‌حه‌مه‌‌ـ‌نه‌رویج004799004729

hamashwan.awene@yahoo.noAweneکوا‌لێکۆڵینەوەی‌یاسایی‌لەخوێنی‌سۆرانی‌مامە‌حەمە،‌عەبدولستار‌تاهیر،‌سەردەشت‌عوسمان

ریکالم

ریکالم

خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د