ÂπταH M E P E ΣÂπταH M E P E Σ

KYPIAKH 1 ΣEΠTEMBPIOY 2002

MIKPA™IATIKHEK™TPATEIA

1919-1922

MIKPA™IATIKHEK™TPATEIA

1919-1922

2 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2

OÁ‰fiÓÙ· ¯ÚfiÓÈ· Û˘ÌÏËÚÒÓÔÓÙ·È ·fi ÙÔ ÙÚ·-ÁÈÎfi Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ MÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ EÎÛÙÚ·Ù›·˜,ÂΛÓÔ ÙÔ ÊÔ‚ÂÚfi 1922. OÈ «EÙ¿ H̤Ú˜»Ù˘ «K» ÂȯÂÈÚÔ‡Ó Ì ÙÔ ·Ó¿ ¯Â›Ú·˜ Ù‡¯Ô˜ÙÔ˘˜ ÌÈ· ÂÈ̤ÚÔ˘˜ ·ӷÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ÙˆÓ ÁÂ-ÁÔÓfiÙˆÓ Î·È ÙˆÓ Û˘ÓÂÂÈÒÓ ÙÔ˘˜ ̤۷ ·fi Ù·–ÂȉÈο ÁÚ·Ì̤ӷ ÁÈ· ÙÔ ·ÊȤ-ڈ̷ ·˘Ùfi– ¿ÚıÚ· ‰È·ÎÂÎÚÈ-Ì¤ÓˆÓ ·ÓÂÈÛÙËÌÈ·ÎÒÓ ‰È‰·-ÛÎ¿ÏˆÓ Î·È ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ.B‚·›ˆ˜, ·ÎfiÌ· Î·È ÙÔ ÂÁ¯Â›-ÚËÌ· Ù˘ ·ӷÚÔÛ¤ÁÁÈÛ˘ ‰ÂÓ Â›Ó·È ‰˘Ó·-ÙfiÓ Ó· ÂÍ·ÓÙÏËı› ÛÙÔ Ù‡¯Ô˜ ·˘Ùfi, Ôχ ‰ÂÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ‰ÂÓ Â›Ó·È ÂÊÈÎÙ‹ Â‰Ò ÌÈ· Û˘ÓÔÏÈ-΋ Ó¤· ıÂÒÚËÛË Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ ÙÚ·Áˆ‰›·˜ Ô˘Ï‡ıËΠ̠ÙËÓ ÂÎÚ›˙ˆÛË ÙÔ˘ EÏÏËÓÈÛÌÔ‡ Ù˘MÈÎÚ·Û›·˜, ÙÔ˘ ¶fiÓÙÔ˘ Î·È Ù˘ AÓ·ÙÔÏÈ΋˜£Ú¿Î˘ ·fi ÙȘ ÂÛٛ˜ ÙÔ˘ Î·È ÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔ-Ê‹ ÙÔ˘ ¿ÓıÔ˘˜ Ù˘ IˆÓ›·˜.øÛÙfiÛÔ, Ô ·Ó·ÁÓÒÛÙ˘ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ÂÂÙÂÈ·ÎÔ‡·ÊÈÂÚÒÌ·ÙÔ˜ ¤¯ÂÈ ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· ·Ó·ÙÚ¤ÍÂÈÛÙ· Û˘Ì‚¿ÓÙ· Î·È Ó· ÂÓËÌÂÚˆı› ÁÈ· ÙȘ ÂÎÙÈ-Ì‹ÛÂȘ ¿Óˆ Û’ ·˘Ù¿, fiˆ˜ ·Ú·Ù›ıÂÓÙ·È ÛٷʤÚÔÓÙ· ¤Á΢Ú˜ ˘ÔÁڷʤ˜ ΛÌÂÓ·.

TÔ Î˘Ú›ˆ˜ ıÂÌ·ÙÈÎfi ‡ÚÔ˜ ÍÂÎÈÓ¿ ·fi ÙË ÌË-‰¤ÔÙ ÈÛ¯‡Û·Û· ÛÙÔ Û‡ÓÔÏfi Ù˘ ™˘Óı‹ÎËÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ Î·È ÔÏÔÎÏËÚÒÓÂÙ·È Ì ÙȘ ηٷ-Ï˘ÙÈΤ˜ ·ÚÓËÙÈΤ˜, ·ÏÏ¿ Î·È ıÂÙÈΤ˜, ÂÈÙÒ-ÛÂȘ ÛÙËÓ ÔÚ›· ÙÔ˘ Û‡Á¯ÚÔÓÔ˘ EÏÏËÓÈÛÌÔ‡.AÊÂÙËÚ›· ¯ÚÔÓÈ΋ Â›Ó·È Ë ÂÓÙÔÏ‹ ÚÔ˜ ÙË Û˘-

Ì·Ú·Ù·¯ı›۷ Ì ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌ¿-¯Ô˘˜ Ù˘ AÓÙ¿ÓÙ Î·È ÓÈÎËÙ¤˜ ÙÔ˘¶·ÓÂ˘Úˆ·˚ÎÔ‡ ¶ÔϤÌÔ˘ EÏÏ¿-‰· Î·È Ë Û˘Ó·ÎfiÏÔ˘ıË ·fi‚·ÛËÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ ηÙÔ¯‹˜

ÛÙË ™Ì‡ÚÓË ÛÙȘ 2 M·˝Ô˘ 1919.H ÎÔڇʈÛË ÙÔ˘ ‰Ú¿Ì·ÙÔ˜ ¤گÂÙ·È ÛÙȘ 27A˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1922 fiÙ·Ó ÔÈ ÙÔ˘ÚÎÈΤ˜ ÚÔÊ˘Ï·-Τ˜ ÂÈÛ¤Ú¯ÔÓÙ·È ÛÙË ™Ì‡ÚÓË. TÔ «ÎÏ›ÛÈÌÔ» Á›-ÓÂÙ·È Ì ÙË ™˘Óı‹ÎË Ù˘ §ˆ˙¿ÓÓ˘ ÛÙȘ 24IÔ˘Ï›Ô˘ 1923. MÂÛÔÏ·‚› Ë «ÂÍÈϤˆÛË» Ì ÙËÓÂÎÙ¤ÏÂÛË ÙˆÓ EÍ ÛÙȘ 15/28 NÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1922.

M. N. K.

™ËÌ›ˆÛË: OϘ ÔÈ ËÌÂÚÔÌËӛ˜ ÛÙȘ ÏÂ˙¿ÓÙ˜ Â›Ó·È Ì ÙÔ ·Ï·ÈfiËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ, ‰ËÏ·‰‹ ÏËÓ ‰ÂηÙÚ›˜ Ë̤Ú˜ ·fi ÙÔ ÈÛ¯‡ÔÓ Û‹ÌÂ-Ú· ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ.

ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ1919 - 1922

H Συνθ�κη των Σεβρ�ν

Tου AϤÍË AÏÂÍ·Ó‰Ú‹

Oι εκλογ�ς του 1920

Tου HÏ›· NÈÎÔÏ·ÎfiÔ˘ÏÔ˘

O Kεμ�λ και ο ρ�λος των Συμμ�χων

Tου £¿ÓÔ˘ BÂÚ¤ÌË

Eκστρατε#α - υποχ�ρηση - καταστροφ�

Tου °ÈÒÚÁÔ˘ M·ÚÁ·Ú›ÙË

H επαν�σταση του 1922

Tης ¢¤ÛÔÈÓ·˜ ¶··‰ËÌËÙÚ›Ô˘

H δ#κη και η εκτ�λεση των εξ

Tου Michael Llewellyn Smith

Oι καταλυτικ�ς συν�πειες

Tου KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ ™‚ÔÏfiÔ˘ÏÔ˘

EÍÒÊ˘ÏÏÔMÔÓ¿‰· ÈÈÎÔ‡ Ù˘ I MÂÚ·Ú¯›·˜ η-

Ù·‰ÈÒÎÂÈ ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ÔÌ¿‰· ÛÙËÓ ÂÚÈÔ-

¯‹ ™·ÁÁ·Ú›Ô˘, ÛÙȘ 10 A˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘

1921. (¶ÔÏÂÌÈÎfi MÔ˘Û›Ô, Aı‹Ó·)

H KA£HMEPINHEE¶¶TTAA HHMMEEPPEE™™

KYPIAKH 1 ™E¶TEMBPIOY 2002

2-31 A º I E P ø M A

Yπε�θυνη «Eπτ� Hμερ�ν»

E § E Y £ E P I A T P A ´ O Y

Eπιμ�λεια αφιερ�ματος:

MIXA§H™ KAT™I°EPA™

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 3

Eκστρατε�αKαταστροφ�

Eξιλ�ωση

Õ Σμ�ρνη, 2 Mα�ου 1919.Tο κ�ριο σ�μα του ελληνι-κο� στρατο� Kατοχ�ς �χειαποβιβασθε� απ� νωρ�ς τοπρω� στην π�λη. Πλ�θηEλλ�νων κατο�κων της επευ-φημο�ν στην προκυμα�α οδ�παρελα�νον τμ�μα της I Mε-ραρχ�ας. (Eκδοτικ� Aθην�ν)

P Σμ�ρνη, 27 Aυγο�στου 1922. E�-κοσι οκτ� μ�νες μετ! την αποβ�-βαση του ελληνικο� στρατο�, εκε��που τον επευφημο�σαν πλ�θηEλλ�νων, φωτι! και καταστροφ�.Tα πρ�τα τουρκικ! τμ�ματα �χουνεισ�λθει στην πρωτε�ουσα της Iω-ν�ας. (Aρχε�ο K. Mεγαλοκον�μου)

4 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2

Tου A§Œ•∏ A§∂•∞¡¢ƒ◊

Διδ�κτορος του King’s Collegeτου Πανεπιστημ�ου του Λονδ�νου

™TO §IMANI ÙÔ˘ ªÔ‡‰ÚÔ˘ Ù˘ §‹-ÌÓÔ˘, Ë ËÙÙË̤ÓË ÛÙÔÓ ∞ã ¶·-ÁÎfiÛÌÈÔ ¶fiÏÂÌÔ, √ıˆÌ·ÓÈ΋

∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ˘fiÁÚ·„ ·Ó·Îˆ¯‹ÙÔÓ √ÎÙÒ‚ÚÈÔ 1918, Ô˘ ÈÛÔ‰˘Ó·ÌÔ‡-Û ÚÔ˜ Û˘ÓıËÎÔÏfiÁËÛË ¿Ó¢ fiÚˆÓ.∂Âȉ‹ ıˆڋıËΠ¯ıÚÈ΋ ‰‡Ó·ÌËÙ˘ ∞ÓÙ¿ÓÙ, ‰ÂÓ ‰fiıËΠÛÙËÓ √ıˆÌ·-ÓÈ΋ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· Ó· Ï¿-‚ÂÈ Ì¤ÚÔ˜ ÛÙË ™˘Ó‰È¿ÛÎÂ„Ë Ù˘ ∂ÈÚ‹-Ó˘ ÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ. ∞ÓÙÈı¤Ùˆ˜, Ë ∂ÏÏ¿‰·¤¯ÔÓÙ·˜ ÂÈÛ¤ÏıÂÈ ÛÙÔÓ fiÏÂÌÔ ÛÙÔ

Ï¢Úfi ÙˆÓ ÓÈÎËÙÒÓÎÏ‹ıËΠӷ Û˘ÌÌÂÙ¿-Û¯ÂÈ ÛÙË Û˘Ó‰È¿Û΄ËÎ·È Ô ¯·ÚÈÛÌ·ÙÈÎfi˜ Úˆ-ı˘Ô˘ÚÁfi˜ ∂Ï¢ı¤ÚÈÔ˜μÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ ¤‰ÂÈÍ ÙȘÌÂÁ¿Ï˜ ‰Èψ̷ÙÈΤ˜ÙÔ˘ ÈηÓfiÙËÙ˜ ηٿÙËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ¿ ÙÔ˘ Ó··ÔÛ¿ÛÂÈ Î¿ÔÈ· ÌÂÚ›-‰· ·fi ÙËÓ ÂÏÒÚÈ· Ô-ÏÂÌÈ΋ Ï›·. øÛÙfiÛÔ, ËÛ‡Ó·„Ë Ù˘ ™˘Óı‹Î˘∂ÈÚ‹Ó˘ ÌÂٷ͇ Ù˘∞ÓÙ¿ÓÙ Î·È Ù˘ √ıˆÌ·-ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜Î·ı˘ÛÙ¤ÚËÛÂ Î·È ˘Ô-ÁÚ¿ÊËΠÛÙȘ 10 ∞˘ÁÔ‡-ÛÙÔ˘ 1920, ÛÙÔ ‰ËÌ·Ú-¯Â›Ô ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ, ÚÔ·-ÛÙ›Ô˘ ÙÔ˘ ¶·ÚÈÛÈÔ‡,ÁÓˆÛÙÔ‡ ÁÈ· ÙȘ ‡ıÚ·˘-ÛÙ˜ ÔÚÛÂÏ¿Ó˜ ÙÔ˘.

∏ ηı˘ÛÙ¤ÚËÛË Ù˘ÂÈ‚ÔÏ‹˜ ÙˆÓ fiÚˆÓ ÂÈÚ‹-Ó˘ ÛÙËÓ √ıˆÌ·ÓÈ΋∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÔÊÂÈÏfi-

Ù·Ó ÛÙ· ˆÌ¿ Û˘ÌʤÚÔÓÙ·, ÙȘ Û˘-ÁÎÚÔ˘fiÌÂÓ˜ ÂıÓÈΤ˜ ÂȉÈÒÍÂȘ, ÊÈÏÔ-‰Ô͛˜ ÙˆÓ Û˘ÌÌ¿¯ˆÓ. ∂ȉÈÎfiÙÂÚ·,˘‹ÚÍ ‰È¿ÛÙ·ÛË ·fi„ÂˆÓ ÌÂÙ·Í‡Û˘ÌÌ¿¯ˆÓ ·Ó·ÊÔÚÈο Ì ÙÔÓ ÚfiÏÔ Ù˘∂ÏÏ¿‰·˜ ÛÙËÓ ÌÂÙ·ÔÏÂÌÈ΋ AÓ·ÙÔÏÈ-΋ ªÂÛfiÁÂÈÔ. ™ÙÔÓ ¯ÒÚÔ Ù˘ ªÈÎÚ¿˜∞Û›·˜ Î·È Ù˘ £Ú¿Î˘, Ù· ÂÏÏËÓÈÎ¿Û˘ÌʤÚÔÓÙ· ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Û ۇÁÎÚÔ˘ÛËÌ ÂΛӷ Ù˘ πÙ·Ï›·˜, ÂÓÒ ·ÎfiÌË Î·È Ë°·ÏÏ›· ·ÓÙȉÚÔ‡Û ÛÙË ÌÂÙÂͤÏÈÍË Ù˘∂ÏÏ¿‰Ô˜ Û ÌÔ¯Ïfi ÚÔÒıËÛ˘ ÙˆÓ‚ÚÂÙ·ÓÈÎÒÓ Û˘ÌÊÂÚfiÓÙˆÓ ÛÙËÓ ∂ÁÁ‡˜∞Ó·ÙÔÏ‹ Î·È ÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ªÂÛfiÁÂÈÔ.∂ÈÊ˘Ï¿ÍÂȘ ÁÈ· ÙË ÛÙÚ·ÙËÁÈ΋ ·Ó·-‚¿ıÌÈÛË Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ Â›-¯·Ó Î·È ÔÈ ∏ӈ̤Ó˜ ¶ÔÏÈÙ›˜, ÔÈÔԛ˜ ÂÓ·ÓÙÈÒıËÎ·Ó ÛÙËÓ Â¤ÎÙ·ÛËÙ˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÂÈÎÚ¿ÙÂÈ·˜ ÛÙËÓ πˆÓ›·Î·È ÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏÈ΋ £Ú¿ÎË. ¢ÂÓ ‹Ù·Ófï˜ ÌfiÓÔ Ù· ·ÓÙÈÙÈı¤ÌÂÓ· ÁˆÛÙÚ·-ÙËÁÈο Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈο Û˘ÌʤÚÔÓÙ·ÙˆÓ ªÂÁ¿ÏˆÓ ¢˘Ó¿ÌÂˆÓ Ô˘ ÂËÚ¤·-˙·Ó ·ÚÓËÙÈο ÙËÓ Ù·¯Â›· Ú‡ıÌÈÛË ÙÔ˘∞Ó·ÙÔÏÈÎÔ‡ ∑ËÙ‹Ì·ÙÔ˜. ∂Í¿ÏÏÔ˘, ËÈηÓÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ‰Èη›ˆÓ

H Σ�βρες, 28 Iουλ�ου 1920. O Eλευθ�ριος Bενιζ�λος υπο-γρ�φει τη Συνθ�κη στο δημαρχε�ο της μικρ�ς π�λης τηςπαρισιν�ς περιφ�ρειας. (Eκδοτικ� Aθην�ν)

H O γερουσιαστ�ς Xαντ� πασ� υπογρ�φει τη Συνθ�κη τωνΣεβρ�ν εκ μ�ρους της Tουρκ�ας. (Mουσε�ο «Iστορικ� Mν�-μη Eλ. Bενιζ�λου», Aθ�να)

H Συνθ�κη των Σεβρ�ν

H ÈηÓÔÔ›ËÛËÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ‰Èη›ˆÓ ÚÔÛ¤-ÎÚÔ˘Â Î·È ÛÙˉڿÛË ÙˆÓ E˘Úˆ-·›ˆÓ Î·È AÌÂÚÈ-ηÓÒÓ ÈÂÚ·Ô-ÛÙfiψÓ, ÂÓÒ ÙÔÌÔÏÛ‚ÈÎÈÎfi η-ıÂÛÙÒ˜ ÙÔ˘ §¤ÓÈÓÙ¿¯ıËΠ˘¤ÚÙˆÓ TÔ‡ÚΈÓÂıÓÈÎÈÛÙÒÓ

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 5

ÚÔÛ¤ÎÚÔ˘Â Î·È ÛÙË ‰Ú¿ÛË ÙˆÓ ∂˘Úˆ-·›ˆÓ Î·È ∞ÌÂÚÈηÓÒÓ ÈÂÚ·ÔÛÙfiψÓÔ˘ ·ÓÙÈÙ¿¯ıËÎ·Ó ÛÙËÓ Â¤ÎÙ·ÛË Ù˘∂ÏÏ¿‰Ô˜ ÛÙËÓ πˆÓ›·, ÊÔ‚Ô‡ÌÂÓÔÈ fiÙÈÌÈ· Ù¤ÙÔÈ· ÂͤÏÈÍË ı· ˘ÔÓfiÌ¢ ÙËÓÚÔÛËÏ˘ÙÈ΋ ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘˜ ÛÙË ªÈÎÚ¿∞Û›· ÂȘ ‚¿ÚÔ˜ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÔÚıfi‰ÔÍÔ˘ÛÙÔÈ¯Â›Ô˘. °È· ÙÂÏ›ˆ˜ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÔ‡˜ÏfiÁÔ˘˜ ÙÔ ÌÔÏÛ‚ÈÎÈÎfi ηıÂÛÙÒ˜ ÙÔ˘§¤ÓÈÓ Ù¿¯ıËΠ˘¤Ú ÙˆÓ ΔÔ‡ÚΈÓ

ÂıÓÈÎÈÛÙÒÓ, ¢ÂÏÈÛÙÒÓÙ·˜ fiÙÈ Ë ÎÂ-Ì·ÏÈ΋ ·ӿÛÙ·ÛË ı· ÌÂÙÂÍÂÏÈÛÛfi-Ù·Ó Û ·ӷÛÙ·ÙÈÎfi ·ÓÙȉ˘ÙÈÎfi ηȷÓÙÈηÈÙ·ÏÈÛÙÈÎfi ΛÓËÌ·.

O ‰È·ÌÂÏÈÛÌfi˜ΔÂÏÈο ‡ÛÙÂÚ· ·fi ÙËÓ ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈ΋·Ú¤Ì‚·ÛË ÙÔ˘ Úˆı˘Ô˘ÚÁÔ‡ Ù˘ªÂÁ¿Ï˘ μÚÂÙ·Ó›·˜ §fiÈÓÙ Δ˙ÔÚÙ˙ ηÈ

ÙÔ˘˜ ‡ÛÙÔ¯Ô˘˜ ‰Èψ̷ÙÈÎÔ‡˜ ¯ÂÈÚÈ-ÛÌÔ‡˜ ÙÔ˘ ∂Ï¢ı¤ÚÈÔ˘ μÂÓÈ˙¤ÏÔ˘, ÔÈ™˘ÌÌ·¯ÈΤ˜ ¢˘Ó¿ÌÂȘ ‰¤¯ıËÎ·Ó Ó·Û˘Ó˘ÔÁÚ¿„Ô˘Ó ÌÈ· Û˘Óı‹ÎË Ô˘ ı·Ô‰ËÁÔ‡Û ÛÙÔÓ ‰È·ÌÂÏÈÛÌfi Ù˘ √ıˆ-Ì·ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜, ‹ ÙÔ˘ «ªÂÁ¿-ÏÔ˘ ∞ÛıÂÓÔ‡˜» Ù˘ Â˘Úˆ·˚΋˜ ÔÏÈ-ÙÈ΋˜ Î·È Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ı· ‰ÚÔÌÔÏÔÁÔ‡-Û ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ªÂÁ¿Ï˘ ∂ÏÏ¿-‰·˜. ™ÙËÓ Â›Ù¢ÍË ÙÔ˘ ÔÏ˘fiıËÙÔ˘

H H N�τιος Bαλκανι-κ� μετ� τις Συνθ�κεςτου Nεϊγ! και των Σε-βρ�ν. Eμφα�νονταιτα �ρια των ελληνι-κ�ν διεκδικ�σεων μεβ�ση το υπ�μνημαBενιζ�λου, καθ�ς καιτα εδαφικ� κ�ρδη τηςEλλ�δος. (X�ρτης τηςEκδοτικ�ς Aθην�ν)

6 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2

·˘ÙÔ‡ ÔÚ¿Ì·ÙÔ˜ ÙÔ˘ EÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ÛË-Ì·ÓÙÈ΋ ‹Ù·Ó Î·È Ë Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙÔ˘ KˆÓ-ÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘ÔÏ›ÙË ÛÙËÓ Î·Ù·ÁˆÁ‹ ÌÂ-ÁÈÛÙ¿Ó· Ù˘ ‰ÈÂıÓÔ‡˜ ‚ÈÔÌ˯·Ó›·˜ Ô-ÏÂÌÔÊÔ‰›ˆÓ ÛÂÚ ª¿˙ÈÏ ∑·¯¿ÚˆÊ, ÔÔÔ›Ô˜ ·ÛÎÔ‡Û ÌÂÁ¿ÏË ÂÈÚÚÔ‹ÛÙÔ˘˜ ‚ÚÂÙ·ÓÈÎÔ‡˜ Î·È Á·ÏÏÈÎÔ‡˜ ËÁÂ-ÙÈÎÔ‡˜ ·ÎÏÔ˘˜. ∞fi ÂÏÏËÓÈ΋˜ Ï¢-Ú¿˜ ÙË ™˘Óı‹ÎË ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ ˘¤ÁÚ·-„·Ó Ô ∂Ï¢ı¤ÚÈÔ˜ μÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ Î·È ÔEÏÏËÓ·˜ ڤۂ˘ ÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ Aıˆ˜ƒˆÌ·Ófi˜, ÂÓÒ ÂΠ̤ÚÔ˘˜ Ù˘ √ıˆÌ·ÓÈ-΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÔÈ ÁÂÚÔ˘ÛÈ·ÛÙ¤˜Ã·ÓÙ‹ ·Û¿, ƒÈ˙¿ ΔÂ‚Ê›Î Î·È Ô ΔÔ‡Ú-ÎÔ˜ ڤۂ˘ ÛÙË μ¤ÚÓË ƒÂÛ¿Ó٠÷ϛ˜.

TÔ Î·ıÂÛÙÒ˜ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘∏ ™˘Óı‹ÎË ∂ÈÚ‹Ó˘ ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ ‹Ù·Ó¯ˆÚÈṲ̂ÓË Û 13 ̤ÚË Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡-Û·Ó ÙËÓ ·ÏÏ·Á‹ ÙˆÓ Û˘ÓfiÚˆÓ Ù˘√ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Ì ÙËÓ·Ú·¯ÒÚËÛË ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Ù˘ ∞Ó·ÙÔ-ÏÈ΋˜ £Ú¿Î˘ Î·È ÙˆÓ ÓËÛÈÒÓ IÌ‚ÚÔ˘Î·È ΔÂÓ¤‰Ô˘. ™ÙÔ ÙÚ›ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ ™˘Ó-ı‹Î˘ ÚÔÛ‰ÈÔÚÈ˙fiÙ·Ó ÙÔ ÚÔÛˆÚÈÓfiηıÂÛÙÒ˜ Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘:Ë √ıˆÌ·ÓÈ΋ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ‰È·ÙË-ÚÔ‡Û ÙËÓ ˘„ËÏ‹ ΢ÚÈ·Ú¯›· (¿ÚıÚÔ69), ÂÓÒ Ë ‰ÈÔ›ÎËÛË Ù˘ ˙ÒÓ˘ ÌÂÙ·‚È-‚·˙fiÙ·Ó ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË ËÔÔ›· ·Ó·Ï¿Ì‚·Ó ÙËÓ Â˘ı‡ÓË Ó·È‰Ú‡ÛÂÈ ÙÔÈÎfi KÔÈÓÔ‚Ô‡ÏÈÔ Ì ÙËÛ˘ÌÌÂÙÔ¯‹ fiÏˆÓ ÙˆÓ ÂıÓÔıÚËÛ΢ÙÈ-ÎÒÓ ÔÌ¿‰ˆÓ Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ (¿ÚıÚ·72,73). ∏ ÂÏÏËÓÈ΋ ˙ÒÓË Ù˘ ™Ì‡ÚÓË˜Î¿Ï˘Ù ÌÈ· ÂÚÈÔ¯‹ 17.452 ÙÂÙÚ·Áˆ-ÓÈÎÒÓ ¯ÈÏÈÔ̤ÙÚˆÓ. ∏ Û˘Óı‹ÎË Î·ÙÔ-¯‡ÚˆÓ ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ Ó·

‰È·ÙËÚ› ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÁÈ·ÙËÓ ·ÛÊ¿ÏÂÈ· Î·È Ù¿ÍË Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜.ªÂÙ¿ ÙËÓ ¿ÚÔ‰Ô ÂÓÙ·ÂÙ›·˜, ÙÔ ÙÔÈ-Îfi KÔÈÓÔ‚Ô‡ÏÈÔ ı· ›¯Â ÙËÓ Â˘¯¤ÚÂÈ·,Ì „‹ÊÈÛÌ· ηٿ ÏÂÈÔ„ËÊ›·, Ó· ˙Ë-Ù‹ÛÂÈ ·fi ÙÔ ™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ Ù˘ ∫ÔÈÓˆ-Ó›·˜ ÙˆÓ ∂ıÓÒÓ Ó· ÂÚȤÏıÂÈ Ë ÂÚÈÔ-¯‹ Ù˘ πˆÓ›·˜ ˘fi Ï‹ÚË ÂÏÏËÓÈ΋ ΢-ÚÈ·Ú¯›·. ∞fi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ ÙÔ˘ ÙÔ Û˘Ì-‚Ô‡ÏÈÔ ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ ··ÈÙ‹ÛÂÈ ÙˉÈÂÍ·ÁˆÁ‹ ‰ËÌÔ„ËÊ›ÛÌ·ÙÔ˜ ÁÈ· ÙËÓÔÚÈÛÙÈ΋ Ù‡¯Ë Ù˘ ‰˘ÙÈ΋˜ ªÈÎÚ¿˜∞Û›·˜ (¿ÚıÚÔ 83). ªÂÙ¿ ÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹Ù˘ ™˘Óı‹Î˘ ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ Ë ∞ı‹Ó·ÌÂÙÔÓfiÌ·Û ÙËÓ ∂ÏÏËÓÈ΋ Y·ÙË∞ÚÌÔÛÙ›· -Ô˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Û ·fi ÙÔÓª¿ÈÔ ÙÔ˘ 1919 fiÙ·Ó Ù· ÂÏÏËÓÈο ÛÙÚ·-Ù‡̷ٷ ÂÈÛ‹Ïı·Ó ÛÙËÓ πˆÓ›·- ÛÂ∂ÏÏËÓÈ΋ ¢ÈÔ›ÎËÛË ™Ì‡ÚÓ˘.

™ÙÔ ·Ó·ÙÔÏÈÎfi ÙÌ‹Ì· Ù˘ √ıˆÌ·ÓÈ-΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ·Ó·ÁÓˆÚÈ˙fiÙ·Ó ÙÔ·ÚÌÂÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜, Ù· Û‡ÓÔÚ· ÙÔ˘ ÔÔ›-Ô˘ ı· ηıÔÚÈ˙fiÙ·Ó Ì ÙË ‰È·ÈÙËÛ›·ÙˆÓ ∏ÓˆÌ¤ÓˆÓ ¶ÔÏÈÙÂÈÒÓ (¿ÚıÚ· 88-89). ∏ Û˘Óı‹ÎË Î·ıȤڈÓ ηıÂÛÙÒ˜·˘ÙÔÓÔÌ›·˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ∫Ô‡Ú‰Ô˘˜ ηȿÊËÓ ·ÓÔÈÎÙfi ÙÔ ÂӉ¯fiÌÂÓÔ ›‰Ú˘-Û˘ ÂÓfi˜ ÎÔ˘Ú‰ÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ÛÙÔ Ì¤Ï-ÏÔÓ. ∞Ó·ÁÓˆÚ›ÛıËΠÂÍ¿ÏÏÔ˘ Ë ·ÓÂ-Í·ÚÙËÛ›· ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏ›Ԣ Ù˘ ÃÂÙ˙¿˙Ë˜Ô˘ ÂÈÛËÌÔÔÈÔ‡Û ÙËÓ ·fiÛ¯ÈÛËÙˆÓ ∞Ú¿‚ˆÓ ·fi ÙËÓ √ıˆÌ·ÓÈ΋ ∞˘-ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·. ∞ÏÏ¿ Î·È Ë °·ÏÏ›· η٤-Ï·‚ ÛÙÚ·ÙȈÙÈο ÙËÓ ∫ÈÏÈΛ· Á‡Úˆ·fi ÙÔÓ ÎfiÏÔ Ù˘ ∞ÏÂÍ·Ó‰Ú¤ÙÙ·˜ ηÈ̤¯ÚÈ ÙË ªÂÚÛ›ÓË, ÂÓÒ Ë ÛÊ·›Ú· ÈÙ·-ÏÈ΋˜ ÂÈÚÚÔ‹˜ ÂÂÎÙÂÈÓfiÙ·Ó ·fi Ù·ÏÈÌ¿ÓÈ Ù˘ ∞ÙÙ·Ï›·˜ ¤ˆ˜ ÙËÓ ∞ÏÈηÚ-Ó·ÛÛfi, ·¤Ó·ÓÙÈ ·fi Ù· ¢ˆ‰ÂοÓËÛ·.

H Tο ελληνικ� θωρηκτ� «Λ�μνος» στον κ�λπο της Σμ!ρνης. Διακρ�νονται τακτ�ρια της προκυμα�ας οδο!, τα οπο�α αργ�τερα θα «απαθανατισθο!ν» φλεγ�-μενα σε μερικ�ς απ� τις πιο εφιαλτικ�ς φωτογραφ�ες της ιστορ�ας του σ!γχρο-νου Eλληνισμο!. (Λε!κωμα «Σμ!ρνη», �κδοση «N�α Σ!νορα - A. A. Λιβ�νη)

H H πρ�τη προκ�ρυξη του διοικητ� του στρα-

το! ελληνικ�ς κατοχ�ς προς τους κατο�κους της

περιοχ�ς Σμ!ρνης: «H Kατοχ� [...] ουδαμ�ς

σκοπε!ει να προκαταλ�βη τας αποφ�σεις της

Συνδιασκ�ψεως περ� της τ!χης των εδαφ�ν, με-

τ� των οπο�ων �λλωστε επ� τρισχ�λια �δη �τη

τοσο!τοι δεσμο� συνδ�ουσι με την Eλλ�δα».

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 7

∏ πÙ·Ï›· ‰È·ÙËÚÔ‡Û ÙË ƒfi‰Ô, ·ÏÏ¿·Ô‰Â¯fiÙ·Ó ÙË ÌÂÙ·‚›‚·ÛË Ù˘ ˘fi-ÏÔÈÔ˘ ¢ˆ‰ÂηӋÛÔ˘ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·(¿ÚıÚÔ 122).

™ÙÔ ¤Ó· ¤ÌÙԪ ÙË ™˘Óı‹ÎË ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ, Ë Ôıˆ-Ì·ÓÈ΋ ÂÈÎÚ¿ÙÂÈ· ÂÚÈÔÚÈ˙fiÙ·Ó ÛÙÔ¤Ó· ¤ÌÙÔ ÙÔ˘ ÚÔÔÏÂÌÈÎÔ‡ ‰¿-ÊÔ˘˜ Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜, Ô˘ Ô˘ÛÈ·-ÛÙÈο Û‹Ì·ÈÓ ÙË Û˘ÚÚ›ÎÓˆÛ‹ Ù˘ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Î·È ÙËÓ KÂ-ÓÙÚÈ΋ ∞Ó·ÙÔÏ›·. ∞ÏÏ¿ Î·È Ë ·Ú·ÌÔ-Ó‹ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ÛÙËÓ Î˘-ÚÈ·Ú¯›· ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ Ù¤ıËΠ˘fiÛ˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘˜ fiÚÔ˘˜ Î·È ÚÔ¸Ôı¤-ÛÂȘ, ÂȉÈÎfiÙÂÚ· ÂÍ·ÚÙ‹ıËΠ·fi ÙËÓÚÔÛÙ·Û›· ÙˆÓ ÌÂÈÔÓÔÙÈÎÒÓ ‰ÈηȈ-Ì¿ÙˆÓ ÛÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ˙ÒÓË (¿ÚıÚÔ36). AÏψÛÙÂ Ë ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ÚˆÙ‡Ԣ-Û· ÙÂÏÔ‡Û ˘fi ‰È·Û˘ÌÌ·¯È΋ ÛÙÚ·-ÙȈÙÈ΋ ηÙÔ¯‹ ·fi ÙÔÓ ª¿ÚÙÈÔ ÙÔ˘1920 Î·È Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ Ì ÙËÓ Î˘‚¤Ú-ÓËÛ‹ ÙÔ˘ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ‹Ù·Ó ÂΛ ·È¯Ì¿-ψÙÔÈ ÙˆÓ ÓÈÎËÙÒÓ ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘. ∏ΔÔ˘ÚΛ· ¤¯·Ó οı ÚfiÛ‚·ÛË ÛÙ·μ·ÏοÓÈ·, Ì ÂÍ·›ÚÂÛË Ù· Â˘Úˆ·˚ο

ÚÔ¿ÛÙÈ· Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘,ÂÓÒ ÙÔ ∞ÈÁ·›Ô Ï¿Ì‚·Ó ÌÔÚÊ‹ ÂÏÏËÓÈ-΋˜ Ï›ÌÓ˘. ªÂ ÙË Û˘Óı‹ÎË ÂÈÙ‡-¯ıËÎÂ Ô ·ÊÔÏÈÛÌfi˜ ÙˆÓ ™ÙÂÓÒÓ Î·È ËÂÏ¢ıÂÚÔÏÔ˝· ÛÙ· ™ÙÂÓ¿ Ù¤ıËΠ˘fiÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô ¢È·Û˘ÌÌ·¯È΋˜ EÈÙÚÔ‹˜(¿ÚıÚÔ 178), Ì ¿ÏÏ· ÏfiÁÈ· οو ·fiÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô Ù˘ ÎÚ·Ù·È¿˜ ªÂÁ¿Ï˘μÚÂÙ·Ó›·˜. ∏ ™˘Óı‹ÎË ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓη٤‰ÂÈÍ ÙË ı¤ÏËÛË ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓÓ· ÂÍ·Ê·Ó›ÛÔ˘Ó fi¯È ÌfiÓÔ ÙËÓ √ıˆÌ·-ÓÈ΋ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ·ÏÏ¿ Î·È Ó· ı¤-ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÂÓ·Ô̤ÓÔ˘Û· ΔÔ˘ÚΛ· ˘fiÛÙÂÓfi ‰ÈÔÈÎËÙÈÎfi-ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi Î·È ÔÈ-ÎÔÓÔÌÈÎfi ¤ÏÂÁ¯Ô.

ΔÂÏ›ˆ˜ ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ‹Ù·Ó Ë ÂÈÎfiÓ·Ô˘ ·ÚÔ˘Û›·˙ ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi μ·Û›ÏÂÈÔ,ηıÒ˜ Ì ÙÔ ‰È·Î·ÓÔÓÈÛÌfi ÙˆÓ ™Â-‚ÚÒÓ Ù¤ıËÎ·Ó ÔÈ ‚¿ÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¿-‰ÂÈÍË Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ ÙˆÓ «‰‡Ô Ë›ڈÓ(∂˘ÚÒË-∞Û›·) Î·È ¤ÓÙ ı·Ï·ÛÛÒÓ(∞ÈÁ·›Ô, πfiÓÈÔ, ªÂÛfiÁÂÈÔ˜, ª·‡ÚË £¿-Ï·ÛÛ· Î·È ¶ÚÔÔÓÙ›‰·)». ∏ ¤ÎÙ·ÛËÙ˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÂÈÎÚ¿ÙÂÈ·˜ ¤Êı·Û ٷ173.779 ÙÂÙÚ. ̄ ÈÏÈfiÌÂÙÚ· Î·È 7.156.000ÏËı˘ÛÌfi. √˘ÛÈ·ÛÙÈο, ÙfiÛÔ Ë ¤ÎÙ·-ÛË fiÛÔ Î·È Ô ÏËı˘ÛÌfi˜ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈ-ÎÔ‡ μ·ÛÈÏ›Ԣ ÙÚÈÏ·ÛÈ¿ÛÙËΠ̤۷

H Σμ!ρνη, 1920. Στον εξ�στη του Mητροπολιτι-κο! Mεγ�ρου, στον περ�βολο της Aγ�ας Φωτειν�ς,ο αρχιστρ�τηγος Λεων�δας Παρασκευ�πουλοςδιαβ�ζει το Δι�γγελμα της Eπιστρ�τευσης τωνMικρασιατ�ν. Στα δεξι� του, ο Mητροπολ�τηςΣμ!ρνης Xρυσ�στομος. Διακρ�νονται επ�σης οιδημογ�ροντες Tσουρουκτσ�γλου και Kλιμ�νο-γλου, οι αδελφο� Ψαλτ�φ, ο εκδ�της της «Aμ�λ-θειας» Σωκρ�της Σολομων�δης και �λλοι δημογ�-ροντες. Στα αριστερ� του αρχιστρατ�γου, ο Mη-τροπολ�της Φιλαδελφε�ας Xρυσ�στομος, ο διοι-κητ�ς του A´ Σ�ματος Στρατο! N�δερ και δ�πλατου Θε�δωρος Π�γκαλος, αρχηγ�ς του Eπιτελε�-ου. Oι σημα�ες των συμμ�χων υπογραμμ�ζουν τηντελετ�: η ιταλικ�, η αμερικανικ�, η ελληνικ�, ηαγγλικ�, η γαλλικ�. Στα σκαλι�, τιμητικ� φρου-ρ� οι πρ�σκοποι της π�μπτης ομ�δος Συστ�ματοςΠροσκ�πων Σμ!ρνης. Πρ�τος κ�τω αριστερ� οΓι�ργος Θ. Kατραμ�πουλος, απ� το αρχε�ο τουοπο�ου ε�ναι η φωτογραφ�α.

8 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2

Û ÌÈ· ‰ÂηÂÙ›· (1910-1920). øÛÙfiÛÔ,Ë ÊfiÚÌÔ˘Ï· ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ ÂÌÂÚÈ›¯ÂÔÏϤ˜ ·Û¿ÊÂȘ, ·ÓÙÈÊ¿ÛÂȘ Î·È ·‰˘-ӷ̛˜ Ô˘ ¤ıÂÙ·Ó ÙÔ ÔÈÎÔ‰fiÌËÌ· Ù˘ªÂÁ¿Ï˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ Û ΛӉ˘ÓÔ Î·È ÙÔÂÏÏËÓÈÎfi μ·Û›ÏÂÈÔ Û ‰ÔÎÈ̷ۛ˜ Ô˘‹Ù·Ó ·‚¤‚·ÈÔ ·Ó ›¯Â ÙȘ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ӷ ·ÓÙÂÂͤÏıÂÈ. ªÂ ‰Â‰Ô̤Ó˜ ÙȘ ÛÔ-‚·Ú¤˜ ÂÏÏ›„ÂȘ Î·È ·Ó¿ÚÎÂȘ, Ë™˘Óı‹ÎË ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ ·Ú¤ÌÂÓ ÂÍ·È-ÚÂÙÈο ‡ıÚ·˘ÛÙË, Ë ÔÔ›· ¿ÏψÛÙ‰ÂÓ ÚfiÏ·‚Â Î·Ó Ó· ÂÈÎ˘Úˆı› ·fiÙ· Û˘Ì‚·ÏÏfiÌÂÓ· ̤ÚË.

∂Í·Ú¯‹˜ Ú¤ÂÈ Ó· ÛËÌÂȈı› fiÙÈ Ë‰Èψ̷ÙÈ΋ ‰È¢ı¤ÙËÛË ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ¢ÓÔÔ‡Û ڈٛÛÙˆ˜ ÙË ªÂÁ¿ÏË μÚÂ-Ù·Ó›· Ô˘ ‹Ú ÙÔ Î·Ï‡ÙÂÚÔ ÌÂÚ›‰ÈÔ,›Ù ·Â˘ı›·˜ ›Ù ̤ۈ Ù˘ ¿ÌÂÛ·ÂÍ·ÚÙË̤Ó˘ ·fi ·˘Ù‹Ó ∂ÏÏ¿‰·. ∏ÂͤÏÈÍË ·˘Ù‹ ‰˘Û·Ú¤ÛÙËÛ ÙË °·ÏÏ›·Î·È ÙËÓ πÙ·Ï›·, Ô˘ ıˆÚÔ‡Û·Ó fiÙÈ ËÂÏÏËÓÈ΋ ¤ÎÙ·ÛË ÛÙËÓ πˆÓ›· Â͢Ë-ÚÂÙÔ‡Û ΢ڛˆ˜ Ù· ·ÁÁÏÈο Û˘ÌʤÚÔ-ÓÙ· ÛÙËÓ AÓ·ÙÔÏÈ΋ ªÂÛfiÁÂÈÔ Î·È Ù˪¤ÛË ∞Ó·ÙÔÏ‹. ™˘Ó¿Ì·, ÔÈ ÛÎÏËÚÔ›fiÚÔÈ Û ‚¿ÚÔ˜ Ù˘ √ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔ-

ÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÚÔοÏÂÛ·Ó ÙËÓ ·Á·Ó¿ÎÙË-ÛË Î·È ·ÓÙ›‰Ú·ÛË ÙÔ˘ ÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡ Ï·Ô‡Î·È ÂÓ›Û¯˘Û·Ó ÙÔ ÙÔ˘ÚÎÈÎfi ÂıÓÈÎÈÛÙÈ-Îfi ΛÓËÌ· ˘fi ÙËÓ ËÁÂÛ›· ÙÔ˘ ∫ÂÌ¿Ï∞Ù·ÙÔ‡ÚÎ, ·Ô‰˘Ó·ÌÒÓÔÓÙ·˜ Ù· ÂÚ›-ÛÌ·Ù· ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘.

™ÙËÓ EÏÏ¿‰·∞ÏÏ¿ Î·È ÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ì¤ÙˆÔ Ù˘∂ÏÏ¿‰Ô˜ ·ÚÔ˘Û›·˙ ÛÔ‚·Ú¤˜ ·‰˘Ó·-̛˜ Î·È ÂÓÒ Ë ∂ÏÏ¿‰· ıÚÈ¿Ì‚Â˘Â, ÂÌ-Ê·Ó›ÛÙËÎ·Ó ÛÙÔÓ ÔÚ›˙ÔÓÙ· Ù· ÚÒÙ·

Û‡ÓÓÂÊ·. ∏ ·ÔÙ˘¯Ë̤ÓË ‰ÔÏÔÊÔÓÈ΋·fiÂÈÚ· ηٿ ÙÔ˘ μÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ ‰‡Ô Ìfi-ÓÔ Ì¤Ú˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹ Ù˘ ™˘Ó-ı‹Î˘ ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ, ÛÙÔÓ ·ÚÈÛÈÓfi ÛÈ-‰ËÚÔ‰ÚÔÌÈÎfi ÛÙ·ıÌfi «§˘ÒÓ», ·fi ‰‡ÔÊ·Ó·ÙÈÎÔ‡˜ ·ÓÙÈ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈÎÔ‡˜ ¤‰ÂȯÓÂÙȘ ‰È·ÛÙ¿ÛÂȘ ÙÔ˘ ÂıÓÈÎÔ‡ ‰È¯·ÛÌÔ‡Î·È ÙÔ fiÛÔ ‚·ıÈ¿ ‰È·ÈÚÂ̤ÓÔ˜ ‹Ù·Ó ÔÔÏÈÙÈÎfi˜ ÎfiÛÌÔ˜ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜. ∏ ÛÊÔ-‰Ú‹ ·ÓÙÈ·ÏfiÙËÙ· ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ‰‡Ô ·-Ú·Ù¿ÍÂˆÓ (‚ÂÓÈ˙ÂÏÈÎÔ› Î·È ÎˆÓÛÙ·ÓÙÈ-ÓÈÎÔ›) ¤Ï·‚ Ӥ˜ ‰È·ÛÙ¿ÛÂȘ fiÙ·ÓÙÚÂȘ ÌfiÓÔ Ì‹Ó˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹Ù˘ Û˘Óı‹Î˘, Ô ∂Ï¢ı¤ÚÈÔ˜ μÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ËÙÙ‹ıËΠÛÙȘ ÂÎÏÔÁ¤˜ ÙÔ˘ ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘1920. ∏ ·ÏÈÓfiÚıˆÛË ÙÔ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›-ÓÔ˘ ÛÙÔÓ ‚·ÛÈÏÈÎfi ıÚfiÓÔ ÙÔÓ ¢ÂΤÌ-‚ÚÈÔ ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ¤ÙÔ˘˜, ·Ô‰˘Ó¿ÌˆÛÂÛËÌ·ÓÙÈο ÙË ‰Èψ̷ÙÈ΋ ı¤ÛË Ù˘∂ÏÏ¿‰·˜, ·ÊÔ‡ ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∞ÓÙ¿ÓÙÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ Û˘Ó¤¯È˙ÂÓ· Â›Ó·È Û¯Â‰fiÓ ÂÍ›ÛÔ˘ ÌÈÛËÙfi Ì ÂΛ-ÓÔ ÙÔ˘ °ÂÚÌ·ÓÔ‡ ∫¿È˙ÂÚ. ¢ÂÓ ¿ÚÁËÛÂÓ· ÂΉËψı› Ë ·ÓÔÈÎÙ‹ ÛÙÚÔÊ‹ Ù˘ÈÙ·ÏÈ΋˜ Î·È Á·ÏÏÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ ·¤-Ó·ÓÙÈ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, ÂÓÒ ÂÈ‚·Ú‡ÓıËÎÂÎ·È ÙÔ Îϛ̷ ÛÙȘ ·ÁÁÏÔÂÏÏËÓÈΤ˜ Û¯¤-ÛÂȘ. √È ÊˆÓ¤˜ ÁÈ· ÙË ÚÈ˙È΋ ·Ó·ıÂÒ-ÚËÛË Ù˘ ™˘Óı‹Î˘ ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ ·˘Í‹-

Õ Λαϊκ� λιθογραφ�απου αναπαριστ� τη δο-λοφονικ� απ�πειρα κα-τ� του Eλευθερ�ου Bενι-ζ�λου στον παρισιν� σι-δηροδρομικ� σταθμ�Λυ�ν στις 30 Iουλ�ου1920, δ!ο ημ�ρες μετ�την υπογραφ� της Συν-θ�κης των Σεβρ�ν, απ�δ!ο απ�τακτους Eλλη-νες αξιωματικο!ς.

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 9

ıËÎ·Ó ·ÓËÛ˘¯ËÙÈο ÁÈ· ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ÏÂ˘Ú¿.

¶¤Ú·Ó ÙÔ˘ ÂıÓÈÎÔ‡ ‰È¯·ÛÌÔ‡ ÙÔÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ì¤ÙˆÔ ·ÚÔ˘Û›·˙Â Î·È ¿Ï-Ϙ ÂÚÈÏÔΤ˜. ∏ ¤ÎÙ·ÛË Ù˘ ÂÈ-ÎÚ¿ÙÂÈ·˜ Û‹Ì·ÈÓ ›Û˘ ÙË ÛÔ‚·Ú‹·‡ÍËÛË ÙˆÓ ÌÂÈÔÓÔÙÈÎÒÓ ÏËı˘ÛÌÒÓÛÙË ÌÂÙ·ÔÏÂÌÈ΋ ∂ÏÏ¿‰·, ÙˆÓ ÔÔ›-ˆÓ Ù· ÂıÓÈο, ıÚËÛ΢ÙÈο, ÁψÛÛÈο‰ÈηÈÒÌ·Ù· ‰È·ÛÊ·Ï›˙ÔÓÙ·Ó ·fi ÂȉÈ-΋ Û˘Ìʈӛ· Ô˘ ˘¤ÁÚ·„·Ó Ë ∂ÏÏ¿-‰· Î·È ÔÈ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∞ÓÙ¿ÓÙ ÛÙȘ ™¤-‚Ú˜ ÛÙȘ 10 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1920. √È ÂıÓÔ-ıÚËÛ΢ÙÈΤ˜ ·˘Ù¤˜ ÔÌ¿‰Â˜ Ù¿¯ıËηÓηٿ ÙÔ˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÔ‡ ÂÁ¯ÂÈÚ‹Ì·-ÙÔ˜. ¢ÂÓ Â›Ó·È Ù˘¯·›Ô ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ÔÈΔÔ˘ÚÎÔÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ, ∂‚Ú·›ÔÈ, ΔÛ¿-Ìˉ˜ Î·È μÔ‡ÏÁ·ÚÔÈ ÌÂÈÔÓÔÙÈÎÔ› η-Ù·„‹ÊÈÛ·Ó Û˘ÏÏÔÁÈο ÙÔ fiÚ·Ì· Ù˘ªÂÁ¿Ï˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ ÛÙȘ ÂÎÏÔÁ¤˜ ÙÔ˘1920 Î·È ¤·ÈÍ·Ó Î·ıÔÚÈÛÙÈÎfi ÚfiÏÔÛÙËÓ ÂÎÏÔÁÈ΋ ‹ÙÙ· ÙÔ˘ μÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ ηÈÛÙËÓ ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘,ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ Ë ·Ú¿Ù·ÍË Â›¯Â ¯·Ú·ÎÙË-Ú›ÛÂÈ ÙË ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ˆ˜·ÔÈÎȷ΋ Âȯ›ÚËÛË Î·È Â›¯Â ÛÊÔ-‰Úfiٷٷ ·ÓÙÈÙ·¯ı› Û ·˘Ù‹Ó. ∞ÓÙÈı¤-Ùˆ˜, Ô ÂÏÏËÓÈÎfi˜ ÏËı˘ÛÌfi˜ Ù˘ πˆ-Ó›·˜ Ô˘ ˘ÔÛÙ‹ÚÈ˙ ʷӷÙÈο ÙË ‚Â-

ÓÈ˙ÂÏÈ΋ ·Ú¿Ù·ÍË ‰ÂÓ ÌÂÙ›¯Â ÛÙËÓÂÎÏÔÁÈ΋ ·Ó·Ì¤ÙÚËÛË ÙÔ˘ 1920, ÂÂÈ-‰‹, Û‡Ìʈӷ Ì ÙË ™˘Óı‹ÎË ÙˆÓ ™Â-‚ÚÒÓ, Ë ÂÏÏËÓÈ΋ ˙ÒÓË Ù˘ ªÈÎÚ¿˜∞Û›·˜ ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û ӷ ÙÂÏ› ˘fiÙËÓ ˘„ËÏ‹ ΢ÚÈ·Ú¯›· ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘.

H ÌË Î·ÙÔ¯‡ÚˆÛËOÙ·Ó Ë ‚·ÛÈÏÈ΋ ·Ú¿Ù·ÍË ·Ó¤Ï·‚ÂÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· fi¯È ÌfiÓÔ ‰ÂÓ ·¤Û˘Ú ٷÂÏÏËÓÈο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ ·fi ÙË ªÈÎÚ¿∞Û›· (fiˆ˜ ›¯Â ˘ÔÛ¯Âı› ÚÔÂÎÏÔÁÈ-ο), ·ÏÏ¿ ‰È‡ڢÓ ÙȘ ÔÏÂÌÈΤ˜ ÂÈ-¯ÂÈÚ‹ÛÂȘ Ì ÛÎÔfi Ó· ÂÈ‚¿ÏÂÈ ÛÙÔ˘˜ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ ÂıÓÈÎÈÛÙ¤˜ ÙË ™˘Óı‹ÎË ÙˆÓ™Â‚ÚÒÓ Î·È Ó· ηÙÔ¯˘ÚÒÛÂÈ Ù· ÂıÓÈοÎÂÎÙË̤ӷ ÛÙÔ Â‰›Ô Ù˘ Ì¿¯Ë˜. ∏ÚԤϷÛË ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ-ÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ÚÔ˜ ÙËÓ AÁ΢ڷ ·Ó·-ÎfiËΠ·fiÙÔÌ· Î·È ·ÌÂÙ¿ÎÏËÙ· ÛÙȘfi¯ı˜ ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ ™·ÁÁ¿ÚÈÔ˘, ÌÂÙ¿ÙËÓ ÈÔ ·ÈÌ·ÙËÚ‹ Ì¿¯Ë Ù˘ ÌÈÎÚ·ÛÈ·-ÙÈ΋˜ ÂÎÛÙÚ·Ù›·˜ Ô˘ ÎÚ¿ÙËÛ ·fiÙȘ 10 Ò˜ ÙȘ 29 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ 1921. EÓ·Ó·ÎÚÈ‚Ò˜ ¯ÚfiÓÔ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹Ù˘ ™˘Óı‹Î˘ ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ, ÁÈÓfiÙ·ÓϤÔÓ ·ÓÙÈÏËÙfi fiÙÈ ÔÈ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ¤ÓÔ-Ϙ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Û ı¤ÛË Ó· Û˘-

ÓÙÚ›„Ô˘Ó ÙˆÓ ∫ÂÌ·ÏÈÛÌfi Î·È Ó· ÂÈ‚¿-ÏÔ˘Ó ÙË ªÂÁ¿ÏË ∂ÏÏ¿‰·. ∏ Û˘ÛÛÒÚ¢-ÛË ÙˆÓ ‰˘ÛÌÂÓÒÓ ‰Èψ̷ÙÈÎÒÓ Î·ÈÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ·Ú·ÁfiÓÙˆÓ ÂÂÎÙÂÈÓfi-Ù·Ó Î·È ÛÙÔÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi ÙÔ̤·, ·ÊÔ‡ÙÔ ‰˘Û‚¿ÛÙ·ÎÙÔ ÁÈ· ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Îfi-ÛÙÔ˜ ÙÔ˘ ªÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÔ‡ ¶ÔϤÌÔ˘ ›¯ÂÊı¿ÛÂÈ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÂΛÓË Ù· ÔÎÙÒ Âη-ÙÔÌ̇ÚÈ· ‰Ú·¯Ì¤˜ ËÌÂÚËÛ›ˆ˜.

∏ ™˘Óı‹ÎË ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ ·Ú¤ÌÂÈÓ·ÓÂÓÂÚÁfi˜, ηıÒ˜ ÙÔ fiÚ·Ì· Ù˘ ªÂÁ¿-Ï˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ ÛÙ·‰È·Î¿ ÍÂıÒÚÈ·Û ÁÈ·Ó· ÂÓÙ·ÊÈ·ÛÙ› ¤Ó·Ó ¯ÚfiÓÔ ·ÚÁfiÙÂÚ·,ÙÔÓ ∞‡ÁÔ˘ÛÙÔ ÙÔ˘ 1922, Ì ÙËÓ Î·-Ù¿ÚÚ¢ÛË ÙÔ˘ ÌÂÙÒÔ˘, ÙËÓ ¿Ù·ÎÙÔÊ˘Á‹ ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ,ÙËÓ ˘ÚfiÏËÛË Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘ Î·È ÙËÓÚÔÛÊ˘ÁÔÔ›ËÛË ÙÔ˘ ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÔ‡ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡. ∂ÓÒ ÁÈ· ÙÔ˘˜ EÏÏËÓ˜ Ë™˘Óı‹ÎË ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ ·Ú¤ÌÂÈÓ ¤Ó·fiÓÂÈÚÔ ··ÙËÏfi ÁÈ· ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜Û˘Ó¯›˙ÂÈ Ó· Û˘ÓÈÛÙ¿ ¤Ó·Ó ÂÊÈ¿ÏÙË.ΔÔ «Û‡Ó‰ÚÔÌÔ ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ» ¤¯ÂÈ Î·-ıÈÂÚˆı› ÛÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋ ÔÚÔ-ÏÔÁ›· Î·È ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÂÈ ÙËÓ ˘Ô‚fi-ÛÎÔ˘Û· ÊÔ‚›· ÙˆÓ ΔÔ‡ÚÎˆÓ ÁÈ· ÙÔ ÂÓ-‰Â¯fiÌÂÓÔ ‰È·ÌÂÏÈÛÌÔ‡ Ù˘ ¯ÒÚ·˜ ÙÔ˘˜¤ÂÈÙ· ·fi οÔÈ· ·Ú¤Ì‚·ÛË ‹ ‰ÔÏÔ-ÏÔΛ· ÙˆÓ ‰˘ÙÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌˆÓ.

H Aθ�να, 14 Σεπτεμ-βρ�ου 1920. Στο Στ�-διο, ο πρωθυπουργ�ςEλ. Bενιζ�λος, ο να!-αρχος Π. Kουντουρι�-της και ο αρχιστρ�τη-γος Λ. Παρασκευ�-πουλος συζητο!ν περι-μ�νοντας τον βασιλι�Aλ�ξανδρο για τονπανηγυρικ� εορτασμ�της Συνθ�κης των Σε-βρ�ν. (φωτογραφ�αΠ. Πουλ�δη)

10 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2

H Aθ�να, 6 Δε-κεμβρ�ου 1920. OKωνσταντ�νος επι-στρ�φει στην Aθ�-να και στον θρ�νοεν μ�σω εκδηλ�-σεων ενθουσια-σμο� των οπαδ�ντου. (Aρχε�ο «K»)

Tου H§ÿ∞ Nπ∫√§∞∫Ÿ¶√À§√À

Aναπληρωτ� καθηγητ�του Πανεπιστημ�ου Aθην�ν

OI EK§O°E™ Ô˘ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹-ıËÎ·Ó ÙËÓ 1Ë NÔÂÌ‚Ú›Ô˘ 1920·ÔÙÂÏÔ‡Ó ·Ó·ÌÊ›‚ÔÏ· ÙËÓ

ÎÚÈÛÈÌfiÙÂÚË, ˆ˜ ÚÔ˜ ÙȘ Û˘Ó¤ÂȤ˜Ù˘, ÂÎÏÔÁÈ΋ ·Ó·Ì¤ÙÚËÛË Ô˘ ¤ÁÈÓÂÔÙ¤ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·. H ÂÓÙ˘ˆÛȷ΋(Î·È ˆ˜ ¤Ó·Ó ‚·ıÌfi ·ÚfiÛÌÂÓË) ηٷ-„‹ÊÈÛË ÙÔ˘ EÏ¢ıÂÚ›Ô˘ BÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ –Ï›-ÁÔ˘˜ Ì‹Ó˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹ Ù˘™˘Óı‹Î˘ ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ («H EÏÏ¿‰·ÙˆÓ ‰‡Ô ËÂ›ÚˆÓ Î·È ÙˆÓ ¤ÓÙ ı·-Ï·ÛÛÒÓ»)– Î·È Ë ıÚÈ·Ì‚Â˘ÙÈ΋ ·ÏÈ-ÓfiÚıˆÛË ÙÔ˘ ·ÓÙÈ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈÛÌÔ‡, ıˆ-Ú‹ıËΠˆ˜ Ë ‚·ÛÈ΋ ·ÈÙ›· Ô˘ Ô‰‹ÁË-ÛÂ, ‰‡Ô ¯ÚfiÓÈ· ·ÚÁfiÙÂÚ·, ÛÙË MÈÎÚ·-ÛÈ·ÙÈ΋ K·Ù·ÛÙÚÔÊ‹.

OÈ ÂÎÏÔÁ¤˜ Ù˘ 1˘ NÔÂÌ‚Ú›Ô˘ ·Ô-Ù¤ÏÂÛ·Ó ÙËÓ Î·Ù¿ÏËÍË ÌÈ·˜ ÔÏ˘Ù¿-

Ú·¯Ë˜ ÂÓÙ·ÂÙ›·˜, ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ÔÔ›·˜ ‰È·ÌÔÚÊÒıËÎ·Ó Î·È ·ÁÈÒıË-Î·Ó ÔÈ «‰‡Ô ÎfiÛÌÔÈ» ÙÔ˘ EıÓÈÎÔ‡ ¢È-¯·ÛÌÔ‡. H ÂÈÎÚ¿ÙËÛË ÙˆÓ ºÈÏÂχ-ıÂÚˆÓ ÛÙȘ ÂÎÏÔÁ¤˜ Ô˘ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ-‹ıËÎ·Ó ÛÙȘ 31 M·˝Ô˘ 1915, ÌÂÙ¿ Ùˉȷʈӛ· ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ Ì ÙÔÓ Úˆı˘-Ô˘ÚÁfi (η٤Ϸ‚·Ó 186 ·fi ÙȘ 316Û˘ÓÔÏÈο ¤‰Ú˜), Ô‰‹ÁËÛ ÙÔÓ KˆÓ-ÛÙ·ÓÙ›ÓÔ ÛÙË ‰Â‡ÙÂÚË, ·fiÏ˘Ù· Ϥ-ÔÓ ·ÓÙÈÛ˘ÓÙ·ÁÌ·ÙÈ΋, ‰È¿Ï˘ÛË Ù˘BÔ˘Ï‹˜, Î·È ÛÙË ‰ÈÂÓ¤ÚÁÂÈ· Ó¤ˆÓÂÎÏÔÁÒÓ (6.12.1915), ÔÈ Ôԛ˜ ¯·Ú·-ÎÙËÚ›ÛÙËÎ·Ó ·fi ÙË Ì·˙È΋ ·Ô¯‹ÙˆÓ ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈÎÒÓ („‹ÊÈÛ·Ó ÌfiÓÔ 335¯ÈÏÈ¿‰Â˜, ¤Ó·ÓÙÈ 687 ¯ÈÏÈ¿‰ˆÓ ÙÔÓM¿ÈÔ). H ·ÓÙÈ·Ú¿ıÂÛË ÎÔÚ˘Ê‹˜ ÌÂ-Ù·ÙÚ¿ËΠ¤ÙÛÈ Û ۇÁÎÚÔ˘ÛË Ô˘‰È¤ÙÚ¯ ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ Ù˘ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ ηÈÏ›ÁÔ˘˜ Ì‹Ó˜ ·ÚÁfiÙÂÚ· (A‡ÁÔ˘-ÛÙÔ˜–™Â٤̂ÚÈÔ˜ 1916) ÛÂ Û˘ÁÎÚfi-ÙËÛË ‰‡Ô ·ÓÙ›·ÏˆÓ ÎÚ·ÙÒÓ, Ì ڈ-Ù‡ԢÛ˜ ·ÓÙ›ÛÙÔȯ· ÙËÓ Aı‹Ó· ηÈÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË.

H Ï‹Ú˘ ÂÈÎÚ¿ÙËÛË ÙÔ˘ EÏ. BÂÓÈ-

˙¤ÏÔ˘ ÙÔÓ IÔ‡ÓÈÔ ÙÔ˘ 1917, Ì ÙË ÛÙÚ·-ÙȈÙÈ΋ ·Ú¤Ì‚·ÛË ÙˆÓ ™˘ÌÌ¿¯ˆÓ,Î·È Ë ÂÎıÚfiÓÈÛË Î·È ÂÍÔÚ›· ÙÔ˘ KˆÓ-ÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ (Ô˘ fiÚÈÛ ˆ˜ ‰È¿‰Ô¯Ô ÙÔӉ¢ÙÂÚfiÙÔÎÔ ÁÈÔ ÙÔ˘, AϤͷӉÚÔ) ‰È·-ÌfiÚʈ۷Ó, › Ì›· ÙÚÈÂÙ›·, ¤Ó· ȉÈfiÙ˘-Ô ËÌÈÎÔÈÓÔ‚Ô˘Ï¢ÙÈÎfi ηıÂÛÙÒ˜, ÙÔÔÔ›Ô, ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ù˘ ¯ÒÚ·˜, ÌÂÙËÓ ÂÈ‚ÔÏ‹ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡ ÓfiÌÔ˘ ηÈÏÔÁÔÎÚÈÛ›·˜, ‰È·¯ÂÈÚÈ˙fiÙ·Ó, Û˘¯Ó¿·ÓÂÈÙ˘¯Ò˜, ¤Ó·Ó Ï·Óı¿ÓÔÓÙ· ÂÌʇ-ÏÈÔ fiÏÂÌÔ. °È· Ó· ·ÔʇÁÂÈ ÙË ‰ÈÂ-Ó¤ÚÁÂÈ· Ó¤ˆÓ ÂÎÏÔÁÒÓ, fiÛÔ ‰È·ÚÎÔ‡ÛÂÔ fiÏÂÌÔ˜ (ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô Û˘ÌÌÂÙ›¯ÂϤÔÓ Â›ÛËÌ· Î·È Ë EÏÏ¿‰·), Ô EÏ. BÂ-ÓÈ˙¤ÏÔ˜ ÚÔ¤ÎÚÈÓ ˆ˜ ÂӉȿÌÂÛË Ï‡ÛËÙË «ÓÂÎÚ·Ó¿ÛÙ·ÛË» Ù˘ BÔ˘Ï‹˜ Ԣ›¯Â ÂÎÏÂÁ› ÙÔÓ M¿ÈÔ ÙÔ˘ 1915, ËÔÔ›· Î·È ¤ÌÂÈÓ ÁÓˆÛÙ‹ ˆ˜ «BÔ˘Ï‹ÙˆÓ §·˙¿ÚˆÓ». H BÔ˘Ï‹ ·˘Ù‹ ‰È·ÙË-Ú‹ıËΠ̿ÏÈÛÙ· ÛÙË ˙ˆ‹, Ì ‰È·‰Ô¯È-ο ‰È·Ù¿ÁÌ·Ù·, Î·È ÌÂÙ¿ ÙË Ï‹ÍË Ù˘ÙÂÙÚ·ÂÙ›·˜, ·Ú’ fiÏÔ Ô˘ ÂÓ Ùˆ ÌÂٷ͇›¯Â ÙÂÏÂÈÒÛÂÈ Ô Aã ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ˜ ¶fiÏÂ-ÌÔ˜, Î·È ÔÈ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÂıÓÈΤ˜ ‰ÈÂΉÈ΋-

Oι εκλογ�ς του 1920

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 11

Õ O «Eλε�θερος T�πος» τουAνδρ�α Kαβαφ�κη αναγγ�λλειστο φ�λλο της 21ης Nοεμβρ�ου1920 την γαλλικ�ς εμπνε�σεωςιταμ� διακο�νωση της Mεγ�ληςBρεταν�ας, της Γαλλ�ας και τηςIταλ�ας προς την κυβ�ρνηση Δη-μητρ�ου P�λλη, με την οπο�απαρεμβα�νουν στις ελληνικ�ςεσωτερικ�ς υποθ�σεις –παραμο-ν�ς του πολιτειακο� δημοψηφ�-σματος– χαρακτηρ�ζοντας πρ�ξηεχθρικ� την επαναφορ� τουKωνσταντ�νου στον θρ�νο καιαπειλο�ν την Eλλ�δα �τι οιτρεις κυβερν�σεις «επιφυλ�σ-σουσιν εις εαυτ�ς πλ�ρη ελευθε-ρ�αν ενεργε�ας �να διακανον�-σουν την κατ�στασιν τα�την». Hδιακο�νωση δεν αν�τρεψε το πο-λιτικ� σκηνικ�, �πως διαμορ-φ�θηκε μετ� τις εκλογ�ς καιδεν απ�τρεψε την κυβ�ρνησηαπ� του να ανακοιν�σει �τι κα-τ� το δημοψ�φισμα της 22αςNοεμβρ�ου το εκλογικ� σ�μα«εν�κρινε» την επ�νοδο του Kων-σταντ�νου με το πολιτικ� γελο�οποσοστ� 99%.

ÛÂȘ ›¯·Ó ·Ú¯›ÛÂÈ Ó· ̆ ÏÔÔÈÔ‡ÓÙ·È, ÌÂÎÔÚ˘Ê·›· ÛÙÈÁÌ‹ ÙËÓ ·fi‚·ÛË ÙÔ˘ ÂÏ-ÏËÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ ÛÙË ™Ì‡ÚÓË, ÛÙȘ 2M·˝Ô˘ 1919. Ö˜, Ô EÏ. BÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ÂÈı˘ÌÔ‡ÛÂ, ÚÈÓ ·fi ÙË ‰ÈÂÓ¤ÚÁÂÈ·Ó¤ˆÓ ÂÎÏÔÁÒÓ, Ó· ÔÏÔÎÏËÚÒÛÂÈ ·ÂÚ›-Û·ÛÙÔ˜ ÙȘ ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÛÂȘ ÌÂÙÔ˘˜ ÓÈÎËÙ¤˜ ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘, ÒÛÙ ӷ˘ÏÔÔÈ‹ÛÂÈ ÛÙÔ Ì¤ÁÈÛÙÔ ‚·ıÌfi, ÙÔfiÚ·Ì· Ù˘ «MÂÁ¿Ï˘ EÏÏ¿‰·˜». ¶ÚÔÛ-

‰ÈfiÚÈÛ ¤ÙÛÈ, ÌÈÏÒÓÙ·˜ÛÙË BÔ˘Ï‹ ÙÔÓ NԤ̂ÚÈÔÙÔ˘ 1919, fiÙÈ ÔÈ Ó¤Â˜ÂÎÏÔÁ¤˜ ı· Ú·ÁÌ·ÙÔ-ÔÈËıÔ‡Ó «ÌÂÙ¿ ÙËÓ˘ÔÁÚ·Ê‹ Ù˘ ™˘Óı‹-΢ ÌÂÙ¿ Ù˘ TÔ˘ÚΛ·˜».

M ÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘£Ú¿Î˘ (¢˘ÙÈ΋˜ ηÈAÓ·ÙÔÏÈ΋˜) ·fi ÙÔÓ ÂÏ-ÏËÓÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi(M¿ÈÔ˜–IÔ‡ÓÈÔ˜ 1920)Î·È Î˘Ú›ˆ˜ Ì ÙËÓ ˘Ô-ÁÚ·Ê‹ Ù˘ Û˘Óı‹ÎË˜ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ ÛÙȘ 28 IÔ˘-Ï›Ô˘ 1920 (Ù˘ «Ì¿Ù·È˘»·˘Ù‹˜ Û˘Óı‹Î˘, fiˆ˜ÔÓÔÌ¿ÛÙËÎÂ, ·ÊÔ‡ η-Ì›· ¯ÒÚ· ‰ÂÓ ÙËÓ ÂÈ·-ÚˆÛ ÔÙ¤), ÙÔ fiÚ·Ì·Ù˘ «MÂÁ¿Ï˘ EÏÏ¿‰·˜»¤ÊÙ·Ó ÛÙËÓ ÎÔڇʈۋÙÔ˘ Î·È Ë ·fiÂÈÚ· ÂÓ·-

ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘ EÏ. BÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ ÛÙÔÓ ·ÚÈÛÈÓfiÛÙ·ıÌfi «§˘ÒÓ» (30.7.1920), ¤ÌÔÈ·˙ˆ˜ ÌÈ· ÙÂÏÂ˘Ù·›· Û·Û̈‰È΋ ·ÓÙ›-‰Ú·ÛË ·ÌÂÙ·ÓfiËÙˆÓ ÊÈÏÔ‚·ÛÈÏÈÎÒÓ.H ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹ ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ÂÎÏÔÁÒÓ Ê¿-ÓÙ·˙ ¤ÙÛÈ ˆ˜ ·Ï‹ ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁ›· ÁÈ·ÙËÓ ÂÈ‚Ú¿‚¢ÛË Ù˘ ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈ΋˜ Ô-ÏÈÙÈ΋˜. °È· Ó· ·Ô‰Âȯı›, fï˜, ÌÂÙÚ·ÁÈÎfi ÙÚfiÔ, ¤ÂÈÙ· ·fi ÙÚÂȘ Ì‹-Ó˜, fiÙÈ Ë ÔÎÙ¿¯ÚÔÓË ÔÏÂÌÈ΋ ÚÔ-

Û¿ıÂÈ· Î·È Ë ËÌȉÈÎÙ·ÙÔÚÈ΋ ‰È·Î˘-‚¤ÚÓËÛË Ù˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›·˜ ÙÚÈÂÙ›·˜ ›-¯·Ó ˘ÔÓÔ̇ÛÂÈ ‚·ı‡Ù·Ù· ÙËÓ ÏÂÈÔ-„ËÊÈ΋ ‰˘Ó·ÌÈ΋ ÙÔ˘ ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈÎÔ‡ÂıÓÈÎÔ‡ ÂÁ¯ÂÈÚ‹Ì·ÙÔ˜.

OÈ Â›ÛÙÚ·ÙÔÈOÈ ·ÓÙ›·ÏÔÈ ÙÔ˘ EÏ. BÂÓÈ˙¤ÏÔ˘, ·Ú¿ÙËÓ ‹ÙÙ· Î·È ÙÔÓ ÔÏÈÙÈÎfi ·Ú·ÁΈÓÈ-ÛÌfi ÙÔ˘˜ ÌÂÙ¿ ÙÔÓ IÔ‡ÓÈÔ ÙÔ˘ 1917, ›-¯·Ó ηÙÔÚıÒÛÂÈ ‹‰Ë ·fi ÙËÓ ÚÔË-ÁÔ‡ÌÂÓË ÂÚ›Ô‰Ô, Ó· Û˘ÁÎÚÔÙ‹ÛÔ˘Ó¤Ó· ÈÛ¯˘Úfi ÊÈÏÔ‚·ÛÈÏÈÎfi Ú‡̷, ÙÔÔÔ›Ô Ì¿ÏÈÛÙ· ›¯Â ÚÔÛÏ¿‚ÂÈ, ÙÔ1916, ΢ڛˆ˜ ÛÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ ¶·Ï·È-¿˜ EÏÏ¿‰·˜, Î·È ÙË ÌÔÚÊ‹ Ì·˙È΋˜ ÔÚ-Á¿ÓˆÛ˘, Ì ÙÔ˘˜ (ÚˆÙÔ–Ê·ÛÈÛÙÈ΋˜È‰ÂÔÏÔÁ›·˜) Û˘ÏÏfiÁÔ˘˜ ÙˆÓ ÂÈÛÙÚ¿-ÙˆÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ¤ÊÙ·Û·Ó Ó· Û˘Ó·ÚÈı-ÌÔ‡Ó 120.000 ¤ˆ˜ Î·È 200.000 ̤ÏË(‚Ï. °.£. M·˘ÚÔÁÔÚ‰¿ÙÔ˜, ÂıÓÈÎfi˜ ‰È-¯·ÛÌfi˜ Î·È Ì·˙È΋ ÔÚÁ¿ÓˆÛË. 1. OÈ›ÛÙÚ·ÙÔÈ ÙÔ˘ 1916, Aı‹Ó· 1996). O·Ï·ÈÔÂÏÏ·‰›ÙÈÎÔ˜ ÂÛˆÛÙÚÂÊ‹˜ ·-ÙÚȈÙÈÛÌfi˜ ÙˆÓ ÂÈÛÙÚ¿ÙˆÓ, ¤Ó· Ï·Ó-ı¿ÓÔÓ ·ÓÙȉ˘ÙÈÎfi Ó‡̷ (ÙÔ ÔÔ›ÔÙÚÔÊÔ‰ÔÙÔ‡ÛÂ Î·È Ë Í¤ÓË Â¤Ì‚·ÛË),Ë ·ÓÙ›ıÂÛË ÛÙÔÓ ·ÛÙÈÎfi ÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓÈ-ÛÌfi Ì ÙȘ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ Î·È ÔÏÈÙÈΤ˜ÙÔ˘ ÚÔÂÎÙ¿ÛÂȘ (ÙË «‚ÂÓÈ˙ÂÏÈ΋ Ù˘-Ú·ÓÓ›·») Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ÙÔ ‰˘Û‚¿ÛÙ·ÎÙÔ·ÓıÚÒÈÓÔ ÎfiÛÙÔ˜ ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘, ›¯·Ó‰È·ÌÔÚÊÒÛÂÈ ¤Ó· Â˘Ú‡Ù·ÙÔ Ú‡̷·fiÚÚȄ˘ Ù˘ ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜.OÈ ·ÓÙ›·ÏÔÈ ÙÔ˘ BÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ ÂÎÌÂÙ·Ï-χÙËÎ·Ó Î·È ÂͤÊÚ·Û·Ó ÙËÓ ·‰˘Ó·-Ì›· Ù˘ ¶·Ï·È¿˜ EÏÏ¿‰·˜ Ó· ÏÂÈÙÔ˘Ú-Á‹ÛÂÈ fiˆ˜ ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ ÙÔ ¶Â‰ÂÌfi-ÓÙÈÔ ÁÈ· ÙËÓ ÈÙ·ÏÈ΋ ÂÓÔÔ›ËÛË Î·ÈÙÔÓ Êfi‚Ô ÌÈ·˜ ÌÂÁ¿Ï˘ ÌÂÚ›‰·˜ ÙÔ˘ÏËı˘ÛÌÔ‡ fiÙÈ ı· ÂÚÈıˆÚÈÔÔÈËı›̤۷ ÛÙË Ó¤· «MÂÁ¿ÏË EÏÏ¿‰·», ÁÈ·

ÙËÓ ÔÔ›· ÙfiÛ˜ ·ÓıÚÒÈÓ˜ ı˘Û›Â˜Â›¯Â ˘ÔÛÙ› (ÌÈ· ÂÚÈ‹ÁËÛË ÛÙ· ÌÓË-Ì›· ÙˆÓ ÂÛfiÓÙˆÓ Ù˘ ‰ÂηÂÙ›·˜1912–1922, Ô˘ ÎÔÛÌÔ‡Ó ÙȘ Ï·Ù›˜fiÏˆÓ Û¯Â‰fiÓ ÙˆÓ ¯ˆÚÈÒÓ Î·È ÎˆÌÔfi-ÏÂˆÓ Ù˘ ¶·Ï·È¿˜ EÏÏ¿‰·˜, Â›Ó·È ‰È‰·-ÎÙÈ΋).

EÙÛÈ, ‹‰Ë ·fi ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 1920Î·È ÂÓ fi„ÂÈ Ù˘ ÚÔ΋ڢ͢ ÙˆÓ ÂÎÏÔ-ÁÒÓ, Ô ·ÓÙÈ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈÎfi˜ ÔÏÈÙÈÎfi˜ Îfi-ÛÌÔ˜ ¿Ú¯ÈÛ ӷ ·Ó·Û˘ÁÎÚÔÙ›ٷÈ, ‰Ë-ÌÈÔ˘ÚÁÒÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ §·˚ÎÔ‡˜ ¶ÔÏÈÙÈÎÔ‡˜™˘ÏÏfiÁÔ˘˜, ηıÒ˜ Î·È ¤Ó· Û˘ÓÙÔÓÈÛÙÈ-Îfi Û˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ Ù˘ ™˘ÓÂÚÁ·˙fiÌÂÓ˘AÓÙÈÔÏÈÙ‡Ûˆ˜. M ÙËÓ ÚÔ΋ڢÍËÙˆÓ ÂÎÏÔÁÒÓ (10.9.1920) Î·È ÙËÓ ¿ÚÛËÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡ ÓfiÌÔ˘ (OÎÙÒ‚ÚÈÔ˜)·ӋÏı ·fi ÙËÓ ÂÍÔÚ›· Ë ËÁÂÛ›· Ù˘·ÓÙÈ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈ΋˜ ·Ú¿Ù·Í˘, Ì ÂÈÎÂ-Ê·Ï‹˜ ÙÔÓ ¢ËÌ. °Ô‡Ó·ÚË, Ô ÔÔ›Ô˜,·fi ÙÔÓ ÚÒÙÔ ÙÔ˘ ÎÈfiÏ·˜ ÏfiÁÔ(12.10.1920) ÚÔÛ‰ÈfiÚÈÛ ÙÔÓ ÛÙfi¯ÔÙ˘ ·Ó·Ì¤ÙÚËÛ˘: «H ·Ôχ̷ÓÛȘÙ˘ ¯ÒÚ·˜ ·fi Ù˘ ·ÓÒÏÔ˘˜ Ù˘ Ù˘-Ú·ÓÓ›·˜». M¤Û· Û ÙÚÂȘ ‚‰ÔÌ¿‰Â˜ ÙÔÚ‡̷ ÙÔ˘ ·ÓÙÈ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈÛÌÔ‡ ΢ÚÈ¿Ú-¯ËÛ ۯ‰fiÓ ÔÏÔÎÏËÚˆÙÈο ÛÙËÓ ¶·-Ï·È¿ EÏÏ¿‰·, ÂÓÒ Ë ÛÙ·ıÂÚ¿ ·ÓÙÈ‚ÂÓÈ-˙ÂÏÈ΋ ÛÙ¿ÛË ÙˆÓ ÂıÓÈÎÒÓ ÌÂÈÔÓÔÙ‹-ÙˆÓ ÛÙË M·Î‰ÔÓ›· (‰È·ÈÛو̤ÓË‹‰Ë ·fi ÙÔÓ M¿ÈÔ ÙÔ˘ 1915) ÚfiÛÊÂ-Ú ÛÙËÓ Hӈ̤ÓË AÓÙÈÔϛ٢ÛË ÌÈ·ÂÓÙ˘ˆÛȷ΋ Ó›ÎË.

O‡ÙÂ Ô BÂÓÈ˙¤ÏÔ˜™˘ÓÔÏÈο ÛÙËÓ ¶·Ï·È¿ EÏÏ¿‰· (fiÔ˘ÔÈ ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈÎÔ›, ÙÔÓ M¿ÈÔ ÙÔ˘ 1915, ›-¯·Ó ÂÍ·ÛÊ·Ï›ÛÂÈ 128 ¤‰Ú˜, ¤Ó·ÓÙÈ 56ÙˆÓ ·ÓÙÈ¿ÏˆÓ ÙÔ˘˜), ÔÈ ·ÓÙÈ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈ-ÎÔ› Û˘ÁΤÓÙÚˆÛ·Ó ÂÚ›Ô˘ ÙÔ 60%ÙˆÓ „‹ÊˆÓ Î·È Î¤Ú‰ÈÛ·Ó Û¯Â‰fiÓ ÙÔÛ‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ Â‰ÚÒÓ (178, ¤Ó·ÓÙÈ 6 ÁÈ·

O ·Ï·ÈÔÌÔ‰›ÙÈÎÔ˜ ÂÛˆÛÙÚÂ-Ê‹˜ ·ÙÚȈÙÈÛÌfi˜ ÙˆÓ Ì·˙È-ο ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓˆÓ ÂÈÛÙÚ¿ÙˆÓÙÔ˘ 1916, ¤Ó· Ï·Óı¿ÓÔÓ ·ÓÙÈ-‰˘ÙÈÎfi Ó‡̷, Ë ·ÓÙ›ıÂÛËÛÙÔÓ ·ÛÙÈÎfi ÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓÈÛÌfiÎ·È Î˘Ú›ˆ˜ ÙÔ ‰˘Û‚¿ÛÙ·ÎÙÔ·ÓıÚÒÈÓÔ ÎfiÛÙÔ˜ ÙÔ˘ ÔϤ-ÌÔ˘ ›¯·Ó ‰È·ÌÔÚÊÒÛÂÈ ¤Ó·Â˘Ú‡Ù·ÙÔ Ú‡̷ ·fiÚÚȄ˘Ù˘ ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜

12 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2

H Kιουτ�χεια, 15(;)Iουλ�ου 1921. Oπρωθυπουργ�ς Δη-μ�τριος Γο�ναρηςπεριστοιχιζ�μενοςαπ� τον αρχιστρ�τη-γο Aν. Παπο�λια,τον στρατηγ� Bικτ.Δο�σμανη, τονυπουργ� Στρατιωτι-κ�ν N. Θεοτ�κη, τονστρατηγ� Aλ. Kο-ντο�λη, τον διοικητ�της II Mεραρχ�ας Π.Kαλλιδ�πουλο καιτον υποστρ�τηγοΞεν. Στρατηγ�. Eκε�αποφασ�στηκε η πο-ρε�α προς τον Σαγ-γ�ριο. (Πολεμικ�Mουσε�ο, Aθ�να)

ÙÔ˘˜ ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈÎÔ‡˜). O‡ÙÂ Ô ›‰ÈÔ˜ Ô EÏ.BÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ ‰ÂÓ ÌfiÚÂÛ ӷ ÂÎÏÂÁ›‚Ô˘ÏÂ˘Ù‹˜ ÛÙËÓ AÙÙÈÎÔ‚ÔȈٛ·, ·ÊÔ‡Ô Û˘Ó‰˘·ÛÌfi˜ Ù˘ Hӈ̤Ó˘ AÓÙÈÔ-ÏÈÙ‡Ûˆ˜ ͤڷÛÂ, ηٿ ̤ÛÔ fiÚÔ,ÙÔ 56%. AÎfiÌË ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ÏÂÈÔ„Ë-Ê›· ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛ·Ó ÔÈ ·ÓÙÈ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈÎÔ›ÛÙËÓ KÂÓÙÚÈ΋ Î·È ¢˘ÙÈ΋ M·Î‰ÔÓ›·(64%) ÎÂÚ‰›˙ÔÓÙ·˜ ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ 52‰ÚÒÓ. ™ÙȘ 230 ·˘Ù¤˜ ¤‰Ú˜ (178+52)Ô˘ ¤ÙÛÈ ÎÈ ·ÏÏÈÒ˜ ·ÚÎÔ‡Û·Ó ÁÈ· Ó·ÙÔ˘˜ ÚÔÛʤÚÔ˘Ó ÌÈ· ·ÓÂÙfiÙ·ÙË ÎÔÈ-ÓÔ‚Ô˘Ï¢ÙÈ΋ ÏÂÈÔ„ËÊ›·, ÔÈ ·ÓÙÈ‚Â-ÓÈ˙ÂÏÈÎÔ› ÚfiÛıÂÛ·Ó ·ÎfiÌË 17 (·fiÙȘ 22) ¤‰Ú˜ Ù˘ AÓ·ÙÔÏÈ΋˜ M·Î‰Ô-Ó›·˜ (fiÔ˘ ÔÈ ‰‡Ô ·Ú·Ù¿ÍÂȘ ۯ‰fiÓÈÛÔ„‹ÊÈÛ·Ó), ηıÒ˜ Î·È ÙȘ 4 ¤‰Ú˜Ù˘ ™¿ÌÔ˘ (Ì ÔÚȷ΋ ÏÂÈÔ„ËÊ›·).

A¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔ ÈÛ¯˘ÚfiÙ·ÙÔ ·˘ÙfiÂÎÏÔÁÈÎfi Ú‡̷, ÔÈ ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈÎÔ› ‰ÂÓÌfiÚÂÛ·Ó Ó· ‰È·ÙËÚ‹ÛÔ˘Ó ·Ú¿ ÌfiÓÔÙȘ 23 ¤‰Ú˜ Ù˘ KÚ‹Ù˘ (fiÔ˘ fï˜,·ÎfiÌË Î·È ÂΛ, ÙÔ ÔÛÔÛÙfi ÙˆÓ ·ÓÙÈ-‚ÂÓÈ˙ÂÏÈÎÒÓ ¤ÊÙ·Û ÙÔ 37,5%), 17¤‰Ú˜ ÛÙÔ AÓ·ÙÔÏÈÎfi AÈÁ·›Ô (§¤Û‚Ô˜,X›Ô˜) Î·È 15 ¤‰Ú˜ ÛÙËÓ HÂÈÚÔ (°È¿Ó-ÓÂÓ·, ¶Ú¤‚Â˙·). ™ÙȘ 66 Û˘ÓÔÏÈο¤‰Ú˜ Ô˘ ΤډÈÛ·Ó ÔÈ ºÈÏÂχıÂÚÔÈ,ÛÙ· fiÚÈ· Ô˘ ›¯Â ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ÙÔ 1915, ÚÔÛÙ¤ıËÎ·Ó Â›Û˘ ÔÈ 52¤‰Ú˜ Ô˘ ·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Ô‡Û·Ó ÛÙËÓ Úfi-ÛÊ·Ù· ·ÂÏ¢ıÂڈ̤ÓË (¢˘ÙÈ΋ ηÈ

AÓ·ÙÔÏÈ΋) £Ú¿ÎË, fiÔ˘ Ë ·ÚÔ˘Û›·ÙˆÓ ·ÓÙÈ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈÎÒÓ ‹Ù·Ó ÈÛ¯Ó‹ ηÈÁÈ’ ·˘Ùfi ‰ÂÓ Û˘ÁÎÚÔÙ‹ıËÎ·Ó Â›ÛËÌÔÈÛ˘Ó‰˘·ÛÌÔ› Ù˘ AÓÙÈÔÏ›Ù¢Û˘. TËÓ·Ô˘Û›· ·˘Ù‹ ›ÛËÌˆÓ Û˘Ó‰˘·ÛÌÒÓÂÎÌÂÙ·ÏχÂÙ·È, ÂÍ¿ÏÏÔ˘, Î·È Ô AÏÂÍ.¶··Ó·ÛÙ·Û›Ô˘ ÛÙÔ˘˜ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂ-ÚÔ˘˜ ˘ÔÏÔÁÈÛÌÔ‡˜ ÙÔ˘ (¢ËÌÔÎÚ·Ù›·Î·È ÂÎÏÔÁÈÎfi Û‡ÛÙËÌ·, Aı‹Ó· 1923),ÁÈ· Ó· Û˘Ó˘ÔÏÔÁ›ÛÂÈ, Ï·Óı·Ṳ̂ӷ, ÙÔÛ‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ „ËÊÔÊfiÚˆÓ Ù˘ £Ú¿Î˘(11% ÙÔ˘ ÂÎÏÔÁÈÎÔ‡ ÛÒÌ·ÙÔ˜) ˆ˜ «‚Â-ÓÈ˙ÂÏÈÎÔ‡˜» Î·È ÂÔ̤ӈ˜ Ó· ÌÔÚ¤ÛÂÈÓ· ÈÛ¯˘ÚÈÛı› fiÙÈ ÔÈ ºÈÏÂχıÂÚÔÈ,¤ÛÙˆ Î·È ÔÚȷο, ÍÂ¤Ú·Û·Ó Û „‹-ÊÔ˘˜ ÙËÓ Hӈ̤ÓË AÓÙÈÔϛ٢ÛËÛÙÔ Û‡ÓÔÏÔ Ù˘ ¯ÒÚ·˜. M ‚¿ÛË ÙÔ˘˜˘ÔÏÔÁÈÛÌÔ‡˜ ·˘ÙÔ‡˜ ‰È·ÌÔÚÊÒıËΤÙÛÈ, ·ÚÎÂÙ¿ ·ÚÁfiÙÂÚ·, ¤Ó·˜ ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈ-Îfi˜ ̇ıÔ˜, Ô˘ ·ÚËÁÔÚËÙÈο, ÌÔ-ÚÔ‡Û ӷ ÌÂÙ·ı¤ÛÂÈ ÙËÓ Â˘ı‡ÓË Ù˘‹ÙÙ·˜ ÛÙȘ ȉÈÔÌÔÚʛ˜ ÙÔ˘ ÏÂÈÔ„ËÊÈ-ÎÔ‡ ÂÎÏÔÁÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜.

AÓÔȯً Ë Â¿ÓÔ‰Ô˜EÓ·˜ ¿ÏÏÔ˜ ·ÚËÁÔÚËÙÈÎfi˜ ̇ıÔ˜Ô˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËΠÁÈ· Ó· ÂÚÌËÓ‡-ÛÂÈ ÙËÓ ·ÚfiÛÌÂÓË ‹ÙÙ· ÙˆÓ ºÈÏÂ-Ï¢ı¤ÚˆÓ, ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙË ÌÂÙ·‚ÔÏ‹ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÎÔ‡ Îϛ̷ÙÔ˜, ÙËÓ ÔÔ›·ÚÔοÏÂÛÂ Ô ·ÈÊÓ›‰ÈÔ˜ ı¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘

‚·ÛÈÏÈ¿ AϤͷӉÚÔ˘ ÛÙȘ 12 OÎÙˆ‚Ú›-Ô˘ 1920, ·fi ÛË„·ÈÌ›· Ô˘ ÚÔ‹Ïı·fi ÙÔ ‰¿ÁΈ̷ ÂÓfi˜ Èı‹ÎÔ˘ ÛÙÔÓÎ‹Ô ÙˆÓ AÓ·ÎÙfiÚˆÓ. O ı¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘AϤͷӉÚÔ˘ ¿ÊËÓ ·ÓÔÈÎÙfi ÙÔ ˙‹ÙË-Ì· Ù˘ ·Ófi‰Ô˘ ÙÔ˘ KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘,Ô ÔÔ›Ô˜ ÁÈÓfiÙ·Ó ¤ÙÛÈ Î·È ¿ÏÈ ÙÔۇ̂ÔÏÔ ·Ó·ÊÔÚ¿˜ ÁÈ· ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ Ù˘·ÓÙÈ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈ΋˜ ·Ú¿Ù·Í˘. ¶ÔÙ¤ ¿Ï-ÏÔÙ ÙÔ ‰¿ÁΈ̷ ÂÓfi˜ Èı‹ÎÔ˘ ‰ÂÓÚÔοÏÂÛ ÙÔÓ ı¿Ó·ÙÔ 250 ¯ÈÏÈ¿‰ˆÓ·ÓıÚÒˆÓ ı· ÂÈ ·ÚÁfiÙÂÚ· Ô O˘›Ó-ÛÙÔÓ TÛfiÚÙÛÈÏ. AÏÏ¿ Î·È Ô ›‰ÈÔ˜ Ô EÏ.BÂÓÈ˙¤ÏÔ˜, ÁÚ¿ÊÔÓÙ·˜ ÙÔ 1931 ÁÈ· ÙȘÂÎÏÔÁ¤˜ Ù˘ 1˘ NÔÂÌ‚Ú›Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÂÈfiÙÈ «ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ Î·È ·Û˘Á¯ÒÚËÙÔ Ï¿-ıÔ˜ ÌÔ˘» ‹Ù·Ó fiÙÈ «fiÙ·Ó Â‹ÏıÂÓ Ôı¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ AÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ ‰ÂÓ ·Ó¤‚·-Ï· Ù·˜ ÂÎÏÔÁ¿˜ ‰È¿ Ó· ‰È·Ú·ÁÌ·Ù¢-ıÒ ÌÂÙ¿ ÙÔ˘ KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ Î·È ÙˆÓ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ÙËÓ ÂȘ ÙÔÓ ıÚfiÓÔÓ ·Ó·ÚÚ›-¯ËÛÈÓ ÙÔ˘ Û˘ÓÙ·ÁÌ·ÙÈÎÔ‡ ‰È·‰fi¯Ô˘°ÂˆÚÁ›Ô˘». K·È ÛÙÔ ÂÚÒÙËÌ· ÁÈ·Ù›‰ÂÓ ÚÔ¯ÒÚËÛ ‹‰Ë ·fi ÙÔÓ IÔ‡ÓÈÔÙÔ˘ 1917, ÛÙËÓ Î‹Ú˘ÍË ‰ÈÎÙ·ÙÔÚ›·˜··ÓÙÔ‡ÛÂ: «¢ÂÓ ¤ÁÈÓ· ‰ÈÎٿوÚ, ‰Èfi-ÙÈ ‹ÌÔ˘Ó ·Ó›Î·ÓÔ˜ ‰È¿ ÙËÓ ÙÔÈ·‡ÙËÓ·ÔÛÙÔÏ‹Ó (…) Î·È fï˜ Ë ÏÂÈÔ„Ë-Ê›· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ Ï·Ô‡ Ì ÂıÂÒÚËÛÂÙ‡Ú·ÓÓÔÓ Î·È ‰È¿ Ó· ··ÏÏ·¯ı‹ ÙË˜Ù˘Ú·ÓÓ›·˜ ÌÔ˘ ÂͤۯÈÛ ÙËÓ ™˘Óı‹-ÎËÓ ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ».

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 13

O Kεμ�λ και ο ρλος

των συμμ�χωνTου £∞¡√À B∂ƒ∂ª∏

Καθηγητ στην Eδρα Κ. Καραμανλ στοFletcher School of Law & Diplomacy,ΗΠΑ και μ�λος του Δ.Σ. στο Ελληνικ�Iδρυμα Ευρωπαϊκς και Εξωτερικς

Πολιτικς (ΕΛΙΑΜΕΠ)

∏A¶OBA™H ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ‰˘Ó¿-ÌÂˆÓ ÛÙË ™Ì‡ÚÓË ÙÔ 1919 ηÈË ™˘Óı‹ÎË ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ ÙÔ

1920, Û˘Ó¤Ù·Í·Ó ÙË ÏËÍÈ·Ú¯È΋ Ú¿ÍËı·Ó¿ÙÔ˘ Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔ-Ú›·˜ ·ÏÏ¿ Î·È Á¤ÓÓËÛ˘ Ù˘ ÓÂÒÙÂÚ˘ΔÔ˘ÚΛ·˜. √È ΔÔ‡ÚÎÔÈ ÂÍ·ıÏȈ̤ÓÔÈ

H Aκσεχιρ, 28 Mαρτου1922. O Mουσταφ� Kεμ�λ μετον P�σο στρατηγ� M.Φρο�νσε περιστοιχζονται απ�Tο�ρκους αξιωματο�χους και�ναν αξιωματικ� με το αστ�ριτου K�κκινου Στρατο�. Aρι-στερ�, με τη ζ�νη στη χλανη,ο Iσμ�τ Iνονο�. (I�κωβος Z.Aκτσ�γλου: «Xρονικ� Mικρα-σιατικο� Πολ�μου 1919-1992», Tροχαλα)

14 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2

H Aνατολικ! Θρ�κη,7 Iουλου 1920. OΘε�δωρος Π�γκαλοςκαι ο Γε�ργιος Kον-δ�λης υποδ�χονταιτον Bρεταν� στρατη-γ� Mπρτζες και συ-νεργ�τες του μετ�την κατ�ληψη τηςPαιδεστο�. (Πολεμι-κ� Mουσεο, Aθ!να)

·fi ÙÔ˘˜ ÔϤÌÔ˘˜ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó·ÂÏ›˙Ô˘Ó ÛÙÔ˘˜ ËÙÙË̤ÓÔ˘˜ Û˘ÌÌ¿-¯Ô˘˜ ÙÔ˘˜ Ô‡Ù ‚¤‚·È· ÛÙȘ ÓÈ΋ÙÚȘ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÁÈ· ‚Ô‹ıÂÈ·. OÙ·Ó Ë ÂÍ·ÚÙË-̤ÓË ·fi ÙÔ˘˜ ‰˘ÙÈÎÔ‡˜ Û˘ÌÌ¿¯Ô˘˜Î˘‚¤ÚÓËÛË ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏˤÛÙÂÈÏ ÙÔÓ ·fiÛÙÚ·ÙÔ ÛÙÚ·ÙËÁfiªÔ˘ÛÙ·Ê¿ ∫ÂÌ¿Ï Ó· ÂÈıˆڋÛÂÈ ÙÔΔÚ›ÙÔ ™ÒÌ· ™ÙÚ·ÙÔ‡ ÛÙË ™›‚·˜ Î·È ÙÔ¢¤Î·ÙÔ ¶¤ÌÙÔ ÛÙÔ ∂Ú˙ÂÚÔ‡Ì, ‰ËÌÈ-Ô‡ÚÁËÛ ¯ˆÚ›˜ Ó· ˘Ô„È¿˙ÂÙ·È ÙËÓ

·ÊÂÙËÚ›· Ù˘ ÓÂÒÙÂÚ˘ÙÔ˘ÚÎÈ΋˜ ÈÛÙÔÚ›·˜.

√ ∫ÂÌ¿Ï ·Û¯ÔÏ‹ıËΠÌÂÙËÓ ·Ó·Û‡ÓÙ·ÍË ÙˆÓ ÙÔ˘ÚÎÈ-ÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ Î·È ÙËÓ ˘Ô-ÓfiÌ¢ÛË Ù˘ ›ÛËÌ˘ ΢-‚¤ÚÓËÛ˘. ΔÔÓ πÔ‡ÓÈÔ ÙÔ˘1918 ‰È¤Ù·Í ÙË Û‡ÁÎÏÈÛËÛ˘Ó‰ڛԢ Ì ÂÎÚÔÛÒÔ˘˜·fi ÔÏÏ¿ ̤ÚË Ù˘ ÔıˆÌ·-ÓÈ΋˜ ÂÈÎÚ¿ÙÂÈ·˜, ÚÔηÏÒ-ÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ ÙËÓ ·Ó¿ÎÏËÛ‹ ÙÔ˘·fi ÙËÓ Î˘‚¤ÚÓËÛË Ù˘∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜ Î·È ÙÂ-ÏÈο ÙËÓ ÂÈ΋ڢ͋ ÙÔ˘. ΔÔÛ˘Ó¤‰ÚÈÔ ÛÙÔ ∂Ú˙ÂÚÔ‡Ì Ù˘23˘ πÔ˘Ï›Ô˘ 1919 ‰È‹ÚÎÂÛ‰Âη٤ÛÛÂÚȘ ̤Ú˜ Î·È ¤ıÂ-Û › Ù¿ËÙÔ˜ ÙÔ ÂıÓÈÎÈÛÙÈ-Îfi ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÙÔ˘ ∫ÂÌ¿Ï. √È

Û‡Ó‰ÚÔÈ ˙‹ÙËÛ·Ó ·fi ÙËÓ Î˘‚¤ÚÓË-ÛË Ó· ·ÓÙÈÛÙ·ı› ÛÙËÓ Í¤ÓË Î·ÙÔ¯‹Î·È ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÂıÓÔÛ˘Ó¤Ï¢Û˘.ΔÔÓ ™Â٤̂ÚÈÔ ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ¤ÙÔ˘˜ ÙÔ Û˘-Ó¤‰ÚÈÔ ÛÙË ™›‚·˜ ÂȂ‚·›ˆÓ Ì ÌÂ-Á·Ï‡ÙÂÚË ·ÎfiÌ· ÂÎÚÔÛÒËÛË ÙȘ··ÈÙ‹ÛÂȘ ÙˆÓ ÂıÓÈÎÈÛÙÒÓ.

∏ ÎÚ˘Ê‹ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›· Ù˘ ΢‚¤ÚÓË-Û˘ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜ Ì ÙÔ˘˜ÂıÓÈÎÈÛÙ¤˜ Ù˘ AÁ΢ڷ˜, ÚÔοÏÂÛÂÙÔÓ ª¿ÚÙÈÔ 1920 ÙËÓ Â¤Ì‚·ÛË Î·ÈηÙÔ¯‹ Ù˘ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·˜ ·fi ÙȘ Û˘Ì-Ì·¯ÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ˘fi ÙÔÓ ÛÙÚ·ÙËÁfiMilne Î·È ÙÔÓ Ï‹ÚË ¤ÏÂÁ¯Ô ÙˆÓ ÎÚ·-

ÙÈÎÒÓ ˘ËÚÂÛÈÒÓ. ™ÙȘ 23 ∞ÚÈÏ›Ô˘1920 Ë ªÂÁ¿ÏË ∂ıÓÔÛ˘Ó¤Ï¢ÛË ‰‹Ïˆ-Û ÔÌfiʈӷ ÙËÓ ›ÛÙË Ù˘ ÛÙÔ «∂ıÓÈ-Îfi ™˘Ì‚fiÏ·ÈÔ» Ô˘ ›¯Â Û˘ÓÙ¿ÍÂÈ Ô ∫Â-Ì¿Ï, ·ÊÔ‡ ÙÔÓ ÂͤÏÂÍ ¶Úfi‰ÚÔ Ù˘¢ËÌÔÎÚ·Ù›·˜ ηٷÚÁÒÓÙ·˜ ÙËÓ Â›ÛË-ÌË Î˘‚¤ÚÓËÛË.

∏ ÂÈÚ‹ÓË ÙÔ˘ San Remo ÙÔÓ ∞Ú›ÏÈÔÙÔ˘ 1920, ‰È·ÛÊ¿ÏÈÛ ٷ Û˘ÌʤÚÔÓÙ·Ù˘ ªÂÁ¿Ï˘ μÚÂÙ·Ó›·˜ ÛÙË ªÂÛÔÔ-Ù·Ì›·, ÙËÓ ¶·Ï·ÈÛÙ›ÓË Î·È ÙËÓ ÚÔ¿-ÛÈÛË ÙˆÓ ÛÙÂÓÒÓ. ∏ πÙ·Ï›· Î·È Ë °·Ï-Ï›· ¤Ï·‚·Ó ·Ó¿ÏÔÁ˜ ÂÁÁ˘‹ÛÂȘ ÁÈ·ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ∞ÓÙ¿ÏÈ· ηÈÙËÓ ∫ÈÏÈΛ·. ¢Â‰Ô̤Ó˘ Ù˘ ÈÙ·ÏÈ΋˜·ÓÙ›ıÂÛ˘ ÚÔ˜ ÙËÓ ÂÓÙÔÏ‹ Ô˘ ¤Ï·‚ÂË ∂ÏÏ¿‰· ÁÈ· ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ∞˚‰ÈÓ›Ô˘ ηÈÙË ÛÙ·‰È·Î‹ ·ÔͤӈÛË Ù˘ °·ÏÏ›·˜,Ë ÂÏÏËÓÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋ ‚Ú¤ıËΠ·ÔÎÏÂÈ-ÛÙÈο ÂÍ·ÚÙË̤ÓË ·fi ÙË ªÂÁ¿ÏËμÚÂÙ·Ó›·.

IÙ·Ï›· Î·È °·ÏÏ›·™ÙË Û‡ÛÎÂ„Ë ÙÔ˘ §ÔÓ‰›ÓÔ˘ ÙÔÓ ºÂ-‚ÚÔ˘¿ÚÈÔ ÙÔ˘ 1921, Ô Lloyd George¤‰ˆÛ ÛÙÔ˘˜ EÏÏËÓ˜ ÂÎÚÔÛÒÔ˘˜ÙËÓ ÂÓÙ‡ˆÛË fiÙÈ Ë ¯ÒÚ· ÙÔ˘ ˘Ô-ÛÙ‹ÚÈ˙ Ì ÂÓıÔ˘ÛÈ·ÛÌfi ÙȘ ÂÎηı·ÚÈ-ÛÙÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·.∏ ΢‚¤ÚÓËÛË Ù˘ AÁ΢ڷ˜ ˆÛÙfiÛԷԉ›¯ÙËΠÂÍ·ÈÚÂÙÈο ÈηӋ ÛÙÔ˘˜‰Èψ̷ÙÈÎÔ‡˜ ÂÏÈÁÌÔ‡˜. ª¤Û· ÛÙÔ1921 ηٿÊÂÚ ӷ Û˘Ó¿„ÂÈ ÊÈÏÈΤ˜Û¯¤ÛÂȘ Ì ÙËÓ πÙ·Ï›· Î·È ÙË °·ÏÏ›·ÂÓÈÛ¯‡ÔÓÙ·˜ ÙËÓ ·ÔÌ¿ÎÚ˘ÓÛ‹ ÙÔ˘˜·fi ÙȘ ‚ÚÂÙ·ÓÈΤ˜ ÂÈÏÔÁ¤˜. ∏ „‡-¯Ú·ÓÛË Ì ÙËÓ πÙ·Ï›· ›¯Â ·Ú¯›ÛÂȷ̤ۈ˜ ÌÂÙ¿ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘ÛÙÔ ™˘Ó¤‰ÚÈÔ Ù˘ ∂ÈÚ‹Ó˘ ÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ,ÂÓÒ ÔÈ Á·ÏÏÔ‚ÚÂÙ·ÓÈΤ˜ ·ÓÙÈı¤ÛÂȘ¿Óˆ ÛÙÔ ı¤Ì· ÙˆÓ ÁÂÚÌ·ÓÈÎÒÓ Â·-ÓÔÚıÒÛÂˆÓ Ô͇ÓıËÎ·Ó ÌÂÙ¿ ÙÔ 1920.

ªÂ ÙÔÓ πÙ·Ïfi ˘Ô˘ÚÁfi Sforza ÔÈΔÔ‡ÚÎÔÈ Û˘ÌÊÒÓËÛ·Ó ÎÔÈÓ‹ ‰È·¯Â›ÚÈ-

TÔÓ M¿ÚÙÈÔ ÙÔ˘ 1922ÔÈ Û‡ÌÌ·¯ÔÈ ÚfiÙÂÈӷӷӷΈ¯‹. OÈ EÏÏËÓ˜ÙË ‰¤¯ıËηÓ, ·ÏÏ¿ Ô KÂÌ¿Ï, ÂÓÈÛ¯˘fiÌÂÓÔ˜·fi ÙÔ˘˜ °¿ÏÏÔ˘˜ ηÈÙÔ˘˜ ™Ô‚ÈÂÙÈÎÔ‡˜, ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û ӷ ı¤ÙÂÈ fiÚÔ˘˜

à Σμ�ρνη, Oκτ�-βριος 1920. O �πα-τος αρμοστ!ςΣμ�ρνης, Aριστε-δης Στεργι�δης, μετον αρχηγ� τηςστρατι�ς ΛεωνδαΠαρασκευ�πουλοκαι τα μ�λη τουεπιτελεου κατ� τηδι�ρκεια τελετ!ς.Δεξι�, ο Θε�δωροςΠ�γκαλος περιερ-γ�ζεται το πηλ!κι�του. (Eκδοτικ!Aθην�ν)

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 15

ÛË ÙˆÓ fiÚˆÓ Ù˘ ÈÙ·ÏÈ΋˜ ˙ÒÓ˘ ÛÙ˪ÈÎÚ¿ ∞Û›· Ì ·ÓÙ¿ÏÏ·ÁÌ· ÙËÓ ·Ó·-ÁÓÒÚÈÛË ÙˆÓ ÙÔ˘ÚÎÈÎÒÓ ‰ÈÂΉÈ΋ÛˆÓÛÙË ™Ì‡ÚÓË, Î·È ÙË £Ú¿ÎË. ∏ πÙ·Ï›··¤Û˘Ú ÛÙ·‰È·Î¿ ÙȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ù˘·fi ÙËÓ ∞ÓÙ¿ÏÈ· Î·È Â¤ÙÚ„ ÛÙÔ˘˜ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ Ó· ·Ó·Ï¿‚Ô˘Ó ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯ÔÙ˘ ÂÚÈÔ¯‹˜. √È °¿ÏÏÔÈ ÁÚ‹ÁÔÚ· ·ÎÔ-ÏÔ‡ıËÛ·Ó ÙÔ ÈÙ·ÏÈÎfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙÂÚ-Ì·Ù›˙ÔÓÙ·˜ ÙȘ ¯ıÚÔڷ͛˜ Ì ÙÔ˘˜ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜, ÒÛÙ ÙÔÓ √ÎÙÒ‚ÚÈÔ ÙÔ˘1921 Ô ˘Ô˘ÚÁfi˜ Franklin Bouillon Ó·˘ÔÁÚ¿„ÂÈ Ì ÙÔÓ ∫ÂÌ¿Ï ÙËÓ ÔÌÒÓ˘ÌËÛ˘Ìʈӛ· ÛÙËÓ AÁ΢ڷ. ªÂ ÙË Û˘Ì-ʈӛ· ·˘Ù‹ Ë °·ÏÏ›· ·Ú·¯ˆÚÔ‡ÛÂÛÙËÓ Î˘‚¤ÚÓËÛË Ù˘ AÁ΢ڷ˜ 10.000ÙÂÙÚ. ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ· ˙ÒÓ˘ ηÙÔ¯‹˜ ÛÙ·Û‡ÓÔÚ· Ì ÙË ™˘Ú›·. ø˜ ·ÓÙ¿ÏÏ·ÁÌ· ÔÈΔÔ‡ÚÎÔÈ ·Ú·¯ÒÚËÛ·Ó ‰ÈηÈÒÌ·Ù·ÎÔÈÓ‹˜ ÂÎÌÂÙ¿ÏÏ¢Û˘ ÏÔ˘ÙÔ·Ú·-ÁˆÁÈÎÒÓ ËÁÒÓ ÛÙÔ˘˜ °¿ÏÏÔ˘˜. √ μÚÂ-Ù·Ófi˜ ˘Ô˘ÚÁfi˜ E͈ÙÂÚÈÎÒÓ, §fiÚ‰Ô˜Curzon, ‰È·Ì·ÚÙ˘Ú‹ıËΠ¤ÓÙÔÓ· ÁÈ·ÙȘ ·Ú·ÛÔÓ‰›Â˜ Ù˘ °·ÏÏ›·˜, ÔÈ ÔÔ›-˜ ¿ÏψÛÙ ¤ıÈÁ·Ó ‚ÚÂÙ·ÓÈο Û˘Ìʤ-ÚÔÓÙ· ÛÙÔ πÚ¿Î.

™Ô‚ÈÂÙÈ΋ PˆÛ›·∏ ™Ô‚ÈÂÙÈ΋ ƒˆÛ›·, ··ÓÙÒÓÙ·˜ ÛÙËÓÚÔÛ¿ıÂÈ· Ù˘ ∞ÁÁÏ›·˜ Ó· ÂϤÁÍÂÈ ÙËÓ·˘ÛÈÏÔ˝· ÛÙ· ÛÙÂÓ¿ Î·È ÛÙË ª·‡ÚË£¿Ï·ÛÛ· Î·È Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ ÎÚ¿ÙË -

·Ó·¯ÒÌ·Ù· Á‡Úˆ ·fi ÙË ÛÔ‚ÈÂÙÈ΋ ¢-Ú·ÛÈ·ÙÈ΋ ÂÈÎÚ¿ÙÂÈ·, η٤Ϸ‚ ÙË °Â-ˆÚÁ›· Î·È ÙÔ ∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó Î·È ·Ó¤Ï·-‚ ÙËÓ ÚÔÛÙ·Û›· Ù˘ ∞ÚÌÂÓ›·˜ ·fiÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ‰È›ۉ˘ÛË. ∏ ÙÔ˘ÚÎÔÛÔ-‚ÈÂÙÈ΋ Û˘Óı‹ÎË ÊÈÏ›·˜ Ù˘ 16˘ ª·Ú-Ù›Ô˘ 1921, ÚÔÛ¤ÊÂÚ ÛÙÔ˘˜ ‰‡Ô ·ÏÈ-Ô‡˜ ·ÓÙÈ¿ÏÔ˘˜ ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· ·Û¯Ô-ÏËıÔ‡Ó ·ÂÚ›Û·ÛÙÔÈ Ì ¿ÏϘ ÌÂÁ¿-Ϙ ·ÂÈϤ˜. ™‡Ìʈӷ Ì ÙË Û˘Óı‹ÎË·˘Ù‹, Ë ƒˆÛ›· Û˘Ó·ÈÓÔ‡Û ÛÙËÓ Î·-Ù¿ÚÁËÛË ÙˆÓ ‰ÈÔÌÔÏÔÁ‹ÛˆÓ, ·Ó·-ÁÓÒÚÈ˙ ÙËÓ Î˘‚¤ÚÓËÛË Ù˘ AÁ΢ڷ˜Î·È ·Ú·¯ˆÚÔ‡Û ÛÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ ÙÔ∫·Ú˜ Î·È ÙÔ ∞Ú‰·¯¿Ó, ÂÓÒ ÙÔ μ·ÙÔ‡ÌÈÂÙ›ıÂÙÔ ˘fi ÚˆÛÔÙÔ˘ÚÎÈ΋ Û˘Ó‰ÈÔ›ÎË-ÛË. √È ‰‡Ô Û˘Ì‚·ÏÏfiÌÂÓ˜ ¯ÒÚ˜ ˘¤-ÁÚ·„·Ó Û˘Ó˘ÔÛ¯ÂÙÈÎfi fiÙÈ ‰ÂÓ ı··Ó·ÁÓÒÚÈ˙·Ó Û˘Óı‹Î˜ ÂȂ‚ÏË̤-Ó˜ Û ÔÔÈ·‰‹ÔÙ ·fi ÙȘ ‰‡Ô ‰È¿Ù˘ ‚›·˜. ∏ ·ÛÊ¿ÏÂÈ· Ù˘ ·Ó·‰˘fiÌÂ-Ó˘ ΔÔ˘ÚΛ·˜ Û˘Ó‰¤ıËΠ̠ÙËÓ ·ÓÙÈÈ-ÌÂÚÈ·ÏÈÛÙÈ΋ ÛÔ‚ÈÂÙÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋ ηÈÔ ÂÍÔÏÈÛÌfi˜ ÙˆÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ÙÔ˘ ∫Â-Ì¿Ï ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ·ÔÙ¤ÏÂÛÂÙÌ‹Ì· Ù˘ ÛÔ‚ÈÂÙÈ΋˜ ÚÔÛ¿ıÂÈ·˜·ÔÎÏÂÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ μÚÂÙ·ÓÒÓ ·fi Ù·ÛÙÂÓ¿ Î·È ÙË ª·‡ÚË £¿Ï·ÛÛ·. ªÔÏÔ-ÓfiÙÈ ÔÈ Û¯¤ÛÂȘ ÙÔ˘ ∫ÂÌ¿Ï Ì ÙÔ˘˜ πÙ·-ÏÔ‡˜ Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ÙÔ˘˜ °¿ÏÏÔ˘˜ ÂÓÔ-¯ÏÔ‡Û·Ó ÙÔ˘˜ ƒÒÛÔ˘˜, ·˘Ùfi ‰ÂÓ ÂÌfi-‰ÈÛ ÙÔ˘˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ Ó· ˘ÔÁÚ¿„Ô˘ÓÙÔÓ √ÎÙÒ‚ÚÈÔ 1921 ÙË Û˘Óı‹ÎË ÙÔ˘

∫·Ú˜ Ì ÙËÓ ∞ÚÌÂÓ›·, ÙË °ÂˆÚÁ›· ηÈÙÔ ∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó ÚÔ˜ ·Ó·ÁÓÒÚÈÛËÙˆÓ ÎÔÈÓÒÓ ÙÔ˘˜ Û˘ÓfiÚˆÓ.

™ÙË Û‡ÛÎÂ„Ë ÙÔ˘ ·ÓÒÙ·ÙÔ˘ Û˘Ì-‚Ô˘Ï›Ô˘ ÛÙȘ ∫¿ÓÓ˜ ÙÔÓ π·ÓÔ˘¿ÚÈÔÙÔ˘ 1922, Ô §fiÚ‰Ô˜ Curzon ÚfiÙÂÈÓÂÙËÓ ·˘ÙÔÓfiÌËÛË Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘ ̆ fi ÙËÓÚÔÛÙ·Û›· Ù˘ ∫ÔÈÓˆÓ›·˜ ÙˆÓ ∂ıÓÒÓÎ·È ÙËÓ ·Ó·‰È·Ú·ÁÌ¿Ù¢ÛË Ù˘ ¤ÎÙ·-Û˘ Ù˘ £Ú¿Î˘. √È ÔÏÈÙÈΤ˜ ·ÏÏ·Á¤˜ÛÙË °·ÏÏ›· Î·È ÙËÓ πÙ·Ï›· ηı˘ÛÙ¤ÚË-Û·Ó ÙË Û˘˙‹ÙËÛË ÙÔ˘ ۯ‰›Ô˘ ·˘ÙÔ‡.

ΔÔÓ ª¿ÚÙÈÔ ÔÈ ÙÚÂȘ Û‡ÌÌ·¯ÔÈ Úfi-ÙÂÈÓ·Ó ÛÙÔ˘˜ ÂÌfiÏÂÌÔ˘˜ EÏÏËÓ˜ ηÈΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ ·Ó·Îˆ¯‹ Ì ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ΢-ÚÈ·Ú¯›· ÛÙ· ·ÛÈ·ÙÈο ‰¿ÊË Ù˘ ΔÔ˘Ú-Λ·˜, Î·È ·ÔÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔÔ›ËÛË ÙˆÓÛÙÂÓÒÓ Î·È Ù˘ Á‡Úˆ ÂÚÈÔ¯‹˜. ∏ ÂÏ-ÏËÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË ÂÍ·ÓÙÏË̤ÓË ·fiÙËÓ ÔÏÂÌÈ΋ ÚÔÛ¿ıÂÈ· ‰¤¯ÙËÎÂÙËÓ ·Ó·Îˆ¯‹, ·ÏÏ¿ ÔÈ ΔÔ‡ÚÎÔÈ ÂÓÈÛ¯˘-̤ÓÔÈ ·fi ÙÔ˘˜ °¿ÏÏÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ ™Ô-‚ÈÂÙÈÎÔ‡˜ ÂÍ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó Ó· ı¤ÙÔ˘ÓfiÚÔ˘˜. √È EÏÏËÓ˜ ·¿ÓÙËÛ·Ó Ì ÌÈ··ÔÓÂÓÔË̤ÓË ÚÔÛ¿ıÂÈ· ηٿÏË-„˘ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜ ˆ˜ ÌÔ-¯Ïfi ›ÂÛ˘ ηٿ ÙÔ˘ ∫ÂÌ¿Ï, Ë ÔÔ›·fï˜ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛ ÙË ÛÎÏËÚ‹ ·ÓÙ›ıÂ-ÛË ÙˆÓ AÁÁψÓ. ∏ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ·˘Ù‹ ÂÈ-¯Â›ÚËÛË ·‰˘Ó¿ÙÈÛ ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ÁÚ·ÌÌ‹ ¿Ì˘Ó·˜ Î·È ¤ÊÂÚ ÂÁÁ‡ÙÂÚ· ÙÔÌÔÈÚ·›Ô ÙÔ˘ÚÎÈÎfi ¯Ù‡ËÌ· ÙÔÓ ∞‡ÁÔ˘-ÛÙÔ ÙÔ˘ 1922.

16 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2

Tου °πflƒ°√À M∞ƒ°∞ƒÿΔ∏

Kαθηγητ Σ�γχρονης Iστορ�αςστο Πανεπιστμιο της Kρτης

H «ENTO§H» Ô˘ ¤‰ˆÛÂ, ÙËÓ Â·‡ÚÈÔ ÙÔ˘ÚÒÙÔ˘ ¶·ÁÎÔÛÌ›Ô˘ ¶ÔϤÌÔ˘, Ë Û˘ÌÌ·-¯È΋ Û˘Ó‰È¿ÛÎÂ„Ë ÛÙ· Ù¤ÏË AÚÈÏ›Ô˘

1919 ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË ÁÈ· ÙË ÛÙÚ·ÙȈ-ÙÈ΋ ηÙÔ¯‹ Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘ Ì ÛÙfi¯ÔÙËÓ ÚfiÏË„Ë Ù·Ú·¯ÒÓ Î·È ÙËÓ ÚÔÛÙ·Û›· ÙÔ‡ÂΛ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÔ‡ ÛÙÔÈ¯Â›Ô˘, ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û ·Ú¿Ó· ¤¯ÂÈ Â˘Ú‡ÙÂÚ˜ Û˘Ó¤ÂȘ. ™Â η̛· ÂÚ›Ùˆ-ÛË ‰ÂÓ ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ Â›Ó·È ÌÈ· ·Ï‹ Âȯ›ÚË-ÛË «ÂÈÚ‹Ó¢Û˘» ‹ «·ÛÙ˘ÓfiÌ¢Û˘» ÌÈ·˜ ˙ÒÓ˘Û ·Ó·ÌÔÓ‹ ÙˆÓ ÙÂÏÈÎÒÓ ·ÔÊ¿ÛÂˆÓ ÙˆÓ ‰È·-ÛΤ„ÂˆÓ ÂÈÚ‹Ó˘. T· ÂÌÏÂÎfiÌÂÓ· ÎÚ¿ÙË, ËEÏÏ¿‰· Î·È Ë TÔ˘ÚΛ· ›¯·Ó ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ÂÎÎÚÂ-ÌfiÙËÙ˜ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹, ÂÓÒ Ë ÂΛ ·ÚÔ˘Û›· ÛË-

Ì·ÓÙÈÎÒÓ ÔÛÔÛÙÒÓ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÏËı˘ÛÌÔ‡, ÛÂÛ˘Ó‰˘·ÛÌfi Ì ÙȘ ›ÛËÌ· ‰È·Ù˘ˆÌ¤Ó˜ ÂÏÏËÓÈ-Τ˜ ‰ÈÂΉÈ΋ÛÂȘ, ¤‰ÈÓ·Ó, ÛÙËÓ Î›ÓËÛË ·˘Ù‹ ÙÔÓ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ·Ó fi¯È ÚÔÛ¿ÚÙËÛ˘, ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓÌÔÓÈÌfiÙÂÚ˘ ηÙÔ¯‹˜. OÈ TÔ‡ÚÎÔÈ Èı‡ÓÔÓÙ˜ ıÂ-ˆÚÔ‡Û·Ó fiÙÈ Ë ·ÒÏÂÈ· ÙˆÓ ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÒÓ ·-Ú·Ï›ˆÓ ı· ‹Ù·Ó ÌÈ· ·fiÏ˘Ù· ηٷÛÙÚÔÊÈ΋ Âͤ-ÏÈÍË. ™ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ·˘Ù‹ Ë ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓË ÛÙËÓÂÓ‰Ô¯ÒÚ· Ù˘ MÈÎÚ¿˜ AÛ›·˜ TÔ˘ÚΛ· ı· ·ÓÙÈÌÂ-ÙÒÈ˙ fiÏÔ ÙÔ Ê¿ÛÌ· ÙˆÓ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ÚÔ-ηÏ› Ë ·ÔÎÔ‹ ·fi ÙÔ˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜ Ù˘ ı¿Ï·Û-Û·˜ – Î·È Ù˘ ¢‡Û˘.

™ÙȘ 2 M·˝Ô˘ ÙÔ˘ 1919 ÂÏÏËÓÈο ÔÏÈÙ·ÁˆÁ¿Î·Ù¤ÏÂ˘Û·Ó ÛÙÔ ÏÈÌ¿ÓÈ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘ –Ô˘ ‚ÚÈ-ÛÎfiÙ·Ó ‹‰Ë οو ·fi ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô Û˘ÌÌ·¯ÈÎÒÓ·ÁËÌ¿ÙˆÓ– Î·È ·Ô‚›‚·Û·Ó ÙȘ ÚÒÙ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ,ÙÔ 1/38 ™‡ÓÙ·ÁÌ· E˘˙ÒÓˆÓ Ù˘ I˘ MÂÚ·Ú¯›·˜·Ú¯Èο. H ·Ô‚›‚·ÛË ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ‹ÚÂÌË. OÈ ÌÂÓ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› οÙÔÈÎÔÈ, η٤ÎÏ˘Û·Ó ÙȘ ÚÔÎ˘Ì·›Â˜Î·È ÙÔ˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜ ÁÈ· Ó· ·ÓËÁ˘Ú›ÛÔ˘Ó ·˘Ùfi Ô˘fiÏÔÈ ÙÔ˘˜ ıÂÒÚËÛ·Ó ̂ ˜ ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛË. AÓÙ›ıÂÙ·

H Mια εικ�να του επιτε-λε ου στη Mικρ� Aσ α τονIο�νιο του 1920. O επιτε-λ�ρχης Θε�δωρος Π�γκα-λος δε χνει στον αρχηγ�Στρατι�ς Λεων δα Παρα-σκευ�πουλο και τους �λ-λους επιτελε ς την εξ�λιξητης ελληνικ�ς προ�λασης(Eθνικ� Iστορικ� Mου-σε ο, Aθ�να).

Eκστρατε�αYποχ�ρησηKαταστροφ�

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 17

ÔÈ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ Â›‰·Ó ÛÙ· Û˘Ì‚·›ÓÔÓÙ· ÙËÓ ·Ú-¯‹ ˘Ô‰Ô‡ÏˆÛ˘. ¢ÂÓ ¤ÏÂÈ„·Ó ÔÈ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂÈ˜Î·È ÔÈ Ù·Ú·¯¤˜ Ô˘ ¤ÏËÍ·Ó ÌfiÓÔ Ì ÙË Û‡ÏÏË„Ë700 TÔ‡ÚÎˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ Î·È 2.000 ÔÏÈÙÒÓ.¶ÔÏÏÔ› ¿ÏÏÔÈ, ¤ÓÔÏÔÈ Î·È ÌË Î·Ù¤Ê˘Á·Ó ¤Íˆ ·fiÙËÓ fiÏË fiÔ˘ ÁÚ‹ÁÔÚ· Û¯ËÌ¿ÙÈÛ·Ó Ì ÙË ‰Ú¿-ÛË ÙÔ˘˜ ÌÈ· ÂÈΛӉ˘ÓË Î·È ·‚¤‚·ÈË ˙ÒÓË.

Afi ÙȘ ÚÒÙ˜ ‚‰ÔÌ¿‰Â˜ Ë Âȯ›ÚËÛË ¤ÌÔÈ-·˙ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ì ÂÎÛÙÚ·Ù›·. H IË MÂÚ·Ú¯›·ÂÓÈÛ¯‡ıËÎÂ Î·È ÚÈÓ ÎÏ›ÛÂÈ Ô ÚÒÙÔ˜ Ì‹Ó·˜,ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ‚Ú¤ıËΠÔÏfiÎÏËÚÔ ÙÔ Aã ™ÒÌ·™ÙÚ·ÙÔ‡. OÈ ·ÈÌ·ÙËÚ¤˜ ÂÈı¤ÛÂȘ TÔ‡ÚÎˆÓ ·Ù¿-ÎÙˆÓ ÛÙËÓ ¶¤ÚÁ·ÌÔ Î·È ÛÙÔ A˚‰›ÓÈ, ÙÔÓ IÔ‡ÓÈÔ·¤‰ÂÈÍ·Ó fiÙÈ Ô‡Ù ·˘Ùfi ‹Ù·Ó ·ÚÎÂÙfi. ™Ù· Ù¤ÏËÙÔ˘ ‰Â‡ÙÂÚÔ˘ Ì‹Ó· ÛÙË ˙ÒÓË ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ¤ÓÙÂÂÏÏËÓÈΤ˜ ÌÂÚ·Ú¯›Â˜ Ì 55.000 ¿Ó‰Ú˜, ÂÓÒ Ï›ÁÔ·ÚÁfiÙÂÚ· ÌÂٷʤÚıËÎ·Ó Î·È 30 ·Ó·ÁÓˆÚÈÛÙÈο·ÂÚÔÏ¿Ó· Û ÌÈ· ÚÔÛ¿ıÂÈ· ‰È·ÚÎÔ‡˜ ÂÈÙ‹-ÚËÛ˘ ÙˆÓ ÎÈÓ‹ÛÂˆÓ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡.

O ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ ‰ÚÔ‡Û Û ÌÈÎÚ¤˜ Û¯ÂÙÈο ÔÌ¿‰Â˜ÂÓfiψÓ, ·ÚÂÓÔ¯ÏÔ‡Û ÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi

Î·È Î·ÏÏÈÂÚÁÔ‡Û ÎÏ›-Ì· ·Ó·ÛÊ¿ÏÂÈ·˜ ̤۷‹ Á‡Úˆ ·fi ÙË ˙ÒÓË. OÛ˘Û¯ÂÙÈÛÌfi˜ ÙˆÓ ‰˘-Ó¿ÌÂˆÓ Î·È ÔÈ ÂÛˆÙÂÚÈ-Τ˜ ‰È·Ì¿¯Â˜ ÛÙËÓÙÔ˘ÚÎÈ΋ ÏÂ˘Ú¿ÂÌfi‰È˙·Ó ÙË ‰Ú·ÛÙË-ÚÈfiÙËÙ· ·˘Ù‹ Ó· ¿ÚÂȉȷÛÙ¿ÛÂȘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ-΋˜ ·ÂÈÏ‹˜ Î·È ÙËÓηı‹ÏˆÓ·Ó·Ó Û ·ÁÒ-Ó· ÊıÔÚ¿˜ Î·È Û·ÓÙ¿ÚÙÈÎË Ù·ÎÙÈ΋. OÈEÏÏËÓ˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ›¯ÚÂÈ¿ÛÙËΠӷ Ì·ıËÙ‡ÛÔ˘Ó Û ·˘Ùfi ÙÔ Â›‰Ô˜ÔϤÌÔ˘ ηÈ, ÚÔԉ¢ÙÈο, Û¯ËÌ¿ÙÈÛ·Ó ÙË ÁÓÒ-ÌË fiÙÈ ÙÔ Úfi‚ÏËÌ· ı· Ï˘ÓfiÙ·Ó Ì ÙËÓ Â¤ÎÙ·ÛËÙ˘ ˙ÒÓ˘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡ ÂϤÁ¯Ô˘ ÚÔ˜ ÙÔ ÂÛˆÙÂ-ÚÈÎfi, ÂΛ fiÔ˘ ıˆÚÔ‡Û·Ó fiÙÈ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÔÈ ‚¿-ÛÂȘ ÙˆÓ ·ÓÙ·ÚÙÒÓ. TÔ ·›ÙËÌ· Û˘Ó¿ÓÙËÛ ÙȘ Ô-

H δι�βαση της Aλμυρ�ς Eρ�μουαπ� την IX Mεραρχ α, τον A�γου-στο του 1921. (Eθνικ� Iστορικ�Mουσε ο, Aθ�να).

TÔÓ A‡ÁÔ˘ÛÙÔ ÙÔ˘ 1920 ¤ÁÈÓÂ۷ʤ˜ fiÙÈ Ë EÏÏ¿‰· ı· ·Ó·-Ï¿Ì‚·Ó –ÚÔÊ·ÓÒ˜ ‰È¿ ˘-Úfi˜ Î·È Ûȉ‹ÚÔ˘– ÙËÓ ÂÊ·Ú-ÌÔÁ‹ ÙˆÓ fiÚˆÓ Ù˘ ™˘Óı‹ÎË˜ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ. A˘Ùfi Û‹Ì·ÈÓÂfiÏÂÌÔ Ì¤¯ÚȘ ÂÛ¯¿ÙˆÓ ÁÈ·ÙËÓ ÂÍ·ÓÙÏË̤ÓË ¯ÒÚ·

18 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2

ÏÈÙÈΤ˜ ÂȉÈÒÍÂȘ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ËÁÂ-Û›·˜ Ô˘ ¤ÎÚÈÓ fiÙÈ Ì ÙËÓ Î·ÙÔ¯‹ Â-ÚÈÛÛfiÙÂÚˆÓ ÙÔ˘ÚÎÈÎÒÓ Â‰·ÊÒÓ ı·‚ÂÏÙ›ˆÓ ÙȘ ı¤ÛÂȘ Ù˘ ÛÙȘ ÂÈΛÌÂ-Ó˜ Û˘Ìʈӛ˜ ÂÈÚ‹Ó˘. ¶ÔÏÈÙÈÎÔ› ηÈÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ›, ›Â˙·Ó ÙË Û˘ÌÌ·¯È΋‰È¿ÛÎÂ„Ë ÁÈ· Û˘Ó¯‹ ¤ÎÙ·ÛË Ù˘˙ÒÓ˘ ηÙÔ¯‹˜ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·-ÙÔ‡ ÛÙË MÈÎÚ¿ AÛ›·.

H ÂÌÏÔ΋ ‰ÂÓ ¤·„ ӷ Á›ÓÂÙ·È ÈÔ‚·ıÈ¿ Î·È Û‡ÓıÂÙË. H ·Ó¿ÁÎË ÁÈ· Ó¤·ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ Ô‰‹ÁËÛÂ, ÙËÓ ¿ÓÔÈÍËÙÔ˘ 1920, ÛÙËÓ ·fiÊ·ÛË ÛÙÚ¿Ù¢Û˘,

Û ÂıÂÏÔÓÙÈ΋ ¤ÛÙˆ ‚¿ÛË, ÙˆÓ EÏÏ‹-ÓˆÓ Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜, ¤ÛÙˆ ÎÈ ·Ó ›¯·ÓÔıˆÌ·ÓÈ΋ ˘ËÎÔfiÙËÙ·, ÁÂÁÔÓfi˜ ԢηıÈÛÙÔ‡Û ϤÔÓ ·‰‡Ó·ÙË ÙËÓ ÂÈ-ÛÙÚÔÊ‹ Û ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˜ ηٷÛÙ¿-ÛÂȘ. TÔÓ IÔ‡ÓÈÔ ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ηÈÂÓÒ Ù· ÂÏÏËÓÈο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ ¤Êı·-Ó·Ó Ï¤ÔÓ Ù›˜ 100.000 ¿Ó‰Ú˜ ÂÊԉȷ-Ṳ̂ÓÔ˘˜ Ì 200 ˘ÚÔ‚fiÏ·, 29.000 ÌÂ-Ù·ÁˆÁÈο ˙Ò· Î·È ¯›ÏÈ· ·˘ÙÔΛÓËÙ·, Ë˙ÒÓË Î·ÙÔ¯‹˜ ÂÂÎÙ¿ıËΠ¤Ú· ·fiÙËÓ ¶ÚÔ‡ÛÛ·, ÛÙȘ ·ÎÙ¤˜ Ù˘ ¶ÚÔÔ-ÓÙ›‰·˜ Î·È ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi ¤Ú· ·fi ÙË

ºÈÏ·‰¤ÏÊÂÈ· Î·È ÙÔ O˘Û¿Î. H ÂÈÚ‹Ó¢-ÛË fï˜ ‰ÂÓ ÂÈÙ‡¯ıËÎÂ.

MÂÙ¿ ÙË ™˘Óı‹ÎËÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ

H ™˘Óı‹ÎË ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ, ÛÙȘ 10 A˘-ÁÔ‡ÛÙÔ˘ ÙÔ˘ 1920, ÂÈÛËÌÔÔ›ËÛ ÙËÓÂÏÏËÓÈ΋ ·ÚÔ˘Û›· ÛÙȘ ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈΤ˜·ÎÙ¤˜ Ô͇ÓÔÓÙ·˜ ÙËÓ Â¯ıÚfiÙËÙ· ÙˆÓTÔ‡ÚΈÓ. Afi ÙËÓ ¿ÏÏË ÏÂ˘Ú¿ ¤ÁÈÓÂ۷ʤ˜ fiÙÈ Ë EÏÏ¿‰· ı· ·Ó·Ï¿Ì‚·ÓÂ

–ÚÔÊ·ÓÒ˜ ‰È¿ ˘Úfi˜ Î·È Ûȉ‹ÚÔ˘–ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙˆÓ fiÚˆÓ Ù˘ ™˘Óı‹-΢ ÁÈ· ÏÔÁ·ÚÈ·ÛÌfi fiÏˆÓ ÙˆÓ ÂӉȷ-ÊÂÚfiÌÂÓˆÓ ‰˘Ó¿ÌˆÓ. A˘Ùfi Û‹Ì·ÈÓÂfiÏÂÌÔ Ì¤¯ÚȘ ÂÛ¯¿ÙˆÓ Î·È ÛÙËÓ ÂÍ·-ÓÙÏË̤ÓË ·fi ÙȘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˜ ÂÚÈ-¤ÙÂȘ ¯ÒÚ· ÔÏÏÔ›, ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ,ÙÔ Î·Ù·ÓfiËÛ·Ó ·˘Ùfi. TÔÓ NԤ̂ÚÈÔ ÔÈ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈÎÔ› ËÙÙ‹ıËÎ·Ó ÛÙȘ ÂÎÏÔÁ¤˜ÂÂȉ‹ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó·˘ÔÛ¯ÂıÔ‡Ó ÙËÓ ÂÈÚ‹ÓË. H ÊÈÏÔ‚·ÛÈ-ÏÈ΋ ·Ú¿Ù·ÍË Ô˘ ·Ó¤Ï·‚ ÙËÓ ÂÍÔ˘-Û›· ÌÔÚÔ‡Û ÌÂÓ Ó· ·ÔηٷÛÙ‹ÛÂÈ

H Aεροδρ�μιοΠαρ�δεισος πε-ριοχ�ς Σμ�ρνης,1920. Aξιωματι-κο �τοιμοι γιαδρ�ση με αερο-πλ�νο της ελλη-νικ�ς ναυτικ�ςαεροπορ ας(Eκδοτικ� Aθη-ν"ν).

Õ H αν�παυση των πο-λεμιστ"ν γ�ρω απ� �ναελληνικ� πυροβ�λοστην περιοχ� του Eσκ Σεχ ρ, τον Iο�λιο του1921 (Eθνικ� Iστορικ�Mουσε ο).

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 19

Õ Σμ�ρνη,�νοιξη 1921.Eλληνας χωρο-φ�λακας παρα-κολουθε το ζ�-γισμα σε υπα -θριο οπωροπω-λε ο (Eκδοτικ�Aθην"ν).

H Oρειν�ς �γκος Tμ"λου, Iο�νιος 1920. Aνδρες της II Mεραρχ αςκατ� τις επιχειρ�σεις για την κατ�ληψη των προσβ�σεων στην κοι-λ�δα του Eρμου (I�κωβος Z. Aκτσ�γλου: «Xρονικ� Mικρασιατικο�Πολ�μου 1919–1922», Tροχαλ α).

ÙÔÓ ‚·ÛÈϤ· KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ, ‰ÂÓ ÌÔ-ÚÔ‡Û fï˜ Ó· ·ÔʇÁÂÈ ÙÔÓ fiÏÂÌÔ.

H ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛË ÙˆÓ ÔÏÈÙÂÈ·ÎÒÓ ÌÂ-Ù·‚ÔÏÒÓ Ô˘ ¤ÊÂÚÂ Ë Â¿ÓÔ‰Ô˜ ÙÔ˘KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, Û˘Ó‰¤ıËÎÂ, Ì ÙË Ó¤·‰È¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘. TÔ ·Ï¿ÙÈ ‰È¤-ÎÚÈÓ ÛÙȘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· Û˘ÛÂÈÚÒÛÂÈ Á‡ÚˆÙÔ˘ ÙÔ˘˜ EÏÏËÓ˜, ¤ÙÛÈ fiˆ˜ ÙÔ˘˜ ›-¯·Ó ‰È·ÌÔÚÊÒÛÂÈ Ï¤ÔÓ Ù· ÔÎÙÒ ¯Úfi-ÓÈ· ‰Ú·Ì·ÙÈÎÒÓ ·ÏÏ·ÁÒÓ. K·ıÒ˜ ‹‰ËË ¯ÒÚ· ›¯Â ‚·ıÈ¿ ÂÌϷΛ ÛÙË ÌÈ-ÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ÂÚȤÙÂÈ·, ÔÔÈ·‰‹ÔÙÂ˘Ô¯ÒÚËÛË ‹Ù·Ó ·‰È·ÓfiËÙË. AÏ¿ÛÙÔ ·È¯Ó›‰È Ù˘ ӛ΢ ÂÂÓ‰‡ıËÎÂÎ·È ÙÔ Î‡ÚÔ˜ Ù˘ ÌÔÓ·Ú¯›·˜ Î·È ÙÔ˘AÚ¯ÈÛÙÚ·Ù‹ÁÔ˘ – B·ÛÈÏÈ¿.

™ÙȘ Ӥ˜ ÂÎÛÙÚ·Ù›˜ ÙÔ ˙ËÙÔ‡ÌÂÓÔ‹Ù·Ó Ô ÂÍ·Ó·ÁηÛÌfi˜ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡ ÛÂ˘Ô¯ÚˆÙÈ΋ ·Ó·Ì¤ÙÚËÛË. MÈ· ·Ô-Ê·ÛÈÛÙÈ΋ Ì¿¯Ë, fiˆ˜ ›ÛÙ¢·Ó ‰ÂÓÌÔÚÔ‡Û ·Ú¿ Ó· ‰ÒÛÂÈ ÙË Ó›ÎË ÛÙÔÓÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ, ηχÙÂÚ· ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓÔÎ·È ÂÍÔÏÈṲ̂ÓÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi. °È·Ó· ˘Ô¯Úˆı› fï˜ Ô Â¯ıÚfi˜ Ó· Ô-ÏÂÌ‹ÛÂÈ Ì fiϘ ÙÔ˘ ÙȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ¤ÚÂ- ӷ ÛÙÂÓ¤„Ô˘Ó Ù· ÂÚÈıÒÚÈ· ÂÏÈÁ-ÌÒÓ ÙÔ˘. N· ÛÙÂÚËı› ‰ËÏ·‰‹ ÙԢ‰¿ÊÔ˘˜ Ô˘ ‹Ù·Ó ··Ú·›ÙËÙÔ ÁÈ·ÙÔ˘˜ ÂÏÈÁÌÔ‡˜ ÙÔ˘ Î·È Ó· ·ÂÈÏËıÔ‡ÓÙ· ΤÓÙÚ· Ù˘ ÈÛ¯‡Ô˜ ÙÔ˘. T· ÙÂÏ¢-Ù·›·, fiˆ˜ ›ÛÙ¢·Ó ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó Î·Ù¿Ì‹ÎÔ˜ Ù˘ ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈ΋˜ ÁÚ·ÌÌ‹˜Ù˘ ·Ó·ÙÔÏ‹˜ Ô˘ ·fi ÙÔ EÛ΋ ™Â¯‹ÚÎ·È ÙÔ AÊÈfiÓ K·Ú·¯ÈÛ¿Ú ÚÔ¯ˆÚÔ‡ÛÂÚÔ˜ ÙÔ IÎfiÓÈÔ. O ÚÒÙÔ˜ ÏÔÈfiÓ ÛÙfi-¯Ô˜ ‹Ù·Ó Ë ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ÌÂÙÒÔ˘ ¤Ú· ·fi ÙË ÁÚ·ÌÌ‹ ·˘Ù‹.

O ̄ ÚfiÓÔ˜ ›Â˙Â. ¶›Ûˆ ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ÎÔÈÓˆÓ›· Ë ·ÓÙ›ıÂÛË ÛÙÔÓ fiÏÂÌÔ ÁÈ-ÓfiÙ·Ó ÔÏÔ¤Ó· Î·È ÈÔ ÂÌÊ·Ó‹˜. H ÂÈ-Ù˘¯›· ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ÔÏÂÌÈÎÒÓ ÂÍÔÚÌ‹ÛÂ-ˆÓ ı· ÎÚÈÓfiÙ·Ó Ì¤Û· Û ÛÙÂÓ¿ ÂÚÈ-ıÒÚÈ·. £· ¤Ú ‰ËÏ·‰‹ Ó· Ô‰ËÁ‹-ÛÔ˘Ó ÙÔ Ù·¯‡ÙÂÚÔ Û ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ·,ÛÙËÓ ˘ÔÙ·Á‹ ÙÔ˘ KÂÌ¿Ï Ì ¿ÏÏ· Ïfi-ÁÈ·. °È· Ó· ÂÈÙ¢¯ı› Ô ‰‡ÛÎÔÏÔ˜ ·˘-Ùfi˜ ÛÙfi¯Ô˜ ¯ÚÂÈ·˙fiÙ·Ó Ë ÂÈÛÙÚ¿Ù¢-ÛË fiÏˆÓ ÙˆÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ Ù˘ ¯ÒÚ·˜.

TÔÓ M¿ÚÙÈÔ ÙÔ˘ 1921 ¤ÁÈÓ ÂÈÛÙÚ¿-Ù¢ÛË ÙÚÈÒÓ Ó¤ˆÓ ËÏÈÎÈÒÓ ÛÙËÓ EÏÏ¿-‰· Î·È ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ÂÓÈÛ¯‡ÛÂȘ ÛÙ¿ÏıË-Î·Ó ÛÙÔ Ì¤ÙˆÔ. A̤ۈ˜ ÌÂÙ¿ ÍÂΛÓË-Û ̛· ‰ÈÏ‹ ÚԤϷÛË, ·fi ‚ÔÚÚ¿ ηÈÓfiÙÔ Úfi˜ ÙË ˙ÒÓË ÙÔ˘ EÛ΋ ™Â¯‹Ú -AÊÈfiÓ K·Ú·¯ÈÛ¿Ú, Ì ÛÙfi¯Ô, ÙËÓ Î·-Ù¿ÏË„Ë Ù˘ ÁÚ·ÌÌ‹˜ Î·È ÙÔÓ ÂÁÎψ‚È-ÛÌfi ÙÌËÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡ Ù·ÎÙÈ-ÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡. H Âȯ›ÚËÛË ·¤Ù˘¯ÂÎ·È Ù· ‰‡Ô ™ÒÌ·Ù· ™ÙÚ·ÙÔ‡ Ô˘ ‹-Ú·Ó Ì¤ÚÔ˜ Û ·˘Ù‹ ˘Ô¯ÚÂÒıËÎ·Ó Ó·˘Ô¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó ÛÙËÓ ¶ÚÔ‡Û· Î·È ÛÙÔTÔ˘ÌÏÔ‡ MÔ˘Ó¿Ú ·ÓÙ›ÛÙÔȯ·. H·ÔÎ¿Ï˘„Ë ‰Â fiÙÈ ·¤Ó·ÓÙÈ ‚ÚÈÛÎfi-Ù·Ó Ï¤ÔÓ ¤Ó·˜ ÌÈÎÚfi˜ ·ÏÏ¿ ÂÈı·Ú¯Ë-̤ÓÔ˜ Î·È Î·Ï¿ ‰ÈÔÈÎÔ‡ÌÂÓÔ˜ ÛÙÚ·Ùfi˜,ÁÂÓÓÔ‡ÛÂ, ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi ÙËÓ ›‰È·ÙËÓ ·ÔÙ˘¯›·, Ì·‡Ú˜ ÛΤ„ÂȘ ÁÈ· ÙÔ̤ÏÏÔÓ.

H ÔÏÈÙÈ΋ Û˘Á΢ڛ· fï˜ ‰ÂÓ Û˘-ÓËÁÔÚÔ‡Û ÚÔ˜ ÙË Û‡ÓÂÛË, ÙÔ ·ÓÙ›-ıÂÙÔ Ì¿ÏÈÛÙ·. TÔÓ AÚ›ÏÈÔ ÙÔ˘ 1921ÎÏ‹ıËÎ·Ó ¤ÍÈ ·ÎfiÌ· ËÏÈ˘ Âʤ‰ÚˆÓÎ·È ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ÂÓÈÛ¯‡ÛÂȘ Û ¿Ó‰ÚÂ˜Î·È ˘ÏÈο ¤Êı·Û·Ó ÛÙÔ Ì¤ÙˆÔ Ù˘MÈÎÚ¿˜ AÛ›·˜. OÈ 130.000 ¿Ó‰Ú˜ ¤ÁÈ-Ó·Ó 210.000 ÂÚ›Ô˘ ·ÔÎÙÒÓÙ·˜ Û·-ʤÛÙ·ÙË ˘ÂÚÔ¯‹ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔ˘˜·ÓÙÈ¿ÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜. AÎfiÌ· ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË‹Ù·Ó Ë ÂÏÏËÓÈ΋ ˘ÂÚÔ¯‹ Û ˘ÚÔ‚Ô-ÏÈÎfi, ·˘ÙfiÌ·Ù· fiÏ· Î·È Ô¯‹Ì·Ù· –

20 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2

H Aφι�ν Kαραχισ�ρ, 14Oκτωβρ ου 1921. Tμ�ματατης IV ελληνικ�ς Mεραρ-χ ας �χουν εισ�λθει στηνπ�λη, εν" τμ�μα της �χειπυρποληθε απ� τις υποχω-ρ�σασες τουρκικ�ς δυν�-μεις (Πολεμικ� Mουσε οAθ�να).

1.750 ÚfiÛıÂÙ· ·˘ÙÔΛÓËÙ· ·ÁÔÚ¿-ÛÙËÎ·Ó Î·È ÛÙ¿ÏıËÎ·Ó ÛÙÔ Ì¤ÙˆÔ.EÚfiÎÂÈÙÔ ÁÈ· ÙË ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ÛÙÚ·ÙÈ¿Ô˘ ›¯Â Ò˜ ÙfiÙ ·Ú·Ù¿ÍÂÈ Ë ¯ÒÚ·ÛÙ· ‰›· ÙˆÓ Ì·¯ÒÓ Î·È, ˆ˜ ÂÎ ÙÔ‡-ÙÔ˘, ¿ÁÁÈ˙ ٷ fiÚÈ· ÙˆÓ ‰˘Ó·ÙÔًوÓÙ˘. H ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈ΋ Ó›ÎË ‹Ù·Ó ÙÒڷϤÔÓ ··Ú·›ÙËÙË fiÛÔ ÔÙ¤ ¿ÏÏÔÙÂ. O›‰ÈÔ˜ Ô ÌÔӿگ˘, Ô KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ηÈÙÔ ÂÈÙÂÏÂ›Ô ÙÔ˘ ·Ó¤Ï·‚·Ó, ÛÙȘ 30M·˝Ô˘, ÙË ‰È‡ı˘ÓÛË ÙˆÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂ-ˆÓ.

¶ÚÔ˜ ÙËÓ AÁ΢ڷH ›ıÂÛË ÍÂΛÓËÛ ÛÙȘ 27 IÔ˘Ó›Ô˘. OÙÔ˘ÚÎÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜ ÙÔ˘ KÂÌ¿Ï ·Ì˘Ófi-Ù·Ó Ì ›ÛÌ· Î·È Í‰›ÏˆÓ ȉȷ›ÙÂ-Ú˜ ·ÚÂÙ¤˜ ÛÙȘ ·ÓÙÂÈı¤ÛÂȘ, ÙÔ˘˜·ÈÊÓȉȷÛÌÔ‡˜ Î·È ÙȘ ‚·ıȤ˜ ‰ÈÂÈÛ‰‡-ÛÂȘ ÛÙ· ÌÂÙfiÈÛıÂÓ ÙˆÓ ÂÈÙÈı¤ÌÂ-ÓˆÓ. OÈ ·ÒÏÂȘ ÙˆÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›ˆÓ¤Êı·Û·Ó ·fi ÙȘ ÚÒÙ˜ ÎÈfiÏ·˜ Ë̤-Ú˜ Û ·ÓËÛ˘¯ËÙÈο ›‰·. H ηٿ-ÎÙËÛË ‰Â Ó¤ˆÓ ‰·ÊÒÓ ÚfiÛıÂÙ·Ͽ Ó¤· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÛÙËÓ ·ÛÊ¿ÏÂÈ·ÙˆÓ ÌÂÙfiÈÛıÂÓ Î·È ÛÙȘ ÌÂÙ·ÊÔÚ¤˜.TÂÏÈο, ‡ÛÙÂÚ· ·fi ·ÈÌ·ÙËÚ¤˜ Û˘-ÁÎÚÔ‡ÛÂȘ, ÔÈ ·ÚÈıÌÔ› ˘ÂÚ›Û¯˘Û·ÓÎ·È Ô fiÁÎÔ˜ ÙˆÓ ÙÔ˘ÚÎÈÎÒÓ ÛÙÚ·Ù¢-Ì¿ÙˆÓ ˘Ô¯ÒÚËÛ ¤Ú· ·fi ÙÔÓ Ô-Ù·Ìfi ™·ÁÁ¿ÚÈÔ, ÚÔ˜ ÙËÓ AÁ΢ڷ.

H ˘Ô¯ÒÚËÛË ÂÚÌËÓ‡ıËΠ·fi ÙÔÂÏÏËÓÈÎfi ÂÈÙÂÏÂ›Ô ˆ˜ ··Ú¯‹ ‰È¿Ï˘-Û˘ ÙÔ˘ ¯ıÚÔ‡. KÚ›ıËΠÏÔÈfiÓ ··-Ú·›ÙËÙÔ Ó· Û˘ÌÏËÚˆı› Ë Ò˜ ÙfiÙÂÂÈÙ˘¯›·, Ë Î·Ù¿ÏË„Ë ‰ËÏ·‰‹ ÙˆÓ Û˘-ÁÎÔÈÓˆÓÈ·ÎÒÓ Î¤ÓÙÚˆÓ ÙÔ˘ EÛ΋ ™Â-¯‹Ú, Ù˘ KÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·˜ Î·È ÙÔ˘ AÊÈfiÓK·Ú·¯ÈÛ¿Ú, Ì ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈÎfi ¯Ù‡Ë-

Ì· ÛÙËÓ ›‰È· ÙËÓ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û¿ ÙÔ˘,ÙËÓ AÁ΢ڷ. EΛ, Û‡Ìʈӷ Ì ÙȘÂÎÙÈÌ‹ÛÂȘ, ı· ˘Ô¯ÚÂÒÓÔÓÙ·Ó Ù·ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ ÙÔ˘ KÂÌ¿Ï Ó· ‰ÒÛÔ˘ÓÙËÓ ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈ΋ ÙÔ˘˜ Ì¿¯Ë, ÁÂÁÔÓfi˜Ô˘ ı· Ô‰ËÁÔ‡Û ÛÙËÓ ÙÂÏÈ΋ ÙÔ˘˜ ÂÎ-Ìˉ¤ÓÈÛË. OÈÙÂÏÈΤ˜ ·Ô-Ê¿ÛÂȘ ¿ÚıË-Î·Ó Û ÌÂÁ¿ÏËÛ‡ÛÎÂ„Ë ÛÙËÓKÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ· ÌÂÙËÓ ·ÚÔ˘Û›·ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿K ˆ Ó Û Ù · Ó Ù › -ÓÔ˘, ÙÔ˘ Úˆ-ı ˘ Ô ˘ Ú Á Ô ‡°Ô‡Ó·ÚË Î·ÈÔÏfiÎÏËÚ˘ Ù˘ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ËÁÂÛ›·˜. T·ÎÂÓ¿ Ô˘ ¿ÊË-Û·Ó ÔÈ 8.000ÂÎÙfi˜ Ì¿¯Ë˜(1.500 ÓÂÎÚÔ›) ÙˆÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓˆÓËÌÂÚÒÓ Î·Ï‡ÊıËÎ·Ó ÂÎ ÙˆÓ ÂÓfiÓÙˆÓÎ·È ÙËÓ 1Ë A˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘, 80.000 ÛÙÚ·-ÙÈÒÙ˜ ¤Ú·Û·Ó ÙÔÓ ™·ÁÁ¿ÚÈÔ ÔÚ¢fi-ÌÂÓÔÈ ÚÔ˜ ÙËÓ AÁ΢ڷ.

O ÂÏÈÁÌfi˜ ̤۷ ·fi ÙËÓ AÏÌ˘Ú‹EÚËÌÔ ‰ÂÓ ·ÈÊÓȉ›·Û ÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÈ΋‰ÈÔ›ÎËÛË Î·È ÔÈ ¿Ó‰Ú˜ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ÛÙÚ·ÙÔ‡, ¤ÂÈÙ· ·fi ÎÔÈ·ÛÙÈΤ˜ Ô-Ú›˜ ‚Ú¤ıËÎ·Ó ·ÓÙÈ̤وÔÈ Ì ‰È·‰Ô-¯ÈΤ˜ ÁÚ·Ì̤˜ ¿Ì˘Ó·˜. Afi ÙȘ 11 Ò˜ÙȘ 23 A˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘, Ì›· ÛÂÈÚ¿ ·fi Ô-χÓÂÎÚ˜ Ì¿¯Â˜ ÂÍÔ˘ı¤ÓˆÛ·Ó ÙÔÓ ÂÏ-ÏËÓÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi. OÈ ·ÒÏÂȘ ˘‹ÚÍ·ÓηٷÛÙÚÔÊÈΤ˜: 3.000 ¿Ó‰Ú˜ ÛÙÔ T·-ÌÔ‡Ú OÁÏÔ‡, 2.700 ÛÙÔ TÔ˚ÓÙÂÌ›Ú,

3.500 ÛÙÔ K·Ï¤ °ÎÚfiÙÔ, 2.000 ÛÙÔ ¶Ô-Ï·ÙÏ›, 4.300 ÛÙÔ TÛ¿Ï NÙ¿Á! M ·˘-ÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ Ú˘ıÌÔ‡˜, Ô Î›Ó‰˘ÓÔ˜ ÎÏÔÓÈ-ÛÌÔ‡ Î·È ÂÎÌˉ¤ÓÈÛ˘ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ÛÙÚ·ÙÈ¿˜ ¿Ú¯ÈÛ ӷ ÚÔ‚¿ÏÂÈ ·ÂÈÏË-ÙÈÎfi˜. EÂÈÙ· ·fi Ï›Á˜ Ë̤Ú˜ ·Ú·-

Í›·˜ Î·È ·Ì˯·-Ó›·˜ ÔÈ ÂÏÏËÓÈΤ˜‰˘Ó¿ÌÂȘ ˘Ô¯Ò-ÚËÛ·Ó ÛÙË ÁÚ·Ì-Ì‹ EÛ΋ ™Â¯‹Ú -AÊÈfiÓ K·Ú·¯ÈÛ¿Ú,·Ó›Î·Ó˜ ϤÔÓÁÈ· ÔÔÈ·‰‹ÔÙÂÂÈıÂÙÈ΋ ÂÓ¤Ú-ÁÂÈ· ÌÂÁ¿Ï˘ ÂÌ-‚¤ÏÂÈ·˜. ™ÙËÓEÏÏ¿‰·, ÔÈ Û¯ÂÙÈ-Τ˜ Ì ÙËÓ Î·Ù·-ÛÙÚÔÊ‹ Âȉ‹ÛÂȘ–ÔÈ ·ÙÂÏ›ˆÙÔÈ Î·-Ù¿ÏÔÁÔÈ ÓÂÎÚÒÓÎ·È ÙÚ·˘Ì·ÙÈÒÓÔ˘ Á¤ÌÈÛ·Ó ÙȘ

ÛÂÏ›‰Â˜ ÙˆÓ ÂÊËÌÂÚ›‰ˆÓ– ÚÔοÏÂ-Û·Ó ‚·ıÈ¿ ÎÚ›ÛË. H ÙÂÏÂ˘Ù·›· ‰ÂÓ ‹-Ú ÌÂÓ ÙË ÌÔÚÊ‹ ÂͤÁÂÚÛ˘ ÙÚÔÊÔ‰fi-ÙËÛ fï˜ ¤Ó· Ì·˙ÈÎfi ΛÓËÌ· ·Ó˘fi-Ù·ÎÙˆÓ –ηÙËÁÔÚ›· Ô˘ ·ÚÈıÌÔ‡ÛÂ90.000 ÛÙÚ·Ù‡ÛÈÌÔ˘˜ ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ÔϤÌÔ˘– Î·È ÏÈÔÙ·ÎÙÒÓ.

H ηı‹ÏˆÛËAfi Ù· ̤۷ ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1921 ËÂÏÏËÓÈ΋ ÛÙÚ·ÙÈ¿ Ù˘ MÈÎÚ¿˜ AÛ›·˜‚Ú¤ıËΠηıËψ̤ÓË ÛÙË ÁÚ·ÌÌ‹EÛ΋ ™Â¯‹Ú - AÊÈfiÓ K·Ú·¯ÈÛ¿Ú. ™ÙËÓAı‹Ó· ›ÛÙ¢·Ó –Ï·Óı·Ṳ̂ӷ ÁÈ· ÌÈ··ÎfiÌ· ÊÔÚ¿– fiÙÈ fiÛÔ ÎÚ·ÙÔ‡Ó ̆ fi ÙÔÓ

EÚfiÎÂÈÙÔ ÁÈ· ÙË ÌÂÁ·-χÙÂÚË ÛÙÚ·ÙÈ¿–210.000 ¿Ó‰Ú˜– Ԣ›¯Â Ò˜ ÙfiÙ ·Ú·Ù¿ÍÂÈË EÏÏ¿‰· ÛÙ· ‰›·ÙˆÓ Ì·¯ÒÓ Î·È, ˆ˜ ÂÎÙÔ‡ÙÔ˘, ¿ÁÁÈ˙ ٷ fiÚÈ·ÙˆÓ ‰˘Ó·ÙÔÙ‹ÙˆÓ Ù˘

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 21

Õ Πρωτοχρονι�1921. Aγιασμ�ς στομ�τωπο (Πολεμικ�Mουσε ο, Aθ�να).

¤ÏÂÁ¯fi ÙÔ˘˜ ÙÔ ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈÎfi ‰›ÎÙ˘ÔÙ˘ ÎÂÓÙÚÈ΋˜ MÈÎÚ¿˜ AÛ›·˜, ÔÈ ÎÂÌ·-ÏÈÎÔ› ‰ÂÓ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· Û˘ÁÎÂ-ÓÙÚÒÛÔ˘Ó ÙȘ ··Ú·›ÙËÙ˜ ÁÈ· Ì›··ÓÙ›ıÂÛË ‰˘Ó¿ÌÂȘ. °È· ÙÔÓ ÏfiÁÔ ·˘-Ùfi Û˘ÁΤÓÙÚˆÛ·Ó Á‡Úˆ ·fi ÙÔÓ ÛË-Ì·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ Û˘ÁÎÔÈÓˆÓÈ·Îfi ÎfiÌ‚Ô,ÙÔ AÊÈfiÓ, ÙȘ ·ÚȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÙÔ˘ÛÙÚ·ÙÔ‡. OÈ ˘fiÏÔÈÔÈ ·fi ÙȘ 200.000ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ ÊÚÔ˘ÚÔ‡Û·Ó ÙÔ Ì‹ÎÔ˘˜700 ¯ÈÏÈÔ̤ÙÚˆÓ Ì¤ÙˆÔ Î·È Ù· 81.000ÙÂÙÚ·ÁˆÓÈο ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ· ÙˆÓ ÌÂÙfiÈ-ÛıÂÓ fiÔ˘ Ë ‰Ú¿ÛË ÙˆÓ ·ÓÙ·ÚÙÒÓ Î·ÈË ·ÓÔÈÎÙ‹ ¯ıÚfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÏËı˘ÛÌԇ›¯Â ‹‰Ë ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ ÌË ÂÏÂÁ¯fiÌÂ-Ó˜ ÂÚÈÔ¯¤˜. EÈϤÔÓ, Ô ÛÙÚ·Ùfi˜ ›-¯Â Ó· ·Û¯ÔÏËı› Ì ϋıÔ˜ ‰ÈÔÈÎËÙÈο‹ ¿ÏÏ· ηı‹ÎÔÓÙ·, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ Â-ÚÈfiÚÈ˙ ÙË Ì¿¯ÈÌË ‰‡Ó·Ì‹ ÙÔ˘ ÛÙÔ50% ÙÔ˘ Û˘ÓfiÏÔ˘.

™ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi ÔÈ ÂÍÂÏ›ÍÂȘ ¿Áˆ-Û·Ó Î·È Ë Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ·Ê¤ıËΠӷ Û·-›˙ÂÈ ÙË ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘ Ô KÂÌ¿Ï, ÎÂÓÙÚÈ-Îfi˜, ÌÂÙ¿ ÙȘ ÂÈÙ˘¯›Â˜ ÙÔ˘, ·Ú¿ÁÔ-ÓÙ·˜ ÛÙÔ ÙÔ˘ÚÎÈÎfi ÔÏÈÙÈÎfi ÛÎËÓÈÎfiÂÓ›Û¯˘Â ‰È·ÚÎÒ˜ ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ ÛÙÔ ÂÛˆ-ÙÂÚÈÎfi ‹ ÛÙÔÓ ‰ÈÂıÓ‹ ¯ÒÚÔ. ™ÙËÓ ÂÏÏË-ÓÈ΋ ÏÂ˘Ú¿ ÍÂΛÓËÛ·Ó Û˘˙ËÙ‹ÛÂȘ¿Óˆ Û ¯ÈÌ·ÈÚÈο Û¯¤‰È·, fiÙ ÁÈ·«·˘ÙÔÓfiÌËÛË» Ù˘ MÈÎÚ¿˜ AÛ›·˜, fiÙÂÁÈ· ηٿÏË„Ë Ù˘ KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡Ô-Ï˘ Ì ڷÍÈÎfiËÌ·, ÂÚ‹ÌËÓ ÙˆÓ Û˘Ì-Ì¿¯ˆÓ. OÏ· ·˘Ù¿ Ù· ÔÓÂÈÚÒ‰Ë ·ÔÌ¿-ÎÚ˘Ó·Ó ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ Î·È ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ËÁÂÛ›· ·fi ÙËÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË Ù˘ Ú·-Á‰·›· ÂȉÂÈÓÔ‡ÌÂÓ˘ ηٿÛÙ·Û˘.

H K·Ù·ÛÙÚÔÊ‹TÔÓ A‡ÁÔ˘ÛÙÔ ÙÔ˘ 1922 Ô ÙÔ˘ÚÎÈÎfi˜

ÛÙÚ·Ùfi˜ ‹Ù·Ó, ÛÙ· ¯·ÚÙÈ¿, ˘Ô‰Â¤ÛÙÂ-ÚÔ˜ ·ÎfiÌ· ·ÚÈıÌËÙÈο, ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡.MÔÚÔ‡Û fï˜ Ó· Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ ÙȘ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÙÔ˘ ÛÙÔ ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈÎfi ÛË-Ì›Ô, ‹Ù·Ó ηχÙÂÚ· ÂÎ·È‰Â˘Ì¤ÓÔ˜Î·È „˘¯ÔÏÔÁÈο ÚÔÂÙÔÈÌ·Ṳ̂ÓÔ˜,ÁÓÒÚÈ˙ ÙÈ ‹ıÂÏÂ, ›¯Â ‰ËÏ·‰‹ fiÏ· Ù·¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Ô˘ ¤ÏÂÈ·Ó ·fi ÙÔ˘˜·ÓÙÈ¿ÏÔ˘˜ ÙÔ˘. ™ÙȘ 13 A˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘1922 Ô KÂÌ¿Ï, ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ÛÙÚ·ÙÔ‡ ¤ÏÂÍ ӷ ÂÈÙÂı› ÛÙÔ ÛË-ÌÂ›Ô ·ÎÚÈ‚Ò˜ Ô˘ ÙÔÓ ÂÚ›ÌÂÓ ÙÔ ÂÏ-ÏËÓÈÎfi ÂÈÙÂÏ›Ô, ÛÙÔ AÊÈfiÓ K·Ú·¯È-Û¿Ú. ¶·Ú¿ ÙÔ ·Ó·ÌÂÓfiÌÂÓÔ, Ô ·ÈÊÓÈ-‰È·ÛÌfi˜ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÏÂ˘Ú¿˜ ‰ÂÓ·Ôʇ¯ıËÎÂ. H ˘ÔÙ›ÌËÛË ÙˆÓ ÙÔ˘Ú-ÎÈÎÒÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ‰˘Ó·ÙÔًوӷfi ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÏÂ˘Ú¿ –‰˘Ó·ÙÔÙ‹-

ÙˆÓ Ô˘, ·˜ ı˘Ì›ÛÔ˘ÌÂ, ›¯·Ó Ï·ÌÚ¿·Ô‰Âȯı› fi¯È ÌfiÓÔ ÛÙȘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂ-Ó˜ Ê¿ÛÂȘ Ù˘ ·Ó·Ì¤ÙÚËÛ˘ ·ÏÏ¿ ηÈÛÙÔÓ ·ÁÎfiÛÌÈÔ fiÏÂÌÔ ÛÙËÓ K·ÏÏ›-ÔÏË, ÙË MÂÛÔÔÙ·Ì›·, ÙËÓ ¶·Ï·ÈÛÙ›-ÓË ‹ ÙÔÓ K·‡Î·ÛÔ– ›¯Â ÛÔ‚·Ú¿ ÂË-Ú¿ÛÂÈ ÙȘ ÚÔÂÙÔÈ̷ۛ˜ Î·È Ù· Û¯¤-‰È· ·ÓÙ›‰Ú·Û˘. O ÂÏÏËÓÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜,‚·Ú‡˜, ÛÙ·ÙÈÎfi˜, ·Ú¯·˚Îfi˜ ÛÙȘ ‰Ô̤˜Î·È ÛÙËÓ Ù·¯‡ÙËÙ· ÙˆÓ ·ÓÙȉڿÛˆÓ,‰È·Ï‡ıËΠڷÎÙÈο ¯ˆÚ›˜ Ì¿¯Ë.

TÔ ÙÔ˘ÚÎÈÎfi ˘ÚÔ‚ÔÏÈÎfi ηı‹ÏˆÛÂÎ·È ‰È¤Û·Û ÙȘ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÁÚ·Ì̤˜¿Ì˘Ó·˜, ÙÔ ÈÈÎfi ¤Ú·Û ·fi Ù· ÎÂÓ¿Î·È Í¯‡ıËΠÛÙ· ÌÂÙfiÈÛıÂÓ ÍÂÛËÎÒ-ÓÔÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡˜ ÏËı˘ÛÌÔ‡˜Î·È ÎÈÓËÙÔÔÈÒÓÙ·˜ ÙȘ ÔÏ˘ÏËı›˜ÔÌ¿‰Â˜ ÙˆÓ ·ÓÙ·ÚÙÒÓ –ÙÔ˘˜ ÙÛ¤Ù˜–

ÛÙÔ ‰Â Â˙ÈÎfi ·¤ÌÂÈÓ ÌfiÓÔ Ë Î·Ù·-‰›ˆÍË ÙˆÓ Ê˘Á¿‰ˆÓ Î·È Ë ÂÚÈÛ˘ÏÏÔ-Á‹ ·È¯Ì·ÏÒÙˆÓ Î·È Ï·Ê‡ÚˆÓ. ™Â ÏÈÁfi-ÙÂÚÔ ·fi 48 ÒÚ˜ Ô ÂÏÏËÓÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜ÌÂÙ·‚Ï‹ıËΠ۠¿ıÚÔÈÛÌ· ÔÌ¿‰ˆÓ,¯ˆÚ›˜ Û˘ÓÙÔÓÈÛÌfi Î·È ÂÓÈ·›· ‰ÈÔ›ÎËÛËÌ ÌfiÓË ‰˘Ó·Ù‹ ‰È¤ÍÔ‰Ô ÙËÓ ˘Ô¯Ò-ÚËÛË ÚÔ˜ Ù· ·Ú¿ÏÈ· Î·È ÙËÓ ÂÁη-Ù¿ÏÂÈ„Ë Ù˘ MÈÎÚ¿˜ AÛ›·˜. H ˘Ô¯Ò-ÚËÛË Ì¤Û· Û ÔÏÔ¤Ó· Î·È ÈÔ Â¯ıÚÈÎfiÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ·Ô‰Â›¯ıËΠ·ÏËıÈÓ‹O‰‡ÛÛÂÈ· Ô˘ ¤ÊËÓ ›Ûˆ Ù˘ Âη-Ùfî˜ ı˘Ì¿ÙˆÓ. ™¯Â‰fiÓ 2.500 ·ÍȈ-Ì·ÙÈÎÔ› Î·È 54.000 ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ·È¯Ì·-ψٛÛÙËÎ·Ó Î·È ÔÏÏÔ› ÂÍ·Ê·Ó›ÛÙË-Î·Ó ÁÈ· ¿ÓÙ· ̤۷ ÛÙÔÓ ÁÂÓÈÎfi ¯·Ï·-ÛÌfi.

TÚ·ÁÈ΋ ‹Ù·Ó Ë ÌÔ›Ú· ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·-

à M�τωπο Σαγγαρ -ου, 28 Aυγο�στου1921. Aν�γνωσηεπιστολ"ν (Πολεμι-κ� Mουσε ο, Aθ�να).

22 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2

H Eλληνικ� μηχανοκ νητοτμ�μα περν�ει τη γ�φυρα Kα-βουντζ , την οπο α �χει στ�σειτο μηχανικ� π�νω σε λ�μβους(I�κωβος X. Aκτσ�γλου: «Xρο-νικ� Mικρασιατικο� Πολ�μου1919–1922», Tροχαλ α). P Σμ�ρνη, τ�λος Aυγο�στου 1922. H πυρκαγι�

που ξεσπ�ει στις 27 του μην�ς, με την ε σοδο τωνπρ"των τουρκικ"ν τμημ�των στην π�λη �χει κα-τακα�σει τα κτ ρια της προκυμα ας οδο� και ση-ματοδοτε το τ�λος του Eλληνισμο� της Iων ας(Aρχε ο K. Mεγαλοκον�μου).

ÓÈÎÒÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ Ô˘, fiˆ˜ Î·È Ë ÂÏ-ÏËÓÈ΋ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ Î·È ÔÏÈÙÈ΋ ‰Ô›-ÎËÛË, ·ÈÊÓȉȿÛÙËÎ·Ó ·fi ÙË Ú·Á‰·›·ÂͤÏÈÍË ÙˆÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ. ¶ÔÏÏÔ› ¿ÊË-Û·Ó fiˆ˜ fiˆ˜ Ù· Û›ÙÈ· ÙÔ˘˜ Î·È ÂÈ-¯Â›ÚËÛ·Ó Ó· ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ó ÛÙËÓ ̆ Ô-¯ÒÚËÛË Ù· ÂÏÏËÓÈο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ.Oˆ˜ Û˘Ó‹ıˆ˜ Û˘Ì‚·›ÓÂÈ ÛÙȘ ÂÚÈ-ÙÒÛÂȘ ·˘Ù¤˜ Ï‹ÚˆÛ·Ó ÙÔÓ ‚·Ú‡ÙÂ-ÚÔ ÊfiÚÔ. TÔ ‰Ú¿Ì· ÎÔÚ˘ÊÒıËΠÛÙ˙̇ÚÓË fiÔ˘ Û˘Ó¤ÚÚÂ·Ó Ï‹ıË ÚÔ-ÛʇÁˆÓ ·fi ÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙÔ˘ ÂÛˆÙÂÚÈ-ÎÔ‡ Û ·Ó·˙‹ÙËÛË Î¿ÔÈÔ˘ ̤ÛÔ˘ Ô˘ı· ÙÔ˘˜ ÌÂÙ¤ÊÂÚ ÛÙËÓ ·ÛÊ¿ÏÂÈ·, ¤-Ú· ·fi ÙË ı¿Ï·ÛÛ·. ™ÙËÓ fiÏË ÍÂÙ˘-Ï›¯ıËÎ·Ó ·›Û٢٘ ÛÎËÓ¤˜ ·ÓÈÎԇ̠ÂÈÛÙ¤Á·ÛÌ· ÙËÓ ÙÚÔÌÂÚ‹ ˘Úη-ÁÈ¿ Ô˘ ͤ۷Û ÛÙȘ 27 ÙÔ˘ Ì‹Ó·, ÙË̤ڷ Ô˘ Ù· ÚÒÙ· ÙÔ˘ÚÎÈο ÙÌ‹Ì·Ù·–Ù·ÎÙÈÎÔ› Î·È ·ÓÙ¿ÚÙ˜– Ì‹Î·Ó ÛÙËÓfiÏË. §›ÁÔ Î·Ï‡ÙÂÚË ‹Ù·Ó Ë Î·Ù¿ÛÙ·-ÛË ÛÙȘ ·ÎÙ¤˜ Ù˘ ¶ÚÔÔÓÙ›‰·˜ fiÔ˘Ë ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ›ÂÛË ‹Ù·Ó ÌÈÎÚfiÙÂÚË.Afi ÂΛ 60.000 ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ Ì ·ÚÎÂÙfi˘ÏÈÎfi Î·È ÔÏϤ˜ ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ¿Ì·¯ÔÈ ¤-Ú·Û·Ó ÛÙȘ ·¤Ó·ÓÙÈ ·ÎÙ¤˜ Ù˘ £Ú¿-΢.

™ÙȘ 3 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘, Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›·ÙÌ‹Ì·Ù· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ ÂÈ-‚È‚¿ÛÙËÎ·Ó ÛÙ· ÏÔ›· ÛÙÔ TÛÂṲ̂ Ù˘EÚ˘ıÚ·›·˜, ÎÏ›ÓÔÓÙ·˜ Ì›· ÂÎÛÙÚ·Ù›·Ô˘ ÎfiÛÙÈÛ ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi23.000 ÓÂÎÚÔ‡˜, 50.000 ÙÚ·˘Ì·Ù›Â˜ ηÈ18.000 ·ÁÓÔÔ‡ÌÂÓÔ˘˜ ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔ˘˜·È¯Ì·ÏÒÙÔ˘˜.

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 23

H επαν�στασητου 1922

Tης ¢Œ™¶√π¡∞˜ ¶∞¶∞¢∏ª∏Δƒÿ√À

Λ�κτορος στο Tμ�μαΠολιτικ�ς Eπιστ�μης και Iστορ�ας

του Παντε�ου Πανεπιστημ�ου

META ÙËÓ Î·Ù¿ÚÚ¢ÛË ÙÔ˘ ÌÂÙÒÔ˘ÛÙË MÈÎÚ¿ AÛ›·, Ë Î˘‚¤ÚÓËÛ˶ڈÙÔ··‰¿ÎË ·Ó·ÁοÛıËΠӷ

·Ú·ÈÙËı› Î·È Ï›Á˜ ̤Ú˜ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÔÚΛ-ÛÙËÎÂ Ë Î˘‚¤ÚÓËÛË ÂÓfi˜ ¿ÏÏÔ˘ ·ÓÙÈ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈ-ÎÔ‡, ÙÔ˘ NÈÎÔÏ¿Ô˘ TÚÈ·ÓÙ·Ê˘ÏÏ¿ÎÔ˘. OÈ ‰˘-Ó¿ÌÂȘ Ù˘ AÓÙ¿ÓÙ ˘Ô¯ˆÚÒÓÙ·˜ ÌÚÔÛÙ¿ÛÙËÓ ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈÎfiÙËÙ· Ù˘ TÔ˘ÚΛ·˜, Ù˘ÚÔÛ¤ÊÂÚ·Ó ÙËÓ AÓ·ÙÔÏÈ΋ £Ú¿ÎË, Ú¿ÍËÔ˘ ·Ó·ÁοÛıËΠӷ ·Ô‰Â¯ı› Ô EÏÏËÓ·˜Úˆı˘Ô˘ÚÁfi˜ ÛÙȘ 12/25 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘1922. TËÓ ÂÔ̤ÓË ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ·ÂÚÔÏ¿ÓÔ

¤ÚÈÍ ÛÙËÓ Aı‹Ó· ÚÔÎËÚ‡ÍÂȘ Ô˘ ¤ÊÂÚ·ÓÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ °ÔÓ·Ù¿, ÂÓÒ ÔÈ Â·Ó·-ÛÙ·ÙË̤Ó˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ Î·È Ó·˘ÙÈΤ˜ ÌÔÓ¿-‰Â˜ Ô˘ ÔÓÔÌ¿ÛÙËÎ·Ó «AÔ‚·ÙÈÎfiÓ ™ÒÌ·K·Ù·Ï‹„ˆ˜ AıËÓÒÓ» ¤ÏÂ·Ó ÚÔ˜ ÙËÓAÙÙÈ΋ Ì ۇÓıËÌ· «E§§A™ - ™øTHPIA» ηȤÊı·Û·Ó ÛÙÔ §·‡ÚÈÔ ÙËÓ 13Ë/26Ë ™ÂÙÂÌ-‚Ú›Ô˘. TËÓ ËÁÂÛ›· Ù˘ Âȯ›ÚËÛ˘ ÁÈ· ÙËÓηٿÏË„Ë Ù˘ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·˜ ·Ó¤Ï·‚Â Ô °Ô-Ó·Ù¿˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ÚÔ˝ÛÙ·ÙÔ Î·È ÛÙËÓ ÂÓÈ·›·‰ˆ‰ÂηÌÂÏ‹ ÂÈÙÚÔ‹ Ô˘ Û˘ÁÎÚÔÙ‹ıËÎÂÙÔÓ ™Â٤̂ÚÈÔ Î·È ‰È·Ï‡ıËΠÙÔÓ OÎÙÒ‚ÚÈÔÙÔ˘ 1922. H E·Ó¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ‡ ηÈÙÔ˘ ÛÙfiÏÔ˘ ›¯Â ·Ú¯›ÛÂÈ.

™ÙȘ 11/24 ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ Ì‹Ó· ›¯·Ó ηٷÚÁË-ı› ÔÈ ·Ú¯¤˜ Ù˘ X›Ô˘, ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ Î·È ÔÏÈ-ÙÈΤ˜, ÂÓ ÔÓfiÌ·ÙÈ Ù˘ ·ӷÛÙ·ÙÈ΋˜ ÂÈÙÚÔ-‹˜, ÙËÓ ÔÔ›· Û˘ÁÎÚÔÙÔ‡Û·Ó Ô ÛÙÚ·ÙËÁfi˜NÈÎfiÏ·Ô˜ ¶Ï·ÛÙ‹Ú·˜, Ô Û˘ÓÙ·Á̷ٿگ˘

H Aθ�να, 15 Σεπτεμ-βρ�ου 1922. Tα μ�λητης επαναστατικ�ς επι-τροπ�ς με επικεφαλ�ςτον Nικ�λαο Πλαστ�-ρα επευφημο�νται απ�τα πλ�θη στην πλατε�αPηγ�λλης. (Eκδοτικ�Aθην�ν)

24 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2

H Oι επαναστ�τες αποβιβ�ζονται στο Λα�ριο και βαδ�ζουν κατ�των Aθην�ν, εν� ο στρατηγ�ς Παπο�λας διαμεσολαβε� μεταξ�αυτ�ν και του Kωνσταντ�νου. «Tα Xρονικ�» της 14ης Σεπτεμ-βρ�ου 1922 περιγρ�φουν τα γεγον�τα, μ�λιστα συντ�κτης τους�χει σπε�σει με αυτοκ�νητο στην Kερατ�α.

H O Στυλιαν�ς Γονατ�ς και ο Nικ�λαος Πλαστ�ρας χαιρετο�ν πα-ρ�ταξη στρατιωτ�ν. Π�σω τους ο σ�μβουλος της επαναστ�σεως Γε-�ργιος Παπανδρ�ου. (Eκδοτικ� Aθην�ν)

¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ °·Ú‰›Î·˜ Î·È Ô ·ÓÙÈÛ˘-ÓÙ·Á̷ٿگ˘ MÈÏÙÈ¿‰Ë˜ KÔÈÌ‹Û˘.TÔ ›‰ÈÔ Û˘Ó¤‚Ë Î·È ÛÙË M˘ÙÈÏ‹ÓË,fiÔ˘ ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ Ù˘ ·ӷÛÙ·ÙÈ΋˜ÂÈÙÚÔ‹˜ Ù¤ıËÛ·Ó Ô Û˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú-¯Ë˜ ™Ù˘ÏÈ·Ófi˜ °ÔÓ·Ù¿˜ Î·È ÔÈ ·ÓÙÈÛ˘-ÓÙ·Á̷ٿگ˜ KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ M·ÌÔ‡-Ú˘ Î·È A¯ÈÏχ˜ ¶ÚˆÙÔÛ‡ÁÁÂÏÔ˜. ™ÙËX›Ô Î·È ÛÙË M˘ÙÈÏ‹ÓË Â›¯·Ó Û˘ÁÎÂ-ÓÙÚˆı› ÔÏϤ˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜Ô˘ ·Ô¯ÒÚËÛ·Ó ·fi ÙË MÈÎÚ¿ AÛ›·.

¶·Ú·›ÙËÛË ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿™ÙȘ ÚÔÎËÚ‡ÍÂȘ Ô˘ Ë E·Ó¿ÛÙ·ÛˤÚÈÍ ÛÙËÓ Aı‹Ó·, ˙ËÙÔ‡Û ÙËÓ ·Ú·›-ÙËÛË ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, ˘¤ÚÙÔ˘ ¢È·‰fi¯Ô˘, ÙË ‰È¿Ï˘ÛË Ù˘ BÔ˘Ï‹˜,ÙÔ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi ÊÈÏ·ÓÙ·ÓÙÈ΋˜ ΢‚¤Ú-ÓËÛ˘ Î·È ÙËÓ ¿ÌÂÛË ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙÔ˘ıÚ·ÎÈÎÔ‡ ÌÂÙÒÔ˘. OÈ ÂÍÂÏ›ÍÂȘ ·˘Ù¤˜‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔ›ËÛ·Ó ÙËÓ ÚÔÛˆÚÈӋ·ӷÛÙ·ÙÈ΋ ÂÈÙÚÔ‹ Ô˘ ›¯Â Û¯Ë-Ì·ÙÈÛÙ› ÛÙËÓ Aı‹Ó· Ì ڈÙÔ‚Ô˘Ï›·ÙÔ˘ ·fiÛÙÚ·ÙÔ˘ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÂΛÓˢÔÛÙÚ¿ÙËÁÔ˘ £Âfi‰ˆÚÔ˘ ¶¿ÁηÏÔ˘.M ÙËÓ ¿ÊÈÍË ÙˆÓ Â·Ó·ÛÙ·ÙÒÓ ÛÙËÓAı‹Ó·, Û ·˘ÙÔ‡˜ ÚÔÛ¯ÒÚËÛÂ Ë ÌÂ-Ú·Ú¯›· ÈÈÎÔ‡, ÌÂÁ¿ÏË ‰‡Ó·ÌË ¯ˆÚÔ-Ê˘Ï·Î‹˜ Î·È ÙÌ‹Ì· ÙÔ˘ ÛÙfiÏÔ˘ ÛÙÔÓ¶ÂÈÚ·È¿. E›Û˘, Ë Î˘‚¤ÚÓËÛË TÚÈ·-ÓÙ·Ê˘ÏÏ¿ÎÔ˘ ·Ú·ÈÙ‹ıËÎÂ Î·È Ô KˆÓ-ÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ Âͤ‰ˆÛ ÛÙȘ 14/27 ™ÂÙÂÌ-‚Ú›Ô˘ ‰È¿ÁÁÂÏÌ·, ÛÙÔ ÔÔ›Ô ·Ó·ÎÔ›Óˆ-Ó ÙËÓ ·fiÊ·Û‹ ÙÔ˘ Ó· ·Ú·ÈÙËı›. TÔ

à O Nικ�λαοςΠλαστ�ρας, ωςαρχηγ�ς της επα-ναστ�σεως, κατ�τη δι�ρκεια πε-ριοδε�ας του το1923. (Eκδοτικ�Aθην�ν)

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 25

ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ΛÓËÌ· ›¯Â ÂÈÎÚ·Ù‹ÛÂÈ.™ÙÔ «EχıÂÚÔÓ B‹Ì·» Ô ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜

§·ÌÚ¿Î˘ Û˘Ófi„È˙Â, ÛÙȘ 17 ™ÂÙÂÌ-‚Ú›Ô˘ 1922, ηٿ ÙÔÓ ·ÎfiÏÔ˘ıÔ ÙÚfiÔÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Ù˘: «K·Ù¿ ÙÔ˘ B·ÛÈϤ-ˆ˜ KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ Ô˘‰¤Ó Ì·˜ ÂΛÓÂÈ ·›-ÛıËÌ· Ì›ÛÔ˘˜, ·ÏÏ¿ ÌfiÓÔÓ Î·È ·Ô-ÎÏÂÈÛÙÈÎÒ˜ Ë ·ÓÙ›Ï˄Ș, Ë ÂÔ›ıËÛȘfiÙÈ Ë ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘ ÂȘ ÙÔÓ EÏÏËÓÈÎfiÓıÚfiÓÔÓ ·¤‚·ÈÓÂÓ ÂÌfi‰ÈÔÓ ·Ó˘¤Ú-‚ÏËÙÔÓ ÂȘ ÙËÓ Â˘fi‰ˆÛÈÓ ÙˆÓ ÂıÓÈÎÒÓfiıˆÓ. [...] H‰Ë, ÌÔÏÔÓfiÙÈ Ï›·Ó ·ÚÁ¿,˘fi ÙËÓ ›ÂÛÈÓ Ù˘ ÂÎÚ·Á›Û˘ E·Ó·-ÛÙ¿Ûˆ˜, Ô B·ÛÈχ˜ KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜·ÚËÙ‹ıË ˘¤Ú ÙÔ˘ ÚˆÙÔÙfiÎÔ˘ ˘ÈÔ‡ÙÔ˘, ·ÊÔ‡ Âı˘ÛÈ¿ÛıË ÚÒÙÔÓ Ë EÏÏË-ÓÈ΋ IˆÓ›·, Î·È Û˘ÓÂÙÚ›‚Ë ·Ó·ÓÔÚ-ıÒÙˆ˜ Ô MÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi˜ EÏÏËÓÈÛÌfi˜.O ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎfi˜ ÛÎÔfi˜, ÙÔ˘Ï¿¯È-ÛÙÔÓ Ô ÚˆÙ‡ˆÓ, Ù˘ ‰ËÌÔÛÈÔÁÚ·ÊÈ-΋˜ ÚÔÛ·ı›·˜ Ì·˜ ÂÏËÚÒıË. H£Ú¿ÎË, ‰ÂÓ Â›Ó ·‰‡Ó·ÙÔÓ Ó· Ûˆı‹,Â¿Ó Ë ÔÏÈÙ›· Ù˘ E·Ó·ÛÙ¿Ûˆ˜·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛË ÙÔÓ ˘fi ÙˆÓ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂ-ˆÓ ˘Ô‰ÂÈÎÓ˘fiÌÂÓÔÓ ‰ÚfiÌÔÓ, ÂÚÁ·˙Ô-̤ÓË ˘¤Ú Ù˘ ·‰ÂÏÊÒÛˆ˜ ÙˆÓ EÏÏ‹-ÓˆÓ Î·È ·Ó·˙ˆ˘ÚÔ‡Û· ÙÔ ·ÙÚȈÙÈ-ÎfiÓ ·›ÛıËÌ· ÙÔ˘ Ï·Ô‡». A˜ ÛËÌÂȈı›fiÙÈ ·fi ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ·fi„ˆ˜ Ë ‰È·-Ù‹ÚËÛË Ù˘ £Ú¿Î˘ ‰ÂÓ ıˆÚ›ÙÔ Ô˘-‰fiψ˜ ¯·Ì¤ÓË ˘fiıÂÛË.

K·Ù¿ ÙË Û˘Ó¿ÓÙËÛ‹ ÙÔ˘˜ ̂ ÛÙfiÛÔ ÌÂÙÔ˘˜ ÚÂÛ‚Â˘Ù¤˜ Ù˘ AÁÁÏ›·˜ Î·È Ù˘°·ÏÏ›·˜ ÛÙȘ 15/28 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘, ԶϷÛÙ‹Ú·˜ Î·È Ô °ÔÓ·Ù¿˜ ‰È·›ÛÙˆ-

Û·Ó fiÙÈ Ë ·fiÊ·ÛË ÙˆÓ ¢˘Ó¿ÌÂˆÓ Ù˘AÓÙ¿ÓÙ ÁÈ· ÙËÓ ·Ú·¯ÒÚËÛË Ù˘ AÓ·-ÙÔÏÈ΋˜ £Ú¿Î˘ ÛÙËÓ TÔ˘ÚΛ· ‹Ù·ÓÔÚÈÛÙÈ΋. O BÂÓÈ˙¤ÏÔ˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ›¯ÂÔÚÈÛı› ·ÓÙÈÚfiÛˆÔ˜ Ù˘ EÏÏ¿‰·˜ÛÙÔ Â͈ÙÂÚÈÎfi, ·Ô‰¤¯ıËΠÎÈ ·˘Ùfi˜ÙËÓ ·fiÊ·ÛË Ì ÙËÓ ÚÔ¸fiıÂÛË Ó·Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈËı› Ë ·Ô¯ÒÚËÛË ÙÔ˘ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ˘ÔÁÚ·-Ê‹ Ù˘ Û˘Óı‹Î˘ ÂÈÚ‹Ó˘. TÔ ·›ÙËÌ··˘Ùfi ‰ÂÓ ¤ÁÈÓ Û‚·ÛÙfi Î·È Ô ÂÏÏËÓÈ-Îfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜ ‰È·Ù¿¯ıËΠӷ ˘Ô¯ˆÚ‹-ÛÂÈ ÙËÓ 1Ë/14Ë OÎÙˆ‚Ú›Ô˘.

TÔ ·›ÙËÌ· Ù˘ ÙÈ̈ڛ·˜«H E·Ó¿ÛÙ·ÛȘ ˘‹ÚÍÂÓ Î·ı·ÚÙ‹-ÚÈÔÓ» ¤ÁÚ·Ê ÙÔ «EχıÂÚÔÓ B‹Ì·»ÛÙȘ 9 OÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1922 Î·È ÙËÓ ÂÔ̤-ÓË Û¯ÔÏ›·˙ ÙÔ Û˘ÏÏ·ÏËÙ‹ÚÈÔ Ù˘ÚÔËÁÔ˘Ì¤Ó˘ ˆ˜ «ÙËÓ ˙ˆÓÙ·ÓÔ٤ڷӉȷ̷ÚÙ˘Ú›·Ó ηٿ ÙÔ˘ Ì·‡ÚÔ˘ ηÈÂÏȉÓÔ‡ ·ÚÂÏıfiÓÙÔ˜, Î·È ÙËÓ ÂÈÏÈ-ÎÚÈÓÂÛÙ¤Ú·Ó ‰È·‚‚·›ˆÛÈÓ ÚÔ˜ ¤Ó·Ì¤ÏÏÔÓ ÂÁÁ‡˜ Î·È ÂÏȉÔÊfiÚÔÓ». TÔ ·›-ÙËÌ· Ù˘ ·‰ÂÏÊÒÛˆ˜ Ô˘ ‰È·Ù˘ˆ-ÓfiÙ·Ó ÂÓ›ÔÙ ¤‰ˆÛ ÔÚÈÛÙÈο ÙË ı¤ÛËÙÔ˘ Û ÂΛÓÔ Ù˘ ÙÈ̈ڛ·˜, ÙÔ ÔÔ›ÔÊ·ÈÓfiÙ·Ó fiÙÈ ÈηÓÔÔÈÔ‡Û ÙËÓ Â¯ıÚfi-ÙËÙ· ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ¤Ó·ÓÙÈ ÙˆÓÔÏÈÙÈÎÒÓ ·ÏÏ¿ Î·È ÙȘ ·ÎÚ·›Â˜ ı¤ÛÂȘ‰È·ÊfiÚˆÓ ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈÎÒÓ ÔÏÈÙÈÎÒÓ. O§·ÌÚ¿Î˘ ÛËÌ›ˆÓ ÛÙËÓ ›‰È· ÂÊË-ÌÂÚ›‰· ÛÙȘ 19 OÎÙˆ‚Ú›Ô˘ «H E·Ó¿-ÛÙ·ÛȘ [...] ¤¯ÂÈ ˘Ô¯Ú¤ˆÛÈÓ ·¤Ó·ÓÙÈ

ÙˆÓ ı˘ÛÈ·Ûı¤ÓÙˆÓ, ¤¯ÂÈ Î·ı‹ÎÔÓ ·¤-Ó·ÓÙÈ ÙˆÓ ˙ÒÓÙˆÓ, ·¤Ó·ÓÙÈ ÙˆÓ ÌÂÏ-ÏÔ˘ÛÒÓ ÁÂÓÂÒÓ.[...] OÈ ¤ÓÔ¯ÔÈ ÙˆÓ Û˘Ì-ÊÔÚÒÓ ¶PE¶EI NA TIMøPH£OYNKAI £A TIMøPH£OYN». ™ÙȘ 12/25OÎÙˆ‚Ú›Ô˘ Ë E·Ó¿ÛÙ·ÛË Â›¯Â ·Ó·-ÎÔÈÓÒÛÂÈ ÙË Û‡ÛÙ·ÛËÂÎÙ¿ÎÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ‰ÈΛԢԢ ı· ‰›Î·˙ ÙÔ˘˜ ˘Â˘-ı‡ÓÔ˘˜ Ù˘ ηٷÛÙÚÔ-Ê‹˜, ÛÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ Ù·ÎÙÈ-ÎÔ‡ Ô˘ ›¯·Ó ·ÔÊ·Û›-ÛÂÈ ÙÔÓ ™Â٤̂ÚÈÔ ÔÈ ÌÂ-ÙÚÈÔ·ı¤ÛÙÂÚÔÈ °ÔÓ·Ù¿˜Î·È ¶Ï·ÛÙ‹Ú·˜.

MÂÙ¿ ÙȘ ÂÎÏÔÁ¤˜ Ù˘16˘/29˘ ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘1923, Ë E·Ó¿ÛÙ·ÛË ·-Ú¤‰ˆÛ ÛÙËÓ ¢ã ™˘ÓÙ·-ÎÙÈ΋ ™˘Ó¤Ï¢ÛË ÙˆÓEÏÏ‹ÓˆÓ ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›·,·ÊÔ‡ Ô ·Ú¯ËÁfi˜ Ù˘ ¶Ï·-ÛÙ‹Ú·˜ Â͉‹ÏˆÛ ÙËÓÚÔÙ›ÌËÛ‹ ÙÔ˘ ˘¤Ú Ù˘·‚·Û›Ï¢Ù˘ ‰ËÌÔÎÚ·-Ù›·˜. ™ÙËÓ ·ÓÙ›ÏË„Ë ÙˆÓ·ÓÙÈ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈÎÒÓ, ÔÈ ÔÔ›-ÔÈ Ù‹ÚËÛ·Ó ÁÈ· ¤Ó· ¯ÚÔ-ÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ÂÈÊ˘Ï·-ÎÙÈ΋ ÛÙ¿ÛË, Ë E·Ó¿ÛÙ·ÛË Â›¯Â ·Ô-Ù‡¯ÂÈ ÙˆÓ ÛÙfi¯ˆÓ Ù˘. TËÓ ̄ ·Ú·ÎÙ‹ÚÈ-Û·Ó Â›Û˘ «ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎ‹Ó ÛÙ¿ÛÈÓ» ‹«ÛÙ·ÛÈ·ÛÙÈÎfiÓ Î›ÓËÌ·», «Ù˘Ú·ÓÓ›·»,«Û˘ÓˆÌÔÛ›·» Î·È «·ÔÙÚfi·ÈÔÓ Î·ıÂ-ÛÙÒ˜».

K·Ù¿ ÙË Û˘Ó¿ÓÙËÛ‹ ÙÔ˘˜Ì ÙÔ˘˜ ÚÂÛ‚Â˘Ù¤˜ Ù˘ AÁÁÏ›·˜ Î·È Ù˘ °·ÏÏ›·˜, Ô ¶Ï·ÛÙ‹Ú·˜Î·È Ô °ÔÓ·Ù¿˜ ‰È·›ÛÙˆ-Û·Ó fiÙÈ Ë ·fiÊ·ÛË ÙˆÓ Û˘ÌÌ¿¯ˆÓ ÁÈ· ÙËÓ ·Ú·¯ÒÚËÛË Ù˘ AÓ·ÙÔÏÈ΋˜ £Ú¿Î˘ÛÙËÓ TÔ˘ÚΛ· ‹Ù·Ó ÔÚÈÛÙÈ΋

26 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2

H O Δημ�τριος Γο�-ναρης, εξιλαστ�ριοθ�μα της τραγω-δ�ας.

Tου MICHAEL LLEWELLYN SMITH

™TI™ 13 NOEMBPIOY ÙÔ ÛÙÚ·ÙÔ‰È-ÎÂ›Ô ¿Ú¯ÈÛ ӷ Û˘Ó‰ÚÈ¿˙ÂÈ ÛÙÔÎÙ›ÚÈÔ Ù˘ BÔ˘Ï‹˜, fiÔ˘ ˘‹Ú¯Â

¿ÏÂÙÔ˜ ¯ÒÚÔ˜ ÁÈ· ÙÔ ·ÎÚÔ·Ù‹ÚÈÔ. TÔ‰ÈηÛÙ‹ÚÈÔ Û˘ÁÎÚÔÙ‹ıËΠ·fi ·ÍȈ-Ì·ÙÈÎÔ‡˜ Ì Úfi‰ÚÔ ÙÔÓ ÛÙÚ·ÙËÁfiOıˆÓ·›Ô. E›¯·Ó ÂÈÏÂÁ› ÏfiÁˆ Ù˘ Û˘-Ì¿ıÂÈ·˜ Ô˘ ¤ÙÚÂÊ·Ó ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ÛÙfi-¯Ô˘˜ Ù˘ ·ӿÛÙ·Û˘, ·Ó Î·È ‰ÂÓ‹Ù·Ó fiÏÔÈ ‰È·ÎËÚ˘Á̤ÓÔÈ ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈÎÔ›.OÈ Î·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔÈ, °Ô‡Ó·Ú˘, ™ÙÚ¿-ÙÔ˜, ¶ÚˆÙÔ··‰¿Î˘, M·ÏÙ·Ù˙‹˜,X·Ù˙Ë·Ó¤ÛÙ˘, °Ô‡‰·˜ Î·È ™ÙÚ·ÙËÁfi˜‹Ù·Ó ηıÈṲ̂ÓÔÈ Ì ·ÍÈÔÚ¤ÂÈ· ÂÓÛÂÈÚ¿, Ì ٷ XfiÌÔ˘ÚÁΠη¤Ï· ÙÔ˘˜ÙÔÔıÂÙË̤ӷ ÌÚÔÛÙ¿ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ÙÚ·-¤˙È. E› ‰‡Ô ‚‰ÔÌ¿‰Â˜, ‰È¿ ÛÙfiÌ·ÙÔ˜ÙˆÓ Ì·ÚÙ‡ÚˆÓ, ÔÏÈÙÈÎÒÓ Î·È ÛÙÚ·-ÙȈÙÈÎÒÓ, ·ÏÏ¿ Î·È ·fi ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ÙÔ˘˜ ηÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔ˘˜ ·ÎÔ‡ÛÙËΠͷ-Ó¿ Ë ˙ÔÊÂÚ‹ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜,ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ Î·È ‰Èψ̷ÙÈ΋˜ ÂÚÈ-ÏÔ΋˜ [...].

H ‰›ÎËKÏ‹ıËÎ·Ó Ó· ηٷı¤ÛÔ˘Ó, Ô ÛÙÚ·ÙË-Áfi˜ ¶·Ô‡Ï·˜, ÔÈ Û˘ÓÙ·Á̷ٿگ˜ ¶¿-Û·Ú˘ Î·È ™˘Ú›‰ˆÓÔ˜, Ô ‰‹Ì·Ú¯Ô˜™Î˘Ï·Î¿Î˘, Ô °ÂÒÚÁÈÔ˜ P¿ÏÏ˘, ÁÈÔ˜ÙÔ˘ ·Ï·ÈÔ‡ ÔÏÈÙÈÎÔ‡ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘P¿ÏÏË, ÙÔ˘ ÚÒÙÔ˘ Úˆı˘Ô˘ÚÁÔ‡ÛÙÔ Ó¤Ô Î·ıÂÛÙÒ˜ Î·È Ô ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈÎfi˜ÔÏÈÙÈÎfi˜ P¤ÓÙ˘ ˆ˜ Ì¿ÚÙ˘Ú˜ ηÙË-ÁÔÚ›·˜. OÈ ÛÙÚ·ÙËÁÔ› TÚ›ÏÈ‚·˜, B·Ï¤-Ù·˜, ¶¿Ï˘ (ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ ÙÔ˘ ÂÈÙÂÏ›-Ô˘ ÙÔ˘ ¶·Ô‡Ï·) Î·È EÍ·‰¿ÎÙ˘ÏÔ˜(¤Ó·˜ ¤ÌÂÈÚÔ˜ ÂÈÙÂÏÈÎfi˜ ·ÍȈ̷ÙÈÎfi˜ÛÙËÓ Aı‹Ó·) Î·È ÔÈ ÌÂÙÚÈÔ·ı›˜ ÔÏÈ-

ÙÈÎÔ› ÙÔ˘ K¤ÓÙÚÔ˘ Z·‚È-ÙÛÈ¿ÓÔ˜ Î·È ¢ÂÌÂÚÙ˙‹˜ ˆ˜Ì¿ÚÙ˘Ú˜ ˘ÂÚ¿ÛÈÛ˘.

O ¤Ó·˜ ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ¿ÏÏÔÓ·ÊËÁ‹ıËÎ·Ó ÙȘ ÈÛÙÔڛ˜ÙÔ˘˜. EÙÛÈ, Ì ÙȘ Ú¿ÍÂÈ˜ÙˆÓ Î·ÙËÁÔÚÔ˘Ì¤ÓˆÓ ÙËÓÙÂÏÂ˘Ù·›· ÙÚÈÂÙ›· Û¯ËÌ·Ù›-ÛıËΠ̛· ÂÈÎfiÓ·, Ì ı·˘-Ì·ÛÙ‹ ˙ˆÓÙ¿ÓÈ· Î·È ı·˘-Ì·ÛÙ¤˜ ·ÔÎÏ›ÛÂȘ. EÂ-ÙÚ¿Ë Ë ÂχıÂÚË ·Ú¿ıÂ-ÛË ·Ô‰ÂÈÎÙÈÎÒÓ ÛÙÔȯ›-ˆÓ › fiÏˆÓ ÙˆÓ Ù˘¯ÒÓÙ˘ ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ÂÎÛÙÚ·-Ù›·˜ Î·È Â› ÙˆÓ ÔÏÈÙÈ-ÎÒÓ ÂÓÂÚÁÂÈÒÓ ÙˆÓ Î·ÙË-

ÁÔÚÔ˘Ì¤ÓˆÓ. ¢Â‰Ô̤ÓÔ˘ fiÙÈ ‰È·Î˘‚¢-fiÙ·Ó ·˘Ù‹ ηı·˘Ù‹ Ë ÔÏÈÙÈ΋ ‡·Ú-ÍË ÙÔ˘ «ÊÈÏÔÌÔÓ·Ú¯ÈÎÔ‡ ÁÔ˘Ó·ÚÈ-ÛÌÔ‡», ·˘Ùfi ‹Ù·Ó ·Ó·fiÊ¢ÎÙÔ. ™Âη̛· ÛÙÈÁÌ‹ fï˜ ÔÈ Ì¿ÚÙ˘Ú˜ ‰ÂÓ¯›ÚËÛ·Ó Ó· ÛÙÔȯÂÈÔıÂÙ‹ÛÔ˘Ó ÛÔ-‚·Ú¿ ÙËÓ Î·ÙËÁÔÚ›· Ù˘ ÂÛ¯¿Ù˘ ÚÔ-‰ÔÛ›·˜. OÈ ÔÏÈÙÈÎÔ› Ô˘ ·Û¯ÔÏ‹ıË-Î·Ó Ì ÙÔ ˙‹ÙËÌ·, fiˆ˜ Ô P¿ÏÏ˘, Ô¢ÂÌÂÚÙ˙‹˜ Î·È Ô Z·‚ÈÙÛÈ¿ÓÔ˜, ·¤ÚÚÈ-

„·Ó οı ˘fiıÂÛË ‰fiÏÈ·˜ ÚÔ·›ÚÂ-Û˘.

™ÙË Ì¤ÛË Ù˘ ‰›Î˘ Ô °Ô‡Ó·Ú˘ η-Ù¤ÚÚ¢Û ·fi ˘„ËÏfi Ù˘ÊÔÂȉ‹ ˘ÚÂ-Ùfi. E›¯Â ·Ú·ÛÙ› ÛÙȘ ÏÈÁÔÛÙ¤˜ ÚÒ-Ù˜ Û˘Ó‰ÚÈ¿ÛÂȘ Î·È Â›¯Â ηϋ ·ÚÔ˘-Û›· ÛÙȘ ·ÓÙÂÍÂÙ¿ÛÂȘ. H ·Ô˘Û›· ÙÔ˘¤Î·Ó ÙË ‰›ÎË Ó· Ê·›ÓÂÙ·È ·ÎfiÌË ÈԄ‡ÙÈÎË. H ·Ú¯‹ ‚¿ÛÂÈ Ù˘ ÔÔ›·˜Ú¤ÂÈ Ó· ÂÈÙڷ› ÛÙÔÓ Î·ÙËÁÔÚÔ‡-ÌÂÓÔ Ó· ·Ó·Ù‡ÍÂÈ ÙËÓ ˘ÂÚ¿ÛÈÛ‹ÙÔ˘ Î·È Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÂÈ ÙÔ˘˜ ηÙË-ÁfiÚÔ˘˜ ÙÔ˘, ·Ú·‚È¿ÛÙËÎÂ. OÈ ‰È·Ì·Ú-Ù˘Ú›Â˜ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ Î·ÙËÁÔÚÔ˘Ì¤ÓˆÓÎ·È ÙˆÓ Û˘ÓËÁfiÚˆÓ ÙÔ˘˜ ·ÁÓÔ‹ıËηÓ,ÙÔ ‰ÈηÛÙ‹ÚÈÔ ·ÂÊ¿ÓıË fiÙÈ Ë ‰›ÎËÚ¤ÂÈ Ó· Û˘Ó¯ÈÛÙ› fiÙÈ Ë ·Ú¯‹ Ù˘«Ô˘ÛÈ·ÛÙÈ΋˜ ‰ÈηÈÔÛ‡Ó˘» (fiÚÔ˜ ÙÔÓÔÔ›Ô ÂÈÓfiËÛÂ Ë E·Ó¿ÛÙ·ÛË ÁÈ· Ó·ÁÂÊ˘ÚÒÛÂÈ ÙÔ ¯¿ÛÌ· ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ Ófi-ÌÔ Î·È ÙȘ ‰ÈΤ˜ Ù˘ ÚÔÙÈÌ‹ÛÂȘ) ı·ÙËÚËı› Â¿Ó Ë ‰›ÎË Û˘Ó¯ÈÛÙ› › ÙË‚¿ÛÂÈ Ù˘ ·Ú¯È΋˜ ηٿıÂÛ˘ ÙÔ˘ °Ô‡-Ó·ÚË Î·Ù¿ ÙËÓ ÚÔηٷÚÎÙÈ΋ Âͤٷ-ÛË. EÙÛÈ ÔÈ Î·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔÈ ÎÏ‹ıËηÓÓ· ·ÔÏÔÁËıÔ‡Ó. ¶ÚÒÙÔ˜ Ì›ÏËÛ ÔX·Ù˙Ë·Ó¤ÛÙ˘, ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó ÔÈ˘Ô˘ÚÁÔ›. OÙ·Ó ‹ÚıÂ Ë ÛÂÈÚ¿ ÙÔ˘ °Ô‡-Ó·ÚË Î·È ·ÊÔ‡ fiÏÔÈ ÔÈ ˘fiÏÔÈÔÈ Â›¯·ÓÌÈÏ‹ÛÂÈ, ¤Ó·˜ ‰ÈηÛÙÈÎfi˜ ÎÏËÙ‹Ú·˜·Ó¤ÁÓˆÛ ÙÔ ˘ÎÓÔÁÚ·Ì̤ÓÔ ¯ÂÈÚfi-ÁÚ·ÊÔ, Ô˘ Ô °Ô‡Ó·Ú˘ ›¯Â ÁÚ¿„ÂÈÛÙȘ Ê˘Ï·Î¤˜ A‚¤ÚˆÊ ÁÈ· ÙËÓ AÓ·ÎÚÈ-ÙÈ΋ EÈÙÚÔ‹ ÙÔ˘ ¶¿ÁηÏÔ˘. HÙ·Ó ÙÔÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ÔÏÈÙÈÎfi ÙÔ˘ ¤ÁÁÚ·ÊÔ. [...]

H ·fiÊ·ÛË™ÙȘ 6.30 ÙËÓ TÚ›ÙË 28 NÔÂÌ‚Ú›Ô˘ ÔÚfi‰ÚÔ˜ ÙÔ˘ ™ÙÚ·ÙÔ‰ÈΛԢ ÛÙÚ·ÙË-Áfi˜ OıˆÓ·›Ô˜ ̋ΠÛÙËÓ ·›ıÔ˘Û·ÙÔ˘ ‰ÈηÛÙËÚ›Ô˘, ÛÙÔ ÎÙ›ÚÈÔ Ù˘ ¶·-Ï·È¿˜ BÔ˘Ï‹˜ Î·È ·Ó‹ÁÁÂÈÏ fiÙÈ Û˘ÓÂ-¯›˙ÂÙ·È Ë Û˘Ó‰ڛ·ÛË. EΛÓË ÙËÓÒÚ·, ÙfiÛÔ ÓˆÚ›˜ ÙÔ Úˆ›, ÂÏ¿¯ÈÛÙÔÈ‹Ù·Ó ·ÚfiÓÙ˜ ÛÙËÓ ·›ıÔ˘Û·. KÚ˘„›-ÓÔÈ· ˆ˜ ÚÔ˜ ÙË ‰È·‰Èηۛ· Ï·ÓÈfiÙ·ÓÛÙËÓ ·ÙÌfiÊ·ÈÚ·, ‹Ù·Ó Ë ‚È·Û‡ÓË ÌÂÙËÓ ÔÔ›· Ë E·Ó¿ÛÙ·ÛË ·ÂÚÁ·˙fi-Ù·Ó ÙËÓ ¤Î‚·ÛË Ù˘ ˘fiıÂÛ˘, ·ÏÏ¿Î·È Ë ·ÁˆÓ›· Ù˘ Ó· ·ÔʇÁÂÈ ÙË ‰Ë-ÌÔÛÈfiÙËÙ·. ™ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ Ó‡¯Ù·˜ ÔÈηÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔÈ Â›¯·Ó ÌÂÙ·ÊÂÚı› ÌÂÊÔÚÙËÁfi ÛÙȘ Ê˘Ï·Î¤˜ A‚¤ÚˆÊ, fi¯ÈÌ·ÎÚÈ¿ ·fi ÙÔÓ ÙfiÔ Ù˘ E·Ó¿ÛÙ·-Û˘ ÙÔ˘ ™ÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡ ™˘Ó‰¤ÛÌÔ˘ ÛÙÔ°Ô˘‰› ÙÔ 1909, Ó˘Ó ÙfiÔ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓÂÎÙÂϤÛˆÓ. OÈ Î·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔÈ ‰ÂÓ‹Ù·Ó ÛÙÔ ‰ÈηÛÙ‹ÚÈÔ ÁÈ· Ó· ·ÎÔ‡ÛÔ˘ÓÙËÓ ÂÙ˘ÌËÁÔÚ›·.

M ¯·ÌËÏ‹ ʈӋ Ô OıˆÓ·›Ô˜ ‰È¿-‚·Û ÙËÓ ·fiÊ·ÛË. HÙ·Ó Ì·ÎÚÔÛÎÂ-Ï‹˜. K·È ÔÈ ÔÎÙÒ Î·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔÈ ÎÚ›-ıËÎ·Ó ¤ÓÔ¯ÔÈ ÂÛ¯¿Ù˘ ÚÔ‰ÔÛ›·˜. O°Ô‡Ó·Ú˘, Ô ™ÙÚ¿ÙÔ˜, Ô ¶ÚˆÙÔ··-‰¿Î˘, Ô M·ÏÙ·Ù˙‹˜, Ô £ÂÔÙfi΢ ηÈÔ X·Ù˙Ë·Ó¤ÛÙ˘ ηٷ‰ÈοÛÙËÎ·Ó ÛÂı¿Ó·ÙÔ, Ô ™ÙÚ·ÙËÁfi˜ Î·È Ô °Ô‡‰·˜ ÛÂÈÛfi‚È· οıÂÈÚÍË. OÈ X·Ù˙Ë·Ó¤ÛÙ˘,™ÙÚ·ÙËÁfi˜ Î·È °Ô‡‰·˜ ηٷ‰ÈοÛÙË-

H δ�κη κα

H ·¿ıÂÈ· ÙˆÓ ÌÂÏÏÔı·-Ó¿ÙˆÓ ‹Ù·Ó ·fiÏ˘ÙË. O°Ô‡Ó·Ú˘ ÎÔ›Ù·˙ ηٿ̷-Ù· Ì ÚÔÛÔ¯‹ ÙÔ ÂÎÙÂÏÂ-ÛÙÈÎfi ·fiÛ·ÛÌ·. K·Ó›˜·fi ÙÔ˘˜ ¤ÍÈ ‰ÂÓ ¿ÊËÛ ӷÙÔ˘ ‰¤ÛÔ˘Ó Ù· Ì¿ÙÈ·

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 27

Î·Ó Î·È Û ηı·›ÚÂÛË ·fi ÙÔ ÛÙÚ¿-ÙÂ˘Ì·. OÏÔÈ ·ÓÂÍ·ÈÚ¤Ùˆ˜ ˘Ô¯ÚÂÒıË-Î·Ó Û ‚·Ú‡ ÚfiÛÙÈÌÔ. AÊÔ‡ ·Ó¤ÁÓˆ-Û ÙËÓ ·fiÊ·ÛË Ô OıˆÓ·›Ô˜ ÂÁη٤-ÏÂÈ„Â ‚È·ÛÙÈο ÙËÓ ·›ıÔ˘Û·.

EÓÒ ÔÈ Î·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔÈ ˘Ô˘ÚÁÔ›,ÚÒÙ· ÛÙË ÌÈÎÚ‹ ·›ıÔ˘Û· ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ‰ÈηÛÙ‹ÚÈÔ Î·È ÌÂÙ¿ ÛÙȘ Ê˘Ï·Î¤˜A‚¤ÚˆÊ, ¤Î·Ó·Ó ‰È¿ÊÔÚ˜ ˘Ôı¤ÛÂȘÁÈ· ÙÔ ÔÈ· ı· Â›Ó·È Ë Ù‡¯Ë ÙÔ˘˜, Ô°Ô‡Ó·Ú˘, ÎÏÈÓ‹Ú˘ Û ÌÈ· ÎÏÈÓÈ΋ÛÙËÓ Ô‰fi AÛÎÏËÈÔ‡, ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡-Û ÙË ‰›ÎË Ì ÂӉȷʤÚÔÓ ·Ó¿ÏÔÁÔÚÔ˜ ÙȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÙÔ˘. ™ÙȘ ‰‡Ô ÙÔÚˆ› ‰‡Ô ÌÂÁ¿Ï· ÊÔÚÙËÁ¿ ÛÙ¿ıÌ¢-Û·Ó ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙËÓ ÎÏÈÓÈ΋ Î·È ·Ô‚›-‚·Û·Ó ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜. ™¯Â‰fiÓ Ù·˘Ùfi¯ÚÔ-Ó· Ì ÙËÓ ·Ó¿ÁÓˆÛË Ù˘ ·fiÊ·Û˘ÛÙÔ ‰ÈηÛÙ‹ÚÈÔ, ¤Ó·˜ ·ÍȈ̷ÙÈÎfi˜ Ù˘·ÛÙ˘ÓÔÌ›·˜ ̋ΠÛÙËÓ ÎÏÈÓÈ΋ ηÈ˙‹ÙËÛÂ Ô °Ô‡Ó·Ú˘ Ó· ÛËΈı› ·fi ÙÔÎÚ‚¿ÙÈ Î·È Ó· ¿ÂÈ ÛÙȘ Ê˘Ï·Î¤˜ A‚¤-ÚˆÊ. BÔ‹ıËÛ·Ó ÙÔÓ °Ô‡Ó·ÚË Ó· ÛË-Έı› Î·È Ó· ÓÙ˘ı›. EÂÈÙ· ˙‹ÙËÛ¤ӷ Î·È ¯·ÚÙ› Î·È ¤ÁÚ·„ ÌÈ· Û‡ÓÙÔ-ÌË ‰È·ı‹ÎË. TÔÓ ‚Ô‹ıËÛ·Ó Ó· η٤‚ÂÈÛÙÔ ‰ÚfiÌÔ Î·È Ó· ·Ó¤‚ÂÈ ÛÙÔ ÓÔÛÔÎÔ-ÌÂÈ·Îfi Ô˘ ÂÚ›ÌÂÓÂ. ™ÙËÓ ·˘Ï‹ ÙˆÓÊ˘Ï·ÎÒÓ A‚¤ÚˆÊ ¤ÂÊÙ ¤Ó· ·ÁˆÌ¤-

ÓÔ „ÈÏfi‚ÚÔ¯Ô. EΛ ÂÚ›ÌÂÓ ÙÚ¤ÌÔ-ÓÙ·˜ –·fi Ú›ÁË– Ô °Ô‡Ó·Ú˘.

OÈ Û˘ÁÁÂÓ›˜ ÙˆÓ Ê˘Ï·ÎÈÛÌ¤ÓˆÓ Â-Ú›ÌÂÓ·Ó ¤Íˆ ·fi ÙȘ Ê˘Ï·Î¤˜. ¢È·ÚÎÒ˜¤ÊÙ·Ó·Ó ÛÙÚ·ÙȈÙÈο ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù·.E¤ÙÚ„·Ó ÙËÓ Â›ÛÔ‰Ô ÛÙÔÓ AÓ‰Ú¤·™ÙÚ¿ÙÔ, ÁÈÔ ÙÔ˘ ηٷ‰ÈηÛı¤ÓÙ· ÔÏÈ-ÙÈÎÔ‡. A˘Ùfi˜ ÏËÚÔÊfiÚËÛ ÙÔ˘˜ ÎÚ·-ÙÔ‡ÌÂÓÔ˘˜ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù·‰ÈηÛÙÈ΋·fiÊ·ÛË. ™ÙÔ ÌÂٷ͇ Ô BÚÂÙ·Ófi˜ ÚÂ-Û‚Â˘Ù‹˜ §›ÓÙÏÂ˚, ¤¯ÔÓÙ·˜ ÏËÚÔÊÔÚË-ı› Ù· Ó¤·, ηٿÊÂÚ ӷ ÛËÎÒÛÂÈ ÙÔÓP¤ÓÙË (·ÏÏ¿ fi¯È ÙÔÓ ¶Ï·ÛÙ‹Ú·) Î·È Ó·ÙÔ˘ ÌÈÏ‹ÛÂÈ ÛÙÔ ÙËϤʈÓÔ. E¤ÌÂÈÓÂfiÙÈ ¤Ú ӷ ÂÈÙÚ¤„Ô˘Ó ÛÙÔ˘˜ Û˘Á-ÁÂÓ›˜ ÙˆÓ ÌÂÏÏÔı·Ó¿ÙˆÓ –ηٷ‰Èη-Ṳ̂ӈӖ Ó· ÙÔ˘˜ ‰Ô˘Ó. EÙÛÈ Î·È ¤ÁÈÓÂÏ›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ·.

°‡Úˆ ÛÙȘ ÂÓÓ¤· ÙÔ Úˆ› ¤Êı·Û ÔÛ˘ÓÙ·Á̷ٿگ˘ °ÚËÁÔÚÈ¿‰Ë˜, ¤Ó·˜·fi ÙÔ˘˜ ·ÍȈ̷ÙÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ‰È-ΛԢ, ÁÈ· Ó· ‰È·‚¿ÛÂÈ ÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘·fiÊ·Û˘ ÛÙÔ˘˜ ÌÂÏÏÔı¿Ó·ÙÔ˘˜. TÔÓ¤ÂÈÛ·Ó Ó· ·Ê‹ÛÂÈ ÙÔÓ °Ô‡Ó·ÚË Ó·ÌÂÈ Ì¤Û·. O °Ô‡Ó·Ú˘ ÂÈÛ‹Ïı ÛÙÈ˜Ê˘Ï·Î¤˜ Î·È ¯·ÈÚ¤ÙËÛ ÙÔ˘˜ Û˘ÓÙÚfi-ÊÔ˘˜ ÙÔ˘ ÚÈÓ ÌÂÈ Ô Û˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë˜Î·È ‰È·‚¿ÛÂÈ ÙËÓ Î·Ù·‰ÈηÛÙÈ΋ ·fi-Ê·ÛË. TÔ˘˜ ¿ÊËÛ·Ó Ï›Á· ÏÂÙ¿ ÁÈ· Ó·

·Ô¯·ÈÚÂÙ‹ÛÔ˘Ó ÙȘ Û˘˙‡ÁÔ˘˜, Ù· ·È-‰È¿, ÙÔ˘˜ Û˘ÁÁÂÓ›˜. EÂÈÙ· ÔÈ ¤ÍÈ ÌÂ-٤Ϸ‚·Ó ÙˆÓ ·¯Ú¿ÓÙˆÓ Ì˘ÛÙËÚ›ˆÓ.TÔ˘˜ ÎÔÈÓÒÓËÛ ¤Ó·˜ ·¿˜, Ô˘ ›-¯·Ó ʤÚÂÈ ÛÙȘ Ê˘Ï·Î¤˜ ÁÈ· ÙÔÓ ÏfiÁÔ·˘Ùfi. ™ÙȘ 10.30 ÂÚ›Ô˘ ÙÔ˘˜ ›·ÓÓ· Ô˘Ó ·ÓÙ›Ô ÛÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ηÈÓ· ÚÔÛ¤ÏıÔ˘Ó.

E͈ ·fi ÙȘ Ê˘Ï·Î¤˜ ÂÚ›ÌÂÓ·ÓÊÔÚÙËÁ¿. H Û΢ıÚˆ‹ –ÂÈ‚ÏËÙÈ΋–ÔÌ‹ ηÙ¢ı‡ÓıËΠ·fi ÙË ÏˆÊfiÚÔAÏÂÍ¿Ó‰Ú·˜ ÛÙÔ °Ô˘‰›, fiÔ˘ –ÙÔ Â‰›Ô‚ÔÏ‹˜– οو ·fi ÙÔÓ YÌËÙÙfi ‹Ù·Ó ̇ ˆ-Ṳ̂ÓÔ ·fi ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ. MÈ· ÌÈÎÚ‹ÔÌ¿‰· ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ, ÌÂÚÈÎÔ› ‰ËÌÔÛÈÔ-ÁÚ¿ÊÔÈ Î·È ı·٤˜, Û ·˘ÙÔ‡˜ ›¯·ÓÂÈÙÚ¤„ÂÈ ÙËÓ Â›ÛÔ‰Ô, ÛÙ¤ÎÔÓÙ·Ó ÛÙË̤ÛË Ù˘ ‰ȿ‰·˜ fiÙ·Ó ¤ÊÙ·Û·Ó Ù·ÊÔÚÙËÁ¿ [...].

H ÂÎÙ¤ÏÂÛËO ‰Èψ̿Ù˘ ºÚ·ÁÎÔ‡Ï˘ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó·˘ÙfiÙ˘ Ì¿ÚÙ˘˜, ‹Ù·Ó fï˜ Ê›ÏÔ˜Î·È ÔÏÈÙÈÎfi˜ Û˘ÓÂÚÁ¿Ù˘ ÙˆÓ Î·Ù·‰È-ηÛı¤ÓÙˆÓ Î·È Û›ÁÔ˘Ú· Û˘˙‹ÙËÛÂ Ù·Û˘Ì‚¿ÓÙ· Ì fiϘ ÙÔ˘˜ ÙȘ ÏÂÙÔ̤-ÚÂȘ Ì fiÛÔ˘˜ ‹Ù·Ó ÂΛ. ¶ÂÚȤÁÚ·„¤ÙÛÈ ÙË ÛÎËÓ‹:

H «Oι κατηγορο�μενοι�ταν καθισμ�νοι μεαξιοπρ�πεια εν σειρ�,με τα X�μπουργκ κα-π�λα τους τοποθετημ�-να μπροστ� τους στοτραπ�ζι». Aπ� αριστε-ρ� Mιχα�λ Γο�δας, Γε-�ργιος Mπαλτατζ�ς,Ξενοφ�ν Στρατηγ�ς.Δημ�τριος Γο�ναρης,Nικ�λαος Στρ�τος, Nι-κ�λαος Θεοτ�κης καιΠ�τρος Πρωτοπαπα-δ�κης. (EΛIA)

η εκτλεση των Eξ

28 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2

Õ «H Kαθημεριν�» της 1ηςNοεμβρ�ου 1922 παρουσι�-ζει με ε�γλωττα σκ�τσα τηνπεριγραφ� της πρ�της ημ�-ρας της Δ�κης των Eξ (στηνπραγματικ�τητα των Oκτ�),με β�ση το σχετικ� Δελτ�οT�που. Γι’ αυτ� και στον τ�τ-λο, που τον διαμ�ρφωσε ησ�νταξ� της, μιλ�ει για δ�κη«κατηγορουμ�νων» σε αντ�θε-ση με το κε�μενο του Δελτ�ου�που γ�νεται λ�γος για δ�κη«υπευθ�νων» πριν αυτο� δι-καστο�ν...

™ÙȘ 11.05 ÂÌÊ·Ó›ÛÙËÎ·Ó Ù· ÊÔÚÙË-Ù¿ Ô˘ ÌÂÙ¤ÊÂÚ·Ó ÙÔ˘˜ ÌÂÏÏÔı¿Ó·-ÙÔ˘˜. AÎÔ‡ÛÙËÎ·Ó ‰È·Ù·Á¤˜. TÔ ÚÒÙÔÊÔÚÙËÁfi ÛÙ·Ì¿ÙËÛÂ Î·È Ë fiÚÙ· ¿ÓÔÈ-ÍÂ. O Î. ™ÙÚ¿ÙÔ˜ ‹‰ËÍ ÚÒÙÔ˜ ¤ÍˆÎ·È ‚Ô‹ıËÛ ÙÔÓ Î. °Ô‡Ó·ÚË Ó· η٤-‚ÂÈ, ÚÔÛʤÚÔÓÙ·˜ ÙÔ ‰ÂÍ› ÙÔ˘ ÌÚ¿-ÙÛÔ. K·ıÒ˜ ηÓ›˜ ‰ÂÓ ÙÔ˘˜ ‚ÔËıÔ‡ÛÂ,Ô Î. ™ÙÚ¿ÙÔ˜, ÎÔÈÙÒÓÙ·˜ ÔÏfiÁ˘Ú· Ó·‰ÂÈ Ô‡ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ¿ÂÈ ÙÔÓ Î. °Ô‡-Ó·ÚË, ÚÒÙËÛ «¶Ô‡ ¿ÌÂ;». «™ÙÔÓ ¿Ï-ÏÔ ÎfiÛÌÔ», ÙÔ˘ Â›Â Ô Î. °Ô‡Ó·Ú˘, ηȤηÓ ÌÂÚÈο ‚‹Ì·Ù·. KÚ‡ˆÓ Ôχ,›¯Â ÛËÎÒÛÂÈ ÙÔÓ Áȷο ÙÔ˘ Î·È Â›¯Â‚¿ÏÂÈ Ù· ¯¤ÚÈ· ÛÙȘ Ùۤ˜.

EÊÙ·ÛÂ Î·È ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÊÔÚÙËÁfi. OÛÙÚ·ÙËÁfi˜ X·Ù˙Ë·Ó¤ÛÙ˘ η٤‚ËÎÂ,¤ÚÈÍ ¤Ó· ÁÚ‹ÁÔÚÔ, ÎÔÓÙÈÓfi ‚ϤÌÌ·

ÛÙÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜, ·Ú·Ù·Á̤ÓÔ˘˜ ÛÂÛ¯ËÌ·ÙÈÛÌfi ÙÂÙÚ·ÁÒÓÔ˘. O ÂÈÎÂÊ·-Ï‹˜ ·ÍȈ̷ÙÈÎfi˜ ‹Ú ¤Ó· ÎÔÌÌ¿Ùȯ·ÚÙ› ·fi Ù· ¯¤ÚÈ· ÙÔ˘ ÎÏËÙ‹Ú· ηȉȿ‚·Û ÙȘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ÊÚ¿ÛÂȘ Ù˘ηٷ‰ÈηÛÙÈ΋˜ ·fiÊ·Û˘. MÂÙ¿ ÚÒ-ÙËÛ ÙÔ˘˜ ÌÂÏÏÔı¿Ó·ÙÔ˘˜ Â¿Ó ‹ıÂÏ·ÓοÙÈ Ó· Ô˘Ó. OÏÔÈ ·¿ÓÙËÛ·Ó ·ÚÓË-ÙÈο. E›‰·Ó ÙÔÓ Î. °Ô‡Ó·ÚË Ó· Á¤ÚÓÂÈÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ ÚÔ˜ Ù· ‰ÂÍÈ¿ Î·È ÌÂÙ¿ Ó·ÛËÎÒÓÂÈ ·‰È¿ÊÔÚ· ÙÔ˘˜ ÒÌÔ˘˜.

EÚ ӷ Á›ÓÂÈ Ë Î·ı·›ÚÂÛË ÙÔ˘ÛÙÚ·ÙËÁÔ‡ X·Ù˙Ë·Ó¤ÛÙË. AÎÔ˘ÛÂÓ· ÙÔ˘ ‰È·‚¿˙Ô˘Ó ÙÔ ÛËÌÂ›Ô Ù˘·fiÊ·Û˘ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Û ÙËÓ Î·-ı·›ÚÂÛË. TË ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘ ÙÔÓ ÏËÛ›·-Û·Ó ÁÈ· Ó· ÙÔ˘ ·Ê·ÈÚ¤ÛÔ˘Ó Ù· ‰È·-ÎÚÈÙÈο ÙÔ˘, ÙÚ¿‚ËÍ ÌfiÓÔ˜ ÙÔ˘ Ù·

Á·ÏfiÓÈ· ÁÈ· Ó· ÌËÓ ÙÔÓ ·ÎÔ˘Ì‹ÛÂÈηÓ›˜.

E›¯·Ó Ûο„ÂÈ ÌÈÎÚÔ‡˜ Ï¿ÎÎÔ˘˜, ÁÈ·Ó· ¤ÛÔ˘Ó Ì¤Û· Ù· ÙÒÌ·Ù·. EÓ·˜·ÍȈ̷ÙÈÎfi˜ Ì ÙÔ Í›ÊÔ˜ ÙÔ˘ ·Ó¿ ¯Â›-Ú·˜, › ÛÙÔ˘˜ ÌÂÏÏÔı¿Ó·ÙÔ˘˜ Ó· ÙÔÓ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ó. E‰ÂÈÍ ÛÙÔÓ Î·ı¤Ó·ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ ηÏÒÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ¤Ó·Ó ¤Ó·ÓÌ ÙÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘. O Î. £ÂÔÙfi΢ ‚ÚÈ-ÛÎfiÙ·Ó ÛÙËÓ ¿ÎÚË ‰ÂÍÈ¿ Î·È Û ·fi-ÛÙ·ÛË 12 ̤ÙÚˆÓ Ô ¤Ó·˜ ·fi ÙÔÓ ¿Ï-ÏÔÓ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ·fi Ù· ‰ÂÍÈ¿ ÚÔ˜ Ù··ÚÈÛÙÂÚ¿ Ô M·ÏÙ·Ù˙‹˜, Ô ™ÙÚ¿ÙÔ˜, Ô°Ô‡Ó·Ú˘, Ô ¶ÚˆÙÔ··‰¿Î˘ Î·È ÔÛÙÚ·ÙËÁfi˜ X·Ù˙Ë·Ó¤ÛÙ˘. O Î. ™ÙÚ¿-ÙÔ˜ ‹Ú ı¤ÛË, ·ÊÔ‡ ‚Ô‹ıËÛ ÙÔÓ Î.°Ô‡Ó·ÚË Ó· ¿ÂÈ ÛÙË ‰È΋ ÙÔ˘.

MÚÔÛÙ¿ ·fi ÙÔÓ Î·ı¤Ó· ÙÔ˘˜, ÛÂ

·fiÛÙ·ÛË 15 ‚ËÌ¿ÙˆÓ, ÛÙ¤ÎÔÓÙ·Ó ¤-ÓÙ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜. H ·¿ıÂÈ· ÙˆÓ ÌÂÏÏÔ-ı¿Ó·ÙˆÓ ‹Ù·Ó ·fiÏ˘ÙË. O Î. °Ô‡Ó·-Ú˘ ÎÔ›Ù·Í ηٿ̷ٷ Ì ÚÔÛÔ¯‹ ÙÔÂÎÙÂÏÂÛÙÈÎfi ·fiÛ·ÛÌ·. O Î. M·Ï-Ù·Ù˙‹˜ ÊfiÚÂÛ ÙÔ ÌÔÓfiÎÏ ÙÔ˘ ·ÊÔ‡ ÙÔηı¿ÚÈÛ Ì ÙÔ Ì·ÓÙ›ÏÈ ÙÔ˘. O ÛÙÚ·ÙË-Áfi˜ X·Ù˙Ë·Ó¤ÛÙ˘ ÛÙ¿ıËΠÚÔÛÔ¯‹.K·Ó›˜ ·fi ÙÔ˘˜ ¤ÍÈ ‰ÂÓ ¿ÊËÛ ӷ ÙÔ˘‰¤ÛÔ˘Ó Ù· Ì¿ÙÈ·.

™∏ª∂ÿø™∏ «E¶ΔÕ Hª∂ƒfl¡»: T� κείμεν� πρ�έρεται απ� την μελέτη

τ�υ Michael Llewellyn Smith «Ionian

Vision. Greece in Asia Minor, 1919–1922»,

Hurst 8 Company, Λ�νδίν�.

Oι ημερ�μηνίες είναι με τ� νέ� ημερ�λ�-

γι�.

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 29

Tου Kø¡™Δ∞¡Δÿ¡√À ™μ√§√¶√À§√À

Προ�δρου του Tμματος Iστορ ας και Aρχαιολογ αςτου Πανεπιστημ ου Aθην�ν

∏ªIKPA™IATIKH ηٷÛÙÚÔÊ‹ ÛËÌ·ÙÔ‰ÔÙ› ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ÙÔ˘ ·Ï˘ÙÚˆÙÈÛÌÔ‡ ˆ˜ ·ÚÈÔ˘ ηıÔÚÈÛÙÈÎÔ‡ ·Ú¿ÁÔ-ÓÙ· ÛÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË Ù˘ Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ Ù˘

∂ÏÏ¿‰·˜. ∂› ¤Ó·Ó ÔÏfiÎÏËÚÔ ·ÈÒÓ·, ÙÔ ‚·ÛÈÎfi ΛÓËÙÚÔÛÙËÓ ÂÈÏÔÁ‹ Ù˘ ÛÙÚ·ÙËÁÈ΋˜ ηÙ‡ı˘ÓÛ˘ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜‰Èψ̷ٛ·˜ ÂÛÙÈ·˙fiÙ·Ó ÛÙË ‰ÈÂΉ›ÎËÛË ÙˆÓ Â·Ú¯ÈÒÓÂÎÂ›ÓˆÓ Ù˘ √ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜, fiÔ˘ ˘ÂÚÙÂÚÔ‡-Û ·ÚÈıÌËÙÈο ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ¤Ó·ÓÙÈ ÙˆÓ Ù˘¯fiÓ ¿ÏÏˆÓ Û˘ÓÔ›-ÎˆÓ ÂıÓÈÎÒÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ. ¶ÚÔ˚fiÓ Ù˘ ÚÒÈÌ˘ ˘ÈÔı¤ÙËÛË˜ÙˆÓ ıÂÌÂÏÈ·ÎÒÓ ·Ú¯ÒÓ Ô˘ ›¯·Ó ËÁ¿ÛÂÈ ·fi ÙÔÓ ¢È·Êˆ-ÙÈÛÌfi Î·È ÙË °·ÏÏÈ΋ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË, Ë ÚÔۋψÛË ÙˆÓ ∂ÏÏ‹-ÓˆÓ ÛÙËÓ ÎÏ·ÛÈ΋ ‰ËÌÔÎÚ·ÙÈ΋ ·Ú¯‹ ›¯Â Û˘Ó˘Ê·Óı› ÌÂÙËÓ ·‰È¿ÏÂÈÙË ‚›ˆÛË Ù˘ ÂıÓÈÎÔıÚËÛ΢ÙÈ΋˜ ÙÔ˘˜ ȉȷÈ-ÙÂÚfiÙËÙ·˜ ηٿ ÙÔ˘˜ ÛÎÔÙÂÈÓÔ‡˜ ·ÈÒÓ˜ Ù˘ ‰Ô˘Ï›·˜. ∏›ÎÏËÛË, ‹‰Ë ·fi ÙÔÓ ƒ‹Á· μÂÏÂÛÙÈÓÏ‹, ÙÔ˘ ·Ó·Ê·›ÚÂÙÔ˘‰ÈηÈÒÌ·ÙÔ˜ ÛÙÔÓ ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi ÙÔ˘ ̤ÏÏÔÓÙfi˜ ÙÔ˘˜, ·fiÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ›‰ÔÍÔ˘˜ Ôϛ٘ Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ¢ËÌÔ-ÎÚ·Ù›·˜, ›¯Â ÛÊÚ·Á›ÛÂÈ, ÛÙËÓ ·ÊÂÙËÚ›· Ù˘, ÙËÓ ÔÚ›· ·˘-Ù‹. ∏ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ÚÒÙÔ˘ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ˘ ÂıÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿-ÙÔ˘˜ ÛÙÔÓ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ ¯ÒÚÔ Ù˘ NÔÙÈÔ·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ ∂˘ÚÒ˘

Î·È Ù˘ EÁÁ‡˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ ¤‰ˆÛ ÙÔ ¤Ó·˘ÛÌ· ÁÈ· ÙËÓ ÙÚÔ¯Ô-‰ÚfiÌËÛË ÌÈ·˜ ·ÓÙ›ÛÙÔȯ˘ ·ÂÏ¢ıÂÚˆÙÈ΋˜ ÔÚ›·˜ ηÈÙˆÓ ÁÂÈÙÔÓÈÎÒÓ Ï·ÒÓ – ηÈ, ·Ú¿ÏÏËÏ·, ·ÔÙ¤ÏÂÛ ÙÔ ÚÒ-ÙÔ ‚‹Ì· ηı’ Ô‰fiÓ ÚÔ˜ ÙËÓ ÂıÓÈ΋ ¯ÂÈڷʤÙËÛË Î·È ÙˆÓ˘ÔÏÔ›ˆÓ, ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıËÙÈο ·Ï‡ÙÚˆÙˆÓ, ∂ÏÏ‹ÓˆÓ. ∏ ÂÓÛˆ-Ì¿ÙˆÛË, ‰È·‰Ô¯Èο, Ù˘ ∂Ù·Ó‹ÛÔ˘ Î·È Ù˘ ∏ÂÈÚÔ-£ÂÛÛ·-Ï›·˜ ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ· Î·È Ë Â¤ÎÙ·ÛË ÙˆÓÔÚ›ˆÓ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÂÈÎÚ¿ÙÂÈ·˜ ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ÛÙËÓ HÂÈÚÔ,ÛÙË ª·Î‰ÔÓ›· Î·È ÛÙÔÓ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ ¯ÒÚÔ ÙÔ˘ ∞ÈÁ·›Ô˘ ¶ÂÏ¿-ÁÔ˘˜, ÚÔÛ¤‰ˆÛ·Ó ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, ÙËÓ Â·‡ÚÈÔ ÙˆÓ μ·ÏηÓÈ-ÎÒÓ ÔϤ̈Ó, ¤ÎÙ·ÛË ÈηӋ ‹‰Ë Ó· ÂÚÈÏ¿‚ÂÈ ÙÔ Ì›˙ÔÓÙÌ‹Ì· Ù˘ ÂıÓÈ΋˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜. O,ÙÈ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ·¤ÌÂÈÓ·fi ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ·˘Ù‹ ÛÙË £Ú¿ÎË, ÛÙÔÓ ¶fiÓÙÔ Î·È ÛÙ˪ÈÎÚ¿ ∞Û›·, ¤ÌÂÏÏ ӷ ÂÚÈÏËÊı›, Î·È ·˘Ùfi, ÛÙ· fiÚÈ· Ù˘ÂχıÂÚ˘ ÂÈÎÚ¿ÙÂÈ·˜ Ì ÙË ™˘Óı‹ÎË ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ, ÙÔÓ ∞‡-ÁÔ˘ÛÙÔ ÙÔ˘ 1920. ∞Ï›ÌÔÓÔ, fï˜, Ë ›‰È· ‰È·‰Èηۛ· Ô˘ Ô‰‹-ÁËÛÂ, ÛÙÈÁÌÈ·›·, ÛÙËÓ ‡„ÈÛÙË ‰Èη›ˆÛË, ÛËÌ·ÙÔ‰fiÙËÛÂ,ÛÙËÓ ·fiÏËÍ‹ Ù˘, ÙËÓ ·ÔÙ˘¯›·, ÌË ·Ó·ÛÙÚ¤„ÈÌË Ï¤ÔÓ,Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ Ù˘ ªÂÁ¿Ï˘ π‰¤·˜ - ÛÙËÓ ÈÔ ÙÔÏÌËÚ‹ ¤Î-Ê·ÓÛ‹ Ù˘.

∏ ‹ÙÙ· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡, ÛÙÔ Ì¤ÙÚÔ Ô˘ ÚÔ‰Èfi-ÚÈÛ ÙËÓ fiÏË ¤Î‚·ÛË Ù˘ ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ÂÎÛÙÚ·Ù›·˜, ı·‹Ù·Ó ‡ÏÔÁÔ Ó· ÂÎÙÈÌËı› ηı·˘Ù‹, ˆ˜ ÈÛÙÔÚÈÎfi ÁÂÁÔÓfi˜ÚˆÙ·Ú¯È΋˜ ÛËÌ·Û›·˜. ∏ Û˘ÌÏÔ΋ ÂÓ ÙÔ‡ÙÔȘ ÔÏÈÙÈÎÒÓÎ·È ‰Èψ̷ÙÈÎÒÓ Û˘Á΢ÚÈÒÓ, Û˘Ó˘Ê·ÛÌ¤ÓˆÓ Ì ÙË Ú¢-ÛÙ‹ ÔÏÈÙÈ΋ ÙˆÓ ªÂÁ¿ÏˆÓ ¢˘Ó¿ÌˆÓ, Ì ÙËÓ ÂÍÂÏÈÎÙÈ΋

H Aμερικανο πεζο-να�τες βοηθο�ν στηνπρο�θηση ασθενο�-ντων προσφ�γων.(NationalGeographic).

Oι καταλυτικ�ς συν�πειες

30 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2

ÔÚ›· ÙÔ˘ ÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡ ÂıÓÈÎÈÛÙÈÎÔ‡ÎÈÓ‹Ì·ÙÔ˜ ηÈ, ·ÎfiÌË, Ì ÙËÓ ·‚¤‚·ÈËÈÛÔÚÚÔ›· ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙȘ Ê˘ÏÂÙÈΤ˜ÔÌ¿‰Â˜ Ô˘ Û˘Ó¤ıÂÙ·Ó ÙÔ ÏËı˘ÛÌÈ-Îfi ̈۷˚Îfi Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ÂÈÎÚ¿-ÙÂÈ·˜, ı· ÚÔÛ‰ÒÛÂÈ ÛÙÔ ›‰ÈÔ ·˘Ùfi ÁÂ-ÁÔÓfi˜ Î·Ù·Ï˘ÙÈΤ˜ ÈÛÙÔÚÈΤ˜ ‰È·ÛÙ¿-ÛÂȘ. ∏ ÔÏÔÎÏËÚˆÙÈ΋ ÂÈÎÚ¿ÙËÛËÛÙÔ Â‰›Ô ÙˆÓ ÔÏÂÌÈÎÒÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂ-ˆÓ ı· ·ÔʤÚÂÈ ÁÈ· ÙÔ ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ ∫Â-Ì¿Ï ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ÂÊ·ÚÌfiÛÂÈ·ÚfiÛÎÔÙ· ÙÔ ÔÏÈÙÈÎfi ÙÔ˘ Úfi-ÁÚ·ÌÌ·, ˆ˜ ÙȘ ·ÒÙÂÚ˜ ·Ú·Ì¤-ÙÚÔ˘˜ ÙÔ˘ – Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ, Ó· ÂÍÔ-ÛÙڷΛÛÂÈ ·fi Ù· ‰¿ÊË, fiÔ˘ ¤ÛÙˆÛ¯ÂÙÈο ˘ÂÚÙÂÚÔ‡Û ÙÔ ÙÔ˘ÚÎÈÎfiÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈÎfi, οı ·ÏÏÔÁÂÓ¤˜ ÂıÓÈ-Îfi ‹ ıÚËÛ΢ÙÈÎfi ÏËı˘ÛÌÈÎfi ÛÙÔÈ-¯Â›Ô. √ EÏÏËÓÈÛÌfi˜, ¤ÂÈÙ· ·fi ÙÚÂȘ¯ÈÏÈÂٛ˜ ˙ˆÔÁfiÓ·˜ ·ÚÔ˘Û›·˜, ˆıÔ‡-ÓÙ·Ó ‚›·È· ÛÙËÓ ¤ÍÔ‰Ô ·fi ÙË ªÈÎÚ¿∞Û›·, ÙÔÓ ¶fiÓÙÔ, ηÈ, ·ÎfiÌË ÙËÓ ·Ó·-ÙÔÏÈ΋ £Ú¿ÎË.

£· ‹Ù·Ó ‰˘Ó·Ùfi Ó· ˘ÔÙÂı› fiÙÈ,¤ÛÙˆ Î·È ÌÈ· ÌÂÚ›‰· ·fi Ù· ‰‡Ô ÂÚ›-Ô˘ ÂηÙÔÌ̇ÚÈ· ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Ô˘ ‰È·‚È-Ô‡Û·Ó ÛÙÔ ̄ ÒÚÔ Ù˘ «Î·ı’ ËÌ¿˜ ∞Ó·ÙÔ-Ï‹˜», ı· ηÙfiÚıˆÓ ӷ ·ÓÙÈÛÙ·ı›ÛÙËÓ ¿ÙÂÁÎÙË ‚Ô‡ÏËÛË ÙˆÓ ΔÔ‡ÚΈÓÂıÓÈÎÈÛÙÒÓ, ·ÓÂͤÏÂÁÎÙˆÓ ‹‰Ë ÛÙËÓ

¢ڇÙÂÚË ˙ÒÓË Ô˘ ›¯·Ó ÂÈ‚¿ÏÂÈ ‰˘-Ó·ÌÈο ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÙÔ˘˜; ∏ Û˘ÓÂȉË-ÙÔÔ›ËÛË Ù˘ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈ΋˜ ·‰˘Ó·Ì›·˜ÁÈ· ·ÓÙ›‰Ú·ÛË, ı· ˆı‹ÛÂÈ ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ-΋ ΢‚¤ÚÓËÛË fi¯È ·Ï¿ Ó· ÂÈ΢ÚÒÛÂÈÛ˘Ì‚·ÙÈο ·ÏÏ¿ ηÈ, ηٿ ÙÚ·ÁÈ΋ Û˘-Á΢ڛ·, Ó· ÔÏÔÎÏËÚÒÛÂÈ ÙÔ ¤ÚÁÔ Ù˘ÂÍfi‰Ô˘ ÙˆÓ ÔÌÔÂıÓÒÓ Ù˘ ·fi ÙȘ ÚÔ-·ÙÔÚÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ÂÛٛ˜. √ ∂Ï¢ı¤ÚÈÔ˜μÂÓÈ˙¤ÏÔ˜, Ô ÂÓÛ·ÚΈً˜ ·˘Ùfi˜ Ù˘ªÂÁ¿Ï˘ π‰¤·˜ ÛÙËÓ ÈÔ ÙÔÏÌËÚ‹ ¤Î-Ê·ÓÛ‹ Ù˘, ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ ‹‰Ë Ù˘ ÂÏÏË-ÓÈ΋˜ ·ÓÙÈÚÔۈ›·˜ ÛÙȘ ‰È·Ú·ÁÌ·-Ù‡ÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹ Ù˘ ÂÈÚ‹Ó˘,ı· Û‡ÛÂÈ Ó· ÂÈ˙ËÙ‹ÛÂÈ, ÚÔÙÔ‡ Ë·Ó·fiÊ¢ÎÙË Ê˘Á‹ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ÛÙÔÈ¯Â›Ô˘ ·fi Ù· ÙÔ˘ÚÎÈο ‰¿ÊË ·Ô-ÙÂϤÛÂÈ ÙÂÙÂÏÂṲ̂ÓÔ ÁÂÁÔÓfi˜ Û ÌÔÓÔ-ÌÂÚ‹ ‚¿ÛË, ÙËÓ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ë ÂÎΤӈÛËÙ˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÂÈÎÚ¿ÙÂÈ·˜ ·fi ÙËÓ ·-ÚÔ˘Û›· ÙˆÓ Û˘Ì·ÁÒÓ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈ-ÎÒÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ. ªÂ ‰È΋ ÙÔ˘ ÚˆÙÔ-‚Ô˘Ï›·, ı· ÂÈÛ¢Ûı› Ë ‰È·Ú·ÁÌ·-Ù¢ÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ· Ô˘ ı· ·ÔÏ‹ÍÂÈ,ÛÙȘ 30 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 1923, ÛÙË Û˘-ÓÔÌÔÏfiÁËÛË Ù˘ ˘Ô¯ÚˆÙÈ΋˜ ·ÓÙ·Ï-Ï·Á‹˜ ÙˆÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ ÌÂٷ͇ ∂ÏÏ¿‰·˜Î·È ΔÔ˘ÚΛ·˜. ∏ ªÈÎÚ¿ ∞Û›·, ·fi ÙȘ·Ú˘Ê¤˜ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ Ò˜ÙËÓ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ· Î·È ·fi ÙËÓ ∞ÏÈηÚ-

H K�ρκυρα, 20 Iανουαρου 1923. Oμ�δα Eλλ�νων προσφ�γωντου Π�ντου σε αναμνηστικ� φωτογραφα. («Προσφυγικ� Eλλ�-δα», K�ντρο Mικρασιατικ�ν Σπουδ�ν, 1992)

H O Mητροπολτης Σμ�ρνης Xρυσ�στομος, φυσιογνω-μα ηγετικ� του Γ�νους. Bρ�κε μαρτυρικ� θ�νατο σταχ�ρια του τουρκικο� �χλου, στον οποο τον παρ�δωσεο εκπρ�σωπος της συντεταγμ�νης τουρκικ�ς δημοκρα-τας διοικητ�ς Nουρεντν μπ�ης, τη ν�χτα της 27ηςAυγο�στου 1922.

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 1 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 2 31

Ó·ÛÛfi Ò˜ ÙȘ ÂÛ¯·ÙȤ˜ ÙÔ˘ ¶fiÓÙÔ˘, ÌÂ-Ù·‚·ÏfiÙ·Ó, ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ÈÛÙÔ-Ú›·, Û ÁˆÔÏÈÙÈ΋ ˙ÒÓË Ì ·ÔÎÏÂÈ-ÛÙÈ΋ ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈ-ÎÔ‡ ÛÙÔÈ¯Â›Ô˘.

TÔ ÔÌÔÈÔÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔÂıÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜

∞Ó ¯ÚÂÈ·˙fiÙ·Ó Î¿ÔÈÔ˜ Ó· ÛÙËÚ›ÍÂÈ·ÎfiÌË Î·È ÙÔÓ ÈÔ ÚÔˆıË̤ÓÔ ÈÛ¯˘-ÚÈÛÌfi ÁÈ· ÙË ÛËÌ·Û›· Ù˘ ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ-΋˜ ÙÚ·Áˆ‰›·˜, ÙÔ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ·˘Ùfi ÁÂ-ÁÔÓfi˜ ı· ·ÚÎÔ‡Û ÁÈ· Ó· ÙÔÓ ‰ÈηÈÒ-ÛÂÈ. ∏ Û˘Ó¿ÚÙËÛË ÂÓ ÙÔ‡ÙÔȘ Ì ÙˉȷÌfiÚʈÛË Ó¤ˆÓ ÁˆÔÏÈÙÈÎÒÓfiÚˆÓ ÛÙÔ ÛËÌÂ›Ô Û˘Ì‚ÔÏ‹˜ Ù˘ NÔÙÈÔ-·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ ∂˘ÚÒ˘, Ì ÙËÓ ∂ÁÁ‡˜∞Ó·ÙÔÏ‹, ‰ÂÓ ·fiÚÚ ·fi ÌfiÓË ÙËÓ¤· Ê˘ÛÈÔÁӈ̛· Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÈ΋˜ ÂÈ-ÎÚ¿ÙÂÈ·˜. ∏ ∂ÏÏ¿‰·, ·ÎfiÌË, ̤۷ ·fiÙ· ÂÚ›ȷ Ù˘ ηٷÛÙÚÔÊ‹˜, ı··ÓÙÏ‹ÛÂÈ ÂÚ›ÛÌ·Ù· Èηӿ Ó· Û˘Ì‚¿-ÏÔ˘Ó ÛÙËÓ ÂıÓÈ΋ ·Ó·Û˘ÁÎÚfiÙËÛË. ∏ÂÈÛÚÔ‹ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚˆÓ ·fi ÂÓ¿ÌÈÛÈÂηÙÔÌ̇ÚÈÔ ÚÔÛʇÁˆÓ, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈ-ÎÒÓ ·ÛÙÒÓ Î·È ·ÁÚÔÙÒÓ ·fi ÙȘ «¯·-̤Ó˜ ·ÙÚ›‰Â˜» Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜,ÙÔ˘ ¶fiÓÙÔ˘ Î·È Ù˘ £Ú¿Î˘, ı·ÂÌÏÔ˘Ù›ÛÂÈ ÙÔ ·ÓıÚÒÈÓÔ ‰˘Ó·ÌÈÎfiÙ˘ ÂχıÂÚ˘ ÂÈÎÚ¿ÙÂÈ·˜ - ÔÛÔÙÈÎ¿Î·È ÔÈÔÙÈο. ∏ ÂıÓÈ΋ Û˘ÓÔ¯‹ ı· ÂÓÈ-Û¯˘ı› ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈο –ȉȷ›ÙÂÚ· ÛÙȘ·Ú·ÈÔηÙÔÈÎË̤Ó˜ ¢·›ÛıËÙ˜ ‚fiÚÂÈ-˜ ·گ›Â˜ Ù˘– Î·È Ë ·Ú·ÁˆÁÈ΋‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· ı· ÂÓÙ·ı› ÂÓ˘ˆÛÈ·-ο ÛÙËÓ ‡·ÈıÚÔ, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙ· ÌÂÁ¿Ï··ÛÙÈο ΤÓÙÚ·. ∏ ∂ÏÏ¿‰·, ÂÛÙ›· Ù˘ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÂıÓÈ΋˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜, ÌÂÙ¿

Î·È ÙËÓ ·Ó·ÁηÛÙÈ΋ ·Ó·¯ÒÚËÛË ÙÔ˘ÌÂÁ¿ÏÔ˘ fiÁÎÔ˘ ÙˆÓ ·ÏÏÔÁÂÓÒÓ ÛÙÔÈ-¯Â›ˆÓ Ô˘ ‰È·‚ÈÔ‡Û·Ó ÛÙ· ‰¿ÊË Ù˘,·Ó·ÁfiÙ·Ó Û ¤Ó· ·fi Ù· ÂıÓÔÏÔÁÈοÔÌÔÈÔÁÂÓ¤ÛÙÂÚ· - ηٿ ÌÈ· ¿Ô„Ë ÛÙÔÔÌÔÈÔÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ ÂıÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ Ù˘∂˘ÚÒ˘.

¶ÚÔÙÔ‡ ·ÔÙ˘ˆıÔ‡Ó ÔÈ Ó¤Â˜ η-Ù¢ı‡ÓÛÂȘ Ô˘ ÚÔÔȈӛ˙ÔÓÙ·Ó ÛÙÔÔÏÈÙÈÎfi ‰›Ô, Ë Ú·ÁÌ·ÙÈ΋ ηٿ-ÛÙ·ÛË Ô˘ ·¤ÚÚ¢Û ·fi ÙË ªÈÎÚ·-ÛÈ·ÙÈ΋ K·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ›¯Â Û˘Ó·¯ı›ÙË ÚÈ˙È΋ ·Ó·ıÂÒÚËÛË ÙˆÓ ÁÂÓÈÎfiÙÂ-ÚˆÓ È‰ÂÔÏÔÁÈÎÒÓ ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌÒÓÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÛÌÔ‡. ΔÔ ˘ÔηٿÛÙ·ÙÔÙ˘ ȉÂÔÏÔÁ›·˜ Ô˘ ›¯Â Û˘ÓÂÁ›ÚÂÈ ÁÂ-Ó¤˜ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Î·È Â›¯Â ·ÔÙ˘ˆı›ÛÙËÓ Ú¿ÍË Î·È ÛÙÔÓ ÏfiÁÔ, ¤ÌÂÏÏ ӷ·Ó·˙ËÙËı› ÚÔ˜ ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ·Ó¿ÌÂ-Û¿ ÙÔ˘˜ ηÙ¢ı‡ÓÛÂȘ, ¯ˆÚ›˜ ·Ùfi Û˘-¯Ó¿ ÂÚȯfiÌÂÓÔ. ∞Ó fï˜ Ë ÁÂÓÈÎfiÙÂ-ÚË ·˘Ù‹ ·Ó·˙‹ÙËÛË ÚÔÔÚÈ˙fiÙ·Ó Ó·ÚÔÂÎÙ·ı› Û ¯ÚÔÓÈÎfi Ì¿ÎÚÔ˜, ÔÈ Ô-ÏÈÙÈΤ˜ ÂÈÙÒÛÂȘ ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ·˘ÙԇʷÈÓÔ̤ÓÔ˘ ηıÈÛÙÔ‡Û·Ó ÂÈÙ·ÎÙÈ΋ÙËÓ ¿ÌÂÛË ‰È·ÌfiÚʈÛË Ó¤ˆÓ ÚËÍÈΤ-Ï¢ıˆÓ ÂÈÏÔÁÒÓ. √ÚÁ·ÓÈο Û˘Ó·ÚÌÔ-Ṳ̂Ó˜, ÔÈ ·Ó·ÁηÈfiÙËÙ˜ Ù˘ ÂÛˆÙÂ-ÚÈ΋˜ Î·È Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ ¤ÌÂÏ-Ï·Ó Ó· ˘·ÁÔÚ‡ÛÔ˘Ó ÙȘ ·Ú·Ì¤-ÙÚÔ˘˜ ÌÈ·˜ Ó¤·˜ ÂıÓÈ΋˜ ÛÙÚ·ÙËÁÈ΋˜.EÂÈÙ· ·fi ¤Ó·Ó ·ÈÒÓ· ÚÔۋψÛ˘ÛÙÔ È‰Â҉˜ ÙÔ˘ ·Ï˘ÙÚˆÙÈÛÌÔ‡, Ë∂ÏÏ¿‰· ˘ÈÔıÂÙÔ‡Û ˆ˜ ηıÔÚÈÛÙÈÎfiÁÓÒÌÔÓ· ÛÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË Ù˘ Â͈ÙÂ-ÚÈ΋˜ Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ ÙËÓ ÚÔ¿ÛÈÛËÙ˘ ‰·ÊÈ΋˜ ·ÎÂÚ·ÈfiÙËÙ·˜ Î·È ÙË ‰È·-Ù‹ÚËÛË Ù˘ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·˜ Ù˘. ∏ ÂÌ-ÌÔÓ‹ ÛÙÔ Î·ıÂÛÙÒ˜ ÙˆÓ Û˘ÓıËÎÒÓÙ˘ ÂÈÚ‹Ó˘ Î·È ÛÙÔ˘˜ ηÓfiÓ˜ Ù˘

‰ÈÂıÓÔ‡˜ ÓÔÌÈÌfiÙËÙ·˜ ηıÈÂÚˆÓfiÙ·Óˆ˜ ÛÙ·ıÂÚ‹ ‚¿ÛË Ù˘. ∏ ÂÍ¿ÏÂÈ„Ë ÙˆÓÂıÓÔÏÔÁÈÎÒÓ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂˆÓ Ô˘ ›-¯·Ó ·Ó·Á¿ÁÂÈ ÙËÓ ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛË ÙˆÓ·Ï‡ÙÚˆÙˆÓ ÔÌÔÂıÓÒÓ Û ڈٷگÈÎfi̤ÏËÌ·, ı· ·ÔÙÂϤÛÂÈ ÙËÓ ·ÊÂÙËÚ›·ÁÈ· ÙËÓ ·ÓÙÈÛÙÚÔÊ‹ ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙËÁÈÎÒÓÂÈÏÔÁÒÓ Ù˘ ¯ÒÚ·˜. ∏ Û˘ÁΤÓÙÚˆÛËÛÙ· ‰¿ÊË Ù˘ ÂχıÂÚ˘ ÂÈÎÚ¿ÙÂÈ·˜ÙÔ˘ Ì›˙ÔÓÔ˜ -ÛÂ Û˘-ÓÙÚÈÙÈÎfi ÔÛÔÛÙfi-ÙÌ‹Ì·ÙÔ˜ Ù˘ ÂıÓÈ΋˜ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜, ›¯Â ·Ô-ÛÙÂÚ‹ÛÂÈ ÙËÓ ÂÂÎÙ·ÙÈ-΋ ÔÏÈÙÈ΋ ·fi ÙÔ Ô˘-ÛÈ·ÛÙÈÎfi Ù˘ ÂÚȯfi-ÌÂÓÔ Î·È Î·ıÈÛÙÔ‡ÛÂ,Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ·, ÂÈÙ·ÎÙÈ-΋ ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË ÁÈ· ÙËÓÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·Ó·Û‡ÓÙ·ÍË–ÔÏÈÙÈ΋, ÎÔÈÓˆÓÈ΋,ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋. H Â›Ï˘ÛËÙˆÓ ÂÎÎÚÂÌÒÓ ·Ï˘ÙÚˆ-ÙÈÎÒÓ ·ÈÙËÌ¿ÙˆÓ, ÚÔ˜ÙËÓ Î·Ù‡ı˘ÓÛË -ÙfiÙÂ-Ù˘ ¢ˆ‰ÂηӋÛÔ˘, Ù˘μÔÚ›Ԣ ∏›ÚÔ˘ ηÈÙ˘ ∫‡ÚÔ˘, ¤ÌÂÏÏ ӷ·ÓÙÈÌÂÙˆÈÛÙ› ·fi ÙËӢ‡ı˘ÓÛË ËÁÂÛ›· ˆ˜Û˘Ó¿ÚÙËÛË Ù˘ ·Ó·‚¿ıÌÈÛ˘ ÙÔ˘ ‰ÈÂ-ıÓÔ‡˜ ·ÚÔ˘˜ Î·È Ù˘ ‰Èψ̷ÙÈ΋˜ÈÛ¯‡Ô˜ Ù˘ ¯ÒÚ·˜. ∏ ∂ÏÏ¿‰·, ˘fi ÙȘӤ˜ ·˘Ù¤˜ Û˘Óı‹Î˜, ı· ·Ó·¯ı›, ÛÙ·-ıÂÚ¿ ¤ÎÙÔÙÂ, Û ÛÙ·ıÂÚÔÔÈËÙÈÎfi Â-ÚÈÊÂÚÂÈ·Îfi ·Ú¿ÁÔÓÙ· Î·È ı· Û˘Ì‚¿-ÏÂÈ ıÂÙÈο, Û οı ۯ‰fiÓ ÂÚ›ÛÙ·ÛË,ÛÙËÓ ÚÔÒıËÛË Ù˘ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ˘ ‰È·-‰Èηۛ·˜ ÁÈ· ÙËÓ ÔÚıÔÏÔÁÈ΋ ÔÚÁ¿Óˆ-ÛË Ù˘ ‰ÈÂıÓÔ‡˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜.

EÂÈÙ· ·fi ¤Ó·Ó ·ÈÒÓ·ÚÔۋψÛ˘ ÛÙÔ È‰Â҉˜ÙÔ˘ ·Ï˘ÙÚˆÙÈÛÌÔ‡, Ë EÏÏ¿-‰· ˘ÈÔıÂÙÔ‡Û ˆ˜ ηıÔÚÈ-ÛÙÈÎfi ÁÓÒÌÔÓ· ÛÙË ‰È·-ÌfiÚʈÛË Ù˘ Â͈ÙÂÚÈ΋˜Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ ÙËÓ ÚÔ¿-ÛÈÛË Ù˘ ‰·ÊÈ΋˜ ·ÎÂ-Ú·ÈfiÙËÙ·˜ Î·È ÙË ‰È·Ù‹ÚË-ÛË Ù˘ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·˜ Ù˘

à Λωζ�ννη, 24 Iου-λου 1923. O Eλευθ�-ριος Bενιζ�λος συνυ-πογρ�φει, ως επικε-φαλ�ς της ελληνικ�ςαντιπροσωπεας, τηφερ�νυμο Συνθ�κη.(Eκδοτικ� Aθην�ν)