ئاس����ایی مس����ته فا، نه وش����یروان گۆڕان و په یوه ندییه كانی كردنه وه ی پارت����ی ، دۆس����یه كانی ئاسایش����ی هه رێم و نه وت و پارێزگاری سلێمانی و ده ستور، ده كاته ته وه ره ی سه ره كی گفتوگۆكانی له گه ڵ مه سعود بارزانی ، نێچیرڤ����ان بارزانی����ش سه رپش����ك ده كات كه به ویژدانه وه سه رۆكایه تی ئ����ه و لیژنه یه ب����کات ک����ه ئه رکی پێكهێنان����ی حكومه تی بنكه فراوان و دابه ش����كردنی پۆسته حكومیه كانی

پێده سپێردرێت.

به پێ���ی به ئاوێن���ه : تایب���ه ت ئاوێنه ده س���ت زانیاریانه ی ئه و كه وت���ون، جگ���ه له مه س���ه له ی پێكهێنانی حكومه تی بنكه فراوان، كێش���ه ی یه كالییكردن���ه وه ی ته وه ره یه كی پارێزگاری سلێمانی دوێنێی گفتوگۆكانی س���ه ره كی نه وشیروان مس���ته فا بوه له گه ڵ بارزانی و له مه س���عود هه ری���ه ك

نێچیرڤان بارزانی .یه كێتی سه ركردایه تی ئه ندامی "فه رید ئه سه سه رد" له لێدوانێكیدا

ئه وه پێش���بینی ئاوێن���ه ، ب���ۆ ده كات كه نه وش���یروان مسته فا و س���ه باره ت )بارزانی���ه كان( سلێمانی پارێزگاری به كه یس���ی له سه ر چاره سه رێكی مامناوه ندی رێكه وتب���ن، ب���ه اڵم هۆش���داری ئه وه ش ده دات ك���ه "ئه گه ر ئه و یه كێتی ره زامه ن���دی به بێ كاره له دژی به دڵنیاییه وه ئه وا بكرێت

ده وه ستنه وه ".

هه مو خه ونێكم ئه وه یه باو باران

خێمه كه مان رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه هه ڵنه كه نێت

کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )404( سێشەممە 2013/11/26

w w w . a w e n e . c o m

12 »» 17 »»

ئه ركی گۆڕان و یه كێتی ئه وه یه ئیتر خه ڵكی ده ره وه نه هێنن بیكه ن به حاكمی مو تڵه قی شار

«« 12سلێمانی و ئاینده یه كی تاریك! 12 »» 17 »»

بۆ ئاساییبونه وه ی دۆخی ئه منی، 200 پۆلیس بۆ سلێمانی زیاد ده كرێت

ترسی به بنه ماڵه كردنی یه كێتی««4بریکاری وه زیری ناوخۆ:هه ڵۆ ئیبراهیم ئه حمه د: له الیه ن هه ندێك ناوه نده وه

به كارئه هێنرێت بۆ پێشخستنی ئامانجه كانیان

کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار تیراژ: 4500 ته له فۆن: 3201274 ناونیشان: سلێمانی گه ڕه کی شۆڕش- به رامبه ر ئاماده یی شۆڕشی کوڕان

18 »»

«« 17 ریکالم

ریکالم

نه و شیروان مسته فا، پێكهێنانی حكومه ت به ویژدانی نێچیرڤان بارزانی ده سپێرێت

3 »»

كوژراوه كان���ی ورده كاری ئاوێن���ه به رپرس���ی جێگ���ری دۆس���یه ی پاسه وانه كانی تاڵه بانی ئاشكراده كات، به پێ���ی زانیاریی���ه کان كارمه ندێك���ی

دیكه ی ئاسایش له و روداو ی کوشتنی برینداربوه و س���ه روه تدا بکوژه ک���ه ی

شاردراوه ته وه . ئاوێنه ، س���لێمانی: دوای کوش���تنی

هێ���زه حه مه ره ش���ید، س���ه روه ت ئه منیه كان پاش چه ند لێكۆڵینه وه یه كی س���ه ره تایی ، گومانیان ده چێته س���ه ر كه سێك له گه ڕه كی شێخ محێدین. دوای

ئه وه ی ده یانه وێت ده س���تگیری بكه ن، ده كوژرێت، ئاس���ایش كارمه ندێك���ی به اڵم به پێ���ی وته ی س���ه رچاوه یه كی تایبه ت به ئاوێنه ، كارمه ندێكی دیكه ش

بریندارب���وه و به ش���ێوه یه كی نهێن���ی گوازراوه ته وه بۆ نه خۆشخانه .

دراوس���ێكانی ل���ه زاری ئاوێن���ه جوتی���اره وه به ش���ێكی ئ���ه و روداوه

ده گێڕێته وه و ت���ه واوی ورده كاریه كانی كوژرانی س���ه روه ت و لوقمان و جوتیارو له الپه ڕه )4( برینداره كه ش كارمه نده

باڵوكراوه ته وه .

ئاسایش برینداربونی كارمه ندێكی خۆی ده شارێته وه ئاوێنه ورده كاری كوژراوه كانی دۆسیه ی جێگری به رپرسی پاسه وانه كانی تاڵه بانی ئاشكراده كات

نێچیرڤان بارزانی و نه وشیروان مسته فا

‌ئا:‌هێمن‌مامه‌ند،‌هه‌ولێر

دوای‌‌ئه‌وه‌ی‌‌‌له‌دژی‌‌له‌سێداره‌دانی‌‌كوردان‌له‌الیه‌ن‌‌كۆماری‌‌ئیسالمی‌‌ئێرانه‌وه‌‌ژماره‌یه‌ك‌خۆپیشانده‌ری‌‌

رۆژهه‌اڵتی‌‌كوردستان‌كونسوڵخانه‌ی‌‌كۆماری‌‌ئیسالمی‌‌ئێرانیان‌له‌هه‌ولێر‌به‌ردبارانكرد،‌ئه‌م‌كاره‌‌نێچیرڤان‌بارزانی‌‌سه‌رۆكی‌‌كاربه‌ڕێكاری‌‌

حكومه‌تی‌‌هه‌رێم‌توڕه‌ده‌كات‌و‌به‌م‌هۆیه‌شه‌وه‌‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌كاروباری‌‌

ناوخۆ‌له‌پارێزگای‌‌هه‌ولێر‌له‌كاره‌كه‌ی‌‌دورده‌خاته‌وه‌و‌ده‌ینرێته‌‌ماڵه‌وه‌.

سه‌رچاوه‌یه‌كی‌‌ئاگادار‌‌كه‌‌نه‌یویست‌ناوی‌‌بهێنرێ����ت‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌راگه‌یاند"‌ئێران‌ كونسوڵخانه‌ی‌‌ به‌ردبارانكردنی‌‌

له‌خۆپیشانده‌ره‌وه‌‌ ژماره‌یه‌ك‌ له‌الیه‌ن‌س����ه‌رۆكی‌‌ بارزان����ی‌‌ نێچیرڤ����ان‌

هه‌رێ����م‌ حكومه‌ت����ی‌‌ كاربه‌ڕێ����كاری‌‌ئه‌و‌مه‌به‌س����ته‌ش‌ بۆ‌ ت����وڕه‌ده‌كات‌و‌په‌یوه‌ن����دی‌‌ده‌كات‌به‌ن����ه‌وزاد‌هادی‌‌پارێ����زگای‌‌هه‌ولێ����ره‌وه‌‌ك����ه‌‌بۆچی‌‌مۆڵه‌تی‌‌به‌و‌خۆپیشاندانه‌‌داوه‌،‌به‌اڵم‌ن����ه‌وزاد‌ه����ادی‌‌پێیڕاده‌گه‌یه‌نێت‌كه‌‌ئه‌و‌رۆژه‌‌ئه‌و‌له‌پارێزگا‌نه‌بوه‌،‌به‌اڵم‌له‌الیه‌ن‌عه‌قیدی‌‌مافپه‌روه‌ر‌)‌خالید‌كوره‌چی‌(‌‌مۆڵه‌ت‌به‌خۆپیشاندانه‌كه‌‌دراوه‌،‌هه‌ربۆی����ه‌‌نێچیرڤ����ان‌بارزانی‌‌عه‌قی����د‌خالید‌ده‌نێرێت����ه‌وه‌‌ماڵه‌وه‌و‌له‌جێگه‌ی‌‌ئه‌ویش‌له‌ئێستادا‌كه‌سێك‌به‌ن����اوی‌‌)حاجی‌‌باوه‌ڕ(‌ك����ه‌‌پله‌ی‌‌رائیدی‌‌هه‌یه‌‌له‌جێگه‌ی‌‌عه‌قید‌خالید‌

داناوه‌".ئاوێن���ه‌‌چه‌ندینج���ار‌په‌یوه‌ندی‌‌كرد‌به‌عه‌قید‌خالید،‌ب���ه‌اڵم‌ناوبراو‌‌وه‌اڵمی‌‌

هه‌روه‌ها‌ نه‌دای���ه‌وه‌،‌ په‌یوه‌ندیه‌ك���ه‌ی‌‌چه‌ن���د‌ له‌رێگ���ه‌ی‌‌ ئاوێن���ه‌‌‌ویس���تی‌‌كه‌س���ێكه‌وه‌‌س���ه‌ردانی‌‌ناوبراو‌بكات،‌به‌اڵم‌پێیانراگه‌یاندی���ن‌كه‌‌ئه‌و‌به‌هیچ‌شێوه‌یه‌ك‌قس���ه‌‌له‌سه‌ر‌ئه‌و‌مه‌سه‌له‌یه‌‌

ناكات".هه‌روه‌ها‌سه‌رچاوه‌یه‌كی‌‌ئاگادار‌ئه‌وه‌ی‌‌بۆ‌ئاوێنه‌‌رونكرده‌وه‌‌كه‌‌ماوه‌ی‌‌10رۆژه‌‌عه‌قید‌خالی���د‌ده‌وام‌ناكات‌و‌له‌جێگه‌ی‌‌ئ���ه‌و‌رائید‌ب���اوه‌ڕ‌‌له‌ئێس���تادا‌‌وه‌كو‌ناوخۆی‌‌ كاروباری‌‌ لیژنه‌ی‌‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌

پارێزگای‌‌هه‌ولێر‌ده‌وام‌ده‌كات".ئاوێن���ه‌‌چه‌ندینج���ار‌په‌یوه‌ندیك���رد‌به‌ن���ه‌وزاد‌ه���ادی‌‌پارێ���زگای‌‌هه‌ولێر،‌به‌اڵم‌‌كه‌سێك‌‌وه‌اڵمی‌‌په‌یوه‌ندیه‌كه‌ی‌‌دایه‌وه‌و‌رایگه‌یان���د‌"جه‌نابی‌‌پارێزگار‌

له‌كۆبونه‌وه‌یه‌".

جێگه‌ی‌‌ئاماژه‌‌ب����ۆ‌كردنه‌‌له‌رۆژی‌‌10/27ی‌‌مانگ����ی‌‌رابردو‌ك����ه‌‌رۆژی‌‌هه‌ینی‌‌بو‌له‌دژی‌‌سزای‌‌له‌سێداره‌دان‌له‌الی����ه‌ن‌كۆم����اری‌‌ئیس����المی‌‌ئێران‌مه‌ده‌ن����ی‌‌ چاالكوانێك����ی‌‌ چه‌ن����د‌رۆژهه‌اڵت����ی‌‌كوردس����تان‌له‌ب����ه‌رده‌م‌خۆپیش����اندانێكیان‌ شانه‌ده‌ر‌ پاركی‌‌س����ازكرد،‌به‌اڵم‌دواتر‌چه‌ند‌كه‌سێك‌بۆ‌ خۆپیش����اندانه‌كه‌یان‌ ئاراس����ته‌ی‌‌كۆم����اری‌‌ كونس����وڵخانه‌ی‌‌ ب����ه‌رده‌م‌ئیسالمی‌‌ئێران‌گۆڕی‌و‌كونسوڵخانه‌ی‌‌ئێرانیان‌به‌ردبارانكرد،‌دواتر‌پۆلیسی‌‌رێكخه‌ران����ی‌‌ بانگێش����تی‌‌ هه‌ولێ����ر‌خۆپیش����اندانه‌كه‌ی‌‌كردو،‌تائێستاش‌له‌رێكخه‌ران����ی‌‌ ك����ه‌س‌ ح����ه‌وت‌خۆپیشاندانه‌كه‌‌ده‌ستگیركراون‌و‌ئازاد‌

نه‌كراون".

‌ئا:‌هه‌ولێر،‌به‌ختیار‌حسێن‌

دوای‌‌ئه‌وه‌ی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌رۆشنبیریی‌‌بۆ‌ساڵی‌‌دوه‌م‌ناوی‌‌ده‌رچوانی‌‌سندوقی‌‌كۆمه‌كی‌‌به‌رهه‌می‌‌كه‌لتوریی‌‌راگه‌یاند،‌به‌هه‌مانشێوه‌ی‌‌ساڵی‌‌رابردو‌چه‌ندین‌ناڕه‌زایی‌‌و‌گردبونه‌وه‌ی‌‌لێكه‌وته‌وه‌،‌

وه‌زیری‌‌رۆشنبیریی‌‌و‌الوانیش‌له‌رێگه‌ی‌‌ئاوێنه‌وه‌‌وه‌اڵمی‌‌ئه‌و‌ره‌خنه‌‌و‌گله‌ییانه‌‌

ده‌داته‌وه‌‌و‌ده‌ڵێت،‌"ئه‌وان‌بۆ‌به‌ڕێوه‌چونی‌‌پڕۆسه‌كه‌‌لیژنه‌یه‌كی‌‌پسپۆڕیان‌

له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌وه‌زاره‌ت‌پێكهێناوه‌"،‌پێشیوایه‌‌ئه‌و‌هه‌نگاوه‌‌به‌هیچ‌شێوه‌یه‌ك‌

به‌هه‌ده‌ردانی‌‌سامانی‌‌گشتی‌‌نییه‌.‌

له‌چاوپێكه‌وتنێك���دا‌له‌گه‌ڵ‌ئاوێنه‌،‌د.‌كاوه‌‌مه‌حم���ود،‌وه‌زیری‌‌رۆش���نبیریی‌‌و‌الوان���ی‌‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردس���تان‌باس‌له‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌له‌بودجه‌ی‌‌ئه‌مساڵ‌بڕی‌‌‌3ملیار‌دینار‌بۆ‌سندوقی‌‌كۆمه‌كی‌‌به‌رهه‌می‌‌كه‌لتوری���ی‌‌ته‌رخانكرابو،‌ئه‌و‌داواكارییان‌پێشكه‌ش‌ كه‌سانه‌ش���ی‌‌كه‌‌كردبو‌بۆ‌ئه‌و‌كۆمه‌كه‌،‌زیاتر‌له‌‌4هه‌زار‌

كه‌س‌ده‌بون‌له‌بواره‌‌جیاجیاكان.‌به‌وت���ه‌ی‌‌مه‌حم���ود،‌"چ���وار‌لیژن���ه‌‌پێكهێنراوه‌‌كه‌‌ژماره‌یان‌‌21كه‌س‌بوه‌و‌هه‌مویان‌كه‌سانی‌‌ش���اره‌زا‌و‌پسپۆڕبون‌له‌بوارێك���داو‌هه‌موش���یان‌ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌

وه‌زاره‌تی‌‌رۆشنبیریی‌‌بون‌و‌خه‌ڵكی‌‌یه‌ك‌شار‌و‌یه‌ك‌شوێن‌نه‌بون".

به‌پێ���ی‌‌زانیارییه‌كان،‌ئ���ه‌و‌لیژنانه‌،‌چوار‌ه���ه‌زار‌كه‌س���ه‌كه‌یان‌پۆڵێنكردوه‌‌بۆ‌ئاس���ته‌كانی‌‌)A.B.C(،‌لیژنه‌كانیش‌بریتیب���ون‌له‌لیژن���ه‌ی‌‌هه‌ڵس���ه‌نگاندنی‌‌كتێب‌و‌ژماره‌ی���ان‌‌5كه‌س‌بوه‌،‌لیژنه‌ی‌‌هه‌ڵس���ه‌نگاندنی‌‌كورت���ه‌‌فیلم‌و‌ش���انۆ‌هه‌ڵس���ه‌نگاندنی‌‌ لیژن���ه‌ی‌‌ ك���ه‌س‌و‌ ‌6كاری‌‌ش���ێوه‌كاری‌‌‌5ك���ه‌س‌و‌لیژن���ه‌ی‌‌هه‌ڵس���ه‌نگاندنی‌‌میوزیكی���ش‌‌5كه‌س.‌ئه‌و‌كه‌س���انه‌ی‌‌كه‌‌به‌‌)A(‌پۆلێنكراون‌ئه‌وان���ه‌ن‌ك���ه‌‌س���ودمه‌ند‌ده‌ب���ن‌له‌‌و‌هاوكاریه‌و‌ژماره‌یان‌نزیكه‌ی‌‌‌700كه‌سه‌‌و‌هه‌ریه‌كه‌ش���یان‌بڕی‌‌‌4ملیۆن‌دیناریان‌

پێده‌درێت.‌د.‌كاوه‌،‌ده‌رب���اره‌ی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌كه‌‌چه‌ند‌بونیان‌ له‌لیس���ته‌كه‌دا‌ دوب���اره‌‌ ناوێكی‌‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌ رۆش���نبیریی‌‌ وه‌زیری‌‌ هه‌یه‌،‌راگه‌یان���د،‌"راس���ته‌‌كه‌‌چه‌ن���د‌ناوێكی‌‌دوباره‌‌له‌لیس���ته‌كه‌دا‌هه‌بوه‌،‌به‌اڵم‌ئه‌وه‌‌مان���ای‌ئه‌وه‌‌نیه‌‌ئه‌و‌كه‌س���انه‌ی‌‌ناویان‌دوباره‌یه‌‌دوجار‌پاره‌‌وه‌رده‌گرن،‌به‌ڵكو‌ئ���ه‌وان‌وه‌ك���و‌وه‌زاره‌ت‌پێداچونه‌وه‌‌بۆ‌ناوه‌كان‌ده‌ك���ه‌ن‌و‌ئه‌وانه‌ی‌‌كه‌‌دوباره‌ن‌یان‌ساڵی‌‌پار‌سودمه‌ندبون‌له‌و‌كۆمه‌كه‌،‌ناوه‌كانیان‌الده‌درێت‌و‌ناتوانن‌كۆمه‌كه‌كه‌‌

وه‌ربگرن".

‌سه‌باره‌ت‌به‌وه‌ش���ی‌‌كه‌‌‌زۆرێك‌له‌و‌كه‌س���انه‌ی‌‌ناوه‌كانی���ان‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‌بۆ‌وه‌رگرتن���ی‌‌كۆمه‌كه‌كه‌‌ش���یوعین،‌كاوه‌‌مه‌حمود‌وتی‌،‌"به‌هیچ‌شێوه‌یه‌ك‌راست‌نیه‌،‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌كۆمه‌ڵێك‌كه‌س���ی‌‌ناو‌حیزبی‌‌شیوعی‌‌ناوه‌كانیان‌نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‌و‌گله‌ی���ی‌‌ئه‌وه‌م‌لێده‌ك���ه‌ن‌وه‌كو‌وه‌زیری‌‌رۆشنبیریی‌‌هیچم‌بۆ‌ئه‌وان‌نه‌كردوه‌".‌

كۆمه‌كه‌كه‌ش،‌ به‌به‌رده‌وامی‌‌ سه‌باره‌ت‌وه‌زی���ری‌‌رۆش���نبیریی‌‌وت���ی‌،‌"دانانی‌‌بودجه‌ك���ه‌‌له‌ده‌س���ه‌اڵتی‌‌په‌رله‌ماندایه‌،‌ئه‌وانی���ش‌وه‌كو‌وه‌زاره‌تی‌‌رۆش���نبیریی‌‌پێیان‌باشه‌‌هاوكاریه‌كه‌‌به‌رده‌وام‌بێت،‌بۆیه‌‌ئه‌وانه‌ی‌‌ئه‌مساڵ‌و‌ساڵی‌‌پار‌ناویان‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‌س���اڵی‌‌داهاتو‌ناتوانن‌ئه‌و‌

كۆمه‌كه‌‌وه‌ربگرن".ئ���ه‌م‌وتان���ه‌ی‌‌وه‌زیری‌‌رۆش���نبیریی‌‌له‌كاتێكدایه‌،‌س���اڵی‌‌راب���ردوش‌به‌ناوی‌‌داهێنه‌ران���ه‌وه‌،‌زیات���ر‌ل���ه‌‌600ك���ه‌س‌مادیی‌‌خه‌اڵتكران‌و‌ دیاریكراوی‌‌ به‌بڕێكی‌‌له‌هاواڵتیان‌و‌ زۆرێ���ك‌ ره‌خنه‌ی‌‌ ئه‌مه‌ش‌ناحكومیه‌كانی‌‌ رێكخ���راوه‌‌ میدی���اكان‌و‌دیك���ه‌ی‌‌ به‌هه‌نگاوێك���ی‌‌ لێكه‌وت���ه‌وه‌و‌گش���تییان‌ س���امانی‌‌ به‌هه‌ده‌ردان���ی‌‌كۆمه‌كه‌‌ ئه‌و‌ ئه‌مس���اڵیش‌ وه‌س���فكرد،‌له‌ژێر‌ناوی‌‌)سندوقی‌‌كۆمه‌كی‌‌به‌رهه‌می‌‌كه‌لتوریی‌(‌به‌س���ه‌ر‌نزیكه‌ی‌‌‌700كه‌سی‌‌

دیكه‌‌دابه‌شده‌كرێت.‌

دوای‌‌سه‌ردانه‌كه‌ی‌‌نه‌وشیروان‌مسته‌فا‌ب���ۆ‌الی‌‌بارزان���ی‌،‌وه‌فدێك���ی‌‌یه‌كێتی‌‌به‌مه‌به‌س���تی‌‌كۆبونه‌وه‌‌له‌گ���ه‌ل‌ناوبراو‌سه‌ردانی‌‌پیرمام‌ده‌كات،‌سه‌رچاوه‌یه‌ك‌له‌یه‌كێت���ی‌‌ده‌ڵێ���ت‌"پارت���ی‌‌ئێم���ه‌ی‌‌له‌ئیجابیبون���ی‌‌كۆبونه‌وه‌ك���ه‌ی‌‌دوێنێی‌‌نێ���وان‌نه‌وش���یروان‌مس���ته‌فا‌و‌بارزانی‌‌

ئاگاداركردوه‌ته‌وه‌".ئاوێن���ه‌،‌س���لێمانی‌:‌س���ه‌رچاوه‌یه‌ك‌له‌یه‌كێتی‌‌نیشتمانی‌‌كوردستان‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌راگه‌یان���د‌كه‌‌ب���ه‌ر‌ل���ه‌م‌كۆبونه‌وه‌یه‌ی‌‌له‌نێوان‌بارزانی‌‌و‌نه‌وش���یروان‌مس���ته‌فا‌له‌س���ه‌ركردایه‌تی‌‌ به‌ش���ێك‌ ئه‌نجامدرا،‌یه‌كێتی‌‌پێیان‌باش‌بوه‌‌كه‌‌پێش‌ئه‌وه‌ی‌‌پارتی‌‌له‌گه‌ل‌گۆڕان‌كۆبێته‌وه‌،‌یه‌كێتی‌‌په‌یوه‌ندیه‌كانی‌‌ دابنیشێ‌‌و‌ له‌گه‌ڵ‌‌گۆڕان‌ئاسایی‌‌بكاته‌وه‌،‌به‌اڵم‌به‌شێكی‌‌دیكه‌ی‌‌سه‌ركردایه‌تی‌‌رێگه‌یان‌به‌ئاساییكردنه‌وه‌ی‌‌

ئه‌و‌په‌یوه‌ندییانه‌‌نه‌داوه‌".سه‌رچاوه‌كه‌‌وتی‌‌"ئێستا‌ئه‌بێت‌ئێمه‌‌دوای‌‌ئه‌وان‌بكه‌وین‌و‌بزانین‌ئه‌وان‌چی‌‌و‌

چۆن‌ئه‌كه‌ن".س���ه‌رچاوه‌كه‌‌جه‌غتی‌‌له‌سه‌ر‌ئه‌وه‌ش‌كرده‌وه‌‌كه‌‌دوای‌‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌‌دوێنێ‌،‌پارتی‌‌به‌ره‌سمی‌‌یه‌كێتیان‌له‌ئیجابیبونی‌‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌‌دوێنێی‌‌نێوان‌نه‌وشیروان‌مسته‌فا‌و‌بارزانی‌‌ئاگاداركردوه‌ته‌وه‌،‌ئه‌و‌

وتی‌‌"به‌گرنگ‌بۆیان‌وه‌سفكردوین".

‌ئا:‌هێمن‌مامه‌ند

‌توركمانه‌كانی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردستان‌كه‌‌خاوه‌نی‌‌پێنج‌كورسی‌‌

په‌رله‌مانین‌به‌شێوه‌یه‌كی‌‌كۆتا،‌داوا‌ده‌كه‌ن‌‌وه‌كو‌ئیستیحقاقی‌‌نه‌ته‌وه‌یی‌‌مامه‌ڵه‌یان‌له‌گه‌ڵ‌

بكرێت‌و‌له‌بری‌‌ته‌نیا‌‌وه‌زیرێك‌دو‌‌وه‌زیریان‌له‌كابینه‌ی‌‌داهاتو‌

هه‌بێت،‌هه‌روه‌ها‌جێگری‌‌سه‌رۆكی‌‌حكومه‌تیش‌بۆ‌كاروباری‌‌په‌رله‌مان‌‌وه‌كو‌پۆستێكی‌‌سیادی‌‌‌به‌وان‌

بدرێت‌و‌جگه‌‌له‌مانه‌ش‌داوا‌ده‌كه‌ن‌كاندید‌بۆ‌وه‌زاره‌تی‌‌‌وه‌زاری‌‌له‌الیه‌ن‌خودی‌‌الیه‌نه‌‌توركمانیه‌كان‌بێت‌نه‌ك‌له‌الیه‌ن‌یه‌كێتی‌‌و‌پارتی‌‌

ده‌ستنیشان‌بكرێن.

كه‌‌ توركمانی‌‌ هه‌ولێری‌‌ لیس���تی‌‌خاوه‌نی‌‌كورس���ییه‌كی‌‌په‌رله‌مانییه‌‌كۆت���ای‌‌ كورس���یه‌كه‌ی‌‌ له‌پێن���ج‌

توركم���ان‌داوا‌ده‌كه‌ن‌دو‌‌وه‌زاره‌ت‌كه‌س���یش‌ بدرێت‌و‌ به‌توركمانه‌كان‌ده‌ستنه‌خاته‌‌كاروباریانه‌وه‌،‌شێردڵ‌خولی‌‌ په‌رله‌مانت���اری‌‌ ته‌حس���ین‌پێش���وی‌‌په‌رله‌مان‌‌له‌سه‌ر‌لیستی‌‌هه‌ولێری‌‌توركمانی‌‌و‌هه‌ڵس���وڕاوی‌‌لیسته‌كه‌‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌‌وت"‌پێویسته‌‌چیتر‌كه‌سه‌كان‌و‌پۆسته‌كان‌له‌الیه‌ن‌یه‌كێتی‌‌و‌پارتییه‌وه‌‌به‌سه‌ر‌توركمان‌فه‌رز‌نه‌كرێت،‌چونكه‌‌به‌وته‌ی‌‌ئه‌و‌‌ئه‌و‌توركمانه‌ی‌‌كه‌‌له‌الیه‌ن‌پارتی‌‌و‌یه‌كێتیه‌وه‌‌ده‌ستنیش���ان‌ده‌كرێت‌و‌پێده‌درێ���ت‌و‌ پۆس���تێكی‌‌‌وه‌زاری‌‌توركمان‌حیساب‌ده‌كرێت،‌ له‌سه‌ر‌له‌راستیدا‌سه‌ر‌به‌یه‌كێتی‌‌و‌پارتیین‌و‌په‌یوه‌ندییان‌‌به‌توركمانه‌وه‌‌نییه‌".‌وتیش���ی‌"هه‌رچه‌نده‌‌ ش���ێردڵ‌الیه‌ن���ه‌‌ س���ه‌رجه‌م‌ زه‌حمه‌ت���ه‌‌له‌س���ه‌ر‌ توركمانی���ه‌كان‌كاندید‌ ی���ه‌ك‌ ده‌ستنیش���انكردنی‌‌ب���ۆ‌پۆس���تی‌‌وه‌زاری‌‌رێبك���ه‌ون،‌

س���ه‌رجه‌م‌ پێویس���ته‌‌ ب���ه‌اڵم‌الیه‌ن���ه‌‌توركمانی���ه‌كان‌هه‌ریه‌كه‌و‌كاندیدێكیان‌بده‌ن‌ب���ه‌و‌لیژنه‌یه‌ی‌‌به‌ته‌شكیلكردنی‌‌ ‌ هه‌ڵده‌ستێت‌ كه‌‌حكوم���ه‌ت،‌جا‌له‌كۆی‌‌س���ه‌رجه‌م‌كه‌س���ێكی‌‌ لیژنه‌كه‌‌ كاندی���ده‌كان‌لێهاتوو‌شاره‌زا‌بۆ‌پۆسته‌‌‌وه‌زاریه‌كه‌‌

ده‌ستنیشان‌بكات".لیستی‌‌ مه‌عروف‌سه‌رۆكی‌‌ ئایدن‌له‌په‌رله‌مانی‌‌ توركمان���ی‌‌ ب���ه‌ره‌ی‌‌كوردس���تان‌كه‌‌بۆ‌یه‌ك���ه‌م‌جاره‌‌‌وه‌كو‌به‌ره‌ی‌‌توركمانی‌‌به‌ش���داری‌‌له‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم‌ده‌كه‌ن‌و‌خاوه‌نی‌‌په‌رله‌مانین‌‌وتی‌"ئێمه‌‌ كورسییه‌كی‌‌داوا‌ توركمان���ی‌‌ ب���ه‌ره‌ی‌‌ ‌وه‌ك���و‌ده‌كه‌ین،‌جگه‌‌له‌وه‌زاره‌تێكی‌‌سیادی‌‌‌وه‌زاره‌تێكی‌‌خزمه‌تگوزارییش‌‌وه‌كو‌یان‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ ‌وه‌زاره‌تی‌‌شاره‌وانی‌‌هه‌روه‌ها‌ پێبده‌ن،‌ رۆش���نبیریمان‌بۆ‌ جێگرێكی‌‌س���ه‌رۆك‌‌وه‌زی���ران‌كاروباری‌‌توركمانه‌كانمان‌پێبده‌ن،‌

ی���ان‌‌وه‌زاره‌تێك‌دابنێ���ن‌به‌ناوی‌‌‌وه‌زاره‌تی‌‌كاروب���اری‌‌توركمان،‌بۆ‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌‌وه‌زاره‌ته‌‌هه‌ڵبس���ێت‌به‌داخوزاییه‌كانی‌‌گه‌لی‌‌توركمان".

هاوكات‌محه‌مه‌د‌ئیلخانلی‌‌سه‌رۆكی‌‌لیس���تی‌‌نوێبون���ه‌وه‌و‌توركمان‌كه‌‌په‌رله‌مانیه‌‌ كورس���ییه‌كی‌‌ خاوه‌نی‌‌كۆتاكه‌ی‌‌ پێنج‌كورس���ییه‌‌ له‌كۆی‌‌له‌كابینه‌كانی‌‌ ده‌ڵێ���ت"‌ توركمان،‌رابردو‌ته‌نیا‌‌وه‌زاره‌تێك‌به‌توركمان‌دراوه‌و،‌ئ���ه‌و‌كه‌س���ه‌ش‌له‌الی���ه‌ن‌

پارتی‌‌و‌یه‌كێتییه‌وه‌‌دانراوه‌".ئیلخانل���ی‌‌‌وتیش���ی‌"‌ئێمه‌‌‌وه‌كو‌توركمان‌پێمانوایه‌‌ده‌بێت‌مامه‌ڵه‌ی‌‌نه‌ته‌وه‌ییمان‌له‌گ���ه‌ڵ‌بكرێت‌‌وه‌كو‌دوه‌م‌نه‌ته‌وه‌‌له‌هه‌رێمی‌‌كوردستان‌به‌پێی‌‌ئیس���تیحقاقی‌‌نه‌ته‌وه‌یی‌‌دو‌هه‌روه‌ها‌ پێب���ده‌ن،‌ وه‌زاره‌تم���ان‌جێگرێكی‌‌توركمان‌بۆ‌پۆسته‌كانی‌‌په‌رله‌مان‌و‌حكومه‌ت‌و‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌

هه‌رێم‌‌دابنرێت".

به‌فه‌رمانی‌‌نێچیرڤان‌بارزانی‌له‌سه‌ر‌پێدانی‌‌مۆڵه‌ت‌به‌خۆپیشاندانه‌كه‌ی‌‌به‌رده‌م‌كونسوڵخانه‌ی‌‌ئێران،‌به‌رێوه‌به‌رێك‌دورده‌خرێته‌وه‌

وه‌زیری‌رۆشنبیریی:گله‌یی‌‌ئه‌وه‌م‌لێده‌كه‌ن‌هیچم‌بۆ‌شیوعییه‌کان‌نه‌كردوه

وه‌فدێكی‌‌یه‌كێتی‌‌و‌بارزانی‌‌كۆده‌بنه‌وه‌

توركمان‌داوای‌‌ئه‌وقاف‌و‌رۆشنبیریی‌‌وچه‌ند‌پۆستێكی‌‌تر‌ده‌كه‌ن،‌به‌مه‌رجێك‌یه‌كێتی‌‌و‌

پارتی‌‌كه‌سه‌كان‌ده‌ستنیشان‌نه‌كه‌ن

تایبه‌ت)404(‌سێشه‌ممه‌‌22013/11/26

‌ریکالم

ئاوێنه‌ی‌رووداوه‌کان

كارەساتە‌ئەگەر‌یەکێتی‌

دەسەاڵتداربێت!‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دانا‌ئەمین

لەخەڵ����ك،‌ )دورکەوتن����ەوە‌تەش����ەنەکردنی‌ بێعەدالەت����ی،‌گەندەڵی����ی،‌حوکمڕانیی‌حزبیی،‌پێشێلکردنی‌پره‌نسيپ‌و‌‌پەیڕەوی‌ناوخۆ،‌بەبنەماڵەکردنی‌یەکێتی،‌لەدەس����تدانی‌بڕیاری‌سەربەخۆ،‌کپکردن����ی‌ کادر،‌ دەرپەڕاندن����ی‌دەنگ����ی‌ئازاد،‌دەس����تەمۆکردنی‌کادر،‌بەئەمنیکردنی‌دامەزراوەکان،‌بەرپرس����یارێتی،‌ پاوانکردن����ی‌غەدرو‌ لەنوێبون����ەوە،‌ رێگرت����ن‌بەمامجەالل‌و‌‌ بەرامبەر‌ بێویژدانی‌سیاس����ەتی‌دی����زە‌بەدەرخۆن����ە‌دەستەواژانە‌قسەی‌ ئەم‌ کردن(،‌پارت����ی‌دیموکراتی‌کوردس����تانی‌دوژمن����ی‌دێرین����ی‌یەکێتی‌نیە،‌نەیارو‌ "گ����ۆڕان"ی‌ هی‌ هەروەها‌ڕکەبەری‌نیە،‌هی‌هێزە‌ئیسالمیە‌کوردستان‌ هەرێمی‌ سیاسیەکانی‌نیە،‌وتارو‌مانشێتی‌ڕۆژنامەنوس‌و‌‌میدیای‌ئەهلیی‌و‌‌س����ەربەخۆش‌نی����ە،‌بەڵک����و‌ئەمان����ە‌قس����ەی‌دەس����تەیەك‌لەکادرو‌سەرکردەی‌ئێستای‌ناوخۆی‌یەکێتی‌خۆیەتی‌کە‌لەزاخۆوە‌تا‌گەرمیان‌له‌هەمو‌ناوچەو‌ئۆرگانەکانی‌یەکێتیدا‌کار‌

ئەکەن.ڕێبەرایەت����ی‌حزبێك،‌ ئەگ����ەر‌س����ودمەندەکانی‌ بەرپرس����ە‌ئ����ەم‌قس����انەی‌پێبڵێن،‌ خۆی،‌بەکام‌پێوەرە‌باس����ی‌تەجروبەی‌‌

دیموکراسی‌ئەکات؟کادرو‌ بەئيعتراف����ی‌ حزبێ����ك‌س����ەرکردەکانی‌خۆی‌‌گەندەڵ‌و‌‌ل����ه‌کاری‌ نادادپەروەربێ����ت،‌ڕێکخراوەی����ی،‌لەئیدارەدانی‌واڵت‌کام‌ باس����ی‌ شکس����تیهێنابێت،‌ئەکات‌ حوکمڕان����ی‌ تەجروب����ەی‌

لەهەرێمی‌کوردستان؟نەبێ����ت‌ پابەن����د‌ حزبێ����ك‌بەمانفیس����تۆی‌خ����ۆی‌و‌‌بیکات‌بەحزب����ی‌بنەماڵ����ە،‌ئەب����ێ‌بەچ‌یاساو‌ لەگەڵ‌ مامەڵە‌ پێودانگێك‌

ڕێساکانی‌واڵتدا‌بکات؟حزبێ����ك‌کادرو‌دڵس����ۆزەکانی‌خۆی‌دەرپەڕێنێ����ت،‌ئەبێ‌چۆن‌دەرەوەی‌ خەڵکی‌ لەگەڵ‌ مامەڵە‌

حزبدا‌بکات؟حزبێ����ك‌دەنگ����ە‌ئازادەکان����ی‌ناوخ����ۆی‌کپبکات‌و‌‌پرەنس����یپی‌دەس����تەمۆکردن‌پەي����ڕەو‌بکات،‌ئەبێت‌بەچ‌عەقڵیەتێك‌س����ەیری‌لەگەڵ‌ مامەڵ����ە‌ چ����ۆن‌ خەڵك‌و‌ئازاددا‌ ڕکەبەرەکان����ی‌و‌‌میدیای‌

بکات؟وەك‌ئ����ەو‌کادرانە‌ئەڵێن،‌گەر‌حزبێك‌غەدرو‌بێویژدانی‌بەرامبەر‌ئەبێ‌چەند‌ ب����کات،‌ بەمامجەالل‌بێویژدانانە‌دەست‌بۆ‌موقەدەراتی‌

واڵت‌بەرێت؟کادرو‌ بەقس����ەی‌ حزبێ����ك‌دامەزراوەکانی‌ س����ەرکردەکانی،‌خۆی‌بەئەمنی‌و‌‌بەحزبیی‌کردبێت،‌‌له‌دامەزراوەکان����ی‌ چ����ی‌ ئەب����ێ‌چ‌ کردبێ����ت؟‌ حکوم����ەت‌چاکەیەك‌بەخەڵکی‌کوردس����تان‌ئەفرۆشێتەوەو‌ش����انازی‌بەکوێی‌زیاتر‌له‌دو‌دەیەی‌حوکمڕانیییەوە‌

ئەکات؟

دواج����ار‌حزبێ����ك‌هەم����و‌ئەو‌ش����تە‌خراپان����ە‌بێت‌ک����ە‌کادرو‌س����ەرکردەکانی‌خۆی‌پێیئەڵێن،‌ئەب����ێ‌چ‌کارەس����اتێك‌دوچاری‌واڵتەکەم����ان‌بکات����ەوە،‌ئەگ����ەر‌ڕێگ����ەی‌پێبدرێ����ت‌وەك‌جاران‌ی����ان‌ کوردس����تان‌ حوکمڕان����ی‌

بەشێکی‌کوردستان‌بێت؟ئەمجارەیان‌ هیوای����ەی‌ ب����ەو‌ ‌‌24 ئەو‌ پێماننەڵێ����ت‌ یەکێت����ی‌کادرەی‌ئەو‌قسانه‌يان‌بەیەکێتی‌

وتوه‌‌لەحزب‌دەریان‌نەکات!

‌‌‌ئا:‌ئاوێنه‌

دوێنێ‌‌)11/25(‌كاتژمێر‌9ی‌‌سه‌رله‌به‌یانی‌،‌نه‌وشیروان‌مسته‌فا‌رێكخه‌ری‌‌گشتی‌‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌گۆڕان،‌

له‌سه‌ر‌داوه‌تی‌‌مه‌سعود‌بارزانی‌‌سه‌رۆكی‌‌پارتی‌‌دیموكراتی‌‌كوردستان،‌

له‌سلێمانیه‌وه‌‌به‌ره‌و‌پیرمام‌به‌ڕێده‌كه‌وێت،‌كه‌ژاوه‌ی‌‌ئوتومبێله‌كانی‌‌ته‌نها‌له‌سێ‌‌الندكرۆزه‌ری‌‌مۆدێل‌2007 پێكدێن:‌ئوتومبێلی‌‌یه‌كه‌میان‌ته‌نها‌رێكخه‌ری‌‌گشتی‌‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌گۆڕان‌و‌سكرتێر‌و‌شۆفێره‌كه‌ی‌‌له‌خۆده‌گرێت‌و‌ئوتومبێلی‌‌دوه‌میشیان‌‌5پاسه‌وانی‌‌تایبه‌تی‌‌و‌ئوتومبێلی‌‌سێهه‌میشیان‌

تیمێكی‌‌‌3كه‌سی‌‌راگه‌یاندكاری‌‌كه‌ناڵی‌‌.KNN

نی���وه‌ڕۆ،‌ 12ی‌‌ كاتژمێ���ر‌ پێ���ش‌ ‌س���ه‌رۆكی‌‌دیوانی‌‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌هه‌رێم‌)فوئاد‌حس���ێن(،‌ل���ه‌ده‌روازه‌ی‌‌پیرمام‌پێش���وازی‌‌له‌نه‌وشیروان‌مسته‌فا‌ده‌كات‌هه‌مو‌ به‌پێچه‌وان���ه‌ی‌‌ ئه‌مجاره‌ی���ان‌ كه‌‌كۆبونه‌وه‌كانی‌‌پێش���وییه‌وه‌،‌له‌بری‌‌جله‌‌كه‌تافییه‌كان���ی‌،‌چاكه‌ت‌و‌پانتۆڵێكی‌‌دو‌ره‌نگی‌‌ساده‌و‌ساكاری‌‌پۆشیوه‌.‌پاشان‌پێكه‌وه‌‌به‌ره‌و‌باره‌گای‌‌بارزانی‌‌له‌پیرمام‌

به‌ڕێده‌كه‌ون.‌یه‌كت���ر‌بینینی‌‌بارزانی‌‌و‌نه‌وش���یروان‌مس���ته‌فا‌وه‌ك‌ل���ه‌و‌تاك���ه‌‌وێنه‌ی���ه‌وه‌‌باڵوكرای���ه‌وه‌،‌ده‌رده‌كه‌وێت‌به‌بێ‌‌یه‌كتر‌ماچكردن‌و‌جۆرێك‌له‌ساردی‌تێده‌په‌ڕێت،‌به‌پێی‌‌زانیاریه‌كانی‌‌ئاوێنه‌‌هۆكاری‌‌ئه‌م‌زویربونی‌‌ بۆ‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌ س���اردییه‌ش‌

هه‌ردوالی���ان‌ك���ه‌‌به‌درێژای���ی‌‌م���اوه‌ی‌‌هه‌ڵمه‌تی‌‌ له‌ره‌خنه‌و‌ میدیاكانیان‌ رابردو‌راگه‌یاندن‌به‌رامبه‌ر‌به‌یه‌كتر‌نه‌كه‌وتون‌و‌ئه‌مه‌ش‌پله‌ی‌‌س���اردی‌‌په‌یوه‌ندیه‌كانی‌‌نێوانیان���ی‌‌تا‌ئاس���تی‌‌به‌س���تن‌بردوه‌،‌به‌تایبه‌ت���ی‌‌كه‌‌ل���ه‌‌24كاتژمێ���ری‌‌به‌ر‌كه‌ناڵه‌كانی‌‌ نێوانیاندا،‌ له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌‌ناوی‌‌ ب���ه‌رده‌وام‌ گ���ۆڕان‌ راگه‌یاندن���ی‌‌بارزانیان‌به‌"سه‌رۆكی‌‌پارتی‌‌دیموكراتی‌‌كوردستان‌و‌سه‌رۆكی‌‌ماوه‌‌بۆ‌درێژكراوه‌ی‌‌

هه‌رێمی‌‌كوردستان"‌بردوه‌.ئه‌مه‌‌له‌كاتێكدایه‌‌كه‌‌له‌ماوه‌ی‌‌رابردودا،‌چه‌ندی���ن‌كه‌س���ایه‌تی‌‌وه‌ك‌نێچیرڤ���ان‌بارزانی‌‌و‌دكتۆر‌مه‌حمود‌عوسمان‌و‌دكتۆر‌به‌رهه‌م‌س���اڵح،‌هه‌وڵێك���ی‌‌زۆریانداوه‌‌رێگ���ه‌‌بۆ‌ئه‌نجامدانی‌‌ئ���ه‌م‌كۆبونه‌وه‌یه‌‌خۆشبكه‌ن‌به‌مه‌به‌ستی‌‌ئاساییكردنه‌وه‌ی‌‌په‌یوه‌ندی‌‌نێوان‌س���ه‌ركرده‌ی‌‌دو‌هێزه‌‌براوه‌كه‌ی‌‌یه‌كه‌م‌و‌دوه‌می‌‌كوردس���تان،‌ئه‌م‌هه‌واڵنه‌ش‌هاوكاته‌‌له‌گه‌ڵ‌‌په‌رۆشیی‌‌واڵتانی‌‌ده‌وروب���ه‌ر‌به‌تایبه‌تی‌‌ئێران‌بۆ‌ئارامیه‌ك‌ هاوس���ه‌نگی‌و‌ راگرتنی‌‌جۆره‌‌

له‌هه‌رێمی‌‌كوردستان.بارزانی‌‌و‌ نی���وه‌ڕۆدا،‌ 12ی‌‌ له‌كاتژمێر‌نه‌وشیروان‌مسته‌فاو‌به‌ئاماده‌بونی‌‌فوئاد‌حس���ێن،‌له‌پش���ت‌ده‌رگای‌‌داخراوه‌وه‌،‌كۆبون���ه‌وه‌ی‌‌نێوانیان‌ده‌س���تپێده‌كه‌ن،‌فوئاد‌حس���ێن‌دوای‌‌چه‌ند‌ده‌قیقه‌یه‌ك‌هه‌ردوكیان‌به‌ته‌نها‌جێده‌هێڵێت‌و‌ئه‌وان‌به‌ته‌نها‌ده‌س���ت‌به‌گفتوگۆی‌‌دوقۆڵییان‌

ده‌كه‌ن.مه‌س���ه‌له‌ی‌‌ زانیاریی���ه‌كان‌ به‌پێ���ی‌‌داهات���و‌ حكومه‌ت���ی‌‌ پێكهێنان���ی‌‌ده‌بێ���ت‌و‌ له‌گفتوگۆكانی���ان‌ به‌ش���ێك‌

به‌ش���ێكی‌‌سه‌ره‌كیش���ی‌‌تایبه‌ت‌ده‌بێت‌به‌پێداچون���ه‌وه‌‌به‌و‌هه‌ڵ���ه‌و‌گرفتانه‌ی‌‌له‌راب���ردودا‌په‌یوه‌ندیه‌كان���ی‌‌نێوانیانی‌‌گ���رژ‌و‌ئاڵۆزكردوه‌‌و‌ده‌ش���ێت‌له‌مه‌ودوا‌بزوتن���ه‌وه‌ی‌‌گ���ۆڕان‌وه‌ك‌هێزی‌‌دوه‌م‌له‌سه‌ر‌ئاس���تی‌‌كوردستان‌و‌وه‌ك‌هێزی‌‌یه‌كه‌م‌له‌سه‌ر‌ئاستی‌‌سلێمانی‌‌مامه‌ڵه‌ی‌‌

له‌گه‌ڵ‌بكرێت.له‌جه‌غتكردن���ه‌وه‌‌ جگ���ه‌‌په‌یوه‌ندییه‌كان���ی‌‌ له‌ئاس���اییكردنه‌وه‌ی‌‌حكوم���ه‌ت،‌ پێكهێنان���ی‌‌ نێوانی���ان‌و‌دۆس���یه‌كانی‌‌ئاسایش���ی‌‌هه‌رێم‌و‌نه‌وت‌و‌كێشه‌ی‌‌پارێزگاری‌‌س���لێمانی‌،‌ته‌وه‌ری‌‌س���ه‌ره‌كی‌‌گفتوگۆكانیان‌بوه‌،‌هه‌روه‌ها‌كراوه‌،‌ ده‌س���توریش‌ له‌مه‌سه‌له‌ی‌‌ باس‌به‌وپێیه‌ی‌‌وه‌ك‌س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‌ئاگادار‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌راگه‌یاند،‌"ئه‌گه‌ر‌نه‌وشیروان‌مس���ته‌فا‌پێش���مه‌رگه‌‌بێت‌و‌ته‌نها‌یه‌ك‌گولل���ه‌ی‌‌پێبمێنێت،‌ئ���ه‌وا‌ده‌ینێت‌به‌و‌ده‌ستوره‌وه‌‌كه‌‌هێشتا‌مشتومڕ‌له‌سه‌ری‌‌

یه‌كالیی‌‌نه‌بۆته‌وه‌".نه‌وش���یروان‌مس���ته‌فا‌دوای‌‌نزیكه‌ی‌‌دو‌كاتژمێر‌كۆبونه‌وه‌‌له‌گه‌ڵ‌‌مه‌س���عود‌2ی‌‌ كاتژمێر‌ له‌ده‌وروب���ه‌ری‌‌ بارزان���ی‌،‌میوانخانه‌‌ به‌رده‌م‌ ده‌گاته‌‌ پاش���نیوه‌ڕۆ‌بارزان���ی‌‌ نێچیرڤ���ان‌ تایبه‌ته‌ك���ه‌ی‌‌پێش���وازیلێكردن‌و‌ دوای‌‌ له‌هه‌ولێ���ر‌و‌له‌پشت‌ دۆس���تانه‌،‌ وه‌اڵمێكی‌‌ پرسیارو‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی���ان‌ داخ���راوه‌وه‌‌ ده‌رگای‌‌ده‌س���تپێده‌كه‌ن،‌به‌هه‌مانش���ێوه‌‌دكتۆر‌فوئاد‌حس���ێن‌پاش‌چه‌ند‌ده‌قیقه‌یه‌ك‌مس���ته‌فا‌و‌ نه‌وش���یروان‌ ئاماده‌ب���ون،‌نێچیرڤان‌بارزانی‌‌جێده‌هێڵێت‌و‌پێكه‌وه‌‌

گفتوگۆی‌‌دوقۆڵییان‌ده‌ستپێده‌كه‌ن.

به‌پێ���ی‌‌ئ���ه‌و‌زانیاریان���ه‌ی‌‌ده‌س���ت‌ئاوێنه‌‌كه‌وتون،‌مه‌س���ه‌له‌ی‌‌پێكهێنانی‌‌ت���ه‌وه‌ره‌ی‌‌ بنكه‌ف���راوان‌ حكومه‌ت���ی‌‌س���ه‌ره‌كی‌‌گفتوگۆكان���ی‌نێوانیان‌بوه‌،‌له‌و‌چوارچێوه‌یه‌شدا‌نه‌وشیروان‌مسته‌فا‌به‌ر‌له‌جێهێش���تنی‌‌نێچیرڤ���ان‌بارزانی‌،‌

به‌ناوبراوی‌‌وتوه‌‌كه‌‌"خۆت‌سه‌رپش���ك‌ده‌كه‌ین‌به‌ویژدانه‌وه‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌لیژنه‌ی‌‌پێكهێنان���ی‌‌حكومه‌ت���ی‌‌بنكه‌ف���راوان‌و‌دابه‌ش���كردنی‌‌پۆس���ته‌‌حكومیی���ه‌كان‌

بكه‌یت".له‌دوای‌‌كاتژمێر‌3ی‌‌پاشنیوه‌ڕۆشه‌وه‌،‌

نه‌وش���یروان‌مس���ته‌فا‌به‌ره‌و‌سلێمانی‌‌ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌،‌دوای‌‌دو‌كاتژمێ���رو‌نیو‌ده‌گاته‌‌ناو‌ش���اری‌‌س���لێمانی‌،‌ناوبراو‌له‌س���ه‌ردانه‌كه‌ی‌‌دوێنێی���دا‌ته‌نها‌س���ێ‌‌كاتژمێر‌له‌هه‌ولێر‌به‌سه‌رده‌بات‌و‌هه‌شت‌

كاتژمێریش‌له‌نێو‌ئوتومبێلدا.

3(404(‌سێشه‌ممه‌‌‌2013/11/26هه‌نوکه

كاتژمێری‌‌نه‌شیروان‌مسته‌فا‌له‌هه‌ولێرپه‌یوه‌ندییه‌كانی‌‌گۆڕان‌و‌پارتی‌‌ئاسایی‌‌ده‌كاته‌وه‌

بارزانی‌و‌نه‌وشیروان‌مسته‌فا‌-‌پیرمام‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌11/25فۆتۆ:‌بڕیار‌نامیق

نه‌شیروان‌مسته‌فاو‌مه‌سعود‌بارزانی‌،‌ك���ه‌‌دو‌ئه‌كته‌ری‌‌س���ه‌ره‌كی‌‌ش���انۆی‌‌نزیكه‌ی‌‌ سیاسی‌‌ئێستای‌‌كوردستانن،‌‌50س���اڵ‌‌ملمالنێی‌‌سیاس���ی‌‌له‌دوای‌‌خۆیان���ه‌وه‌‌به‌جێده‌هێڵن،‌دوێنێ‌‌ئه‌وان‌س���ه‌رنجی‌‌هه‌مو‌میدیاكان‌و‌رای‌‌گشتی‌‌هه‌رێم���ی‌‌كوردس���تانیان‌ب���ه‌ره‌و‌الی‌‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌‌خۆیان‌راكێش‌كرد.‌

مه‌س���عود‌ مس���ته‌فاو‌ نه‌وش���یروان‌بارزانی‌،‌هه‌ردوكی���ان‌نه‌وه‌ی‌‌رۆژگاری‌‌جه‌نگی‌‌دوه‌می‌‌جیهانین،‌نه‌وش���یروان‌

س���اڵێك‌ب���ه‌ر‌له‌كۆتایی‌‌ئ���ه‌و‌جه‌نگه‌‌دوای‌‌ بارزانیش‌ساڵێك‌ له‌س���لێمانی‌‌و‌هاتونه‌ته‌‌ له‌مه‌هاب���اد،‌ كۆتاییهاتن���ی‌‌له‌هه‌ڕه‌ت���ی‌‌ هه‌ردوكی���ان‌ دنی���اوه‌.‌ب���ه‌كاری‌‌ تێك���ه‌ڵ‌‌ هه‌رزه‌كاریی���ه‌وه‌‌نه‌وش���یروان‌مسته‌فا‌ بون،‌ سیاس���ی‌‌له‌رێكخراوه‌‌قوتابیه‌كاندا‌كاری‌‌كردوه‌و‌له‌ناوه‌ڕاس���تی‌‌ده‌ی���ه‌ی‌‌1960دا‌ب���وه‌‌باڵی‌‌مه‌كته‌بی‌‌سیاس���ی‌‌و‌ له‌الیه‌نگری‌‌له‌نزیكه‌وه‌‌تاڵه‌بانی‌‌ناسیوه‌‌و‌له‌كۆتایی‌‌ئه‌و‌ده‌یه‌ش���دا‌بوه‌‌به‌خاوه‌ن‌ئیمتیازی‌‌گۆڤ���اری‌‌)رزگاری‌(‌و‌رۆڵی‌‌س���ه‌ره‌كی‌‌ره‌خنه‌ی‌‌ ك���ه‌‌ بینیوه‌‌ له‌ده‌ركردنی���دا‌توندی‌‌ئاراسته‌ی‌‌پارتی‌‌و‌بارزانی‌‌تێدا‌كراوه‌.‌ساڵی‌‌‌1972به‌هۆی‌‌تۆمه‌تێكه‌وه‌‌كه‌‌له‌الیه‌ن‌پارتییه‌وه‌‌ده‌خرێته‌‌پاڵی‌‌و‌وه‌ك‌ناڕه‌زای���ی‌‌ده‌ربڕینێ���ك‌به‌رامبه‌ر‌به‌ده‌سه‌اڵتی‌‌تاكڕه‌وانه‌ی‌‌له‌كوردستاندا،‌روده‌كات���ه‌‌نه‌مس���ا‌و‌ل���ه‌وێ‌‌ده‌س���ت‌به‌خوێندن‌ده‌كات‌تا‌دوای‌‌دامه‌زراندنی‌‌یه‌كێتی‌‌و‌هه‌ڵگیرس���انه‌وه‌ی‌‌ش���ۆڕش،‌

كه‌‌رۆڵێكی‌‌كارا‌له‌هه‌ڵگیرس���انه‌وه‌یدا‌به‌درێژایی‌‌س���ااڵنی‌‌ده‌یه‌ی‌‌ ده‌بینێت‌و‌‌1980و‌‌1990و‌ت���ا‌س���اڵی‌‌‌2006وه‌ك‌كه‌سی‌‌دوه‌می‌‌ناو‌یه‌كێتی‌‌ئاماژه‌ی‌‌بۆ‌ده‌كرێت،‌له‌س���اڵی‌‌2009دا‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌له‌هه‌ڵبژاردنی‌‌ داده‌مه‌زرێنێ���ت‌و‌ گۆڕان‌ئه‌مدواییه‌ی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردستانیشدا‌ئه‌م‌بزوتنه‌وه‌یه‌‌ده‌بێته‌‌دوه‌م‌هێزی‌‌سیاسی‌‌

له‌سه‌ر‌ئاستی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردستان.مه‌سعود‌بارزانی‌،‌له‌هه‌ڕه‌تی‌‌الوییه‌وه‌‌به‌حكوم���ی‌‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌كوڕی‌‌مس���ته‌فا‌بارزان���ی‌‌ب���وه‌،‌رۆڵی‌‌گرنگ���ی‌‌له‌ناو‌پارتیدا‌پێس���پێردراوه‌،‌له‌ناوه‌ڕاس���تی‌‌ب���وه‌‌به‌به‌رپرس���ی‌‌ ده‌ی���ه‌ی‌‌1960دا‌ده‌زگای‌‌پاراس���تن‌و‌ل���ه‌1970دا‌ب���وه‌‌به‌ئه‌ندامی‌‌كۆمیته‌ی‌‌ناوه‌ندی‌‌و‌له‌دوای‌‌مردنی‌‌مسته‌فا‌بارزانیشه‌وه‌‌له‌1979دا،‌به‌س���ه‌رۆكی‌‌پارتی‌‌هه‌ڵبژێردراوه‌،‌ئه‌و‌به‌یه‌كێك‌له‌میره‌كانی‌‌ش���ه‌ڕی‌‌ناوخۆی‌‌كوردستان‌داده‌نرێت،‌مه‌سعود‌بارزانی‌‌دو‌جار‌به‌سه‌رۆكی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردستان‌

هه‌ڵبژێ���ردراوه‌،‌جارێكی���ان‌له‌الی���ه‌ن‌په‌رله‌مان���ه‌وه‌و‌ج���اری‌دوه‌میش���یان‌پارته‌كه‌ی‌‌ گش���تیداو‌ له‌هه‌ڵبژاردنێكی‌‌له‌هه‌ڵبژاردن���ی‌‌ئه‌م‌دوایی���ه‌دا‌براوه‌ی‌‌

یه‌كه‌م‌بو.مه‌س���عود‌ مس���ته‌فا‌و‌ نه‌وش���یروان‌بارزانی‌،‌به‌درێژایی‌‌‌50س���اڵی‌‌رابردو‌ب���ه‌دو‌ئاڕاس���ته‌‌و‌ئامانج���ی‌‌ناكۆك‌و‌پێچه‌وان���ه‌‌كاریان‌كردوه‌،‌ئێس���تاش‌ملمالنێی‌ئه‌وه‌یانه‌‌كه‌‌كامیان‌خاوه‌نی‌‌

بڕیاری‌‌هه‌رێمی‌‌كوردستان‌بن.

هه‌تا‌نزیك���ه‌ی‌‌‌11مانگ‌له‌مه‌وبه‌ر،‌س���ه‌اڵحه‌دین‌ پیرم���ام‌و‌ ه���ه‌ركات‌به‌خ���ۆوه‌‌ گرنگ���ی‌‌ كۆبونه‌وه‌یه‌ك���ی‌‌ببینیای���ه‌،‌تاڵه‌بانی‌‌به‌ش���داربویه‌كی‌‌دیاری‌‌ناوی‌‌ده‌بو،‌هه‌ركاتیش‌بارزانی‌‌نیازی‌‌بوایه‌‌مه‌س���ه‌له‌یه‌كی‌‌هه‌ستیاری‌‌یه‌كالبكاته‌وه‌،‌ ده‌ره‌ك���ی‌‌ ناوخۆی���ی‌‌و‌ژماره‌‌ كه‌س���ایه‌تی‌‌ تاڵه‌بانی‌‌ هه‌میشه‌‌

یه‌ك‌بو‌بۆ‌كۆبونه‌وه‌‌له‌گه‌ڵی‌.دوێنێ���ش‌له‌كۆبونه‌وه‌یه‌كی‌‌دوقۆڵی‌‌مس���ته‌فادا،‌ نه‌وش���یروان‌ بارزان���ی‌‌و‌ب���ه‌‌ له‌چاودێ���ران‌ به‌ش���ێك‌ ك���ه‌‌ناوخۆییه‌كانی‌‌ كێشه‌‌ "رێكخستنه‌وه‌ی‌‌تاڵه‌بانی‌‌ جه‌الل‌ وه‌سفیانكرد،‌ هه‌رێم"‌ئه‌ڵقه‌یه‌ك���ی‌‌ونبوی‌‌ناو‌ئ���ه‌و‌درامایه‌‌

بو.به‌درێژای���ی‌‌‌22س���اڵی‌‌حكومڕانی‌‌هه‌رێم،‌هه‌میش���ه‌‌ت���ه‌وه‌ری‌‌كۆبونه‌وه‌‌چاره‌نوسسازه‌كان،‌كه‌سانی‌‌یه‌كه‌می‌‌ناو‌پارتی‌‌و‌یه‌كێتی‌‌بڕیاری‌‌یه‌كالكه‌ره‌وه‌یان‌له‌س���ه‌ر‌داوه‌و‌هه‌میشه‌ش‌له‌پاڵ‌ناوی‌‌

به‌اڵم‌ هات���وه‌،‌ تاڵه‌بانیش‌ بارزان���ی‌،‌پێده‌چێ���ت‌له‌مه‌ودوا‌به‌هۆی‌‌تێكچونی‌‌ریزبه‌ندیی‌‌سیاسیی‌‌هێزه‌كان‌له‌هه‌رێم،‌گۆڕان‌و‌نه‌وشیروان‌مسته‌فا‌ئه‌و‌جێگه‌یه‌‌پڕبكه‌نه‌وه‌‌ك���ه‌‌تاڵه‌بانی‌‌ته‌مه‌ن‌)80 ساڵ(‌به‌هۆی‌‌نه‌خۆشكه‌وتنی‌‌له‌‌17ی‌‌كانونی‌‌یه‌كه‌می‌‌‌2012هه‌ولێرو‌به‌غدای‌‌ب���ه‌ره‌و‌نه‌خۆش���خانه‌یه‌كی‌‌ئه‌ڵمانی���ا‌دوێنێی‌‌ كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌‌ به‌جێیهێشتوه‌.‌ئه‌و‌ ده‌ركه‌وتنی‌‌ سه‌ره‌تای‌‌ پیرمامیش‌

قۆناغه‌یه‌.

نه‌وشیروان‌مسته‌فاو‌مه‌سعود‌بارزانی‌نه‌وه‌ی‌سه‌رده‌می‌جه‌نگی‌دوه‌می‌جیهانی

تاڵه‌بانی‌،‌ئه‌ڵقه‌‌ونبوه‌كه‌ی‌‌كۆبونه‌وه‌‌چاره‌نوسسازه‌كان

ئا:‌شاهۆ‌ئه‌حمه‌د

نه‌وشیروان‌مسته‌فا‌ پارتی‌‌سه‌ردانه‌كه‌ی‌‌بۆ‌الی‌‌بارزانی‌‌به‌هه‌نگاوێكی‌‌دڵنیاكه‌ره‌وه‌ی‌‌خه‌ڵك‌وه‌س���فده‌كات‌كه‌‌"ره‌وشه‌كه‌‌ئارامه‌.‌له‌وباره‌ی���ه‌وه‌‌عه‌ل���ی‌‌عه‌ون���ی‌،‌ئه‌ندام���ی‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌سه‌ركردایه‌تی‌‌پارتی‌به‌‌ئاوێنه‌ی‌‌راگه‌یاند،‌"ئه‌و‌س���ه‌ردانه‌‌زۆر‌مه‌به‌س���تی‌‌تێدابو،‌دوربونی‌‌دو‌حزبی‌‌گه‌وره‌‌له‌ساحه‌ی‌‌سیاس���ی‌‌ته‌حه‌مول‌ناكرێت،‌به‌گش���تی‌‌بۆ‌دڵنیاكردنه‌وه‌ی‌‌خه‌ڵكی‌‌كوردستان‌بوه‌‌كه‌‌

ره‌وشه‌كه‌‌ره‌وشێكی‌‌ئارامه‌". ‌عه‌ون���ی‌‌پرس���یاری‌‌ئ���ه‌وه‌ش‌ده‌كات‌

ده‌بێ���ت‌ "ب���ۆ‌ ك���ه‌‌س���ه‌رۆك‌ دو‌ دانیش���تنی‌‌ حزب‌بۆ‌په‌راوێزخستنی‌‌الیه‌نه‌كانی‌‌تر‌بێت؟"‌هه‌روه‌ها‌به‌پێویس���تی‌‌حزب���ه‌كان‌ "هه‌م���و‌ ده‌زانێ���ت،‌په‌یوه‌ندیان‌له‌گه‌ڵ‌یه‌كتری‌‌هه‌بێت،‌ئینج���ا‌دو‌دوه‌‌یان‌چ���وار‌چواره‌.‌ئێمه‌‌و‌یه‌كێتی‌‌زۆر‌له‌یه‌كه‌وه‌‌نزیكین‌و‌په‌یوه‌ندیه‌كانمان‌زۆر‌ئاساییه‌،‌ئه‌وه‌ی‌‌نائاس���اییه‌‌دوربونێك‌له‌نێوان‌گۆڕان‌و‌پارتی‌‌هه‌بوه‌‌‌".‌عه‌ونی‌‌بێئاگایی‌‌خۆی‌‌له‌وه‌‌نیشاندا‌كه‌‌"یه‌كێ�تی‌‌له‌و‌سه‌ردانه‌‌

هه‌ستیارییه‌كی‌‌ده‌ربڕیبێت".

كۆمه‌ڵی‌‌ئیس����المی‌‌كوردس����تانیش‌پێوایه‌‌كۆبونه‌وه‌‌دوقۆڵیه‌كه‌ی‌‌نێوان‌رێكخه‌ری‌‌گشتیی‌‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌گۆڕان‌و‌"پته‌وكردنی‌‌ بۆ‌ هه‌رێم،‌ س����ه‌رۆكی‌‌س����ێ‌‌ هه‌ر‌ به‌رنامه‌كانی‌‌ پ����ڕۆژه‌و‌

الیه‌نه‌كه‌ی‌ئۆپۆزسیۆن‌بوه‌".عه‌بدولس����تار‌ له‌وباره‌ی����ه‌وه‌‌مه‌جی����د،‌ئه‌ندام����ی‌‌مه‌كته‌ب����ی‌‌ئیس����المی‌‌ كۆمه‌ڵی‌‌ سیاس����ی‌‌كوردستان،‌ده‌ڵێت،‌"ئێمه‌‌له‌و‌ئاگاداركراوینه‌ته‌وه‌و‌ سه‌ردانه‌‌گفتوگۆی����ه‌ك‌و‌ ه����ه‌ر‌له‌باره‌ی‌‌ س����ه‌ردانیكردنێك‌

ی����ان‌ بێ����ت‌ سیاس����یه‌كان‌ پرس����ه‌‌حكوم����ه‌ت‌ پێكهێنان����ی‌‌ له‌س����ه‌ر‌یاخود‌بۆ‌سه‌قامگیركردنی‌‌ره‌وشی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردس����تان‌بێت،‌ئێمه‌‌به‌ش����تێكی‌‌باشی‌‌ده‌زانین‌و‌ئومێ����د‌ده‌كه‌ین‌ئه‌و‌س����ه‌ردانه‌‌

به‌ئه‌نجامی‌‌باش‌بگات".‌عه‌بدولس����تار‌پێیوایه‌‌ئه‌و‌سه‌ردانه‌‌"بۆ‌پته‌وكردنی‌‌پڕۆژه‌و‌به‌رنامه‌كانی‌‌هه‌ر‌س����ێ‌‌الیه‌نه‌كه‌ی����ه‌‌)گ����ۆڕان،‌یه‌كگرتوو‌كۆمه‌ڵی‌‌ئیس����المی‌(،‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌ئێم����ه‌‌له‌ماوه‌ی‌‌راب����ردودا‌كۆمه‌ڵێك‌به‌رنام����ه‌و‌پرۆژه‌مان‌هه‌بوه‌،‌له‌سه‌ری‌‌رێككه‌وتوین‌و‌بڕیارمانداوه‌‌

پێداگریی‌‌له‌سه‌ربكه‌ین".

كه‌‌ كوردس���تان‌ نیش���تمانی‌‌ یه‌كێتی‌‌تائێستا‌الیه‌نێكی‌‌هاوبه‌شی‌‌ده‌سه‌اڵته‌‌ستراتیحی‌‌ رێككه‌وتنی‌‌ پارتی‌‌و‌ له‌گه‌ڵ‌له‌نێوانیان���دا‌هه‌یه‌،‌ئ���ه‌و‌كۆبونه‌وه‌یه‌‌به‌به‌ش���ێك‌له‌"رێكخس���تنه‌وه‌ی‌‌كێشه‌‌

ناوخۆیه‌كانی‌‌هه‌رێم"‌ده‌زانێت.ئه‌ندام���ی‌‌ ئه‌سه‌س���ه‌رد،‌ فه‌ری���د‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌ یه‌كێت���ی‌‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌‌س���ه‌ردانه‌‌ ل���ه‌و‌ "ئێم���ه‌‌ راگه‌یان���د،‌ئاگادارنه‌كراوینه‌ت���ه‌وه‌،‌ته‌نی���ا‌‌وه‌كو‌له‌راگه‌یاندنه‌كان���ه‌وه‌‌ هاواڵتی���ان‌زانیومان���ه‌و‌‌وه‌كو‌یه‌كێت���ی‌‌نیگه‌ران‌نین‌له‌و‌كۆبونه‌وه‌یه‌و‌ئه‌وه‌‌به‌ش���ێكه‌‌ له‌رێكخستنه‌وه‌ی‌‌كێشه‌‌ناوخۆییه‌كانی‌‌

هه‌رێ���م.‌ئێمه‌‌پش���تگیری‌‌ده‌كه‌ین‌و،‌پێكهێنانی‌‌ به‌مه‌س���ه‌له‌ی‌‌ تێكه‌ڵب���وه‌‌حكومه‌ت،‌بۆیه‌‌ئێمه‌‌پێمانوانیه‌‌دژ‌بێت‌

له‌گه‌ڵ‌به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی‌‌یه‌كێتی‌".یه‌كێتی‌‌ ئه‌ندامی‌‌سه‌ركردایه‌تیه‌ی‌‌ ئه‌و‌پێشبینی‌‌ده‌كات‌له‌سه‌ر‌چاره‌سه‌رێكی‌‌له‌س���ه‌ر‌ رێككه‌وتب���ن‌ مامناوه‌ن���دی‌‌كه‌یس���ی‌‌پارێزگاری‌‌س���لێمانی‌‌‌وه‌كو‌چۆن‌ئێس���تا‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌‌پارێزگای‌‌س���لێمانی‌‌هه‌وڵی‌‌ب���ۆ‌ده‌دات،‌به‌اڵم‌"ئه‌گه‌ر‌ ده‌دات‌ ئ���ه‌وه‌ش‌ هۆش���داری‌‌ئ���ه‌و‌كاره‌‌به‌بێ‌‌ره‌زامه‌ن���دی‌‌یه‌كێتی‌‌بكرێت،‌ئ���ه‌وا‌به‌دڵنیاییه‌وه‌‌ئێمه‌‌دژی‌‌

ده‌وه‌ستینه‌وه‌".

له‌ناو‌بزوتنه‌وه‌ی‌‌گۆڕاندا‌دو‌تێڕوانینی‌‌جیاواز‌هه‌یه‌‌بۆ‌ئه‌و‌س���ه‌ردانه‌ی‌‌نه‌وش���یروان،‌الیه‌ك‌پێیوایه‌،‌"زۆر‌ئاساییه‌‌الیه‌نه‌‌براوه‌كان‌به‌یه‌كه‌وه‌‌دابنیش���ن".‌الیه‌كه‌ی‌‌تر‌پێیوایه‌،‌"ده‌بو‌زیاتر‌له‌دو‌كه‌س‌له‌و‌كۆبونه‌وه‌یه‌دا‌به‌شداربونایه‌".‌

محه‌مه‌د‌تۆفی���ق‌ره‌حیم،‌به‌رپرس���ی‌‌ژوری‌‌په‌یوه‌ندیه‌‌سیاسیه‌كانی‌‌گۆڕان‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌‌وت،‌"سه‌ردانی‌‌نه‌وشیروان‌مسته‌فا‌بۆ‌الی‌‌مه‌سعود‌بارزانی‌‌په‌یوه‌ندیه‌كی‌‌ئاس���اییه".‌‌وتیشی‌،‌"ئه‌و‌

سه‌ردانه‌‌به‌هیچ‌ش���ێوه‌یه‌ك‌بۆ‌په‌راوێزخستنی‌‌یه‌كێتی‌‌نیه‌‌‌.‌.‌

له‌به‌رامبه‌ردا‌عوسمان‌بانیمارانی‌،‌هه‌ڵسوڕاوی‌‌گۆڕان‌پێیوایه‌،‌"من‌ئه‌و‌كۆبونه‌وه‌م‌پێی‌‌باشه‌‌بۆ‌لێكتێگه‌یش���تن،‌به‌اڵم‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌پێم‌خراپبو‌ئه‌وه‌ی���ه‌،‌دانیش���تنی‌‌دو‌قۆڵ���ی‌‌ئه‌نجامدراوه‌.‌حه‌زمده‌كرد‌ئه‌و‌نه‌ریته‌‌كۆتایی‌‌پێبێت‌له‌س���ه‌ر‌ده‌س���تی‌‌گۆڕان‌ك���ه‌‌ده‌بو‌زیاتر‌ل���ه‌دو‌كه‌س‌

به‌شداربوایه‌".‌

یه‌كگرتوی‌‌ئیس���المی‌‌كوردستان‌كه‌‌تا‌21ی‌‌ په‌رله‌مانیه‌كه‌ی‌‌ هه‌ڵبژاردن���ه‌‌ پێش‌ئه‌یل���ول،‌له‌گ���ه‌ڵ‌گۆڕان‌له‌ی���ه‌ك‌به‌ره‌ی‌‌ئۆپۆزسیۆندا‌بون،‌پێیوایه‌‌ئه‌و‌كۆبونه‌وه‌‌دوقۆڵیه‌‌پێویست‌بوه‌‌بۆ‌دروستكردنه‌وه‌ی‌‌

متمانه‌‌له‌نێوان‌پارتی‌‌و‌گۆڕان.له‌الی���ه‌ن‌خۆی���ه‌وه‌‌ئه‌بوبه‌ك���ر‌عه‌لی‌،‌ئه‌ندام���ی‌‌مه‌كته‌ب���ی‌‌سیاس���ی‌‌یه‌كگرتو‌به‌ئاوێنه‌ی‌‌راگه‌یاند،‌"ئه‌و‌دو‌هێزه‌‌له‌روی‌‌

مێژوی���ه‌وه‌‌تایبه‌تمه‌ندی‌‌خۆی���ان‌هه‌یه‌‌و‌هه‌ندێكج���ار‌بێمتمانه‌یی‌‌و‌به‌دگومانییه‌كی‌‌قوڵت���ر‌هه‌ی���ه‌‌ل���ه‌و‌هێزانه‌ی‌‌ت���ر،‌بۆیه‌‌پێویستیان‌به‌ئیشكردنێكی‌‌زۆرتر‌هه‌یه‌‌بۆ‌

ئه‌وه‌ی‌‌متمانه‌‌دروستبكه‌نه‌وه‌".‌عه‌لی‌‌پێیوایه‌‌ئه‌و‌كۆبونه‌وه‌یه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌‌بوه‌‌كه‌‌"متمانه‌‌دروستبێته‌وه‌‌له‌نێوان‌ئه‌و‌دو‌كه‌سه‌‌)نه‌وشیروان‌مسته‌فا‌و‌بارزانی‌(،‌

سه‌رئه‌نجام‌له‌نێوان‌ئه‌و‌دو‌هێزه‌دا".

پارتی‌:‌دڵنیاكه‌ره‌وه‌ی‌‌خه‌ڵكه‌‌به‌وه‌ی‌‌ره‌وشه‌كه‌‌ئارامه‌

كۆمه‌ڵی‌‌ئیسالمی‌:‌بۆ‌پته‌وكردنی‌‌به‌رنامه‌كانی‌‌سێ‌‌الیه‌نه‌كه‌‌بوه‌

یه‌كێتی‌:‌به‌شێكه‌‌له‌رێكخستنه‌وه‌ی‌‌كێشه‌‌ناوخۆییه‌كانی‌‌هه‌رێم

گۆڕان:‌هه‌م‌ئاساییه‌و‌هه‌م‌نائاساییه‌

یه‌كگرتو:‌بۆ‌متمانه‌‌

دروستكردنه‌وه‌یه‌‌له‌نێوان‌هه‌ردوالدا

ئا: هاوكار حسێن

چوارشه ممه ی رابردو، سلێمانی به ڕوداوێكی چاوه ڕواننه كراو رۆژی كرده وه ، كاتێك هه واڵی كوشتنی به رپرسی پاسه وانه كانی تاڵه بانی

له دۆخێكی ته مومژاویدا باڵوكرایه وه ، رۆژێك دواتر ئاسایش كوشتنی كه سێكی

به گومانی "تێوه گالن" له و روداوه دا باڵوكرده وه و له هه مانكاتدا كارمه ندێكی ئاسایش له و روبه روبونه وه یه دا كوژرا، زانیارییه كانی ئاوێنه ش ئاشكرایده كه ن كه كارمه ندێكی دیكه ی ئاسایش له و

روداوه ی دواییدا برینداربوه .

دوانیوه ش����ه وی س����ه عات 3ی له دوای ،)2013/11/20( رابردو چوارش����ه ممه ی سه روه ت حه مه ره شید، به رپرسی پاسه وانه له غه ڵبه غه ڵبی تاڵه بان����ی ، تایبه تیه كانی چه ند كه سێكی نه ناسراوو ده مامكدار له ناو ماڵه كه ی خۆیدا به خه به ردێت. ئه و كه سانه دوانن و یه كێكیش له خواره وه ی خانوه كه ی

سه روه ت پاسه وانییان ده كات. به پێ����ی زانیارییه كانی ئاوێنه ، ئه و دو كه سه له رێگه ی په یژه یه كه وه كه به ته نیشت ال چۆڵه كه ی ماڵی سه روه تدا هه ڵواسراوه ، به ش����ی له په نجه ره یه كی س����ه ركه وتون و دواوه ی خانوه ك����ه وه ، چونه ت����ه ناو ماڵی سه روه ت. دو كه سه نه ناسراوه كه زانیاری ئه وه ی����ان هه بوه كه س����ه روه ت پاره یه كی زۆری له الیه ، بۆیه سه ره تا داوای لێده كه ن شوێنی پاره كانی پێبڵێت، به اڵم سه روه ت خۆی ده چێت و جانتایه كیان بۆ ده هێنێت، به اڵم هه ر به گه یشتنی جانتاكه بۆ ده ستی دو كه س����ه كه ، س����ه روه ت له الی����ه ن ئه و كه سانه وه ده درێته به ر چه قۆ به مه به ستی كوشتنی ، ناوبراو ئه گه رچی كه مێك به رگری كردوه ، به اڵم به هۆی برینه كانیه وه له هۆش

خۆی ده چێت و ده كه وێت به زه ویدا. روداوه ك����ه لێ����ره دا كۆتای����ی نایه ت، چونك����ه ئه و دو كه س����ه كاتێك جانتاكان ده كه نه وه ، ده بینن بڕێكی زۆر كه م پاره ی تێدای����ه ، بۆیه ده گه ڕێن����ه وه و ده یانه وێت شوێنی راسته قینه ی پاره كان به سه روه ت ئاشكرابكه ن، به اڵم له به رئه وه ی سه روه ت

له هۆش خۆی چوه و كاتیش له به رژه وه ندیان نیه ، 3 گولله ده نێن به سه روه ته وه و له وێدا تۆمه تباره كانی����ش گیانله ده س����تده دات،

هه ڵدێن.ئه و به یانیه سه روه ت به نیازبوه بگه ڕێته وه بۆ ئه ڵمانیا بۆ ئه و نه خۆش����خانه یه ی كه تاڵه بانی ل����ێ ماوه ته وه ، ب����ه اڵم روداوی كوش����تنه كه ی س����ه رده قی هه واڵ و بابه ته ش����كاندو رۆژه ی ئ����ه و میدیاییه كان����ی به شێوه یه كی زۆر خێرا هه واڵی كوشتنه كه گێڕانه وه ی لێكدانه وه و باڵوبۆوه و چه ندین

جیاجیای بۆ كرا.به تایبه ت����ی س����ه روه ت، كه س����وكاری ب����اوك و براكانی ، وه ك خه ڵكی ئاس����ایی روداوه كه یان بیس����توه و ئه وانیش شتێكی ئه وتۆ له وباره یه وه نازانن، ته نیا ئه وه نده نه بێت ك����ه پێیانوتراوه ئه و مه س����ه له یه ب����ۆ حكومه ت جێبهێڵن. حه مه ره ش����ید، باوكی س����ه روه ت، كه پیاوێكی به ته مه نه و به س����ه ر ق����وڵ خه مێك����ی ئاس����ه واری روخس����اریه وه نیش����تبو، به تۆنێكی نه رم وتی ، "سه عات 4ی به یانی بو، ته له فۆنیان بۆ كردی����ن و هه واڵه كه یان پێداین، كاتێك چوین، كوڕه كه مان له پزیش����كی دادوه ریی

بو". ئ����ه م روداوه كه بۆ زۆرێ����ك له خه ڵكی ته مومژاوی����ی به ش����ێوه یه كی س����لێمانی س����ه یرده كرا، پاش 24 سه عات روداوێكی دیكه ی كوش����تنی به دوای خۆی����دا هێنا، ك����ه ئه ڵقه یه كی دیك����ه ب����و له زنجیره ی روداوه س����ه ره كیه كه . ئه م����ه ی دوایی����ان هه ر له س����لێمانی بو، به اڵم له گه ڕه كێكی

جیاواز.چه ن����د پ����اش ئه منی����ه كان هێ����زه لێكۆڵینه وه یه ك����ی س����ه ره تایی ، گومانیان ده چێته س����ه ر كه س����ێك به ناوی جوتیار عومه ر، له گه ڕه كی شێخ محێدین. ناوبراو كه ئه ندامی یه كێتی نیشتمانی كوردستان بوه ، هه س����تی كردوه چاودێریی ده كرێت،

بۆیه ئه ویش ئاماده كاریی خۆی ده كات.رۆژی دوای كوش����تنه كه ی س����ه روه ت، له كاتژمێ����ر 6ی ئێ����واره وه ت����ا نزیكه ی نیوه شه و چاودێریی ماڵی جوتیار ده كرێت، به اڵم به درێژایی ئ����ه و هه مو ماوه یه ، هیچ له ماڵ����ی جوتیار تروس����كه یه كی روناكی

نابینرێ����ت و س����ویچی كاره ب����ای ماڵه كه له شوێنی سه ره كییه وه دادراوه ته وه ، بۆیه له س����ه عات 11:30ی ش����ه و، پاش ئه وه ی ده وروبه ری ماڵ����ی ناوبراو به هێزی ئه منی ده گیرێ����ت، دو تیم كه ژماره یان هه ش����ت كه س ده بێت و یه كێكیان سه ربه دژه تیرۆرو ئه وی دیكه یان هێزی سواته )هه ندێكجار به ج����ل ره ش����ه كان ناوده برێ����ن(، پ����اش وه رگرتنی بڕیاری دادوه ر، ده چنه س����ه ر ماڵی جوتیار. چوار ك����ه س كه هه مویان س����ه ربه جل ره ش����ه كانن، ده چنه نهۆمی س����ه ره وه و له ده رگای پێشه وه ی خانوه كه ده ده ن. له دیوی ناوه وه جوتیار، كانتۆرێكی ناوه به په نجه ره كه وه ، كاتێك هه ستده كات خه ریكه ده رگای مه دخه له كه ده شكێنرێت، ده ست هه ڕه مه كی به ش����ێوه یه كی كتوپڕ

به ته قه ده كات.ئه گه رچ����ی به ڕێوه به رایه تی ئاسایش����ی واباڵویكرده وه له راگه یه نراوێكدا، سلێمانی كه ته نها یه كێك له كارمه ندانی ئاس����ایش به ناوی )لوقمان حه مه ره شید( كوژراوه ، به اڵم به پێی وته ی سه رچاوه یه كی تایبه ت به ئاوێنه ، كارمه ندێكی دیكه ش برینداربوه و

بۆ گوازراوه ته وه نهێن����ی به ش����ێوه یه كی نه خۆشخانه ، دوای ئه وه ی به رگی مه ده نی له به رده كرێت و به ته كسی ره وانه ده كرێت. هۆكاری شاردنه وه ی ئه و برینداره ش، وه ك سه رچاوه كه ده ڵێت، بۆ ئه وه ده گه ڕێته وه ك����ه ئاس����ایش نه یویس����توه بزانرێ����ت، دو "تۆمه تبارێك"دا، كوشتنی له به رامبه ر

كارمه ندی ئاسایش به ركه وتون. ته قه ده كات و "تۆمه تباره ك����ه " كاتێك دوان له كارمه ندانی ئاس����ایش پێوه ده بن، هاوڕێكانی����ان به مه زۆر نیگ����ه ران ده بن، لوقم����ان ده بین����ن كاتێ����ك به تایب����ه ت ه����اواری قۆڵ����ی ده كات و ده كه وێت، بۆیه ئه وانی����ش وه اڵمی ته ق����ه كان ده ده نه وه و هه رله وێ����دا به رده كه وێ����ت و جوتی����ار

گیانله ده ستده دات. لوقمان گولله یه ك به ر شانی ده كه وێت و له وێشه وه به شێك له ئه ندامه كانی ناوسكی ده بڕێ����ت. ئه و ش����ه وه ی ئ����ه و روداوه ی به س����ه ردادێت، بڕیاربوه ب����ۆ به یانیه كه ی پشو وه ربگرێت. هاوكات لوقمان كه سێكی خۆشه ویستی ناو هاوڕێكانی بوه ، چونكه له هێزه كانی به ش����ێك راهێن����ه ری ئ����ه و

سواتیش بوه . ئ����ه و زانیاریانه ی به ئاوێنه گه یش����تون، جوتیاردا له ماڵه ك����ه ی ئاش����كرایده كه ن، 22 نزیك����ه ی به س����ه ر ده س����تگیراوه س����یمكارت و چه ندین پارچ����ه جلوبه رگی تایبه ت به هێزه كانی پێشمه رگه و پۆلیس و ئاسایش. دوای ئه و روداوه ، كه سوكاره كه ی جوتیار باس����یان له وه كرد ك����ه "ئه وه ی ئاس����ایش ده یڵێت راس����ت نیه و كوشتنی كوڕه كه ش����مان هیچ په یوه ندی به سه روه ت حاجی ره شیده وه نیه ، چونكه جگه له وه ی خزمایه تیان له گه ڵیان هه یه ، برای شیری

یه كتریشن". ئه و ش����ه وه ، ترس و دڵه ڕاوكێ ته واوی ماڵه دراوس����ێكانی جوتی����ار داده گرێت و ته ق����ه كان له ده نگ����ی به شێكیش����یان به خه به ردێن����ه وه ، ب����ه اڵم هیچ كه س����ێك بۆئ����ه وه ی بێت����ه ده ره وه نه یتوانی����وه ئافره تێك����ی روی����داوه . چ����ی بزانێ����ت ش����ایه تحاڵ كه دراوس����ێی ماڵی جوتیاره به ئاوێن����ه ی راگه یاند، "به ده نگی ته قه كان به خه به رهاتی����ن، ب����ۆ م����اوه ی 5 خوله ك ته ق����ه كان به رده وامبو، ب����ه اڵم نه مانوێرا

بێین����ه ده ره وه ، چونكه ئێ����ره به هێزێكی زۆری ئه منی ته نرابو". له باره ی چۆنیه تی مامه ڵه ی رۆژان����ه ی جوتیارو خێزانه كه ی ، ئه و دراوس����ێیه یان وتی ، "ماوه ی دو ساڵه جوتیارو خێزانه كه ی لێره ن و زۆر تێكه ڵی دراوس����ێكان نه ده ب����ون و ش����تێكی ئه وتۆ

له باره یانه وه نازانین". پێشتر كه سوكاره كه ی جوتیار باسیان له وه كرد كه كوڕه كه یان شه وی كوشتنه كه ی سه روه ت، "له ماڵ بوه و نه چوه ته ده ره وه ، له رێوڕه سمی به خاكسپاردنی سه روه تیشدا

ئاماده بوه ". ئاوێنه په یوه ندیكرد به عه مید حه سه ن نوری ، به ڕێوه به ری ئاسایش����ی سلێمانی ، ب����ه اڵم ناوبراو وت����ی ، "ئ����ه وه په یوه ندی به راگه یاندن����ی پۆلیس����ه وه هه یه و له گه ڵ ئه وان قس����ه بكه ن". له الیه ن خۆیش����یه وه نه قی����ب س����ه ركه وت ئه حم����ه د، وته بێژی پارێ����زگای پۆلیس����ی به ڕێوه به رایه ت����ی سلێمانی ، به ئاوێنه ی راگه یاند، "دۆسیه كه ی له الی ئێمه وه چوه ته الی ئاسایش و ئه وان لێكۆڵین����ه وه ی تێدا ده ك����ه ن و ئێمه هیچ

زانیاریه كمان نیه له باره یه وه ".

هەنوکە(404( سێشه ممه 42013/11/26

ئا: ئاسۆ سه راوی

بریكاری وه زیری ناوخۆ مامۆستا جه الل شێخ كه ریم له دیدارێكی ئاوێنه دا تیشك

ده خاته سه ر دۆخی ئه منی ئێستای شاری سلێمانی ده ڵێت "من به شڵه ژاوی

نابینم، به اڵم ئه وه ی له سلێمانیشدا روده دا ئاسایی نییه ". ئه و ئاشكراشی ده كات له پێناو جێگیربونه وه ی دۆخی

ئه منی سلێمانی 200 پۆلیسی تر بۆ ناو شار زیاد ده كه ن. ناوبراو جه ختیش

له وه ده كاته وه كه ئه نجومه نی پارێزگای سلێمانی ئه و ده سه اڵته یان نییه كه ئێستا پارێزگار بگۆڕن، چونكه وه ك ئه و ده ڵێت "ئه نجومه نه كه خۆی ماوه ی به سه رچوه ".

ئاوێنه : له ئێستادا باری ئه منی سلێمانی چ���ۆن ده بینی ، ده كرێ���ت بڵێین دۆخێكی

شڵه ژاوو ناجێگیره ؟ م.جه الل: من به ش���ڵه ژاوی نابینم، به اڵم ئاس���اییش نییه ، هێ���زه ئه منیه كان ئه گه ر هه وڵی باش���تر بده ن كاری باشتر ده كه ن، به نمونه نه مانی دیارده ی چه كداری زۆرێك له گرفت���ه كان چاره س���ه ر ده كات، ئێس���تا ده بین���ی ، كۆمه ڵێك هێ���زی چه كداری زۆر ه���ه ن حیزب���ه كان هه یانن، به رپرس���ه كان هه یانه ، چه كداری حكومه تی عێراقی لێره هه ن، ئه وه ش به ئاسانی كۆنتڕۆڵ ناكرێت، جگه ل���ه وه ئ���ه و ته قانه ی ك���ه ده كرێت زۆرێكی په یوه ندی به ش���تی شه خس���یه وه هه یه ، ته قه له بازرگانێك كراوه هه رچه نده به ته واوه تی روننه بۆته وه ، به اڵم واقعه كه ی وادیاره په یوه ندی به ش���تی شه خس���یه وه هه بێت، ته قه كردن له پاس���ه وانه كه ی به ڕێز م���ام ج���ه الل ئ���ه وه ده ركه وت چ���ی بوه ئاس���ایش له وباره یه وه رونكردنه وه ی داوه ، ئه وه ی نه دۆزراوه ته وه په یوه ندی به ش���تی

شه خس���یه وه هه بوه ، له هه مو دنیاش ئه وه هه یه خۆ ناش���كرێت بۆ هه مو ماڵێك ئێمه

پاسه وانێك دابنێین.ئاوێنه : كه واته به ب���ڕوای تۆ ته قه كردن له خاوه نی كۆمپانیا نالیا په یوه ندی به شتی

شه خسیه وه هه بوه ؟م.ج���ه الل: من خ���ۆم وای ب���ۆ ده چم، ده رنه كه وت���ه وه تائێس���تا هه رچه ن���ده به ته واوه تی ، به اڵم شاس���وار خۆی پێشتر قس���ه ی كردوه ، ئه و روداوه واده رده كه وێت شتی سه خس���ی بێت، جا شتی شه خسی چیی���ه ؟ له وانه یه گروپێك ی���ان الیه نێك رقی شه خسی له خۆی بێت، نه ك دژایه تی

ده زگاكه ی بكرێت.

ئاوێن���ه : خۆت ل���ه و دۆخه ی ئێس���تای سلێمانی رازیت؟

م.ج���ه الل: نه خێ���ر، له دۆخ���ی ئه منی س���لێمانی هه رگیز رازینی���م، هه ربۆیه له م هه فته یدا 200 پۆلیس���ی تر بۆ س���لێمانی زیاد ده كه ین، كه هه مویان تازه ده وره یان بینیوه ، ئه مه ش له پێناو جێگیربونی باری ئارامی شار، ده مه وێت ئه وه ش بڵێم له ماوه ی 11مانگ���ی رابردودا له س���نوری پۆلیس���ی رۆژهه اڵتی س���لێمانی له 12حاڵه تی كوشتن توانراوه 11 ئاش���كرا بكرێت، له س���نوری رۆژئاواش له 15 حاڵه تی كوش���تن توانراوه 13 یان ئاشكرا بكرێت، واته له 27حاڵه تی كوشتنی 11مانگی رابردو پۆلیس توانیوێتی

24 ئاش���كرا بكات له به رئه وه بێ ویژدانیه بوترێ پۆلیس هیچی نه كردوه .

ئاوێن���ه : دۆخی ئه منی قه زا و ناحیه كان، به تایبه ت چه مچه ماڵ، له ئێستادا چۆنه ؟

گش���تی به ش���ێوه یه كی م.ج���ه الل: گرفتێكیان نیی���ه ، چه مچه ماڵیش دۆخێكی تایبه تی هه یه ، له په نجاكانه وه وایه به هیچ كه سێك كۆنتڕۆڵ نه كراوه تائێستاش، به اڵم چه مچه ماڵ چه ند خه سڵه تێكی هه یه له وانه زیاتر له 5 جۆر عه شره تی جیاوازی تێدایه ، له كه ركوك���ه وه نزیكه ، له زه مان���ی رژێمدا چه ندین س���ه رۆك جاش و مسته شاری تێدا بوه ، ئێستا زۆر باش���ه ، چونكه ماوه یه ك هه ب���وه حكوم���ه ت نه یتوانی���وه هه ر هیچ بكات، ناڵێم له سه دا سه د كۆنتڕۆڵه ، به اڵم

باشه .ئاوێنه : هیچ كه س���ێك هه ی���ه له دادگاوه داواكراو بێت، به اڵم ئێوه نه توانن ده ستگیری

بكه ن، جا به هه ر هۆیه ك بێت؟م. جه الل: نه خێر، ب���ه اڵم كه س هه بوه س���ه رانه ی له خه ڵك س���ه ندوه یان ته قه ی له خه ڵك كردوه ، نزیكه ی 15جارم گرتوه و داومه ته دادگا، به اڵم دادوه ره كان به كه فاله ت ئ���ازادی ده كه ن، جار هه بوه 25كه س���مان ن���اردوه بۆ گرتنی كه س���ێك، كه چی پاش

ماوه یه ك له دادگا ئازادیانكردوه .ئاوێنه : ئاڵوگۆڕی به شێك له به ڕێوه به ری ناحی���ه و ق���ه زاكان له نێ���وان س���لێمانی و گه رمیان و هه ولێر و دهۆك به چی گه یش���ت،

كه ماوه یه كی زۆر باستان لێوه كرد؟م.جه الل: س���ه ره تا ده بێ���ت ئه وه بڵێم، له الی ئێمه له سلێمانی به ڕێوه به ری ناحیه ی شیوعی و حسك و ئیسالمیشمان هه یه ، ئه وه راسته ئێمه بڕیارماندابو چه ند به ڕێوه به ری ناحی���ه و قه زایه ك ئاڵوگ���ۆڕ بكه ین، به اڵم نه گه یش���تینه زۆر هه وڵدانێك���ی پ���اش

جێبه جێكردنی ئه و كاره .

ئاوێنه : ب���ه اڵم ئه وه ش ده وترێ كه كاك كه ریم س���نجاری لێره ده سه اڵتێكی وه های نی���ه و، حاڵی ت���ۆش له هه ولێ���ر و دهۆك

به هه مانشێوه یه ؟م.ج���ه الل: نه خێر وا نی���ه ، ئه و وه زیری ناوخۆی هه ولێر و سلێمانی و دهۆك و گه رمیان هه مو كوردستانیشه ، منیش وه كیل وه زاری ئیداره و دارایی و یاسایی وه زاره تی ناوخۆم و

به واقعیش هه ر وایه .به پۆس���ته كه ی س���ه باره ت ئاوێن���ه : پارێزگاری س���لێمانی تۆ چی ده ڵێیت، ئایا ئه نجومه ن���ی پارێزگا ده س���ه اڵتی گۆڕینی

پارێزگاری هه یه ؟م.جه الل: سه ره تا ده بێت ئه وه رونبێت، له ن���او ئه نجومه ن���ی پارێزگای س���لێمانی یه كێت���ی و پارت���ی و كۆم���ه ڵ و یه كگرتوی تێدایه ، به اڵم ش���تێكی تێ���دا نییه به ناوی فراكس���یۆنی گۆڕان، چونكه ئ���ه و كاته ی پارێ���زگاكان ئه نجومه ن���ی هه ڵبژاردن���ی كراوه ، ئه وان بونی���ان نه بو، ده بو یه كێتی دوای 2008وه ، ئ���ه و ئه ندمان���ه ی كه بون به گۆڕان، راس���ته وخۆ بیگۆڕیبایه ، چونكه ئ���ه وان به لیس���تی 109 ده رچ���ون ن���ه ك به ناوی خۆیان، به راس���تی له وه دا یه كێتی كه مته رخمی ك���ردوه كه نه یگۆڕیون، جگه له وه ئه نجومه نی پارێزگا خۆیان له 2009وه به سه رچون، ئیتر له كوێ ده توانن خه ڵكی

تر بگۆڕن.ئاوێنه : به اڵم بزوتنه وه ی گۆڕان ده ڵێن، پارێزگاره ك���ه ی ئێوه ش هه ر به نایاس���ایی

دانراوه ؟م.ج���ه الل: نا ئه وه دو ش���تی جیاوازن، پۆس���تی پارێزگار بۆیه ب���ه و جۆره دانرا، چونكه ئه و ئه نجومه نه له روی یاس���اییه وه ده س���ه اڵتی نه م���ا، ل���ه 2009دا به تاڵیه ك دروست بو بۆ پۆس���تی پارێزگارو ئه وه بو پۆس���ته ئ���ه و یاس���ایی به ش���ێوه یه كی

پڕكرایه وه ، باش���ه له ئێس���تادا كه گۆڕان ده ڵێن دانانی كاك به هرۆز نایاس���اییه ، بۆ له كۆبون���ه وه ی دانانیدا، كاوه ی مامه عه به وه ستا پارێزگاره وه د.به رهه م و له ته نیشت

بۆ ئه وكاته نه یوت دانانی نایاساییه ؟ئاوێنه : ئه گه ر گۆڕان ده سه اڵتی سلێمانی وه رگرت، ئێوه ئاماده ن مه له فی ئه منییان

راده ست بكه ن؟م.جه الل: من پرس���یارێك له تۆ ده كه م ئای���ا براده رانی گۆڕان ده توان���ن مه له فی ئه من���ی ئێس���تای س���لێمانی وه ربگ���رن و به باشی به ڕێوه ی به رن؟ باشه به چ هێزێك ده یبه ن به ڕێوه ؟، با ل���ه 12%ی هێزه كانی ناوخۆ لێره ش له گه ڵ ئه وان بێت، ئایا به و له 12%یه به ڕێوه ی ده به ن؟ بۆ كارێكی وه ها النیك���ه م ده بێت له 80% ئه و هێزه ت له گه ڵ بێت ئه وكات ده توانی ئ���ه و ئه ركه بگریته ئه س���تۆ بۆیه ئه گه ر ده سه اڵتیش وه ربگرن له ئێس���تادا، له به ڕێوه بردنی ئه منی شاری

سلێمانیدا سه ركه وتونابنئاوێن���ه : به اڵم به پێ���ی ده ره نجامه كانی هه ڵب���ژارن زۆرین���ه ی س���لێمانی له گ���ه ڵ

ئه واندایه ؟م.جه الل: راسته ئه وان زۆرینه ی خه ڵكیان له گه ڵه ، به اڵم زۆرینه ی هێزه ئه منیه كانیان له گه ڵ نییه ، هه ركاتێك ئه وان به هه ڵبژاردن ده سه اڵتی ئه م پارێزگایه یان وه رگرت ئێمه راده س���ت ئه منییان دۆس���یه ی ئاماده ین بكه ین، ب���ه اڵم ل���ه م قۆناغه ی ئێس���تادا ده سه اڵتیشیان راده س���ت بكه ین دۆسیه ی

ئه منییان بۆ به ڕێوه نابرێت. ئاوێن���ه : بۆ خراپی���ی دۆخ���ی ئه منی سلێمانی باس له گۆڕینی چه ند به رپرسێكی

ئه منی ده كرێت، ئه وه راسته ؟م.ج���ه الل: ره نگه قس���ه كرابێت، به اڵم تائێس���تا به فه رم���ی هیچ بڕیارێ���ك نییه

له وباره یه وه .

"بۆ‌ئاساییبونه‌وه‌ی‌‌دۆخی‌‌ئه‌منی،‌‌‌200پۆلیس‌بۆ‌سلێمانی‌‌زیاد‌ده‌كرێت"

باوكی سه روه ت: کاتژمێر 4ی به یانی بو، ته له فۆنیان بۆ

كردین و هه واڵه كه یان پێداین، كاتێك

چوین، كوڕه كه مان له پزیشكی دادوه ریی

بو

ئه گه ر له ئێستادا ده سه اڵتیش

وه ربگرن، گۆڕان له به ڕێوه بردنی ئه منی شاری

سلێمانیدا سه ركه وتونابن

ئاسایش‌برینداربونی‌‌كارمه‌ندێكی‌‌خۆی‌‌ده‌شارێته‌وه‌

ئاوێنه‌‌ورده‌كاری‌كوژراوه‌كانی‌‌دۆسیه‌ی‌‌به‌رپرسی‌‌پاسه‌وانه‌كه‌ی‌‌تاڵه‌بانی‌‌ئاشكراده‌كات

مامۆستا جه الل شێخ كه ریم

5(404( سێشه ممه 2013/11/26کوردستانی

نیتش���ە دەڵێت "زۆربەی بیریارەکان خراپ دەنوس���ن، لەبەرئ���ەوەی ئەوان تەنی���ا بیرکردن���ەوەی خۆیانم���ان بۆ ناگوێزن���ەوە، بەڵک���و بیرکردن���ەوەی بیرکردنەوەکانیشمان بۆ دەگوێزنەوە". ئەم تێگەیش���تنەی نیتش���ە گرنگە بۆ دوودڵی، گومان، له هۆی تێگەیش���تن ڕامان دووبارەبوون���ەوەو خۆنەگ���ری، له نوسیندا. بەبڕوای من هەموو نوسەرێک کە دەنوسێت خواستێتی شتێک له یەقین بگەێنێت، هیچ نوسەرێک نانوسێت گەر هەندێک بڕواو قەناعەتی نەبێت. شتێک له ئیمان له پشت هەموو تێکستێکی ئەم دونیایەوەیە کە دەنوسرێت. سااڵنێکی زۆرە له کولت���ووری ئێمەدا دەگووترێت کە دەبێت نوسەر خۆی له رەهاگەرایی بپارێزێ���ت و خۆی بەخاوەنی ڕاس���تی ی���ان یەقین نەزانێت، ئ���ەم تێزەیە کە تێزەیەک���ی ڕەوایە الی بەش���ی هەرە نیوفامەکان، زۆری کۆلکە خوێندەوارو مامەڵ���ەی کۆمیدی���ی بەجۆرێک���ی لەگەڵ دەکرێ���ت، وەک ئەوەی وەزیفەی نوس���ەربێت هەمیش���ە دوای ئ���ەوەی له خوارەوە تەواودەکات، نوس���ینێکی بنوس���ێت " ئەمە بڕوای من بوو، بەاڵم لەوانەیە هەڵەبم" یان بنوس���ێت "ئەمە قەناعەت���ی منە، ب���ەاڵم الل���ه أعلم". ئەمج���ۆرە تێگەیش���تنە کۆمیدییە، بۆ چەمک���ی گومان و دوودڵی به ش���ێوەی نەخۆش���ییەکی کوش���ندە باڵوبۆتەوە. هەتا یەکێک لەو نوسەرانە جارێک ئەم کۆمیدیایەی گەیاندبووە ترۆپکی خۆی و پۆس���تمۆدێرن نوسەری نوس���یبووی نابێت باسی راست و هەڵە بکات. من تا ئێس���تا هیچ کتێبێک یان هیچ وتارێکم نەدیوە، له هیچ بیریار و فەیلەسوفێکەوە ک���ە له کۆتایی���دا بنوس���ێت "بەڕێزان، ئەمە بۆچوونی من بوو، بەاڵم لەوانەیە دروس���تم نەگووتبێت" یان بنوس���ێت "جەنابی خوێنەر بڕۆ خۆت بگەڕێ و بڕوا به م���ن مەکە، چونکە هەموو حەقیقەت الی من نییە". هیچ نوسەرێک کارێکی وا پوچ و مندااڵنە ناکات، چونکە گومان زمان و نایەت���ە بەمجۆرە له نوس���یندا له ناو گومان دەرناکەوێت. بەوشێوەیە بیرکردنەوەکانمان���دا نیی���ە بەڵکو لەو بەشەی دیدایە کە نیتشە ناوی دەنێت "بیرکردنەوەی بیرکردنەوەکانمان"، واتە کۆی ئەو دەرگا و هێ���ڵ و رێگا نادیار و نەبینراوان���ەی کە نوس���ین دەیکاتەوە بێئەوەی پێش���وەخت هیچ پالنێکی بۆ دەزانێت نوسەرێک هەموو کێشرابێت. ئەو یەقینەی له ناو نوس���ینێکدا هەیە دواقسە و دواوێس���تگە نییە، بەاڵم ئەو یەقینە گرن���گ و بنەمایی و پێویس���تە تا بتوانین بنوس���ین، تا هەس���تبکەین ش���تێکمان هەیە بیگەێنی���ن. پەیامی نوسین الی نوسەر لەو یەقینەیەدا کە هەڵیگرتووە، نەوەک لەو گومانەدا کە لەدەوری خۆی دروس���تی دەکات، هیچ تێکس���تێک نییە بنوس���رێت بۆئەوەی له بنەڕەتدا بیس���ەلمێنێت کە هەڵەیە و جێگای بڕوا نیی���ە. یەقین بایەخێکی گرنگی هەیە تا نوسین مانای هەبێت، ب���ەاڵم یەقی���ن له تێکس���تدا هیچ کات یەقینێکی ئاس���تی بۆ بەرزنابێت���ەوە دینی یان بۆ پلەوپایەی موقەدەسێکی دەستلێنەدراو، بەڵکو هەمیشە یەقینە له دووڕیان���ی خۆگرت���ن و خۆنەگرتندا، له دووڕیانی پرس���یار و گوماندا. نوسین هەڵهات���ن نییە له بڕوا، تەس���لیمبوون نیی���ە به گومانی رەه���ای بێبن، بەڵکو بڕژێتە تا بەگەڕخس���تنی قەناعەتێکە ن���او هێڵ���ە بەیەکداچووەکانی هەموو یەقین تر. بیرکردنەوەکانی نوس���ین و ب���ەوە نابێتە گومان کە نوس���ەر خۆی گومانی لێبکات یان خوێنەرێکی مردوو له جوغزی تەس���کی خۆیەوە و تەنیا بۆ ئەوەی بڵێت م���ن گومانکارم دوودڵی لەدەور بچێنێت. ئەمە گەمژەیی رووت و تێنەگەیش���تنی تەواوە له مانای گومان له پرۆس���ەی نوس���یندا. گومان نوسەر خۆی خەلقی ناکات، گومان ئەو بەشەی نوس���ین دروس���تیدەکات کە پابەندی بیرکردنەوەکان���ە"، "بیرکردن���ەوەی پابەن���دی ئەوەی���ە گەر لەگ���ەڵ هەر ئایدیایەک���دا تا کۆتایی بڕۆین دەگەینە بیرکردنەوەکان، بیرکردن���ەوەی کوێ. وات���ە کردن���ەوەی دەرگا لەس���ەر ئەو بەش���ەی بیرکردنەوە کە نوسین خۆی نەیتوانیوە بەرجەستەی بکات. نوسەرە گەورەکان بۆیە خراپ دەنوسن چونکە هەمیشە جۆرە تێکستێک دادەهێنن کە

پتر له خودی بیر، پرۆسەی بیرکردنەوە تێی���دا چاالکە. بیر بەش���ە نوس���راو و ئام���ادە و بەرهەمهاتووەکەی���ە، یەقینە ئاشکرایەیە پەیامە ئەو پێویستەکانە، کە نوسین هەیەتی، بەاڵم بیرکردنەوە بریتییە لەو دوودڵی و پەشێوییەی دواتر دروس���تدەبێت، برتییە لەو بومەلەرزە نهێنیی���ە نادیارەی له ناو تێکس���تدایە، بریتییە ل���ەو نەگی���راو و نەگەێنراوەی ک���ە دەمێنێتەوە و تێکس���ت ناتوانێت ی���ان نەیویس���توە بیڵێ���ت. به کورتی بریتییە بیرکردن���ەوە" "بیرکردنەوەی له هەموو ئەگەرەکانی مانا و ئاس���ۆکانی گەشەی تێکست کە دەکەوێتە ئەودیو زمان���ی نوس���ەرەوە." بیرکردن���ەوەی بیرکردن���ەوە" مۆڵگ���ەی گومانە، ئەو جێگایەیە کە نوس���ین بێویستی خۆی هەستدەکات هەموو شتێکی نەگووتووە . نوس���ەر تەنیا دەس���ەاڵتی بەس���ەر ئ���ەو بیرکردنەوانەدا هەی���ە کە خۆی دەیگەێنێت، بەسەر دەربڕیندا، بەسەر ئەوەدا کە گەیاندوێتی، بەاڵم نوس���ین تەنیا لەو یەقینە ڕاگەیەنراوە دروس���ت نادیاریش له ئاماژەیەکی بەڵکو نابێت، بۆ ش���وێنێکی ت���ر، ئاماژەیەک رەنگە نوس���ەر خۆی دەرکی پێ بکات یاخود نەیکات، بەاڵم هەمیشە هەیە و تێکست بەدوای خۆیدا رادەکێش���ێت. به کورتی گومان له تێکس���تدا له ڕێ���گای ئەوەوە ب���اس له گومان دەرناکەوێت نوس���ەر بکات له خۆی، بەڵکو له ڕێگای ئەوەوە کە ئاماژە ب���ۆ یەقینێکی ت���ر بکات. دەکەوێتە کاتێک هەمیش���ە نوس���ین تۆڕی گومانەوە کە تێکستەکەی تێکەڵ تر بڕواکانی تێکس���تەکان و به جیهانی دەبێ���ت، هیچ قەناعەتێ���ک خۆ به خۆ نامرێت یان دروس���ت نابێت بێئەوەی بچێت���ەوە ن���او توڕێک���ی گەورەترەوە له تێکس���ت و مانا. گومان شتێک نییە کە ه���ەر دەبێت له خودی تێکس���تەوە هەڵبقوڵێت، بەڵکو گومان پەیوەندییە، لەو س���اتەدا چاالک دەبێت کە نوسین له ن���او ت���ۆری نوس���ینەکانی ت���ردا، له ناو پەیوەندیی���ە ئاڵۆزەکاندا، خۆی دەبینێتەوە. هەموو نوسینێک کە ئێمە تر، وە له نوسینێکی دەینوسین گومانە هەموو نوسینێکی دیش کە دەنوسرێت گومانە له تێکستەکانی ئێمە. بەوەدا هیچ تێکس���تێک ئەویدی دووبارە ناکاتەوە، ئەویدی بڕوایەکی���ش هی���چ کەوات���ە به تەواوی دووبارەناکاتەوە. پێویس���ت ناکات نوسەران هێندە گەمژەبن خۆیان گومان له نوسینی خۆیان بکەن، بەڵکو بەسە کە بیرکردنەوەکان تێکەڵی یەک ب���ن، گووتارەکان لەگەڵ گووتاری تردا ڕیزبەند بن، ڕاس���تییەکان بەر راستی تر بک���ەون، کتێبەکان بچنە دیالۆگەوە

لەگەڵ کتێبی تردا،

به‌ختیار‌عه‌لی‌ده‌ینوسێت

دەربارەی‌یەقین‌و‌گومان‌له‌نوسیندا

تا ئێستا هیچ کتێبێک یان هیچ وتارێکم نەدیوە،

له هیچ بیریار و فەیلەسوفێکەوە کە له کۆتاییدا

بنوسێت "بەڕێزان، ئەمە بۆچوونی من بوو، بەاڵم

لەوانەیە دروستم نەگووتبێت"

19 ""

ئا: ئومێد گێله ره یی

س���ه رۆكی ده میرب���اش, عه ب���دواڵ )DTP( شاره وانیی سوری ئامه دی سه ر بهله م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا ده ڵێت "واڵتانی ئێ���ران و عێراق و توركیا ده خوازن له نێوان خۆمان���دا ب���اش نه بین، س���نور له نێوان ئێمه دا دروس���ت ده كه ن، به اڵم به باش���ی نابینین كوردان له نێوان خۆیاندا س���نور

دروستبكه ن".

پرس���یارمان سه باره ت یه كه م ئاوێنه : به تێڕوانینی تایبه تی خۆیان بو سه باره ت به چون���ی س���ه رۆك بارزانی بۆ ش���اری

ئامه د وه ك سه رۆك شاره وانییه ك؟ ده میرب���اش: به تایب���ه ت هاتنی به ڕێز بارزان���ی ب���ۆ ئێمه گرنگ و واتابه خش���ه ، به اڵم هاتن���ی ئه و به و ش���ێوه یه ئێمه ی راچڵه كان���د، خۆزگ���ه س���ه رۆك بارزانی بۆ ده عوه ت���ی نه ورۆزی پێش���و بهاتنایه یان ب���ۆ ده عوه تێكی كوردان���ه بهاتنایه نه ك به ته نها ب���ۆ ده عوه تێكی حكومه تی ئه ردۆغ���ان، ئ���ا ئه مه ئێم���ه ی غه مگین ك���ردوه ! له پایته ختی كوردس���تان مرۆڤ س���ه رۆكی هه رێمی كوردس���تان ببینێت، دڵگه رمیی���ه دڵخۆش���ی و كه یفخۆش���ی و بۆ ئێم���ه و زۆریش گرنگ���ه و هه نگاوێكی مێژوییه . ته بعه ن پێشتریش تێبینیی ئێمه هه بو، الی ئێمه سروش���تییه گه ر تێكه ڵی نێوان بارزانی و ئه ردۆغان هه بێت؟! به اڵم كاتێك ئه و دێت بۆ ئامه د، ده بێت بزانێت له ناو ئام���ه د خۆیدا ئیراده یه ك هه یه ، تۆ بێی���ت به ته نها حكوم���ه ت ببینیت و ئه و ئیراده یه ی ئه وێ نه بینیت، ئه وه به راستی بۆ ئێمه نیگه رانییه و بنپێخستنی ئیراده ی كورده ، ئه وه الی ئێمه راست نییه ! ئێمه پێش���وازی خۆمان كرد وه ك كورد وه ك برایه كی كورد ئه و پێشوازییه ی ئێمه ش، بینرا ئێوه ده زانن سه رۆك بارزانی له گه ڵ به ڕێوه به رو س���ه رۆكی ش���اره وانی ئامه د یه كتریان بینی و ئه وه الی ئێمه ش���تێكی زۆر باشه ، به اڵم ئه وه ی پێویسته بوترێت، خۆزگه پێش ئ���ه وه بهاتنایه بۆ ئاهه نگی ن���ه ورۆز له ئام���ه د، پاش ئ���ه وه ش ئه م سه ردانه ببوایه هیچ شتێك نه ده بو! به اڵم دیس���انیش ئێمه ده ڵێین هه ر هیچ نه بوه ! ئێم���ه هیوادارین ئه م هاتنه ی س���ه رۆك بارزان���ی ببێت���ه هۆی یه كگرتن���ی نێوان ك���وردان نه ك ببێت به ئاڵ���ۆزی و ناكۆكی له نێوان كوردان، ئه گه ر مرۆڤێك سه رۆك بێ���ت و بیه وێت ه���ه رده م خزمه تی كوردو ببێت���ه خزمه تكاری كوردس���تان بكات و یه كێتی ك���وردان، به اڵم ئه گ���ه ر هاتنی ئه و ناكۆكی دروس���تبكات ئه وه بۆ ئێمه شتێكی باش نییه ، ئێمه هیوادارین هاتنی ئه و ببێته ه���ۆی یه كێتی نێوان كوردان، به ڕێز سه رۆك بارزانی وتی من گفتوگۆی ئاش���تی زۆر گرنگ ده بینم و پش���تگیری ئ���ه و بكه ن ئه مه ش بۆ ئێمه گرنگه . ئێمه هیواداری���ن ئ���ه و هاتن���ه ی به حكومه تی پارچه بونی ه���ۆی نه كه ن���ه توركی���اوه كوردان بۆ هه ڵبژاردنه كان، ئه گه ر بۆ ئه و هه ڵبژاردن���ه ش هاتبێت ئه وه نابێته هۆی ئێمه ی له نێوان یه كێتییه ك دروستكردنی كورد، به ڵكو ئه م���ه پارچه كردنی نێوان

كوردانه .ئاوێن���ه : ب���ه اڵم پارچه ب���ون له نێوان ك���وردا بونی هه یه .. ئێس���تا باش���وری كوردس���تان دو پارچه یه ، مامه ڵه ی نێوان حكومه تی هه رێم و رۆژئاوای كوردستانیش باش نابینرێت، ئای���ا بارزانی لێره چۆن

ده توانێت پرۆسه ی ئاشتی پێشبخات؟ش���تێك حه زده كه م من ده میرب���اش: بڵێم، كورد ده بێ���ت جیاجیا بیربكه نه وه به اڵم له بیردۆزی���ی خۆیان���دا جیاوازبن، ب���ۆ به رژه وه ندی���ی نه ته وه یی پێویس���ته هه مو یه كب���ن، چ رۆژهه اڵت چ رۆژئاوا چ باكور چ باش���ور هه موی ب���ۆ ئێمه وه ك یه ك���ن، حه زیش ده ك���ه م به تایبه تی بڵێم بارزان���ی له ناو ئامه ددا میوان نییه به ڵكو خاوه ن ماڵ���ه ، هه ولێر چه نده هی ئێمه یه ئامه دیش هێنده هی ئه وه ، قامیش���لۆش به هه مانشێوه هی هه موانه مه هابادش هی

هه مو كوردانه .ئاوێنه : تۆ پێتوایه سه رۆكی هه رێمیش

وه ك تۆ بیر بكاته وه ؟!ده میرباش: من ده ڵێم پێویس���ته كورد بیربكه ن���ه وه ، واڵتانی ئ���اوا هه موی���ان ئێ���ران و عێراق و توركیا ده خوازن له نێوان خۆمان���دا ب���اش نه بین، س���نور له نێوان ئێمه دا دروس���ت ده كه ن، به اڵم به باش���ی نابینین كوردان له نێوان خۆیاندا س���نور دروس���تبكه ن، پێویسته ئێمه ی كورد ئه و سنورانه راماڵین كه داگیركه ر له نێوانماندا

توركی���ا ده وڵه ت���ی دروس���تیانكردوه ، له نێ���وان باك���ورو رۆژئاوای كوردس���تان دی���واری ش���ه رم دروس���ت ده كات ئه وه عه یب و شه رمه یه ، ئه و دیواره ی داده نرێت له الیه ن داگیركه ران ناتوانێت بیركردنه وه و ئازادیی كوردان بپچڕێنێت ئه و س���نورانه له ناو دڵی ئێمه دا ده مێكه تێكشكێنراون. گرتنی سنوری )فیش خابورو سمێلكا(و داخس���تنیان دڵی ئێمه ده یه شێنێت، گه ر كورد له نێوان خۆیاندا س���نور دابنێن من وه ك كورد بۆی ده یه ش���ێم، من له توركیا تێده گه م كاتێك سنور داده خات و دیواریش دروست ده كات، به اڵم ئه وه ی تێی ناگه م ئه وه یه كه كورد له نێوان خۆیاندا س���نور دابنێ���ن و ده رگا له یه ك بگرن، پێویس���ته ئێمه له ناو خۆماندا یه كێتیمان زیاتر بره و پێبده ین، به اڵم ئه و س���نورانه له به رامبه ر یه كێتی كوردو كوردستان ئاسته نگه و بێ مه عنایه و ده بێت یه كه مین ش���ت بێت كه

الیببه ین.ئاوێنه : به اڵم هه تا ئێس���تاش سه رۆكی هه رێم دروس���تكردنی ئه و دیواره ی نێوان

باكورو رۆژئاوای شه رمه زار نه كردوه ؟!ه���ه ر ئێم���ه راس���ته ، ده میرب���اش: هیوادارین ش���ه رمه زاری بك���ه ن و ئه وه ش خواستێكی ئێمه یه ، خواستێكی خۆشمان هه ی���ه ، كه پێویس���ته س���ه رۆك بارزانی له نه ورۆزی ساڵی )2014( له شاری ئامادو له میوانداری���ی ك���وردان ئام���اده ببێت و ئه م���ه له ڕێگه ی رۆژنام���ه ی ئاوێنه وه به و راده گه یه نم، ئه گه ر ئیش���ه اڵ ته ندورستی تاڵه بانیش باش ب���و ئه ویش لێره ئاماده ببێت، یان هه ركه س���ێك له سه ر ناوی ئه و ئام���اده ببێت و له ن���ه ورۆزی ئامه د هه مو هێزه كوردیه كان به ش���دارببن. بۆ ئه وه ی یه كێت���ی نێ���وان خۆمان ل���ه و بۆنه یه دا نیشانی هه مو جیهان بده ین، فۆتۆگرافێكی یه كێتی نێوان پارچه كان و سه رجه م پارته ئ���ه و یه كێتییه ی كوردیه كان باڵوبكه ین و نێوان پارته كوردییه كان و ئه و یه كێتییه ی كوردان له نه ورۆزی ئامه ددا نیشانی هه مو جیهان بده ین، بانگ���ه وازی من بۆ ئه وان ئه مه یه و پێویس���ته چیتر ئه و سنورانه ی نێوانم���ان تێكبش���كێنین. م���ن ده ڵێ���م نه ورۆزی كوردان له ساڵی 2014 پێویسته ببێته نه ورۆزی یه كێتی له نێوان كوردان و سه رجه م پارچه و پارت و كه سایه تییه كانی رۆژهه اڵت و رۆژئاواو باشورو باكور، با بێن له وێ به یه ك ڕیز ده ستی یه ك بگرین و با بڵێین ئێمه ی ك���ورد یه كین و یه كێتییه ك

له نێوان ئێمه هه یه .ئاوێن���ه : لێره )له ئام���ه د( ده نگۆیه ك هه یه كه بارزانی چه ند جارێك س���ه ردانی ئیمراڵی كردبێت بۆ بینینی ئۆجه الن، ئایا

ئه مه راسته ؟!ده میرب���اش: نه خێ���ر ش���تی وا نییه . خۆزگه شتێكی وه ها ببوایه ، پاش ئه وه ی ئێمه بارزانیمان ده عوه تی شاره وانی كرد ئینج���ا ئه و هات، ئه گه ر ئێمه ده عوه تمان )AKP( نه كردایه به ته نها به هاتنی بۆ الیرازی ده ب���و. ئه وه ش بۆ ئێمه واتای ئه وه ده گه یه نێت كه من ئیراده ی ئێوه ناناسم، به ڵك���و ئیراده ی )AKP( ده ناس���م، ئه و ئیراده ی كورد قبوڵ نه كات ئه وه شتێكی

راست نییه .ئاوێنه : ئێس���تا ده نگۆی ئه وه باڵوه كه حكومه ت���ی توركیا و پارت���ی به هاوكاری باكوری كوردستان چه ند كه سایه تییه كی كار ده ك���ه ن ب���ۆ دامه زراندن���ی )پارتی دیموكراتی كوردستان � توركیا( ده كات،

ئای���ا هی���چ زانیارییه ك الی ئێ���وه هه یه سه باره ت به وه ؟

ده میرباش: زانیارییه ك الی ئێمه هه یه ده خوازرێت پارتێكی كوردی له و شێوه یه لێره دروست بكرێت. ئه وه بۆ پێشكه وتنی دیموكراسی ش���تێكی باشه ، به اڵم كێشه كاتی دروستكردنیه تی ، خۆزگه ئه و پارته له پێش هاتن���ی بارزانی دروس���تبكرایه ، حكومه تی توركی���او )PDK( ده یانه وێت گۆڕانكاریی���ه ك له به رامبه ر كوردانی ئێره دروس���تبكه ن، ماناكه ی ئه وه یه و ئه وه ش الی ئێمه راس���ت نییه !. من دروستكردنی پارتێكی ك���وردی به و ش���ێوه یه به باش ده بینم. هه تا جیاوازی له بیروڕای ئێمه دا هه بێت، دیموكراسی زیاتر پێشده كه وێت، به اڵم ئه گه ر به ده ستی حكومه تی توركیا وه ها پارتێك دروس���تببێت ئه وه بۆ ئێمه زۆر ناخۆشه ، چونكه هه مو كه س هه ست ده كات له به رامب���ه ر )PKK(دا ئه و پارته دروس���تده كرێت، ئ���ا ئه م ج���ۆره كارو بیركردنه وانه یه ك���ه ئێمه پارچه ده كات، ئێمه هیوادارین كه ئینش���ائه اڵ ش���تی وا نه بێت. ده بێت هه م���و پارتێكیش خه تی س���وری هه بێت، ئ���ه و خه ته س���وره ش بریتییه له به رژه وه ندیی كوردو س���ه رجه م خه ڵكی كوردستان، من حه ز ده كه م بڵێم له سه روی به رژه وه ندی كوردو كوردستان هه مو پارته كوردیه كانه وه یه ، به رژه وه ندی كورد الی ئێمه مه به ستی یه كه مه پاشان به رژه وه ندیی حیزبی، پێویس���ته هه ر واش بی���ر بكه ینه وه . هه ر ك���ه س بڵێت ته نها

پارته كه ی خۆم، ئه وه الی ئێمه راس���ت نییه !

بۆ ده كرێ���ت پێش���بینیه ك ئاوێن���ه : دروستكردنی )توركیای فیدراڵی(، له پاش هاتنی باشوری كوردستان بۆ سه ر توركیا، ئه وی���ش دوای راپرس���یه كی جه ماوه ریی له باشوری كوردستان. ئێستا كار بۆ ئه و نه خشه یه ده كرێت!. ئه و پێشبینییه الی

ئێوه راستییه كی هه یه ؟!.ده میرباش: پیالنێكی وا هه یه ، سه رده می )سه رۆك ئۆزال(یش شتێكی وه ها هه بو.

ئاوێنه : ببوره مه به س���تم ئه وه بو، ئایا هاتن���ی بارزانی بۆ ئامه د هه نگاونان نییه

بۆ ئه و نه خشه یه !؟.ده میرباش: وه ك وتم ئۆزالیش ده یوت پیالنێكی ئێم���ه هه یه بۆ نێوانی توركیاو ك���ورد كه ببنه فیدراس���یۆنێك، به اڵم بۆ ئه و مه به سته ده بێت رۆژئاواش )ئه وروپا( قس���ه ی خۆیان هه بێت، ئ���ه و كاته نه ك فیدراس���یۆن به ڵك���و كۆنفیدراس���یۆنێك هه بێت له نێوان ك���وردو توركیادا هه م بۆ رۆژهه اڵتی ناوین و هه م بۆ پرسی چاره سه ر كردنی كێشه ی كوردیش به گشتی شتێكی

باشه .ئاوێن���ه : س���ه ردانه كانی )BDP( ب���ۆ قه ندی���ل، بۆ گفتوگۆكردن���ه یان به هۆی

هه بونی جیاوازیی بیروڕایه ؟ده زان���ن خۆت���ان ده میرب���اش: وه ك به ڕێ���ز كاران���ه ئ���ه م یه كالك���ه ره وه ی به ڕێز گفتوگۆیان���ه دا ل���ه م ئۆجه الن���ه ، ئۆجه الن هه مو شتێكی به رونی خستوه ته رو به پێش���نیاره كانی ئه و هه مو كاره كان پێش���نیارو ئه گ���ه ر ده چ���ن، به ڕێ���وه سه رۆك نه بونایه ئه و ده ستپێخه ریه كانی بارزانیش نه یده توانی بێت بۆ شاری ئامه د )دیاربه كر(، ئه مڕۆش كه حیزبێكی وه ك )پدك( لێره دروست ده بێت، ئه ویش هه ر له خێ���ری گفتوگۆكانی ئه ون. هه مو كورد پێویسته بزانن ئه گه ر ئه و موزه كه ره یه ی ئه و نه بوایه ئێس���تا ئه م پێشكه وتنانه ش له ئامه دی پایته ختی نه ده بون، واتا ئه مڕۆ كوردس���تان ئه گه ر بارزان���ی و ئه ردۆغان بتوانن یه كتر ببینن ی���ان له پاش یازده مانگی ته واو له هیچ الیه ك ته نها مرۆڤێكیش نه كوژرێت، ده بێت بڵێین ئه وانه ش دیسان له خێره كانی ده سپێش���خه رییه كه ی به ڕێز ئۆجه النن.. ئێمه ده ڵێین ئه و گفتوگۆیانه چه ند قات پێش بكه وێت بۆ هه مو كوردو كوردستان باشه پێویسته هه مو كه سیش ئه و راستییه باش بزانێت، به دژایه تیكردنی حیزبێ���ك و به دژایه تیكردنی س���ه رۆكێك،

سه ركه وتنێك به ده ست نایه ت..ئاوێن���ه : ئێ���وه پێتانوای���ه ئه ردۆغان راس���تگۆ بێ���ت له پرۆس���ه ی ئاش���تیدا، له كاتێكدا ده بینین له و شوێنانه دا دیسان س���ه ربازگه و ره بایا دروس���ت ده كات كه

په كه كه و گه ریال چۆڵی كردون؟!ده میرب���اش: حه ز ده ك���ه م ئه وه بڵێم میكانیزم���ی جواڵندن���ی ئه م پرۆس���ه یه ئۆجه الن���ه هه م ل���ه الی قه ندی���ل و هه م گفتوگۆ به ه���ه ردوال )BDP(ش، له الی ده كه ن ، به ده پ���ه له قه ندیله وه رێنمایی ناهێنێ���ت، به ڵكو له وێ گفتوگۆ ده كه ن، چونك���ه به ده پ���ه ش له س���ه ر هه م���ان میكانی���زم ده ڕوات و له ن���او موزه كه ره ی ئۆجه الن���دا ئه وی���ش و قه ندیلیش بونیان هه ی���ه ، ئێمه به باوه ڕ ب���ون به حكومه ت رێكنه كه وتوین، ئێمه به خۆمان و به گه لی خۆمان و بزوتنه وه ی خۆمان و س���ه رۆكی خۆمان متمانه مان هه یه ، ئه گه ر باوه ڕمان چاره س���ه ر ناتوانین نه بێ���ت به خۆمان پێش���كه ش بكه ین.. بۆچی ده بێت ئێمه له به رامبه ر ده وڵ���ه ت و حكومه تی تورك بێ باوه ڕیمان هه بێت!، چونكه پێمان وایه گفتوگۆكردن له هه مو چاره سه رییه كی تر باشتره ! په كه كه له شوێنێك پاشه كشه قه ره قول له ش���وێنیان حكومه ت بكات و ب���ه الی دابمه زرێنێ���ت )س���ه ربازگه ( ئێم���ه وه كارێك���ی باش نیی���ه ، ئه مه ش مان���ای ئ���ه وه نییه كه ئێم���ه باوه ڕمان به ئاشتی نه مێنێت، به ڵكو به و ره فتارانه به رامبه ره كانمان خراپییه كانی خۆیانمان نیشان ده ده ن، ئێمه نامانه وێت له ئاشتی و ئازادی دور بكه وینه وه چونكه تێكۆشان و ئامانجی ئێمه بۆ ئه وه یه . پێده چێت ئه و پێیوابێت ئێمه هه ڵده خه ڵه تێنێت، به اڵم ئێمه باوه ڕمان به خۆم���ان هه یه چونكه ئێس���تا ئێم���ه هێزمان هه ی���ه و ئه ویش باوه ڕبونمان���ه به گه لی خۆمان. ئێس���تا گه لی كورد وه ك چل س���اڵ به ر له ئێستا نییه بیخه ن���ه ناو هه ڵ���ه ، به ڵكو چیتر كورد هه ڵناخه ڵه تێت.. په ندێكی كوردی هه یه ده ڵێ���ت: "ئیدی دزو خودیێ ماڵێ

به هه ردو حه سیایه "!

عه بدواڵ ده میرباش:سه‌ردانه‌كه‌ی‌‌بارزانی‌‌بۆ‌ئامه‌د‌ئێمه‌ی‌‌راچڵه‌كاند

پاش ئه وه ی ئێمه بارزانیمان ده عوه تی شاره وانی كرد ئینجا

ئه و هات، ئه گه ر ئێمه ده عوه تمان نه كردایه به ته نها به هاتنی بۆ الی (AKP( رازی

ده بو، ئه وه ش بۆ ئێمه واتای ئه وه ده گه یه نێت كه

من ئیراده ی ئێوه ناناسم، به ڵكو

)AKP( ئیراده یده ناسم

عه بدواڵ ده میرباش

كوده تا له میسرو شین و باوكه رۆ

له كوردستان

هه مو سیاس����یه كان ئێم����ه دا -له واڵتی ئه وان����ه ن جێگای����ان زیندانه نه ك س����ه ر گۆڕه پان����ی راگه یان����دن و كه ناڵه كان����ی

بانگه شه ی هه ڵبژاردن و ده وڵه تمه داری.-الپ����ه ڕه هه ڵدان����ه وه ی راب����ردو ی����ه ك سیاس����ه تمه دار رزگاری نابێت له گه نده ڵی و ش����ه ریكبن هه م����و باش����تره ت����اوان، له ش����اردنه وه یان، هه م����و كه م ی����ان زۆر گالونه ت����ه گه نده ڵ����ی، هه م����و ده زانی����ن سیاس����ه تتان بۆ ك����وڕان و كچ����ان و زاواو

خه زورانی خۆتان كردوه نه ك بۆ ئێمه .- رێبی����ن هه ردی له به رده ركی س����ه را به ئه اڵهو ئه كب����ه ر له گه ڵ م����ه ال كامه ران ته كبی����ری ده وت����ه وه ، ب����ه اڵم كاتێك رای الدانی له به رامب����ه ر نیش����اندا جی����اوازی محه م����ه د مورس����ی، ئ����ه وه ی خ����راپ بو له الیه ن یه كگرتوی ئیسالمییه وه پێی كرا، ده ستیان بڕۆیشتایه وه ك فه ره ج فوده یان لێده ك����رد، ئه مانه ن ده تانوت كوردس����تان ب����ه ره و دیموكراتی����ه ت و مه ده نیه ت ده به ن

كاكه رێبین؟!- محه مه د تۆفی����ق ره حیم كاتێك وتی پشتیوانی له الدانی مورسی ده كه ین، ئه وه ی خراپبو له الیه ن كۆمه ڵ و یه كگرتوه وه پێی كرا، 6س����اڵه قس����ه به ینك و پدك ده ڵێت به سته زمانه هه زار یه كی ئه مه ی پێ نه كرا،

خۆش هاوپه یمانیه تی.ئیس����المییه كان ش����یوه نه ی ئ����ه و -له كوردس����تان بۆ كورسییه كه ی مورسییان گێڕا، بۆ ئه نفال و هه ڵه بجه یان بكردایه نه ك جیهانی ئیسالمی بگره ئیسرائیلیش له به ر به زه یی دانی به جینۆسایدی كورددا ده نا.

- دوع����ای ئیخوانیش چوه گینس����ه وه ، كاتێك هه ڵه بجه و ئه نفال رویدا له گۆڕه پانی عه ده وی����ه یه ك كه س دوع����ای بۆ كوردان نه ك����رد، ب����ه اڵم كاتێ����ك هه ڵمه تی دوعا ل����ه دژی سیس����ی له رابیع����ه ی عه ده وی����ه س����ازكرا، ئیس����المییه كانی كوردستانیش لێره وه به دوعاكانیان عه رش����ی ده سه اڵتی

عه سكه ریان له میسر له رزاند.- ئیس����المییه كان ت����ا هه نوك����ه هی����چ یه كێكی����ان بچوكترین خه اڵت����ی ئه ده بی، ئه وه ئابوریان وه رنه گرت����وه ، هون����ه ری، باس����ی نۆبڵ مه كه له ژیانیان مه رحه بایان ناكات، كه چی به نیازن له رێگای س����ازدانی گه وره ترین فت����اره وه له گۆڕه پانی رابیعه ی گینس����ه وه ، په رتوكی بچن����ه عه ده وی����ه باش����تر نییه به داهێنانێ����ك بچنه مێژوی

مرۆڤایه تییه وه .- پێگ���ه ی فیداك���ی یا میس���ری دژ به ئیخوانییه كان ده نوس���ێت: دو كه سی الیه نگ���ری مورس���ی له ڕێ���گای رابیعه باڵوكراوه ته وه كه وێنه كه شیان عه ده ویه بڕێ���ك حه ش���یش و حه بی به خۆی���ان ترامادۆڵ���ه وه گرت���ران، وتویان���ه ب���ۆ ئه وه مان���ه به رگریم���ان زیات���ر بێ���ت، كه چی پێگه ی ش���ه قامیش ده نوس���ێت "له رابیعه ... ئه گه ر شتێكت ونكرد پاش چه ند ده قیقه یه ك له س���ه ر مه نه س���ه كه ده یدۆزیت���ه وه -له رابیعه ... هه مو كه س پارچه یه ك په نی���ر یاخود نانی زیاده ی پێیه ت���ا بیداته ئه و برای���ه ی له پاڵیدا رۆژو ده شكێنێ - له رابیعه ... به رده وام به پان���ی و به درێژی رێگای���ه ك كراوه یه له نێوان خۆپیش���انده ران بۆ رۆش���تنی له رابیعه ... - فریاگ���وزاری ئۆتۆمبیلی له و ده ربڕی بێزاریی���ان وێنه گ���ره كان گلۆپ���ه لێزه ران���ه ی به ده س���ت هه ندێ له خۆپیش���انده رانه وه بو یه كجار داواكرا ك���ه نه مێنێ���ت ئیت���ر نه مانبینیه وه ... له رابیعه ... ریزی نوێژه كان رێك و پێك و دڵ و ش���انه كان جوتن پێكه وه هه روه ك مزگه وته كان - له رابیعه ... پاك و خاوێنی ش���وێنه كه خۆی باسی خۆی ده كات...له رابیعه ... موس���وڵمانان جیهان فێری وانه یه ك���ی نوێی شارس���تانی ده كه ن.. وانه یه كی نوێی راس���تی و دادپه روه ری و به ها بااڵكان � وه رگیراوه : ش���ه قام((، مورس���ی تا له ده س���ه اڵتدا بو واڵت بوه زبڵدان، مه س���ره فی نوێژی هه ینیانی 3 ملیۆن دۆالر بو، بێكاری زیادیكرد و گرانی روی له هاواڵتی���ان كرد، نه ك ش���ه وقی لێزه ر بگ���ره كاره با نه ما، نانی گرانكرد نه ك په نیر دابه ش بكات، دزی زیادیكرد نه ك بنه بڕی ب���كات... یه كگرتو هێنده باسی رابیعه عه ده ویه ی كرد هه مومانی ش���اره زای قاهیره ك���رد، وای لێهاتوه خه ڵك ده ڵێ���ت له رابیعه عه ده ویه باران محه مه د مامۆس���تا له هه ولێرێ ببارێت فه ره ج چه تر هه ڵده كات، به اڵم شیوه نی

ئه وان بۆ كوژانه وه یه له ده بڵه كه وه .

تایبه‌ت(404( سێشه ممه 662013/11/26

ئا: هاوكار حسێن

به پێی به ڵگه نامه یه كی نهێنی ویكیلیكس، نه وشیروان مسته فا

پاش وازهێنانی له یه كێتی ، هێشتا ئه و حزبه ی به باشتر زانیوه له پارتی

دیموكراتی كوردستان له روی په یكه ره ی رێكخراوه یی و سیاسه تی

كاركردنه وه ، كاتێك له كۆبونه وه یه كی تایبه تدا له گه ڵ دیپلۆماته

ئه مریكیه كان، ناوبراو جیاوازیه بنه ڕه تیه كانی نێوان پارتی و یه كێتی خستوه ته ڕوو پێیوایه سه ركرده كانی

یه كێتی به پله ی حزبایه تیدا سه ركه وتون بۆ سه ره وه ، به اڵم له ناو

پارتیدا خێزانێك بڕیارده دات كێ ببێت به سه ركرده .

به پێی به ڵگه نامه ك���ه كه وێنه یه كی ده س���ت ئاوێنه كه وت���وه و مێژوه كه ی س���ه روبه ندی ب���ۆ ده گه ڕێت���ه وه نه وش���یروان ده ستله كاركێش���انه وه ی ناوبراو یه كێتی���دا، له ن���او مس���ته فا جیاوازیه ك���ی "هی���چ رایگه یان���دوه ، له نێ���وان راس���ته قینه ئایدۆل���ۆژی پارت���ی و یه كێتیدا نیه . ب���ه اڵم له روی كۆمه اڵیه تیه وه ، ئه ندامانی پارتی زیاتر پێگه یه ك���ی نوخبه ویان هه یه و س���ه ر له به رامبه ردا ده وڵه مه ندن. به توێژێكی الیه نگری زۆر ژماره یه ك���ی یه كێت���ی ناوه ڕاس���تی له چینه كان���ی خواره وه و

كۆمه ڵگه دا هه یه ".له به شێكی دیكه ی ئه و به ڵگه نامه یه دا كه هێمای زۆر نهێنی لێدراوه ، له باره ی " ده ڵێ���ت، نه وش���یروان پارتی���ه وه كوردس���تاندا دیموكراتی پارتی له ناو چونك���ه ئاس���انه ، زۆر س���ه ركه وتن پێكهاته ی حزب له شێوه ی خێزانێكدایه . ئه گه ر پارتی پێویستی به سه ركرده یه ك بێت، ئه نجومه نی خێزان كۆده بێته وه و

ئه ندامه كانی كه سێك دیاریده كه ن". یه كێتیش���ه وه تاڵه بانی و له ب���اره ی ئاماژه ی به وه كردوه كه "سه ركرده كانی یه كێتی به پله حزبیه كاندا سه ركه وتون مه كته بی له الی���ه ن ده س���ه اڵت و ب���ۆ سیاسیه وه دیاریكراون یان له كۆنگره دا

هه ڵبژێردراون.بۆ نمونه ، جه الل تاڵه بانی له ئێستادا وه ك له به رئ���ه وه ی س���ه ركرده یه ، كه س���ێكی زۆر كاریگه ر سه ریرده كرێت حزب���ی و كاروب���اری له ئیداره دان���ی س���ه ركرده له گ���ه ڵ مامه ڵه ك���ردن

سیاسیه كان له عێراق و ده ره وه ش". خۆیاندا له كۆمێنتی ئه مریكی���ه كان نه وش���یروان مس���ته فایان به یه كێ���ك له دامه زرێنه ران���ی هێزی پێش���مه رگه و یه كێتی و كه س���ێكی ئه كادیمی و نوسه ر وه سفكردوه و نوس���یویانه "نه وشیروان به پێویس���تی درك به ئاش���كرا ن���ه وه كان و پێكه وه به س���تنه وه ی ئاماده كردنی هه رێمی كوردستان ده كات ب���ۆ كرانه وه یه كی زیاتری سیاس���یی و

ئابوری ، له دوای روخانی سه دام".به ڵگه نامه كه ، زانیاریه كان���ی به پێی پێش���مه رگه وه هێ���زی له ب���اره ی نه وشیروان رایگه یاندوه ، "پێویسته ئه و هێزانه ببنه هێزی مۆدێرن و ناوه كانیان بگۆڕدرێن". له به رامبه ردا ئه مریكیه كان ئه و بۆچونه ی مسته فایان به "لێدوانێكی ك���ه وه س���فكردوه س���ه رنجڕاكێش" تائێس���تا له الیه ن سیاس���یه كی كورد و

پێشمه رگه یه كی دێرینه وه كرابێت.

ده قی به ڵگه نامه كه :

07BAGHDAD1039 : ئای دیبابه ت: سه ركرده ی ریفۆرمخوازی

یه كێتی ره خنه له سیاسه تی حزبه كه ی ده گرێت

سه رچاوه : باڵیۆزخانه ی ئه مریكا له به غداد

به روار: 26ی ئازاری 2007پۆلێن: زۆر نهێنی

كه سایه تی مس���ته فا، نه وش���یروان سیاسیی كوردو یه كێك له دامه زرێنه رانی كوردس���تان، نیش���تمانی یه كێت���ی پش���تگیری خۆی نیش���اندا ب���ۆ بونی حكومه تێكی ناوه ندی به هێز له عێراق و هێزێكی پێش���مه رگه ی س���ه رده میانه و میدیای سه ربه خۆ و ناوه ندی توێژینه وه ، وه ك پێویس���تیه ك ب���ۆ ئه نجامدان���ی له هه رێم���ی سیاس���یی چاكس���ازی كوردستاندا. نه وشیروان بڕوای وایه كه حكومه تی ناوه ن���دی به غداد ئاماده نیه بڕگه كانی م���ادده ی 140 جێبه جێبكات ك���ه ب���اس له ئه نجامدان���ی ریفراندۆم ده كات له ناوچه ناكۆكی له س���ه ره كان، ده ریده خات پاشان به كه ركوكیشه وه ، كه ئاخۆ كه ركوك ده بێت به به ش���ێك

له هه رێمی كوردستان.

باكگراوند:رۆژی 5ی ئ����ازاری 2007، تیمی له گه ڵ ئه مریكا ئاوه دانكردن����ه وه ی

كۆب����ۆوه مس����ته فا نه وش����یروان له ش����وێنی حه وانه وه ی له سلێمانی . دێرینی كه س����ایه تیه كی مس����ته فا سیاس����یه و پێگه یه ك����ی جه ماوه ری ئه و له س����لێمانی . هه ی����ه به هێزی جێگری پێشوی سكرتێری گشتیی یه كێتی نیش����تمانی كوردس����تانه و هێزی له دامه زرێنه ران����ی یه كێك����ه پێش����مه رگه و یه كێت����ی و ه����اوكات كه سێكی ئه كادیمی و نوسه ریشه .

یه كێتی به رامبه ر پارتی : نه وش���یروان مس���ته فا وت���ی ، هیچ جیاوازیه ك���ی ئایدۆلۆژی راس���ته قینه له نێوان پارتی و یه كێتیدا نیه . ئه و زیاتر ئاماژه ی ب���ه و جیاوازیه كۆمه اڵیه تیه دا ك���ه له نێوان ئ���ه و دو هێ���زه دا هه یه و زیاتر پارت���ی ئه ندامانی رایگه یان���د، پێگه یه ك���ی نوخبه ویان هه یه و س���ه ر له به رامبه ردا ده وڵه مه ندن. به توێژێكی الیه نگری زۆر ژماره یه ك���ی یه كێت���ی ل���ه چینه كانی خواره وه و ناوه ڕاس���تی

كۆمه ڵگه دا هه یه .

ب���ه وه ش كرد ئام���اژه ی مس���ته فا ك���ه سیس���تمی به ڕێوه بردن���ی ئ���ه و پارێزگایانه ی له ژێر ده س���تی یه كێتی و پارتی���دان، ره نگدان���ه وه ی جی���اوازی كۆمه اڵیه تیه كانن. به جۆرێك له سلێمانی ، كه له ژێر ده ستی یه كێتیدایه ، پێوه ره زۆر تاڕاده یه ك���ی كۆمه اڵیه تی���ه كان لیبڕالی���ن، بۆ نمونه ، ژن���ان و گه نجان ئازادیه ك���ی زیاتری���ان هه ی���ه . به اڵم له هه ولێر شێوازی ژیان و په یوه ندیه كان زیاتر كۆنه پارێزیان پێوه دیاره .

ئه وه ش���ی مس���ته فا نه وش���یروان رونكرده وه كه سه ركرده یه كی یه كێتی ده س���ه اڵت، خاوه ن ده بێته كاتێ���ك ئه ندامانی خواره وه وه ك باشترین كه س لێیده ڕوانن، ئه وه ش نه ك له به رئه وه ی له باش���ترین خێزان���ه وه هات���وه یان س���ه رمایه یه كی زۆرو زه وه ندی هه یه . ئه و ئام���اژه ی به وه ك���رد كه جه الل س���ه ركرده یه له ئێس���تادا تاڵه بان���ی زۆر كه س���ێكی وه ك له به رئ���ه وه ی كاریگه ر سه ریرده كرێت له ئیداره دانی كاروب���اری حزبی و مامه ڵه كردن له گه ڵ س���ه ركرده سیاس���یه كان له عێ���راق و ده ره وه ش. س���ه ركرده كانی یه كێت���ی س���ه ركه وتون حزبیه كان���دا به پل���ه ب���ۆ ده س���ه اڵت و له الی���ه ن مه كته بی سیاسیه وه دیاریكراون یان له كۆنگره دا

هه ڵبژێردراون. نه وشیروان مس���ته فا باسی له وه ش كرد ك���ه له ن���او پارت���ی دیموكراتی كوردستاندا س���ه ركه وتن زۆر ئاسانه ، چونك���ه پێكهاته ی حزب له ش���ێوه ی پارتی ئه گه ر وتیش���ی ، خێزانێكدایه . بێ���ت، به س���ه ركرده یه ك پێویس���تی ئه نجومه ن���ی خێ���زان كۆده بێت���ه وه و

ئه ندامه كانی كه سێك دیاریده كه ن.

حكومه تێكی ناوه ندی دیموكراتی به هێز:

به تیم���ی مس���ته فا نه وش���یروان ئاوادانكردنه وه ی راگه یاند، حكومه تێكی ناوه ن���دی به هێز له عێ���راق گرنگه بۆ به ره نگاربون���ه وه ی گه نده ڵ���ی له ن���او س���ه ركرده كانی یه كێتی���دا و واده كات حزبه ئ���ه و رێكخراوه یی پێكهات���ه ی گه شه بكات. هه روه ها ئاماژه ی به وه ش كرد كه سه قامگیری و ئاسایش له به غداد پێویس���تن بۆ گه شه سه ندنی سیاسیی له هه رێمی كوردستاندا. نه وه ی نوێ له

كوردستانی عێراق، پێویسته كاربكه ن فراوان، فیدراڵیزمی بۆ سیس���تمێكی

نه ك به ره نگاربونه وه ی عێراق. مسته فا باسی له وه كرد كه ئه و ناوه نده میدیایه ی له ساڵی 2006 دایمه زراندوه ، هاوش���ێوه ی ناوه نده كانی توێژینه وه ن له رۆژئاوا. ئه و جه ختیكرده وه له سه ر روداوه ش���یكردنه وه ی پێویس���تی كاردانه وه ی له ب���ری هه نوكه یی���ه كان

ساده له به رامبه ریان.

ئاینده ی پێشمه رگه :له ب���اره ی پێش���مه رگه وه كه خۆی یه كێكه له دامه زرێنه رانی ، نه وش���یروان وتی ، پێویس���ته ئ���ه و هێزان���ه ببنه هێزی مۆدێرن و ناوه كانیان بگۆڕدرێن. لێدوانێك���ی ئه م���ه )كۆمێن���ت: سه رنجڕاكێش���ه له الیه ن سیاس���یه كی ك���ورد و پێش���مه رگه یه كی دێرین���ه وه بكرێت(. مه شق و رێكخستنی پێشمه رگه پێویسته ره نگدانه وه ی قۆناغه كه بێت ب���ه وه ی له جه نگاوه رانی ئازادیه وه ببن ب���ه پارێزه ران���ی نیش���تمانی . له بری روخاندن���ی ده وڵه ت، پێویس���ته ببنه

پیاوانی ده وڵه ت.

كه ركوك و ماده ی 140:مس���ته فا وتی ، حكومه تی ناوه ندی ئاماده نی���ه بڕگه كانی م���اده ی 140 جێبه جێبكات كه تایبه ته به ئه نجامدانی ریفران���دۆم س���اغكردنه وه ی ئ���ه وه ی كه ئاخ���ۆ كه ركوك ده بێته به ش���ێك له هه رێمی كوردس���تان یان نا. یه كێك داراییه . كه موكوڕی له ئاس���ته نگه كان به پێی وته ی مسته فا، ئه گه ر حكومه تی به غ���داد پاره نه دات ب���ه و خێزانانه ی ریفراندۆم ئه وا پرۆسه ی ده گه ڕێنه وه ،

ناچێته پێشه وه .

كۆمێنت: به ئاش���كرا مس���ته فا نه وش���یروان درك به پێویس���تی پێكه وه به ستنه وه ی ئاماده كردن���ی هه رێم���ی ن���ه وه كان و كوردس���تان ده كات ب���ۆ كرانه وه یه كی زیاتری سیاس���یی و ئاب���وری ، له دوای روخانی س���ه دام. ئه و پش���تیوانیه كی به هێ���زی جه م���اوه ری هه ی���ه ، به اڵم حزبه ك���ه ی سیاس���یی له ناوه ن���دی وازهێنانی ده ستیله كاركێش���اوه ته وه . ره نگدانه وه ی مس���ته فا نه وش���یروان توڕه یی خۆیه ت���ی به رامبه ر ملنه دانی یه كێت���ی بۆ ئه نجامدانی چاكس���ازیی

له ناوخۆی حزبدا.

نه وشیروان مسته فا: سه ركرده كانی یه كێتی به پله ی حزبایه تیدا

سه ركه وتون، به اڵم له پارتیدا خێزانێك بڕیارده دات

نه وشیروان مسته فا به ئاشكرا درك به پێویستی

پێكه وه به ستنه وه ی نه وه كان و

ئاماده كردنی هه رێمی كوردستان

ده كات بۆ كرانه وه یه كی

زیاتری سیاسیی و ئابوری

نه وشیروان مسته فا

ئا:‌بارام‌سوبحی‌

راپۆرتی‌‌رێكخراوێكی‌‌مه‌ده‌نی‌‌ئاشكرای‌‌ده‌كات،‌له‌ماوه‌ی‌‌یه‌ك‌

ساڵدا‌پارله‌مانی‌‌عێراق‌ته‌نها‌یه‌ك‌كۆبونه‌وه‌ی‌‌به‌مه‌به‌ستی‌‌لێپرسینه‌وه‌‌له‌كاربه‌ده‌ستانی‌‌حكومه‌ت‌ئه‌نجامداوه‌‌"ئه‌مه‌ش‌داهێنراوی‌‌پارله‌مانی‌‌عێراقه‌و‌

له‌پارله‌مانه‌كانی‌‌دیكه‌دا‌نمونه‌ی‌‌نییه‌".‌هه‌روه‌ها‌ره‌خنه‌‌له‌كاری‌‌

لیژنه‌كان‌پارله‌مان‌ده‌گرێت‌و‌لیستی‌‌ده‌وڵه‌تی‌‌قانونیش‌به‌وه‌‌تۆمه‌تبار‌

ده‌كات‌هه‌وڵی‌‌په‌كخستنی‌‌پارله‌مان‌ده‌دات.

په‌یمانگای‌‌عێراقی‌‌بۆ‌مافی‌‌مرۆڤ‌و‌ئازادیی���ه‌كان‌له‌س���ێیه‌مین‌راپۆرت���ی‌‌خۆیدا،‌له‌باره‌ی‌‌پارته‌‌سیاس���یه‌كان‌و‌ئ���ه‌دای‌‌پارله‌مان���ی‌‌عێ���راق‌له‌ماوه‌ی‌‌س���اڵی‌‌رابردودا،‌ره‌خنه‌‌له‌‌ناڕۆشنی‌‌به‌رنامه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردن‌و‌نادیاری‌‌په‌یڕه‌وو‌پرۆگرامی‌‌پارته‌‌سیاسیه‌كان‌ده‌گرێت،‌گازنده‌ی‌‌ئ���ه‌وه‌ش‌له‌پارله‌مان‌ده‌كات‌ئ���ه‌و‌یاس���ایانه‌ی‌‌ده‌رنه‌چوان���دوه‌‌كه‌‌

له‌خزمه‌تی‌‌جه‌ماوه‌ردایه‌.

ملمالنێكان‌و‌پێگه‌ی‌‌پارله‌مانبه‌ش���ێك‌له‌‌راپۆرته‌ك���ه‌‌ته‌رخانكراوه‌‌ب���ۆ‌باس���كردن‌ل���ه‌‌رۆڵ���ی‌‌پارله‌مانی‌‌ل���ه‌م‌بواره‌ش���دا‌رێكخراوه‌كه‌‌ عێ���راق.‌پێیوایه‌‌پارله‌مان‌ب���ه‌ره‌و‌ئه‌وه‌‌ده‌چێت‌ببێت���ه‌‌"دامه‌زراوه‌یه‌ك���ی‌‌په‌ككه‌وت���و"،‌هۆكاره‌كه‌ش���ی‌‌ده‌گێڕێته‌وه‌‌بۆ‌"نه‌مانی‌‌متمان���ه‌‌له‌نێوان‌كوتله‌‌سیاس���یه‌كاندا،‌ملمالنێ‌‌تایه‌فی‌‌و‌حیزبی‌‌و‌چینایه‌تیه‌كان،‌نه‌بون���ی‌‌س���ازان‌و‌رێكه‌وت���ن‌له‌نێ���وان‌الیه‌نه‌كاندا‌بۆ‌ده‌نگدان‌له‌سه‌ر‌یاساكان".‌بۆ‌به‌ڵگاندن���ی‌‌وته‌كانیان،‌ئاماده‌كارانی‌‌راپۆرته‌كه‌‌ده‌ڵێن‌"ژماره‌ی‌‌ئه‌و‌قانونانه‌ی‌‌پارله‌مان‌له‌مس���اڵدا‌په‌سه‌ندیكردوه‌‌زۆر‌كه‌مه‌و‌له‌گه‌ڵ‌ماوه‌ی‌‌ته‌مه‌نی‌كاركردنیدا‌ناگونجێ‌".‌ئه‌مه‌‌س���ه‌ره‌ڕای‌‌دواخستنی‌‌ئه‌و‌قانونانه‌ی‌‌په‌یوه‌ندی‌‌راس���ته‌وخۆی‌‌به‌ژیانی‌‌هاواڵتیانه‌وه‌‌هه‌یه‌و‌سه‌قامگیری‌‌

پرۆسه‌ی‌‌سیاسی‌‌له‌سه‌ر‌به‌نده‌.

قانون‌و‌لێپرسینه‌وه له‌راپۆرته‌كه‌دا،‌به‌ئاشكرا‌ناوی‌‌لیستی‌‌قانون"‌ "ده‌وڵه‌تی‌‌ عێ���راق‌ فه‌رمانڕه‌وای‌‌هێن���راوه‌و‌تۆمه‌تبارك���راوه‌‌به‌وه‌ی‌‌كاری‌‌بۆ‌سستكردنی‌‌پارله‌مان‌كردوه‌،‌ئه‌وه‌ش‌

له‌ڕێگای‌‌كش���انه‌وه‌یان‌له‌‌كۆبونه‌وه‌كانی‌‌پارله‌مان‌تاوه‌كو‌نیسابی‌‌یاسایی‌‌دروست‌تاوتوێكردنی‌‌ له‌كاتی‌‌ به‌تایبه‌تی‌‌ نه‌بێت،‌ئه‌و‌یاس���او‌بابه‌تانه‌ی‌‌له‌گ���ه‌ڵ‌بۆچونی‌‌

ده‌وڵه‌تی‌‌قانوندا‌ته‌با‌نه‌بووه‌.له‌و‌راپۆرته‌دا،‌جه‌خت‌له‌وه‌‌كراوه‌ته‌وه‌‌دابه‌شبونی‌‌تایه‌فی‌‌كوتله‌كانی‌‌پارله‌مان‌و‌نه‌بونی‌‌كوتله‌یه‌كی‌‌هاوپه‌یمانی‌‌كاریگه‌رو‌گرنگترین‌ چاره‌س���ه‌ری‌‌ له‌س���ه‌ر‌ سازاو‌ده‌ستوه‌ردانی‌‌ هه‌ڵواس���راوه‌كان‌و‌ پرسه‌‌هه‌رێمایه‌تی‌،‌به‌ش���ێكی‌‌دیك���ه‌و‌گرنگی‌‌هۆكاره‌كان���ی‌‌په‌ككه‌وتن���ی‌‌كاره‌كان���ی‌‌

پارله‌مانه‌.پارله‌مان‌ ئه‌ركه‌كان���ی‌‌ ل���ه‌‌ یه‌كێ���ك‌داووده‌زگاكان���ی‌‌ چاودێریكردن���ی‌‌له‌ڕوی‌‌پابه‌ندبونیان‌به‌یاساو‌ حكومه‌ته‌،‌خه‌رجكردن���ی‌‌بودج���ه‌وه‌،‌له‌مباره‌یه‌وه‌‌راپۆرته‌ك���ه‌‌رونیده‌كاته‌وه‌‌له‌ماوه‌ی‌‌یه‌ك‌س���اڵدا‌پارله‌مان‌ته‌نها‌یه‌ك‌كۆبونه‌وه‌ی‌‌كاربه‌ده‌س���تان‌ لێپرس���ینه‌وه‌ی‌‌ ب���ۆ‌ته‌رخانكردوه‌و‌)41(‌دانیش���تنی‌‌به‌ناوی‌‌ئه‌نجامداوه‌،‌ كاربه‌ده‌ستانه‌وه‌‌ میوانداری‌‌كه‌‌به‌ب���ڕوای‌‌ئاماده‌كاران���ی‌‌راپۆرته‌كه‌‌"داهێنراوێكی‌‌ دابه‌ش���كارییه‌‌ ئه‌و‌شێوه‌‌له‌پارله‌مانه‌كانی‌‌ عێراق���ه‌و‌ پارله‌مان���ی‌‌

دیكه‌دا‌نمونه‌ی‌‌نییه‌".غیابی‌‌پارله‌مانتاران

س���ه‌باره‌ت‌به‌رێ���ژه‌ی‌‌ئاماده‌نه‌بون���ی‌‌قه‌واره‌و‌پارله‌مانت���اران‌له‌كۆبونه‌وه‌كانی‌‌پارله‌مان���دا،‌راپۆرته‌ك���ه‌‌ئام���اژه‌‌به‌وه‌‌لیس���ته‌كان،‌ ئاس���تی‌‌ له‌س���ه‌ر‌ ده‌كات‌لیس���تی‌‌هاوپه‌یمان���ی‌‌یه‌كێت���ی‌‌عێراق‌به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌وه‌زیری‌‌پێشوی‌‌ناوخۆ‌ج���ه‌واد‌پۆالنی‌‌زۆرتری���ن‌غیابی‌‌هه‌بوه‌‌به‌رێ���ژه‌ی‌‌)13.7%(،‌پاش���ان‌كوتله‌ی‌‌عه‌الوی‌‌ ئه‌ی���اد‌ به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌ ویفاق‌

به‌ڕێژه‌ی‌‌)3.8%(‌دێت.‌زۆرترین‌ پارله‌مانتارانه‌ی‌‌ ئه‌و‌ له‌باره‌ی‌‌رێژه‌ی‌‌غیابی���ان‌هه‌بوه‌،‌له‌‌راپۆرته‌كه‌دا‌هاتوه‌‌"پارله‌مانتار‌فه‌الح‌نه‌قیب‌)119(‌كۆبونه‌وه‌‌ئاماده‌نه‌بوه‌،‌ئه‌حمه‌د‌چه‌له‌بی‌‌)51(‌غیاب‌و‌حاچم‌حه‌س���ه‌نی‌‌)47(‌و‌عه‌جی���ل‌حه‌می���د‌ی���اوه‌ر‌)52(‌غیابی‌‌

هه‌بوه‌".

كاری‌‌لیژنه‌كانلیژنه‌كان���ی‌‌ كاره‌كان���ی‌‌ له‌ب���اره‌ی‌‌پارله‌مانه‌وه‌،‌راپۆرته‌كه‌‌كاری‌‌ئه‌و‌لیژنانه‌‌به‌"زۆر‌ناڕۆشن"‌ناوده‌بات‌و‌ده‌ڵێت‌"هیچ‌شتێك‌له‌باره‌ی‌‌خشته‌ی‌‌كاریان‌نازانرێت،‌

ئه‌وانی���ش‌كه‌وتونه‌ت���ه‌‌ژێ���ر‌كاریگه‌ری‌‌دابه‌شبونه‌‌سیاسی‌‌و‌تایه‌فیه‌كانه‌وه‌".‌

لیژنه‌كان���ی‌‌ كاری‌‌ به‌ته‌نه���ا‌ ئ���ه‌وه‌‌پارله‌مان‌نییه‌‌كه‌‌راپۆرته‌كه‌‌به‌"ناڕۆشن"‌ژمێ���ره‌ی‌‌ به‌ڵك���و‌ ده‌كات،‌ ناودێ���ری‌‌هه‌مان‌ ده‌خات���ه‌‌ پارله‌مانیش‌ كۆتای���ی‌‌چوارچێ���وه‌و‌ده‌ڵێت‌"ژمێ���ره‌ی‌‌كۆتایی‌‌پارله‌مان‌ناڕۆشنی‌‌زۆری‌‌تیایه‌،‌ده‌نگدان‌له‌وپه‌ڕی‌‌ له‌كۆبونه‌وه‌كاندا‌ له‌سه‌ریش���ی‌‌

ناشه‌فافیدایه‌".په‌یڕه‌وێكی‌‌نادیار

له‌به‌شێكی‌‌ئه‌و‌راپۆرته‌دا،‌په‌یمانگاكه‌‌سه‌رزه‌نش���تی‌‌ژماره‌یه‌ك‌پارتی‌‌سیاسی‌‌بااڵده‌ستی‌‌عێراق‌ده‌كات،‌كه‌‌له‌‌پێگه‌ی‌‌فه‌رم���ی‌‌خۆیاندا‌له‌‌ئینته‌رنێت،‌په‌یڕه‌وو‌باڵونه‌كردۆت���ه‌وه‌.‌ پرۆگرامه‌كانی���ان‌به‌دیاریكراویش‌ناوی‌‌پارته‌كانی‌‌ده‌عوه‌ی‌‌ئیسالمی‌/‌رێكخستنی‌‌ناوخۆ،‌ئه‌نجومه‌نی‌‌بااڵی‌‌ئیس���المی‌،‌ره‌وتی‌‌سه‌در،‌حیزبی‌‌

ئیسالمی‌‌عێراقی‌،‌ده‌هێنێت.ل���ه‌‌ ره‌خن���ه‌‌ ته‌نه���ا‌ رێكخراوه‌ك���ه‌‌باڵونه‌كردن���ه‌وه‌ی‌‌به‌رنام���ه‌كان‌ناگرێت،‌به‌ڵكو‌هێما‌بۆ‌ئه‌وه‌ش���ده‌كات‌هه‌ریه‌كه‌‌ل���ه‌‌حیزب���ی‌‌فه‌زیله‌،‌ده‌ع���وه‌‌به‌هه‌ردو‌باڵه‌كه‌یه‌وه‌،‌ره‌وتی‌‌س���ه‌در،‌ئه‌نجومه‌نی‌‌ب���ااڵ،‌به‌رنامه‌ی‌‌سیاس���ی‌‌ئاش���كرایان‌نی���ه‌،‌ئه‌م���ه‌‌جگه‌ل���ه‌وه‌ی‌‌هه‌ریه‌كه‌‌له‌‌ره‌وتی‌‌س���ه‌در،‌موته‌حی���دون‌و‌كوتله‌ی‌‌مه‌واتن‌به‌رنامه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردنیان‌له‌س���ه‌ر‌

سایته‌كه‌یان‌نییه‌.

بۆچی‌‌ته‌نها‌پارله‌مان؟په‌یمانگای‌‌عێراقی‌‌ب���ۆ‌مافی‌‌مرۆڤ‌و‌ئازادییه‌كان‌ساڵی‌‌)1991(‌له‌واشنتۆنی‌‌پایته‌خت���ی‌‌ئه‌مریكا‌دامه‌زراوه‌،‌له‌ئایاری‌‌)2003(‌نوسینگه‌ی‌‌فه‌رمی‌‌گواستۆته‌وه‌‌ب���ۆ‌به‌غ���دا‌و‌بای���ه‌خ‌به‌ماف���ی‌‌مرۆڤ‌و‌

ئازادییه‌كان‌ده‌دات.پرۆس���ه‌كان‌ به‌ش���ی‌‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‌جه‌راح���ی‌،‌ زه‌ف���اف‌ له‌په‌یمانگاك���ه‌‌له‌عێراق‌ دیموكراس���یه‌ت‌ رایده‌گه‌یه‌نێت‌تائێس���تا‌هه‌نگاوه‌كان���ی‌‌زۆر‌سس���ته‌،‌به‌رپرسیارێتی‌‌ئه‌و‌سستبونه‌ش‌ده‌خاته‌‌ئه‌ستۆی‌‌هه‌ریه‌كه‌‌له‌هاواڵتیان‌و‌حیزبه‌كان‌و‌پارله‌مان.‌س���ه‌باره‌ت‌ب���ه‌وه‌ی‌‌بۆچی‌‌له‌‌راپۆرته‌كانیان���دا‌زیات���ر‌جه‌ختده‌كه‌ن���ه‌‌"چونك���ه‌‌ ده‌ڵێ���ت‌ پارله‌م���ان،‌ س���ه‌ر‌كاره‌كانی‌‌پارله‌م���ان‌جێگه‌ی‌‌ره‌زامه‌ندی‌‌خه‌ڵكی‌‌نی���ه‌و‌الوازن،‌به‌به‌ڵگه‌ی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌زۆرین���ه‌ی‌‌ئه‌و‌یایاس���انه‌ی‌‌ده‌ریكردوه‌و‌ئه‌و‌بابه‌تانه‌ی‌‌گفتوگۆی‌‌كردوه‌‌جێگه‌ی‌‌

بایه‌خی‌‌هاواڵتیان‌نه‌بون".

ئا:‌ئاوێنه‌

دوای‌‌ته‌واوبونی‌‌ماوه‌ی‌‌تۆماركردنی‌‌ناوی‌‌قه‌واره‌‌سیاسیه‌كان‌بۆ‌

هه‌ڵبژاردنی‌‌داهاتوی‌‌پارله‌مان،‌به‌شێك‌له‌‌پارله‌مانتاران‌رایده‌گه‌یه‌نن‌هه‌ڵبژاردنه‌كه‌‌گۆڕانكاری‌‌ریشه‌یی‌‌

له‌نه‌خشه‌ی‌‌سیاسی‌‌عێراقدا‌ده‌هێنێته‌‌ئاراوه‌،‌به‌شێكی‌‌دیكه‌ش‌پێچه‌وانه‌ی‌‌ئه‌و‌بۆچونه‌ن‌و‌هۆكاره‌كه‌ی‌‌ده‌گێڕنه‌وه‌‌

بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌هه‌ر‌پێكهاته‌یه‌و‌ده‌نگ‌به‌لیسته‌كانی‌‌پێكهاته‌كه‌ی‌‌خۆی‌‌

ده‌دات.

به‌پێی‌‌زانیارییه‌كانی‌‌كۆمیسیۆنی‌‌بااڵی‌‌سه‌ربه‌خۆی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‌عێراق،‌بۆ‌هه‌ڵبژاردنی‌‌خولی‌‌نوێی‌‌پارله‌مانی‌‌عێراق‌كه‌‌بڕیاروایه‌‌له‌‌)2014/4/30(‌ئه‌نجام‌بدرێت،‌)250(‌قه‌واره‌و‌الیه‌نی‌‌سیاسی‌‌ناوی‌‌خۆیان‌تۆماركردوه‌.‌ئه‌وه‌شی‌‌له‌م‌قۆناغ���ه‌دا‌ده‌بینرێت‌هه‌ڵوه‌ش���انه‌وه‌ی‌‌ئ���ه‌و‌هاوپه‌یمانێتی���ه‌‌سیاس���یانه‌‌كه‌‌ئێس���تا‌له‌ئارادان‌و‌كۆنترۆڵی‌‌پارله‌مان‌و‌

حكومه‌تیان‌كردوه‌.پارله‌مانتارانی‌‌عێراق‌باس‌له‌وه‌ده‌كه‌ن‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‌ نزیكبون���ه‌وه‌ی‌‌ له‌گه‌ڵ‌ئه‌گ���ه‌ری‌‌س���ه‌رهه‌ڵدانی‌‌قه‌یرانی‌‌نوێی‌‌سیاس���ی‌‌و‌خراپتربونی‌‌ره‌وشی‌‌ئه‌منی‌‌له‌ئارادای���ه‌،‌بۆ‌دوای‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كانیش‌پێشبینی‌‌گۆڕانی‌‌نه‌خشه‌ی‌‌سیاسی‌‌واڵت‌له‌پارله‌مانتاران‌ هه‌ندێك‌ به‌اڵم‌ ده‌كه‌ن،‌پێیانوایه‌‌روداوه‌‌سیاسیه‌كانی‌‌ناوچه‌كه‌و‌هه‌ندێك‌له‌واڵتانی‌‌هاوسێ‌‌له‌و‌گۆڕانانه‌دا‌

زیاتر‌رۆڵ‌ده‌گێڕن.ده‌وڵه‌ت���ی‌‌ لیس���تی‌‌ پارله‌مانت���اری‌‌قانون‌شاكر‌ده‌راجی‌،‌كه‌‌لیسته‌كه‌یان‌

له‌ئێس���تادا‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌حكوم���ه‌ت‌ده‌كات،‌گۆڕانی‌‌نه‌خش���ه‌ی‌‌هاوپه‌یمانه‌‌سیاسیه‌كان‌له‌هه‌ر‌خولێكی‌‌هه‌ڵبژاردندا‌ناوده‌بات.‌به‌اڵم‌ ئاس���ایی"‌ به‌"كارێكی‌‌ئه‌منیه‌كان‌و‌ روداوه‌‌ ده‌ڕاج���ی‌‌ به‌وته‌ی‌‌ملمالنێ���ی‌‌نێوان‌كوتله‌‌سیاس���یه‌كان‌و‌جیاوازی‌‌له‌بیروبۆچون‌له‌باره‌ی‌‌روداوه‌‌گه‌وره‌ی‌‌ "كاریگ���ه‌ری‌‌ ئه‌منیه‌كان���ه‌وه‌‌له‌سه‌ر‌هاوپه‌یمانیه‌‌سیاسیه‌كانی‌‌داهاتو‌

ده‌بێت".‌)2010/3/10( ل���ه‌‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‌ دوای‌‌هه‌ڵبژاردن‌بۆ‌خولی‌‌ئێستای‌‌پارله‌مان‌ئه‌نجامدرا،‌به‌ر‌له‌‌پێكهێنانی‌‌حكومه‌ت،‌به‌شێك‌له‌‌لیسته‌كان‌رویانكرده‌‌سوریاو‌به‌ئاراسته‌ی‌‌ دیكه‌ش‌ به‌شه‌كه‌ی‌‌ ئێران،‌توركیاو‌قه‌ته‌رو‌س���عودییه‌دا‌رۆیشتن.‌به‌بۆچون���ی‌‌پارله‌مانتاره‌كه‌ی‌‌ده‌وڵه‌تی‌‌قانون‌تائێس���تاش‌ئه‌و‌دابه‌ش���كارییه‌‌به‌رده‌وامه‌،‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌ده‌ڵێت‌"ملمالنێ‌‌كاریگه‌ری‌‌ ناوچه‌ك���ه‌‌و‌ سیاس���یه‌كانی‌‌هه‌ندێك‌ده‌وڵه‌ت���ی‌‌ده‌ره‌كی‌‌و‌په‌یوه‌ند‌كوتله‌‌سیاس���یه‌كان‌به‌و‌ده‌وڵه‌تانه‌وه‌،‌رۆڵی‌‌گه‌وره‌‌له‌هاوپه‌یمانیه‌‌سیاسیه‌كانی‌‌

هه‌ڵبژاردنی‌‌داهاتودا‌ده‌گێڕن".قانون����ی‌‌هه‌ڵبژاردن����ی‌‌پارله‌مان����ی‌‌ك����ه‌‌دوای‌‌ملمالنێیه‌كی‌‌توالنی‌‌نێوان‌لیس����ته‌كان‌په‌س����ه‌ندكرا،‌به‌ب����ڕوای‌‌هه‌ندێ����ك‌له‌پارله‌مانت����اران‌ده‌رچونی‌‌قانونه‌ك����ه‌‌بوه‌ت����ه‌‌ه����ۆی‌‌رێگرت����ن‌له‌دواخس����تنی‌‌ئ����ه‌و‌هه‌ڵبژاردنه‌ی‌‌كه‌‌ره‌نگه‌‌نه‌خش����ه‌ی‌‌هاوپه‌یمانێتی‌‌نوێی‌‌

سیاسی‌‌بكێشێت.‌پارله‌مانتاری‌‌كوتله‌ی‌‌ئه‌حرار‌حسێن‌ب���ه‌وه‌ده‌كات‌دوای‌‌ ش���ه‌ریفی‌،‌ئاماژه‌‌ئه‌وه‌ی‌‌پارله‌مان‌قانون���ی‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌په‌س���ه‌ندكرد‌و‌هه‌مو‌الیه‌ن���ه‌كان‌كۆك‌

بون‌له‌س���ه‌ری‌،‌كاردان���ه‌وه‌ی‌‌ئه‌رێنی‌‌عێراقی‌‌و‌ ش���ه‌قامی‌‌ له‌س���ه‌ر‌ هه‌ب���وه‌‌به‌هه‌نگاوێكی‌‌سه‌ركه‌وتوانه‌ی‌‌پارله‌مان‌ناودێری‌‌ده‌كات،‌چونكه‌‌"دواخس���تنی‌‌هه‌ڵب���ژاردن‌كاریگه‌ری‌‌نه‌رێنی‌‌ده‌كرده‌‌

سه‌ر‌گۆڕه‌پانی‌‌سیاسی‌‌عێراق".له‌باره‌ی‌‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌ئای���ا‌هه‌ڵبژاردنی‌‌داهاتو‌ده‌توانێ���ت‌گۆڕانكاری‌‌بهێنێته‌‌"س���ندوقی‌‌ ده‌ڵێت‌ ش���ه‌ریفی‌‌ ئاراوه‌،‌هه‌ڵب���ژاردن‌نه‌خش���ه‌ی‌‌هاوپه‌یمانی���ه‌‌

سیاسیه‌كانی‌‌داهاتو‌ده‌كێشێ‌".‌هه‌رچی‌‌الیه‌ن���ه‌‌كوردییه‌كانه‌،‌وه‌كو‌وته‌بێژی‌‌لیستی‌‌هاوپه‌یمانی‌‌كوردستانی‌‌موئه‌یه‌د‌ته‌یب‌ئاشكرای‌‌ده‌كات،‌هه‌مو‌الیه‌نه‌كان‌به‌لیستی‌‌سه‌ربه‌خۆ‌به‌شداری‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‌ده‌ك���ه‌ن.‌چونكه‌‌"هه‌ر‌الیه‌نه‌و‌وه‌كو‌لیس���تی‌‌سه‌ربه‌خۆ‌ناوی‌‌له‌كۆمیس���یۆن‌تۆمارك���ردوه‌.‌ خ���ۆی‌‌ئاراسته‌ی‌‌گش���تی‌‌ئاماژه‌یه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌پ���ارت‌و‌الیه‌نه‌‌كوردییه‌كان‌به‌لیس���تی‌‌

سه‌ربه‌خۆ‌به‌شداری‌‌ده‌كه‌ن".ئ���ه‌و‌لێدوان���ه‌‌له‌كاتێكدای���ه‌‌رۆژی‌‌ناوی‌‌ به‌تۆماركردنی‌‌ كۆتایی‌‌ ‌)11/20(قه‌واره‌‌سیاس���یه‌كان‌ب���ۆ‌هه‌ڵبژاردنی‌‌داهاتوی‌‌پارله‌مان‌هات.‌پارله‌مانتارێكی‌‌كوردی���ش‌ب���ه‌دوری‌‌ده‌زانێ���ت‌ئ���ه‌و‌هه‌ڵبژاردنه‌‌گۆڕانكاری‌‌ریشه‌یی‌‌دروست‌

بكات.پارله‌مانتاری‌‌هاوپه‌یمانی‌‌كوردستانی‌‌ئازاد‌ئه‌بوبه‌كر‌زه‌ینه‌ڵ،‌به‌دوری‌‌ده‌زانێت‌گۆڕانكاری‌‌ریشه‌یی‌‌له‌نه‌خشه‌ی‌‌سیاسی‌‌عێراق‌روبدات،‌راش���یده‌گه‌یه‌نێت‌سێ‌‌پێكهاته‌‌س���ه‌ره‌كیه‌كه‌ی‌‌عێراق‌"كورد،‌عه‌ره‌بی‌‌سوننه‌،‌عه‌ره‌بی‌‌شیعه‌"‌وه‌كو‌خۆیان‌ده‌مێننه‌وه‌،‌چونكه‌‌"ده‌نگده‌ری‌‌ك���ورد‌ده‌نگ‌به‌‌الیه‌ن���ه‌‌كوردییه‌كان‌و‌

عه‌ره‌بی‌‌س���وننه‌‌ده‌نگ‌به‌لیس���ته‌كانی‌‌سوننه‌و‌ش���یعه‌كانیش‌ده‌نگ‌به‌لیسته‌‌

شیعیه‌كان‌ده‌ده‌ن".ئه‌گ���ه‌ری‌‌ زه‌ین���ه‌ڵ،‌ به‌بۆچون���ی‌‌لێكترازان‌و‌دروس���تبونی‌‌هاوپه‌یمانێتی‌‌ن���وێ‌‌له‌نێ���وان‌له‌ناو‌ماڵی‌‌ش���یعی‌‌و‌هاوپه‌یمانی‌‌عێراقیه‌‌ده‌كرێت.‌له‌باره‌ی‌‌هاتنه‌‌ئارای‌‌دۆخێكی‌‌سیاسی‌‌و‌میدیایی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا،‌ له‌س���ه‌روبه‌ندی‌‌ گرژ‌ده‌ڵێ���ت‌"ئه‌وه‌‌هه‌ڵكش���انێكی‌‌خراپه‌و‌ب���ۆ‌كۆكردن���ه‌وه‌ی‌‌ده‌نگ���ی‌‌جه‌ماوه‌ر‌

به‌كارده‌هێنرێت".میدی���اكان،‌ هه‌واڵ���ی‌‌ به‌گوێ���ره‌ی‌‌هه‌ریه‌كه‌‌ل���ه‌‌الیه‌نه‌‌به‌ش���داربوه‌كانی‌‌یه‌كگرت���وی‌‌ هاوپه‌یمانێت���ی‌‌ ن���او‌ش���یعه‌كان‌و‌هاوپه‌یمان���ی‌‌عێراقیه‌،‌به‌‌به‌شداری‌‌ جیاواز‌ س���ه‌ربه‌خۆو‌ لیستی‌‌ئ���ه‌وه‌ش‌ ده‌ك���ه‌ن،‌ هه‌ڵبژاردن���ه‌كان‌له‌پێن���اوی‌‌بردنه‌وه‌ی‌‌ژماره‌یه‌كی‌‌زۆری‌‌

كورسیه‌كانی‌‌پارله‌مانی‌‌داهاتو.پارله‌مانتاری‌‌لیس���تی‌‌عێراقیه‌‌وه‌لید‌عه‌ب���ود،‌رایده‌گه‌یه‌نێ���ت‌چاوه‌ڕوان���ی‌‌له‌هه‌ڵبژاردنی‌‌ هاوپه‌یمانیه‌كان‌ گۆڕانی‌‌داهات���ودا‌ده‌كات،‌به‌ه���ۆكاری‌‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌م���اوه‌ی‌‌ هاوپه‌یمان���ه‌كان‌ "كوتل���ه‌‌كاركردنی‌‌چوار‌ساڵی‌‌رابردوه‌وه‌،‌خاڵه‌‌هاوبه‌شه‌كانی‌‌نێوانی‌یه‌كتریان‌زانیوه‌و‌له‌س���ه‌ر‌بنه‌مای‌‌ئه‌و‌خاڵه‌‌هاوبه‌شانه‌‌

هاوپه‌یمانێتی‌‌ده‌كه‌ن".‌س���ه‌باره‌ت‌به‌گۆڕانكارییه‌كان���ی‌‌ناو‌"ئه‌و‌ ده‌ڵێت‌ عێراقی���ه‌،‌ هاوپه‌یمانێتی‌‌گۆڕانكارییان���ه‌‌ئاس���اییه‌،‌نه‌خش���ه‌ی‌‌ب���ه‌ر‌ سیاس���یه‌كان‌ هاوپه‌یمانی���ه‌‌له‌هه‌ڵبژاردن���ی‌‌پارله‌م���ان‌ده‌گ���ۆڕێ‌‌و‌لیسته‌كان‌هه‌ڵده‌وه‌شێنه‌وه‌و‌هاوپه‌یمانی‌‌

نوێ‌‌پێكدێت".

باڵیۆزێكی‌‌هه‌اڵهاتودوای‌‌ته‌واوكردن���ی‌‌دوو‌خولی‌‌باڵیۆزی‌‌له‌ئ���وردن‌و‌تون���س،‌ئێس���تا‌ده‌یه‌وێ���ت‌بگه‌ڕێت���ه‌وه‌‌عێراق‌و‌خۆی‌‌ب���ۆ‌پارله‌مان‌كاندید‌بكات،‌به‌اڵم‌ژماره‌یه‌ك‌دۆس���یه‌ی‌‌له‌سه‌روی‌‌ له‌سه‌ره‌،‌ تاوانكاری‌‌ گه‌نده‌ڵی‌‌و‌سیاس���یه‌تكاری‌‌ كوش���تنی‌‌ هه‌مویانه‌وه‌‌

عێراقی‌‌تاڵب‌سوهه‌یل.سه‌عد‌جاسم‌ش���ه‌هاب‌حیانی‌،‌ساڵی‌‌)1947(‌له‌ش���اری‌‌به‌غ���دا‌له‌دایكب���وه‌،‌ئابوریدا‌ له‌ب���واری‌‌ بڕوانام���ه‌ی‌‌دكتۆرای‌‌هه‌یه‌.‌له‌س���ااڵنی‌‌نه‌وه‌ده‌كانی‌‌س���ه‌ده‌ی‌‌راب���ردوه‌وه‌‌تا‌س���اڵی‌‌)2003(،‌ئه‌ندامی‌‌بانكی‌‌وه‌به‌رهێنانی‌‌ ئه‌نجومه‌نی‌‌كارگێڕی‌‌عێراق‌بوه‌.‌له‌دوای‌‌روخانی‌‌رژێم‌كراوه‌ته‌‌باڵیۆزی‌‌عێراق‌له‌ئوردن،‌پاش���ان‌بوه‌ته‌‌بری���كاری‌‌وه‌زیری‌‌ده‌ره‌وه‌‌ب���ۆ‌كاروباری‌‌كارگێڕی‌،‌دوا‌پۆستیشی‌‌باڵیۆزی‌‌عێراق‌بوه‌‌له‌تونس.‌به‌اڵم‌به‌وته‌ی‌‌سه‌رچاوه‌كانی‌‌هه‌واڵ،‌له‌دوای‌‌ته‌واوبونی‌‌ماوه‌ی‌‌كاره‌كه‌ی‌‌وه‌كو‌باڵیۆز،‌له‌تونس‌هه‌اڵتوه‌و‌ده‌نگۆی‌‌

ئه‌وه‌‌هه‌یه‌‌خۆی‌‌گه‌یاندبێته‌‌ئوردن.ده‌ره‌وه‌ی‌‌ له‌وه‌زاره‌تی‌‌ س���ه‌رچاوه‌یه‌ك‌عێراق،‌ئاش���كرای‌‌كرد‌حیانی‌‌ژماره‌یه‌ك‌دۆسیه‌ی‌‌گه‌نده‌ڵی‌‌و‌كوشتنی‌‌له‌سه‌ره‌،‌بۆیه‌‌دوای‌‌ته‌واوبون���ی‌‌كاره‌كه‌ی‌‌نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‌عێراق.‌دیارترین‌دۆس���یه‌ی‌‌كوش���تن‌كه‌‌ناوبراو‌تۆمه‌تباره‌‌له‌سه‌ری‌،‌به‌شداریكردنه‌‌تالب‌ عێراقی‌‌ سیاس���ه‌تكاری‌‌ له‌كوشتنی‌‌س���وهیڵ‌كه‌‌باوكی‌‌خانمه‌‌پارله‌مانتاری‌‌

سه‌ربه‌خۆ‌سه‌فیه‌‌سوهه‌یله‌.ل���ه‌وه‌ده‌كات‌ باس‌ ئه‌و‌س���ه‌رچاوه‌یه‌،‌باڵی���ۆزه‌‌هه‌اڵتوه‌ك���ه‌‌ده‌یه‌وێت‌له‌س���ه‌ر‌لیستی‌‌موته‌حیدون‌كه‌‌ئوسامه‌‌نوجه‌یفی‌‌ده‌كات،‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‌ پارله‌مان‌ سه‌رۆكی‌‌بۆ‌هه‌ڵبژاردن���ی‌‌داهاتوی‌‌پارله‌مان‌خۆی‌‌بڕیاروای���ه‌‌هه‌ڵبژاردن‌ ب���كات.‌ كاندی���د‌له‌)2014/4/30(‌ئه‌نجام‌بدرێت.‌ئامانجی‌‌پارێزبه‌ن���دی‌‌ وه‌رگرتن���ی‌‌ كاره‌ش‌ ل���ه‌و‌یاساییه‌،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌نه‌چێته‌‌به‌رده‌م‌دادگاو‌

خۆی‌‌له‌شكات‌و‌شكاتكاری‌‌بدزێته‌وه‌.رایده‌گه‌یه‌نێ���ت‌ س���وهه‌یل،‌ س���ه‌فیه‌‌لیژنه‌ی‌‌ له‌نێ���وان‌ نوس���راو‌ ژماره‌ی���ه‌ك‌پارله‌م���ان‌و‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‌ په‌یوه‌ندییه‌كان���ی‌‌ئه‌میندارێتی‌‌گشتی‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌وه‌زیران‌و‌وه‌زاره‌ته‌كان���ی‌‌ده‌ره‌وه‌و‌ناوخ���ۆ‌و‌دادگا‌ده‌ركردنی‌‌ به‌مه‌به‌س���تی‌‌ كراوه‌،‌ ئاڵوگۆڕ‌بڕیاری‌‌ده‌ستگیركردنی‌‌حه‌یالی‌،‌به‌تۆمه‌تی‌‌به‌ش���داری‌‌له‌كوش���تنی‌‌باوكیدا‌له‌ساڵی‌‌)1994(،‌ب���ه‌اڵم‌تائێس���تا‌فه‌رمانه‌ك���ه‌‌

ده‌رنه‌چوه‌.‌ئ���ازاری‌‌)2012(،‌ كاتێك‌حیال���ی‌‌له‌‌ل���ه‌‌ به‌ش���داریكردن‌ به‌مه‌به‌س���تی‌‌كۆبونه‌وه‌كانی‌‌لوتكه‌ی‌‌كۆمكاری‌‌عه‌ره‌بی‌‌گه‌ڕایه‌وه‌‌بۆ‌به‌غدا،‌س���وهه‌یل‌جارێكیتر‌دۆسیه‌ی‌‌تیرۆركردنی‌‌باوكی‌‌وروژانده‌وه‌و‌داوای‌‌له‌به‌رپرس���انی‌‌عێراق‌ك���رد‌رێگه‌‌به‌گه‌شتكردنی‌‌نه‌ده‌ن‌و‌ده‌ستگیری‌‌بكه‌ن،‌

به‌اڵم‌داواكه‌ی‌‌وه‌اڵم‌نه‌درایه‌وه‌.له‌ئێستاش���دا‌كه‌‌ده‌نگۆی‌‌خۆپااڵوتنی‌‌حیالی‌‌هه‌یه‌،‌سوهه‌یل‌داوا‌له‌‌پارته‌كان‌و‌س���ه‌ربه‌خۆی‌‌ ب���ااڵی‌‌ كۆمیس���یۆنی‌‌هه‌ڵبژاردن���ه‌كان‌ده‌كات‌وردبینی‌‌له‌ناوی‌‌پاڵێوراوه‌كاندا‌بكه‌ن،‌به‌تایبه‌تی‌‌ئه‌وانه‌یان‌كه‌‌له‌الیه‌ن‌دادگاوه‌‌داواكراون،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌نه‌بنه‌‌ئامرازێك‌بۆ‌پاراس���تنی‌‌داواكراوو‌

هه‌اڵتوه‌كان.تالب‌عه‌لی‌‌س���وهه‌یل‌ته‌میمی‌‌یه‌كێك‌بو‌له‌‌نه‌ی���اره‌‌سه‌رس���ه‌خته‌كانی‌‌رژێمی‌‌به‌ع���س،‌س���اڵی‌‌)1930(‌له‌دایكب���وه‌،‌یه‌كێك‌ب���وه‌‌له‌به‌ش���داربوه‌كانی‌‌كوده‌تا‌شكس���تخواردوه‌كه‌ی‌‌ته‌م���وزی‌‌)1993(‌له‌دژی‌‌رژێمی‌‌به‌عس.‌دۆس���تێكی‌‌نزیكی‌‌بنه‌ماڵه‌ی‌‌هاش���می‌‌له‌عێراق‌و‌ئوردن‌بوه‌.‌قاسمدا‌ عه‌بدولكه‌ریم‌ رژێمی‌‌ له‌سه‌رده‌می‌‌له‌س���اڵی‌‌)1959(‌زیندانی‌‌كراوه‌،‌پاشان‌ئازادبونی‌‌چوه‌ته‌‌ئوردن‌و‌بوه‌ته‌‌راوێژكاری‌‌كاروباری‌‌عێراق‌له‌الی‌‌شاحسێنی‌‌پادشای‌‌ئوردن.‌س���اڵی‌‌)1968(‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‌بۆ‌

عێراق.كاتێك‌ ل���ه‌‌)1994/4/12(‌ ناوب���راو،‌به‌گه‌شتێكی‌‌خێزانی‌‌له‌‌به‌یروتی‌‌پایته‌ختی‌‌لوبن���ان‌بو،‌به‌مه‌به‌س���تی‌‌ئام���اده‌كاری‌‌ئاهه‌نگی‌‌هاوس���ه‌رگیری‌‌كچه‌كه‌ی‌،‌له‌ناو‌ئه‌و‌خانوه‌ی‌‌تیایدا‌ده‌ژیا‌به‌دو‌فیش���ه‌كی‌‌به‌ژیانی‌‌ بێده‌ن���گ‌كۆتایی‌‌ ده‌مانچه‌یه‌كی‌‌په‌نج���ه‌ی‌‌ روداوه‌ك���ه‌ش‌ دوای‌‌ هێن���را.‌تۆمه‌ت‌ب���ۆ‌هه‌واڵگری‌‌عێ���راق‌درێژكراو‌گوم���ان‌ده‌كرێت‌حیال���ی‌‌یه‌كێك‌بوبێت‌

له‌به‌شداربوانی‌‌ئه‌و‌روداوی‌‌كوشتنه‌.‌سه‌رۆك‌كۆماری‌‌عێراق‌جه‌الل‌تاڵه‌بانی‌‌س���اڵی‌‌)2007(،‌بڕیاری���دا‌له‌ده‌رماڵه‌ی‌‌مانگانه‌‌ موچه‌یه‌كی‌‌ كۆمار،‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‌بۆ‌خێزانی‌‌تالب‌سوهه‌یل‌ته‌رخانبكرێت.‌

7 )404(‌سێشه‌ممه‌‌2013/11/26 عێراق

پرۆفایل "لێپرسینه‌وه‌ی‌‌كاربه‌ده‌ستانی‌‌عێراق‌له‌پارله‌ماندا‌له‌جیهاندا‌بێ‌‌وێنه‌یه‌"

پارله‌مانتارێكی‌‌لیستی‌‌ده‌وڵه‌تی‌‌قانون:‌هه‌ندێك‌له‌واڵتانی‌‌هاوسێ‌‌هاوپه‌یمانێتیه‌‌سیاسیه‌كانی‌‌عێراق‌رێكده‌خه‌ن

ملمالنێ‌‌سیاسیه‌كانی‌‌ناوچه‌كه‌‌و‌

كاریگه‌ری‌‌هه‌ندێك‌ده‌وڵه‌تی‌‌ده‌ره‌كی‌‌و‌په‌یوه‌ند‌كوتله‌‌سیاسیه‌كان‌به‌و‌ده‌وڵه‌تانه‌وه‌،‌رۆڵی‌‌گه‌وره‌‌له‌هاوپه‌یمانیه‌‌سیاسیه‌كانی‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌

داهاتودا‌ده‌گێڕن

‌‌په‌رله‌مانی‌عێراق

‌‌‌ئا:‌میهره‌بان‌سه‌الم

هه‌ناری‌‌ئه‌مساڵی‌‌هه‌ڵه‌بجه‌‌هه‌رچه‌نده‌‌به‌به‌راورد‌به‌سااڵنی‌‌

پێشو‌به‌شێوه‌یه‌كی‌‌به‌رچاو‌زیادی‌‌كردبو،‌به‌اڵم‌به‌هۆی‌‌زو‌به‌سه‌رچون‌و‌له‌ناوچونی‌‌زۆرێكی‌‌خاوه‌ن‌باخه‌كان‌

وه‌ك‌خۆیان‌ده‌ڵێن‌"سودێكی‌‌وه‌هایان‌لێنه‌بینیوه‌".‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌كشتوكاڵی‌‌هه‌ڵه‌بجه‌ش‌رایده‌گه‌یه‌نێ‌،‌به‌هۆی‌‌نه‌بونی‌‌)بودجه‌ی‌(ی‌‌پێویسته‌وه‌‌بۆیاننه‌كراوه‌‌وه‌ك‌سااڵنی‌‌پێشو‌هاوكاری‌‌خاوه‌ن‌باخه‌كان‌بكه‌ن.

مه‌حم���ود‌عه‌بدواڵ‌كه‌‌خاوه‌نی‌‌2دۆنم‌زه‌ویه‌‌له‌س���نوری‌‌بااڵمبۆ‌له‌هه‌ڵه‌بجه‌‌و‌س���ااڵنه‌‌چ���وار‌بۆ‌پێنج‌‌ت���ۆن‌هه‌نار‌لێكردنه‌وه‌ی‌‌ به‌ده‌م‌ به‌رهه‌م‌ده‌هێنێت،‌هه‌ناره‌كان���ی‌‌باخه‌كه‌ی���ه‌وه‌‌ئه‌وه‌ی‌‌بۆ‌ئاوێنه‌‌رونكرده‌وه‌‌كه‌‌ئه‌مس���اڵ‌به‌هۆی‌‌زۆری‌‌به‌روبومه‌ك���ه‌وه‌‌فریانه‌كه‌وت���وه‌‌هه‌مو‌هه‌ناره‌كانی‌‌باخه‌كه‌ی‌‌لێبكاته‌وه‌،‌نی���وه‌ی‌‌ بارانبارین���ه‌وه‌‌ "به‌ه���ۆی‌‌به‌روبومه‌ك���ه‌‌به‌داره‌كان���ه‌وه‌‌گه‌نیون‌و‌به‌كه‌ڵكی‌‌خس���تنه‌‌ناو‌ب���ازاڕ‌نه‌هاتن،‌به‌دۆش���اوی‌‌ ك���ردوه‌‌ به‌شێكیش���مان‌هه‌نار‌مه‌گ���ه‌ر‌ب���ه‌وه‌‌بتوانین‌كه‌مێك‌

له‌زیانه‌كانمان‌كه‌م‌بكه‌ینه‌وه‌".ب���ه‌اڵم‌ڕازی‌‌محم���د‌خ���اوه‌ن‌ب���اخ‌له‌س���نوری‌‌قه‌زای‌‌هه‌ڵه‌بجه‌‌بۆچونێكی‌‌تر‌هه‌یه‌‌ب���اس‌له‌باش���ی‌‌به‌رهه‌مه‌كه‌‌ده‌كات‌ده‌ڵێت‌"هه‌ناری‌‌ئه‌مساڵ‌له‌چاو‌س���ااڵنی‌‌ڕابردودا‌هه‌م‌له‌ڕوی‌‌ش���ێوه‌و‌له‌ڕوی‌‌به‌رهه‌مه‌كه‌یه‌وه‌‌جیاواری‌‌زۆره‌و‌به‌رهه‌مه‌ك���ه‌‌باش���تره‌،‌ب���ه‌اڵم‌به‌هیچ‌

هاوكاری‌‌ حكومه‌ته‌وه‌‌ له‌الیه‌ن‌ جۆرێك‌ناكرێین‌بۆ‌گواس���تنه‌وه‌ی‌‌به‌رهه‌مه‌كه‌‌بۆ‌عه‌لوه‌‌و‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌ش���ار،‌بۆیه‌‌ئه‌و‌قازانج���ه‌ی‌‌ل���ێ‌ناكرێت‌كه‌‌س���ه‌ره‌تا‌چاوه‌ڕوانی‌‌بوین".‌ئه‌و‌باس���ی‌‌له‌وه‌ش‌كرد‌كه‌‌ئێس���تا‌ئه‌وان‌كیلۆیه‌ك‌هه‌نار‌به‌‌400دینار‌ده‌فرۆش���ن‌"ل���ه‌‌كاتێكدا‌ئه‌گه‌ر‌له‌ده‌ره‌وه‌‌ه���اورده‌‌بكرێت‌كیلۆ‌هه‌زار‌دیناریش‌زیات���ر‌ده‌كه‌وێت‌بۆیه‌‌پێویسته‌‌له‌سه‌ر‌حكومه‌ت‌هاوكاریمان‌

بكات".به‌ب���ڕوای‌‌ئه‌ندازی���اری‌‌كش���توكاڵی‌‌ئومێد‌ئه‌حم���ه‌د‌تائێس���تا‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێ���م‌پالنێك���ی‌‌توندوتۆڵ���ی‌‌نه‌بوه‌‌ب���ۆ‌پارێزگاریك���ردن‌له‌هه‌م���و‌جۆره‌‌به‌روبوم���ه‌كان،‌ئه‌و‌ئه‌ندازیاره‌‌به‌نمونه‌‌باسی‌‌له‌وه‌‌كرد‌كه‌‌تائێستا‌سیسته‌می‌‌به‌روبومه‌‌كشتوكاڵیه‌كان‌ به‌بازاڕكردنی‌‌له‌هه‌رێم���دا‌بون���ی‌‌نیی���ه‌‌و‌ه���اوكات‌پاراس���تن‌و‌ بۆ‌ س���اردكه‌ره‌وه‌‌ نیزامی‌‌هه‌ڵگرتنی‌‌به‌ربومه‌كان‌به‌هه‌مانش���ێوه‌‌بونی‌‌نییه‌،‌ئ���ه‌و‌وتی‌‌‌"ئه‌وانه‌‌بونه‌ته‌‌هۆی‌‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌زۆرب���ه‌ی‌‌به‌روبومه‌كان‌نه‌جوتی���ار‌ به‌جۆرێ���ك‌ له‌ناوبچ���ن،‌نه‌هاواڵت���ی‌‌س���ودیان‌لێده‌بینێ‌".‌ئه‌و‌نه‌شیشارده‌وه‌‌كه‌‌هه‌ندێجار‌جوتیاران‌و‌به‌ڕێنماییه‌‌ باخه‌كانیش‌گرنگی‌‌ خاوه‌ن‌"ئ���ه‌وه‌ش‌ ن���اده‌ن‌ كش���توكاڵیه‌كان‌هۆكارێكه‌‌كه‌‌ده‌بێته‌‌هۆی‌‌زیانگه‌یاندن‌

به‌خۆیان‌و‌به‌روبومه‌كانیان".به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‌ له‌وباره‌ی���ه‌وه‌‌ ه���ه‌ر‌كش���توكاڵی‌‌هه‌ڵه‌بجه‌‌س���تار‌مه‌حمود‌س���اڵح‌ئه‌وه‌ی‌‌ئاشكرا‌كرد‌كه‌‌نزیكه‌ی‌‌7هه‌زار‌دۆن���م‌زه‌وی‌‌و‌باخداری‌‌هه‌نار‌له‌هه‌ڵه‌بجه‌دا‌هه‌یه‌‌كه‌‌س���ااڵنه‌‌نزیكه‌ی‌‌

)20(‌هه‌زار‌تۆن‌هه‌نار‌به‌رهه‌م‌ده‌هێنن،‌ئه‌و‌جه‌ختی‌‌له‌وه‌ش‌كردوه‌‌كه‌‌ئه‌مساڵ‌جیاواز‌له‌سااڵنی‌‌پێشو‌به‌روبومی‌‌هه‌نار‌زۆر‌زی���ادی‌‌كردبو،‌له‌ب���اره‌ی‌‌ئه‌ركی‌‌ئه‌وانیش‌وت���ی‌‌"كاری‌‌ئێم���ه‌‌ئه‌وه‌یه‌‌ڕێنمایی‌‌به‌خاوه‌ن‌به‌رهه‌مه‌كان‌بده‌ین،‌به‌جۆرێك‌ئ���ه‌و‌ده‌رمانه‌ی‌‌ده‌یانده‌ینێ‌‌به‌كاربهێنن‌تا‌له‌مێرو‌به‌دوربن،‌پاشان‌ڕێنماییان‌ده‌كه‌ین‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌باخه‌كانیان‌

توشی‌‌وشكبون‌نه‌بێت".س���ه‌باره‌ت‌به‌وه‌ی‌‌ب���ۆ‌نه‌یانتوانیوه‌‌ه���اوكاری‌‌خ���اوه‌ن‌باخ���ه‌كان‌بكه‌ن،‌

به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌كشتوكاڵی‌‌هه‌ڵه‌بجه‌‌باسی‌‌له‌وه‌‌كرد‌كه‌‌نه‌بونی‌‌بودجه‌ی‌‌پێویست‌له‌م‌ساڵدا‌وایكردوه‌‌نه‌توانن‌هاوكارییان‌بكه‌ن‌"سااڵنی‌‌پێشو‌به‌رهه‌مه‌كانیانمان‌كرێ���ی‌‌ یاخ���ود‌ ئه‌گواس���تنه‌وه‌‌ ب���ۆ‌ئۆتۆمبیلم���ان‌بۆ‌خه‌رج‌ئه‌كردن،‌به‌اڵم‌ئه‌مساڵ‌ڕێنماییه‌كان‌گۆڕدران‌و‌ئه‌ركی‌‌گواس���تنه‌وه‌ی‌‌به‌روبوم���ه‌كان‌خرای���ه‌‌هه‌ربۆیه‌‌ باخه‌كان،‌ خاوه‌ن‌ ئه‌س���تۆی‌‌نییه‌،‌ له‌به‌رده‌س���ت‌ وردمان‌ داتایه‌كی‌‌تاوه‌كو‌ڕێژه‌‌به‌رهه‌می‌‌ئه‌مس���اڵ‌دیاری‌‌

بكه‌ین".

ئابوری)404(‌سێشه‌ممه‌‌2013/11/26 8ئه‌م‌الپه‌ڕه‌یه‌‌به‌‌سپۆنسه‌ری‌گروپی‌کۆمپانیاکانی‌قه‌یوان‌چاپ‌و‌باڵوده‌کرێته‌وه‌

نزیكه‌ی‌‌7هه‌زار‌دۆنم‌زه‌وی‌‌

باخداری‌‌هه‌نار‌له‌هه‌ڵه‌بجه‌دا‌

هه‌یه‌‌و‌به‌رهه‌می‌‌‌سااڵنه‌شیان

‌)20(‌هه‌زار‌تۆنه

سااڵنی‌‌پێشو‌به‌رهه‌مه‌كانیانمان‌بۆ‌خاوه‌ن‌باخه‌كان‌ئه‌گواسته‌وه‌‌یان‌كرێی‌‌ئۆتۆمبیلمان‌بۆ‌خه‌رج‌ئه‌كردن،‌

به‌اڵم‌ئه‌مساڵ‌ئه‌وه‌مان‌بۆ‌نه‌کرا

هه‌ناری‌‌هه‌ڵه‌بجه‌‌به‌رهه‌مێكی‌‌زۆر‌و‌سودێكی‌‌كه‌م

چه‌ند‌جوتیارێک‌له‌کاتی‌کۆکردنه‌وه‌ی‌به‌رهه‌می‌هه‌نار‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فۆتۆ:‌میهره‌بان

‌‌‌د.‌قه‌یوان‌سیوه‌یلی‌

ڕامیاریه‌‌ بابه‌ته‌‌ له‌گرنگتری���ن‌ یه‌كێك‌نێو‌جه‌ده‌لی‌ ئه‌مڕۆژان���ه‌ی‌ ئابوریه‌كانی‌نوخبه‌ی‌هه‌رێم‌گفتوگۆ‌له‌سه‌ر‌گرێبه‌ستی‌ئابوری‌وزه‌ی‌نێ���وان‌هه‌رێم‌و‌توركیایه‌.‌هه‌ربۆی���ه‌ش‌ب���ۆ‌ش���یكردنه‌وه‌ی‌ئ���ه‌م‌بابه‌ته‌‌چاوێك‌به‌س���ه‌ر‌گشت‌فاكته‌كانی‌نێو‌ئه‌م‌هاوكیش���ه‌‌ئاڵ���ۆزه‌ی‌ڕامیاری‌

جیۆپۆلیتیكی‌و‌وزه‌دا‌ده‌خشێنین.‌بۆ‌تێگه‌یشتن‌له‌هه‌ر‌دیارده‌یه‌كی‌ئابوری‌یاخود‌ڕامیاری‌پێویس���ته‌‌له‌س���ه‌ره‌تادا‌گش���ت‌داتاو‌زانیارییه‌كان‌گه‌اڵله‌بكرێن،‌ه���ه‌ر‌بڕیارێ���ك‌كه‌‌له‌س���ه‌ر‌بنه‌مایه‌كی‌زانس���تی‌درا‌ئه‌وا‌تا‌ڕاده‌یه‌ك‌مه‌به‌ست‌زانیاریه‌كی‌ كۆمه‌ڵ���ه‌‌ لێره‌دا‌ ده‌پێكێت.‌ب���واری‌وزه‌ی‌واڵتی‌توركی���ا‌و‌هه‌رێمی‌بڕیار‌ تابتوانرێت‌ كوردستان‌ده‌خه‌ینه‌ڕو‌له‌سه‌ر‌شیكاری‌ئه‌م‌هاوكێشه‌‌ئاڵۆزه‌ی‌

وزه‌و‌جیۆپۆلیتیكه‌‌ئاسانتر‌بدرێت.‌واڵتی‌توركیا‌ده‌وردراوه‌‌به‌و‌واڵتانه‌ی‌كه‌‌له‌س���ه‌رمایه‌ی‌هایدرۆكاربۆنی‌له‌سه‌ر‌ڕوی‌زه‌وی‌ده‌وڵه‌مه‌ن���دن،‌به‌اڵم‌خودی‌خ���ۆی‌له‌ڕوانگه‌ی‌س���امانی‌سروش���تی‌خاوه‌ن���ی‌ برس���یه‌و‌ هایدۆكاربۆنی���ه‌وه‌‌ژێ���رزه‌وی‌ زه‌خی���ره‌ی‌ س���ه‌رمایه‌یه‌كی‌هایدرۆكاربونی‌به‌رچاو‌نییه‌،‌س���ه‌ره‌ڕای‌ئه‌م���ه‌‌ئه‌وه‌‌نزیكه‌ی‌بیس���ت‌س���اڵێكه‌‌ك���ه‌‌پیشه‌س���ازی‌و‌ئابوری‌ئ���ه‌م‌واڵته‌‌به‌ڕێژه‌یه‌ك���ی‌به‌رچ���او‌ب���ه‌ره‌و‌پێ���ش‌ده‌چێت‌و‌هه‌ڵس���وڕێنه‌ری‌چه‌رخی‌گشت‌پیشه‌سازیه‌كیش‌چ‌له‌بواری‌پیشه‌سازی‌و‌وزه‌و‌گواستنه‌وه‌دا‌له‌س���ه‌ر‌ڕوی‌زه‌وی‌هایدرۆكابۆنیه‌كانه‌،‌ سروش���تی‌ سامانی‌واته‌‌نه‌وتی‌خاوو‌گازی‌سروشتی،‌بۆیه‌‌ئه‌م‌واڵته‌‌پابه‌ندیه‌كی‌حاش���اهه‌ڵنه‌گری‌خاو‌و‌ نه‌وتی‌ ڕۆژان���ه‌ی‌ به‌هاورده‌كردنی‌دی‌ به‌رهه‌مه‌كان���ی‌ سروش���تی‌و‌ گازی‌هه‌یه‌،‌جا‌ئه‌م‌هاورده‌كردنه‌ش‌له‌ڕێگه‌ی‌واڵتی‌هاوس���ێی‌ئێراق،‌ئێران‌و‌ڕوسیا‌و‌

واڵته‌كانی‌كۆنی‌سۆفیه‌ته‌وه‌یه‌.‌واڵت���ی‌توركی���ا‌توان���ای‌ده‌رهێنانی‌ڕۆژانه‌ی‌‌46هه‌زار‌به‌رمیل‌نه‌وتی‌خاوی‌‌16.8‌)mb/d(هه‌یه‌‌واته‌‌سااڵنه‌‌ته‌نها‌ملی���ۆن‌به‌رمی���ل‌نه‌وتی‌خ���اوی‌هه‌یه‌،‌له‌الیه‌كی‌تره‌وه‌‌پیشه‌س���ازی‌زه‌به‌الحی‌‌145‌)mb/d(ئه‌م‌واڵته‌‌س���ااڵنه‌‌بڕی‌ملی���ۆن‌به‌رمیل‌نه‌وت‌هه‌ڵده‌لوش���ێت‌و‌به‌رده‌وام‌س���اڵ‌له‌دوای‌س���اڵ‌داواكاری‌

ڕۆژانه‌ی‌پێویس���تی‌نه‌وت���ی‌خاوه‌كه‌ی‌هه‌ر‌به‌ره‌و‌س���ه‌ر‌هه‌ڵده‌كش���ێت،‌ئه‌گه‌ر‌به‌رهه‌مه‌نه‌وتییه‌كانی‌ هاورده‌كردنی‌ بڕی‌دیش‌ڕه‌چاوبكه‌ین‌ئ���ه‌وا،‌ئه‌م‌بڕه‌‌زۆره‌‌پابه‌ندی‌ئه‌م‌واڵته‌‌به‌نه‌وتی‌ده‌ره‌كیه‌وه‌‌ئه‌م‌ پێویس���تیه‌كه‌یه‌تی.‌ ‌%100 نزیكه‌ی‌گرفته‌‌هانده‌ری‌ئ���ه‌و‌واڵته‌یه‌‌كه‌‌ڕۆژانه‌‌نه‌ته‌ویی‌و‌ ئاسایش���ی‌ پاراس���تنی‌ ب���ۆ‌ب���ه‌دوای‌ ئابوریه‌ك���ه‌ی‌ س���ه‌قامگیری‌ئه‌ڵته‌رناتیڤ���ی‌س���ه‌رچاوی‌وزه‌ی‌نوێ‌و‌سه‌رچاوه‌ی‌هه‌رزانی‌هاورده‌كردنی‌وزه‌ی‌

نوێدا‌بگه‌ڕێت.‌‌IEA:( داتاكان���ی‌ به‌پێ���ی‌‌)International‌Energy‌Agencyواڵتی‌توركیا‌كۆی‌گشتی‌نه‌وتی‌خاوی‌خۆی‌به‌ب���ڕی‌39%‌له‌واڵتی‌ئێران‌و‌بڕی‌19%‌له‌واڵت���ی‌ئێراق‌و‌بڕی‌15%‌له‌واڵتی‌له‌كۆتایشدا‌‌%11 عه‌ره‌بستانی‌سعودی‌و‌له‌ڕوس���یاوه‌‌ه���اورده‌‌ده‌كات.‌به‌هه‌مان‌ش���ێوه‌ش‌به‌رهه‌مه‌كان���ی‌نه‌وت���ی‌خاو‌له‌واڵته‌‌ئه‌وروپایه‌كان‌و‌روس���یاو‌كۆمه‌ڵه‌‌

واڵتێكی‌دی‌هاورده‌‌ده‌كات.‌ئه‌گه‌ر‌چاو‌به‌بارودۆخی‌گازی‌سروشتی‌توركیادا‌بخش���ێنین‌ئه‌م‌واڵته‌‌پێوستی‌سااڵنه‌ی‌به‌بڕی‌)bcm(‌‌45ملیارد‌مه‌تر‌سێجا‌گازی‌سروش���تی‌هه‌یه‌،‌كه‌‌ته‌نها‌ب���ڕی‌)mcm(‌‌7ملیۆن‌مه‌تر‌س���ێجا‌به‌رهه‌مده‌هێنرێت،‌ واڵته‌كیدا‌ له‌نێوخۆی‌

واته‌‌به‌ڕێژه‌ی‌100%‌پیشه‌س���ازی‌واڵتی‌توركیا‌به‌هاورده‌كردنی‌گازی‌سروش���تی‌ده‌ره‌كی‌یه‌وه‌‌به‌نده‌.‌به‌پێی‌داتاكانی‌بی‌‌24.5‌)bcm(سااڵنه‌‌بڕی‌‌)BP(پی‌ملی���ارد‌مه‌تر‌س���ێجا‌گازی‌سروش���تی‌‌7.5‌)bcm(له‌واڵتی‌ڕوس���یا‌و‌ب���ڕی‌ملیارد‌مه‌تر‌س���ێجا‌له‌واڵتی‌ئێران‌و‌بڕی‌)bcm(‌‌2.9ملیارد‌مه‌تر‌سێجا‌له‌واڵتی‌

ئازه‌ربایجانه‌وه‌‌هاورده‌‌ده‌كات.‌لێ���ره‌دا‌ب���ه‌و‌ئه‌نجام���ه‌‌ده‌گه‌ین‌كه‌‌واڵت���ی‌توركی���ا‌به‌هۆی‌پێش���كه‌وتویی‌ب���واری‌ئابوریه‌ك���ه‌ی‌خ���ۆی‌بازاڕێكی‌مه‌زن���ی‌فرۆش���تن‌و‌به‌دراوكردنی‌وزه‌یه‌‌فاكتان���ه‌ی‌ ئ���ه‌و‌ دراوس���ێكانی‌.‌ ب���ۆ‌س���ه‌ره‌وه‌‌ئه‌وه‌ش‌ده‌خه‌نه‌ڕو‌كه‌‌واڵتی‌توركیا‌ڕاس���ته‌‌یه‌كێك���ه‌‌له‌زلهێزه‌كانی‌ناوچه‌كه‌مان،‌به‌اڵم‌له‌بواری‌دابینكردنی‌وزه‌ی‌ڕۆژان���ه‌ی‌خۆیدا‌زه‌لیلی‌ده‌س���تی‌واڵتان���ی‌دراوس���ێیه‌تی.‌ئ���ه‌م‌پابه‌ندی‌100%‌به‌وزه‌ی‌دراوسێكانییه‌وه‌‌كارتێكی‌به‌هێزنیه‌‌له‌ده‌س���ت‌توركه‌كان‌له‌س���ه‌ر‌

مێزی‌گفتوگۆی‌وزه‌.‌ئاسایش���ی‌ دابینكردنی‌ له‌ڕوانگ���ه‌ی‌نه‌ته‌وه‌یی���ه‌وه‌‌ئه‌مه‌‌گرفتێك���ی‌مه‌زنه‌،‌وات���ه‌‌تاك���ه‌‌گێژاوێكی‌سیاس���ی‌له‌نێو‌دراوس���ێكانی‌‌ئه‌م‌واڵته‌دا‌ڕاس���ته‌وخۆ‌گاریگ���ه‌ری‌ده‌بێت‌و‌ئاب���وری‌ئه‌م‌واڵته‌‌ده‌كه‌وێته‌‌ژێر‌مه‌ترس���یه‌وه‌،‌له‌كه‌سمان‌

ش���اراوه‌‌نییه‌‌كه‌‌ئ���ه‌و‌دروس���ێیانه‌ی‌‌توركی���اش‌كۆمه‌له‌واڵتێكی‌بێ‌كێش���ه‌و‌سه‌قامگیری‌سیاسی‌نین،‌به‌اڵم‌له‌دونیای‌دابه‌شبونی‌ به‌هۆی‌ ئه‌مڕۆدا‌ پیشه‌سازی‌به‌س���ه‌ر‌ سروش���تییه‌كان‌ س���ه‌رچاوه‌‌كۆمه‌له‌ناوچه‌یه‌كی‌دیاریكراوی‌تایبه‌تیدا‌زۆر‌ل���ه‌و‌واڵت���ه‌‌زلهێزه‌ئابوریه‌كانی‌ئه‌م‌كه‌ونه‌‌به‌ده‌ست‌ئه‌م‌گرفته‌وه‌‌ده‌ناڵێنن،‌ژاپ���ۆن،‌كۆریای‌باش���ور‌و‌ئه‌ڵمانیا....له‌ڕێ���زی‌پێش���ه‌وه‌ی‌ئ���ه‌و‌واڵتانه‌ن‌كه‌‌بڕێكی‌ هاورده‌كردنی‌ ب���ه‌ده‌ردی‌ ڕۆژانه‌‌زۆری‌سامانی‌سروش���تی‌نه‌وت‌و‌گازی‌سروشتیه‌وه‌‌و‌به‌نرخێكی‌گران‌ده‌ناڵێنن.‌كه‌واته‌‌بۆ‌دابینكردنی‌ئاسایشی‌ئابوری‌واڵت‌كه‌‌به‌شێكی‌لێكدانه‌بڕاوی‌ئاسایشی‌نه‌ته‌وه‌ییش���ه‌‌ئ���ه‌م‌بابه‌ته‌‌پێویس���تی‌به‌‌هه‌ڵوێس���ته‌‌له‌س���ه‌ركردن‌و‌به‌هه‌زاران‌لێكۆڵینه‌وه‌‌و‌تۆێژینه‌وه‌ی‌له‌سه‌ر‌كراوه‌وه‌‌له‌داهاتوشدا‌هه‌رده‌م‌یه‌كێك‌بوه‌‌له‌هه‌ره‌‌بابه‌ته‌‌گرنگه‌كانی‌نێو‌جه‌ده‌لی‌توێژه‌رانی‌

سیاسه‌تی‌دابینكردنی‌وزه‌.‌چاره‌س���ه‌رێكی‌گونجاوی‌گه‌یش���تنی‌ڕۆژانه‌ی‌ئه‌م‌دو‌س���امانه‌‌سروش���تییه‌‌له‌داهات���ودا‌به‌به‌رده‌وام���ی‌و‌به‌نرخێكی‌گونجاو‌گه‌ره‌نتی‌به‌ره‌وپێشچونی‌ئابوری‌

توركیایه‌.‌به‌اڵم‌له‌هه‌مانكاتیش���دا‌خاكی‌توركیا‌وه‌كو‌پردی‌نێوان‌واڵته‌‌خاوه‌نداره‌كانی‌

وزه‌‌و‌واڵته‌‌به‌كاربه‌ره‌كانی‌وزه‌‌كارتێكی‌گه‌لێ���ك‌به‌هێزه‌‌كه‌‌ده‌بێت‌حس���ابی‌بۆ‌بكرێ���ت.‌هه‌رئه‌م‌به‌مه‌س���ته‌یه‌‌كه‌‌هانی‌واڵت���ی‌توكیا‌ده‌دات‌ك���ه‌‌خاكه‌كه‌ی‌بۆ‌گوێزانه‌وه‌ی‌نه‌وتی‌خاو‌و‌گازی‌سروشتی‌ب���ۆ‌نێ���و‌بازاڕه‌كان���ی‌ئه‌وروپ���ا‌بخاته‌‌هاورده‌كه‌ری‌ الیه‌ن���ی‌ هه‌ردو‌ ئیختیاری‌نه‌وتی‌خاو‌و‌گازی‌سروش���تی‌و‌واڵتانی‌هه‌نارده‌كه‌ری‌ئه‌م‌سامانه‌‌سروشتیانه‌وه‌.‌تائه‌م���ڕۆش‌واڵتی‌توركی���ا‌به‌لێزانیه‌كی‌مه‌زن‌ئه‌م‌هاوكێش���ه‌یه‌‌به‌سودی‌خۆی‌ده‌جوڵێنێ���ت.‌لێره‌دا‌بو‌ك���ه‌‌پڕۆژه‌ی‌نابۆكۆ‌)Nabucco‌Project(‌چاوی‌به‌دونی���ای‌وزه‌‌دا‌هه‌ڵهێناو‌هه‌ر‌هۆكاره‌‌ڕامیاریه‌كان���ی‌وزه‌ش‌بو‌ لۆجس���تیك‌و‌كه‌‌ئه‌م‌بیرۆكه‌یه‌ی‌كرده‌‌س���ه‌راب.‌ئه‌م‌بابه‌ته‌‌له‌كورتی‌ده‌بڕمه‌وه‌‌هه‌ركه‌س���ێك‌خواس���تی‌خوێندنه‌وه‌ی‌زانیاری‌زیاتری‌هه‌یه‌‌تكای���ه‌‌بڕوانێته‌‌نوێترین‌په‌رتوكی‌به‌نده‌‌له‌ژێرناوی‌"هه‌رێمی‌كوردس���تان‌و‌

پڕۆژه‌كانی‌گازی‌سروشتی".‌ده‌ده‌م‌ گرنگ���ی‌ ته‌نه���ا‌ لێ���ره‌دا‌به‌شیكردنه‌وه‌ی‌فاكته‌كانی‌واڵتی‌ئێراق‌و‌هه‌رێمی‌كوردس���تان‌بۆ‌دواڕۆژی‌ئابوری‌

توركیا.‌به‌س���ه‌رنجه‌وه‌‌ توركیا‌ واڵتی‌ هه‌رده‌م‌ته‌ماشای‌واڵتی‌ئه‌مرۆی‌ئێراقی‌كردوه‌،‌بیسته‌م‌ سه‌ده‌ی‌ سه‌ره‌تای‌ له‌ساڵه‌كانی‌

له‌س���نوری‌ نه‌وت‌ دۆزین���ه‌وه‌ی‌ پ���اش‌كه‌ن���دای‌فارس���ی‌ئێ���ران‌ئیمپراتۆری‌ئه‌وسای‌عوسمانی‌كه‌وته‌‌هه‌وڵی‌خۆی‌و‌ئه‌وس���ای‌ به‌والیه‌ی‌ باش���ی‌ گرنگیه‌كی‌موسڵی‌نێو‌چوارچێوه‌ی‌واڵتی‌ئه‌مڕۆی‌ئێ���راق‌دا‌و‌كۆمپانیای‌نه‌وت���ی‌توركیا‌به‌وداگ���ه‌ڕان‌و‌ كاری‌ كه‌وت���ه‌‌ ‌)TOC(ده‌ڤ���ه‌ره‌و‌ ئ���ه‌م‌ زه‌وی‌ ڕوپێوكردن���ی‌له‌ناوچه‌كان���ی‌شاخه‌س���و‌له‌دۆزینه‌وه‌ی‌

نه‌وت‌سه‌ركه‌وتوبو.‌پاشان‌به‌هۆی‌جه‌نگی‌جیهانی‌یه‌كه‌م‌و‌لێكهه‌ڵوه‌شانی‌ئیمپراتۆریه‌تی‌عوسمانی‌دابه‌شبونی‌ئه‌و‌ئمپراتۆره‌‌و‌سه‌رهه‌ڵدانی‌كۆمارێكی‌الوازی‌واڵتی‌توركیا‌زۆربه‌ی‌به‌ش���اراوه‌یی‌ واڵته‌‌ ئه‌م‌ ئاره‌زوه‌كان���ی‌مانه‌وه‌‌تائه‌مڕۆ‌كه‌‌به‌ئاش���كرا‌خواستی‌واڵته‌كان���ی‌ له‌ئاس���ت‌ لێپرس���راوانیان‌ناوچه‌ك���ه‌‌دا‌به‌فۆرمێكی‌ن���وێ،‌به‌اڵم‌به‌هه‌مان‌به‌مه‌ستی‌كۆن‌ده‌رده‌بڕدرێت.‌ترۆپ���ی‌په‌یوه‌ندی‌بواری‌وزه‌ی‌نێوان‌كۆماری‌توركیاو‌ئێراق‌له‌س���اڵی‌‌1977وه‌‌ده‌س���تپێده‌كات‌ك���ه‌‌لقێك���ی‌بۆری‌به‌تی���ره‌ی‌"‌46ئینج‌بۆ‌گه‌یاندنی‌نه‌وتی‌كه‌ركوك‌له‌رێگه‌ی‌خاكی‌توكیاوه‌‌به‌بڕی‌700ه���ه‌زار‌به‌رمی���ل‌له‌ڕۆژێك���دا‌بۆنێو‌ترمیناڵ���ی‌نه‌وت‌وش���لدانه‌كانی‌به‌ندی‌جیهانی‌توركیا‌ته‌وابو،‌پاش���ان‌له‌ساڵی‌‌40" بۆریه‌ك���ی‌ لقێك���ی‌دی‌ دا‌ ‌1987ئینجی‌له‌ته‌نیش‌هه‌مان‌بۆری‌بۆ‌هه‌مان‌مه‌به‌س���ت‌خرایه‌گه‌ڕ‌كه‌‌كۆی‌گش���تاین‌توانای‌گواستنه‌وه‌ی‌‌1.5ملیۆن‌به‌رمیل‌

نه‌وتی‌خاویان‌هه‌یه‌‌له‌ڕۆژێكدا.‌توركیا‌هه‌میشه‌‌به‌و‌ئاواته‌وه‌‌ده‌رگای‌ب���ۆ‌بۆریه‌كانی‌ئێ���راق‌كردۆت���ه‌وه‌‌كه‌‌بتوانێت‌زۆربه‌ی‌نه‌وتی‌باكور‌و‌ته‌نانه‌ت‌باشوری‌ئێراقیش‌له‌رێگه‌ی‌خاكه‌كه‌یه‌وه‌‌بگوازێت���ه‌و‌بۆ‌نێ���و‌بازاڕه‌كانی‌جیهان،‌ئه‌م���ه‌‌ده‌بێته‌‌ه���ۆی‌وه‌رگرتنی‌نه‌وتی‌خ���او‌به‌نرخێك���ی‌هه‌رزان‌و‌پاش���انیش‌سودوه‌رگرتن‌له‌واڵته‌كه‌ی‌وه‌كو‌واڵتێكی‌ترانزیت‌كه‌‌ئه‌مه‌ش‌له‌ڕوانگه‌ی‌ئابوری‌و‌ڕامیارییه‌وه‌‌سودی‌تایبه‌تی‌خۆی‌هه‌یه‌.‌یه‌كێ���ك‌له‌تایبه‌تمه‌ندیه‌كان���ی‌واڵتی‌توركیاش‌هه‌ر‌ئه‌وبوه‌‌كه‌‌بتوانێت‌وه‌كو‌‌)Transit‌country(واڵتێكی‌ترانزیت‌ڕێگه‌‌به‌گواستنه‌وه‌ی‌گشت‌سه‌رچاوه‌كانی‌وزه‌‌بۆ‌نێو‌بازاڕی‌پیشه‌س���ازی‌ئه‌وروپا‌

بدات.‌

پارسه‌نگی‌توركیا‌و‌هه‌رێمی‌كوردستان‌له‌هاوكێشه‌ی‌نوێی‌وزه‌دا

نه‌خشه‌:‌ستراكچه‌ری‌ته‌كنۆلۆجیای‌نه‌وت‌له‌توركیا

واڵتی‌توركیا‌ڕاسته‌‌یه‌كێكه‌‌له‌زلهێزه‌كانی‌ناوچه‌كه‌مان،‌به‌اڵم‌له‌بواری‌دابینكردنی‌وزه‌ی‌ڕۆژانه‌ی‌خۆیدا‌زه‌لیلی‌ده‌ستی‌واڵتانی‌

دراوسێیه‌تی

19‌»»

9 (404( سێشه ممه 2013/11/26 لۆکاڵ

ئا: ئاراس عوسمان

په نابردن بۆ ماده هۆشبه ره كان له هه رێمی كوردستان به ره و

زیادبون ده چێت و ئه گه ر پێشتر فرۆشتن و به كارهێنانی حاڵه ت بوبێت، ئێستا وه ك چاودێران

ده ڵێن بۆته دیارده . مامۆستایه كی زانكۆش پێیوایه "سیاسه ت و هونه ر له رۆژهه اڵتی كوردستان، هۆكارێكه

بۆ گواستنه وه ی ئه و ماده یه بۆ هه رێمی كوردستان"، سه رچاوه یه كیش

بۆ ئاوێنه باس له زیادبونی ده كات له سلێمانی و به مه ترسیه كی گه وره ی

ده زانێت.

له زیندان���ی ب���ااڵ س���ه رچاوه یه كی چاكسازی گه ورانی سلێمانی )مه عه سكه ر سه الم(، بۆ ئاوێنه رایگه یاند، "ئه وانه ی به تلیاكه وه ده كه ن، سزاكه ی بازرگانی زیاتر له 20 ساڵه ، ئه وانه شی ده یكێشن س���زاكه ی له ش���ه ش مانگه وه تا ساڵ و نیوێك ده بێت، ئه وانه ی ئێس���تا له ناو زیندانی مه عه سكه ر سه الم ماونه ته وه ، هۆش���به رن و ماده ی فرۆش���یاره كانی كه سانه ئه و ده ستگیركردنی به رده وام

زیاد ده كات".به حه پی ئ���ه و كه س���انه ی ئێس���تا ده گیرێن، له منداڵب���ون(ه وه )رێگرتن ج���ا به كاریبهێنن یان بیفرۆش���ن، ئه وا به ماده ی 14 س���زاده درێن، زیندانیه ك ك���ه خه ڵكی رۆژهه اڵتی كوردس���تانه و بازرگان���ی ب���ه و ماده ی���ه وه ك���ردوه و ئێس���تا له نێ���و زیندان���ه ، ب���ۆ ئاوێنه

رایگه یاند،"رێ���ژه ی گی���راوان به ماده ی 14 زیادی ك���ردوه و نزیكه ی 120كه س له سه ر ماده ی هۆشبه ر حوكمدراون، كه زیاتر له ٧0كه س���یان ئێرانین و هه روه ها 4٥كه سیان زیاتر له سه ر بازرگانیكردن به و ماده یه وه گیراون و ئه وانی دیكه كه ٥0 كه سن، هه مویان له سه ر به كارهێنانی

له زیندانن".له ماده ماس���ته ر لوقمان سیوه یلی ، س���لێمانی ، له زانكۆی هۆش���به ره كان له ب���اره ی ه���ۆكاری به كارهێنانی ئه و ئاوێنه وتی : بۆ له كوردس���تان ماددانه "په یژه ی سیاسه ت و هونه ر له رۆژهه اڵتی كوردستانه وه هۆكارێكه بۆ گواستنه وه ی ئه و ماده یه و وایكردوه خه ڵكی هه رێمی كوردستان په نا بۆ ماده ی هۆشبه ر به رن، ئه وانه ش���ی ده بنه نێچیر و راوده كرێن، چین���ی گه نجان���ن ك���ه له ش���اره كان داده نیش���ن و له نێو هاورێی���ان و گروپی پێمان ئاماره كانیش قوتابخانه كاندان، ده ڵێ���ن كه "رێژه كان له هه ڵكش���اندایه و

بڕه كانیش له زیادبوندان".هه روه ها پێشتریش جه الل ئه مین به گ، به ڕێوه به ری هۆبه ی ماده هۆشبه ره كان له به رێوه به رایه تی ئاسایش���ی سلێمانی راگه یاندبو، "له ش���ه ش مانگی رابردوی س���اڵی 2013دا، ٧0 ك���ه س به تۆمه تی به م���اده ی بازرگانیك���ردن كێش���ان و هۆشبه ره وه ده س���تگیركراون، ته مه نی ئ���ه و كه س���انه ش له نێوان 18س���اڵی له الیه ن زۆربه ش���یان بۆس���ه ره وه یه و دادگاوه فه رمان���ی یه كالكه ره وه یان بۆ ده رچوه ، به زیندانیكردن یان غه رامه ی دارایی، ماده كانی���ش به زۆری له جۆری

تلیاك بوه ".له زیندانی ئاوێن���ه س���ه رچاوه كه ی مه عه س���كه ر س���ه الم، جه خت���ی له وه كرده وه "ئه و كه س���انه ی له سه ر ماده ی هۆش���به ر ده س���تگیكراون و دانیشتوی ش���اری س���لێمانین نزیكه ی 20 كه س ده بن، پێش���موابێت له هه ندێك جێگای

زۆر مه ترس���یدار له س���لێمانی ماده كه زیندانه كه ش���دا له ن���او ده كێش���رێت، به س���ه ر ده س���تمانگرتوه چه ندینجار ماده ی هۆش���به ر و حه ب���ی ترامادۆڵ و هتد...، ئه مان���ه ش له رێگه ی هه ندێك خه ڵك له ده ره وه دزه به و مادانه ده كات و

ره وانه ی ده كات بۆ زیندانه كان".

مامۆستاكه ی زانكۆی سلێمانی ئاماژه ی به وه شكرد، "هه ندێك راگه یاندن و فلیم و ریكالمه كان كه له جگه ره وه ده س���تپێ ده كات ت���ا ئه وان���ی دیكه ، ه���ۆكاری باڵوبونه وه ی ئ���ه و ماده یه ، له به رئه وه زیادب���ون ده چێت و ب���ه ره و رێژه ك���ه جێگه ی مه ترس���یه ، ئه گه ر پێشتر ئه و

ئێستا ده ستگیركرابێت به گرام ماده یه به كیلۆیه ، یان پێشتر به پارچه گیرابێت له حه شیش و به كارتۆنه و جیاواز ئێستا مه ترس���یدارتر ماده ی ئێس���تا تلیاك هاتوه ته پێش���ه وه ، بۆیه ئه گه ر پێشتر فرۆش���تن و به كارهێنانی حاڵه ت بوبێت

ئێستا بۆته دیارده ".

له‌سلێمانی‌په‌نابردن‌بۆ‌ماده‌‌هۆشبه‌ره‌كان‌له‌زیادبوندایه‌

رێژه ی گیراوان به ماده ی 14 زیادی

كردوه و نزیكه ی 120كه س له سه ر ماده ی هۆشبه ر

حوكمدراون، كه زیاتر له ٧0كه سیان ئێرانین و

4٥كه سیان زیاتر له سه ر بازرگانیكردن به و ماده یه وه گیراون

روه کی خاشخاش که دیارترین ماده هۆشبه ره کانی لێدروستده کرێت

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

ناوچه ی گه رمیان ده بێته جێی بایه خی كۆمپانیا جیهانییه كانی

بواری نه وت، به اڵم به هه مو شێوه یه ك ژینگه یان خستوه ته په راوێزی به راپرسیارێتییانه وه و ئامانجه

سه ره كییه كه یان ته نها دۆزینه وه و ده رهێنان و قازانجی گه وره یه ، ئیداره ی

ناوچه كه ش كاری له سه ر نه كردوه و گرنگی پێنه داوه ، پسپۆرێكی بواری ژینگه ش رایده گه یه نێت هۆشداری

ده دات له مه ترسی ئێستاو ئایینده ی ژینگه ناوچه كه كه نه توانرێت به ئاسانی

چاره سه ربكرێت.

له سه ردانێكی مه یدانیماندا بۆ كێڵگه ی نه وتی حه سیره ده ركه وت كه كۆمپانیای ناوب����راو دو چاڵی گه وره یان هه ڵكه ندوه هه رچ����ی پاش����ماوه ی زبڵ و خاش����اكی كۆمپانیاكه و پاش����ماوه ی نه وته كه هه یه

تێیدا فڕیده درێت.به وته ی حس����ێن محه مه دی دانیشتوی پێنج گونده كه ی����ان حه س����یره گوندی س����اله بیره نه وتی تێ����دا هه ڵكه ندراوه و تائێس����تا له روی ژینگه و س����ه وزاییه وه كۆمپانیاكانی سنوره كه هیچ خزمه تێكیان نه كردوه ، ته نانه ت ب����ۆ ماوه یه ك نه وت فڕێده درایه پاش����ماوه كه ی ده رده هێنرا

چاڵێكی گه وره وه .ژینگ����ه ش ب����واری پس����پۆرێكی رایده گه یه نێت به تێپه ڕبونی كات ده بێته هۆی له ده س����تدانی خاكی ئه و ناوچه یه و زیادبونی ئه گه ری توشبونی به دیارده ی به بیاب����ان ب����ون و تێكچونی سیس����تمی زین����ده وه ران و له ناوچون����ی ژینگ����ه و زیادبونی ئه گ����ه ری رودانی بومه له رزه ، له الیه ك����ی تره وه پرۆس����ه ی ده رهێنانی كۆمپلێكس����ه و پرۆس����ه یه كی ن����ه وت پاش����ماوه یه كی زۆری هه یه له قوڕولیته و

ئاو وغازی رادۆن و ماده ی تیشكده ر.پس����پۆری ب����واری ژینگ����ه و ئاودێری ده ڵێ����ت ره فع����ه ت عه بدولموته ڵی����ب "به داخه وه تائیس����تا كه س نازانێت ئایا چی ب����ه م هه مو پاش����ماوانه ده كرێت؟، ئایا ب����ه چ ش����ێوه یه ك له ناوده برێت؟، ئایا وه كو پاشه رۆكانی تر به شێوه یه كی

هه ڕه مه كی له ناوده برێت".به پێ����ی ماده ی 26ی یاس����ای نه وت و غازی هه رێمی كوردس����تان ده بێت ئه و كوردستان له ناوچه كانی كۆمپانیایانه ی به رهه مهێنانی����ان گ����ه ڕان و مۆڵه ت����ی به خزمه تكردنی پابه ندب����ن پێده درێ����ت تێداده ك����ه ن كاری ناوچه ی����ه ی ئ����ه و له "دابینكردن����ی س����ه المه تی ئه وان����ه ی له كه رته كه كارده كه ن، پاراستنی ژینگه ،

هاواڵتیان����ی هه رێم و عێ����راق له بارتربن له راهێنان و دامه زراندن و كاركردن، پرۆژه

خزمه تگوزارییه كان".هه رچی كۆمپانیای ب����واری نه وته كه له س����نوری گه رمیاندا كارده كه ن به هیچ ش����ێوه یه ك كاری����ان له س����ه ر ژینگ����ه و ته نها نه كردوه و ناوچه ك����ه پاكراگرتنی

دارێكیش له ده وروبه ریان نابینرێت.رێكخراوی ژینگه دۆستانی گه رمیانیش نیگه رانه ل����ه و كۆمپانیایان����ه كه رێگه ناده ن هیچ كه س����ێك نزیكبێته وه لێیان

تاوه كو كاری له سه ر بكه ن.به رپرس����ی رێكخراوی ژینگه دۆستانی گه رمی����ان ئازاد ئه حمه د له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه رونیده كات����ه وه كه ئه و ماده یه ی به كارده هێنرێ����ت ب����ۆ ده رهێنانی نه وت هێنده مه ترس����یداره نابێ����ت له و خاك و واڵت����ه دا بهێڵرێت����ه وه ، به ڵك����و ده بێت به پێی گرێبه سته كان كۆمپانیاكه بیباته ده ره وه ی ئ����ه و واڵت����ه ، كاتی خۆی ئه و

ماده یه چه ندین ئاژه ڵی له ناوبردوه .له وباره ی����ه وه ئه و پس����پۆره ی بواری ژینگه رونیده كات����ه وه كه كۆمپانیاكانی بواری ن����ه وت له گه رمیان هیچ كارێكیان جگ����ه نه ك����ردوه ، ژینگ����ه له س����ه ر له ده رهێنانی نه وت و تێكدانی سروش����تی ناوچه ك����ه ، له كاتێكدا كۆمپانیاكانی ئه و ب����واره له جیهاندا سیس����تمی تایبه تیان

هه یه بۆ پاراستنی ژینگه .راب����وردودا گروپێك گه نجی له مانگی

له گه رمیان كوردس����تان شیوعی حزبی هه ڵمه ت����ی به ئه نجامدان����ی هه س����تان نزیكه ی 100 س����ه وزكردنی گه رمی����ان و نه مامیان له سنوری گوندی حه سیره و نزیك به مه به ستی نه وتییه كه كامپی كۆمپانیا پاكبونه وه ی ژینگه ی ناوچه كه ناش����ت، به اڵم پاش چه ند كاتژمێرێك به هۆكاری نه شیاوی ش����وێنه كه ئاسایشی سه رقه اڵ نه مامه كانی����ان هه ڵكه ن����د، ئه مه وته ی

شه ماڵ ره وف ئه ندامی ئه و گروپه یه .سه باره ت به فشاری ئیداره ی ناوچه كه بۆ س����ه ر ئ����ه و كۆمپانیایان����ه وته بێژی ئی����داره ی گه رمیان هه ڤاڵ ئیبراهیم وتی "وه كو ئیداره ی گه رمیان له كۆبونه وه كاندا ب����واره ئ����ه و كۆمپانیاكان����ی له گ����ه ڵ پێمانراگه یاندون ك����ه ژینگه ی ناوچه كه ژینگه ی����ی و ئه وله وییه ت����ی بپارێ����زن و ته ندروس����تی بۆ خه ڵكی ناوچه كه بێت، به اڵم دیاره سروشتی گه ڕان و دۆزینه وه و ده رهێنان����ی نه وت الی كۆمپانیاكان هه ر ئه م ش����ێوازه بێت كه پیاده ی ده كه ن و له هه مو دونیاشدا هه ر به و شێوه یه نه وت

ده رده هێنرێت".كش����توكاڵی گش����تی به ڕێوه ب����ه ری گه رمی����ان ره حیم حه می����د له لێدوانێكدا ب����ۆ ئاوێنه رایگه یان����د "كێڵگه ی نه وت و پااڵوگه و سوتاندنی غاز له هه ر روبه رێكدا بێ����ت له ده وروبه ریدا زیان����ی ده بێت بۆ سه ر نه ش����ونمای كێڵگه ی كشتوكاڵی و

سروشت و ژینگه ".

ئه وه ی پێویس����ته له ئێس����تادا ده بێت حكومه تی هه رێم و وه زاره تی كش����توكاڵ ژینگ����ه و پاراس����تنی له س����ه ر كار كش����توكاڵی نزیك كێڵگ����ه نه وتییه كان بكات، به رپرس����ه كه ی كشتوكاڵ ده ڵێت "چاره س����ه ر ئه وه ی����ه ده زگاكانی ژینگه ئه و كۆمپانیان����ه ئیجبار بكه ن دره خت و

دارستان له و ناوچه یه دا بڕوێنن".به پێ����ی راپۆرتێكی وه زاره تی ژینگه ی عێ����راق له ژێر ناوی )پیشه س����ازی غاز له عێراق، ئێستاو به ربه سته كانی له سه ر ئایینده ( ده رهێنانی نه وت كاریگه رییه كی به رهه م����ه له س����ه ر ده بێ����ت خراپ����ی سروشتی و پێكهاته ژینگه ییه كانی سه رو

ژێر زه وی.مه ترسیداری به ڵگه ی پزیش����كێكیش پاشماوه ی نه وت و دوكه ڵه كه ی ده خاته ڕو و ده ڵێت ئه و ژه هرو پاشماوانه ی له ئه نجامی پرۆس����ه ی ده رهێنانه كه دا باڵوده بێته وه ،

كاریگه ری خراپ و مه ترسیداریان هه یه .له و باره یه وه پزیش����كی گشتی گۆران عه ب����دواڵ رایده گه یه نێ����ت توێژینه وه كان ده ریانخستوه كه ئه و كه سانه ی دانیشتوی ئه و ناوچانه ن كه نه وتی لێده رده هێنرێت زیاتر له ناوچه ی دیكه توشی شێرپه نجه ده بن، یه كێك له هۆكاره كانی توش����بونی ئه و كه س����انه ی له و ناوچانه ده ژین ئه و ژه هریه كه له پرۆسه ی ده رهێنانی نه وت و

غازه وه دروستده بێت.ماڵپ����ه ڕی زانیارییه كان����ی به پێ����ی

كوردئۆی����ڵ ٥٧ بلۆك����ی ن����ه وت و غ����از له هه رێمی كوردس����تاندا بونی هه یه و 12 بلۆكیان ده كه وێته ناوچه ی گه رمیانه وه ، له ئێستاش����دا له و ناوچه یه 11 كۆمپانیا به دوای نه وتدا ده گه ڕین و چه ندین بیریان دۆزیوه ته وه له وانه كۆمپانیاكانی تۆتاڵی فه ره نس����ی و زاگرۆس ویسترن و ئیكسۆن مۆبیل����ی ئه مریكی و گازبرۆمی روس����ی و

گه نه ڵ ئینیرجی و بیونیڵی توركی.لێپرس����راوی فه رمانگ����ه ی ژینگ����ه ی گه رمیان ئه كره م ساڵح ئاماژه به وه ده كات ك����ه به پێی پالن����ی حكوم����ه ت له گه ڵ كۆمپانیاكان پرس����ی ژینگ����ه نه كراوه ته ئه وله وییه ت، به اڵم هه ر گرفتێك روبدات له كات����ی هه ڵكه ن����دی بیره نه وتێك ئێمه

لێی ئاگادار ده كرێینه وه .به پێی ستانداردی جیهاتی گرێبه سته ته ندروس����تی ژینگ����ه و نه وتیی����ه كان له ئه وله وییه ت����ی كاره كاندای����ه ، ب����ه اڵم ئ����ه و پس����پۆره ی بواری ژینگ����ه ئاماژه به پشتگوێخس����تنی ئه و ب����واره ده كات له جیهاندا ده ڵێت له الیه ن حكومه ته وه و كۆمپانیاكان����ی بواری نه وت بودجه یه كی تایب����ه ت ته رخان ده كه ن بۆ ئه نجامدانی پرۆژه ی ژینگه یی ئ����ه و ناوچانه ی كاری له گرێبه س����ته ده بێ����ت تێداده ك����ه ن و

نه وتییه كاندا ئاماژه ی پێبكریت.ژینگه ی فه رمانگه ی لێپرسراوه ی ئه و تیمێكیان كه رایده گه یه نێ����ت گه رمیان دروستكردوه كار له سه ر ژینگه به گشتی

ده كه ن و له ماوه ی داهاتودا كار له س����ه ر بواره ئ����ه و بیره ن����ه وت و كۆمپانیاكانی ده كه ن، چونكه به دڵنیاییه وه كاریگه ری له س����ه ر هه وا ده بێت، به اڵم ناكرێت به و

هۆكاره وه نه وت ده رنه هێنرێت.س����اڵح ب����اس له وه ش����ده كات ره نگه سیاسه تی حكومه ت ئه وه بێت بۆ ئه وه ی كۆمپانی����اكان بێنه واڵته ك����ه وه كاربكه ن

مه رجی قورسیان له سه ر دانه نرێت.ته ندروس����تی و له لیژنه ی په رله مانتار ژینگه ی په رله مانی كوردس����تان هاوڕاز ش����ێخ ئه حمه د نیگه ران����ی لیژنه كه یانی ده ربڕی و وتی كوردس����تان له دادگاكانی "كۆمپانیاكانی نه وت كاریگه ری خراپیان له سه ر ژینگه هه یه و فشارمان خستوه ته سه ر ده سته ی ژینگه ی هه رێم و ئه وانیش چه ن����د كۆمپانیایه كی����ان داوه ته دادگا، ب����ه اڵم دادگاكان زۆر ده گم����ه ن هی����چ كۆمپانیایه كی����ان له كاركردن راگرتبێت، بی����ر ته نه����ا له كوردس����تان چونك����ه له ده رهێنان����ی ن����ه وت كراوه ته وه و نه ك

ژینگه ".حكومه ت����ی هه رێمی كوردس����تان 10 هه زارو 699 ك����م2 داوه ته كۆمپانیاكان به مه به س����تی گه ڕان و پشكنین، چه ندین بی����ره ن����ه وت له س����نوری گه رمی����ان-ناوچ����ه كێشه له س����ه ره كان بونی هه یه و له سه رده می رژێمی پێشودا دۆزراوه ته وه و نه وت ده رهێنانی ب����ه اڵم هه ڵكه ندراوه ،

تێیدا ئه نجامنادرێت.

كۆمپانیاكانی‌‌نه‌وت‌ژینگه‌ی‌‌كوردستان‌ده‌خه‌نه‌‌مه‌ترسییه‌وه‌

پاشماوه ی کۆمپانیا نه وتیه کان له گه رمیان فۆتۆ: ئیحسان

ئه و ماده یه ی به كارده هێنرێت بۆ ده رهێنانی نه وت

هێنده مه ترسیداره نابێت له و خاك و

واڵته دا بهێڵرێته وه ، به ڵكو ده بێت به پێی

گرێبه سته كان كۆمپانیاكه بیباته ده ره وه ی ئه و واڵته

C M Y K

ئا: به ختیار حسێن

له گه ڵ ئه وه ی نێرگه له زیاتر له جگه ره زیانی له سه ر ته ندروستی مرۆڤه كان

هه یه ، به اڵم له هه ولێر خواست له سه ر كێشانی نێرگه له له ماڵ و كافتریاكان

زیاد ده كات.

جێگای ئاماژه بۆكردنه نێرگه له ده بێته هۆی دروستبونی سێ جۆره نه خۆشی نه خۆشیه پێیده گوترێت یه كێكیان كه شێرپه نجه ی وه كو ش���ێرپه نجه یه كان" س���ینگ و بۆریه كانی هه ناسه و ناوده م و زمان و كۆئه ندام���ی هه رس و میزه ڵدان، درێژخایه نه كان و نه خۆش���یه له گ���ه ڵ ئالوده بون به نێرگه له كه زیانی له س���ه ر هه مو به شه كانی جه سته ده بێت، به وته ی نێرگه له كێشان زیانه كانی پزیشكانیش زۆر زیاتره له زیانه كانی جگه ره كێشان، به ش���ێوه یه ك یه ك نێرگه له یه كس���انه به 20 جگ���ه ره ، هه رچه ن���ده هه ندێك توێژینه وه رایانگه یاندوه " یه ك نێرگه له

یه كسانه به 4 پاكه ت واتا 80 جگه ره .حه مه د س���اڵح، له جیهانی فرۆش���تنی نێرگه ل���ه له هه ولێر ب���اس له وه ده كات كه ئه وان چه ندی���ن جۆری نێرگه له یان هه یه كه له ده هه زار دیناره وه ده س���ت پێده كات تا 120 هه زار دینار، نێرگه له ی كه له جۆره كان باشترینه بابلیه كانیش زیاتر له كافتری���ا به ناوبانگه كان داوای ئه و ج���ۆره نێرگه له یه ده كه ن، حه مه د ئاماژه بۆ ئ���ه وه ش ده كات كه له گه ڵ ئه وه ی ئه وان نزیكه ی ده س���اڵه كاری پێداویستیه كانیان نێرگه له و فرۆشتنی ده كه ن، به اڵم به به راورد به چه ند ساڵی

رابردو خواس���ت له سه ر كڕین و كێشانی نێرگه له له الی���ه ن هاواڵتیانه وه زۆربوه به ش���ێوه یه ك خه ڵكێك���ی یه كجار زۆر ئێس���تا روی له كڕین���ی نێرگه له كردوه ب���ۆ ئه وه ی له م���اڵ بیكێش���ێت، جگه له ماڵه كانی���ش ئێس���تا كافتریاكانیش به وته ی ئه و نێرگه له فرۆشه به رێژه یه كی به رچاو كێش���انی نێرگه له زیادیكردوه ، بۆ نێرگه له فرۆش���ه هۆكاره كه شی ئه و ده گه ڕێنێته وه نێرگه له نرخی هه رزانی كه هه مو خه ڵكێك ده توانێت به ئاسانی بیباته وه بیكڕێت و بكه وێت و ده س���تی بۆ ماڵه وه به تایبه تی ئه وانه ی نرخیان هه رزانه كه نرخه كانیان له 10 هه زارو 15 هه زار دینارن تێناپه ڕێت كه نێرگه له ی س���ورین، كه زۆرترین ئه و كه سانه ی

نێرگه له ده كێشن گه نجه كانن.ا یش���د مبه ر ا له به ر

ی ته بێ���ژ ووه زاره ت���ی ته ندروستی حكومه تی هه رێم���ی

كوردستانیش د. خال���س قادر،

كه رایده گه یه نێ���ت" وه كو ئێس���تا تاكو وه زاره تی ته ندروستی دروستیان ئامارێكی

له به رده س���تدانیه ب���ۆ ئ���ه وه ی بزانن رێژه ی نێرگه له كێشان له كوردستان له چ ئاس���تێكدایه ، به اڵم ئه گه ر سه یربكه ن ژم���اره ی ئ���ه و ش���وێنانه ی نێرگه له ی زیادیكردوه ، ئه وه ش تێدا ده فرۆشرێت نیش���انه ی ئه وه یه كه نێرگه له كێش���ان زیادی ك���ردوه ، وته بێژه كه ی حكومه ت تیش���كده خاته سه ر ئه وه ش كه گرفتی س���ه ره كی ئه وان له وه دای���ه كه به پێی یاس���ای قه ده غه كردنی جگه ره كێشان و كراوه كان له ش���وێنه نێرگه له كێش���ان قه ده غه نیه بۆیه ده بینن له و شوێنانه كێش���انیان زیادیك���ردوه ، د. خال���س دوربكه ونه وه ده كات له گه نجان داواش له كێشانی جگه ره و نێرگه له و پێشیوایه " ئه وه ی له كوردس���تان هه یه به ش���ێكی زۆری په یوه ندی به چاولێكه ریه وه هه یه و

دوارۆژی خۆیان ده سوتێنن".نێرگه ل���ه ده بێت���ه هۆی دروس���تبونی ك���ه نه خۆش���ی ج���ۆره س���ێ نه خۆش���یه پێیده گوترێت یه كێكی���ان شێرپه نجه ی وه كو ش���ێرپه نجه یه كان" س���ینگ و بۆریه كانی هه ناسه و ناوده م و زمان و كۆئه ندام���ی هه رس و میزه ڵدان، درێژخایه نه كان و نه خۆش���یه له گ���ه ڵ ئالوده بون به نێرگه له كه زیانی له سه ر هه م���و به ش���ه كانی جه س���ته ده بێت، زیانه كان���ی پزیش���كانیش به وت���ه ی نێرگه له كێشان زۆر زیاتره له زیانه كانی

جگه ره كێشان.

‌ره‌نگاڵه(404( سێشه ممه 2013/11/26 rangalayawene@gmail.comrangalayawene@gmail.com (404( سێشه ممه ‌2013/11/26ره‌نگاڵه

گاکاوڕ

به خول���ه س���ه رقاڵكردنت خ���ۆ به رده وامه كان و ئه و شوێنانه ی سه فه رت بۆك���ردوه تاراده یه ك���ی باش س���ودی

لێده بینیت له بواری ژیانت.

به ه���ۆی ئه و بۆن���ه و ئاهه نگانه ی ئه م هه فته ی���ه روده دات ماوه یه ك���ی زۆر زیاتر ئه مێنیته وه و هاوڕێكانت له گه ڵ

بۆچونه كانتان تاوتوێ ده كه یت.

ره نگه به ش���یی هه ره زۆری ئه ركه كانی خێزانه كه ت بكه وێته س���ه ر تۆ. خۆت بگونجێنه له گه ڵ ئه و ئه ركانه ی كه به تۆ سپێردراوه و خۆت پێوه خه ریككردوه .

خ���ۆت س���ه رقاڵكردوه ب���ه و هه واڵ���ه سیاس���یانه ی كه روده ده ن ئه م مانگه . به پێی پێویس���ت توانیوته ئه ركه كانی

سه رشانت ته واو بكه یت.

به هۆی ئه و توانایه ی ئێستا له به رده سته ده توانیت زۆر ش���تی به سود بكه یت بۆ خ���ۆت و خێزانه كانت���ان. هه ینی رۆژی

به ختی ئه م بورجه یه .

له وانه یه چه ن���د په یوه ندییه كی ته له فۆنیت به ده س���ت ب���گات به هۆی ئ���ه وه ی كه ئه و كه سانه ماوه یه كه لێت زویر بون. هێوربه ره وه

په یوه ندێكانت ئاسایی بكه ره وه .

هه واڵی ئه وه ت پێده گات كه كه سێكی نزیكت له نه خۆش���خانه نه خۆش���ییه كه وه به هۆی خه وتبێت. پێویس���ته ئێ���وه ش هاوكاریان

بكه ن چونكه زۆر پێویستیان به تۆیه .

ئاگاداربه ره نگه به هۆی ئه و سه رقاڵیه ی به سه رتدا كه وتوه ته ركیزت له سه ر ئه و كارانه نه مێنێت كه له به رده س���تتدان.

داوای یارمه تی له كه سێك بكه .

باری سۆزداریت هێوربۆته وه خه ریكه تۆ نێوان به ناخۆش���ێكانی كۆتای���ی خۆشه ویسته كه ت بێت. هه وڵبده زیاتر

دڵی رازی بكه یت.

هه س���ت به توڕه بون و ناڕه حه تی مه زاج ده كه ی���ت ئه ویش به هۆی ئ���ه و هه مو به رپرس���یارێتییه ی به سه رش���انته وه یه

له كاره كانت و ماڵه وه تان.

هه رچی بۆنه یه ك ئه م ماوه یه روده دات هه وڵبده به شداری تێدا بكه یت، ره نگه ناره حه تی هه بێت له سه ره تادا تۆزێك

به اڵم دواتر سودمه ند ده بیت.

قرژاڵدوانه‌‌

گوێ به و ناكۆكیه مه ده كه كه وتۆته نێوان تۆو هاوكاره كانت. به شێك له و ناڕه حه تیانه په یوه ندی به بۆچونی جیاوازه وه یه له سه ر

به ڕێوه بردنی كاره كه ت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

10

Dallas Buyers Club.10years A Slave 12 .9

Gravity .8 7Bad GrandPa Free Birds .6Last Vigas .5

Delivery Man .4

3. بۆ یه كه مج���ار له دوای ته واوبونی )The Best Man( به ش���ی یه كه م���یله دوای زیاتر له بیس���ت س���اڵ ته واوی به شی دوه می ئه م فیلمه دابه زی به ناوی (The Best Man Holiday( نمایشكرا كه بڕی ت���ه واوی زیاتر له )41( ملیۆن دۆالری ئه مه ریكی گه ڕانده وه ، ئه م فیلمه س���ه ركه وتنێكی باش���ی هه بو له به شی یه كه مدا، چاوه ڕوانی س���ه ركه وتنی ئه م به ش���ه ش ده كرێت، ئه م فیلمه فیلمێكی دراما و كۆمیدی���ه ، ته واوی فیلمه كه بڕی (2:2( دو كاتژمێر و دو ده قه یه ، كه ته نها (17( ملی���ۆن دۆالر تێچون���ی بوه ، ئه م فیلمه فیلمێكی ش���یاوه بۆ به سه ربردنی

كاتێكی خۆش بۆ كه پڵه كان.

)Thor: The Dark World( .2بۆ هه فته ی سێیه م له پله یه ك هاته دواوه Last( بۆ پله ی دوه م كه جێ به فیلمیVigas( نه هێش���ت ئه م فیلمه تا ئه مڕۆ ب���ڕی زیاتر ل���ه )157( ملی���ۆن دۆالری ئه مه ش ك���ه گه ڕان���ده وه ئه مه ریك���ی هێنده ی نه ماوه بۆ گه ڕاندنه وه ی ته واوی پاره ك���ه ، ده رهێنه ران���ی فیلمه ك���ه بیر فیلمه كه تری به شێكی له به رهه مهێنانی ده كه نه وه ، به راستی به شێوازێكی جوان به رهه مهێنراوه ، بۆ هه مو ئاره زومه ندانی

ئاكشن و مغامرات ئه مه باشترینه .

The Hunger Game: Catching( .1فیلم���ی بنێی���ن ن���اوی ئه توانی���ن )Fireچاوه ڕوانك���راوی وه رز, ده توانین ناوی بنێی���ن فیلمی س���ه ركه وتی ئه مس���اڵ, له دوای س���ه ركه وتنی به ش���ی یه كه می (The Hunger Game( له به شی دوه مدا خوش���ه كه كه ی هه وڵده دات )كادنیش( به شێوه یه كی تر ئازاد بكات, )جێنفێر لۆران���س( دوای بردنه وه ی ئۆس���كار كه ئه كت���ه ری س���ه ره كی فیلمه كه یه باوه ڕ ناكات به و سه ركه وتنانه ی كه به ده ستی هێن���اوه تا ئه مڕۆ ل���ه و ته مه نه دا, ئه م فیلمه بڕی ته واوی )161( ملیۆن دۆالری گه ڕان���ده وه كه ئه م���ه ش بڕێكی یه كجار

ته واوه بۆ هه فته ی یه كه م...

به هیوای كاتێكی خۆش...

به‌ز)به ز( نوێترین به رهه مه كانی سینه ما

ده خاته به رده ستتانكه ئه مڕۆ له جیهانی سینه مادا كراوه ن و

بڕی زۆرترین بینه ریانهه یه و پێشكه ش به ئێوه ی خوێنه ر

ده كرێن له پله ی 10 بۆ 1)سینه مای ئه مڕۆی جیهان لێره دا

بدۆه زه وه ، به شێوه یه ك هه رگیز نه تدیبێت(

گۆشه یه كی تایبه ته به سینه ما

11

له‌فه‌یسبوکه‌وه‌

ناشیوناڵ‌جیوگرافیک:‌سه‌ردانی‌هه‌ولێر‌بکه‌ن

خواست‌له‌سه‌ر‌نێرگه‌له‌‌له‌هه‌ولێر‌رو‌له‌زیادبونه‌

ماڵپ���ه ڕی به ناوبانگ���ی ناش���یوناڵ جیوگرافیک چه ند شوێنێکی جیهانی دیارییکردوه که گه شتیاران له ساڵی نوێ���ی 2014 س���ه ردانی بکه ن. ئه و ئه وانه دیاریکراون ، ش���وێنانه ی که نی���ن که هه م���و ک���ه س له جیهاندا ده یانه وێت بۆی بچن؛ وه ک پاریس و دوب���ه ی. نیوی���ۆرک و له ن���ده ن و به ڵکو هه ندێک ش���وێنن که هێشتا ناوبانگی زۆریان نییه ، به اڵم شایانی س���ه ردانکردنن. یه ک له و ش���وێنانه

ش���اری هه ولێری پایته ختی هه رێمی ده رباره ی ماڵپه ڕه که کوردس���تانه . هه ولێر نوس���یویه تی: "ئه م ش���اره یه کێکه له کۆنترین شاره کانی جیهان که تا ئێس���تا ژیان تێیدا به رده وام بێ���ت. هه ولێر واتلێده کات هه مو ئه و ش���تانه له بیر بکه یت که ده رباره ی

عێراق بیستوته ". هه روه ها ماڵپه ڕه که باس له شوناسی نه ته وه یی شاره که و قه اڵ ناوداره که شی به یه کێک عه ینکاوه ش���ی ک���ردوه .

مه سیحییه کان گه وره کانی له شوێنه له رۆژهه اڵت���ی ک���ردوه ناوزه ن���د ناوه ڕاس���تدا. جگ���ه له مانه ش وه ک رێبه ریی���ه ک بۆ ئه و گه ش���تیارانه ی ده یانه وێت بچن���ه هه ولێر؛ ئاماژه ی به شێوازی هاتن و مانه وه و خواردنگه و ش���وێنه ئاس���ه وارییه کان کردوه که

گه شتیاران پێویستیان پێیه تی. ئ���ه و ش���وێنه ی دیکه ک���ه به پێی ماڵپه ڕه که باش���تروایه گه ش���تیاران له س���اڵی 2014 س���ه ردانی بک���ه ن،

داریس���تانی ئه مانه ن : هه ندێکی���ان هه رێم���ی )ڕوان���دا(، نوینگ���ی لویس���یانا )ئوس���ترالیا(، باک���ور )ئیتاڵی���ا(، پولی���ا )ئه مری���کا(، کۆردۆبا )ئه رژه نتین(، کاپ ڤێدردی )کیش���وه ری ئه فه ریق���ا(، پارک���ی )هندستان(، ڕانس���مبۆر نه ته وه یی س���اراییڤۆ )بۆس���نه و هه رس���ک(، کاسار )فه ڕه نسا(، پارکی نه ته وه یی به ردین )کۆلۆرادۆ(، سۆچی شاخی

)ڕوسیا(، ریگا )التیڤیا(.

گۆشه یه كی تایبه ته به جل و به رگ fashion دیزاینه ر و راوێژكاری "سه فین عارفی " ئاماده ی ده كات

safeen

.arif@

yahoo.

com

Twitte

r @Safe

enArif

زۆرترین شت كه خانمان لێیده ترسن ته مه نه یاخود باسكردنی ته مه نیانه , پرس���یاریان ك���ه زۆرج���ار بۆی���ه لێده كه ی���ت: ته مه ن���ت چه نده ؟ گه ر ڕاستیش���ت پێبڵێ���ن به دڵنیایی���ه وه به اڵم زۆره , كه موكورت���ی هێش���تا كه ئاگادارتانبكه ینه وه پێمانخۆش���ه ته مه ن ته نها ژماره یه كه , تۆی خانم ده توانیت به ش���ێوه یه كی زۆر جوان و ڕێ���ك و پێك خۆت ئاماده بكه یت, كه

تا گه وره بیت گه نج ببیته وه .له خانمه یه كێك���ه ك���ورد خانم���ی ده گمه نه كان���ی جیهان كه هه میش���ه جوانیه كی تایبه تی هه یه كه ده چێته ته مه نه وه , بۆیه زۆرجار كه ئافره تێكی خۆمان ده بینین ده ڵێین چه ند خان و مانه ! ئه مانه زۆر كه مبۆته وه له مڕۆدا به هۆی به كارهێنانی ماده ی كیمیایی و خانمانه وه , له الیه ن زۆر مكیاجێكی لێره وه چه ند ڕێگه یه كتان فێرده كه ین تا بتوانی���ن كه مێ���ك هاوكاربین بۆ گه ڕاندن���ه وه ی ئ���ه و جوانی���ه ی كه

كه مبۆته وه .

• گوێچك���ه یه كێك له و به ش���انه ی به س���ااڵچونی له گ���ه ڵ ك���ه مرۆڤ خ���ۆی ناگۆڕێ���ت و وه ك ته م���ه ن ئه م���ه ش واده كات ده مێنێت���ه وه و ده موچ���او بچوكبێته وه و گوێچكه كان گه وره ده ربكه ون, بۆ ش���اردنه وه ی ئه م باره هه میشه پێویستت به دانانی گواره ی گه وره و بریقه داره بۆ ئه وه ی

گوێچكه ت بچوكتر ده ربكه وێت.• كه مترین ش���ت لێ���ره كه ببینرێت به س���تنی له چكه بۆ خانمانی مۆده له به ر, به ستنی له چك به شێوه یه كی ملتان كردن���ه یاخ���ود كالس���یكی ڕه ونه قێكی جوانتر و خانمانه تر ده دات پێتان بۆیه باشترینه بۆ ئه م وه رزه .

• خانم���ان ك���ه ده چن���ه ته مه نه وه زۆر پش���ت به له پێكردن���ی پاپ���وچ ده به س���تن, كه پاس���اوه كه ی ته نها ئه وه یه ده ڵێن له پێكردنی خۆش���تره ب���ه اڵم ئاگاداربه پێاڵوی���ش هه یه كه ته نه���ا به به رزایی پاپ���وچ, ئه مه ش هاوكارت ده بێت له نه قڵیشاندنی پێت و

ده رنه كه وتنی و جوان ڕاگرتنی.

ته‌مه‌نت...‌ته‌نها‌ژماره‌یه‌!

ه‌وه‌ه‌وت

ه‌رکک‌د

مێسفر

که من ئ���ه و گۆرانیبێژان���ه ی له لوتکه وه ده س���تپێده که ن. ڕه نگ���ه "فرمێس���ک" یه کێک بێت ل���ه و هونه رمه نده که مانه . به گۆرانییه کی ئاس���تبه رز ده ستیپێکرد و به رده وامیش بو له س���ه ر ئه و ئاس���ته . ئه وه ت���ا نوس���ه ر مه ریوان وری���ا قانع له باره ی گۆرانی���ی یه که می ئه م خانمه ک���ه گۆرانیی "مه ی"بو، هونه رمه نده وه نوس���یویه تی "یەکێک���ه ل���ەو گۆرانییە ئینس���ان جوانان���ەی هەرە کوردیی���ە دەکاتە بونەوەرێک���ی بێگوناه، دەیکات بەدۆس���تی ژیان و دۆستی ئارەزوو چێژ و ئازارە بچوکەکان. یەکێکه لەو گۆرانییە جوانانەی ژیان وەک شوشەیەکی تەنک و قابیلی تێکش���کانی لەپ���ڕ، وێنادەکات.

قابیلی گوێلێگرتنی بەردەوامە". چه ند رۆژ ڕابردویش فرمێسک به رهه مێکی نوێی به ن���اوی "بێوه ف���ا" باڵوکرده وه و هه ر زو ب���وه مایه ی سه رنجراکێش���انی

هه وادارانی هونه ره که ی.

کران���ه وه ی ده رگاکان���ی هه رێمی دونی���ای ب���ه ڕوی کوردس���تان ته نه���ا خۆی���دا، ده ره وه ی ئابوری���ی بازرگانی���ی و ب���واری کۆمپانیاکان و ته نها نه گرتۆته وه ؛ ناو نه هاتن���ه س���ه رمایه داره کان ش���اره کانه وه . ئێس���تا ورده ورده ج���ۆره کران���ه وه و تێکه ڵبونێکی دیک���ه ده س���تپێده کات. ره نگ���ه گه ر چه ند س���اڵێک پێش ئێستا که سێک بیگوتایه "میاده حناوی" گۆرانیی بۆ کوردس���تان ده ڵێت، "خه یاڵپاڵو" به که س���ێکی ئ���ه وا له قه ڵ���ه م بدرایه . به اڵم ئێس���تا ده مێک���ه ئه وه بوه ته ڕاس���تیی و ئه و هونه رمه نده ناوداره سورییه ، شیعره به ناوبانگه که ی جه واهیریی کرده گۆرانیی و به جلی کوردیشه وه کلیپی���ی ب���ۆ ک���رد. له م���اوه ی مه غریبی هونه رمه ندی ڕابردوشدا "سه میره سه عید" گۆرانییه کی بۆ هه ولێر گوت وه ک پاڵپش���تییه ک پایته خته که ی دیارییکردن���ی بۆ به پایته خت���ی کوردس���تان عه ره بی. واڵتان���ی گه ش���تیاریی جێی باس���ه هه ردو ئه و گۆرانییه له الیه ن مۆس���یقیی کاری ئاوازو هونه رمه ند هه ڵکه وت زاهیره وه بۆ

ئه نجامدراوه . س���ه ره ڕای ئ���ه وه ش به ش���ێکی

ناوداره کانی هونه رمه ن���ده زۆری کوردستان له ش���اره کانی عه ره ب ئه وه یان سازکردوه و کۆنسێرتیان درکاندوه که نیازی گوتنی گۆرانیی کوردیان هه یه . هه ندێکی دیکه شیان بازرگانیی و گ���ه وره ی پ���رۆژه ی له کوردس���تانیان وه به رهێنانه وه ئه وه ی جێی به س���ه رکردوه ته وه . سه رنجه و مایه ی پرسیاره ئه وه یه ؛ کوردستان و ئایا خۆشه ویس���تیی ل���ه و وای هاواڵتیانییه ت���ی؛ هونه رمه ندانه کردوه به و شێوه یه

له ناکاو ئه و هه مو گرنگییه به کوردستان بده ن، یاخود

پاره یه کی زۆره ڕژانی هه رێم���ه دا و ل���ه م

ئه وانیش به دوای به رژه وه ندی ا ن���د یا خۆ

وێڵن؟

هونه‌رمه‌ندانی‌عه‌ره‌ب‌گۆرانیی‌بۆ‌کوردستان‌ده‌ڵێن

گۆرانیبێژی مه غریبی سه میره سه عید

شاری هه ولێر

C M Y K

ئا: به ختیار حسێن

له گه ڵ ئه وه ی نێرگه له زیاتر له جگه ره زیانی له سه ر ته ندروستی مرۆڤه كان

هه یه ، به اڵم له هه ولێر خواست له سه ر كێشانی نێرگه له له ماڵ و كافتریاكان

زیاد ده كات.

جێگای ئاماژه بۆكردنه نێرگه له ده بێته هۆی دروستبونی سێ جۆره نه خۆشی نه خۆشیه پێیده گوترێت یه كێكیان كه شێرپه نجه ی وه كو ش���ێرپه نجه یه كان" س���ینگ و بۆریه كانی هه ناسه و ناوده م و زمان و كۆئه ندام���ی هه رس و میزه ڵدان، درێژخایه نه كان و نه خۆش���یه له گ���ه ڵ ئالوده بون به نێرگه له كه زیانی له س���ه ر هه مو به شه كانی جه سته ده بێت، به وته ی نێرگه له كێشان زیانه كانی پزیشكانیش زۆر زیاتره له زیانه كانی جگه ره كێشان، به ش���ێوه یه ك یه ك نێرگه له یه كس���انه به 20 جگ���ه ره ، هه رچه ن���ده هه ندێك توێژینه وه رایانگه یاندوه " یه ك نێرگه له

یه كسانه به 4 پاكه ت واتا 80 جگه ره .حه مه د س���اڵح، له جیهانی فرۆش���تنی نێرگه ل���ه له هه ولێر ب���اس له وه ده كات كه ئه وان چه ندی���ن جۆری نێرگه له یان هه یه كه له ده هه زار دیناره وه ده س���ت پێده كات تا 120 هه زار دینار، نێرگه له ی كه له جۆره كان باشترینه بابلیه كانیش زیاتر له كافتری���ا به ناوبانگه كان داوای ئه و ج���ۆره نێرگه له یه ده كه ن، حه مه د ئاماژه بۆ ئ���ه وه ش ده كات كه له گه ڵ ئه وه ی ئه وان نزیكه ی ده س���اڵه كاری پێداویستیه كانیان نێرگه له و فرۆشتنی ده كه ن، به اڵم به به راورد به چه ند ساڵی

رابردو خواس���ت له سه ر كڕین و كێشانی نێرگه له له الی���ه ن هاواڵتیانه وه زۆربوه به ش���ێوه یه ك خه ڵكێك���ی یه كجار زۆر ئێس���تا روی له كڕین���ی نێرگه له كردوه ب���ۆ ئه وه ی له م���اڵ بیكێش���ێت، جگه له ماڵه كانی���ش ئێس���تا كافتریاكانیش به وته ی ئه و نێرگه له فرۆشه به رێژه یه كی به رچاو كێش���انی نێرگه له زیادیكردوه ، بۆ نێرگه له فرۆش���ه هۆكاره كه شی ئه و ده گه ڕێنێته وه نێرگه له نرخی هه رزانی كه هه مو خه ڵكێك ده توانێت به ئاسانی بیباته وه بیكڕێت و بكه وێت و ده س���تی بۆ ماڵه وه به تایبه تی ئه وانه ی نرخیان هه رزانه كه نرخه كانیان له 10 هه زارو 15 هه زار دینارن تێناپه ڕێت كه نێرگه له ی س���ورین، كه زۆرترین ئه و كه سانه ی

نێرگه له ده كێشن گه نجه كانن.ا یش���د مبه ر ا له به ر

ی ته بێ���ژ ووه زاره ت���ی ته ندروستی حكومه تی هه رێم���ی

كوردستانیش د. خال���س قادر،

كه رایده گه یه نێ���ت" وه كو ئێس���تا تاكو وه زاره تی ته ندروستی دروستیان ئامارێكی

له به رده س���تدانیه ب���ۆ ئ���ه وه ی بزانن رێژه ی نێرگه له كێشان له كوردستان له چ ئاس���تێكدایه ، به اڵم ئه گه ر سه یربكه ن ژم���اره ی ئ���ه و ش���وێنانه ی نێرگه له ی زیادیكردوه ، ئه وه ش تێدا ده فرۆشرێت نیش���انه ی ئه وه یه كه نێرگه له كێش���ان زیادی ك���ردوه ، وته بێژه كه ی حكومه ت تیش���كده خاته سه ر ئه وه ش كه گرفتی س���ه ره كی ئه وان له وه دای���ه كه به پێی یاس���ای قه ده غه كردنی جگه ره كێشان و كراوه كان له ش���وێنه نێرگه له كێش���ان قه ده غه نیه بۆیه ده بینن له و شوێنانه كێش���انیان زیادیك���ردوه ، د. خال���س دوربكه ونه وه ده كات له گه نجان داواش له كێشانی جگه ره و نێرگه له و پێشیوایه " ئه وه ی له كوردس���تان هه یه به ش���ێكی زۆری په یوه ندی به چاولێكه ریه وه هه یه و

دوارۆژی خۆیان ده سوتێنن".نێرگه ل���ه ده بێت���ه هۆی دروس���تبونی ك���ه نه خۆش���ی ج���ۆره س���ێ نه خۆش���یه پێیده گوترێت یه كێكی���ان شێرپه نجه ی وه كو ش���ێرپه نجه یه كان" س���ینگ و بۆریه كانی هه ناسه و ناوده م و زمان و كۆئه ندام���ی هه رس و میزه ڵدان، درێژخایه نه كان و نه خۆش���یه له گ���ه ڵ ئالوده بون به نێرگه له كه زیانی له سه ر هه م���و به ش���ه كانی جه س���ته ده بێت، زیانه كان���ی پزیش���كانیش به وت���ه ی نێرگه له كێشان زۆر زیاتره له زیانه كانی

جگه ره كێشان.

‌ره‌نگاڵه(404( سێشه ممه 2013/11/26 rangalayawene@gmail.comrangalayawene@gmail.com (404( سێشه ممه ‌2013/11/26ره‌نگاڵه

گاکاوڕ

به خول���ه س���ه رقاڵكردنت خ���ۆ به رده وامه كان و ئه و شوێنانه ی سه فه رت بۆك���ردوه تاراده یه ك���ی باش س���ودی

لێده بینیت له بواری ژیانت.

به ه���ۆی ئه و بۆن���ه و ئاهه نگانه ی ئه م هه فته ی���ه روده دات ماوه یه ك���ی زۆر زیاتر ئه مێنیته وه و هاوڕێكانت له گه ڵ

بۆچونه كانتان تاوتوێ ده كه یت.

ره نگه به ش���یی هه ره زۆری ئه ركه كانی خێزانه كه ت بكه وێته س���ه ر تۆ. خۆت بگونجێنه له گه ڵ ئه و ئه ركانه ی كه به تۆ سپێردراوه و خۆت پێوه خه ریككردوه .

خ���ۆت س���ه رقاڵكردوه ب���ه و هه واڵ���ه سیاس���یانه ی كه روده ده ن ئه م مانگه . به پێی پێویس���ت توانیوته ئه ركه كانی

سه رشانت ته واو بكه یت.

به هۆی ئه و توانایه ی ئێستا له به رده سته ده توانیت زۆر ش���تی به سود بكه یت بۆ خ���ۆت و خێزانه كانت���ان. هه ینی رۆژی

به ختی ئه م بورجه یه .

له وانه یه چه ن���د په یوه ندییه كی ته له فۆنیت به ده س���ت ب���گات به هۆی ئ���ه وه ی كه ئه و كه سانه ماوه یه كه لێت زویر بون. هێوربه ره وه

په یوه ندێكانت ئاسایی بكه ره وه .

هه واڵی ئه وه ت پێده گات كه كه سێكی نزیكت له نه خۆش���خانه نه خۆش���ییه كه وه به هۆی خه وتبێت. پێویس���ته ئێ���وه ش هاوكاریان

بكه ن چونكه زۆر پێویستیان به تۆیه .

ئاگاداربه ره نگه به هۆی ئه و سه رقاڵیه ی به سه رتدا كه وتوه ته ركیزت له سه ر ئه و كارانه نه مێنێت كه له به رده س���تتدان.

داوای یارمه تی له كه سێك بكه .

باری سۆزداریت هێوربۆته وه خه ریكه تۆ نێوان به ناخۆش���ێكانی كۆتای���ی خۆشه ویسته كه ت بێت. هه وڵبده زیاتر

دڵی رازی بكه یت.

هه س���ت به توڕه بون و ناڕه حه تی مه زاج ده كه ی���ت ئه ویش به هۆی ئ���ه و هه مو به رپرس���یارێتییه ی به سه رش���انته وه یه

له كاره كانت و ماڵه وه تان.

هه رچی بۆنه یه ك ئه م ماوه یه روده دات هه وڵبده به شداری تێدا بكه یت، ره نگه ناره حه تی هه بێت له سه ره تادا تۆزێك

به اڵم دواتر سودمه ند ده بیت.

قرژاڵدوانه‌‌

گوێ به و ناكۆكیه مه ده كه كه وتۆته نێوان تۆو هاوكاره كانت. به شێك له و ناڕه حه تیانه په یوه ندی به بۆچونی جیاوازه وه یه له سه ر

به ڕێوه بردنی كاره كه ت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

10

Dallas Buyers Club.10years A Slave 12 .9

Gravity .8 7Bad GrandPa Free Birds .6Last Vigas .5

Delivery Man .4

3. بۆ یه كه مج���ار له دوای ته واوبونی )The Best Man( به ش���ی یه كه م���یله دوای زیاتر له بیس���ت س���اڵ ته واوی به شی دوه می ئه م فیلمه دابه زی به ناوی (The Best Man Holiday( نمایشكرا كه بڕی ت���ه واوی زیاتر له )41( ملیۆن دۆالری ئه مه ریكی گه ڕانده وه ، ئه م فیلمه س���ه ركه وتنێكی باش���ی هه بو له به شی یه كه مدا، چاوه ڕوانی س���ه ركه وتنی ئه م به ش���ه ش ده كرێت، ئه م فیلمه فیلمێكی دراما و كۆمیدی���ه ، ته واوی فیلمه كه بڕی (2:2( دو كاتژمێر و دو ده قه یه ، كه ته نها (17( ملی���ۆن دۆالر تێچون���ی بوه ، ئه م فیلمه فیلمێكی ش���یاوه بۆ به سه ربردنی

كاتێكی خۆش بۆ كه پڵه كان.

)Thor: The Dark World( .2بۆ هه فته ی سێیه م له پله یه ك هاته دواوه Last( بۆ پله ی دوه م كه جێ به فیلمیVigas( نه هێش���ت ئه م فیلمه تا ئه مڕۆ ب���ڕی زیاتر ل���ه )157( ملی���ۆن دۆالری ئه مه ش ك���ه گه ڕان���ده وه ئه مه ریك���ی هێنده ی نه ماوه بۆ گه ڕاندنه وه ی ته واوی پاره ك���ه ، ده رهێنه ران���ی فیلمه ك���ه بیر فیلمه كه تری به شێكی له به رهه مهێنانی ده كه نه وه ، به راستی به شێوازێكی جوان به رهه مهێنراوه ، بۆ هه مو ئاره زومه ندانی

ئاكشن و مغامرات ئه مه باشترینه .

The Hunger Game: Catching( .1فیلم���ی بنێی���ن ن���اوی ئه توانی���ن )Fireچاوه ڕوانك���راوی وه رز, ده توانین ناوی بنێی���ن فیلمی س���ه ركه وتی ئه مس���اڵ, له دوای س���ه ركه وتنی به ش���ی یه كه می (The Hunger Game( له به شی دوه مدا خوش���ه كه كه ی هه وڵده دات )كادنیش( به شێوه یه كی تر ئازاد بكات, )جێنفێر لۆران���س( دوای بردنه وه ی ئۆس���كار كه ئه كت���ه ری س���ه ره كی فیلمه كه یه باوه ڕ ناكات به و سه ركه وتنانه ی كه به ده ستی هێن���اوه تا ئه مڕۆ ل���ه و ته مه نه دا, ئه م فیلمه بڕی ته واوی )161( ملیۆن دۆالری گه ڕان���ده وه كه ئه م���ه ش بڕێكی یه كجار

ته واوه بۆ هه فته ی یه كه م...

به هیوای كاتێكی خۆش...

به‌ز)به ز( نوێترین به رهه مه كانی سینه ما

ده خاته به رده ستتانكه ئه مڕۆ له جیهانی سینه مادا كراوه ن و

بڕی زۆرترین بینه ریانهه یه و پێشكه ش به ئێوه ی خوێنه ر

ده كرێن له پله ی 10 بۆ 1)سینه مای ئه مڕۆی جیهان لێره دا

بدۆه زه وه ، به شێوه یه ك هه رگیز نه تدیبێت(

گۆشه یه كی تایبه ته به سینه ما

11

له‌فه‌یسبوکه‌وه‌

ناشیوناڵ‌جیوگرافیک:‌سه‌ردانی‌هه‌ولێر‌بکه‌ن

خواست‌له‌سه‌ر‌نێرگه‌له‌‌له‌هه‌ولێر‌رو‌له‌زیادبونه‌

ماڵپ���ه ڕی به ناوبانگ���ی ناش���یوناڵ جیوگرافیک چه ند شوێنێکی جیهانی دیارییکردوه که گه شتیاران له ساڵی نوێ���ی 2014 س���ه ردانی بکه ن. ئه و ئه وانه دیاریکراون ، ش���وێنانه ی که نی���ن که هه م���و ک���ه س له جیهاندا ده یانه وێت بۆی بچن؛ وه ک پاریس و دوب���ه ی. نیوی���ۆرک و له ن���ده ن و به ڵکو هه ندێک ش���وێنن که هێشتا ناوبانگی زۆریان نییه ، به اڵم شایانی س���ه ردانکردنن. یه ک له و ش���وێنانه

ش���اری هه ولێری پایته ختی هه رێمی ده رباره ی ماڵپه ڕه که کوردس���تانه . هه ولێر نوس���یویه تی: "ئه م ش���اره یه کێکه له کۆنترین شاره کانی جیهان که تا ئێس���تا ژیان تێیدا به رده وام بێ���ت. هه ولێر واتلێده کات هه مو ئه و ش���تانه له بیر بکه یت که ده رباره ی

عێراق بیستوته ". هه روه ها ماڵپه ڕه که باس له شوناسی نه ته وه یی شاره که و قه اڵ ناوداره که شی به یه کێک عه ینکاوه ش���ی ک���ردوه .

مه سیحییه کان گه وره کانی له شوێنه له رۆژهه اڵت���ی ک���ردوه ناوزه ن���د ناوه ڕاس���تدا. جگ���ه له مانه ش وه ک رێبه ریی���ه ک بۆ ئه و گه ش���تیارانه ی ده یانه وێت بچن���ه هه ولێر؛ ئاماژه ی به شێوازی هاتن و مانه وه و خواردنگه و ش���وێنه ئاس���ه وارییه کان کردوه که

گه شتیاران پێویستیان پێیه تی. ئ���ه و ش���وێنه ی دیکه ک���ه به پێی ماڵپه ڕه که باش���تروایه گه ش���تیاران له س���اڵی 2014 س���ه ردانی بک���ه ن،

داریس���تانی ئه مانه ن : هه ندێکی���ان هه رێم���ی )ڕوان���دا(، نوینگ���ی لویس���یانا )ئوس���ترالیا(، باک���ور )ئیتاڵی���ا(، پولی���ا )ئه مری���کا(، کۆردۆبا )ئه رژه نتین(، کاپ ڤێدردی )کیش���وه ری ئه فه ریق���ا(، پارک���ی )هندستان(، ڕانس���مبۆر نه ته وه یی س���اراییڤۆ )بۆس���نه و هه رس���ک(، کاسار )فه ڕه نسا(، پارکی نه ته وه یی به ردین )کۆلۆرادۆ(، سۆچی شاخی

)ڕوسیا(، ریگا )التیڤیا(.

گۆشه یه كی تایبه ته به جل و به رگ fashion دیزاینه ر و راوێژكاری "سه فین عارفی " ئاماده ی ده كات

safeen

.arif@

yahoo.

com

Twitte

r @Safe

enArif

زۆرترین شت كه خانمان لێیده ترسن ته مه نه یاخود باسكردنی ته مه نیانه , پرس���یاریان ك���ه زۆرج���ار بۆی���ه لێده كه ی���ت: ته مه ن���ت چه نده ؟ گه ر ڕاستیش���ت پێبڵێ���ن به دڵنیایی���ه وه به اڵم زۆره , كه موكورت���ی هێش���تا كه ئاگادارتانبكه ینه وه پێمانخۆش���ه ته مه ن ته نها ژماره یه كه , تۆی خانم ده توانیت به ش���ێوه یه كی زۆر جوان و ڕێ���ك و پێك خۆت ئاماده بكه یت, كه

تا گه وره بیت گه نج ببیته وه .له خانمه یه كێك���ه ك���ورد خانم���ی ده گمه نه كان���ی جیهان كه هه میش���ه جوانیه كی تایبه تی هه یه كه ده چێته ته مه نه وه , بۆیه زۆرجار كه ئافره تێكی خۆمان ده بینین ده ڵێین چه ند خان و مانه ! ئه مانه زۆر كه مبۆته وه له مڕۆدا به هۆی به كارهێنانی ماده ی كیمیایی و خانمانه وه , له الیه ن زۆر مكیاجێكی لێره وه چه ند ڕێگه یه كتان فێرده كه ین تا بتوانی���ن كه مێ���ك هاوكاربین بۆ گه ڕاندن���ه وه ی ئ���ه و جوانی���ه ی كه

كه مبۆته وه .

• گوێچك���ه یه كێك له و به ش���انه ی به س���ااڵچونی له گ���ه ڵ ك���ه مرۆڤ خ���ۆی ناگۆڕێ���ت و وه ك ته م���ه ن ئه م���ه ش واده كات ده مێنێت���ه وه و ده موچ���او بچوكبێته وه و گوێچكه كان گه وره ده ربكه ون, بۆ ش���اردنه وه ی ئه م باره هه میشه پێویستت به دانانی گواره ی گه وره و بریقه داره بۆ ئه وه ی

گوێچكه ت بچوكتر ده ربكه وێت.• كه مترین ش���ت لێ���ره كه ببینرێت به س���تنی له چكه بۆ خانمانی مۆده له به ر, به ستنی له چك به شێوه یه كی ملتان كردن���ه یاخ���ود كالس���یكی ڕه ونه قێكی جوانتر و خانمانه تر ده دات پێتان بۆیه باشترینه بۆ ئه م وه رزه .

• خانم���ان ك���ه ده چن���ه ته مه نه وه زۆر پش���ت به له پێكردن���ی پاپ���وچ ده به س���تن, كه پاس���اوه كه ی ته نها ئه وه یه ده ڵێن له پێكردنی خۆش���تره ب���ه اڵم ئاگاداربه پێاڵوی���ش هه یه كه ته نه���ا به به رزایی پاپ���وچ, ئه مه ش هاوكارت ده بێت له نه قڵیشاندنی پێت و

ده رنه كه وتنی و جوان ڕاگرتنی.

ته‌مه‌نت...‌ته‌نها‌ژماره‌یه‌!

ه‌وه‌ه‌وت

ه‌رکک‌د

مێسفر

که من ئ���ه و گۆرانیبێژان���ه ی له لوتکه وه ده س���تپێده که ن. ڕه نگ���ه "فرمێس���ک" یه کێک بێت ل���ه و هونه رمه نده که مانه . به گۆرانییه کی ئاس���تبه رز ده ستیپێکرد و به رده وامیش بو له س���ه ر ئه و ئاس���ته . ئه وه ت���ا نوس���ه ر مه ریوان وری���ا قانع له باره ی گۆرانی���ی یه که می ئه م خانمه ک���ه گۆرانیی "مه ی"بو، هونه رمه نده وه نوس���یویه تی "یەکێک���ه ل���ەو گۆرانییە ئینس���ان جوانان���ەی هەرە کوردیی���ە دەکاتە بونەوەرێک���ی بێگوناه، دەیکات بەدۆس���تی ژیان و دۆستی ئارەزوو چێژ و ئازارە بچوکەکان. یەکێکه لەو گۆرانییە جوانانەی ژیان وەک شوشەیەکی تەنک و قابیلی تێکش���کانی لەپ���ڕ، وێنادەکات.

قابیلی گوێلێگرتنی بەردەوامە". چه ند رۆژ ڕابردویش فرمێسک به رهه مێکی نوێی به ن���اوی "بێوه ف���ا" باڵوکرده وه و هه ر زو ب���وه مایه ی سه رنجراکێش���انی

هه وادارانی هونه ره که ی.

کران���ه وه ی ده رگاکان���ی هه رێمی دونی���ای ب���ه ڕوی کوردس���تان ته نه���ا خۆی���دا، ده ره وه ی ئابوری���ی بازرگانی���ی و ب���واری کۆمپانیاکان و ته نها نه گرتۆته وه ؛ ناو نه هاتن���ه س���ه رمایه داره کان ش���اره کانه وه . ئێس���تا ورده ورده ج���ۆره کران���ه وه و تێکه ڵبونێکی دیک���ه ده س���تپێده کات. ره نگ���ه گه ر چه ند س���اڵێک پێش ئێستا که سێک بیگوتایه "میاده حناوی" گۆرانیی بۆ کوردس���تان ده ڵێت، "خه یاڵپاڵو" به که س���ێکی ئ���ه وا له قه ڵ���ه م بدرایه . به اڵم ئێس���تا ده مێک���ه ئه وه بوه ته ڕاس���تیی و ئه و هونه رمه نده ناوداره سورییه ، شیعره به ناوبانگه که ی جه واهیریی کرده گۆرانیی و به جلی کوردیشه وه کلیپی���ی ب���ۆ ک���رد. له م���اوه ی مه غریبی هونه رمه ندی ڕابردوشدا "سه میره سه عید" گۆرانییه کی بۆ هه ولێر گوت وه ک پاڵپش���تییه ک پایته خته که ی دیارییکردن���ی بۆ به پایته خت���ی کوردس���تان عه ره بی. واڵتان���ی گه ش���تیاریی جێی باس���ه هه ردو ئه و گۆرانییه له الیه ن مۆس���یقیی کاری ئاوازو هونه رمه ند هه ڵکه وت زاهیره وه بۆ

ئه نجامدراوه . س���ه ره ڕای ئ���ه وه ش به ش���ێکی

ناوداره کانی هونه رمه ن���ده زۆری کوردستان له ش���اره کانی عه ره ب ئه وه یان سازکردوه و کۆنسێرتیان درکاندوه که نیازی گوتنی گۆرانیی کوردیان هه یه . هه ندێکی دیکه شیان بازرگانیی و گ���ه وره ی پ���رۆژه ی له کوردس���تانیان وه به رهێنانه وه ئه وه ی جێی به س���ه رکردوه ته وه . سه رنجه و مایه ی پرسیاره ئه وه یه ؛ کوردستان و ئایا خۆشه ویس���تیی ل���ه و وای هاواڵتیانییه ت���ی؛ هونه رمه ندانه کردوه به و شێوه یه

له ناکاو ئه و هه مو گرنگییه به کوردستان بده ن، یاخود

پاره یه کی زۆره ڕژانی هه رێم���ه دا و ل���ه م

ئه وانیش به دوای به رژه وه ندی ا ن���د یا خۆ

وێڵن؟

هونه‌رمه‌ندانی‌عه‌ره‌ب‌گۆرانیی‌بۆ‌کوردستان‌ده‌ڵێن

گۆرانیبێژی مه غریبی سه میره سه عید

شاری هه ولێر

بیروڕا(404( سێشه ممه 122013/11/26 birura.awene@gmail.com

زۆرێک هەن دونیای عەرەب کورتدەکەنەوە بۆ ئیسالم و ڕۆڵی ئیسالم لەو کۆمەڵگایانەدا. ئەم ڕوانین����ە له دەیان س����ەرەوە هەڵەیە و کێش����ە کاریکاتێریانەی کورتکردنەوەیەکی ئاڵۆزەکان����ی ئەو دونیای����ە بۆ چەند دێڕێک له "ئەحکامی شەرعی" دونیای عەرەب نەک تەنها دونیایەکی گەورەو ئاڵۆزو فرەکێشەیە، بەڵکو خاوەنی یەک ژینگەی سیاسی و یەک ژینگەی دینی و یەک ژینگەی فەرهەنگییش نیی����ەو لەهەر ش����وێنێکی ئ����ەو دونیایەدا هەریەکێ����ک ل����ەم ژینگانە ت����ەواو ئاڵۆزو فرەش����ێوەو جیاوازن. ه����اوکات بڕو ڕادەی کۆمەاڵیەتی و نائامێزانبونی یان ئامێزانبون بەهێزیی و الوازیی س����ێکتاریزم و تائیفیەتی دینی، ئامادەگی کایەی سیاس����ی جیاواز، ڕادەی پرۆسەی تازەبونەوەی کۆمەاڵیەتی و پەیوەندییە ئابوری����ی، توانای فەرهەنگی، دەرەکیی����ەکان هت����د.. لەه����ەر واڵتێکی دونیای عەرەبی����دا جیاوازە. وێناکردنی ئەم دونیایە وەک دونیایەکی هاوشێوە و لێکچو، وەک ش����وێنێک کە ئیس����الم، یەک ئیسالم نەک چەن����د ئیس����المێک، "جەوهەر"ەکەی دەستنیشاندەکات، وێنەیەکی تەواو سادە و ناڕاس����ت و ئایدیۆلۆژییە. ئەم وێنە س����ادە و گش����تگیرە، وەک هەمو وێنە گشتگیرەکانی نەناس����ین نەزانی����ن و ئەوەن����دەی ت����ر، باڵودەکاتەوە، ئەوەن����دەی ڕێگرە لەبەردەم ناس����ینێکی ڕاس����تەقینەی دیاردەکانی ئەو دونیای����ەدا، دەیەکی ئ����ەوە زانیارییەکمان پێنابەخشێت بتوانین بەهۆیەوە له سادەترین

دیاردەکانی ئەو دونیایە تێبگەین.با سەیرێکی خێرای دونیای "دوای بەهاری عەره بی" بکەی����ن و بزانین دەکرێت چی لەو دونیای����ەدا ببینی����ن و چ دیمەنێک����ی ئاڵۆز و فرەدەرکەوت ببینین. بەبۆچونی من هەمو چاودێرێکی پله دو و پلەس����ێی ئەو ناوچەیە دەتوانێت کۆمەڵێک دەرکەوتی کۆمەاڵیەتی و سیاس����ی و فەرهەنگی ببینێ����ت کە ناکرێت کورتبکرێتەوە بۆ ڕۆڵی دین لەو ناوچەیەدا. با س����ەیرێکی ئەم دیمەنە جیاوازانەی دوای

بەهاری عەرەبی بکەین.1: ئامادەگ����ی س����وپاس وەک هێزێک����ی سیاسی بەهێز له دونیای عەرەبدا. له سەرەتای پەنجاکانی سەدەی بیستەمەوە ڕۆڵی سوپا له مۆدێلی حوکمڕانی له سیاسەتی عەرەبی و ئ����ەو ناوچەیەدا بەرچ����او و گرنگە. زۆربەی کات ئەفس����ەر و جەنەڕاڵەکان����ی س����وپاس حوکمڕانب����ون. بەاڵم س����وپاکان له دونیای عەرەب����دا ه����ەم توانای جی����اواز و پێکهاتی جیاوازی����ان هەیە، هەم وێن����ەی جیاوازیش الی ئەوکۆمەڵگایان����ەی تیایان����دا ئامادەن. س����وپا له میس����ر وەک بەش����ێک له خەڵک تەماش����ا دەکرێت و تەنانەت هەندێکجار وەک "پەن����اگای کۆمەڵگا" دەبینرێ����ت و ڕۆڵێکی سیاسی گرنگیش دەبینێت، بەاڵم له تونسدا هەم الوازت����رە و هەم ڕۆڵە سیاس����ییەکەی چۆنیەت����ی له میس����ردا پەراوێزیت����رە. ڕێکخس����تنەوەی پەیوەندی نێوان کۆمەڵگا و لەش����کر و هێ����زە مەدەنی و سیاس����ییەکان و لەش����کر، له مەسەله هەرە س����ەرەکییەکانی چۆنیەت����ی ڕێکخس����تنی ژیانی سیاس����ییە لەوواڵتەدا، لەکاتێکدا تونس ئەم کێشەیەی نییە و لەو واڵتەدا لەباتی ئەم ڕێکخستنی ئەم پەیوەندییە چۆنیەتی ڕێکخستنی پەیوەندی نێ����وان پارت����ە سیاس����ییە حوکمڕانەکان و س����ەرەکییە. ئۆپۆزیس����یۆن پارتەکان����ی ئ����ەو هێزە سیاس����ی و ئابورییەی لەش����کر له میس����ردا هەیەتی، له تون����س و مەغریب و واڵتانی خەلیجیش����دا نییەتی. بۆیە ناکرێت بەو ش����ێوەیەی باس له هێزی سوپا دەکەین له میسردا، بەهەمانشێوە له تونس و مەغریب و

سوریا و سعودیەدا باسیبکەین.سیاس����ییە پارت����ە هێ����ز و الوازی :2ڕێکخ����راوەکان له دونی����ای عەرەب����دا. ئەم الوازیی����ەش الوازییەک����ی گش����تییە، پارتە چەپ و ڕاست و لیبرال و نالیبرال و نەتەوەیی و بەمانایەک دەگرێت����ەوە. نانەتەوەیی����ەکان له ماناکان الوازی پارتی سیاس����یی ڕێکخراو دی����اردەی ه����ەرە س����ەرەکیی ن����او کایەی

سیاسییە لەم بەشەی دونیادا. "بەهێ����ز"ی "فرەج����ۆر" و 3�ئامادەگ����ی "ئیس����المی سیاس����ی" له دونیای عەرەبیدا. ب����ەاڵم هێزیی ئیس����المی سیاس����یی هەم ڕێژەیی����ە و هەم ج����ۆر و ڕوانین و ش����ێوازی بیکردنەوە و تێگەیش����تنیان بۆ ئیسالم و بۆ ڕۆڵی دین له ژیانی سیاس����ی و کۆمەاڵیەتی و فەرهەنگیدا جیاوازە. ئیس����المی سیاس����یی خۆش����ی فره جۆرن، هێزە سەرەکییەکانیان بریتین له ئیخوانی موسلمین و هاوشێوەکانی، س����ەلەفیەتی دینی، گروپە س����وفییەکان.

ئەمانەش هەم لەناو خۆیاندا فرەجۆرن هەم داواکاری جیاوازیش����یان هەیە، لەداواکردنی "دەوڵەت����ی دینی" یەوە بیگرە بۆ داواکاریی "دەوڵەت����ی ی����ان مەدەن����ی" "دەوڵەت����ی نیش����تیمانی"، لەپێداگرتن����ی جی����اوازەوە لەسەر ڕۆڵی ش����ەریعەت له ژیانی سیاسیدا و بۆ تێگەیشتنی جیاواز لەوشەریعەتەی هەر هێزێک له هێزەکان باسیدەکات. وێنەکە زۆر ئاڵۆزت����ر دەبێت کاتێ����ک دەزانین هەندێک له هێزە ئیس����المییەکان لیبرالن و س����ەر بەو ش����ێوازە له ئیسالمی سیاس����ین کە ئۆلیڤەر ڕوا وئاسف بەیات ناوی "پۆست ئیسالمیزم"ی لێدەنێ����ن. هێزێکی وەک ئیخوان وەربگرین، ڕوانینەکانی ئیخوان بۆ دەوڵەت و کۆمەڵگاو ڕۆڵی دین له میس����ردا جی����اوازە له تونس و ئەوانەی تونسیش جیاوازن لەوانەی سوریا. ئیخوانەکانی س����وریا، بۆ نمونە، هێزێکن تا ئەمڕۆشن نەیانتوانیوە نوخبەیەکی سیاسی دینی دروس����تبکەن، لەکاتێکدا له میس����ردا سااڵنێکی درێژە بەشێکن له دیمەنی سیاسی

لەو واڵتەدا.4- ئامادەگ����ی پەیوەندی����ی خێڵەکی����ی و خزمخواهیی له دونیای عەرەبیدا. پەیوەندیی پەیوەندییە گرنگ����ی بەش����ێکی خێڵەکیی گرنگ����ی بەش����ێکی کۆمەاڵیەتیی����ەکان و ڕێکخستنی کۆمەاڵیەتییە له دونیای عەرەبیدا.بەاڵم ئەم پەیوەندییانەش له شوێنێکەوە بۆ ش����وێنکی تر جیاوازن، لەهەندێک شوێندا کاریگەریی ڕاستەوخۆ و بەهێزیان هەیە، وەک له یەمەن و لیبیا، بەاڵم له هەندێک شوێنیتردا ئ����ەو کاریگەرییەیان نیی����ە، وەک له تونس و

مەغریب.٥- ئامادەگ����ی "کۆمەڵ����گای مەدەن����ی" له دونی����ای عەرەبیدا. کۆمەڵ����گای مەدەنی بەشێکی گرنگی ژیانی کۆمەاڵیەتی و سیاسی و فەرهەنگی دونیای عەرەبە. لەهەندێک واڵتدا ئەو کۆمەڵگای����ە بەهێز و لەهەندێکی تریاندا الوازە، له تونس و مەغریبدا بەهێز، له میس����ر مامناوەن����دی و له س����عودیە و خەلیجدا الواز و کۆنترۆڵکراو. له مەغریب و تونس بەش����ێکن له هێزە ش����اریی خوێندەوارەکان و سەر بەو چینە کۆمەاڵیەتییەن کە بەچینی ناوەڕاست

ناودەبرێت.6- بون����ی "دەزگای مەدەنی" له هەندێک له واڵت����ە عەرەبییەکان����دا. ئ����ەم دەزگایانە هەم دەس����ەاڵتی گرنگ و ه����ەم کاریگەریی گەورەشیان لەسەر ژیانی ئەو کۆمەڵگایانە هەیە، لەوانەش بۆ نمونە سیس����تمیدا وەری له میس����ردا، یان کاریگەریی میدیا له تونس و مەغریب����دا. ئەم����ە جگە له ش����وێن و جێی و کاریگەریی جیاوازی ئافرەتان لەو واڵتانەدا.

٧- هەندێ����ک واڵت خاوەن����ی پەرلەمان و ڕۆڵی ئەگەرچی فرەحیزبی����ن، سیس����تمی پەرلەم����ان لەهەندێک ش����وێندا دیکۆریی و س����ەردەمی له میس����ری ش����کڵییە، وەک موبارەک����دا، بەاڵم لەهەندێک ش����وێنی تردا

بەهێزترە، وەک له لوبنان و مەغریبدا.کورتکردن����ەوەی ئەم گش����تە ئاڵۆزە بۆ ئیس����الم یان دی����ن، ڕێگرێک����ی مەعریفی گەورەیە لەبەردەم بینینی کێش����ە و گرفتە ڕاس����تەقینەکانی ئەو کۆمەڵگایانە و بینینی

هێز و توانا و ئەگەرەکانی گۆڕان لەناویاندا.

دونیای عەرەب

کورتکردنەوەی گشت ئاڵۆزیه کان

بۆ ئیسالم یان دین، ڕێگرێکی مەعریفی گەورەیە لەبەردەم

بینینی کێشە و گرفتە ڕاستەقینەکانی

ئەو کۆمەڵگایانە و بینینی هێز و توانا و ئەگەرەکانی گۆڕان

لەناویاندا

له م رۆژانه دا به هێمنی و به ش����ه رمێكه وه یادی 229 س����اڵه ی ش����اری س����لێمانی كرایه وه ، ئه م یاده له كاتێكدا ده كرێته وه ك����ه هاواڵتیانی ئ����ه م ش����ار و ده ڤه ره به هۆی ئه نجام����ی هه ڵبژاردنی ئه یلولی ئه مساڵه وه له نائارامیه ك و دڵه راوكێیه ك و كه چاره نوس����ی ده ژی����ن نارونیه ك����دا به رێوه بردنی ئیداره ی ش����اره كه ی پێوه

به ستراوه ته وه .

ئه م یاده ده كرێته وه له كاتێكیش����دایه كه ئه م ش����اره هه نگاو ب����ه ره و )قه زا( بون ده نێت زیندویی جارانی له ده س����ت به یه كێك بچوكبونه وه یه ئ����ه م ئه دات و هه ردو یه كگرتنه وه ی له به رهه مه كان����ی ئیداره ی كوردی دوای 8 ساڵ دائه نرێت. ج����اران رۆژان����ه ب����اس له گه وره ی����ی و ده كراو و سلێمانی پێشكه وتنی گرنگی و ده س����ه اڵتدارانی ئێره ش زۆر به پۆزه وه باس����یان ده كرد كه ) پێویسته هه ولێر

چاو له سلێمانی بكات(.الی هه م����و الی����ه ك ئاش����كرایه ك����ه سیسته می حوكمرانی له عێراقدا فیدرالیه ، مه ركه زیه تی سیس����ته مه دا، جۆره له م ئیداری رۆڵ����ی كاڵ ده بێته وه و ئیداره ی به هێزده بێت و ناوچه و شاره كان هه رێم و هاواڵتیان����ی هی����چ ناوچه یه ك هه س����ت به ك����ه م و ك����وری و ناعه داله ت����ی ناكه ن ئه و هه س����ته یان ال دروس����ت نابێت كه

له مه ركه زه وه پشتگوێ خرابن.ئ����ه وه ی ئێس����تا هه م����و هاواڵتیه ك به گش����تی و خه ڵكی سلێمانی به تایبه تی هه س����تی پ����ێ ده كات، ئه وه یه كه ئه م ش����اره رۆژ ب����ه رۆژ ب����ه ره و ته همی����ش ده چێت، ئه م پاشه كش����ێیه له ئه نجامی شێوه ی ئیداره و به رێوه بردن و ملماڵنێ و فره كوێخایی و حیزب����ی و به رژه وه ن����دی ته كه توالتی ده سه اڵتداران و حوكمكردنی له الی����ه ن خه ڵكانی غه یر س����لێمانیه وه

هاتۆته كایه وه .هه رێم����ی حكومه ت����ی بێگوم����ان كوردس����تانیش به ش����ێكی گه وره ی ئه م دواكه وتن����ه ی به رده كه وێ����ت و له جیاتی ئ����ه وه ی كه هه وڵی ئ����ه وه بدات به یه ك چاو س����ه یری هه مو شار و شارۆچكه كان ب����كات و خ����ۆی به به رپرس����یار بزانێت له دواكه وتن����ی ئ����ه م ناوچان����ه و ئ����ه و راس����تیه بزانێت كه كوردستان ده سكه گوڵێكی بۆن خۆشی هه مه ره نگه و كاتێ ب����ۆ پایته خت هه وێنی خۆشه ویس����تی الی هاواڵتیانی هه رێم دروس����ت ده بێت و گه شه ده كات كه هه مو شاره كانی تری كوردس����تان به پێی پێویس����ت گرنگیان پێ بدرێت و ببن به ده س����ته خوش����كی

راسته قینه ی پایته خت.پێویسته پایته خت سیمای پایته ختی پێ���وه دیاربێت، ج���وان و رازاوه و بینای گ���ه وره و ب���ه رز و قه ش���ه نگی تێدابێت و خانون و شه قام و بازاره كانی رازاوه بێت و هیچ كه م و كوریه كی تێدا نه بێت و شوێنی كلتوری و فه رهه نگی و وه رزش���ی و ئابوری كۆمه اڵیه تی گه وره و دیاری تێدا بێت و نه خه ڵكی ش���اره كه و نه بێگانه كان هه ست به نامۆی���ی و كه م و كورتی تێدا نه كه ن .. به اڵم ئه م سیمایان پێویسته له شاره كانی تریش به شێوه ی جیاواز ره نگ بداته وه .

له م رۆژانه دا هه وڵدان بۆ دروستكردنی حكومه ت���ی هه رێم���ی بنك���ه ف���راوان له ئارا دایه ، ب���اش ده بێت كه بزوتنه وه ی گۆڕان و یه كێتی نیشتمانی كه قورسایی كارو گه ش���ه كردنیان له م ناوچه یه دایه ، به رنام���ه ی تایبه تی خۆی���ان ده رباره ی هه ڵس���انه وه ی س���لێمانی بۆ حكومه تی ئاین���ده بخه ن���ه رو، هه ر هی���چ نه بێت ده نگده رانی���ان به وه دڵخ���ۆش كه ن كه ش���اره حه یاته كه خه مخ���ۆری تایبه تی خۆی هه یه و ناهیڵن سلێمانی زیاد له مه گێرانه وه ی ئه گینا بخرێت. پش���تگوێی سه رگورش���ته ی كۆن كه س���لێمانی بۆ )شار( دروست كراوه و النكه ی رۆشنبیر و مه یدان���ی پێش���ه نگی تێكۆش���ه ران و رۆشنبیری و سیاس���ی بوه و یه كه م دام و

ده زگای ده وڵه تی و رۆشنبیری و سوپایی له س���لێمانی بوه و یه ك���ه م قوتابخانه ی كچان و یه كه م چاپخانه و یه كه م زانكۆی كوردی و یه كه م و یه كه م .. له س���لێمانی بوه و فاڵن و فیسار ش���ت له سلێمانیه وه س���ه ری هه ڵداوه ، ئه وه بوه به به شێكه

له مێژوی ئه م شاره .له مێژودا زۆر ش���اری دی���ار و گه وره و گرن���گ، رۆڵی���ان نه ماوه و ب���ون به ژێر هه مه الیه نه وه و گه ش���ه كردنی فش���اری ئابوریه كان جوگرافی و سیاسی و گۆڕانه چه نده ها شاریان خاپور كردوه و چه نده ها

شاری نوێشیان دروستكردوه . چی بكرێت باشه ؟

ئ���ه م چه ند دێ���ره هه ن���دێ تێبینی و بۆچونه كه چه نده ه���ا جار باس كراوه ، ب���ه و هیوایه ی كه به هه وڵ و توانای هه مو الیه ك به تایبه تیش هێزه سیاس���یه كان و حكومه تی هه رێم و هه مو ئه وانه ی كه زۆر باسی سلێمانی ده كه ن، بیرێك له دوارۆژی ئه م شاره بكه نه وه و له م چه ق به ستوییه

رزگاری بكه ن.1� بواری ئیداری و حكومی

ده س���ه اڵتدارانی كورد توشی كێشه ی مۆراڵ ده بن كه كاتێ باس���ی فیدرالیه ت بۆ عێ���راق بك���ه ن و مه ركه زیه تی ته واو كومه لێك بكه ن، جێبه جێ له كوردستان نمونه ی واڵتان���ی تر ه���ه ن كه حكومه تی هه رێم ئه توانێت چاویان لێبكات، له وانه توركیا ك���ه پایته خت له ئه نقه ره یه به اڵم ئه و واڵته یه شاری گرنگترین ئه سته نبوڵ یان سویس���را كه پایته خته كه ی ش���اری بێرنه به اڵم چه نده ها شاری تری گرنگی هه ی���ه وه ك جنێ���ف و زویری���خ و لۆزان، ی���ان هۆڵه ندا ك���ه پایته ختی حكومه ت ئه مس���تردام وه ك ب���ه اڵم له دێنهاگ���ه

پایته ختی گه شتیاری ناسراوه ..یاخود ئه ڵمانیا، دوای ئه وه ی له 1999 وه پایته خته كه ی له شاری بۆنه وه گوێزایه وه بۆ به رلین، ب���ه اڵم له پێناوی ئه وه ی كه بۆنیش وه ك ش���ارێكی زیندو بمێنێته وه ، 6 وه زاره تی حكومه ت���ی ئه ڵمانیا له بۆن مایه وه . سیس���ته می فیدرالی واڵته كه وای حكومی���ه كان ده زگا ك���ه خواس���توه هه موی���ان له پایته خ���ت كۆنه بنه وه ، بۆ نمونه ده زگایه كی گه وره ی حكومی وه ك ی���ان رادوێی و پۆس���ت و ته له فۆن���ات، ته له فزیۆنی دۆیچ���ه فیله و12 رێكخراوی جیاوازی نه ته وه یه كگرتوه كان مه ركه زیان هاتۆته بۆن، یاخ���ود مه ركه زی بانكی و پ���اره ی ئه ڵمانیا له ش���اری فرانكفۆرته یان ده زگای هه واڵگیری ناوخۆی واڵته كه له ش���اری كۆلن و به م شێوه یه هه ر شاره س���یمایه كی تایبه ت���ی خۆی وه رگرتوه و هاواڵتیانی ئه و شارانه هه ست ناكه ن كه

په راوێز خراون.نه ك ه���ه ر له ب���واری ئیداریدا، به ڵكو له بواری ئابوری و بوجه ش���دا، سه ره رای ئه وه ی هه ر هه رێمێك له ئه ڵمانیا بوجه ی تایبه تی خ���ۆی هه یه ، به اڵم هه رێمه كان جی���اوازن له ب���واری به رهه مهێناندا، بۆ نمونه هه رێمه كانی بایه ر و هێس���ن و بادن ڤوتن بێرگ، ك���ه به هه رێمی ده وڵه مه ند ده ژمێرێن، س���ااڵنه یارمه ت���ی به رچاوی به رلین و ئه ده ن وه ك فه قیره كان هه رێمه

برێمن ..بۆ نابێ���ت له كوردس���تان، مه ڵبه ندی س���ه ره كی چه ند ده زگایه ك���ی حكومی گرنگ بهێنرێته سلێمانی، بۆ نمونه وه ك ده زگای به ره���ه م هێن���ان، مه حكه مه ی ته میز، ئاسایش���ی گشتی، گه شتوگوزار

..یان .. یان...ی���ان كارئاس���انی ئی���داری بكرێ���ت ب���ۆ كاروب���اری حكوم���ی س���لێمانی و سیس���ته مێك بدۆزرێته وه كه پێویس���ت س���لێمانی پارێزگای هاواڵتیانی نه كات ی���ان دهۆك بۆ هه مو كارێكی ئیداری رو بكه نه پایته خت، ب���ا هه مو وه زاره ته كان به رێوه به رایه تیه كی گشتی یان زیاتر كه

بهێننه ئه و شارانه .2� بواری سیاسی

- گرنگه كه سه رۆكی هه رێم و سه رۆكی خۆیان باره گایه كی ئه نجومه نی وه زیران، له سلێمانی هه بێت و ده وامی راسته قینه ی تێ���دا بك���ه ن )ن���ه ك وه ك می���وان یان ب���ۆ رۆژێ���ك بمێنن���ه وه ( و له نزیك���ه وه هاواڵتیان���ی ئ���ه م ده ڤ���ه ره ش ببینن و ئازاریان ئێش و له خواست و ویست و گوێ

بگرن.ك���ه بكرێ���ت له واڵت���ان داوا -قونس���ولیه تیان له س���لێمانی بكه نه وه ، له نه ته وه یه كگرتوه كان و داوا هه روه ه���ا هه ندێ رێكخ���راوی نێو ده وڵه تی بكرێت كه باره گای س���ه ره كیان له پایته خته وه

بهێننه سلێمانی.- كۆبونه وه و كۆنفرانسی گرنگی كوردی یان عێراقی یان نێو ده وڵه تی له سلێمانی

بگیرێت و سلێمانی ببێت به خاڵێكی گرنگ له سه ردانی وه فدی جیاوازی بێگانه دا كه

دێنه كوردستان.

3� بواری ئابوری- پێویس���ته كه حكومه ت كارئاسانی دیار بۆ كومپانی���ا بێگانه و ناوخۆیه كان بكات ) نه ك ته نها بۆ حیزبیه كان( و هه مو هه وڵێكیان له گه ڵ���دا بدرێت كه پرۆژه ی گه وره ی به رهه م هێن���ان له م ناوچه یه دا ئه نجام بده ن، وه ك ئێستای لێنه یه ت كه كومپانیا گه وره كان خۆیان له س���لێمانی دور ده خه نه وه و رو ده كه نه ش���اره كانی تر و به تایبه تیش پایته خت ) 800 له كۆی له سلێمانی، شاره كه یان به ڵێنده ر 1061

به جێ هێشتوه � روداو 2013/11/18(- داوا ل���ه و كومپانیایان���ه بكرێت كه پ���رۆژه ی ئاب���وری ئیس���تراتیجیان وه ك گاز ن���ه وت و پااڵوتن���ی ده رهێن���ان و له ناوچه كانی چه مچه ماڵ ، ده شتی كۆیه و گه رمی���ان هه ی���ه ، كه گرنگ���ی به رچاو به م ناوچانه ب���ده ن و به رنامه دارێژن بۆ بنیادنان و پته وكردن���ی ژێرخانی ئابوری

ئه و ناوچانه .- پرۆژه دێرینه كه ك���ه چه نده ها جار ده س���ه اڵتدارانی س���لێمانی باسیان لێوه ك���ردوه ، ئه ویش دروس���تكردنی بازاری ئازاد ) فری زۆن( له س���لێمانی بكه وێته بواری جێبه جێكردنه وه له پێناوی ئه وه ی ئه و بازاره ببێ���ت به مه ڵبه ندێكی ئابوری گه وره و گرنگ كه به سود بۆ كوردستان و

عێراق و ناوچه كه بگه رێته وه .- هه وڵ بدرێ���ت ك���ه لق���ی هه ن���دێ بانك���ی بێگانه بهێنرێته ئ���ه م ناوچه یه و س���لێمانی رۆڵی گرنگ ببینێت له بواری بانكیدا و ببێت به پردێكی بانكی له نێوان

كوردستان و عێراق و جیهان دا.- گرنگی زیاتر به س���نوری باش���ماخ بدرێت و ئه م س���نوره بكرێت به سنورێكی نێو ده وڵه تی بۆ هێنان و بردنی كه لوپه ل له ئێرانه وه س���یمای سنورێكی ترانسێتی

مۆدێرنی پێ بدرێت.- فرۆكه خان���ه ی س���لێمانی گرنگ���ی زیاتری پ���ێ بدرێت و فراونت���ر بكرێت و ب���واری )كارگۆ( ی گه وره ت���ر و ئازاد تر بكرێت، ب���ۆ ئه وه ی س���لێمانی بتوانێت كه لوپه ل هێنانی به مه ڵبه ندێك���ی ببێت

به فرۆكه بۆ كوردستان و هه مو عێراق.

4� بواره كان���ی كلتوری ، رۆش���نبیری ، گه شت وگوزار و وه رزش ...

- ناونیشانی )س���لێمانی پایته ختی ب���واری بكه وێت���ه رۆش���نبیری ( دروش���م ته نها وه ك جێبه جێكردن���ه وه و نه مێنێت���ه وه ، هه نگاوی ج���دی بۆ ئه م كاره ئه وه ی���ه كه وه زاره تی رۆش���نبیری بگوێزرێته وه بۆ سلێمانی و هه وڵبدرێت كه سلێمانی ببێت به مه ڵبه ندێكی رۆشنبیری گه وره و س���ااڵنه گه وره ترین فیستیڤاڵی

هه مه ج���ۆری گۆرانی و مۆس���یقا و فلیمی ك���وردی و نه ته وه كان���ی ت���ری عێراقی و

جیهانی لێببه سترێت.- مه ڵبه ندی سه ره كی چه ند ده زگایه كی رۆشنبیری و هونه ری بێته سلێمانی، وه ك یه كێت���ی نوس���ه ران، رۆژنامه نوس���ان،

هونه رمه ندان و ..هتددیاریگای وه رزش���ی گه وره تری���ن -لێبێت كه له س���لێمانی بكرێت���ه وه و وای كوردس���تان و گرنگه كانی یاریه زوربه ی عێراق له س���لێمانی ئه نجام بدرێت و ئه م ش���اره ببێت به شارێكی وه رزشی گرنگی له هه رێم دا نه ك وه ك ئێستا كه دێرینترین یانه ی وه رزشی س���لێمانی ، به هۆی باری له داخس���تنی بیر ئابوری���ه وه خراپ���ی

بكرێته وه .- پالن���ی گونج���ا و خێ���را دابنرێت بۆ بواری گه ش���ت و گوزار و كارئاسانی ته واو بكرێت بۆ كۆمپانیای بێگانه ی تایبه تمه ند بۆ ئ���ه وه ی له هه مو ئ���ه و ناوچانه ی كه ب���ۆ گه ش���توگوزار گونج���اون، پرۆژه ی هه مه الی���ه ن ئه نجام بدرێت و س���لێمانی له زس���تان و هاوین ببێ���ت به ناوچه یه كی كوردستان و هاواڵتیانی كه گه شتوگوزار

عێراق و ده ره وه رابكێشێت. ئه گ���ه ر گۆڕان���ی بنه ره ت���ی له هه مو بواره كان���دا به س���ه ر س���لێمانی نه یه ت، ئ���ه وا به دڵنیایی���ه وه ، ش���اره كه ده بێت به قه زایه كی گه وره ی نارێكوپێك، چونكه هاواڵتی پرس���یار ده كات، كه ئه م شاره چی پێشكه ش ده كات و خه ڵكی ده ره وه چۆن راده كێش���ێت؟ ئایه سلێمانی چی تێدایه كه هانی هاواڵتیانی ده ره وه بدات بۆ هاتن و مانه وه ؟ كوا ش���وێنه مێژویی و كلت���وری و فه رهه نگیه كانی و كوا باخچه و هۆلی شانۆ و سینه ماكانی كوا.. كوا..؟؟ئای���ه ئ���ه م ش���اره چه ن���د زه مینه ی به رهه مهێنانی ب���ۆ به ڵینده ر و كومپانیای ناوخ���ۆ و بێگانه خۆش ك���ردوه كه بێن و بمێنه وه و كاری تێ���دا بكه ن؟ به داخه وه ئه ب���ێ هه م���وی ئه مان���ه به نه خێر وه اڵم بدرێت���ه وه ، كه واته نه ئێس���تا و نه له دوا رۆژێكی نزیكیش دا سلێمانی )ئتراكتیڤ(

نابێت بۆ خه ڵكانی ده ره وه .ئه گه ر بارودۆخی كوردستان به گشتی و هێزه بیركردنه وه ی هه رێ���م و حكومه تی بمێنێته وه و ئێس���تا سیاس���یه كان وه ك گۆران���كاری بنه ره تی به س���ه ردا نه یه ت، ئ���ه وا به دڵنیایی���ه وه ، پایته خ���ت زیاتر گه ش���ه ده كات و به ره و پێشه وه ده چێت و تر وه ك خۆیان س���لێمانی و ش���اره كانی

ده مێننه وه .ئه ركی س���ه رۆكی هه رێم و س���ه رۆكی س���لێمانی نوێنه ران���ی حكوم���ه ت و له په رله مان���ی كوردس���تان ئه وه ی���ه كه چاوێ���ك ب���ه م بارودۆخه دا بخش���ێنن و هه ن���گاوی جدی و خێرا و هه مه الیه ن بنێن

بۆ په راوێز نه خستنی سلێمانی.ئه ركی لێپرسراوانی بزوتنه وه ی گۆڕان و یه كێتی نیش���تمانی به ده ره جه ی یه كه م ئه وه یه كه بیرێك له دوارۆژی ئه م ش���اره بكه نه وه و خه ڵكه ك���ه ی په راوێز نه خه ن و ئیت���ر خه ڵك���ی ده ره وه نه هێنن بیكه ن به حاكمی مو تڵه قی شار پێویسته پرۆژه ی سیاس���ی و ئابوری و كلتوری و رۆشنبیری جیاوازی بۆ دابرێ���ژن و به دواداچونی بۆ

بكه ن.س���لێمانی و ئی���داره ی ئه رك���ی س���ه رمایه دارانی و سیاس���ه تمدارانی و رۆش���نبیرانی و رێكخراوه كانی كۆمه ڵگای مه ده نی و جه ماوه ری سلێمانیه كه بیرێك له دوارۆژی شاره كه یان بكه نه وه و به رێگای س���یڤیلی هه مه جۆر جه خت بخه نه سه ر ده سه اڵتی سیاس���ی و ئیداری بۆ ئه وه ی ش���اره كه زیاتر له ئێستا په راوێز و بچوك تر نه كرێته وه ، به بچوكردنه وه ی سلێمانی

ئه وانیش رۆڵیان بچوك ده بێته وه ..ئه گه ر كار به م شێوه یه ی ئێستا بڕوات، ئ���ه وا نه وه كان���ی داهاتوی ئه م ش���اره ، رو ده كه ن���ه هه مومان به گش���تی و هێزه ده سه اڵتداره كان به تایبه تی و ئه پرسن بۆ واتان له م شاره كرد؟ كێ به رپرسه له م دواكه وتن و فه رامۆشكردنه ؟ بۆ نه جواڵن؟ بۆ كاتێ رۆڵه ی ئه م شاره تان له شۆڕش و به اڵم ب���و، پێویس���ت گیانفیداكاری���دا له ئاش���تیدا پشتگوێتان خستن؟ یه كێتی نیش���تمانی له ماوه ی زیاتر له 20 س���اڵ حوكمرانی ئه م ش���اره ، توانیویه تی چی پێش���كه ش بكات؟ كوا ش���وێن په نجه ی كومپانیاكانی ؟ كوا پرۆژه دیار و گه وره و ئیس���تراتیجیه كانی ؟ رۆژێ دێت خه ڵكی شار لێیان ئه پرسێته وه له سه ر ئه وه ی كه بۆچی هه مو ئه و زه وی و زار و شاخ و گرد و دۆڵ و بینای گه وره و گش���تی حكومیه یان له س���ه ر خۆی���ان و كومپانیاكانیان تاپۆ كرد؟ ئه پرس���ن كه سودتان نه بو بۆ ئه م

شاره ، بۆ ئه م زیانه تان لێدا؟

سلێمانی و ئاینده یه كی تاریك!

ئه ركی لێپرسراوانی بزوتنه وه ی گۆڕان و یه كێتی نیشتمانی به ده ره جه ی یه كه م ئه وه یه كه بیرێك

له دوارۆژی ئه م شاره بكه نه وه و

خه ڵكه كه ی په راوێزنه خه ن و ئیتر

خه ڵكی ده ره وه نه هێنن بیكه ن

به حاكمی مه تڵه قی شار

سه اڵح ره شید

‌‌‌ئاراس‌فه‌تاح

مرۆڤی‌مۆدێرن‌کێشەی‌کاتی‌ھەیە.‌ئ���ەم‌مرۆڤ���ە‌به‌ش���ێوەیەکی‌گش���تی‌بەدەس���ت‌کەمیی‌کاتەوە‌دەناڵێنێت‌و‌خ���ەون‌به‌کات���ی‌زۆرەوە‌دەبینێ���ت.‌له‌ژیانی‌مرۆڤدا‌کات‌بەچەندین‌ش���ێواز‌ھەڵسوکەوتی‌لەگەڵدا‌دەکرێت،‌بۆنمونە:‌کات‌بەفیرۆدەدرێ���ت،‌پەیدادەکرێ���ت،‌دەس���تدەکەوێت،‌ دەفەوتێ���ت،‌دەدزرێت،دەبەخش���رێت،‌تێپەڕدەبێت،‌دەکوژرێ���ت،‌ لەدەس���تدەدرێت،‌مرۆڤی‌ ھەرکاتێک‌ ھتد.‌ دەکڕدرێتەوەو‌مۆدێ���رن‌کات���ی‌کەمدەبێت،‌س���ەری‌لێدێت���ەوە‌ی���ەک،‌ھەرکاتێکیش‌کاتی‌زۆربێت‌توشی‌مەلەل‌دەبێت‌و‌نازانێت‌کاتەک���ەی‌چ���ۆن‌بکوژێ���ت.‌خێرایی‌خەس���ڵەتی‌س���ەرەکیی‌تێگەش���تنی‌مرۆڤ���ە‌بۆ‌کات‌و‌کەمیی‌کاتیش‌خەمی‌گەورەیەتی.‌رۆبینسن‌گۆدبای‌رای‌وایە‌کە‌برسێتی‌چیدی‌برسێتی‌نییە‌لەبەر‌نەبونیخواردن،‌بەڵکو‌برسێتی‌مۆدێردن‌بریتییە‌له‌برسێتی‌کات،‌لەبەر‌نەبونی‌ئابوریناسی‌س���ویدیش‌شتافان‌ کات.‌ب.‌لین���دەر‌رای‌وایە‌ک���ە‌کۆمەڵگاکان‌چەن���دە‌دەوڵەمەن���د‌و‌خۆش���نود‌بن،‌ئەوەندە‌کات‌لەو‌کۆمەڵگایانەدا‌کەمە‌و‌چەن���دەش‌ھەژار‌بن،‌ئەوەندە‌کات‌لەو‌کۆمەڵگایانەدا‌زۆرە.‌بەم‌چەشنەمرۆڤی‌خۆش���گوزەران‌ئ���ەو‌مرۆڤەی���ە‌ک���ە‌خۆش���بەخت‌نیی���ە‌لەگەڵ‌ب���ڕی‌ئەو‌کاتەی‌بۆ‌ژی���ان‌ھەیەتی،چونکی‌وەکو‌رۆزا‌ ھارتموند‌ ئەڵمانی‌ سۆس���یۆلۆگی‌له‌کتێبه‌بەناوبانگەکەیدا‌لەسەر‌خێرایی‌و‌نامۆبون‌دەڵێت:‌خێرایی‌ژیانی‌کردوە‌به‌پرۆس���ەیەکی‌مەترس���یدار‌و‌چەمکی‌"ژیانی‌ب���اش"ی‌گۆڕیوە‌ب���ۆ‌رژێمێک‌

له‌نامۆبون.‌کات‌و‌خێرایی‌دو‌کایەی‌گرنگی‌ژیانی‌مرۆڤی‌مۆدێرن‌پێکدەھێنن.‌دیارە‌کەم‌نین‌ئەو‌بیریارانەیکە‌پرۆسەی‌مۆدێرنە‌دەبەس���تنەوە‌و‌ خێراییەوە‌ به‌مێ���ژوی‌رایان‌وای���ە‌بۆئ���ەوەی‌بتوانی���ن‌باس‌بکەین،‌دەبێت‌ مۆدێ���رن‌ لەکۆمەڵگای‌ب���اس‌له‌خێرای���ی‌بکەین.‌له‌ئاس���تی‌ئابوریدا‌پرۆسەی‌دابەشکردنیکار‌مانای‌کەمکردنەوەی‌کاتە‌بۆ‌ژیان‌و‌زۆرکردنی‌له‌ئاس���تی‌ بەرھەمھێنان.‌ ب���ۆ‌ کات���ە‌تەکنیکداپرۆس���ەی‌داھێنانی‌نوێ‌بوە‌به‌ھۆکارێ���ک‌بۆ‌کورتبون���ەوەی‌کات‌و‌ش���وێن،‌لەئاس���تی‌ئیداریشداپرۆسەی‌بەعەقالنیک���ردن‌مان���ای‌خێراکردن���ی‌بەرھەمهێنان،‌کە‌لەپشتییەوە‌ئیرادەی‌سروشت‌ شوێن‌و‌ کۆنترۆڵکردنیزەمەن‌و‌

کاردەکات.ئەمڕۆمان���دا‌ س���ەردەمەی‌ ل���ەم‌گ���ەورەی‌ دەس���تکارییەکی‌ خێرای���ی‌ماناکان���ی‌"کات"ی‌ک���ردوە‌و‌چی���دی‌"کات"‌ ک���ە‌ بەھایان���ەی‌ ئەومان���ا‌و‌له‌قۆناغەکانی‌س���ەرەتای‌‌پرۆس���ەی‌ھەیب���و،‌‌وەک���و‌ بەپیشەس���ازیکردن‌خۆینەماوە‌و‌گۆڕانی‌بەس���ەردا‌ھاتوە.‌ھارتمون���د‌رۆزا‌له‌چەندی���ن‌نوس���ین‌و‌لەس���ەرچەمکی‌ جیاجیادا‌ باڵوکراوەی‌گەرچی‌ خێرایی‌وەس���تاوە‌و‌وایدەبینێت‌دابەش���کردنی‌کات‌بەس���ەر‌"کات‌بۆ‌ئیشکردن"‌و‌"کات‌بۆ‌ژیان"‌یەکێک‌بو‌لەو‌دابەشکردنە‌قواڵنەی‌کۆمەڵگا‌کە‌مرۆڤی‌له‌رێگای‌عەقالنییەت‌وداھێنانی‌ مۆدێرن‌تەکنیکی‌مۆدێرنەوە‌دایدەھێنێت،‌بەاڵم‌مرۆڤی‌پۆست‌مۆدێرن‌چیدی‌جیاکاریی‌له‌نێ���وان‌کاتیئیش���کردن‌و‌کاتی‌ژیاندا‌ناکات.‌بۆ‌نمونە‌خوێندنەوەی‌ئیمەیل‌یان‌وەرگرتن���ی‌تەلەفۆن‌وەاڵمدانەوەیان‌ناوەکیی‌ له‌ماڵەوە،‌بوە‌به‌پرۆسەیەکی‌تێکەاڵوبونی‌جیھان���ی‌ژیان‌و‌جیھانی‌کار‌وکاڵبونەوەی‌سنورەکانی‌نێوانیان.مرۆڤی‌سەردەم‌"کات"ی‌کەمە.‌پێش‌بەکاربردنی‌مۆبایل‌و‌ئینتەرنێت‌کاتمان‌زۆر‌ب���و‌بۆ‌یەکتر،بەاڵم‌له‌س���ەردەمی‌دیگیتالبونی‌پەیوەندییەکاندا‌کە‌خێرایی‌رۆڵێکی‌گەورەی‌تێدا‌دەبینێت،‌کاتمان‌بۆیەکت���ر‌کەمتربوەت���ەوە‌و‌تەنان���ەت‌گەشتۆتە‌ئاستێک‌کە‌باس‌له‌نەمانیشی‌بکەی���ن.‌ھارتمون���د‌رۆزا‌رایوای���ە‌کە‌پەیوەندیی���ە‌مرۆیی���ەکان‌لەگەڵ‌ئەم‌خێراییەدا‌گۆڕانی‌جەوھەرییان‌بەسەردا‌ھاتوە،‌ب���ۆ‌نمونەکات���ی‌پێکەوەژیانی‌مرۆڤ���ەکان‌کەمیکردۆت���ەوە‌و‌گۆڕینی‌له‌زۆربون���دان.‌ پەیوەندییەکانی���ش‌ئینس���انەکان‌ زەمەنیپێکەوەبون���ی‌لەچاو‌ له‌پەیوەندییە‌کۆمەاڵیەتییەکاندا‌سەردەمی‌پێش‌مۆدێرنەدا‌تەنانەتلەچاو‌سەردەمی‌پێش‌سەرھەڵدانی‌کەرەسە‌

مۆدێرنەکان���ی‌پەیوەندییش���دا‌کورتتر‌بوە‌و‌ خێ���را‌ بوەت���ەوە،‌خواردنم���ان‌فاس���ت‌فود‌بوە‌به‌کولتوری‌خواردنی‌مرۆڤ���ی‌مۆدێ���رن،‌لەب���ری‌ئ���ەوەی‌نانبخوات،‌ بەئیس���راحەت‌ دابنیشێت‌و‌بەڕێ���گاوە‌لەفەیەکی‌بەدەس���تەوەیە‌و‌به‌مۆبای���ل‌ تریش���ی‌ بەدەس���تەکەی‌قس���ەدەکات،کۆمپیوتەرەکان‌ت���ا‌دێت‌خێراتر‌دەب���ن‌کەچی‌بەرامبەر‌بەوەش‌تەنانەت‌ کورتتردەبێت���ەوە.‌ تەمەنیان‌نوس���ەر‌و‌زانایانی���ش‌لەم���ڕۆدا‌زۆرتر‌دەنوس���ن،‌تاوەکو‌ش���وێنگەی‌خۆیان‌له‌شوێنی‌کار‌و‌روبەری‌گشتیدا‌لەدەست‌ن���ەدەن.‌گفتوگ���ۆکان‌کورتبونەتەوە‌و‌خێرا‌ دەبێت‌ له‌چاوپێکەوتنەکانیش���دا‌کەمەی‌ ماوە‌ لەو‌ قسەبکرێت،بۆئەوەی‌کە‌لەبەردەس���تدایە‌بتوانرێت‌زۆرترین‌زانیاریی‌بگەیەنرێتە‌بیسەران‌وبینەران.ئەم‌خێراییە‌مانای‌ئەوە‌نییە‌کە‌کاتمان‌زیاد‌دەبێت‌یان‌روبەری‌ئازادییەکانمان‌گەورەتر‌دەبێتەوە،بەڵکو‌وەکو‌ھارتموند‌رۆزا‌دەڵێت‌فۆرمێکی‌نوێی‌تۆتالیتاریزم‌شوێنیمرۆڤەکان‌ زەمەن‌و‌ کە‌ بەڕێوەیە‌بچوکدەکات���ەوە،‌پەیام���ی‌ئەم‌فۆرمە‌له‌ژیان‌پێمان‌دەڵێت:‌"ئەوەی‌خێرایە‌دەیباتەوە‌وئ���ەوەی‌خ���اوە‌دەدۆڕێت‌و‌ئەوەی‌پەلەیەتی‌پێشدەکەوێت‌و‌ئەوەی‌خاوخلیچکە‌دوادەکەوێت."‌ئەم‌پەیامە‌بەھای‌نوێ‌بەرھەمدەھێنێت،‌بەھاگەلێک‌ک���ە‌چیدی‌رێز‌بۆ‌ئەو‌کەس‌و‌ش���تانە‌نامێنن‌کە‌ھێمنو‌لەس���ەرخۆن.‌چیدی‌مرۆڤی‌پی���ر‌لەم‌س���ەردەمەی‌ئێمەدا‌جێگای‌رێ���ز‌نییە،‌بەڵک���و‌ھۆکارێکە‌بۆدواکەوت���ن‌و‌درەنگکەوتن،‌ئەگەرێکە‌بۆ‌دۆڕان‌و‌نەگەشتن‌به‌ئامانج.‌خێرایی‌خەریک���ە‌له‌پ���ەل‌و‌پۆم���ان‌دەخات‌و‌لوش���ماندەدات.‌لیس���تی‌ئەو‌شتانەی‌ک���ە‌دەبێ���ت‌رۆژانە‌بیکەی���ن‌تا‌دێت‌درێژتردەبێتەوە،دۆزین���ەوەی‌کاتی���ش‌"ئەبێت"انە‌ ئ���ەم‌ ب���ۆ‌جێبەجێکردنی‌تادێت‌بەرتەس���کتر‌دەبێت���ەوە.‌ئێمە‌نیی���ە‌ ئەوەم���ان‌ فریاناکەوین،کات���ی‌س���ەری‌خۆم���ان‌بخورێنی���ن،‌چجای‌دەگاتە‌س���ەری‌خەڵکی‌ت���ر.‌خێرایی‌به‌رێژەی‌ پەیوەندی‌ ھارتمون���درۆزا‌ بۆ‌کات���ی‌کارکردن���ەوە‌نیی���ە،‌بەڵک���و‌له‌ج���ەوھەردا‌پەیوەندی‌به‌ژمارەی‌ئەو‌کردەکۆمەاڵیەتییان���ەوە‌ھەیە‌کە‌ئێمە‌جێبەجێیبکەین.‌ دەبێ���ت‌ له‌رۆژێک���دا‌تا‌ کۆمەاڵیەتییەکانمان‌ کردە‌ پرۆسەی‌دێت‌زۆرتر‌دەبێت‌و‌ئەمەش‌وادەکات‌کە‌کەمتربێتەوە.‌ بەبەردەوامی���ی‌ کاتمان‌بەوەدەکات‌ لەوکاتانەداھەس���ت‌ مرۆڤ‌کە‌لەژێر‌فش���اری‌کاتدایە،‌کاتێک‌کە‌ئەو‌وەزیفان���ەی‌کە‌بەس���ەریەوەیە‌لەو‌ماوەدیاریک���راوەدا‌جێبەجێینەکات‌کە‌واقیعەشە‌ ئەم‌ لەبەردەستیایەتی.‌ھەر‌ئینس���انەکان‌ زۆرینەی‌ ک���ە‌ ‌وادەکات‌لەکاتی‌پشوشدا‌بیر‌لەو‌شتانە‌بکەنەوە‌کە‌فریای‌جێبەجێکردنیان‌نەکەوتون.‌ئەمەش‌لەڕاستیدا‌مانای‌کوشتنی‌ھەمو‌ئەو‌روبەرانەی���ە‌کە‌مرۆڤ‌لەدەرەوەی‌

شوێنی‌کارکردن‌بۆ‌ژیانھەیەتی.‌

13 (404(‌سێشه‌ممه‌‌2013/11/26 birura.awene@gmail.comبیروڕا

نامۆبون‌له‌خێراییدا

خێرایی‌ژیانی‌کردوە‌به‌پرۆسەیەکی‌

مەترسیدار‌و‌چەمکی‌"ژیانی‌باش"ی‌

گۆڕیوە‌بۆ‌رژێمێک‌له‌نامۆبون

19‌»»

ھه‌ر‌مه‌س���ه‌له‌یه‌ك‌كه‌‌ویسترا‌قسه‌ی‌‌له‌س���ه‌ر‌بكرێ���ت‌نابێت‌ته‌نی���ا‌له‌یه‌ك‌گۆش���ه‌وه‌‌س���ه‌یر‌بكرێت‌و‌ئه‌بێت‌ئه‌و‌خوێندنه‌وه‌یه‌كی‌‌ ڕوداوه‌‌ مه‌سه‌له‌یاخود‌چڕی‌‌بۆ‌بكرێت‌كه‌‌چه‌نده‌‌له‌گه‌ڵ‌‌واقعدا‌ھه‌رێم‌ سه‌رۆكی‌‌ سه‌ردانه‌كه‌ی‌‌ دێته‌وه‌،‌به‌ڕێز‌بارزانی‌‌بۆ‌باكوری‌‌كوردس���تان‌و‌پێشوازیكردنی‌‌به‌فه‌رمی‌‌له‌الیه‌ن‌سه‌رۆك‌‌وه‌زیران���ی‌‌توركیا‌مانای‌‌تایبه‌تی‌‌خۆی‌‌ھه‌یه‌‌بۆ‌ئێمه‌‌‌وه‌كو‌كورد‌و‌بۆ‌ئه‌وانیش‌سه‌رۆكی‌‌ س���ه‌ردانه‌كه‌ی‌‌ تورك،‌ ‌وه‌كو‌ھه‌رێم‌تێپه‌ڕاندنی‌‌قۆناغێكی‌‌چه‌قبه‌ستو‌بو‌به‌مه‌به‌ستی‌‌په‌ڕینه‌وه‌‌بۆ‌قۆناغێكی‌‌ت���ر‌و‌ئه‌كرێت‌له‌م���ه‌ودوا‌قۆناغ‌به‌ندی‌‌بۆ‌بكرێت‌بۆ‌ئ���ه‌و‌قۆناغه‌‌‌واته‌‌ئه‌گه‌ر‌قس���ه‌مان‌له‌په‌یوه‌ندی‌‌كورد‌و‌ده‌وڵه‌تی‌‌توركیا‌ك���رد‌له‌ئه‌ده‌بیاتی‌‌سیاس���ی‌‌و‌ڕاگه‌یاندن���ی‌‌كوردیدا‌بڵێی���ن‌قۆناغی‌‌دوای‌‌س���ه‌ردانه‌كه‌ی‌‌س���ه‌رۆك‌چونكه‌‌قۆناغ���ی‌‌چه‌قبه‌س���توی‌‌ئایدیۆلۆژیایی‌‌سه‌ردانه‌كه‌ی‌‌ تێپه‌ڕاند،‌ شۆڤێنیس���تی‌‌س���ه‌رۆك‌تابلۆیه‌ك���ی‌‌ڕه‌ن���گاو‌ڕه‌نگ‌بو،‌ده‌ستنیش���انكردنی‌‌شڤان‌په‌روه‌ر‌له‌گه‌ڵ‌ش���انده‌كه‌ی‌‌س���ه‌رۆك‌په‌یامی‌‌ھونه‌ری‌‌و‌شۆڕش���گێڕی‌‌و‌ئاشتبونه‌وه‌ی‌‌له‌ڕێگ���ه‌ی‌‌ھونه‌ره‌وه‌.‌ كورد‌و‌تورك���ه‌‌له‌ھه‌مانكاتدا‌‌وتاره‌كه‌ی‌‌سه‌رۆكی‌‌ھه‌رێم‌ته‌نیا‌په‌یامێكی‌‌سیاس���ی‌‌نه‌بو‌به‌ڵكو‌ڕه‌ھه‌ندێكی‌‌ئینس���انی‌‌بو‌كه‌‌داوایكرد‌با‌چیتر‌خوێ���ن‌له‌نێوان‌كورد‌و‌توركدا‌نه‌ڕژێت‌و‌ئاشتی‌‌به‌رقه‌راربێت‌و‌ئاماژه‌ی‌‌به‌وه‌ش‌دا‌كه‌‌ڕێی‌‌ئاش���تی‌‌قورستره‌‌و‌ته‌مه‌ننای‌‌ئه‌وه‌یه‌‌ئه‌و‌ش���ه‌ڕه‌‌كۆتایی‌‌پێبێ���ت‌و‌ئێمه‌‌ئاماده‌ی‌‌ئه‌و‌ش���ه‌ڕین‌له‌پێناو‌ئاش���تیدا‌‌واته‌‌باجی‌‌ئاش���تی‌‌بده‌ین‌له‌ھه‌مانكاتدا‌ئه‌و‌سه‌ردانه‌‌ئه‌وه‌ی‌‌سه‌لماند‌كورد‌ئه‌گه‌ر‌له‌ڕوی‌‌جوگرافیه‌وه‌‌دابه‌ش���كراوه‌‌له‌ڕوی‌‌س���ایكۆلۆجیه‌وه‌‌ی���ه‌ك‌نه‌ته‌وه‌ی���ه‌‌بۆیه‌‌ئه‌م‌س���ه‌ردانه‌‌نه‌ته‌وه‌ییه‌‌و‌ده‌رگایه‌كی‌‌ ده‌ستكه‌وتێكی‌‌نوێی���ه‌‌بۆ‌ھه‌مو‌كوردان‌بۆیه‌‌‌واباش���ه‌‌خۆیندن���ه‌وه‌ی‌‌حزب���ی‌‌و‌ئایدیۆلۆژی‌‌بۆ‌

ئه‌م‌سه‌ردانه‌‌نه‌كرێت‌به‌ڵكو‌به‌دیدێكی‌‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‌نه‌ته‌وه‌یی‌‌و‌سیاسی‌‌سه‌یر‌بكرێت‌و‌نه‌درێته‌‌به‌رتوانجی‌‌ئایدیۆلۆژی‌‌چونك���ه‌‌خوێندن���ه‌وه‌ی‌‌ئایدیۆلۆژی‌‌بۆ‌ھه‌رمه‌س���ه‌له‌یه‌ك‌خه‌له‌ل���ی‌‌سیاس���ی‌‌دروستده‌كات‌له‌به‌ر‌ئه‌وه‌‌پێی‌‌وایه‌‌ھه‌مو‌چاره‌سه‌ره‌كان‌له‌الی‌‌ئه‌وه‌‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌ئایدیۆلۆژیه‌كان‌ئاماده‌ییه‌كی‌‌كه‌متریان‌ھه‌یه‌‌ب���ۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌گ���ه‌ڵ‌ھه‌لومه‌رجه‌‌له‌بنه‌ڕه‌ت���دا‌ بگونجێ���ت‌ گ���ۆڕاوه‌كان‌بۆیه‌‌بۆ‌ئاس���ۆی‌‌ڕونتر‌ده‌بێت‌واقعیانه‌‌مامه‌له‌بكرێ���ت‌به‌و‌ڕێس���ایه‌ی‌‌كه‌‌‌واقع‌ھه‌یه‌ت���ی‌‌‌واته‌‌ئه‌بێت‌ھه‌مو‌الیه‌ك‌له‌وه‌‌بگه‌ی���ن‌‌واق���ع‌به‌خه‌ون���ی‌‌ئایدیۆلۆژی‌‌ناگۆڕێ���ت‌و‌‌واقع‌و‌ڕێس���ای‌‌بابه‌تیانه‌ی‌‌خ���ۆی‌‌ھه‌یه‌‌بۆی���ه‌‌ئه‌بێ���ت‌بابه‌تیانه‌‌ھه‌ڵس���ه‌نگاندن‌بۆ‌سه‌ردانه‌كه‌‌بكرێت‌و‌س���ه‌رۆكی‌‌ ھه‌نگاوه‌كان���ی‌‌ ھ���اوكاری‌‌ھه‌رێ���م‌بین‌تابتوانێت‌ئ���ه‌و‌په‌یامه‌ش‌ڕابگه‌یه‌نێ���ت‌و‌ قامیش���لو‌ له‌مهاب���اد‌و‌ملمالنێ���ی‌‌ناوخۆی‌‌حزب���ی‌‌تێكه‌ڵ‌به‌و‌ھه‌نگاوه‌‌نه‌ته‌وه‌ییانه‌‌نه‌كرێت،‌ڕاس���ته‌‌ئاشتی‌‌له‌توركیا‌له‌س���ه‌ره‌تادایه‌‌به‌اڵم‌

له‌ڕوی‌‌س���ایكۆلۆژیه‌وه‌‌كورد‌ئاماده‌یی‌‌باشی‌‌بۆ‌خه‌باتی‌‌زیاتر‌ھه‌یه‌‌و‌ھه‌ندێك‌گۆڕانكاری‌‌گرنگ‌ڕویداوه‌‌ئه‌گه‌ر‌دوێنێ‌‌له‌توركی���ا‌كورد‌توركی‌‌ش���اخاوی‌‌بو‌ئه‌مڕۆ‌‌وه‌ك‌نه‌ته‌وه‌ی‌‌برا‌باس‌ده‌كرێت‌ئه‌گ���ه‌ر‌دوێنێ‌‌زمانی‌‌كوردی‌‌قاچاخ‌بو‌ئه‌مڕۆ‌س���ه‌رۆكی‌‌كوردس���تان‌له‌ئامه‌د‌به‌ك���وردی‌‌ب���اس‌له‌یه‌كێت���ی‌‌كوردان‌پێش���كه‌وتنه‌‌ ئ���ه‌م‌ كه‌واته‌‌ ئ���ه‌كات،‌سیاسیه‌‌ده‌رفه‌تێكه‌‌و‌پێویسته‌‌بتوانین‌زیاتر‌گه‌شه‌ی‌‌پێبده‌ین‌و‌تێكه‌ڵی‌‌گرێی‌‌سیاسی‌‌نه‌كه‌ین‌ئه‌مه‌‌چونه‌‌پێشه‌وه‌ی‌‌ھه‌موان���ه‌‌و‌ب���ا‌به‌حزب���ی‌‌نه‌كرێ���ت‌و‌لێكدانه‌وه‌یه‌كی‌‌نه‌ته‌وه‌یی‌‌و‌نیش���تمانی‌‌ب���ۆ‌بكرێت‌چونكه‌‌كاتی‌‌ئ���ه‌وه‌‌ھاتوه‌‌ھه‌ندێ���ك‌ملمالنێ‌‌ھه‌ی���ه‌‌تێیپه‌ڕێنین‌و‌ئه‌وه‌ی‌‌ته‌واو‌نه‌ك���راوه‌‌ته‌واوی‌‌بكه‌ین‌نه‌ك‌ئه‌وه‌ی‌‌كه‌‌كراویشه‌‌گومانی‌‌له‌سه‌ر‌دروست‌بكه‌ین،‌ئه‌م‌سه‌ردانه‌ی‌‌سه‌رۆك‌تێپه‌ڕاندن���ی‌‌قۆناغێكی‌‌چه‌قبه‌س���توی‌‌كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و‌ ئاب���وری‌‌و‌ سیاس���ی‌‌و‌جیهانبینی‌‌ب���و‌له‌كۆمه‌ڵگای‌‌توركیادا‌

به‌رامبه‌ر‌مه‌سه‌له‌ی‌‌كورد‌.

سه‌ردانێك‌بۆ‌تێپه‌ڕاندن

‌‌‌‌فارس‌نه‌ورۆڵی‌‌

‌‌به‌رگری‌‌ كۆنه‌پارێ���زی‌‌و‌ گه‌له‌كج���ار‌ھه‌روه‌ك‌یاخیبون‌خۆیان‌پیشانده‌ده‌ن.‌دواكه‌وتویی‌و‌ ئه‌م���ڕۆدا،‌ ل���ه‌ڕۆژگاری‌‌له‌فۆرمی‌‌ ده‌توانن‌ به‌ئاسانی‌‌ دۆگمایی،‌نوێدا‌خۆیان‌وه‌ك‌یاخیگه‌ری‌‌و‌داھێنان‌نیش���انبده‌ن.‌گه‌له‌ك‌دی���ارده‌و‌پارت‌و‌ش���اعیرو‌ڕۆشنبیر‌له‌پش���تی‌‌ئاڵۆزی‌‌و‌حه‌ش���ارده‌ده‌ن‌و‌ خۆیان‌ ناڕونیی���ه‌وه‌‌ده‌ش���ارنه‌وه‌و‌ جه‌ھلی���ان‌ نه‌زان���ی‌‌و‌بانگه‌ش���ه‌ی‌‌نوێگ���ه‌ری‌‌و‌سه‌ركێش���ی‌‌ده‌ك���ه‌ن‌و‌ئ���ه‌و‌ئاڵ���ۆزی‌‌و‌ناڕونیی���ه‌‌

ده‌ستكرده‌،‌ناوده‌نێن‌یاخیبون.‌ڕوكه‌ش���ی‌‌ فۆرمێك���ی‌‌ یاخیب���ون‌پێده‌درێ���ت،‌به‌ب���ێ‌‌قواڵی���ی،‌به‌ب���ێ‌‌ناوه‌نده‌‌ ئه‌م���ڕۆ‌ ھه‌ژاندن.‌ تێڕام���ان‌و‌ئه‌كادیمییه‌كان،‌مامۆس���تایانی‌‌زانكۆ،‌ئۆپۆزسیۆن،‌بڕێكی‌‌زۆر‌له‌ڕۆشنبیران‌و‌چاالكوانانی‌‌ ڕۆژنامه‌نوسان،‌ شاعیران‌و‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌‌مه‌ده‌نی‌،‌مزگێنیی‌یاخیبون‌بێباكی‌‌و‌ نه‌خوێندنه‌وه‌و‌ باڵوده‌كه‌نه‌وه‌.‌ڕق‌و‌كینه‌‌وه‌ك‌یاخیگه‌ری‌‌ده‌ناسێنن.‌ته‌نان���ه‌ت‌سیاس���ییه‌‌دێرینه‌كانی���ش،‌خۆیان‌وه‌ك‌یاخیبویه‌كی‌‌س���ه‌ركێش‌و‌نوێخواز‌نمایش���ده‌كه‌ن.‌ئه‌م‌چه‌ش���نه‌‌یاخیبون���ه‌‌س���اختانه‌،‌ده‌ش���ێت‌ب���ۆ‌ڕاسته‌قینه‌‌ ماوه‌یه‌ك‌وه‌ك‌سه‌ركێشیی‌خۆی���ان‌ده‌ربخه‌ن،‌ب���ه‌اڵم‌كاتین‌و‌بێ‌‌

قواڵیی‌و‌بێ‌فیكرن‌و‌ئه‌به‌دی‌‌نین.باسكردنی‌‌ به‌ئاین‌و‌ جنێودان‌ ئه‌وه‌ی‌‌گه‌نده‌ڵی���ی‌ده‌س���ه‌اڵت‌و‌نه‌چ���ون‌بۆ‌ده‌وام‌و‌خۆپیش���اندان‌و‌دروس���تكردنی‌‌

ده‌زگای‌‌ڕۆشنبیری‌‌و‌ڕێكخراوو‌سازدانی‌‌كه‌مپین‌و‌فیس���تیڤاڵ،‌نوس���ینی‌‌بڕێك‌قه‌س���یده‌و‌به‌ناو‌توێژینه‌وه‌‌به‌یاخیبون‌داده‌نێت،‌كه‌وتوه‌ته‌‌ھه‌ڵه‌ی‌‌گه‌وره‌وه‌.

یاخیب���ون‌پێ���ش‌ھه‌م���و‌ش���تێك‌نابه‌رپرس���یاری‌‌و‌ ن���ه‌ك‌ ئیلتیزام���ه‌،‌یاخیبون‌ له‌به‌رپرس���یاری‌.‌ ھه‌ڵهات���ن‌ھه‌س���تكردنه‌‌به‌به‌رپرسیاری‌‌و‌جدیه‌ت.‌له‌زمان‌و‌ یاخیبون‌داھێنان‌و‌نوێگه‌رییه‌‌له‌ڕۆشنبیران‌و‌ زانس���تدا.‌بڕێك‌ فیكرو‌بڕێك‌ به‌گوتن���ه‌وه‌ی‌‌ دێن‌و‌ ش���اعیران‌له‌گوته‌كانی‌‌نیتش���ه‌و‌ڕامبۆ،‌به‌دیتنی‌‌س���ێ‌‌چوار‌فیلم،‌ده‌ڵێن‌یاخیبون.‌ئه‌م‌یاخیبونه‌‌ساخته‌یه‌ش‌ده‌كه‌نه‌‌پاساوێك‌بۆ‌ته‌نبه‌ڵ���ی‌‌و‌كارنه‌ك���ردن‌و‌ته‌نانه‌ت‌له‌كاركردنه‌وه‌‌ یاخیبون‌ بیرنه‌كردنه‌وه‌.‌

ده‌ستپێده‌كات.ناكرێت‌ئینسان‌ھیچ‌كارێك‌نه‌كات‌و‌غه‌مگینی‌‌و‌ده‌قگرتن‌به‌خه‌مه‌وه‌‌ناوبنێت‌یاخیب���ون.‌ئه‌مه‌‌ته‌نبه‌ڵ���ی‌‌و‌بێباكی‌‌و‌نه‌ك‌سه‌ركێش���یی‌ نه‌خوێنده‌واریی���ه‌،‌ئ���ه‌م‌یاخیبوه‌‌س���اختانه‌،‌ فیك���ری‌.‌بانگه‌ش���ه‌ی‌‌یاخیبون‌ده‌ك���ه‌ن،‌وه‌لێ‌‌گه‌نده‌ڵن.‌ ده‌زگایه‌ك���ی‌‌ فه‌رمانب���ه‌ری‌‌داوای‌‌مافی‌‌بون���ه‌وه‌ران‌ده‌كه‌ن،‌به‌اڵم‌وه‌ك‌سادقی‌‌ھیدایه‌ت‌ده‌ڵێت،‌گه‌ده‌یان‌پڕه‌‌له‌گۆش���تی‌‌گیانه‌وه‌ران.‌له‌ته‌بایی‌و‌ئاش���تییه‌كی‌‌ھه‌میشه‌یدا‌ده‌ژین‌له‌گه‌ڵ‌كۆمه‌ڵگ���ه‌دا.‌كاتێ���ك‌س���ه‌ركرده‌كان‌نه‌خۆشده‌كه‌ون‌و‌ده‌مرن،‌ئه‌م‌سه‌ركێشه‌‌ده‌مامك‌سازانه‌،‌ده‌كه‌ونه‌‌پاڕانه‌وه‌و‌نزا‌بۆ‌سه‌ركرده‌‌سیاس���ییه‌‌نه‌خۆشه‌كان‌و‌وه‌ك‌مه‌رجه‌ع‌دایانده‌نێن‌و‌فرمێسكیان‌بۆ‌ده‌ڕێژن.‌كاتێك‌مه‌كره‌مه‌ی‌‌حیزب‌و‌كه‌رنه‌ڤاڵ‌و‌فیستیڤالێ‌‌وه‌زاره‌ت‌و‌حیزب‌

ده‌كه‌وێت���ه‌كار،‌له‌پێ���ش‌ھه‌موان���ه‌وه‌‌به‌ناوی‌‌داھێنانه‌وه‌‌داوای‌‌به‌شی‌‌خۆیان‌

ده‌كه‌ن.ئه‌وانه‌ی‌‌به‌درۆو‌ساخته‌وه‌‌بانگه‌وازی‌‌یاخیب���ون‌ده‌ك���ه‌ن،‌ھێن���ده‌ی‌‌ئه‌وانه‌‌ترسناك‌و‌نه‌خوێنده‌وارن،‌كه‌‌به‌ئاشكرا‌دژایه‌تیی‌نوێگ���ه‌ری‌‌و‌داھێنان‌ده‌كه‌ن.‌دوژمنان���ی‌‌ڕاس���ته‌قینه‌ی‌‌یاخیب���ون،‌ڕۆژنامه‌نوسانی‌‌ نوس���ه‌ران‌و‌ شاعیران‌و‌ئاڵۆزی‌‌و‌ ك���ه‌‌ گه‌م���ژه‌ن،‌ بێبه‌ھ���ره‌و‌دروس���تكردن،‌ گ���روپ‌ كارنه‌ك���ردن‌و‌داب���ڕان‌و‌ سه‌ركێش���ی‌‌و‌ ناوده‌نێ���ن‌

ڕه‌تدانه‌وه‌.فه‌ردییه‌و‌ پرۆس���ه‌یه‌كی‌‌ یاخیب���ون‌یاخیبو‌ ده‌ستپێده‌كات‌و‌ له‌ناكامڵییه‌وه‌‌ده‌یه‌وێ���ت‌ داھێنان���ه‌وه‌،‌ له‌ڕێگ���ه‌ی‌‌ناكامڵییه‌ك���ه‌ی‌‌پڕبكات���ه‌وه‌.‌یاخیبون‌ڕه‌تكردنه‌وه‌ی‌‌ حیزبێ���ك‌و‌ قبوڵكردنی‌‌به‌ڵك���و‌ نیی���ه‌،‌ دیك���ه‌‌ حیزبێك���ی‌‌حیزبه‌كانه‌.‌ س���ه‌رجه‌م‌ ڕه‌تكردنه‌وه‌ی‌‌یاخیب���ون‌قبوڵكردنی‌‌بڕێ���ك‌نه‌ریت‌و‌ڕه‌تدانه‌وه‌ی‌‌بڕێ���ك‌نه‌ریتی‌‌دی‌نییه‌،‌بگره‌‌دژه‌وه‌ستانه‌وه‌ی‌‌سه‌رجه‌م‌نه‌ریت‌و‌به‌ھ���ا‌ته‌قلیدییه‌كانه‌.‌یاخیبون‌له‌زاتی‌‌ئاده‌میزاده‌وه‌،‌ له‌ناوه‌وه‌ی‌‌ ئینسانه‌وه‌،‌به‌ھۆی‌‌ ده‌س���تپێده‌كات‌و‌ له‌فیك���ره‌وه‌‌بیركردن���ه‌وه‌و‌داھێنان���ه‌وه‌‌به‌رده‌وامی‌‌

به‌یاخیبونه‌كه‌ی‌‌ده‌دات.یاخیب���ون‌ش���تێك‌نیی���ه‌‌بیكه‌ین‌و‌له‌ش���وێنێكدا‌كۆتایی‌پێبێ���ت.‌به‌ڵكو‌ئه‌به‌دیی���ه‌و‌مرۆڤ‌مه‌حكوم���ه‌‌به‌وه‌ی‌‌یاخیبێت.‌ھه‌روه‌ك‌د.‌محه‌مه‌د‌كه‌مال‌"ب���ون‌و‌داھێنان"دا‌ له‌پایان���ی‌‌كتێبی‌‌گوتویه‌تی‌‌"م���رۆڤ‌ھه‌یه‌،‌بۆیه‌‌ده‌بێت‌

یاخی‌بێت".

یاخیبونی‌‌ساخته‌زانیار‌محه‌مه‌د

ئه‌ردۆغان‌و‌بارزانی‌له‌ئامه‌د

ڕاسته‌‌ئاشتی‌‌له‌توركیا‌

له‌سه‌ره‌تادایه‌‌به‌اڵم‌له‌ڕوی‌‌

سایكۆلۆژیه‌وه‌‌كورد‌ئاماده‌یی‌‌باشی‌‌بۆ‌خه‌باتی‌‌زیاتر‌ھه‌یه‌‌و‌ھه‌ندێك‌گۆڕانكاری‌‌

گرنگ‌ڕویداوه‌

یاخیبون‌قبوڵكردنی‌‌حیزبێك‌و‌

ڕه‌تكردنه‌وه‌ی‌‌حیزبێكی‌‌دیكه‌‌نییه‌،‌به‌ڵكو‌ڕه‌تكردنه‌وه‌ی‌‌

سه‌رجه‌م‌حیزبه‌كانه‌،‌یاخیبون‌قبوڵكردنی‌‌بڕێك‌

نه‌ریت‌و‌ڕه‌تدانه‌وه‌ی‌‌بڕێك‌نه‌ریتی‌‌

دی‌نییه‌،‌بگره‌‌دژه‌وه‌ستانه‌وه‌ی‌‌سه‌رجه‌م‌نه‌ریت‌و‌به‌ھا‌ته‌قلیدییه‌كانه

ئاری ئەبوبەکر

س���ەیرنییە ک���ە پارت���ی له ڕێگ���ەی ،TV کوردس���تان ڕاگەیاندنەکەیەوە) به تیکەر)ئەو تێکستەی کە پێیدەوترێت له خ���وارەوەی هەواڵ���ی و ش���ریتی شاش���ەی تیڤیی���ەوە دەڕوات(، له کاتی هەڵبژاردن���دا، ئ���ەوە ڕابگەیەنێ���ت، کە نەوش���یروان به دادگاییکردن���ی وادەی مستەفا نزیکبۆتەوەو له ماوەیەکی کورتدا ئەنجامدەدرێت، به هۆی تێکدانی ئاسایشی هەرێم���ەوە، کەچ���ی دوای هەڵبژاردن و لەیەک���ه م کۆبونەوەی فەرم���ی پارتی و گۆڕاندا، مەس���عود بارزانی دەعوەتنامە دەنێرێ���ت بۆ ڕێکخەری گش���تی گۆڕان و

داوای یەکتربینینی لێدەکات.دی���ارە داوای یەکتربینینی مەس���عود بارزانی له نەوش���یروان مستەفا، دەکرێت شیکارێکی سیاسی وردی بۆ بکرێت، کە هەڵگری کۆمەڵێک ئاماژەی سیاس���ییە، به تایبەتی کە ئێستا به هەمو پێوەرەکان ڕەنگ���ی نیلی توانیویەتی زۆنی س���ەوز بگۆڕێ���ت و نیل���ی زاڵبکات بەس���ەر ئەو ناوچان���ەدا. ڕەنگ���ە ئەم���ە خوێندنەوە

باوەکە بێت، کە هەموان دەیزانن.بەاڵم بەدەر لەمە، پارتی دەزانێت کە ئێران مۆتەکەیەکە و هەمیش���ە دەتوانێت وەک ڕێگر لەبەردەم حوکمڕانی پارتییدا ئ���ەوەش دەزانێت، هەڵبتۆقێت، پارتی ئێران پراگماتیکیانە سیاس���ەت دەکات و دەتوانێت ئەو پش���تگیرییەی له یەکێتی کردویەتی تا ئێستا، دەشێت له داهاتوی نزیک���دا دەس���تبەرداری یەکێتی ببێت و گ���ۆڕان بکاتە هاوپەیمان���ی خۆی، خۆ ئەگ���ەر له هیچدا کۆک نەب���ن، دەتوانن به هەردو کۆکبن و پارتیدا له دوژمنایەتی الیان بەڕەکە لەژێر پێی پارتیدا ڕابکێشن، هەتا ئەگ���ەر هەمو بەڕەک���ەش نەیەت بەدەس���تیانەوە، ئەوا مسۆگەر دەتوانن الیەکی ڕابکێش���ن و چوارساڵی داهاتوی

حکومڕان���ی پارتی پڕبک���ەن له هەوراز و س���ەختیی، بۆیە پارت���ی دەیەوێت هەر بوەشێنێت و دەس���تی خۆی له ئێستاوە دڵنیای���ی له گۆڕان وەربگرێ���ت، کە زۆر گوێ بۆ ئێ���ران ش���لنەکات، جا پارتی لەمەدا س���ەرکەوتو دەبێت یان نا، ئەوە پەیوەس���تە بەو سەروسەودایەی لەگەڵ

گۆڕاندا دەیکات.به دیوێکی تریش���دا، پارتی دەخوازێت گ���ۆڕان بەکاربهێنێت بۆ دروس���تکردنی کۆدەنگ���ی نیش���تیمانی دژی پەکەکە و باڵ���ی پەکەکە له ڕۆژئاوای کوردس���تان، چونکە له ئێس���تادا ئ���ەوەی دەبینرێت، ملمالنێیەک���ی تون���د له نێ���وان پەکەکە به هەم���و باڵەکانیی���ەوە و پارتیدا هەیە، دیارە پارتی ل���ەوە حاڵی بوە، پەکەکە پارویەک���ی ئاس���ان نیی���ە، بەتایبەتی ک���ە یەکێتی و ت���ا ڕادەیەکی���ش هێزە ئیسالمییەکان هاوڕانین لەگەڵ پارتی بۆ دژایەتیکردنی پەکەکە، لەوەش گرنگتر، پەکەکە و گۆڕان ئەگەر نێوانیش���یان زۆر پت���ەو نەبێت، ئەوا گ���رژی له نێوانیاندا هاوبەش���یان بۆچونی تاڕادەیەک نییە و زۆرت���ره له خاڵی ناکۆک���ی، بۆیە پارتی ترسێکی هەیە، کە هێزی دوەمی هەرێمی کوردس���تان بکەوێتە ب���ەرەی دژییەوە و ئ���ەوکات به پەکەکە و گ���ۆڕان و یەکێتی دەس���ەاڵتی خەونی دەتوانن النیک���ەم داهاتوی پارتی بخەنە مەترسییەوەو ئەو س���ەفقە ئابورییانەی کە خەونی پارتین لەگەڵ تورکیادا بکەوێتە مەترس���ییەوە، بۆی���ە پارت���ی دەخوازێ���ت ک���ە گۆڕان دڵنیایی بداتێ ب���ەوەی کە له دژی ئەو،

لەگەڵ پەکەکە ناچێتە بەرەیەکەوە.دەیەوێت پارت���ی ت���رەوە، لەالیەکی کۆمەڵێک پرۆسە تێپەڕێنێت بێسەرئێشەو گرفت، کە لەمەشدا گۆڕان تاکە هێزە کە پارتی ناتوانێت پەراوێزی بخات و له هەمو ئەگەرەکاندا گۆڕان دەتوانێت ئاستەنگی گ���ەورە گەورە بۆ پارتی دروس���تبکات،

لەو پرسە گرنگانەش، یەکەم و له هەموی گرنگتر مانەوەی مەسعود بارزانییە وەک سەرۆکی هەرێم و دەرچونەوەی له داهاتودا، کە ئەمە بۆ پارتی وات���ا مانەوە، دوەم تەواوبون���ی بۆرییە نەوتیی���ەکان بەرەو تورکی���ا له چوارس���اڵی داهات���ودا، کە ئەمەش وەک ڕەگی حەی���ات گرنگە بۆ دیوە ئابورییەکەی پارتی. سەرۆکایەتی هەرێ���م و تەواوبون���ی بۆرییەکانی نەوت لەگەڵ تورکیا، هەس���تیارترین خاڵن بۆ پارت���ی، کە پێدەچی���ت پارتی بیه وێت بەه���ەر نرخێک بێت گۆڕان ڕازیبکات کە

بەربەستی بۆ دروستنەکات.ل���ەو دەش���ێت ک���ە دواخ���اڵ پارتی بخوێنرێت���ەوە، دەعوەتنامەیەدا پێیوابێت یەکێتی داوای پەنجا به پەنجا حکومییەکاندا)به پێی له پۆستە دەکات ڕێکەوتنی س���تراتیژی(، بۆیە کۆبونەوە لەگەڵ گۆڕان دەکات���ە چەکێک تاوەکو به یەکێتی بڵێت، ئەگەر دەس���تبەرداری پەنج���ا به پەنج���ا نەب���ن، ئ���ەوا گۆڕان دەکەینە شەریک، بێگومان یەکێتی لەوە گەیشتوە، گەر له حکومەت و له دەسەالتی لۆکاڵی س���لێمانیدا بێبەش ببێت)ئەگەر هەڵبژاردنی پارێزگاکان ئەنجام بدرێت(، ئەوا مەرگی یەکێتی دەبێتە یەقین، بۆیە تەنها ناوهێنانی گۆڕان لەالیەن پارتییەوە وەک شەریکی ڕاستەقینە له حکومدا، ئەوا کەم���ەری یەکێتی دەش���کێت و ئامادەیە

به هەمو مەرجەکانی پارتی ڕازیببێت.ب���ەاڵم ئایا گۆڕان و بەتایبەتیتر خودی ڕێکخەری گش���تی ئەو حزب���ە، تا چەند ملدەدەن بۆ ئ���ەو داخوازییانەی پارتی و تا چەند چی وەردەگ���رن لەبەرامبەردا، ئەمە دەکەوێتە سەر خودی گۆڕان و ئەو کارتە سیاس���ییانەی کە بەرامبەر پارتی

بەکاریدەهێنیت.

Ariabubaker@gmail.com

له تیف فاتیح فه ره ج

له رێگ����ه ی عه له وی����م حه س����ه ن م����ن كتێبه كانی����ه وه ناس����یوه ، له زۆربه ی كتێب و نوس����ینه كانیدا باسی ئه و سته مكاریه ده كات ك����ه له س����ایه ی به عس����دا له عێ����راق به ڕێوه ده چ����و، یه كێ ل����ه و كتێبان����ه ی عه له وی كه تا ئێس����تا چه ن����د جارێك����م خوێندوه ته وه و بۆ من س����ه رچاوه یه كی باش����ی ناسینی ئه و س����ته مكاریه بوه ، كه به عس����یه كان ده رهه ق ش����یعه كردویانه ، كتێبی " شیعه و ده وڵه تی نه ته وه ییه له عێراق". ئ����ه و له و كتێبه دا زۆر به وردی هه ڵوه س����ته له سه ر سته مكاریه كانی به ع����س ده كات ، ئه وه ش ده زانم كه عه له وی جگه له وه ی سیاسیه كی ناسراوه ، نوسه رێكی پڕ به رهه میشه و ماوه یه كی زۆریشه له هه ولێر خه ریك����ی كتێبێكه له س����ه ر پرس����ی كوردو ده وڵه تی و كوردی و ئاین����ده ی كورد، ئه مانه بۆ م����ن هه مو الیه نه ئه رێنیه كه ی حه س����ه ن عه له وین، كه ته نانه ت له سیاسه تكردنیش����دا حه زی له جۆرێ����ك له ئازادی سیاس����یه ، من رابردودا له م����اوه ی ب����ه وه ی سه رس����امبوم عه له وی له پایته ختی هه رێمی كوردس����تانه وه حكومه ت����ی عێراقی له ئه گه ری ده س����تبردن بۆ له سێداره دانی س����وڵتان هاشم و حوسێن ره ش����ید ئاگاداركرده وه و ئه و كاره ی به بڤه و ترسناك ناوبرد، ئه مه له كات و ساتی دیكه شدا خه ڵك هه بون هه مان داوایانكردبو، به تایبه ت حامی����د موتڵه گ و هه ندێ نوس����ه رو پله داری سه ربازییش كه له ده ره وه نیشته جێن و جارجار ش����تێك ده نوسن یان قس����ه یه كی له و جۆره ده كه ن، بۆ من هه ركه س����ێكی تر قسه بكات ئاساییه لێ قسه كردنی حه سه ن عه له وی له و باره یه وه هه ڵوه سته كردنی گه ره كه ، هه رچه ند حه س����ه ن عه له وی راشكاوانه له گه ڵ سزادانی سته مكارانه و ده ڵێت من له گه ڵ ئازادكردنیان نیم ل����ێ له گ����ه ڵ له سێداره دانیش����یان نیم، ئ����ه وان له الی����ه ن "داگیركارانی له كاتێك����دا ئه مه ریكیه وه " گیراون، بۆ ئه وه ش ده ڵێت من له گه ڵ سزای له س����ێداره دان نیم له به رئه وه ی ئه مه هه مان دیدو بۆ چونی مامۆس����تاكه مه " دكتۆر عه ل����ی وه ردی " له په یوه ندیه كیش����دا ك����ه م����ن داوام له هاوڕێیه ك����ی ك����رد ل����ه و باره ی����ه وه رونكردنه وه ب����دات چونكه ره نگه لێ����ره ك����ه س وكاری قوربانیه كان����ی ئه نفال و هه ڵه بجه ت����وڕه و نیگه ران بن و هه ر ئه وانیش نین پرسه كه پرس����ی هه مو كورده حه سه ن عه له وی وتبوی " ئه م مه س����ه له یه به سیاسی كراوه و هه ندێك ده نگی بۆ هه ڵبژاردنه كان پێ كۆده كه نه وه ، بۆیه ئه وه م گوتوه " ئه م وه اڵمه ده توانێ رازیم بكات یان نا، مه سه له كه پرسی كوشتنی به كۆمه ڵ و له ناودانی خه ڵكی سڤیله ، كه س����وڵتان هاشم هه میشه جێبه جێكاربوه و دژایه تی نه گه ڕاوه ت����ه وه ، كارێ����ك له هی����چ

له س����ێداره دان كارێكی ئه رێنیه ، به اڵم ناكرێ هه مو دۆسیه كان تێكه ڵ بكرێن، له سێداره دانی كه س����ی كۆمه ڵكوژ و جینۆس����ایدكار جیاوازه له له س����ێداره دانی خه ڵكانی سیاس و خاوه ن بیروب����اوه ڕی جیاوازو ئازادیخواز، س����وڵتان هاش����م له ناو دادگاش����دا له هی����چ كارێك له و

كارانه ی كردبوی په شیمان نیه !منیش بڕوام وایه ده بێت سزای سێداره دان نه مێنێ به اڵم له دۆسیه ی كۆمه ڵكوژی عێراقدا نا، چونكه گ����ه ر وابێت دادوه ریی نایه ته دی و قوربانی هه س����ت به وه رگرتنه وه ی به ش����ێك له مافه كانی ناكات و جه الدیش نابێته عیبره ت بۆ ئه وانی تر، راس����تیه كه ی واژونه كردنه كه ی مام جه اللیش بۆ س����زای له سێداره دان بۆ من له س����ه ره تادا مایه ی قه بوڵ نه بو، به اڵم دواتر ده ركم ب����ه وه كرد تاڵه بانی بۆ نایه وێت وه ك كوردێك ئه وه ب����كات، ئه مه یان دوربینیه كی ژیرانه بو، كاتی خ����ۆی رامینی جیهانبه گلو ئه وه ی وه ك كارێكی تۆڵه سه رانه و جوامێرانه بین����ی و وتی " ئ����ه وه ترۆپك����ی لێبورده ییه ك����ه تا ئێس����تا له دنی����ادا كه موێنه یه " به اڵم ئه مه كاتێ حه س����ه ن عه ل����ه وی ده یڵێت بۆ من جیاوازتره ، راس����ته ئه و چه ندین پاس����او دێنێته وه ، پاس����اوه كان به س نین بۆ ئه وه ی دادوه ری����ی نه یه ت����ه دی س����وڵتان هاش����م و هاوڕێكانیش����ی كه س����انی سیاس����ی نی����ن و به بیانوی سیاسی دادگایی نه كراون و سزایان به سه ردا نه س����ه پێنراوه ، ئه وان له حوزه یرانی 2007 له سه ر ئه و س����ته مكاریه دادگاییكراون كه به س����ه ر خه ڵكی سڤیلی كورد و شیعه یان هێناوه ، من بۆ مێژو قس����ه یه كی شوارزكۆف بیر عه ل����ه وی ده خه مه وه كه پێش����تر له ژێر له گ����ه ڵ س����وڵتان خێمه ك����ه ی س����ه فواندا هاش����م ئه حمه د رێكه وتن����ی واژوكردو دواتر له بیره وه ریه كانی����دا ش����وارزكۆف كه ده بینێ چ����ۆن س����ه ركوتی راپه ڕینی كوردو ش����یعه ده كرێت به هیلیكۆپته ر، ده ڵێت " ئه و كوڕی س����ه گه فێڵی لێكردین" دیاره سوڵتان هاشم داوای كردوه هیلیكۆپته ر بۆ گواس����تنه وه ی كه ل و پ����ه ل و س����ه ربازه كان به كاردێنن نه ك بۆ لێدانی خه ڵك، س����وڵتان هاشم به و كاره ته مه نی سه دام و ده سه اڵتی به عسی 12 ساڵ

درێژ كرده وه .س����وڵتان هاشم له س����اڵی 1964 كۆلێژی سه ربازی ته واوكردوه و كۆلێژی ئه ركان 1976 له و كاتانه وه تا رۆژی دادگاییكردنی ئه و وه ك ئه فسه رێكی نیش����تمانپه روه ر ده رنه كه وتوه و رێكنه كه وتوه یه كجار له فه رمانه كانی س����ه دام یاخ����ی بێ����ت، له س����اڵی 1980 بۆ س����اڵی 1988 یش ده یان پله و پۆس����تی س����ه ربازی وه رگرتوه و هه رچی له ده ستی هاتوه به رانبه ر به ك����ورد كردویه تی له و س����ااڵنه دا س����ه ره تا فه رمانده ی فیرقه ی چوار و دواتر فه رمانده ی فه یله قه كان����ی پێن����ج و یه ك ب����وه ، ئه و دو

فه یله قه له س����ه ركوتكردنی كوردو ش����یعه دا هه میشه پێشه نگ بون.

ته نان����ه ت س����وڵتان هاش����م نه خش����ه ی س����ڕینه وه ی زۆربه ی ناوچه كانی كوردستانی كێش����اوه و خۆی سه رپه رش����تی كردوه ئه وه جگه له وه ی ده س����تی هه ب����وه له روخاندنی دورترین گوندی كوردستاندا، ئه مانه ش هه مو

به به ڵگه وه هه ن.

س����زادانی تاوانبارانی ئه نف����ال و هه ڵه بجه و ب����ا به له س����ێداره دان، كۆمه ڵكوژی����ه كان، له س����ێداره دان سزای له گه ڵ له ناخیش����ه وه نه بی����ن، لێ ئه وه خواس����تی ك����ه س و كاری س����ه دان ه����ه زار كه س����ه ، ك����ه تا ئێس����تا زۆرێ����ك له ئازیزترینه كانی����ان له نێ����و گۆڕه به كۆمه ڵه كاندان، حه سه ن عه له وی بۆ داكۆكی له بی����رو بڕواكه ی له و باره ی����ه وه په نا ده باته ب����ه ر ده قی قورئانی و ئ����ه وه ی له بیر ده چێت كه هه ركه س كه سێكی بێتاوانی كوشت وه ك ئه وه وایه هه مو مرۆڤایه تی كوش����تبێت، جا خۆ ئه مه ش ده ق����ی قورئانه ، ئه وانه هه زاران كه س����یان بێت����اوان كرده ژێر گڵ����ه وه ، بۆیه

شایانی سزادانن.ئێم����ه له ناوخۆم����ان وه ك ك����ورد زۆرجار لێبوردنكردنێ����ك داوای ره نگ����ه ده ڵێی����ن

ب����ه س بێت بۆ ئ����ه وه ی له تاوانباران ببورین، ل����ه و روه وه ده مه وێ ئه و راس����تیه بڵێم كه هێش����تا لێبورده یی له كلت����وری كوردیدا زۆر هه ڵوه سته ی له س����ه ر نه كراوه ، ده نا جاره ها جار له مێژودا ئه و لێخۆش����بونه رویداوه ، لێ ئێمه پێش چه ند س����ه ده له مه وبه ر كه سمان نه بوه قس����ه له وباره یه وه بكات وه ك ئه وه ی جۆن لۆك هه بوه ، من له گه ڵ ئه و قس����ه یه ی كه نعان مه كیه نیم كه ده یه وێت وا نیشانبدات له رۆژه����ه اڵت و دنی����ای ئێم����ه دا لێب����وردن و لێخۆشبون نیه ، ناكرێ ده ستبكه ین به چیرۆك ریزك����ردن، كه م وكوڕیی هه ی����ه به ڵێ هه یه ، به اڵم پێش نزیكه ی س����ه د س����اڵ له مه وبه ر له كاتی شكانی سوپای عوسمانیدا له به رده م ئینگلی����ز، له س����نوری عه ره ب����ی عێراقی����دا س����وپاكه له الیه ن عه ره به كان����ه وه ده كوژران بۆ لیره كانیان كه چی له س����نوری كوردستاندا خواردنی����ان ده درایه و ه����اوكاری ده كران بۆ ئه وه ی بگه ڕێنه وه بۆ ش����وێنی خۆیان، هه ر ئه و سوپای عوسمانیه ی پێشتر زه بروزه نگی ده رهه ق ك����ورد به كارده هێناو ده یكوش����تن و تااڵنی ده كردن و ته تریكی واڵته كه یانی ده كرد، نمونه یه كی زۆر نزیكتر ته نیا سێ ساڵ دوای س����ته مكاری ئه نفال، سوپای شكاوی به عس كه ش����یعه و س����وننه ی عێراقی ب����ون جگه له گه له جاشی كورد، سه ره ڕای قوڵیی برینی ئه نفال و ئه و رابردوه ڕه ش����ه ، ت����ه واوی ئه و سوپایه له الیه ن خه ڵكه وه هاوكاری ده كران و ن����ان و خ����ۆراك و ك����ه ل و په لی����ان ده درایه و ده نێردرانه وه بۆ شوێنی خۆیان، جگه له یه ك روداوی نه خ����وازراو ك����ه له س����لێمانی رویدا ئه وه ش له الیه ن كه سانێكه وه كه تازه كه س و كاریان شه هیدكرابو، باشه ئه وه بۆ سوڵتان هاش����م له نێو قه فه سه كه شدا داوای لێبوردنی نه كرد؟! ئایا ئه و خه ڵكانه ی س����وڵتان هاشم به فه رمانی سه دام كوش����ت و بڕی كردن به و راده یه ش����ایانی كوش����تن بون تا دواتریش

مرۆڤ لێی په شیمان نه بێته وه !؟ئاس����اییه ب����ۆ داكۆكیك����ردن ئه فس����ه رو فه رمانده س����ه ربازیه كان هه رچی له سه ره وه بۆیانبێت جێبه جێی بكه ن، لێ ئاس����ایی نیه بۆ س����ته مكردنیش هه ر ئه وه بكه ن، سوڵتان هاش����م كه پله پله تا پله ی وه زیری به رگری به رزبوه ت����ه وه ، هه م خۆی ه����ه ر فه رمانێكی به سه ردا كراوه بۆ سته مكاری كردویه تی هه م خۆی فه رمانی س����ته مكاری داوه ، به تایبه ت له ناوچه ی شه قاڵوه و حه ریرو خه لیفان و دۆڵی ئاالنه و ئه و شوێنانه ی كه ساڵی 1988 خۆی

سه رپه رشتی له ناودانی كردون.به هه ر ش����ێوه یه ك داكۆكیكردن له و پیاوه له به رئ����ه وه له س����ته مكاری ، داكۆكیكردن����ه پێمناخۆش����ه كه س����ێتیه كی وه ك حه س����ه ن عه له وی بیرمه ندو مرۆڤدۆست داكۆكی لێبكات

جا به هه ر بیانویه ك بێت.

سه ردار عه زیز

ئه و مۆدێله ی که به ڕێز کاک مه ریوانی وری���ا قانیع ده خوازێت به کاریبه رێت بۆ خوێندنه وه ی مۆدێلی ده سه اڵت له هه رێم پارت���ی دیموکرات���ی به گش���تی و الی کوردس���تان به تایبه ت که ن���اوی ناوه مۆدێل���ی به س���عودیکردن پێویس���تی به ڕاڤه ی تیوری زیاتر هه یه. دیاره ئه گه ر مۆدێله ك���ه ته نها وه ك ئاس���انکاریه ك بێت بۆ باش���تر تێگه یش���تن، نه ك بۆ سیاس���ی سیس���ته می تیورێزه کردنی هه رێم ئه وه جیایه. به اڵم ئه گه ر ئامانج تیوریزه کردنبێت ئه وا ده بێت زۆرێک له سه ر کێش���ه ی وه ك دوالیزمی: مۆدێل/ الس���ایی، مۆدێ���ل/ واقیع و ش���ێوازی پیاده ك���ردن و ته رجه مه كردن���ی مۆدێل

بدوێین.مۆدێلێکی س���عودی، مۆدێلی دیاره تایبه ت نی���ه. به مانای ئ���ه وه مۆدێلی ده سه اڵت له سعودیه مۆدێلێک نیه ته نها مۆدێلێکی به ڵکو هه بێت، له س���عودیه فراوانه له جێگاکانی تریش بونیان هه یه، به اڵم وه ك چۆن له کوێت تایبه تمه ندی له ئیمارات هه ی���ه، خ���ۆی جی���اوازی به هه مانشێوه. له سعودیه ش هه روه ها، ئه وه ی کرۆکی ئه م مۆدێله یه له ده سه اڵت ئه وه یه که میشێل حه رب ناوی ده نێت هه مو له ناو خێزاندا، له کتێبێك به هه مان به راوردێک له سه ره تادا حه رب ناوه وه. ده كات له نێ���وان لیبیاو کوێتدا؛ ش���ا ئیدری���س له لیبیا شکس���تیهێنا چونکه هی���چ کام له ئه ندامانی خێزان و خزمانی نه كرده به ر پرسی بااڵ له حکومه ته که یدا. هه رزو که پی���ری لێیدا وه ها ده رکه وت که الوازه و له زه تی هاتنه ده سه اڵتی الی عه قید قه زافی جواڵند، که ئه فسه رێکی الدێی خێوه تنش���ین بو؛ که وتبوه داوی کاریزمای جه مال عبدولناسره وه. به اڵم له کوێت ده سه اڵت هه تا ئه مڕۆ درێژه ی هه ی���ه چونک���ه بنه ماڵه ی ئالس���ه باح سه رکه وتوبون له وه ی که به رپرسیارێتیه گرنگه كان له نێو خێزاندا بهێڵنه وه. ئه م مانه وه ی سیسته می پاشایی بنه ماڵه یی له به رامب���ه ر هه ڵچونێكی و ك ته نانه ت به هاری عه ره ی یدا ئه مڕۆ مایه ی رامانه له ناوه نده ئه کادیمیه کان. خانه ی بیری ناس���راوی ئه ڵمانی گی���گا پرۆژه یه كی ل���ه م ب���اره وه هه ی���ه. )هه رچه ن���ده پرۆژه که مایه ی ره خنه یه كی زۆره، من بیره که ده ناسم و لێکۆڵه ره وانی خانه ی له ئه ڵمانیا تایب���ه ت له کۆنفرانس���ێکی پێکه وه بوین، خۆش���م له گی���گا بوم(. دی���اره ئه مڕۆ کوێ���ت له قه یراندایه که ناتوانێ���ت دیموکراس���ی و پاش���ایه تی پێکه وه گرێبدات. پاڵنه ری دیموکراسی له و واڵت���ه هۆکاره كه ی دراوس���ێیه تی عێراق و به هێزی���ی چینی بازرگانی ئه و واڵته یه. ئه مانه چیمان پێده ڵێن: ئه وه ی رون���ه ئه وه ی���ه که ئه گه ر ده س���ه اڵت و ده س���ه اڵتی به رێوه ب���ردن له ده س���تی بنه ماڵ���ه دا بمێنێته وه ئ���ه وا حاکمێتی ده مێنێت���ه وه. دیاره ب���ۆ به رێوه بردنی ئه م شێوازه له ده سه اڵت هه ر خێزانێکی حاکم شێوازی تایبه تی خۆی هه یه. بۆ نموونه شا نشینی سعودیه پێنج بازنه به ڕێ���وه ی ده بات، وه ك س���عودیناس وه مزاوی ئه لره ش���ید پێمانده ڵێت؛ ئه م بازنان���ه بریتین له بازن���ه ی منداڵه كانی فه هد، عه بدواڵو منداڵه كانی، سوڵتان، سه لمان. دیاره سیسته می دایکایه تیش رۆڵ ده بینێ���ت؛ ئه وان���ه ی که دایکیان س���دێریه له به رامبه ر ئه وانیتردا. به اڵم وه مزاوی ده ڵێت زیاتر ساته مێژوییه كه بڕی���ارده ره. ده بێت ئاماژه به وه بده ین ک���ه پێگ���ه ی حوکم داب���ه ش ده كرێت به س���ه ر دو به شدا: به ش���ێک پێگه ی هه س���تیار، وه ك ئاس���اییش و پ���اره، به ش���ێکی ت���ر پێگ���ه ی ته کنیکی. بۆ نمونه ته ماش���ی رۆڵی ئاشتی هه ورامی بکه پێویس���ت ته کنیککارێک���ی وه ك له پێگه ی ده سه اڵتی بنه ماڵه ییدا. مێژوو شێوازی هاتنی ئاشتی هه ورامی بۆ نێو

سیاسه تی هه رێم مایه ی سه رنجه.هێش���تا له کوردس���تان ئێم����ه بنه ماڵه ییداین، حوکمی له سه ره تاکانی ئایا چۆن ده ستاوده ستی )پشتاوپشتی( ده س���ه اڵت له نێو خۆیاندا رێکده خه ن؟ بۆ نمونه حی���زب چ رۆڵێک ده بینێت؟

ئایا حیزبێک���ی وه ك پارتی دیموکراتی کوردس���تان ته نها ئامرازێکه که له گه ڵ ده س���ه اڵتی فرانبون���ی گه وره ب���ون و بنه ماڵ���ه دا تا بێت رۆڵ���ی الوازده بێت و له ئه نجامدا ته نها کاری بچوک و هاکه زایی به ئه ندامانی حیزب ده سپێردرێت. چونکه ئێمه لێره دا مێژویه كی جودامان هه یه. له واڵتان���ی که نداوی فارس���ی بنه ماڵه له س���ه ره تاوه هه بوه، به اڵم لێره حیزب له س���ه ره تاوه پاش���ان بنه ماڵه، ئینجا الوازی حیزب بۆ ره خس���اندنی ده رفه ت له به رده م ده س���ه اڵتی بنه ماڵه دا. به اڵم مێژوی هه رێم مێژویه كی راس���ته هێڵیی نیه. ده بینین کاتێک مه س���عود بارزانی ناچارده کرێت بچێت ب���ۆ ئامه دو له وێ پارتی دیموکراتی کوردس���تانی تورکیا روبه روی له ئه نجام���دا ببوژێنێت���ه وه، هێزێک���ی تۆکمه ی سه رس���ه ختی وه ك په كه كه ده بێت���ه وه. روبه روبونه وه یه ک که کۆمه ڵیک ئه گ���ه ری نادیار به دوای

خۆیدا ده هێنێت. لێره وه حه زده كه م بچمه سه ر ره هه ندی ده ره كی له به س���عودیبونی ده س���ه اڵتی ره هه ندی دی���اره له هه رێ���م. پارت���ی ده ره ك���ی زۆر ئاڵۆزو فراوانه. بۆ نمونه رۆڵی کۆمپانیا نه وتیه نێوده وڵه تیه كان هه رێمی به بنه ماڵه بون���ی له پرۆس���ه ی کوردس���تان چیه. رۆڵێک که به باشی به س���تنه وه ی کراوه. ب���ۆ ئه ندازیاری نه وت به بنه ماڵه وه ئامانجی س���ه ره كی ئاسایش���ی بنه ماڵه ی���ه، پێش ئابوری. ئێمه له داهاتودا قس���ه له س���ه ر مێژوی گه ش���ه ی نه وت���ی هه رێ���م ده که ین که نه وش���یروان تاڵه بان���ی و له راس���تیدا پێش���ه نگی گه ش���ه ی ئه م که رته بون

له بری ئه وانیتر.وه ك لێ���ره دا به کورت���ی ئ���ه وه ی نمونه ی���ه ك ب���ۆ رۆڵی ده ره وه باس���ی ده که م کۆنگر ه یه ك���ی کاریکاتێریه، که س���ااڵنه له ژێر ناوی کۆنگره ی جیهانی ئه کادیمی���ای ک���وردی ده به س���ترێت. ئ���ه م کۆنگره یه ئه مس���اڵ له پایته ختی سویدی س���تۆکهۆڵم به س���ترا. یه کێک له به ش���داربوان ناوی ش���لێر ئه مینیه، ده گێڕیت���ه وه. خ���ۆی س���ه ربورده ی ئه مینی پاش ئ���ه وه ی باس له ئه زمونی خۆی ده كات که له به رئه وه ی ره خنه ی گرتوه س���وکایه تی پێک���راوه له الیه ن فه الح موسته فاوه. له هه مانکاتدا باسی ئه وه ده كات که چۆن که س���ێکی وه ك مایکڵ گونت���ه ر وه ها مامه ڵه ی له گه ڵدا ده كرێت که کڕاوه. به اڵم کاتێک گونته ر به جورێک ده دوێت که له گه ڵ خواستی فه الح���دا ناگونجێت ئه وا خێرا ده درێته به ر تانه و ته ش���ه ر. له ئه نجامدا گونته ر ده ڵێت من هه وڵم���دا لێکۆڵه ره وه یه كی بێالیه نبم، هاوڕێ راستیت پێده ڵێت نه ك پڕوپاگه نده. ب���ه اڵم وه ك ده رده که وێت پڕوپاگه نده له کۆنفرانس���ه كه ئامان���ج

بوه.

بیرورا)404( سێشه ممه 2013/11/26 14

دورنزیک گۆشه‌یه‌که

‌‌سه‌ردار‌عه‌زیزو‌نیاز‌نه‌جمه‌دین‌‌ده‌ینوسن

به سعودیه كردنی هه رێم: ره هه ندی ده ره وه

مۆدێلی سعودی، مۆدێلێکی تایبه ت نیه. به مانای ئه وه مۆدێلی ده سه اڵت له سعودیه مۆدێلێک نیه ته نها له سعودیه هه بێت، به ڵکو مۆدێلێکی

فراوانه له جێگاکانی تریش بونیان هه یه

بۆچی سوڵتان هاشم له نێو قه فه سه كه شدا

داوای لێبوردنی نه كرد؟! ئایا ئه و

خه ڵكانه ی سوڵتان هاشم به فه رمانی

سه دام كوشت و بڕی كردن به و راده یه

شایانی كوشتن بون تا دواتریش مرۆڤ لێی

په شیمان نه بێته وه

پارتی دەزانێت کە ئێران مۆتەکەیەکە و هەمیشە دەتوانێت

وەک ڕێگر لەبەردەم حوکمڕانی پارتییدا هەڵبتۆقێت، پارتی ئەوەش دەزانێت،

ئێران پراگماتیکیانە سیاسەت دەکات و

دەتوانێت ئەو پشتگیرییەی له یەکێتی

کردویەتی تا ئێستا، دەشێت له داهاتوی

نزیکدا دەستبەرداری یەکێتی ببێت و گۆڕان

بکاتە هاوپەیمانی خۆی

گه مه كه لێره وه ده ستپێده کاتشیکارێکی سیاسی بۆ بانگهێشتکردنی نەوشیروان مستەفا لەالیەن مەسعود بارزانییەوە

19 »»

حه سه ن عه له وی و سوڵتان هاشم

15 (404( سێشه ممه 2013/11/26 tandrostyawene@gmail.comتەندروستی

ئاژار دو هه فته جارێك

ئیسماعیل عوسمان ده ینوسێت

سه المه تی ته ندروستی له هاتوچۆدا

سه المه تی ته ندروس���تی ، زانستێكی نوێیه و پارێزگاریكردنی هاواڵتیانه بۆ روبه روبونه وه ی مه ترس���یدار، س���ه ره ڕای دیارده یه كی هه ر ئ���ه و مه ترس���یه ی ك���ه هاواڵتی���ان به هۆی

كاره كه یانه وه روبه ریان ده بێته وه .ماوه ی چه ند ساڵێكه له هه رێمی كوردستاندا دیارده ی روداوه كانی هاتوچۆ رویان له زیادبون كردوه ، كه به شێكی په یوه ندی به رێگاوبان و جۆری ئ���ه و ئۆتۆمبیالنه ی كه دێنه هه رێمی كوردستان، هه روه ها هۆش���یاری هاواڵتیان به یاس���او رێس���اكانی هاوتۆچ���ۆوه هه یه ، به ش���ێكی دیكه ی په یوه ندی به هۆش���یاری

ته ندروستی هاتوچۆوه هه یه .زۆرێك له و روداوانه ی ده بنه هۆی برینداربونی شۆفیران و له هه ندێك له و دیاردانه هاواڵتیان دوچاری م���ردن ده بنه وه ، كه ژماره یه ك له و حاڵه تانه ش كه روده دات پێویسته به زوترین كات فریاگ���وزاری س���ه ره تاییان بۆ ئه نجام بدرێ���ت بۆ ئ���ه وه ی كه متری���ن زیانیان به ر

بكه وێت.ئه گ���ه ر ژم���اره قوربانی���ه كان له جیه���ان و كوردستان به راورد بكه ین به رێژه ی توشبونی نه خۆش���یه مه ترسیداره كان ئه وا ئه و رێژه یه

مه ترسیداره .سااڵنه له سه ر ئاس���تی جیهاندا 1,500,000 ملیۆنێك و پێنج س���ه د هه زار كه س به هۆی روداوی هاتوچۆوه گیان له ده س���ت ده ده ن، كه س���یش ه���ه زار په نج���ا 50,000,000به وهۆیه وه برین���دار ده بن، 800 ملیار دۆالر

زیانه مادییه كانیه تی .له واڵتان���ی عه ره بی 26,000 هاواڵتی به هۆی روداوه كان���ی هاتوچ���ۆوه گیان له ده س���ت ده ده ن، 250,000 ه���ه زار ك���ه س برین���دار ده ب���ن، 60 ملی���ار دۆالری ئه مریك���ی زیانه

مادییه كانیه تی .له سه ر ئاس���تی عێراقیش���دا له ساڵی 2009 كه خراپترینی دۆخ���ی ئه مینی عێراق بوه ، چوار هاتوچ���ۆ و قوربانیه كان���ی ژم���اره ی

ئه وه نده ی ته قینه وه كان بوه .س���اڵه س���ێ كوردستانیش���دا، له هه رێمی روداوه كان���ی هاتوچ���ۆ ه���ۆكاری یه كه می مردنن، 1000 هه زار كه س به هۆی روداوه كانی هاتوچ���ۆوه گیانیان له ده س���تداوه ، 10,000 هه زار كه س���یش برینداربون، به پێ ئاماری به رێوه به رایه تی هاتوچۆ له هه ر س���ێ رۆژێك گیان كوردس���تاندا له هه رێمی هاواڵتی���ه ك له ده س���ت ده دات و ن���ۆ هاواڵتی���ش بریندار

ده بن.ئه مه و له چه ندین ساڵی رابردودا قوربانیه كانی می���ن یه كێك ب���ون له هۆكاره كان���ی مردنی هاواڵتیان���ی ئه م هه رێمه ، به اڵم له ئێس���تادا قوربانیه كانی هاتوچۆ جێگای ئه و حاڵه ته ی گرتوه ت���ه وه ، جه نگ���ی ئێم���ه پارێ���زگاری

هاواڵتیانه له م مۆته كه یه .مردنی ه���ه ر هاواڵتیه ك به ه���ۆی هۆكاری جۆراوج���ۆر پێش ئ���ه وه ی ئیش���ی الیه نه په یوه ن���داره كان بێ���ت، ئیش���ی وه زاره تی ته ندروس���تی و س���كێته ری ته ندروستیه كه لێكۆلینه وه ی له س���ه ر بكه ن، چونكه یه كێك ته ندروس���تی و له ئه ركه كان���ی وه زاره ت���ی پایه كانی سێكته ری ته ندروسی كه پاراستنی

سه المه تی ته ندروستی هاواڵتیانه .له س���اڵی نه ته وه یه كگرتوه كان، رێكخراوی 2003 پێش���نیاری ئه وه ی كردوه كه رۆژێك دیاری بكرێت بۆ یادی قوربانیانی هاتوچۆ، س���یه م یه شه ممه ی هه مو س���اڵێكی مانگی 11 وه ك ئ���ه و رۆژه دیاریك���راوه ، كۆمه ڵێك لێكۆلێن���ه وه پرس���ی زانس���تی گرنگ له و رۆژه دا باس ده كرێ���ت له پێناو كه مكردنه وه

قوربانیانی هاتوچۆ.ئه وه ی ئه مس���اڵ له كوردس���تاندا به دی كرا س���اڵیادی قوربانیانی هاتوچۆ وه ك راگوزه ر وابو، له چه ند گفتوگۆ و راپۆرتێكی ته له فزیۆنی زیاتر هیچی دیكه نه بوه ، له كاتێكدا پێویسته بو وه زاره تی ته ندروستی به هاوكاری له گه ڵ به رێوه به رایه تیه كات���ی هاتوچ���ۆ چه ندی���ن كۆنف���راس و ۆرك ش���ۆپیان س���ازبكردایه ، به مه به س���تی خس���تنه ڕوی رێگا چاره یه كی

كونجاو بۆ كه مكردنه وه ئه و قوربانیانه .هه روه ها پێویس���ت ب���و ه���ه ردو پێكه وه و كۆمه ڵ���گای رێكخراوه كان���ی به ه���اوكاری راگه یاندنی���ان هه ڵمه ت���ی مه ده ن���ی ، هۆكاره كان���ی له رێ���گای ده س���تپێبكردایه كۆمه اڵیه تیه كان���ه وه ت���ۆڕه راگه یان���دن و به مه به ستی به ره نگاربونه وه ی ئه م حاڵه ته و

هۆشیاری له سه ر سه المه تی ته ندروستی .الیه ن���ه له ئێستاش���ه وه پێویس���ته په یوه نداره كانی وه زاره تی ته ندروستی ، وه ك چۆن له سه ر ش���ۆفێرانیان پێویستكردوه كه پێداویستیه كانی هاتوچۆ له ئۆتۆمبیلی هه مو شۆفیرێكدا هه بێت، به هه مانشێوه پێویستی safety( بك���ه ن كه بۆكس���ی س���ه المه تیبون���ی ئۆتۆمبیله كان���دا له هه م���و )boxهه بێ���ت، له رێگای هۆكاره كانی راگه یاندنه وه رێنونی به كارهێنانی باڵوبكه نه وه بۆ ئه وه ی شۆفێران بتوانن به كاربهێنن، ئه مه ش له پێناو

كه مكردنه وه قوربانیه كانی هاتۆچۆ.

یه كێك له كێشه كانی هه ره زۆره كانی گه ده كه رۆژانه توشمان ده بێت بریتیه له دڵه كزێ ، به شی زۆری ئه م نه خۆشیه ده گه ڕێت���ه وه ب���ۆ رۆتینات���ی ژی���ان و له روی نارێك���ی له ژه مه كانی خواردن و رۆژان���ه . به كاره كان���ی س���ه رقاڵبون هه ندێج���ار چه ن���د جارێ���ك له رۆژێكدا ن���ان ده خۆین یاخ���ود هه ندێجار هه مو ژه مه كان له ی���ه ك كات ده خۆین. هه مو ئه مانه وا له گه ده ده كه ن كه ماده یه كی ت���رش ده ربدات ببێته ه���ۆی دڵه كزێ . به وته ی ش���اره زایانی ب���واری خۆراك چه ند هۆكارێك زۆر باڵون و ده بنه هۆی

دڵه كزێ .� خواردن���ی ژه مه خۆراك���ی خیرا و

به شێوه یه كی به رده وام:� زۆر خواردن���ه وه ی ئه و خۆراكانه ی م���اده ی كافاینیان تێدای���ه وه ك چاو قاوه . ماوه ی نانخوارنی نێوان ژه مه كان زۆر بێ���ت. هه ركاتێ���ك ماوه یه كی زۆر گه ده ت به تاڵ بێت ئه وه زیاتر هه س���ت به دڵه ك���زێ ده كه یت ئه وی���ش به هۆی ئه وه ی ئه و ماده ترش���ییه له به رئه وه ی

گ���ه ده به تاڵه ده ڕژێته س���ه ر دیواری گه ده و ئه و ناره حه تیه دروست ده كات.

� خواردن���ه وه ی م���اده كهولێ���كان و جگه ره كێشان.

له به ركردنی جلی ته س���ك به تایبه تی ئه و جالنه ی له كه مه ره وه ته سكن.په ستانی ده رونی و دڵه ڕاوكێ .

ئاس���ان چاره س���ه رێكی چه ن���د بۆنه هێشتنی دڵه كزێ :

� زۆر خواردنه وه ی ئاو.� خواردن���ی ئ���ه و خۆراكان���ه ی كه دڵه كزێكه كه مده كه ن���ه وه ، وه ك مۆزو

باده م و شیرو كاڵه ك و خه یار.� خواردن���ی عاره قی نه عن���او ئاوی ره یحانه دوای خواردن���ی ژه مه كان بۆ

دوركه وتنه وه له دڵه كزێ .� چه ند ده نكه مێخه كێك بخه ره سه ر زمانت، ئه م رێگه یه به باش���ترین رێگه

داده نرێت بۆ كه مكردنه وه ی دڵه كزێ .� دوركه وتن���ه وه ل���ه و خۆراكان���ه ی كه هه س���ت ده كه یت توشی دڵه كزێت دوركه وتن���ه وه هه روه ه���ا ده ك���ه ن.

له خواردنی چه وری و شیرینی .

ئه ندامانه ی له و یه كێكه گورچیله كان له ش ك����ه یارمه تی پاككردنه وه ی خوێن ده دات له ه����ه ر ماده یه ك����ی نه خوازراوو ده ركردنیان پاش����ان له خوێ����ن و پیس ب����ۆ ده ره وه ی ل����ه ش به ش����ێوه ی میز، هه روه ه����ا راگرتنی رێژه ی ش����له مه نی و سۆدیۆم و پوتاس����یۆم له له شدا. كاتێك كه گورچیله توشی كێشه ده بێت ئه وه ئه م كارانه به باشی ناكات. به دڵنیاییه وه ئه و خۆراكان����ه ی ده خورێن كاریگه ریان له سه ر ته ندروس����تی گورچیله كان هه یه بۆ پاراستنی ته ندروستی ئه و كه سانه ی باشتروایه كێش����ه ی گورچیله یان هه یه ئ����ه م چه ند رێناماییان����ه په یڕه و بكه ن، له كات����ی خواردنی ئ����ه و خۆراكانه ی بۆ

گورچیله كان خراپن.پرۆتینات: له كاتی خواردنی پرۆتینات ماده ی یوریا دروس����ت ده بێت به مه ش ئ����ه و ماده ی����ه له له ش����دا زۆر ده بێت و رزگاربن، لێ����ی ناتوانن گورچیل����ه كان بۆیه پێویسته ئه و كه سانه ی نه خۆشی گورچیله ی����ان هه یه 40 بۆ70 گرام زیاتر

پرۆتین نه خۆن.ئ����ه و پێویس����ته كاربۆهی����درات: خواردنان����ه ی ئه م نه خۆش����انه ده یخۆن بڕێكی ب����اش كاربۆهیدراتیان تێدا بێت به ش����ێوه یه ك 250 ب����ۆ350 گ����رام له م

ماده یه یان تێدا بێت.شله مه نی له كاتی بونی هه ركێشه یه ك له گورچیله ئه بێته هۆی ناڕێكی له ئاستی

شله مه نی له له شدا. بۆیه پێویسته رۆژانه لیترو نیوێك ئاو بخورێته وه .

زۆرین����ه ی ئه و خۆراكان����ه ی ده یخۆین ماده ی سودیۆمیان تێدایه . بۆیه پێویسته ئاگاداری زۆر خواردنی بین له به رئه وه ی ئه بێته له له ش����دا به رزبونه وه ی له كاتی

هۆی به رزبونه وه ی په ستانی خوێن.پۆتاسیۆم یارمه تی رێكخستنی لێدانی دڵ ده دات. بۆیه گه ر بێت و گورچیله كان به باشی ئه و ماده یه فرێنه ده نه ده ره وه ئه وه ئه بێته هۆی ناڕێكی له لێدانی دڵ و

گاریگه ری له سه ر ماسولكه كانی دڵ.فسفۆر: زۆر پێویسته بۆ ددان و ئێسك. ب����ه اڵم له كاتی به رزبونه وه ی له له ش����دا

ئه بێته هۆی كێشه بۆ ئێسكه كان.

چه ند رێگایه كی ئاسان بۆ نه هێشتنی دڵه كزێ

مێخه‌ك‌باشترین‌رێگایانه‌

بۆ ئه و كه سانه ی كێشه ی گورچیله یان هه یه :

دكتۆر ئازاد حه مه پسپۆڕی نه خۆشێكانی هه ناوی هه رس و جگه ر

نه خۆش: كۆڵۆن چیه ؟د. ئازاد حه مه : خه ڵكی به هه ڵه ئه م وشه یه وه رده گرن، كۆڵۆن ئه ندامێكه له ئه ندامه كانی له ش و هه مو كه س���ێك هه یه ت���ی ، به اڵم هه ركاتێك هه س���ت به ئازاری ناوسك و ئاوسانی و تێكچونی له پیس���اییكردن ناڕێك���ی ه���ه رس و س���كچون یاخود قه بزی ك���رد ئه وه نیش���انه یه بۆ بونی كێشه له كۆڵون. هه رچه نده ئه م حاڵه ته مه ترسیدار نیه

به اڵم ناڕه حه ته بۆ كه سی توشبو.نه خ���ۆش: هۆكاره كان���ی قۆڵ���ۆن

چیه ؟د. ئازاد حه مه : به گشتی دو هۆكاری هه یه ئه وانیش جۆری خواردن و باری

ده رونی كه سه كه .نه خۆش: ئ���ه و خواردنانه چین كه

ئه بنه هۆی ناڕه حه تی بۆ نه خۆش؟خواردن���ه حه م���ه : ئ���ازاد د. وه ك پاقله مه نێ���كان خێ���راكان و نیس���ك و ن���ۆك و فاس���ۆلیاو پاقله و

م���اش... هت���د. خواردن���ی چه ورو خۆراكی س���ه ر عاره بان���ه و خواردنی پیس و ماوه به س���ه رچو. هه روه ها ئه و كه س���انه ی ئه و خۆراكانه ناخۆن كه ریشاڵیان تێدایه وه ك سه وزه و میوه

زیاتر توشی ئازاری كۆڵۆن ده بن.نه خۆش: باری ده رونی وه كو چی ؟

دڵه ڕاوك���ی و حه م���ه : ئ���ازاد د. قه له قی و هه ر په ستانێكی ده رونی كه ببێته هۆی ناڕه حه تی كه سه كه ئازاری

كۆڵۆن دروست ده كه ن.له كۆڵۆن نه خ���ۆش: خۆپاراس���تن

چۆن ده بێت؟د. ئازاد حه مه : باشتر وایه ئه وانه ی كۆڵۆنیان هه س���تیاره له بری سێ ژه م ش���ه ش ژه م نان بخۆن واتا كه مخۆری دایم خۆر. زۆر خواردنی ئاو هه روه ها س���ه وزه و میوه و خواردن���ه وه ی چای سه وز كه زۆر به سوده ، وه رزشكردن و به تایبه تی رێك���ردن به پێ بۆ ماوه ی نیوكاتژمێر رۆژانه ، ئه نجامدانی چه ند راهێنانێك بۆ ورگ و پشت بۆ رزگاربون دوركه وتنه وه ناو سك. له باوبژه كانی

له هه ر په ستانێكی ده رونی .

پرسیاری‌‌نه‌خۆش‌و‌وه‌اڵمی‌پزیشك

ئا: كورده عه بدولكه ریم

به پێی راپۆرتێكی رێكخراوی ته ندروستی جیهانی توندوتیژی دژی

ژنان چه ندین كێشه ی ته ندروستی هه یه چ له روی جه سته ییه وه یاخود ده رونی .

به پێی ئه و راپۆرت����ه ی كه رێكخراوی ناوب����راو به ه����اوكاری زانك����ۆی له نده ن بۆ كاروباری ته ندروس����تی و پزیش����كی ناوچه ئیس����تیوا ئه نجامدرا ده ركه وتوه له زیادبون����دان و توندوتیژی����ه كان توندوتیژیانه ی ئ����ه و 30%ی نزیك����ه ی به رامبه ر ژنان ده كرێت له الیه ن كه س����ه باس����ی رێكخراوه كه نزیكه كانیانه وه یه . له جۆره كان����ی توندوتی����ژی كردوه وه ك جنێ����وو جه س����ته یی و ئه ش����كه نجه ی ده س����تدرێژی سێكس����ی و چه ند جۆره مامه ڵه یه ك����ی تر. هه روه ه����ا رێكخراوی ته ندروس����تی ئاماژه ی به و الیه نه خراپه ته ندروس����تیانه كردوه ك����ه له ئه نجامی

توندوتیژی روبه روی ژنان ده بنه وه . ئاكامه خراپه كانی تدوندوتیژی دژی ل����ه روی جه س����ته یی و ده رونیه وه ژنان

بریتین له :1� م����ردن، به پێی راپۆرت����ی ناوبراو كه س����انه ی ئ����ه و ی %32 نزیك����ه ی توندوتیژی����ان به رامبه ر ك����راوه له الیه ن كه س����ه نزیكه كانیان����ه وه ، مردن����ی ئه و كه سه ی لێكه وتۆته وه كه توندوتیژه كه ی

به رامبه ر كراوه .ئ����ه و ده ركه وت����وه خه مۆك����ی ، �2كه سانه ی توندوتیژیان به رامبه ر ده كرێت دو هێنده ی كه س����انی تر زیاتر توش����ی

خه مۆكی بون.خواردن����ه وه ب����ه ر په نابردن����ه �3كهولێكان و جگه ره كێش����ان. هه ر به پێی ته ندروس����تی رێكخ����راوی راپۆرت����ی جیهان����ی ئه و كه س����انه ی توندوتیژییان به رامبه ر ده كرێت دو هێنده ی كه س����انی

ت����ر په ناده به ن����ه به ر جگه ره كێش����ان و خواردنه وه كهولێكان.

4� توشبون به نه خۆشیه سێكسێكان، ئ����ه و ژنان����ه ی روب����ه روی توندوتی����ژی سێكسی بونه ته وه زۆر زیاتر توشی ئه و نه خۆش����یانه بون كه به هۆی به كتریاو ڤایرۆس����ه وه توشی كۆئه ندامی سێكسی

ده بن.له بارچون، رێكخراوه كه 6� دوگیانی و باس����ی له وه كردوه ئه گ����ه ری دوگیانی نه ویس����تراو ل����ه و ژنان����ه ی توندوتیژی

سێكس����یان به رامبه ر ده كرێت دو هێنده زیاتره له كه س����انی ت����ر، هه روه ها ئه و كه س����انه ی توندوتی����ژی جه س����ته ییان به رامبه ر ده كرێت دو هێنده زیاتر ئه گه ری

له بارچونی منداڵیان لێده كرێت.منداڵ����ی كێش����ی دابه زین����ی �7تازه له دایكب����و. ئه و ژنان����ه ی روبه روی كه س����ه له الیه ن ده بنه وه توندوتی����ژی منداڵه كانی����ان %16 نزیكه كانیان����ه وه كێشان كه متر ده بێت له منداڵی ئاسایی

له كاتی له دایكبون.

ئاكامه خراپه كانی توندوتیژی دژ به ژنان له روی جه سته یی و ده رونیه وه

گۆشه یه کی تایبه ته

به نه خۆشیه کان

‌ئا:‌رێنوار‌نه‌جم

ماردین‌ئیبراهیم‌دوای‌‌10ساڵ‌ژیان‌له‌به‌ریتانیا،‌به‌بڕوانامه‌ی‌

ماسته‌ره‌وه‌دێته‌وه‌کوردستان‌و‌له‌به‌شی‌فه‌لسه‌فه‌ی‌زانکۆی‌سه‌اڵحه‌دین‌

ده‌بێته‌مامۆستا.‌به‌اڵم‌دوای‌ساڵێک‌له‌وانه‌وتنه‌وه‌،‌گرێبه‌سته‌که‌ی‌بۆ‌تازه‌ناکرێته‌وه‌و‌وه‌ک‌خۆی‌ده‌ڵێت‌

"سزای‌سیاسیی‌دراوه‌".بۆ‌زیاتر‌رونکردنه‌وه‌له‌باره‌ی‌ئه‌و‌

کێشه‌یه‌وه‌و‌دۆخی‌به‌شی‌فه‌لسه‌فه‌ی‌زانکۆی‌سه‌اڵحه‌دین‌که‌ناوبه‌ناو‌

روداوی‌له‌م‌شێوه‌یه‌ی‌تێدا‌روده‌دات،‌ئاوێنه‌دیداریکی‌له‌گه‌ڵدا‌سازکرد.

ئاوێنه‌:‌سه‌ره‌تا‌ئێوه‌چۆن‌بونه‌مامۆستا‌له‌زانکۆی‌س���ه‌اڵحه‌دین؟‌گرێبسته‌که‌تان‌

چۆن‌بوو؟ماردی���ن‌ئیبراهی���م:‌من‌س���اڵی‌پار‌مانگی‌حه‌وت‌دووای‌ئه‌وه‌ی‌خوێندنم‌له‌به‌ریتانیا‌ته‌واو‌کرد‌په‌یوه‌ندیم‌به‌چه‌ند‌دۆستێکه‌وه‌کرد‌له‌زانکۆکانی‌کوردستان،‌له‌ناویاندا‌مامۆستا‌ڕێبوار‌سیوه‌یلی‌که‌ئه‌و‌کات‌سه‌رۆکی‌به‌شی‌فه‌لسه‌فه‌بوو.‌مامۆستا‌ڕێبوار‌ئه‌و‌کات‌ئاماده‌یی‌خۆی‌بۆ‌هاوکاریکردن‌ده‌ربڕی،‌که‌گه‌ڕاشمه‌وه‌به‌سوپاسه‌وه‌به‌کردار‌هاوکاری‌کردم.‌ئیتر‌منیش‌وه‌ک‌هه‌ر‌مامۆستایه‌کی‌تری‌به‌شی‌فه‌لسه‌فه‌که‌گرێبه‌ستمان‌هه‌بوو‌له‌گه‌ل‌زانکۆی‌سه‌الحه‌دین‌ده‌ستم‌کرد‌

به‌وانه‌ووتنه‌وه.چۆن‌ ئه‌مس���اڵ‌ کێش���ه‌که‌ی‌ ئاوێنه‌:‌رویدا؟‌بۆچی‌گرێبه‌س���تی‌ئێوه‌و‌دکتۆر‌

ئازاد‌قه‌زاز‌نوێ‌نه‌کرایه‌وه‌؟ماردین‌ئیبراهیم:‌دیاره‌من‌پێشتریش‌که‌له‌کوردستان‌ده‌ژیام‌و‌له‌ده‌ره‌وه‌ش‌چاالک���ی‌جۆراوج���ۆری‌ڕه‌خنه‌گران���ه‌م‌هه‌ب���وو‌له‌ده‌س���ه‌اڵتی‌ک���وردی،‌به‌اڵم‌پێده‌چوو‌ئه‌وانه‌ی‌ده‌س���تیان‌به‌س���ه‌ر‌زانکۆی‌س���ه‌الحه‌دیندا‌گرتووه‌ئاگاداری‌ئه‌و‌باکگراونده‌نه‌بووبن.‌دووای‌ئه‌وه‌ی‌ڕاگه‌یاندنه‌وه‌ که‌ناڵێک���ی‌ له‌چه‌ن���د‌ من‌ئ���ه‌و‌دی���ده‌ڕه‌خنه‌گرانه‌ی���ه‌ی‌خۆم���م‌په‌ره‌پێ���دا‌ئیتر‌س���ه‌رۆکایه‌تی‌زانکۆی‌س���ه‌الحه‌دین‌که‌وتنه‌بیانوو‌پێگرتنم‌و‌هه‌راس���ان‌کردنم‌و‌گرفت���ی‌زۆریان‌له‌پرۆسه‌ی‌گرێبه‌س���ته‌که‌مدا‌درووستکرد.‌دووای‌ئه‌وه‌ی‌له‌س���ه‌ر‌هه‌مان‌ئاراسته‌ی‌مه‌عرووف‌ ڕابوون‌ مامۆستا‌ ڕه‌خنه‌گرانه‌له‌زانکۆ‌دوور‌خرایه‌وه‌من‌به‌شداریه‌کی‌چاالک���م‌ک���رد‌ل���ه‌و‌که‌مپه‌ینانه‌ی‌وه‌ک‌ناڕه‌زایی‌دژی‌ئه‌و‌کاره‌نایاس���اییه‌که‌دژی‌مامۆس���تا‌ڕابوون‌کرا.‌من‌هه‌م‌بۆ‌ڕێکخ���راوه‌نێوده‌وڵه‌تییه‌کان‌و‌هه‌م‌بۆ‌ده‌زگاکانی‌راگه‌یاندنی‌ناوخۆ‌به‌ده‌نگی‌

به‌رز‌ئه‌و‌کاره‌ی‌س���ه‌رۆکایه‌تی‌زانکۆم‌وه‌ک‌تۆڵه‌کردنه‌وه‌ی���ه‌ک‌ل���ه‌بی���روڕای‌سیاسی‌مامۆس���تا‌ڕابوون‌له‌قه‌ڵه‌مدا.‌بیرت���ان‌نه‌چێت‌ه���ه‌ر‌ئه‌وکات���ه‌من‌و‌ڕابوون‌به‌ڵگه‌ی‌کۆنکرێتمان‌ مامۆس���تا‌هه‌بوو‌که‌سه‌رۆکایه‌تی‌زانکۆ‌بڕیار‌بوو‌ئه‌گه‌ر‌ئه‌و‌دوورخس���تنه‌وه‌یه‌ی‌مامۆستا‌ڕابوونیان‌به‌بێ‌کێشه‌بۆ‌بڕوات،‌یه‌کسه‌ر‌هه‌ر‌دووای‌ئ���ه‌و‌منیش‌دوور‌بخه‌نه‌وه.‌به‌اڵم‌که‌مه‌س���ه‌له‌ی‌مامۆس���تا‌ڕابوون‌گه‌وره‌بوو‌ئیتر‌بڕیاری‌دوور‌خستنه‌وه‌ی‌منیان‌وه‌ستاند.‌پاش‌ئه‌وه‌سه‌رۆکایه‌تی‌زانکۆ‌و‌دکتۆر‌ئه‌حمه‌د‌دزه‌یی‌غه‌زه‌بیان‌لێگرتم‌و‌بۆ‌ده‌رفه‌تێک‌ده‌گه‌ڕان‌منیش‌دوور‌بخه‌ن���ه‌وه.‌له‌هاوینی‌ئه‌مس���اڵدا‌ئێمه‌س���ه‌رجه‌م‌مامۆستایانی‌گرێبه‌ست‌له‌به‌شی‌فه‌لسه‌فه‌داوای‌تازه‌کردنه‌وه‌ی‌گرێبه‌س���ته‌کانمان‌ک���رد‌�‌ب���ه‌ی���ه‌ک‌نووسراو‌�،‌به‌ش���ی‌فه‌لسه‌فه‌رازی‌بوو‌چونکه‌پێویس���تیان‌به‌مامۆس���تا‌بوو،‌و‌ئێستاش‌پێویس���تیان‌به‌مامۆستایه.‌ڕاگرایه‌تی‌کۆلیژی‌ئاداب‌ڕازی‌بوو‌ئیتر‌نووس���راوه‌که‌ڕۆیش���ت‌بۆ‌سه‌رۆکایه‌تی‌زانکۆ.‌س���ه‌رۆکایه‌تی‌زانکۆ‌ئه‌و‌کات‌به‌ووردی‌سه‌یری‌ناوه‌کانی‌نه‌کردبوو‌و‌ڕازی‌ببوون‌به‌تازه‌کردنه‌وه‌ی‌گرێبه‌س���ته‌که.‌به‌اڵم‌ئه‌مساڵ‌له‌س���ه‌ره‌تای‌مانگی‌ده‌ئێمه‌ده‌س���تمان‌کرد‌ب���ه‌وانه‌وتنه‌وه‌و‌ئیتر‌بۆ‌ڕۆتینیاتی‌گرێبه‌س���ته‌که‌چووم‌بۆ‌س���ه‌رۆکایه‌تی‌زانکۆ،‌دووای‌ئه‌وه‌ی‌س���ه‌رۆکایه‌تی‌زانک���ۆ‌منی���ان‌بین���ی،‌تێگه‌یش���ن‌هه‌ڵه‌یه‌کیان‌ک���ردووه،‌ئیتر‌ئه‌وه‌بوو‌سه‌رله‌نوێ‌داواین‌له‌ئێمه‌کرد‌که‌نووس���راوی‌تر‌له‌به‌ش���ی‌فه‌لسه‌فه‌بهێنین‌�‌ب���ه‌اڵم‌ئه‌مجاره‌یان‌ده‌بێت‌به‌جیا‌جیا‌نووسراو‌بهێنین‌�.‌مامۆستاکان‌سه‌رله‌نوێ‌نووسراویان‌برده‌وه‌و‌منیش‌وه‌ک‌ئ���ه‌وان‌نووس���راوم‌ب���رده‌وه.‌من‌نووس���راوێکم‌پێدرا‌له‌به‌شی‌فه‌لسه‌فه‌و‌ئێستاش‌ئه‌و‌نووسراوه‌م‌الیه‌که‌به‌شی‌فه‌لس���ه‌فه‌پێویس���تیان‌به‌مامۆستایه‌و‌ئه‌گ���ه‌ر‌به‌ئوس���وڵی‌قانوونی‌و‌ئیداری‌سه‌یر‌بکه‌ین؛‌س���ه‌رۆکایه‌تی‌زانکۆ‌بۆی‌نییه‌گرێبه‌س���ت‌ت���ازه‌نه‌کاته‌وه‌ئه‌گه‌ر‌به‌ش‌بڵێت‌ئێمه‌پێویس���تمان‌پێیه‌تی.‌به‌اڵم‌ئه‌وان‌که‌وتنه‌گرفت‌دروس���تکردن‌بۆ‌م���ن،‌دووای‌ئه‌وه‌ی‌هیچ‌بیانوویه‌کی‌یاس���ایی‌و‌ئیداریان‌نه‌م���ا‌پێیان‌ووتم‌ڕۆژی‌پێنجشه‌ممه‌که‌ده‌کاته‌‌11/٧بچم‌گرێبه‌س���ته‌که‌م‌بۆ‌ئیمزا‌بکه‌ن،‌که‌چی‌ئ���ه‌وان‌دوو‌ڕۆژ‌پێش‌ئه‌وه‌س���ه‌رۆکی‌به‌ش���یان‌بانگ‌کردبوو‌و‌پێیان‌ووتبوو،‌یه‌که‌م:‌به‌مامۆس���تا‌ماردی���ن‌و‌ئازاد‌قه‌‌زاز‌بڵێت‌ئیتر‌وانه‌نه‌ڵێنه‌وه،‌دووه‌م:‌ت���ۆش‌�‌واته‌س���ه‌رۆکی‌ب���ه‌ش‌�‌چیتر‌نووس���راومان‌بۆ‌مه‌نێره‌که‌پێویستتان‌

به‌مامۆستایه‌.‌ئه‌وه‌بوو‌سه‌رۆکی‌به‌ش‌ئه‌و‌قسه‌یه‌ی‌به‌ئێمه‌راگه‌یاند‌و‌ئێمه‌ش‌زانکۆمان‌جێهێش���ت.‌دیاره‌من‌مانگێک‌و‌یه‌ک‌هه‌فته‌بوو‌وانه‌م‌به‌قوتابیه‌کانم‌

ده‌ووته‌وه‌که‌زانکۆم‌جێهێشت.‌بۆچی‌پێتان‌وایه‌ئه‌مه‌س���زای‌ ئاوێنه‌:سیاسییه‌؟‌یاخود‌بۆچی‌سزای‌سیاسیی‌ته‌نها‌له‌به‌ش���ی‌فه‌لس���ه‌فه‌دا‌هه‌یه‌وه‌ک‌ئه‌وه‌ی‌ناوبه‌ناو‌له‌م‌جۆره‌کێشانه‌دووباره‌

‌ده‌بێته‌وه‌؟ماردین‌ئیبراهیم:‌له‌به‌ر‌ئه‌وه‌س���زای‌سیاسییه‌چونکه‌ئێمه‌له‌رووی‌یاسایی‌و‌ئیداریه‌وه‌هیچ‌کێشه‌یه‌کمان‌نییه.‌دوای‌ئه‌وه‌من‌یه‌ک‌س���اڵه‌له‌به‌شی‌یاسایی‌س���ه‌رۆکایه‌تی‌زانکۆوه‌ل���ه‌الیه‌ن‌چه‌ند‌که‌سێکی‌سه‌ر‌به‌پارتییه‌وه‌‌سووکایه‌تیم‌پێده‌کرێ���ت،‌هه‌راس���ان‌ده‌کرێم،‌گرفتم‌بۆ‌دروس���ت‌ده‌کرێ���ت،‌کیتابم‌لێ‌وون‌ده‌کرێت،‌کاره‌کانم‌دووا‌ده‌خه‌ن،‌بۆ‌یه‌ک‌ئیمزا‌س���ێ‌هه‌فته‌ده‌مهێنن‌و‌ده‌مبه‌ن.‌ئینجا‌ئه‌وه‌پرس���یاره‌بۆ‌هه‌ر‌که‌س���ێک‌که‌به‌ووردی‌سه‌یری‌ئه‌و‌کێشانه‌بکات،‌بۆچی‌مامۆستا‌رابوون،‌بۆچی‌من،‌بۆچی‌مامۆستا‌ئازاد‌قه‌زاز؟‌بۆ‌که‌سی‌تر‌دوور‌ناخرێته‌وه؟‌ش���ته‌که‌زۆر‌ڕوونه.‌ڕابوون‌مه‌عرووف‌که‌س���ێک‌بوو‌ک���ه‌به‌ڕوونی‌ڕای‌خۆی‌به‌یان‌ده‌ک���رد‌و‌ڕه‌خنه‌کانی‌

ڕاش���کاوانه‌بوون،‌من‌به‌هه‌مان‌شێوه‌دیدی‌ڕه‌خنه‌یانه‌م‌ئاش���کرایه‌و‌یه‌کێک‌بووم‌له‌و‌که‌سانه‌ی‌که‌له‌ئاماده‌کردنی‌راپۆرتی‌هیومان‌ڕایتس‌وه‌چ‌ده‌رباره‌ی‌مافه‌کانی‌مرۆڤ‌له‌کوردستان‌له‌ساڵی‌پ���اردا‌به‌ش���داریم‌کرد.‌ئێ���وه‌هه‌رگیز‌بیس���تووتانه‌مامۆس���تایه‌کی‌پارتی‌له‌گ���وڵ‌کاڵتری‌پێ‌ووترابێ���ت‌له‌هه‌ولێر‌و‌دهۆک؟‌قه‌ت‌مامۆس���تای‌یه‌کێتی‌له‌سلێمانی‌له‌کاره‌که‌ی‌دوور‌خراوه‌ته‌وه؟‌له‌هه‌ولێریش‌هه‌رچی‌ده‌بیت‌ببه،‌به‌اڵم‌ڕه‌خنه‌مه‌گره،‌قسه‌مه‌که،‌ده‌مت‌داخه،‌ده‌س���ت‌به‌کاڵوه‌که‌ته‌وه‌بگره.‌منیش‌ئ���ه‌وه‌م‌بۆ‌ناکرێت،‌له‌کۆتایی‌س���ااڵنی‌هه‌ش���تادا‌ئه‌و‌کاته‌ی‌‌1٤س���ااڵن‌بووم‌و‌به‌عس‌حوکم���ی‌ده‌کرد‌بۆم‌نه‌ده‌کرا،‌ئێس���تاش‌له‌س���ه‌رده‌می‌س���ته‌مکاری‌

کوردییدا‌بۆم‌ناکرێت.دیاره‌به‌ش���ی‌فه‌لس���ه‌فه‌به‌شێکه‌به‌ئاشکرا‌کێشه‌ی‌بۆ‌دروست‌ده‌کرێت.‌ئه‌م‌به‌ش���ه‌قوتابیان‌به‌شێوه‌یه‌ک‌په‌روه‌رده‌ده‌کات‌که‌به‌دیدێکی‌ڕه‌خنه‌یی‌سه‌یری‌دنیای‌ده‌وروبه‌ری‌خۆیان‌بکه‌ن.‌ئه‌وه‌ش‌مه‌س���ه‌له‌یه‌که‌پارتیی‌که‌زانکۆی‌قۆرخ‌کردووه؛‌لێی‌ده‌ترسێت.‌ئه‌وانه‌ی‌واڵتی‌ئێم���ه‌به‌ڕێوه‌ده‌ب���ه‌ن‌چونکه‌نییه‌تیان‌باش‌نیی���ه،‌چونکه‌دیموک���رات‌نیین،‌چونکه‌بڕوایان‌به‌ئازادی‌نییه،‌چونکه‌

ب���ه‌ته‌مان‌ت���ا‌قیامه‌ت‌حوک���م‌بکه‌ن،‌له‌بیرکردن���ه‌وه‌ی‌عه‌قالنی‌ده‌ترس���ن،‌ل���ه‌ڕه‌خن���ه‌ده‌ترس���ن‌و‌دوواجار‌هه‌ر‌له‌و‌س���ۆنگه‌یه‌وه‌له‌به‌ش���ی‌فه‌لسه‌فه‌ده‌ترس���ن.‌پێده‌چێت‌پالنی���ان‌هه‌بێت‌ئه‌و‌به‌ش���ه‌دابخه‌ن.‌ئه‌مساڵ‌قوتابییان‌وه‌رنه‌گرتووه،‌وورده‌وورده‌مامۆستاکان‌ده‌رده‌په‌ڕێنن،‌ب���ه‌ته‌کنیکی‌جۆراوجۆر‌ئه‌و‌به‌شه‌س���ووک‌ده‌که‌ن.‌ده‌یانه‌وێت‌ئه‌و‌به‌ش���ه‌پاسیف‌بکه‌ن‌و‌به‌هێواشی‌بیکه‌ن‌به‌ڕێکخراوێک���ی‌پارتی،‌ئه‌گه‌ر‌ئه‌وه‌یان‌بۆ‌مه‌یسه‌ر‌نه‌بوو،‌دایبخه‌ن.

وایه‌ئ���ه‌و‌ پێت���ان‌ ئای���ا‌ ‌ ئاوێن���ه‌:مه‌به‌س���ت‌ ده‌درێن،‌ مامۆستایانه‌س���زا‌ناردن���ی‌ یاخ���ود‌ خۆیان���ه‌،‌ خ���ودی‌په‌یامێکه‌بۆ‌هه‌موو‌مامۆستاکانی‌دیکه‌و‌

کۆمه‌ڵگاش؟ماردین‌ئیبراهیم:‌ده‌رکردنی‌ئێمه‌هه‌م‌س���زادانی‌ئێمه‌یه‌و‌هه‌م‌په‌یامێکیش���ه‌بۆ‌ده‌نگ���ی‌ڕه‌خنه‌گرانه‌له‌ناو‌زانکۆ‌و‌له‌هه‌ولێر.‌ده‌یانه‌وێت‌که‌سانی‌تر‌بترسێنن.‌ده‌یانه‌وێت‌به‌که‌س���انی‌دی‌بڵێن‌ئه‌گه‌ر‌قس���ه‌بکه‌ن،‌ده‌رتان‌ده‌که‌ین،‌له‌تایتڵ‌دات���ان‌ده‌ماڵی���ن‌و‌کاراکته‌رتان‌تیرۆر‌ده‌که‌ی���ن.‌پێم‌ناڵێن‌ئ���ه‌وه‌مانای‌چی،‌ئه‌حمه‌د‌دزه‌یی‌دووای‌ئه‌وه‌ی‌دوور‌منی‌له‌زانکۆ‌دوورخسته‌وه،‌له‌ته‌له‌فیزیۆنیش‌هه‌وڵی‌ش���کاندنی‌که‌س���ایه‌تیم‌ده‌دات،‌ده‌یه‌وێت‌کاراکته‌رم‌بش���ێوێنێت.‌من‌به‌به‌ڕێز‌دزه‌یی‌ده‌ڵێم‌ئه‌گه‌ر‌مه‌حسووبیه‌ت‌و‌مه‌نسووبیه‌ت‌نه‌بێت‌به‌چی‌پێوه‌رێکی‌ئه‌کادیمی‌و‌زانستی‌تۆ‌ده‌بێت‌سه‌رۆکی‌زانکۆ‌بیت‌و‌منیش‌مافی‌وانه‌ووتنه‌وه‌م‌

نه‌بێت؟ئاوێن���ه‌:‌هیچ‌به‌ره‌و‌پێش���چونێک‌بۆ‌چاره‌س���ه‌ری‌کێش���ه‌که‌و‌تازه‌کردنه‌وه‌ی‌گرێبه‌س���ته‌کاندا‌هه‌ی���ه‌؟‌له‌ش���وێنێکدا‌که‌له‌س���ه‌رۆکایه‌تی‌ گوتت���ان‌پێوه‌ک���راوه‌،‌ هه‌رێمه‌وه‌په‌یوه‌ندیت���ان‌

ئه‌وه‌چۆن‌بوو؟‌گه‌یشته‌کوێ؟ماردین‌ئیبراهیم:‌پاش‌ئه‌و‌کێشه‌یه،‌له‌س���ه‌رۆکایه‌تی‌هه‌رێم���ه‌وه‌،‌به‌جیا،‌په‌یوه‌ن���دی‌به‌م���ن‌و‌مامۆس���تا‌ئازاد‌قه‌زازه‌وه‌کرا.‌ئه‌وان‌ویستیان‌له‌ده‌می‌ئێمه‌وه‌کێش���ه‌که‌ببیستن.‌من‌له‌دیدی‌خۆمه‌وه‌مه‌س���ه‌له‌که‌م‌بۆ‌روونکردنه‌وه.‌ل���ه‌راگه‌یاندن‌و‌لێ���ره‌دا‌چیم‌وت؛‌هه‌ر‌هه‌مان‌ش���تم‌به‌وانیش‌وت.‌دوای‌ئه‌وه‌په‌یوه‌ندی���ان‌نه‌کردۆت���ه‌وه.‌ب���ه‌اڵم‌بۆ‌م���ن‌گرنگ‌نیی���ه،‌م���ن‌ناگه‌ڕێمه‌وه‌بۆ‌وانه‌ووتنه‌وه‌تاکو‌سه‌رۆکی‌زانکۆ‌داوای‌لێبووردنم‌لێنه‌کات.‌هه‌رکاتێکیش‌داوای‌لێبووردنیان‌لێکردم،‌من‌ئه‌و‌کات‌له‌به‌ر‌خاتری‌قوتابییه‌کانم‌که‌به‌ڕاس���تی‌دڵم‌الیان���ه؛‌ده‌گه‌ڕێم���ه‌وه‌،‌ئه‌گ���ه‌ر‌نا،‌من‌

به‌دوای‌کارێکی‌تردا‌ده‌گه‌ڕێ�م.

‌ئا:‌جوتیار‌شه‌ریف

زۆرێك‌توێژه‌رانی‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‌ده‌رونی‌‌له‌ناوه‌نده‌كانی‌‌خوێندن‌گله‌یی‌‌ئه‌وه‌‌

ده‌كه‌ن‌كه‌‌پیشه‌كه‌یان‌له‌الیه‌ن‌به‌ڕێوه‌رو‌مامۆستایانی‌‌خوێندنگه‌كانیان‌وه‌ك‌

زیاده‌‌سه‌یرده‌كرێت‌و‌گرفتیان‌بۆ‌دروستده‌كرێت،‌به‌رپرسێكی‌‌

په‌روه‌رده‌ش‌ده‌ڵێت،‌"توێژه‌ر‌ئه‌و‌دۆخه‌ی‌تێپه‌ڕاندوه‌‌كه‌‌ئه‌وانیتر‌

له‌كارو‌پیشه‌كه‌ی‌‌تێنه‌گه‌ن‌و‌له‌ئێستادا‌كێشه‌مان‌زۆر‌كه‌مه‌".

ش����ێركۆ‌خالی����د‌مس����ته‌فا‌توێ����ژه‌ر‌ق����ه‌زای‌ له‌قوتابخانه‌كان����ی‌‌ له‌یه‌كێ����ك‌مامۆس����تاو‌ به‌گش����تی‌‌ رانیه‌‌وت����ی‌،‌له‌مامه‌ڵه‌كردنی����ان‌ به‌ڕێوه‌ب����ه‌ره‌كان‌له‌گه‌ڵ‌توێژه‌راندا‌س����ێ‌‌جۆرن،‌"چینی‌‌یه‌كه‌م‌به‌چاویی‌‌جاسوس����یه‌وه‌‌له‌كاریی‌‌ئێم����ه‌‌ ده‌ڕوانن‌و‌واتێده‌گ����ه‌ن‌ توێ����ژه‌ر‌له‌كۆتایی‌‌س����اڵدا‌راپۆرتی‌‌‌كێشه‌كانی‌‌خوێندنگ����ه‌كان‌ده‌ده‌ینه‌‌په‌روه‌رده‌كان،‌گرنگی‌‌و‌ ئه‌وان����ه‌ن‌ دوه‌می����ش‌ چین����ی‌‌بای����ه‌خ‌به‌كاره‌كانمان‌ن����اده‌ن‌و‌زۆرجار‌به‌گاڵته‌جاڕییه‌وه‌‌له‌پیشه‌كه‌مان‌ئه‌دوێن،‌چینی‌‌س����ێیه‌م‌ئه‌و‌كه‌مینه‌ن‌كه‌‌له‌كارو‌گرنگی‌‌توێژه‌ر‌گه‌شتون‌و‌پرس‌و‌ڕاوێژمان‌پێئه‌كه‌ن‌و‌ڕێنمایی‌‌ده‌رونی‌‌و‌په‌یوه‌ندییه‌‌

كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانمان‌لێوه‌رده‌گرن".له‌سیس����تمی‌‌كارگێڕی����ی‌قوتابخان����ه‌‌گرنگی‌‌ باسی‌‌ بنه‌ڕه‌تیه‌كاندا‌ ئاماده‌یی‌‌و‌گرفته‌كاندا‌ له‌چاره‌س����ه‌ركردنی‌‌ توێژه‌ر‌

52ی‌‌ له‌به‌ن����دی‌‌ ته‌نه����ا‌ نه‌ك����راوه‌و‌سیستمه‌كه‌دا‌باس‌له‌وه‌‌كراوه‌‌كه‌‌دوای‌الدان����ی‌‌خوێندكارێ����ك‌له‌رێنماییه‌كانی‌‌خوێندنگه‌و‌س����زادانی‌‌به‌بێبه‌ش����كردنی‌‌له‌خوێن����دن‌ب����ۆ‌م����اوه‌ی‌‌س����ێ‌‌ڕۆژ،‌ئینج����ا‌بنێردێته‌‌الی‌توێژه‌ر،‌ش����ێركۆ‌به‌پێكه‌نینه‌وه‌‌‌وتی‌،‌ئ����ه‌وه‌‌گاڵته‌كردنه‌‌به‌كاری‌‌توێژه‌ر،‌ئه‌گینا‌خوێندكارێك‌كه‌‌س����زای‌‌وه‌رگرت‌ئیتر‌رێنمایی‌‌توێژه‌ری‌‌

بۆ‌چیه‌.له‌یه‌كێ����ك‌ ت����ر‌ توێژه‌رێك����ی‌‌سلێمانی‌‌ ش����اری‌‌ ناو‌ له‌خوێندنگه‌كانی‌‌كه‌‌نه‌یویس����ت‌ن����اوی‌بهێنرێ����ت،‌‌وتی‌‌"به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان‌حه‌ساسیه‌تیان‌به‌كاری‌ئێم����ه‌‌هه‌یه‌و‌‌واده‌زان����ن‌كاتێك‌توێژه‌ر‌به‌پێ����وه‌ره‌‌ده‌رونی����ه‌كان‌چاره‌س����ه‌ری‌كێشه‌یه‌ك‌ئه‌كات،‌له‌ده‌سه‌اڵتی‌‌كارگێڕیی‌‌

به‌ڕێوه‌به‌ر‌كه‌مده‌كاته‌وه‌".‌ده‌چێت����ه‌‌ زیات����ر‌ توێ����ژه‌ره‌‌ ئ����ه‌و‌كاتێ����ك‌ ‌" ده‌ڵێ����ت،‌ ‌ورده‌كاری����ه‌وه‌و‌خوێندكارێك‌و‌مامۆس����تایه‌ك‌كێشه‌یان‌ده‌بێت،‌پێویس����ته‌‌من‌رێنمایی‌‌بده‌مه‌‌ه����ه‌ردوال،‌چونكه‌‌هه‌ندێكج����ار‌هه‌ڵه‌ی‌‌مامۆس����تا‌به‌ڕێزه‌كه‌ش����ی‌‌تێدایه‌،‌به‌اڵم‌به‌ڕێوه‌به‌ره‌ك����ه‌م‌ئه‌ڵ����ێ‌‌تۆ‌ب����ۆت‌نیه‌‌ڕێنمایی‌‌بده‌یته‌‌مامۆستا"‌رێباز‌ئیبراهیم،‌توێ����ژه‌ر‌له‌یه‌كێ����ك‌له‌قوتابخانه‌كان����ی‌‌قه‌اڵدزێ‌،‌ره‌خنه‌ی‌‌له‌مامه‌ڵه‌ی‌‌به‌ش����ێك‌له‌به‌ڕێوه‌به‌ران����ی‌‌قوتابخان����ه‌كان‌هه‌یه‌و‌ده‌ڵێ����ت،‌"هه‌ن����دێ‌‌له‌به‌ڕێوه‌ب����ه‌ره‌كان‌پێیانوای����ه‌‌ئه‌ب����ێ‌‌ئاگای����ان‌له‌هه‌م����و‌ئیش‌وكاره‌كان����ی‌‌توێژه‌ر‌بێت‌له‌كاتێكدا‌

توێژه‌ر‌كاره‌ك����ه‌ی‌تایبه‌ته‌و‌نابێ‌‌كه‌س‌ئه‌وه‌‌ چونكه‌‌ بزانێ����ت،‌ ‌ورده‌كاریه‌كانی‌‌تایبه‌ته‌مه‌ندی����ی‌‌كه‌س����انی‌‌ت����ره‌".‌ئه‌و‌درێژه‌ی‌‌به‌قسه‌كانیداو‌‌وتی‌،‌"ئاسایشی‌‌ژوری‌‌توێژه‌ر‌زۆر‌گرنگه‌‌پێویسته‌‌كه‌س‌

خۆی‌‌نه‌كات‌به‌ژوردا".ش���ه‌ریف‌ فریش���ته‌‌ ه���اوكات‌له‌ئاماده‌ییه‌كان���ی‌‌ له‌یه‌كێ���ك‌ توێ���ژه‌ر‌س���لێمانی‌،‌قس���ه‌كانی‌‌رێباز‌ئیبراهیمی‌‌پشتڕاس���تكرده‌وه‌و‌‌وت���ی‌‌"توێژه‌ر‌به‌بێ‌‌ژوری‌‌تایب���ه‌ت‌كه‌‌هی���چ‌فه‌رمانبه‌رێكی‌‌لێنه‌بێ���ت،‌ناتوان���ێ‌‌كاری‌‌خۆی‌‌بكات،‌له‌به‌رچاوی‌ ئاماده‌نیه‌‌ چونكه‌‌خوێندكار‌ئه‌وانی‌‌تر‌باس���ی‌‌كێش���ه‌‌تایبه‌ته‌كه‌ی‌

بكات".‌"به‌ڕێوه‌ب���ه‌ره‌كان‌ فریش���ته‌‌‌وت���ی‌:‌به‌توێ���ژه‌ر‌ ژور‌ له‌پێدان���ی‌‌ كێش���ه‌یان‌هه‌یه‌و‌ئه‌وان‌‌وه‌ك‌ماڵێكی‌‌جیا‌س���ه‌یری‌‌ژوری���ی‌‌توێژه‌ر‌ده‌كه‌ن‌و‌‌وائه‌زانن‌توێژه‌ر‌به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان‌ كارگێ���ڕی‌‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌‌

كه‌مئه‌كاته‌وه‌".‌له‌گه‌ڵ‌‌ توێژه‌ر‌ به‌په‌یوه‌ندی‌ سه‌باره‌ت‌مامۆس���تایان،‌فریشته‌‌‌وتی‌:‌"به‌داخه‌وه‌‌چاوه‌ڕوانی‌‌ هه‌میشه‌‌ ئێمه‌‌ مامۆستاكانی‌‌به‌وه‌‌ حه‌ساس���ێتیان‌ سوپاس���ن،‌ ڕێزو‌هه‌ی���ه‌‌پێی���ان‌بڵێیت‌مامۆس���تا‌گیان‌ش���ێوازی‌‌ لێتتێناگه‌ن‌ خوێن���دكاره‌كان‌ده‌رونی‌‌ ی���ان‌ بگۆڕه‌‌ ‌وانه‌‌وتنه‌وه‌ك���ه‌ت‌فاڵن‌خوێندكارت‌برینداركردوه‌‌تكایه‌‌‌وا‌

مه‌به‌".له‌الی���ه‌ن‌خۆیش���یه‌وه‌،‌ج���ه‌زا‌حه‌مه‌‌س���اڵح،‌جێگ���ری‌‌س���ه‌رۆكی‌‌كۆمه‌ڵه‌ی‌

كۆمه‌ڵناس���ان‌و‌ده‌رونناس���ان‌و‌به‌پرسی‌‌له‌به‌ڕێوه‌به‌رێتی‌‌گشتی‌‌ توێژه‌ران‌ به‌شی‌‌په‌روه‌رده‌یی‌‌س���لێمانی‌‌پێیوایه‌‌كێشه‌ی‌‌نێوان‌توێژه‌و‌به‌ڕێوه‌به‌ر‌كۆتایی‌پێهاتوه‌و‌ده‌ڵێت،‌"توێژه‌ر‌ئه‌و‌دۆخه‌ی‌تێپه‌ڕاندوه‌‌كه‌‌ئه‌وانیتر‌له‌كارو‌پیشه‌كه‌ی‌‌تێنه‌گه‌ن‌و‌ساڵی‌‌ زۆركه‌مه‌و‌ كێش���ه‌مان‌ له‌ئێستادا‌پار‌له‌‌٤21توێژه‌ری‌‌ناو‌شاری‌‌سلێمانی‌،‌

٧سكااڵ‌به‌ده‌ست‌ئێمه‌‌گه‌یشتوه‌".‌حه‌مه‌‌س���اڵح‌ئه‌وه‌شی‌‌نه‌شارده‌وه‌‌كه‌‌كێش���ه‌ی‌توێژه‌ر‌له‌ده‌ره‌وه‌ی‌س���لێمانی‌‌كه‌متره‌،‌ ناحی���ه‌كان‌ له‌ق���ه‌زاو‌ زیاتره‌و‌هه‌روه‌ه���ا‌كێش���ه‌یی‌‌نێ���وان‌توێ���ژه‌رو‌به‌ڕێوه‌به‌رو‌مامۆس���تاكانی‌‌دابه‌شكرد‌بۆ‌س���ێ‌‌به‌ش‌و‌‌وتی‌،‌"به‌ش���ی‌‌یه‌كه‌م،‌ئه‌و‌به‌ڕێوه‌به‌رو‌مامۆستایانه‌ن‌كه‌‌‌وشیارییان‌له‌س���ه‌ر‌كاری‌توێ���ژه‌ر‌نی���ه‌و‌گرفت‌بۆ‌توێژه‌ره‌كانم���ان‌دروس���ت‌ئه‌ك���ه‌ن‌یان‌له‌بنه‌ڕه‌تدا‌باوه‌ڕیان‌به‌كاری‌‌توێژه‌ر‌نیه‌.‌به‌شی‌‌دوه‌می‌‌كێش���ه‌كه‌‌ئه‌وه‌یه‌‌هه‌ندێ‌‌خوێندنگا‌زه‌مینه‌ی‌كاری‌‌توێژه‌ریی‌‌تێدا‌نی���ه‌‌به‌هۆی‌قه‌ره‌باڵغیه‌وه‌‌ی���ان‌بیناكه‌‌كۆنه‌و‌هیچ‌ژورێكی‌‌تێدا‌نیه‌‌بۆ‌توێژه‌ر.‌به‌شی‌‌سێیه‌میش،‌گرفته‌كه‌‌كه‌م‌ئه‌زمونی‌‌هه‌ندێ‌‌له‌توێژه‌ره‌كانه‌و‌كه‌می‌‌زانیارییانه‌‌

له‌بواره‌كه‌ی‌‌خۆیاندا".هه‌مو‌ساڵێك‌س���ه‌رجه‌م‌توێژه‌ره‌كان‌خ���ول‌و‌س���یمینار‌و‌ۆركش���ۆپیان‌ب���ۆ‌ه‌ه‌كرێته‌وه‌،‌به‌اڵم‌زۆربه‌یان‌پێیانوایه‌‌ئه‌م‌خوالنه‌‌بۆ‌به‌ڕێوه‌به‌رو‌مامۆس���تاكانیش‌گرنگه‌،‌تا‌ئاش���نابن‌ب���ه‌كاری‌‌توێژه‌رو‌

پرسه‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‌ده‌رونیه‌كان.

خوێندن(٤0٤(‌سێشه‌ممه‌‌162013/11/26 xwindnyawene@gmail.com

ماردین‌ئیبراهیم:‌ده‌یانه‌وێت‌به‌هێواشیهه‌رجاره‌و‌که‌سێک‌ده‌ینوسێتبه‌شی‌فه‌لسه‌فه‌‌بکه‌ن‌به‌رێکخراوێکی‌پارتی

ته‌خته سپی

له‌هۆكار‌بكۆڵنه‌وه‌‌نه‌ك‌له‌سه‌ر‌

ئه‌نجام‌سزا‌بده‌ن‌‌

‌مه‌ریوان‌سه‌الح‌حیلمی‌

له‌كۆتایی‌‌نه‌وه‌ده‌كانی‌‌سه‌ده‌ی‌‌بیست‌هه‌ندێ‌‌مه‌كته‌ب���ی‌‌نمونه‌یی‌‌كرانه‌وه‌،‌به‌اڵم‌‌وه‌كو‌له‌دوای‌‌خس���تنی‌‌به‌عس‌نه‌بو‌به‌دی���ارده‌،‌به‌كورت���ی‌‌له‌دوای‌‌‌2003به‌دواوه‌‌ساڵ‌به‌ساڵ‌كردنه‌وه‌ی‌‌دایه‌نگاو‌باخچه‌و‌خوێندنگای‌‌ئه‌هلی‌‌و‌نمونه‌ی���ی‌‌له‌زیادبون���دان،‌یه‌كێ���ك‌ئ���ه‌م‌ كردن���ه‌وه‌ی‌‌ له‌هۆكاره‌كان���ی‌‌خوێندنگا‌ئه‌هلی‌‌و‌نمونه‌ییانه‌‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌حكوم���ه‌ت‌و‌‌وه‌زاره‌تی‌‌په‌روه‌رده‌‌له‌گۆڕانكاریی���ه‌‌ ده‌ستیانش���توه‌‌به‌ڵگه‌ش‌ باشترین‌ په‌روه‌رده‌ییه‌كان‌و‌منداڵ���ی‌‌ زۆرین���ه‌ی‌‌ ك���ه‌‌ ئه‌وه‌ی���ه‌‌ده‌وڵه‌مه‌ند‌و‌به‌رپرسی‌‌حكومی‌‌و‌حیزبی‌‌حكومییه‌كانه‌وه‌،‌ قوتابخانه‌‌ ناخرێنه‌‌له‌هه‌موی‌‌سه‌یرتر‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌زۆربه‌ی‌‌خوێندنگا‌ئه‌هلیه‌كان:‌)ش���وه‌یفات‌و‌سابیس‌و‌شه‌هید‌فاخیر‌مێرگه‌سوری‌‌و‌س���ه‌الحه‌دین..‌‌وه‌ك‌نمون���ه‌(‌ل���ه‌و‌بینایان���ه‌دان‌كه‌‌ده‌ب���و‌حكومه‌ت‌بۆ‌مندااڵن���ی‌‌هه‌ژارانی‌‌ته‌رخانكردبا‌و‌دو‌ده‌وامی‌‌و‌سێ‌ده‌وامی‌‌و‌ئه‌و‌جه‌نجاڵی‌‌و‌فش���اره‌ی‌‌كه‌‌هه‌یه‌‌كه‌مكردایه‌ته‌وه‌،‌نه‌ك‌به‌پاره‌ی‌‌خه‌ڵكه‌‌زۆره‌كه‌‌مه‌كته‌بی‌‌نمونه‌یی‌‌بۆ‌كه‌مین���ه‌‌بكرێته‌وه‌‌هه‌ر‌هه‌یه‌‌و‌ پاره‌ی‌‌ كه‌مین���ه‌‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌زۆر‌ پاره‌یه‌كی‌‌ س���ااڵنه‌‌ ده‌توانێ���ت‌بدات،‌به‌كورتی‌‌ئه‌و‌ش���وێنانه‌ی‌‌كه‌‌ده‌كرێن���ه‌وه‌و‌خه‌ڵك‌به‌پ���اره‌‌تیایدا‌ده‌خوێن���ن‌پێویس���ت‌ب���و‌له‌بینای‌‌ئه‌هلیشدا‌بونایه‌،‌نه‌ك‌له‌سه‌ر‌حسابی‌‌ره‌شه‌‌خه‌ڵكه‌كه‌‌شوێن‌و‌په‌روه‌رده‌ی‌‌ته‌رخانبكرایه‌و‌ بۆ‌كه‌مینه‌‌ كه‌ش���خه‌‌به‌قوڕدا‌و‌ بچێ���ت‌ زۆرینه‌‌ هاوكاتیش‌‌وایلێهاتوه‌‌تێكڕای‌‌نمره‌ی‌‌‌65له‌هیچ‌جێگه‌ی‌‌ په‌یمانگایه‌كی���ش‌ كۆلێ���ژو‌نه‌بێته‌وه‌،‌ئه‌مان���ه‌‌بونه‌ته‌‌هۆكار‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌خوێندكاره‌‌)زو‌وه‌رگره‌كان‌–‌رابكێشن،‌ خۆیان‌ بۆ‌ زیره‌كه‌كانیش(‌له‌گه‌ڵ‌چه‌ند‌خوێندنگه‌یه‌كی‌‌حكومی‌‌زیره‌كه‌كان‌بخرێنه‌‌چه‌ند‌ش���وێنێكی‌‌دیاری‌‌ك���راوه‌وه‌،‌یان‌كه‌س‌و‌كاریان‌هه‌وڵی‌‌ئ���ه‌و‌ش���وێنانه‌‌ب���ده‌ن‌كه‌‌نمونه‌ی���ی‌‌ زی���ره‌ك‌و‌ خوێن���دكاری‌‌تیادایه‌،‌به‌كورتی‌‌مه‌كته‌بی‌‌ئه‌هلی‌‌+‌هه‌ندێ‌‌مه‌كته‌بی‌‌حكومی‌‌بونه‌ته‌‌هۆی‌‌زیره‌كه‌كان،‌ خوێندكاره‌‌ راكێش���انی‌‌ئه‌مه‌ش‌‌وای‌‌كردوه‌‌كه‌‌هاوس���ه‌نگی‌‌و‌پێوه‌ری‌‌ناوه‌ند‌به‌ته‌واوی‌‌تێكبچێت‌و‌كوردس���تان‌دابه‌ش‌ببێت‌بۆ‌دو‌جۆر‌له‌خوێندكار‌جۆرێكیان‌ئه‌وه‌یه‌‌به‌هۆی‌‌كه‌ش‌و‌ه���ه‌واو‌گیانی‌‌مونافه‌س���ه‌وه‌‌به‌ره���ه‌م‌ راق���ی‌‌ په‌روه‌رده‌یه‌ك���ی‌‌بهێنێت‌و‌جۆرێكی‌‌تریش���ان‌چه‌قین‌و‌ئاس���تنزمی‌‌به‌ه���ۆی‌‌قه‌ره‌باڵخ���ی‌‌و‌ده‌وامی‌‌كورت‌و‌نه‌بونی‌‌مامۆس���تای‌‌پێویس���ت‌و‌به‌ئه‌زمون،‌له‌دواجاریشدا‌رێژه‌ی‌‌دوانزه‌ی‌‌ئاماده‌یی‌‌له‌مه‌كته‌به‌‌ش���ه‌عبیه‌كاندا‌ ئاس���ایی‌‌و‌ حكومی‌‌و‌به‌لێش���او‌ دابه‌زێ���ت‌و‌ به‌ت���ه‌واوی‌‌هه‌ر‌ بمێنێته‌وه‌و‌ تی���ادا‌ خوێندكاری‌‌له‌دواجاریش���دا‌ئۆباڵی‌‌ئه‌م‌شكسته‌‌بخرێت���ه‌‌س���ه‌ر‌ش���انی‌‌مامۆس���تاو‌بدرێت،‌ س���زا‌ پ���ێ‌ مامۆس���تایانی‌‌له‌م���ه‌ش‌ناحه‌قیتر‌ئه‌وه‌ی���ه‌‌تێكڕای‌‌مه‌كته‌بی‌‌رۆژ‌له‌گه‌ڵ‌مه‌كته‌بی‌‌ش���ه‌و‌بخرێنه‌‌یه‌ك‌ئاس���ته‌وه‌و‌‌وه‌كو‌یه‌ك‌هه‌ڵبس���ه‌نگێنرێت،‌ تێدا‌ مامۆستای‌‌ئاخ���ر‌ئه‌گ���ه‌ر‌خوێن���دكار‌توش���ی‌‌گه‌وره‌تری���ن‌گیروگرفت‌نه‌بوبێت‌چی‌‌ده‌كات‌له‌مه‌كته‌ب���ی‌‌ش���ه‌و؟‌دی���اره‌‌ته‌نها‌ خوێندكارانه‌‌ له‌و‌ به‌ش���ێكیش‌هه‌وڵی‌‌ئ���ه‌وه‌‌ده‌ده‌ن‌په‌نجا‌بهێنن‌و‌ده‌ربچ���ن‌‌وات���ه‌‌خوێندنه‌كه‌ی���ان‌بۆ‌ئه‌مه‌یه‌‌ئیتر‌ئای���ا‌بڕوانامه‌كه‌یان‌بۆ‌به‌رزكردن���ه‌وه‌ی‌‌موچه‌‌بوێت‌یان‌بۆ‌دامه‌زراندن،‌ئیتر‌كه‌ی‌‌ره‌وایه‌‌پێوه‌ری‌‌هه‌ڵسه‌نگاندنی‌‌ئه‌مانه‌و‌ئه‌وانه‌ی‌‌رۆژ‌بخرێته‌‌یه‌ك‌ئاس���ته‌وه‌و‌هه‌ر‌له‌یه‌ك‌گۆش���ه‌‌نیگایه‌وه‌‌مامۆستای‌‌له‌سه‌ر‌س���زا‌بدرێت،‌له‌كۆتاییدا‌بۆ‌دو‌جۆر‌له‌خوێندنگه‌‌س���زادانی‌‌مامۆس���تا‌بۆ‌رێژه‌ی‌‌ده‌رچون‌ناحه‌قیه‌:‌یه‌كه‌میان:‌قه‌ره‌باڵخ‌و‌ مه‌كته‌به‌حكومی‌‌وئاسایی‌‌و‌شه‌عبیه‌كان.‌دوه‌م‌مه‌كته‌بی‌‌شه‌و.

به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان‌حه‌ساسیه‌تیان‌

به‌كاری‌ئێمه‌‌هه‌یه‌و‌‌واده‌زانن‌كاتێك‌توێژه‌ر‌به‌پێوه‌ره‌‌

ده‌رونیه‌كان‌چاره‌سه‌ری‌

كێشه‌یه‌ك‌ئه‌كات،‌له‌ده‌سه‌اڵتی‌‌

كارگێڕیی‌‌به‌ڕێوه‌به‌ر‌كه‌مده‌كاته‌وه‌

توێژه‌رانی‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌ره‌خنه‌‌له‌مامه‌ڵه‌ی‌‌به‌ڕێوه‌به‌رو‌مامۆستایان‌ده‌گرن

ماردین‌ئیبراهیم

به‌شی‌فه‌لسه‌فه‌‌قوتابیان‌

به‌شێوه‌یه‌ک‌په‌روه‌رده‌ده‌کات‌

به‌دیدێکی‌ڕه‌خنه‌یی‌سه‌یری‌دنیای‌

ده‌وروبه‌ری‌خۆیان‌بکه‌ن‌ئه‌وه‌ش‌

مه‌سه‌له‌یه‌که‌پارتیی‌که‌زانکۆی‌قۆرخ‌

کردووه؛‌لێی‌ده‌ترسێت

(404( سێشه ممه 2013/11/26 komalayatyawene@gmail.com17کۆمه‌اڵیه‌تی

ئا: هاوكار حسێن

ئه و رۆژه ی زۆرێك له مندااڵنی ناوچه ئارامه كانی جیهان، جه ژنی خۆشی و رۆژی راگه یاندنی مافه كانی خۆیان

ده گێڕا، ئه روا ئیبراهیمی ده ربه ده رو په ڕیوه ی ناوچه یه كی هه رێمی

كوردستانی عێراق، هه مو خه می ئه وه بو، خێوه ته كه یان له به ر ره حمه تی

باو بارانی ئه و رۆژه دا له شوێنی خۆی هه ڵنه كه نرێت و ته زوی سه رما جه سته

نیمچه ته زیوه كه ی ئه وه نده ی تر شه كه ت نه كات.

رۆژی 20ی تش���رینی دوه م، كه رۆژی جیهانی مافه كانی مندااڵنه ، زۆربه ی ئه و واڵتان���ه ی واژۆیان له س���ه ر رێككه وتنی مافه كانی مندااڵن ك���ردوه ، له م رۆژه دا ئه نجام���ده ده ن جۆراوج���ۆر چاالك���ی ب���ۆ منداڵه كانی���ان، تا له رێگ���ه ی ئه و چاالكیانه وه من���دااڵن به رۆژێكی گرنگی تایبه ت به خۆیان ئاشنابكرێن و له الیه كی تریشه وه ببێته ده رفه تێك بۆ ره خساندنی كه ش���ێكی گونجاو بۆیان جیاواز له رۆژه

ئاساییه كانیان. له و رۆژه دا كه كه ش���ێكی باراناوی و س���ارد بو، كه مپی ئاواره كانی رۆژئاوای كوردستان له عه ربه ت، )15( كم باشوری پارێزگای س���لێمانی ، كه خۆرهه اڵت���ی تایبه ته ب���ه و ئاواره كوردانه ی س���وریا به ه���ۆی خراپ���ی بارودۆخ���ی ناوخۆی هه رێم���ی رویانكردوه ت���ه واڵته كه ی���ان كوردستانی عێراق، چاالكیه كی تایبه تی به خۆوه بین���ی ، تێی���دا له چوارچێوه ی پ���رۆژه ی )ره نگكردن���ی خه ون���ه كان(، ده رفه تی ئ���ه وه درایه مندااڵنی ئاواره ی ن���او كه مپه ك���ه له رێگ���ه ی ره نگكردنی تابل���ۆكان، له ن���او خه ونه كانیان���ه وه هیواكانی���ان له ئ���اوات و "به ش���ێك تۆماربكه ن و پێمانبڵێن ئه مانه به ش���ێكن

له حیكایه ته كانمان". ئ���ه روا ئیبراهیم، كچێك���ی ته مه ن 11 س���اڵ، یه كێك ب���و له و منداڵ���ه كورده به شداری نیگارێك به كێشانی ئاوارانه ی له و چاالكیه دا كردبو كه به سه رپه رشتی س���كوڵی هونه ره جوانه كان���ی زانكۆی سلێمانی و بنكه ی كه ركوك بۆ چاره سه ری قوربانیان���ی ئه ش���كه نجه له قوتابخانه ی عامودای تایبه ت به كه مپه كه ئه نجامدرا. به اڵم ئ���ه روا له بری ئ���ه وه ی خه ونێكی مندااڵن���ه ی خ���ۆی ره نگ ب���كات، ئه و خه مێك���ی پ���ڕ له ترس���ی ره نگكردبو، ت���رس له وه ی ته ڕو توش���ی ئ���ه و رۆژه

خێوه ته كه ی���ان كه خ���ۆی و خێزانه كه ی تێی���دا ده ژی���ن، بكه وێته به ر ش���ااڵوی

زریانێكی بێڕه حم.ئه روا، كه س���ه رماو باراناوی ئه و رۆژه ل���وت و رومه ته كانی س���ورهه ڵگه ڕاندبو، نیگاره مان ئ���ه و داوامانلێكرد كاتێ���ك نیش���انبدات ك���ه خ���ۆی كێش���ابوی ، به هه ڵه داوان رایك���ردو له ناو قه ره باڵغی منداڵ���ه كان له به رچ���اوان ونب���و، پاش 2 خول���ه ك به خ���ۆی و نیگاره كه ی���ه وه چاوه ڕێی په یداب���ۆوه و له به رده ممان���دا ئ���ه وه ی ده ك���رد بڵێی���ن، مان���ای ئه م وێنه ی���ه ی كێش���اوته چی���ه ؟ بۆیه هه ر كه گوێی له م پرس���یاره ب���و، به زمانی ك���وردی و ش���ێوه زاری كرمانجی تێكه ڵ به ده ی���ان وش���ه ی عه ره ب���ی ، كه وت���ه لێكدان���ه وه ی نیگاره ك���ه ی ، "ئه مه ماڵی خۆمانه كه له خێوه تێك���دا ده ژین لێره ، ئه وه تا هه ورێكی چڕوپڕ دیاره و زریانێكی به هێزی���ش هه ڵیك���ردوه ، ئ���ه و دو كچه منداڵه ش خۆم و خوش���كه بچوكه كه مین ك���ه به چه ترێك���ه وه هاتوینه ته ده ره وه و گوریسه مان ئه و هه ریه كه مان، سه رێكی به ده س���ت توند گرتوه كه خێوه ته كه ی به زه ویه وه راگیرك���ردوه ، نه كا زریانه كه ماڵه كه م���ان هه ڵبگرێ���ت و ش���ته كانمان

ته ڕبن".هۆكاری نه یده زان���ی كیژۆڵه ی���ه ئه و خێزانه كه ی ده ربه ده ربونی راسته قینه ی چی���ه و بۆچی كه وتونه ت���ه بارودۆخێكی

دژواری له و ش���ێوه یه ، ته نی���ا ئه وه نده نه بێت كه "له واڵته كه ماندا ش���ه ڕ هه یه و ئێمه ش له ترسی شه ڕ رامانكردوه ". ئه روا قوتابخانه خوێندكاران���ی به پێچه وانه ی دوای كوردستان، هه رێمی ئاساییه كانی ته واوبونی ده وامی���ش رۆژانه حه زناكات قوتابخانه ك���ه ی جێبهێڵێت و بڕواته وه بۆ ماڵ���ه وه ، چونكه وه ك خ���ۆی ده ڵێت، ئاس���وده م و تاڕاده یه ك "له قوتابخان���ه ترسی ئه وه م نیه ، وه ك ماڵه وه دڵۆپه ی باران و ته زوی سه رما به ناو خێمه كه ماندا

بێته ناوه وه ". هه رێ���م حكومه ت���ی ئه گه رچ���ی له رێگه ی یاس���ای تایبه ت���ه وه له هه وڵی به ره وپێش���بردنی مافه كانی مندااڵندایه ، به اڵم به رامبه ر مندااڵنی ئاواره ی سوریا له هه رێ���م، زیاتر چاوه ڕوان���ی رێكخراوه ناحكومی���ه كان ده كات و وه ك ئی���داره ی ناوچه ی عه ربه ت ئاماژه ی پێده ده ن جگه پڕۆژه یه كی له دابینكردنی خێوه ت، هیچ تایبه تی���ان نی���ه ب���ۆ ئ���ه و مندااڵنه ی له ئێس���تادا له بارودۆخێك���ی ناهه مواردا حاكم له وباره یه وه ده گوزه رێن���ن. ژیان هۆشیار مس���ته فا، به ڕێوه به ری ناحیه ی عه ربه ت ده ڵێت، "هیچ پرۆژه یه كمان نیه بۆ مندااڵن���ی كامپه كه ، به اڵم خێوه تمان ب���ۆ دابینك���ردون و بڕیاریش���ه هه م���و ئ���اواره كان بگوازینه وه ب���ۆ كابینه كانی

ناوچه ی باریكه ". كوردس���تان، هه رێم���ی حكومه ت���ی

له ئێستادا سه رقاڵی داڕشتنی یاسایه كی تایبه ت به پاراستنی مافه كانی مندااڵنه و ده دات گرنگ���ی یاس���اكه ش ناوه رۆكی به دیاریكردنی ته مه ن���ی منداڵ و گۆڕینی ته مه نی به رپرسیارێتی یاسایی و گرنگیدان كاركردن���ی ته مه ن���ی به دیاریكردن���ی كۆمه ڵگاو خێزان و پابه ندكردنی منداڵ و ژینگه یه كی له دروس���تكردنی حكومه ت گونجاو ب���ۆ به خێوكردن و په روه رده یان. له الی���ه ن خۆی���ه وه ، عه ب���اس ئه كره م، وته بێ���ژی وه زاره ت���ی كارو كاروب���اری كۆمه اڵیه ت���ی ، له لێدوانێك���دا به ئاوێنه ی پاراستنی یاسای "ره شنوسی راگه یاند، مافه كانی مندااڵن كه له الیه ن لیژنه یه كی تایبه تمه ند له س���ه ر ئاس���تی حكومه تی ئاماده ك���راوه ، كوردس���تان هه رێم���ی په رله مان���ی گه یش���توه ته له ئێس���تادا كوردستان به مه به ستی تاووتوێكردن".

به پێ���ی نوێترین راگه یاندن���ی نه ته وه س���ه ره كی ئاس���ته نگی یه كگرتوه كان، مندااڵن���ی ئ���اواره ی س���وریا له واڵتانی كوردستانیش���ه وه ، به هه رێمی ناوچه كه بریتی���ن له نه بون���ی مامۆس���تای زمانی عه ره ب���ی ، قوتابخان���ه ی عه ره بی و باری خراپی ئاب���وری خێزانه كانیان. له رۆژی س���ه ره تای ك���ه 2011 ئ���ازاری 15ی سه رهه ڵدانی بارگرژیه كانی ناوخۆی سوریا بو، تائێستا نزیكه ی 200 هه زار ئاواره ی كوردستاندا هه رێمی له عێراق و س���وریا هه ن، كه نزیكه ی نی���وه ی ئه و ژماره یه

منداڵن. هه روه ها نزیكه ی له سه دا 77ی ئه و مندااڵنه ش، نه خراونه ته به ر خوێندن

له قوتابخانه كاندا. ئه م���ه له كاتێكدای���ه ، به ن���دی )39(ی رێككه وتننام���ه ی مافه كانی مندااڵن، ده ڵێ���ت، "واڵتان���ی الیه ن رێوش���وێنی گونجاو ده گرنه به ر بۆ ده س���ته به ركردنی س���ایكۆلۆژی و جه سته یی و چاره سه ری راهێنانه وه ی كۆمه اڵیه تی ئه و مندااڵنه ی ش���ێوازێكی ه���ه ر قوربان���ی ده بن���ه مامه ڵه كردن، خ���راپ فه رامۆش���كردن، سزادان، یان هه ر جۆره سزاو مامه ڵه یه كی دڵڕه قانه و نامرۆڤان���ه و بێبه زه ییانه یان ملمالنێ���ی چه كداری . ئه و چاره س���ه رو راهێنانه وه ی���ه له ژینگه یه ك���ی وه ه���ادا ده گیرێته به ر كه ته ندروستی و رێزگرتن و كه رامه ت���ی منداڵه ك���ه له خۆبگرێ���ت". به اڵم ئه و بارودۆخه ی له ئێستادا ئه رواو هاوڕێكان���ی تێیدا ده ژی���ن، تاڕاده یه كی زۆر مه رجی ته ندروس���تی تێ���دا الوازه و ژینگه یه كه له گه ڵ ئاره زوی منداڵ و مافه یه كناگرێته وه ، منداڵ س���ه ره تاییه كانی عامودا قوتابخانه ی مامۆستایه كی وه ك ئام���اژه ی پێ���دا، "دوای كۆتاییهاتن���ی ئه رواو قوتابخان���ه ، رۆژان���ه ی ده وامی باقی منداڵه كانی دیكه هیچ شوێنێكیان نی���ه ب���ۆی بچ���ن، جگ���ه له خێمه كه ی

ماڵه وه یان". مافه كانی راگه یاندنی س���اڵی 1924، مندااڵن له جنێف ده رچو كه تێیدا گرنگی

به مندااڵن دراوه . له ساڵی 1954 كۆمه ڵه ی گش���تیی نه ته وه یه كگرت���وه كان داوای له واڵتانی ئه ندام ل���ه و كۆمه ڵه یه دا كرد كه رۆژێك تایبه ت بكه ن به رۆژی جیهانی مندااڵن. س���اڵی 1959، رێككه وتننامه ی له تشرینی راگه یه نرا، مندااڵن مافه كانی 20ی رۆژی ،1989 س���اڵی دوه م���ی مانگ ب���ه رۆژی جیهانی رێككه وتننامه ی مافه كانی من���دااڵن دیاریكرا. عێراق كه هه رێمی كوردس���تانیش به ش���ێكه لێی ، ل���ه رۆژی 15ی حوزه یران���ی 1994، ئه م رێككه وتنه ی واژۆكرد، رازیبو به سه رجه م به نده كان���ی ئه م رێككه وتننامه یه كه 52

به ندی له خۆی گرتوه . من���دااڵن مافه كان���ی 22ی به ن���دی ده ڵێت، "واڵتانی الیه ن رێوشوێنی شیاو ده گرنه ب���ه ر به رامب���ه ر ئ���ه و مندااڵنه ی به ش���وێن په نابه ری���دا ده گه ڕێ���ن ی���ان به پانه ب���ه ر داده نرێن به گوێره ی یاس���او نێوده وڵه تی و كارپێك���راوه رێوش���وێنه خێزانه كانی���ان ج���ا ناوخۆیی���ه كان، له گ���ه ڵ بن یاخود نا، ی���ان له گه ڵ هه ر كه س���ێكی ت���ر. ئ���ه و مندااڵن���ه مافی پارێ���زگاری و یارمه تی مرۆیی گونجاویان بۆ ده سته به رده كرێت له به ر رۆشنایی ئه و مافانه ی له م رێككه وتننامه یه و رێككه وتنه تایب���ه ت دیك���ه ی نێوده وڵه تیه كان���ی به مافه كانی مرۆڤدا هاتوه ". به اڵم شه ریف حه مه كه ری���م، به ڕێوه به ری قوتابخانه ی ئاواره كانی عه ربه ت، عامودای كه مپ���ی نایش���ارێته وه ك���ه "پێداویس���تیه كانی قوتابخانه بۆ مندااڵن دابینكراوه ، به اڵم

به شێوه یه كی زۆر كه م". خێزانه ك���ه ی ئ���ه رواو ئه گه رچ���ی به كرده وه سنورێكی ده ستكردو ره سمی ده وڵه تێكیان به زاندوه و پێیان خستوه ته ناو واڵتێكی دیكه وه ، به اڵم ئێستا ئه وان كه گیرس���اونه ته وه له س���ه رزه مینێكدا به ش���ێكه له نیشتمانێكی گه وره ی پارچه پارچه كراو به ناوی كوردس���تان و عه دنان كه ریم وته نی : "نیش���تمانی خۆمه ئه ی پێ���وم، پێم مه ڵێ���ن ئاواره یه ". هاوكات ئه گ���ه ر باوردۆخی ناله ب���اری ژیانی ئه و هه س���ت وایكردبێ���ت منداله كوردان���ه به ئاواره یی بكه ن له س���ه ر نیشتمانه كه ی خۆیان، ئه وا ئه روا هه میشه ترسی هه یه له وه ی له م وه رزی س���ه رماو سۆڵه یه دا، بارانه وه به ه���ۆی ره هێڵ���ه ی به هێ���زو جارێك���ی تری���ش ئ���اواره ی ده ره وه ی خێمه كه یان ببنه وه ، خه ونی گه وره ش���ی وه ك خ���ۆی ده ڵێ���ت، "گه ڕانه وه یه بۆ خۆیان كۆنكرێتیه كه ی ماڵه قوتابخانه و

له كوردستانی سوریا".

له رۆژی جیهانی مافه كانی مندااڵندامنداڵێكی ئاواره ی كه مپی عه ربه ت:

هه مو خه ونێكم ئه وه یه باو باران خێمه كه مان هه ڵنه كه نێت

ئه حمه د موفتی

قس����ه كردن پێش ئه زانم به گرنگی له س����ه ر جودایی، قس����ه یه ك له سه ر زویربون بكه م له ڕوانگه ی س����ه رنجی

خۆمه وه ...زویرب����ون ش����ێوازێكی ده ربڕین����ی ناڕه زایی����ه له ڕه فتارێ����ك، گوفتارێك كه مافێك����ه په یوه ندیی����ه ك. ی����ان مرۆڤ ئه ش����ێ و پێویستیش����ه لێره و پره نس����یپه كانی به گوێره ی ل����ه وێ و زویرب����ون به كاریبهێنێ����ت، خ����ۆی لێبورده یی و هاوش����انی هه ڵوێستێكه له زه مان و لێبورده ی����ی هاوش����ێوه ی زه مینی خۆیدا ده بێته بژارده ، ئه گه ر لێبورده ی����ی له زه مان و زه مینی خۆیدا م����رۆڤ بااڵ بكات، ئ����ه وا زویربونیش بازنه ی خۆی����دا زه مینی له زه م����ان و س����ور به ده وری هه س����ت و نه ستدا بۆ به رامبه ر دی����اری ده كات كه ئه مه ش دواج����ار رێڕه وی لێكتێگه یش����تنه كان ڕونده كاته وه . ناكرێ مرۆڤ تا س����ه ر زویر نه بێ����ت له هیچ ڕوداوێك، یاخود ب����ه دڵ بێت، هه مو ش����تێكی ه����ه ر چونكه مرۆڤ خۆی به سروشتی خۆی كاردان����ه وه ی ئیجابی و س����لبی هه یه ب����ۆ ڕوداوه كان. ئ����ه و بۆچونه ی كه پێوایه كه تۆ هه میش����ه وه بێگوێدانه

پێویسته ڕوداوه كان، ورده كاریه كانی هیچ له لێبورده یی، ده ستپێشخه ربیت نی����ه جگه له به تاڵكردن����ه وه ی مرۆڤ نه فسه كان ڕاهێنانی له ویس����ته كانی و

له سه ر ڕازیبون به هه مو ڕوداوێك.له مه گرنگتر ئه وه ی����ه كه زویربون ناردنی په یامه به ئاس����تێكی جددیتر، وات����ا له ڕێ����ی زویربونه وه ، كه س����ی زوی����ر په یامێ����ك به تۆنێكی جدددیتر ج����ۆره به رامب����ه ر و ده گه یه نێت����ه تێگه یش����تنێكی ده داتێ كه له وانه یه چه ندی����ن گفتوگ����ۆی ته قلی����دی ئه و كاره ی پێنه كرابێ، به مه ش، زویربون دابڕین����ی په یوه ن����دی نیی����ه ، به ڵكو هێش����تا به رده وامی په یوه ندییه و ئه و كات����ه ده س����تپێده كات ك����ه گفتوگۆ ته قلیدی����ه كان و بینین����ه فیزیاییه كان ده سوێن. لێره وه تێده گه ین كه زویربون ڕێگه چاره یه نه وه ك خۆی كێشه بێت، تا زویربون به كێشه بزانرێت، كه سی زویریش به خوڵقێنه ری كێشه حساب ده كرێت، ك����ه ئه مه ش خۆی له خۆیدا له به كارهێنان����ی تاك����ه ترس����اندنی مافێ����ك، كه به ڕای من، هیچی كه متر

نیه له مافه كانی تری ئینسانه كان.

جودایی..كۆمه ڵگای ئێمه ده مێكه موباله غه ی

ك����ردوه له تێڕوانینی بۆ جودایی ژن و مێرد وه ك كاره سات ته ماشایكردوه و بگره به سه ره تای زنجیره یه ك ڕوداوی به ش����ڵه قاندنی نائه خالقی و نائاینی و كۆمه ڵگا و خێزانی ده زانێت، هه ڵبه ت س����ه رچاوه ی ئه م موباله غه یه توخمی بۆ هه وڵدانه بیرۆكه كه شی نێرینه یه و ژێرده سته هێشتنه وه ی ئافره ت له ماڵدا سه رباری هه مو بارودۆخه دژواره كان. دواكه وتویی ئه م كۆمه ڵگایانه له وه دایه كه ته اڵق تیایاندا به ڕاده یه ك بێزراوه ك����ه ن����ه وه ك له ك����ه ی كۆمه اڵیه تی و مس����ۆگه ر ئافره ته كه ب����ۆ ئه خالقی ده كات، به ڵك����و زۆرجاری����ش له كه ی كۆمه اڵیه تی و ئه خالقیش بۆ خێزانه كه ده هێنێ، له به ر ئه مه ، تێبینی ده كه ین ساده كاندا، نێرس����االری و له كۆمه ڵگا ته نها مێرد و ك����ه س و كاری مێرده كه نی����ن ك����ه ده بن����ه په س����تان بۆ ژن پێكه وه ییه كی پاراستنی به ئاراسته ی ترس����ناك و هانیشیده ده ن كه به رگه ی ئ����ازاره س����ایكۆلۆجی و كۆمه اڵیه تی و بگره جه سته ییه كانیش بگرێت، به ڵكه خۆیان ژنه كه ش نزیك����ی كۆمه ڵگای ده بن����ه وه په س����تانێكی زیاتر كه زۆر ل����ه ژن ئه كه ن كه ل����ه و "دۆزه خ" ه دا البده ن. له "له كه " بمێنێته وه و خۆیان واتا ئه م پڕۆس����ه یه ی ته حریمكردن و

ناش����رینكردنه ی جودای����ی، هیچ نیه جگ����ه له داهێنانێك����ی نێرس����االری و قازانجی����ش لێی هێش����تنه وه ی ژنێكه له جه نگه ڵێك����دا كه ڕۆژان����ه پیاوه كه به ویس����تی خۆی یاسای بۆ داده نێت و هه ر به و یاس����ایانه ش كه مترین ماف بۆ ژن ده س����ه لمێنێت و زۆرترین حه زو

ئاره زوی خۆی لێوه تێپه ڕ ده كات.به تێگه یش����تنێكی هاوس����ه رگیری ، س����اده ، گرێبه س����تێكی ڕۆحی����ه بۆ شه راكه تی ژیان له نێوان دو ته ره فدا، ل����ه و گرێبه س����ته دا، لێكتێگه یش����تن ڕویداوه له سه ر ته واوی ورده كاریه كانی به رپرس����یاریه ته كان و، ماف و ئه رك و هاوس����ه رگیریدا حاڵه ته كانی له هه مو )ئه گه ر ئاسایی بێت( تێرمه كانی وه ك وه فا و نیازپاكی و دڵسۆزی و ڕێزگرتن و خۆشه ویس����تی وه ك پاكیزه ی����ی و گرێبه سته كه س����ه ره كی پێشمه رجی ناس����ێنراون، ئه م گرێبه سته هه روه ك ه����ه ردوال به ڕه زامه ن����دی چ����ۆن ده به سترێت )یان وا پێویسته (، ئه وا هه رواش پێویسته كه كۆتاییپێهێنانی ئه م گرێبه سته مافی هه ردوالبێت وه ك یه ك، چ مافی ش����ه رعی ، چ یاسایی و چ ماف����ی كۆمه اڵیه ت����ی . ئه م����ه نه ك ته نها به زاره كی و ده ستوری و یاسایی ، به ڵكو ژن پێویسته هۆشیاربكرێته وه و

له بونی ئه م مافه و ئاگاداربكرێت����ه وه پێویسته له به كارهێنانیدا، ئازادبونی جۆره ه����ا پی����او، ه����ه روه ك ژن، ئه ڵته رناتیڤی بدرێتێ بۆ قۆناغی دوای جودایی هه تا هه ست به هێزی سروشتی خۆی بكات و نه ترسێ له ڕه تكردنه وه ی زوڵمی پیاو و سڵنه كاته وه له شكاندنی بته وه همیه كان، ژن ده بێ ئاشناكرێ به شانس����ی زیات����ر له كۆمه ڵ����گادا بۆ قۆناغی پاش جودایی. به كورتی ئه بێ ئازایه تی ژن بگه یه نرێته ئاستێكی بااڵ كه كێش����ه ی نه بێت بۆ ڕه تكردنه وه ی ئ����ه و ژیان����ه ی ك����ه تیایدا توش����ی چه وسانه وه ی جه سه دی و سایكۆلۆژی ده بێت و تێبگات كه له ژیانێكی وه هادا جودایی س����اده ترین مافی خۆیه تی و بگ����ره به كۆتایی پێهێنانی ئه و ژیانه ، چه نده ه����ا شانس����ی دێته پێ����ش كه كێبڕكێی پیاوی تیادا ده كات و توانا و قه تیس����ماوه كانی ب����ه زۆر لێهاتوییه ده رده پ����ه ڕن و جیهانێ����ك له جوان����ی

ده خوڵقێنن..ل����ه م نێوه نده دا، هه ندێ له یاس����ا و ش����ه رعه كانیش هه تا ئێستا پشتیان له ژن����ه و یارمه تیده ربون بۆ چه قاندنی

ئه م دامه زراوه پیاوساالرییه ،

ئێستا نزیكه ی 200 هه زار ئاواره ی سوریا له عێراق و

هه رێمی كوردستاندا هه ن، كه نزیكه ی نیوه ی

ئه و ژماره یه منداڵن، هه روه ها نزیكه ی له سه دا

77ی ئه و مندااڵنه ش، نه خراونه ته به ر خوێندن

ئه روا ئیبراهیم فۆتۆ: هاوکار

جودایی )ته اڵق(...

19 »»

دواكه وتویی ئه م كۆمه ڵگایانه له وه دایه

كه ته اڵق تیایاندا به ڕاده یه ك بێزراوه كه نه وه ك له كه ی

كۆمه اڵیه تی و ئه خالقی بۆ ئافره ته كه

مسۆگه ر ده كات، به ڵكو زۆرجاریش

له كه ی كۆمه اڵیه تی و ئه خالقیش بۆ

خێزانه كه ده هێنێ

ئا: محه مه د حسێن

د. جاكوێس نێریا راوێژكاری سه رۆك وه زیرانی پێشوی ئیسرائیل )ئیسحاق رابین( بوه و هاوكات جێگری سه رۆكی

هه واڵگریی سوپای ئیسرائیلیش بوه ، ئێستا شیكه ره وه ی كاروباری رۆژهه اڵتی ناوه ڕاسته له سه نته ری

جیۆرسه ڵیم بۆ كاروباری گشتی. نێریا له چه ند مانگی رابردودا چه ند وتارو

لێكۆڵینه وه یه كی له سه ر كێشه ی كورد باڵوكرده وه ، كه دواهه مینیان وتارێكی بو له رۆژنامه ی )جیۆرسه ڵیم پۆست(

به ناونیشانی "رابونی كوردی له سوریا، ئایا ده كرێت ببێته هۆی شه ڕێكی

هه رێمایه تی؟"بۆ زانینی دید و تێڕوانینی ئه و له باره ی

كێشه ی كورد و ئه و رۆڵه ی كورد له هاوكێشه تازه و گه رمه كانی رۆهه اڵتی

ناوه ڕاستدا ده یگێڕێت، ئاوێنه ئه م گفتوگۆیه ی له گه ڵ ئه نجامدا له رێگای

سكایپه وه .

ئاوێنه : بۆچی هیچ په یوه ندیه كی فه رمی له نێوان هه رێمی كوردستان و ئیسرائیل نیه ، ئه گه رو ئاس���ته نگه كانی ئه مجۆره

په یوه ندیه چیه ؟په یوه ن���دی نێری���ا: جاكوێ���س د. فه رم���ی له نێوان ئیس���رائیل و هه رێمی كوردستاندا نیه له به رئه وه ی كوردستان دانانرێت، س���ه ربه خۆ به ده وڵه تێك���ی عێراقدایه . له ژێر سه روه ریی له ئێستادا له س���اڵی 1948ه وه له كاتێكدا ئه م���ه ئێمه له دۆخی ش���ه ڕداین له گه ڵ عێراق، كه وات���ه ئێس���تا ده توانی���ت تێبگه یت ل���ه وه ی بۆچی په یوه ندی دیپلۆماس���ی فه رمیمان له گه ڵ كوردستان نیه ، به اڵم له ئاس���تێكی نافه رمیدا ئه زانم تۆ ئاگات ل���ه و په یوه ندیه به رده وام���ه هه یه كه

نزیكه ی 50 ساڵه به رده وامه .ئاوێن���ه : باش���ه گرنگ���ی جوگرافیای سیاسی كوردس���تان چیه بۆ ئیسرائیل له په یوه ندیه ك���ی له مج���ۆره دا، له كوێدا هه ردوال ده توانن زه مینه یه كی هاوبه ش دوالیه نه كانی���ان به رژه وه ندی���ه ب���ۆ

بدۆزنه وه ؟د. جاكوێس نێریا: له روی ستراتیجیه وه كوردس���تان زۆر گرنگ���ه ، له به رئه وه ی ده كه وێته دڵی رۆژهه اڵتی ناوه ڕاسته وه ، هاوكات پردێكیشه بۆ به یه كه وه به ستنی واڵتانی ئاسیا به رۆژهه اڵتی ناوه ڕاسته وه . سه ره ڕای ئه م راستیانه ش، چاره نوسێكی هاوبه ش هه یه له نێوان جوله كه و كورددا، كه هه میش���ه ئاماده گیه ك���ی به رچاوی هه یه له دروس���تكردنی ئه و به س���ته ره تایبه تی���ه ی كورد و ئیس���رائیل پێكه وه

ده به ستێته وه .ئاوێنه : بۆچی ئه م چاره نوسه هاوبه شه تا ئێستا هیچی لێسه وز نه بوه ، ته نانه ت نه بوه ته ه���ۆی جۆرێ���ك له په یوه ندی رۆشنبیریش له نێوان كورد و ئیسرائیل، دروستكردنی له زه حمه تی تێئه گه م من په یوه ندیه فه رمیه سیاس���یه كان، به اڵم

تائێستا هیچ ده ستپێشخه ریه كیش نه بوه بۆ دروس���تكردنی جۆرێك له په یوه ندی

كه لتوری و رۆشنبیریش.د. جاكوێ���س نێریا: ئ���ه و جوله كانه ی ئێس���تا هات���ون و له كوردس���تانه وه له ئیس���رائیل ده ژی���ن له گ���ه ڵ خۆیاندا كه لت���وری كوردی���ان هێن���اوه ، ئه مانه گۆرانی، شیعر، داب و نه ریت و ته نانه ت خواردن���ی چێش���تلێنان و ش���ێوازی كوردیشیان هێناوه . شه رمه زاریه ئه گه ر ئێم���ه هانده ری هاریكاری رۆش���نبیری نه بین له بواره رۆشنبیریه كان، ته نانه ت له ده ره وه ی كوردس���تان و ئیس���رائیل و له و ش���وێنانه ی كورد و ئیسرائیلیه كان

ده توانن پێكه وه كۆببنه وه .ئاوێنه : ئایا پێتوایه ل���ه دوای قه یرانی زیات���ر ك���وردی فاكت���ه ری س���وریا كاریگه ر بوه له رۆژهه اڵتی ناوه ڕاس���تدا، له كاتێكدا كورده كانی سوریا )رۆژئاوای له س���اته وه ختی ئێستا كوردس���تان(،

دروستكردنی حكومه تێكی سه ربه خۆدان، وه ك ئ���ه وه ی له هه رێمی كوردس���تانی

عێراقدا ساڵی 1991 دروستكرا.د. جاكوێس نێریا: ئێس���تا كوردستان ده رفه تێكی كه موێنه ی هه یه بۆ ئه وه ی له گه ڵ یه كگرتو" ببێته "كوردستانێكی 30-35 ملیۆن كورد ك���ه له ناوچه كانی خۆیاندا ده ژین. باشتر وایه چاره سه رێكی جوگراف���ی و سیاس���ی بۆ ئه م پرس���ه بدۆزرێ�ته وه ، دواج���ار له الیه ن توركیا،

ئێران و عێراقیشه وه هه ر قبوڵده كرێت.ج���ۆره پێش���بینی چ ت���ۆ ئاوێن���ه : نزیكبونه وه یه كی ئیسرائیلی ده كه یت بۆ

دۆخی كورد له سوریا؟د. جاكوێس نێریا: من پێموایه ئیسرائیل به ته واوی پشتگیری كورده كان ده كات، بێت پێویست ده ستێوه ردانێكیش هه ر له ك���ۆڕ و كۆبون���ه وه نێوده وڵه تیه كاندا ك���ورد یارمه تیدان���ی ب���ۆ ده ی���كات

له به دیهێنانی سه ربه خۆییدا.

ئاوێنه : چۆن، ئایا سه ركرده كورده كان چی بكه ن بۆ ئه وه ی ئ���ه م هاریكاری و یارمه تیه ی ئیسرائیل به ده ستبهێنن؟ یان بتوانن زه مینه ی هاوبه ش و به رژه وه ندی بدۆزنه وه ، ئیس���رائیل له گه ڵ هاوبه ش وه ك ئ���ه وه ی له گه ڵ ئێ���ران و توركیا و هه ندێك له واڵته عه ره بیه كان كردویانه ؟د. جاكوێس نێریا: ئیس���رائیل هه رگیز بۆ له ده س���تنه داوه هی���چ ده رفه تێكی هاندانی دروستكردنی واڵتێكی كوردی، هه مو س���ه رۆكه كانی ئیس���رائیل هه روا وه فادارب���ون، ب���ۆ ئه م واڵت���ه كوردیه نوێیه . له به رئه وه ی ل���ه روی مۆراڵیه وه ئه مه دادپه روه ریه ، له روی سیاسیشه وه

هه ر ده بێ�ت وابێت.ئاوێنه : له وتاره كه ت���دا "رابونی كوردی له س���وریا، ئایا ده كرێ���ت ببێته هۆی ش���ه ڕێكی هه رێمایه تی؟" تۆ پرس���یار له ش���ه ڕێكی هه رێمایه تی ده كه یت، ئایا پێگ���ه ی هێ���زه ك���ورده كان چیه له م ش���ه ڕه دا، پێت�وایه هێ���زه كوردیه كان

له سوریا بۆ شه ڕێكی وا ئاماده ن؟د. جاكوێ���س نێریا: ئ���ه وه ی ده خوازم لێ���ره دا بیڵێم ب���ۆ ك���ورد ئه وه یه كه ئازادی نرخ و باجی خۆی هه یه و ده بێت بدرێت، به گش���تی ئه م نرخ���ه خوێن، فرمێسك و شه ونخونیه ، به بێ ئه مانه ش س���ه ربه خۆیی دروست نابێت و كه سیش

له م دنیادا الناكاته وه به الی تۆدا.ئاوێنه : ئیسرائیل له سااڵنی شه سته كانی س���ه ده ی رابردودا یارمه تی شۆڕش���ی كوردی دا له عێ���راق، به اڵم دوای ئه وه هیچ هاریكاریه كی )كوردی- ئیسرائیلی ( به ئاشكرا لێره نه بینراوه ، ئه مه بۆ؟ ئایا كورد پێویسته چی بكات بۆ ژیاندنه وه ی

ئه م په یوه ندیه ؟د. جاكوێس نێریا: من پێم باش���ه زۆر له س���ه ر ئه م خاڵه قسه نه كه ین، ته نها شتێك لێره دا بیڵێم ئه وه یه كه له وه ته ی هه رێمی ئۆتۆنۆمی كوردس���تان دروست بوه ئیس���رائیلیه كان ناوه ناوه سه ردانی

ئه و ناوچه یان كردوه .ئاوێن���ه : ت���ۆ چ���ۆن له گفتوگۆكان���ی رێب���ه ری به ندكراوی پارت���ی كرێكاران ده ڕوانیت توركیا ئۆجه الن( و )عه بدواڵ بۆ چاره س���ه ری كێش���ه ی ك���ورد له و واڵت���ه دا، پێتوای���ه ئه ردۆغ���ان جدیه له كۆتاییپێهێنان���ی ش���ه ڕی توركی���ا و

كورد؟د. جاكوێس نێریا: بۆ توركیا كێش���ه ی ك���ورد زۆر گرنگه ، به وپێیه ی به ش���ی زۆری رۆژهه اڵت���ی توركی���ا ك���وردن. پرۆس���ه یه ش ئه م ده س���تپێكردنی بۆ توندوتیژی رێگای كورده كان پێویسته له خه بات و هه وڵه كانی���ان جێبهێڵ���ن و روبه ڕوبونه وه ی سیاس���یدا كۆبكه نه وه ، كۆماریخوازی س���وپای ئ���ه وه ی وه ك ئیرله ن���دی )ARA( له ئیرله ندا كردی. ئه مه ته نها رێگایه واده كات له ویالیه ته یه كگرتوه كانی ئه مری���كا و واڵتانی تری به جۆرێك هه ڵوێسته كانیان خۆرئاواش بێت ك���ه له به رژه وه ندی س���ه ربه خۆیی

كوردستاندا بێت.

ئا: دانا مه له كی

نوسه رو توێژه ری فیكری ئیسالمیزم، عادل باخه وان له م گفتوگۆیه ی

ئاوێنه دا ده ڵێت "یه كگرتو، كۆمه ڵ و بزوتنه وه توانیویانه سه ركه وتوبن

له وه ی كه كۆمه ڵگه بخه نه نێو پرۆسێسی به ئیسالمیكردنه وه ، به اڵم شكستیانهێناوه له وه ی كه ده سه اڵت

بگرنه ده ست".

ئاوێنه : ئیس���المیزم چیه و چۆن پێناسه ده كرێت؟

ئیس���المیزم س���ه ره تا باخه وان: عادل بریتی���ه له ئایدۆلۆژیایه ك���ی سیاس���ی، له س���ه ر ئه م ئایدۆلۆژیای���ه پرۆژه یه كی سیاس���ی بیناكراوه ، پرۆژه كه ش بریتیه ئیس���المی، ده وڵه تی له دروس���تكردنی ده وڵه تی ئیسالمیش له سه ر سێ ته وه ره ی یه كه می���ان داده مه زرێ���ت، س���ه ره كی بریتیه له ش���ه ریعه ت، دوهه میان بریتیه له شورا، سێهه میان بریتیه له ئه میر، ئه م

چوارچێوه یه پێیده وترێت ئیسالمیزم.

ش���وێنێكی ل���ه چ ئیخ���وان ئاوێن���ه : ئیسالمیزمدایه ؟

عادل باخه وان: ئیخوان نه ك له نێو پرۆژه ی ئیس���المیزمدایه به ڵك���و دروس���تكه ری ئیس���المیزمه وه كو ئ���ه م چوارچێوه یه ی كه باس���مانكرد، له ساڵی 19٢8ه وه ئه م ئیخوان مونه زیره كان���ی فكری پرۆژه یه نه زه ریه ی���ه ك ته نزیریانكردوه ، وه ك���و دروس���تیانكردوه ، دایانمه زران���دوه و گۆڕانكاری���ه كۆمه اڵیه تی و له گه ڵ به اڵم سیاس���ی و ئابوریه كانی دونیا به گشتی و دنیای ع���ه ره ب و ئیس���المی به تایبه تی موس���وڵمان( )برایان���ی ئیخوان���ه كان ئه وانی���ش گۆڕانكاریان به س���ه ردا هات، به تایبه ت���ی ل���ه و چركه س���اته وه ك���ه جیهان به گش���تی ورده ورده پێینایه نێو روبه رێكه وه كه ناومانناوه " پۆس���ت � ئایدۆلۆژی���ا "، كاتێ���ك بزوتنه وه كان���ی ش���ه رق له رۆژهه اڵت و له رۆژئاوا رۆیشتنه ن���او روبه ری " پۆس���ت � ئایدۆلۆژیا "، له ژێ���ر زه ب���ری ئ���ه و كاریگه ریانه ی كه ئاماژه م پێدا، بزوتنه وه ئیسالمیه كانیش به ئیخوانه كانیش���ه وه پش���تیانكرده ئه و

ئایدۆلۆژیای���ه ی كه به ده س���تی خۆیان دایانمه زراندبو، واته بون به بزوتنه وه یه كی "پۆس���ت � ئیسالمیس���ت"، "پۆس���ت � ئیس���المییزم" بریتی���ه "ل���ه وه ی ك���ه بزوتنه وه ئیسالمیه كان له میسر و واڵتانی

ئیسالمی و جیهان له سه ر ئاستی پراكتیك كارناكه ن بۆ دروستكردنی ئه و ده وڵه ته ئیس���المیه ی كه له س���ه ر ئ���ه م پرۆژه كارده كه ن به ڵكو دامه زرابو، ئایدۆلۆژیه بۆ دروس���تكردنی ده وڵه تێكی ئیسالمی به و شێوه یه ی كه ئێستا له عه ره بستانی سعودیه و قه ته ر و كوه یت و ئیمارات و له م جۆره واڵتانه هه ی���ه ، واته ئه و ده وڵه ته ئیس���المیه ی ئه وان كاری بۆ ده كه ن ئه و ده وڵه ته ئیسالمیه نیه كه له بیسته كاندا

فكره كه یانیان له سه ر دامه زراند". ئاوێن���ه : ئ���ه و فاكته ران���ه كامانه ن كه وایانكرد ئه م فكره یه دروس���تبێت و به م شێوه یه گه شه بس���ێنێت له میسره وه بۆ

ته واوی واڵتانی ئیسالمی؟ عادل باخه وان: به بۆچونی من دو هۆكاری سه ره كی هه ن و كۆمه ڵێ ورده هۆكاری تر هه ن له ژێر باڵی ئه م دو هۆكاره وه ، ئه و دو هۆكاره ش یه كه میان "كۆمه اڵیه تیه " و دوه میان "سیاسیه "، هۆكاره سیاسیه كه ئه وه یه كه "ئیمپراتۆریه تی عوس���مانی" كۆتایی پێدێت كه ئ���ه و ئیمپراتۆریه ته له س���ه ر ئاس���تی س���امبۆلیك و ره مزی

ئیس���المی ئیمپراتۆریه تی نوێنه رایه تی ده كرد و، به نه مانی ئ���ه م ئیمپراتۆریه ته ل���ه 19٢4دا نوێنه رایه تی ئیس���الم وه ك ده س���ه اڵت كۆتایی پێهات، چوار س���اڵ دواتر ئاوابونی ئه م خۆره ئیس���المیه وا له ئیخوان ده كات كه وه ك بزوتنه وه یه ك دروس���تببێت ب���ۆ ئ���ه وه ی ك���ه ئ���ه و ئوممه ت���ه ڤێرچوه له كه كۆتایی پێهاتبو بونیادبنێت���ه وه ، ك���ه وه ك ئایدۆلۆژی���ا ده یویست وه ك پێشوتر بونیادیبنێته وه به اڵم له سه ر ئاستی واقیعدا نه یده توانی، ه���ه ر ئه مه ش بو وایكرد ك���ه له كۆتایدا پۆس���ت � به بزوتنه وه یه ك���ی ببێ���ت ئیسالمیس���ت، هۆكاری دوه میش بریتی بو له پرۆسیس���ی به ئۆكسیده نتاڵیكردنی كۆمه ڵگ���ه )به رۆژئاواییكردن���ی( به تون���دی زۆر ئیس���المیه كان ده ستیپێكردبو، وای لێهاتبو كه كۆمه ڵگه ئیتر ورده ورده مه س���افه ی وه رده گرت له گ���ه ڵ به ه���ا ئیس���المیه كاندا، له گه ڵ دروستبونی ئیسالمیه كاندا، ئه خالقیاته بزوتن���ه وه ی ئیس���المیزم و ئیخوانی���زم به تایبه ت���ی ب���ۆ ئه وه بو ك���ه رێبگرێت

له به ئه وروپاییك���ردن و رۆژئاواییكردن���ی كۆمه ڵگه ئیس���المیه كان، یانی به كورتی بزوتنه وانه ره هه ندێكی ئه م دروستبونی كۆمه اڵیه تی و ره هه ندێكی سیاسی هه بو. ئاوێن���ه : ئ���ه م بزوتنه وان���ه ت���ا چه ند

سه ركه وتنیان به ده ستهێناوه ؟ ع���ادل باخه وان: س���ه دو هه ش���تا پله شكس���تیهێناوه له سه ر ئاستی سیاسی و س���ه ركه وتنی پل���ه هه ش���تا س���ه دو ئاس���تی له س���ه ر به ده س���تهێناوه

كۆمه اڵیه تی. به ه���اری ل���ه دوای ب���ه اڵم ئاوێن���ه : عه ره بی به گش���تی بزوتن���ه وه ئیخوانیه ئیس���المیه كان س���ه ركه وتن له واڵتان���ی

عه ره بی و ئیسالمیدا؟ ع���ادل باخ���ه وان: بزوتن���ه وه ئیخوانیه پۆست � ئیس���المیه كان سه ركه وتن، بۆ س���ه ركه وتوه و "نه هزه " له تونس نمونه ده ڵێ���ت "به هی���چ نه وعێ���ك نامانه وێت ش���ه ریعه ت بكه ین���ه ده س���توری واڵت "له ٢001" راشد ئه لغه نوشی "به به رچاوی

هه مو كامێره كانی

راوێژكارێكی ئیسحاق رابین:ئیسرائیل به ته واوی پشتگیری كورد ده كات

عادل باخه وان: ئیسالمیه كان كۆمه ڵێ فریشته نین كه په یوه ندییان به خواوه بێت

تایبه‌ت)404( سێشه ممه ٢6/٢013/11 18

له رۆژنامه و وێبسایتی ئاوێنه ، ژماره )40٢(ی رۆژنامه كه و رۆژی ٢013/11/13، بابه تێك س���پیه كه ی نه وڕه س���ه )فڕینی به ناوی یه كێتی تا كوێ ب���ڕده كات؟ باڵوكرایه وه كه تیایدا هاتوه : "له به رامبه ریشدا هه رچی ماڵ���ی ئیبراهی���م و بنه ماڵ���ه ی تاڵه بانیه س���ه رگه رمی نه خشه ی به ره نگاربونه وه ن، له و چوارچێوه یه شدا له تازه ترین لێدوانیدا قوباد تاڵه بانی ده ڵێت...هتد )په ره گرافی

٢ له خواره وه (.كه دو وشه ی "ماڵی ئیبراهیم"م له سایته به ڕێزه كه تان���دا خوێن���ده وه ، زۆر بی���رم لێكرده وه كه ئه بێت مه به ستی ئاوێنه چی بێت له و شێوازی ناوهێنانه ؟ پارێزه ری جوتیاران و هه ژاران و، ئیبراهیم به ه���اره و "ش���یرین نوس���ه ری دادوه ر،

كوێره وه ری و ژانی گه ل". شۆڕشگێڕو مافپه روه ر، دوه مین سكرتێری

پارتی دیموكراتی كوردستان. ئیبراهی���م، كه مێ���ژوی خه باتی خۆی و هاوڕێكان���ی، مێژوی زیاتر له 30 س���اڵی له عێراق���دا، ك���ورده گه ل���ی خه بات���ی ب���ۆ ئه ب���ێ ب���ه م ش���ێوه یه ناوبهێنرێت له الی���ه ن رۆژنامه یه ك���ه وه ك���ه خ���ۆی به سه كۆی رۆش���نبیران دائه نێت و شانازی ئه كات؟ بێالیه نی���ه وه به س���ه ربه خۆیی و بۆچ���ی ئاوێنه ل���ه م بابه ت���ه دا هێندێك ئ���ه كات به باڵن���ده ، ره نگی سپیش���یان فڕینیش���یان توان���ای پێئه به خش���ێت و پێئه دات له هه مانكات���دا په ڕو باڵی باوكم ئه س���وتێنێت و ره زیلیش ئ���ه كات له وه ی وه ك هاواڵتیی���ه ك ناویبهێنێ���ت؟ ئه گه ر ئاوێنه ناوی ته واوی ئیبراهیم بنوس���ێت چی له ئاس���تی رۆشنبیری و سه ربه خۆیی و به پێچه وانه وه ، كه مئه بێت���ه وه ؟ بێالیه نی ئه وه ی رێ���ز له خه ڵك بگرێت به ر له هه مو

شتێك رێز له خۆی ئه گرێت.ئاوێنه مافی خۆیه تی هه ڵمه تی هه ڵبژاردن بۆ كێ ئ���ه كات بی���كات و به كورتیه كه ی س���ایه ی له ژێر پێنوس���ه خواره ك���ه ی، ئ���ازادی ده ربڕینی بیروڕادا، ئه كێش���ێت به س���ه ری كێش���دا با بیكێشێت، به اڵم با بشزانێت كه زیاتر له نیو سه ده له مه وبه ر، ئیبراهیم و تێكۆش���ه رێك به ناوی مه عروف به رزنج���ی، له به ندیخان���ه ی ئه بوغرێ���ب، به زنجیر به سترابونه وه له به رئه وه ی هێشتا ئه و مافه له ئاسمانه وه نه هاتبوه خوارێ و میلله ت���ی عێ���راق و به تایبه تی���ش كورد،

مافی فزه كردنیش���یان نه بو مافی ئازادیی ده ربڕین���ی بیروڕا، ك���ه به رهه می ره نج و خه بات و خوێنی هه زاران كه س���ه ، ئه بێت به كاربهێنرێت، به پرسیارێتیه وه به وپه ڕی ئه م مافه وه كو تفه نگێكه ، ئه گه ر به باشی به كاربێ���ت، ئ���ه وا ره نگ���ه ژیانی خۆت و خه ڵك���ی پێبپارێزیت، ئه گ���ه ر خراپیش به كارتهێنا ئ���ه وا ڕه نگه گولله یه ك بنێیت به قاچته وه و خۆتی پێ سه قه ت بكه یت.

ئه گه ر چاودێرێكی بیان���ی له دوره وه ئه م بابه ته ی ئاوێنه بخوێنێت���ه وه ، وا ئه زانێ ماڵ���ی ئیبراهیم بنه ماڵه یه ك���ه له یه كێك له میرنش���ینه كانی كه نداوی عه ره ب، زۆر جێی داخ و گومانه كه رۆژنامه یه كی وه ك بۆ چه واش���ه كردنی هه وڵئ���ه دات ئاوێنه ترس���ی زه قی���ه . ب���ه م راس���تیه كان له و یه كێك یه كیه ت���ی، به بنه ماڵه كردنی گه مه سیاسیانه یه كه له گه ڵ په ره سه ندنی كێشه كانی ناوخۆی ئه و حیزبه دا له الیه ن به كارئه هێنرێ���ت ناوه ن���ده وه هه ندێ���ك ب���ۆ پێشخس���تنی ئامانجه كانیان. بۆچی ئاوێن���ه س���ه ربه خۆیی و بێالیه ن���ی خۆی ناپارێزیت و بۆ خۆی ئه كات به س���ه كۆ بۆ الیه نێك له م كێشه ناوخۆییه دا؟ ئیبراهیم نزیكه ی 13 س���اڵه ئه م جیهانه گه نده ڵ و درۆزنه ی به جێهێشتوه و نه له نزیكه وه و نه له دوره وه خۆی نه خستۆته ناو كێشه كانی یه كیه تی���ه وه . له گ���ه ڵ نواندنی ئه وپه ڕی رێزیش���یدا ب���ۆ خه بات���ی قاره مانان���ه ی یه كیه تی نیشتیمانی كوردستان و هه زاران شه هیدی رێبازه كه ی... ئیبراهیم هه رگیز ئه ندام���ی یه كیه تی نه ب���وه ئه گه ر ئاوێنه راس���تیه كاندا به دوای بوایه مه به س���تی ماندوبكردایه ، خ���ۆی هه ندێك بگه ڕێت و به ئاس���انی بۆی ده رئه كه وت كه ئیبراهیم له س���ااڵنی كۆتایی ژیانیدا، به هه مو هێزو توانای���ه وه پش���تگیری ئه ك���رد له پارتی كرێكاران���ی كوردس���تان )په كه ك���ه (و به وپه ڕی ش���انازییه وه به ش���داری ئه كرد له چاالكیه گه وره و بچوكه كانی ئه و پارته .

س���ه ركه وتن ب���ۆ ئ���ه و پێنوس���انه ی كه ب���ۆ ده رخس���تنی روی جوانی راس���تی تێئه كۆشن، به زه ییش بۆ ئه وانه ی خاوه نی

پێنوسه كانیان نین. هه ڵۆی بله ی ئه حه ڕه ش تێبینی: نوس���ه ر س���ه ر به هی���چ پارت و الیه نێكی سیاس���ی نیه )ئ���ه وه ی باوه ڕ به م تێبینیه م ئه كات، رێزو سوپاسم بۆی هه یه ئه وه ش كه باوه ڕی پێناكات، كه یفی

خۆیه تی(.

سه رنجی ئاوێنه :یه كه م: ئاوێنه وێڕای رێزی بۆ مامۆس���تا "ئیبراهی���م ئه حم���ه د"، ئ���ه وه ش دوباره ده كاته وه ك���ه ناوهێنان���ی به "ئیبراهیم" له بڕگه یه كی راپۆرته كه دا، ته نها هه ڵه یه كی

چاپ و بێمه به ست بوه . دوه م: ئاوێنه هه میشه به وپه ڕی بێالیه نیه وه كاری ك���ردوه ، هه رگی���ز مه به س���ت له و جوانكردنی باڵوكراوه ته وه كه راپۆرته ش كه س���ێك و ناش���یرینكردنی كه سێكی تر نه ب���وه ، ئاوێنه خوازیاری ئ���ه وه ش نییه كه خۆی بخاته نێو كێش���ه كانی ناوخۆی یه كێتی���ه وه و ئه مه ش كار و پیش���ه ی ئه و

نیه .

ئاوێنه

قسه یه کی پێویست ده رباره ی راپۆرتێکی ئاوێنه

كوردستان ده رفه تێكی كه موێنه ی هه یه بۆ ئه وه ی ببێته "كوردستانێكی

یه كگرتو" له گه ڵ 30-35 ملیۆن كورد كه

له ناوچه كانی خۆیاندا ده ژین

‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

بۆ كورد ئازادی نرخ و باجی خۆی

هه یه و ده بێت بدرێت، به گشتی ئه م نرخه خوێن، فرمێسك و شه ونخونیه ، به بێ

ئه مانه ش سه ربه خۆیی دروست نابێت

‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

19 »»

هه ڵۆ ئیبراهیم ئه حمه د

د. جاكوێس نێریا

عادل باخه وان

(404( سێشه ممه 2013/11/26 19تایبه‌ت

ونبون

* ناس���نامه یه كی ژووری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )ئاراس علی كریم ( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .

* مۆڵه تێكی شوفێری گشتی )عمومی ( ونبوه به ناوی ) ئاراس علی كریم( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆپرسگه ی ئاوێنه .......

پیرۆزباییبه ناوی کۆمپانیای ئاوێنه وه پیرۆزبایی له هه ردو ه���اوڕێ و هاوکارمان )رێبین هه ردی و سارا قادر( ده که ین به بۆنه ی له دایکبونی کوڕه چاوگه شه که یانه وه ، به هیواین به نازی دای���ه و بابه گه وره

ببێت.پیرۆزه

بابێین���ه س���ه ر بارودۆخ���ی هه رێم���ی كوردس���تان، تاكه كارتی به هێز له ده ستی كاربه ده س���تانی ڕامی���اری واڵت هه بون���ی س���امانێكی ژێر زه وی بێش���وماری نه وت و

گازی سروشتییه له خاكه كه ماندا. به پێی باڵوكراوه كانی حكومه تی هه رێمی كورس���تان و ئه و لێكدانانه وه ی نێو ئه و 60 كێڵگه دۆزراوه ی گازی سروش���تی نه وتی 50 )bb( خاوی نێو هه رێم، یه ده گی هه رێمملیارد به رمیل نه وت و )Tcm( 4 ترلیۆن مه ترسێجا گازی سروشتی یه . ئه م سامانه بێشوماره پێویس���تی به ده روازیه كیشه كه بگاته ب���ازاڕه تینوه كانی وزه وه به تایبه تی واڵت���ه پیشه س���ازییه كانی ئه وروپا. به بێ به رده وام بازاڕێك���ی ئ���ارام و ده روازیه كی هه بونی س���امانی سروشتی زۆر كاریگه ری له س���ه ر بوژاندن���ه وه ی ئاب���وری داڕماوی

هه رێمه كه مان نابێت.تائه مڕۆش خۆنه ویستانه تاكه ده روازه ی هه رێم بۆ گه یش���تن به ب���ازاڕی وزه ته نها له ڕێگه ی خاكی واڵتی توركیاوه یه . ئه مه ش كارتێك���ی الوازه له كات���ی گفتوگۆی نێوان كاربه ده س���تانی ڕامی���اری واڵت و توركیا، ت���ا ئه وكات���ه ی بتوانی���ن ده روازه یه ك���ی دی ب���ۆ س���ه ر ئ���اوی ئ���ازاد بدۆزینه وه . له چه ند جارێك له نوس���ینه كانماندا ڕونمان كردۆته وه كه باش���وری ئێ���راق له به رهۆی له گه ڵیان و ڕامی���اری یاس���ایی و گرفت���ی دواكه وتویی توانای پیشه سازی و په رپوتی به نده ره كانیی���ه وه له نه وتی خاوی باش���ور زیات���ر توان���ای هه نارده كردن���ی نه وت���ی تریی نییه . واڵتی ئێران به هۆی كێش���ه ی ته كنیكی و الوازی پیشه س���ازیی و ڕامیاری له گه ڵ گشت جیهانی پیشه سازی و هه بونی

گه م���ارۆی چه ن���د الیه ن���ه ش ده روازیه كی ئ���ارام نییه بۆ هه نارده كردنی نه وت و گازی سروشتی، به هه مان شێوه واڵتی سوریاش تائه مڕۆ به هۆی داڕمانی گشت ژێرخانێكی ئابوری و ش���ه ڕی ناوخۆ هیچ ئومێدێكیش ب���ۆ ئاینده یه كی چه ند س���اڵه ی داهاتوش ناهێڵیته وه ، كه به مه زه نده ی به نده ده بێت كارێكی زۆر له س���ه ر خاكی سوریا بكرێت، چونكه له ئاینده دا ده روازه یه كی زۆر ئابوری باش���ه ، به اڵم لێره دا تاكه ئۆپش���ن به س ده روازه ی توركیا یه بۆ گه یشتن به بازاڕی وزه ی جیهان���ی چ بۆ هه نارده كردنی نه وتی

خاو چ بۆ گازی سروشتی. كیش���ه كانی نه بونی یاسای نه وت و گازی ئێراق، س���ه ره ڕای دوركه وتنه وه ی بۆچونی نێوان به غ���داد و هه ولێر له س���ه ر چۆنێتی بوژاندنه وه ی كێڵگه كانی هه رێم ئه وه بو كه

هه رێم ڕاسته وخۆ له سه ره تای ساڵی 2012 دا دانانی ب���ۆری یه كه می نێوان حكومه تی هه رێمی كوردستان و واڵتی توركیا به تیره ی "36 ئینجه وه خس���ته قۆناغی پراكتیكه وه وه مه زن���ده ده كرێ���ت ك���ه له س���ه ره تای )bpd( س���اڵی 2014 دا ئه م بۆریه بڕی300 هه زار به رمی���ل له ڕۆژێكدا نه وتی خاو

بگوزاێته وه بۆ واڵتی توركیا. به رپرس���یارانی ن���ه وت و گازی هه رێ���م له به رنامه یاندایه كه له ئاینده یه كی نزدیكدا تا س���اڵی 2015 بۆریه ك���ی دی دابنێن كه توانانی گواس���تنه وه ی یه ك ملێۆن به رمیل نه وتی خاوی هه بێت بۆ توركیا. به سه رنجدان به بڕی یه ده كی نه وتی خاوی هه رێم و توانای كێڵگه كانی تاوك���ێ، ته ق ته ق، خورمه ڵه ، به رده ره ش، ش���یخان و می���ران تاگه رمیان ده رهێنانی ئه م ب���ڕه له ئاینده یه كی نزیكدا

ش���تێكی مه ح���اڵ نییه ، وات���ه حكومه تی هه رێمی له ڕاستیدا له توانایدا ده بێت بڕێكی زیات���ر له یه ك ملیۆن به رمی���ل نه وتی خاو له ڕۆژێك���دا به رهه مبهێنێت و بیگوازێته و بۆ

نێو خاكی توركیا. به ته ریبیش له گه ڵ نه وتی خاو په ره پێدانی س���امانی سروش���تی گازی���ش به رده وامه ، له س���ه ره تادا ڕونكرایه وه كه واڵتی توركیا چاوی له هاورده كردنی گازی سروشتیش���ه ، حكومه ت���ی هه رێ���م له به رنامه یدایه ئه گه ر گش���ت پێداویستی گواس���تنه وه و وێستگه نوێكانی گازی سروش���تی بونیادبنرێن ئه وا تاس���اڵی 2017 بیرۆك���ه ی هه نارده كردنی قۆناغ���ی ده گات���ه سروش���تیش گازی پڕاكتیكی. به مه زه ندی به نده ساڵی 2019 زیاتر واقعیتره بۆ گوێزانه وه ی ئاوه ها بڕێت كه بتوانرێت بڕی س���ه ره تای س���ااڵنه تا

(bcm( 10 ملیارد مه ترسێجا گاز هه نارده بكرێت كه ئه مه ش بڕی سه روتر له 20% گشت پێداویستیه كانی سااڵنه ی واڵتی توركیایه . له لێكدانه وی سه روه دا زۆربه ی فاكته كان و كارته كانی سه ر مێزی گفتگۆی وزه ی نێوان توركیا و هه رێم شیكرانه وه ، ئه م هاوكێشه یه به مه زه ن���ده ی به ن���ده ش چه ن���د الیه نێكی سه نگینی ڕامیاری و یاسایش له خۆده گرێت، ئای���ا لێكنزیكبونه وی ئابوری تورك و كورد گش���ت الیه نه كالس���یكیه ڕامیاریه كی ئه م

ناوچه یه ده گۆڕێت؟ به اڵم پرس���یاری گرنگ لێ���ره دا ئه وه یه ئای���ا كام الیه ن ده توانن پارس���ه نگی ئه م هاوكێش���ه ئالۆزه به س���ودی خۆی و به الی خۆیدا بش���كێنێته وه له ئاینده یه كی نزیكدا گشتمان به وه اڵمی ئه م پرسیاره ده گه ین.

تێکس���تەکان بچن���ە نێو تێکس���ی تر، نوسینەکان ڕۆچنە ناو زەمەنی جیاواز یان فەزای کولتووری جیاواز، تا گەورەیی ئەو گومانە ببینن. گومان له ناو زماندایە، له ناو بیرکردنەوەدایە، له ناو ژیانی کۆمەاڵیەتی و گوناهێک یەقین تێکستەکاندایە. زانستی نییە نوسەران ئەنجامیبدەن، بەڵکو غایەتی نوسینە. نوسین له بنەڕەتدا بۆئەوەیە کە گومان هەموو ش���تێک تێک نەشکێنێت، هەڵهاتن���ە ل���ەو هەموو پرس���یارەی کە بیرکردنەوەکانم���ان، بیرکردن���ەوەی دەیهێنێتە بەردەممان. گومان له حەقیقەت مانای گومان نییە لەوەی دەینوسین، وەک کاڵفام���ەکان تێیدەگەن، مان���ای ئەوەی

بەرگ���ەی نوس���ینەکانمان کە وابکەی���ن زۆرترین گوم���ان بگرن، بەرامبەر زۆرترین تێکست بوەستنەوە، بیسلەمێنن کە تەنیا ئ���ەوان هەڵە نیین، بەڵکو تێکس���تەکانی تری���ش جێگای گومانن. ک���ە به یەقینەوە دەنوس���ین مان���ای ئ���ەوەی به گومانەوە س���ەیری دونیا دەکەین، وەک چۆن ئەوەی مان���ای دەمانخوێنێت���ەوە به گومان���ەوە دەمانخوێنێتەوە. به یەقینێک���ەوە ئەوەی ڕاس���تی بەوجۆرە سەوز نابێت کە گومان له نوسینی خۆمان بکەین، بەلکو بەوجۆرە س���ەوزدەبێت ب���اوەڕ ب���ەوە بهێنین کە نوس���ینی ئێمە خۆی هاوارێک���ی گومانە

بەرامبەر یەقینەکانی تر.

پارسه‌نگی‌توركیا‌و‌هه‌رێمی‌كوردستان...‌پاشماوه‌

دەربارەی‌یەقین‌و‌گومان...‌پاشماوه‌

لەژیان���ی مرۆڤ���ی مۆدێرن���دا ک���ەم روب���ەری کۆمەاڵیەت���ی ماوەت���ەوە کە خێرایی تیایان���دا رۆڵ نەگێڕێت. ئێمە ناتوانین بەخێرایی بگەین بەخوداوەند. نوێژکردن و کە وادەکات هەرئەمەش���ە ئەو هت���د رۆژوگرت���ن و حەجک���ردن و سەوابیتانە پێکبهێنن کە گۆڕانکارییان بەس���ەردا نای���ەت. ئێم���ە ناتوانی���ن نوێژکردن بکەین به سێ جار له رۆژێکدا یان دەس���تکاری رکاتەکان���ی بکەین. دیارە ئ���ەم روبەرانە دەبن بەو "مێرگی زەمەن"ەی ناو مۆدێرنە کە دەستکاری ناکرێن و مرۆڤی ئیماندار دەبێت کاتیان

بۆ دابنێت.بوە مرۆڤێک���ە س���ەردەم مرۆڤ���ی به بونەوەرێکی موڵتیتاسک، واتە لەیەک کاتدا چەندین پرۆس���ەی کار جێبەجێ دەکات، مرۆڤێکە کە بەناچاری زانستێکی نوێی بەرهەمهێن���اوە کە پێیدەگوترێت باس رۆزا هارتموند "مانێجمێنتیکات". لەوەدەکات کە له س���ەردەمی سەرەتای داهێنانی ماش���ێن و شەمەندەفەردا کەم ک���ەس هەبو تەحەمول���ی خێرایی ئەو س���ەردەمەیان کردبێت، ک���ەم نەبون ئەو کەس���انەی کە پاش س���واربونی دەڕشانەوە. یان شەمەندەفەر سەیارە

لەئێستاش���دا ت���ەنها بیرکردنەوە لەو خێراییە کەمە مرۆڤی مۆدێرن توش���ی ک���ەس چونک���ی دەکات، ڕش���انەوە نییە ئێس���تا بەوە ڕازیبێت ماش���ێنێک بەکاربهێنێت کە به خێرایی 30 کیلۆمەتر له کاتژمێرێک���دا س���ەفەربکات. ئێم���ە له سەردەمێکدا دەژین کە خێرایی چەقی ماش���ێنەکان، چاالکییەکانمانە، هەمو فرۆک���ەکان، ش���ەمەندەفەرەکان، ئینتەرنێت،پرۆسیس���ۆری خەت���ی کۆمپیوتەرەکان، هتد، ئەمانە ش���وێنی گەورەیان له خواس���تی ئینس���انەکاندا تاقەت و ک���ەس داگیرکردوە.لەم���ڕۆدا

ک���ە نیی���ە ئ���ەوەی حەوس���ەڵەی ن���ەوەدەکان س���ااڵنی به کۆمپیوتەری کارب���کات، ی���ان به خێرای���ی مۆدێمی سەرەتاکانی داهێنانی خەتی ئینتەرنێت رازیبێت. س���ەرەڕای ئەوەی کە رۆژێک هەر 24 کاتژمێ���رە و کاتژمێرێکیش هەر 60 خولەک���ە و کەم و زیاد ناکەن، بەاڵم هەڵپ���ەی ئێم���ەی مرۆڤ ب���ۆ خێرایی له زیادکردندای���ە. خواس���تی مرۆڤ بۆ زۆرکردنی کات بەردەوامە و خەمی هەرە کەمیی س���ەردەمیش مرۆڤی گەورەی کاتە. لەبەرئەوەی شوێنی زیاترم نەبو،

درێژەکەی بۆ کاتێکی تر هەڵدەگرین.

نامۆبون‌له‌خێراییدا...‌پاشماوه‌‌

ب���ه رده وام زۆرێ���ک له کۆنفرانس و دیدار له زانک���ۆو ناوه ن���ده كان به رێوه ده چێ���ت، زۆرجار له جێگای بااڵش وه ك ئۆکسفۆرد، کامبردیج، سانیسپوا. به اڵم ئامانجی هه مو ئه مانه پڕوپاگه نده و دروس���تکردنی وێنایه بۆ خێزانی ده سه اڵتدار له هه رێم. به جۆرێک س���ه رتاپا مێژوی ک���وردو ئامانجی کوردو خه ونی کورد تیایدا ده شێوێنرێت، له الیه ن

لێکۆڵه ره وه کڕاوه كانه وه.دی���اره ئه مه ته نها به ش���ێکی زۆر که مه له هه وڵی بره وه دان و ش���ه رعیه ت به خشێن له کوردس���تان. بنه ماڵه یی به ده س���ه اڵتی ئه م هه واڵن���ه ته نها له ب���واری ئه کادیمیدا به رێوه ناچ���ن به ڵکو بازرگانی و سیاس���ی و ئاب���وری و وزه و زۆر ب���واری تر ده گرنه وه. مۆدێلی س���عودیه به بێ بونی پش���تگیری

ده ره كی له روی بازاڕو سیس���ته می بانکی و میدیای���ی و ئه کادیم���ی ناتوانێ���ت به رێوه بچێ���ت. هه ریه ك له م بوارانه به ش���ێوازی جیاواز پشتگیری ده که ن: به هه ردو شێوازی به رهه مهێنان���ی ده ن���گ و بێده نگی. ئه مڕۆ KRG له دونی���ادا چه مکی ک���ه ی ئاڕ جیزیاتر به مارکه یه كی توجاری ده چێت نه ك

سیسته می حوکمڕانی حکومه تێک.

به‌سعودیه‌كردنی‌هه‌رێم:‌ره‌هه‌ندی‌ده‌ره‌وه...‌پاشماوه‌

ده بینی���ن ژنێك بۆ ئ���ه وه ی جودایی به ده س���تبهێنێت، پێویسته "داوا" بكات، كه چی بۆ پیاو ته نها وتنه وه ی سێ وش���ه به س���ه و هه ركه س بۆ ماڵ���ی خۆی ، واتا ژن بۆ كۆتاییپێهێنانی ئه و گرێبه س���تی شه راكه ته ، پێویسته پاكێجێك له گله یی و گازان���ده ئاماده بكات و له س���ه ر عیزه تی نه فس���ی خۆی خۆی به ئه وپه ڕی مه زڵوم پیش���انی چه ن���د الیه نێك ب���دات هه تا به ده س���تبهێنێت، وه ك قه ناعه تی���ان كه سی ده وروبه ری خۆی و الیه نه ئایینی و یاس���اییه كان، دوری���ش نیه و بۆش���یان هه یه ك���ه هه ریه كێك له م الیه نانه ژنه كه بگێڕن���ه وه ناو دۆزه خه ك���ه . به اڵم پیاو هه م���و كاتێك ئه و مافه له س���ه ر زمانی خ���ۆی وه س���تاوه . هه ڵب���ه ت س���ێتێك له بیانوی ناڕاس���ت و هه زه لی هه ن وه ك بیانو بۆ ئه و مافی جوداییه ی كه بۆ پیاو وا ئاس���انكراوه و بۆ ژنیش قورسكراوه ، له هه مو بیانوه كان كۆمیدیتر ئه وه یانه كه ده ڵێ "ئه گه ر ته اڵق به ده س���ت ژن بێت، ڕۆژی چه ندینجار مێرده كه ی ته اڵق ده دات، چونك���ه ژن ئینفیعالیتره "، هه ڵبه ته ئه م بیانوه ئه وپ���ه ڕی بێڕێزیكردنه به توخمی ژن، چونكه پێش هه مو ش���تێك لوتكه ی پیاوس���االریه ئه گ���ه ر ئێم���ه متمانه مان به حیكمه تی پیاو هه بێت بۆ هێشتنه وه ی خێزان كه چی متمانه مان به حیكمه تی ژن نه بێت، له وه ش كاره ساتتر ئه وه یه كه له م وه سفه دا، ژن وه ك كائینێكی ئینفیعالی نیمچ���ه ش���ێت وێناكراوه كه هه میش���ه ب���ۆ بیانوی ئ���اژاوه ی م���اڵ ده گه ڕێت و هه ڵده چێ���ت و مه س���ه له به بچوكتری���ن هه میشه له ناجێگیری سایكۆلۆژیدا دێت و له كاتێكدا مه س���ه له ی دانایی و ده چێت، ڕاگرتن���ی توڕه بون���ه كان و كۆنترۆڵ���ی له نگه ری ماڵ هیچ په یوه ندی به ڕه گه زه وه نیه ، به ڵكو ئه وه خودی كه س���ه كه یه ، چ ژن بێت چ پیاو، كه ئه ش���ێ كارامه بێت له و بواران���ه دا یاخود نا. خۆ له ڕۆژگاری ئه مڕۆدا، له زۆرب���ه ی حاڵه ته كاندا )هیچ

نه بێ ئه وه ی من له ده روبه ری خۆم تێبینیم كردوه ( ئه وه ژنانن كه هه میش���ه له ماڵدا ئ���ه و ده رزیی���ه ن كه ڕاگرتنی بااڵنس���ی هێمن���ی و بێده نگیان له ئه س���تۆ گرتوه و ئه وه ئه وان���ن كه مه یلی هێش���تنه وه ی پێكه وه یی ئاشته واییان هه یه به ڕاده یه ك ئێمه مانان له نوسینێكی وه هادا ده مانه وێ هه ن���دێ ئازایه تی بكه ی���ن به به ریاندا بۆ

ڕه تكردنه وه ی زوڵم و ئازاردان.من خۆم به هیچ ش���ێوه یه ك "جودایی" به بژارده یه ك���ی باش نابینم و، هه میش���ه خۆشه ویستی لێكتێگه یشتن و حیكمه ت و به س���ێ چه ك���ی كاریگ���ه ر ده زان���م بۆ ل���ه وه ش به جودای���ی، نه گه یش���تن تێده گ���ه م كه جۆره ها كاریگه ری نه رێنی له س���ه ر كاراكت���ه ره به ركه وتوه كانی ناو ماڵی جودای���ی هه یه ، ب���ه اڵم هه روه ك "لێبورده یی" و"زویربون"ه كه ی س���ه ره وه ، جوداییش س���اته وه ختی خۆی هه یه كه له "كێش���ه " وه دبێته "چاره سه ر"، چونكه له و س���اته دا ك���ه ژن ده بێت���ه قوربانی س���ایكۆلۆژی و چه وس���انه وه ی ده ستی جه س���ته یی و ناپاكی و بێڕێزی پیاو، ئیتر هیچ مانایه ك بۆ "پێكه وه یی" و"شه راكه ت" نامێنێت���ه وه و داواكردن���ی مانه وه ی ژن له دۆخێكی وه هادا جێبه جێكردنی حوكمی ئیعدامێكی له س���ه رخۆی به ئازاره به سه ر ژنه كه دا، مانه وه له گه ڵ پیاوێكدا كه هیچ نه س���ڵه مێته وه له ئیهانه كردن و شكاندنی نه فس���ی ژن، هه ڵبژاردن���ی دۆزه خێكی گه وره یه كه به رده وام له جوانیه كانی ژن داده وه ش���ێنێ، هه ڵبژاردن���ی پێكه وه یی له گه ڵ پیاوێكدا كه الی ئاس���اییی بێت به تاڵكردن���ه وه ی كه ره س���ه ی ژن وه ك ته نه���ا س���ه یربكات و هه ڵچونه كان���ی خ���ۆی بڕیاربدات چ كاتێك نه فس���ی ژن بش���كێنێت و چ كاتێك خۆی بڕیاربدات و چ كاتێك په راوێزێك له بڕیاره س���اده كان ب���ۆ ژن به جێبهێڵێ���ت و ه���ه ر ئه می���ش بڕیارب���دات كه ی ژوری نوس���تن په مه یی بكات و كه ی نه ی���كات، تراژیدیایه كه كه

هه مومان به رپرس���ین لێی و نه خۆشیه كی كۆمه اڵیه تیشه كه چاره سه ره كه ی له سه ر شانی هه مومانه ، له هه ر جێیه ك جودایی بۆ ژن له "ماف"ه وه ك���را به بژارده یه كی قورس و ئاسته نگی خرایه به ر و له كه داریش ك���را پێی ، ل���ه و جێیه دا ماف���ی ئافره ت ئه بێت���ه نوكته و كۆمیدی���ای مه ده نیه ت، چونكه ئه وه ته نها كۆمه ڵگای نه خۆش و ناڕۆشنبیره كه فه خر ده كات به مانه وه ی ژن له ژێر زه بری چه وسانه وه و ئازاردانی جه س���ته یی و ده رونیدا به بیانوی ئه وه ی

خۆی له جودایی البدات.یه كسانی نێوان پێكهاته كانی كۆمه ڵگا له وێوه ده س���ت پێده كات ك���ه قیمه تی هه س���ت و نه س���تی هه م���و پێكهاته كان وه ك ی���ه ك هه ڵس���ه نگاندنی بۆ بكرێت، ئه گه ر كۆمه ڵگا پێ���ی وابێت "جودایی" كاریگه ریی خراپی له سه ر منداڵ ده بێت، ئ���ه وا ده بێت چاره س���ه ر ب���ۆ منداڵه كه نه س���تی هه س���ت و نه وه ك بدۆزێته وه ، ژنه كه بكاته قوربانی ئه و چاره س���ه ره ، چونكه تێڕوانینی كۆمه ڵگا بۆ هه س���ت و نه ستی ژن نابێت كه متربێت له تێڕوانینی كۆمه ڵگا بۆ هه ست و نه ستی پیاوو منداڵ، هه روه ك كۆمه ڵگاش و خودی ژنیش ده بێ هۆشیاربكرێنه وه له وه ی كه هێشتنه وه ی منداڵ له پێش���ده م پیاوێك���ی دڕه نده دا مانای ئاشناكردنێتی به دڕنده یی خێزانیی كه ترس���ناكترین نمونه ی دڕنده ییه ، ژن ده بێ سوپاس بكرێت له سه ر شڵه قاندنی گۆمی لیخنی ئه و نه ریته كۆمه اڵیه تییانه ی كه ژن ده كه نه كۆیله ی ئه به دی پیاوێكی پێویس���ته له هه مانكات���دا نه گونج���او، لۆمه بكرێت له س���ه ر قبوڵكردنی زوڵم و كۆیالیه تی . ژنێ���ك ئه گه ر تاقه تی پڕوكا له به رگه گرتن���ی دۆزه خی پی���او، مانای ئه وه یه ڕاست ئه كات، له به رئه وه ئه ركی كه س���ه نزیكه كانێتی ، دای���كان و باوكان به تایبه تی كه زه مینه سازی سایكۆلۆجی و ئابوری و یاس���ایی و كۆمه اڵیه تی بۆ بكه ن

به ره و جودایی.

جودایی‌)ته‌اڵق(...‌پاشماوه‌دونیاوه یه كه م لێدوان ده دات و ده ڵێت "ئێمه نامانه وێت شه ریعه ت بخه ینه ناو ده ستوره وه چونكه شه ریعه ت ته فره قه ده خاته ناو تونسیه كان، به اڵم ئیسالم كۆیانده كاته وه . گشتی ئاینێكی وه ك ئێم���ه هه مومان موس���وڵمانین به اڵم ش���ه ریعه ت نامانه وێ���ت هه موم���ان حوكممان بكات، ئه مه له س���ه ر ئاستی تی���ۆری، له س���ه ر ئاس���تی پراكتیك نه ه���زه ك���ه بریتی���ه له ئیخوانه كانی تونس له 2011 وه له حوكمن و تائێس���تا نه ك���راوه پۆلیس���یش ده زگایه ك���ی

به ئیسالمی. ئاوێنه : باش���ه كه ئه وان كار بۆ ئه وه ناكه ن له سه ر ئاستی سیاسی حوكمڕانی شه ریعه ت بهێننه ناو دامه زراوه كانه وه

ئه ی بۆچی شكست ده خۆن؟ شكس���ته كه یان باخ���ه وان: ع���ادل "مورس���ی" ئه وه ده مێكه ، خواردوه و له س���ه ر ده س���ه اڵت البرا و "غه نوشی" س���به ی الده برێت و دوسبه ی "عه داله و ئیحتیمال���ه له "توركی���ا" ته نمی���ه " الببرێت، سێ سبه ی "عه داله و ته نمیه " له "مه غریب" كه ئێس���تا حكومه تی دروس���تكردوه ، ئه مانه له سه ر ئاستی سیاسی ده كرێت شكس���تبێنن، به اڵم له سه ر ئاستی كۆمه اڵیه تی گه وره ترین سه ركه وتنیان به ده ستهێناوه له وه ی كه كۆمه ڵگا ته به نی به ها كۆنس���ه رڤاتۆر و موحافی���زكاره كان ب���كات، له ئێس���تا "یه گرتو " و "كۆم���ه ڵ" و "بزوتنه وه " ئیسالمین هێزی كه به هه رسێكیانه وه 17 كورس���ییان هێناوه ك���ه كه متره له له س���ه دا 20ی كۆمه ڵگ���ه ی كوردی ده نگی���ان به م هێزان���ه داوه و نزیكه ی ده نگی���ان خه ڵك���ی ٨0ی له س���ه دا پێنه داون ئه مه مانای شكسته له سه ر ئاستی سیاسی له نێو هه مو كۆمه ڵگه ی كوردیدا، به اڵم گومان���ی تێدا نیه كه زیاتر له سه دا 90ی كۆمه ڵگه ی كوردی خۆی به موسوڵمان ده زانێ، كۆمه ڵگه ی

كوردی ئه و به ها ئیسالمیانه ی كه ئه م هێزانه هه یانه ته به نیانكردوه به راده یه ك تۆ بڕۆ بۆ مه كته بی سیاسی "یه كێتی" به رنوێژی ده كات، مه الیه ك ده بین���ی بڕۆ بۆ مه كته بی سیاسی "پارتی" نوێژ به كۆمه ڵ ئه كرێت، له كاتێكدا مه كته بی ئۆرگانی دامه زراوه و قیممه ی سیاسی ئ���ه و دو حیزب���ه سیكۆالریس���ته یه ، مه به س���تم ئه وه ی���ه ك���ه یه كێت���ی و پارتی و ته نان���ه ت گۆڕانیش له كاتێكدا له حه فتاكاندا ئه مانه په یوه ست نه بون به هی���چ ئه خالقیاتێكی ئیس���المیه وه ، س���ه ركه وتوبن توانیویان���ه ئه م���ان ل���ه وه ی ك���ه كۆمه ڵگ���ه بخه ن���ه نێو پرۆسێسی به ئیس���المیكردنه وه ، به اڵم شكس���تیانهێناوه له وه ی كه ده سه اڵت

بگرنه ده ست.ئاوێنه : یانی هێزگه لێكی ئیس���الحین

نه ك ئیسالمی؟ عادل باخه وان: ناڵێم ئیساڵحین، به ڵكو كۆنه په رس���تن، كۆنزه رڤاتۆر و ده ڵێم ئه مان چاالك���ن له وه ی كه كۆمه ڵگه ی ك���وردی ئێم���ه بكه ن���ه الش���ه یه كی درێژكراوه ی مزگه وتێكی گه وره و تێیدا

ئازادی بونی نابێت. ئاوێن���ه : ت���ا چه ن���د ئ���ه م بزوتنه وه كوردستان سیاس���یانه ی ئیس���المیه ده توان���ن خزمه ت به به ره وپێش���چونی

كۆمه ڵگه و چڤاكی كوردی بكه ن؟ عادل باخه وان: تا ئه و ش���وێنه ی كه )كۆم���ه ڵ و یه گرتوو بزوتنه وه ( تێكه ڵ كوردس���تان سیاس���ی به كێڵگ���ه ی بب���ن، رێز له و سیس���تمه بگ���رن كه گره و به ڕێوه و ده چن دیموكراس���یانه بكه ن له سه ر به هاكانی ئه م سیسته مه و كێڵگه ی سیاس���ی كوردس���تان و به م جۆره به شداری ده كه ن له گه شه كردنی سیاسیدا، چه ند له سه ر ئاستی سیاسی بیانه وێت كۆمه ڵگه دیموكراتیزه بكه ن ئاس���تی كۆمه اڵیه تی له سه ر ئه وه نده ده یانه وێت كۆمه ڵگه داخراوبێت به سه ر

به ها موحافیزكاره كاندا. ئاوێن���ه : سیاس���ه تی دوفاقی هه ندێ به جۆرێك ئیس���المیه كان له بزوتنه وه توندڕه وانه كۆمه ڵگه یان له دوێنێدا كه داب���ه ش ده ك���رد و ئه م���ڕۆ هاتونه ته ن���او ف���ه زای دیموكراس���یه وه ، ئ���ه م مامه ڵه كردنه چ ئامانجێك هه ڵده گرێت و

گوزارشت له چی ده كات؟ عادل باخه وان: ئه م���ان دوای پارتی و یه كێتی هاتنه ناو كێڵگه ی دیموكراسی، ئه م���ه گوزارش���ته ل���ه و وه رچه رخانه فكرییه سیاس���یه ی كه ئیسالمیه كان به خۆیانه وه بینیوه ، ئه گه ر له سه ره تای نه وه ده كاندا په رله مان و دیموكراس���ی و هه ڵب���ژاردن ش���رك و كوف���ر و تاغوت بوبێت ئه وا ل���ه دوای 2005ه وه بریتیه له مینبه رێكی ئازاد بۆ گوزارش���تكردن له فك���ر و به رژه وه ندیه كان���ی خه ڵكی، له دوای ئه مه وه ئێمه به هیچ شێوه یه ك ناتوانین باسی بزوتنه وه ی ئیسالمیست نین ئیسالمیس���ت ئه مان���ه بكه ی���ن ئیسالمیس���تن، پۆس���ت به ڵك���و چونكه ئه م���ه یه كناگرێت���ه وه له گه ڵ ئێمه ئیس���المیه كه یاندا، ئایدۆلۆژی���ا بزوتنه وه یه كی كۆم���ه ڵ بڵێین ئه گه ر له ناو چونكه هه ڵه ین، ئیسالمیس���ته ئیسالمیزمدا دیموكراسی و هه ڵبژاردن و به رژه وه ندی خه ڵك نوێنه رایه تیكردنی جێی نابێت���ه وه ، له ناو ئیس���المیزمدا ده ستورێك هه یه كه ئه هلی خیبره دێن دایده نێن و حوكمی پێده كه ن و كۆمه ڵگه ده به ن به ڕێوه ، ئ���ه ی بۆ ئه مان ئه مه قب���وڵ ده كه ن؟ له به ر یه ك رس���ته ی س���اده چونكه ئه مان پشتیانكردوه ته بونه ته ئیسالمیس���ت و ئایدۆلۆژی���ای ده یانه وێت _ئیسالمیس���ت و، پۆست به ش���داری بكه ن له كێڵگه ی سیاسیدا وه ك پارتی و یه كێتی، ئه وان لێره نین بۆ ئ���ه وه ی ئایین فه رزبكه ن به س���ه ر ده س���ه اڵتدا ئه وان لێ���ره ن بۆ ئه وه ی به شداری پرۆسه یه كی سیاسی بكه ن.

عادل‌باخه‌وان:‌ئیسالمیه‌كان...‌پاشماوه‌

بەش و دابەشەکان عەبدولڕەزاق شەریف

لوتکەی کاکەکان���ی هەرێم، نوێترین هەواڵی ئ���ەم دەڤەرەیە، زۆرترین قسەی بەدوای خۆیدا هێنا و کەمترین زانیاری ناو کۆبونەوەکە ڕاگەیەنرا. هەرچەندە هاواڵتیانی ئەم هەرێمە، وا ڕاهاتون، ئومێدو هیوای گەورە لەسەر کۆبونەوەی لوتکەی ڕکابەرە سیاس���یەکان هەڵبچنن، بەاڵم بێدەنگیی و پاراس���تنی زنیاری و قسەو باس���ی ناو کۆبونەوەکە )بەمەبەستی دڵنیا نەب���ون له ئەنجام و لێکەوتەکانی(، بەرنامەیەکی پێش���وەختی ڕاگەیه نراو

بو..خاڵی جەوهەریی و ئیجابیی کۆبونەوەکە، بەڵێنی بەش���داریکردنی گۆڕان ب���و له کابینەی ئاین���دەی حکومەت���ی هەرێمی کوردس���تاندا کە پارتی ڕاس���پێردراوە به ش���ێوەی بنکەفراوان له مانگێک���دا پێکیبهێنێت. هێڵی گشتی بەرنامەی حکومەتەکەش چوار ساڵی ئارامیی، سیاسی، ئابوریی و کۆمەاڵیەتی ئەبێت و جیاوازت���ر له کابینەکانی پێش خۆی فۆرمێکی نوێ له بەدامەزراوەیکردن و پرۆژەی چاکس���ازیی و خزمەتگوزاریی پێش���کەش ئەکات بەڕەچاوکردنی پرەنس���یپی پش���کی حیزبه سیاسەکان له ژمارەی دەنگ���دەران و دەنگی بەدەس���تهاتو ب���ۆ هەریەکێکیان کە بەش���داریی

له حکومەتدا ئەکەن.گرێ���ی ئاڵۆزی لیژن���ە ڕاس���پێردراوەکان بۆ یەکالییکردن���ەوەی بەش و دابەش���ەکان، داوایەکی ش���اراوەی س���ەرکردایەتی یەکێتییە، کە به دو پاس���او ئەو مافە ئەدەن بەخۆیان داوای زیاتر له پش���کی خۆیان بکەن، یەکەمیان دیفاکتۆی بااڵدەس���تیی و حوکمڕانیی ئیدارە جیاوازەکەی زۆنی س���ەوزە کە دەرەنجامی هێزو ڕوداوەکانی شەڕی ناوخۆ و ڕێکەوتننامەی ستراتیجییە. دوەمیان، بااڵدەس���تیی ئەم هێزەیە له کەرکوك و زۆرینەی ناوچە دابڕاوەکان کە بەمافی خەڵکی ئەو ناوچانەشی ئەزانن له پێكهاتەی

حکوماتی ئایندەدا دەنگ و ڕەنگیان هەبێت.پارت���ی و گۆڕان وەك هێ���زی یەکەم و دوەمی هەڵبژاردن���ەکان، ناکرێت پاساوەکانی یەکێتی بۆ بەدەستخستنی پشکی زیاتر بەهەند وەرنەگرن. ئەرکی ئەم بەرپرس���یارێتییەش بەپلەی یەکەم لەسەر شانی پارتیە، کە ناڕاس���تەوخۆ کاریگەریی هەبوە له کەمکردن���ەوەی دەنگەکانی یەکێتی و تائێس���تاش به هاوپەیمانی س���ەرەکی دەزانێت. گۆڕانیش ناکرێت وەك کودەتا یان ڕوخاندنی هەرەمی دەس���ەاڵتی س���ەوز، بیر له جێگرتنەوەی یەکێتی بکاتەوە بۆیە زەمینه خۆش���کردن بۆ هاوبەشیی و هەماهەنگیی و ئارامیی، ئەرکی گرانی ئەم قۆناغەی گۆڕان دەبێت، لەکاتێکدا ڕکابەرەکەی

لەبارێکی ناجێگیری دەرونیی لەدەستدانی زۆرێکی دەسەاڵتەکەیدایە.ئەگ���ەر بەم لۆژیکە لیژنەکانی پێكهێنانی کابینەی ئایندە ڕەفتار بکەن، چوارساڵی داهاتو گۆڕانکاریی و بنیاتنانەوە و نوێبونەوە دەبینین هەروەکو چۆن چاڵی تابوت و خۆڵی ناش���تنی )ڕێکەوتننامەی ستراتیجیی نێوان

پارتی و یەکێتی(ش دەبینین.

نوێنه‌ری‌ئاوێنه‌‌له‌ئه‌وروپاشوان‌حه‌مه‌‌ـ‌نه‌رویج004799004729

hamashwan.awene@yahoo.noAweneکوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی سۆرانی مامە حەمە، عەبدولستار تاهیر، سەردەشت عوسمان

خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د

ریکالم

ww

w.a

we

ne

.co

m